პანკისი წარსული და თანამედროვეობა. მამისიმედიშვილი

You might also like

You are on page 1of 3

meore msoflio omis wlebSi, kerZod, 1944 wlis 23 Te-

bervals, CeCen da inguS xalxs Tavs daatyda gaugonari


tragedia. im dros, roca aTasobiT CeCeni da inguSi ger-
maneli faSistebis winaaRmdeg ibrZoda, sabWoTa mTavrobam
mTel vainax xalxs brali dasdo samSoblos RalatSi da
isini saqonlisTvis gankuTvnili vagonebiT Sua aziis tra-
malebSi gadaasaxla.
1944 wlis martSi sabWoTa mTavrobas dagegmili hqonda
agreTve pankiseli qistebis Sua aziaSi gadasaxleba. ori
Tvis manZilze pankiseli qistebi samkvidrodan ayris Se-
maZrwunebeli molodiniT cxovrobdnen. TiToeul ojaxs
momzadebuli hqonda qumeli, sagzali da sxva saWiro niv-
Tebi Soreuli mgzavrobisaTvis. isini yovel RamiT elo-
debodnen samxedro razmebis Tavdasxmas da Sua aziaSi
gadasaxlebas. ori Tvis manZilze xeobaSi SiSma da siCumem
daisadgura.
zogierTi cnobiT, pankisel qistebs didi daxmareba
gauwia sofel matnis maSindelma mosaxleobam. maT dade-
biTad daaxasiaTes mezobeli vainaxebi.
sxva versiiT, Telavis raionulma xelmZRvanelobam
mTavrobis winaSe pankiseli qistebis SromiTi miRwevebis
Sesaxeb vrceli angariSi waradgina, rom isini gegmebs ga-
daWarbebiT asrulebdnen. adgilobrivi xelisuflebac,
rogorc Cans, cdilobda udanaSaulo xalxis gadarCenas.
uTqvamT, qistebi qarTvelebi arian, CvenTan cxovroben,
Cveni gvarebi aqvT, Cveni xalxia, ar gaasaxloTo.
qarTveli xalxis ZalisxmeviT qistebi 1944 wels, mar-
Tlac, gadaurCnen deportacias. Tumca zogierTi panki-
seli qisti mainc moxvda gadasaxlebaSi.
rogorc cnobilia, pankisel qistebs yovelTvis xSiri
misvla-mosvla hqondaT CeCneTSi. is pankiseli qistebi,
romlebic 1944 wlis 23 Tebervals stumrad an samuSaod
CeCneTSi imyofebodnen, Sua aziaSi gadaasaxles. aseT mdgo-
mareobaSi aRmoCndnen albas TuSiSvili, asihaT maxauri da
sxvebi.
deportirebulTa Soris aRmoCnda sofel joyolos
erT-erTi uxucesi visergi muToSvili, romelic jer ma-
256
istidan CamouyvaniaT pankisSi, Semdeg mTavrobis war-
momadgenlebs motyuebiT TelavSi daubarebiaT: — mamulebs
mogcemT, unda dagasaxloTo. visergi cixeSi CausvamT,
iqidan ki Sua aziaSi gadausaxlebiaT.
Sua aziaSi gadaasaxles agreTve XX saukunis 30-ian
wlebSi mTiani CeCneTidan pankisis xeobaSi migrirebuli
qistebic, anu is ojaxebi, romlebic axladCamosaxlebulni
iyvnen saqarTveloSi.
erT-erTi maTgani iyo xerxievis ojaxi. rogorc 1934
wels dabadebulma xamzaT xerxis Ze xerxievma miambo, misi
mSoblebi maistis sofel tugadan XX saukunis 30-iani wle-
bis bolos gadmosulan pankisSi da bawaraSi dasaxlebulan.
tugaSi maT samsarTulian koSkebSi ucxovriaT. 1944 wlis
gazafxulze xerxievebTan bawaraze misulan sabWoTa xe-
lisuflebis warmomadgenlebi da uTqvamT: — adgil-ma-
mulebs mogizomavTo. isini motyuebiT CauyvaniaT TelavSi
da daupatimrebiaT. mTavrobis warmomadgenlebma xerxi-
evebis qonebas konfiskacia Cautares, yvelaferi Camoar-
Tves, maTi saqoneli ki kolmeurneobis fermaSi Serekes.
amis Semdeg mTavrobam xerxievis ojaxi saqonlisTvis gan-
kuTvnili vagoniT yazaxeTSi, jambulis olqSi gadaasaxla,
iq, sadac CeCnebi da inguSebi hyavdaT deportirebuli. ma-
Sin xamazaT xerxievi aTi wlis yofila.
Tumca im vainaxebs, romelTa gvarebsac hqondaT qar-
Tuli daboloeba `-Svili~ an `-Ze~, maleve misces samSob-
loSi dabrunebis nebarTva. CeCeni sviakaurebis erT-erTi
Stos, TaTaraSvilebis gvaris warmomadgenlebma am saSu-
alebiT daaRwies Tavi deportacias.
CeCnebisa da inguSebis Sua aziaSi gadasaxlebis Semdeg
Tavisuflebismoyvare vainaxTa ramdenime jgufma Tavi Se-
afara CeCneT-inguSeTis, fSav-xevsureTisa da TuSeTis mi-
uval mTebs. amboxebul vainaxTa razmebs, romlebsac xeli-
sufleba oficialurad `banditur dajgufebebs~ uwodeb-
da, Tav-Tavisi winamZRoli hyavda: ibi alxasti, ahmad xuC-
barovi, hidris magomedovi da sxvebi. isini xSirad Seiara-
Rebul winaaRmdegobas uwevdnen КГБ-sa da sabWoTa mili-
ciis razmebs.
257
qarTveli mTielebi xelisuflebisgan farulad exmare-
bodnen amboxebul vainaxebs. mogvianebiT swored es gaxda
xevsurebis barSi masobrivi Camosaxlebis erT-erTi mizezi.
mTavroba mTis xalxs ukve aRar endoboda. d. xoJaevis cno-
biT, `qarTvelma mTielebma fSav-xevsureTis jvar-xatebSi
udanaSaulod dasjili CeCnebisa da inguSebis saxelze
aRavlines locva-savedrebeli. qarTvelma xalxma xeli-
suflebas ar misca saSualeba gadaesaxlebinaT Sua aziaSi
CeCeni qistebi, romlebic saqarTvelos teritoriaze cxov-
roben“. [138. 21].
oficiozis gancxadebiT, didi zarali miayena wiTeli
armiis nawilebs egreT wodebilma `hidrisis~ bandam, rom-
lebic CeCneT-inguSeTidan iyvnen gadmosulebi da Tavs
alaznis xeobaSi afarebdnen. isini 1944 wlidan 1953 wlamde
moqmedebdnen. maTi ZiriTadi nawili Sepyrobili da daxo-
cili iqna, danarCenebi ki Semoiriga Sinagan saqmeTa sami-
nistrom 1953 wels.
amboxebul CeCnebsa da inguSebs gansakuTrebiT Tana-
ugrZnobdnen pankiseli qistebi. amboxebulebma icodnen
pankiseli qistebis amgvari ganwyobilebis Sesaxeb da albaT
am mizeziT xelisuflebisgan devnilma ibi alxastis raz-
melebma 1948 wels pankisis xeobaSi gamozamTreba gada-
wyvites.
qistebis monaTxrobis mixedviT, amboxebulebi omalos
CrdiloeTiT, muwuxevSi dabinavebulan. muwuxevi gareSe
pirTaTvis mofarebul adgils warmoadgens, garda amisa,
sofelTan axlos mdebareobs da advili iqneboda iqidan
amboxebulTa sursaT-sanovagiT momarageba. mTavrobas uk-
ve hqonda informacia xevsureTis sofel andaqidan kav-
kasionis samxreT ferdobze ibi alxastis ramdenimekaciani
razmis gadmosvlis Sesaxeb. amitom uSiSroebis samsaxurma
birkianSi saguSago moawyo.
pankiseli qistebi CeCeni amboxebulebisadmi aSkara
mxardaWeras ver bedavdnen, radgan maT 1953 wlamde, sta-
linis gardacvalebamde, mudamdRe hqondaT Sua aziaSi
gadasaxlebis SiSi.

258

You might also like