Gamit ng mga Bantas

1. Tuldok o Period (.) C. Ang tuldok ay ginagamit pagkatapos ng mga

tambilang at titik sa bawat hati ng isang balangkas o ng
2. Pananong o Question Mark (?)
talaan.
3. Padamdam o Interjection (!)
Halimbawa:
4. Kuwit o Comma (,)
I. II.
5. Kudlit Apostrophe (‘)
A. A.
6. Gitling o hyphen (-)
B. B.
7. Tutuldok o Colon (:)
1. a.
8. Tutuldok-Kuwit o Semicolon (;)
2. b.
9. Panipi o Quotation Mark (“”)

10. Panaklong o Parenthesis ( )

* Ngunit hindi tinutuldikan ang mga tambilang at titik
11. Tutuldok-tutuldok o Elipsis (…) kapag kinukulong ng panaklong.

(a) (b) (1) (10)

1. TULDOK (.)

Gamit ng Tuldok (Period) D. Ang tuldok ay ginagamit sa di-tuwirang pagtatanong.

A. Ang tuldok ay ginagamit na pananda . Ginagamit din Halimbawa:

sa katapusan ng pangungusap na paturol at pautos.
a. Itinatanong niya kung ako ay sasama sa Robinson.
Halimbawa:
b. Itinatanong niya kung aalis ka na.
a. Mag-aral kayong mabuti.
2. PANANONG (?)
b. Ang daigdig ay isang tanghalan.
Gamit ng Pananong (Question Mark)
• Ngunit kung ang pangungusap ay nagtatapos sa mga
A. Ang pananong ay ginagamit sa katapusan ng mga
pinaikling salita hindi na dinadalawa ang tuldok.
pangungusap na patanong.

Halimbawa:
Halimbawa:
a. Ano ang pangalan mo?
a. Aalis ako sa ganap na ika-7:00 n.g.
b. Sasama ka ba?
b. Si Jay ay nag-aaral sa P.S.H.S.

B. Sa loob ng panaklong upang mapahiwatig ang pag-

B. Ang tuldok ay ginagamit sa mga salitang dinaglat gaya aalinlangan sa diwa ng pangungusap.
ng ngalan ng tao, titulo o ranggo, pook, sangay ng
Halimbawa:
pamahalaan, kapisanan, buawan, orasan, bansa at iba
pa. a. Si Manuel Roxas ang ikalawang (?) pangulo ng
Republika ng Pilipinas.
Halimbawa:

a. Si Gng. Santos ay hindi na nagtuturo.

3. PADAMDAM (!)
b. Si Juan K. Duran, Jr. ang ating panauhing pandangal.
Gamit ng Padamdam (Interjection)
Ang bantas na pandamdam ay ginagamit sa hulihan ng
isang kataga, parirala o pangungusap na nagsasaad ng
matindi o masidhing damdamin.
Halimbawa:
a. Mabuhay ang Pangulo!
b. Uy! Ang ganda ng bago mong sapatos.
c. Aray! Naapakan mo ang paa ko.
4. KUWIT (,)
Gamit ng Kuwit (Comma)
A. Ginagamit upang ihiwalay sa pangungusap ang
salitang ginagamit na palagyong panawag.
Halimbawa:
a. Nene, ano ang ginagawa mo?
b. Ganito, Pedro, angpagsulat nang tama.
B. Ginagamit pagkatapos ng bating panimula ng liham
pangkaibigan o pansarili.
Halimbawa:
a. Mahal kong ina,
b. Pinakamamahal kong kaibigan,
C. Ginagamit pagakatapos ng bating pangwakas ng
liham.
Halimbawa:
a. Ang iyong kaibigan,
b. Lubos na gumagalang,
D. Ginagamit sa paghihiwalay ngmga salita, mga parirala
at mga signay na sunud-sunod.
Halimbawa:
a. Nanguha ako ng bayabas, mangga, at santol.
b. Si Nanay ay nagluto, si Ate ay naglaba at si Kuya ay
nagsibak ng kahoy.
E. Ginagamit sa paghihiwalay ng mga bilang sa petsa, o
pamuhatan ng liham.
Halimbawa:
a. Ipinadala ko ang iyong aklat kay G. Pedro Santos, 756
Lepanto, Sampalok.
b. Ang ate ko ay ipinanganak noong Disyembre 8, 2994
sa Sta. Cruz Manila.
F. Ginagamit sa paghihiwalay ng sinasabi ng nagsasalita
sa ibang bahagi ng pangungusap.
Halimbawa:
a. “Mag-aral kang mabuti,” ang sabi ng ina.
b. “Ikaw,” sabi ng ama, ”ay huwag gagala kung gabi.”
G. Ginagamit sa paghihiwalay ng di-makabuluhang
parirala at sugnay sa mga pangungusap.
Halimbawa:
a. Si Nita, na aking kapatid, ay mananahi.
b. Si G. Lope K. Santos, ang Ama ng Balarila, ay siyang
sumulat ng Banaag at Sikat.
H. Ginagamit pagkatapos ng Oo o Hindi at mga salitang
may himig pagdamdam at kung siyang simula ng
pangungusap.
Halimbawa:
a. Oo, pupunta ako sa inyo
b. Hindi, kailangan siyang magpahinga.
5. KUDLIT(‘)
Gamit ng Kudlit (Apostrophe)
Ginagamit bilang kapalit o kung kumakatawan sa letra
o sa mga letrang nawawala kapag ang pang-ugnay o
pananda sa pagitan ng dalawang salita ay ikinakabit sa
unang salita:
Halimbawa:
a. tuwa at hapis - tuwa’t hapis
b. kaliwa at kanan - kaliwa’t kanan
d. lakad at takbo - lakad-takbo
e. bahay na aliwan - bahay-aliwan
f. dalagang taga bukid - dalagang-bukid
Subalit, kung sa pagsasama ng dalawang salita ay
magbago ang kahulugan, hindi na gagamitan

c. tayo ay aalis - tayo’y aalis ng gitling ang pagitan nito.

d. tahanan ay maligaya - tahana’y maligaya Halimbawa:

a. dalagangbukid (isda)

6. GITLING(-) b. buntunghininga

Gamit ng Gitling (hyphen)

Ginagamit ang gitling (-) sa loob ng salita sa mga D. Kapag may unlapi ang tanging ngalan ng tao, lugar,
sumusunod na pagkakataon: brand o tatak ng isang bagay o kagamitan, sagisag o
simbolo. Ang tanging ngalan ay walang pagbabago sa
ispeling
A. Sa pag-ulit ng salitang-ugat o mahigit sa isang pantig
Halimbawa:
ng salitang-ugat.
a. maka-Diyos maka-Rizal maka-Pilipino
Halimbawa:
b. pa-Baguio taga-Luzon taga-Antique
a. araw-araw isa-isa apat-apat
c. mag-pal maka-Johnson mag-Sprite
b. dala-dalawa sari-sarili kabi-kabila
d. mag-Corona mag-Ford mag-Japan
c. masayang-masaya

E. Sa pag-uulit ng unang pantig ng tanging ngalang may

B. Kung ang unlapi ay nagtatapos sa katinig at ang
unlapi, ang gitling ay nalilipat sa pagitan ng inulit na
salitang nilalapian ay nagsisimula sa patinig na kapag
unang pantig ng tanging ngalan at ng buong tanging
hindi ginitlingan ay magkakaroon ng ibang kahulugan
ngalan
Halimbawa:
Halimbawa:
a. mag-alis nag-isa nag-ulat
a. mag-Johnson magjo-Johnson
b. pang-ako mang-uto pag-alis
b. mag-Corona magco-Corona
c. may-ari tag-init pag-asa
c. mag-Ford magfo-Ford

d. mag-Japan magja-Japan
C. Kapag may katagang kinaltas sa pagitan ng dalawang
e. mag-Zonrox magzo-Zonrox
salitang pinagsama.

Halimbawa:
F. Kapag ang panlaping ika- ay iniunlapi sa numero o
a. pamatay ng insekto - pamatay-insekto
pamilang.
b. kahoy sa gubat - kahoy-gubat
Halimbawa:
c. humgit at kumulang - humigit-kumulang
a. ika-3 n.h. ika-10 ng umaga ika-20 pahina
b. ika-3 revisyon ika-9 na buwan ika-12 kabanata a. Dr. Garcia:

b. Bb. Zorilla:

G. Kapag isinulat nang patitik ang mga yunit ng fraction.

Halimbawa: C. Sa paghihiwalay sa mga minuto at oras, sa yugto ng

tagpo sa isang dula, sa kabanata at taludtod ng Bibliya
a. isang-kapat (1/4)
at sa mga sangkap ng talaaklatan.
b. lima’t dalawang-kalima (5-2/5)
Halimbawa:
c. tatlong-kanim (3/6)
a. 8:00 a.m Juan 16:16

H. Kapag pinagkakabit o pinagsasama ang apelyido ng

8. TUTULDOK - KUWIT( ; )
babae at ng kanyang bana o asawa.
Gamit ng Tutuldok-Kuwit (Semicolon)
Halimbawa:
Ito ay naghuhudyat ng pagtatapos ng isang
a. Gloria Macapagal-Arroyo
pangungusap na kaagad sinusundan ng isa pang sugnay
b. Conchita Ramos-Cruz nang hindi gumagamit ng pangatnig

c. Perlita Orosa-Banzon
A. Maaaring gumamit ng tuldukuwit sa halip na tutuldok
sa katapusan ng bating panimula ng liham pangalakal.
I. Kapag hinati ang isang salita sa dulo ng isang linya.
Halimbawa:
Halimbawa:
a. Ginoo;
a. Patuloy na nililinang at pinalalawak ang pag-gamit ng
Filipino. b. Bb;

7. TUTULDOK( : ) B. Ginagamit sa pagitan ng mga sugnay ng tambalang

pangungusap kung hindi pinag-uugnay ng pangatnig.
Gamit ng Tutuldok (Semicolon)
Halimbawa:
Ginagamit matapos maipuna ang pagpapakilala sa mga
sumusunod na paliwanag. a. Kumain ka ng maraming prutas; ito’y makabubuti sa
katawan.

b. Naguguluhan siya sa buhay; iniisip nya ang

A. Ginagamit kung may lipon ng mga salitang kasunod. magpatiwakal.
Halimbawa:

a. Maraming halaman ang namumulaklak sa hardin C. Sa unahan ng mga salita at parirala tulad halimbawa,
tulad ng: Rosal, Rosas, Orchids, Sampaguita, Santan at gaya ng, paris ng, kung nangunguna sa isang paliwanag
iba pa. o halimbawa.

Halimbawa:
B. Pagkatapos ng bating panimula ng pormal na liham o a. Maraming magagandang bulaklak sa Pilipinas na hindi
liham-pangangalakal. na napag-uukulan ng pansin; gaya ng kakwate,
Halimbawa: kabalyero, banaba, dapdap at iba pa.
 a. Ang ating pambansang bayani (Jose Rizal) ang may-
akda ng Noli Me Tangere.
9. PANIPI (“ ”)

Gamit ng Panipi (Quotation Mark)

B. Ginagamit sa mga pamilang o halaga na inuulit upang
Inilalagay ito sa unahan at dulo ng isang salita
matiyak ang kawastuhan.

Halimbawa:
A. Ginagamit upang ipakita ang buong sinasabi ng isang
a. Ang mga namatay sa naganap na trahedya sa bansang
nagsasalita o ang tuwirang sipi.
Turkey ay humigit
Halimbawa:
b. kumulang sa labindalawang libong (12,000) katao.
a. “Hindi kinukupkop ang criminal, pinarurusahan,” sabi
ng Pangulo.

C. Ginagamit sa mga pamilang na nagpapahayag ng

B. Ginagamit upang mabigyan diin ang pamagat ng
taon.
isang pahayagan, magasin, aklat at iba’t ibang mga
akda. Halimbawa:

Halimbawa: a. Jose P. Rizal ( 1861 – 1896 )

a. Nagbukas na muli ang “Manila Times”.

b. Isang lingguhang babasahin ang “Liwayway”. 11. TUTULDOK-TULDOK O ELIPSIS (…)

c. Napaluha ang marami nang mapanood ang dulang Gamit ng Tutuldok-tuldok (Elipsis)
“Anak Dalita”.

Nagpapahiwatig na kusang ibinitin ng nagsasalita ang

C. Ginagamit sa pagkulong ng mga salitang banyaga. karug-tong ng nais sabihin.

Halimbawa:

a. Ang binasa niyang aklat ay hinggil sa bagong A. Upang ipakilalang may nawawalang salita o mga
“Computer Programming”. salita sa siniping pahayag. Tatlong tuldok ang ginagamit
kung sa unahan o sa gitna ng pangungusap ay may
nawawalang salita, subalit apat na tuldok kung sa mga
10. PANAKLONG ( () ) salitang nawawala ay sa hulihan ng pangungusap.

Gamit ng Panaklong (Parenthesis) Halimbawa:

Ang mga panaklong ay ginagamit na pambukod sa salita a. Pinagtibay ng Pangulong Arroy …

o mga salitang hindi direktang kaugnay ng diwa ng
pangungusap, gaya ng mga ginamit sa pangu-ngusap na
ito. B. Sa mga sipi, kung may iniwang di-kailangang sipiin.

Halimbawa:

A. Ginagamit upang kulungin ang pamuno. a. Kung ikaw’y maliligo sa tubig ay aagap upang…

Halimbawa: