Škola za dizajn tekstila i kože

Novi Pazar

PREDMET: MEHANIKA TLA I FUNDIRANJE

• Potporne konstrukcije su konstrukcije koje prihvataju
bočni zemljani pritisak ili pritisak vode.
• Potporni zidovi imaju široku primenu prilikom
izgradnje puteva, železnica, obaloutvrda,...
• U statičkom smislu, potporni zidovi su konzolni nosači
uklješteni na donjem kraju u zemljište.
• Kruti potporni zidovi se dele na:
- masivne ili gravitacione zidove, i
- olakšane (ojačane) potporne zidove.
 a) Masivni zid b) Konzolni zid sa istakom

c) Konzolni zid sa d) Potporni zid

kontraforom
• Aktivni pritisak tla na zidove se javlja kada se zid
pomera od ispune. U tom slučaju, određena količina
ispune teži da se kreće nadole i prema zidu.

• Pasivni pritisak se javlja kada se zid kreće prema tlu.

Tlo pruža otpor tom kretanju ali se ipak formira klizna
ravan po kojoj se kreće i to nagore i prema tlu.
Slika: Veličina bočnog pritiska na potporni zid
Hidrostatički pritisak vode na
potporni zid je srazmeran njegovoj
visini odn. nivou vode.
Deluje u težištu jednokrakog
trougla.
Deluje u težištu trougla.

Sile aktivnog i pasivnog pritiska se

određuju na osnovu minimalnog i
maksimalnog pritiska tla na potporni
zid u donjoj spojnici zida.
Deluju u težištu trougla.
 SLOŽENO STANJE PRITISAKA U TLU

Pored pritisaka od tla koje je pritiska potporni zid, isti može

biti opterećen i nekim dopunskim opterećenjem kao što je:
- opterećenje od nasute zemlje,
- saobraćajno opterećenje,
- opterećenje od mašina, i sl.

Sve uticaje moramo složiti (sabrati) u jedan rezultujući!

Rezultujući dijagram daje i rezultujuću silu čija se napadna

tačka nalazi u težištu tog dijagrama.
Slika: Sabiranje pritisaka u tlu
 STABILNOST POTPORNIH ZIDOVA

Da bi bili sigurni u stabilnost i sigurnost potpornih zidova,

moramo izvršiti proveru ispunjenosti sledećih uslova:
- Stabilnost na preturanje,
- Stabilnost na klizanje,
- Stabilnost u pogledu ivičnih napona

Proverom ispunjenosti ovih uslova, osiguravamo da se ne

može desiti prevrtanje zida pod uticajem sila koje na
njega deluju, da se neće desiti pomeranje zida po
horizontali ili da neće doći do loma tla ispod zida.
 STABILNOST NA PRETURANJE

Provera se vrši u odnosu na tačku O i

to tako da momenat otpora preturanju
mora biti veći od momenta preturanja
uz korišćenje dodatnog osiguranja u
vidu koeficijenta sigurnosti.

Mo = G g
Mp = E e
Mo > 2,0 Mp

Slika: Stabilnost (sigurnost) na preturanje

 STABILNOST NA KLIZANJE
Provera se vrši u odnosu na kontaktnu spojnicu temeljne stope i to tako
da horizontalna komponenta rezultujuće sile koja deluje na zid mora
biti manja od sile trenja koja se tome suprotstavlja (proizvoda
vertikalne komponente rezultante i koeficijenta trenja), uz korišćenje
dodatnog osiguranja u vidu koeficijenta sigurnosti.

F= N tg
N tg > 1,5 T

Slika: Stabilnost (sigurnost) na klizanje

 SIGURNOST U POGLEDU IVIČNIH NAPONA

Provera ivičnih napona se vrši u odnosu na kontaktnu

površinu temeljne stope.
U slučaju prekoračenja ivičnih napona zatezanja, dolazi do
loma tla ispod zida i naginjanja zida.
S obzirom da tlo ne može da primi zatezanje, treba težiti da
napadna tačka rezultujuće sile koja deluje na zid bude što
bliža centru jezgra preseka zida. U tom slučaju se javljaju
samo naponi pritiska i tada će se opterećenje na tlo
ravnomerno raspodeliti, sleganje će biti ravnomerno i ne
može doći do preturanja zida.
 PROBLEMI FILTRACIJE I DRENIRANJA
Često se izgradnjom potpornih zidova presecaju prirodni
tokovi podzemnih voda čime oni ustvari postaju brane.
Ako je zemljište uz potporni zid raskvašeno, ono tada
stvara dodatne pritiske na zid zbog povećanja zapreminske
mase, zbog smanjenja unutrašnjeg trenja kao i zbog
bubrenja.
Najbolje rešenje za ovaj problem jeste:
- zamena tla šljunkovitim materijalom,
- izrada sistema za odvodnjavanje površinske vode,
- izrada sistema filtara za sprečavanje prodora mulja i
drenažnog sistema,
- izrada otvora (barbakana) u zidu za oticanje vode.
PROBLEMI FILTRACIJE I DRENIRANJA
Hvala na pažnji!