ICS 91.120.

20 TÜRK STANDARDI TS 2381-1

EN ISO 717-1/Nisan 2005

TÜRK STANDARDI
TURKISH STANDARD

TS 2381-1 EN ISO 717-1

Nisan 2005

ICS 91.120.20

AKUSTİK - YAPILARDA VE YAPI ELEMANLARINDA SES

YALITIMININ DEĞERLENDİRİLMESİ - BÖLÜM 1: HAVA İLE
YAYILAN SESİN YALITIMI

Acoustics - Rating of sound insulation in buildings and of

building elements - Part 1: Airborne sound insulation

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA
− Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya çıkacak
gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınları izlemelerini ve standardın
uygulanmasında karşılaştıkları aksaklıkları Enstitümüze iletmelerini rica ederiz.

− Bu standardı oluşturan Hazırlık Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde görüşlerini
bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin değerli katkılarını
şükranla anarız.

Kalite Sistem Belgesi

İmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite
Standardlarına uygun olarak kurmaları durumunda TSE tarafından verilen belgedir.

Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası)

TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun
olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü’nün
garantisi altında olduğunu ifade eder.

TSEK
Kalite Uygunluk Markası (TSEK Markası)
TSEK Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin henüz Türk Standardı
olmadığından ilgili milletlerarası veya diğer ülkelerin standardlarına veya Enstitü tarafından kabul edilen
teknik özelliklere uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk
Standardları Enstitüsü’nün garantisi altında olduğunu ifade eder.

DİKKAT!
TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun
üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir
garanti söz konusu değildir.

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir.

TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

ICS 91.120.20 TÜRK STANDARDI TS 2381-1
EN ISO 717-1/Nisan 2005

Ön söz
− Bu standard; CEN tarafından kabul edilen EN ISO 717-1 (1996) standardı esas alınarak TSE Mühendislik
Hizmetleri Hazırlık Grubu'nca TS 2381-1 prEN 20717-1 (1996) standardının revizyonu olarak hazırlanmış
ve TSE Teknik Kurulu’nun 29 Nisan 2005 tarihli toplantısında Türk Standardı olarak kabul edilerek
yayımına karar verilmiştir.

− Bu standardın daha önce yayımlanmış bulunan baskıları geçersizdir.

− TS 2381(1976) standardı, 3 Nisan 1996 tarihinde;

− TS 2381-1 prN 20717-1 (1996) olarak kısmen revize edilmiştir. Daha sonra TS 2381-1 EN ISO 717-1 ve
TS 2838-2 EN ISO 717-2 olarak hazırlanmıştır.
ICS 91.120.20 TÜRK STANDARDI TS 2381-1
EN ISO 717-1/Nisan 2005

İçindekiler
0 Giriş ........................................................................................................................................................... 1
1 Kapsam...................................................................................................................................................... 1
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar ............................................................................................ 1
3 Terimler ve tarifler .................................................................................................................................... 2
4 Tek sayılı niceliklerin değerlendirilmesi için işlem ............................................................................... 3
4.1 Genel................................................................................................................................................... 3
4.2 Referans değerler ............................................................................................................................... 3
4.3 Ses spektrumları ................................................................................................................................. 3
4.4 Karşılaştırma metodu .......................................................................................................................... 7
4.5 Spektrum adaptasyon terimlerinin hesaplanması ............................................................................... 7
5 Sonuçların gösterilmesi........................................................................................................................... 8
5.1 Bina elemanlarının performansının gösterilmesi................................................................................. 8
5.2 Bina performans ve kurallarının gösterilmesi...................................................................................... 8
Ek A (Bilgi için ) Spektrum adaptasyon terimlerinin kullanımı ................................................................. 9
Ek B (Bilgi için) Genişletilmiş frekans aralığı için terimler...................................................................... 11
Ek C (Bilgi için) Spektrum adaptasyon terimleri ve tek sayı niceliklerinin hesaplanmasına
ait örnekler ........................................................................................................................................... 14
ICS 91.120.20 TÜRK STANDARDI TS 2381-1
EN ISO 717-1/Nisan 2005

Akustik - Yapılarda ve yapı elemanlarında ses yalıtımının

değerlendirilmesi - Bölüm 1: Hava ile yayılan sesin yalıtımı

Giriş
Binalarda ve bina elemanlarındaki hava ile yayılan ses yalıtımını ölçme metotları, ISO 140-3, ISO140-4,
ISO140-5, ISO140-9 ve ISO140-10’da standard hâle getirilmiştir. Bu standardın amacı, tek sayı özelliğindeki
akustik performansa dönüştürülebilen hava ile yayılan ses yalıtımının frekans bağımlı değerler aracılığı ile bir
metodun standard hâle getirilmesidir.

1 Kapsam
Bu standard;
a) Duvarlar, döşemeler, kapılar ve pencereler gibi bina elemanlarını ve binalardaki hava ile yayılan sese
karşı yalıtımın tek sayı nicelikleri,
b) Bir binanın dışındaki trafik ve bir bina içindeki gürültü kaynakları gibi değişik gürültü kaynaklarının farklı
ses seviyesi spektrumlarını,
c) ISO 140-3, ISO 140-4, ISO140-5, ISO 140-9 ve ISO 140-10’a göre 1/3 oktav bant veya oktav bantlarla
yapılan ölçmelerin sonucunda , bu miktarların belirlenmesi için kuralları
kapsar.
Bu standard, tek sayılı nicelikler, bina kodlarındaki akustik kuralların formül hâline getirilmesinin
basitleştirilmesi ve hava ile yayılan sese karşı yalıtımın değerlendirilmesi için tasarlanır. Tek sayılı
niceliklerin, gerekli olan sayısal değerleri, değişen şartlara göre belirtilir. Tek sayı nicelikleri oktav bantlar
veya 1/3 oktav banttaki ölçmelerin sonuçlarına dayandırılır.
Lâboratuvar ölçmeleri ISO140-3,ISO140-9 ve ISO 140-10‘a göre yapılır ve tek sayılı nicelikler sadece 1/3
oktav bant kullanılarak hesaplanmalıdır. Genişletilen frekans aralığı üzerine uygulanacak ölçüm sonuçlarının
değerlendirilmesi Ek B ‘de verilmiştir.

2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standard ve/veya dokümanlara atıf yapılmaktadır.
Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste hâlinde verilmiştir. Tarih belirtilen
atıflarda daha sonra yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yapılması
şartı ile uygulanır. Atıf yapılan standard ve/veya dokümanın tarihinin belirtilmemesi hâlinde en son baskısı
kullanılır.
EN, ISO, IEC Adı TS No1) Adı
vb. No (İngilizce) (Türkçe)
ISO 140-3 Acoustics - Measurement of sound TS EN Akustik - Yapılarda ve yapı eleman-
insulation in buildings and of building ISO 140-3 larında ses yalıtımının ölçülmesi -
elements - Part 3: Laboratory Bölüm 3: Yapı elemanlarında havada
measurements of airborne sound yayılan ses yalıtım değerinin
insulation of building elements lâboratuvarda ölçülmesi
ISO140-4 Acoustics - Measurement of sound TS ISO Akustik - Yapılarda ve yapı eleman-
insulation in buildings and of building 140-4 larında ses yalıtımının ölçülmesi -
elements - Part 4: Field measurements Bölüm 4: Odalar arasında hava ile
of airborne sound insulation between yayılan ses yalıtımının alan ölçmeleri
rooms
ISO 140-5 Acoustics - Measurement of sound TS ISO Akustik - Yapılarda ve yapı eleman-
insulation in buildings and of building 140-5 larında ses yalıtımının ölçülmesi -
elements - Part 5: Field measurements Bölüm 5: Dış cephe kaplama eleman-
of airborne sound insulation of facade ları ve dış cephe kaplamalarının hava
elements on facades ile yayılan ses yalıtımının alan
ölçmeleri

1)
TSE Notu : Atıf yapılan standardların TS numarası ve Türkçe adı 3. ve 4. kolonda verilmiştir.
1
ICS 91.120.20 TÜRK STANDARDI TS 2381-1
EN ISO 717-1/Nisan 2005

EN, ISO, IEC Adı TS No1) Adı

vb. No (İngilizce)
ISO 140-9 Acoustics - Measurements of sound
insulation in buildings and of buildings
elements - Part 9: Laboratory
measurement of room-to-room airborne
sound insulation of a suspended ceiling
with a plenium above it
ISO 140-10 Acoustics - Measurements of sound
insulation in buildings and of building
elements - Part 10: Laboratory
measurement of airborne sound
insulation of small building elements
(Türkçe)
TS EN Akustik - Yapılarda ve yapı eleman-
20140-9 larında ses yalıtımının ölçülmesi -
Bölüm 9: Üst bir dolgu maddesiyle
doldurulmuş bir asma tavanda
odadan odaya hava ile yayılan ses
yalıtımının laboratuvar ölçmeleri
TS EN Akustik -Yapılarda ve yapı
20140-10 elemanlarında ses yalıtımının
ölçülmesi - Bölüm 10: Küçük yapı
elemanlarında hava ile yayılan ses
yalıtımının lâboratuvar ölçmeleri

3 Terimler ve tarifler
Bu standardın amacı bakımından aşağıdaki tarifler uygulanır.

3.1 Hava ile yayılan sesin yalıtımının değerlendirilmesinde tek sayılı nicelik
Bu standardda belirtilen metoda göre kaydırıldıktan sonra 500 Hz’teki referans eğrisinin desibel cinsinden
değeri.

Not 1 – Tek sayılı nicelikte kullanılan semboller ve terimler ölçme tipine bağlıdır. Binalarda hava ile yayılan
sesin yalıtımı için Çizelge 2’de ve bina elemanlarının hava ile yayılan sese karşı yalıtım özellikleri
,Çizelge 1’de liste hâlinde verilmiştir

3.2 Spektrum adaptasyon terimi

Belirli ses spektrumlarının özelliklerinin dikkate alınması için ( meselâ; ) tek sayılı değere ilâve edilen
değer. Sonuç desibel cinsinden ifade edilir.

Not 2 - İki ses spektrumu bu standardda tarif edilir ( 1/3 oktav bant ve oktav bantlarda).

Not 3 - İki spektrum adaptasyon terimi ile bilgiler Ek A’da verilmiştir.

Çizelge 1 – Bina elemanlarının hava ile yayılan ses yalıtım özelliklerinin tek sayılı nicelikleri

1/3 oktav bant değerlerinden türetme Tanım

Tek sayılı nicelik Terim ve sembol
Ağırlıklı ses azaltma Ses azaltma indeksi, R’ ISO 140-3 : 1995 Bağıntı (4)
indeksi,
Seviye farkı normal hâle Seviye farkı normal hâle ISO 140-9:1985 Bağıntı (3)
getirilmiş ağırlıklı asma tavan, getirilmiş asma tavan,

Seviye farkı normal hâle Seviye farkı normal hâle ISO140-10:1991 Bağıntı (1)
getirilmiş ağırlıklı eleman, getirilmiş eleman,

2
ICS 91.120.20 TÜRK STANDARDI TS 2381-1
EN ISO 717-1/Nisan 2005

Çizelge 2 – Binalarda hava ile yayılan ses yalıtımının tek-sayılı nicelikleri

Oktav bant veya 1/3 oktav bant değerlerinden türetme Tanım

Tek sayılı nicelik Terim ve sembol
Ağırlıklı görünür ses azaltma indeksi, Görünür ses azaltma indeksi, ISO140-4:- Bağıntı (5)
' '
R w R
Ağırlıklı görünür ses azaltma indeksi, Görünür ses azaltma indeksi, ISO140-5:- Bağıntı (3 )
' '
R 450 , w
R 45 0
Ağırlıklı görünür ses azaltma indeksi, Görünü ses azaltma indeksi , ISO-5:-5 Bağıntı (4)
' '
R tr , s , w R tr ,s
Ağırlıklı normal hâle getirilmiş seviye Normal hâle getirilmiş seviye ISO140-4:- Bağıntı (3)
farkı, D n , w farkı, D n
Ağırlıklı standard hâle getirilmiş seviye Standard hâle getirilmiş seviye ISO140-4:- Bağıntı ( 4)
farkı, D nTw farkı, D nT
Ağırlıklı standard hâle getirilmiş seviye Standard hâle getirilmiş seviye ISO140-5:- Bağıntı (7)
farkı, Dls , 2 m , nT , w veya Dls , 2 m , nTw farkı,
Dls , 2 m, nT veya Dls , 2 m, nT

4 Tek sayılı niceliklerin değerlendirilmesi için işlem

4.1 Genel
ISO140-3, ISO140-4, ISO140-5, ISO140-9 ve ISO140-10‘e göre elde edilen değerler oktav bantlar için 125
Hz ilâ 2000 Hz, 1/3 oktav bantlar için 1000 Hz ilâ 3150 Hz aralığındaki ölçme frekansında (Madde 4.2)
referans değerleri ile karşılaştırılır.

Karşılaştırma Madde 4.4 2’de belirtildiği gibi uygulanmalıdır.

Ayrıca iki spektrum adaptasyon terimleri, Madde 4.1‘de verilen frekans aralığı esas alınarak, iki tipik
spektruma dayandırılarak hesaplanmalıdır (Madde 4.5). Bu iki terim, 50 Hz ve 5000 Hz arasındaki aralıkta en
geniş frekansı kapsayan ilâve spektrum adaptasyon terimleri ile (ölçülen veriler mevcut ve gerekli ise), isteğe
bağlı olarak katkıda bulunabilir.

4.2 Referans değerler

Ölçme sonuçları ile karşılaştırmak için kullanılan referans değerlere ait gruplandırma, Çizelge 3‘te verilenler
gibi olmalıdır. Referans eğriler, Şekil 1 ve Şekil 2‘de verilmiştir.

4.3 Ses spektrumları

Spektrum adaptasyon terimlerini hesaplamak için oktav bant ve 1/3 oktav bantlardaki ses spektrumlarına ait
grup, Çizelge 4, Şekil 3 ve Şekil 4’te verildiği gibi olmalıdır. Spektrumlar A–ağırlıklıdır ve toplam spektrum
seviyesi 0 dB‘e normal hâle getirilmiştir.

3
ICS 91.120.20 TÜRK STANDARDI TS 2381-1
EN ISO 717-1/Nisan 2005

Şekil 1 – 1/3 oktav bantlarda hava ile yayılan sesin referans değerlerine ait eğri

Şekil 2 – Oktav bantlarda hava ile yayılan sesin referans değerlerine ait eğri

4
ICS 91.120.20 TÜRK STANDARDI TS 2381-1
EN ISO 717-1/Nisan 2005

Çizelge 3 – Hava ile yayılan ses için referans değerler

Frekans Referans değerler, dB

Hz 1/3 oktav bantlar Oktav bantlar
100 33
125 36 36
160 39
200 42
250 45 45
315 48
400 51
500 52 52
630 53
800 54
1000 55 55
1250 56
1600 56 56
2000 56
2500 56
3150 56

Şekil 3 – 1/3 oktav bant ölçmelerindeki spektrum adaptasyon terimlerini hesaplamak için ses seviye
spektrumları

5
ICS 91.120.20 TÜRK STANDARDI TS 2381-1
EN ISO 717-1/Nisan 2005

Şekil 4 – Oktav bant ölçmelerindeki spektrum adaptasyon terimlerini hesaplamak için ses seviye
spektrumları

6
ICS 91.120.20 TÜRK STANDARDI TS 2381-1
EN ISO 717-1/Nisan 2005

Çizelge 4 – Adaptasyon terimlerinin hesaplanmasına ait ses seviye spektrumları

Ses seviyeleri , , dB
Frekans
Hz C’yi hesaplamak için spektrum No.1 ’yi hesaplamak için spektrum No.2
1/3 oktav oktav 1/3 oktav oktav
100 -29 -20
125 -26 -21 -20 -14
160 -23 -18
200 -21 -16
250 -19 -14 -15 -10
315 -17 -14
400 -15 -13
500 -13 -8 -12 -7
630 -12 -11
800 -11 -9
1000 -10 -5 -8 -4
1250 -9 -9
1600 -9 -10
2000 -9 -11 -6
2500 -9 -4 -13
3150 -9 -15
Not –Tüm seviyeler A–ağırlıklıdır ve toplam spektrum seviyesi 0 dB‘e normal hâle getirilmiştir.

4.4 Karşılaştırma metodu

ISO 140-3, ISO 140-4, ISO 140-5, ISO 140-9 ve ISO 140-10’a göre, 0,1 dB yaklaşımla verilen 1/3 oktav
bantlarda (veya oktav bantlarda) yapılan ölçmelerin sonuçlarını değerlendirmek için; ilgili referans eğriler
istenmeyen sapmaların toplamı mümkün olduğunca büyük, ancak 32,0 dB’den (16, 1/3 oktav bantlardaki
ölçme) veya 10,0 dB’den (5 oktav bantlardaki ölçme) büyük olmayacak şekilde 1 dB’lik adımlarla ölçülen
eğriye doğru kaydırılır.

Ölçme sonuçları referens değerden az olduğunda, belli bir frekansta istenmeyen sapmalar meydana gelir.
Bu durumda, sadece istenmeyen sapmalar dikkate alınmalıdır.

500 Hz’teki referans eğrinin, bu işleme uygun olarak değiştirilmesinden sonra, vb.
elde edilir ve değer desibel cinsinden ifade edilir (Çizelge 1 ve Çizelge 2).

Alandaki oktav bantlardaki ölçmelerin sonuçlarının karşılaştırılması için, sadece oktav bantlardaki referans
değerler kullanılır.

4.5 Spektrum adaptasyon terimlerinin hesaplanması

Spektrum adaptasyon terimleri, , Madde 4.3‘te verilen ses spektrumları desibel cinsinden aşağıdaki
bağıntıdan hesaplanmalıdır:

Burada;
J : No 1 ve No 2 ses spektrumları için indeks,
: değerlerinden Madde 4.4 ‘e göre hesaplanan tek sayılı nicelik,
: Aşağıdaki bağıntıdan hesaplanır.
Burada;
i 125 Hz ilâ 2000 Hz’teki oktav bantlar veya 100 Hz ilâ 3150 Hz‘teki 1/3 oktav bantlar için
indeks,
: Spektrum j için i frekansı Madde 4.3 de verilen seviyeler gibi,

7
ICS 91.120.20 TÜRK STANDARDI TS 2381-1
EN ISO 717-1/Nisan 2005

: 0,1 dB‘e en yakın olarak ölçülen frekans i’de, standard hâle getirilmiş ses seviyesi farkı
veya normal hâle getirilmiş ses seviyesi farkı ,veya görünürdeki ses azaltma indeksi
veya ses azaltma indeksi ’dir.

Yuvarlatılmış bir tam sayıya ( 3 ) ve 0,1 dB’e uygun hesaplanmış spektrum adaptasyon terimi, aşağıda
verilen spektrum kullanılarak tanıtılmalıdır:
C : No.1 spektrum ile hesaplandığı zaman (ortalama pembe gürültü),
: No.2 spektrum ile hesaplandığı zaman (ağırlıklı kentsel trafik gürültüsü).

Not 4 – Bilinen baskın iç ve dış gürültü kaynaklarının çoğunun spektrumları No.1 ve No. 2 spektrumları
aralığında yer alır. Bu sebeple, bir çok gürültü tipi ile ilgili ses yalıtımını karakterize etmek için C ve
spektrum adaptasyon terimleri kullanılabilir. İlgili spektrum adaptasyon terimlerine ilişkin
kılavuzlar Ek A’da verilmiştir.

Not 5 – Spektrum adaptasyon terimi için ilâve hesaplamalar (oktav bantlarda; 63 Hz ve/veya 4000 Hz’te, 1/3
oktav bantlarda; 4000 Hz + 5000 Hz ve/veya 50 Hz + 63 Hz + 80 Hz dâhil) genişletilmiş frekanslarda
yapılabilir. Spektrumlarla ilgili terimler Ek B’de verilmiştir. Adaptasyon terimleri ve tek sayılı nicelikle
ilgili bir hesaplama örneği Ek C’de verilmiştir.

5 Sonuçların gösterilmesi
Uygun tek sayılı nicelik ve her iki adaptasyon terimleri bu standarda atıf yapılarak
verilmelidir.

5.1 Bina elemanlarının performansının gösterilmesi

Tek sayılı nicelikler, sadece 1/3 oktav bantlarından hesaplanır. Bir noktalı virgül ile ayrılmış, tek sayılı
nicelikten sonra parantezler içinde iki spektrum adaptasyon teriminin durumu belirtilmiştir.

Örnek
R w (C ; C tr ) = 41 (0;−5)dB

5.2 Bina performans ve kurallarının gösterilmesi

Kurallar Madde 4.2‘ye ve Madde 4.4‘e göre tek sayılı nicelik ile verilebilir veya spektrum adaptasyon terimi
ile ilgili olarak, bu değerin toplamını esas alır.

Örnekler

(vb cepheler için )

veya
(vb konutlar arasında)

Binaların akustik performansı, kurallara uygun ilgili terimlere göre verilmelidir (Ek A).

ISO140-5 veya ISO140-4’e göre alan ölçmeleri için, oktav bantlar veya 1/3 oktav bantlarda ölçülen
sonuçlardan yararlanılmalıdır. Genel olarak, ± 1 dB‘lik oktav bant veya 1/3 oktav ölçmelerinden hesaplanan
tek sayılı nicelikler arasında farklılık olabilir.

8
ICS 91.120.20 TÜRK STANDARDI TS 2381-1
EN ISO 717-1/Nisan 2005

Ek A
(Bilgi için )

Spektrum adaptasyon terimlerinin kullanımı

Not 6 - Spektrum adaptasyon terimleri C ve ,tek frekans bandında çok düşük değerlerle ses yalıtım
eğrilerinin değerlendirilmesi ve gürültü kaynaklarının farklı spektrumlarının dikkate alınması (pembe
gürültü ve yol trafik gürültüsü gibi) bu standardın (önceki ISO 717-1’i kapsar) ikinci baskısında
verilmiştir (referans eğri ile elde edilen değerlendirmenin geçerliliği sadece bu durumlarla sınırlıdır).
Bu durumdaki spektrum adaptasyon terimi, bu standardın ilk baskısında kullanılan 8 dB kuralı ile
değiştirilir. C ve tek sayılı nicelik olarak gösterilmemiş ancak ayrı sayılar olarak verilmiştir. Bu
işlem, referans eğri sisteminin devamlı olmasını sağlar ve yaklaşık aynı büyüklükteki farklı tek sayılı
niceliklerin karışıklık tehlikesini önler. Üstelik, referans eğrisini esas alan tek sayılı niceliğin
üretilebilirliğini gösteren lâboratuvar içindeki deneyler az çok daha iyidir.

A.1 Spektrum adaptasyon terimi C

Spektrum adaptasyon terimi C, Madde 4.5 ve aşağıdaki bağıntıya göre tarif edilir.

Burada;
: Kaynak odasında (spektrum No.1) pembe gürültü için, alıcı odası ve kaynak odasında A –ağırlıklı
gürültü seviyesi arasındaki farklılığı karakterize eder.
: Referans eğrisini temel alan tek sayılı nicelik ile ilgilidir.

Not 7 - Farklı ülkelerde gürültü kaynağı olarak pembe gürültü kullanıldığında ;

olarak kullanılır (ses azaltma indeksi) ve

olarak kullanılır (standard hâle getirilmiş seviye farkı).

Genel olarak, C, yaklaşık olarak –1 dir, buna rağmen tek frekans bandındaki ses yalıtım eğrisinde bir azalma
olduğunda C<-1 olacaktır. Yapılar karşılaştırıldığında bu nedenle,
Ve c ‘ nin her ikisinin de dikkate alınması uygun olabilir.

Kuralların oluşturulmasında, Madde 5.2’de verildiği gibi ve ve C’nin toplamının esas alınması uygun
olabilir.

A.2 Spektrum adaptasyon terimi Ctr

Spektrum adaptasyon terimi

olarak Madde 4.5’te olduğu gibi verilir.

Burada;
: Yol trafik gürültüsü (dalga boyu No.2) için, alıcı odasında ve kaynak odasında A-ağırlıklı seviyeler
arasındaki farkı karakterize eder.
: Referans eğrisine dayalı tek sayılı nicelik ile ilgilidir.

9
ICS 91.120.20 TÜRK STANDARDI TS 2381-1
EN ISO 717-1/Nisan 2005

Not 8 - Farklı ülkelerde gürültü işareti olarak trafik gürültüsü kullanıldığında,

’nin yerine kullanılır (ses azaltma indeksi) ve

’nin yerine kullanılabilir (ses yalıtımı).

Genellikle, aynı temel yapıya sahip pencerelerin farklı yapılışları için, teriminin sayısal değeri yaklaşık
aynıdır. Bu durumda, sınıflandırma amaçları için ’nin kullanılması uygun olabilir. Ancak, çok farklı tipte
yapılar mukayese edildiğinde, ’nin her ikisi de dikkate alınmalıdır.

Kurallar, Madde 5.2’de belirtildiği gibi ’nin toplamını esas almış olabilir. Cephenin önünde bilinen
A–ağırlıklı trafik gürültüsü seviyesinden, A–ağırlıklı iç mekân seviyesinin tahmininde esas
alınmalıdır.

A.3 Gürültü ilâve tiplerine spektrum adaptasyon terimlerinin uygulanması

Çizelge 1’deki farklı gürültü kaynaklarının sayısı C ve spektrum adaptasyon terimlerine bağlıdır. Bu
gürültü kaynakları ile ilgili olarak ses yalıtımının değerlendirilmesi spektrum adaptasyon terimlerinin
uygulanması için kılavuz olarak kullanılabilir. Gürültünün belirli bir tipinin A – ağırlıklı spektrumu biliniyor ise,
seçilen adaptasyon şartı ile ilgili ve Şekil 3, Şekil 4 ve Çizelge 4’te verilen verilerle karşılaştırılabilir.

Çizelge A.1 – Farklı tipteki gürültü kaynakları için ilgili spektrum adaptasyon terimi

Gürültü kaynağının tipi İlgili spektrum adaptasyon terimi

Yaşam faaliyetleri (konuşma, müzik, radyo, tv)
Çocuk oyunu
Yüksek ve ortalama hızdaki demir yolu trafiği1) C
Otoban yolu trafiği > (spektrum No.1)
Jet hava taşıtı, kısa mesafe
Esas olarak orta ve yüksek frekanslı gürültü yayan fabrikalar
Kent trafiği
Düşük hızlarda demir yolu trafiği1)
Hava taşıtı, pervaneli uçak
Jet hava taşıtı, uzun mesafe
(spektrum No.2)
Disko müzik
Esas olarak düşük ve orta frekanslı gürültü yayan fabrikalar
1) Bir çok Avrupa ülkelerinde, oktav bant seviyeleri ile tarif edilen demir yolu gürültüsü ve otoban yol trafik
gürültülerinin mevcudiyeti için hesaplama modelleri mevcuttur. Bunlar spektrum No.1 ve No.2 ile
karşılaştırmak için kullanılabilir.

10
ICS 91.120.20 TÜRK STANDARDI TS 2381-1
EN ISO 717-1/Nisan 2005

Ek B
(Bilgi için)

Genişletilmiş frekans aralığı için terimler

Ölçmeler genişletilmiş frekans aralığı için uygulandığında, ilâve spektrum adaptasyon terimleri bu frekans
aralığı için belirtilebilir ve hesaplanabilir. Frekans aralığı C ve ‘nin indeksinde belirtilmelidir.

Örnekler

Sonuçların ifadesinde bu ilâve adaptasyon terimleri aşağıdakiler gibi verilebilir.

Genişletilmiş frekans aralığı için oktav ve 1/3 oktav bantlardaki ses spektrumları Çizelge B.1’de belirtilmiş ve
Şekil B.1 ve Şekil B.2’de verilmiştir. Spektrumlar çizelgede verilenler gibi, A-ağırlıklı ve toplam spektrum
seviyesi 0 dB’e normal hâle getirilmiştir.

Not 9 – 0 dB’e normal hâle getirilen No.1 spektrum için 100 Hz ilâ 5000 Hz ve 50 Hz ilâ 5000 Hz
aralığındaki genişletilmiş frekans için kesin değerler, Çizelge 4‘teki 100 Hz ilâ 3150 Hz aralığındaki
frekans için verilenlerden 1dB ile farklıdır.

Çizelge B.1 – Genişletilmiş frekans aralığı adaptasyon terimlerinin hesaplanmasına ait ses seviyesi

Ses seviyeleri , dB
Hesap için No.1 spektrum Herhangi bir frekans aralığı
Frekans için hesabı
No.2 spektrumu
1/3 oktav oktav 1/3 oktav oktav 1/3 oktav oktav
50 -40 -41 -25
63 -36 -31 -37 -32 -23 -18
80 -33 -34 -21
100 -29 -30 -20
125 -26 -21 -27 -22 -20 -14
160 -23 -24 -18
200 -21 -22 -16
250 -19 -14 -20 -15 -15 -10
315 -17 -18 -14
400 -15 -16 -13
500 -13 -8 -14 -9 -12 -7
630 -12 -13 -11
800 -11 -12 -9
1000 -10 -5 -11 -6 -8 -4
1250 -9 -10 -9
1600 -9 -10 -10
2000 -9 -4 -10 -5 -11 -6
2500 -9 -10 -13
3150 -9 -10 -15
4000 -10 -5 -16 -11
5000 -10 -18

Not – Bütün seviyeler A –ağırlıklı ve toplam spektrum seviyesi 0 dB’e normal hâle getirilmiştir.

11
ICS 91.120.20 TÜRK STANDARDI TS 2381-1
EN ISO 717-1/Nisan 2005

Şekil B.1 – 1/3 oktav bantlar kullanılarak ölçmeler için spektrum adaptasyon terimlerinin hesaplanmasına ait
ses seviye spektrumları

12
ICS 91.120.20 TÜRK STANDARDI TS 2381-1
EN ISO 717-1/Nisan 2005

Şekil B.2 – Oktav bantlar kullanılarak ölçmelerin spektrum adaptasyon terimlerinin hesaplanmasına ait ses
seviye spektrumları

13
ICS 91.120.20 TÜRK STANDARDI TS 2381-1
EN ISO 717-1/Nisan 2005

Ek C
(Bilgi için)

Spektrum adaptasyon terimleri ve tek sayı niceliklerinin

hesaplanmasına ait örnekler
Çizelge C.1 ve Çizelge C.2’de lâboratuvarda bir bina elemanının ses azaltma indeksinin ölçme sonuçlarına
dayanan spektrum adaptasyon terimlerini temel alan ve tek sayılı niceliklerinin değerlendirilmesi ile ilgili
örnekler verilmiştir. Sonuçlar aşağıda verildiği gibidir.

Çizelge C.1 - Belirtilen frekans aralığı 100 Hz ilâ 3150 Hz’deki ölçmeler

Frekans –22 dB İstenmeyen Spektrum Spektrum

kaydırılmış sapma No.1 No.2
referans
değerler
dBx dB
Hz dB dB dB dB dB dB dBx

100 20,4 11 -29 -49,4 1,15 -20 -40,4 9.12

125 16,3 14 -26 -42,3 5,89 -20 -36,3 23,44
160 17,7 17 -23 -40,7 8,51 -18 -35,7 26,92
200 22,6 20 -21 -43,6 4,37 -16 -38,6 13,80
250 22,4 23 0,6 -19 -41,4 7,24 -15 -37,4 18,20
315 22,7 26 3,3 -17 -39,5 10,72 -14 -36,7 21,38
400 24,8 29 4,2 -15 -39,8 10,47 -13 -37,8 16,60
500 26,6 30 3,4 -13 -39,6 10,96 -12 -38,6 13,80
630 28,0 31 3,0 -12 -40,0 10,0 -11 -39,0 12,59
800 30,5 32 1,5 -11 -41,5 7,08 -9 -39,5 11,22
1000 31,8 33 1,2 -10 -41,8 6,61 -8 -39,8 10,47
1250 32,5 34 1,5 -9 -41,5 7,08 -9 -41,5 7,08
1600 33,4 34 0,6 -9 -42,4 5,75 -10 -43,4 4,57
2000 33,0 34 1,0 -9 -42,0 6,31 -11 -44,0 3,98
2500 31,0 34 3,0 -9 -40,0 10,00 -13 -44,0 3,98
3150 25,5 34 8,5 -9 -34,5 35,48 -15 -40,5 8,91
Toplam = 31,8 < 32,0 Toplam = 147,62 Toplam = 206,06
Rw = 52 – 22 dB = 30 dB -10 lg 147,62 = 28,3 -10 lg 206,06 = 26,9
C = 28 – 30 dB = – 2 dB Ctr = 27 – 30 dB = – 3 dB

14
ICS 91.120.20 TÜRK STANDARDI TS 2381-1
EN ISO 717-1/Nisan 2005

Çizelge C.2 - 50 Hz - 5000 Hz genişletilmiş frekans aralığındaki ölçmeler

Frekans –22 dB İstenmeyen Spektrum Spektrum

kaydırılmış sapma No.1 No.2
referans
değerler
dBx dB
Hz dB dB dB dB dB dB dBx

50 18,7 -41 -59,7 0,11 -25 -43,7 4,27

63 19,2 -37 -56,2 0,24 -23 -42,2 6,03
80 20,0 -34 -54,0 0,40 -21 -41,0 7,94
100 20,4 11 -30 -50,4 0,91 -20 -40,4 9,12
125 16,3 14 -27 -43,3 4,68 -20 -36,3 23,44
160 17,7 17 -24 -41,7 6,76 -18 -35,7 26,92
200 22,6 20 -22 -44,6 3,47 -16 -38,6 13,80
250 22,4 23 0,6 -20 -42,4 5,75 -15 -37,4 18,20
315 22,7 26 3,3 -18 -40,7 8,51 -14 -36,7 21,38
400 24,8 29 4,2 -16 -40,8 8,32 -13 -37,8 16,60
500 26,6 30 3,4 -14 -40,6 8,71 -12 -38,6 13,80
630 28,0 31 3,0 -13 -41,0 7,94 -11 -39,0 12,59
800 30,5 32 1,5 -12 -42,5 5,62 -9 -39,5 11,22
1000 31,8 33 1,2 -11 -42,8 5,25 -8 -39,8 10,47
1250 32,5 34 1,5 -10 -42,5 5,62 -9 -41,5 7,08
1600 33,4 34 0,6 -10 -43,4 4,57 -10 -43,4 4,57
2000 33,0 34 1,0 -10 -43,0 5,01 -11 -44,0 3,98
2500 31,0 34 3,0 -10 -41,0 7,94 -13 -44,0 3,98
3150 25,5 34 8,5 -10 -35,5 28,18 -15 -40,5 8,91
4000 26,8 -10 -36,8 20,89 -16 -42,8 5,25
5000 29,2 -10 -39,2 12,02 -18 -47,2 1,91
Toplam = 31,8 < 32,0 Toplam = 150,92 Toplam = 231,45
Rw = 52 – 22 dB = 30 dB -10 lg 150,92 = 28,2 -10 lg 231,45 = 26,4
C = 28 – 30 dB = – 2 dB Ctr = 26 – 30 dB = – 4 dB

15