Εισαγωγή στην Παγκόσμια Ιστορία

Καθηγήτρια: Ευθυμία Μαρία

Εξάμηνο Α’ (ΙΙ03)

Μάθημα 1ο (1/10/2014)
Ασχολία: η πορεία του ανθρώπου από τη γέννησή του μέχρι σήμερα.
1η φάση: αρχή του ανθρώπου (από ανθρωποειδές έως άνθρωπος) – τομή στην
ανθρωπότητα με τη Γεωργική Επανάσταση (15.000 χρόνια πριν).
2η φάση: από συλλέκτες και κυνηγοί έγιναν γεωργοί, ηθικές ελλείψεις των
γεωργών, θρησκείες, πολιτισμός κρατών.

Πότε και πως γεννήθηκε ο άνθρωπος;

Κοσμογονίες και θεογονίες.
Οι Ίωνες φιλόσοφοι (Θαλής και Αναξίμανδρος) είπαν ότι η ζωή, τα έμβια όντα,
γεννήθηκαν από το νερό. Βάση είναι το ύδωρ (80% του εδάφους).
Σο σώμα των έμβιων όντων αποτελείται από υγρό, όλα ξεκίνησαν από το νερό.
Ένωση και πολλαπλασιασμός μικροοργανισμών.
Η γέννηση της γης: 14 δισεκατομμύρια χρόνια πριν.
Ανήκουμε σε μια εξέλιξη που σχετίζεται με το νερό και εξελισσόμαστε σε ζώα της
στεριάς.
Δεν υπάρχει ζωή χωρίς νερό.
Ο άνθρωπος είναι το πιο επιτυχημένο ζώο της στεριάς: α) επιβιώσαμε τόσα χρόνια,
β) καταφέραμε να επιζούμε από τους -50οC στους +50oC.

Ήπειροι: Αμερική, Ευρασία, Αφρική, Ασία, Ανταρκτική (εδώ δεν κατάφερε να

επιζήσει). Ο Βόρειος Πόλος δεν είναι ξηρά είναι θάλασσα. Ο Νότιος Πόλος έχει
ξηρά κάτω από τον πάγο.

Ο άνθρωπος κατάφερε να ελέγχει πλευρές της φύσεως σαν να είναι ο κυρίαρχος της
γης. Πλέον είναι το πιο επικίνδυνο ον του πλανήτη.
Αρχικά, ο άνθρωπος ήταν ανθρωποειδές, περπατούσε στα τέσσερα, μετά στα δυο =
κοντινή εξέλιξη με πιθηκοειδή, συγκεκριμένα χιμπατζή.
Πριν έξι εκατομμύρια χρόνια, στάθηκε όρθιος ο άνθρωπος. Η τάση για προβλήματα
στη μέση, δείχνει ότι υπάρχουν αδυναμίες στη στήριξη, δεν έχουμε σταθεί με
τελειότητα.

Που γεννήθηκε;
΢την Ανατολική Αφρική (΢ομαλία, ΢ουδάν, Αιθιοπία) βρέθηκαν οι αρχαιότεροι
σκελετοί, καθώς και στη Γεωργία και κοντά στον Καύκασο.
Ο άνθρωπος εξελίχθηκε σε άνθρωπο στην Αφρική, μετακινούταν και πέρασε στην
Ευρασία.
Δεν υπάρχει Ήπειρος Ευρώπη και Ήπειρος Ασία – δεν τις χωρίζει κάτι.
Ποια είναι η Ευρώπη; (δεν τις χωρίζουν τα Ουράλια ΋ρη).
Είναι ιδεολογική κατασκευή των Ευρωπαίων λόγω πολιτισμικών διαφορών, όχι
ευρωπαϊκός τρόπος διαίρεσης.
Η Ρωσία μπαίνει στην Ευρώπη, το Καζακστάν βγαίνει, η περιοχή του Καυκάσου
μπαίνει, η Σουρκία βγαίνει αλλά έχει ευρωπαϊκά εδάφη.
Η Αφρική με την Ασία και την Ευρώπη είναι ενωμένες (αποκόπηκαν με την
Διώρυγα του ΢ουέζ).
Και η Ισπανία ενώνεται με την Αφρική (Ηράκλειες ΢τήλες – το ΢τενό του
Γιβραλτάρ). Τπάρχουν και εκεί σκελετοί. Λένε ότι πολλές φορές το Γιβραλτάρ λένε
ότι έκλεινε και γινόταν λίμνη η Μεσόγειος.

Αν ο άνθρωπος ξεκίνησε από Αφρική προς Ευρασία δεν είναι σίγουρο. Οι άλλες δυο
ήπειροι, Αμερική και Αυστραλία (σημαίνει νότος), δεν έχουν παλαιούς σκελετούς.
Πριν από πενήντα με εξήντα χιλιάδες χρόνια μετακινήθηκαν από την Ασία.

Περίοδος παγετώνων (χαμηλές θερμοκρασίες) – τελευταία περίοδος, πριν από

εβδομήντα πέντε με είκοσι χιλιάδες.
Με την άνοδο των θερμοκρασιών, γέμισε ο κόσμος με νερό.
Πριν από εξήντα με πενήντα χιλιάδες χρόνια η εμφάνιση του ανθρώπου.

Βερίγγειος Πορθμός = ενώνει την Ασία με την Αμερική (ήταν ενωμένες με πάγο
τότε).
Οι «Ινδιάνοι» της Αμερικής έχουν Ασιατική καταγωγή. ΢το βορρά βρίσκονται οι
«Εσκιμώοι» – προήλθαν από την περιοχή της Ιαπωνίας και της Κορέας.

Η γηραιότερη ήπειρος είναι η Αυστραλία (από γεωλογικής πλευράς).

Κατοικήθηκε πριν από 50.000 χρόνια, από άτομα που περνούσαν από την
Ινδονησία.
Αβορίγινες: ντόπιοι κάτοικοι της Αυστραλίας, προέρχονταν από την Αφρική, που
πέρασαν από Ασία και έφτασαν Αυστραλία.
Κοντινή στον χιμπατζή μορφή ανθρώπου. Σους κατέταξαν στην πανίδα της
Αυστραλίας – ήταν καρποσυλλέκτες και κυνηγοί.
΋ταν πήγε ο λευκός άνθρωπος (Ναύαρχος Κουκ), βρήκε 300.000 ανθρώπους.
Είναι άνυδρη ήπειρος και έχει τα πιο δηλητηριώδη πλάσματα.
Παρήγαγαν ένα όπλο: κοιτώντας τα δέντρα, κόβουν ένα ξύλο και φτιάχνουν το
μπούμερανγκ.

Ο άνθρωπος υπήρξε καρποσυλλέκτης και κυνηγός.

΋σο περνούσε ο καιρός, ειδίκευση στο κυνήγι και βελτίωση εργαλείων.
΢την καρποσυλλογή γίνονταν πειράματα, αφού δεν μπορούν να καταναλωθούν όλα.
Μπορούσαν να κυνηγήσουν επικίνδυνα και γρήγορα ζώα με βελτιωμένα εργαλεία.
Ο λόγος που βελτιώθηκαν: ευφυΐα ανθρώπου και χρήση φωτιάς.
100.000 χρόνια πριν: έλεγξε και παρήγαγε την φωτιά, βελτίωσε τη ζωή του, έψηνε
την τροφή του. Μετακινούμενοι σε αυτή τη φάση οι άνθρωποι, έγιναν νομάδες,
κινούνταν νομαδικά, σε μικρές ομάδες, είχαν ανάγκες να έρχονται σε επαφή με
άλλες ομάδες. Λόγω ενδογαμίας, θα καταστρέφονταν οι ομάδες – ανανέωση της
βιολογικής ακμής της κάθε φυλής.
Έκαναν τελετές σε θεούς, απέκτησαν ήθη και έθιμα: έφτιαξαν φυλές,
δημιουργήθηκαν πυρήνες συνεργασίας, υποστήριξης και τρόποι επικοινωνίας
(γλώσσα).

Πολλές ποικίλες και χιλιάδες γλώσσες.

Μετά τη Γεωργική Επανάσταση, έχουμε μείωση γλωσσών.
6.000 γλώσσες και διάλεκτοι (σήμερα).
Φάνονται σήμερα οι γλώσσες, λόγω ένωσης χωρών, κυρίως με την Βιομηχανική
Επανάσταση.
Ρωσική, Ισπανική, Γαλλική, Πορτογαλική γλώσσα = επιβλήθηκαν και κατήργησαν
άλλες γλώσσες.
Κάθε δυο εβδομάδες πεθαίνει μια γλώσσα – αυτοί που δεν έχουν συναίσθηση της
ιστορίας και της σημασίας της γλώσσας τους, χάνουν τη γλώσσα τους.

Οι γλωσσολόγοι είναι οι αρχαιολόγοι της γλώσσας, προσπαθούν να βρουν την

αρχική δομή της γλώσσας.
Ουραλοαλταϊκές γλώσσες: δημιουργήθηκαν και χωρίζονται σε δυο: μογγολικές και
τουρκομανικές γλώσσες.
΢ινοθιβετιανή ομάδα: Κίνα και Θιβέτ (γλώσσα Ιμαλαΐων).
΢ημιτικές γλώσσες: σημίτες (Άραβες και Εβραίοι ή Αφροασιατικά φύλα) – Αραβικά
(σε 26 χώρες). (Ισλάμ: η ταχύτερα αναπτυσσόμενη θρησκεία του κόσμου).
2 ήπειροι στην Αφρική: Τπερσαχάρια (μεσογειακές μορφές – καυκασιακός τύπος)
και Τποσαχάρια (νεκρική μορφή οι κάτοικοι, ατριχία αλλά μακριά μαλλιά στις
ανατολικές χώρες, πέρα από την Ινδία).
Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες: από την Ινδία έως τον Ατλαντικό Ψκεανό.
Ινδία (Hindi + σανσκριτική).
Πέρσες, Αρμένιοι, Ευρώπη: ινδοευρωπαϊκές γλώσσες (υπάρχουν χώρες που δεν
μιλούν ινδοευρωπαϊκή, όπως η Ουγγαρία και η Υιλανδία – Υινοουγγρική,
συγγενή με Ουραλοαλταϊκή γλώσσα).
Μάλτα: κοντά στα σημιτικά η γλώσσα της.
Γλώσσα των Βάσκων: Βόρεια Ισπανία και Νότια Γαλλία – η γλώσσα δεν ανήκει σε
ομάδα είναι τόσο αρχαία, που ανήκει σε στρώμα που χάθηκε από επίστρωση άλλων
ομάδων.
 Εισαγωγή στην Παγκόσμια Ιστορία
Καθηγήτρια: Ευθυμία Μαρία
Εξάμηνο Α’ (ΙΙ03)

Μάθημα 2ο (8/10/2014)
(περίληψη προηγούμενου μαθήματος)
΋λη η ζωή προέρχεται από το νερό.
Ζήσαμε ως καρποσυλλέκτες και ως κυνηγοί.
Ο άνθρωπος κατέκτησε όλα τα σημεία της γης.
Η γη πέρασε περιόδους παγετώνων και υψηλών θερμοκρασιών.
Κατά 140 μέτρα ανέβηκε το επίπεδο της θάλασσας.
Ο άνθρωπος κατέκτησε την όρθια θέση, το βάδισμα, έλεγξε τη φωτιά, τη γλώσσα
(από κραυγές και ήχους).
Από τις γλώσσες δημιουργήθηκαν ομάδες γλωσσών. ΢τις Ινδοευρωπαϊκές, δυο είναι
οι αρχαιότερες: α) η σανσκριτική στην Ινδία (λέγεται Hindi) και β) η ελληνική
(εξέλιξη της αρχαίας ελληνικής – αρχέγονη ινδοευρωπαϊκή γλώσσα). Σα Αγγλικά
είναι Γερμανική γλώσσα σε παραφθορά.
Γλώσσα Κινέζικη Μανδαρίνικη και Καντονέζικη (ομιλούνται από ένα
δισεκατομμύριο ανθρώπους).
Αγγλική: η δεύτερη μεγαλύτερη γλώσσα (470 εκατομμύρια άνθρωποι – Ευρώπη,
Βόρεια Αμερική, Αυστραλία). Σρίτη γλώσσα: Hindi, τέταρτη γλώσσα: Ισπανικά και
Πορτογαλικά.
Βραζιλία: η μεγαλύτερη αποικία της Πορτογαλίας.
Για να συντηρηθεί μια γλώσσα, πρέπει να ομιλείται από 100.000 ανθρώπους.

Ανάπτυξη γεωργίας (15.000 – 10.000 π.Φ.)

Σεράστια εξέλιξη να πάψει να περιφέρεται ο άνθρωπος.
Μετά από παρατηρήσεις της φύσης, το βάθος του καρπού, πόσο και πότε θέλει νερό,
πως ενισχύεται το φυτό – έγινε ο άνθρωπος γεωργός.
Διστακτικά, αργά αλλά σταθερά άλλαξε τη ζωή του.
Αποφάσισε να φυτέψει και να φροντίσει αυτό που φύτεψε.
Άρχισαν οι μιμήσεις = αύξηση του αριθμού των γεωργών.
Αναπτύχθηκε: Εγγύς και Μέση Ανατολή (Μεσοποταμία- μεταξύ του Σίγρη και του
Ευφράτη. Επίσης σε Ανατολική Σουρκία, Ιορδανία, ΢υρία, Ισραήλ, Αίγυπτος, Ιράν
και Ιράκ).
Αποτελούν τη μήτρα της τεράστιας Γεωργικής Επανάστασης.
Πέρασε στην Κρήτη, τα Βαλκάνια και την Ευρώπη.
Σο Πακιστάν είναι κομμάτι της Ινδίας, το διαιρεί ο Ποταμός Ινδός – εκεί έφτασε ο
Μέγας Αλέξανδρος. Κατά μήκος του Ποταμού Ινδού έχουμε πρώιμη ανάπτυξη της
γεωργίας.
΢την Κίνα υπάρχουν δυο ποταμοί: ο Κίτρινος Ποταμός και ο Γιανγκτσέ (στο νότο).
΢την Αμερικανική Ήπειρο, η γεωργία αναπτύχθηκε αυτονόμως. Γύρω στο 2.500
π.Φ., μπήκαν στη γεωργία.
Η σπουδαιότερη χώρα της Αμερικής είναι το Μεξικό (πριν την εποχή του
Κολόμβου).
Η γεωργία αναπτύχθηκε στην εύκρατη ζώνη.
΢την Ανατολική Μεσόγειο: οικογένεια δημητριακών (σιτάρι, κριθάρι, βρώμη). Με
το κριθάρι πειραματίστηκαν περισσότερο γι’ αυτό ο ζύθος είναι το αρχαιότερο ποτό.
΢την Ινδία, το κλίμα είναι παρόμοιο, πιο ανατολικά της το κλίμα γίνεται υγρό και
έχει υγρασία. Δίπλα της είναι το Μπαγκλαντές – το μεγαλύτερο δέλτα του
Ποταμού Γάγγη, είναι η πιο εύπορη περιοχή (η σοδειά συλλέγεται τέσσερις φορές
το χρόνο). Μεγάλη καλλιέργεια ρυζιού.
΢την Τποσαχάρια Νότια Αφρική: σόργο και κεχρί.
΢την Τπερσαχάρια Βόρεια Αφρική: δημητριακά.
΢την Αμερική: καλαμπόκι, πατάτα, ντομάτα, φασόλια, πιπεριές, κακάο.

΋που υπάρχει ανάπτυξη της γεωργίας, υπάρχει ποτάμι (το αλμυρό νερό
καταστρέφει τα προϊόντα). Σο χειμώνα και την άνοιξη έχουν πολύ νερό, το
καλοκαίρι η στάθμη μεταβάλλεται.
Φωρίς πότισμα δεν έχεις αποτέλεσμα, αναξιόπιστα τα ποτάμια. Έχουν νερό όταν
δεν το χρειάζεσαι.
Φρειάζονται αρδευτικά (τεχνητά) έργα: φράγματα (μεγάλες δεξαμενές για να
αντλήσεις όταν δεν θα υπάρχει νερό) και κανάλια (διαδρομές νερού με φραγή για
να πάει στο κάθε χωράφι).
΋σο πιο απρόβλεπτο το ποτάμι, τόσο περισσότερα έργα χρειάζονταν, όπως ο Νείλος,
ο οποίο πλημμυρίζει και υποχωρεί σταθερή ημέρα και ώρα (όταν εμφανιστεί ο
΢είριος) – πρέπει να είναι ελεγχόμενη η πλημμύρα.
Ιλύς (γεν. ιλύος) = λάσπη του ποταμού.
Ση δεκαετία του 1950: δημιουργήθηκε το Υράγμα του Ασουάν από τον Πρόεδρο
Νάσερ της Αιγύπτου (παρέχει τεράστιες ποσότητες ηλεκτρικού ρεύματος), ο Νείλος
δεν μπορεί να συμπεριφερθεί όπως παλιά.
Ο Κίτρινος Ποταμός (στην Κίνα) δεν είναι γνωστό από που κυλάει, αλλά η
περισσότερη ιλύς όλων των ποταμών, εκβάλλει στην Κίτρινη Θάλασσα (Ινδικός
Ψκεανός). Έχει αλλάξει 23 με 26 φορές κοίτη, διότι πέφτουν βράχια του κλείνουν
την κοίτη και βρίσκει καινούργια.

Φωριό γεωργών
Μέχρι τότε υπήρχαν οικισμοί, όχι χωριά.
Αρχίζουν να κτίζουν σπίτια από πλιθιά, επειδή είναι χωματοχώρες. Και τα
ανάκτορα ήταν κατασκευασμένα από πλίνθους.
Έχουν γη που την μοιράζουν – για πολλά χρόνια ζούσαν κοινοκτημονικά.
Απέκτησαν ιδιοκτησία (σημαντική τομή).
΢υσσώρευση αντικειμένων.
Σο σημαντικότερο είναι η παραγωγή προϊόντος. Μια φορά συγκεντρώνεις το
τρόφιμό σου για να ζήσεις τον υπόλοιπο χρόνο – πρέπει να αποθηκευτεί με
προσοχή (για να μην κλαπεί ή φαγωθεί από κάποιο ζώο ή άνθρωπο).
Αποθήκευση μέσα στο σπίτι (αρχικά).
Ο κυνηγός είναι πιο σκληραγωγημένος, ο αγρότης έχει πιο ήρεμη ζωή.
Οχύρωση, άμυνα, ασφάλιση προϊόντων (αποθήκη) για εξασφάλιση της σοδειάς.
Υύλαξη της αποθήκης και περίφραξη (τείχος).
΢την καρποσυλλογή ανώτερη ήταν η γυναίκα, στο κυνήγι ο άνδρας, στη γεωργία θα
μπορούσε η γυναίκα, όμως η γεωργία επανέφερε την απόλυτη υπεροχή του
αρσενικού: άμυνα, προστασία.
Πρώτος φόρος στον κόσμο: δίνει ένα ποσοστό στην κοινότητα για να επιλύονται
διάφορα προβλήματα.
Οι άνθρωποι ήταν οι πρώτοι δημόσιοι υπάλληλοι – για να επιζήσεις πρέπει να
πληρώσεις φόρους.
Αυτοί που αποσπώνται σε διάφορες εργασίες αποκτούν ειδίκευση: γίνονται
τεχνίτες.
Η ζωή έχει γίνει περίπλοκη.
Θα εμφανιστεί η ανάγκη διοίκησης (άλλος φυλάει την αποθήκη, άλλος τα τείχη,
άλλος τα έργα κ.α.). Πρέπει να επιβλέπει κάποιος τους ανθρώπους (διοικητική
φροντίδα). Θα δημιουργηθούν μορφές διοίκησης. Φρειάζεται συγχρονισμός των
χωριών για να ρυθμιστεί το κανάλι του ποταμού ώστε να ευνοηθούν όλοι.
Φρειάζεται κεντρική διοίκηση άρα θα δημιουργηθεί το πρώτο κράτος.
Βασιλεία: η πιο παλαιά μορφή κεντρικής διοίκησης. Η πιο πρωτοπόρα χώρα
πολιτικά είναι η Αίγυπτος, που αποκτά Υαραώ αλλεπάλληλο (από το 3.500 π.Φ.).
2.300 π.Φ.: ο πιο αρχαίος αυτοκράτορας – ΢αργών Α’ (Μεσοποταμία – Ακκάδιοι).

Πρέπει να γίνει καταγραφή των προϊόντων της αποθήκης – θα δημιουργηθεί η

γραφή – τα κατέγραφαν/χάραζαν σε πυλό.
Εικονογραφική γραφή = η πρώτη γραφή του ανθρώπου (εικονογραφική,
σφηνοειδής, αλφάβητο).
3.300 – 3.200 π.Φ.: η πρώτη γραφή.
Φάρη στη Γεωργική Επανάσταση αυξήθηκε ο ανθρώπινος πληθυσμός κατά πολύ,
έχουμε μεγαλύτερες κοινότητες.
8.500 – 8.000 π.Φ.: η πρώτη τειχισμένη πόλη (Ιεριχώ της Παλαιστίνης, πάνω από
1.000 άτομα).
6.500 π.Φ.: σημερινή Σουρκία – Σσατάλ Φουγιούκ (νότια από την Άγκυρα – πόλη
με 6.000 κατοίκους) – διώροφα κτήρια χωρίς πόρτες και παράθυρα με είσοδο στην
οροφή από φόβο ληστών. Τπήρχε εστία, αποχέτευση υδάτων, τοιχογραφημένοι
τοίχοι με σκηνές κυνηγιού. Γκιουμπεκλί Σεπέ (σημερινή Νότια Σουρκία,
Σουρκικό Κουρδιστάν): βρέθηκε μνημείο από στιβαρή πέτρα – κατασκευή που
τοποθετείται στο 11.000 – 10.500 π.Φ.

΋ταν κατοικούν πολλοί μαζί, χρειάζονται κανόνες (γενική αντίληψη, δεν

προβλέπουν τιμωρία) και νόμοι (επιβάλλουν τιμωρία). Αν δεν υπάρξουν, θα
επιδεινωθεί η συμβίωση και η κοινωνία θα αποθρασυνθεί.
Πρόωρες συλλογές νόμων (2.000 π.Φ.) στην περιοχή του Ορούκ/Ιράν. Για πρώτη
φορά καταγράφεται η λέξη «ελευθερία».
1.700 – 1.500 π.Φ.: συμπλέγματα νόμων με ποινές από Βαβυλωνίους, Ασσυρίους
και άλλους.
Αν παραβεί το νόμο, πρέπει να πάει σε δικαστήριο. Τπάρχουν πρακτικά όπου
φαίνεται η ύπαρξη δικαστή, μαρτύρων υπεράσπισης και κατηγορίας (δήμιος,
εκτελεστής, αστυνομία).

Η σημερινή κοινωνία δημιουργήθηκε από τη Γεωργική Επανάσταση.

Γράφτηκαν πάρα πολλά κείμενα σε πήλινες πλάκες στην Μέση Ανατολή.

΢παράγματα Γραμμικής Α’, Γραμμικής Β’, Δίσκος Υαιστού (1.600 π.Φ.).
Μετά το 800 π.Φ.: έχουμε τα πρώτα ελληνικά κείμενα.
668 π.Φ.: 25.000 πήλινα βιβλία στην βιβλιοθήκη του Ασουρμπανιμπάλ της
Ασσυρίας, τα οποία διαβάζονται δύσκολα.

Έπος του Γκιλγκαμές: καταγεγραμμένο σε ακκαδική γραφή του 2.300 π.Φ., άλλαξε
η οπτική για διάφορα – αρχαίο κείμενο.
Τπόθεση: Τπήρχε ένας κακός και βίαιος βασιλιάς. Οι θεοί αποφάσισαν να
δημιουργήσουν έναν αντίπαλο. Ζητούν από τη Θεά Αρούρου (της γης), η οποία
παίρνει πηλό, πλάθει έναν άνδρα και του φυσά ζωή στο στόμα (Ενκιντού). ΋μως
αντί να τον κυνηγήσει, ζει σε ένα χώρο με καρπούς και περνά ωραία ζωή
(καρποσυλλέγει). ΢υναντά μια γυναίκα και ημερεύει το μίσος του. Αφού
εκπολιτίζεται θυμάται το καθήκον του και αφού συναντιούνται, γίνονται φίλοι
σταδιακά και επηρεάζει τον Γκιλγκαμές που ημερεύει.
Η εισαγωγή του είναι ίδια με της Οδύσσειας.
Θεωρούν ότι στην εποχή των γεωργών δημιουργήθηκε ένας πυρήνας θρύλων, που
αγαπήθηκε.

Ο γεωργός πρέπει να τεμαχίσει το χρόνο και να οργανώσει τον κύκλο του χρόνου
(ήλιος, αστέρια, σελήνη).
Αίγυπτος: μέτρησαν με ακρίβεια το έτος.
4.000 π.Φ.: το έτος αποτελείται από 365 μέρες και ένα τέταρτο της ημέρας (αστέρια,
ήλιος, σελήνη, ποτάμι).
Αν παρακολουθείς το φεγγάρι, ο χρόνος έχει 354 μέρες (Άραβες, Εβραίοι, Αρχαίοι
Έλληνες). Κάθε τρία χρόνια προσθέτεις έναν μήνα 34 ημερών.
΢το ηλιακό έτος: κάθε τέσσερα χρόνια προσθέτεις μία μέρα (στον Υεβρουάριο).
 Εισαγωγή στην Παγκόσμια Ιστορία
Καθηγήτρια: Ευθυμία Μαρία
Εξάμηνο Α’ (ΙΙ03)

Μάθημα 3ο (15/10/2014)
΢το προηγούμενο μάθημα είδαμε τα φαινόμενα που προέκυψαν από την Γεωργική
Επανάσταση, τους νόμους που προέκυψαν, τη δημιουργία των μαθηματικών, της
γεωμετρίας της αστρονομίας, τη δημιουργία των ετών (365 μέρες και 6 ώρες το
ηλιακό έτος – η μέτρησή του στηρίχθηκε στο εξαδικό σύστημα όχι στο δεκαδικό
όπως σήμερα). Σο πώς θα διαιρεθεί το έτος είναι αυθαίρετο [οι 365 μέρες
διαιρέθηκαν δια 12 (δυο φορές το έξι), η μέρα διαιρέθηκε σε 24 ώρες (διαιρείται με
το έξι), το ίδιο και οι ώρες)].

Άλλο ζήτημα που απασχόλησε τους γεωργούς ήταν οι εορτές.

Παρατήρησαν ότι κάποια στιγμή υπήρχε η πιο μεγάλη νύχτα και η πιο μεγάλη
μέρα (22 Δεκεμβρίου = η πιο μεγάλη νύχτα – για τον γεωργό είναι σπουδαία, διότι
μετά αρχίζει να μικραίνει έως την 22α Ιουνίου, όπου έχουμε την πιο μεγάλη μέρα).
Ο γεωργός τοποθετεί μια μεγάλη εορτή – εορτή γέννησης του φωτός (νίκη φωτός
έναντι του σκοταδιού).
Άλλη μια ζώνη είναι η περίοδος κοντά στον Απρίλιο. Μέσα στο χειμώνα η γη
νεκρώνει. Οι ρυθμοί της φύσης καταλαγιάζουν. Με την άνοιξη εκτινάσσονται.
Βλέπουμε την άποψη των γεωργών για το θάνατο (χειμώνα) και την ανάσταση
(άνοιξη).

Απόλυτοι κτηνοτρόφοι
Αποτελούν μια πλευρά της Γεωργικής Επανάστασης (τιθάσευση φυτών).
Παράλληλα εξημερώνει και τα ζώα. Κυνηγούσε ζώα στην αρχή, τώρα έχει μικρή
κλίμακα, γι’ αυτό τιθάσευσε κάποια ζώα για να τα έχει μαζί του.
Σο πρώτο ζώο που εξημερώθηκε είναι το πρόβατο, διότι ζουν σε αγέλες (με έναν
αρχηγό, που πάει μπροστά, και τα άλλα ακολουθούν). Εξυπηρετούσε τους σκοπούς
του γεωργού – του προσφέρει πολλά (γάλα, κρέας, μαλλί).
8.500 – 8.000 π.Φ.: εξημερώνει το πρόβατο και μετά τα κατσίκια, τις όρνιθες, τις
αγελάδες.
΢τα βουνά δεν υπάρχει παραγωγική γεωργία, άρα χρειάζεται η κτηνοτροφία.
(Μετά το 1.500 π.Φ.) η εξημέρωση του λύκου είναι ο σκύλος.

΢τέπες Ασίας: ατέλειωτες πεδιάδες, άγονες, με σχεδόν καθόλου βλάστηση, αρκετό

κρύο το χειμώνα, αρκετή ζέστη το καλοκαίρι, κυλούν νερά (ρυάκια, λίμνες).
Γεμίζει με τις βροχές βάλτους και νερά και βγαίνει χορτάρι ( από την άνοιξη έως
τέλος φθινοπώρου). Κυριαρχεί το πρόβατο της στέπας (είναι πιο κοντό, χοντρό και
στιβαρό, με ισχυρά πέλματα από το συνηθισμένο πρόβατο).
Σο άλλο ζώο της στέπας είναι το άλογο (2.500 π.Φ.) – είναι έργο των κατοίκων της
στέπας [είναι μικρόσωμο (1,55 μ. μέχρι τα αυτιά), στιβαρό με πλατιά πέλματα].
Οι άνθρωποι των στεπών είναι και αυτοί κοντοί και δυνατοί.
Μογγολία, Σατζικιστάν, Σουρκεστάν: στέπες.
Ζουν ως νομάδες και κινούνται σε ομάδες. Η ζωή της στέπας συνδέεται με τη
συνεχή μετακίνηση.
Δεν υπάρχουν σπίτια, υπάρχουν σκηνές (κετσές = μάλλινο ύφασμα – δέρμα ζώου,
χωρίς να το πλύνουν, το χτυπούν και δημιουργείται ένα παχύ ύφασμα).
Ο καταυλισμός λέγεται γιούρτ. ΢τήνουν τις σκηνές με καλάμια και ρίχνουν το
ύφασμα σε σχήμα κωνικό. ΢το κέντρο έχει ένα στρογγυλό κενό, για να μαγειρεύουν
και να φεύγει ο ατμός.
Επειδή είναι απόλυτοι κτηνοτρόφοι έχουν 250 γαλακτοκομικά προϊόντα.
Οι Μογγόλοι έχουν 160 όρους για να περιγράψουν τα άλογα. Είναι
σκληροτράχηλοι άνθρωποι, αντέχουν στο κρύο και στη ζέστη. Είναι καταπληκτικοί
ιππείς. Σο σώμα τους είναι ένα με το άλογο. Σα πόδια τους έχουν πάρει το σχήμα
της ράχης του αλόγου. ΋ταν χειρίζονται το όπλο πάνω στο άλογο, η ισορροπία τους
είναι απαράμιλλη.
Σο τόξο της στέπας: θέλει τεράστια μυϊκή δύναμη να τεντωθεί – το βέλος διαπερνά
τα πάντα.
΢υγκρούονται με άλλες φυλές – εξοικείωση με την άμυνα, τη λεηλασία και το
σφάζειν.
΢ε περιοχές με γόνιμη γη, οι κάτοικοι έχουν αποθήκες με τρόφιμα άρα οι άνθρωποι
της στέπας επιτίθενται σε γεωργούς, επειδή είναι ανελέητοι.
Λόγω έλλειψης βουνών, η Κίνα βρίσκεται εκτεθειμένη λόγω στεπών με
κυριότερους εχθρούς τους Μογγόλους. Για να περιορίσει την επιθετικότητα,
δημιούργησε το μεγαλύτερο τεχνικό οχυρό = ΢ινικό Σείχος (200 π.Φ., 4.000 χλμ).
Η σημερινή μορφή του είναι του φτάνει τα 6.500 χλμ. και είναι ορατό από την
σελήνη – είναι κάστρο.

Κάτοικοι στέπας
Οι άνθρωποι της στέπας είναι οργανωμένοι σε φυλές, οι οποίες είναι αρκετές.
Πολεμάει άνετα ένας προς δέκα – απίθανη δύναμη, εξαιρετική ικανότητα στο
άλογο δεν τους ένοιαζε ο θάνατος.
Κοινοκτημονικά ζουν σε ομάδες (δεν υπήρχε το «εγώ»). Η Σουρκική γλώσσα δεν
έχει το ρήμα «έχω» – το λένε περιφραστικά.
Οι κάτοικοι της στέπας ανήκουν σε δυο μεγάλες ανθρώπινες φυλές: μογγολικές
(κέντρο προς ανατολή) και τουρκομανικές (κέντρο προς δύση) – ανόμοια φύλα και
διαφορές σε γλώσσα και εμφάνιση.
Σουρκομογγολικά φύλα: αναμείχθηκαν μεταξύ τους.
Σεράστια δύναμη κρούσης και μάχης.
1206 μ.Φ.: Φρυσή Ορδή του Σσενγκίς Φαν – ο πιο τρομερός στρατός της
ανθρωπότητας. Οι υπόλοιποι τους ονόμαζαν «Η μάστιγα του Θεού».
Ούννοι, Άβαροι, ΢ελτζούκοι, Φαζάροι: άλλοι παρόμοιοι στρατοί.
Ούννοι
Οι Ούννοι χτύπησαν πρώτοι την Κίνα – ήταν περισσότερο Μογγόλοι και λιγότερο
Σουρκομάνοι.
100 – 200 μ.Φ.: καταλαμβάνουν τμήματα της Κίνας παρά το ΢ινικό Σείχος.
Ήταν πρωτοπόροι – κινήθηκαν δυτικότερα, περνούν τη Ρωσία, μπαίνουν στο
κέντρο της και περνούν στην πεδιάδα, όπου φτάνουν στο κέντρο της Ευρώπης.
Υτάνουν στην Ουγγαρία (όπου είναι η απόληξη της διαδρομής), συναντούν τις
Άλπεις και δυσκολεύονται να περάσουν (διότι δεν είχαν συναντήσει βουνά ξανά).
Έτσι λεηλατούν τις γύρω περιοχές.
Ούννοι: 300 – 400 μ.Φ.
Άβαροι: 600 – 700 μ.Φ.
Μαγυάροι: 700 – 900 μ.Φ. (πρόγονοι Ούγγρων – Σουρκομανικής καταγωγής).
Σσενγκίς Φαν: 1206 μ.Φ. (Μογγόλοι).
Φαζάροι: 400 – 600 μ.Φ.
΢ελτζούκοι: 1071 (Μάχη του Ματζικέρτ – χάνεται η Μικρά Ασία).
Η δράση των ανθρώπων της στέπας άλλαξε την ιστορία της Ευρασίας.
Οι Ούννοι κινούνται σε νότιο σημείο, φτάνουν την Ουγγαρία, χτυπούν την
Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, που είναι σε παρακμή και έχει διασπαστεί σε ανατολικό
και δυτικό κράτος αλλά ακόμα έχει δυνάμεις. Σο βόρειο τμήμα έχει γερμανικά
φύλα – πηγή τους είναι η ΢κανδιναβία (είναι άνθρωποι των δασών και των βουνών,
οι φοβερότεροι εχθροί της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας).
΢το σύνορο του Ρήνου υπάρχουν μεγάλες βάσεις Ρωμαίων.
Γερμανικά φύλα: Γότθοι, Βησιγότθοι, Οστρογότθοι, ΢άξονες, Αλαμανοί, Βάνδαλοι,
Υράγκοι, Βαυαροί, Άγγλοι, Βουργουνδοί, Νορμανδοί, Λομβαρδοί.
Ήταν απίστευτοι πολεμιστές – η μία φυλή πολεμά την άλλη.
΋ταν οι Ούννοι χτυπούν την Ευρώπη, τα ρωμαϊκά στρατεύματα ξαφνιάζονται και
τους χρησιμοποιούν στα στρατεύματα. Λόγω των ικανοτήτων τους, χρησιμοποιούν
υψηλές θέσεις στα κρατικά αξιώματα.
Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία εκγερμανίζεται.
150 μ.Φ.: τέλος Ούννων.
Αφού το σύνορο του Ρήνου δεν φυλάσσεται, τα γερμανικά φύλα μπαίνουν στην
Ευρώπη (300 – 400 μ.Φ.). Σο 300 μ.Φ., η Αθήνα καταστράφηκε από τους
Αίλουρους.

Άλλα γερμανικά φύλα

Μετά τους Ούννους, ήρθε η σειρά των Γερμανών να διαλύσουν τη Ρωμαϊκή
Αυτοκρατορία.
Βησιγότθοι και Λομβαρδοί διαλύουν την Αυτοκρατορία.
Σο 568 μ.Φ., δεν υπάρχει η Ρώμη.
Η επίθεση των Ούννων επίσπευσε μια τεράστια αλλαγή στην Ευρώπη.
΢ημερινά γερμανικά φύλα: ΢ουηδία, Νορβηγία, Δανία, Γερμανία, Αυστρία,
Ολλανδία, Ελβετία, Αγγλία – «παιδιά» της Αγγλίας: Βόρεια Αμερική και
Αυστραλία).
Οι Βάνδαλοι ελέγχουν την Ισπανία.
Η Γαλλία ελέγχεται από τους Υράγκους. Οι πρώτοι κάτοικοι της Γαλλίας ήταν
Γαλάτες και Κέλτες.
Κέλτες επίσης ήταν και οι Βρετανοί και οι Ισπανοί.
Έγινε δημογραφική ανακατάταξη από τους Γερμανούς.
Η επίθεση των Ούννων ενίσχυσε την παρουσία των γερμανικών φύλων.
Ετοιμάζεται άλλη στρατιά στις στέπες.
Οι Άβαροι είναι Σουρκομάνοι και δευτερευόντως Μογγόλοι.
626 μ.Φ.: Χάλλεται ο Ακάθιστος Όμνος στην Κωνσταντινούπολη μετά από επίθεση
των Αβάρων. Κινήθηκαν βορειότερα και πέρασαν στο κέντρο της Ρωσίας.
΢λάβοι: άλλη φυλή – η πιο σημαντική σλαβική γλώσσα είναι η Ρωσική.
Επίσης ήταν πολλά φύλα και εχθρικά το ένα με το άλλο. Αναπτύχθηκαν σε
περιοχές με δάση, επίπεδες, με βάλτους και κρύο.
Μεγαλόσωμοι πληθυσμοί (ξανθοί με λευκό δέρμα, μπλε μάτια και σαρκώδη χείλη).
Οι ΢λάβοι, όταν οι Ορδές Αβάρων πέρασαν από τα εδάφη τους, κινήθηκαν δυτικά.
Η επίθεση των Αβάρων βάζει στους ΢λάβους στην Ευρώπη.
΢λαβικές χώρες: Ρώσοι, Λευκορώσοι, Ουκρανοί, Πολωνοί, Σσέχοι, ΢λοβάκοι,
΢λοβένοι, Κροάτες, ΢έρβοι, Μαυροβούνιοι, Βόσνιοι, ΢κοπιανοί, Μοραβοί και
Βούλγαροι.
6ος αιώνας μ.Φ.: Κάθοδος των ΢λάβων. Εξαπλώνονται προς τη Βόρεια και
Ανατολική Ευρώπη, έφτασαν μέχρι τον Πελοπόννησο.
Η πλειοψηφία των κατοίκων της Ευρώπης είναι σλαβική.
Η μεγαλύτερη σλαβική χώρα με τον μεγαλύτερο πληθυσμό είναι η Ρωσία.

Σους Αβάρους αντιμετωπίζουν οι Γερμανοί.

Βασίλειο των Υράγκων στη Γαλλία (732 μ.Φ. – ο Κάρολος Μαρτέλος αντιμετωπίζει
τους Άραβες στο Πουατιέ).
Ο Καρλομάγνος (796 μ.Φ.) θα αντιμετωπίσει τους Αβάρους.
Δημιουργείται (770 – 820 μ.Φ.) μια αυτοκρατορία στο κέντρο της Ευρώπης μετά τη
διάλυση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Η Νεότερη Ευρωπαϊκή Ιστορία ξεκινά με το Κράτος των Υράγκων/Γερμανών.
800 μ.Φ.: ο Καρλομάγνος στέφεται αυτοκράτορας από τον ίδιο τον Πάπα.
9ος αιώνας: σχίσμα επί Υωτίου. Ο Πάπας «συνδυάζεται» με τον Αυτοκράτορα και
αποκτά πολιτική υπεροχή.
Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία του Γερμανικού Έθνους: η Αυτοκρατορία του
Καρλομάγνου. Αποτελεί διάδοχο μιας αυτοκρατορίας, που πέθανε, και προσπαθεί
να ανασυστήσει. «Αγία», διότι ήταν παγανιστικά τα γερμανικά φύλα και έγιναν
χριστιανοί.
[Monday = η ημέρα του ΋ντιν (θεωρείται ο ανώτατος θεός στη ΢κανδιναβική και
Σευτονική Θρησκεία και μυθολογία), Thursday = η ημέρα του Θωρ (θεός του
κεραυνού και της αστραπής στη Γερμανική και ΢κανδιναβική μυθολογία)].

Οι Γαλάτες ήταν Κέλτες (στην περιοχή της Βρετάνης).

Κατέκτησαν όλη τη Γαλατία; ΋χι, μόνο ένα κομμάτι έμεινε κελτόφωνο.
Διατηρείται μια μικρή κελτοφωνία στη Γαλικία της Ισπανίας.
Ομάδες Κελτών υπήρχαν και υπάρχουν στη Μικρά Ασία (Επιστολή προς Γαλάτας
του Αποστόλου Παύλου).
Βάσκοι: Βόρεια Ισπανία και Δυτική Γαλλία, κοντά στα Πυρηναία. Ομιλούν μια
παράξενη γλώσσα – ίσως συνδεόταν με Πίκτες (Ιρλανδίας) ή Γεωργιανούς. Ανήκουν
σε υπόστρωμα κατοίκων που έχει χαθεί.

Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες μιλούν οι χώρες αυτές εκτός των Βάσκων, Υιλανδών,

Ούγγρων, Εσθονών και της Μάλτας.
622 μ.Φ.: ίδρυση μουσουλμανικής θρησκείας.
Οι Άραβες καταλαμβάνουν μεγάλες εκτάσεις.

Βίκινγκς
(Απόγονοι των Βίκινγκς είναι οι Νορμανδοί, οι ΢ουηδοί, οι Δανοί, οι Ισλανδοί και
οι κάτοικοι της Γροιλανδίας).
800 μ.Φ.: άρχισαν τις επιδρομές.
Βικ σημαίνει λεηλατώ, επιτίθεμαι.
Ήταν εξοικειωμένοι με το κρύο, την πείνα και ήταν καταπληκτικοί ναυτικοί.
Κατασκεύασαν μικρό σκάφος (ντράκαρ) – πειρατικό πλοίο (ήταν μικρά και
γρήγορα).
Έγιναν μεγάλοι λεηλάτες. Λεηλατούσαν τα παλάτια και τα μοναστήρια.
Μπαίνουν στα ποτάμια και φτάνουν στο βάθος των χωρών.
Ήταν γνωστοί ως Νορμανδοί στη Δύση. Οι Βυζαντινοί τους ονόμαζαν Βαράγγους.
Κατέλαβαν ολόκληρη την Αγγλία και την Ιρλανδία (το Δουβλίνο δημιουργήθηκε
από τους Βίκινγκς).
Δεν ήταν απλοί λεηλάτες, λάτρευαν το εμπόριο, πωλούσαν τα λάφυρα των
λεηλασιών.
Πολλά τοπωνύμια με κατάληξη – γουικ (ή – βικ) δημιουργήθηκαν από τους
Βίκινγκς.
Saga: θρύλος – μυθολογία των Βίκινγκς.
Οι Ισλανδοί είναι απόγονοι των Βίκινγκς (Iceland την ονόμασαν οι Βίκινγκς).
Γροιλανδία: Grunland (Grun + land = πράσινη γη).
NewFoundland: Καναδάς. Σο 1000 μ.Φ. έφτασαν στην Αμερική. Σην ονομάζουν
Vineland (λόγω των σταφυλιών). ΢υνάντησαν τους Ινδιάνους και έμειναν τρία
χρόνια.
Για διακόσια χρόνια αποτελούσαν το φόβο και τον τρόμο της Ευρώπης.
Σο 1000 μ.Φ. σταμάτησαν και δημιούργησαν τα διάφορα κράτη (Νορβηγία,
΢ουηδία, Δανία, Ισλανδία) – θεωρούνται οι πιο πολιτισμένες χώρες του κόσμου.
 Εισαγωγή στην Παγκόσμια Ιστορία
Καθηγήτρια: Ευθυμία Μαρία
Εξάμηνο Α’ (ΙΙ03)

Μάθημα 4ο (22/10/2014)
΢το προηγούμενο μάθημα: μιλήσαμε για τους λαούς της στέπας.
Έφεραν την κινητικότητα των γερμανικών και σλαβικών φύλων – διαχέεται το
γερμανικό και σλαβικό στοιχείο.
Φάθηκαν ανθρώπινα υποστρώματα όπως οι Κέλτες.
Μετά το 622 μ.Φ., τρομερή κινητικότητα των Αράβων. Είναι λαοί της πρώιμης
γεωργίας και υψηλού πολιτισμού, πολεμικοί και βίαιοι.
Βίκινγκς: κατέκτησαν λεηλατώντας μέρη της Ευρώπης – έφτασαν μέχρι την
Αμερική.
Σο 1100 μ.Φ. σταμάτησε ο κύκλος της βίας.

Μετά το 1100 μ.Φ., η Ευρώπη μπήκε σε φάση ανόδου για να κερδίσει οικονομικά
και πολιτικά.
Από το 1500 μ.Φ., έγινε η σπουδαιότερη δύναμη μαζί με τις ευρωπαϊκές ηπείρους
της: Αμερική και Αυστραλία.
Οι Γερμανοί ξαναέστησαν την Ευρώπη νικώντας τους εχθρούς – έγιναν
υπερασπιστές της Ευρώπης – δημιουργία συστήματος εκμετάλλευσης της γης που
αποσκοπούσε στην ασφάλεια – φεουδαρχικό σύστημα (μετά το 700 μ.Φ.).
Αυτό που τους απασχολούσε ήταν η ασφάλεια.
Η διάλυση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας σήμανε και διάλυση του αστικού κορμού
(άτομο που κατοικεί στην πόλη).
Προέκυψε ένα απέραντο υπαίθριο τοπίο με έντονη βία και επιθέσεις – απάντηση
είναι: το φεουδαρχικό σύστημα (διάφορες περιοχές ανήκουν στη δικαιοδοσία του
φεουδάρχη).
΢τα φέουδα ζούσαν χωρικοί – γύρω τους είχαν μια γη (έδαφος – κοινοτική γη:
ανήκει στο χωριό για εκμετάλλευση). Σο μεγαλύτερο τμήμα ανήκει στο φεουδάρχη,
που ενδιαφέρεται για την ανάπτυξη του φέουδου.
Οι άνθρωποι ήταν ελεύθεροι, όχι δούλοι, όπως στη δουλοκτητική Ρωμαϊκή
Αυτοκρατορία. Τπάρχουν δουλοπάροικοι: χωρικός που έχει τη δυνατότητα δράσης,
έχει ελευθερία, αλλά αν πουληθεί το κτήμα, θα πουληθούν και τα χωρία και οι
κάτοικοι, διότι ήταν μέρος του φέουδου.
Με τα εισοδήματα από τη γη, ο φεουδάρχης θα δημιουργήσει οχυρά σε καίριες
θέσεις του φέουδου, όπως ένα μεγάλο κάστρο με τάφρο και γέφυρα σπαστή για ώρα
κινδύνου. Πρέπει να είναι γερό και εξοπλισμένο. ΋ταν γίνει επίθεση, οι χωρικοί
μετά το σήμα κινδύνου, θα τρέξουν στο φρούριο για να αντιμετωπίσουν τον
κίνδυνο. Σα χωριά θα λεηλατηθούν αλλά μπροστά στο κάστρο οι εχθροί θα βρεθούν
σε δύσκολο κατάσταση.
Ο φεουδάρχης, με τα έσοδα, οφείλει να συντηρεί ένα στρατό επαγγελματιών
στρατιωτών/εφίππων με πανοπλία και όπλα (οι γνωστοί Ιππότες). Είναι έτοιμοι να
αντιμετωπίσουν τον κίνδυνο.
Αλλεπάλληλη υποτέλεια στον φεουδάρχη.
Επειδή οι κίνδυνοι ήταν μεγάλοι, ένα φέουδο ίσως να μην μπορούσε να τους
αντιμετωπίσει, έτσι οι «γείτονες» φεουδάρχες αποφασίζουν να δράσουν από κοινού.
Οι συμφωνίες επικυρώνονταν μετά από συζητήσεις σε κάποιο φέουδο. ΢υμφωνούν
ποιος από τους φεουδάρχες θα είναι ο επικεφαλής (εκλεγόταν δια βοής).
Ο επικεφαλής είναι η κεφαλή της πυραμίδας. ΢ήμαινε ότι ο ένας θα δέχεται
εντολές από τον άλλο (πειθαρχία).
Επικυρώνονταν με θρησκευτική τελετουργία: τα χαμηλά στρώματα με ιεροτελεστία
έδειχναν ότι δέχονταν τον επικεφαλής.
Δεν ήταν σταθερή η θέση του αρχηγού – άλλαζε συνέχεια.
Πυραμιδικό σχήμα = χαρακτηριστικό δυτικής φεουδαρχίας. Μέχρι το 1200 μ.Φ.:
πορεύθηκε με αυτό το σχήμα.
Μετά δεν είχε κινδύνους από εχθρούς (αν και δέχτηκε επίθεση το 1206 από τον
Σσενγκίς Φαν).

Οι άνθρωποι δημιουργούν πλαίσια και θεσμούς, που τα συντηρούν και βολεύονται.

Σο φεουδαρχικό σύστημα άργησε να καταργηθεί (έγινε περίγελος).
Ήταν παρασιτικό σύστημα – δεν είχαν αντικείμενο δράσης.
Μέχρι τον Γαλλική Επανάσταση, υπήρχαν υπολείμματα φεουδαρχικού
συστήματος.

Σι συνέβη στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία;

Η ανατολική πλευρά δεν είχε την ίδια τύχη με τη δυτική.
Είχαν τους ίδιους εχθρούς.
Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (Βυζάντιο): η Κωνσταντινούπολη ονομάζεται
Βυζάντιο (700 π.Φ.: ονομάστηκε από τους Μεγαρείς που κατευθύνθηκαν εκεί με
αρχηγό τους τον Βύζαντα). Η Κωνσταντινούπολη ενώνει δυο ηπείρους και δυο
θάλασσες. Έγινε πρωτεύουσα του Ανατολικού Ρωμαϊκού Κράτους από τον Μεγάλο
Κωνσταντίνο, που έδωσε το όνομά του.
Ήταν Λατινική Αυτοκρατορία: μιλούν και έγραφαν στα λατινικά. Επί εποχή
Ηρακλείου και Ιουστινιανού (600 μ.Φ.): έγινε επίσημη η ελληνική γλώσσα
(ελληνόφωνη αυτοκρατορία). Φτυπήθηκε από τους Ούννους, τους Άραβες αλλά
άντεξε.
Έχανε σε μάχες και εδάφη αλλά είχε δομή και τους απωθούσε – έτσι δεν επλήγη
ποτέ καίρια.
Αποτελέσματα: α) εκχριστιανίζεται και εξελληνίζεται, β) δεν χρειάζεται
φεουδαρχικό σύστημα, γ) συγκρατήθηκε ο αστικός πολιτισμός (δεν έχασε πόλεις
και λιμάνια).
Μέχρι το 1100 μ.Φ.: το Βυζάντιο βρίσκεται στην κορυφή – οι υπόλοιποι ήταν η
άβυσσος της βαρβαρότητας (Αγγλία και Γαλλία).
Η υπεροχή και ο τεράστιος πλούτος του Βυζαντίου θα αναστραφεί.
΋ταν αναπτύσσεται η Δύση, παρακμάζει το Βυζάντιο.
1025 μ.Φ.: θάνατος Βασιλείου Β’ Βουλγαροκτόνου (ο μόνος που άσκησε
αυτοκρατορική πολιτική).
Σο Βυζάντιο άρχισε να βιώνει καταστάσεις που βίωσε η Δύση αιώνες πριν.
Οι μεγάλοι γαιοκτήμονες ανεξαρτητοποιούνται από τους αυτοκράτορες.
Σο Βυζάντιο καταλύεται από τους ΢ελτζούκους και τους Οθωμανούς (ανθρώπους
των στεπών).
1204: κατάληψη Κωνσταντινούπολης από τους ΢ταυροφόρους (Δ’ ΢ταυροφορία,
Βενετία και Γένουα).
Η Ανατολική Ευρώπη παραμένει πίσω πολιτισμικά ενώ η Ευρώπη οδηγεί το άρμα
της ανάπτυξης.
Παραμένει ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα το ότι οι άνθρωποι των στεπών άλλαξαν
την ιστορία της Ευρασίας.
1500 – 1550: σταματά ο κύκλος των στεπών από επιθετικής πλευράς – εστίασαν
στον τόπο τους.

Απολογισμός της δράσης των ανθρώπων στης στέπας:

Σουρκομανικές ή Μογγολικές φυλές ή μίξη των δυο.
Οι Σουρκομανικές φυλές είναι κερδισμένες.
Σουρκικό τόξο: περιοχές που κατοικούν άτομα, που μιλούν Σουρκικές γλώσσες.
α) τμήμα της Κίνας (΢ινγιάνγκ): στέπα, κατοικούν Σουρκομάνοι (σήμερα έχουν
δημιουργήσει στρατό για να ανεξαρτητοποιηθεί – τους βοηθά μυστικά η Σουρκία).
Οι κάτοικοι λέγονται Ουϊγκούρ ή Ουϊγούροι Σούρκοι (είναι μουσουλμάνοι και
έχουν σχιστά μάτια).
β) Καζακστάν, Ουζμπεκιστάν, Σατζικιστάν (Περσικής καταγωγής), Σουρκμενιστάν,
Κιργιστάν, Αζερμπαϊτζάν. Οι γηγενείς κάτοικοι είναι Σουρκομάνοι.
Από το 1590, βρέθηκαν υπό τον έλεγχο της Ρωσίας – έγιναν τμήματα της
΢οβιετικής Ένωσης, που ήταν σοσιαλιστική (κομμουνιστική).
1991: κατάρρευση ΢οβιετικής Ένωσης και ανεξαρτητοποίηση κρατών.
Εγκαταστάθηκε και Ρώσοι στις περιοχές αυτές.
Μόλις έπεσε ο κομμουνισμός, η Σουρκία έχτισε χιλιάδες σχολεία. Η πιο
ωφελημένη χώρα είναι η Σουρκία.

Θρησκείες
Νέες αναζητήσεις για το θείο και το ανεξήγητο.
Η φυσική θρησκεία του ανθρώπου είναι ο παγανισμός.
Οι αρχέγονες θρησκείες είναι παγανιστικές.
΢τη Γεωργική Επανάσταση μετακινήθηκαν προς άλλα σχήματα που υπερείχαν οι
έννοιες της συνύπαρξης.
Ο άνθρωπος χρειαζόταν ηθική καθοδήγηση. Πρέπει να σέβεται, να ανέχεται, να
δέχεται ο ένας τον άλλο.
Μεγάλες θρησκείες: Βουδισμός, Ινδουισμός, Ισλάμ, Φριστιανισμός, Σαοϊσμός,
Κομφουκιανισμός.
Οι αρχαιότερες θρησκείες είναι ο Ζωροαστρισμός (2500 π.Φ.) και ο Ινδουισμός
(1500 π.Φ.).
Φριστιανισμός: 2,3 δισεκατομμύρια – το 36% του πληθυσμού.
Ινδουισμός: 1,5 δισεκατομμύρια – το 22% του πληθυσμού.
Σο Ισλάμ είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη θρησκεία της γης (κέρδισε 450
εκατομμύρια πιστών μέσα σε δέκα χρόνια).
Βουδισμός: 325 εκατομμύρια.
Σελευταία είναι ο Εβραϊσμός: 15 εκατομμύρια.
Εβραιογενείς θρησκείες ο Φριστιανισμός και το Ισλάμ.
Η Παλαιά Διαθήκη είναι το ιερό βιβλίο των Εβραίων.
Ο Βουδισμός έχει πολλούς πιστούς.
΢ε τρεις χώρες ο κάθε άνθρωπος έχει πολλές θρησκείες ταυτοχρόνως: Κίνα, Κορέα,
Ιαπωνία (γεωγραφικά κοντινές, ξεχωριστοί λαοί και γλώσσες).
Ο μέσος Κινέζος, Κορεάτης, Ιάπωνας έχει δυο βασικές θρησκείες:
1) Πρώτη θρησκεία: ο παγανισμός (λατρεία της φύσεως). Δεύτερη θρησκεία:
λατρεύουν τους προγόνους τους ως θεούς (έχουν μέσα στο σπίτι μια γωνία
αφιερωμένη στους προγόνους). ΢την Ιαπωνία, είναι πιο έντονος ο παγανισμός.
΢ίντο: η επίσημη θρησκεία της Ιαπωνίας. (΢ιντοϊσμός: ο απόλυτος παγανισμός).
Οι Ιάπωνες λάτρευαν τη χώρα τους, τη θεωρούν θεά, κόρη του Ήλιου.
Ο ανώτατος άρχοντας είναι ο αυτοκράτορας. Πριν από πενήντα χρόνια ήταν θεός,
γιος του Ήλιου. Η Ιαπωνία και ο Αυτοκράτορας ήταν αδέρφια. Ο σημερινός
Αυτοκράτορας Ακιχίτο γεννήθηκε «θνητός». ΢το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, Ιαπωνία
και Αμερική ενεπλάκησαν σε μάχες. Η Ιαπωνία ηττήθηκε. 1945 – 50: διοικήθηκε
από την Αμερική. Βγήκε νόμος ότι ο αυτοκράτορας δεν είναι θεός.
Παρόλα αυτά υπάρχει απόλυτη λατρεία στον Αυτοκράτορα. Δεν έχει τον κεντρικό
πολιτικό ρόλο, είναι σύμβολο. Έχει το ρόλο του Πρωθιερέα του ΢ιντοϊσμού.
Η λατρεία τους είναι τα άνθη της κερασιάς (είναι άλλο είδος, που δεν παράγει
καρπούς μόνο ανθοφορεί – την ημέρα της εορτής, η Ιαπωνία παραλύει).
2) είναι και Βουδιστές, Κομφουκιανιστές, Σαοϊστές και Ζεν (συνδυασμός
Βουδισμού και Σαοϊσμού).
Σο (1) δεν είναι θρησκεία, είναι φιλοσοφία – τρόπος ζωής.
Ανάλογα με το τι τους συμβαίνει στη ζωή, αντλούν δύναμη από τις άνω θρησκείες
(φιλοσοφίες).
Επομένως ο Βουδισμός δεν μετριέται (με ποσοστά και αριθμούς).
΢την Κίνα υπάρχουν λαοί με μία θρησκεία. Οι Ουϊγκούρ είναι μουσουλμάνοι. Οι
κάτοικοι στο Θιβέτ είναι Βουδιστές. Είναι ιδιότυπη χώρα. Είναι μεγάλη σε έκταση
και πληθυσμό (πυκνοκατοικημένη) – ενιαιότητα κατοίκων (πολλές φυλές και
διάλεκτοι – το 95% των κατοίκων ανήκουν στη Υυλή των Φαν).

Φωρίζονται σε ανατολικές και δυτικές θρησκείες:

΋λες οι θρησκείες είναι ανατολικές.
Η «μάνα των θρησκειών» είναι η Ασία.
Σι διαφορά έχουν οι ανατολικές και οι δυτικές; Η χώρα που τις χωρίζει είναι η
Ινδία (στο κέντρο της Ασίας – υποήπειρος).
Ξεκινά ο Ινδουισμός, παρήχθησαν ο Βουδισμός, Σαοϊσμός, Κομφουκιανισμός και
Ζεν. Δυτικότερα στην Ινδία, θεωρούνται δυτικές θρησκείες και είναι: ο
Ζωροαστρισμός, το Ισλάμ, ο Φριστιανισμός και ο Εβραϊσμός.
Φαρακτηριστικά: είναι αρχαίες θρησκείες. ΢τις ανατολικές: δεν έχουν απόλυτες
αλήθειες, δόγμα, ιερατείο, στηρίζονται σε δυο σημεία – θεωρούν ότι προσφέρουν
δέσμη συλλήψεων, ιδεών, κατευθύνσεων και από εκεί και πέρα ο δρόμος (ταξίδι,
μονοπάτι) είναι δικό σου (δείχνουν μια κατεύθυνση). Δίνεται έμφαση στο
διαλογισμό (εσωτερική διαδρομή – αυτοσυγκέντρωση, χάνεις την επαφή με τον
ενοχλητικό περίγυρο). Ο εαυτός μας είναι ο κυριότερος εχθρός. Ενώνεσαι με τον
Μεγάλο (θεός). Δεν έχουν ιερατείο αλά πνευματικούς ανθρώπους. ΢τις δυτικές:
απόλυτες, αδιαπραγμάτευτες αλήθειες, απόλυτα δόγματα και ιερατείο (θρησκείες
εξ αποκαλύψεως). Σις έχει δημιουργήσει ο ίδιος ο Θεός της αλήθειες. ΢τους
Εβραίους μέσω προφητών, στο Ισλάμ δίδασκε τον Μωάμεθ και στους Φριστιανούς
με τον Ιησού.

Ινδουισμός
Αρχαιότατη θρησκεία.
΢χετίζεται με ιστορικό γεγονός: το 1600 π.Φ. διάφορα ινδοευρωπαϊκά φύλα
βρίσκονταν σε αναστάτωση και κινητικότητα σε Ινδία, Περσία, Αφγανιστάν,
Πακιστάν, που ονομάζονταν Άριαν (λίγα είναι γνωστά – ήρθαν από το βορρά).
Άρχισαν να κατακτούν από το βορρά προς το κέντρο. ΢το νότο είχαν μικρότερη
επέκταση.
Η Ινδία χωρίζεται πολιτισμικά σε τρία τμήματα: βόρειο, κεντρικό και νότιο (που
δεν επηρεάστηκε).
Ο Ινδουισμός είναι θρησκεία των Αρίων.
1500 π.Φ.: συνθέτουν τον κύκλο των πιο ιερών βιβλίων:
1) Βέδδες: είναι σύνολο ιερών βιβλίων – περιλαμβάνονται και άλλα. Είναι η
Ραμαγιάνα και η Μαχαμπαράτα.
Γλώσσα τους ήταν τα σανσκριτικά. Η Hindi είναι εξέλιξη της αρχαίας
σανσκριτικής. Οι Βέδδες είναι σαν την αρχαία μυθολογία.
Διαβάζοντας τις Βέδδες βρίσκουν μεγάλη ηθική σημασία (μπορεί να δει κανείς την
εξέλιξη των Αρίων).
2) Ουπανισάδες: γράφτηκαν περίπου στο 700 – 300 π.Φ.
Άλλος κύκλος ιερών βιβλίων.
Δεν έχουν τη μορφή των Βεδδών – είναι απόλυτη φιλοσοφία (αποκορύφωμα
ανθρώπινης σκέψης).
Ο Ινδουισμός έχει εκατομμύρια θεούς και τις περισσότερες τελετές. Εξαρτώνται
από κάτι ανώτερο που ονομάζεται Βράχμα (το Βράχμα).
Δεν μπορούν να καταλάβουν αρχή και τέλος – είναι όλα αενάως κινούμενα. Επειδή
όλα κινούνται, η φύση δεν είναι κατώτερη του ανθρώπου, όλα μεταλλάσσονται, όλα
αλλάζουν. ΋λα είναι κύκλος άρα και η ζωή είναι κύκλος.
Πιστεύουν στην μετεμψύχωση – αλλεπάλληλες μετεμψυχώσεις.
Καλλιεργεί ένα αίσθημα απομάκρυνσης από τα γεγονότα (καρτερία και αποδοχή
αυτού που συμβαίνει).
Είναι η πιο ερωτική θρησκεία στον κόσμο. Η σεξουαλική πράξη είναι ιερή.
Οι ινδουιστικοί ναοί είναι η «κόλαση του σεξ»: πέτρινοι ναοί, σκαλισμένοι με τις
απίθανες σεξουαλικές στάσεις.
Σο Κάμα ΢ούτρα είναι ιερό βιβλίο μαζί με της Βέδδες.
Η ινδική κοινωνία είναι η πιο ασκητική κοινωνία του κόσμου. Ζούνε στις όχθες
των ιερών ποταμών σε στάση λωτού πολλά χρόνια και διαλογίζονται. Είναι
σκελετωμένοι άνθρωποι. Για να φτάσει στο Βράχμα, πρέπει να μπει στον απόλυτο
διαλογισμό – αν φύγει από υπάρχουσες καταστάσεις, φτάνεις σε βαθιά σημεία
διαλογισμού (δεν πεινούν, δεν πονούν, δεν κρυώνουν, κοιμούνται σε καρφιά ή
σπασμένα γυαλιά).
 Εισαγωγή στην Παγκόσμια Ιστορία
Καθηγήτρια: Ευθυμία Μαρία
Εξάμηνο Α’ (ΙΙ03)

Μάθημα 5ο (29/10/2014)
΢το προηγούμενο μάθημα: μιλήσαμε για ορισμένες θρησκείες.
Φωρίζονται σε ανατολικές και δυτικές (παρότι όλες είναι ανατολικές).
Μιλήσαμε για τις μεγάλες σύγχρονες θρησκείες.
Η πρώτη είναι ο Φριστιανισμός, η δεύτερη το Ισλάμ.

Ένας στους επτά ανθρώπους είναι άθεος ή άθρησκος.

Ισχυρίζονται ότι δεν υπάρχει θεός (το 2000 ήταν 150 εκατομμύρια άνθρωποι).
Άθρησκοι είναι οι περισσότεροι (χωρίς κάποιο θρήσκευμα. 200 με 770 εκατομμύρια
άνθρωποι).
Οι άθρησκοι πιστεύουν ότι υπάρχει κάτι μεγάλο, που επεμβαίνει στη ζωή.
Είναι κατασκευασμένες από τον άνθρωπο και είναι κοινωνικό ζήτημα, ποια
θρησκεία ακολουθείς. Δεν τους ενδιαφέρουν οι θρησκείες, δεν ανήκουν κάπου,
αλλά πιστεύουν στο Θεό.

Ασχοληθήκαμε με τον Ινδουισμό.

Δημιουργήθηκε το 1550 π.Φ.
Βέδδες και Ουπανισάδες = τα ιερά βιβλία του.
Πιστεύει σε μια μεγάλη ενέργεια/δύναμη = το Βράχμα.
΢τα τεκταινόμενα υπάρχουν πολλοί θεοί και θεότητες.
΢τόχος είναι η ένωση με το Βράχμα, όταν τηρείς τους κανόνες ζωής: καρτερία,
εγκράτεια.
Δεν έχει ιερατείο (όπως όλες οι ανατολικές θρησκείες).
Έχει την έννοια του διαλογισμού. Γκουρού: πνευματικά άτομα με κάποια διάσταση
σκέψης.
΋λα είμαι δρόμος: ο δρόμος είναι δικός σου.
Τπάρχουν κάστες: διαστρωμάτωση πιστών ανάλογα με την κάστα που έχουν
γεννηθεί (η Ινδική κοινωνία εξακολουθεί να ζει στη βάση των καστών).
[Σο 1947, η Ινδία οργανώθηκε σε σύγχρονο κράτος. Είναι η μεγαλύτερη
ανεξάρτητη δημοκρατία στον κόσμο. Σο 1949, καταργήθηκαν νομικά οι κάστες].
Οι κάστες είναι τέσσερις: βραχμάνοι (κάστα βραχμάνων, που είναι κοντά στο
Βράχμα), πολεμιστές, έμποροι/τεχνίτες, κατώτεροι.
Ζουν μεταξύ τους – ζουν στους κανόνες της κάθε κάστας, διότι οι κοινωνίες αργούν
να αλλάξουν – θέλουν χρόνο να αφομοιωθούν οι νέες καταστάσεις.
Έχουν εσωτερικές προδιαγραφές συμπεριφοράς.
Παντρεύονται άτομα της ίδιας κάστας. Αν κάποιο άτομο ανώτερης τάξης
παντρευτεί άτομο κατώτερης τάξης, η κάστα υποβαθμίζεται και τα παιδιά ανήκουν
σε μια ενδιάμεση κάστα. Πλέον το ζευγάρι θα ζει με τους κανόνες της κατώτερης
κάστας.
Τπάρχουν εκατομμύρια άτομα που δεν ανήκουν σε κάστα και ονομάζονται: ντάλιτ
ή παρίας (σημαίνει «ανέγγιχτος» – αν θα τον ακουμπήσεις θα έχεις προβλήματα με
την μετεμψύχωση). Αποτελούν το 1/4 της κοινωνίας γιατί είναι τόσο ελεεινοί που
δεν μπορούν να ανήκουν σε κάστα.
΋ταν πεθάνει κάποιος η ψυχή του θα ξαναμπεί στον κύκλο της ζωής – ανάλογα με
το πώς έχεις δράσει θα μπεις σε γαστέρα γυναικός που είναι της ανάλογης κάστας,
όπου αξίζεις να μπεις (δεν μπορείς να αλλάξεις κάστα).
Η απόλυτη ανταμοιβή είναι να ζήσεις με τέτοιο τρόπο ώστε να ενωθείς με το
Βράχμα.
200 με 300 εκατομμύρια άτομα είναι παρίες – ζουν φρικτή ζωή. Κάνουν τις πιο
βρώμικες και δύσκολες δουλειές. Σους φέρονται με απόλυτη περιφρόνηση. Έχουν
υποχρέωση να τους φέρονται έτσι, επειδή για να έχεις γεννηθεί σε αυτή την κάστα,
πρέπει στην προηγούμενη ζωή να είχες πράξει φρικτά και απαίσια πράγματα και
ζώντας τώρα περιφρόνηση, απομάκρυνση, εκπαιδεύεσαι στην καρτερία και θα
κερδίσεις με δυσκολία μια καλύτερη θέση και θα αποκτήσεις καλύτερη ζωή στην
μετενσάρκωση.
Με τις άλλες κάστες δεν υπάρχει η παραμικρή σωματική επαφή. ΢τις επαρχίες,
υπάρχουν άλλοι δρόμοι και άλλα πηγάδια για νερό για να μην «μολύνουν» τις
άλλες κάστες. Δεν διαμαρτύρονται γιατί θεωρούν ότι τους αξίζει η ζωή αυτή.
Ο μέσος ντάλιτ δέχεται τη θέση του ως ποινή για βελτίωση του επόμενου κύκλου.
Κάποιοι όμως αντέδρασαν: α) ή έφυγαν από την Ινδία. Σο 1000 μ.Φ. έφυγαν από το
Ρατζαστάν και κατευθύνθηκαν δυτικότερα προς την Περσία, εισήλθαν στη
Βυζαντινή Αυτοκρατορία και τα Βαλκάνια και λιγότερο στην Ευρώπη. Απέκτησαν
ελληνικό όνομα στο βυζαντινό κράτος – ονομάστηκαν «αθίγγανοι» (αυτός που δεν
ακουμπώ) (τσιγγάνοι: παραφθορά της λέξης αθίγγανος), β) ή ενσωματώθηκαν σε
άλλη θρησκεία (τα τελευταία χίλια χρόνια λόγω Ισλάμ).
Ο διαλογισμός είναι ο δρόμος για όλα. ΋λοι διαλογίζονται και οι ντάλιτ.
Εντρυφούν στην καρτερία και τη γαλήνη.
Εκτός από τους γκουρού έχουν και τεχνικές για την κατάκτηση του Βράχμα.
Γιόγκα: προετοιμασία για τον διαλογισμό.
Βασανιστικός ασκητισμός: περπατούν σε αναμμένα κάρβουνα, περπατούν σε γυαλιά
και κάθονται σε καρφιά.
Αυτή η βασανιστική πλευρά είχε περάσει και στον Φριστιανισμό. Σο 3ο με 4ο αιώνα
μ.Φ., έπαψε να γίνεται δεκτός, επειδή θεωρούταν ανατολικός.

Βουδισμός
Παιδί του Ινδουισμού – γεννήθηκε από εκείνον.
Έχει προδιαγραφές παγκόσμιας θρησκείας.
Ο Βούδας γεννήθηκε τον 6ο αιώνα π.Φ. Σο κανονικό του όνομα ήταν ΢ιντάρτα
Γκαουτάμα. (βούδας θα πει φωτισμένος).
Ήταν γόνος πλουσιότατης οικογένειας της Βόρειας Ινδίας. Σον αγαπούσαν οι
γονείς του και για να μην πληγωθεί, ζούσε σε ένα χρυσό παλάτι αλλά δεν έβγαινε
έξω. Παντρεύτηκε και έκανε παιδιά. Κάποια στιγμή ήθελε να δει τι γίνεται έξω
από το παράδεισο που ζούσε. Είδε πόνο, φτώχεια, πείνα, αρρώστια, αναπηρία. Είδε
τη ζωή (πέρασε από μια κατάσταση άγνοιας σε γνώση) και γύρισε στα γνώριμα μέρη
συγκλονισμένος. Πήρε την απόφαση να τα εγκαταλείψει όλα. Μπαίνει σε μια ζωή
όπου θα γίνει φωτισμένος.
Γεννήθηκε σε ένα ινδουιστικό περιβάλλον με αρχές. Πηγαίνει και συζητά με
γκουρού, διαλογίζεται με πάθος και μένει μέρες χωρίς φαγητό και καταλήγει στο
συμπέρασμά του.
Ο Βουδισμός έγινε θρησκεία άλλων λαών, όχι της Ινδίας.
Ο Βούδας παριστάνεται ως: α) ως πολύ λεπτός σαν ασκητής (στο τέλος της
ινδουιστικής διαδικασίας), β) ως παχουλός γιατί αφού περάσει τις ακραίες φάσεις
καταλήγει ότι αυτά τα ακραία δεν έχουν νόημα. Απέρριψε τις ακραίες πρακτικές
(πολύ έντονο ερωτισμό και πολύ έντονο ασκητισμό). Λύση είναι ο μέσος δρόμος.
Ξεκινά από ένα αξίωμα: σε αυτή τη ζωή ο άνθρωπος θα ζήσει δύσκολες
καταστάσεις. Σο ζήτημα είναι πως θα κρατήσεις την ισορροπία και θα παραμείνεις
ευτυχής.
Είναι θρησκεία της ευτυχίας και της γαλήνης. Πρέπει να υπάρχει στοχασμός στις
πράξεις του κάθε ανθρώπου.
΋τι μας συμβαίνει το αντιμετωπίζουμε διαφορετικά (άλλος συντρίβεται, άλλοι
δέχονται και μετατρέπουν σε πηγή δύναμης το πρόβλημά τους). Είναι θέμα
εσωτερικής επεξεργασίας.
Σο πιο σημαντικό είναι σε οτιδήποτε συμβεί να κρατάς μέτρο (όχι πολύ χαρά και
περηφάνια, ούτε πολύ δυσάρεστες καταστάσεις).
΢υναισθηματική απόσταση από τα πράγματα.
Η ενσυναίσθηση είναι σημαντική – το να μπορείς να μπεις στη θέση του άλλου και
να καταλάβεις το ψυχισμό του, σου δίνει την ευκαιρία να αποκτήσεις ανοχή και
μεγαλοθυμία. Με μέτρο και σεβασμό βρίσκεις την ευτυχία (αποφυγή υπερβολών).
Ο Βουδισμός δεν έχει ασκητές, έχει μοναχούς. Ίδρυσε τη μοναστική ζωή.
Μετακινήθηκε από τον κατά μόνας ασκητισμό. Σα μοναστήρια είναι κοινόβια.
Τπάρχουν πολλοί μοναχοί. Είναι τόποι χαράς. Η αγαλλίαση, η ηρεμία, η γαλήνη
είναι σημαντικές. Κάνουν πράγματα μαζί (τρώνε, ψάλλουν, ασχολούνται με
γεωργικές εργασίες). Επηρεάστηκε ο Φριστιανισμός.
Ενώ κράτησε την μετενσάρκωση, διαγράφει τις κάστες.
Έγινε δεκτός στη Βόρεια Ινδία, στα Ιμαλάια, στη Βιρμανία, στο Λάος, στην
Καμπότζη, στο Βιετνάμ, στη ΢ρι Λάνκα, στην Κίνα, την Κορέα και την Ιαπωνία (ο
ένας στους τρεις στις τρεις τελευταίες χώρες).
Ανώτατο σημείο του Βουδισμού είναι η νιρβάνα.

Η Κίνα είναι χώρα – παραγωγός πολιτισμού.

Παρήγαγε τρεις φιλοσοφίες ζωής. Η Κορέα και η Ιαπωνία επηρεάστηκαν.
Σαοϊσμός (τάο = μονοπάτι), Κομφουκιανισμός, Ζεν (αφαιρετική αισθητική – τίποτα
το περιττό, αποστασιοποιημένος τόπος, απόλυτη καθαρότητα και ισορροπία).

Σαοϊσμός
Κεντρική σύλληψη Κινέζων.
Ιδρυτής: Λάο Σσε (= δάσκαλος).
Έζησε τον 6ο αιώνα π.Φ. όπως ο Βούδας (και ο Κομφούκιος). Σον 6ο αιώνα
γεννήθηκαν και έδρασαν φιλόσοφοι όπως οι Ίωνες Υιλόσοφοι, ο Προφήτης Ησαΐας,
ο Κουν Υου Σσε και ο Ζαρατούστρας.
Γεννήθηκε στην Κίνα και εξέφρασε τη λατρεία των Κινέζων για τη φύση ως
φιλοσοφία. ΢τράφηκε τη φύση και βρήκε τη σοφία – είναι η υπέρτατη δημιουργία,
εμπεριέχει όλη τη σοφία – το θέμα είναι πως θα βρεθεί; – χρειάζεται διαλογισμός.
Για να αντλήσει την σοφία της φύσης πρέπει να την παρατηρείς (π.χ. όταν κοιτάς
το ποτάμι, το νερό δεν είναι το ίδιο – μας δείχνει ότι η ζωή είναι κίνηση. Η ζωή
έχει χίλιες πλευρές και εναλλαγές με την κίνηση. Μέσα στο ποτάμι υπάρχει ένας
βράχος – με επιμονή τον χτυπά σταθερά και ήρεμα – βρίσκεις δυσκολίες, τις
αντιμετωπίζεις. Με σταθερότητα και καρτερία, μη αφήνεις το στόχο αλλά περίμενε
το αποτέλεσμα).
Οργανώνει τον παγανισμό σε ανεπτυγμένη και οργανωμένη φιλοσοφία ζωής.
Πιστεύει στην εσωτερική συζήτηση και παρατήρηση και το πιο σημαντικό σημείο
παρατήρησης είναι ο εαυτός μας.
Ο Σαοϊσμός έγινε εξαιρετικά αγαπητός στην Κίνα.
Αποδίδονται και πολλές σοφίες όπως η γνώση του σώματος, που οδήγησε στην
προληπτική και ανιχνευτική ιατρική, τον βελονισμό.
Έχει διάφορες πρακτικές όπως το τάι τσι (γυμναστική). Προέρχεται από την
παρατήρηση της φύσης, γίνεται στη φύση, που είναι ενεργειακός τόπος, με αργές
κινήσεις. Υενγκ ΢ούι: πως θα τοποθετηθούν τα πράγματα/αντικείμενα. Αγαπούν
τα ωδικά πτηνά: σε κάθε πόλη έχει οριστεί ημέρα συνάντησης των πτηνών.
Ο Λάο Σσε είμαι χαλαρός. Ζητά να είσαι ανάλαφρος στη ζωή και να χαίρεσαι τις
στιγμές.

Ζεν
Παιδί του Βουδισμού και του Σαοϊσμού.
Γεννήθηκε στην Κίνα.
Δεν στέριωσε εκεί – ήταν περισσότερο αγαπητό στην Ιαπωνία και την Κορέα.
«Τπάρχει γνώση σε κάθε πλάσμα άρα έχουμε τη σοφία της γης», η αρχή του Ζεν.
Πως επιτυγχάνεται; Δεν υπάρχει βοήθεια – είσαι μόνος σου.
Ρωτάς και η απάντηση βρίσκεται μέσα σου.
Βρίσκεις τις απαντήσεις με απόλυτη συγκέντρωση, ξεπερνώντας τον εαυτό σου – η
απάντηση είναι άφατη, δεν περιγράφεται – προσωπική διαδρομή.
΢το Ζεν υπάρχουν δάσκαλοι για να σε προστατεύσουν από την παγίδα του
δασκάλου (για να σου πουν ότι δεν υπάρχουν δάσκαλοι).

Κομφουκιανισμός
Κομφούκιος: γεννήθηκε και δίδαξε τον 5ο αιώνα π.Φ. Ήταν μεγάλος φιλόσοφος.
Η περίοδος από το 500 έως το 200 π.Φ. ονομάζεται η «Περίοδος των 100 Υιλοσόφων
της Κίνας».
Η οικογένειά του ήταν ευκατάστατη αλλά είχε ξεπέσει. Είχε καλή μόρφωση,
εργαζόταν σε αρχεία και βιβλιοθήκες.
Η Κίνα ήταν χωρισμένη σε βασίλεια – υπήρχαν περίοδοι έντασης και βίας.
Παρατήρησε την κοινωνία.
Θεωρείται πολιτικός στοχαστής – επιστήμονας, όπως ο Αριστοτέλης. Ενδιαφερόταν
για την κοινωνία συνολικά.
Είναι ο άνθρωπος που η θεωρία του επηρέασε εκατομμύρια ανθρώπους.
Οι θεωρίες του υιοθετήθηκαν από τους Αυτοκράτορες της Κίνας ως πηδάλιο
οργάνωσης/διοίκησης της χώρας μέχρι το 1905. Κανενός άλλου οι ιδέες δεν έχουν
επηρεάσει τόσο πολύ.
Δεν ήταν μεταφυσικός. Πιστεύει ότι υπάρχει ο Μεγάλος Ουρανός, που ισορροπεί τα
πράγματα και φέρνει δικαιοσύνη.
Σιμά τις παραδόσεις γιατί η κοινωνία διαλύεται, σαπίζει.
Κατέληξε στο εξής: όλα στηρίζονται στην εσωτερική οργάνωση των πραγμάτων
(έλεγχος και όρια στον εαυτό μας). Η διαχείριση του εαυτού μας είναι δική μας
πολιτική διαχείριση.
Ήταν αυστηρός στην εσωτερική πειθαρχία. Φωρίς όρια δεν υπάρχει ελευθερία
(τήρηση ορίων).
Η πιο γνωστή φράση του Κομφούκιου: «δεν θα κάνεις στον άλλο αυτό που δεν θα
ήθελες να κάνει ο άλλος σε εσένα».
Παντού εμπεριέχεται η οργάνωση (για να λειτουργήσει μια οικογένεια χρειάζεται
κάποια κεφαλή – πρέπει να τηρηθούν οι αρχές). Ο καθένας πρέπει να ξέρει τη
θέση του (άλλη η θέση του πατέρα άλλη του γιου, άλλη του μαθητή άλλη του
δασκάλου).
Κάθε στιγμή έχουμε έναν ρόλο (ρόλο παιδιού, γονέα, παππού και ρόλο στην
κοινωνία ταυτόχρονα).
΢την Κίνα, η οικογένεια έχει τεράστια σημασία.
Ο πλήρης άνθρωπος είναι αυτός που υπηρετεί το κάθε ρόλο του με ζέση: «όποιος
αγαπά τη δουλειά του, δεν εργάζεται ποτέ» (εργάζεται σαν απόλαυση). Πρέπει να
δίνεις αιτία στο ρόλο με όλη σου την ουσία για να είσαι πλήρης – αφοσιωμένος.
Κάθε σου βήμα θα το κάνεις στην ολότητά του.
Είναι όλα θέμα ψυχικής και συναισθηματικής οργάνωσης.
Πρέπει να υπάρχει ιεραρχία αλλιώς όλα θα είναι μια καταστροφή.

Μανδαρίνοι: ανώτατοι διοικούντες της Κίνας.

Ο επικεφαλής πρέπει να έχει ευθύνη στην συνολική διοίκηση, να είναι απόλυτα
αφοσιωμένος, με συνείδηση και με απόλυτη εντιμότητα (η εντιμότητα είναι
αθανασία).
Εντιμότητα: αυστηρότητα στον εαυτό σου. Παρατηρείς τον εαυτό σου και βλέπεις
τα λάθη σου. Οι κοινωνίες είναι φτιαγμένες από δασκάλους για να διδάξουν το
καλό και την αξιοπρέπεια. Εντιμότητα είναι να δείχνεις δρόμο φωτεινό, να μην
διανοηθείς να βλάψεις την κοινωνία.
Οι άνθρωποι παριστάνουν ότι υπερασπίζουν μια ιδέα αλλά την υποτιμούν.
Δεν θα πρέπει να πεις ψέματα, να αδικήσεις, να στρεψοδικήσεις και κυρίως να
κλέψεις. Ψς δημόσιος υπάλληλος πρέπει να σέβεσαι την δημόσια περιουσία και το
δημόσιο χρήμα. Δεν πρέπει να πληρώνεσαι και να μην αποδίδεις στο έπακρο αυτό
που λαμβάνεις – οι περισσότεροι είναι αγρότες και πληρώνουν σκληρούς φόρους. Ο
δημόσιος υπάλληλος βρίσκεται στη θέση του, επειδή τον πληρώνει ο λαός και
επειδή πληρώνονται από εκείνους πρέπει να εργάζονται με ζήλο. Ο δημόσιος
υπάλληλος που δεν εργάζεται θωρείται κλέφτης.
Πρέπει να δείχνουν απόλυτη αφοσίωση/εντιμότητα σε αυτό που κάνουν.
Κλέβω για εκείνους σημαίνει να πληρώνομαι από το λαό και να μην εργάζομαι ένα
λεπτό ή ένα τέταρτο ή μια ώρα.
Ο διοικών είναι και δάσκαλος (ήθους, εντιμότητας, αφοσίωσης).
Αν δεν είναι καλός σε αυτό που κάνει ο όποιος διοικών, τον παρακολουθείς
(παρατηρείς) και πρέπει να τον ανατρέψεις. Αφού έχεις κοιτάξει τον εαυτό σου και
είσαι έντιμος. Θα δώσεις τη ζωή σου για να ανατραπεί ο ανέντιμος.

Αυτοπειθαρχία, αυτοέλεγχος, έλεγχος σεβασμού, σεβασμός σε ιεραρχίες και στη

διοίκηση – εντιμότητα βάση της οποία εξεγείρεσαι στην ανεντιμότητα (πλήρης
ανατροπή). Ο ηρωικός άνθρωπος είναι αυτός που σέβεται τον εαυτό του και
υπερασπίζεται την καθημερινή ζωή.
Δεν δίνει σημασία στην καταγωγή.
Ένας είναι ο τρόπος επιλογής του διοικούντος: η αξιοκρατία (διαγραφή της
αριστοκρατικής καταγωγής – σημαντική είναι η αξία).
Η Κίνα θα έχει σεβασμό στον Αυτοκράτορα και συνεχείς λαϊκές εξεγέρσεις.

΢το 300 π.Φ.: η Δυναστεία των Σσινγκ εξουσίαζε την Κίνα.

΢το 200 π.Φ.: η Δυναστεία των Φαν ανέλαβε την εξουσία. Έδωσαν το όνομά τους στη
χώρα.
Η Κινεζική κοινωνία χρειάζεται το έργο του Κομφούκιου σαν οδηγό διοίκησης της
αυτοκρατορίας.
 Εισαγωγή στην Παγκόσμια Ιστορία
Καθηγήτρια: Ευθυμία Μαρία
Εξάμηνο Α’ (ΙΙ03)

Μάθημα 6ο (5/11/2014)
Μιλήσαμε για τις ανατολικές θρησκείες.
΢ήμερα θα μιλήσουμε για τις δυτικές θρησκείες.

Ο Κομφούκιος επηρέασε την Κίνα.

Μέχρι το 300 π.Φ., η Κίνα ήταν χωρισμένη σε πολλά βασίλεια.
Η Δυναστεία των Σσιν ενοποίησε την Κίνα και της έδωσε το όνομα.
200 π.Φ.: η Δυναστεία των Φαν εφάρμοσε τον Κομφουκιανισμό ως επίσημο
διοικητικό εργαλείο.
Επειδή βρήκαν μια ανώμαλη κατάσταση, η Κίνα πρέπει να ηθικά και διοικητικά
να αναμορφωθεί. Ψς επίσημη άποψη διοίκησης υιοθετήθηκε ο Κομφουκιανισμός.
1) οι δημόσιοι λειτουργοί θα επιλέγονται αξιοκρατικά – θα υπάρχουν τακτικές
πανκινεζικές εξετάσεις, όπου συμμετείχε οποιοσδήποτε Κινέζος οποιασδήποτε
τάξης (2ος αιώνας π.Φ.). Ήταν πρωτοπόρα σε αυτό το σημείο. (ίσχυαν μέχρι το 1900).
2) έλεγχος δημοσίων λειτουργών και υπαλλήλων, αν εργάζονται με αφοσίωση και
εντιμότητα.
Για να λειτουργεί σωστά το κράτος, χρειάζεται όχι μόνο αξιοκρατία αλλά και
αξιολόγηση κάθε εργαζομένου – ήταν ετήσια. Αν δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις,
απολυόταν αμέσως και αποζημίωνε την Κίνα για τη βλάβη που προκάλεσε.
Ο Κομφούκιος πιστεύει ότι για να λειτουργήσει μια κοινωνία ήταν σημαντική η
φορολογία.
Σο φορολογικό σύστημα έπρεπε να είναι απλό και καθαρό (απλό για να
κατανοηθεί). Λίγε κλίμακες φορολογίας. (το ελληνικό φορολογικό σύστημα είναι
17.000 σελίδες).
Παρέμεινε ως τον 20ο αιώνα ο πιο σημαντικός φιλόσοφος της Κίνας (1911: παύση
και κατάργηση Αυτοκρατορικής Κίνας, έως το 1949 πόλεμοι και από το 1949 έγινε
κομμουνιστική χώρα).

Θα μετακινηθούμε δυτικά της Ινδίας, στις δυτικές θρησκείες.

Ζωροαστρισμός
Παλαιότατη θρησκεία – αρχαιότερη του Ινδουισμού και του Εβραϊσμού.
Τπηρετείται από λιγότερους από 3.000.000 ανθρώπους σε Περσία και Ινδία.
Πηγαίνει πίσω από το 2.000 π.Φ.
Ο Ζωροαστρισμός είναι ταυτισμένος με τους Πέρσες.
Η Περσία λέγεται Ιράν από τη λέξη Αριάν που είναι οι Άριοι.
Προέρχεται από το Ζωροάστρη ή Ζαρατούστρα (ως θρησκεία παρέμεινε στο
περιθώριο).
Είναι φιλοσοφία, οι απόψεις του είναι ζωντανές και έχουν επηρεάσει τον
Φριστιανισμό, που θεωρείται παιδί του Ζωροαστρισμού.
Ο Ζαρατούστρα έδρασε τον 6ο αιώνα π.Φ.
Δεν είναι θεός – μίλησε για το θεό που ονομάζεται Αχούρα Μάζδα (μοναδικός
θεός). (Μαζδαϊσμός λεγόταν η θρησκεία).
Ο Ζαρατούστρα γεννήθηκε άνθρωπος και πέθανε άνθρωπος – γεννήθηκε από
παρθένο μητέρα. ΋ταν γεννήθηκε η φύση αγαλλίασε.
Μίλησε για τον ένα και μοναδικό θεό (μονοθεϊστική θρησκεία).
Ήρθε επανειλημμένα σε συνομιλίες με τον Αχούρα Μάζδα.
Ο Ζαρατούστρα είναι προφήτης.
Οι δυτικές θρησκείες είναι συνδεδεμένες με την παρουσία του Θεού. Άμεση επαφή,
εξ αποκαλύψεως, είναι απόλυτες θρησκείες.
Οι προφήτες μιλούσαν με το Θεό – οι προφήτες δεν ήταν θεοί.
Σι λέει; Ένας είναι ο Θεός – δημιουργός του παντός, ένας και μοναδικός,
ενσάρκωση αγάπης, δικαιοσύνης, συμπαράστασης, προσφοράς.
Ο Αχούρα Μάζδα έχει τη βοήθεια δημιουργημάτων – έχει δημιουργήσει φορείς που
τον βοηθούν στο έργο του (σαν αγγέλους).
Κάποιο από τα δημιουργήματά του εξέπεσε στο κακό: έγιναν εκφραστές του Κακού
(Αριμάρ: απόλυτο κακό – φθόνος, ζήλεια, κακία). Μαζί με τους παρομοίους του,
πολεμούν τον Αχούρα Μάζδα. ΋λα είναι μάχη καλού και κακού (είναι πολεμική
θρησκεία).
Οι άνθρωποι μετέχουν και αυτοί στον πόλεμο.
΋ταν ζεις με γαλήνη, ηρεμία, δικαιοσύνη, συμπόνια, τότε πολεμάς στο πλευρό του
Αχούρα Μάζδα, αν συμπορεύεσαι με τον φθόνο, τη ζήλεια, την κακία βρίσκεσαι στο
πλευρό του Αριμάρ.
Αρνήθηκε τα είδωλα και τις θυσίες.
Τιοθέτησε την αιώνια φλόγα. Οι χώροι τιμής είναι κόγχες σε σπήλαια και ναούς
όπου καίει φωτιά.
Οι Αρχαίοι Έλληνες τους ονόμαζαν πυρολάτρες.
΢ε κάθε οικία Ζωροάστρη υπήρχε σε μια γωνία φωτιά (σαν καντήλι).
Σελικά το καλό νικάει.
΋ταν πεθάνει κανείς, η ψυχή θα έχει δυο διαδρομές: στο πλευρό του Αχούρα
Μάζδα, η ψυχή θα ζήσει σε έναν τόπο, που έχει φρούτα, άνθη, ποτάμια και λέγεται
παρντίς (παράδεισος). ΋σοι πολέμησαν με τον Αριμάρ θα καίγονται στο αιώνιο
πυρ.
Διέθετε και διαθέτει ιερείς που ονομάζονταν μάγοι (Ιερείς Ζωροαστρισμού).
Έχουν ως απόλυτη προτεραιότητα την κατανόηση του φωτός. Ήταν γνωστοί για τις
παρατηρήσεις στον ουράνιο θόλο, στα αστέρια, στο φεγγάρι, στους πλανήτες.
Ανάμεσα στα άλλα ήταν και αστρολόγοι (προέβλεπαν τα μέλλοντα).
Η γέννηση του Ιησού συνδυάζεται σε αρκετά σημεία με τον Ζωροαστρισμό (τρεις
μάγοι τον επισκέφθηκαν από την Περσία, ακλουθώντας τα αστέρια και έφεραν
δώρα που είναι η συμμετοχή του Ζωροαστρισμού στις συλλήψεις του
Φριστιανισμού).
Είναι σημαντική θρησκεία που επηρέασε την Περσική Αυτοκρατορία, το
Αφγανιστάν, το Ιράν, τη Μικρά Ασία.
Κάποια δημιουργήματα του Ζωροαστρισμού έγιναν σημαντικά, όπως ο Μίθρας
(Μιθραϊσμός). Ήταν προ – Ζωροαστρικός θεός (θεός του φωτός, του ήλιου),
αργότερα ενσωματώθηκε στο Ζωροαστρισμό και έπειτα ξανααυτονομήθηκε.
Μίθρα: φως = αγάπη, στοργή, δίκαιο, φιλανθρωπία – ήταν πολεμιστής Θεός.
Παρουσιάζεται σε άλογο να χτυπά το κακό. Έγινε αγαπητός στα στρατιωτικά
σώματα.
Αρκετοί Ρωμαίοι επηρεάστηκαν από το Μίθρα. Ο Μιθραϊσμός έγινε συνήθεια στη
ρωμαϊκή κοινωνία και έπαιξε ρόλο στην ισχυροποίηση του Φριστιανισμού (είναι το
σκαλοπάτι κατανόησης του Φριστιανισμού).

300 μ.Φ.: κομβική χρονολογία για τη Φριστιανική θρησκεία. Αποκτά ιεραρχία και
τρόπο λειτουργίας (σύμβολα, εορτές).
Σα στελέχη έστησαν τις μεγάλες εορτές του Φριστιανισμού (όπως το πότε
γεννήθηκε). Η χρονιά που γεννήθηκε είναι το έτος 1. Οι Εβραίοι μετρούν από τη
δημιουργία του κόσμου (5.700 περίπου). Οι Κινέζοι μετρούν με κύκλους (κύκλος
τίγρη, δράκου). Οι Μουσουλμάνοι με τη κίνηση του Μωάμεθ στη Μέκκα (626 μ.Φ.).

Πολλοί Μιθραϊστές είχαν γίνει Φριστιανοί.

Επιλέχθη η γέννηση του Μίθρα (25η Δεκεμβρίου), διότι 22 Δεκεμβρίου είναι η
μεγαλύτερη νύχτα. Από 23 και μετά εορτάζεται η γέννηση του φωτός που νικά το
σκότος.

Εβραϊσμός
Έχει σχέση με τον Φριστιανισμό, που έχει δυο πυλώνες: την Παλαιά και την Καινή
Διαθήκη.
Η Παλαιά Διαθήκη είναι η Εβραϊκή θρησκεία. Ο Φριστιανισμός τιμά την Παλαιά
Διαθήκη, δηλαδή τη θρησκεία των Εβραίων.
Σους έστελνε οδηγίες ο Θεός μέσω προφητών.
Είναι απόλυτη προσβολή να πεις τον προφήτη θεό.
Είναι μονοθεϊστική θρησκεία.
Έχει μόνο έναν ναό (Ναό του ΢ολομώντα).
Διαμορφώθηκε σε μονοθεϊστική θρησκεία το 1.200 – 1.100 π.Φ., όπου έγινε η
μετακίνηση των Εβραίων από την Αίγυπτο στην Παλαιστίνη.
Ο Μωυσής έλαβε από το Θεό τις 10 Εντολές. Ενόσω ήταν στο ΋ρος ΢ινά και
συνομιλούσε με το Θεό, οι Εβραίοι λάτρευαν είδωλα (δημιούργησαν ένα χρυσό βόδι
που το λάτρευαν – ήταν παγανιστές). Ο Μωυσής εξοργίστηκε και το έσπασε, έκτοτε
έγινε μονοθεϊστική θρησκεία.
Βασικές έννοιες:
1) απόλυτη δύναμη ενός και μοναδικού θεού.
2) έννοια προφήτη (Εβραίοι άνδρες που επιλέγει ο Θεός να μεταφέρουν το μήνυμά
του).
3) έννοια του Μεσσία. Θα είναι προφήτης, θα είναι ο ύστατος των προφητών. Θα
έρθει κάποτε, θα έχει δύναμη από το Θεό να φέρει την απόλυτη γαλήνη και
ειρήνη. Θα έχει τη δύναμη του Λόγου, θα αλλάξει δηλαδή τον κόσμο με το λόγο.
Ο Ιησούς είναι ο Λόγος του Θεού στον Φριστιανισμό.
΢ύμφωνα με τον Προφήτη Ησαΐα, αν έρθει ο Μεσσία, θα παύσει ο πόλεμος, δεν θα
υπάρχουν όπλα, το λιοντάρι θα κοιμάται με το πρόβατο και ο άνθρωπος με το φίδι.
Δεν θα μαλώνουν οι άνθρωποι μεταξύ τους (θα υπάρχει απόλυτη αγάπη).
Οι Εβραίοι δεν τον έχουν βρει το Μεσσία τους. Ο Ιησούς για τους Εβραίους δεν
είναι Μεσσίας.
Αφού εγκαταστάθηκαν στο Ισραήλ, έχτισαν το Ναό του ΢ολομώντα (9ος αι. π.Φ.).
Μέσα γίνονταν οι τελετές από δυο ιερές οικογένειες: τους Λεβί και τους Κοέν.
΋ταν έρθει ο Μεσσίας θα είναι η Λεβί ή Κοέν.
Η Παλαιά Διαθήκη ως βιβλίο συνετέθη από τον 8ο αιώνα π.Φ. έως τον 4ο αιώνα μ.Φ.
Περιγράφεται η ιστορία των Εβραίων.
Η περιοχή καταλήφθηκε από τους Βαβυλωνίους (6ος – 8ος αι.)
Ο Ναός του ΢ολομώντα υπέστη πολλές φθορές.
Έζησαν δεινές περιστάσεις (1ος – 2ος αιώνας μ.Φ.). Είχαν κατακτηθεί από το
Μεγάλο Αλέξανδρο και τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.
Καταλυτική η ρωμαϊκή κατάκτηση, διότι ήταν μονοθεϊστές, ενώ οι Ρωμαίοι
ειδωλολάτρες. Ήταν σε απόλυτη σύγκρουση (εκτεταμένες σφαγές και θάνατος δια
σταυρώσεως).
Οι μεγαλύτερες συγκρούσεις έγιναν το 70 μ.Φ.: γενικευμένη εξέγερση, οι Ρωμαίοι
προκάλεσαν μεγάλες φθορές στο Ναό του ΢ολομώντα.
130 – 140 μ.Φ: μοιραία εξέγερση Εβραίων (με αρχηγό τον Βαρχοχέβα). Οι Ρωμαίοι
θεώρησαν ότι δεν μπορούν να τους ανεχτούν – εκτεταμένη σφαγή και καταστροφή
του ναού.
Πολλοί διέφυγαν, διασπειρόμενοι γύρω από το Ισραήλ, την Αίγυπτο, την Ελλάδα,
άλλοι εσφάγησαν (1948: δημιουργήθηκε το Κράτος του Ισραήλ, έτσι οι Εβραίοι
επανήλθαν πίσω).

Ναός του ΢ολομώντα

Καταστράφηκε το 140 π.Φ.
Ήταν χτισμένος σε έναν από τους Επτά Λόφους της Ιερουσαλήμ, όπου έγινε η
θυσία του Αβραάμ.
Απέμεινε το υπόλειμμα, γνωστό ως Σείχος των Δακρύων.
622 μ.Φ.: δημιουργείται το Ισλάμ. Ο ιδρυτής, Μωάμεθ, είναι έμπορος, που έχει
επικοινωνία με τον Αρχάγγελο Γαβριήλ, που του υπαγόρευσε το Κοράνι.
Ο Μωάμεθ είχε τεράστιο σεβασμό για την Παλαιά Διαθήκη.
΢αρία και Παλαιά Διαθήκη: οι δυο πυλώνες του Ισλάμ.
Ο Μωάμεθ επισκέφθηκε τα Ιεροσόλυμα. Πήγε στο λόφο του ναού και άρχισε να
προσεύχεται. Ο Θεός έστειλε ένα σύννεφο που τον ανέβασε στον ουρανό και μίλησε
μαζί του (Ανάληψη του Μωάμεθ).
Αυτός ο λόφος είναι σεβάσμιος.
Σο πρώτο που έκανε το Ισλάμ είναι να χτίσει στο λόφο έναν ναό (Αλ Ακτσά, πάνω
στο Ναό του ΢ολομώντα).

Οι Εβραίοι ζουν 2.000 χρόνια σε εξορία.

Επιθυμούσαν να γυρίσουν στο Ισραήλ και να χτίσουν το ναό τους. Πρέπει να
καταστρέψουν το Αλ Ακτσά (ή Σέμενος του Ομάρ).
Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία μπαίνει σε μεταμόρφωση και σε παρακμή (4ος αι.:
βαρύτερη παρακμή) και διαιρείται σε επιμέρους τμήματα (Ανατολική και Δυτική
Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία). Η δυτική πλευρά δέχεται χτυπήματα Ούννων και
διαλύεται (568 μ.Φ.: διαλύθηκε από Λομβαρδούς – γερμανικά φύλα). Η ανατολική
πλευρά παραμένει με έδρα την Κωνσταντινούπολη.
Οι Εβραίοι σε αυτές τις κοινότητες απαγορευόταν να έχουν γη – ήταν ιδιότυπη
ομάδα.
Πικρή στάση Φριστιανισμού προς Εβραϊσμό (για τους Εβραίους, ο Ιησούς είναι
τίποτα. Για το Ισλάμ είναι προφήτης).
Με περιορισμούς και δυσκολίες, η ζωή των Εβραίων.
Έγιναν αστικά στοιχεία (ήταν κτηνοτρόφοι, ασχολούνταν με τη βιοτεχνία, την
υφαντουργία, ήταν βυρσοδέψες, κλώστες, ιατροί, έμποροι και παρήγαγαν αλοιφές).
Ήταν διασκεδαστές (μετείχαν σε δρώμενα στη διασπορά τους), σταδιακά έχασαν τη
γλώσσα τους – υιοθέτησαν τη γλώσσα της περιοχής που ζούσαν. Έγιναν
Ελληνόφωνοι Εβραίοι (Ρωμανιώτες). ΢την Ιβηρική Φερσόνησο, υιοθέτησαν την
Ισπανική γλώσσα (΢εφαρδίτες). ΢την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη,
υιοθέτησαν τη Γερμανική γλώσσα (Ασκεναζίμ>ασκενάζ = περιγραφή Γερμανικού
κόσμου).
Εβραϊσμός και Ισλάμ συνυπήρχαν άριστα μεταξύ τους. Σο σημερινό μίσος είναι
πρόσφατο και σχετίζεται με το κράτος του Ισραήλ.
Η Εβραϊκή γλώσσα ακουγόταν μόνο τα ΢άββατα στις συναγωγές, εκεί που
συγκεντρώνονταν (η συναγωγή δεν είναι ναός είναι τόπος συγκέντρωσης). Μέσα
στις συναγωγές διαβάζονταν τα ιερά βιβλία.

Σο 1948, δημιουργείται το Κράτος του Ισραήλ. Ποια θα είναι η γλώσσα;

Οι περισσότεροι ήταν Γερμανόφωνοι (από Ουγγαρία, Ρωσία, Σσεχοσλοβακία), αλλά
υπήρχαν και Ρωμανιώτες και ΢εφαρδίτες.
Αποφάσισαν κάτι μοναδικό: επίσημη γλώσσα θα είναι τα Αρχαία Εβραϊκά.
Οι πιο γνωστοί παγκοσμίως είμαι οι Ασκεναζίμ.
Η Θεσσαλονίκη είναι η μεγαλύτερη Εβραϊκή πόλη των Βαλκανίων (1500 – 1900: η
γλώσσα τους ήταν τα Ισπανικά).
Οι Εβραίοι της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μιλούν Ελληνικά όπως και της
Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
1492: ανακάλυψη της Αμερικής από τον Κολόμβο και Μάχη της Γρανάδας (οι
Ισπανοί Βασιλείς πολέμησαν εναντίον των Αράβων, που είχαν κατακτήσεις από το
711 μ.Φ., τους οποίους εκδιώκουν από τη χώρα).
Κατοικούσαν χιλιάδες Εβραίων. Μόλις ασφάλισαν τις εξελίξεις, οι βασιλείς
εξέδωσαν το Διάταγμα της Γρανάδας, με το οποίο είχαν διορία τριών μηνών να
εγκαταλείψουν τη χώρα.
Εκδιωκόμενοι έψαχναν διαφυγή στη Γαλλία, Ολλανδία και Βόρεια Αφρική. ΋μως
υπήρχε η Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ο Βαγιαζήτ Β’, γιος του Μωάμεθ του
Πορθητή, εξέδωσε εγκύκλιο, που όποιος Εβραίος εγκαθίστατο, θα έβρισκε
πρόσφορο έδαφος και θα λάμβανε και βοήθεια.
1495 – 1510: εγκαταστάθηκαν στα μεγάλα αστικά κέντρα. Μαζικά εγκαταστάθηκαν
στη Θεσσαλονίκη.
Οι Εβραίοι είμαι τα 2/3 των κατοίκων της πόλης. Έγινε Ισπανόφωνη πόλη. Οι πιο
γνωστοί Ασκεναζίμ Εβραίοι παγκοσμίως είναι: ο ΢πίλμπεργκ, ο Κοέν, ο Ντίλαν, ο
Λέων Σρότσκι, η Ρόζα Λούξεμπουργκ, ο Καρλ Μαρξ, ο Έγκελς, ο Καντ, ο Κάφκα, ο
Γκάντι και Γούντι Άλεν.
Οι Εβραίοι στον τομέα των καλλυντικών έχουν παράδοση.
 Εισαγωγή στην Παγκόσμια Ιστορία
Καθηγήτρια: Ευθυμία Μαρία
Εξάμηνο Α’ (ΙΙ03)

Μάθημα 7ο (12/11/2014)
Μιλήσαμε για τον Εβραϊσμό, ο οποίος αφορά και τη δική μας θρησκεία.
Πάνω από το 80% του πληθυσμού καταστράφηκε με το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Οι περισσότεροι έχουν καταγωγή από την Ισπανία (υπάρχουν και πολλοί
ελληνόφωνοι Εβραίοι).

Φριστιανισμός
Εξελίχθηκε στη μεγαλύτερη θρησκεία του κόσμου.
Η Ευρώπη απέκτησε δύναμη με τον Φριστιανισμό μετά το 1500 μ.Φ.
Είναι Εβραιογενής θρησκεία.
Ο Ιησούς ήταν Εβραίος όπως και οι γονείς του.
Έχει δυο πυλώνες: 1) την Παλαιά Διαθήκη και 2) την Καινή Διαθήκη (την οποία
έγραψαν οι μαθητές του Ιησού). Ο Φριστιανισμός σέβεται την Παλαιά Διαθήκη
(όπως οι Εβραίοι).
Ο Φριστιανισμός ήταν θρησκεία της Ευρώπης και λιγότερο της Εγγύς Ανατολής.
Από το 1500, λόγω της επέκτασης της Ευρώπης, ο Φριστιανισμός διαδόθηκε σε δυο
ηπείρους: την Αμερική (που αποτελούσε ναυαρχίδα του Φριστιανισμού) και την
Αυστραλία (παράρτημα της Ευρώπης).
Η διάδοση συνδέεται με πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις.
΋χι μόνο οι Δυτικοευρωπαίοι αλλά και οι Ρώσοι μετέφεραν το Φριστιανισμό στο
τεράστιο κομμάτι της Ασίας.
Οι Εβραίοι δεν δέχτηκαν τη διδασκαλία του Ιησού (μόνο λίγοι δέχτηκαν και έγιναν
μαθητές του). Ούτε ως γιο Θεού, ούτε ως Μεσσία, ούτε ως Προφήτη. Η «Μητέρα
Θρησκεία» δεν τον δέχεται – αρνητικά αισθήματα Φριστιανών προς Εβραίους.
Φαρακτηριστικά: έχει τις περισσότερες «απόψεις» (αιρέσεις) – έχει ζήσει πολλές
απόψεις, είναι ανεξάντλητες. Η χώρα που τις παράγει είναι η Αμερική.
Γύρω από το σημερινό Ισραήλ συνέλαβαν ένα Φριστιανισμό χωρίς καθαρά
συστατικά.
΢την Πρώτη Οικουμενική ΢ύνοδο της Νίκαιας (325): συμφώνησαν τι ακριβώς λέει
ο Φριστιανισμός. Φρειάστηκαν άλλες τρεις για διευκρίνιση και να καταλήξουν στο
΢ύμβολο της Πίστεως, που ολοκληρώθηκε τον 5ο αιώνα. Από εκεί και πέρα μπορεί
να χρησιμοποιηθεί η λέξη «αίρεση», δηλαδή οι παράπλευρες απόψεις. Ο λόγος των
Οικουμενικών ΢υνόδων συνδεόταν με τις πολλές συλλήψεις.
Οι μονοφυσίτες πιστεύουν σε μία φύση του Ιησού.
΢την Αίγυπτο υπάρχουν οι Κόπτες Φριστιανοί (κόπτης παραφθορά της λέξης
Αιγύπτιος). ΢ήμερα είναι 10.000.000. Η πλειοψηφία είναι Μουσουλμάνοι.
΢τους πρώτους Φριστιανούς ανήκουν οι Αιθίοπες, μέσω τον Κοπτών απέκτησαν το
Φριστιανισμό.
Η πρώτη χώρα που υιοθέτησε το Φριστιανισμό ήταν η Αρμενία. Σο 301 μ.Φ., τον
αποδέχτηκε ο βασιλιάς.
Οι κάτοικοι αυτών των τριών χωρών είναι μονοφυσίτες.
Τπάρχουν και οι μονοθεϊστές: πιστεύουν ότι έχει μια θέληση (θεϊκή, ανθρώπινη).

Έχει δυο μεγάλα σχίσματα. Σο πρώτο είναι τον 9ο αιώνα επί Πατριάρχη Υωτίου και
το δεύτερο είναι του 1054 – ΢χίσμα Φριστιανισμού, χωρίστηκαν σε Καθολικούς και
Ορθόδοξους.
Ο Φριστιανισμός στην αρχή της πορείας του είχε μικρή υποστήριξη.
Αναγνωρίστηκε σε Εβραϊκής και ελληνόφωνους πληθυσμούς.
Πέτρος και Παύλος: οι δυο μεγάλοι απόστολοι. Ήταν Εβραίοι ελληνόφωνες.
Δίδασκαν στην ελληνική γλώσσα. Οι άλλοι απόστολοι ήξεραν μόνο Εβραϊκά.
Αποκτά σταδιακά Πατριαρχεία: 1) Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, 2) Πατριαρχείο
Κωνσταντινούπολης, 3) Πατριαρχείο Αλεξάνδρειας, 4) Πατριαρχείο Αντιόχειας και
5) Πατριαρχείο Ρώμης.
Σο μεγαλύτερο είναι το Πατριαρχείο Ρώμης – ο μεγαλύτερος θρησκευτικός φορέας
της γης.
Σο σχίσμα συνδέεται με την ελληνοφωνία της Ανατολικής Μεσογείου.
Σα Ευαγγέλια γράφτηκαν στα ελληνικά. Η λέξη «Φριστός» προέρχεται από το χρίζω
(αυτός που έχει χριστεί). Ευαγγέλιο = φέρνω το καλό μήνυμα. Οι όροι είναι
ελληνικοί.
Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία: ο Μέγας Κωνσταντίνος όρισε ως πρωτεύουσα
την πόλη του Βυζαντίου, που ονόμασε Κωνσταντινούπολη (νέα πρωτεύουσα) και
αποκτά νέα επίσημη θρησκεία. Σο κράτος λειτουργεί σε ελληνική γλώσσα, ενώ οι
αυτοκράτορες είναι λατινόφωνοι.
Η μια πλευρά αποκαλείται Ορθόδοξη (ορθός + δοκώ = σκέφτομαι σωστά).
Σα τέσσερα Ανατολικά Πατριαρχεία είναι ελληνόφωνα με εξαίρεση το Πατριαρχείο
Αντιόχειας, που έγινε αραβόφωνο (τα τελευταία χρόνια).
Η Δύση αποκαλείται Καθολική (από την ελληνική γλώσσα προέρχεται η λέξη =
αυτός που εκφράζει το σύνολο).
Σο 1054, η Κεντρική Εκκλησία χωρίστηκε σε Ανατολική και Δυτική.
Σα δύο τμήματα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας είχαν άλλη πορεία. Σο δυτικό
διαλύθηκε, το ανατολικό παρέμεινε σταθερό.
800 μ.Φ.: λόγω Γερμανών αναστήνεται.
Η αναστάτωση σταμάτησε μετά το 1000 μ.Φ. Βρίσκεται σε αργή αλλά σταθερή
άνοδο.
΢ταδιακή υποχώρηση και παρακμή στο ανατολικό τμήμα.
΋ταν γίνεται το σχίσμα: έμειναν ορθόδοξα όλα εκτός από το Πατριαρχείο Ρώμης.
Η Ορθοδοξία αντιπροσωπεύεται με τέσσερα Πατριαρχία.
Η Ανατολική πλευρά έμοιαζε πολύ ισχυρότερη. Αυτή η φαινομενική υπεροχή δεν
είναι τόσο ισχυρή. Από τα 4 Πατριαρχεία, τα 3 έχουν καταληφθεί από
Μουσουλμάνους.
Σο Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης έχει την ίδια τύχη το 1453. Και τα τέσσερα θα
λειτουργήσουν σε αλλόθρησκο περιβάλλον.
Σο Πατριαρχείο Ρώμης παρέμεινε σε χριστιανικό περιβάλλον.
Σο Βυζάντιο ήταν περιοχή με ιεραποστολική δράση.
Έχουν μπει πολλοί ΢λάβοι – ΢έρβοι, Βούλγαροι. Σους εκχριστιάνισαν μέσω του
Κυρίλλου και του Μεθοδίου.
Σο 800 με 900, γίνονται Φριστιανοί. Αποκτούν το Κυριλλικό αλφάβητο (βασισμένο
στο ελληνικό αλφάβητο).

Βαλτική = η Μεσόγειος του Βορρά.

΢κανδιναβικές χώρες. Σρεις είναι η πηγή των Βίκινγκς: η ΢ουηδία, η Νορβηγία
και η Δανία.
Λάτρευαν το εμπόριο μετά τις λεηλασίες.
850: ο Βίκινγκ Ρούρικ, με ΢ουηδική ομάδα, πέρασαν στην Ευρώπη και βρέθηκαν
σε ρωσικό έδαφος. Κατανίκησαν τα σλαβικά φύλα.
Δημιούργησαν κράτος (το Βασίλειο Νόβγκοροντ – Κιέβου). ΢ταδιακά τα Γερμανικά
φύλα εγκαταστάθηκαν εκεί. Γύρω υπήρχαν ντόπιοι κάτοικοι – σλάβοι.
Εκατό χρόνια μετά τον Ρούρικ, αρχηγός του κράτους είναι ο Βλαντιμίρ Γιαροσλάβ.
Είναι φοβερός πολεμιστής. Έγινε «Άγιος» διότι έκανε τους Ρώσους Φριστιανούς.
Είχε ένα πρόβλημα – νοτιότερου του βασιλείου υπήρχαν ομάδες Σούρκων
(Φαζάροι, Πετσενέγκοι). Είναι εχθροί και των Βυζαντινών.
Οι Φαζάροι είναι Εβραίοι.
Ρως: ονομάστηκαν οι κάτοικοι του Βασιλείου του Νόβγκοροντ – Κιέβου (Ρως,
Ρωσία, Πρωσία).
Έρχονται σε επαφή οι Ρως με τους Βυζαντινούς για συμμαχία.
Βασίλειος Β’ Βουλγαροκτόνος: αυτοκράτορας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
980: τακτικές επαφές – κινούνται προς συμμαχία. ΢τις επαφές, ο Βασίλειος Β’ τους
μιλά για το Φριστιανισμό. Δίνει στον Βλαντιμίρ την αδερφή του. Ο Βλαντιμίρ
δέχτηκε το Φριστιανισμό – τον επέβαλλε στο λαό του. Αφού έγινε Φριστιανός, του
έστειλε ιερωμένους.
988 μ.Φ.: οι Ρως γίνονται Φριστιανοί (εκχριστιανισμός των Ρώσων).
Σάχθηκαν στο πλευρό των Ορθοδόξων την εποχή του ΢χίσματος όπως οι κάτοικοι
της Βαλκανικής.
1100: διαιρείται σε επιμέρους βασίλεια το κράτος.
1200: αλλαγή δεδομένων με τον Σσενγκίς Φαν και τη Φρυσή Ορδή.
Για διακόσια χρόνια, βρέθηκαν υπό Μογγολική κυριαρχία.
1450: ο Ιβάν (Γιάννης στα σλαβικά) Γ’ ο Μέγας – Ηγεμόνας των Ρώσων. Νικά τους
Μογγόλους και τους απωθεί.
Οι διάδοχοί του συνεχίζουν το έργο του.
Σην ίδια εποχή τελειώνει το Βυζάντιο – πέφτει στα χέρια των Σούρκων (1453).
Σο βόρειο κομμάτι της Ορθοδοξίας αναγεννιέται και ονομάζεται Νέο Βυζάντιο ή
Σρίτη Ρώμη.
1550: ο Ιβάν Δ’ ο Σρομερός (λατρεύει το αίμα και τα βασανιστήρια – είχε πάθος με
τη βία). Ήταν σημαντικός ηγεμόνας – έκανε τη Ρωσία μεγάλη δύναμη. Εξέφρασε τη
βία του στους βογιάρους. Ενοποίησε τη Ρωσία (πολιτικά, οικονομικά, στρατιωτικά).

Β’ μισό 16ου αιώνα: ανάμεσα στα άλλα είναι η δημιουργία ανεξάρτητου

Πατριαρχείου Μόσχας.
1589: οι Ρώσοι Ορθόδοξοι αποκόπτονται από το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης.
Δημιουργείται το Πατριαρχείο Μόσχας και Πασών Ρωσιών (ναυαρχίδα
Πατριαρχείων Ορθοδοξίας).
Θέτει τις προδιαγραφές για το επόμενο βήμα της Ρωσίας που είναι η επέκτασή της
προς ανατολάς.
1613: Δυναστεία των Ρομανώφ (τελειώνει το 1917). Μετέτρεψαν τη Ρωσία στη
μεγαλύτερη χώρα του κόσμου. Πίστεψαν στο όραμα του Ιβάν Δ’. Η Ρωσία των
Ρομανώφ χρειάστηκε (17ος αιώνας) σαράντα χρόνια για να καταλάβει τη Μικρά
Ασία. Έφτασαν στον Ειρηνικό Ψκεανό και κατέκτησαν και την Αλάσκα (μέχρι το
1867, όπου έγινε αγοραπωλησία και την «αγόρασε» σε εξευτελιστική τιμή η
Αμερική).
1700 – 50: είναι η μεγαλύτερη χώρα σε έκταση. Κατέχει μεγάλο τμήμα της
Ευρώπης, της Ασίας και της Αμερικής.
Είναι Φριστιανοί Ορθόδοξοι. Ο Φριστιανισμός φτάνει μέχρι την Αλάσκα.
Σο 1990 αποκόπηκαν δεκατέσσερις χώρες με την πτώση του Κομμουνιστικού
Καθεστώτος (Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Ουκρανία, Μολδαβία, η περιοχή του
Καυκάσου, Γεωργία, Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν, Καζακστάν, Ουζμπεκιστάν,
Σατζικιστάν, Κιργιστάν, Σουρκμενιστάν).

΢τη δυτική πλευρά, εκείνοι που διέδωσαν το Φριστιανισμό ήταν ιεραπόστολοι από
την Ιρλανδία (Κέλτες) αλλά το κύριο βάρος έπεσε στους Γερμανούς.
Οι Υράγκοι εκχριστιανίστηκαν. Εκχριστιάνισαν έπειτα τους ΢άξονες με χρήση
βίας.
Μεγάλο ρόλο έπαιξε το Σάγμα των Σευτόνων Ιπποτών τον εκχριστιανισμό
(Σεύτονες είναι τρόπος για να πεις Γερμανός). Δημιουργείται μοναστικό πολεμικό
τάγμα με έδρα τη Βαλτική (Πρωσία), που εκχριστιάνισαν λαούς της Βαλτικής.
Ο Πάπας ανησύχησε και έκανε κινήσεις για να τους διαλύσει.
Η τελευταία χώρα που έγινε χριστιανική ήταν η Λιθουανία (1387).
Η καρδιά του Φριστιανισμού χτυπούσε σε μια ήπειρο, την Ευρώπη, μολονότι
γεννήθηκε στην Ασία. Ισλάμ και Βουδισμός κέρδισαν στην Ασία.
Μετά το 1000 – 1100: η Δύση είναι σε ανάπτυξη.
Ο Πάπας είναι μόνος του στη Ρώμη. Σο Πατριαρχείο της Ρώμης ήταν μόνο.
Δεν ήταν ελληνόφωνο – ανήκε στην Βυζαντινή Αυτοκρατορία.
Ο Πάπας βρίσκει ως δύναμη να ακουμπήσει τους Υράγκους.
800 μ.Φ.: το Πατριαρχείο συνδυάζεται με τον Αυτοκράτορα. Ανάκαμψη του
Πατριαρχείου χάρη στην ανάπτυξη των Γερμανών.
Σο πρώτο σχίσμα ήταν επί Πατριάρχη Υωτίου (9ος αιώνας) – ενώθηκαν οι
Εκκλησίες μέχρι το 1054.

Πορτογαλία, Ισπανία, Αγγλία, Ολλανδία και Γαλλία: ανακάλυψη νέων χωρών.

Ισπανία και Αγγλία: άλλαξαν τη γεωγραφία του Φριστιανισμού.
1492: Μάχη της Γρανάδας – νίκη κατά των Αράβων, ενοποίηση Ισπανίας, κίνηση
προς την Αμερική.
Πριν την εξερεύνηση των Ισπανών, είχαν προηγηθεί οι Πορτογάλοι. Είχαν
ελευθερωθεί νωρίτερα από τους Άραβες από ότι οι Ισπανοί.
Σο βόρειο κομμάτι της Αφρικής ήταν γνωστό στην Ευρώπη.
΢την Τποσαχάρια Αφρική δεν είχε πάει κανείς. Σο ανέλαβαν οι Πορτογάλοι και
πήγαν ακτή – ακτή (costa – costa).
Έκαναν τον περίπλου της Αφρικής υπό τον Βαρθολομαίο Ντιάζ.
Υτάνοντας στο νότιο κομμάτι της Αφρικής και συνεχίζοντας, κατάλαβαν ότι
άλλαξαν κατεύθυνση – κινούνταν διαφορετικά. Έφτασαν στην Ινδία μέσω της
θαλάσσιας οδού (Περίπλους της Αφρικής: αρχή υπεροχής της Ευρώπης σε όλο τον
κόσμο).
Οι Ισπανοί είχαν να αντιμετωπίσουν τους Άραβες.
Ο Κολόμβος ζήτησε τρία πλοία για να φτάσει στις Ινδίες από τη βασίλισσα Ισαβέλλα
που δέχεται. Ήταν καλός ναυτικός. Ήξερε ότι μπορεί να ευνοηθεί από τα ρεύματα
της θάλασσας. Ρώτησε τους Πορτογάλους γι’ αυτά τα ρεύματα.
Πήγε στα Κανάρια Νησιά και ακολούθησε το ρεύμα.
Βρέθηκε στη Θάλασσα των ΢αργασσών (στο Σρίγωνο των Βερμούδων). Εκεί
ευδοκιμεί ένα είδος φυκιών που ξεκινούν από τον πυθμένα και φτάνουν ως την
επιφάνεια – είναι σαν να διασχίζεις πεδιάδα.
Νόμιζε ότι έφτασε τις Ινδίες γι’ αυτό και τους κατοίκους τους ονόμασε Ινδιάνους.
Κανονικά έφτασε την περιοχή της Καραϊβικής.
Ο χρυσός ήταν σε αφθονία στην Αμερικανική ήπειρο. Είχε πάρει μαζί του χρυσά
αντικείμενα προς την Ισπανία. Επέστρεψε περιχαρής.

Ήρθε η Εποχή των Κονκισταδόρες (κατακτητών).

Κορτές και Πιζάρο: κατακτητές «Ινδίας» (Αμερικής).
Οι Κονκισταδόρες αρχίζουν την κατάκτηση της Αμερικής.
Η περιοχή που κατέκτησαν δεν είχε σκληρά μέταλλα. Είχαν μόνο ασήμι και χρυσό.
Σους πολέμησαν με ξύλα και πέτρες κοφτερές.
Οι ιθαγενείς δεν ήξεραν το άλογο και πολεμούσαν πεζοί.
500 στρατιώτες κατέκτησαν μια ήπειρο. Κατέκτησαν το Μεξικό (Αζτέκοι) και το
Περού (Ίνκας).
Οι Κονκισταδόρες ήταν Καθολικοί Φριστιανοί.
΢τόχος τους ήταν ο εκχριστιανισμός της περιοχής δια πυρός και σιδήρου
(απίστευτη βία). ΋σοι δεν εσφάγησαν έγιναν Φριστιανοί.
Η Αμερικανική ήπειρος από το Μεξικό και κάτω κατακτήθηκε και ελέγχθηκε από
τους Ισπανούς και τους Πορτογάλους.
Πορτογαλία: ελέγχει τη Βραζιλία.
Σις υπόλοιπες χώρες τις κράτησε η Ισπανία μετά από μεσολάβηση του Πάπα για
αποφυγή εμφυλίου πολέμου.
Μετά τον 16ο αιώνα, η Νότια Αμερική μετατρέπεται σε παράρτημα της Ισπανίας
και της Πορτογαλίας.
Λατινική Αμερική: η περιοχή από το Μεξικό και κάτω. Η Πορτογαλική και
Ισπανική γλώσσα είναι λατινογενείς γλώσσες και οι κάτοικοι είναι Καθολικοί
(φανατικοί Καθολικοί).
Ο Πάπας απέκτησε ένα μεγάλο δόγμα.
Οι κατακτήσεις διπλασίασαν τον αριθμό των Καθολικών.
Οι Ισπανοί έλεγξαν και τις Υιλιππίνες, των οποίων οι κάτοικοι έγιναν Καθολικοί.
΢τις Ηνωμένες Πολιτείες όπως και στον Καναδά μιλούν Αγγλικά, διότι πήγαν οι
Άγγλοι.
Η Αγγλία θα αποδειχθεί η μεγαλύτερη δύναμη στον κόσμο. Είναι Φριστιανοί
Προτεστάντες.
Κεντρική και Νότια Αμερική: Λατινικοί και Καθολικοί.
Βόρεια Αμερική: Αγγλόφωνοι και Προτεστάντες.

Προτεσταντισμός
Η άνοδος των Άγγλων σχετίζεται με το επόμενο σχίσμα του 1517, που χωρίζει τους
Καθολικούς σε: Προτεστάντες και Καθολικούς.
Αφορά την Καθολική πλευρά, η Ορθοδοξία δεν επηρεάστηκε.
Protest: διαμαρτύρομαι (Προτεστάντες ή Διαμαρτυρόμενοι).
Από το 1400, στην Καθολική Εκκλησία παρουσιάζονται ιερείς που κατηγορούν την
Εκκλησία τους ότι έχουν ξεφύγει από το δρόμο του Θεού.
Αυτό που ενδιαφέρει την Εκκλησία είναι το χρήμα (πώληση συγχώρεσης, εικόνων,
οστών). Θεωρούν ότι εξαπατούν τους πιστούς.
Οι πιο σπουδαίοι διαμαρτυρόμενοι κατάγονται από την Σσεχία, την Αγγλία και την
Ιταλία: Σζον Ουίκλιφ, ΢αβοναρόλα, Γιαν Φους.
Οι Πάπες αντιμετώπιζαν τις αντιδράσεις με ψυχραιμία και έκαιγαν τους
εκπροσώπους.
Ο Μαρτίνος Λούθηρος (Γερμανός) ανέλαβε μόνος του.
Άλλοι εκπρόσωποι ήταν: ο Ζβίγγλιος και ο Καλβίνος.
΢χίζεται η Καθολική Εκκλησία – Δημιουργείται ο Προτεσταντισμός.