The Spirit Catches You and You Fall Down - Anne Fadiman
Tóm tắt chung
Đây là một câu chuyện có thật liên quan đến cuộc đời của Lia Lee, một người H-mông sống tị nạn ở vùng Merced, Califonia. Khi sinh ra đã được chuẩn đoán là bị động kinh, việc điều trị cho Lia gặp rất nhiều khó khăn bởi rào cản ngôn ngữ, văn hoá… và cuối cùng sau một cơn động kinh lớn khiến Lia phải sống thực vật. Cuộc đấu tranh để kéo dài sự sông cho Lia giữa các bác sĩ và cha mẹ cô bé như một cách để thảo luận về y học phương Tây và phương Đông qua góc nhìn của Anne Fadiman. Chương 4 - Các bác sĩ có ăn não không? Sự ngờ vực của người H-mông về y học phương Tây . Do các thông tin sai lệch từ các trại tị nạn, và đặc biệt người H-mông tin rằng nhiều phương pháp y tế phương Tây có nguy cơ làm hại cơ thể, xúc phạm đến văn hoá của họ (ví dụ: Họ tin rằng cơ thể chỉ có một lượng máu hữu hạn, vì vậy nhiều lần lấy máu được xem là có hại hoặc thậm chí gây tử vong; Họ tin rằng linh hồn của mọi người đang lang thang khi họ bất tỉnh, vì vậy gây mê có thể dẫn đến bệnh tật hoặc tử vong. Phẫu thuật là điều cấm kỵ trong văn hóa H-mông vì khi cắt cơ thể dẫn đến mất cân bằng vĩnh viễn…). Họ thích được chữa trị bởi các Tvix need, những người theo họ có thể dành cả ngày với 1 người bệnh và không mất quá nhiều thời gian để đưa ra được bệnh. Tuy nhiên có một bác sĩ tên Dwight Conquergood bằng cách kết hợp văn hoá H-mông, truyền đạt một số thông tin y tế hữu ích đã có một số thành công nhất định xoá tan những quan niệm không chính xác về y học phương Tây. Và cha mẹ Lia đã đưa cô bé đến MCMC với niềm tin rằng y học phương Tây có thể điều trị bệnh cho con gái họ. Chương 5 - Thực hiện theo hướng dẫn Chương này ghi lại các vấn đề liên tục tồn tại giữa cha mẹ Lia và nhân viên y tế tại MCMC qua chế độ dùng thuốc của cô. Lia rất hay bị co giật, các chuyến đi của cô bé đến MCMC thường xuyên hơn, và cha mẹ cô đã học cách để nhận biết được các dấu hiệu đó. Theo thời gian các cơn co giật của Lia ngày càng nhiều và nguy hiểm hơn, cô bé bước vào trạng thái gọi là “ động kinh”, cần phải dùng 1 lượng lớn thuốc chóng co giật và ảnh hưởng không tốt đến não. Hầu hết thời gian, Lia được chăm sóc bởi cặp vợ chồng Neil Ernst và Peggy Philip, những bác sĩ rất nhiệt tình, có năng lực và rất có tiếng trong cộng đồng. Song cha mẹ Lia hoài nghi về cách họ chữa trị cho con gái mình, đặc biệt là khi họ thấy Lia bị ngã khỏi giường bệnh. Peggy và Neil kê đơn thuốc cho Lia. Nhưng cha mẹ cô không thể hiểu nó. Neil và Peggy không biết liệu Lia có tiếp tục bị co giật vì cô ấy không uống đủ thuốc hay bố mẹ Lia có cho cô bé uống với liều lượng thích hợp (vì họ không hiểu hướng dẫn hoặc vì họ không muốn). Và đã có các chuyên viên đến nhà giúp họ hiểu hơn về bệnh cũng như cách dùng thuốc, song không thành công. Cha của Lia tin rằng các loại thuốc như phenobarbital, Dilantin, hoặc Tegretol chính là nguyên nhân gây ra cơn co giật và sốt cho con gái mình. Sau nhiều lần từ chối từ chối tuân thủ cách dùng thuốc, Peggy và Neil nhân thấy các dấu hiệu xấu (ngừng thở, hoạt động tâm thần bị chậm lại,..). Cuối cùng Neil đã gửi một lưu ý đến Dịch vụ Bảo vệ Trẻ em, đề xuất cho Lia vào nhà nuôi dưỡng để có các dịch vụ tốt nhất. Toà án Califonia sau đó đã ra lệnh từ bỏ quyền nuôi con của cha mẹ Lia. Chương 6 - High-Velocity Transcortical Lead Therapy ( không bít dịch ) Chương này không chỉ thể hiện sự thất vọng của người Hmông với y học phương Tây, mà còn là sự căng thẳng tột cùng mà nó tạo ra với các nhân viên y tế. Theo Fadiman, người Hmông cho rằng sức khỏe không chỉ liên quan đến cơ thể mà còn liên quan đến nhiều thứ khác trong cuộc sống của họ ( tôn giáo, xã hội…). Các bác sĩ tại đây, không kinh nghiệm về văn hoá người H-mông, nên họ không tin tưởng các bác sĩ ở đây ( họ cho rằng bị phân biệt đối xử; muốn nghiên cứu hơn là muốn chữa trị; các bác sĩ giết người nghèo…), và các bác sĩ tại MCMC rất thất vọng vì điều đó. Fadiman còn nêu chi tiết những khó khăn mà các bác sĩ phải đối mặt với bệnh nhân Hmông, từ thể trạng yếu đến các phong tục kì lạ.( không muốn chắm sóc tiền sảng, ngồi xổm khi sinh...)