PROCJEĐIVANJE I ZDENCI 2009

PROCJEĐIVANJE I ZDENCI

1. Potrebno je odrediti tlak u komori pm kojim se ostvaruje strujanje kroz filterske slojeve kružnog
poprečnog presjeka kao na slici. Potrebno je i izračunati silu tlaka na filterski sloj sa koeficijentom
propusnosti k2 i nacrtati piezometarsku liniju.

Zadano je: ρ = 1000 kg/m3; Q = 0,005 m3/s k1 = 0,001 m/s k2 = 0,002 m/s
D = 1 m; L1 =0,1 m L2 = 0,2 m h1 = h2 = 1 m

4Q
v= = 0, 0064 m/s
D2π
v ⋅ L1 0, 0064 ⋅ 0,1
∆h1 = = = 0, 64 m
k1 0, 001
v ⋅ L2 0, 0064 ⋅ 0, 2
∆h2 = = = 0, 64 m
k2 0, 002
∆h1 + ∆h2 = 1, 28 m

pm
= h2 + ∆h1 + ∆h2 = 2, 28 m pm = 22, 37 kPa
ρg
 p D D2 π
F2 L =  m + h1 − ∆h1 +  ⋅ ρg ⋅ = 24,19 kN
 ρg 2 4
p D D2π
F2 D =  m + h1 − ∆h1 − ∆h2 +  ⋅ ρg ⋅ = 19, 26 kN
 ρg 2 4
F2 = F2 L − F2 D = 24,19 − 19, 26 = 4, 93 kN
 PROCJEĐIVANJE I ZDENCI 2009
2. Za stacionarni slučaj strujanja kroz poroznu sredinu širine B = 3m sa koeficientima propusnosti k1 =
10-3 m/s, k2 = 10-2 m/s, k3 = 5*10-3 m/s izmjerena je proticajna količina Q = 0,005 m3/s. Potrebno je
odrediti razliku razina u posudi A i B koja omogućuje proticanje zadanog Q. Skicirati piezometarsku
liniju.

Zadano je: h1= 4,5 m ; L1 = L2 = L3 = 5 m

Q 0, 005
v1 = v2 = v3 = = = 0,00037 m/s
A 3 ⋅ 4,5
dh
v = −k ⋅
dl

L1 5
∆h1 = v ⋅ = 0, 00037 ⋅ −3 = 1,85m
k1 10

L2 5
∆h2 = v ⋅ = 0, 00037 ⋅ −2 = 0,185m
k2 10
L3 5
∆h3 = v ⋅ = 0, 00037 ⋅ = 0,37m
k3 5 ⋅10−3

h = ∆hUK = ∆h1 + ∆h2 + ∆h3 = 2,405 m

 PROCJEĐIVANJE I ZDENCI 2009
3. U vodonosnik pod tlakom, debljine propusnog sloja M = 10 m i koeficijenta propusnosti k = 0,001
m/s postavljaju se tri zdenca na međusobnoj udaljenosti L (kao na slici). Iz zdenaca se crpe količine
Q1 = 0,01 m3/s ; Q2 = 0,012 m3/s ; Q3 = 0,014 m3/s. Potrebno je odrediti sniženje u piezometru P ako
je poznat radijus utjecaja zdenaca R = 2,5L= 250 m.

H 0 − h0
Q = 2πkM
R
ln
r
R
Q ⋅ ln
sniženje s 0 = H 0 − h0 = r
2πkM

Q1 R Q2 R
sP = ln + ⋅ ln
2 πkM L 2 πkM 2L
0, 01 250 0, 012 250
sP = ⋅ ln + ⋅ ln
2 π ⋅ 0, 001 ⋅10 100 2 π ⋅ 0, 001 ⋅10 200
sP = 0,188 m

4. Vodonosnik pod tlakom, debljine propusnog sloja M = 10 m i koeficijenta propusnosti k = 0,001 m/s
omeđen je u jednom smjeru sa vertikalnom nepropusnom granicom kao na slici. Paralelno sa
nepropusnom granicom postavljena su tri zdenca jednake izdašnosti Q = 0,01 m3/s. Potrebno je
odrediti sniženje u piezometru P ako je radijus utjecaja zdenaca R = 3,5 L ; L= 350 m.

Q R Q R
sP = ln + 2⋅ ln
2 πkM 2 L 2 πkM 5 L2
Q  R R 
sP =  ln + 2 ⋅ ln 
2 πkM  2 L 5 L2 
sP = 0, 23 m
 PROCJEĐIVANJE I ZDENCI 2009
5. U vodonosnik sa slobodnim vodnim licem (k = 0,001 m/s) postavljena su četiri zdenca, po dva sa
svake strane vodotoka. Potencijal vodonosnog sloja prije početka crpljenja iznosi H0 = 20m, a
međusobne udaljenosti zdenaca definirane su na slici. Iz zdenaca se crpe količine Q1 = Q3 = 0,01
m3/s, Q2 = Q4 = 0,012 m3/s. Potrebno je odrediti sniženje u piezometru P ako je radijus utjecaja
zdenaca R = 400 m. L= 50 m.

Q1 R Q R Q1 R Q R
∆Φ = ln + 2 ln − ln − 2 ln
2π 50 2π 100 2π 100 2 + 502 2π 1002 + 100 2
∆Φ = 0, 00195
 H 2 − hP2 
k ⋅  = 0, 00195
 2 
H 2 − hP2 = 3, 9
hP = H 2 − 3,9 = 19,9
sP = H − hP = 20 − 19,9 = 0,1 m
 PROCJEĐIVANJE I ZDENCI 2009

6. Za vodonosnik sa slobodnim vodnim licem potrebno je izračunati sniženje razine podzemne vode u
zdencu B ako se iz zdenaca A,B,C,D crpe količine kao na slici. Debljina vodonosnog sloja prije
početka crpljenja je H = 20m.

Zadano je: k = 0,001 m/s; Q = 0,01 m3/s; L = 100 m;

promjer zdenaca = r = 0,5 m ; radijus utjecaja zdenaca = R = 500 m

2Q R Q R Q R
∆Φ B = ln + 2 ln + ln = 0,029
2π r 2π L 2π L 2
2Φ B
hB = H 2 − = 18,49 m
k
s B = H − hB = 20 − 18,49 = 1,51 m

7. Za vodonosnik pod tlakom potrebno je izračunati sniženje razine podzemne vode u zdencu A ako se iz
zdenaca A,B,C,D crpe količine kao na slici.
Zadano je: k = 0,001 m/s; debljina vodonosnog sloja pod tlakom M =10 m;
3
Q = 0,01 m /s; promjer zdenaca r = 0,5 m;
L = 100 m; radijus utjecaja zdenaca R = 500 m.

2Q R Q R Q R
sA = ln + 2 ln + ln = 2, 91 m
2 πkM r 2 πkM L 2 πkM 2L
 PROCJEĐIVANJE I ZDENCI 2009
8. Dva potpuna zdenca Z1 i Z2 postavljena su u vodonosnik sa slobodnim vodnim licem i nalaze se na
udaljenosti L1 = L2 = 100 m od vodotoka. Potrebno je izračunati količinu crpljenja Q ukoliko se na
poziciji piezometra P registrira sniženje sP = 2 m.

Zadano je: k = 0,001 m/s radijus utjecaja zdenaca R = 300 m

debljina vodonosnog sloja prije početka crpljenja H = 16m

sP = H − hP = 2m → hP = 14m
 H 2 − hP 2  Q R Q/2 R Q R
k ⋅ = ln + ln − ln
 2  2π L2 / 2 2π L2 / 2 2π 2 L1 + L2 / 2
 16 2 − 142  Q  300 300 300 
0, 001 =  ln + 0, 5ln − ln  → Q = 0, 075 m3 / s
 2  2π  50 50 250 
 PROCJEĐIVANJE I ZDENCI 2009
9. Za slučaj eksploatacije vodonosnika sa slobodnim vodnim licem potrebno je odrediti sniženje u
zdencu 1 ako se iz njega, kao i iz okolnih zdenaca 2, 3, 4 crpi Q = 0,015 m3/s. (Svaki zdenac Q =
0,015 m3/s). Radijus zdenca iznosi ro = 0,25m, a radijus utjecaja pojedinog zdenca iznosi R = 500m.
Koeficient filtracije k = 0,01 m/s a dubina vodonosnika prije početka crpljenja iznosila je Ho = 10m.
Međusobne udaljenosti između zdenaca prikazane su na slici (L = 100m).

 H 02 − h12 
k   = ∆Φ ukupno 1
 2 
 H −h  Q R Q R Q
2 2
R Q R
k o 1 = ln + ln + ln + ln
 2  2π r0 2π L 2π (2 L) 2 + L2 2π 2 L
 H 2 − h2  Q R R R R 
k o 1  =  ln + ln + ln + ln  = 0, 026
 2  2π  r0 L (2 L ) 2
+ L2 2L 
 
2∆Φ ukupno 1
h1 = H 02 − = 9, 74 → s = H 0 − h1 = 0, 26 m
k
 PROCJEĐIVANJE I ZDENCI 2009
10. Za slučaj eksploatacije vodonosnika koji se nalazi pod tlakom potrebno je odrediti sniženje u zdencu 1
ako se iz njega, kao i iz zdenca 2 crpi količina Q = 0,015 m3/s. Zdenci se nalaze na udaljenosti L =
100m od nepropusne vertikalne granice. Radijus utjecaja je R = 500m, radijus zdenca ro = 0,25m, a
koeficient filtracije k = 0,01 m/s. Debljina vodonosnika iznosi M = 20 m.

Q R Q R Q R Q R
s1 = ln + ln + ln + ln
2πkM r0 2πkM L 2πkM L2 + (2 L) 2 2πkM 2 L
Q  R R R R 
s1 =  ln + ln + ln + ln  = 0,13 m
2πkM  r0 L L2
+ (2 L ) 2 2 L 
 
 PROCJEĐIVANJE I ZDENCI 2009
11. Nepropusna podina nalazi se na koti 87, a razina slobodnog lica podzemne vode prije početka
crpljenja je na 99. Koliko zdenaca izdašnosti Q = 0,01 m3/s je potrebno postaviti u krugu radijusa r =
300 m od građevinske jame za ostvarenje željenog sniženje razine podzemne vode od 2 m.

Zadano je: k = 0,1*10-3 m/s; radijus utjecaja zdenaca R = 500 m.

H −h =2m
 H 2 − h2   122 − 102 
∆Φ = k   = k   = 0, 0022
 2   2 
Q R
∆Φ = n ⋅ ln
2π r
0, 01 500
0, 0022 = n ⋅ ⋅ ln → n = 2, 7 potrebno je postaviti 3 zdenca
2 ⋅π 300
 PROCJEĐIVANJE I ZDENCI 2009
12. Zdenci Z1 i Z2 te piezometri P1 i P2 postavljeni su u vodonosnik pod tlakom. Između zdenaca nalazi se
vodotok. Potrebno je odrediti sniženja u piezometrima P1 i P2 .

Zadano je: k = 0,001 m/s; M = 10m; radijus utjecaja zdenaca R = 250m; L=100m
Q1 = 0,02 m3/s i Q2 = 0,01 m3/s.

R
Q1 R Q1 R Q1
sP1 = ⋅ ln − ⋅ ln = ⋅ ln 50 = 0,35 m
2π kM 50 2π kM 150 2π kM R
150
Q1 R
sP 2 = ⋅ ln = 0, 29 m
2π kM 100
 PROCJEĐIVANJE I ZDENCI 2009
13. Zdenci Z1 i Z2 te piezometri P1 i P2 postavljeni su u vodonosnik sa slobodnim vodnim licem u kojem
je razina podzemne vode iznad nepropusne podine prije početka crpljenja H0 = 10m. Između zdenaca
nalazi se vodotok. Potrebno je odrediti sniženja u piezometrima P1 i P2 .

Zadano je: radijus utjecaja zdenaca R =500m; k = 0,01 m/s;

Q = 0,02 m3/s ; L = 200 m.

Q/2 R Q/2 R
∆Φ P1 = ln − ln = 0, 00175
2π L / 2 2π 3L / 2
Q R
∆Φ P 2 = ln = 0, 00512
2π L / 2

 H 2 − hP21  2∆Φ P1
 ⋅ k ⇒ hP1 = H o −
2
∆Φ P1 =  o = 9,98 m → sP1 = H o − hP1 = 0, 02 m
 2  k
 H 2 − hP2 2  2∆Φ P 2
 ⋅ k ⇒ hP 2 = H o −
2
∆Φ P 2 =  o = 9,95 m → sP 2 = H o − hP 2 = 0, 05 m
 2  k
 PROCJEĐIVANJE I ZDENCI 2009
14. Zdenci Z1, Z2, Z3 i Z4 postavljeni su u vodonosnik pod tlakom. Između zdenaca nalazi se vodotok.
Potrebno je odrediti sniženja u piezometrima P1 i P2.

Zadano je: k = 0,001 m/s; L = 100m; debljina vodnosnog sloja M = 10m;

Q = 0,02 m3/s; radijus utjecaja zdenaca R = 300m.

Q R 2Q R
sP1 = ln + ln = 0,828 m
2π kM L 2π kM L 2
2Q R Q R
sP 2 = ln + ln = 0, 939 m
2π kM L 2π kM L 2
 PROCJEĐIVANJE I ZDENCI 2009
15. Zdenci Z1, Z2 i Z3 postavljeni su u vodonosnik sa slobodnim vodnim licem u kojem je razina
podzemne vode iznad nepropusne podine prije početka crpljenja iznosila H0 = 12m. Lijevo od
zdenaca na udaljenosti 2L nalazi se vertikalna nepropusna granica. Potrebno je odrediti sniženje u
piezometru P.

Zadano je: k = 0,001 m/s; Q = 0,02 m3/s; L = 100 m

radijus utjecaja zdenaca R =250m.

 H 2 − hP2  Q R Q R
k ⋅ o  = ∆Φ P = ln + ln
 2  2π L 2π 2 L

Q R R 
∆Φ P = ln  ⋅  = 0, 0036
2π  L 2 L 

2∆Φ P 2 ⋅ 0, 0036
hP = H o2 − = 144 − = 11, 7 m
k 0, 001
sP = 12 − 11, 7 = 0,3 m
 PROCJEĐIVANJE I ZDENCI 2009
16. Potrebno je odrediti potrebnu količinu crpljenja Q u svakom od četri zdenaca, a kojom će se
omogućiti smanjenje razine podzemene vode u sredini građevinske jame za sA = 1m. Također je
potrebno odrediti sniženja u samim zdencima s. Vodonosnik je sa slobodnim vodnim licem.

Zadano je: R = 250 m; k= 0,01m/s; r0 = 0,5m. L=10 m; d=20 m

∆φ A = 4 ⋅
Q R
ln = k ⋅
( H 02 − h02 ) = 0, 01⋅ (152 − 142 ) = 0,145
2π d 2 2

0,145 ⋅ 2π
Q= = 0, 09 m 2 /s
250
4 ln
20

Q R Q R Q R 0, 09 2504
∆φZDENAC = ln + ln + 2⋅ ln = ln 2
= 0,178
2π ro 2π 2d 2π d 2 2π 0,5 ⋅ 40 ⋅ 20 2 ( )
∆φZDENAC = 0, 01 ⋅
(15 2
− h2 )
= 0,178
2

2∆φzdenca
h = 152 − = 13, 76 m
0, 01
s = 15 − 13, 76 = 1, 24 m
 PROCJEĐIVANJE I ZDENCI 2009

17. Potrebno je odrediti intenzitet prihranjivanja vodonosnika pod tlakom putem anti-zdenaca izdašnosti
Q2 položenih oko središnjeg zdenca iz kojeg se crpi Q1 ,a da ne dođe do smanjenja tlačne visine
podzemne vode u središnjem zdencu .

Zadano je: k = 0,01 m/s; R (radijus utjecaja) = 200m; r0 (radijus središnjeg zdenca) = 0,5m
Q1 = 0,01m3/s M (debljina vodonosnog sloja) = 15m L = 350 m

L / 2 = 175 m L / 2 2 = 247, 5 m
Q1 R Q2 R
ln = 4 ⋅ ln
2π kM r0 2π kM L / 2
Q2 = 0,112 m3 / s
 PROCJEĐIVANJE I ZDENCI 2009
18. U vodonosnik sa slobodnim vodnim licem debljine vodonosnog sloja H = 20m položena su dva
zdenca radijusa r0 = 0,25m izdašnosti Q i 2Q. Između njih se nalazi piezometar P. Na udaljenosti L od
zdenaca i piezometra nalazi se vodotok. Potrebno je odrediti sniženje vodnog lica sP u piezometru
ukoliko je na mjestu zdenca izdašnosti Q izmjereno sniženje sQ = 0,5m.

Zadano je: k = 0,01 m/s ; R (radijus utjecaja zdenca) = 500m ; L = 200m ;

 H 2 − hQ 2  Q R 2Q R Q R
k  = ln + ln − ln

 2  2π ro 2π 2 L 2π 2 L
 202 − 19,52  Q  R R 
0, 01 =  ln + ln 
 2  2π  ro 2L 
0, 099 = 1, 245 ⋅ Q

Q = 0, 08 m3 / s

 H 2 − hP 2  Q R 2Q R Q R 2Q R
∆φP = k  = ln + ln − ln − ln
 2  2π L 2π L 2π 5L 2π
2
5 L2

 202 − hP 2  Q  R R 
0, 01 =  3 ⋅ ln − 3 ⋅ ln 
 2  2π  L 5L2 

 202 − hP 2 
0, 01  = 0, 0462
 2 

2 ⋅ ∆φP 2 ⋅ 0, 0462
hP = H 2 − = 202 − = 19, 77 m
k 0, 01

sP = H − hP = 0, 23 m
 PROCJEĐIVANJE I ZDENCI 2009
19. Procjeđivanjem na uređaju sa slike ostvaruje se stacionarni protok Q = 0,005 m3/s, a potrebno je
odrediti tlak na manometru pm .

Zadano je: k1 = 0,01m/s; k2 = 0,005 m/s; ρ = 1000kg/m3; h = 10m; D = 0,5m; L1= L2 = 2m

D 2π 4Q
Q= ⋅ v ⇒ v = 2 = 0, 0255 m / s
4 Dπ
∆h ∆h v⋅L
v = k1 ⋅ 1 = k2 ⋅ 2 → ∆h1 = = 5,1 m
L L k1
v⋅L
∆h2 = = 10, 2 m
k2
pm = ρ ⋅ g ( h + ∆h1 + ∆h2 ) = 1000 ⋅ 9,81⋅ (10 + 5,1 + 10, 2 )
pm = 248, 2 kPa
 PROCJEĐIVANJE I ZDENCI 2009
20. Potrebno je odrediti sniženje u piezometru P koje nastupa uslijed stacionarnog crpljenja iz zdenca Q1,
Q2, Q3, Q4 postavljenih u vodonosnik pod tlakom.

Zadano: Q1 = 0,01 m3/s; Q2 = 0,02 m3/s; Q3 = 0,03 m3/s; Q4 = 0,04 m3/s;

L = 100 m; k = 0,001 m/s; R (radijus utjecaja zdenca) = 300 m;
M = 15 m (debljina vodonosnog sloja pod tlakom).

Q1 R Q2 R Q3 R Q4 R
sP = ln + ln + ln + ln +
2π kM L / 2 2π kM L / 2 2π kM 5( L / 2)2 2π kM 5( L / 2) 2
Q1 R Q2 R
+ ln + ln
2π kM 17( L / 2) 2 2π kM 17( L / 2) 2
Q1 R R R R R R 
sP =  ln L / 2 + 2 ⋅ ln L / 2 + 3 ⋅ ln + 4 ⋅ ln + ln + 2 ⋅ ln 

2π kM L / 2⋅ 5 L / 2⋅ 5 L / 2 ⋅ 17 L / 2 ⋅ 17 
Q1  R R R 
sP = ⋅ ln  3 ⋅ ln + 7 ⋅ ln + 3 ⋅ ln 
2π kM  L/2 L / 2⋅ 5 L / 2 ⋅ 17 

sP = 0, 275 m
 PROCJEĐIVANJE I ZDENCI 2009
21. Potrebno je odrediti razliku razinu vodnih lica “h“ koja je potrebna da se ostvari protjecanje sa
protokom Q kroz porozne filterske slojeve i nacrtati piezometarsku liniju.

Zadano je: L1 = L2 = L3 = 2 m; k1 = 0,01 m/s; k2 = 0,02 m/s; k3 = 0,03 m/s;

Q = 0,001 m3/s; A1 = 1 m2; A2 = 0,75 m2; A3 = 0,5 m2;

Q ∆H i Q ⋅ Li
vi = = − ki ⇒ ∆H i =
Ai Li Ai ⋅ ki

∆H1 = 0, 2 m
∆H 2 = 0,133 m
∆H 3 = 0,133 m
3
h = ∑ ∆H i = 0, 466 m
i =1
 PROCJEĐIVANJE I ZDENCI 2009
22. Potrebno je odrediti sniženje u piezometru P koje nastupa uslijed stacionarnog crpljenja iz zdenca Q1,
Q2, Q3, Q4 postavljenih u vodonosnik sa slobodnim vodnim licem.

Zadano je: k = 0,001 m/s, L=150m; R = 500 m (radijus utjecaja);

Q1 = 0,01 m3/s; Q2 = 0,02 m3/s; Q3 = 0,03 m3/s; Q4 = 0,04 m3/s;
H = 20 m (debljina vodonosnog sloja prije početka crpljenja).

Q1 R Q2 R Q1 R Q R
∆Φ P = ln + ln − ln − 2 ln
2π L 2π L 2π 5 L2 2π 5 L2
Q  R R 
∆Φ P = 1  3 ⋅ ln − 3 ⋅ ln 
2π  L L 5
3Q1
∆Φ P = ln 5
2π
∆Φ P = 0, 00384

2∆Φ p
hp = H 2 − = 19,81 m
k
sP = H − hP = 20 − 19,81 = 0,19 m