PLISCH

ET
PLUM
 PLISCH ET PLUM

VERSUS IOCOSI GUILIELMI BUSCH

PICTORIS POETAEQUE DE SERMONE
GERMANICO IN LATINUM CONVERSI
AUCTORE LUDOVICO BENNING
CAPUT PRIMUM

Pipam tenens ore suo,

Catulos sub ala duo
Portat Schlich Casparius,
Fumans vehementius.
Quamvis pipa calida,
Mens est frigidissima.
„Valde“, inquit, „species
Illae sunt inutiles.
An me possunt delectare?
Hoc necesse est negare.
,Abice incommodum!*
Mihi est propositum.**

5
Constitit ad stagnum durus
Canes foede submersurus.
Quadrupedes suspicantes
Membra movent trepidantes;
Sentiunt enim animo:
„Sumus in periculo!"
Raptim primus iam iactatus

Plisch! est undis nunc ablatus.

7
Alter socium secutus

Pium! est fluctibus obrutus.

8
Caspar: „Est peractum!" inquit,
Fumans locum hunc relinquit.

Aliter, ut saepe fit,

Ac est ratum, evenit.

9
Paul et Peter pueri dum
Parant se ad balneum,
Vident ramis abditi
Facinus Casparii.

Velut ranae in profundam

Ilico desiliunt undam.

Levi manu catuli

Appelluntur litori.

10
Paulus canem „Plischium“
Suum vocat, Petrus „Plum“ .

Paul Peterque portant hos

Parvos duo catulos
Propere ad proximum
Patris domicilium.

11
CAPUT SECUNDUM

Placidus interdum pater

Fitticus et fida mater
Vacui ab angore
Et amplexi inter se
Cena nondum habita
Sedent hic pro ianua
Pulchrum vesperum gustantes
Liberosque exspectantes.

12
Et cum iis catuli.
Id non placet Fittico.

Iam exclamat: „Quos ego!“

Mater autem: „Miserere!
Noli iis invidere!“

13
Intra iam lac frigidum
Mensae est impositum.
Laeti omnes ineunt,
Plisch et Plumus praecurrunt.

14
Vae! stant posito pudore
Medio in dulci flore,
Monstrant pacem animarum
Magno crepitu linguarum.

15
Per fenestram speculatus
Caspar valde admiratus:

„Est molestum“, inquit, „re!

Mihi non est, ha, ha, hae!“

16
CAPUT TERTIUM

Paul et Peter simulantes

Se nescire et putantes
Omnia haec pro nihilo
Dormiunt in lectulo.
Sonitus stertentium
Penetrat cubiculum.
Plisch et Pium ad dormiendum

17
Nesciunt quid eligendum.

Diu rem deliberant.

Tandem se quieti dant.

18
Conficit Plisch solitum
Triplicem circuitum.

Plumus autem teneras

Diligit blanditias.

Non amantur qui bonorum

Somnum turbant dormitorum.

19
Neutri placent tales mores,
Expelluntur turbatores.

Frigus studium incitat,

Studium tempus celerat.

Ad id sunt idonei
Bracae atque calcei,
Quae res aspere tractatae

20
 Lb^>
<t f •

Mane valde sunt mutatae.

Pater damnum conspicatus

Maxime est consternatus.

Genae ei expallescunt.
„Vae! ut sumptus mihi crescunt!“

21
Iam paratus est punire
Simulantes se dormire.
Mater autem: „Fittice,
Parce illis, oro te!“
Quod indicium amoris
Iram lenit genitoris.

22
Nihil grave pueris:
Petrus in crepidulis
It ad scholam, Paulo datae
Bracae nunc sunt fimbriatae.

In tugurium sunt coniecti.

23
Caspar: „Est molestum, re!
Mihi non est, ha, ha, hae!“

24
CAPUT QUARTUM

Captus tandem retibus

Murum audacissimus,

Qui cottidie Fitticam

Matrem fecerat anxiam
Cunctis locis cum diurna
Rosione tum nocturna.

25
Hoc est Plischio et Pium
Exoptatum gaudium.
„Peteris, malifice,
Exi, exi, muscule!“
Petri tubus, ilico!

Muri est praesidio.

26
 Plisch iam tubum permetitur,
Plumus ultra opperitur.
GO 0

Au! mus dente aspero

Mordet nasum catulo.

27
Caudam trahere conatur

Plisch, sed auris vulneratur.

28
Ecce mus procurrit iam
In vicinae aream.

Scalpunt canes, delent - vae!

Flores, gaudium feminae.

29
Dominae Cumeliae, dum
Lumini dat oleum,
Cor dolore paene est fractum,
Ubi videt, quid sit factum.

Guttum tenens manibus

30
Irae plena advolat,
Libens oleum applicat
Plischio, deinde Pium.
Acre est petroleum,
r

Cuius operis effectus

Est ab ea non prospectus.

31
Quod tum fit in area,
Efficit, ut domina
Mente quasi alienata
Claudat oculos et prostrata

32
Magno cum suspirio
Relinquatur animo.

33
Paul et Peter ea re
Aegre dolent minime;
Nam molestiae aliorum
Hominum non sunt eorum.

Caspar: „Est molestum, re!

Mihi non est, ha, ha, hae!“

34
CAPUT QUINTUM

Longa veste, tubo trunco,

Naso amplo et adunco,
Nigris oculis, ornatus
Baculo et petasatus
Appropinquat Schmulius,
Callidus Hebraicus,

35
Portae domus Fittici.
Bau! Bau! latrant catuli.
Ut latratus desiit,

Impetus iam canum fit.

36
Quamquam corpus declinat,
Damnum, heu! non evitat:

Infra dorsum defrustata

Braca est et lacerata.

37
Ne quid tale repetatur,
Ratio adhibeatur:
Causiam - ilico! - in ore
Retro quadrupedum more

It ad portam Fittici.
Obstupescunt catuli.

38
Ecce exit Fittica
Audiendi cupida.
Feminae in tenero ^s*r

Vir considit gremio.

39
„Vae!“ exclamat Schmulius,
„Damnum mi restitue,
Si non, accusabo te.“

Solvit pater Fitticus,

Etsi invitissimus.

40
Truculenter adspicit
Tamquam dicens animo:
„Pudeat vos, sed taceo!“
Patris vultibus sunt hi
Minime perterriti.

Caspar: „Est molestum, re!

Mihi non est, ha, ha, hae!“

41
CAPUT SEXTUM

Plisch et Pium, quod doleo,

Improbo sunt animo,
Sed consentiunt inter se
Et, ut credo, ea re
A non paucis aestimantur.
Tamen tempora mutantur;
Nam concordia malorum
Evanescit sicut horum.

42
Ultra sedet lepida
Apricans canicula.
Cuius visu his est datum
Gaudium inopinatum.

43
Prior quisque vult adstare
Oculosque delectare.

Ubi Plisch progreditur,

Plumius offenditur.

Dum prorumpit Plumius,

Valde dolet Plischius.

44
Mussitant iam catuli,
Pedes radunt, oculi
\

Currunt. Tum fit proelium;

Plisch est victor, fugit Pium.

45
Paratura laganum,
Item acetarium,
Escam caram animo,
Stabat mater. Subito

46
Turbide ingreditur
Plumus, Plischius sequitur.

47
Sella, olla, massa, vae!
Mixtae sunt promiscue. -
„Sine, Plisch, te puniam!“
Clamat Petrus, loris iam
Ferit canem agitatus.
Paulus, valde indignatus:

48
„Quare mulcas Plischium?
Saevus ferit socium.

Laedunt autem Petri lora

Aures Pauli sine mora.

49
Acre nunc fit proelium —
Bonum acetarium
Magnis cum clamoribus
Est indutum oribus.

50
Fitticus accurrit tum
Dextra tenens baculum.
Mater, suavis creatura,
Dicit malum aversura:
„Moderare, Fittice!“
Advolat praepropere.

51
Mitra bene lemniscata
Baculo est perforata.
Ridet Schlich malignus: „Io!
Rixam esse video.“

52
Qui doloribus laetatur
Aliorum non amatur.

53
Caspar, lagano ornatus,
Vi caloris est vexatus.

„Est molestum44, inquit, „re!

Ipse sum afflictus, vae!

54
CAPUT SEPTIMUM

Ecce duo catuli

Sedent morosissimi;
Nam catenae breviores
Molliunt feroces mores.

Magna cura Fittici:

„Fiant“, inquit, „alii!
Bonae artes excitentur,
Malae sponte exercentur."

55
Quare duo pueri
Facti sunt discipuli
Bokelmanni praeceptoris,
Animorum formatoris.

„Carissimi“, inquit, „gaudeo

Vos huc venisse, ut denuo
Oculos auresque in me defigatis
Litterisque sedulo studeatis.
Primum: dedamus nos, o pueri,
Studio litterarum atque calculi;
Nam his artibus quis dubitat,
Quin homo ad lucrum honoresque veniat.

56
Deinde: quid valent studia
Sine urbanitate ac modestia?
Qui enim neglexerint modestiam,
Accipient nil nisi molestiam.
Ita, ut finiam, ex animo
Oro vos et obsecro:

Si certa sunt vobis consilia

Praeceptis parere sine malitia,
Iungamus dextras, adspicite me
Dicentes: ,Volumus, domine/ “

57
Pueri autem: „Hercule!
Talis es, avuncule? “
Minime responsum dant,
Furtim autem cachinnant
Bokelmann, dum sibilat,
Nunc sermonem iterat:

58
„Quoniam“, inquit, „sunt obstinati
Animi vobis et offirmati,
Mihi est animus non minus durus,
Huic suggesto vos sum impositurus,
Ut verberibus virgarum iam
Domitem vestram malitiam.“

Cito, sicut gladii

Destringuntur nitidi,

59
 Stringitur e tunica
Longa, bona ferula.
Dextra statim improborum
Vestem capit puerorum,

Quos verberibus afficit,

Quoad ei sufficit.

60
Tum ille: „Agite, pueri,
Quid vobis videtur? Loquimini!

Estisne contenti ea re? “

„Sumus“, exclamant, „domine!“

61
Haec est eius ratio.
Bonam esse video.
Omnes sic exercitatos

Putant bene educatos.

Sed et Plischio et Pium
Est iniectum studium.
Insuefacti sunt et hi
More Bokelmannii.

62
Multas artes mox adepti
Nunc sunt omnibus accepti,

Et, quod aequum creditur,

Lucrum artes sequitur.

63
CONCLUSIO

Venit huc Britannicus

Homo divitissimus,
Quem appellant Piefium.
Portans telescopium.
„Quidni“ inquit, „dum meo,
Utar telescopio?
Est et alibi gaudium,
Dum hoc ipso loco sum.“

64
Quibus dictis labitur,
Fluctibus immergitur.
„Ubinam est dominus?
Quaerit pater Fitticus,

Qui in campis herbidis

Ambulat cum filiis.
Ubi ille fuerit,
Statim patri patefit.

Atque sine petaso

Exit Pief e liquido.

„Insta!“ clamant pueri;

Sine mora catuli

66
Mergunt se oboedientes
Res amissas proferentes
Domino celerrime.
Ait ille: „Optime!
Tales artes aestimo!

Centum marcas offero. “

Pater laetans vehementer
Huic respondet: „Heu! Libenter!"

67
 Maxime est recreatus
Tantum auri conspicatus.

Pueri lacrimabundi:
„Venit tempus abeundi;
Heu! Hic anno superiore
Amicorum dulci more
Paulus, Petrus, Plischius, Pium
Fecimus collegium.
Sine cura nunc vivatis,
Assum bubulum edatis! “

68
Schlich, qui huc advenerat,
Omnia audiverat,
Dixit cum invidia:
„Haec sunt laetabilia;
Mihi non, quod doleo.“

Morsum sentit subito,

Fumum ultimum, dum fugit
Anima, e pipa sugit.

69
Nunc in stagnum labitur

Et immersus moritur.

Pipam, Schlichii solamen,

Dum vivebat, tegit gramen.
Leniter novissimus
Devoratur tabacus.
Crispa hac nubecula
Finiatur fabula.

70