Professional Documents
Culture Documents
Tamel Turkce - A1-A2-Dilbilgisi PDF
Tamel Turkce - A1-A2-Dilbilgisi PDF
Tamel Turkce - A1-A2-Dilbilgisi PDF
TEMEL TÜRKÇE
ÇALIġMA KĠTABI
BĠġKEK 2007
Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi
Komisyon BaĢkanı
Belgin ÖZEK
BaĢkan Yardımcısı
Tayfun KALKAN
Komisyon Üyeleri
Faruk ÖZTÜRK
Levent DOYURAN
Bilge Kaan SELÇUK
Semih BABATÜRK
Halit AġLAR
SUNUġ
1995 yılında kuruluĢ anlaĢması imzalanan ve 1997 yılında eğitim öğretime baĢlayan
Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesinin öğretim dili Türkiye Türkçesi ve Kırgızcadır.
Üniversitemizde Türkiye Türkçesi eğitim öğretimi, alanında uzman ve deneyimli bir
kadroyla kaliteli bir baĢlangıç yapmıĢ olup o günden beri de dil öğretimindeki geliĢmeleri
yakından izleyerek Türkiye Türkçesinin, Türk dünyasının bilim ve iletiĢim dili olmasına
katkıda bulunmaktadır. Kırgızistan ve diğer Türk Cumhuriyetleri ile akraba topluluklardan
gelen öğrencilere yönelik hazırladığımız materyallerin ilki olan bu çalıĢma dil bilgisi, okuma
anlama, dinleme anlama, dikte metinleri ve yazılı anlatım konularını kapsamaktadır.
Bu çalıĢmanın yabancı dil olarak Türkiye Türkçesi öğretimine yararlı olmasını umar,
katkıda bulunan herkese teĢekkür ederiz.
Saygılarımızla
Komisyon
ĠÇĠNDEKĠLER
TT – DĠL – 001................................................................................................. 2
TT – DĠL – 002................................................................................................. 3-4
TT – DĠL – 003................................................................................................. 5-6
TT – DĠL – 004................................................................................................. 7
TT – DĠL – 005................................................................................................. 8-9
TT – DĠL – 006................................................................................................. 10
TT – DĠL – 007................................................................................................. 11
TT – DĠL – 008................................................................................................. 12
TT – DĠL – 009................................................................................................. 13
TT – DĠL – 010................................................................................................. 14-15
TT – DĠL – 011................................................................................................. 16
TT – DĠL – 012................................................................................................. 17
TT – DĠL – 013................................................................................................. 18-19
TT – DĠL – 014................................................................................................. 20
TT – DĠL – 015................................................................................................. 21-22
TT – DĠL – 016................................................................................................. 23
TT – DĠL – 017................................................................................................. 24
TT – DĠL – 018................................................................................................. 25
TT – DĠL – 019................................................................................................. 26
TT – DĠL – 020................................................................................................. 27
TT – DĠL – 021................................................................................................. 28
TT – DĠL – 022................................................................................................. 29-30
TT – DĠL – 023................................................................................................. 31-32
TT – DĠL – 024................................................................................................. 33-34
TT – DĠL – 025................................................................................................. 35-36
TT – DĠL – 026................................................................................................. 37-38
EVDE................................................................................................................ 40-41
CEM BEY......................................................................................................... 42-43
LOKANTADA................................................................................................. 44-45
MEHMET BEY................................................................................................ 46-47
AHMET............................................................................................................ 48-50
YALNIZ NĠNE................................................................................................. 51-52
KÜÇÜK KUġ................................................................................................... 53-55
BĠR ZĠYARET................................................................................................. 56-58
KURTULUġ SAVAġI..................................................................................... 59-61
SABAHIN ĠLK IġIKLARI.............................................................................. 62-64
RAMAZAN BAYRAMI................................................................................. 65-66
ZENGĠNLĠK.................................................................................................... 67-69
HASTALIK VE SAĞLIK................................................................................ 70-71
DÜNYAMIZI KĠRLETĠYORUZ..................................................................... 72-74
BALIĞIN BAġI................................................................................................ 75-76
KÜÇÜK KIZ VE KURT.................................................................................. 77-79
AĞAÇLAR....................................................................................................... 80-82
UYUġTURUCU VE ALKOL.......................................................................... 83-85
KĠBRĠTÇĠ KIZ................................................................................................. 86-87
KUġLAR NASIL YAġAR............................................................................... 88-89
OKUL............................................................................................................... 90-91
MEġE AĞACI.................................................................................................. 92-94
KALEM VE KILIÇ.......................................................................................... 95-97
DĠKTE............................................................................................................. 129-138
ALIġVERĠġ...................................................................................................... 130
METĠN BEY..................................................................................................... 131
BÜRODA.......................................................................................................... 132
KÖYÜM............................................................................................................ 133
TÜRKĠYE’DE TURĠZM................................................................................... 134
ALIġKANLIK................................................................................................... 135
BĠLGĠ................................................................................................................. 136
GENÇLĠK VE KĠTAP....................................................................................... 137
AĠLENĠN ROLÜ................................................................................................ 138
HĠKÂYELER.................................................................................................. 139-145
Aysel : __________________________________________.
Kıyal : __________________________________________.
Aysel : Benim adım Aysel. __________________________________________?
Kıyal : _____________________________________________________.
Aysel : _____________________________________________________.
Kıyal : Ben de __________________________. ____________________________?
Aysel : 19 yaĢındayım. Ya ______________?
Kıyal : 18 yaĢındayım.
Aysel : Ben Kırgızca öğreniyorum.
Kıyal : Ben de __________________________________________.
Aysel : _____________________________________________________?
Kıyal : Ġktisat bölümünde okuyorum. Ya sen?
Aysel : ___________________________________________________.
Kıyal : Sonra görüĢürüz. Ders var. HoĢça kal.
Aysel : ___________________________________________________.
ÖĞLE
6. O dilekçeyi imzalayınız.
7. Bu yemeği yiyin!
3. Bugün – siz – sonra – biz – yürüyüĢ – öğle – çıkmak (ġimdiki zaman olumlu soru)
4. ders – çiğnemek – sakız – sakın – öğretmen – kızmak – çok (Emir olumsuz, Ģimdiki zaman
olumlu)
C) Lütfen, cümlelerdeki boşlukları daha, en, kadar, göre, gibi, kadar ve uygun eklerle
doldurunuz.
1. _____________ kalın bir Ģeyler giy, dıĢarısı çok soğuk.
2. Dünyanın _____________ yüksek tepesi neresi?
3. Teybin sesini son_____________ _____________ açmayın !
4. Bizim arabamız sizinki_____________ _____________ eski galiba.
5. Bu gemi ____________ büyük bir gemi daha görmedim.
6. Sen de Asıl _____________ Ġngilizce konuĢuyorsun.
7. Adam balık _____________ yüzüyor.
8. _____________ iyisi biz gidelim, saat on iki.
9. Bu ceket tam sen_____________ _____________.
10. _____________ sonunda sizinle tanıĢtık.
Ç) Lütfen, cümlelerdeki boşluklara altlarındaki sözcükleri uygun şekilde yerleştiriniz.
1. ĠĢçiler _____________ _______________ ____________________ fazla _______________
______________ ______________ çalıĢırlar.
en – inĢaatta – gün – daha – on – bu
2. ______________ ______________ bize ____________________, anneme ______________ ve
______________ ______________ yaptıralım.
çay / gidelim / hep / tost / beraber / peynirli
11. hem – insanlar – için – oksijen – kaynak – besin – bitkiler – hayvanlar – ve – hem
2. Görevli, iki seyirciye “Lütfen yüksek sesle konuĢmayın, sessiz olun!” diye söyledi.
3. Kaptan, yolculara “En kısa zamanda değerli eĢyalarınızla birlikte gemiyi terk edin.” dedi.
9. Dil uzmanı “Dil öğretim metotlarıyla ilgili son geliĢmeleri yakından izleyin!” dedi.
10. Annesi, çocuğuna “Yolu iyice kontrol etmeden karĢıdan karĢıya geçme!” diyor.
12. Doktor, hastaya “Bu ilâçları için ve iki hafta sonra kontrole gelin!” dedi.
13. ArkadaĢım “KardeĢimi, senin kardeĢinle tanıĢtır, onlar da arkadaĢ olsunlar!” dedi.
14. Babam “Yoldaki arabalara dikkat et, kırmızıda dur, sarıda hazırlan, yeĢilde geç!” dedi.
17. Annesi, çocuğa “Dondurmanın hepsini bitirme, kardeĢine de biraz bırak!” dedi.
20. Polis, suçlu sürücüye “Hiç itiraz etme, hemen ehliyetini göster ve cezana razı ol.” dedi.
2. yıl / kayak / arkadaĢlar / Uludağ / gelecek / ile / gitmek / yapmak ( Yeterlik-Gelecek Zaman )
Değerlendirme : A: 0.15 x 20 = 3p, B: 0.25 x 12 = 3p, C: 0.25 x 4 = 1p, Ç: 0.25 x 8 = 2p, D: 0.5 x 2 = 1p.
C) Lütfen, cümlelerdeki boşluklara hem .... hem, ne .... ne, belki .... belki, ya .... ya
bağlaçlarından uygun olanını yazıp fiillere istek ve emir kipi eklerini koyunuz.
1. YılbaĢında ___________ restorana ___________ de kafeye git___________, yılbaĢını evimizde
kutla___________.
2. Ablana söyle! ___________ çamaĢırları yıka___________ ___________ gömlekleri
ütüle___________, boĢ boĢ otur___________, iĢlerden birini yapsın.
3. Sağlıklı bir yaĢam için ___________ spor yap___________ ___________ de beslenmenize
dikkat et___________.
CEM BEY
Cem Bey mühendistir. Fabrikada çalıĢıyor. O, sporu çok seviyor. Cem Bey hafta sonu
stadyuma gidiyor ve futbol oynuyor. O, hafta sonu erken kalkıyor, banyo yapıyor, spor elbisesini
giyiyor, stadyuma gidiyor ve futbol oynuyor.
Cem Bey, hafta sonunda bir gün eve gelmiyor. EĢi Gül Hanım merak ediyor. Gece saat
yarım oluyor, ama Cem Bey yok. Telefon çalıyor. Telefonda bir doktor Gül Hanıma "Cem Bey
hastahanede." diyor. Cem Bey futbol oynuyor, düĢüyor ve ayağı kırılıyor. Gül Hanım çok üzülüyor
ve ağlıyor. Hemen hastahaneye gidiyor. Cem Beyi görüyor ve ona " Lütfen, bir daha futbol
oynama!" diyor. Bir hafta sonra Cem Bey hastahaneden çıkıyor ve eve geliyor. O, bir ay iĢe
gitmiyor. Cem Bey yürümüyor, yatakta yatıyor.
Cem Bey Ģimdi hiç futbol oynamıyor, çünkü korkuyor. Cem Bey stadyuma gidiyor ve yalnız
maç seyrediyor.
LOKANTADA
Meral Hanım ve Mete Bey yeni evliler. Mete Bey doktordur. Meral Hanım da avukat. Onlar
çok mutlular, ama bir sıkıntıları var. Meral Hanım hiç yemek yapmayı bilmiyor.
Onlar bugün lokantaya gidiyorlar, çünkü evde yine yemek yok. Ġkisi de açlar. Lokantada
garson geliyor ve “Ne yemek istiyorsunuz?” diye soruyor. Meral Hanım ĢiĢ kebap Mete Bey de
döner yemek istiyor. Birkaç dakika sonra garson yemekleri getiriyor. Yemekten sonra lokantadan
çıkıyorlar. Bir diskoya gidiyorlar. Diskoda uzun bir süre dans ediyorlar ve çok yoruluyorlar. Eve
dönüyorlar ve uyuyorlar. Gece yarısı aniden ikisi de uyanıyorlar, çünkü mideleri bulanıyor ve
baĢları dönüyor. Karı koca hastalanıyorlar. Mete Bey lokantada zehirlendiklerini anlıyor.
Meral Hanım söz veriyor ve yemek yapmayı öğreniyor. Onlar bir daha lokantada yemek
yemiyorlar.
MEHMET AMCA
Mehmet Amca bakkaldır. O, 60 yaĢında, çok sağlıklıdır, ama biraz ĢiĢmandır. O, her sabah
iyi bir kahvaltı yapıyor, akĢamleyin ise çok az yemek yiyor. Mehmet Amca iĢini çok seviyor. Onun
için pazar günleri de dükkâna gidiyor. Her sabah dükkânını temizliyor, rafları düzeltiyor ve
müĢterileri beklemeye baĢlıyor. Dükkânda ne ararsanız vardır ve raflar her zaman doludur.
Dükkâna, her zaman köyden taze yumurta, süt, yoğurt geliyor ve Mehmet Amca bunları satıyor.
Mahallede insanlar Mehmet Amcayı çok seviyorlar ve dükkâna sohbet için geliyorlar.
MüĢterilerden AyĢe Hanım çocuklardan Ģikâyet ediyor, Ali Bey ise “Hayat çok pahalı.” diyor, fakat
Mehmet Amca her zaman gülüyor, kolay kolay kızmıyor ve "Sinirlenmeyin, sonra hasta
olursunuz!" diyor.
Bazen dükkâna sinekler giriyor ve Mehmet Amcayı ısırıyor. ĠĢte o zaman Mehmet Amca
aniden sandalyesinden kalkıyor, dükkânda bir sağa bir sola koĢuyor ve onları kovalıyor. Bütün
mahalleli Mehmet Amcanın bu hâline gülüyor.
AHMET
Ahmet, 26 yaĢında genç bir stajyer doktor. Hastahanede çok çalıĢıyor, çünkü orada çok hasta
var. Ahmet, öbür doktorlarla beraber hastaları muayene ediyor ve reçete yazıyor.
Genelde iĢi saat beĢte bitiyor, ama bazen de daha geç bitiyor, çünkü hastahaneye yeni hasta
geliyor. O zaman Ahmet eve telefon açıyor ve annesine “ Anne, beni akĢam yemeğine beklemeyin!
Ben geç geliyorum.” diyor.
Ahmet, akĢam hastahaneden eve dönüyor. AkĢamları çok yorgun oluyor, çünkü bütün gün
ayakta çalıĢıyor. Evde hemen koltuğa oturuyor, ayaklarını uzatıyor ve müzik dinliyor. Müzik
Ahmet’i rahatlatıyor. En az kırk beĢ dakika müzik dinliyor ve dinleniyor. Sonra kalkıyor, banyoda
elini yüzünü yıkıyor ve mutfağa geçiyor. Mutfakta annesi yemeği hazırlıyor. Ahmet sofraya
oturuyor ve yemeğini yiyor. Yemekten sonra güzel bir Türk kahvesi yapıyor, üç fincana dolduruyor
ve salona götürüyor. Salonda annesi ve babasıyla sohbet ediyor ve kahve içiyorlar.
Ahmet’in kardeĢi yok, ama çok arkadaĢı var. Bazen arkadaĢları eve geliyor, bazen de Ahmet’e
telefon ediyorlar ve onu diskoya çağırıyorlar, ama Ahmet çok yorgun oluyor ve hafta içinde
gezmeye gitmiyor. O, sadece hafta sonunda gezmeye gidiyor, bunun için arkadaĢları ona kızıyor.
Değerlendirme: A:5 x 2=10p, B:1 x 1.5=1.5p, C:4 x 1=4p, Ç:4 x 0.75=3p, D:4 x 0.75=3p, E:7 x 0.5=3.5p.
YALNIZ NĠNE
Avcılar Köyü, küçük bir köydür. O yıl köyde çok sert bir kıĢ oluyor. Köyün tüm evlerinin
bacalarından dumanlar tütüyor. YeĢil, çok eski, küçük, tahta bir evin bacasından dumanlar ince ince
göğe yükseliyor. YeĢil, eski ev Emine Ninenin evidir. Emine Nine yalnız yaĢıyor ve çocuğu yok.
Emine Nine çocukları çok seviyor. Her gün pencereden çocukları seyrediyor.
Köy halkı her zaman çalıĢıyor ve Emine Ninenin evine sık sık gelmiyor, çünkü köyde çok iĢ
var, fakat Emine Nine herkesi görmek istiyor.
Emine Nineyi sadece bir kiĢi ziyaret ediyor, Mahmut. O on iki yaĢında bir çocuktur, fırında
çalıĢıyor. Her akĢam saat altıda nineye uğruyor ve yarım saat oturuyor. Mahmut, nineye bir somun
ekmek getiriyor. Emine Nine Mahmut'u çok seviyor. Ona "Çorba iç! Karnın aç, değil mi?"diyor.
Mahmut içmek istemiyor ve hemen gidiyor.
Bir gün çok fazla kar yağıyor ve ninenin evinin kapısını kapatıyor. Nine sabah beĢte
kalkıyor ve kürekle karları temizliyor, fakat çok üĢüyor ve hastalanıyor. Sobasını yakmıyor, bu
yüzden bacadan duman tütmüyor.
Köy halkı merak ediyor. EĢleriyle, çocuklarıyla ninenin evine geliyorlar, fakat geç
kalıyorlar, çünkü nine ölüyor. Herkes çok üzülüyor.
KÜÇÜK KUġ
Sonbahar geldi. Havalar soğudu, ağaçlar yapraklarını döktü. Bütün canlılar kıĢ hazırlıklarını
yaptı, göçmen kuĢlar da daha sıcak yerlere göç etmeye baĢladı. Bir ormanda çok küçük bir kuĢ
vardı. Küçük kuĢun bütün ailesi, komĢuları ve arkadaĢları sıcak yerlere gitti, ancak küçük kuĢ
hastalandı ve gitmedi, tek baĢına kaldı.
Sonbahar bitti ve kıĢ geldi. Küçük kuĢ soğuktan üĢüdü ve uçmaya baĢladı. Daha sonra
yoruldu ve kavak ağacına kondu. Yaza kadar ağaçların yapraklarının arasında saklanmak istedi,
fakat kavak ağacı küçük kuĢu hasta diye beğenmedi ve dallarından kovdu. Diğer ağaçlar da kuĢu
istemedi. O da en sonunda çam ağacının dallarına kondu. Çam ağacı onu kollarının arasına aldı,
soğuktan korudu, yaza kadar sakladı. Tanrı çam ağacı dıĢındaki bütün ağaçlara kızdı, onların
yapraklarını döktü, bütün ağaçlar çıplak kaldı. Yalnız çam ağaçlarını ödüllendirdi, yeĢil bıraktı.
O günden sonra kıĢın bütün ağaçlar yapraklarını döktüler, yalnızca çam ağaçları yeĢil kaldı.
Değerlendirme: A:2.25 x 4=9p, B:0.5 x 11=5.5p, C:0.75 x 5=3.75p, Ç:0.75 x 4=3p, D:0.75 x 5=3.75p.
BĠR ZĠYARET
Mehmet’in amcası köyde oturuyor. Köy, Ģehre 35 km. uzak. Mehmet, amcasını sık sık ziyaret
ediyor. En son ziyaretinde amcası “Okul arkadaĢlarınla beraber olmak istiyor musun? Onları da
getir.” dedi. Bu habere Mustafa ve Hasan çok sevindi. Mustafa ve Hasan Ģehirde yaĢıyorlar ve köy
hayatını hiç bilmiyorlar. Onlar için köy hayatı çok ilginç, bu yüzden çok mutlu oluyorlar.
Mehmet, Mustafa ve Hasan bir minibüsle köye gittiler. Mehmet iki katlı, bahçeli ve güzel bir
ev gösterdi. “ĠĢte Ģurada benim amcam oturuyor. Bu ev köyün en büyük ve en güzel evidir. Evin
yanında büyük bir ağaç var. Bu ağaç en az yüz yaĢındadır.” dedi. Daha sonra Mehmet’in amcasının
oğlu Murat, misafirlerin yanına geldi. Kahvaltıdan sonra Murat’la misafirler köyde gezdiler. Murat
da bazen bahçede babasına yardım ediyor. Muratların bir de traktörü var. Bu yüzden bahçe iĢleri
çok zor olmuyor. Murat, Mehmet, Mustafa ve Hasan akĢama kadar köyde gezdiler.
AkĢam yemeğini amcasının evinde yediler. Sonra uyumak için yatak odasına gittiler, fakat
Mehmet sabaha kadar uyumadı, çünkü o, yerde yatmayı sevmiyor. Sabah hep beraber minibüse
binip tekrar Ģehre gittiler. Bugün hepsi için değiĢik ve ilginç oldu.
Osmanlı PadiĢahı Vahdettin bütün bu olaylara karĢı sessiz kaldı, fakat Mustafa Kemal buna
karĢı çıktı. Mustafa Kemal, Osmanlı ordusundan ayrıldı. Ġstanbul’dan Anadolu’ya (Samsun’a) gitti
(19 Mayıs 1919). Böylece, iĢgal devletlerine ve Osmanlı Ġmparatorluğu’na karĢı özgürlük ve var
olma savaĢı – KurtuluĢ SavaĢı – baĢladı. Mustafa Kemal, artık halkın baĢındaydı, fakat Türk halkı
400 yıldan fazla zamandır savaĢların içindeydi. Halk fakirdi, açtı, ama O, halkına “Ya istiklâl ya
ölüm!” diye emretti.
Kadın, çocuk, yaĢlı bütün Anadolu halkı dört yıl özgürlük için dünyanın en güçlü iĢgal
devletlerine karĢı savaĢtılar. 23 Nisan 1920’de Ankara’da Türk halkının tek ve gerçek temsilcisi
Türkiye Büyük Millet Meclisi (T.B.M.M.) açıldı. 30 Ağustos 1922’de Türkler büyük bir zafer
kazandılar. Bütün Ģehirleri düĢmandan temizlediler. ĠĢgalci askerler Anadolu’dan kaçtılar. PadiĢah
Vahdettin, bir Ġngiliz gemisine bindi ve Ġstanbul’u terk etti.
Atatürk 29 Ekim 1923’te cumhuriyeti ilân etti. Böylece Osmanlı Devleti tarihteki yerini aldı.
Artık ulusun efendisi padiĢah değil, ulusun kendisiydi. Atatürk Türk toplum hayatında büyük
yenilikler (inkılâplar) yaptı. Böylelikle, çağdaĢ ve özgür Türkiye Cumhuriyeti, dünyadaki saygın
yerini aldı.
Açıklanacak Sözcükler
a) Fransa
b) Ġtalya
c) Almanya
ç) Yunanistan
2. “Ya istiklâl ya ölüm!” sözü için aĢağıdakilerden hangisi doğru değildir.
a) kaçtı.
b) padiĢahlığına devam etti.
c) kendini öldürdü.
ç) Ankara’ya taĢındı.
Değerlendirme : A: 2,5 x 5 = 12,5p, B: 1 x 3 = 3p, C: 1 x 2 = 2p, Ç: 0,5 x 5 = 2,5p, D: 0.5 x 4 = 2p, E: 0,5x 6: 3p.
Daha güneĢ doğmadan önce uyandım bu sabah. Hava sıcaktı. Güzel bir yaz günüydü. Her gün
evde en erken annem uyanıyor, ama bugün herkesten önce ben uyandım. Çok heyecanlıydım.
Birkaç dakika yatakta yattım. Sonra kalktım. Elbisemi giydim. Radyoyu açtım. Çok güzel bir müzik
vardı. Hemen annemin odasına gittim. Ona “Hadi kalk anneciğim. Bak güneĢ doğmak üzere.”
dedim. Saate baktı. Bana döndü ve “Haklısın oğlum, saat yediye geliyor.” dedi.
O da elbisesini giydi. Mutfakta beraber kahvaltı hazırladık. Her zaman kahvaltıyı annem
hazırlıyor, ama bugün ben ona yardım ettim. Bana “Sen artık büyüdün Ahmet.” dedi. “Evet” dedim,
ama ona “ Bugün bayram, bunun için sana yardım ettim.” demedim, çünkü onu bu bayram günü
erkenden üzmek istemedim.
Kahvaltıdan sonra odama gittim. Dolaptan yeni elbiselerimi aldım. Onları giydim. Yeni
ayakkabım da çok güzeldi. Yeni gömleğim maviydi. Çoraplarım beyazdı. Onların hepsini bana
annem aldı. Annemi çok seviyorum ve her zaman da seveceğim. Salona geldim, annem
mutfaktaydı. Koltukta biraz oturdum ve düĢündüm. Acaba babam Ģimdi nerede? Kimle? Yanında
kim var? Annem yanıma geldi ve oturdu.
“Merak etme! Baban yakında dönecek. Beraber güzel günler geçireceğiz. Parklarda gezeceğiz.
Arabayla kırlara pikniğe gideceğiz. Göreceksin, eski günlerdeki gibi mutlu olacağız.” dedi.
Gözlerimi açtım. Karım bana “ĠĢe geç kalıyorsun. Hadi çabuk ol! Kahvaltı hazır.”dedi.
Güzel bir rüyaydı. Tekrar uyumak istedim, ama mümkün değil, çünkü biliyorum ki, onlar
çoktan cennete döndüler. Saçımı okĢadılar ve döndüler!…
a) Hadi giyin!
b) Hadi çayını iç!
c) Üstünü ört!
ç) ĠĢe geç kalıyorsun.
2. O gün ________.
a) yaĢ günüydü.
b) bayramdı.
c) hafta sonuydu.
ç) kıĢ günüydü.
3. Tekrar uyumak istedi, çünkü _________.
a) uykusu vardı.
b) baĢı ağrıdı.
c) akĢam geç yattı.
ç) rüyası yarım kalmıĢtı.
4. Annesi elbiselerini giydi. Sonra _________.
a) banyoya gitti.
b) sokağa çıktı.
c) kitap okudu.
ç) mutfağa gitti.
Değerlendirme :A:0,5 x 6 =3p, B:1 x 4 =4p, C: 0,5 x 4 =2p, Ç: 2,5 x 5 =12,5p, D: 0,5x5: 2,5p, E:0,5x2:1p.
RAMAZAN BAYRAMI
Ramazan Bayramının halk arasındaki bir adı da ġeker Bayramıdır, çünkü bu bayramda
misafirlerimize tatlı, Ģeker gibi yiyecekler ikram ediyoruz. Evlerde baklava, helva gibi güzel tatlılar
yapıyoruz. Bayram sabahı erkekler camiye bayram namazı kılmaya gidiyorlar. Evde herkes erken
kalkıyor. Büyükler çocuklara bayramlarda hediyeler veriyorlar. Herkes en yeni ve en güzel
elbiselerini giyiyor. Ailedeki büyükleri ziyaret ediyoruz, onların ellerini öpüyoruz. Bayramlarda
kavgalı insanlar barıĢıyorlar. Bayramlar sevginin, saygının kaynağıdır.
Açıklanacak Sözcükler
Ezan
Sahur
Baklava
Ġkram Etmek
Değerlendirme:A:2.5 x 5 = 12.5p, B:0.5 x 9 = 4, 5p, C:0.5 x 5 = 2,5p, Ç:0.5 x 8 = 4p, D:0,75 x 2 = 1,5p.
Açıklanacak Sözcükler
ġömine
Çamur izleri
Pis
Görgüsüz
a) çok rüzgârlıydı.
b) çok ılıktı.
c) soğuk ve yağmurluydu.
ç) günlük güneĢlikti.
2. Çocuk neye bakıp “Siz zengin misiniz?” diye sordu?
a) Tembel çocuklardı.
b) Terbiyeli ve saygılı, fakat fakir çocuklardı.
c) Görgüsüz ve pis çocuklardı.
ç) Yaramaz çocuklardı.
5. Kadın halıdaki izleri niçin silmek istemedi?
HASTALIK VE SAĞLIK
Kirli hava insanın sağlığını bozar. Kapalı yerlerin havası çok pistir. Büyük Ģehirlerde baca
dumanları arabalar, fabrikalar ve birçok Ģey havayı kirletir. Tabii biz bu havayı soluruz ve bu hava
sağlığımızı bozar.
Temiz hava, insan vücudu için yemek, içmek kadar önemlidir, çünkü temiz havanın içinde
bol oksijen vardır. Bu oksijen bizim kanımızı temizler, bunun için her zaman temiz havalı, ağaçlık,
güneĢli yerlerde yaĢamak lâzımdır. Açık yerlerin park, bahçe, kır ve ormanların havası daima
temizdir. Böyle yerlerde insanlar, daha sağlıklı, mutlu, kanlı canlı olurlar, hiç yorulmazlar, ama
kapalı yerlerde insanlar daima yorgun, bitkin olurlar, yemek yemezler, yüzleri sararır, solar.
Ġnsan vücudunun harekete de ihtiyacı vardır, ama sistemli ve programlı hareket yapmak
faydalı olur. Plânlı ve programlı hareketler hem vücut hem de kafa için çok faydalıdır. Böylece
daha iyi düĢünür, daha çabuk öğreniriz, doğru ve çabuk kararlar veririz. Tabii böyle insanlar daha
baĢarılı ve mutlu olurlar. Atalarımız da “Sağlam kafa sağlam vücutta bulunur.” demiĢlerdir.
Açıklanacak Sözcükler
Baca
Solumak
Sararmak
Solmak
Kanlı canlı olmak
Değerlendirme: A:2.5 x 5 =12.5p, B:0.25 x 12 =3p, C:0.75 x 4 =3p, Ç:1.25 x 2 =2.5p, D:1 x 4 =4p.
DÜNYAMIZI KĠRLETĠYORUZ
Çevre, hayatımızla ilgili her Ģeyi içine alır. Ġnsan çevresiyle bir bütündür. Çevredeki
olumsuzluklar insan hayatını da olumsuz olarak etkiler. Hava kirliliği toprağı, topraktaki kirlilik
suyu, sudaki kirlilik de havayı etkiler.
Ġnsanoğlu ilk ateĢi yaktı, elbiselerini nehirde yıkadı ve çöpü çevresine attı. Böylece dünyayı
kirletmeye baĢladı. Toprak yeterli olmadığı zaman ve nehirler kirlendiği zaman insanlar baĢka
yerlere taĢındılar. Önceleri doğa bu sorunu çözdü, çünkü bol miktarda temiz hava, toprak ve su
vardı, ama artık durum böyle değildir.
Nüfus artıĢı ve endüstrinin geliĢmesi bunu değiĢtirdi. Artık, plâstik gibi yeni çöp türleri
toprakta erimeyecek, yeni kimyasal maddeler suda çözülmeyecektir. Çevremiz atık maddelerle aĢırı
derecede kirleniyor. Kirli hava metale, boyaya zarar verir. Elbiselerimizi kirletir, en önemlisi
sağlığımıza zarar verir, akciğer kanseri ile ölüme neden olur. Bitkilerin de büyümelerini engeller.
Hava kirliliğinin baĢlıca iki nedeni vardır. Bunlardan ilki otomobiller, kamyonlar ve otobüslerden
çıkan egzoz gazları. Ġkincisi fabrikaların dumanları.
Havayı en çok motorlu araçlar kirletir. Zararlı gazların %60'ını havaya bırakırlar. Bugün
çöpe ne attınız? Sigara paketi, çikolata kağıdı, boĢ bira kutusu. ĠĢte bunlar birçok çöp yığını
oluĢturur. Amerikalılar her yıl 4 milyon ton plâstik, 7 milyon ton eski araba, 20 milyon ton kâğıt, 28
milyar ĢiĢe, 48 milyar konserve kutusunu çöpe atıyor.
Bütün bunlar nereye gidiyor? Bu atıkların büyük bir kısmı yakılır. Bu, hava kirliliğini
arttırır. Bunların bir kısmı okyanuslara dökülür ya da toprağa gömülür. Bu da suyu kirletir, fakat
bunların büyük bir çoğunluğu açıkta bırakılmaktadır.
Nüfus her gün biraz daha artıyor ve böylece boĢ alanlar hızla azalıyor. Nüfusun hızla
artması ve teknolojinin ilerlemesi ile yeĢil alanlar azalıyor. Bu da büyük bir tehlikedir.
Açıklanacak Sözcükler
Akciğer kanseri
AĢırı
Egzoz
Yığın
Nüfus
Alan
Değerlendirme: A: 2 x 4 = 8p, B: 1.5 x 2 = 3p, C: 1x 4 = 4p, Ç: 0.5 x 10 = 5p, D: 0.75 x 4 = 3p, E: 0,5x4: 2p.
BALIĞIN BAġI
Nasreddin Hoca bir gün yolculuğa çıkar. Yolculuk sırasında bir adamla karĢılaĢır ve arkadaĢ
olur. Hoca ve arkadaĢı eĢekle yola devam ederler. Öğle yemeği yemek için çok küçük bir lokantaya
giderler.
Garson; “ġimdi kıĢ, lokantamıza pek fazla müĢteri gelmez. Dükkânda sadece bir balık var.”
der.
Hoca, “Bir balık iki kiĢiye yetmez.” diye düĢünür, aklına bir fikir gelir ve hemen arkadaĢına
bir oyun oynamaya karar verir.
Hoca: Biliyor musun, bizim köylüler niçin çok akıllılar?
ArkadaĢı: Niçin?
Hoca: Köylüler gölden balık tutarlar, piĢirirler, sonra sadece balığın baĢını yerler.
ArkadaĢı: Balığın baĢında ne var?
Hoca: Balığın en değerli yeri baĢıdır. Gözünü yiyorsun, daha iyi görüyorsun. Kulağını
yiyorsun, daha iyi duyuyorsun. Dilini yiyorsun, çok güzel konuĢuyorsun. Beyni insan için en
faydalı yeridir. Eğer balığın baĢını yersen çok akıllı olursun.
Bu sırada garson balığı getirir. ArkadaĢı; Hocaya yalvarır.
-Lütfen, bu defa balığın baĢını ben yiyeyim. Senin aklın yeterli. Sanırım, sen daha önce çok
balık baĢı yedin, bunun için çok akıllısın.
Hoca biraz düĢünür ve arkadaĢının teklifini kabul eder. ArkadaĢı balığın baĢını yemek için
çok uğraĢır. Bu sırada Hoca balığın gövdesini yer, bitirir. ArkadaĢı da balığın baĢını yer, fakat
doymaz.
ArkadaĢı “Hoca! Galiba sen beni kandırdın. Balığın baĢında yemek için bir, iki kırıntıdan
baĢka bir Ģey yok.” der.
Hoca güler ve cevap verir.
-Ne demek bir Ģey yok! En aptal insan dahi akıllanır, dedim. Gördün mü; bir, iki kırıntıdan
sonra senin de aklın nasıl çalıĢtı!
Açıklanacak Sözcükler
Yalvarmak
Kırıntı
a) Hiç kimse
b) Hoca
c) ArkadaĢı
ç) Garson
2. Hoca kimi kandırdı?
a) Yol arkadaĢını
b) Garsonu
c) AĢçıyı
ç) Kendini
Bir akĢamüstü küçük bir kız büyük annesine bir sepet yiyecek götürmek için evden çıkar.
Onun büyük annesi yaĢlı, hasta ve yalnız bir kadındır. Bu küçük kız her hafta büyük annesini
ziyaret eder ve ona çok güzel yiyecekler götürür. O, ormanda yürümekten hiç korkmaz, çünkü çok
cesurdur, bütün hayvanlar onu tanır ve sever. Yalnız bir hayvan, bir kurt, bu küçük kıza düĢmandır.
Her zaman onu yemeyi düĢünür ve bununla ilgili plânlar yapar. ġimdi küçük kız yolda. Kötü, büyük
kurt onu bekliyor. Onlar karanlık, ağaçlı bir yolda karĢılaĢır ve kurt, “Bu sepeti büyük annene mi
götürüyorsun?” diye sorar. Küçük kız, “Evet, büyük anneme götürüyorum.” diye cevap verir. Kurt
kıza, “Büyük annen nerede yaĢıyor?” der ve kız da kurda anlatır. Kurt ormanın içinde kaybolup
gider.
Sonunda kız büyük annesinin evine ulaĢır, kapıyı açar ve “Merhaba büyük anne!” der.
Yatakta gecelikli ve Ģapkalı birisi vardır, ama bu, büyük anne değildir. Kız yatağa yaklaĢmadan üç
metre önce kurdu fark eder, ama kız yine de “Nasılsın büyük anne?” diye sorar. Kurt “Çok iyiyim,
yavrucuğum.” diye cevap verir. Kız “Bugün çok büyük görünüyorsun.” der. Kurt “Senin
yiyeceklerin bana çok iyi geliyor.” diye karĢılık verir. “Gözlerin de çok büyük.” der küçük kız.
“Seni daha iyi görmek için.” diye cevap verir kurt. Onlar bir süre sohbet ederler. Kurt sabırsızdır,
karnı çok açtır, kızı hemen yemek ister. Ağzını kocaman açar. Bu sırada küçük kız sepetin içinden
otomatik silâhını çıkarıp kurdu vurur. Kurt ölür.
B) Siz küçük kızsınız. Kurdu fark ettiniz. Neler yaparsınız? (En az üç cümleyle açıklayınız.)
a) sepetteki yemekleri
b) büyük anneyi
c) kızı
ç) hepsini
Bebekler gibi ağaçlar da beslenirler, nefes alırlar ve büyürler. Ağaçların da suya, havaya ve
ıĢığa ihtiyacı vardır. Kökler ağacın beslenmesine yardımcı olur. Ağaçlar onların yardımıyla
besinlerini topraktan alırlar. Besinler dallara, dallardan yapraklara gider. Böylece ağaç büyümeye
baĢlar.
Yaz güneĢinin sıcaklığı, susuzluk, kötü mevsimin ilk soğukları yaprakların yeĢil renklerini
kaybetmelerine sebep olur. Bazı ağaçlar kıĢın yapraklarını dökmezler, çünkü, soğuk günlerde de
besin bunların yapraklarına kadar dağılır. Bu tür ağaçların yaprakları iğne gibi küçüktür.
Açıklanacak Sözcükler
Beslenmek
Kök
Gövde
Değerlendirme: A: 4 x 2.5 =10p, B: 14 x 0.25 =3p, C: 4 x 0.75 =3p, Ç: 4 x 1 =4p, D: 3 x 1 =3p, E: 4 x 0.5 =2p.
UYUġTURUCU VE ALKOL
UyuĢturucunun bir faydası yoktur; aksine kiĢinin hem kendisine hem ailesine hem de
topluma maddî ve manevî bir sürü zararı vardır, çünkü kiĢinin öz değerlerinin hepsini alıp götürür.
Gençleri bu tür yerlerden ve kötü alıĢkanlıklardan kurtarmanın tek yolu toplum olarak el
birliğiyle sorumluluğu paylaĢmak ve gençlerin enerjilerini boĢaltmak için sosyal etkinlik alanları
yaratmaktır.
Açıklanacak Sözcükler
UyuĢturucu
Tehdit etmek
Gazino
El birliği
Sorumluluk
Basın
Değerlendirme : A: 2 x 4 =8p, B: 1 x 2 =2p, C: 0.75 x 4 =3p, Ç:0,5x5: 2,5p, D: 0.75 x 10 =7.5p, E: 0,5x4:2p.
KĠBRĠTÇĠ KIZ
Yılın son akĢamıydı. Lâpa lâpa kar yağmaktaydı. Korkunç bir soğuk vardı.
Küçük, fakir bir kız, açık baĢı, ayakkabısız ayaklarıyla karanlık caddede koĢtu. Oysa
evinden çıkarken ayakkabıları ayağındaydı, fakat onları yolda kaybetti. O ayakkabılar da onun
değil, annesinindi. Caddede arabaların önünden geçeyim derken ayağından fırladı. Böylece kızcağız
soğuktan kıpkırmızı ayaklarıyla koĢtu, koĢtu. Donmak üzereydi. Kırmızı elbisesinin cebinde satılık
kibrit kutuları vardı. Onlardan birkaçı da elindeydi. Bütün gün akĢama kadar her yeri dolaĢtı, ama
tek bir kibrit bile satamadı, hiç para kazanamadı.
Kar taneleri kumral saçlarını kapladı, yırtık elbisesinin arasından güzel boynu gözüktü.Yüzü
umutsuzluk içindeydi. AkĢam olmaya baĢladı. Her taraf karanlık oldu. Bütün evlerin pencereleri
aydınlandı. Mutfaklardan dıĢarı yemek kokuları geldi. Her evde yeni yılı kutlama hazırlığı ve
mutluluğu vardı.
Kızcağız iki ev arasında gidip geldikten sonra bir köĢede yere oturdu. Çok yorgundu.
Ayakları donmak üzereydi. Hiç kimse kibrit satın almadı. Arada sırada gelip geçenler kıza hiç
bakmadılar. Eve böyle eli boĢ giderse kim bilir babasından ne kadar dayak yiyecekti!
Kızın eli iyice soğudu. Bir kibrit çıkarıp yaktı. Elini bu güçsüz ateĢte çok az da olsa ısıttı. O
anda kendini sıcak bir sobanın yanında hissetti. Sanki ayaklarını sobaya uzatıp ısıttı. AteĢ söndü,
böylece sobada kayboldu. Ġkinci kibriti yaktı. Bu kez bir oda hissetti. Odada çok güzel yemekler
vardı. Elini odadaki masaya uzatmadan ikinci kibrit de söndü. Üçüncü, dördüncü kibritleri de yaktı,
yine hayaller kurdu. Sonunda kibritleri bitirdi.
Ertesi sabah yeni yılın ilk ıĢıkları sokakları aydınlattı. Yoldan geçenler küçük kızı bir duvar
dibinde buldular. Kızın yüzünde tatlı bir gülümseme var gibiydi. O artık ölüydü. Elinde yanmıĢ
kibrit parçaları vardı.
Hiç kimse küçük kızın kibritlerin alevinde ne kadar güzel Ģeyler gördüğünü anlamadı.
Küçük kız çok acı çekti, ama ölürken çok mutluydu.
Açıklanacak Sözcükler
Fırlamak
Kumral
Yırtık
Alev
Dayak yemek
Aydınlanmak
Açıklanacak Sözcükler
Kof
NöbetleĢe
Hav
Dümen
Fren
B) Lütfen, aşağıdaki sözcüklerin metinde hangi söz veya söz gruplarının yerine kullanıldığını
bulunuz.
1. Yavru kuĢların ince ve güçsüz tüyleri:
2. KuĢlar yiyeceklerini tutmak ve yuvalarını yapmak için kullanırlar:
3. Bunların:
4. O zaman:
C) Lütfen, aşağıdaki sözcüklerin eş veya zıt anlamlarını metinden bulunuz.
1. ÇeĢit = 3. Durmak x
2. Güçlü = 4. Alçalmak x
Ç) Lütfen, paragraftaki boşluklara metne uygun şekilde aşağıdaki sözcükleri getiriniz.
uygun / uçmak / yaĢamlarını / geliĢmiĢ / sağlar / bacaklara / hareket etmek
Tüm canlılar doğada ________________ sürdürmek için ________________ zorundadır.
Vücut yapıları bu hareketlere _________________ bir Ģekilde yaratılmıĢtır. _________________
kuĢların en belirgin özelliğidir. Bu sebeple kuĢlarda ayak ve _________________ göre kanatlar ve
gagalar onların en _________________ organlarıdır. KuĢların vücudundaki tüm tüyler onların
uçmasını _________________.
D) Lütfen, doğru cümleleri (D), yanlış cümleleri (Y) ile işaretleyiniz.
1. KuĢlar için kuyruk bir hız aracıdır. ( )
2. KuĢ ileri doğru uçmak için kanadını sağa sola çırpar. ( )
3. KuĢlar yumurtlayarak çoğalırlar. ( )
E) Metinde aşağıdaki cümlelerden hangilerine değinilmiştir? Lütfen, dört tanesini bulunuz.
1. KuĢların aile içinde iĢ bölümü yapmaları. ( )
2. Tüylerin hayvanlar için hiç önemi olmaması. ( )
3. KuĢların üreme Ģekli. ( )
4. Kanatların kuĢların uçmasındaki rolü. ( )
5. KuĢların yaĢam alanları. ( )
6. Yırtıcı kuĢların avlanma biçimleri. ( )
7. KuĢların kemik yapısı. ( )
8. Yavru kuĢların tek baĢlarına ilk uçma deneyimi. ( )
Değerlendirme: A:2 x 4 = 8p, B: 1.25 x 4 = 5p, C: 1x 4 = 4p, Ç: 0.5 x 7 = 3.5p, D: 0.5 x 3 = 1.5p, E: 0,75x4: 3p.
Niçin okula gidiyoruz? Günümüzde birçok insan okulun önemini tartıĢmaya baĢladı.
Eskiden televizyon, video, bilgisayar gibi iletiĢim araçları yoktu. Tek bilgi kaynağı, öğretmen ve
kitaplardı, ama artık açık liseler, açık üniversiteler var. Tüm bilgiler evde ayağımıza kadar geliyor.
Üstelik her Ģeyi görsel ve iĢitsel olarak bizlere son derece zevkli bir Ģekilde sunuyorlar. Her türlü
resmiyetten uzak, üzerimizdeki pijamayla bile dersleri rahatlıkla izleyebiliyoruz. Soğuk havalarda
dıĢarı çıkma sorunu da yok, ayrıca bu eğitim programlarından binlerce kiĢi faydalanıyor.
Bütün bunlar çok güzel Ģeyler. Acaba ileride okullar kapanacak mı? Gelecekte eğitim
yalnızca televizyon, video ve bilgisayarla mı yapılacak? Sizce bu gerçekten güzel olmaz mı?
Tatil güzel! Evde dinlenmek güzel! Ama sürekli olarak tatil yapmak, evde kalmak çok sıkıcı
olmaz mı? Okul arkadaĢlarımızı özlemez miyiz? Ahmet, Burak, YeĢim burnumuzda tütmez mi? Ya
öğretmenlerimiz? Onları da özlemez miyiz? Galiba okulu güzel yapan Ģey arkadaĢlarımız ve
öğretmenlerimiz. Öyle ya onlar olmasa okul boĢ bir binadan baĢka nedir ki!..
Bir Ģeyi sadece dinlemek ile sınıfta tartıĢarak öğrenmek çok farklı. TartıĢmak, düĢünmek
demektir. TartıĢmalarda tüm zihnimiz aktiftir. Konuları iyice, olumlu ve olumsuz yönleri ile
eleĢtirir ve değerlendiririz.
Sorunları detaylarıyla incelemeyi, bir sonuca varmayı, yani karar vermeyi okulda öğreniriz.
Bu sonuçları ve kararları sınıfta öğretmen kontrol eder, bu nedenle öğretmen, bize düĢünmeyi ve
karar vermeyi öğreten rehberdir. Ġnsanı insan yapan en önemli özellik de düĢünme yeteneği değil
midir?
Okulun en güzel yanı, ekip hâlinde çalıĢmayı öğrenmemizdir. Atalarımız, “Yalnız taĢtan
duvar olmaz.” derler. Ekip hâlinde çalıĢmayı bilmeyen hiçbir kurumun ve ulusun geleceği yoktur.
Çağımız bilgi çağı. Televizyon, video, bilgisayar, gazete ve kitaplardan pek çok bilgiler
ediniyoruz, ancak okulsuz bu bilgilerin iĢlenmesi ve kiĢiliğimizin bilinçli bir Ģekilde oluĢması
mümkün değildir.
KiĢiliğimizin geliĢmesinde ailemizi de unutmamak gerekir. Aile de en az okul kadar
önemlidir. Annemiz, babamız, kardeĢlerimiz ve akrabalarımızdan çok Ģey öğreniriz. Kısaca yaĢam
her yönüyle bir okuldur.
Açıklanacak Sözcükler
Görsel ve iĢitsel
Resmiyet
Pijama
Ekip
Kurum
5. Günümüzdeki modern iletiĢim araçları (televizyon, bilgisayar vb.) eğitimde tek baĢına yeterli
midir? Niçin?
MeĢe ağacı
Fidanlık
Tarım
Uzman
4. Metne göre “Eline kalem almak.” deyiminin anlamı hangi seçenekte yoktur?
a) Yok etme duygusuna sahip olmak.
b) Bilimle uğraĢmak.
c) Okuyup bilgi sahibi olmak.
ç) Eğitimli olmak.
FATMA HANIM
Ali’yle Fatma evliler. Ġki kız çocukları var. Çocuklar çok küçük, okula gitmiyorlar. Karı
koca çalıĢıyorlar. Ali Bey Ģoför. Bir Ģirkette kamyonla Ġzmir’den Ankara’ya yük taĢıyor. Fatma
Hanım da aynı Ģirkette sekreter. Çocuklar ise Ģirkete yakın bir kreĢte kalıyor.
ġimdi Ġzmir’de, Konak’ta küçük bir evde oturuyorlar. Ev iki oda bir salon. Fatma Hanım
ailesini ve evi çok seviyor. Evi güzel çiçeklerle süslüyor. Ailede her Ģey güzel, ama Fatma Hanım
çok yoruluyor, çünkü tatilde Ali Bey futbol maçı seyrediyor, gazete okuyor, müzik dinliyor. Fatma
Hanım ise tatilde ev iĢi yapıyor, çocuklara bakıyor.
Fatma Hanım bugünlerde biraz sinirli. Her Ģeye kızıyor. Ali Bey eĢiyle konuĢuyor. Küçük
bir tatil yapmak istiyor. Çocukları AyĢe Hanıma bırakıyorlar. Trenle Mersin’e gidiyorlar.
Fatma Hanım Ģimdi çok mutlu, fakat evi ve çocukları özlüyor.
Değerlendirme : A:1.50 x 6 =9p, B:0.50 x 3 =1.50p, C:1 x 2 =2p, Ç:0.50 x 2 =1p, D:0.50 x 3 =1.50p.
DĠL ÖĞRENMEK
Benim adım Erdoğan. 21 yaĢındayım. Her gün altıda kalkıyorum. Kahvaltımı yaptıktan
sonra yıkanıyorum. Ondan sonra iki saat kadar ders çalıĢıyorum. Bu yıl temmuz ayında üniversiteyi
bitireceğim. Annem ve babam Almanya’da yaĢıyorlar. Biz üç kardeĢiz. Bir ablam bir de ağabeyim
var. Ben evin en küçüğüyüm, bunun için herkes beni çok seviyor.
ġimdi ailemden çok uzaktayım ve onları çok özledim. Üç ay sonra birinci yarı yıl tatili var,
o zaman Almanya’ya gideceğim. Daha önce Almanya’da dört yıl kaldım ve Almanca öğrendim.
Almanca kolay bir dil değil. Çok pratik yapmak gerek. Sık sık Alman arkadaĢlarıma mektup
yazıyorum ve onlar da bana yazıyorlar. Böylece Almancayı unutmuyorum. Bazen Alman televizyon
kanallarını seyrediyorum ve Almanca hikâye kitapları okuyorum, çünkü dil öğrenmek çok zor, ama
unutmak çok kolay.
Açıklanacak Sözcükler
Efsane
Kule
Büyücü
Havaî fiĢek
Hamile kalmak
Açıklanacak Sözcükler
Kısrak
Safra kesesi
Moral
Uçuk
Meze
Karaciğer
Bağırsak
3. Kımızla tedavi yapan kliniği kim, nerede açtı? BaĢka yerlerde var mı?
Açıklanacak Sözcükler
MeĢe
Galip
ġehit olmak
5. Ciritte ne yasaktır?
Değerlendirme: A: 2 x 5 = 10 p, B: 1 x 3 = 3 p, C: 0.5 x 4 = 2 p.
Açıklanacak Sözcükler
Çember
Yerli
Ayıp
Çekinmek
Küçük düĢürmek
Açıklanacak Sözcükler
Unsur
Benimsemek
Yaygın
Usta
Kalfa
Gecikmek
Zindan
3. Sultan Orhan niçin Hacivat ile Karagöz’ü zindana attı ve sonra öldürttü?
Değerlendirme: A: 2 x 5 = 10 p, B: 1 x 3 = 3 p, C: 0.5 x 4 = 2 p.
Açıklanacak Sözcükler
Kabile
Mukaddes
Çalgı
3. “Küü” nedir?
Açıklanacak Sözcükler
Lâle
Papatya
Gelincik
Zambak
Saksı
Kurutmak
Açıklanacak Sözcükler
MeĢhur
Fıkra
Filozof
Tarla
ALIġVERĠġ
Ben alıĢveriĢi çok seviyorum. Bazen kendimi çok mutsuz hissediyorum. ÇarĢıya çıkıyorum
ve alıĢveriĢ yapıyorum. Kendime yeni kıyafetler alıyorum. O an mutsuzluğumu unutuyorum.
Kendimi daha yeni, daha farklı hissediyorum. AlıĢveriĢte pahalı Ģeyler almıyorum. Küçük bir Ģey de
beni mutlu ediyor.
Ben her zaman kendim için bir Ģeyler almıyorum. Bazen annem, bazen babam, bazen de
arkadaĢlarım için bir Ģeyler alıyorum. Ġnsanları ĢaĢırtmak ve sevindirmek çok hoĢuma gidiyor.
Onlar hediyemi alıyorlar ve çok mutlu oluyorlar. O zaman ben de kendimi çok mutlu hissediyorum.
BÜRODA
Oktay Beyin iĢ yerinde üç sekreteri var. Onların adları NeĢe, AyĢe ve Semra. Oktay Bey
NeĢe’ye Ģunları söylüyor:
NeĢe Hanım! Bu mektubu Türkçeden Rusçaya çevirin ve sonra AyĢe Hanıma götürün. AyĢe
Hanım bu mektubu bilgisayarda yazsın ve daha sonra zarfa koysun, Mehmet Beye versin. Mehmet
Bey mektubu hemen postalasın. Ayrıca AyĢe Hanımla Semra Hanıma söyleyin, dosyaları dolaba
yerleĢtirsinler.
Siz Ģimdi bana bir kahve getirin. Odama telefon bağlamayın. Kim arıyor, öğrenin. ġu yazıyı
da Almanya’ya fakslayın lütfen. Ben yarım saat sonra çıkıyorum, öğleden sonra dörde doğru
geliyorum. Hepsi bu kadar.
KÖYÜM
Burası çok güzel bir köy. Sabah uyanıp pencereyi açıyorum ve o temiz, bol oksijenli havayı
ciğerlerime çekiyorum. Sabah kahvaltısında taze yumurta, sıcak süt, taze peynir, kaymak ve köy
ekmeği yiyorum. Öğle yemeğine kadar dağlarda, kırlarda dolaĢıyorum, çiçek topluyorum.
Temiz hava insanı o kadar acıktırıyor ki öğle yemeğini sabırsızlıkla bekliyorum. Öğleden
sonra bahçede biraz uyuyorum. KuĢ seslerinin altında, hafif bir rüzgârın kucağında uyumak harika
oluyor. AkĢama doğru köye iniyorum. Orada köylülerle sohbet ediyorum. AkĢam yemeğini bazen
onlarla yiyorum.
Sokaklar bomboĢ. Ne korna sesleri var ne de trafik sıkıĢıklığı. O pis hava, sinirli suratlar...
Hepsi orada, Ģehirde kaldı. Tatilim hiç bitmesin! Burada Ģimdilik dert yok, sorunlar yok. Sadece
sessizlik, huzur var. Haksız mıyım?
TÜRKĠYE’DE TURĠZM
Ġki kıtanın kavĢak noktasında yer almak Türkiye’ye olağanüstü tarihî bir miras bırakmıĢtır.
Doğanın cömertliğiyle bu miras büyük bir turizm potansiyeli oluĢturur.
Efes’teki Meryem Ana Tapınağı’ndan Ağrı’daki Ġshak PaĢa Sarayı’na kadar benzersiz
eserlere sahiptir. Ġstanbul müzeleriyle, saraylarıyla, yüzlerce yıllık geçmiĢe sahip mimarî harikası
olan camileriyle ve eĢsiz boğaz manzarasıyla doğal bir müze görünümündedir. Turistlerin burayı
ziyareti Ģehrin canlı kiĢiliğini daha da zenginleĢtirip ekonomisini güçlendirir. Akdeniz’in huzurlu ve
güneĢli iklimi ise deniz turizmi için çekici olanaklar sunar.
Turizm son yıllarda ĢaĢırtıcı bir ilerleme gösterdi. Gerçek bir sanayiye dönüĢüp birbirinden
lüks oteller, tatil köylerinin yapılmasına neden oldu. Bugün bu tesisler yüz binlerce kiĢiye de iĢ ve
ekmek kapısıdır. Sözün özü turizm Türk ekonomisinin lokomotifi olmuĢtur.
ALIġKANLIK
AlıĢkanlık, çok yamandır ve hiç Ģakası yoktur. YavaĢ yavaĢ, sinsi sinsi içimize ilk adımını
atar; baĢlangıçta kuzu gibi sevimli, alçak gönüllüdür, ama zamanla çok tehlikeli olabilir.
Bence büyük alıĢkanlıklarımız, küçük yaĢımızda belirmeye baĢlar ve asıl eğitimimiz, bizi
emzirip büyütenlerin elindedir. Çocuk, bir tavuğun boynunu sıkar, kediyi, köpeği oyuncak edip yara
bere içinde bırakır; annesi de ona bakıp güler. Kimi baba da oğlunun savunmasız birini dövmesini
yiğitlik belirtisi sayar, sevinir, oysa bunlar, zalimliğin, zorbalığın asıl tohumları, kökleridir. Çocukta
filizlenir, sonra alıĢkanlığın kucağında büyüyüp geliĢir.
Bu kötü eğilimleri yaĢın küçüklüğüne ve iĢin önemsizliğine sayıp hoĢ görmek tehlikeli bir
yoldur, bunun için çocuklarımıza küçük yaĢlardan baĢlayıp iyi bir eğitim ve terbiye vermek bizim
en önemli görevlerimizdendir.
BĠLGĠ
Ġnsanlar bugünkü bilgilerine çok zor sahip oldular. En basit bir bilgi için bile yüzyıllarca
uğraĢtılar. Ġnsanların bilgi yolundaki zorlukları farklıydı. Önceleri bilgiye ulaĢmak için yeterli
teknolojileri yoktu. Bilim adamları, düĢünürler insanları daha fazla aydınlatmak, onların hayatlarını
kolaylaĢtırmak için durmadan çalıĢtılar. ÇeĢitli bilgilere ulaĢıp onları insanlığa yaydılar.
Ġnsanlar 20.yy’ın baĢında bilgiye karĢı büyük ilgi duydular, çünkü bilginin yayılması için
gerekli alt yapı sağlandı. Böylece bilgi de kolayca yayıldı.
Günümüzde insanlar bilgiye çok değer veriyorlar. Ülkeler bilgi bankaları kurdular. Artık
hem bilgiye ulaĢmak hem de onu kullanmak çok kolay.
GENÇLĠK VE KĠTAP
Kitap, gencin duygu ve düĢünce dünyasıdır. Kitaplar bir çiçek, gençler de bir kelebek
gibidir. Gençlik ve kitap kelimeleri bir kokuya, bir renge benzer.
Ġnsanlara birçok faydası vardır kitabın. Onlara iyiyi, doğruyu, bilimi, tekniği öğretir. Her
sayfası bizi dünyanın dört bir yanına götürüp gezdirir, ayrıca hem yeni bilgiler öğretir hem de
dünyamıza ıĢık tutar.
Ġlkokuldan hayatımızın sonuna kadar elimizin altında, çantamızın içinde, okulumuzun
kütüphanesinde, kısaca her yerde onlarla karĢılaĢırız. Sıcak sayfalarıyla geçmiĢten geleceğe doğru
yolculuk yaptırır ve her Ģeyi öğrenmemizi sağlar.
Hep beraber kitaplara sarılalım. Onlarla arkadaĢ olalım. Haydi gençler, geleceğe bir pencere
de biz açalım, çünkü kitap okumayı seven gençlik mutlu, güçlü, bilgili ve geleceğin gençliği
demektir.
AĠLENĠN ROLÜ
Çocukların temel ihtiyaçlarını doğru olarak karĢılamayı öğrenmeleri, sağlıklı bir hayat
sürmelerinde önemli bir rol oynar. Öbür taraftan bu ihtiyaçların doğru öğrenilmesi, öğrenme süreci
içinde ailede stres verici olumsuz yaĢantıları ortadan kaldırır. Çocuk geliĢimi esas olarak bedence,
ruhça, zihince ve toplumca olmak üzere dört alanda gerçekleĢir.
Bedence geliĢimin sağlıklı bir biçimde tamamlanması, çocuğun beslenme, uyku ve tuvalet
eğitimlerinin uygun biçimde verilmesiyle mümkündür. Anne, bebeğin doğumundan baĢlayarak bu
ihtiyaçları doyurmaya giriĢir, ancak bütün bu temel ihtiyaçlar ruhsal, zihinsel ve toplumsal geliĢime
paralel olarak değiĢimler gösterir.
Bu paralelliklerden yararlanmak ebeveynlere, temel kalıpların sağlıklı bir biçimde
yapılanması konusunda yardımcı olur. Uyku ve beslenme alıĢkanlıkları ile tuvalet eğitiminin doğru
bir biçimde kazanılması, çocuğun ileri yaĢlarında sağlıklı bir birey olma Ģansını artırır ve aile içi
etkileĢimlerde olumsuz yaĢantıları önler, ayrıca stres verici yaĢantıların azalmasında da önemli bir
rol oynar.