Professional Documents
Culture Documents
აპოლონიოს როდოსელი - არგონავტიკა
აპოლონიოს როდოსელი - არგონავტიკა
აპოლონიოს
ნიოს
როდოსელი
არგონავტიკა
სახელგამი
1948
აპოლონიოს
როდოსელი
არგონავტიკა
ბერძნულიდან თარგმნა
წინასიტყვაობა და განმარტება
დაურთო
აკაკი ურუშაძემ
სახელმწიფო გამომცემლობა
თბილისი
1948
შესავალი
2
ე. ი. მოკლე შინაარსის.
2
*
* *
III.. არგონავტების
არგონავტების მითი ქართულ მწერლობაში
აკაკი ურუშაძე
არგონავტიკა
წიგნი პირველი
—————————
წიგნი მეორე
-----------------
წიგნი მესამე
_____________
წიგნი მეოთხე
განმარტებანი
წიგნი პირველი
წიგნი მეორე
2
ა კ ა დ . ს . ჯ ა ნ ა შ ი ა . თუბალ-თაბალი -ტიბარენი — იბერი იხ.
ენიმკის მოამბე. ტ. I, თბილისი, 1937.
3
Л а т ы ш е в . S С , I. 2. 426.
4
F. Susemihl, Geschichted d. Griech. Lit in der Alexandri-
Nerzeit, Leipzig, 1891-92, I, 475.
5
ი ვ . ჯ ა ვ ა ხ ი შ ვ ი ლ ი, ქართველი ერის ისტორია, თბილისი, 1908,
გვ. 24.
წიგნი მესამე
1.ერატო
ერატო — ეროტიკული პოეზიის მუზა (იხ. I წ. შენ. 8).
2. ერატოს სახელი წარმოებულია ბერძნული ზმნიდან მიყვარს).
3. თალამონი — საწოლი ოთახი.
4. იგულისხმება აიეტის ასული მედეა.
5. ოლიმპოს მპყრობელმა ზევსმა გადაყლაპა პირველი ცოლი მეტისი
და თავით დაორსულდა. ზევსის თავისაგან დაიბადა იარაღასხმული ქალ-
ღმერთი ათენა.
6. აფროდიტეს მეუღლე არის ღმერთი ჰეფესტო.
7. იგულისხმება სიცილიის ჩრდილოეთით მდებარე კუნძული ლიპარა.
8. იქსიონი — ლაპითების მითიური მეფე. ჰერასადმი დანაშაულებრივი
სიყვარულის გამო ზევსმა იგი ჰადესში შთაგზავნა და მარად მბრუნავ
ბორბალს მიაკრა.
9. შდრ. „ოდისეა", XII, 72.
10. კითერია — აფროდიტეს ეპითეტია.
11. ილიონის მეფე ტროსს ჰყავდა სამი შვილი: ილი, ასარკი და განი-
მედე. ყველაზე უმცროსი და ულამაზესი იყო განიმედე. ზევსს იგი მოე-
წონა, ოლიმპოზე გაიტაცა და უკვდავება მიანიჭა. განიმედი ოლიმპიელ
ნეტართა მერიქიფედ იქცა და თასებში ნექტარს უსხამდა.
12. კირკე - აიეტის და.
13. აპ. როდოსელის სქოლიასტის მოწმობით ეთნოგრაფიული ფაქტი
კოლხთა პანთეონის შესახებ ჩვენს პოეტს გადმოუღია ზემოთხსენებულ
ნიმფოდორეს თხზულებიდან (იხ. II შენ. 85). აპ. როდოსელის ამ ცნო-
ბას ადასტურებენ შემდეგდროინდელი ავტორებიც — პარადოქსოგრაფი
ნიკოლოზ დამასკელი და კლავდი ელიანე პრენესტელი (II - III საუკ.).
14. პლეი
პლეიაადები — ატლასის და პლეიონის შვიდი ასული, რომლებიც
ვარსკვლავებად იქცნენ — შვიდი მნათობის თანავარსკვლავედი. პლეიადე-
ბის ჩასვლა ზამთარს მოასწავებს, აღმოსვლა — ზაფხულს.
15. ფლეგრის ბრძოლა — ღმერთების ბრძოლა გიგანტებთან.
16. ფაეთონი
ფაეთონი — მბრწყინავი.
17. ჰეკატე — ჯადოქარი ქალღმერთი, აიეტის ძმის პერსეს ასული. ჰე-
კატე არტემიდეს მსგავსად მთვარის ქალღმერთია.
18. ჰესპერია — იტალია.
19. ენიალოსი — ომის ღმერთის არესის ეპითეტი.
20. იგულისხმება ოქროს ვერძის გატაცება.
21. სავრომატები — სკვითური ტომი.
22. „ოთხი დღიური“ — ასე გადმოვეცით
23. დეო — მიწათმოქმედების, მოსავლიანობის, ნაყოფიერების ქალ-
24. შდრ. Sistere aquam, et vertere sidera retro (ვერგი-
ლიუსი, „ენეიდა", IV489).
„შეაჩეროს წყლის დენა მდინარეში და უკუღმა აბრუნოს მნათობები".
25. იხ. შენ. 10.
26. კიპრიდა — აფროდიტე.
27. იხ. შენ. 19.
28. იგულისხმება საბერძნეთი.
29. აქაელ
აქაელი
ელი — ბერძენი.
30. აპ. როდოსელი პირველი წყაროა, კოლხების უძველეს კულტს რომ
გვამცნობს. კოლხთა უდიდესი საფიცარი მიწა და ზეცაა
31. ერინია
ერინია — შურისძიების ქალღმერთი.
32. ეს სტრიქონი — „...წამალს წავუღებ უცხოელს, რომლის გულისა-
თვისაც ატყდა ეს აურზაური" — სქოლიასტის დამატებად მიაჩნიათ.
Brunck-მა იგი თავის გამოცემაში შეიტანა, ზოგს კი (მაგ. Seaton-ს) არ
შეაქვს. ჩვენ. დავტოვეთ, ვინაიდან აზრთა თანმიმდევრობას სრულიადაც
არ არღვევს.
33. იხ. შენ 3.
34. იგულისხმება ქალღმერთი ჰეკატე.
35. კორიკიოსი — ქალაქი და მთა კილიკიაში.
36. ბრიმო — ჰეკატეს (და პერსეფონეს) ეპითეტია.
37. ე. ი. პრომეთეოსის სისხლისაგან აღმოცენებულ მცენარეს.
38. პართენიოსი — მც. აზიის მდინარე.
39. ლეტოს ასული-ქალღმერთი
ასული არტემიდე.
40. ჰეკატომბი — დიდი მსხვერპლი.
41. სირ
სირიიოსი — საშინელ გვალვას მოასწავებს.
42. მითი: კრეტის მეფე მინოსმა საშინელი ხარკი დაადო ათენელებს:
ყოველი ცხრა წლის განმავლობაში ათენელები მეფე მინოსს უგზავნიდნენ
ცხრა-ცხრა ქალ-ვაჟს, რომელთაც მინოსი ლაბირინთში ამწყვდევდა და
მინოტავრს (მინოსის ხარს) აჭმევდა. ერთხელ კრეტაზე თეზევსიც გაემ-
გზავრა (იგი ათენის მეფის ეგეოსის ვაჟი იყო). თეზევსის სილამაზით მო-
ხიბლულმა მინოსის ასულმა არიადნემ გმირს მისცა ძაფი. როცა თეზევსი
ლაბირინთში შევიდა, მან შესავალთან დაამაგრა ძაფის ბოლო. გაჰყვა
ძაფს, მოკლა მინოტავრი და უკან უვნებლად გამოვიდა. თეზევსმა არიად-
ნეც წაიყვანა ათენისაკენ, მაგრამ კუნძ. ნაქსოსზე ღმერთმა დიონისემ მოს-
ტაცა მას საყვარელი ქალწული.
43. მედეა გულისხმობს არიადნეს. მისი დედა პასიფაე აიეტის და იყო.
44. ჰემონია
ჰემონია — თესალია.
45. ა ონია
ონია — ბეოტია.
46. კადმოსმა აქ ქალაქი თებე დააარსა.
47. იგულისხმება ქალღმერთი ათენა.
48. ბერძნების წარმოდგენით მზე ამ მხარეში ჩადიოდა.
49. იგულისხმება დიდი დათვის თანავარსკვლავედი. მისი გაქრობა შუა-
ღამეს მოასწავებს.
50. ამარანტის — მდ. ფასისის (რიონის) ეპითეტია და ფასის მთიდან
გამომდინარეს აღნიშნავს.
51. ფლეგრის ბრძოლა — ღმერთების ბრძოლა გიგანტებთან.
52. მიმასი — ერთ-ერთი გიგანტთაგანი.
53. ფაეთონი — აფსირტე.
54. ღმერთ პოსეიდონისადმი შეწირული ადგილებია.
55. იგულისხმება პელაზგური მიწის საზომი ჯოხი.
56. შდრ.:
„ჰექტორმა კი მაშინ ხელი წამოავლო კარებთან მდებარე
ვეება რიყის ქვას, ქვემოდან ბრტყელ,. ხოლო ზემოდან წვეტიანს.
ჩვენს დროში ორ საუკეთესო მუშასაც გაუჭირდებოდა
ასეთ ქვის ურემზე დადება; მაგრამ პრიამიდემ ერთბაშად
აიღო და მყის მოიქნია სიპი ქვა, რომელსაც ზევსმა,
ქუხილის მეუფემ, იმ დროს სიმსუბუქე მისცა საოცარი".
(„ილიადა", XII, 445, შმდ).
წიგნი მეოთხე
_____________________________________
შესავალი
არგონავტიკა
გვ.
წიგნი პირველი . . . . 20
წიგნი მეორე . . . . 54
წიგნი მესამე . . . . 88
წიგნი მეოთხე . . . . 124
განმარტებანი