HISTORIA

1.GAIA
1. SARRERA
a. Noiz hasten da, zeinen heriotzarekin?
b. Zein da egoera?
c. Zein dira ondorioak?
2. ISABELEN ADINTXIKITASUNA ETA ERREGEORDETZA GARAIA
a. Maria Kristinaren erregeordetza
1. Zein jarri zen agindupean bere ordez?
2. Zein neurri hartu behar izan zituen?
3. Nor agertu zitzaion kontra?
4. Zein gerrari eman zitzaion hasiera?
ii. Javier de Burgosen probintzi banaketa?
1. Zein izendatu zuen erreginaordeak gobernu buru?
2. Zein aldaketa egin zituen? Zertarako?
iii. Errege estatua 1834 Martinez de la Rosa
1. Zergatik egin zen konstituzioa berri bat? Zein zen gobernu
buru?
2. Zein zen helburua? Nola banatzen zen?
iv. Liberalen zatiketa
1. Zer dela eta gertatu zen?
2. Bi zatiak eta hauen ezaugarriak?
3. Gobernuaren banaketa denboran zehar?
v. 1837ko Konstituzioa. Erradikalizazioa liberala
1. Zein erreakzio izan zituen Errege estatutuak?
2. Zein konstituzio erreformatu zen? Zergatik? Zein helbururekin?
3. Konstituzioaren ezaugarriak?
a. Liberalen zein alderi lotzen zaio bakoitza?
vi. Mendizabalen desamortizazioa 1836-37
1. Sarrera
a. Zein zen Espainiaren jabetza iturria?
b. Zer bi eratara konpondu zitekeen hau?
i. Zein lur mota zeuden, jabearen arabera?
ii. Desamortizazioen ibilbidea XIX. mendean zehar
c. Mendizabalen desamortizazioa azaldu?
2. Helburuak
a. Zein hiru helburu zituen desamortizazioak?
b. Zeren bidez gauzatu zen kleroaren desamortizazioa?
c. Zein bi aukera zeuden merkaturatzeko?
i. Zein hautatu zen?
3. Emaitzak
a. Maila ekonomikoan?
b. Maila politikoan?
c. Maila ekonomiko sozialean?
d. Aldatu al zen lur jabegoaren egitura?
 e. Lurraren errendimenduarekin zer gertatu zen?
Nekazaritza modernizatu ahal zen?
f. Zein izan ziren benefiziaduak eta zein kaltetuak?
vii. Moderatuen itzulera
1. Nola itzuli ziren? Zer erreakazio izan zituzten? Lege berriak?
2. Zeintzuk zuten hirietan indar gehien? Zer eskatu zuten?
3. Ezezkoaren aurrean zer egin zuten? Nor izendatu zuten gorte?
b. Esparteroren erregeordetza?
i. Zein neurri hartu zituen?
ii. Nolakoa zen politikari gisa? Zein oposizio eduki zuen?
iii. Zer izan zen jeneralaren erorpenaren eragile? Nortzuk baliatu zuten?
3. ISABEL II.aren ZUZENEKO AGINTE GARAIA
a. Sarrera
i. Nor izendatu zuten erregina? Noren aldekoa zen?
ii. Zer finkatu zen garai honetan?
b. Hamarkada moderatua (1844-54)
i. Nor izan zen politikari garrantzitsuena eta nolakoa zen bere goberna?
ii. Zein izan ziren moderatuen ekintza politiko nagusiak?
iii. Zein dira 1845 Konstituzioaren ezaugarriak?
iv. Zer berreskuratu zuen Españak, zer da 1851 Konkordatua?
v. Zer gertatu zen Vicalvaradako iraultzan?
1. Zerri eman zitzaion hasiera?
2. Nortzuen artean sortu zen mugimendua eta zertan amaitu
zuen?
c. Biurteko aurrerakoia (1854-56)
i. Nola zegoen osatua gobernua?
ii. Zein neurri garrantzitsu hartu zituen?
1. Politikoen aldetik?
2. Ekonomikoen aldetik?
a. Nolakoa izan zen Madozen desamortizazioa?
b. Zeintzuk dira industrializazioa bultzatu zuten neurriak?
c. Nola amaitu zen gobernu honekin?
d. Erregealdiaren azken urratsak(1856-68)
i. O´Donnel eta Narvaezen txandaketa
1. Zein hiru zati nagusi egon ziren?
a. Nork agindu zuen bakoitzean? Eta zein ezaugarrirekin?
b. Ondorioak
ii. Isabel II monarkiaren krisi orokorra
1. Krisi politikoaren aldetik zein zen egoera?
a. Zein zen Primen pronuntziamenduen helburua?
Saiakerak
b. Zeinen bidez triunfatu zuen?
2. Krisi ekonomikoaren aldetik, zein zen egoera?
a. Zein ziren momentuko aktibitate ekonomikoak?
iii. Monarkiaren erorpena, Ostendeko ituna (1866)
1. Zeinen artean sinatu zen?
 2. Noiz erbesteratuko da erregina, zein iraultzaren bidez?
4. SEIURTEKO IRAULTZAILEA
a. Sarrera
i. Zerk ematen dio hasiera seiurteko iraultzaileari?
ii. Zein aldaketa egon ziren sistema politikoan? Nola amaitu zen?
b. 1868ko iraultza: LA GLORIOSA
i. Iraultzaren
1. Bilakaera
2. Ondorioak
3. Helburuak?
c. Behin behineko gobernua
i. Zeinen artean eratu zen gobernua? Nolako izan zen gorte
konstituziogileari egindako deia?
ii. Zein bi arazo nagusi ekarri zituen?
iii. Nola errotu ziren muturreko ideologiak, zein ondorio ekarri zituzten
arazo hauek?
d. 1869ko konstituzioa
i. Zein bi arazo nagusitan oinarritu zen konstituzioaren eztabaida?
ii. Nolako konstituzioa zen? Nortzuk egina?
iii. Ezaugarriak
e. Savoiako Amadeoren erregealdia (1871-73)
i. Zergatik aukeratu zuten Amadeo? Aukeratu bitartean zein
antolamendu zegoen?
ii. Zein bi arazo handi izan zituen Amadeok?
1. Zein ondorio ekarri zituen Prim-en hilketak bere sisteman?
2. Onartua izan al zen herritarren artean, zergatik?
a. Zein izan zen bere oposizioa eta zergatik?
iii. Nola amaitu zen Amadeoren erregealdia?
f. Lehen errepublika (1873-74)
i. Noiz ezarri zen? Zein izan ziren hau hartutako neurriak? Nolakoak?
ii. Laburra izan zen lehen errepublika, zergatik? Zein arazo egon zire
iii. Zein izan ziren lau presidenteak, zein aldetakoak?
g. 1874eko Paviaren estatu kolpea eta errestaurazio bidea
i. Estatu kolpearen ondoren nor izan zen gobernu buru? Zein neurri
hartu zituen?
ii. Gizartearen zein sektore zeuden Alfonso XII.aren alde? Zeba?
1. Noiz eta nola lortu zen Alfonso XII errege izendatzea?

2.GAIA

1. SARRERA
a. Zer dira euskal foruak? Zein jatorrikoak izan daitezke?
b. Zein pribilegio ematen zizkieten herriari? Baina zer mantentzen zen?
2. LEHEN KARLISTALDIA
a. Noiz hasi zen Lehen Karlistada? Zergatik? Zeinen artean?
b. Karlistak eta Isabeldarrak
 i.Karlisten ezaugarriak
1. Zeren aldekoak eta zeren kontrakoak ?
2. Oinarri soziala? Zeren beldur?
ii. Isabeldarrak
1. Oinarri soziala?
2. Erreginaordeak jaso zuen laguntzaren arrazoia?
c. Gerraren ezaugarriak
i. Zerk eragin zuen gerra?
ii. Nazioarteko laguntzak nolakoak izan ziren bi aldeetan?
d. Gerraren bilakaera
i. Non eman zen batez ere L.G.K? Zein abantaila zituzten karlistek?
ii. 1833-35
1. Karlisten buruzagia nor zen? Nolako ejertzitoa osatu zuen?
2. Liberalek zernolako erreakzioa izan zuten?
3. Euskal probintziak eta Nafarroako lurralde gehienak harturik,
zer egin zuen Karlos V. enak?
4. Non, nola eta zergatik gertatu zen porrota?
iii. 1835-37
1. Nolakoa izan zen Karlisten bigarren saiakera? Azkarra?
2. Penintsula guztia zeharkatu bai, baina arrakastarekin?
3. Non eta nola egin zuten porrot?
iv. 1837-39
1. Madrilgo porrotaren ostean zer gertatu zen karlisten artean?
2. Zergatik, zer sentsazio nagusitu zen?
v. Gerraren bukaera
1. Liberalak Karlisten zein bandoren alde jarri ziren?
2. Karlistek zein proposamen ezarri zituzten negoziazioetan?
a. Onartuak izan al ziren?
b. Zer gertatu zen Karlisten arteko oposizoarekin?
c. Non sinatu zen bakea? Zein hitzarmenekin?
d. Zer egin zuten ados ez zeuden Karlistek?
3. FORUEN LEHENENGO MURRIZKETA
a. Liberalak Euskal Lurraldeen kontrako neurriak zein izan ziren aginte hasieran
b. Zergatik bihurtzen da orain mehatxu?
c. 1839 Urriko legea
i. Zer zioen lege honek?
ii. Gobernuak Gorteei foruen aldaketa batzuk proposatu zizkienean
1. Gorteak zeini entzun zien lehenago?
2. Zein erakundek negoziatu zuten?
a. Zein izan zen emaitza?
d. Nafarroako “Ley Paccionada” 1841
i. Bien arteko akordioa izan arren, zein izan ziren aldaketak?
ii. Zer irabazi zuen Nafarroak?
e. Araba, Gipuzkoa Eta Bizkaiko foruen murrizketa
i. Gobernuak Euskal Probintziekin negoziatu ezinik Foru pasea ezereztu
zuen Esparterok, zer da hori?
 ii. 1841 Urriko Legea
1. Zergatik azaldu ziren euskaldunak Liberal moderatuen alde?
a. Zein ondorio izan zituen?
b. Foruetan zein pribilegio galdu ziren, Urriko
legearengatik?
2. Moderatuen bigarren ahaleginean zer gertatu zen?
a. Hamarkada Moderatuaren hasierarekin batera..
i. Zein pribilegio berreskuratu ziren?
ii. Zein mantendu?
iii. Eta zein ez ziren berreskuratu?
4. BIGARREN GERRA KARLISTA (1872-76)
a. Zein garaitan hasten da?
i. Zein arrazoi nagusirengatik?
b. Hauteskundeetan zein emaitza lortu zituzten? Hauen bilakaera
c. Zer gertatu zen Amadeo tronuan jartzean euren itxaropenekin?
d. Gerran zehar, zein lurralde zegoen Karlisten esku, zer egin zuten hauekin?
i. Non egin zuten porrot, berriro ere?
e. 1874ean Alfonso XII errege izendatzean zer gertatu zen? Nola amaitu zen
gerra? Zergatik?
5. EUSKAL PROBINTZIETAKO FORUEN DEUSEZTATZEA- 1876/07/21 LEGEA
a. Alfontsok tronua berreskuratzean, zein aitzakia aurkitu zuen foruekin X ?
b. Noiz dekretatu zen Euskal Foruen abolizioa? Zein legerekin?
i. Zer ondorioztatu zuen honek?
c. Zer erraztu zuten honek bi urte geroago?
6. KONTZERTU EKONOMIKOAK, 1878:
a. Zein erreakzio ekarri zuen foruen ezabatzeak gizarte eta foru erakundeetan?
b. Zer erabaki zuen Gipuzkoako eta Arabako Aldundiek? Nolakoak ziren hauek?
c. Zein izan zen negoziazio hauen emaitza?
d. Zein bi autonomia zehazten zituen kontzertu ekonomikoak? Azaldu
i. Lehenagoko autonomia fiskalarekin alderatuz, zer aldatzen da?
ii. Zeren arabera berriztu behar zen kontzertua?
1. Noiz berriztu zen? Zein bi arrazoi nagusirengatik berrizten
zen?
e. Ondorioak
i. Zein izan ziren 4 ondorio nagusiak?
1. Zergatik handitu zen autogobernu maila?
a. Zergatik zuten Aldundiek inoiz baino botere gehiago?
b. Zeren arabera aukeratzen ziren? Noren esku, beraz?
2. Probintzietan burgesek boterea konrtolatuz, nolako zerga
sistemak jarri zituzten? Hauen bilakaera?
3. Kontzertu ekonomikoengatik zenbat diru ez zen ordaindu?
4. Kontzertu ekonomikoak egonkortasuna lortu ahal zuen
Berrezarkuntza sistema barruan ?
a. Zergatik? Zein klase soziali eman zizkion abantailak?
b. Zer lortu zuen Canovasek hau guztiarekin?
f. Kontzertu ekonomikoaren iraupena
i. Bizkaia eta Gipuzkoak noiz galdu zituzten? Eta Araba eta Nafarroak
mantendu, zergatik?
ii. Noiz berreskuratu zen? Zein aldaketekin?