ชือ

่ สามัญ Lithium Carbonate

ชือ
่ การค้า Lithonate; Lithotabs
การออกฤทธิ ์ กลไกการออกฤทธิใ์ นร่างกายของยาลิเทียมยังไม่แน่ ชดั
แต่พบมีการเปลีย่ นแปลงทางเคมีของสารแคทิโคลามีน (Catecholamines,
สารทีท
่ างานเกีย่ วข้องกับระบบประสาท) ในระหว่างเส้นประสาท
และมีการขนถ่ายเกลือโซเดียมภายในเซลล์ประสาทและภายในเซลล์กล้ามเนื้อ
ผลข้างเคียง 1. ทาให้คลืน
่ ไส้ อาเจียน ปากคอแห้ง หรือถ่ายเหลวได้
2. น้าหนักเพิม
่
3. ผิวหนัง เกิดผืน
่ แพ้ สิวและ Follicular eruption ได้

ชือ
่ สามัญ Chlorpromazine
ชือ
่ การค้าอืน
่ เช่น Largactil, Thorazine
การออกฤทธิ ์ ยาคลอร์โปรมาซีนมีกลไกการออกฤทธิก์ บั ตัวรับทีอ่ ยูใ่ นสมองซึง่ ถูกเรียกว่า
Postsynaptic dopamine receptor
่ ลั่งออกมาจากสมองและส่งผลให้เกิดฤทธิร์ กั ษาตามสรร
จึงมีผลต่อสารสือ่ ประสาทต่างๆทีห
พคุณ
ผลข้างเคียง ยาคลอร์โปรมาซีนสามารถก่อให้เกิดผลไม่พงึ ประสงค์ (ผลข้างเคียง)
ดังนี้เช่น มีอาการท้องผูก วิงเวียน และง่วงนอน ความดันโลหิตตา่ หัวใจเต้นเร็ว ตัวสั่น
ชัก ปากแห้ง ม่านตาขยาย คลืน ่ ไส้ เป็ นต้น

ชือ
่ สามัญ Trihexyphenidyl
ชือ
่ การค้า Artane, Trihexy, Trihexane

การออกฤทธิ ์ กลไกการออกฤทธิข
์ องยาไตรเฮกซีเฟนิดลิ คือ ตัวยาจะแสดงฤทธิข
์ อง
Antimuscarinic drug
และแสดงฤทธิใ์ นการยับยัง้ ระบบประสาทอัตโนมัตชิ นิดพาราซิมพาเทติก
(Parasympathetics) ของร่างกายส่งผลในการปรับสมดุลใหม่ของสารสือ่ ประสาททีเ่ หมาะสม
์ องการรักษาตามสรรพคุณ
จึงก่อให้เกิดฤทธิข
ผลข้างเคียง อาการข้างเคียงทีพ
่ บได้บอ่ ย: เช่น วิงเวียน คลืน
่ ไส้เล็กน้อย กระสับกระส่าย
อาการข้างเคียงทีพ
่ บได้แต่น้อย: เช่น ปวดท้อง ท้องอืด ท้องผูก ปากแห้ง เบือ่ อาหาร
และมีผืน
่ คัน
ชือ
่ สามัญ Valproate
่ การค ้า Depakine
ชือ

การออกฤทธิ ์ กลไกการออกฤทธิข ์ องยากรดวาลโปรอิกคือ

ตัวยาจะออกฤทธิโ์ ดยกระตุน ้ ให้มก ี ารลดปริมาณสาร Phosphatidyl inositol (3, 4, 5) -
trisphospate (PIP3, สารทีเ่ กีย
่ วข้องกับการทางานของเซลล์)
และเข้าไปปิ ดกัน ้ กระบวนการทางานของเกลือโซเดียมทีเ่ รียกว่า Voltage - dependent sodium
channels รวมถึงทาให้เกิดการเพิม ่ สารสือ่ ประสาทบางตัวในสมองทีม ่ ช
ี ือ
่ ว่า Gamma - amino
butyric acid (GABA, สารสือ
่ ประสาททีส่ มั พันธ์กบั การตืน
่ ตัวของสมอง) จากกลไกดังกล่าว
ส่งผลโดยรวมให้เกิดฤทธิใ์ นการรักษาตามสรรพคุณ
ผลข้างเคียง กรดวาลโปรอิกสามารถก่อให้เกิดผลไม่พงึ ประสงค์ (ผลข้างเคียง) ดังนี้เช่น
เบือ่ อาหาร คลืน
่ ไส้ อาเจียน ท้องเสีย หิวบ่อย น้าหนักเพิม
่

Risperidone

ชือ
่ สามัญ Risperidone
ชือ
่ การค้า Risperdal Risperdal Consta

การออกฤทธิ ์ กลไกการออกฤทธิข ์ องยาริสเพอริโดนคือ

ตัวยาจะออกฤทธิโ์ ดยเข้าจับกับตัวรับในสมองทีม ่ ช
ี ือ
่ ว่า Dopamine receptor และ Serotonin
receptor และเกิดการเปลีย ่ นแปลงสมดุลทางเคมีตา่ งๆในลักษณะของการต้านการทางาน
(Antagonist) ทีผ
่ ด
ิ ปกติของสารสือ่ ประสาททีเ่ กีย่ วข้อง คือ Dopamine และ Serotonin
จนมีฤทธิก์ ารรักษาตามสรรพคุณ
ผลข้างเคียง ดังนี้ เช่น มีอาการกระวนกระวาย/สับสน วิตกกังวล วิงเวียน ปวดศีรษะ
ความดันโลหิตตา่ ท้องผูก คลืน ่ ไส้ อาเจียน เบือ่ อาหาร ปวดท้อง ตาพร่า
สมรรถภาพทางเพศถดถอย

ชือ
่ สามัญ Haloperidol
ชือ
่ การค้า Haldol, Haldol Decanoate

การออกฤทธิก์ ลไกการออกฤทธิข ์ องยาฮาโลเพอริดอล คือ ตัวยาจะออกฤทธิป ์ ิ ดกัน

้ ทีต
่ วั รับ
(Receptor ) ของกลุม
่ สารเคมีจาพวก Postsynaptic dopamine D1 และ D2
ทีส่ ง่ ผลให้ลดการหลั่งฮอร์โมน 2 กลุม
่ คือ ไฮโปธาลามิกฮอร์โมน (Hypothalamic hormones:
ฮอร์โมนจากสมองส่วน Hypothalamus) และ ไฮโปไฟเชียลฮอร์โมน (Hypophyseal hormones:
ฮอร์โมนจากต่อมใต้สมอง) ส่งผลทาให้เกิดภาวะสงบทางจิต ลดอาการก้าวร้าว
และภาพหลอน รวมไปถึงอาการหลงผิด (ประสาทหลอน) ของผูป
้ ่ วย
จนนาไปสูอ่ าการทีเ่ ป็ นปกติหรือใกล้เคียงปกติ
ผลข้างเคียง มีอาการคล้ายวิตกกังวล ซึมเศร้า หัวใจเต้นเร็ว ความดันโลหิตต่า
และเบือ่ อาหา
ชือ
่ สามัญ Lorazepam
ชือ
่ การค้า Ativan, Anta
การออกฤทธิย์ าลอราซีแพมจะออกฤทธิใ์ นสมอง
โดยยาจะเข้าไปแทนทีก ่ ารจับตัวของสารสือ่ ประสาททีเ่ รียกว่า GABA (Gamma aminobutyric
acid, สารทีม
่ ค
ี ณ
ุ สมบัตท ิ าให้ระบบประสาทตืน ่ ตัว) กับตัวรับ (GABA – A Receptor)
ซึง่ จากกลไกนี้จะส่งผลให้มก ี ารยับยัง้ คาสั่งของสาร GABA
และส่งผลให้มฤ ี ทธิใ์ นการรักษาอาการทางระบบประสาทบางอาการได้
ผลข้างเคียง เช่น จิตใจสับสน ง่วงนอน การมองเห็นภาพไม่ชดั เจน ปัสสาวะไม่ออก
ความดันโลหิตตา่