ตารางสรุปสถานทีส

่ าคัญสงครามมหาเอเชียบูรพา

โดย นายวันใหม่ นิยม

สถานที่ ประเ ความสาคัญ
ทศ
ทางรถไฟสายมรณะ ไทย เป็ นทางรถไฟสายยุ ท ธศาสตร์ ส าคัญ เพื่ อ เชื่ อ มไทย – พม่ า
จังหวัดกาญจนบุรี ร ะ ห ว่ า ง ส ง ค ร า ม
และเป็ นอนุสรณ์ ถงึ ความโหดร้ายในการก่อสร้างทีผ ่ ลาญชีวต ิ ก
รรมกรชาวอิน โดนี เซีย มลายา จี น เชลยบริติช ออสเตรเลี ย
นิวซีแลนด์ อินเดีย สหรัฐ และดัตช์ นับหมืน ่ นาย
อนุสาวรีย์ชยั สมรภูมิ ไทย อ นุ ส ร ณ์ ส ถ า น ส ง ค ร า ม โ ล ก ค รั้ ง ที่ 2 ข อ ง ไ ท ย
ทีบ่ รรจุอฐั ิและจารึก นามทหาร ตารวจ เสรีไทย และพลเรือน
ที่ ส ล ะ ชี พ เ พื่ อ ช า ติ ใ น ส ง ค ร า ม ม ห า เ อ เ ชี ย บู ร พ า
และสงครามอืน ่ ๆ และเป็ นทีต ่ ง้ ั ค่ายทหารญีป ่ นระหว่
ุ่ างสงคราม
ทาเนียบท่าช้าง ไทย เ ป็ น บ้ า น พั ก ข อ ง น า ย ป รี ดี
พนมยงค์ ใ นฐานะผู้ ส าเร็ จ ราชการแทนพระองค์ รัช กาลที่
ในสมัยสงครามมหาเอเชียบูรพานายปรีดีได้ใช้สถานทีน ่ ี้ เป็ นที่
บั ญ ช า ก า ร แ ห่ ง ห นึ่ ง ข อ ง ข บ ว น ก า ร เ ส รี ไ ท ย
และเป็ นสถานีวท ิ ยุลบั ของเจ้าหน้าทีอ่ เมริกน ั และเสรีไทยสายอเ
มริกา
อ าค าร ร้ า น อ าห าร ไทย เป็ นกองบัญชาการกองทัพญีป ่ นประจ
ุ่ าประเทศไทยระหว่างสง
Blue Elephant ครามมหาเอเชียบูรพา
ถนนสาทร
อ นุ ส า ว รี ย์ วี ร ไ ท ย ไทย เป็ น อ นุ ส ร ณ์ วี ร ก ร ร ม ข อ ง ท ห า ร ต า ร ว จ พ ล เรื อ น
จังหวัดนครศรีธรรม และยุวชนทีไ่ ด้ตอ ่ สูท
้ หารญีป
่ ุ่ นทีบ ่ ุก ภาคใต้ของไทยในวันที่ 8
ราช ธันวาคม ค.ศ.1941 (พ.ศ.2484)

อนุ สรณ์ สถานการสัง จีน เป็ นอนุสรณ์ ทรี่ ะลึกถึงเหยือ่ ชาวจีนในนานกิงทีถ ่ ูกทหารญีป ่ นท
ุ่
หารหมูน่ านกิง (The า รุ ณ ก ร ร ม แ ล ะ สั ง ห า ร ไ ป ก ว่ า 3 0 0 , 0 0 0 ร า ย
Memorial Hall of ห ลัง จ าก ที่ ก อ งทั พ ญี่ ปุ่ น ยึ ด ค ร อ งเมื อ งน าน กิ งไ ด้ ใน ปี
the Victims in ค.ศ.1937 (พ.ศ.2480)
Nanjing
Massacre by
Japanese
Invaders)
น ค ร ฉ ง ชิ่ ง จีน เป็ นเมืองหลวงสมัยสงครามของจีนในการต่อสูก ้ บ
ั กองทัพญี่ปุ่
(Chongqing) น
ปัจจุบนั นี้ ยงั มีสถานทีส
่ าคัญเกีย่ วข้องกับสงครามอยูห ่ ลายแห่ง
เ ช่ น พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ น า ย พ ล โ จ เ ซ ฟ ส ติ ล เ ว ล ล์ ,
อนุสรณ์ กองทัพอากาศ, พิพธิ ภัณฑ์หมูบ ่ า้ นหินแดง
สวนพฤกษศาสตร์หล ศรีล ั ส มั ย ส ง ค ร า ม ม ห า เ อ เ ชี ย บู ร พ า
ว ง เ ป ร า เ ด นิ ย า งกา บริตช ิ ใช้สวนพฤกษศาสตร์แห่งนี้ ตง้ ั เป็ นกองบัญชาการสัมพัน
( Royal Botanical ธมิตรภาคเอเชี ยอาคเนย์ (South – East Asia Command
Gardens, – SEAC) เ พื่ อ สู้ ศึ ก ญี่ ปุ่ น
Peradeniya) นอกจากนี้ ทางขบวนการเสรีไทยได้สง่ ผูแ ้ ทนมาประสานงานที่
นครแคนดี้ กองบัญชาการนี้หลายครัง้
อนุ สรณ์ สถานสันติภ ญีป่ ุ่ ตั ว อ า ค า ร อ ยู่ ใ น ส ภ า พ ห ลั ง จ า ก ถู ก ร ะ เ บิ ด
า พ ฮิ โ ร ชิ ม ะ น เพือ ่ เป็ นอนุ สรณ์ เตือนให้ระลึกถึงพลังทาลายล้างของระเบิดปร
( Hiroshima ม า ณู
Peace Memorial และเป็ นสัญลักษณ์ แห่งสันติภาพและการต่อต้านการใช้อาวุธป
Museum) รมาณู
ศาลาว่าการนครสิงค สิงค กองทัพญีป ่ ุ่ นในเอเชียอาคเนย์ ทาพิธียอมจานนต่อจอมพลเรือ
โปร์ (City Hall) โปร์ เ อิ ร์ ล เ ม า น ท์ แ บ ต เ ต น แ ห่ ง พ ม่ า
ผู้บ ญั ชาการสัม พัน ธมิต รภาคเอเชี ย อาคเนย์ ที่อ าคารแห่ง นี้
เ มื่ อ วั น ที่ 12 กั น ย า ย น ค . ศ . 1945 (พ . ศ . 2488)
นับเป็ นการสิน ้ สุดสงครามมหาเอเชียบูรพาในเอเชียอาคเนย์อ
ย่างเป็ นทางการ

10 สถานทีส่ าคัญสงครามมหาเอเชียบูรพา

1.ทางรถไฟสายมรณะ จังหวัดกาญจนบุรี

เป็ นทางรถไฟที่ ก องพลรถไฟญี่ ปุ่ นสร้า งขึ้ น เริ่ ม จากบริ เ วณสถานี ห นองปลาดุ ก
กาญ จนบุ รี ไปเชื่ อ มต่ อ กับ ทางรถ ไฟที่ เ มื อ งตัน บยู ซ ายัต (Thanbyuzayat) ในพม่ า
เพื่ อ ใ ช้ ง า น ส่ ง ก า ลั ง บ า รุ ง จ า ก ป ร ะ เท ศ ไ ท ย ไ ป ยั ง แ น ว ห น้ า ใ น พ ม่ า – อิ น เดี ย
หลัง จากญี่ ปุ่ นพ่ า ยแพ้ ใ นศึก มิด เวย์ สัม พัน ธมิต รเริ่ม รัง ควานการเดิ น เรื อ ทะเลของญี่ ปุ่ น
ดั ง นั้ น ท า ง ฝ่ า ย ญี่ ปุ่ น จึ ง เลื อ ก ส ร้ า ง ท า ง ร ถ ไ ฟ ส า ย นี้ แ ท น ก า ร ล า เลี ย ง ท า ง ท ะ เล
โ ด ย ท า ง ร ถ ไ ฟ ส า ย ไ ท ย – พ ม่ า นี้ นั บ ว่ า เ ป็ น ม หั ศ จ ร ร ย์ ท า ง วิ ศ ว ก ร ร ม
เ พ ร า ะ ต้ อ ง ส ร้ า ง ผ่ า น ป่ า เ ข า ที่ เ ป็ น ผ า เ ห ว นั บ ร้ อ ย กิ โ ล เ ม ต ร
ซึ่ ง วิ ศ ว ก ร บ ริ ติ ช แ ล ะ ไ ท ย ก่ อ น ส ง ค ร า ม โ ล ก ค รั้ ง ที่ 1
ต่ า ง ป ร ะ เ มิ น ว่ า ไ ม่ ส า ม า ร ถ ส ร้ า ง ท า ง ร ถ ไ ฟ ผ่ า น ไ ด้
แต่ วิ ศ วกรญี่ ปุ่ นได้ ว างโครงสร้า งจนสร้า งส าเร็ จ ภายใน 1 ปี นับ ตั้ง แต่ เ ดื อ นตุ ล าคม
ค .ศ .1 9 4 2 ( พ . ศ . 2 4 8 5 ) จ น ถึ ง เดื อ น ตุ ล า ค ม ค .ศ .1 9 4 3 ( พ . ศ .2 4 8 6 )
โดยมีก องพลรถไฟเป็ นผู้ค วบคุมการก่อสร้าง มีกาลังเชลยศึกบริติช อเมริกน ั ออสเตรเลีย
นิ ว ซี แ ล น ด์ อิ น เ ดี ย ดั ต ช์ ( ร ว ม ทั้ ง อ า ณ า นิ ค ม อิ น โ ด นี เ ซี ย ) ม ล า ย า
รวมทัง้ แรงงานเกณฑ์จา้ งไทยจีน
 อย่ า งไ รก็ ต าม เนื่ องจ าก สภ าพ ป่ าเข าทุ รกัน ด าร เต็ ม ไ ป ด้ ว ย โรค ภัย ไ ข้ เ จ็ บ
ดั ง นั้ น ก อ ง ท ห า ร ร ถ ไ ฟ ญี่ ปุ่ น จึ ง ต้ อ ง บั ง คั บ เ ช ล ย อ ย่ า ง ห า ม รุ่ ง ห า ม ค่ า
แ ม้ ป่ ว ย ห รื อ บ า ด เจ็ บ ก็ ไ ม่ ไ ด้ รั บ ก า ร รั ก ษ า ห า ก ห นี ก็ ล ง โ ท ษ อ ย่ า ง ท า รุ ณ
น อ ก จ า ก นี้ ใ น ป่ า ลึ ก ก็ เ ต็ ม ไ ป ด้ ว ย เ ชื้ อ ม า เ ล เ รี ย อ หิ ว า ต ก โ ร ค บิ ด
ดังนั้นจึงมีเชลยศึกทีป ่ ่ วยตายและถูกทารุณกรรม จานวน 12,621 ราย จากจานวนเชลยศึก
61.811 ราย จึงเรียกทางรถไฟเส้นนี้วา่ ทางรถไฟสายมรณะ

2.อนุสาวรีย์ชยั สมรภูมิ

อนุ สาวรีย์แห่งนี้ สร้างเมือ ่ ค.ศ.1941 (พ.ศ.2484) แล้วเสร็จทาพิธีเปิ ดเมือ ่ วันที่ 24

มิ ถุ น า ย น ค . ศ . 1 9 4 2 ( พ . ศ . 2 4 8 5 )
ที่ บ ริ เ ว ณ แ ย ก ถ น น พ ห ล โ ย ธิ น ตั ด กั บ ถ น น ร า ช วิ ถี แ ล ะ ถ น น พ ญ า ไ ท
อั น เ ป็ น ด่ า น ท า ง เ ข้ า อ อ ก เ มื อ ง ก รุ ง เ ท พ ฯ ใ น ยุ ค นั้ น
เพื่อเป็ นที่ร ะลึก และบรรจุอฐั ิท หารต ารวจที่เสียชี วิต ในกรณี พิพ าทอิน โดจี น ฝรั่งเศส เมื่อ ปี
ค.ศ.1940 – 1941 (พ.ศ.2483 – 2484) ต่ อ มาเมื่ อ สิ้ น สุ ด สงครามมหาเอเชี ย บู ร พา
อ นุ ส า ว รี ย์ แ ห่ ง นี้ ก็ ไ ด้ ใ ช้ บ ร ร จุ อั ฐิ แ ล ะ จ า รึ ก น า ม ท ห า ร ต า ร ว จ พ ล เรื อ น
ร ว ม ทั้ ง เ ส รี ไ ท ย ที่ เ สี ย ชี วิ ต ใ น ที่ ร บ ส ง ค ร า ม ม ห า เ อ เ ชี ย บู ร พ า
ทั้ง การรบกับ ญี่ ปุ่ นในวัน เริ่ ม สงคราม การรบในรัฐ ฉาน การรบป้ องกัน ภัย ทางอากาศ
ปฏิบตั ก ิ ารเสรีไทย ฯลฯ อนุ สาวรีย์แห่งนี้ จงึ นับได้วา่ เป็ น อนุ สรณ์ สถานสงครามโลกครัง้ ที่ 2
ที่ ส า คั ญ ที่ สุ ด ข อ ง ไ ท ย
หลัง จากนั้น อนุ สาวรี ย์ แ ห่ ง นี้ ก็ ไ ด้ บ รรจุ อ ฐั ิ แ ละจารึ ก นามวี ร ชนไทยในสงครามเกาหลี
สงครามเวียดนาม การปราบปรามคอมมิวนิสต์ไทย และเหตุการณ์ กบฏจลาจลต่างๆ
น อ ก จ า ก ค ว า ม ส า คั ญ ใ น ฐ า น ะ อ นุ ส ร ณ์ ส ถ า น ส ง ค ร า ม แ ล้ ว
บริเวณอนุสาวรีย์ชยั สมรภูมด ิ า้ นสนามเป้ ายังเคยเป็ นทีต่ ง้ ั ค่ายทหารญีป
่ นระหว่
ุ่ างสงครามมหา
เอ เชี ย บู ร พ า เมื่ อ ช่ ว ง ป ล า ย ส ง ค ร า ม ท ห า ร ก อ ง พิ เศ ษ ใ น สั ง กั ด ก อ ง พ ล ที่ 1
ของไทยซึ่งได้รบ ั อาวุธ ทัน สมัย จากฝ่ ายสัม พัน ธมิต ร ได้ม าตั้งฐานลับ ในบ้านเช่าบริเวณนี้
เ พื่ อ ท า ห น้ า ที่ จู่ โ จ ม ก อ ง ท ห า ร ญี่ ปุ่ น ที่ ส น า ม เ ป้ า
ใ น ข ณ ะ ที่ ฝ่ า ย ท ห า ร ญี่ ปุ่ น ก็ ไ ด้ ส ร้ า ง แ น ว ป้ อ ม ส น า ม อั น แ น่ น ห น า
โ ด ย ไ ด้ เ ชิ ญ น า ย ท ห า ร ไ ท ย แ ล ะ ข้ า ร า ช ก า ร ชั้ น ผู้ ใ ห ญ่ ไ ด้ เ ข้ า ช ม
นั ย ห นึ่ ง เ ป็ น ก า ร ข่ ม ข วั ญ ไ ม่ ใ ห้ ฝ่ า ย ไ ท ย ก ล้ า ล ง มื อ ขั บ ไ ล่ ญี่ ปุ่ น ไ ด้
อ ย่ า ง ไ ร ส ง ค ร า ม ไ ด้ ส ง บ ล ง เ สี ย ก่ อ น
มิฉะนัน้ บริเวณอนุสาวรีย์ชยั สมรภูมน ิ ี้ จะได้เป็ นสมรภูมจิ ริงตามแผนทัง้ สองฝ่ าย

ั ฐานะส าคัญ อีก ประการหนึ่ ง ของอนุ ส าวรี ย์ คือ ชุ ม ทางรถสาธารณะทางบก

ปัจ จุ บ น
ทัง้ รถไฟฟ้ า รถเมล์ รถแท็กซี่ รถตู้ ทีบ
่ ริการทั่วกรุงเทพมหานคร
 3.ทาเนียบท่าช้าง

เป็ นบ้านพักของนายปรีดี พนมยงค์ในฐานะผูส ้ าเร็จราชการแทนพระองค์ ในรัชกาลที่

8 เดิ ม เ ป็ น เรื อ น ใ น วั ง ข อ ง พ ร ะ เจ้ า บ ร ม ว ง ศ์ เธ อ ก ร ม พ ร ะ น เร ศ ว ร ฤ ท ธิ ์
พ ร ะ ร า ช โ อ ร ส ใ น รั ช ก า ล ที่ 4 ต่ อ ม า ใ น ส มั ย รั ช ก า ล ที่ 7
วั ง นี้ ไ ด้ ต ก เ ป็ น ท รั พ ย์ สิ น ส่ ว น พ ร ะ ม ห า ก ษั ต ริ ย์
เมือ่ เข้าสูส่ งครามมหาเอเชียบูรพานายปรีดไี ด้ใช้สถานทีน ่ ี้เป็ นทีบ ั ชาการแห่งหนึ่งของขบวน
่ ญ
การเสรี ไ ทย และเป็ นสถานี วิ ท ยุ ล บ ั ของเจ้ า หน้ าที่ อ เมริ ก ัน และเสรี ไ ทยสายอเมริ ก า
ห ลายค รั้ง บ รรด าเสรี ไ ท ยชั้น ผู้ ใ ห ญ่ ก็ มาปรึ ก ษ างาน กับ น ายป รี ดี ที่ ท าเนี ยบ แ ห่ ง นี้
ปัจจุบน ั อยูใ่ นการครอบครองของสานักงานทรัพย์สน ิ ส่วนพระมหากษัตริย์

4.อาคารร้านอาหาร Blue Elephant ถนนสาทร

เ มื่ อ ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย เ ข้ า สู่ ส ง ค ร า ม ม ห า เ อ เ ชี ย บู ร พ า
ก อ ง ทั พ ญี่ ปุ่ น ป ร ะ จ า ป ร ะ เท ศ ไ ท ย ไ ด้ ยื ม ใ ช้ อ า ค า ร แ ห่ ง นี้ เป็ น ก อ ง บั ญ ช า ก า ร
จ น ก ร ะ ทั่ ง สิ้ น สุ ด ส ง ค ร า ม เมื่ อ ก อ ง ทั พ ฯ ไ ด้ แ ป ร ส ภ า พ เป็ น ก อ ง ทั พ ภ า ค ที่ 1 8
ดังนัน
้ การวางแผนสั่งการทางการเมืองและการทหารของฝ่ ายญีป ่ นที ุ่ ส
่ าคัญจะต้องมาจากกอง
บัญ ชาการแห่ง นี้ นอกจากนี้ ใ นแผนการรบของเสรี ไ ทยเมื่อ ปี ค.ศ.1945 (พ.ศ.2488)
ก อ ง ต า ร ว จ สั น ติ บ า ล จ ะ ท า ห น้ า ที่ จู่ โ จ ม ก อ ง บั ญ ช า ก า ร แ ห่ ง นี้
โดยตารวจสันติบาลได้เช่าบ้านทีอ่ ยูใ่ กล้กบั อาคารกองบัญชาการญีป ่ น
ุ่

แรกเริ่มอาคารนี้ เคยเป็ นห้างสรรพสินค้าบอมเบย์ ทีส ่ ร้างขึ้นในปี ค.ศ.1903 (พ.ศ.

2 4 4 6 ) ซึ่ ง อ ยู่ ใ น ส มั ย รั ช ก า ล ที่ 5 ใ น ช่ ว ง เ ว ล า นั้ น
ย่านสาทรถือเป็ นหนึ่งในย่านหรูของกรุงเทพฯ เนื่องจากอยูใ่ กล้กบั แม่น้า พระบรมมหาราชวัง
ร ว ม ถึ ง โ ร ง แ ร ม โ อ เรี ย น เต็ ล ช่ ว ง นั้ น เป็ น ยุ ค ก่ อ น ที่ ถ น น ส่ ว น ใ ห ญ่ จ ะ ล า ด ย า ง
แ ล ะ ร ถ ย น ต์ ก็ เพิ่ งจ ะ เข้ าม าวิ่ ง ใน ป ร ะ เท ศ เพี ย ง 3 ปี ก่ อ น ห น้ านั้ น ปี พ .ศ . 2 4 7 1
กลุ่มนัก ธุรกิจผู้ม่ งั คั่งเข้าซื้อ กิจ การห้างสรรพสิน ค้าบอมเบย์ ที่เริ่มจะทรุด โทรมในราคาถู ก
เริม
่ ระดมทุนสร้างจากบรรดาพ่อค้าจีนในสยามเมือ ่ ค.ศ.1926 (พ.ศ.2469) แล้วเสร็จเมื่อ
ค.ศ.1930 (พ.ศ.2473) เมือ ่ สงครามยุติแล้วทางหอการค้าได้กลับมาใช้อาคารหลังนี้ จนถึ ง
ค.ศ.2003 (พ.ศ.2546) ทางหอการค้ า จึ ง ย้ า ยส านั ก งานไปอาคารหลัง ใหม่ สู ง 35
ชั้น ที่ อ ยู่ ห ลัง อาค ารเก่ า ส่ ว น อาค ารเก่ า ได้ ใ ช้ งาน เป็ น ร้ า น อาห าร Blue Elephant
จนถึงทุกวันนี้

5.อนุสาวรีย์วีรไทย จังหวัดนครศรีธรรมราช
อ นุ ส า ว รี ย์ แ ห่ ง นี้ ตั้ ง อ ยู่ ที่ ก อ ง บั ญ ช า ก า ร ก อ ง ทั พ ภ า ค ที่ 4 ค่ า ย ว ชิ ร า วุ ธ
จัง ห วัด น ค ร ศ รี ธ ร ร ม ร าช เพื่ อ เป็ น อนุ สร ณ์ วี ร ก ร ร ม ข องท ห าร ต าร ว จ พ ล เรื อ น
และยุวชนทีไ่ ด้ตอ ่ สูท
้ หารญีป ่ นที ุ่ บ
่ ุกประเทศไทยในวันที่ 8 ธันวาคม ค.ศ.1941 (พ.ศ.2484)
มี ค า เ รี ย ก อ นุ ส า ว รี ย์ นี้ อ ย่ า ง ไ ม่ เ ป็ น ท า ง ก า ร ว่ า “ เ จ้ า พ่ อ ด า ”
โด ยที่ ฐ าน อนุ สาวรี ย์ ไ ด้ จ ารึ ก น ามผู้ เ สี ยชี วิ ต ใน การรบภาค ใต้ อ ัน เป็ น สม รภู มิ ห ลัก
ประติมากรรมทหารไทยทีอ ่ นุสาวรีย์นี้ป้น
ั แบบโดยศาสตราจารย์ศลิ ป์ พีระศรี ทาพิธีเปิ ดเมือ่ ปี
ค.ศ.1949 (พ.ศ.2492) และในวัน ที่ 8 ธัน วาคมของทุ ก ปี จะทางกองทัพ ภาคที่ 4
จะจัดพิธีราลึกวันวีรไทยมาจนทุกวันนี้

ใ น เ ช้ า วั น ที่ 8 ธั น ว า ค ม ค . ศ . 1 9 4 1 ( พ . ศ . 2 4 8 4 )
ก อ ง ทั พ ญี่ ปุ่ น ไ ด้ ย ก พ ล ขึ้ น บ ก ท า ง ภ า ค ใ ต้ ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย
เพื่อเป็ นทางผ่านรุกต่อไปมลายาของบริติช โดยทุกจุดทีย่ กพลขึ้นบกทัง้ ชุมพร สุราษฎร์ธานี
น ค ร ศ รี ธ ร ร ม ร า ช ส ง ข ล า แ ล ะ ปั ต ต า นี
ได้ เกิด การสู้ร บอย่างดุ เดื อ ดระหว่า งกองทหารญี่ ปุ่ นผู้ รุ ก ราน กับ ทหาร ต ารวจ พลเรื อ น
และยุ ว ชนไทย ภายใต้ ก ารน าของพลตรี หลวงเสนาณ รงค์ ผู้ บ ญ ั ชาการกองพลที่ 6
ซึ่ ง ตั้ ง ก อ ง บั ญ ช า ก า ร ที่ ค่ า ย ว ชิ ร า วุ ธ น ค ร ศ รี ธ ร ร ม ร า ช
การรบในบางแห่ ง ไทยสามารถหยุ ด ทัพ ญี่ ปุ่ นได้ เช่ น ที่ ส งขลาและนครศรี ธ รรมราช
บ า ง จั ง ห วั ด เ ช่ น ที่ สุ ร า ษ ฎ ร์ ธ า นี แ ม้ ไ ม่ มี ก อ ง ท ห า ร ไ ท ย
แ ต่ ข้ า ร า ช ก า ร แ ล ะ ป ร ะ ช า ช น ก็ ร่ ว ม กั น ต่ อ สู้ ผู้ รุ ก ร า น
จน ถึ ง กับ เผ าอาค ารส าคัญ ไม่ ใ ห้ ญี่ ปุ่ น ยึ ด ค รองเมื่ อ เห็ น ว่ า จะต้ า น ทาน ญี่ ปุ่ น ไม่ ไ ด้
ที่ จั ง ห วั ด ปั ต ต า นี ร บ กั น จ น ถึ ง กั บ ผู้ บั ง คั บ ก อ ง พั น ข อ ง ไ ท ย เสี ย ชี วิ ต ใ น ก า ร ร บ
ทีช่ ุ มพรได้เกิดวีรกรรมยุวชนทหารอันโดดเด่น เคียงข้างทหาร ตารวจ และประชาชนไทย
จนกระทั่งรัฐบาลไทยมีคาสั่งให้หยุดยิงในวันเดียวกัน การสูร้ บจึงยุตลิ ง
6.อนุ ส รณ์ ส ถานการสัง หารหมู่น านกิง (The Memorial Hall of the Victims in
Nanjing Massacre by Japanese Invaders) นครนานกิง ประเทศจีน
อนุสรณ์ แห่งนี้สร้างขึน ้ เพือ
่ เป็ นทีร่ ะลึกถึงเหยือ ่ ชาวจีนในนานกิงทีถ ่ ูกทหารญีป ่ นทารุ
ุ่ ณ
กรรมและสังหารไปกว่า 300,000 ราย หลังจากทีก ่ องทัพญีป ่ นยึ
ุ่ ดครองเมืองนานกิงได้ในปี
ค.ศ.1937 (พ.ศ.2480) สร้า งขึ้ น ในปี ค.ศ.1985 (พ.ศ.2528) และขยายต่อ เติ ม ในปี
ค . ศ . 2 5 3 8 ( พ . ศ . 2 5 3 8 ) จั ด แ ส ด ง ทั้ ง ส่ ว น ก ล า ง แ จ้ ง แ ล ะ ใ น ตึ ก
ภายในตัวอาคารจัดแสดงทัง้ ภาพถ่ายทีถ ่ า่ ยทัง้ บุคคลในเหตุการณ์ และเหยือ ่ ทีถ ่ ูกข่มขืนและฆ่า
ร ว ม ทั้ ง ห ลั ก ฐ า น วั ต ถุ ทั้ ง จ า ก เ ห ยื่ อ ช า ว น า น กิ ง แ ล ะ ท ห า ร ญี่ ปุ่ น
น อ ก จ า ก นี้ ยั ง มี วิ ดี โ อ แ ล ะ บั น ทึ ก บ ท สั ม ภ า ษ ณ์ ข อ ง ค น ที่ ร อ ด ชี วิ ต
และรูปปั้นจาลองเหตุการณ์ ภายในบ้านของชาวนานกิงทีถ ่ ูกทหารญีป ่ นบุ
ุ่ กไปฆ่ายกครอบครัว
รวม ทั้ง ก าแ พ งที่ ร วบ รวม รายชื่ อ ข องเห ยื่ อ ทั้ง ห ม ด (ทั้ง ห ม ด ที่ พ อจะรวบรวม ได้ )
บริเวณทางออกมีอนุสาวรีย์สน ั ติภาพซึง่ เป็ นภาพผูห ้ ญิงและมีนกพิราบอยูท ่ มี่ อ
ื

เห ตุ ก าร ณ์ นี้ เกิ ด ขึ้ น ร ะห ว่ า งวัน ที่ 1 3 ธัน ว าค ม ค .ศ .1 9 3 7 (พ .ศ .2 4 8 0 )

จ น ถึ ง เ ดื อ น ม ก ร า ค ม ค . ศ . 1 9 3 8 ( พ . ศ . 2 4 8 1 )
หลังจากที่ก องทัพ ญี่ปุ่นเข้ายึด นานกิงได้ห ลังจากรบกัน นาน 1 เดื อน ทหารจี น ได้พ่ายแพ้
เท่ ากับ ไ ม่ เ ห ลื อ ใค ร ที่ จ ะป ก ป้ อ งพ ล เรื อ น ใน ตั ว เมื อ ง ท ห าร ญี่ ปุ่ น ห ลั่งไ ห ล เข้ าม า
ยึดอาคารทีท ่ าการรัฐบาล ธนาคารและโรงเก็บสินค้า ยิงผูค ้ นตามท้องถนนอย่างไม่เลือกหน้า
โดยใช้ทง้ ั ปื นพก ปื นกล ปื นเล็กยาว ยิงเข้าไปในฝูงคนทีม ่ ีทง้ ั ทหารที่ ถูกปลดอาวุธ หญิงชรา
แ ล ะ เด็ ก ๆ โ ด ย ท ห า ร ญี่ ปุ่ น ฆ่ า พ ล เรื อ น ทุ ก มุ ม เมื อ ง ไ ม่ ว่ าจ ะ ต าม ต ร อ ก เล็ ก ๆ
หรือถนนสายใหญ่ ในสนามเพลาะ โรงพยาบาล โรงชี หรือแม้แต่ในอาคารทีท ่ าการรัฐบาล
นอกจากนี้ ยงั มี ห ญิงชาวจีน ถู ก ข่มขื น เป็ นจ านวนไม่ต่ ากว่า 20,000 คน ไม่ว่าจะเป็ นสาว
คนท้อง หรือคนแก่

7.นครฉงชิง่ (Chongqing) สาธารณรัฐประชาชนจีน

ฉงชิ่ง หรือ จุงกิง ปัจจุบน ั เป็ นเขตเทศบาลนคร ตั้งอยู่ภาคตะวัน ตกเฉี ย งใต้ข องจี น
มี พื้ น ที่ ติ ด กั บ ม ณ ฑ ล หู เ ป่ ย์ หู ห นั น กุ้ ย โ จ ว เ ส ฉ ว น แ ล ะ ส่ า น ซี
ภายในตัวเมืองมีแม่น้าไหลพาดผ่านหลายสายเป็ นเมืองขนาดใหญ่อน ั ดับ 8 ของจีน มีเนื้ อที่
8 2 ,3 0 0 ต า ร าง กิ โล เม ต ร เป็ น เมื อ ง ที่ มี ม าตั้ ง แ ต่ ส มั ย แ ค ว้ น ป า ( State of Ba)
ก่ อ นที่ จ ะถู ก จัก รวรรดิ ฉิ น เข้ า ยึ ด เมื่ อ 316 ปี ก่ อ นคริ ส ตกาล ได้ ชื่ อ เมื อ งว่ า “ฉงชิ่ ง ”
ในสมัยราชวงศ์ซง่ ใต้
เมื่อ ถึงสมัย สงครามมหาเอเชี ย บู รพา หลังจากญี่ปุ่ นได้เข้ายึด เมือ งหลวงคือ นานกิง
แ ล ะเมื อ งห ลัก เช่ น ปั ก กิ่ ง เที ย น สิ น เซี่ ย งไ ฮ้ ห วู่ ฮ่ ั น ไ ป แ ล้ ว จ อ ม พ ล เจี ย งไ ค เช ค
น า ย ก รั ฐ ม น ต รี แ ล ะ ป ร ะ ธ า น ก ร ร ม า ธิ ก า ร ท ห า ร ส า ธ า ร ณ รั ฐ จี น
จึ ง ไ ด้ ย้ า ย เมื อ ง ห ล ว ง ม าที่ ฉ ง ชิ่ ง แ ห่ ง นี้ อั น เป็ น เมื อ ง ที่ อ ยู่ ลึ ก เข้ า ม า ใน แ ผ่ น ดิ น
มี ภู มิ ป ระเท ศ ที่ เ ป็ น เทื อก เข าล้ อ ม เมิ อ ง เพื่ อให้ ป ล อด ภัย จ าก ก ารโจม ตี ข องข้ าศึ ก
ใ น ก า ร นี้ ต้ อ ง ย้ า ย ที่ ท า ก า ร ก ร ะ ท ร ว ง ท บ ว ง ก ร ม ต่ า ง ๆ ม ห า วิ ท ย า ลั ย ส า คั ญ
และโรงงานอุตสาหกรรมจานวนมาก โดยฉงชิง่ ได้ทาหน้าทีเ่ มืองหลวงมาตัง้ แต่ ค.ศ.1937 –
1 9 4 6 ( พ . ศ . 2 4 8 0 – 2 4 8 9 ) เ มื่ อ ส ง ค ร า ม ยุ ติ เ ป็ น เ ว ล า 9 ปี
ระหว่ า งที่ ฉ งชิ่ ง เป็ นเมื อ งหลวงได้ มี เหตุ ก ารณ์ ส าคัญ คื อ การโจมตี ทิ้ ง ระเบิ ด ทางอากาศ
ร ะ ห ว่ า ง ปี ค . ศ . 1 9 3 8 – 1 9 4 3 ( 2 4 8 1 – 2 4 8 6 )
ประชาชนจานวนมากหลบภัยทางอากาศไปตามภูเขาได้ แต่ก็มีผู้เสียชีวิตราว 10,000 คน
อย่างไรก็ตามได้เกิดวีรกรรมของกองบินจีน – สหรัฐ ทีป ่ กป้ องน่ านฟ้ าฉงชิง่

ปั จ จุ บ ัน ฉ งชิ่ ง ยัง ปรากฏร่ อ งรอยส าคัญ จากสงครามมห าเอเชี ย บู ร พา ได้ แ ก่

พิพิธภัณฑ์นายพล โจเซฟ สติลเวลล์ นายพลอเมริกน ั ผูม
้ าช่วยเหลือกองทัพจีนในการสูญ ้ ีป่ ุ่ น
อ นุ ส ร ณ์ ก อ ง ทั พ อ า ก าศ เพื่ อ ร า ลึ ก ถึ ง ก า ร สู้ ร บ ท า ง อ าก า ศ ร ะ ห ว่ าง จี น กั บ ญี่ ปุ่ น
พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ห มู่ บ้ า น หิ น แ ด ง ส า นั ก ง า น ค อ ม มิ ว นิ ส ต์ ข อ ง โ จ ว เ อิ น ไ ห ล
ในการประสานงานกับรัฐบาลก๊กมินตั๋งระหว่างสงคราม เป็ นต้น
 8 . ส ว น พ ฤ ก ษ ศ า ส ต ร์ ห ล ว ง เป ร า เ ด นิ ย า (Royal Botanical Gardens,
Peradeniya) นครแคนดี้ ศรีลงั กา

ที่ นี่ เ ดิ ม เ ป็ น อุ ท ย า น ก ษั ต ริ ย์ ลั ง ก า
ต่อมาเมือ ่ บริติชยึดครองลังกาจึงแปรสภาพเป็ นสวนพฤกษศาสตร์ มีพืชพันธุ์ 24,680 ชนิด
แ บ่ งเป็ น ป ร ะ เภ ท ป าล์ ม ส มุ น ไ พ ร เค รื่ อ ง เท ศ ด อ ก ไ ม้ ก ล้ ว ย ไ ม้ ก ร ะ บ อ งเพ ช ร
เพราะบริตช ิ ต้องการศึกษาเพือ ่ หาทางใช้ประโยชน์ จากพืชพันธุ์ในเมืองขึน ้ ให้ได้มากทีส่ ด
ุ
เ มื่ อ ถึ ง ส มั ย ส ง ค ร า ม ม ห า เ อ เ ชี ย บู ร พ า
บริติช จึงใช้สวนพฤกษศาสตร์ แห่ง นี้ ต ้งั เป็ นกองบัญ ชาการสัมพันธมิตรภาคเอเชี ยอาคเนย์
(South – East Asia Command – SEAC) เพื่ อ สู้ ศึ ก ญี่ ปุ่ นในอิน เดี ย พม่ า ไทย มลายู
อิ น โด นี เซี ย จน ได้ ช ัย ช น ะ สภาพ สวน แ ห่ ง นี้ เมื่ อ ถู ก แ ปลงเป็ น ก องบัญ ชาก ารแ ล้ ว
โ ด ย อ า ค า ร ที่ ท า ก า ร ไ ด้ ถู ก ใ ช้ ง า น เ ป็ น ก อ ง บั ญ ช า ก า ร ใ ห ญ่
ได้มี อ าคารบังกาโลชั่ว คราวสร้า งด้ว ยโครงเหล็ ก ส าหรับยามสงครามหลายหลัง ในสวนนี้
น อ ก จ า ก นี้ ส ถ า น ที่ แ ห่ ง นี้ นั บ ว่ า ส า คั ญ ต่ อ ป ร ะ วั ติ ศ า ส ต ร์ ช า ติ ไ ท ย
เ พ ร า ะ ใ น ส มั ย ส ง ค ร า ม โ ล ก ค รั้ ง ที่ 2
ขบวนการเสรี ไ ทยได้ ส่ ง ผู้ แ ทนคนส าคัญ มาที่ ก องบัญ ชาการในสวนพฤกษศาสตร์ นี้
เพือ่ ประสานความร่วมมือทางทหาร และการเจรจาสถานะทางการเมืองของไทยหลังสงคราม

ที่ส วนพฤกษศาสตร์ แ ห่ ง นี้ ย งั มี ต้ น โสกระย้ า (Amherstia nobilis) ที่ จ อมพลเรื อ

เ อิ ร์ ล เ ม า น ท์ แ บ ต เ ต น แ ห่ ง พ ม่ า ป ลู ก เ อ า ไ ว้ 1 ต้ น
เป็ นร่องรอยหนึ่งทีจ่ อมพลเรือเมานท์แบตเตนเคยมาบัญชาการทีน ่ ี่

9.อนุสรณ์ สถานสันติภาพฮิโรชิมะ (Hiroshima Peace Memorial Museum)

อนุ สรณ์ สนั ติภาพฮิโรชิมะ หรือทีร่ ูจ้ กั กันในชื่อว่า โดมปรมาณู ตัง้ อยูใ่ นนครฮิโรชิมะ
ประเทศญี่ปุ่ น ในอาณาเขตของสวนสัน ติภ าพฮิโรชิ ม ะได้ร บ ั การก่อ ตั้ง เป็ นอนุ ส รณ์ ในปี
ค .ศ . 1 9 9 6 ( พ . ศ . 2 5 3 9 ) แ ล ะ ขึ้ น ท ะ เบี ย น เป็ น ม ร ด ก โ ล ก ใ น ปี เดี ย ว กั น
อนุสรณ์ สน ั ติภาพฮิโรชิมะเป็ นอาคารทีอ่ ยูใ่ กล้จด ุ ศูนย์กลางการระเบิดมากทีส่ ด ุ ในบรรดาอาคา
รที่ย งั ตั้ง ทนต่อ แรงระเบิด ตัว อาคารได้ร บ ั การอนุ ร ก ั ษ์ ใ ห้อ ยู่ใ นสภาพหลัง จากถู ก ระเบิด
ปั จ จุ บ ัน ได้ ก ลายเป็ น อนุ สรณ์ เตื อน ให้ ร ะลึ ก ถึ ง พ ลัง ท าลายล้ า งข องระเบิ ด ป ร ม าณู
และเป็ นสัญลักษณ์ แห่งความหวังในสันติภาพและการต่อต้านการใช้อาวุธปรมาณู

โด ม ปรม าณู เดิ ม ก่ อ สร้ า งเป็ น ศู น ย์ ก ารป ระชุ ม พ าณิ ช ยก รรม แ ห่ ง ฮิ โ รชิ ม ะ
เพือ
่ พัฒนาการตลาดของผลิตภัณฑ์ของเมืองฮิโรชิมะ เปิ ดใช้งานในเดือนสิงหาคม ค.ศ.1915
(พ .ศ .2 4 5 8 ) ใน วั น ที่ 6 สิ ง ห า ค ม ค .ศ .1 9 4 5 (พ .ศ . 2 4 8 8 ) เว ล า 0 8 .1 5 น .
ระเบิ ด ปรมาณู ลิ ต เติ ล บอยระเบิ ด ห่ า งจากโดมปรมาณู ทางทิ ศ ตะวัน ออก 150 เมตร
สันนิษฐานว่า 1 วินาทีหลังจากที่ลิตเติลบอยระเบิดอาคารก็พงั ทลาย แม้ว่าส่วนอาคารทัง้ 3
ชั้น จะพัง ทลายเกื อ บทั้ง หมด แต่ ส่ ว นโดมตรงกลางและก าแพงโดยรอบกลับ รอดมาได้
เพ ร าะ แ ร ง ร ะ เบิ ด นั้ น เกิ ด ขึ้ น เห นื อ อ าค า ร พ อ ดี ค า ด ว่ า เจ้ า ห น้ า ที่ ป ร ะ ม าณ 3 0
คนทีอ่ ยูใ่ นอาคารเสียชีวต ิ ทัง้ หมด

10.ศาลาว่าการนครสิงคโปร์ (City Hall) สิงคโปร์

แรกเริ่ ม อาคารนี้ เป็ นศาลากลางเทศบาลเมื อ งสิ ง คโปร์ (Municipal building)
ในฐานะส่ว นหนึ่ ง ของรัฐ ยะโฮร์ แ ห่งบริติช มลายา เริ่ม สร้างเมื่อ ค.ศ.1926 (พ.ศ.2469)
แล้วเสร็จ ค.ศ.1929 (พ.ศ.2472) โดยสร้างไว้ขา้ งศาลสูงสุดของสิงคโปร์ (The Supreme
Court) ต่ อ ม า ใ น ค .ศ . 1951 (พ .ศ .2494) เมื่ อ สิ ง ค โ ป ร์ ย ก ฐ า น ะ ขึ้ น เป็ น น ค ร
ทีน
่ ี่จงึ ถูกใช้งานเป็ นศาลาว่าการนคร (City Hall) เมือ ่ สิงคโปร์ได้รบั เอกราชในปี ค.ศ.1965
(พ . ศ . 2508) ไ ด้ มี พิ ธี ฉ ล อ ง เ อ ก ร า ช ที่ ศ า ล า ว่ า ก า ร แ ห่ ง นี้
หลังจากนัน ้ เมือ่ มีพธิ ีการสาคัญของประเทศก็จะทาทีอ่ าคารนี้มาจนปัจจุบน ั
ในสมัย สงครามมหาเอเชี ยบู ร พาเมื่อ ญี่ปุ่นยึด ครองสิง คโปร์ ไ ด้ใ นเดื อ นกุ มภาพัน ธ์
ค .ศ .1942 (พ .ศ .2485) ญี่ ปุ่ น ไ ด้ ใ ช้ อ า ค า ร นี้ เป็ น ส า นั ก บ ริ ห า ร ง า น พ ล เรื อ น
จนเมือ่ ญีป ่ นแพ้
ุ่ สงครามฝ่ ายสัมพันธมิตรจึงได้ให้ญป ี่ นท ุ่ าพิธยี อมจานนทีอ่ าคารศาลากลางแห่
ง นี้ เ มื่ อ วั น ที่ 12 กั น ย า ย น ค . ศ . 1945 (พ . ศ . 2488) โ ด ย จ อ ม พ ล เ รื อ
เอิ ร์ ล เมานท์ แ บตเตนแห่ ง พม่ า ผู้ บ ญ
ั ชาการทหรสู ง สุ ด สัม พัน ธมิ ต รภาคเอเชี ย อาคเนย์
เป็ นผู้รบ ั การยอมจานนจากพลเอก ไซชิโร อิตางากิ แม่ทพ ั ภาคพม่า (ผู้แทนจอมพล เคานท์
ฮิ ไ ซ ชิ เ ท ร า อู จิ ผู้ บั ญ ช า ก า ร ก ลุ่ ม ก อ ง ทั พ บ ก ภ า ค ทิ ศ ใ ต้ )
นับ เป็ นการสิ้น สุ ด สงครามมหาเอเชี ย บู ร พาในภาคพื้ น เอเชี ย อาคเนย์ อ ย่า งเป็ นทางการ
เสร็จแล้วเอิร์ลเมานท์แบตเตนจึงได้กล่าวคาปราศัยต่อทหารสัมพันธมิตรและประชาชนชาวสิ
งคโปร์หน้าอาคารแห่งนี้
ปั จ จุ บั น อ า ค า ร นี้ ไ ด้ ถู ก ต่ อ เ ติ ม เ ชื่ อ ม กั บ อ า ค า ร ศ า ล สู ง สุ ด
เ พื่ อ ใ ช้ ง า น เ ป็ น พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ศิ ล ป ะ แ ห่ ง ช า ติ สิ ง ค โ ป ร์ ( National Gallery)
อันเป็ นทีท่ อ่ งเทีย่ วติดอันดับโลก