09 Ahsap

Dokuz Eylül Üniversitesi
İnşaat Mühendisliği Bölümü
Alternatif Yapı
Malzemeleri
9. Ahşap
9.1. Ahşabın yapısı ve genel özellikleri
9.1.1. Ahşabın yapısı
9.1.2. Ahşabın teknik özellikleri
9.1.3. Ahşabın korunması
1
9.1.1 Ahşabın Yapısı
Canlı bir organizma olan ağaçtan elde edilen ahşap;

lifli,
heterojen
anizotrop
bir yapı malzemesidir.
2
Az işlem ile yapı elemanına dönüştürülür.

Dış etkilere karşı zayıftır. Korunmalıdır. 3
Üretiminde yoğun işçilik gerektirir.
Bağlantı noktalarının
tasarımı ve işçiliği
performansı etkiler.
4
Ağaç uzunluğuna paralel, lifsi doğal bir polimer

hücrelerden oluşur.
C2H3O4
Hücre duvarı
5
Bu hücreler ağacın ekseninden radyal olarak dışa ve yukarı doğru gelişir.
Kambiyum
Kabuk
Öz odun (heartwood)
Annual Ring
Diri odun (sapwood) Springwood
Summerwood
6
Kış aylarında büyüme durur. Baharda kambiyum tabakası ince

duvarlar arası boşluklu tabakayı oluşturur. Yaz aylarında ise hücre
duvarları kalınlaşır ve daha az boşluklu ikinci tabaka oluşur.
7
8
Ağaç gövdesinde genişliğine büyüme içten dışa yani özden kabuğa doğru olur.
Kambiyum tabakası yeni bir halka oluşturduktan sonra, bu halka gözelerinin zarlarına
zamanla yerleşen lignin maddesiyle değişmez dokulara dönüşerek odunlaşır. Yaşayan
göze dokusundan, farklı bir kimyasal ve mekanik özellik kazanır. Pekleşen odun
tabakası sertleşir. Yaşayan kambiyum ve öz doku gözelerinin odunlaşmasıyla bu
bölümde büyüme genel olarak duraksar. Daha sonra gövdedeki odun borularının
çoğunlukla reçine vb. kimyasal maddelerle tıkanması sonucu, öz ışınları ve özek doku
gözelerinin de ölmesiyle, büyüme tam anlamı ile durur. Özün çevresinde belirli bir bölüm
fizyolojik değişim sonucu koyulaşmaya başlar. Bu gibi ağaçlara GÖBEK ODUNLU
ağaçlar denir.
9
Göbek odun ve yalancı odun (canlı ve

işlevselliğini koruyan kısım) arasındaki genişlik
oranı; ağaçların cinslerine ve yetiştikleri ortama
göre değişir. Örneğin; meşe, kestane ve
akasyada göbek odun oldukça geniştir. Buna
karşın çam türü ağaçlarda daha dardır.
Hemen her ağaçta göbek bağlama denilen olay

görülür. Ancak bazı ağaçlarda, göbek odun renk
değiştirmeden oluşur. Bu durumda yalancı odundan
ayırt edilmesi güçleşir.
10
İğne yapraklı ağaçlar Geniş yapraklı ağaçlar
(kozalaklı) (yaprak döken)
softwoods hardwoods
-Çam (pine) -Meşe (oak)
-Ladin (spruce) -Dişbudak (ash)
-Sedir (cedar) -Akçaağaç (maple)
-Köknar (fir) -Kayın (beech)
-Servi (cypress) -Gürgen (hornbeam) - Kavak
(poplar)
-Kestane (cheasnut)
- Akasya
-Ceviz (walnut) (locust)
- Okaliptüs
* Sertlik açısından istisnalar vardır ( ).
balza ağacı bir hardwood ama en yumuşak ağaç !!!
11
Asıl fark hücre yapılarındadır.
hardwood hardwood hardwood
huş ağacı dişbudak akçaağaç
12
hardwood
softwood
geniş yapraklı kozalaklı
ağaçlar ağaçlar
13
Yumuşak ve sert ahşap türlerinin hücre kıyaslaması
Doğal bir kompozit malzeme: Ahşap reçine ile

bağlanmış çok sayıda boyuna lif-hücrelerden oluşur.
Softwood Hardwood
14
50 kat büyütme
15
Çam mikroyapısı
16
Bodur meşe
mikroyapısı
17
redwood
Çam ağaçlarında latewood-ealywood 18
sayımı ile yaş tespiti
meşe 19
Dünyanın en yaşlı ağaçları
"General Sherman" adı verilen en iri
sekoya ağacı yaklaşık 80-120 metre
uzunluğunda, 3-6 metre çapında. Bu
dev ağaçlar, binlerce yıl yaşıyor. Bugün
en uzunu 112m.
Kaliforniya çamları (sekoya)

4,000-5,000 yıllık 20
Kaliforniya 1929 Yosemite
Dünyanın en uzun ağaçları (ölçüm yapılan tüm zamanların)
Okaliptüs dünyanın en uzun boylu ağaçlarından

olup 100 metrenin üzerinde boya çıkabilir.
(1885'te ölçülen 140 metre Guiness). Bünyesinde
200 ila 1000 litre su bulunur.
Avustralya, Afrika, Asya'da dağılan 700'den fazla

türü mevcuttur.
Günümüzde 99.6 m
Avustralya Tazmanya
21
Avrupanın en uzun ağaçları: İspanya okaliptüs
22
Türkiyenin en uzun ağaçları: Gümüşhane Kürtün ilçesi sınırlarındaki

örümcek ormanları
1215 metre rakım - 38 bin hektar alan
Avrupa'nın en uzun köknarları ile Balkanların, Kafkasların
en boylu ve çaplı ladinleri
En büyüğü 61,5 metre boyunda, 2.19 metre çapında ve
450 yaşında
23
24
Doğada çok sayıda ağaç türü olmasına karşın, önemli

ekonomik değer taşıyan ağaç sayısı sınırlıdır. Yapılarda
kullanılan ahşabın önemli bir kısmı çam, servi, köknar,
sedir, meşe, ceviz, dişbudak, kayın, kavak gibi ağaçlardan
elde edilmektedir.
23,000 tür
25
Mühendislikte kullanılan ahşabın %80'i kozalaklı

ağaçlardan sağlanır.
26
En hızlı büyüyen ağaç (Paulownia (pavlonya) - Çin kavağı)
Paulownia Çinde doğal yayılma alanları bulunan, çok hızlı
büyüyen, içinde ülkemizin de bulunduğu Kuzey Yarıkürede
yaklaşık 24 milyon dekar arazide ara tarımda, peyzajda,
sanayi ormanları ve özellikle kerestesi için yetiştiriciliği
yapılan bir ağaçtır.
Ortalama ömrü 70 yıl olup, uygun şartlar sağlandığında 5-7

yılda kesime gelebilmekte ancak en ekonomik kesim
zamanı 10. yıldır.
Paulownia ülkemizde kışı çok sert

geçen karasal iklimin hakim olduğu
yerler hariç, hemen hemen her yerde,
genellikle kavak yetişen yerlerde
yetiştirilebilmektedir.
Fide veya Fidanlar dikildikten sonra oldukça hızlı otsu bir büyüme
gösterirler. İlk yıl dikim zamanına, sağlanan uygun şartlara ve bölge
iklimine de bağlı olarak 4-7 m boylanma yapabilir. İkinci yıl bitkinin
27
hızlı büyütülmesi çok önemlidir. Çünkü ağacın en kaliteli kerestesini
bu kısım oluşturacaktır.
En hızlı büyüyen ağaç (Paulownia - Çin kavağı)
Paulownia'nın çeşitleri yaygın olarak Laos, Vietnam,
Kore, Japonya, ve son 15 yılda A.B.D., Güney
Amerika, Yeni Zellanda ve Avustralya da
yetişmektedir. Son 12 yıllık çalışmalarla hybrid
clone'lar ile özellikle Avustralya ve A.B.D.'de super
hızlı büyüyen ağaç cinsleri üretilmiştir.
10 ile 16 yılda bir kesimi yapılır ise yüksek yoğunluğa

sahip sert ağaç özelliğinde kereste elde edilir.
5 ile 7 yılda bir kesimi yapılır ise düşük yoğunluğa

sahip hafif ağaç özelliğinde kereste elde edilir.
28
http://www.paulowniaci.com/tezagac/
9.1.2 Ahşabın Teknik Özellikleri
Birim hacim ağırlık
Birim hacim ağırlık ahşabın türüne göre

ortalama olarak 0.1 t/m3 ile 1.5 t/m3
arasında değişir
29
En hafif ahşap
balza ağacı
En hafif ve yumuşak ağaç (0.16 g/cm3).
30
Ekvator, Güney Amerika - maket uçaklarda - maket mimarisinde
En hafif ahşap
balza ağacı
31
En hafif ahşap
balza ağacı
32
Ahşap uçak: De Havilland Mosquito bomber
II. Dünya savaşında 7,781 bombardıman uçağı ahşaptan

üretilmiştir. Ayrıca İngiltere'de 1944 Normandiya çıkartması için
5,000'den fazla ahşap planör üretilmiştir.
33
wooden gliders building
34
Termik Genleşme
Her cisimde olduğu gibi ahşabın da boyutlarında sıcaklık
etkisi ile değişiklikler olur. %0 nem ve 0oC’de saptanan ısıl
genleşme katsayısı lifler doğrultusunda 0.5 x 10-4, liflere
dik doğrultuda 0.05 x 10-4 değerindedir.
ToC 2ToC ToC 2ToC35

Termik İletkenlik
Ahşap hücreli yapısı ve yapının aslını oluşturan maddenin
selüloz olması nedeniyle, ısı bakımından kötü bir iletkendir.
Bu nedenle bölme, kaplamalar için uygun bir malzemedir.
36
Çam: 0.27 kcal/moCh
Mekanik Özellikler
Kusurlu, heterojen ve anizotrop

yapısı nedeniyle ahşabın mekanik
özelliklerini incelemek kolay
değildir. Ahşabın değişik mekanik
etkilere karşı gösterdiği dayanım
türlere göre ve aynı türlerin değişik
örneklerine göre farklılıklar gösterir.
37
Budaklar, yarıklar, peşlenme (eşit olmayan hacim değişimi),
eğik lifler, reçine keseleri kereste kusurlarındandır.
Budaklar
Çift Öz
Yarıklar
Yıllık halkalara paralel Öz Kayması

çatlak
38
A, örtülü budak (encased)

B, iç budak (intergrown)
39
Ahşabın nem içeriği
Yeni kesilmiş ağaçta % 130 - % 50, piyasada kuru kabul

edilen ahşapta % 22 - % 18, yapay yöntemlerle fırında
kurutulmuş olanlarda % 8'in altında olabilir.
Bu nedenle ahşabın özellikleri standart olarak, % 12-15

arasında nem derecesinde bulunan örnekler üzerinde
saptanır.
40
Ahşabın nem içeriği
Ahşabın fiziksel özellikleri, nem oranı ile büyük ölçüde
etkilenir. Aynı ahşap değişik nem oranlarında farklı
davranış gösterir. Ahşap kururken hacim kaybına uğrayarak
büzülür.
Aşırı kurutma
41
Basınç Dayanımı (MPa)
((N/mm2)
8 Basınç dayanımı -
su içeriği ilişkisi
7
6
5
4
3
2
1
10 20 30 40 50 w (% su içeriği)
Birim hacim ağırlığı 0.42 kg/dm3 olan bir kozalaklı ağacın

basınç dayanımının (lifler doğrultusunda) su içeriği ile değişimi 42
Uygun neme getirilmeden işlenen ahşap

malzeme büzülme nedeniyle yarılır.
43
Ahşabın nem içeriği ile enerji yutma kapasitesi arasındaki ilişki
Ağaç kuruyunca sertlik, dayanım gibi bir kısım özellikleri

artar ancak enerji yutma kapasitesi azalır.
44
Kurutma yöntemleri
Açık havada kurutma

45
Sıcak hava ile kurutma
46
Sıcak hava ile kurutma
47
Mekanik Özellikler
Anizotropi nedeniyle ahşabın mekanik özelliklerini iki
yönde incelemek.
Eksenel yön (lifler boyunca),
Transversal yön (liflere dik doğrultuda).
P P
P P 48
Mekanik Özellikler
49
50
Yönlere göre çekme dayanımı
Transversal yön
Liflere dik
1.5 oranları;
boyuna:radyal:teğet 20:1.5:1
ve
radyal yön (enine)
1
Transversal yön
Liflere dik
20 ve
Eksenel yön teğet yön (enine)
Liflere paralel yön
(boyuna) 51
52
53
54
Mekanik Özellikler
Emniyet
Gerilmeleri III.SINIF II.SINIF I.SINIF
(MPa)
KAYIN ve KAYIN ve KAYIN ve
ÇAM ÇAM ÇAM
MEŞE MEŞE MEŞE
Çekme // - - 8.5 10.0 10.5 11.0
Basınç // 6.0 7.0 8.5 10.0 11.0 12.0
Basınç ⊥ 2.0 3.0 2.0 3.0 2.0 3.0
// : Liflere paralel doğrultuda
⊥ : Liflere dik doğrultuda
Ahşap ile ilgili olarak emniyet kat sayıları değişkenliklerin

fazlalığı nedeniyle 5 ~ 10 arasında değişen değerler alır.
Yukarıdaki Tabloda bazı ahşap türleri için alınan emniyet
55
gerilmeleri verilmiştir.
Elastisite modülü
Ahşabın elastisite modülü de liflere dik ve paralel

doğrultularda değişmektedir. Elastisite modülü çamlarda
liflere paralel doğrultuda 10.000 MPa, liflere dik doğrultuda
300 MPa’dır.
Meşe ve kayın için bu değerler sırasıyla 12.500 MPa ve
600 MPa olarak alınabilir.
56
57
Eğilme Dayanımı
Ahşabın eğilme dayanımı 60-130 MPa arasında değişen

değerler alır. Örneğin, III. Sınıf çamın eğilme dayanımı 65
MPa, gürgenin 130 MPa'dır.
58
59
60
Kompozit ahşap ürünlerde
Çivi çekip çıkarma testi arayüzey yapıma mukavemeti
testleri
61
Bu örnekte suntanın talaş-yapıştırıcı
aderansı test edilmektedir.
9.1.3 Ahşabın Korunması
Dayanıklılık
Nem, özellikle zararlı mantarların gelişmesini ve canlı organizma
saldırısını kolaylaştırır. Ancak tamamen tatlı su içinde gömülü ahşabın
uzun yıllar (50-500 yıl) dayandığı gözlenmiştir.
62
Dayanıklılık
Devamlı olarak ıslanma - kuruma etkisinde bulunan ahşap kolayca
yıpranır. İyi havalandırılmış ve nemsiz ortamlarda, tarihi yapı ve
mobilyalarda görüldüğü gibi ahşap çok fazla (3000 yıl dolaylarında)
dayanabilir. Mısır’da açılan firavun mezarlarında oldukça sağlam
ahşap mobilyalara rastlanılmıştır. Ancak bu dayanım nemli toprak
içinde 4-12 yıla inebilir.
63
Yüzeysel koruma gerekliliği
64
Yüzeysel koruma gerekliliği
65
Dayanıklılık sorunları
66
Dayanıklılık çözümleri
67
68
A nice way to anchor a post to a cement base.
69
Organik etkiler
1. mantar
70
Organik etkiler 2. küf
71
Organik etkiler
3. beyaz karınca
(carpenter ants)
72
4. Tahta kurusu (bed bug)
ABD'de tahta kurusu hasarı son 5 yılda

yüzde 50 oranında artmıştır. Tahta kurusu ile
mücadelede ciddi ödenek ayrılmaktadır.
Tahta kuruları hiçbir şey yemeden 550 gün

hayatta kalabilir. Sıcak ortamda hızla
çoğalır.
73
Emprenye en iyi çözüm
Organik etkiler
Limnoria (3 to 4 mm boyunda)
ahşabı yiyerek zayıflatır. Gelgit
bölgesi mekanik etki ile hasar görür.
74
Organik etkiler
Limnoria
75
Dayanıklılık
Ahşabın dayanıklılığı doğal haliyle, koruyucu işlemlere tabi

tutulmaksızın dış etkenlere dayanmasıdır. Bu dayanıklılık
türlere göre değişir. Bazı türlerde mikroorganizma
üreyemez, yapılarında doğal antiseptik maddeler vardır.
Örneğin kestane, meşe, çam, bu tür etkilere oldukça
dayanıklıdır.
76
Dış cephe kaplaması (siding) Kızıl sedir (ABD) çatı kaplaması
Yüzeysel koruma yöntemleri
Ahşabın yüzü nemin geçmesine ve zararlı mikro

organizmaların gelişmesine engel olmak amacıyla bir
koruyucu tabaka ile örtülür. Bu amaca ulaşmak için en çok
kullanılan 5 yöntem şöylece sıralanabilir:
-Boyama
-Katranlama
-Yüzeysel yanma
-Çivileme
- Daldırma
77
Vernik: Kuruduğunda ahşap üzerinde ince, sert, ve

parlak (isteğe göre mat) bir tabaka oluşturan
reçine+çözücüden oluşan sıvı malzemelerdir.
İlk vernikler doğal reçinelerden elde edilirken

günümüzde petrol kökenlidir.
78
Vernik üretiminde kullanılan:
reçineler çözücüler
Lak Terebentin
Çamsakızı Toluen
Üreformaldehid Nafta
Vinil reçineleri Alkol
Akrilik asit reçineleri Sentetik tiner
Klorlandırılmış kauçuk Selülozik tiner
79
sentetik vernik, poliüretan vernik, selülozik vernik
doğal reçine çözücü
Lak Alkol Şellak
80
Gomalak cilası da denir.
Müzik aletlerinde kullanılır.
Petrol 2 komponentlidir (sertleştirici
türevli çözücüler ayrıca karıştırılır)
reçine
Üreformaldehid Poliüretan vernik
Polyester Polyester vernik
Vinil reçineleri Sentetik vernikler
Akrilik asit reçineleri Akrilik vernik
Beyaz lake boyalarda

sararma yapmaz.
Vernik boyadan sonra koruyucu olarak uygulanmalıdır, boya

ile karıştırılmamalıdır.
81
82
Plaza de la Encarnacion, Sevilla, İspanya, Nisan 2011
83
World's Largest Wooden Structure
Plaza de la Encarnacion, Sevilla, İspanya, Nisan 2011
84
Poliüretan kaplama
Ahşap elemanlar arasındaki derzler de esnek su geçirimsizlik malzemeleri (genleşen

poliüretan köpük) ile kapatılabilir.
85
Katranlama - Hava ile temas halinde olan
kaba yapı elemanları (direk, kazık, tahta
perde vb.) gibi görünüşün önemli olmadığı
yerlerde kullanılır. Bu yöntemde bitümlü
malzeme ahşaba sıcak ve soğuk olarak
sürülür.
86
Yüzeysel yanma - Ahşabın yüzeyine alev püskürtmek
suretiyle ahşap yüzeysel olarak kömürleştirilir. Böylece
malzeme yüzeyi dış etkenlere karşı çok dayanıklı hale
gelir.
87
Çivileme - Su içinde bulunan ahşaba saldırabilen bazı
kurtlardan korumak amacıyla, iri (yaklaşık 15 mm) ve
yuvarlak başlı özel çiviler yan yana çivilenir. Alüminyum
veya bakır çiviler tercih edilir.
Ahşap
mobilya
raptiyesi
88
Daldırma – Ahşap, türüne göre kısa veya uzun süreli bir

sıcak antiseptik banyosuna daldırılır. Bu banyolar için en
çok bakır sülfat, çinko klorür ve lizol gibi maddeler
kullanılır..
89
Daldırma öncesi geçirimsiz
kabuğun soyulması Penetrasyonu arttırmak için delme
Daldırma bir derinlemesine koruma türüdür
90
Borlu çözeltilerle koruma
91
Yüzeysel koruma
Emprenye yöntemi
Bazı tür kimyasallar ahşaba basınçlı

yöntemlerle emdirilmektedir. Emprenye
denilen bu ahşap türü dış etkilere çok
dayanıklı olmaktadır.
Ormanlık ve nemli alanda 92

kullanılacak ahşaplar için
Yangına dayanıklılık
Ahşap malzemenin en olumsuz tarafı yangına
dayanıklılığının olmamasıdır. Yalın ahşabı yangın
etkisinden tamamen kurtarmak olanaksızdır.
93
30 kasım 2011
Kastamonu ve ilçelerinde son bir ay içinde meydana

gelen 20'nin üzerinde ahşap ev yangını endişeye
neden olurken, Kırkçeşme Mahallesi'nde iki katlı bir ev
daha alevlerin arasında kül oldu.
94
http://www.aktifhaber.com/kastamonuda-iki-katli-ahsap-ev-yandi-526379h.htm
Yangına dayanıklılık
Ancak boraks ve alüminyum tuzlu kimyasal sıvıları
kütüklere şırınga ederek veya yanmaz maddelerle (asbest
levha, alçı sıvası vb.) kaplayarak izolasyon yoluyla
ahşabın yangına dayanıklılığını büyük ölçüde arttırmak
olanaklıdır.
95
Çok katlı ahşap yapılar
Maison d'adams, Angers, Fransa. Loire vadisi. Gelslingen, Baden-Württemberg, Almanya.

96 1589
Yapım tarihi: 15 YY
Dokuz Eylül Üniversitesi
İnşaat Mühendisliği Bölümü
Alternatif Yapı
Malzemeleri
9. Ahşap
9.2. Ahşabın işlenmesi ve yapılarda kullanımı
9.2.1. Ahşabın mekanik işlenmesi ve ahşap yapı elemanları
9.2.2. Ahşap bağlantı elemanları
9.2.3. Ahşap bir yapı iskeletinin bileşenleri
9.2.1 Ahşabın Mekanik İşlenmesi
İşleme Yöntemleri
Mekanik araçlarla Kimyasal işlemlerle
tomruk,
direk, selüloz sanayinde (kağıt, suni
kereste, glulam, ipek, vernik, reçine, vb.)
yaprak,
kontraplak, OSB, MDF, sunta,
fiberboard, …
Orman örümceği
Mekanik İşleme Yöntemleri
Ağaç kesildikten sonra dalları ve budakları kesilip,

yontularak tomruk haline getirilir. Bu tomruklar gereğinde
direk vb. olarak da kullanılabilir. Köprü inşaatında direkt
kullanımı:
1. Kabuk soyma
Çıkan kabuk
kurutmada yakılır
2. Kesme: Katrak. şerit testereler, daire testereler…
Katrak
Not: Farklı katrak türleri taş kesme işlerinde de kullanılır.

Çoklu şerit testere

Tekli şerit testere
Daire testere
Biçme - Tomruklar başlıca üç şekilde biçilir.
1. Paralel Biçme 2. Prizmatik Biçme
3. Çeyrek Biçme
biçilen kereste şekline ve boyutlarına göre; kalas, tahta, lata, çıta gibi adlar alır.
• Paralel biçme
• Çeyrek biçme
• Paralel biçme
• Çeyrek biçme
• Paralel biçmede
elde edilen büzülme
açısından problemli
parçalar
Diğer biçme teknikleri
Glulam (Glued-laminated structural timber) Büyük kirişler
halinde fabrikada özel seçilen keresteler ve uzun ömürlü
yapıştırıcılar kullanılarak keresteler uc uca şaşırtmalı eklenir.
Böylece uzun, kalın ve masif kirişler elde edilir. Bağlantılarda
çelik plakalar kullanılır.
Glulam yapısal
uygulamaları
http://www.apawood.org/pablog/in
dex.cfm/2006/6/28/Glulam-comes-
in-a-range-of-appearances
http://www.lamwood.com/Glulam
_Trusses_and_Decking.jpg
Glulam kiriş
uygulamaları
Glulam kafes uygulamaları
Glulam çardak, kamelya uygulamaları

Glulam mimari uygulamaları
www.naturallywood.com
Glulam kirişlerde çatı yükü ve yangın dayanıklılığı temel tasarım kriterleri

Kokema¨ki K-Market, Finlandiya
Çelik plaka yapıştırılmış glulam
kirişlerin eğilme performansı
Yalın glulam kirişlerin eğilme performansı Çelik donatılı glulam kirişlerin eğilme
performansı
Beton-glulam-betonarme hibrit kompozitler

Glulam kompozit kirişlerin çekme bölgelerine delik
açılarak GFRP donatılarla eğilme rijitliği arttırılması
Aderans kaybı ile

göçme modları
Glulam kompozit kirişlerin çekme

bölgelerine lamine GFRP elemanlar ile
öngerilme uygulaması
CFRP-ahşap glulam kompozitlerin
pultrüzyon yöntemi ile üretimi
Glulam CFRP kompozit uygulamaları
CFRP ile ahşabın yapıştırılmasında

kullanılan yapıştırıcılar
Glulam kompozitlerde görülen göçme nedenleri
72m açıklık 10 metrede bir kafes yapı tekrarlıyor.
Siemens Super Arena

Danish Bicycle Union and a cycle-racing track
Göçme sırasında dış ortam çok soğuk.

Sıcaklık farkı ek gerilme yaratıyor.
Hatalı düğüm noktası tasarımı.
Detay uygulamalarında proje ile
Güçlendirme ile
yerinde üretim arasında açı ve
yeniden faaliyete
mesafe farklılıkları. Zayıflayan
geçiriliyor.
düğüm noktasına öngörülenden
daha çok gerilme etkisi.
Dilme - Özel makinalar yardımıyla tomruktan ince yapraklar elde

etme işlemine dilme denir. Bu yapraklar marangozlukta kaplama
işlerinde kullanılır.
Açma - Tomruk, sarılmış bir halı gibi
soyulursa, geniş yüzeyler elde edilir. Açma
makinasında bıçak sabittir. Tomruk ekseni
etrafında dönerek genişliği sabit, boyları
tomruğun çapına göre değişen yapraklar
elde edilir. Elde edilen yapraklar özellikle
kontraplak (plywood) yapımında kullanılır.
Desenli kaplamaya uygun plywood ahşap örnekleri
Maun ağacı
Beyaz meşe
Ceviz
dişbudak karaağaç
Kontraplaklar (plywood)
betonarme için gergili plywood kalıp

Alternatif kalıp sistemleri
üç katlı masif ahşabın (ladin)
laminasyonu ile üretilmiş (glulam)


Kıyma - Tomruktan kereste elde edilirken çeşitli boyutlarda atıklar açığa

çıkar. Bu atıklardan kıymık, yonga ve talaşlara uygun bağlayıcılar katılıp
(tutkal, reçine) preslenerek yapay ahşap levhalar (suni tahta, sunta veya
yonga levha) elde edilir. Gevşek yapılı bir kompozittir. Suya ve yanmaya
karşı dayanımı yoktur.
talaş testere tozu lif
iri parça yonga kıymık

Kaplamalı sunta
Sunta (chipboard)
Yalın sunta
MDF (medium density fiberboard)

Kıymık, yonga ve talaşlar su ve buharda işlenerek liflerine ayrılır. Liflerin belirli
bir rutubet derecesine kadar kurutulduktan sonra yaklaşık %9-11 oranında
termosetting (sıcaklıkta katılaşan) karakterli bir tutkal ile tutkallanarak yüksek
sıcaklık ve basınç altında preslenmesiyle oluşan homojen yapıda masif
levhadır.
550-800 kg/m3
Lake: Ham MDF'nin üzeri astarlanıp üzerine

selülozik, poliüretan akrilik ve UV koruyuculu
boyaların uygulanması ile elde edilen mobilya
HDF (high density fiberboard) 900 kg/m3
MDF ile benzer malzeme

kullanılır, ancak yoğunluğu
arttırmak için presleme kuvveti
arttırılmıştır. Masif mobilya
veya kapı üretiminde kullanılır.
OSB (Oriented strand board)

Yönlendirilmiş yonga plaka
Yönlendirilen ve kurutulan
yongalar-kıymıklar reçine ile
birlikte sıcak presleme
yoluyla plakaya dönüştürülür
(177-204oC 3-5 dk).


Çatı kaplamalarında, ambalaj sektöründe, oda bölmelerinde…

Tavan ve taban döşemelerinde kullanılır.
3
I kirişlerde bh
Ix = + b.h.(d y ) 2
12
9.2.2 Ahşap bağlantı elemanları
1- Ahşap çivileri ve vidaları

2- Geçmeli - kılavuzlu bağlantılar
3- Yapıştırmalı - geçmeli bağlantılar
4- Metal plakalarla düğüm noktası tespiti
Çeşitli ahşap çivileri
Çivili ve vidalı bağlantılar

yük taşımada ikincil
yöntemler olup, düğüm
noktasında yetersizdirler.
Ahşap vidası ile bağlantı

Çivili bağlantı riskli
Ahşap çivileri galvanizlemesi kaliteli değilse korozyon lekesi

2- Geçmeli - klavuzlu bağlantılar
Kerestelerin ucuna yakın

A: ahşap-ahşap
bölgelerde çivi kullanımı
yarılmaya neden olur ve B: ahşap-çelik
bağlantı sağlamaz.
2- Geçmeli - klavuzlu bağlantılar
Taşıyıcılığın ikinci planda olduğu, sadece dkiliğin sağlanması gerektiği durumlarda

(mobilyalar) klavuz da ahşap olabilir. Yük aktarıcı bir bağlantı değildir.
Tahta çivi veya

klavuz (dowel)
Düğüm noktalarında kullanılan geçmeli bağlantı yöntemleri:

a. Lamba-zıvana yöntemi (mortise and tenon joints)
b. Bindirmeli bağlantı (lap joints)
c. Dişli bağlantı (dovetail joints)
d. Uç uca eklemeli bağlantı (scarf joints)
Bu yöntemlerden birkaçı bir arada kullanılabilir.
yapıştırıcılar
Ahşap yapıştırıcıları
An extruder applies continuous and uniformly

sized and spaced beads of adhesive to veneer
for laminating into laminated veneer lumber (LVL).
a. Lamba-zıvana yöntemi (mortise and tenon joints)
zıvana (zıvanadan çıkmak)
Lamba-zıvana birleşimi
erkek-geçme
a. Lamba-zıvana bağlantısı (mortise and tenon joints)

Mantolamada kullanılan
EPS XPS levhalarda
lamba-zıvana birleşimi
Corner Bridle Joint
Ahşap mobilya imalatında

lamba-zıvana birleşimi
Pencere profili imalatında Ahşap parkede

lamba-zıvana birleşimi geçmeli lamba-zıvana birleşimi
Göğüsleme bağlantısında
Dikme bağlantısı için

Dikmeye kiriş (kuşak)

saplamak için
Dikmeden kiriş
(kuşak) geçişi için
Daha yüksek taşıma

kapasitesi için çıkmalı
ve çoklu lamba-zıvana
birleştirme
Açılı lamba-zıvana birleştirme

b. Bindirmeli bağlantı (lap joints): İki ya da daha çok sayıda ahşap parçayı üst üste
birleştirme yöntemidir.
Köşe birleştirme Yarı bindirmeli birleştirme Üçte bir bindirmeli birleştirme
Çapraz bindirme Dişli bindirme Dişli çapraz bindirme

b. Bindirmeli bağlantı (lap joints)
Açılı yarı bindirmeli birleştirme

Köşelerde farklı dişli bağlantı tasarımları kullanılabilir.

Çift yönlü dişli bağlantı

Tam kör dişli bağlantı Yarı kör dişli bağlantı Bir başka yarı kör dişli bağlantı
Kayar dişli bağlantı Parmak dişli bağlantı

d. Uç uca eklemeli bağlantı (scarf joints): Malzeme boyunun yetersiz olduğu
durumlarda uç uca ekleme yapılır.
Basit uç uca ekleme

d. Uç uca eklemeli bağlantı (scarf joints):
Yön değiştirme amacıyla da bu bağlantı
yöntemi kullanılabilir.
Uç uca eklemeli bağlantıyı güçlendirmek

için bulon cıvata ilavesi yapılabilir.
Kamalı uç uca ekleme

Dişli kamalı uç uca ekleme

The acessories that are used for mortising

are: (A) worktable, (B) rip fence, (C)
mortising attachment, (D) mortising hold-
down, (E) drill chuck and (F) chisel and bit.
(G) The internal tubes and telescoping legs
of the extension table system suppor the
Yukarıdaki tüm bağlantı şekilleri torna makinası table (Model 510 only).
ile hazırlanabilir.

http://www.halfen.de/t/127_806.html
http://www.coastalhomeplans.com/article-22.php
http://biosa.dk/racetrack-fixing-floor-joists-into-existing-building/
9.2.3 Ahşap bir yapı iskeletinin bileşenleri
İri, ağır ve masif elemanlar iskeleti oluşturur. Daha küçükleri ikincil taşıyıcıları
meydana getirir.
Mahya aşığı
Kuşaklama
Orta aşıklar
Çatı kirişi (mertek)
Damlalık aşığı
Göğüsleme
Gergi kirişi (beam yerine)
Dikme, kolon
Kiriş
Eşik kirişi
Mahya kirişi (ridgepole)

Kuşaklama (collar tie)

Ara aşıklar (purlins)
Damlalık aşığı (plate)

Mertek, çatı kirişi (rafter)

Çeşitli mertek tasarımları

Göğüsleme (knee brace)

Gergi kirişi (grit) damlalık

aşığının altındadır.
Dikmeler (posts)
Joist (ahşap kiriş)
Ahşapta "beam"
kullanılmıyor
Joist (ahşap kiriş) Ahşapta beam

kullanılmıyor
Eşik kirişi (sill timbers)

09 Ahsap

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

09 Ahsap

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

09 Ahsap

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Dokuz Eylül Üniversitesi

İnşaat Mühendisliği Bölümü

Canlı bir organizma olan ağaçtan elde edilen ahşap;

Az işlem ile yapı elemanına dönüştürülür.

Ağaç uzunluğuna paralel, lifsi doğal bir polimer

Kış aylarında büyüme durur. Baharda kambiyum tabakası ince

Göbek odun ve yalancı odun (canlı ve

Hemen her ağaçta göbek bağlama denilen olay

huş ağacı dişbudak akçaağaç

Yumuşak ve sert ahşap türlerinin hücre kıyaslaması

Doğal bir kompozit malzeme: Ahşap reçine ile

Kaliforniya çamları (sekoya)

Okaliptüs dünyanın en uzun boylu ağaçlarından

Avustralya, Afrika, Asya'da dağılan 700'den fazla

Avrupanın en uzun ağaçları: İspanya okaliptüs

Türkiyenin en uzun ağaçları: Gümüşhane Kürtün ilçesi sınırlarındaki

Doğada çok sayıda ağaç türü olmasına karşın, önemli

Mühendislikte kullanılan ahşabın %80'i kozalaklı

Ortalama ömrü 70 yıl olup, uygun şartlar sağlandığında 5-7

Paulownia ülkemizde kışı çok sert

10 ile 16 yılda bir kesimi yapılır ise yüksek yoğunluğa

5 ile 7 yılda bir kesimi yapılır ise düşük yoğunluğa

Birim hacim ağırlık ahşabın türüne göre

En hafif ve yumuşak ağaç (0.16 g/cm3).

Ahşap uçak: De Havilland Mosquito bomber

II. Dünya savaşında 7,781 bombardıman uçağı ahşaptan

ToC 2ToC ToC 2ToC35

Kusurlu, heterojen ve anizotrop

Yıllık halkalara paralel Öz Kayması

A, örtülü budak (encased)

Yeni kesilmiş ağaçta % 130 - % 50, piyasada kuru kabul

Bu nedenle ahşabın özellikleri standart olarak, % 12-15

Birim hacim ağırlığı 0.42 kg/dm3 olan bir kozalaklı ağacın

Uygun neme getirilmeden işlenen ahşap

Ağaç kuruyunca sertlik, dayanım gibi bir kısım özellikleri

Açık havada kurutma

Ahşap ile ilgili olarak emniyet kat sayıları değişkenliklerin

Ahşabın elastisite modülü de liflere dik ve paralel

Ahşabın eğilme dayanımı 60-130 MPa arasında değişen

Yüzeysel koruma gerekliliği

A nice way to anchor a post to a cement base.

4. Tahta kurusu (bed bug)

ABD'de tahta kurusu hasarı son 5 yılda

Tahta kuruları hiçbir şey yemeden 550 gün

Ahşabın dayanıklılığı doğal haliyle, koruyucu işlemlere tabi

Yüzeysel koruma yöntemleri

Ahşabın yüzü nemin geçmesine ve zararlı mikro

Vernik: Kuruduğunda ahşap üzerinde ince, sert, ve

İlk vernikler doğal reçinelerden elde edilirken

Vernik üretiminde kullanılan:

doğal reçine çözücü

Lak Alkol Şellak

Beyaz lake boyalarda

Vernik boyadan sonra koruyucu olarak uygulanmalıdır, boya

Plaza de la Encarnacion, Sevilla, İspanya, Nisan 2011

Plaza de la Encarnacion, Sevilla, İspanya, Nisan 2011

Ahşap elemanlar arasındaki derzler de esnek su geçirimsizlik malzemeleri (genleşen

Daldırma – Ahşap, türüne göre kısa veya uzun süreli bir