Professional Documents
Culture Documents
Basınçlı Kaplar
Basınçlı Kaplar
BASINÇLI KAPLAR
Endüstride kullanılan silindirik veya küresel kaplar genellikle kazan veya
tank olarak görev yaparlar. Kap basınç altındayken yapıldığı malzeme her
doğrultuda yüke maruzdur. Durum böyle olmakla birlikte kap ince cidarlı
olmak kaydıyla kolay bir şekilde analiz edilir. Genellikle, kabın iç yarıçapının
cidar kalınlığına oranı 10 veya daha fazla ( / ≥ ) ise, “ince cidar” olarak
adlandırılır. Bu oranın / = olduğu özel durumda, ince cidar yaklaşımı
kullanılarak elde edilen analiz sonuçları, kapta oluşan gerçek maksimum
gerilmeden yaklaşık %4 daha düşük hesaplanır. Daha büyük / oranları için
bu hata daha da küçük olacaktır.
BASINÇLI KAPLAR
Kabın cidarı “ince” olmak kaydıyla, kalınlığı boyunca gerilme dağılımının
önemli ölçüde değişmeyeceği bu durum için gerilmeyi düzgün veya sabit
varsayacağız. Şimdi, bu varsayımı kullanarak ince cidarlı silindirik ve küresel
basınç kabının gerilme durumunu analiz edebiliriz. Her iki durumda, kap
basınca maruz kalmadan önce, kabın hem içinde hem de dışında atmosferik
basınç olduğu varsayıldığı için ölçülen basıncın atmosferik basıncın üzerindeki
basınç yani, gösterge basıncı olduğu anlaşılır.
BASINÇLI KAPLAR — SİLİNDİRİK BASINÇLI KAPLAR.
Şekilde görülen r iç yarıçapa, t cidar kalınlığına ve içerdiği gazın oluşturduğu
p gösterge basıncına maruz silindirik basınç kabını göz önüne alalım. Bu
yüklemden dolayı basınçlı kabın uçlarından yeterince uzakta ve Şekil (a) da
görülen doğrultuda alınan sonsuz küçük eleman çevresel veya teğetsel
doğrultuda σ1 ve boyuna veya eksenel doğrultuda σ2 normal gerilmeye
maruzdur.
= ; − =
=
BASINÇLI KAPLAR — SİLİNDİRİK BASINÇLI KAPLAR.
Boylamasına gerilme yi elde etmek için, Şekil (a) daki silindirin b düzlemi
ile kesilen soldaki parçasını göz önünde alınır. Şekil (c) de görüldüğü gibi, ,
cidar boyunca düzgün olarak etki ederken basıncı gaz veya sıvının kesitine
etki eder.
BASINÇLI KAPLAR — SİLİNDİRİK BASINÇLI KAPLAR.
= ; − =
=
BASINÇLI KAPLAR — SİLİNDİRİK BASINÇLI KAPLAR.
= ; − =
=
BASINÇLI KAPLAR
Bu sonuç, silindirik basınç kabından elde edilen eksenel gerilme ile aynıdır.
Ayrıca, bu gerilme yarı küresel basınçlı kabın serbest cisim diyagramının
doğrultusuna bakmaksızın aynı olacaktır.