SENZORI I AKTUATORI

3. SENZORI POZICIJE (POMAKA)

Dužina, Pozicija, Pomeraj, apsolutno i relativno merenje dužine.
 Linearni pomak je promena dužine između dve tačke koje leže na pravoj liniji.
Primarna funkcija senzora pomaka je merenje translatornog kretanja tela.
 Ugaoni pomak je promena ugaonog položaja tela koje rotira oko neke ose.

SENZORI LINEARNOG POMAKA

Otpornički potencimetarski senzori
Kapacitivni senzori
Elektromagnetni senzori
Specijalni senzori (koordinatometri, linearni induktosin, itd.)

SENZORI UGAONOG POMAKA

Inkrementalni senzori
Obrtni transformatori
 Rotacioni induktosin
1
 SENZORI I AKTUATORI

Pregled aplikacija na vozilu u kojima se meri pozicija

 Tabela 1 Pregled aplikacija u kojima se

pomak (translatorni/uglovni) meri direktno
 Tabela 2 Pregled aplikacija u kojima se
pomak (translatorni/uglovni) meri indirektno 2
 SENZORI I AKTUATORI

Otpornički potenciometarski senzori pozicije (pomaka)

3
 SENZORI I AKTUATORI

Prednosti i mane potenciometarskih senzora pozicije

4
SENZORI I AKTUATORI

5
SENZORI I AKTUATORI

6
 SENZORI I AKTUATORI

Primer: potenciomet. senzora sa jednom mernom trakom

7
 SENZORI I AKTUATORI

Primer: potenciometarskog senzora sa dve merne trake

8
 SENZORI I AKTUATORI

ELEKTROMAGNETNI SENZORI POMAKA

Induktivni senzori pomaka sa kratko-spojenim prstenom

Princip rada elektromagnetnih senzora

zasniva se na zavisnosti induktivnosti kalema
od promene otpora elektromagnetnog kola
- Spadaju u beskontaktne senzore pozicije.
- Od svih senzora koji se koriste za beskon-
taktno merenje pozicije, induktivni senzori se
odlikuju najrobusnijom konstrukcijom.
- Linerna statička karakteristika (zavisnost L(s)
je linearna u mernom području senzora).
- Rade na relativno niskim frekvencijama (od
5 do 50 kHz) i bez potrebe za ugradnjom
lokalne elektronike.
- Izuzetna otpornost na smetnje (feromagnetno
jezgro veoma dobro vrši zaštitu od spoljnih
elektromag. smetnji)
- U poređenju sa mikromehaničkim senzorima
zahtevaju znatno veći prostor.

9
 SENZORI I AKTUATORI
Induktivni senzori - princip rada

1 2 N 2 0 S
Gm  R  RFe  R L  N Gm  2
RFe  R 0 S 2
U0 U0
It   XL= 2  f L
Rt  Rd 2
X
2

Rt  Rd 2   2f 0 S N
 
2 2

L

 2 
XL  (Rt+Rd)

It 
U0
XL
 K ID   K ID 
I


U0
 f 0 S N 2
Uiz  I t Rt  KID Rt 10
 SENZORI I AKTUATORI

Diferencijalni induktivni senzori pomaka sa kratko-spojenim prstenom

Poludiferencijalni senzor sa
kratko-spojnim prstenom
(HD senzor) sa pomično-
mernim i fiksnim referentnim
kratko-spojnim prstenom
(Slika 8) karakteriše se
visokom tačnošću merenja.
.

Primena:
- Senzor položaja zupčaste letve kod linijskih pumpi visokog pritiska kod dizel
motora (Slika 8) i
- Senzor položaja regulacionog prstena kod aksijalnih razdelnih pumpi
visokog pritiska dizel motora (HDK senzor) – Slika 9. 11
SENZORI I AKTUATORI

12
 SENZORI I AKTUATORI

Polidiferencijalni induktivni senzori uglovnoh pomaka sa kratko-spojenim prstenom

Senzor položaja regulacionog

prstena kod aksijalnih razdelnih
pumpi visokog pritiska dizel
motora (HD senzor).

13
SENZORI I AKTUATORI

Kompanija Hella razvila je senzor ugaonih pomaka koji radi na

principu induktosina.
Glavne prednosti ovog senzora su:
 Beskontakti merni koncept i bez habanje
 Temperaturna nezavisnost (do 150 °C)
 Visoka tačnost (oko ±0,09° za područje mjerenja od 360 °)
 Fleksibilnost primene (može se prilagoditi bilo kojem
uglovnom rasponu do 360°)
 Mogućnost redundantnog dizajna
 Visoka otpornost na EM smetnje (EMC)
 Korišćenje isključivo standardnih materijala (bez
feromagnetskih komponenti)
 Jednostavna izrada (princip folija)
 Niska cena
Zbog toga se koristi za mnoga merenja na motornim vozilima.

14