PAMAMAHALA NG PANGULONG FERDINAND
E. MARCOS
- Magiging dakilang muli ang bansang ito: ang
islogang ginamit ni Ferdinand E. Marcos na
panghalina sa mga botante noong tumakbo
siya bilang Pangulo sa halalang ginanap noong
Nobyembre 9, 1965.
- Isang may napakalakas na karismang pulitiko,
nagawa ni Marcos na talunin si Pangulong
Macapagal sa idinaos na halalan.
- Siya ang naghahawak ng record bilang tanging
Pangulo na nahalal na muli sa katungkulan
nang mapagwagian niya ang panguluhan sa
idinaos na halalan noong 1969.
- Suliranin ang pondo sa pagsasagwa ng mga
programa – isinagawa ni Marcos ang
pagpapataw ng mga bagong buwis.
- Dahil sa hindi kayang suportahan kahit ng mga
bagong pataw na buwis ang pangangailangang
pinansyal ng bansa
o Nangutang si Marcos sa mga
banyagang banko at pamahalaan
kagaya ng World Bank at International
Monetary Fund
- Pinalakas ang produksyon ng bigas sa
pamamagitan ng pagpapalaganap ng miracle
rice at paglalagay ng mga patubig
- Ang mga magsasaka ay nabigyan din ng tulong
na pananalapi at teknikal
- Pinasimulan ang malawakang programang
pang-imprastraktura
o Bagong kalsada, tulay, paaralan
- Naging puspusan ang paglaban ng
administrasyon sa New People’s Army na
lubhang nagdulot ng ligalig sa bansa.
- Manila Summit Conference: Oktubre 24-25,
1966
o Naipakita ng Pilipinas ang kanyang
kakayahan na mapagtipun-tipon ang
mga pinuno ng mga bansang tulad ng
Estados Unidos, Australia, New
Zealand, Timog Korea at Vietnam para
sa higit nilang pagkakaunawaan at
pagtutulungan
- Ang unang panunungkulan ni Marcos ay naging
katanggap-tanggap sa maraming Pilipino kung
kaya nang muli siyang tumakbo noong halalan
ng 1969, nagwagi na naman ang tiket nila ni
Fernando Lopez
- Nanumpa noong Disyembre 30, 1969 para sa
ikalawang termino bilang Pangulo at
Pangalawang Pangulo
- Ginamit ang Wikang Filipino sa panunumpa
- Unang pangulo ng Pilipinas na gumamit ng
Wikang Pambansa sa panunumpa sa
pinakamataas na tungkulin sa pamahalaan.
Pangalawang Panunungkulan ni Marcos
- Higit na malaking suliranin ang kinaharap ng
bansa
- Kabilang ang Pilipinas sa naapektuhan ng
pandaigdigang krisis pang-ekonomiya sanhi ng
pagtatataas ng presyo ng langis sa
pandaigdigang pamilihan
o Tumaas presyo ng mga bilihin
o Maraming nawalan ng trabaho
o Bumaba ang halaga ng piso
- Suliraning pampulitika at panlipunan
o Lumala ang karumihan ng pulitika
o Malaking katiwalian
o Lumaki ang pagitan ng mahirap at
mayaman
o Tumaas ang antas ng kriminalidad
- Muling nabuhay ang kilusang komunismo
- Grupong Maoists: naniniwala sa mga prinsipyo
ni Mae-Tse Tung
- Naitatag muli ang Partido Komunista ng
Pilipinas
- New People’s Army: bagong guerillang arming
komunista
- Sinuportahan ng mga komunista ang mga
grupong tahasang umaayaw sa pangulo
- Nagawa nilang pasukin ang hanay ng mga
mag-aaral, magsasaka, manggagawa at
propesyonal
- Lumaki at lumakas ang NPA
o Kumalat sa mula Gitnang Luzon at
Hilagang Luzon hanggang sa may
Timog ng Mindanao
- Sa pangunguna ng kabataan, isinatinig ng mga
hindi nasisiyahang sektor ng lipunan ang
nadaramang pagkabigo sa pamahalaan.
- Gabi ng Enero 30, 1970: nilusob nila ang
Malacanang.
- Sa pagtatanggol sa palasyo, napatay ng
METROCOM at mga pulis ang anim na
kabataang aktibista at nasugatan ang marami
sa mga nagdedemonstrasyon.
- Hiling ng mga nagprotesta:
o Pagkakaroon ng mabuting pamahalaan
na walang maruming pamumulitika
o Katarungang panlipunan sa
pamamagitan ng repormang panglupa
o Mababang halaga ng mga pangunahing
bilihin
o Gawain para sa mga walang trabaho
 o Pagpapabuti sa sistema ng edukasyon
- Mga radikal na grupo ng mga mag-aaral
o Kabataang Makabayan
o Samahan ng Demokratikong Kabataan
- Nilo Tayag at Edgar Jopson: prominenteng
lider-aktibista
- Unang bahagi ng dekada 70: naging
napakarahas ng mga pangyayari sa bansa lalo
na sa Kalakhang Maynila
o May protestang isinasagawa ang mga
mag-aaral na radikal araw-araw
o Sunod-sunod ang mga pagpapasabog
na isinagawa sa Kalakhang Maynila
Kombensyon Para Sa Bagong Saligang Batas
- Naniniwala ang pamahalaan na hindi kayang
tugunan ng Saligang Batas ng 1935 ang mga
lumalalang suliranin ng bansa
o Magkaroon ng bagong Saligang Batas
- Nobyembre 10, 1970: halalan para sa mga
delegado ng Kombensyon Para sa Bagong
Saligang Batas
o Inihalal ang 320 delegado sa
Kombensyon
- Hunyo 1, 1971: pinasinayan ang kombensyon
sa Fiesta Pavillion ng Manila Hotel
- Kombensyong konstitusyonal ay pormal na
binuksan ni Senado Gil J. Puyat (Pangulo ng
Senado) at ni Kinatawan Cornelio T. Villareal
(Ispiker ng Mababang Kapulungan)
- Marcos: nanawagan sa mga delegado na
bumalangkas ng isang Saligang Batas na
makatutulong na lutasin ang mga suliraning
pampulitika, panlipunan at pangkabuhayan
- Carlos P. Garcis: nahalal na pangulo ng
kombensyon
o Hindi nagampanan dahil inatake sa
puso at namatay noong Hunyo 14, 1971
o Pinalitan ng dating Pangulong
Macapagal
- Mahigit isang taon puspusang nagtrabaho ang
mga delegado sa pagbabago ng Saligang
Batas
- Hindi kanais-nais na pangyayari na naganap sa
panahon ng pagsasagawa ng draft:
o Binunyag ni Eduardo Quintero (isang
delegado) ang ginawang panunuhol sa
ilang delegado upang bumoto sila sa
panukalang magbabawal kay Marcos na
magpatuloy sa kapangyarihan sa ilalim
ng Saligang Batas
Pagbomba sa Plaza Miranda
- Agosto 21, 1971: malagim na pangyayari
- Plaza Miranda: pook ng pinagdarausan ng mga
miting de avance ng mga partidong pulitikal
- Nang gabing iyon, nagdaos ang Partido Liberal
ng isang miting para sa halalang lokal na
gaganapin sa Nobyembre 8, 1971
- Habang nagmimiting, pinasabog ang plaza
miranda sa pamamagitan ng dalawang
Granada
- Namatay ang walong tao at 120 ang napinsala
nang malubha
- Mga nasugatan:
o Senador Jovito Salonga
o Sergio Osmena, Jr.
o Mga kinatawan John Osmena, Ramon
Mitra at Eddie Ilarde
o Senador Eva Estrada Kalaw
o Kinatawan Ramon Bagatsing: kandidato
sa pagka-alkalde ng Maynila
o Gobernadora Luis San Luis: emcee
- Dahil dito, sinuspinde ni Marcos ang writ of
habeas corpus
- Unang sinusupinde ang writ of habeas corpus
ng Pangulong Quirino noong Oktubre 22, 1950
upang sugpuin ang panggugulo ng mga HUK.
- Sa halalan, anim na senador na liberal ang
nanalo sa pangunguna ni Senador Jovito
Salonga
- Partido Nacionalista: nanalo ang marami sa
mga lokal na puwesto
- Bago ang halalan, inalis na ni Marcos ang
suspension ng writ of habeas corpus sa may 27
lalawigan at ilang mga lungsod.
- Ganap na ibinalik sa buong bansa noong Enero
11, 1972
- Ayon kay Col. Victor Corpuz na dating
naglilingkod sa pamahalaan na sumapi sa NPA:
ang may kagagawan sa pagpapasabog sa
Plaza Miranda ay ang mga komunista
o Marami pa rin ang ayaw maniwala
- Halalan ng Nobyembre 8, 1971: huling halalan
sa ilalim ng 1935 Saligang Batas
- Setyembre 21, 1972: idineklara ni Pang.
Marcos ang Batas Militar
o Krisis na kinakaharap ng bansa
 Pagpapasabog ng mga terorista
 Mga demonstrasyon
 Tangkang patayin si Marcos

Ang Pagdedeklara ng Batas Militar
- Setyembre 20, 1972: sinalakay ang sasakyan
ng Kalihim ng Tanggulang Pambansa na si
Juan Ponce Enrile
o Ikinamatay ng kanyang drayber
o Huling dahlia upang ibaba ang batas
military
- Nang tumiwalag si Enrile sa kampo ni Marcos
noong 1986: ang pagtambang sa kanyang
sasakyan ay pakana ni Marcos
o Mahigpit na pinabulaanan ni Marcos
- Ibinaba ang batas militar noong Setyembre 21,
1972: Proklamasyon Blg. 1081
o Upang iligtas ang republika
- Kailangang magkaroon ng bagong lipunan
upang matupad ang magagandang simulain
para sa bayan
- Ayon sa mga kritiko, isa itong paraan ni Marcos
upang manatili sa katungkulan at makapagtatag
ng isang dinastiyang pampulitika
- Nobyembre 29, 1971: natapos na ng
Kombensyong Konstitusyonal ang gawain para
sa isang bagong saligang batas
- Bagong saligang batas ay isinumite sa isang
reperendum noong Enero 19, 1973
- Niratipika ito sa pamamagitan ng mga barangay
na nilikha noong Disyembre 1972 batay sa
Pampanguluhang Dekreto Blg. 86
- Ang ratipikasyon ay ipinalabas sa pamamagitan
ng Proklamasyon 1102.
o Naghain ng katanungang legal sa
ratipikasyon
o Idinulog sa korte suprema ang
katanungan
- Dinimis ito ng Korte Suprema noong Marso 31,
1973
- Naging legal ang bagong saligang batas at
pinasimulan ang implementasyon
o Nagsimula ang mga pagbabago tungo
sa isang bagong lipunan
ANG BAGONG LIPUNAN
- Bagong lipunan upang makamit ang
katahimikan, katatagan, disiplina at kaayusan
- Ang proyekto ng pamahalaan ay ipinaloob sa
akronim na PLEDGES
o P- peace and order
o L- land reform
o E-economic reforms
o D-development of values
o G-government reforms
o E-educational reforms
o S-social services
- Pitong taong umiral ang tinatawag na bagong
lipunan
- Nagkaroon ng katahimikan at kaayusan
- Antas ng kriminalidad ay bumaba
- Nagkaroon ng pagkawala ng mga tinatawag na
private army ng mga makapangyarihang
pulitiko
- Umunlad ang repormang pang-agrikultura at
pang-industriya na nagpalaki sa gross national
product ng bansa
- Ang mga magsasakang walang lupa ay
nabigyan ng lupa: implementasyon ng
repormang panlupa
- Nagkaroon ng pakikipag-ugnayan sa mga
sosyalista at komunistang bansa tulan ng
People’s Republic of China, Romania, Cuba at
Union of Soviet Socialist
- Ito ay nagbunsod kay Kalihim William Rogers
ng Estados Unidos na magpahayag sa
Kongreso ng Estados Unidos na ang Pilipinas
ay nagbabago ng direksyon at lumalayo sa
Estados Unidos.
o Ayon kay Marcos, mahalaga pa rin ang
pagtutulungan ng Estados Unidos at ng
Pilipinas subalit napapanhon nang ito ay
magkaroon ng ibang anyo
o Nararapat lamang magkaroon ng
pagbabago sa relasyon nito
- Ayon kay Marcos, sa kabila ng pagbubukas ng
pintuan sa mga bansang sosyalista at
komunista pagtitibayin din namang lalo ang
ugnayan sa mga bansang demokratiko
- Tumatag ang ekonomiya ng bansa: ang mga
dayuhan ay naakit na mamuhunan dito
- Ang magagaling na artista ay pinagkaloob ng
parangal tulad ng National Artist Award
o Cecille Licad
o Rowena Arrieta
o Lea Salonga
- Ang mga Muslim ay nabigyan din ng atensyon
o Pagpapatayo ng daan, tulay, patubig,
mosque atbp. Imprastruktura
o Tirahan ng mga Muslim sa Bicutan,
Taguig at Rizal
- Islamic Studies Institute: binuksan sa
Unibersidad ng Pilipinas
- Philippine Amanah Bank sa Marawi
- Kodigo ng Muslim batay sa Koran at Islam ay
ipinalabas sa bisa ng Atas Pampanguluhan
1083.
- Kasunudang Tripoli noong 1976: isang
nagsasariling rehiyong Muslim na bubuuin ng
labintatlong lalawigang Muslim
- Atas Pang-Edukasyon Blg.6: pagbabago sa
sistema ng edukasyon
o Edukasyong bokesyonal
o Nagkaroon ng National College
Entrance Examination upang makita
ang kakayahan ng mga mag-aaral kung
sila ay nararapat na mag-aral sa
kolehiyo o kumuha ng mga kursong
bokesyonal
- Youth Action Program: ipinatupad sa mga
paaralan
- Kababaihan: binigyan din ng pagsasanay sa
pagtatanggol ng bansa
- Nasimulan ang edukasyong bilingual: Ingles at
Filipino ay ginagamit na wika sa mga paaralan
- Sibilyang teknokrat: gumaganap na
tagapangasiwa, tagapayo at katulong ng
Pangulo sa pagpapatupad ng mga istratehiya
para sa pagpapaunlad ng bansa ay
nakalimutan ang kanilang tungkulin at mas
pinahalagahan ang sariling interes
- Karapatang pantao ay nasikil sa ilalim ng batas
military
o Naputol ang malayang pamamahayag
o Nasara ang mga palimbagan, istasyon
ng telebisyon at radio na hindi panig sa
pamahalaan
o Komentarista, tagapaglathala at
manunulat: hinuli at ibinilanggo
o Ang mga balitang lokal at dayuhan ay
senesensor ayon sa mga patnubay na
ipinalabas ng Ministri ng Impormasyong
Pangmadla.
Halalan sa Ilalim ng Batas Militar
- 1978: isang halalan
- Tumakbo ang kandidato ng Kilusang Bagong
Lipunan: bagong Partido pulitikal na itinatag ni
Marcos
o Ito ay pinangunahan ng Unang Ginang
Imelda Romualdez Marcos
- Sapagkat naniniwala na wala silang laban sa
isang halalang gaganapin sa ilalim ng batas
military, ito ay binoykot ng oposisyon.
o Isa lamang ang lumahok na oposisyon
o Ito ay si dating Senador Benigno Aquino
Jr. na tumakbo sa eleksyon sa ilalim ng
Partidong Laban kahit na siya ay
nakabilanggo
- Nanalo ang KBL, nagprotesta ang oposisyon
o Pamimili ng boto at pandaraya sa
halalan
o Ikinagalit ito ng mga nasa
kapangyarihan at dinakip ang mga lider
ng bayan
- Pagkatapos ng halalan ay itinatag ang Interim
Batasang Pambansa
o Paghahanda para sa pagtatatag ng
pamahalang parlamentaryo
- Enero 17, 1981: winakasan ang batas militar sa
pilipinas sa pamamagitan ng Proklamasyon
Blg. 2045
- Tumagal ang Batas Militar ng walong taon at
apat na buwan
Pagsilang ng Bagong Republika
- Hunyo 30, 1981: isang bagong republika ng
pilipinas ang sumilang
- Sa kanyang talumpati, ipinahayag na ang
bagong republika ay naiiba sa kayarian at
kaayusan
- Nababalisa ang Estados Unidos para sa
kanilang mga base sa Pilipinas gawa nang
paglakas ng komunismo
o Ipinabatid ng Amerika ang
pangangailangan sa pagsasagawa ng
mga reporma para sa pagpapabuti ng
moral ng mga nasa hukbo
o Isang snap election ang iminungkahi ng
Amerika na idaos upang malaman kung
sino ang tunay na pinagtitiwalaan at
sinusuportahan ng tao.
Si Benigno Aquino, Jr.
- Mahigpit na kritiko ni Marcos si Aquino
- Ibinilanggo sa panahon ng batas militar
- Habang nakabilanggo sa Fort Bonifacio ay
nagkaroon ng sakit sa puso
o Humingi ng pahintulot sa pamahalaan
na makapagpagamot sa Amerika
(pumayag)
- Matagal na nanatili sa Amerika.
- Patuloy na binatikos ang pamahalaan ni
Marcos habang siya ay naroroon
- 1983: nagpasiya siyang bumalik sa Pilipinas sa
kabila ng babala ni Pang. Marcos at Gng.
Marcos na maaaring manganib ang buhay niya.
- Sa kanyang pagbabalik ay pinatay siya sa
paliparan noong Agosto 21, 1983.
- Sa pagkamatay, nagalit ang mga tao at
naglunsad ng malawakang demonstrasyon at
protesta
- August Twenty One Movement: Agapito Aquino
(kapatid ni Ninoy Aquino)
- Nagmartsa sa lansangan at hiniling ang
pagbitiw ni Marcos.
- Imbestigasyon: Agrava Board – pinangunahan
ni Corazon Agrava
o Amado Dizon
o Luciano Salazar
o Dante Santos
o Ernesto Herrera
- Lumabas noong Oktubre 23, 1984: ang
pagpatay kay Aquino ay gawang sabwatang
militar.
- Sundalo ang pumatay kay Aquino at hindi si
Rolando Galman (ipinahayag ng pamahalaan at
ng military)
- Isinangkot sa pagpatay si Heneral Fabian Ver
at iba pang pinunong militar
- Matapos matanggap ni Marcos ang ulat, nilitis
ang mga akusado subalit napawalang sala ang
lahat ng kasangkot
o Lalong nag-init ang damdamin ng tao
o Lumakas ang sigaw sa pagkakaroon ng
snap election
- Pebrero 7, 1986: halalan
o Nakalaban ni Marocs si Corazon C.
Aquino
o Pangalawang pangulo: Arturo Tolentino
at Salvador Laurel
- Nagkaroon ng dayuhang tagapagmasid at mga
miyembro ng press
- Binigyan din ng awtorisasyon ang NAMFREl o
National Movement for Free Elections
- COMELEC: panalo si Marcos
- NAMFREL: panalo si Cory
- Hindi tinanggap ni Gng. Aquino ang resulta ng
halalan batay sa ulat ng COMELEC.
o Nanawagan sa mga mamamayan na
magsagawa ng pagsuway na sibil (civil
disobedience))
o Ipinaboykot niya ang mga bankong pag-
aari ng pamahalaan
o Hinihiling para sa mga produkto na pag-
aari ng mga crony ni Marcos
- Bagamat may protesta sa naganap na snap
election
- Ipinahayag ng Batasang Pambansa noong
Pebrero 15, `1986: pagkapanalo nina Marcos at
Tolentino
Ang EDSA People’s Power
- Pebrero 22, 1986: naganap ang isang coup d’
etat
o Pinangunahan ni Juan Ponce Enrile,
Ministro ng Tanggulang Pambansa
o Tinyente Heneral Fidel V. Ramos,
Pangalawang Puno ng Hukbong
Sandatahan
- Hapon ng pebrero 22, tumawag sina Enrile at
Ramos ng isang press conference at
ipinahayag ang kanilang pagtiwalag sa
Pangulong Marcos
o Isiniwalat ang pandaraya sa halalan at
kanyang paniniwala na si Cory ang
nanalo
o Pagbibitiw ng Pang. Marcos ay kanyang
hiniling kasabay ng paghingi ng suporta
sa mga mamamayan
- Sa pangunguna ni Kardinal Jaime Sin at
Agapito Aquino: hinikayat nila ang mga tao na
magtungo sa EDSA upang barikadahan ang
Kampo Aguinaldo at Kampo Crame.
o Libu-libong mga tao
o Alagad ng simbahan ay nakilahok
upang bigyang proteksyon sina Enrile
- Ang Estados Unidos ang humikayat kay Marcos
na magdaos ng isang snap election
- Paul Laxalt: binanggit kay Marcos ang
pangangailangan na magdaos ng isang snap
election upang maipakita na mayroon pang
popular na suporta si Marcos mula sa mga
mamamayan
o Noong una ay tumanggi si Marcos
o Pumayag din sapagkat sinabi ni Laxalt
na makukumbinse niya ang pamahalaan
sa Washington na mayroon pa ring
popular na suporta si Marcos mula sa
mga mamamayan kung maidararaos
ang snap election
o Hinikayat din na mag-imbita ng
dayuhang tagapagmasid sa panahon ng
halalan
o Tagapagmasid: dalawang amerikanong
may malaking hangaring mapaalis si
Pang. Marcos sa kapangyarihan
 Kinatawan Stephen Solarz
 Allen Weinstein ng Center for
Democracy
- Iniulat ng mga nagmasid na naganap ang
malawakang dayaan sa halalan.
- Dalawang buwan bago ang EDSA People
Power, tinipon ni Solarz ang sub-komite ng
 Ugnayang Panlabas ng Estados Unidos upang
magpalabas ng isang tinatawag na third-party
hearsay (tungkol umano sa bilyong dolyar na
ari-arian ng mga Marcos sa Nueba York)
- Ang matinding hangarin ni Solarz na masira si
Marcos ay nag-udyok kay Kinatawan Toby Roth
ng Wisconsin na ipahayag na:
o ginamit ni Solarz ang mga pagdinig sa
umano’y nakatagong yaman ni Marcos
upang siraang puri ito at magsagawa ng
witchhunt.
- Ipinahayag ni Roth sa Crossfire (CNN) na sa
loob ng tatlong buwang pagdinig publiko ng
Kongreso ng Estados Unidos ay panay hearsay
lamang ang mga ebidensyang ibinigay ni
Solarz.
- Sinabi pa niya na tinututulan niya ang paggamit
sa kongreso sa Estados Unidos upang
makialam sa halalan ng ibang bansa.
- Ang sabi niya kay Solarz: “walang katiting man
lamang na matibay na batayan. Bago mo litisin
ang tao sa bar ng opinyong publiko, kailangang
mayroon kang matibay na batayan.”
- Maraming mga heneral ang dapat na sanang
iretiro subalit nananatili pa rin sa katungkulan –
Heneral Ver.
- Sa pamumuno ng RAM o Reform the AFP
Movement (pinamunuan ni Gregorio Honasan)
– nais nilang maibalik ang integridad ng AFP.
o Naniniwalang magiging maayos lamang
ang takbo ng pamahalaan kung
diringgin ang mga hinihinging
pagbabago
o May suporta ito ng Ministro ng
Tanggulang Pambsa na si Juan Ponce
Enrile
o Isang pag-aalsang militar ang kanilang
plano kung hindi pakikinggan ng
pamahalaan ang kanilang mga hinaing.
- Nakarating sa kaalaman ni Marcos ang balak
na pagsasagawa ng coup d’etat
o Ipinadakip ang mga nagplanong
pumasok sa Malacanang
o Pinapunta ni Enrile ang iba pa nilang
kasamahan sa Kampo Aguinaldo sa
EDSA.
- Iminungkahi ni Heneral Fabian Ver kay Marcos
ang paggamit ng mga malalakas na sandata
upang matapos na ang pagdami ng mga tao sa
EDSA.
o Tinutulan ito ni Marcos at sinabi na hindi
niya nais na masaktan ang mga sibilyan
- Sa kabilang ng pagdagsa ng mga tao sa EDSA,
nanumpa sa katungkulan:
o Pang. Marcos – Malacanang
o Gng. Aquino – Club Filipino
o Nagkaroon ng dalawang pangulo ang
Pilipinas
- Naging sunud-sunod ang pagtalikod ng mga
matataas na pinuno ng Sandatahang Lakas sa
Pang. Marcos
- Estados Unidos: pinayuhan siya na umalis na
sa Malacanang pagkatapos makapanumpa sa
tungkulin
- Parang isang pamamaalam na rin ang ginawa
ng pamilya Marcos nang lumabas sila sa
balkonahe ng Malacanang at nagpasalamat sa
Marcos Loyalists
- Gabi ng Pebrero 25, 1986: lumisan ang pamilya
Marcos
o Sakay ng eroplano ng U.S. Air Force
o Dinala sila sa Guam at inilipad sa
Hawaii
o Sa Makiki, Hawaii nanirahan ang
pamilya Marcos hanggang sa kanyang
kamatayan noong Setyembre 28, 1989
- Noong si Marcos ay nasa Hawaii, sa mga
panayam na isinagawa sa kanya:
o Pinaninindigan niya na kailanman ay
hindi nila hinangad na umalis ng
Pilipinas
o Ang alam nila ay tuutngo sila sa Paoay
kung saan ay pansamantala niyang
iliipat ang pamahalaan ng Pilipinas
- Arturo C. Aruiza: military aide ni Pang. Marcos
sa loob ng 21 taon
FIDEL RAMOS: IKAWALONG PANGULO NG
REPUBLIKA NG PILIPINAS
- Nanalo noong Mayo 1992
- Pangalawang pangulo: Joseph Ejercito Estrada
- Matibay ang suporta kay Pang. Aquino (kaya
inindorso siya nito)
- Nanumpa: Hunyo 30, 1992
- Pinakamahalagang programa: Philippines 2000
o Itaas ang antas ng pamumuhay ng mga
Pilipino sa taong 2000
- Nabago ang imahen ng Pilipinas mula sa
taguring Sick Man of Asia sa Tiger of Asia –
isang bansang masigasig at handang
makipagkumpetensya sa lahat ng bansa sa
daigdig
- Umiral ang malayang kalakalan
- Inalis ang mga sagabal sa negosyo
- Pinagbuti ang paraan ng pagbubuwis
- Nagkaroon ng deregulasyon sa langis, - Pagsasapribado ng mga korporasyong
pagbabarko at industriya ng telekomunikasyon pagmamay-ari ng gobyerno na nagresulta sa
- Binuksan ang sistema ng pagbabangko sa mga pagkakaroon ng labis na badyet
grupong dayuhan - Pinababa ang pinakasukdulang taripa mula
- Hinikayat ang mga dayuhang mangangalakal 50% sa 30% na lamang
na magnegosyo sa bansa - Pinangunahan ang pagdiriwang ng bansa ng
- Ang bisyon para sa bansa ay tungo sa sentenaryo o ikasandaang taon ng Kalayaan ng
industriyalisasyon Pilipinas
o Mas magandang kalidad ng buhay para - Nagtapos ang termino pagkaraan ng anim na
sa Pilipino taon na itinakda ng 1987 Saligang Batas
o Matatag na kalagayang pulitikal, - Sinuportahan niya ang kandidatura ni Jose de
pangkabuhayan at panlipunan Venecia noong halalan ng 1998.
o Makapangyarihang mamamayan
PAMUMUNO NI PANGULONG JOSEPH
o Per capita GNp na $1, 000
o Pagbababa ng bilang ng mga pamilya EJERCITO ESTRADA
na nasa antas ng kahirapan sa 30% - Nakalaban niya ang may 80 iba pang kandidato
o Pagtaas ng GNP ng 10% bawat taon - Islogang Erap para sa mahirap
- Nakipagkasundo sa Moro National Liberation - Platapormang JEEP
Front o J- justice – katarungan
o Ito ay pinangunahan ni Nur Misuari o E-economy – ekonomiya
- Hangarin nito ang pagkakaroon ng katahimikan o E-ecology – ekolohiya
sa Katimugang Mindanao o P-peace – kapayapaan
- Setyembre 2, 1996: isang kasunduan para sa - Dahil sa mga ito, nanalo si Estrada nang may
katahimikan ang nilagdaan sa pagitan ng napakalaking agwat sa kanyang mga
pamahalaan at grupong Muslim katunggali.
o Nagbigay wakas sa 24 na taong - Higit na kilala sa tawag na Erap
digmaan sa Mindanao - Erap Para Sa Mahirap
o Nilagdaan nina: o Gagawin niya ang lahat ng kanyang
 Manuel Yan (punong negosyador makakaya upang maiahon sa kahirapan
sa panig ng pamahalaan) ang mga mahihirap na mga
 Nur Misuari mamamayan
 Ali Alatas (ministrong panlabas - Ang kanyang oryentasyon na makamahirap ay
ng Indonesia) hindi nangangahulugan na siya ay laban sa
 Hamid Algabid (sekretaryo mayaman o sa negosyo
heneral ng Organization of - Pamumuno: pagtatatag ng maayos na
Islamic Conference) pakikipag-ugnayan sa mga sektor ng
- Nang magkaroon ng halalan sa ARMM, pamahalaan, negosyo at taumbayan
tumakbo at nanalo si Misuari bilang - Patakarang Piskal: mapababa ang kakulangan
gobernadora. sa badyet at mga buwis na takda ng batas
- VP Estrada: Tagapamuno ng Presidential Anti- - Patakarang Pananalapi at Repormang
Crime Commission Pinansyal: mailagay ang proporsyon ng
o Naging matagumpay implasyon nang mas mababa sa 5%,
o Maraming mga pulis na kasangkot sa mapanatag ang piso at mapalakas ang foreign
kriminalidad (mga may kinalaman sa exchange reserve ng bansa
kidnap for ransom ang natanggal sa - Export at pamumuhunan: mapataas sa 10%
tungkulin at naparusahan) ang taunang paglaki ng sektor ng
- Pagpapatayo ng planta para sa maayos na pamumuhunan
daloy ng elektrisidad at mailawan ang buong - Imprastruktura: enerhiya, tubig, transportasyon
bansa at telekomunikasyon na maihahalintulad sa
- Pagpapairal ng BOT (Build Operate Transfer mga Newly Industrialized Countries sa Timog
Scheme) Asia
- Agrikultura: makapagpapakain sa lumalaking
populasyon, magpapaunlad ng kabuhayan ng
 mga taganayon at magpapataas ng resource-
based export earning na hindi nakapipinsala sa
kapaligiran
- Programa sa proteksyon at serbisyong
panlipunan: mapatatag ang serbisyong
panlipunan, Seguro at empleyo sa
pamamagitan ng tulong mula sa pamahalaan
- Edukasyon: maitaas ang kalidad ng edukasyon
sa primarya
- Agham at teknolohiya: maglaan ng kahit 1% ng
GDP para sa pambansang gugulin sa
pagsasaliksik at pagpapaunlad
- Pangangalaga sa kapaligiran: pamahalaan ng
maayos at ang kapaligiran sa pamamagitan ng
edukasyon kaugnay ng kahalagahan nang
pangangalaga sa kapaligiran at masusutinihang
pag-unlad.
- Nagsimula ang panunungkulan sa isang
panahon na ang mga bansa sa Asya ay
nahaharap sa krisis pang-ekonomiya
- Inilagay sa kanyang pamumuno ang
Departamento ng Interyor at Pamahalaang
Lokal kasama ang PNP
- Nilikha ang Presidential Anti-Organized Crime
Commission at Task Force
o Labanan ang kriminalidad
o Nalutas ang kidnapping at droga
- Barangay Against Narcotics Abusers and
Traffickers o BANAT: inilunsad laban sa bawal
na gamot
- Inilunsad ang programang Tourism Begins at
Home
- Pinalawak ang mga negosyo sa lalawigan sa
pamamagitan ng programang Developing Rural
Industries and Village Enterprises o DRIVE
- Departamento ng Transportasyon at
Komunikasyon: programang Telepono sa Bawat
Barangay
- Nagdala ng kuryente 116 na barangay
- Filipino Chamber of Commerce and Industry at
ang Chinese-Filipino Business Club – tumulong
sa pagpapatayo ng mga paaralan
- Departamento ng Kagalingang Pangmadla –
programang Ahon Bayan
o Makalikom ng pondo para sa serbisyong
panlipunan
- Sustansya para sa Masa: layuning mawala ang
malnutrisyon
- Isang Milyong Sepilyo para sa mga Bata:
ipinamimigay sa mahihirap na mamamayan
- Pinakamahalagang programa: pagpapabuti sa
kabuhayan ng mga magsasaka at mga
mangingisda
- Agrikulturang Makamasa o Makabagong
Programa Tungo sa Masagana at Maunlad na
Agrikultura at Pangisdaan – Hulyo 1998
o Upang bigyan ng buhay ang Agriculture
and Fisheries Modernization Act of 1997
o Magkaroon ang bansa ng sapat na
supply ng bigas sa 2000, ng mais sa
2003 at isda at iba pang yamang dagat
sa 2004
- Suliranin: kapayapaan sa Mindanao
o Patuloy ang terorismo na dulot ng MILF
na nakaligtaan ng magkaroon ng
negosasyon sa kapayapaan sa MNLF
sa panahon ng Pang. Ramos
- Iba pang suliranin:
o Isyu ng Spratly Islands sa South China
Sea
o Napakaraming kritisismo sa
inaprubahang Visiting Forces
Agreement sa pagitan ng pamahalaan
at ng Estados Unidos
PANGULONG GLORIA-MACAPAGAL ARROYO
Mga Pangyayari Bago ang EDSA II
- Estrada: pagkakasangkot sa mga anomalya
lalo na sa jueteng ng kanyang kabigang si
Gobernador Luis Singson.
o Lumala ang usaping ito
o Nagkaroon ng imbestigasyon sa
Kongreso
o Naipasa sa Mababang Kapulungan ang
impeachment ng Pangulo
o Dinala sa Senado ang kaso upang
isagawa ang impeachment trial
- Senador: ginawang hurado
- Impeachment trial: pinamunuan ng Punong
Mahistrado ng Korte Suprema, Hilario G.
Davide
- Isang envelope na pinaniniwalaan na
naglalaman ng mga datos tungkol sa mga
deposito ni Estrada sa bangko sa ilalim ng
ibang pangalan ang tumangging pabuksan ng
napakaraming senador ng pagbotohan ang
tungkol dito.
- Ito ang naging dahilan upang magwalk-out ang
mga abogado ng taga-usig
- Sanhi ng walk-out na ito ay hindi na natuloy ang
pagdinig sa kasong impeachment ng pangulo.
- Nagsama-sama ang mga laban kay Estrada at
nagtungo sa EDSA.
- Tulad ng EDSA I, maraming mga taong
nagtipon sa EDSA.
- Ito ay pinamunuan ng mga dating Pangulong
Fidel Ramos at Corazon Aquno kasama si
Jaime Cardinal Sin.
- Nagsimula ang People Power II noong umaga
ng ika-17 ng Enero 2001 at natapos nong ika-
20 ng Enero 2001 nang nagpasiya si Estrada
na lisanin ang palasyo at maghain ng kanyang
leave of absence.
- Pinanumpa ang pangalawang pangulong
arroyo sa EDSA sa harap ng Punong
Mahistrado ng Korte Suprema – Hilario G.
Davide
- Ang pagiging pangulo ay binigyang kalutasan
ng korte suprema ng magpalabas ng desisyon
na legal ang pagiging pangulo.
o Hindi tinanggap ng kampo ni Estrada
o Sinabi na siya ang inihalal ng taong
bayan at nananatiling siyang pangulo at
siya ay naka-leave lamang
Pamumuno ni Pang. Gloria Macapagal-Arroyo
- Sa tagumpay ng EDSA II, naging pangulo si
Arroyo
- Inombrahan niya bilang pangalawang pangulo
si Senador Teofisto Guingona
- Tulad ng kay Cory, ang pagiging pangulo ni
Arroyo ay madaling tinanggap ng
pandaigdigang lipunan
- Naganap ang EDSA III kung saan
napakaraming mga tagasuporta ng Pang.
Estrada ang nagtipun-tipon sa EDSA upang
paalisin sa Malacanang si Arroyo
o Karamihan sa dumalo ay galing sa mga
mahihirap na sektor ng lipunan
- Mayo 1, 2001: isang madugong pagtatangka na
agawin ang Malacanang kay Gng. Arroyo ang
naganap
o Sapagkat hindi umalis sa panig ni
Arroyo ang mga kawal, hindi
nagtagumpay ang pagtatangka.
- Sinikap na ilapit ang kanyang pamahalaan sa
mga mahihirap na tagasuporta ng Pang.
Estrada
- Mayo 2002: naganap ang Pambansa at lokal na
halalan sa ilalim ng pamunuang Arroyo
- Inihalal ang 13 senador kung saan ang pang-13
ay papalit kay Guingona (ginawang VP na)
- Sa halalang ito, dalawang grupo ang nabuo:
o People’s Power Coalition – Arroyo
o Masang Pilipino – Estrada
- Nagwagi ang 8 kandidato mula sa grupo ni
Arroyo
- 4 ang nagwagi sa Masang Pilipino
- Noli de Castro: isang kandidatong
independiente ay kasama sa mga nagwagi at
nakakuha ng pinakamaraming boto
Mga Suliranin sa Ilalim ng Pamahalaang Arroyo
- Mga kaso ng kidnap for ransom ay naging
Malala
- Mayo 27, 2001 – kinidnap ng mga miyembro ng
Abu Sayyaf ang 20 mga bakasyonista at tauhan
ng Dos Palmas Resort sa Palawan na
kinabibilangan ng ilang dayuhan
- Hunyo 2, 2001 – kinuha ng mga ito ang apat na
tauhan ng isang ospital sa Lamitan, Basilan
- Nagkaroon ng sunod-sunod na pambobomba
sa Mindanao
- Ang matahmik na lungsod ng Davao ay hindi
pinaligtas ng mga rebelde
- Binomba ang paliparan ng lungsod at marami
ang nasawi at nasugatan
- Naging mainit na isyu ang PPA (Power
Purchase Agreement)
- Ang halaga ng piso ay lalong bumaba
- Palitan ng dolyar sa piso ay umabot ng
PHP50.00 - $1.00
- Nasangkot si Arroyo sa mga anomalya maski
ang kanyang asawa (korapsyon)
- Makiling si Arroyo sa Estados Unidos.
- Ipinahayag ang suporta sa Pangulong George
Bush sa ginawa ng Estados Unidos na
paglusob sa Iraq.
o Siya ay inanyayahan ng Estados Unidos
na magtungo doon sa isang state visit
noong Mayo 2003 kung saan nakakuha
siya ng maraming tulong para sa
Pilipinas
Halalan 2004
- Natapos ni Arroyo ang nalalabi sa terminong
naiwan ni Estrada sa kabila ng mga banta ng
pagpapaalis sa puwesto
- Mahigpit na nakatunggali si Fernando Poe Jr., -
matalik na kaibigan ni Estrada at sikat na
artistang tinaguriang Hari ng Pelikulang Pilipino
- Napakapopular na kandidato ni Poe at lubos
ang naging pag-asa na siya ang mananalo
o Nakalamang si Arroyo at ipinoroklama
na opisyal na nanalo sa halalan para sa
pagkapangulo.
- Noli De Castro: VP
- Sa maraming Pilipino: di naging katanggap-
tanggap
o Naniniwalang nagkaroon ng
malawakang pandaraya sa panig ng
administrasyon
- Nagkaroon pa lalo ng pagdududa ang
sambayanan ng lumabas ang kontrobersyal na
“Garci Tape”
o Pakikipag-usap ni Arroyo kay Virgilio
Garcillano (isang mataas na opisyal ng
COMELEC na nakatalaga sa Mindanao)
o Maliwanag na ang pinag-usapan nila ay
tungkol sa halalan lalo na sa may dako
ng Mindanao
- Nang lumala ang isyu, napilitang lumabas sa
telebisyon si Arroyo
o Humingi siya ng paumanhin sa
sambayanan na ayon sa kanya ay lapse
in judgement na nagawa niya
o Malaking isyu: I Am Sorry statement
kaugnay ng ginawa niyang pakikipag-
usap sa telepono sa isang mataas na
opisyal ng COMELEC sa panahon ng
halalan.
- Muli, kabi-kabilang panawagan para sa
kanyang pagbibitiw sa puwesto.
Hakbang na Impeachment Laban sa Pang.
Arroyo
- Para sa mga tagasuporta ni Poe at sa mga
hindi nagtitiwala kay Arroyo, ang pagbibitaw ng
salitang I Am Sorry ni Arroyo ay isang pag-amin
sa kanyang pagkakamali.
- Nabuhay na muli ang pagkilos para sa kanyang
impeachment
- Nagkaroon ng pagdinig sa senado at
mababang kapulungan kaugnay ng
kontrobersyang muling kinaharap ng Pang.
Arroyo
- Ipinatawag sa pagdinig ng senado si Garcillano
- Maraming araw ang ginugol para sa kasong ito
subalit hindi naman nagtagumpay ang planong
impeachment laban kay Arroyo
- Sa kabila ng pagkabigo ng impeachment move,
hindi pa rin natigil ang mga protesta at
panawagan na bumaba na sa pwesto ang
pangulo
o Nanawagan ang ilang katolikong obispo
at si Susan Roces, ang biyuda ng
naging katunggali sa pagka-pangulo ni
Arroyo
- Humarap sa isang press conference si Susan
Roces at tinawag si Gng. Arroyo na sinungaling
at mandaraya
- Fortunato Abat: (dating kalihim ng Tanggulang
Pambansa) – nanawagan sa mga kasapi ng
militar na magrebelde at magtayo ng isang ___
military kung saan ay handa siyang mamuno
Isyu ng National Broadband Network
- Taong 2007, isang napakalaking kontrobersya
ang kinaharap ng administrasyon
- Ito ay may kinalaman sa $330 milyong usapin
sa broadband kung saan ay nasangkot na
naman ang kanyang asawang si Miguel Arroyo
kasama ang kaalyado nila sa pulitika at
chairman ng COMELEC na si Benjamin Abalos
Sr.
- Ang isyu ng NBN ay nagsimula ng ihayag ni
Joey de Venecia (anak ni ispiker Jose de
Venecia) ang pagpapadrino ni Abalos sa
proyekto na naibigay sa isang kumpanya ng
mga Instik
o Tinanggi ni Abalos ang aligasyon
- Nagkaroon ng imbestigasyon sa senado
kaugnay nito
- Sa loob ng maraming araw ay walang naging
pangunahing balita sa mga pahayagan, radio at
telebsyon kundi ang iskandalong may
kinalaman sa NBN.
- Nagkaroon ng sunud-sunod na malalaking kilos
protesta
- Dumami muli ang panawagan para sa
pagbibitiw ng pangulo
- Sinabi ni Arroyo na hindi siya magbibitiw at
walang sinumang makapipilit sa kanya na
magbitiw sapagkat siya ay isang lehitimong
pangulo.
- Walang ibang nagpapasiya sa kanyang
administrasyon kundi siya lamang
- Idiin niya na susundin niya kung ano ang
isinasaad ng saligang batas
o Bababa lamang siya sa pagka-pangulo
sa pagtatapos ng kanyang termino sa
2010.
Si Rodolfo Lozada Jr.
- Sinasabing may malaking nalalaman sa isyu ng
NBN
- Inakusahan niya ang PNP ng kidnapping
- Ang akusasyon ay nag-ugat nang kunin ng mga
sinasabing opisyal ng PNP at ng pamahalaan si
 Lozada sa NAIA nang siya ay dumating galing
sa Hong Kong.
- Ang pagtestigo ni Lozada sa senado ay
nagbigay ng kredibilidad sa bintang ni Joey de
Venecia na may kinalaman sina Abalos at G.
Arroyo sa suhulan sa proyektong NBN.
- Nananawagan din sa pagbibitiw ni Arroyo si
Cory Aquino
- Sumama rin si Estrada na napalaya na mula sa
pagkakakulong matapos na mahatulan ng
pagkakasala sa krimeng plunder na isinampa
sa kanya ng pamalaang Arroyo
- ang paglaya ni Estrada ay dahil sa ginawang
pagpapatawad ni Gng. Arroyo
o binatikos din ng ilang sektor ng lipunan
- isang pastoral letter ang ipinalabas ng Catholic
Bishops Conference of the Philippines
o humihiling na magkaroon ng mga
reporma sa pamahalaan subalit hindi
naman humiling na magbitiw ang
pangulo
- nagmistulang isang bayani si Lozada
o naglibot sa maraming paaralan at
nagsalita laban sa pamahalaan ni
Arroyo
Pagpapalit ng Liderato sa Mababang
Kapulungan
- Si Jose De Venecia: isang makapangyarihang
pulitiko sa bansa
- Tuwina, siya ay nahahalal na Ispiker ng
Mababang Kapulungan
- Subalit sa taong 2007, isang malaking dagok
ang dumating sa kanyang buhay ng magkaroon
ng pagkilos ang maraming kaalyadong
Kinatawan ni Gng. Arroyo
o Pinalitan si De Venecia bilang Ispiker
o Ipinalit si Prospero Nograles mula sa
Mindanao
- Naniniwala siya na ang pangyayaring ito ay
naganap dahil na rin sa pagmamaniobra ng
Malacanang sanhi nang ginawa ng kanyang
anak na pagsasangkot sa Arroyo government
sa katiwalian kaugnay ng proyektong NBN
- Lumala ang alitan nil ani Arroyo
- Sinabi niya na sa takdang panahon, sasabihin
niya ang kanyang nalalaman na maaaring
maging dahilan ng pagkatanggal sa pwesto ni
Arroyo
Executive Order 464
- Nagbabawal sa mga opisyal ng sangay ng
ehekutibo na humarap sa mga pagdinig sa
kongreso ng walang pahintulot mula sa pangulo
- Ito ay ipinalabas ni Arroyo noong 2005 matapos
na humarap sa senado si Norberto Gonzales,
tagapayo ng pamahalaan kaugnay ng
pambansang seguridad.
- Ipinatawag si Gonzales ng senado kaugnay
nang pagpasok ng pamahalaan sa isang
kontrata sa Veneble, isang lobby firm na
nakabase sa Estados Unidos.
- Ang pagpasok sa kontrata ng pamahalaan ay
may kinalaman sa mga paghingi ng pondo sa
Estado Unidos kaugnay ng mga proyekto ng
pamahalaan ng Pilipinas.
- Kabilang sa mga proyekto ay ang pagbabago
ng Saligang Batas.
- Nanawagan ang makapangyarihang CBCP na
pawalang bisa ang EO 464.
- Ang panawagang ito ay sinuportahan ng
marami, kabilang na si Ispiker Nograles.
Mga Suliraning Pang-Ekonomiya
- Dumarami ang mga walang hanapbuhay
- Ayon sa pinakahuling tala ng NEDA
o 8% noong Abril 2008 kumpara sa 7.4%
ng sinundang buwan ng taon
- Ayon naman sa National Statistics Office, ang
bilang ng walang trabaho sa Pilipinas sa taong
2008 ay 2.9 milyon
- Nagkaroon ng kakulangan sa bigas
- Tumaas ang presyo ng langis
- Patuloy na humihingi ng dagdag na sahod ang
mga mangagawa
- Tumaas din ang singil sa kuryente
- Nalantad ang di-umano ay di makaratarungang
singil sa koryente ng MERALCO
- Upang matulungan ang mahihirap na
mamamayan, nagbigay ng subsidy ang
pamahalaan sa kanila para sa kanilang
koryente
- Pinagkalooban din sila ng ID upang makabili ng
murang bigas