Ι+.

ΓΙι

η*η*
-Ξ

ξ
 ,j&
g'i":,.; ,

Η ΣΗΡΑιιΑ

ΒΡΑχΜΙOγ
Η οδýσσεια
ενüò Ýργου
- Η ανατομßα
εποΧη

Του ΔΗΜοΣΘΕΝΗ
ΡΑΠΤοΠοΥΛοΥ Α.Τ.Μ.

Τα 1963-1964 Þσαν τα χ.Qü-

νια που Ýγιγε μια απüπειQα
ι# : αναπτυξιαχÞ ò πολιτιχÞ ò αα1
ιß "Ý ιη¾ πολιτεßα με τον πQογQαμ-
,Ξ; .
}
ιιατισμü μεγÜλων ÝQγων υπο-
β βtι
, ,ß Τ; Ι δομÞò ).(,αι την πQοσπÜθεια
_,,_a

!,
; ,}
αλλαγÞò νοοτQοπßαò τηζ πο-
,φ t λιτεßαò.
'Εγα τÝτοιο ÝQγο Þταν. ιδι-
E=F7 ,
ι +.βßι
'ΓΙι, αßτεQα για την ΚρÞτη.Q εθνι-
τò δqüμοò 98 (Ε.90) δηλαδÞ
Jι, α δqüμοò ΚαστÝλλι ΚισÜμου _
ΧανιÜ _ ΡÝθυμνο _ ΗQÜττ,λειο _
Δγ. Νιχ,üλαοò _ Σητεßα που
ονομÜστητιε χ,αι 6üQειοò οδι-
υχ Üξοναò (Β.Ο.Α.) ηò
ΚqÞτηò σε αντιδιαστολÞ πQοò
τον Üλλογ που θ' αποτελÝσει
τογ Üξογα ανÜπτυξηò ιηò νü-
τιαò ΚQÞτηò σýμφωνα με !η
σχ.ετιχÞ μgλÝτη FRAΙ,{K
BASIL.

29
 Πqüθεση χαι στüχοò του πQο-
γQαμματισμοý Þταν να γßνουν οι
δgüμοι αυτοß πqαγματιχ,οß Üξονεò
χαι παqÜγοντεò ανÜπτυξηò τηò
ΚòÞτηò þστε αξιοποιþνταò τιò μο-
ναδιχÝò ιδιüτητÝò τηò (γεωγqαφι-
χÝò, χλιματιχÝò, ιστοριχÝò, ανθqþ-
πιγου δυγαμιχοý,)'να πλησιÜσει
τιò απαιτÞσειò τηò σýγχqονηò
Ευqþπηò πQοò την οποßα χýqια
απευθýνεται το αναπτυξιαχü αßτη-
μα.
Η πρüθεση üμωò αυτÞ για ν'
αποτιτÞσει δυνατüτητα πQαγματο-
ποßησηò Ýπρεπε να πεqÜσει απü τη
σχουqγιασμÝνη χqατιπÞ μηχαγÞ
που τη χειριξüταν η νοοτqοπßα τηò
Ψωqοχþσταιναò. Την χατÜσταση
Ýχανε απüμη δυσχολüτεqη στα δη-
μüσια Ýργα το πÝρασμα απü το
αντßστοιχο υπουqγεßο μιαò δυναμι-
ιιÞò πqοσωπιχüτηταò, του
ΚαυγαλÜχη, που επÝ6αλε, για πολ-
λÜ χρüνια μετÜ το 2ο παγχüσμιο
πüλεμο, σαν Γενιχüò ΔιευθυντÞò,
Üτεγχτη γgαφειοχqατßα με αυστη-
ρÞ ιεqαρχßα χαι πειθαqχßα ενþ το
πÝρασμÜ του απü την ΚqÞτη Þταν
χαταλυτιιιü για μLα γενιÜ
Μηχανιχþν του Δημοσßου αλλÜ
?ßαι τωγ συναλλασσομÝνων μ'
αυτοýò.
Το ΓενÜqη του Ι964 το
Υπουqγεßο Δημοσßων ¸ργων
(Υ.Δ.Ε.) αναθÝτει τη μελÝτη του
Β.Ο.Α. σε δÝτια μηχανιχοýò απü
Ýνα χομμÜτι στογ χαθÝνα. Σε μÝνα
Ýλαχε το χομμÜτι απü ΧÜγι
ΚουτουqατξÞ (üπου αqχßξει ο
επαQχ. δqüμοò του Ν, Λασιθßου
που πÜει στο οqοπÝδιο Λασιθßου)
μÝχqι τη ΝτÜρμαqο (üρια Ν.
Λασιθßου πQοò το Ν. Ηραχλεßου).
Το αναπτυξιαχü πνεýμα πεqα-
σμÝνο απü τη σχουQιασμÝνη χqατι-
χÞ γqαφειοχqατιχÞ μηχανÞ Ýφθα-
σε στουò μελετητÝò διαστqε6λωμÝ-
νο }ßαι Ýτσι οι οδηγßεò πqοò αυτοýò
αÞοροýσαν στη 6ελτßωση του
υπÜqχοντα δqüμου χαι μüνο üταν
αυτü Þταν αδýνατο θα ερευνþνταν
παραλλαγÝò.
Το μεγαλýτεqο μÝqοò απü το δι-
χü μου χομμÜτι (μÞχουò υπÜqχο-
ντα δqüμου 18 χλμ.) Þταν αδýνατο
γα 6ελτιωθεß αχüμη ?{αι με τιò στQι-
μωγμÝνεò πqοδιαγqαφÝò που περι-
εßχεη σýμ6αση χαι το πρωτüχολλο
εγχατÜστασÞò μου.
Ολüχληρο το χομμÜτι απü πριν
το χωqιü Λατσßδα μÝχqι χαι τη
30
διαχλÜδιυση πgοò Σεßσι (μετÜ το
ΦαρÜγγι ΣεληνÜgι πQοò
ΗρÜχλειο) μÞχουò περßπου 8 χλμ.
Þταν αδýνατο να 6ελτιιυθεß χ,αι
Ýπρεπε να αναξητηθεß Üλλη
üδευση, αλλÜ üποια χι αν Þταν
αυτÞ θα περνοýσε απü εδÜφη ορει-
νÜ χαι πτυχωμÝνα που η πQοσαQ-
μο^lÞ σ'αυτÜ ενüò νÝου δqüμου θα
τον υπο6Üθμιξε στιlν χατηγορßα
του παλιοý χαι επομιÝνο,ιò θα τον
Ýχανε Üσχοπο, ενþ η τÞαηση ιμη-
λüτεροιν προδιαγραφιßν θα οδη-
γοýσε σε Üλλη αντιl.ιετþπιση απü
εχεßνι1 που υπαγüρευε το πνεýμα
τηò χqατιχι]ò χη δεμονßαò.
Του πνεýματοò αυτοý εχφραστιßò
ιαι τιlρητÞò στην ΚρÞτη Þταν
προßστÜμιενοò τηò ΠεριφερειαχÞò
Διεýθυνσηò ΚρÞ"ηò του Υ.Δ,Ε. ο
Ρεθεμνιdιτη ò ΕυÜγγελοò Βαλαρßß ò,
Ýνα χαλχÝντεQο Δ/εQοντοπαλßχαqο
που εßχε γßνει χυριολετιτιχÜ Ýνα
αχαταπüνητο ^1ρανÜξι τηò ).ßQατι-
χÞò μηχανÞò. Λüγιο τηò σπουδαιü-
τηταò του Β.Ο.Α. επüπτηò τηò με-
λÝτηò Þταν ο Βαλαριßò που λüγιυ
χαραχτÞqα Þταν χαι ο ουσιαστιχüò
επι6λÝπων χαι χηδεμüναò τηò με-
λÝτη ò,
Ο συνδυασμüò τηò αδυναμßαò
6ελτßωσηò του υπÜρχοντα δρü;,ιου
ι"ιε την πqοσιυπιχüτητα του
ΒαλαqÞ Ýχαναν το πρü6λημα πιο
οξý χαι δυσεπßλυτο. Χρειαξüταν
χÜτι συγχλονιστιχü, χÜτι επαγα-
στατιχü που να μι1 1-ιποqεß να το
αντÝξει η σχουριÜ τηò χρατιχιlò
μηχανÞò.
Τον ΒαλαρÞ γνdlqισα δýο χρü-
νων Μηχανιχüò το 1955, üταγ. σαν
εχπρüσωποò ηραχλειþτιχηò εQγο-
ληπτιχÞò εταιqßαò, συνεq.lÜστηΖ,α
μαξß του σε εχχαθαqßσειò Ýq.lαιν.
Απü τüτε, αναπτýχθηχε εχτßμηση
για ριÝνα απü τογ ΒαλαρÞ. που δετ,
την Ýχρυ6ε, τιαι διατηρÞθηχε με-
^1αλþνονταò σ' üλα τα χqüνια τη:
^1νωριριßαò ριαò, ενþ απü μÝρουò
μου η μεγÜλη διαφορÜ ηλιχßòß: δετ,
επÝτρεπε Üλλου εßδουò αισθßlμιòßτιι
απü τογ σε6ασμü, που υπηρ7ε τιß-
ντα χαι 1.ιετÜ την αποστqιßτει,σι1
του.
Το 1964 Þμουν στο ξετ,ßθ τι1:
επα^,'^,'ελμιατιχÞò μου δριιστιlο1,,τ,
ταò απλω;,ιÝνηò σ' üλη τητ, Κοιlτιι,
Δοýλευα σχεδüν üλεò τιΞ ι],οιß Ζ
πÜντιοò üλεò τιò μÝρε3 ;,.òιι ,. .
συχνÝò παqατηρÞσειa ^/\,ιι)στ]. ß 7. ι
φßλυιν 1ιε το ε6ραß'Ζ.ü qιlτò ' : ,'
ραò Ýq,,,òJ. τÞ δÝ Þ μÝqψ τÞ Ý6δüμη...»
το òττοτελεßωνα παqαφρÜξο-
ε^7ιb
γτÜι το ιιε τιò λÝξειò «δοýλευε
αΖ,üμη ».
Μια ΚυqιòιΖ,Þ, Üνοιξι1 του
1 964^ συι,δυιßξονταò"ηυ
üπιυò συνιßθωò
δουλειÜ 7,αι οιχογενειαιιßß ιγυχα-
º/iJ)^/ia. η Ýξοδüò μαò οδηγÞOηχε σε
μÝρο..<. üπου το πgü6λημα του δρü-
;,ιου Ýφθανε στο οξýτεqο σßlμεßο
του. Το μιÝqοò αυτü Þταν ο επιμÞ-
χßlò αυχÝναò που χωρßξει τη σχÜφη
του Μεραl-ιπÝλου απü τη λαγχg§lòχ
που χαταλιlγει, Βορειοδυτιττ,Ü στο
φαρÜγγι του ¶η Γιιbq"lη του
ΣεληνÜρι üπου ιßταν το οριþνυμο
1-ιοναστÞqι χαι παλιüτεqα ΜονÞ.
ο ΚατÜ μÞχοò του αυχÝνα υπιßρχε
δρüμοò 6ατüò σε αυτοχßνητο χαι
Ýτσι χατÝληξε εχεß ι1 οιχο.7Ýνεια
απ' üπου το ανοιξιÜτιχο τοπßο εßχε
μια θÝα εξαιρετιχÞ. ΕμÝνα üμωò
Üλλο μιε απασχολοýσε, πþò θα πε-
ρÜσει ο δρüμιοò αυτü το τερÜστιο
φρÜγμα; Η σÞραγγα, που η σχÝlιη
τηò με τqιγυqνοýσε, θα ξεπερνοýσε
το με^lÜλο αυτü εμπüδιο αλλÜ πþò
θα ξεπεQνοýσε τα τερÜστια εμπü-
δια τηò νοοτροπßαò τηò χρατιχιl,ò
γqαφειοΖ,ρατιχÞò ιεqαρχßαò ιιε
πρþτο το ΒαλαρÞ;
Ενιb Þμουν αποqqοφηριÝνοò μ'
αυτÝò τιò σχÝψειò με πλησιÜξει, ο
πεθερüò μου, Ýναò πετυχεμιÝνοò
Ýριποροò με τη στοιχειþδη παιδεßα
αλλÜ σημαντιχÞ χοινιυνιχÞ εμπει-
ρßα χαι χοφτερü μυαλü. χαι μου λÝ-
ει: Εδþ θÜπρεπε yg .1ßνει τοýνελ.
Τον χýτταξα ΞαφνιασμιÝνοò 11,αι
αφοý μετÜ απü ),ßγα δευτερüλεπτα
συνι1).θα. του απÜντησα, Και 6Ý-
6αια. ιι,ι,τü πρÝπει γòχ ηlß,νει χαι
τεßσθηΖα χι αποφÜσι-
πρòß,,,1,ιòßτι;,.òß
σα üτι òιι,τι1 εßι,αι η σιυστÞ λυση
α,φοι, ιιι,τιlτ, σΖÝφOηχε χαι Ýναò
;,.οιι,ü: òι7.ß.òß
'Η-Ξε,=Ιcι
ι,,,,ιι1 ò ι,ου<,
Οιιι): :τ(!)ò ιτγ πρüτειγα
ιιοι,ο ß.ι,,lιι ιιε στlριßγγα αυτÞ η
:τQß]τι:ιL_τßι Þ' ιιτοτελοýσε Χτýπη;-ια
:τΟι, lιι το òßτ,τεχε ο Βσ"λαρι]ò,
ι5Ξ1"
Κ,_ιι ,.,ι' ßιι,τι] òιποφÜσισιτ γα
ειτ:]_,,,,]-- ,/.a,L ιιιòι. ιß),λη )"ýση ποιι
ßßε'.,,,, Þιι ι-lτòιν απü την ßδια
r:a ,,_-,r r-"ε,,
ι]:]!)ι, εß7α πεισθεß üτι απü
:, -, .Ι,: ß, ι ιιι,τιj ß1 Ζ,αλýτερη λýση
- οÞρ«γγ.r. Η Üλλη λýση
ιησα Þταν απü τη 6üρεια
,,
το7τΖ"Þ πλευρÜ του οqεινοý
ΑνÜ6λοχοò) του οποßου η
πßευρÜ χαταλÞγει στη λα-
ßιατ το φαqÜγγι ΣεληνÜgι
χαι στη δυτιχÞ του πλαγιÜ εßναι το ΜιλÜτου (üπωò ονομÜσθηχε) απο- Þταν 6Ý6αιο üτι δεν θα ερχüταν,
χωριü ΒqαχÜσι. φεýγονταò αχüμη χαι ν' αναφÝρει τιαιχÜνω την αποτýπωση τηò ξþ-
Η λýση αυτÞ εßχε το πqοσüν üτι τη λýση με σÞqαγγα. νηò διÜ6ασηò τηò λýσηò τηò σÞ-
πλησιÜξει τον παqαλιαχü τιαι πα- Οι πληqοφοqßεò που διÝqρευσαν Qαγγαò }ßαι την πqομελÝτη χωqßò
τηò λÝγε üτι'το Υ.Δ.Ε. θεωρεß εξω- Ýγχριση με σχεδüν 6Ý6αιο üτι δεγ
ραδοσιαχ,ü οιχισμü ΜιλÜτου
αλλÜ πλησιÜξει επßσηò, σε χÜποια πqαγματιχÞ την χατασχευÞ σÞ- θα μου πληqωθεß (χαι η αξßα απο-
απüσταση 6Ý6αια, σε ποιüτητα χαι Qαγγαò γιατß δεν υπÜqχει στην τýπωσηò 2000 πεqßπου στρεμμÜτων
τη λýση με σÞqαγγα. ΕμελÝτησα ΕλλÜδα οýτε μελετητιχÞ αλλÜ παι ορεινοý χαι δασωμÝνου εδÜφουò
}.(,αι παQουσßασα ?{aL τιò δýο λýσειò
χýρια οýτε }ßατασχευαστιχÞ εμπει- χαι πqομελÝτηò 7,5 χλμ. με σημεQι-
ρßα χαι γι' αυτü θεωqεß ξοqχισμÝνη νÝò τιμÝò εßναι περßπου 8 εχατομ-
χαι φυσιχÜ πqüτεινα αυτÞν που Το
υπερεßχε που 6Ý6αια Þταν η λýση μια τÝτοια λýση. μýqια). μεγαλýτεqο μÝqοò τηò
Το Υ.Δ.Ε. λοιπüν εγχqßνει τη λý- δαπÜνηò αυτÞò αφοqοýσαν αμοι-
με σÞqαγγα. Η σÞqαγγα Þταν μÞ- 6Ýò προσωπιχοý δηλαδÞ χqÞματα
χουò 400 μ., περνοýσε ση ΜιλÜτου χ,ατ μου δßδει εντολÞ
που εγω ÝπQεπε γα τα
τον αυχÝνα. στην 1,ια- πληqþσω οπωσδÞποτε
ταχüqυφη που περνÜ χαι αμÝσωò χαι φυσιχÜ
Μια ΚυQιαχÞ. τηγ Üγοιξη του 1964. συγδυÜξογταò üπωò
απü το ψηλüτερο ση- Ýτσι Ýγινε.
μεßο του, στο υψüμε- συγÞθωò δουλειÜ χαι οιιιογεγειαχÞ ι|υχαγωγßα. η Ýξοδüò ΑυτÜ Ýγιναν το χα-
τρο 291.5. ενþ το ψη- μαò οδηγÞθηχε σε μÝQοò" üπου το πQü6λημα του δQüμου λοχαßρι }.ιαι το φθινü-
λüτερο σημεßο τηò χÜ- Ýφθαγε στο οξýτεQο σημεßο του, Το μÝQοò αυτü Þταγ ο επι- πωQο του 1964. Απü το
qαξηò Þταν στα296 ψ. ΜεQαμπÝλου φθινüπωρο του Ι964.
μÞχηò αυχ.Ýγαò που χωQßξει τη σχÜφη του
(6λÝπε μηποτομÞ). αρχßξει να διαμορφþ-
Η μÝση χατÜ μÞχοò απü τη λαγχαδιÜ που χαταλÞγει. ΒοQειοδυτιχÜ στο φα- νεται μια νÝα ß,τ,ατÜστα-
χλßσηò (Κ.Μ.Κ.) τηò QÜγγι του ¶η ΓιþQγη του ΣεληγÜQι üπου Þταγ το ομþ- ση στο Υ.Δ.Ε.
χÜqαξηò Þταν 4.36% γυμο μογαστÞQι ),ßαι παλιüτεQα ΜογÞ. Πεqßπου το ΣεπτÝμ-
πQοò τη μεqιÜ του ΚατÜ μÞχοò του αυχÝγα υπÞQχε δQüμοò 6ατüò σε αυτοχß- 6ρη του Ι964 αποστρα-
ΣεληνÜρι χωρßò να ξε- τεýεται ο ΒαλαqÞò χαι
περνÜ πουθενÜ το 5% γητο ιιαι Ýτσι χατÝληξε εχεß η οιχογÝγεια απ'üπου το τη θÝση του παßρνει ο
ενþ προò τη μεριÜ τηò αγοιξιÜτιχο τοπßο εßγ.ε μια θÝα εξαιQετιχÞ, ΕμÝγα üμωò Üλ- ΠελοποννÞσιοò Ηλßαò
Λατσßδαò - ΝεÜποληò λο με απασχολοýσε. πþò θα πεQÜσει ο δQüμοò αυτü το τε- Παπαδüπουλοò πα-
η Κ.Μ.Κ. Þταν 5,47Υο ντρεμÝνοò απü την
ι.ι,ι απü χει χαι πÝqα QÜστιο φQÜγμα: Η σÞQαγγα. που η σχÝΨη τηò με τQι- ΙεgÜπετqα, την αδελφÞ
σχεδüν μηδενιχÞ, Η γυQγοýσε. θα ξεπεQγοýσε το μεγÜλο αυτü εμπüδιο αλλÜ του αρχιτÝττ,τονα
Κ.Μ.Κ, στη ΣÞqαγγα πþò θα ξεπεQγοýσε τα τεQÜστια εμπüδια τηò γοοτQοπßαò Μανüλη Μαqχü-
χαι λßγο πqιν χαι μετÜ τηò ?ßQατιχÞò γQαφειοχQατιχÞò ιεQαQχßαò με πQþτο το πουλου. χαι του μετÝ-
απ' αυτÞν Þταν 2Ο/". πειτα νομÜρχη Χανßων
ΒαλαQÞ:
Η οριξοντιογραφßα Γεþqγη Μαqπüπουλου
τεταμÝνη χαι σχε- Εγþ Þμουγ αποQQοφημÝγοò μ' αυτÝò τιò σχÝψειò με πλη- πατÝρα του μουσιχσ.
Þταν
δüν Þταν μια ευθεßα σιÜξει. ο πεθεQüò μου. Ýγαò πετυχεμÝγοò ÝμποQοò με τη συνθÝτη.
Ο Ηλßαò Παπαδü-
.#τr-_

απü το ΣεληνÜqι μÝχqι στοιχειþδη fiαιδεßα αλλÜ σημαγτιχÞ χοιγωγιχÞ εμπειQßα

τη ΝεÜπολη. ¹ταν
χαι χοφτεQü μυαλü. χαι μου λÝει: Εδþ θÜπQεπε γα γßγει
πqαγματιτιÜ μια λýση
με εξαιρετιχÞ γεωμε-
τρßα με μüνο αλλÜ ση-
μαντιιü μειονÝχτημα την μεγÜλη
δαπÜνη τιατασχευÞò,
Ο ΒαλαqÞò χεqαυνο6ολεßται αλ-
λÜ η μεγÜλη εχτßμηση που μου εßχε
συνεπιχουQοýμενη απü την μεγÜ-
λη επßσηò εντιμüτητÜ του χαι την
αναμενüμενη απελευθÝρωσÞ του
απü την επιqqοÞ τηò χqατιχÞò ιε-
ραρχßαò, με την επß θýqαιò απο-
στρατεßα του, τον χÜγουγ να πλÝξει
το εγιþμιο τηò μελÝτηò μου.
¼μωò το 6Üqοò τηò απüφασηò,
Þταν πολý μεγÜλο για χεßνον χαι
για τηγ εποχÞ του χαι δεγ θα το
6αστÜξει, πqοτεßνει την Üλλη λýση
απü την πλευqÜ τηò ΜιλÜτου.
Το Υ.Δ.Ε. αποδÝχεται την λýση
τοýγελ,
να εχπονÞσω πqομελÝτη.
Την εποχÞ αυτÞ δεν υπÞρχαν
χÜqτεò 1:5000 τιαι Ýπqεπε γα απο-
τυπωθεß σε χλßμαχα 1:2000 μßα
πλατειÜ ξþνη απü 200 μ. στα οqει-
νÜ-μÝχρι 600 μ. στα πεδιγÜ.
ΚÜνω την προμελÝτη απü την
πλευqÜ τηò ΜιλÜτου αλλÜ με την
υπο6ολÞ τηò ξητþ να εχπονηθεß
προμελÝτη χαι στη λýση τηò σÞ-
Qαγγαò γιατß πßστευα στην υπεQο-
χÞ τηò χαι με εßχε γοητεýσει η πoL-
üτητÜ τηò χαι η απüρqιιμÞ τηò μου
πqοχαλεß ιδεολογιχü φανατισμü.
Αποφασßξω γα μη περιμÝνω την
Ýγχριση του Υ.Δ.Ε., που μÜλλον
πουλοò Ýφερε στην
ΚòÞτη το νÝο πνεýμα,
ΚρητολÜτqηò με μüα-
φωση χαι ανοιχτü μυα-
λü εßχε την ιχανüτητα
ν' αντιλαμ6Üνεται εýχολα, να ενεQ-
γεß γqÞγοqα ?.(,αι γα δημιουργεß οι-
χεßα αψüσφαιqα εμπνÝονταò
ταυτüχqονα χαι σε6ασμü.
Η σχÝση μαò Ýγινε πολý γqÞγοqα
φιλιχÞ παqÜ τη διαφοqÜ ηλιχßαò,
χαι η συγεQγασßα πολý χαλÞ παι
αποδοτιχÞ.
Φqüντισα γα τον ενημεqþσω για
τη λýση τηò σÞραγγαò, χαι αμÝσωò
εισηγεßται στην αρμüδια Δ/νση
του Υ.Δ.Ε. την εχπüνηση σχετιχÞò
πqομελÝτηò.
Την ßδια εποχÞ τη νευqαλγιχÞ
θÝση του πgοθσταμÝνου τηò
Διεýθυνσηò μελετþν οδþν (Γ2) του

31
 η Ε, Ριοχrι ΣΗ ΡΑΓ ΓΑΣ ΒΡι

0ΡιΖ0 ΝΤ \0 ΓΡΑΦ ι Α κλ\ι-ι?

(òηοττη*Σßι ι966- ΣιιιΚΡγΝαι\ λιιο κ\, {

8
Þ
g§_c
rondε

R γηΑΡχ ο ΝτΕ ε αροιιοß tolh a§

ΥΠOγlΝΗΜΑ Η Η ΚΟτΟι-
Ι1 μηκοτoμη του òαφουò t1Υ«Δ τmr) ΚΛ\},ιΑΚΕ,
bSωσγι.ò ιιg 6η?ΦdßòιμηΚουs 4οθμ ,ι:,ι0
λφτχηgßα ιιηωμ'ιι9η.ονν5 dγαι το αη4{ε{ο Ηι{Ν9,Ν
üηßυ α,φ; του ýπλφκογ߸ιüΡμοφtòρθq,γιγ
" Υ\Ρ9Ν {:,ι
òατ<ηχü9υφνιßιοÞι πψνα ario το γνιflþτερο òη-
υÝι, τ¼ý και αrα{ ιυρινb (φι9γτιρd?α:
,ιOγΤs-ß τογ
φ*"αΙ τψγ'τριßουο6:*)§αrτ»_ μα χ,9,
ßÞrΡκ;""q ßÝητου. Επqβ»ω: ", Ρ_1.:]ιψ.
τυJD 2βομ,ι*dττΛλΔ υπüφlουσαι 6ιγ
Þρδιτ«r,
òιγtΡgÞfδq
Ý»λ .^.σιξυα Gιιφι θΕßι.
,(=2Αο
Β=6οοο
)-
-ΖΖα
]ηΑΣιο¾

Ι Μ η: {0.0ο0
αι.Φ)
hΥ-
λΡ}ιOΞ

ΞΕλιιýΑΡιι

ΒΡ{ΙΑει

\Ατηffr *: -§*
,big

Μ
ΕΣ
0{η ο
,ι ΦÞ0

9θ
Y=Δd.r5o ', 6οοο
f,= 6οΙοο :

γΖ.ΙοÞt2 ß
6= -0ßι40 ß

Lι

/
Γ
Υ.Δ.Ε. παßQγει Ýναò σπουδαßοò
επιστÞ μοναò, δη μüσιοò λειτουργüò
χαι Üνθρωποò ο Νßχοò Χριστü-
πουλοò, που Ýφεqε πραγματιχÜ
επανÜσταση χαι στο δημüσιο λει-
τοýqγημα }ßαι στιò μελÝτεò των
συγχοινωνιαχþν Ýqγων }ßαι στα
ßδια τα ÝQγα. ΑποδÝχεται }ßαι '.*'...ι..
αυτüò τη λýση τηò σÞgαγγαò χαι
εγχρßνει την εχπüνηση πqομελÝ-
τηò.Η Ýγχριση μου Ýρχεται τÝλοò
του ΔεχÝμ6qη του 1964 ενþ εγþ εß-
χα τελειþσει την αποτýπωση }ßαι
εßχα πqοχωρÞσει την εχπüνηση
τηò προμελÝτηò. Η Ýγχριση αυτÞ
σημαßνει χαι πληρωμÞ των μελε-
τþγ που αποφÜσισα χαι Ýχανα
αυθαßρετα τιι Ýτσι αναχουφßστηχα
τιαι απü ιηγ πλευQÜ αυτÞ ενþ πÞ-
qα θÜρροò χαι ενισχýθη}ßα στην
πqοσπÜθεια για επιχρÜτηση τηò
λýσηò με σÞραγγα.
Εχ,πονþ τιò πqομελÝτεò ?ßαι τωγ
δýο λýσεων (ΜιλÜτου χαι με σÞ-
Qayya) ιαθþò χαι διÜφορεò πα-
ραλλαγÝò τουò με υπüδειξη τηò
υπηqεσßαò αλλÜ χ,αι αυτü6ουλα
üπωò τη λýση απü την ποqεßα τηò
σÞqαγγαò αλλÜ με üρυγμα στην
ßδια θÝση.
Σ'αυτü το στÜδιο η Ýgευνα Þταν
πιο πQοσε}ßτιχÞ, πιο λεπτομερεια-
χÞ.
Με τον μη αποχλεισμü τηò λýσηò
τηò σÞqαγγαò, ?.ßαι τηγ πqοþθησÞ
τηò στο στÜδιο τηò πqομελÝτηò μου
Ýφυγε ο ιδεολογιχüò φανατισμüò
}ßαι τη θÝση του πÞqε η προσπÜ-
θεια να μελετηθοýν οι διÜφοqεò
λýσειò προσεχτιχÜ τιαι λεπτομεqει-
αχÜ þστε να πgοωθηθεß η πqαγμα-
τιχÜ χαλýτεqη. ._ {β,*
Τελειþγω την πqομελÝτη χατ πα-
qÜ το üτι η λýση τηò σÞqαγγαò
υπεqτεqεß σε ποιüτητα των Üλλωγ,
Ýχει μεγαλýτεqο χüστοò ?.(,ατασ}.(,ευ-
Þò χωòßò γα διαθÝτω ,,ßαι τιò απα-
qαßτητεò γνþσειò τεχνιχÝò }.ß,αι οι- χερδßσιο χρüνο για υ' «r,οlr]ουr'"r, αλλÜ Þταν απα9αßτητη χαι Ýπρεπε
χονομολογιχÝò για να πqοχωρÞσω δυνατüτητεò χαι τ(ι εφüδια που να γßνει χαι μÜ7-ιστα αμÝσωò.
σε τεχνι}.ßοοιχονομιχÞ Ýρευνα χαι μου Ý7"ειπαν. Η αλιlθεια εßναι üτι Τη θÝση μου ÝΖανε δυσχολüτεqη
τεχμηριωμÝνη σýγχριση τωγ λýσε- !ιεß!ετητι}ßÞ ?ßαι ΧατασΧευαστιΧη }ßι ενα a/J.o στοιιι7_ειο.
ων ?ßαι σωστÞ επιλογÞ, παταφεýγω πεßρα σηριßγ.lιυν δεν υπιßρχε στην Επαqχιþτηò ε.lþ τüλμησα }ßαι
στη 6ολιχüτερη λýσÞ. Πqοτεßνω να ΕλλÜδα. αλλÜ χ,αι στην πιτqεχüριε- χατÜφε9α να Ζ-Üμω qωγμÞ στο
εχπονηθοýν οριστιχÝò
μελÝτεò l.ι,αι νι1 ανιß,ιτατß1 τεχνιχÞ εΖπαßδευσ,η χ,λειστü Ζ-ýΖ_ß-ατ1υα των αναθÝσεων
στη λýση μεσÞqαγγα χαι_στη λýση στην ΕλλÜδα },ßαι στην ε),ληνιχι1 6ι- των μελετþν τοιυ Υ.Δ.Ε. χαι αχüμη
ΜιλÜτου απü την οποßα προÝχυι|ε 6λιοß,ραφßα Þσαν ανýπαQ).ßτεò οι τüλμησα γα ειòσÜγω ΖαινÜ δαιμü-
λýση ανταγωνιστιχÞ τηò σÞqαγ- σÞραγγεò ενιßι ανýπαρΖτι1 ιlταν Ζ,αι yLa χαι γα συ,!ητεßται το üνομÜ
γαò, þστε η σýγχqιση χαι η επιλο- ß1 οιΖονοl.ιολο^lιΖßß παιδεßα τται 6ι- μου.
γÞ να στηqιχθοýν σε περισσüτερα 6),ιο^lραφßα σχετιχÜ ριε τεχνιχÜ Ýρ- Αυτü ενü7ß"ηο,ε τουΞ χρßχουò του
χαι ατιqι6ÝστεQα στοßχεßα. Στην .1α. Η αναπλßjρωση των τιενdιν τιον )ßυχλþματοΞ Ζαιι Üρ7ισαν ιρßθυροι
πqαγματιχüτητα πqοσπαθþ να γνιßισεσ,ιν 1-ιου ßlτιτν πολý δýσχο),ι1 να χατευθß,γσιτ ται τQοò τη Γ2 μαξß

34

ξ,,'.j ,,
]j{.,1;
,,ξ;
§ θυριστÝò.
με διÜφορεò Üλλεò πqοτÜσειò που
παqÝχαμπταν τη λýση τηò σÞqαγ-
γαò.
Οι ιρßθυqοι Ýφθασαν χαι σε μÝνα
χαι εγþ ετοßμαξα την απÜντησÞ
μου.
Στοιχειþδειò γνþσειò, αλλ' αqχε-
τÝò για το στÜδιο τηò πqομελÝτηò
απÝ}ßτησα, με τα λßγα γερμανιχÜ
ιτου, απü το NEUZEITUCHER,
STRASSEN ΒΑυ του ERY/IN
ΝΕυΜΑΝ (1959) ?ßαι το DER
STRASSENBAU του KASTL (1960).
Τιò γνþσειò αυτÝò επεξεqγÜστηχα
/", f! *,Ι
ß} ! ß
'{*.' .'
ΙÝÞ Ý
|ι }
χαι εχατÝληξα σε μια πρωτüτυπη
μÝθοδο οιχονομιlß,οτεχνιχÞò συγ-
χqιτιπÞò μελÝτηò δýο λýσεων δqü-
μωγ που η μια υπερÝχει σε ποιüτη-
τα εγþ η δαπÜνη χατασχευÞò τηò
εßναι μεγαλýτεQη τηò Üλληò.
Η εγχqιτιπÞ απüφαση τηò πQο-
μελÝτηò Ýqχεται τÝλοò του ΓενÜqη
1966 χατ εßναι απογοητευτιχÞ.
Εγχqßνεται η λýση ΜιλÜτου τιαι
μου δßδεται εντολÞ να εχπονÞσω
οqιστιχÞ μελÝτη χαι χτηματολüγιο:
Η λýση τηò σÞgαγγαò εγχαταλεß-
πεται, πQοχωρεß d εφαqμογÞ η λý-
ση τηò ΜιλÜτου.
Εγþ üμωò δεν την εγιταταλεßπω,
τα γÝα μου εφüδια επιτqÝπουν
αχqι6Ýστqη πqοσÝγγιση του πQο-
6λÞματοò, πιο τεχμηQιωμÝνη σý-
γl.ß,Qιση χαι εχλογÞ.
Εγþ το γqαφεßο μου με το πο-
λυÜριθμο πqοσωπιχü χαι εγþ μαξß
εχπονοýμε την οQιστιχÞ μελÝτη
απü την πλευgÜ τηò ΜιλÜτου, εγþ
μαξεýω üλεò τιò ι|ιθυqιξüμενεò
πqοτÜσειò τιò επεξεργÜξομαι μαξß
επεξεQγαòομαι ξανα, με τα νεοα-
ποχτημÝνα εφüδια, τιò λýσειò
ΜιλÜτου χαι ΣÞραγγαò ?{αι ε?ßπο-
νþ νÝεò πqομελÝτεò με τεχμηgιωμÝ-
να οι}ßονομι}ßοτεχνιχÜ στοιχεßα παι
επιστη μογιχÞ συγχqιτιχÞ μÝθοδο.
¼λα αυτÜ γßνονται το χαλοπαßqι
του 1966 παqÜτυπα χαι αυθαßqετα
χαι πÜλι. Κυqιαρχεß χαι πÜλι ο ιδε-
ολογιτüò φανατισμüò για τη σÞ-
Qayya ενισχυμÝνοò τþρα χαι απü
τη σχÝιρη να διαι|.ιεýσω τουò ψι-
¼ταν ετοιμÜστηχα ενημερþνω
τον Η. Παπαδüπουλο, που με τη
σειqÜ του ενημεgþνει τον Ν.
Χqιστüπουλο χαι ο τελευταßοò
αποδÝχεται την πqüχληση }ßαι oQ-
γανþνει μια συγχÝντQωση üλων
των μελετητþγ του Β.Ο,Α. τηò
ΚòÞτηò (μεταξý των οποßων Þσαν
χαι οι ιριθυριστÝò), ?{,αι των Üμεσων
συνεqγατþν του, το τÝλοò του χα-
λοχαιqιοý 1966, στο Υ.Δ.Ε. στην
οποßα παρουσιÜξω üλεò τιò λýσειò,
τιò αναλýω μßα μßα ι,αι αποδεßχνω
με αδιÜσειστα στοιχεßα την υπεQο-
χÞ τηò λýσηò με σÞqαγγα 400 μ.
Η εντýπωση απü την παQουσßα-
ση Þταν τÝτοια þστε ο Ν,
Χgιστüπουλοò γα σηχωθεß τιαι γα
πει «Κýριοι ο τι. Ραπτüπουλοò μαò
απÝδειξε üτι η λýση που προτεßνει
εßναι η χαλýτεqη, σαò παgαχαλþ
να μη μου ξαναπεßτε τßποτα», ενþ
αμÝσωò μετÜ δßδει εντολÞ στην
υπηqεσßα του να του τιÜνουν
ευνοßχÞ εισÞγηση για üλα τα αιτÞ-
ματÜ μου }ßαι εχ}ßQεμοýσαν πολλÜ,
αφοý η μισÞ μελετητιχÞ παqαγω-
γÞ μου Þταν υπερσυμ6ατιχÞ.
Ο Χqιστüπουλοò εισηγεßται στο
(ανþτατο) συμ6οýλιο Δημοσßων
¸qγων την Ýγχqιση τηò λýσηò τηò
σÞqαγγαò, αλλÜ εχεßγο δεν τολμÜ,
το φο6ßξει το πρωτüγνωQο 2{αι το
μÝγεθοò του Ýqγου. Στο Υ.Δ.Ε.
πqοßστÜμενοò τηò Υπηqεσßαò
συγχοινωνιαχþν Ýqγων - θÝση
35
ανþτατη αμÝσωò μετÜ τογ Γενιχü
ΔιευθυντÞ - Þταν τüτε Ýναò Üλλοò
σπουδαßοò Üνθρωποò ο ΔημÞτqηò
ΚροχιδÜò.
Τον εßχα γνωqßσει το χαλοχαßqι
του 1960 üταν, πqοθστÜμενοò τηò πε-
qιφεqειαιÞò Δ/νσηò Ηπεßρου του
Υ.Δ.Ε., Þρθε στο ΗρÜχλειο σαγ εχ-
πqüσωποò του Τ.Ε,Ε. για να εγχατα-
στÞσει τη διοιχοýσα επιτqοπÞ του
νεοßδgυμÝνου τμÞματοò ανατολιχÞò
ΚρÞτηò του ΤΕΕ τηò οποßαò Δ.Ε.
Þμουν το νεαqþτεqο μÝλοò.
Πgüεδqοò Þταν ο Πολ. Μηχ. ΑλÝχοò
ΜανιδÜχηò, Ýναò πραγματιχüò ευπα-
τqßδηò που μαò Üφησε μüλιò πριν λß-
γεò μÝqεò,
Ο ΚqοχιδÜò Þταν πqοßστÜμενοò
του Χριστüπουλου αλλÜ μεταξý τουò
υπÞqχε μια φιλιχÞ σχÝση ιαι συνεQ-
γασßα.
Το φθινüπωqο του 1966 Þqθε στην
ΚòÞτη ο ΚροχιδÜò συνοδεýονταò, αν
δεγ χÜνω λÜθοò, χλιμÜχιο
υπουqγþν,με ξÞτησε χαι τον συγü-
δευσα στο ΣεληνÜgι. ΜπροστÜ στο
υπουqγιχü ιλιμÜχιο ο ΚgοχιδÜò με
ρωτÜ: Μπορεßò χ. Ραπτüπουλε γα
χ,Üμειò τη σÞgαγγα 200 μ.; αλλιþò
δεν γßνεται...
ΞαφνιχÜ 6ρÝθηχα μπροστÜ στο δß-
λημμα ν' απαρνηθþ το πιστεýω μου ?ßαι
να συνθηχολογÞσω, αφοý δεγ πßστευα
üτι μια σÞQ«γγα 200 μ. θ'αποτελοýσε
τη σωστÞ λýση, Απü την Üλλη μεριÜ
πÜλι η ÜqνησÞ μου θα ενταφßαξε ορι-
στιχÜ τη λýση τηò σýqαγγαò χαι Ýνα
üνειqο δυüμισι χqüνων,
ΑπÜντησα ναι μετÜ απü στιγμαßα
σχÝιρη που οφειλüταν στο ξÜφνια-
σμα }.ßαι üχι σε δισταγμü.
Το δßλημμα που μου Ý6αλε ο Þταν χαι η χατασχευÞ του νÝοι εθτ,ι-
ΚqοχιδÜò ßσωò Þταν μÞνυμα.
ΛÝγονταò το γαι στη ΣÞqαγγα των
200 μ., αποφÜσιξα ταυτüχρονα να
6ρω τqüπο να μη το τηqÞσω.
Η εξÝλιξη Þταν ταχýτατη. Τον
ΓενÜqη του 1967 ο Ν. Χριστüπουλοò
σε συνεννüηση με τογ ΚqοχιδÜ ξα-
να6Üξουν τη σÞqαγγα στο (ανþτα-
το) συμ6οýλιο Δημοσßων ¸ργων
που αυτÞ τη φοqÜ την εγχqßνει αλλÜ
με τογ üqο στη νÝα πgομελÝτη που
θα εχπονÞσω το μÞιοò, να πεQιοQι-
στεß στα 200 μ.
Την Ýγχqιση μου χÜνουν γνωστÞ
τηλεφωνιχÜ }ßαι μου τηγ γνωστοποι-
οýν τηλεγgαφιχÜ, στιò 24.Ι,lθ6'7 εγþ
η σχετιχÞ απüφαση Ýgχεται αqχÝò
Φλε6Üqη.
Αν Ýιιανα σÞQαγγα 200 μ. στη σω.
στÞ θÝση Ýπερεπε γα ανÝ6ει ιιατÜ 40
σχεδüν μÝτρα οπüτε οι Κ.Μ.Κ. θα με-
36
γÜλωναν πολý τιαι ιδιαßτερα πQοò τη
μεqιÜ τηò Λατσßδαò χαι η οριξοντιο-
γqαφßα θα υπο6αθμιξüταν Þ χαι δεν
θα εßχε λüγο να εßναι ψηλÞò στÜθμηò
üταν η Κ.Μ,Κ. θα Þταν 6,5% σε μÞ-
χοò 2 χλμ.'Ετσι ο δqüμοò θα υπο6αθ-
μιξüταν σε χατηγοqßα Ε (αντß Γ που
Ýπρεπε) σε μÞχοò 5 χλμ.
ΑποφÜσισα λοιπüν να χÜμω τη
σÞραγγα στη θÝση που το ;_ιηχοò
Ýπqεπε να εßναι μÝσα στην ει,ιατοντÜ-
δα τωγ 200 μ. (200-300) αλλÜ χοντÜ
στα 300 μ. ενþ θα την εριφÜνιξα με
μÞχοò 200 μ. χÜνονταò τα υπüλοιπα
100 μ. οqýγματα απü 50 μ. απü χÜθε
μεριÜ. 'Ετσι χαι το λüγο ριου θα τη-
qοýσα χαι με τη συνεßδησÞ μου θα
τα 6üλευα,θαÞταν μια μιχqÞ απÜτη;
Αò την ποý;"ιε χαλýτεqα τÝχνασμα
για γα γßνει η λýση σωστüτεqη.
ΠÝφτω με τα μοýτqα στη δουλειÜ
χαι χÜνω αχρι6þò Ýτσι την πqομελÝ-
τη, Και την παqαδßδω σε δýο ε6δο-
μÜδεò (10.2.1967). Ε6δομηνταμßα μÝ-
qεò μετÜ την παqÜδοση τηò προμελÝ-
τηò γßνεται το πqαξιχüπημα
6ψγχ61^1ματαρχþν.
Η προσπÜθεια τωγ πραξιχοπημα-
τιþγ για επιχρÜτηση τηò διχτατο-
ρßαò τουò χαι οι αναχ,ατατÜξειò πολι-
τιιιοιιοινωνιτ.ιþν }ηαι οιχονο;-ιιχþν
επιλογþν, προτεραιοτÞτωγ χαι πQο-
σþπων αγαστÝλλουν üλεò τιò
στηqιüτητεò του πο)ιιτιχοý δη
6ßου χαι Ýτσι ι.ιαθυστερεß η Ýγχριση
τηò πqομελÝτηò.
¼ταν η διχτατορßα Üρχισε να
εδραιþνεται ι.ιαι επÝ6αλε τον
τηò στην χρατιχÞ μηχανι]
δυνατÞ χαι η Ýγχριση τηò προμιει,ι-
τηò, αφοý μÝσα στιò επιλο^lÝò τη:
χοý δρüμου 90 (Β.Ο.Α.).
Η διχτατοqßα αθÝλητα διει,Ζ,üß.ι,ι,ε
την Ý.lχqιση τηò προμελÝτηò τη; ),ι,-
σηò με σÞgαγγα γιατß ο β),g.,l7ü: τι-ι :
Þταν αχü;_ιη στα ι|ηλÜ χß,ιμÜΖιòι τß :
χρατιχιjò ιεραρχßαò Ζαι
Παπαδüπουλοò, ο Χριστüποι,l,ιι:
ο ΚροιιδÜò μτüqεσαν να:τεο,
την ÝγχρισÞ τηò χωρßò απρüο:ττò,
Η Ý,lχριση τηò ποοιιεß.ετ,1:
επιτεßνει την υποιμßα üτι τι., ],
Χqιστüπουλοò εßναι γτ,ι,ºστε: :; -:-
χνÜσματüò 1ιου γιατß αι,το ι,\
εμφανÝò }.ßαι στην οριlοτ,τιι, . ,:
αλλÜ χαι χýρια στη βιι7.οτιιι,,
Μüλιò πÞρα την Ý,,,Ζγι *,
Ι9ü7) πÝφτουμε ül.οι (τυ ::
προσωπιχü μου χι ε,,,ιß)) ι-: ] ,
για να προλÜ6ομιε ι,ιι τι1,
εqγασßεò υπαßθρο ι, τγ, ,, ,
χειμþναò. Με τογ χαιρü ο Ýλεγχοò
τηò διχτατοqßαò επεχτεßνεται πQοò
τα χÜτω χαι φθÜνει χαι στα χατþτε-
qa χλιμÜχια ττlò χgατιχÞò χαι yQa-
φειοχρατιχÞò ιεqαgχßαò. Iδιαßτεqα
μετÜ το αποτυχημÝνο οπεQετιχü πQα-
ξιχüπη μα του Κωνσταντßνου.
Η διχτατοqßα ειτlμεqþνεται για τη
σÞQαγγα. Και οι πληqοφοqßεò λÝνε
üτι δεν τηò εßναι επιθυμητÞ γιατß σε
πεqßπτωση πολÝμου η σÞqαγγα θα
εßναι ευÜλωτη απü αεροποqιχü 6ομ-
6αqδισμü χαι θα αποτιοπεß η επιχοι-
γωγßα τωγ δýο νομþν.
Εßναι ΓενÜρηò του 1968 η οqιστιχÞ
μελÝτη φθÜνει στο τÝλοò τηò. Ο
Ηλßαò Παπαδüπουλοò δεν εßναι πια
στην ΚρÞτη, ο Νßχοò Χqιστüπουλοò
lιαι ΔημÞτρηò ΚqοπιδÜò Ýχουν φý-
γει απü την υπηqεσßα χαι η σÞραγγα
Ýχει χÜσει τουò υποστηQιχτÝò τηζ. Οι
6ουλÝò τηò διχτατοqßαò δεν επιδÝχο-
νται συξÞτηση. Δεν θÝλει τη σÞqαγ-
γα }ßαι φυσιχÜ χωqßò αυτÞν απυqþ-
νεται ολüχληgη η μελÝτη απü τη χα-
των qÜδρα του ΣεληνÜρι χαι τη συνεχü-
μενη λαγταδιÜ, ματαιþνεται η 1ßατα-
σ}ßευÞ του δρüμου.
Τþρα προθστÜμενοò τηò πεqιφε-
ρειατÞò δια-ιθυνσηò ΚρÞτηò του
Υ.Δ.Ε. εßγαι ο Ηραχλειþτηò ΓιÜννιlò
ΒσγιατξÜχηò με τογ οποßο Ýχομε
δρα- Üριστη σι,τφτγασßα για πολλÜ χqü-
μüσιου για απü τηγ εποχÞ που Þταν
Νο μομη 7.ανιχüò Ηραχλεßου.
Ο Βσγιòιτξιßχηò συνηρητιπüò, ρε-
«fuοrιò σ}JÜ χιιι με αγÜπη για τον
Ýλε^17.ü τüπο του δια6θÝ{ει τον χßγδυνο να
Ý.,,ιτ,ε μη χρηματοδατηθεß η χατασ}ßευÞ
τσυ ψÞματοòΝτιßφμαροò - ΝεÜπολη
χατ να αfiηθεß Þ χαι να ματαιω-
θεß η Ζαταοιιειη του δgüμου. Με
εwυιεριfiγει 2ßßι μοlJ υπο6Üλλει γα
πρισπßχιι ανιß τηò σßιααγγαò μια απü
τιò παραßßαττιτξ λýσειò που Ýχω
ιεßü την ανατολιπÞ
πßειφιßτω Ατιßffωτ.ου.
Γτι,. Εßια πßοòτου Φßε6Üρη του 1968
;,, _ι, ια η οαιßrπαÞ μεrÝ.η τηò λýσηò με
1,, ηαα1'τα fua τεßειιßσει μ' Ýνα σÞμα
πeOò ßιτ αττrÞ ?_ßυη. Στην οqιστιχÞ
I.εθÝτη m μÞ ò ψφανßξεται 220 μ.
,-, παι η ßLψφιß ατü το σωστü μÞιοò
Αßλ" αιτü φαßνεται να εß-
υ mτεßετmßο 6Þμα.
Στητ γε|ιΣÞ Ýþεση τηò μελÝτηò
πdπα mβ υπüδειξη του
Ποrßα_fidη ¸νοιιιισα σα νÜχαγα
, δÞΤΕß αýτòγιτισεÝò που δεγ εß-
χτ ιdμL G m;i. πιο δýσχολεò
, πÞξ
- :
Þr ηππιü πρü6λημα αλΓ
ιýÞπιfuýσfιΖü - το πιστεýω
μου στη σÞραγγ« - αλλÜ το πqü6λη-
μα το μεγÜλο Þταν του τüπου. Αν
απü την εμμονÞ μου στη σÞq«γγα
ματαιωνüταν το Ýqγο; Εßχα το διπαß-
ωμα να πÜqω τÝτοια απüφαση;
Μποqεß το δßλημμα να μην εßχε
πραγματιχÞ υπüσταση να μην Þταν
6Üσιμο αλλÜ ποιüò μπορεß γα εQμη-
νεýσει χαι αν μη λιγüτεQο γα πQο-
6λÝιμει τιò 6ουλÝò χαι τιò ενÝqγειεò
τηò διιτατορßαò;
Οýτε üνειqα οýτε προ6λÝιμειò μπο-
qεß να γßνουν στη διχτατοqßα χαι
αυτü επι6ε6αιþνεται λßγουò μÞνεò
αqγüτεqα. Ενþ η σÞραγγα εßχε απο-
τιλεισθεß απü τη λογιπÞ τηò διχτατο-
ρßαò η ßδια λογιχÞ ερχüταν τþqα να
την αποδεχθεß στηqιγμÝνη στη χQι-
στιανιχÞ επßφαση του χαθεστþτοò
(ΕλλÜò - ΕλλÞνων - Χριστιανþν).
Η αλλαγÞ οφεßλεται στην επÝμ6α-
σγι του Μητqοπολßτη ΠÝτραò που
Þθελε το νÝο δqüμο να περνÜ απü
τον Αη Γιþqγη το ΣεληνÜqι.
Το χατÞqι του ΙεgÜqχη Þταν το
αχλüτ,ητο επιχεßρημα που Ýδιωξε
τουò ιιινδýνουò των 6ομ6αρδισμþν,
ανÝτqει|-ιε την πqοηγοýμενη λογιχÞ
χαι Ýχαμε το δqüμο απü_το φαqÜγγι
του ΣεληνÜρι, χαι φυσιχÜ χαι τη σÞ-
Qayya, αναγχαßα.
¸τσι το λογιχü επι6λÞθηχε χÜρη
σε μια παqÜλογη διαδιχασßα, η χα-
τασχευÞ του δρüμου με τη σÞqαγγα
αποφασßσθηπε χαι το Ýqγο δημο-
πqατÞθηχε τον Απρßλη του 1969 χ,αι
χαταχυqþθηχε στηγ εqγοληπτιχÞ
εlαιqßα ΣΚΑΠΑΝΕΥΣ. Η
^μελÝτη
τηò σÞqαγγαò, που τþqα πια δεν εßχε
λüγο χαι δεν μποqοýσε να χqýιμει
τηγ πQαγματι?ßη τηò ταυτοτητα, χα-
τÝληξε σε μÞχοò Π5
ψ. Ολοχλη-
ρþθηχε η χατασι,ευÞ τηò χαι δüθηχε
στην χυχλοφοqßα το |9º3 τιαι αποτε-
λεß το μεγαλýτεqο οδιχü Ýqγο στην
ΚρÞτη χαι την πqþτη οδιχÞ σÞqαγ-
γα στηγ ΕλλÜδα.
Στην οριξοντιογqαφßα χαι τη μη-
χοτομÞ που συγοδεýουν το χεßμενο
τοýτο φαßνονται τQειò λýσειò με σÞ-
Qayya.
Η μια εßναι η ιδανιχÞ λýση με σÞ-
Qayya μÞχουò 400 μ. (πqÜσινη γQαμ-
μÞ), η Üλλη εßναι η χατασχευασμÝνη
λýση με σÞραγγα μÞχουò 2º5 ψ. ιιατ
η τqßτη η λýση αν πQαγματιπÜ τη-
qοýσα το μÞχοò των 200 μ. ιαι η σÞ-
Qayya γιγοταν στην αγτιστοιχα σω-
στÞ θÝση δηλαδÞ χωqßò οqýγματα,
Εδþ θα πqÝπει να ποýμε πωò η
ελÜττωση του μÞχουò μιαò^ σÞαβγ-
γαò με οqýγματα στιò εισüδουò δεν
εßναι ανοqθüδοξη μÝθοδοò αgιιεß να
εξασφαλßξεται το üqυγμα απü χατα-
πτþσειò χαι αυτü 6Ý6αια εξαρτÜται
απü τη σýσταση χαι στη στqωμμÜτω-
ση του εδÜφουò παι τη λÞιμη χατÜλ-
ληλων μÝτρων πqοστασßαò των πQα-
γþγ χαι φυσιχÜ υπÜqχει χÜποιο üριο
πÝqα απÜτο οποßο τα Ýqγα προστα-
σßαò των οqυγμÜτων αυτþν εßναι δα-
πανηqüτεqα απü την χατασχευÞ σÞ-
Qαγγαò.
Για να χαταδειχθοýν οι διαφορÝò
των τριþν λýσεωγ χαι η σημασßα
τουò παθþò χαι η σημασßα του, τε-
χνασματοò που χQησιμοποιησα ε}ßα-
μα συγχqιτιχÜ οιχονομιχοτεχνιχÞ
Ýqευνα των λýσεωγ αυτþν τηò οποß-
αò t' αποτελÝσματα θ'αναφÝqω εδþ
ενþ την ßδια την Ýρευνα, που δεν Ýχει
θÝση εδþ, μποqοýν να δουν οι δýσπι-
στοι Þ οι περισσüτεqο απαιτητιχοß Þ
αχüμη χαι οι ειδιτιÜ ενδιαφεqüμενοι
σdχωqιστü ιεßμενο.
Το ισοδýναμο μÞχοò εßγαι το ισο-
δýναμο ευθýγqαμμο χαι οqιξüντιο
μÞχοò μιαò üδευσηò χαι μεγαλþνει
με χαποια μη γQαμμι?{η σχεση οσο
μεγαλþνουν οι δυσχÝqειεò τηò χÜqα-
ξηò (αýξηση χατÜ μÞχοò τιλßσεων,
σχολßωση οριξοντιογqαφßαò χαι μη-
χοτομÞò), εßναι επομÝνωò, το ισοδý-
ναμο μÞποò, Ýνα μÝτqο τηò ποιüτη-
ταò τηò χÜραξηò χαι τηò αξßαò τηò
σαν οιχονομιτιü μÝγεθοò, με χαQα-
χτηqιστιχÞ αξßα üταν αφοgÜ σε σý-
γ}ßQιση διαφüqων λýσεων του ßδιου
οδιιιοý τμÞματοò.
Για το τμÞμα απü το σημεßο που
εßναι η παλιÜ γÝφυqα του παλιοý
εθνιτιοý δqüμου πqοò ΒραχÜσι μÝχqι
το μÝσο πεqßπου τηò απüστασηò
Λατσßδαò - ΝεÜποληò σε μÞχοò του
νÝου εθγιχοý δqüμου 4,88 χλμ. Ýχομε:
1. IδανιχÞ λýση με σÞραγγα 400 μ.
ΠQαγμ. ψÞτιοò 4,82. Iσοδ. μÞχοò 7,47
2. ΚατασχευασμÝνη με σÞqαγγα
275 μ. Πqαγμ. μÞχοò 4,88 Ισοδ. μÞ-
τοò 8,13
3. Λýση με σÞραγγα 200 μ. Πqαγμ.
μÞιοò 5,01 Ισοδ. μÞχοò,9,20.
Ο λüγοò του ισοδýναμου μÞχουò
πQοò το πqαγματιχü ιαθεμιÜò λýσηò
εßναι αγτßστqοφα ανÜλογωò πQοò
τηγ ποιοτητα τηò χαQαξηò }ßαι μπο-
ρεß να ονομασθεß συντελεστÞò ισοδý-
ναμου μÞιουò (Σ,I.Μ,). Οι λüγοι των
ισοδýναμων μηιþν δýο λýσεων εχ-
φqÜζουν αντßστqοφα τη σχÝση ποιü-
τηταò τωγ δýο λýσεων.
Για την 1η λýση Σ.Ι.Μ. = 1,55
Για την 2η λýση Σ.I.Μ. = 1,67
Για την 3η λýση Σ.I.Μ. = 1,84
Για την λýση 2 ωò πQοò την 1 Ýχομε
λüγο 1,08
Για την λýση 3 ωò πQοò την 2 Ýχομε
λüγο 1,13
Για την λýση 3 ωò πQοò την 1 Ýχομε
λüγο 1,23
Απü τα παqαπÜνω στοιχεßα προ-
χýπτει πωòη πQαγματοποιημενη λý-
ση με σÞραγγα275 μ. για ελÜττωση
του μÞχουò τηò σÞραγγαò χατÜ Ι25
μ, απü την ιδανιχÞ, η ποιüτητÜ τηò
ελαττþθηχε χατÜ 8% ενþ σε σχÝση
με τη σÞραγγα 200 μ. Ýχομε αýξηση
του μÞιουò χατÜ º5 μ. χαι αýξηση
τη ò ποιüτητα ò χατα 13"/ο.
Τα στοιχεßα αυτÜ δεßχνουν üτι η
επιλογÞ τηò λýσηò που χαταστι,ευÜ-
στηπε Þταν απüλυτα επιτυχÞò γιατß
χωρßò να αλλÜξει την χατηγορßα του
δqüμου πετυχαßνει εξοιχονüμηση
μÞχουò 125 μ. Ýναντι ελÜττωσηò τηò
ποιüτηταò χατÜ 8Υο ενþ η λýση με
σÞρ«γγα 200 μ. θα εßχε Ýναιτι τηò
}ßατασχευασμÝνηò χÝqδοò μÞχουò 75
μ. (δηλαδÞ 60%) με ελÜττωση τηò
ποιüτηταò χατÜ \3Ο/" δηλαδÞ η σχε-
τιχÞ ελÜττωση τηò αξßαò τηò πQαγ-
ματοποιημÝνηò λýσηò προò την 1η
λýση εßναι η μισÞ απü εχεßνην την
3η παqÜ τη 2η ενþ η 3η λýση (με σÞ-
Qayya 200 μ.) Ýχει παι το σημαντιχü-
τατο μειονÝχτημα να υπο6αθμßξει
τον δρüμο στη χατηγοQßα Ε δηλαδÞ
δýο 6αθμßδεò χÜτω του επιθυμητοý.
ΠÝqα απ' αυτÜ η συγχqιτιιÞ οιχο-
γομιχοτεχνι}ßÞ μελÝτη Ýδειξε üτι η
πQαγματοποιημÝνη λýση σαν οιχο-
νομιχü μÝγεθοò, Ýναντι τηò λýσηò με
σÞραγγα 200 μ. Ýχει αποσ6Ýσει τη
διαφοqÜ δαπανþγ τιατασχευÞò το
1990 ιιαι απü τüτε Ýχει θετιιü οιχογο-
μιχü αποτÝλεσμα αυξανüμενο πQοο-
δευτιχÜ με λüγο (1+χ) (1+ε) (üπου χ
η εχατοστιαßα ετÞσια αýξηση του
χυχλοφοgιαχοý φüρτου ?ßαι ε το
τρÝχον τραπεξιχ,ü επιτüχιο χαταθÝ-
σεων ταμιευτηqßου. Για την παροý-
σα μελÝτη γ, = 12,55"λ ιιατ ε = 16ολ).
Για τη διαφοqÜ δαπανþν χατα-
σχευÞò μεταξý τηò λýσηò με σÞqαγ-
γα 400 μ. χαι τηò χατασχευασμÝνηò,
αυτÞ θ'αποσ6ενüταν το 1999 χαι η
διαφοqÜ δαπανþγ χατασχευÞò με-
ταξý τηò λýσηò σÞqαγγαò 400 μ.
χαι σÞραγγαò 200 μ. θ'αποσ6ενü-
ταγ το 1995.
Τα αqιθμητιχÜ αποτελÝσματα
Ýχουν στηριχθεß σε χÜποιεò παQα-
δοχÝò που δεγ εßγαι απüλυτα αχρι-
6εßò, εßναι üμωò πολý χοντÜ στην
πραγματιχüτητα }ßαι η θεωqητιχÞ
6Üση εßναι επßσηò πολý χοντÜ στην
πqαγματιχüτητα η οποßα εξÜλλου
εßναι πÜqα πολý δýσιι,ολο γα πQο-
σεγγισθεß με απüλυτη αχqß6εια
γιατß υπÜρχουν πολλοß παqÜγο-
ντεò με διαφοqετιχÞ επßδqαση σε
χÜθε πεqßπτωση.
3/