ISSN 1641-6325

WYDAWCA: TWORZYWA-MEDIA – 41-811 Zabrze, ul. Filipka 9 • e-mail: redakcja@tworzywa.org.pl, www.kwartalnik.tworzywa.pl

Numer 1 (74), WIOSNA 2019

Cena: 21 zł (zawiera 8% VAT)
CZASOPISMO POLSKIEGO ZWIĄZKU PRZETWÓRCÓW TWORZYW SZTUCZNYCH

W TYM WYDANIU:

DRUK 3D
WE WSPÓŁPRACY Z:

Dla branży tworzyw sztucznych

Japońskie
WTRYSKARKI elektryczne JSW www.wadim.pl

SHUTTERSTOCK
QUALITY ACCELERATES.

6TGPF GNGMVTQOQDKNPQĠEK RT\[DKGTC EQTC\ DCTF\KGL PC UKNG U\E\GI¸N-

PKG YQDGE MQPKGE\PQĠEK QU\E\ÞF\CPKC \CUQD¸Y K QEJTQP[ MNKOCVW
0CU\[OK KPPQYCE[LP[OK OCVGTKCćCOK RT\[E\[PKCO[ UKÞ LWŁ F\KĠ FQ
VGIQ CD[ UCOQEJQF[ D[ć[ EQTC\ NŁGLU\G C V[O UCO[O DCTF\KGL
RT\[LC\PG FNC ĠTQFQYKUMC 6YQT\[YC VGTOQRNCUV[E\PG JKIJVGEJ
Durethan® i Pocan® QTC\ RQNKCOKFQYG CTMWU\G MQORQ\[VQYG
Tepex® QVYKGTCLÊ PQYG OQŁNKYQĠEK MQPUVTWME[LPG K RTQLGMVQYG
0CU\G V[R[ RTQFWMV¸Y WPKGRCNPKCP[EJ QHGTWLÊ U\[VG PC OKCTÞ
TQ\YKÊ\CPKC URGELCNPKG FQ YV[E\GM \ćÊE\[ WEJY[V¸Y K QDWF¸Y
MQORQPGPV¸Y GNGMVTQPKE\P[EJ 9 VGP URQU¸D LCMQĠÌ .#0:'55
RT\[E\[PKC UKÞ FQ MU\VCćVQYCPKC OQDKNPQĠEK RT\[U\ćQĠEK
e-mobility.lanxess.com
tworzywa P1 1 9 

Spis treści
Tendencje cen i zapasów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
organizacje
Recykling chemiczny rozpocznie zupełnie nową erę . . . . . . . . . . . . . .12
Co Strategia zmieni na polskim rynku? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16
Jednorazowe porozumienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16
Nowy prezes organizacji producentów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18
Szczyt koniunktury na razie za nami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18
Zastrzeżenia do wytycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20
Zaprzyjaźnij się z plastikiem! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22
Rażący konflikt interesów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24
Przemiał to nie odpad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24
Europejskie warsztaty o recyklingu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26
Łatwiejsze sortowanie butelek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26
Nowa norma dla rur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27
Magazynowanie i transport pneumatyczny granulatów tworzyw
sztucznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .56
Optyczne aplikacje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .58
Rozwój wysublimowanych rozwiązań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .60
tworzywa i Êrodowisko
Tworzywo z grzyba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .62
Zielone światło dla biotworzyw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .62
Biotworzywa w praktyce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .64
surowce
Wytrzymały mechanicznie poliamid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .68
Wytrzymałość i sztywność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .68
Superbuty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .69

rynek
Popyt na butelki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28
Konkurs dostawców . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28
Zmiana prezesa producenta poliolefin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30 POMAGAJĄ NAM:

A gdyby tak za paliwo płacić fakturami? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30 PZPTS

Turecki przemysł tworzyw rośnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32 POLSKI ZWIĄZEK
PRZETWÓRCÓW TWORZYW
SZTUCZNYCH
Współpraca z renomowanym producentem poliamidów . . . . . . . . . . .34
Znamy termin targów w Mediolanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36
Światłowody napędzają rury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36
Dni technologii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38
Partner w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40
Formowanie wtryskowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40

technologie
CZASOPISMO TECHNICZNE BRANŻY
Technologie przyrostowe do szybkiego prototypowania TWORZYW SZTUCZNYCH I GUMY

i produkcji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42
Perspektywa dla 3D . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44
tworzywa są wyłącznym
branżowym patronem targów Plastpol
Druk 3D . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46
Dla narzędziowni i nie tylko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .54
Skanowanie w trzech wymiarach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .55
SHUTTERSTOCK

tworzywa nr 1 (74)/2019 tworzywa są organem prasowym Polskiego Związku

Przetwórców Tworzyw Sztucznych
tworzywa współpracują z magazynem Macplas
KWARTALNIK POŚWIĘCONY EKONOMICZNYM
I TECHNICZNYM PROBLEMOM Adres redakcji: Tworzywa
PRZETWÓRSTWA TWORZYW SZTUCZNYCH 41-811 Zabrze, ul. Filipka 9
tel.: +48 504 278 832
Wydawca: TWORZYWA-MEDIA e-mail: redakcja@tworzywa.org.pl
Redaguje zespół.
Redaktor Naczelny: Wojciech Filek Materiałów niezamówionych redakcja nie zwraca.
Redaktor techniczny: Lechosław Węglorz Redakcja zastrzega sobie prawo dokonywania zmian w nadsyłanych
materiałach. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść i formę
Rada programowa: ogłoszeń. Kolportaż wyłącznie w prenumeracie.
Tadeusz Nowicki – Przewodniczący Rady Nakład 3000 egz.
dr Maria Obłój-Muzaj, dr Krzysztof Bajer Druk: Czerny Marian, Firma Prywatna GREG
dr Sławomir Bem, Grzegorz Kalisiak Zakład Poligraficzny – Gliwice • www.greg.com.pl
Marek Kapłucha, Krzysztof Pieńkowski Ogłoszenia i reklamy przyjmuje redakcja. W sprawie reklam telefon:
Maciej Plamieniak +48 504 278 832
Robert Szyman – Sekretarz Rady e-mail: reklama@tworzywa.org.pl • www.kwartalnik.tworzywa.pl
tworzywa P1 1 9 9

W tym
wydaniu
polecamy SHUTTERSTOCK

str. 40
Formowanie wtryskowe

str. 46
Druk 3D

str. 64
Biotworzywa w praktyce
 3. CENTRAL EUROPEAN PLASTICS MEETING
B2B / CONFERENCE / EXHIBITION
2324 SEPTEMBER // XBIONIC SPHERE  SAMORIN, SLOVAKIA

THE MOST IMPORTANT PLASTICS EVENT

FOR CENTRAL EUROPE!
○ decisive regional representatives
○ different sources of raw material – commodity & engineering
○ new partners, expanding business network
○ answers for the upcoming market challenges
○ innovative engineering solutions
○ plastics waste management

FOR DISCOUNTED OFFERS AND MORE DETAILS VISIT

WWW.PLASTICSMEETING.COM

MAJOR NEGOTIATORS IN 2018

A.Schulman • Balkan Polymers • Bamberger Polymers • BASF • Biesterfeld Interowa • Bruj International • Braskem • Explast
Granulat-Chmielarz • Hip-Petrohemija • Hipol • HSH-Chemie • Inno-Comp • Interplastics • KD Feddersen • Lach-ner • LyondellBasell
MOL Petchem • NCT Holland • PCC Group • Piotrowice II • Polimarky • Resinex • Sabic • Sibur • Slovnaft • Snetor • Solvay
Telko • Ultrapolymers • Vinmar
tworzywa P1 1 9
Sytuacja na wiosnę 2019
Tendencje
cen i zapasów
Rosnące ceny monomerów jednoznacznie sygnalizują wzrost ceny po-
limerów w marcu. Natomiast, jak zeszłym tygodniu zwróciliśmy już
na to uwagę, wielkość wzrostu ceny nafty nie przełożyła się na ceny
monomerów.
Taka wielkość podwyżki powinna
zostać w marcu wdrożona, a teraz
powinna być przynajmniej podob-
na. Jednak ogólny pesymizm rynko-
wy i ostrożność wywiera wpływ
na cały łańcuch wartości. W wyniku
tego zmalały marże niezintegrowa-
nych producentów polimerów. Za-
mierzają oni kompensować to
w marcu podwyżką ceny przewyż-
szającą monomer. Więksi niezinte-
growani producenci zachodnioeu-
ropejscy chcieliby podnieść ceny
monomeru o +20-30, ewentualnie
o 40 euro. Natomiast w przypadku
producentów zintegrowanych z ra-
fineriami spadek marży jest nie-
znaczny. Oni raczej będą wdrażać
podwyżkę śledzącą monomer,
a w przypadku bardziej specjalnych
produktów podwyżkę przewyższa-
jącą monomer o 5-10 euro. Ogólny
obraz rynku urozmaica fakt, że
w Polsce z powodu dużej liczby
uczestników rynku i pozornej nad-
podaży, przetwórcy polimerów li-
czą na rollover tak w przypadku PE,
jak i PP. Sprzedawcy będą tu mieli
najwięcej kłopotów. Przecież polscy
nabywcy już w pierwszych dwóch
miesiącach wytyczyli sobie cel
w postaci osiągnięcia najniższych
cen. Realne jest, że w Polsce w przy-
padku polietylenów nie uda się
osiągnąć nawet podwyżki ceny śle-
dzącej monomer. Tu podaż jest do-
bra, bardzo szeroka, czy też prze-
twórcy ponownie zapełnili swoje
magazyny w styczniu i lutym. Sytu-
acja cenowa polietylenów nie jest
taka tragiczna w innych krajach,
ponieważ tam nawet podaż jest
bardziej uszczuplona. Z powodu
przestoju w produkcji HIP-Petrohe-
mija w marcu podaż PE uległa
uszczupleniu w Serbii i Rumunii.
Odczuwalne jest to w tym, że dolna
wartość pasma cenowego zaczęła
rosnąć w ostatnich dwóch tygo-
dniach. W środkowym regionie,
w trzecim tygodniu lutego spadły
dolne wartości przedziału cenowe-
go HDPE, natomiast prawie pewne
jest, że teraz te wartości wzrosną
w stopniu przewyższającym mono-
mer, natomiast średnie ceny raczej
będą śledziły monomer. W przy-
padku PP podaż uległa uszczuple-
niu z powodu inwestycji BOP
w zwiększenie mocy produkcyj-
nych. Przypuszczalnie podczas uru-
chamiania podaż będzie mniejsza,
a od połowy marca zwiększy się
ona o 100 kt/rok.
Wzrost ceny SM o 60 euro nie sta-
nowi niespodzianki, większość pro-
ducentów polimerów i przetwór-
ców liczyła na to. W lutym w konse-
kwencji niskich cen popyt był bar-
dzo dobry. Raczej podaż była
uszczuplona. Wzrost ceny może
wreszcie zmniejszyć stany magazy-
nowe GPPS/HIPS u handlowców.
Tak możemy liczyć na zwiększenie
podaży w marcu, czy też na dalszy
dobry popyt z racji nadal niezbyt
wysokich cen.
Typowe ceny LDPE wahały się mię-
dzy 970-1,050 euro/t w ubiegłym
tygodniu. W Polsce odnotowaliśmy
najniższe ceny, charakterystczynie
wahały się one między 970-1,020
euro. W pozostałej części regionu
typowe ceny raczej wahały się mię-
dzy 990-1,040 euro/t. Z powodu już
wspomnianego przestoju HIP-Pe-
trohemija liczymy na uszczuploną
podaż w południowym regionie.
Natomiast w Polsce, podobnie
ARC
do sytuacji w lutym, dużo typów
surowców będzie dostępnych
w marcu z wielu źródeł. Tak w po-
łudniowym regionie wzrost ceny
o 30-35 euro jest pewny. Natomiast
w Polsce raczej charakterystyczny
będzie wzrost ceny o 25-30 euro.
Typowe ceny marcowe będą wahać
się między 995-1,070 euro/t w Eu-
ropie Środkowej. Dzięki spadkowi
ceny w trakcie miesiąca pasmo ce-
nowe HDPE jest bardzo szerokie.
Środkowoeuropejskie ceny wahały
się między HDPE, 1,060-1,160
euro/t w ubiegłym tygodniu. Nato-
miast spadek cen zatrzymał się już
w zeszłym tygodniu. Zabrakło ta-
nich zasobów – głównie towarów
z importu. Tak znaczną część trans-
akcji zawarto raczej w przedziale
cenowym między 1,075-1,150
euro. W przypadku HDPE BM ceny
były między 1,085-1,150 euro/t
w ubiegłym tygodniu. Prognozuje-
my ceny w marcu w przedziale ce-
nowym między 1,120-1,180 euro/t.
W przypadku HDPE IM ceny wahały
się między 1,080-1,150 euro/t w ze-
szłym tygodniu. Mało surowców
było na rynku w Czechach i Słowa-
cji, a to powoduje rosnące ceny.
Prognozujemy ceny w marcu
w przedziale cenowym mię-
dzy 1,125-1,175 euro/t.
W przypadku typów HDPE FILM ce-
ny wahały się między 1,075-1,140
euro/t w poprzednim tygodniu.
Niektóre typy MDPE produkcji środ-
kowoeuropejskiej są droższe o 30-
50 euro. Prognozujemy ceny
w marcu w przedziale cenowym
między 1,115-1,165 euro/t.
Ceny HDPE (100) nie uległy zmianie,
typowe ceny wahały się mię-
dzy 1,240-1,320 euro/t. Popyt się
ożywił, niektórzy producenci przyj-
mowali zamówienia już na polime-
ry produkcji marcowej, choć bez
porozumienia cenowego. To do-
brze pokazuje, że popyt się ożywia.
11
W pierwszym półroczu oczekiwany
jest dobry sezon budowlany. Z po-
wodu dobrego popytu, prawdopo-
dobnie wzrost ceny przekroczy
wzrost ceny monomeru o 15-20
euro. Prognozujemy ceny w prze-
dziale cenowym między 1,300-
1,360 euro/t.
Ceny LLDPE C4 wahały się mię-
dzy 950 i 1,030 euro/t w zeszłym ty-
godniu, nie uległy zmianie. Popyt
jest dobry. Można liczyć na mniej-
szy, wynoszący około 20 euro
wzrost ceny z powodu stałego
umocnienia się dolara. Ceny w mar-
cu będą wynosiły między 970-1,040
euro/t.
Cena mLLDPE (C6) wahała się mię-
dzy 1,130-1,280 euro/t. Popyt jest
dobry. W marcu oczekujemy wzro-
stu ceny zgodnego ze wzrostem ce-
ny monomeru. Ceny w marcu będą
wynosiły między 1,160-1,300
euro/t.
Popyt PPH jest dobry. Nawet w po-
łudniowym regionie jest bardzo do-
bry. Podaż jest uszczuplona. To wy-
nika częściowo z problemów trans-
portowych niektórych producen-
tów zachodnioeuropejskich. Poza
tym spowodowany jest małą ilością
importu z Rosji. Ceny wzrosły
w małym stopniu, kształtowały się
między 1,120-1,240 euro/t. Wysoki
przedział cenowy charakterystyczny
jest raczej w Polsce, dzięki wspo-
mnianej już inwestycji w zakładach
BOP. Typowe ceny PPH Raffia waha-
ły się między 1,120-1,200 euro/t.
Na ogół oczekiwany jest wzrost ce-
ny przewyższający wzrost ceny mo-
nomeru, typowe ceny w marcu bę-
dą plasować się w przedziale mię-
dzy 1,145-1,210 euro/t.
1 organizacje
Z prezesem PZPTS, Tadeuszem Nowickim rozmawia portal Teraz-Środowisko.pl
Recykling chemiczny
rozpocznie zupełnie nową erę
Prawdziwy recykling polega na tym, że z danego tworzywa można
zrobić nowy pełnowartościowy produkt, a w warunkach polskich
jest to trudne – mówi dr Tadeusz Nowicki. Przede wszystkim braku-
je czystego surowca. Wielką szansą będzie recykling chemiczny, ale
jest on dopiero w powijakach.
Teraz Środowisko: Co sądzi Pan
o inicjatywach europejskich
w sprawie plastiku?
Tadeusz Nowicki: Strategia UE do-
tycząca tworzyw sztucznych nie ty-
le ma na celu zmniejszenie produk-
cji tworzyw sztucznych, co lepsze
zagospodarowanie odpadów
z tworzyw sztucznych. Czasem
mam wrażenie, że przekaz jest za-
fałszowany, a ja czuję się jak adwo-
kat diabła [śmiech]. Fakty jednak
są takie, że to właśnie tworzywa
sztuczne są jednym z najbardziej
wydajnych materiałów stosowa-
nych obecnie w gospodarce. Mają
szereg zastosowań, a do ich pro-
dukcji zużywa się zaledwie 4%
światowych złóż ropy naftowej.
TŚ: Jednak za sprawą m.in. wysp
plastiku na oceanach plastik ko-
jarzy się źle.
TN: Za to jesteśmy odpowiedzialni
wszyscy, producent nie ma wpły-
wu na to, gdzie konsument wyrzu-
ci jednorazowy kubek. Nie zapomi-
najmy jednak, że tworzywa sztucz-
ne obok sektora FMCG (ang. fast-
-moving consumer goods) znajdu-
ją szerokie zastosowanie także
w medycynie, budownictwie, mo-
toryzacji. Dzięki nim jesteśmy
w stanie zapobiegać, a na pewno
ograniczać, zjawisko marnowania
żywności, bo dzięki hermetycznym
opakowaniom produkty mogą być
znacznie dłużej przechowywane.
Jest wiele sposobów wykorzystania
surowców wtórnych w wyrobach
z tworzyw sztucznych, np. do pro-
dukcji popularnej odzieży sporto-
wej, czyli polarów, a także produk-
cji folii PET. Tworzywa z recyklingu
mają m.in. zastosowanie w pro-
dukcji desek tarasowych, paneli,
folii izolacyjnych, a nawet całych
konstrukcji mostów.
TŚ: Jakie są zatem perspektywy
dla przetwórców tworzyw sztucz-
nych?
TN: To branża, która będzie odgry-
wać coraz większą rolę w gospo-
darce obiegu zamkniętego.
tworzywa P 1 19
ARC
bardzo mało recyklatu, który jest że system tak naprawdę sfinanso-
„food grade”, czyli takiego, który waliby ci, którzy butelek nie zwra-
pozwala na bezpośrednie użycie cają, czyli de facto finansowanie
recyklatu do produkcji opakowań wstępne pochodziłoby z niezwró-
do bezpośredniego kontaktu conej kaucji. Była to już druga przy-
z żywnością. W Niemczech prak- miarka do tego projektu w Polsce
Za sprawą regulacji unijnych zosta- tycznie cały recyklat jest „food gra- i znowu nieudana. Hipermarkety
ły nam, jako przetwórcom, niejako de”, bo jest po prostu czysty. A wy- zresztą też nie reagują entuzja-
uchylone drzwi, których sami nie nika to z tego, że pochodzi z do- stycznie, bo wiązałoby się to dla
mogliśmy dotąd otworzyć. Miano- brej, selektywnej zbiórki opartej nich z dodatkowymi obowiązkami.
wicie firmy zaczęły zastanawiać o system kaucyjny. Każdy w sklepie
się, co mogą zrobić, żeby już dziś wrzuca do automatu puste butelki, TŚ: Jednak patrząc na przepeł-
stopniowo dostosowywać się które jadą bezpośrednio do prze- nione śmietniki w budownictwie
do wymagań unijnych. Dla nas twórcy. Taki system funkcjonuje wielorodzinnym, rozszarpane
z kolei, to jaki produkt otrzymamy w siedmiu krajach europejskich worki, byłaby to wielka szansa.
do przetworzenia, determinuje (m.in. w Niemczech, Szwecji, Szwaj- TN: W kwestii zasad selektywnej
dalszą produkcję. Z punktu widze- carii) i sprawdza się doskonale. zbiórki w Polsce generalnie jeste-
nia gospodarki cyrkularnej kluczo- śmy spóźnieni. W ramach trój-
wa jest kwestia designu opakowa- TŚ: Co stoi na przeszkodzie, że- stronnych dyskusji została podjęta
nia (łatwego do przetworzenia), by wprowadzić taki system decyzja, żeby w całej Unii Europej-
stosowanie tworzyw biodegrado- w Polsce? Czy sieci hipermarke- skiej do 2030 roku zbiórka butelek
walnych, najlepiej kompostowal- tów widzą w tym problem? po napojach była całkowicie selek-
nych w warunkach domowych, ale TN: Podstawową barierą jest brak tywna, czyli żeby nie zbierać ich
absolutnym priorytetem jest wła- odpowiednich regulacji. Polski rząd z innymi odpadami tworzywowy-
ściwa segregacja materiałów. Tym- wypowiedział się kilka miesięcy te- mi. Gdyby były zbierane osobno,
czasem z selektywną zbiórką wciąż mu, że w jego ocenie to rozwiąza- nie musiałyby jechać do sortowni,
mamy ogromny problem w Polsce. nie wiązałoby się ze zbyt wysokimi tylko od razu do przetwórcy. Tym-
kosztami. Podnosiliśmy argument, czasem w Warszawie właśnie
TŚ: Jaki produkt trafia do prze- ERGIS
twórcy?
TN: To zależy, czy mówimy o Pol-
sce, czy Niemczech, bo w obu pań-
stwach mamy swoje fabryki.
Z przykrością stwierdzam, że różni-
ca jest diametralna – na niekorzyść
Polski. W Niemczech odzyskuje się
dziś 97% butelek z PET. W Polsce
w ramach selektywnej zbiórki zbie-
ramy jakieś 40% PET, ale niewielki
procent z tego nadaje się do recy-
klingu (na skutek kontaktu z mo-
krymi materiałami). Z punktu wi-
dzenia przetwórców najbardziej
pożądanym produktem są butelki
PET po napojach, najlepiej wodzie
mineralnej, ale jest go wciąż
za mało. Rokrocznie zdarzają się
takie okresy, kiedy nowe tworzywo
z fabryki chemicznej jest tańsze niż
posegregowane, zmielone butelki.
Zatem podstawową barierą
przy produkcji z recyklatu, w szcze-
gólności z PET, jest zdobycie su-
rowca za rozsądną cenę.
TŚ: Jak wygląda stosunek kosz-
tów w Polsce i Niemczech? Czy
jest porównywalny?
TN: Nie, bo istnieje coś takiego jak
„food grade” w recyklatach. W Pol-
TADEUSZ NOWICKI
sce z naszych butelek powstaje
tworzywa P1 1 9
wprowadza się system – zgodny
z jednolitymi w skali kraju zasada-
mi ustalonymi przez Ministerstwo
Środowiska – w którym dalej mie-
sza się tworzywa. Była szansa, żeby
proces przyspieszyć o 10 lat!
TŚ: Regulacje UE przewidują
obowiązek, by w butelkach by-
ło 25 proc. recyklatu z butelek.
Może to będzie pozytywnym im-
pulsem.
TN: Przez większość przetwórców
tworzyw sztucznych ten przepis
jest uważany za ogromną pomyłkę
Komisji Europejskiej. Butelki po na-
pojach, szczególnie te, które nie
zawierają warstwy barierowej
w środku, są nie tylko najłatwiej-
szym materiałem do recyklingu, ale
też najbardziej poszukiwanym.
W sytuacji, kiedy na rynku brakuje
recyklatu z butelek, naszym zda-
niem byłoby sensowniej, żeby pro-
ducenci np. wody mineralnej mogli
używać tylko czystego, pierwotne-
go tworzywa, bo to byłoby dla
nich bardziej korzystne, także kosz-
towo, a obowiązek udziału recy-
klatu powinien zostać wprowadzo-
ny dla tych produktów opakowa-
niowych, które są niżej w hierarchii
obiegu zamkniętego. To byłby po-
zytywny impuls.
TŚ: Co z butelkami z chemii prze-
mysłowej?
TN: Oczywiście też podlegają prze-
tworzeniu, ale jest to już dużo bar-
dziej skomplikowany proces.
Głównym problemem jest to, że
opakowania po chemii gospodar-
czej tworzy się z różnych materia-
łów, wzorów – część z PET, ale
i polietylenu, mają znacznie więcej
barwienia i nadruku, nie są to two-
rzywa przezroczyste. To sprawia,
że dziś jedyny poważny kanał recy-
klingu stanowi selektywna zbiórka
butelek po napojach, a właściwie
wodzie mineralnej, bo w nich nie
dodaje się żadnej bariery. O ile
przy PET z odzysku jest ewidentna
wartość dodana, to przy polietyle-
nach jest już zupełnie inna propor-
cja, bo tutaj cena granulatu stano-
wi 1/4 ceny produktu nowego. Jest
to więc materiał recyklowalny, czy-
li taki, który możemy poddać recy-
klingowi, ale prawdziwy recykling
polega na tym, że z danego two-
rzywa można zrobić nowy pełno-
wartościowy produkt. Tak jest
w przypadku butelki z PET. Nato-
miast z granulatu uzyskanego z in-
nych butelek np. po szamponach
czy środkach czyszczących można
co do zasady zrobić inny wyrób.
Na ogół jest on jednak zlokalizo-
wany znacznie niżej w łańcuchu
wartości niż produkt z PET. Two-
rzywa tego typu wykorzystuje się
m.in. do produkcji mebli, zabawek
czy placów zabaw.
TŚ: Czyli każde tworzywo sztucz-
ne można przetworzyć, tylko
trzeba zbudować odpowiedni
system?
TN: Tak, a kluczem do sukcesu jest
właściwy system selektywnej zbiór-
ki. Tylko tyle i aż tyle. Prawdziwa
gospodarka obiegu zamkniętego
polega na tym, że na końcu cyklu
życia danego produktu będziemy
w stanie wytworzyć z niego pro-
dukt o porównywalnej wartości.
A w przypadku wielu tworzyw nie
tyle jest to trudne technologicznie,
co kosztowo.
Osobiście uważam, że recykling
na dużą skalę innych tworzyw niż
PET ruszy prawdopodobnie za 10
lat, kiedy będziemy mieli recykling
chemiczny, który dziś jest dopiero
na początku drogi.
Pomysł jest taki, żeby wrócić
do tworzyw początkowych, z któ-
rych zostały wytworzone opako-
wania, czyli w skrócie mówiąc
z polimeru zrobić monomer, a po-
tem ponownie z tego monomeru
– polimer. I KE też o tym myśli, ale
jest to trudny temat i trzeba na to
jeszcze dekady.
TŚ: Co w takim razie stoi na prze-
szkodzie, by branże zarówno
żywnościowa, jak i chemiczna
używały tego samego materiału
do produkcji opakowań?
organizacje 1
TN: Jestem zwolennikiem rozwią-
zania, w którym producenci two-
rzyw sztucznych dla każdego zasto-
sowania, np. butelki do napojów,
tacki na mięso czy ser w hipermar-
ketach, używaliby tego samego,
optymalnego materiału. Niestety,
mimo iż jest to bardzo racjonalne
rozwiązanie, to budzi ogromne
kontrowersje. Opakowania są ele-
mentem strategii sprzedażowej
firm. Konsument ma prawo zdecy-
dować, co mu się podoba. Ja pa-
trzę praktycznie, przez pryzmat in-
żynierii materiałowej i optymalizacji
działalności przedsiębiorstwa prze-
mysłu chemicznego...
Z prezesem Tadeuszem Nowickim
rozmawiała Katarzyna Zamorowska,
dziennikarz i prawnik.
Wywiad ukazał się pierwotnie
na portalu Teraz-Środowisko.pl.
Teraz Środowisko to istniejący
od 2014 roku internetowy
dziennik B2B dla specjalistów
i pracowników sektora ochrony
środowiska.
1 organizacje tworzywa P 1 19

Konferencja PZPTS

Co Strategia zmieni
na polskim rynku?
Ponad rok temu Komisja Europejska opublikowała Strategię dla stan polskiej gospodarki, drugi
GOLDEN TULIP

wych, ale także praktyczne kierun-

Tworzyw. To dokument, który stanowi część pakietu Gospodarki – sytuację branży tworzyw sztucz- ki udoskonalenia metod sortowa-
o Obiegu Zamkniętym (Circular Economy). Przedstawia on kluczowe nych. Zasady rozszerzonej odpo- nia i recyklingu, zarówno mecha-
problemy dotyczące tworzyw sztucznych wzdłuż ich całego łańcucha wiedzialności producenta będą te- nicznego, jak i chemicznego. Nie
wartości. Powstały plan tworzy szeroką perspektywę, uwzględniają- matem wystąpienia Jakuba Tycz- należy zapominać, że New Plastics
cą najnowsze technologie i rolę, jaką odgrywają zarówno konsu- kowskiego (Rekopol), a projekto- Economy to wyzwanie nie tylko dla
menci, jak i przemysł. Strategia ma na celu lepszą harmonizację w UE wanie opakowań z tworzyw przemysłu, ale i dla innych działów
zasad dotyczących środowiskowych i ekonomicznych aspektów sto- sztucznych w nowej rzeczywistości gospodarki oraz dla konsumen-
sowania tworzyw. to temat referatu Krzysztofa Gar- tów. Nowa Dyrektywa Single Use
mana (Circular Packaging Design). Plastics wprowadzi różne ograni-
Strategia wzywa do przyjęcia ujed- cego roku zaprasza do uczestnic- „Wyzwania dla branży tworzyw czenia na niektóre produkty konsu-
noliconych zasad, które sprawią, twa w konferencji poświęconej te- sztucznych związane z wymaga- menckie używane masowo w co-
że do roku 2030 wszystkie opako- matowi „Co Europejska Strategia niami Gospodarki o Obiegu Za- dziennym życiu, takie jak jednora-
wania z tworzyw sztucznych wpro- dla Tworzyw Sztucznych zmieni mkniętym i Strategii dla Tworzyw zowe naczynia i sztućce, kubeczki
wadzane na rynek UE będą mogły na polskim rynku”. Partnerem me- Sztucznych, w tym osiągnięcie do napojów, ale i środki higieny
być ponownie użyte lub poddane rytorycznym jest globalna firma znacznie wyższych poziomów recy- osobistej. Będzie to wymagało do-
recyklingowi i w efekcie nie będą doradcza Deloitte, a wspiera ją klingu odpadów, mobilizują bran- stosowania się do nowych wymo-
zaśmiecały środowiska. Organiza- Konfederacja Pracodawców Pry- żę do intensyfikacji działań gów przez wszystkich konsumen-
cje producentów i przetwórców watnych Lewiatan, której PZPTS na rzecz pełniejszego wykorzysta- tów, a dla części może nawet
tworzyw sztucznych w Europie de- jest członkiem. Konferencja zorga- nia zasobów. Deklaracje podjęte oznaczać rezygnację z codziennych
klarują swoje pełne zaangażowa- nizowana w hotelu Golden Tulip przez przemysł w ramach Dobro- rytuałów, takich jak poranna kawa
nie w osiągnięcie wysokich pozio- obejmie dwie sesje i dyskusję pane- wolnego Zobowiązania Pla- w drodze do pracy w samochodzie
mów powtórnego użycia oraz re- lową. stics 2030, wskazują na obszary in- czy metrze” podsumowuje Kazi-
cyklingu wyznaczonych na 60% dla W otwarciu pierwszej sesji „Prze- tensyfikacji prac badawczych po- mierz Borkowski (PlasticsEurope)
opakowań z tworzyw sztucznych mysł tworzyw sztucznych – gospo- dejmowanych przez przemysł tezy swojego wystąpienia na kon-
do roku 2030. darka, rynek, zmieniające się wa- w kierunku zwiększenia zdolności ferencji, które zatytułowane będzie
runki funkcjonowania” swoje wy- do recyklingu wyrobów z tworzyw „Realizacja zobowiązań w ramach
   stąpienia zapowiedzieli Jeremi sztucznych. Bierze się tu pod uwa- odpowiedzi przemysłu na Strategię
Mordasewicz (Lewiatan), Tadeusz gę, między innymi, nie tylko nowe dla Tworzyw Sztucznych”.
Polski Związek Przetwórców Two- Nowicki (PZPTS, ERGIS) omawiając zasady ekoprojektowania, czy no- Druga sesja przewiduje udział
rzyw Sztucznych na 14 maja bieżą- szczegółowo, pierwszy – ogólny we struktury folii wielowarstwo- Magdy Gosk, przedstawicielki Mi-

Jednorazowe porozumienie
19 grudnia KE wydała komunikat prasowy dotyczący tzw. pakietu
SUP (single use plastics). Wszystkie trzy zaangażowane instytucje
UE osiągnęły finalne porozumienie. Państwa członkowskie wprowa-
dzą w życie przepisy dyrektywy w okresie dwóch lat od daty wejścia
regulacji w życie. W niektórych częściach okres wprowadzenia ogra-
niczeń jest wydłużony.
Produkty, których stosowanie zostanie całkowicie zabronione na te-
rytorium UE to:
• Sztućce z tworzyw sztucznych, takie jak widelce, noże, łyżki i pa-
łeczki;
• Talerze z tworzyw sztucznych (zwolnienie do 2023 r.);
• Słomki;
• Pojemniki na żywność wykonane ze spienionego polistyrenu, ta-
kie jak pudełka do fast foodów, z pokrywą lub bez, używane
do przechowywania żywności przeznaczonej do bezpośredniego
spożycia na miejscu lub na wynos, gotowe do spożycia bez do-
datkowego przygotowania jak gotowanie, podgrzewanie;
• Pojemniki na napoje wykonane ze spienionego polistyrenu;
• Kubki do napojów wykonane ze spienionego polistyrenu;
• Produkty wykonane z oksodegradowalnego tworzywa sztuczne-
go: ten termin odnosi się do tworzyw sztucznych, które zawiera-
ją dodatki sprzyjające utlenianiu na mikro fragmenty w warun-
kach tlenowych. Ten rodzaj tworzywa sztucznego przyczynia się
do zanieczyszczenia mikrogranulkami w środowisku, nie jest
kompostowalny i negatywnie wpływa na recykling konwencjo-
nalnych tworzyw;
• Patyczki bawełniane na sztyftach z tworzywa.
• Produkty, które będą podlegały wymiernym ilościowym zmniej-
szeniom stosowania:
• Pojemniki na żywność wykonane z tworzywa sztucznego, takie
jak pudełka do fast foodów, z pokrywą lub bez, używane do prze-
chowywania żywności, która jest przeznaczona do bezpośrednie-
go spożycia na miejscu lub na wynos, gotowe do spożycia bez
dalszej obróbki jak gotowanie, ogrzewanie;
• Kubki na napoje, w tym ich wieczka i pokrywki.
W fazie projektowej artykułów będzie wymagane aby:
• butelki z napojami PET posiadały docelowy poziom co naj-
mniej 25% tworzywa z recyklingu począwszy od 2025 r., oblicza-
ny jako średnia dla państwa członkowskiego;
• dla wszystkich butelek z tworzyw sztucznych został wyznaczony
cel osiągnięcia minimum 30% zawartości surowca z recyklingu
do 2030 r.
tworzywa P1 1 9
nisterstwa Środowiska. Minister-
stwo zaprezentuje swoje stanowi-
sko ws. recyklingu tworzyw sztucz-
nych w świetle nowych regulacji
prawnych w Polsce i UE. Zagra-
niczni goście konferencji, przedsta-
wiciele EuPC (European Plastics Co-
nverters) i PRE (Plastics Recyclers
Europe) przedstawią kampanię KE
ws. zobowiązania przemysłu
do osiągnięcia celu wykorzysta-
nia 10 mln ton surowców z recy-
klingu i narzędzia do monitorowa-
nia zużycia recyklatu przez prze-
twórców. Sesje popołudniową za-
kończy Julia Patorska z Deloitte re-
feratem wprowadzającym do dys-
kusji panelowej „Dostosowanie
przemysłu i handlu do New Plastics
Economy i dyrektywy SUP”.
„Przejście na model gospodarki
o obiegu zamkniętym może okazać
się rozwiązaniem dla wielu współ-
czesnych wyzwań. Skutek ten jest
osiągany poprzez ponowne wyko-
rzystywanie materiałów, przedłu-
żanie żywotności produktów oraz
wykorzystanie potencjału, który
obecnie w dużej części jest marno-
wany w strumieniu odpadów. Są
już firmy, które to rozumieją i roz-
poczęły działania, które przybliżają
je ku gospodarce o obiegu za-
mkniętym. Pozostali powinni po-
dążyć tą drogą. By miało to jednak
sens, w cały proces muszą być
również zaangażowani konsu-
SHUTTERSTOCK
menci i regulatorzy” – wypowiada
się o tezach prezentacji Julia Pator-
ska, senior manager Deloitte.
Panel dyskusyjny w którym wezmą
udział przedstawiciele producen-
tów tworzyw, przetwórców, pro-
ducentów opakowań jednorazo-
wych, właściciele marek i reprezen-
tanci sieci handlowych będzie
ostatnim akcentem konferencji.
Ma on za zadanie umożliwienie
wypowiedzenia się wszystkim
uczestnikom łańcucha dostaw
na temat ich możliwości dostoso-
wania się do nowych przepisów
UE, tzn. między innymi konieczno-
ści wprowadzenia na rynek opako-
wań w 100% przydatnych do recy-
klingu w opłacalny sposób. Można
bowiem liczyć się z dążeniem sieci
organizacje 1
handlowych oraz właścicieli marek
globalnych (jak np. Ikea czy Coca-
-Cola) do znacznego przyspiesze-
nia procesu wdrażania założeń
strategii w celach marketingowych
i promocyjnych.
„Przejście do bardziej obiegowej
gospodarki jest ogromnym zada-
niem wymagającym silnego zaan-
gażowania i konkretnych działań
ze strony wszystkich stron. Praw-
dziwa przemiana przemysłowa
może zostać osiągnięta jedynie
dzięki silnemu zaangażowaniu
przemysłu przetwórstwa tworzyw
sztucznych, wspieranego przez in-
teresariuszy z całego łańcucha
wartości tworzyw sztucznych.
Oderwane działania nie są w stanie
zmienić sytuacji. Osiągnięcie am-
bitnych celów w zakresie zrówno-
ważonego rozwoju zależy również
od wsparcia władz krajowych i eu-
ropejskich prawodawców. O tym
będziemy chcieli dyskutować
w trakcie naszej konferencji”
– stwierdza Robert Szyman, dyrek-
tor biura PZPTS, odpowiedzialny
za organizację tego wydarzenia.
1 organizacje
PlasticsEurope
Nowy prezes organizacji
producentów
Javier Constante z firmy DOW
Europe (wiceprezes Packaging
and Specialty Plastics Business
EMEA) został nominowa ny
na prezesa stowarzyszenia Pla-
sticsEurope, zastępując na tym
stanowisku Daniele’a Ferrari,
CEO grupy Versalis (Eni), który
z końcem października został
powołany na stanowisko pre-
zesa CEFIC.
Dziękując poprzednikowi za je-
go zaangażowanie w pełnieniu
swojej funkcji, Javier Constante
pokreślił jak ważny jest jego
wkład w kształtowanie świado-
mości i tworzenie strategii do-
tyczących rozwiązania proble-
mu za śmiecenia śro do wiska
morskiego podczas takich wy-
darzeń jak PolyTalk. „Bardzo się
cieszę, że będę miał możliwość
przewodniczenia stowarzysze-
niu w tych wymagających dla
branży tworzyw sztucz nych
czasach. Nowe wyzwania to
także nowe możliwości.
Cieszę się, że wspólnie będzie-
my zwiększać wysiłki, aby osią-
gnąć możliwie największe po-
ziomy recyklingu i odzysku od-
pa dów tworzyw sztucznych.
Cała branża tworzyw przyjęła
ten ambitny cel na początku te-
go roku, podpisując Dobrowol-
ne Zobowiązanie Plastics 2030.
Priorytetem będzie dla mnie
wzmacnianie tych ważnych zo-
bowiązań, aby wypracować jak
najlepsze drogi postępowania
na przyszłość” – powiedział no-
wo wybrany prezes PlasticsEu-
rope.
Ja vier Constante ma po -
nad 30 lat doświadczenia
w biznesie. Pracę w Dow rozpo-
czął w roku 1989 w oddziale
grupy Dow w Buenos Aires.
Pracował na różnych stanowi-
skach kierowniczych w sprze-
daży i marketingu różnych jed-
nostek biz nesowych gru py
Dow w Ameryce Łacińskiej i Eu-
ropie. Obecne stanowisko objął
w roku 2011, a w centrum jego
za inte resowań biz ne sowych
znajduje się współ pra ca ze
wszystkimi partnerami w łań-
cuchu wartości w celu opraco-
wania jak najlepszych rozwią-
zań opako wa niowych, zgod-
nych z zasadami zrównoważo-
nego rozwoju. Javier Constante
jest również członkiem zarządu
Equate / TKOC and EMC Equate
Mar ke ting Compa ny. W ro-
ku 2015 został po wo ła ny
na stanowisko wiceprezesa Pla-
sticsEurope, zasiada również
w Światowej Radzie Przemysłu
Tworzyw Sztucz nych (World
Plastics Council World).
Powołano również nowych wi-
ceprezesów PlasticsEurope. Zo-
Szczyt
koniunktury
na razie za nami
Opublikowana właśnie najnowsza
edycja raportu PlasticsEurope
„Tworzywa sztuczne – fakty” za-
wiera najnowsze dane na temat
produkcji i zapotrzebowania
na tworzywa sztuczne w ro-
ku 2017. Światowa produkcja two-
rzyw sztucznych w roku 2017
wzrosła o 3,9% w porównaniu
do roku poprzedniego i wynio-
sła 348 mln ton. Europa, z udzia-
łem 18,5%, pozostaje drugim re-
gionem pod względem wielkości
produkcji tworzyw sztucznych,
ustępując jedynie Chinom, których
udział wynosi 29,4%. Rekordowy
wzrost produkcji tworzyw sztucz-
nych w Europie odnotowany w ro-
ku 2017 (7,3%) nie zostanie utrzy-
many – prognozy na 2018 rok
wskazują, że spodziewany jest spa-
dek produkcji o ok. 1,5%.
Zapotrzebowanie na tworzywa
sztuczne ze strony przetwórców
w 2017 roku w Europie wynio-
sło 51,2 mln ton, co oznacza
wzrost o ok. 2,7%. Udział sektora
opakowaniowego w ogólnym zu-
życiu tworzyw wyniósł 39,9%, bu-
downictwa 19,7%, zaś motoryzacji
– 10%. Największe zapotrzebowa-
nie na tworzywa w krajach euro-
stali nimi Michael Zobel, Dyrek-
tor zarządzający business unit
high per for mance ma te rials
w koncernie Lanxess oraz Tim
Stedman, senior vice president
and business president for the
Plastics and Feedstocks busi-
nesses and Global Supply Chain
w grupie Trinseo.
Na stanowisku wiceprezesa Pla-
sticsEurope pozostał Tom Crot-
ty, Group Director for Corpora-
te Affairs and Communications
pejskich występuje w Niemczech
– kraj ten odpowiada za 24,5% eu-
ropejskiego zapotrzebowania.
Na kolejnych miejscach znajdują
się Włochy, z udziałem 14,2%
i Francja – 9,6%. Polska, z udzia-
łem 6,3% zajmuje 6. miejsce, ustę-
pując jeszcze miejsca Wielkiej Bry-
tanii (7,5%) i Hiszpanii (7,7%).
Bilans handlu zagranicznego prze-
mysłu tworzyw sztucznych w Euro-
pie jest dodatni i wynosi ponad 17
mld euro. Eksport tworzyw poza
UE odbywa się przede wszystkim
do Turcji (13%), USA (13%) i Chin
(12%). Europa importuje tworzywa
z USA (18%), Korei Południowej
(9%) i Arabii Saudyjskiej (9%).
„Europejski przemysł tworzyw
sztucznych w ostatnim czasie musi
sprostać wielu wyzwaniom lokal-
nym i globalnym. Zajmując siódme
miejsce w europejskim rankingu
pod względem wartości dodanej
przemysłu pozostaje ważnym sek-
torem europejskiej gospodarki,
wnoszącym corocznie do finansów
publicznych 32,5 mld euro. Branża
tworzyw sztucznych daje zatrud-
nienie dla 1,5 mln pracowników
w krajach UE28+2, a każde nowe
miejsce pracy w przemyśle two-
tworzywa P 1 19
JAVIER CONSTANTE
PLASTICSEUROPE
w fir mie IN EOS, pozosta jąc
również skarbnikiem stowarzy-
szenia.
ARC
rzyw sztucznych to impuls
do stworzenia dwóch dodatko-
wych miejsc pracy w innych bran-
żach”, mówi Kazimierz Borkowski,
dyrektor Fundacji PlasticsEurope
Polska dodając: „W Polsce branża
tworzyw sztucznych od ponad
dziesięciu lat jest w czołówce naj-
szybciej rozwijających się branż
przemysłowych”.
Dane dotyczące zagospodarowa-
nia tworzyw sztucznych w Europie
(za 2016 r.) wskazują, że w odpa-
dach pokonsumenckich znalazło
się blisko 27,1 mln ton odpadów
tworzyw sztucznych. Prawie 73%
tej ilości zostało odzyskane, z cze-
go 31% w recyklingu, nato-
miast 27% trafiło na wysypiska od-
padów. W Polsce, mimo znaczne-
go postępu obserwowanego
w ostatnich latach, na wysypiska
trafia ponad 44%, a recykling i od-
zysk energii stanowią odpowied-
nio 26,8 i 29,1%.
 organizacje
Polskie Stowarzyszenie Producentów Styropianu
Zastrzeżenia
do wytycznych
Polskie Stowarzyszenie Producentów Styropianu (PSPS) zgłasza za-
strzeżenia do wydanych przez Stowarzyszenie Inżynierów i Techników
Pożarnictwa „Wytycznych projektowania: Ocieplenia Elewacji Budyn-
ków z uwagi na Bezpieczeństwo Pożarowe – SITP WP-03: 2018”, które
miały swoją premierę podczas Targów Budma 2019 w Poznaniu.
PSPS zwraca uwagę, że opracowu-
jąc wytyczne ocieplania budynków
skierowane do projektantów, pro-
ducentów i wykonawców syste-
mów ociepleń, zaniechano konsul-
tacji eksperckich z organizacjami
zrzeszającymi przedstawicieli tych
środowisk. W konsekwencji, publi-
kacja SIPT nie odzwierciedla szero-
kiego dorobku naukowego, eks-
perckiego i płynącego z doświad-
czenia zgromadzonego przez pro-
jektantów, wykonawców i branżę
materiałów budowlanych. W oce-
nie PSPS takie podejście skutkuje
nieuzasadnioną marginalizacją
funkcjonujących od lat rozwiązań
opartych na kompletnych syste-
mach ociepleń, które zapewniają
nierozprzestrzenianie ognia bez
względu na rodzaj zastosowanej
izolacji.
Oficjalna prezentacja wytycznych
SITP odbyła się podczas konferencji
Stowarzyszenia Inżynierów i Tech-
ników Pożarnictwa 14 lutego br.
w trakcie Targów Budma 2019.
W pytaniach do prezentacji prezes
PSPS Kamil Kiejna zwrócił uwagę
autorce oraz władzom SITP, że źle
się stało, iż w toku prac nad wy-
tycznymi nie skorzystano z szero-
kiego spektrum wiedzy zgroma-
dzonej przez uczestników rynku
i ekspertów.
PSPS kładzie nacisk na fakt, że opu-
blikowanych przez SITP wytycz-
nych ocieplania elewacji budyn-
ków skierowanych m.in. do projek-
tantów, producentów i wykonaw-
ców ociepleń nie skonsultowano
z branżą, zwłaszcza z krajowymi
organizacjami producentów syste-
mów ociepleń, organizacjami wy-
konawców czy podmiotami repre-
zentującymi producentów innych
wyrobów do izolacji cieplnej niż
wełna mineralna.
– Wytyczne SITP podejmują zagad-
nienia istotne dla całej branży ocie-
pleń i przy ich tworzeniu należało-
by również skorzystać z doświad-
czeń całej branży. Bardzo żałuje-
my, że podobnie jak inni uczestni-
cy rynku, w tym projektanci i wy-
konawcy, nie mogliśmy uczestni-
czyć w pracach nad dokumentem.
Co więcej, według współautorki
opracowania, jego treści nie skon-
sultowano z pozostałymi środowi-
skami, ponieważ, jak stwierdziła
ona na konferencji w Poznaniu,
„jeżeli chodzi o sprawy związane
z bezpieczeństwem pożarowym, to
zajmują się nimi ci, którzy mają
na ten temat coś do powiedzenia,
widzą zagrożenia, potrafią limito-
wać ryzyko”. Z przykrością przyj-
mujemy tę wypowiedź, bezzasad-
nie deprecjonującą licznych eksper-
tów branży ociepleń – mówi prezes
Kiejna.
PSPS wskazuje też na konkretne
słabości wytycznych, między inny-
mi, że proponowane przez SITP
rozwiązania w postaci stref i pa-
sów na elewacji wykonanych z izo-
SHUTTERSTOCK
lacji klasyfikowanej jako niepalna
w innych krajach nie przyczyniły się
do wyraźnej poprawy bezpieczeń-
stwa pożarowego, która znalazła-
by potwierdzenie w statystykach
pożarowych.
– Ponadto doświadczenia ze stoso-
wania tego typu technologii,
na przykład z rynków czeskiego
i słowackiego wskazują na liczne
trudności wykonawcze i eksploata-
cyjne, wynikające chociażby z ko-
nieczności łączenia dwóch zupeł-
nie różnych typów izolacji na ele-
wacji budynku – podkreśla szef
Stowarzyszenia. W opinii PSPS
uwzględnienie w toku prac
nad wytycznymi szerszego spek-
trum doświadczeń umożliwiłoby
m.in. wykorzystanie podobnych
uwag i wypracowanie dokumentu
odpornego na potencjalne zarzuty.
– Najważniejszym zadaniem w ob-
szarze bezpieczeństwa pożarowe-
go ociepleń jest egzekwowanie
przestrzegania ustanowionego
prawa, w szczególności stosowa-
nia kompletnych, objętych gwa-
tworzywa P 1 19
PSPS
rancją producenta systemów ocie-
pleń, które zapewniają nierozprze-
strzenianie ognia. Istotne jest rów-
nież wyeliminowanie powtarzają-
cych się dziś błędów towarzyszą-
cych wykonawstwu – podsumowu-
je szef organizacji reprezentującej
polską branżę styropianu.
W opinii PSPS skutkiem generowa-
nia kolejnych wyzwań technolo-
gicznych i wykonawczych oraz po-
drażania kosztów termomoderni-
zacji budynków uzasadnianych ha-
słem dążenia do poprawy poziomu
bezpieczeństwa pożarowego może
być przede wszystkim spadek tem-
pa wzrostu inwestycji ocieplenio-
wych w naszym kraju. Oznaczało-
by to zahamowanie i tak niewy-
starczających działań na rzecz po-
prawy poziomu energooszczędno-
ści budynków i ograniczenia nega-
tywnego wpływu starego wysoko-
emisyjnego budownictwa na śro-
dowisko.
Polskie Stowarzyszenie Producen-
tów Styropianu, działające
od 2010 roku, zrzesza wiodących
na polskim rynku producentów
izolacyjnych płyt styropianowych
stosowanych w budownictwie. Or-
ganizacja współtworzy normy
techniczne i przepisy prawne doty-
czące produkcji i zastosowań sty-
ropianu do termoizolacji w bu-
downictwie. Stowarzyszenie
współdziała z krajowymi i zagra-
nicznymi organizacjami branży bu-
dowlanej, instytucjami naukowo-
-technicznymi, organami admini-
stracji państwowej i samorządowej
na rzecz rozwoju produktów styro-
pianowych oraz ich zastosowań.
PSPS podejmuje liczne działania
badawcze i edukacyjne na rzecz
prawidłowego doboru, instalacji
i eksploatacji ociepleń oraz zapew-
nienia bezpieczeństwa pożarowe-
go obiektów. Organizacja wspiera
i upowszechnia zasady uczciwej
konkurencji oraz dobre standardy
na rynku budowlanym. PSPS repre-
zentuje polską branżę styropianu
w Europejskim Stowarzyszenia
Producentów EPS (EUMEPS).
 organizacje
ZAPRZYJAŹNIJ
SIĘ Z PLASTIKIEM!
BIURO POSELSKIE
Siedemnastu posłów Platformy Obywatelskiej powołało zespół par-
lamentarny „Zerwij z plastikiem”. Jego członkowie będą walczyli
o ograniczenie użycia tworzyw sztucznych i szybkie wprowadzenie
ograniczeń w ich wprowadzaniu na rynek. Na czele zespołu stanęła
posłanka Agnieszka Pomaska.
„Uważam, że niektórych rodzajów
plastików nie powinno się używać
do pakowania żywności ani serwo-
wania potraw, zwłaszcza w szko-
łach. W Wielkiej Brytanii istnieje
na przykład prawo zakazujące do-
dawania plastiku do kosmetyków.
W Polsce tego nie ma, więc tzw.
mikrogranulki dodaje się do pasty
do zębów i kremów, a następnie
trafiają one do wody”, wyjaśnia
w wypowiedzi dla dziennika
„Rzeczpospolita” Pomaska.
24 grudnia posłanka złożyła inter-
pelację do ministra zdrowia, w któ-
rej pyta o skutki zdrowotne wystę-
powania mikroplastiku w żywno-
ści. Pyta także o działania mające
na celu prawne uregulowanie kwe-
stii ograniczenia stosowania two-
rzyw, budowanie świadomości
społeczeństwa w kwestii negatyw-
nego wpływu polimerów na zdro-
wie, uświadamianie najmłodszych.
Posłanka chce również wiedzieć,
czy w Polsce planowane jest stop-
niowe zastępowanie opakowań
plastikowych opakowaniami szkla-
nymi oraz czy oznaczenia rodzaju
plastiku stosowanego w opakowa-
niach produktów żywnościowych
będą wyraźniej eksponowane.
Jak obiecuje Agnieszka Pomaska,
posłowie będą walczyć o ograni-
czenie użycia tworzyw w codzien-
nym życiu. Tłumaczy, że jest prze-
konana co do konieczności zmniej-
szenia poziomu wykorzystania
tworzyw w naszym życiu. W swoim
kontrowersyjnym stanowisku
wskazuje, że Skandynawia, Niemcy
czy Francja wykorzystują znacznie
mniej tworzyw niż Polska. Więcej
jest tam opakowań szklanych.
W działania w tym kierunku zaan-
gażowała się po poznaniu wyników
badań przeprowadzonych w jej ro-
dzinnym Gdańsku w ramach pro-
jektu „Miasto na detoksie”.
Członkowie zespołu to posłowie:
Agnieszka Pomaska (PO-KO) prze-
wodnicząca, Krzysztof Brejza (PO-
-KO), Małgorzata Chmiel (PO-KO),
Piotr Cieśliński (PO-KO), Kinga Ga-
jewska (PO-KO), Artur Gierada (PO-
-KO), Joanna Kluzik-Rostkowska
(PO-KO), Henryka Krzywonos-Stry-
charska (PO-KO), Izabela Leszczyna
(PO-KO), Arkadiusz Marchewka
(PO-KO), Joanna Mucha (PO-KO),
Arkadiusz Myrcha PO-KO), Dorota
Niedziela (PO-KO), Sławomir Nitras
(PO-KO), Michał Stasiński (PO-KO),
Cezary Tomczyk (PO-KO), Jarosław
Urbaniak (PO-KO), Monika Wieli-
chowska (PO-KO).
  
W odpowiedzi na powołanie ze-
społu parlamentarnego „Zerwij
z plastikiem” organizacje branżo-
we związane z przemysłem two-
rzyw sztucznych powołały grupę
roboczą. W pierwszym spotkania
zorganizowanym w siedzibie PIPC
w Warszawie 1 marca wzięli udział
przedstawiciele Polskiej Izby Prze-
mysłu Chemicznego, Polskiego
Związku Przetwórców Tworzyw
Sztucznych, Polskiej Izby Opako-
wań, Centralnego Ośrodka Badaw-
czo-Rozwojowego Opakowań, Pla-
sticsEurope i firm Synthos, BASF,
Grupa Azoty i Clariter Poland.
Zadaniem grupy będzie dostarcza-
nie posłom wiedzy eksperckiej
z dziedziny produkcji, przetwór-
stwa tworzyw sztucznych i zago-
spodarowania odpadów tworzyw.
Członkowie ustalili także, że przed-
stawiciele grupy będą obecni
na każdym kolejnym posiedzeniu
zespołu parlamentarnego.
Celem grupy jest przedstawienie
istotnych zalet tworzyw oraz zwró-
tworzywa P 1 19
AGNIESZKA POMASKA
cenie uwagi prawodawcom na ko-
rzyści wynikające z ich stosowania
dla środowiska. Zależy im także
na wskazaniu ważnej roli i poten-
cjału przemysłowego branży i jej
wkładu w rozwój innowacyjnej go-
spodarki narodowej.
„Zadaniem naszej grupy jest uzmy-
słowienie nie zawsze świadomym
tego posłom istoty ważnych pro-
blemów związanych z wprowadza-
niem produktów z tworzyw sztucz-
nych na rynek oraz zarządzania od-
padami tworzyw sztucznych w Pol-
sce. Liczymy, że członkowie zespo-
łu parlamentarnego będą mieli
możliwość zajęcia się istotnymi
problemami w celu poprawienia
sytuacji w Polsce dotyczącej dbało-
ści o środowisko w zgodzie z od-
powiedzialnym wykorzystaniem
walorów tworzyw sztucznych.
Chcemy przekonać ich, że od we-
zwania do „zerwania z plastikiem”
lepsza jest koncepcja „zaprzyjaźnij
się z plastikiem”, podsumowuje ze-
branie grupy roboczej Robert Szy-
man, dyrektor biura PZPTS.
 organizacje tworzywa P 1 19

Polski Recykling

Rażący
konflikt Przemiał to nie odpad
Pod koniec listopada 2018 r. Główny Inspektor Ochrony Środowiska nia określone przez przepisy Unii

interesów Paweł Ciećko poinformował o pierwszych sukcesach inspektorów,

Pack2Go Europe, stowarzysze-
nie zajmujące się opakowania-
mi typu convenience, złożyło
skargę do Rzecznika Praw Oby-
watelskich UE w związku z pla-
nowaną dyrektywą UE w spra-
wie wyrobów z tworzyw
do jednorazowego użytku. Pro-
jekt dyrektywy opublikowany
w maju jest skierowany głów-
nie przeciwko opakowaniom
z tworzyw sztucznych, które
zdaniem Komisji Europejskiej
przyczyniają się do problemu
zaśmiecania wód morskich.
Pack2Go wskazał na „rażący
konflikt interesów, stronniczy
proces konsultacji i nieprzepro-
wadzenie właściwej oceny pro-
ponowanych działań”. W swo-
im przedłożeniu do rzecznika
stowarzyszenie stawia pytania
dotyczące wskazania brytyj-
skiej firmy doradczej Eunomia
jako obiektywnego doradcy
Komisji w procesie konsultacji
i rozwoju unijnej strategii w za-
kresie tworzyw sztucznych.
Pack2Go twierdzi, że firma
konsultingowa prowadziła już
od kilku lat kampanię na rzecz
ograniczenia stosowania opa-
kowań jednorazowych. Twier-
dzi, że Komisja prowadziła kon-
sultacje za pośrednictwem lob-
bystycznej organizacji pozarzą-
którzy dzięki nowym uprawnieniom mogą kontrolować zakłady bez
wcześniejszego informowania oraz odsyłać nielegalne transporty
odpadów do kraju pochodzenia.
Będąc przy kontrolach prowadzo-
nych przez inspekcję ochrony śro-
dowiska, których ilość w ostatnich
miesiącach jest coraz większa, war-
to poruszyć problem z niejedno-
znaczną interpretacją przepisów
przez inspektorów i pilną potrzebą
ich ujednolicenia.
Przykładem może tu być produkcja
przemiałów tworzyw sztucznych,
które niezależnie od jakości i skła-
du, traktowane są często jako od-
pady, a ich zakup może być doko-
nany tylko przez firmy posiadające
zezwolenie na ich przetwarzanie.
Przemiały dostępne na rynku są
materiałem niejednorodnym, róż-
niącym się jakością, co jest zależne
od pochodzenia odpadów, z któ-
rych powstały oraz od procesów
czyszczenia, które zastosowano
podczas produkcji. Przemiały mo-
gą pochodzić z zanieczyszczonych
odpadów komunalnych, ale mogą
też być czyste, wytworzone z od-
padów poprodukcyjnych.
Przemiały czyste są traktowane
na rynku jako produkt, ponieważ
mogą być użyte albo po wcześniej-
szej regranulacji, albo bezpośred-
nio (wtrysk, wytłaczanie, roz-
dmuch, itp.) do wytworzenia arty-
kułów z tworzyw sztucznych. Pro-
blem polega na tym, że jednorod-
ny, posegregowany, umyty prze-
kwencją tej sytuacji jest to, że pro-
ducent zainteresowany kupnem
czystego przemiału charakteryzu-
jącego się wysoką jakością powi-
nien posiadać zezwolenie na prze-
twarzanie odpadów oraz prowa-
dzić wymaganą przepisami ewi-
dencję odpadów.
Należy podkreślić, że na rynku pol-
skim i zagranicznym istnieje duże
zainteresowanie zakupem prze-
miałów tworzyw sztucznych,
szczególnie tych dobrej jakości,
często wyprodukowanych na po-
trzeby konkretnego zakładu.
Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy
z 14 grudnia 2012 r. o odpadach,
określone rodzaje odpadów prze-
stają być odpadami, jeżeli na sku-
tek poddania ich odzyskowi,
w tym recyklingowi, spełniają łącz-
nie następujące warunki: przed-
miot lub substancja są powszech-
nie stosowane do konkretnych ce-
lów, istnieje rynek takich przed-
miotów lub substancji lub popyt
na nie, dany przedmiot lub sub-
stancja spełniają wymagania tech-
niczne dla zastosowania do kon-
kretnych celów, a zastosowanie
przedmiotu lub substancji nie pro-
wadzi do negatywnych skutków
dla życia, zdrowia ludzi lub środo-
wiska oraz spełniają one wymaga-
ARC
Europejskiej.
Na tej podstawie Stowarzyszenie
„Polski Recykling” zwróciło się
do Ministerstwa Środowiska o za-
jęcie stanowiska w sprawie klasyfi-
kacji przemiałów tworzyw sztucz-
nych oraz o rozważenie uregulo-
wania tej kwestii poprzez wprowa-
dzenie właściwych i jednoznacz-
nych zapisów w prawie. Obecna
sytuacja związana z klasyfikacją
wszystkich rodzajów przemiałów
tworzyw sztucznych jako odpadów
stanowi istotną barierę na polskim
rynku, która ogranicza rozwój
branży poprzez blokadę sprzedaży
dobrej jakości przemiałów do za-
kładów produkcyjnych, a także
przekierowuje wiele odpadów
w postaci jednorodnych przemia-
łów pojedynczych materiałów
do procesów mniej pożądanych,
np. odzysku energetycznego.
Stowarzyszenie „Polski Recykling”
oczekuje na odpowiedź z Minister-
stwa Środowiska i ma nadzieję, że
ustawodawca pochyli się nad po-
stulatami stowarzyszenia i uregu-
luje tę kwestię, tak aby klasyfikacja
przemiałów nie zmieniała się wraz
z interpretacjami różnych inspek-
torów.

dowej „Seas at Risk”, badającej miał z twardego PP jest tak samo

i przygotowującej raport na te-
mat jednorazowych tworzyw
sztucznych i środowiska mor-
skiego. Mike Turner, dyrektor
zarządzający Graphic Packa-
ging Foodservice International
Europe i prezes Pack2Go Euro-
pe powiedział: „Zaskakujące
jest to, że Komisja zatrudniła
jako rzekomych, obiektywnych
doradców ludzi nieprzejedna-
nie wiernych swoim poglądom
politycznym. Szokujące jest to,
że Komisja płaciła tym lobbują-
cym ludziom, gdy zasiadali ra-
zem przy tym samym stole
i wspólnie opracowywali nową
politykę UE”. W swoim oświad-
czeniu Pack2Go mówi, że Komi-
sja zignorowała własne zasady
dotyczące regulacji i opisał pro-
ces oceny jej skutków jako
„niedokładny”.
klasyfikowany, jak przemiał wy-
tworzony z brudnych odpadów ko-
munalnych, czyli jako surowiec
wtórny z tworzyw sztucznych.
Tymczasem na rynku istnieje duże
zainteresowanie zakupem prze-
miałów tworzyw sztucznych,
szczególnie tych dobrej jakości,
które często są produkowane
na zamówienie konkretnych zakła-
dów. Przemiały są m.in. wykorzy-
stywane do produkcji folii budow-
lanych i opakowaniowych, rur,
skrzynek, doniczek, elementów
AGD i RTV i wielu innych. Tak więc
traktowanie wszystkich rodzajów
przemiałów jako odpadów jest
zdaniem ekspertów nieuzasadnio-
ne i kwestia ta powinna być jak
najszybciej uregulowana prawnie.
Aktualnie na rynku brakuje jasnej,
jednoznacznej interpretacji przepi-
sów dotyczących wytwarzania
i sprzedaży przemiałów. Konse-
 organizacje tworzywa P 1 19

EU Industry Days

Europejskie warsztaty
o recyklingu
Warsztaty, współorganizowane przez Europejskie Centrum Wiedzy przemyślanych inwestycji, które
ARC

niowych, które mają bezpośred-

na temat Efektywnego Wykorzystania Zasobów oraz Instytut Ekolo- mogą być jednak ograniczane ni wpływ na obecną działalność
gii Terenów Uprzemysłowionych we współpracy z Klastrem Gospo- przez czynniki ekonomiczne, tech- przedsiębiorstw tej branży i ich
darki Odpadowej i Recyklingu, stanowią forum dyskusji na temat po- niczne i prawne. rozwój w przyszłości,
prawy ogólnej efektywności gospodarowania zasobami w recyklin- Europejskie Centrum Wiedzy na te- – organizacyjne, prawne oraz eko-
gu odpadów opakowaniowych. mat Wydajności Zasobów EREK nomiczne wpływające na efek-
oferuje MŚP działającym w zakre- tywność i rentowność systemów
Główna myśl jest taka, aby stała się ście gospodarki obiegu zamknięte- sie gospodarki odpadami narzę- obierania, zbierania, przetwa-
ona opłacalna dla MŚP z uwzględ- go jest maksymalizacja odzysku za- dzia, informacje oraz przykłady do- rzania oraz recyklingu odpadów
nieniem aktualnych i przyszłych sobów z odpadów. Obydwa te brych praktyk dotyczących rozwią- opakowaniowych, w tym zasada
polityk i tendencji UE, aspektów znaczenia są ze sobą ściśle powią- zań logistycznych, technologicz- poszerzonej odpowiedzialności
prawnych, ekonomicznych i tech- zane, przekładając się na ilość i ja- nych i organizacyjnych, które po- producentów (EPR),
nicznych oraz dobrych praktyk. kość surowców wtórnych oraz ren- zwalają firmom obniżyć koszty – rozwiązania techniczne dla
Warsztaty zorganizowane są jako towność funkcjonowania zaanga- działalności dzięki ograniczeniu zu- przedsiębiorstw przyczyniające
lokalne wydarzenie w ramach ini- żowanych podmiotów. życia energii, wody i materiałów się do poprawy efektywności ich
cjatywy unijnej „EU Industry Prowadzenie opłacalnej działalno- przy jednoczesnej poprawie efek- działania oraz oszczędniejszego
Days” 2019. Odbędą się 26 mar- ści gospodarczej w zakresie obiera- tywności, wydajności i opłacalno- korzystania z zasobów.
ca 2019 w katowickim Instytucie nia, zbierania, przetwarzania i re- ści ich działania. Cele warsztatu:
Ekologii Terenów Uprzemysłowio- cyklingu odpadów opakowanio- Warsztaty stworzą forum do dys- – dostarczenie informacji dotyczą-
nych. wych pochodzących z selektywnej kusji i wymiany doświadczeń doty- cej znaczenia i możliwości po-
Efektywne korzystanie z zasobów zbiórki stanowi poważne wyzwa- czących możliwości usprawnień prawy efektywności gospodarki
w gospodarce odpadami ma po- nie dla MŚP. Problemem są stale w działalności podmiotów z bran- zasobami w firmie oraz jej wpły-
dwójne znaczenie. Z jednej strony zmieniające się uwarunkowania ży gospodarki odpadami opako- wu na opłacalność działalności,
odnosi się do działalności przedsię- rynkowe oraz konieczność sprosta- waniowymi z selektywnej zbiórki – przedstawienie możliwości i do-
biorstw, głównie małych i śred- nia coraz to wyższym wymaga- w kontekście poprawy ich wydaj- brych praktyk oraz wymiana do-
nich, uczestniczących w tym syste- niom odnośnie do jakości surow- ności i opłacalności uwzględniając: świadczeń dotyczących uspraw-
mie, a z drugiej do rezultatów ców wtórnych. Wymaga to od firm – obecne polityki krajowe i unijne nień organizacyjnych i technicz-
działalności systemu jako całości, elastyczności w funkcjonowaniu, oraz tendencje dotyczące rynku nych związanych z odbieraniem,
którego jednym z celów w kontek- odpowiedniej organizacji oraz recyklingu odpadów opakowa- zbieraniem, przetwarzaniem

Łatwiejsze sortowanie butelek

Grupa robocza Petcore Europe ds. ODR (Opaque and Difficult to Re-
cycle) pracuje nad zwiększeniem przetwarzalności butelek PET
„ubranych” w charakterystyczne foliowe rękawy (z ang. sleeve). Rę-
kaw sleeve to etykieta foliowa w formie tuby, która po podgrzaniu
dostosowuje się kształtem do kształtu otaczanego pojemnika. Zara-
zem umożliwia wykorzystanie całej dostępnej powierzchni do za-
drukowania, czyli promowania produktu.
Jednakże stosowanie tych etykiet sprawia problemy w sortowaniu
butelek PET, np. przy użyciu detektorów bliskiej podczerwieni (NIR),
stosowanych w zakładach sortowania i odzysku opakowań z two-
rzyw sztucznych. Zwłaszcza etykiety pokrywające całkowicie po-
wierzchnie butelek (tzw. full body sleeves) stanowią poważne wy-
zwanie dla identyfikacji tworzyw w procesie sortowania. Uniemoż-
liwiając identyfikację detektorom optycznym utrudniają kierowanie
butelek PET do odpowiedniego strumienia odpadów w celu recy-
klingu. Aby nie tracić cennego materiału grupa robocza zaleciła sto-
sowanie etykiet perforowanych, które mogą być samodzielnie usu-
wane przez konsumentów.
7 lutego br. w Brukseli, podczas konferencji Petcore Europe ogło-
szono, że Komitet Techniczny European PET Bottle Platform (EBPB)
tymczasowo (na 3 lata) zaaprobował stosowanie etykiet full body
sleeves w butelkach PET przeznaczonych do użytku domowego i hi-
gieny osobistej (IF HPC). IFS Household and Personal Care to mię-
dzynarodowy standard bezpieczeństwa produktów gospodarstwa
domowego i produktów do higieny osobistej. Trzyletnia aprobata
pozwala na stosowanie etykiet full body (obejmujących ponad 70%
powierzchni butelek o pojemności 0,5 l lub większych lub ponad
połowę w przypadku mniejszych pojemników) do butelek HPC-PET
pod następującymi warunkami:
Etykieta została tak zaprojektowana, aby mogła być łatwo zidenty-
fikowana i usunięta przez konsumenta.
Branża opakowaniowa opracuje znormalizowaną metodę perfora-
cji, zarówno pod względem funkcjonalności (łatwe zrywanie), jak
i wyglądu (natychmiastowe rozpoznawanie), niezależnie od rodza-
ju i zawartości butelki PET.
Butelki PET z perforowanymi etykietami muszą być opatrzone znor-
malizowaną informacją dla konsumenta, zawierającą prośbę o usu-
nięcie jej z butelki, a następnie umieszczenie zarówno butelki, jak
i etykiety w pojemniku na odpady.
Butelka PET z perforowaną etykietą musi być zgodna z wytycznymi
EPBP. Powinna ona też umożliwiać rozpoznawanie rodzaju tworzy-
wa z którego wykonano butelkę. Komitet Techniczny EPBP podkre-
śla, że zalecenia te nie dotyczą butelek należących do systemów
kaucyjnych lub butelek, które zawierają produkty regulowane.
PET jest najczęściej przetwarzanym materiałem opakowaniowym
z tworzyw sztucznych w Europie. Z liczby 3,3 mln ton butelek i opa-
kowań PET wprowadzonych na europejski rynek w 2017 r. zebra-
no 58,2 % – w sumie 1,92 mln ton.
tworzywa P1 1 9
i recyklingiem odpadów opako-
waniowych w celu zwiększenia
wydajności i opłacalności działa-
nia przedsiębiorstw oraz odzy-
sku surowców wtórnych o lep-
szej jakości,
– prezentacja oraz dyskusja
nad najbardziej kluczowymi za-
gadnieniami i rozwiązaniami
systemowymi (np. EPR) przyczy-
niającymi się do poprawy efek-
tywności gospodarowania zaso-
bami zarówno w samej działal-
ności przedsiębiorstw, jak i całe-
go systemu w kontekście opła-
calności, możliwości technicz-
nych, bodźców rynkowych oraz
regulacji prawnych w Polsce
i Europie Centralnej.
– identyfikacja potrzeb informa-
cyjnych podmiotów zajmujących
się odbieraniem, zbieraniem,
przetwarzaniem oraz recyklin-
giem odpadów opakowanio-
wych w zakresie optymalizacji
ich działalności zgodnie z ten-
dencjami rynkowymi.
Ponadto, w trakcie warsztatów
przedsiębiorcy uzyskają możliwość
zapoznania się z narzędziami ofe-
rowanymi przez EREK.
Nowa norma dla rur
Polski Komitet Normalizacyjny poinformował, że
norma PN-C-89224: 2018-03P Systemy przewo-
dów rurowych z termoplastycznych tworzyw
sztucznych – Zewnętrzne systemy bezciśnienio-
we i ciśnieniowe do przesyłania wody, odwad-
niania i kanalizacji z nieplastyfikowanego poli-
chlorku winylu (PVC-U), polipropylenu (PP) i poli-
etylenu (PE) – Warunki techniczne wykonania
i odbioru została opublikowana i jest dostępna
w punktach sprzedaży PKN.
W normie podano warunki prawidłowego dobo-
ru, transportu, składowania, układania i monta-
żu oraz odbioru systemów przewodów rurowych
z tworzyw termoplastycznych, które są szeroko
stosowane w sieciach podziemnych do przesyła-
nia wody, odwadniania i kanalizacji.
Norma PN-C-89224: 2018-03P określa warunki
techniczne wykonania i odbioru systemów prze-
wodów rurowych z tworzyw termoplastycznych
z nieplastyfikowanego polichlorku winylu (PVC-
-U), polipropylenu (PP) i polietylenu (PE) przezna-
czonych do podziemnych, zewnętrznych sieci ci-
śnieniowych i bezciśnieniowych, w tym wodocią-
gowych, zgodnych z PN-EN 805, kanalizacji ci-
śnieniowej zgodnej z prPN-EN 16932-2 kanaliza-
cji podciśnieniowej zgodnej z prPN-EN 16932-3
i grawitacyjnych sieci odwadniania i kanalizacji
zgodnych z PN-EN 476 oraz PN-EN 752.
organizacje 
Norma PN-C-89224: 2018-03P została opracowa-
na przez Komitet Techniczny PKN nr 140 ds. Rur,
Kształtek i Armatury z Tworzyw Sztucznych we
współpracy z Komitetem Technicznym PKN
nr 278 ds. Wodociągów i Kanalizacji.
Stowarzyszenie PRiK aktywnie uczestniczy
w opracowywaniu standardów prac montażo-
wych z zastosowaniem rur, kształtek i studzienek
z tworzyw sztucznych, ściśle współpracując z Pol-
skim Komitetem Normalizacyjnym PKN, a w jego
ramach z Komitetem Technicznym nr 140 ds. Rur,
Kształtek i Armatury z Tworzyw Sztucznych.
Komitet został powołany 26 maja 1994 r. przez
prezesa Polskiego Komitetu Normalizacyjnego
Uchwałą nr: 5/94. KT 140 zajmuje się normami
systemowymi dotyczącymi metod badań oraz
wszystkich zastosowań rur z tworzyw sztucz-
nych, których używa się do budowy instalacji
wodociągowych, kanalizacyjnych, drenarskich,
ciepłej i zimnej wody, gazowych i przemysło-
wych.
Stowarzyszenie PRiK wspierając prace normaliza-
cyjne Komitetu Technicznego nr 140 jest najwięk-
szym jego sponsorem finansując działanie sekre-
tariatu KT 140. PRiK jest również aktywnym
członkiem Komitetu Technicznego PKN nr 278 ds.
Wodociągów i Kanalizacji.
 rynek
Raport AMI
Popyt na butelki
Perspektywy dla rynku butelek formowanych z rozdmuchem są po-
zytywne. Charakteryzować je będzie dalszy wzrost produkcji, rosną-
cy popyt na produkty o wysokiej wartości dodanej oraz wykorzystu-
jący recyklaty. Taki krajobraz tego rynku wynika z opublikowanego
raportu AMI Consulting.
W 2017 r. popyt na butelki formo-
wane metodą rozdmuchu w Euro-
pie wynosił 189 miliardów sztuk,
w porównaniu ze 176 miliardami
w 2013 r. Najszybciej rosnącymi
segmentami rynku były butelki
na słodkie i pikantne produkty
do smarowania oraz woda niega-
zowana.
W niektórych zastosowaniach
związanych z żywnością udział
tworzyw sztucznych silnie rośnie
dzięki możliwościom, jakie dają
w rozwoju marki. Tam, gdzie pene-
tracja rynku przez butelki z two-
rzyw jest już wysoka, na przykład
w produktach do pielęgnacji do-
mu, pole bitwy konkurencyjnej
skupia się na wewnętrznej rywali-
zacji między materiałami i między
formami opakowań, wydajności
łańcucha dostaw i możliwościach
tworzenia marki premium.
Zrównoważony rozwój staje się co-
raz ważniejszy i został uwzględnio-
ny w agendzie wszystkich znaczą-
cych właścicieli marek i ich dostaw-
ców. Większość określiła długoter-
minowe cele w zakresie zrówno-
ważonego rozwoju, obejmujące
sposoby ograniczenia zużycia, po-
nownego użycia i recyklingu opa-
kowań. Nacisk na zmniejszenie
masy opakowania negatywnie
SHUTTERSTOCK
wpływa na popyt na polimery,
a jednocześnie przyczynia się
do rozwoju lepszych materiałów
i technologii. Zastosowanie recy-
klatów PET i HDPE stale zyskuje
na znaczeniu i przyspiesza. Wzrost
sprzedaży surowców wtórnych bę-
dzie napędzany planem działania
Komisji Europejskiej w zakresie go-
spodarki o obiegu zamkniętym
oraz niektórymi zobowiązaniami
największych właścicieli marek.
Obejmują one zwiększenie zawar-
tości materiałów z recyklingu
w opakowaniach do 25% lub wię-
cej do 2025 r. Rozwój rynku recy-
klatów wymaga zachowania rów-
nowagi między względami finan-
sowymi i środowiskowymi. Osią-
gnięcie celów ekonomicznych bę-
dzie wymagało opracowania no-
wego łańcucha dostaw, inwestycji
w wydajność recyklingu i sortowa-
nia w obiegu zamkniętym.
Wraz ze wzrostem presji cenowej
łańcuch dostaw jest zmuszany
do maksymalizacji wydajności i mi-
nimalizacji kosztów. Właściciele
marek redukują rolę przetwórców
poprzez coraz większą kontrolę
nad nabywaniem polimerów, zdo-
bywanie kompetencji w zakresie
formowania z rozdmuchiwaniem
i formowania wtryskowego oraz
poprzez samodzielną produkcję.
Kilku graczy skupiło swoje wysiłki
na rozwoju biznesu produkcji pre-
form, starając się zwiększać war-
tość dodaną, koncentrując się
na np. na technologii barierowej.
10 grup kontroluje 28% produkcji,
co sprawia, że europejski rynek bu-
telek z rozdmuchiwanym rozdmu-
chem jest bardzo rozdrobniony.
Do największych producentów
w Europie należą Alpla, Logopla-
ste, Plastipak, RPC i Serioplast.
Prognozy analityków wskazują, że
Konkurs dostawców
Inicjatywa Polymers for Europe
Alliance rozpoczęła proces wy-
boru najlepszych europejskich
producentów polimerów w ra-
mach konkursu Best Polymer
Producers for Europe Awards.
Po raz pierwszy w tym roku
uwzględniono również polimery
techniczne, takie jak PA 6.6
i POM. Polymers for Europe Al-
liance to bezpłatna platforma in-
ternetowa, otwarta dla wszyst-
kich podmiotów zainteresowa-
nych konkurencyjnym przetwór-
stwem polimerów w Europie.
Platformę powołało Europejskie
Stowarzyszenie Przetwórców
Tworzyw Sztucznych (EuPC)
w maju 2015 r. Inicjatywie prze-
wodniczy Ron Marsh, członek
zarządu EuPC.
„Nagrody dla najlepszych produ-
centów polimerów zostały stwo-
rzone w 2016 roku, aby przywró-
cić konstruktywny dialog i dobrą
komunikację pomiędzy dostaw-
cami i użytkownikami polime-
rów w Europie. Fakt, że organi-
zujemy już czwartą edycję kon-
kursu, a liczba wyborców rośnie,
jest wyraźnym wskaźnikiem suk-
cesu naszego konkursu”, mówi
Ron Marsh, przewodniczący Po-
lymers for Europe Alliance
Wszyscy użytkownicy polimerów
w Europie mogą uzyskać bez-
płatny dostęp do ankiety satys-
fakcji klientów online oraz oce-
nić swoich dostawców. Głoso-
wać można do 18 maja 2019 r.
na platformie internetowej Poly-
tworzywa P 1 19
FRIPIK
łączne zapotrzebowanie na opako-
wania formowane z rozdmuchem
wyniesie 203 miliardy sztuk w ro-
ku 2022. Skumulowany roczny
wskaźnik wzrostu CAGR w la-
tach 2017-22 wyniesie 1,4%, ale
wzrost w niektórych segmentach
będzie znacznie powyżej średniej.
mer Comply Europe po wcze-
śniejszym zarejestrowaniu.
Narzędzie do oceny jest łatwe
do zrozumienia, przyjazne dla
użytkownika i dostępne w kilku
wersjach językowych, w tym
po polsku, w celu dotarcia do jak
największej liczby użytkowni-
ków polimerów w Europie.
Przetwórcy tworzywa sztuczne-
go będą mogli ocenić wszystkich
swoich dostawców według kon-
kretnego typu polimeru. Każdy
dostawca zostanie oceniony we-
dług 5 kryteriów. Każde kryte-
rium jest oceniane w skali
od 1 gwiazdki – „niedostatecz-
ny” do 5 gwiazdek – „bardzo do-
bry”.
W konkursie uwzględniono 14
różnych kategorii typów polime-
rów: PP, HDPE, LDPE, LLDPE, PET,
PVC, PS&EPS, PC, ABS, EVA,
PA 6.6, POM, PEEK, polimery
techniczne (PBT, PBS itd.)
Finałowa ceremonia wręczenia
nagród odbędzie się w ramach
uroczystej kolacji Walnego Zgro-
madzenia Europejskiego Stowa-
rzyszenia Przetwórców Tworzyw
Sztucznych (EuPC) 13 czerw-
ca 2019 r. w Berlinie, gdzie wyło-
nieni zostaną najlepsi dostawcy
w każdej z konkursowych kate-
gorii.
 reklama
LAURENT HAUTIER
BOPS
Zmiana
prezesa
u producenta
poliolefin
Laurent Hautier z LyondellBasell zo-
stał powołany przez Basell Europe
Holdings B. V. na stanowisko Preze-
sa Zarządu i Dyrektora Generalne-
go Basell Orlen Polyolefins
Sp. z o.o. („BOP/Spółka”). Z dniem
26 lutego 2019 roku zastąpił on Jo-
sepha Tannera, który zarządzał BOP
od czerwca 2015 roku. „BOP jest
jednym z największych i najbardziej
nowoczesnych zakładów wytwa-
rzających poliolefiny w Europie.
Cieszę się na współpracę z Zarzą-
dem i pracownikami BOP. Będzie-
my wzmacniać pozycję Spółki, któ-
rej celem jest przynoszenie korzyści
udziałowcom, społeczeństwu
i klientom” – powiedział Laurent
Hautier.
Laurent Hautier od 30 lat jest zwią-
zany z LyondellBasell. Ostatnio był
Dyrektorem Zarządzającym w Lyon-
dell Chimie SAS i kierował zakła-
dem w Fos Sur Mer we Francji. Lau-
rent Hautier ma szerokie międzyna-
rodowe doświadczenie w obszarze
zarzadzania i produkcji, które zdo-
był pełniąc kierownicze funkcje
w zakładach w Wielkiej Brytanii, we
Francji, a także we Włoszech. Ma
tytuł inżyniera chemii, który uzy-
skał w Ecole Nationale Supérieure
des Industries Chimiques (ENSIC)
w Nancy we Francji, skąd też po-
chodzi. Pozostali członkowie Zarzą-
du BOP to: Radosław Majczak – Dy-
rektor ds. Produkcji, Jaap Rabou
– Dyrektor Marketingu, Sprzedaży
i Łańcucha Dostaw oraz Tomasz
Szymański – Dyrektor Finansowy.
tworzywa P 1 19
A gdyby tak za paliwo
płacić fakturami?
Koszty transportu w przedsiębior- kunastoprocentowym wahnięciom
stwach przetwórczych i produkcyj-
nych zazwyczaj są dość wysokie.
Jeśli firma ma do dyspozycji flotę,
w ciągu roku. To oznacza, że pla-
nując budżet na kolejny rok trzeba
uwzględnić, że cena benzyny czy
jednym z większych kosztów bę-
dzie paliwo. Transport drogowy
odgrywa w Polsce kluczową rolę
oleju napędowego będzie się zmie-
niać, a jej wzrost może mieć zna-
czący wpływ na ostateczną cenę
– statystycznie 80 proc. towarów produktu.
przewożonych drogą lądową je-
dzie na ciężarówkach. Część z nich
to towary firm produkcyjnych
Dlaczego karta paliwowa
to dobre rozwiązanie?
i handlowych korzystających z wła-
snej floty.
Paliwo – ważna pozycja
Wiele firm już dziś korzysta z kart
paliwowych. To rozwiązanie, dzię-
ki któremu praca kierowców czy
JERZY DĄBROWSKI
BIBBY
po stronie kosztów handlowców korzystających z fir- ców kart paliwowych zazwyczaj
mowych aut staje się dużo prost- udostępniają też narzędzia anali-
Utrzymanie floty samochodowej to sza. tyczne, co pozwala na stałą kon-
duży koszt dla każdego przedsię- Osoba korzystająca z karty paliwo- trolę nad wydatkami na paliwo. To
biorstwa. Zakup, bądź leasing aut, wej nie musi pilnować zbierania znacząco ułatwia pracę działu księ-
amortyzacja, wreszcie koszty pali- faktur za każde tankowanie gowego, który wszystkie doku-
wa – to wszystko obciąża budżet. – w systemie automatycznie zapi- menty i informacje ma jednym
Dlatego warto poszukać rozwiąza- sują się wszystkie informacje doty- miejscu.
nia, które pozwoli zaoszczędzić czące danego tankowania: kto za- Dodatkową zaletą kart paliwo-
choć trochę. tankował, za ile, kiedy, jaki był nu- wych jest możliwość pokrywania
Tym bardziej, że cena paliwa nie mer rejestracyjny tankowanego sa- takich kosztów transportowych jak
jest stała i w zależności od wielu mochodu itd. opłata za drogi, korzystanie z mo-
czynników może ulegać nawet kil- Systemy oferowane przez dostaw- stu czy przejazd tunelem.
Jednak najważniejszą i największą
zaletą kart paliwowych jest to, że
Faktoring pomaga w rozwoju. Jak w wielu innych branżach, pozwalają na zakup paliwa w cenie
także i w branży tworzyw sztucznych codziennością są długie, niższej od rynkowej.
sięgające nawet 90 dni, terminy płatności. I to właśnie wtedy
Jak zapłacić za paliwo
przydatny okazuje się faktoring. Zapewnia on nie tylko szybkie fakturami
odzyskiwanie gotówki z faktur, a dzięki temu utrzymanie płyn-
ności finansowej, ale także szereg świadczeń dodatkowych, W styczniu br. na rynku pojawił się
związanych m.in. z przejmowaniem ryzyka niewypłacalności zupełnie nowy rodzaj karty paliwo-
wej. To połączenie zalet znanego
klientów czy weryfikacją nowych kontrahentów. Co ważne,
już produktu z faktoringiem. Takie
środki pozyskane z faktoringu mogą być przeznaczone na do- rozwiązanie oferuje firma faktorin-
wolne cele – np. na korzystny cenowo zakup regranulatu, su- gowa Bibby Financial Services we
rowców do produkcji czy paliwo. Znaczna część firm z branży współpracy z Circle K (wydawcą
tworzyw sztucznych, a przede wszystkim z sektora opakowa- karty). Usługa jest przeznaczona
dla firm, które wydają dużo na pa-
niowego, eksportuje swoje produkty za granicę. Zwiększenie
liwo.
mocy produkcyjnych skutkuje pozyskiwaniem kolejnych od- Zaletą rozwiązania jest m.in. niższa
biorców również poza granicami kraju. Z pomocą w rozwoju od rynkowej cena paliwa (oparta
przychodzi faktoring eksportowy. Faktor pomoże przedsiębior- na cenie hurtowej SPOT), możli-
cy w weryfikacji nowych kontrahentów nie tylko w dostępnych wość tankowania na wszystkich
stacjach Circle K w Polsce (w tym
na polskim rynku bazach, ale również (w przypadku międzyna-
– co bardzo istotne – na stacjach
rodowych instytucji faktoringowych) za granicą. autostradowych i przygranicznych)
Aż 89 proc. przedstawicieli sektora MŚP deklaruje, że pojęcie oraz dostęp do narzędzi analitycz-
faktoringu jest im znane. Natomiast 19 proc. ankietowanych nych, które pozwalają na lepszą
wskazuje, że korzysta z tego narzędzia finansowania biznesu. kontrolę wydatków.
Czym się różni karta paliwowa
W 2018 r. faktorzy zrzeszeni w Polskim Związku Faktorów ob- Circle K od Bibby Financial Services
służyli aż 14,5 mln faktur zgłoszonych do finansowania przez od innych kart tego typu? Przede
blisko 17 tys. firm. wszystkim nowatorskim sposobem
rozliczania wydatków na paliwo
tworzywa P1 1 9 reklama 1

– limit paliwowy jest wbudowany

w limit faktoringowy, co ułatwia
rozliczenie kosztów paliwa. To
bardzo wygodne rozwiązanie
– przedsiębiorca nie musi martwić
się, czy będzie miał pieniądze
na czas. Rozliczeniem z Circle K
zajmuje się Bibby Financial Servi-
ces, a klient dostaje szczegółowe
informacje dotyczące wydatków
i oszczędności.
Aby móc używać karty paliwowej,
należy korzystać z faktoringu ofe-
rowanego przez firmę Bibby Fi-
nancial Services. Karty są wydawa-
ne, wymieniane i wznawiane
za darmo. Nie ma żadnych opłat
za ich użytkowanie.

Autorem tekstu jest Jerzy Dąbrow-

ski, dyrektor generalny Bibby Fi-
nancial Services

BIBBY FINANCIAL SERVICES

Al. Jerozolimskie 134
02-305 Warszawa
tel: +48 22 545 61 23
www.bibbyfinancialservices.pl

SHUTTERSTOCK

ZADZWOĀ 208 294 ODWIEDĵ bi y fi pls.icervan

 rynek tworzywa P 1 19

Jacek Leszczyński, Plastech.pl

Turecki przemysł
tworzyw rośnie
Przemysł tworzyw sztucznych, będący siłą napędową tureckiej go- wskaźnik importu surowców był wy-
ARC

w Centrum Targowo Wystawienni-

spodarki, kontynuował swój wzrost w pierwszej połowie 2018 roku.
Według danych opublikowanych przez organizację branżową Tur-
kish Plastics Foundation (PAGEV), produkcja wyrobów z tworzyw
sztucznych wzrosła o 7,2% do poziomu 5 milionów ton, podczas gdy
jej wartość zwiększyła się o 9,3% do wartości 19,4 miliarda dolarów
w porównaniu do analogicznego okresu w roku ubiegłym.
Największy udział w produkcji wy-
robów z tworzyw sztucznych miały
opakowania – 2,2 mln ton oraz
materiały dla budownictwa
– 1,1 mln ton. Według raportu PA-
GEV całkowita produkcja wyrobów
z tworzyw sztucznych wzrośnie
o 5% do końca 2018 roku i osią-
gnie 38,8 mld dolarów.
Eksport nadal rośnie
Przemysł tworzyw sztucznych
utrzymał silną pozycję eksportową
w pierwszej połowie roku. Wiel-
kość eksportu wyrobów z tworzyw
sztucznych wzrosła o 7,3% do po-
ziomu 856 tys. ton, a wartość eks-
portu osiągnęła poziom 2,4 mld do-
larów, co oznacza wzrost o 12,8%
w porównaniu z analogicznym
okresem roku poprzedniego.
W okresie od stycznia do marca
do najważniejszych z ponad 200
kierunków eksportu tureckiej bran-
ży tworzyw sztucznych należały:
Irak, Niemcy, Wielka Brytania, Izra-
el i Francja. Przewiduje się, że bez-
pośredni eksport wyrobów z two-
rzyw sztucznych wzrośnie o 4,8%
do poziomu 1,7 mld ton, zaś jego
wartość osiągnie 4,7 mld dolarów
(wzrost o 8,4%).
Wzrost sprzedaży krajowej
w pierwszym półroczu 2018
W pierwszych sześciu miesią-
cach 2018 roku, krajowa kon-
sumpcja wyrobów z tworzyw
sztucznych wzrosła o 8,5% do war-
tości 18,6 mld dolarów i wynio-
sła 4,5 mld ton, co oznacza wzrost
o 7,1% w porównaniu do analo-
gicznego okresu w 2017. Oko-
ło 2 mln ton z 4,5 mln ton zuży-
tych na rynku krajowym zostało
pośrednio wyeksportowane w po-
staci produktów gotowych i pół-
produktów przez przemysł moto-
ryzacyjny, opakowaniowy, budow-
lany i elektroniczny. Pozostałe 2,5
mln ton zostało bezpośrednio wy-
korzystane przez konsumentów
na rynku wewnętrznym.
Inwestycje kontynuowane
pomimo spowolnienia
gospodarczego
W pierwszej połowie 2018 roku
przemysł tworzyw sztucznych zain-
westował 526 milionów dolarów
w maszyny i urządzenia. W kwocie
tej urządzenia do formowania
wtryskowego stanowią 19%, ma-
szyny i urządzenia do wytłacza-
nia 16%, a urządzenia do termo-
formowania 6%. Oczekuje się, że
łączne inwestycje w sprzęt wzro-
sną o 13% w porównaniu z 2017 r.
i do końca roku osiągną 1 miliard
dolarów.
Wzrost eksportu produktów
gotowych
Według raportu PAGEV, w pierwszej
połowie 2018 roku na rynek turecki
trafiło 3,8 mln ton tworzyw sztucz-
nych z importu o wartości 5,7 mld
dolarów. Krajowa produkcja surow-
ców wyniosła w tym samym okresie
około 5,07 mln ton. Podczas gdy
PLASTECH
soki, w przypadku wyrobów goto-
wych było odwrotnie. Nadwyżka
w handlu zagranicznym produktami
gotowymi nadal rosła w pierwszej
połowie 2018 roku. W porównaniu
do analogicznego okresu w roku po-
przednim, wzrosła o 8,3% do pozio-
mu 539 tys. ton, a wartość wynio-
sła 793 mln dolarów (wzrost
o 29,6%). „Pomimo trudnej sytuacji
gospodarczej w Turcji, przemysł
tworzyw sztucznych kontynuował
tendencję wzrostową, udowadnia-
jąc raz jeszcze swoją siłę i odpor-
ność. Ostatnie miesiące były bez
wątpienia trudne dla wszystkich
przemysłowców. Gdyby nie spowol-
nienie gospodarcze, wyniki byłyby
jeszcze lepsze. Prognozy wskazują,
że w drugiej połowie 2018 roku ren-
towność będzie niższa niż w roku
poprzednim. Istnieje również ryzyko,
że otoczenie inwestycyjne zwróci się
w kierunku negatywnym. Branża
tworzyw sztucznych będzie nadal
dążyć do wzrostu zatrudnienia i go-
spodarki, pomimo wszelkich trudno-
ści”, powiedział przewodniczący PA-
GEV Yavuz Eroğlu. Okazją do przyj-
rzenia się bieżącej kondycji tureckie-
go przemysł tworzyw sztucznych by-
ły z pewnością branżowe targi Plast
EurAsia, które odbyły się w grudniu
czym Tüyap w Stambule. Ubiegło-
roczne targi zapełniły 10 hal wysta-
wienniczych, gromadząc 1094 firmy
z 44 krajów. Niestety, wśród wy-
stawców wciąż brakuje firm z nasze-
go kraju. Targi odwiedziło po-
nad 51.000 zwiedzających ze 103
państw świata. W zeszłym roku
na ponad 120 tysiącach metrów
kwadratowych wystawiło się po-
nad 1000 firm z 43 krajów. Niestety,
jak wynika z informacji udzielonych
nam przez organizatorów, zabrakło
na nich przedstawicieli branży two-
rzywowej z Polski. „Miejsce, w któ-
rym odbywają się targi, to styk Euro-
py i Azji. Szczególne znaczenie tej
wystawy przejawia się przede
wszystkim w możliwości nawiązania
kontaktów biznesowych z egzotycz-
nymi partnerami, z punktu widzenia
polskich przedsiębiorstw, ale też
i prężnie rozwijających się rynków”,
mówi Jakub Mączka, prezes Hurmak
Polska, tureckiego producenta wtry-
skarek.W ostatnich kilku latach firma
dynamicznie rozwija zagraniczną sieć
sprzedaży, przede wszystkim w kra-
jach Europy Środkowo-Wschodniej.
Hurmak posiada swoich dystrybuto-
rów w Rumunii, na Węgrzech oraz
oddział w Polsce. Pomimo podwoje-
nia przez Waszyngton ceł na turecką
stal i aluminium, co spowodowało
gwałtowny spadek notowań turec-
kiej liry, Turcja nadal należy do gro-
na najszybciej rozwijających się go-
spodarek. Turecka gospodarka nale-
ży do największych partnerów han-
dlowych Unii Europejskiej. Wartość
handlu dwustronnego wynosi 140
mld euro rocznie. Obroty handlowe
pomiędzy Polską i Turcją osiągnęły
na koniec 2017 roku poziom ok. 6
mld euro.
Turecki przemysł chemiczny za-
trudnia około 200 tysięcy pracow-
ników, zaś sektor przetwórstwa
tworzyw sztucznych o zdolno-
ściach przetwórczych sięgają-
cych 9 mln ton, zajmuje szóste
miejsce pod względem wielkości
produkcji na świecie i drugie w Eu-
ropie.
 rynek
Współpraca z renomowanym
producentem poliamidów
Plastoplan powstał w 1971 roku w Wiedniu jako spółka marketingo-
wo-konsultingowa. Założycielem i do dziś głównym udziałowcem fir-
my jest Hans Hromatka. Po roku działalności Plastoplan rozpoczął
współpracę z GE Plastics jako dystrybutor tworzyw technicznych.
W ciągu kolejnych 20 lat była to
dominująca działalność firmy, któ-
ra zaowocowała decyzją o ekspan-
sji. Od 1991 roku sprawdzony mo-
del biznesowy był powielany w są-
siednich krajach: w Szwajcarii,
Niemczech, Czechach, Słowacji
i Węgrzech. Plastoplan Polska Sp.
z o.o. powstał w 2011 roku, dalsza
ekspansja geograficzna obejmo-
wała Rumunię, Bułgarię i Francję.
W 2005 roku w ramach Grupy
utworzona została również spółka
Sax Polymers, która w Austrii
i w Szwajcarii posiada zakłady zaj-
mujące się produkcją kompaun-
dów technicznych.
Obecnie, oddając honor założycie-
lowi, Hromatka Group Manage-
ment AG z siedzibą w Aesch
(Szwajcaria) jest holdingiem
wszystkich spółek Grupy działają-
cych w 10 krajach Europy.
Dzisiaj Plastoplan jest jednym
z wiodących dystrybutorów two-
rzyw technicznych w Europie, na-
dal jednak pozostaje rodzinną fir-
mą, której siłę tworzy przede
wszystkim dobrze zmotywowany
zespół specjalistów czerpiących ra-
dość ze współpracy z klientami.
W 2018 roku Plastoplan nawiązał
współpracę z renomowanym pro-
ducentem poliamidów, włoską fir-
mą RadiciGroup.
Historia RadiciGroup sięga lat 40.
XX wieku. Ta rodzinna firma zaczy-
nała działalność w przemyśle włó-
kien sztucznych, dzisiaj jest nie-
kwestionowanym liderem w pro-
dukcji włókien poliamidowych.
Kontynuując rozwój firma rozwinę-
ła produkcję chemiczną, a w latach
siedemdziesiątych weszła również
do przemysłu tworzyw sztucznych.
Obecnie jest jednym z najwięk-
szych światowych producentów
włókien i granulatów technicznych
na bazie poliamidów.
Współpraca RadiciGroup i Plasto-
plan stanowi przykład partnerstwa
oraz synergii producenta i dystry-
butora. Plastoplan jest istotnym
dostawcą surowców technicznych
w przemyśle motoryzacyjnym,
E&E, oświetlenia i innych wymaga-
jących zastosowań. Zaś produkty
RadiciGroup to zarówno podsta-
wowe, jak też najbardziej zaawan-
sowane tworzywa i kompaundy
techniczne. Radilon to główna
marka tworzyw PA6, PA6.6,
PA6.10 i PA6.12. W ofercie są ga-
tunki podstawowe, kopolimery,
kopolimery półaromatyczne i ko-
polimery o wydłużonej masie czą-
steczkowej. Tworzywa te spełniają
wiele unikalnych wymagań: pod-
wyższoną odporność termiczną,
odporność chemiczną, kompaundy
zbrojone i wypełniane o specyficz-
nych właściwościach mechanicz-
nych i elektrycznych. Często recep-
tury tworzyw są indywidualnie
projektowane według konkretnych
potrzeb. Tworzywa są również od-
powiednio modyfikowane pod ką-
tem łatwej i wydajnej produkcji,
przeznaczone do wytłaczania, wy-
tłaczania z rozdmuchem i formo-
wania wtryskowego.
Poliamidy – trochę historii
W latach trzydziestych XX wieku
wysiłki wielu ośrodków nauko-
wych i firm chemicznych były sku-
pione na poszukiwaniu nowych,
syntetycznych materiałów. Wyna-
leziono wówczas wiele tworzyw
sztucznych, jednym z nich był po-
liamid PA6.6. Jego głównym prze-
znaczeniem miała być produkcja
włókien, szczególnie cenionych ja-
ko sztuczny jedwab stosowany
w produkcji pończoch.
Wkrótce powstała cała grupa two-
rzyw z rodziny poliamidów, za-
adoptowano je do innych metod
przetwórstwa, a ich zastosowanie
stało się powszechne. Dzisiaj prze-
mysłowo przetwarza się kilkana-
ście różnych rodzajów poliami-
dów. Są to najszerzej stosowane
termoplastyczne tworzywa kon-
strukcyjne. W Europie w 2017 roku
zużyto 1 mln ton poliamidów (wg
Plastics Europe).
Technologia i gatunki
Podstawowym poliamidem jest
PA6. Produkowany w reakcji poli-
meryzacji kaprolaktamu, jest naj-
częściej stosowanym zarówno
w produkcji włókien, jak i w prze-
twórstwie tworzyw sztucznych.
Drugim w powszechności stoso-
wania jest PA6.6, a kolejne odmia-
ny to PA11, PA12, PA6.10, PA6.12,
kopolimery półaromatyczne i inne,
produkowane w różnorodnych re-
akcjach polikondensacji.
W przetwórstwie tworzyw sztucz-
nych często stosuje się poliamidy
w postaci kompaundów. Są to
mieszanki poliamidów z różnymi
dodatkami, których zadaniem jest
modyfikacja odpowiednich właści-
wości tworzywa podstawowego.
W celu poprawy wytrzymałości
mechanicznej i cieplnej stosuje się
przeważnie włókna szklane i wę-
glowe. Kulki szklane i wypełniacze
mineralne (krzemionka, talk, kre-
da, mika) zwiększają sztywność,
zmniejszają skłonność do odkształ-
ceń i skurczów, poprawiają też ja-
kość powierzchni wyrobów. Popra-
wę wytrzymałości cieplnej i prze-
wodnictwa elektrycznego uzyskuje
się przez dodatek proszków meta-
licznych. Istnieją też dodatki po-
prawiające właściwości trybolo-
giczne poliamidów (głównie po-
ślizg i odporność na ścieranie) oraz
ułatwiając przetwórstwo (reologię,
łatwość rozformowania).
Przykładowe gatunki
• Radilon® BGV 30 – typowy po-
liamid PA6 zawierający 30%
włókna szklanego, produkowany
w kolorze naturalnym i czarnym,
w zależności od potrzeb stosuje
się od 15 do 50% włókna.
• Radilon® BGV-MIG 15-25 black
– poliamid PA6 w kolorze czar-
nym, zawierający 15% włókna
PLASTOPLAN
tworzywa P 1 19
PLASTOPLAN
szklanego i 25% wypełniaczy mi-
neralnych
• Radilon® S URV600LW – polia-
mid PA6 zawierający 60% włók-
na szklanego, stabilizowany ter-
micznie, o niskiej lepkości prze-
znaczony do wtrysku w krótkich
cyklach
• Radilon® A HS372 M. NER – po-
liamid PA6.6 do formowania
wtryskowego, lubryfikowany,
do wtrysku w krótkich cyklach,
w kolorze czarnym
• Radilon® A RFL4020 – poliamid
PA6.6 zawierający PTFE i 20%
włókna szklanego
• Radilon® A CV500 – poliamid
PA6.6 zawierający 50% kulek
szklanych
• Radilon® D RV600RKC 306 NER
– poliamid PA6.10 zawierają-
cy 60% włókna szklanego, stabi-
lizowany termicznie, z dopusz-
czeniem do wody pitnej, w kolo-
rze czarnym
• Radilon® DCF150W – poliamid
PA6.10, zawiera 15% włókna
węglowego, stabilizowany ter-
micznie
• Radilon® CS 38TX – kopolimer
PA6/PA6.6 do wytłaczania,
transparentny.
Plastoplan oferuje pełną gamę po-
liamidów produkowanych przez
RadiciGroup. Oferta jest na tyle sze-
roka, że może spełnić najbardziej
wymagające oczekiwania, zarówno
produkcyjne, techniczne, jak też
stosowne dokumenty (świadectwa,
dopuszczenia, normy). Tworzywa
Radilon® są szeroko stosowane
w przemyśle motoryzacyjnym, pro-
dukcji elementów elektrycznych
i elektronicznych, oświetleniu,
w przemyśle maszynowym i wielu
innych gałęziach gospodarki.
Plastoplan Polska
Al. Księcia Józefa
Poniatowskiego 1 (PGE
Narodowy)
03-901 Warszawa
tel.: +48 22 295 92 31
biuro@plastoplan.pl
www.plastoplan.pl
 RADICI Group

Kompetencja w poliamidach

PA6 PA6.6 PA6.10 PA6.12

WůĂƐƚŽƉůĂŶ WŽůƐŬĂ ũĞƐƚ WĂŷƐƚǁĂ ĚŽƐƚĂǁĐČ ƚǁŽƌnjLJǁ ƐnjƚƵĐnjŶLJĐŚ ĚůĂ ŵŽƚŽƌLJnjĂĐũŝ͕ ŵĞĚLJĐLJŶLJ͕ ƉƌnjĞŵLJƐųƵ
ĞůĞŬƚƌŽƚĞĐŚŶŝĐnjŶĞŐŽ͕ ŽƉĂŬŽǁĂŷ ŝ ďƵĚŽǁŶŝĐƚǁĂ͘ tƐƉſůŶŝĞ nj ƉƌŽĚƵĐĞŶƚĂŵŝ Ž ƵŐƌƵŶƚŽǁĂŶĞũ ƉŽnjLJĐũŝ ŵŽǏĞŵLJ
njĂŽĨĞƌŽǁĂđ WĂŷƐƚǁƵ ƐnjĞƌŽŬČ ŽĨĞƌƚħ ƚǁŽƌnjLJǁ͕ ŬƚſƌĞ ƐƉĞųŶŝČ tĂƐnjĞ ǁLJŵĂŐĂŶŝĂ͘ :ĞƐƚĞƑŵLJ ŽĮĐũĂůŶLJŵ
ĚLJƐƚƌLJďƵƚŽƌĞŵZ//'ƌŽƵƉ͕ĚnjŝħŬŝƚĞŵƵŵĂŵLJǁƐǁŽũĞũŽĨĞƌĐŝĞƉĞųŶČŐĂŵħƉŽůŝĂŵŝĚſǁƚĞŐŽƉƌŽĚƵĐĞŶƚĂ͗

PA6 | PA6.6 | PA6.10 | PP6.12

NĂƐnjnjĞƐƉſųƚĞĐŚŶŝĐnjŶLJnjĂũŵŝĞƐŝħWĂŷƐƚǁĂƉƌŽũĞŬƚĞŵŶĂǁƐnjLJƐƚŬŝĐŚũĞŐŽĞƚĂƉĂĐŚŝƐųƵǏLJƉŽŵŽĐČŽĚŵŽŵĞŶƚƵ
ƉƌŽũĞŬƚƵǁLJƌŽďƵ͕ƉƌnjĞnjĚŽďſƌƐƵƌŽǁĐſǁŝŶĂƌnjħĚnjŝŝƉĂƌĂŵĞƚƌſǁƉƌnjĞƚǁſƌƐƚǁĂĂǏƉŽŬŽŶƚƌŽůħũĂŬŽƑĐŝ͘tųĂƐŶĞ
ŵĂŐĂnjLJŶLJ͕ƌŽnjǁŝČnjĂŶŝĂůŽŐŝƐƚLJĐnjŶĞŽƌĂnjĚŽƐŬŽŶĂůĞǁLJƉŽƐĂǏŽŶĞůĂďŽƌĂƚŽƌŝƵŵƐČǁƐƚĂŶŝĞnjĂƐƉŽŬŽŝđǁƐnjĞůŬŝĞ
ƉŽƚƌnjĞďLJ͘

Tworzywo, którego potrzebujesz czeka na Ciebie w naszym magazynie!

Plastoplan Polska Sp. z o.o. | Warszawa | +48 22 295 92 31 | biuro@plastoplan.pl | www.plastoplan.pl

 rynek tworzywa P 1 19

Raport CERESANA

Znamy termin Światłowody

targów
w Mediolanie napędzają rury Na pierwszy rzut oka postęp w cy-
fryzacji i produkcja rur nie mają ze
Poprzednie Targi Przemysłu Tworzyw Sztucznych i gumy w Me- sobą wiele wspólnego. Jednak
diolanie odniosły spory sukces. Organizatorzy ogłaszają datę ko- na całym świecie wielkie pieniądze
lejnej edycji imprezy. Ponownie w formule The Innovation Allian- są obecnie inwestowane w rozbu-
ce targi PLAST odbędą się w dnia od 4 do 7 maja 2021 roku. dowę sieci światłowodowej. Aby
„Pilotażowa formuła testowana w roku 2018 spotkała się z entu- chronić drogie kable przed szkodli-
zjastyczną akceptacją wśród wystawców i odwiedzających”, wym wpływem środowiska po-
stwierdził Alessandro Grassi, prezes AMAPLAST i firmy zarządza- trzebne są rury ochronne z two-
jącej PROMAPLAST srl, organizator targów PLAST, „Sukces prze- rzyw sztucznych. To jeden z przy-
konał nas do odnowienia umowy z pozostałymi czterema komi- kładów wpływu obecnych mega-
tetami organizacyjnymi targów biorących udział w innowacyj- trendów cywilizacyjnych na trady-
nym formacie (IPACK-IMA, MEAT-TECH, PRINT4ALL, INTRALOGI- cyjne segmenty przemysłu. W ba-
STICA ITALIA).” daniu firmy Ceresana poddano
W dniu zamknięcia targów PLAST 2018 udowodniony został po- analizie cały światowy rynek rur
zytywny trend – ponad 1500 wystawców na 55 000 metrów kwa- z tworzyw sztucznych. Analitycy
dratowych powierzchni wystawienniczej targów PLAST przycią- spodziewają się, że wolumen rynku
gnęło ponad 63 000 odwiedzających. wzrośnie do poziomu ponad 110
Nastąpił również znaczny wzrost zaintersowania firm zagranicz- miliardów USD do roku 2025.
nych, po części dzięki ponad 30 oficjalnym delegacjom, które Obecna susza dotykająca prawie
przybyły na te specjalistyczne targi. Potwierdza to pozycję mię- całą półkulę północną jest ogrom-
dzynarodową imprezy. nym wyzwaniem dla rolnictwa.
Na targach przedstawiono bogatą ofertę technologii, szczegól- Wydajne systemy nawadniające
nie w zakresie głównej tematyki wystawy czyli maszyn, urządzeń mogą zmniejszyć straty plonów.
i form do przetwórstwa tworzyw sztucznych i gumy. Oprócz zastosowania odpowied-
W 6 halach wystawowych pokazano ponad 3.500 urządzeń. Ma- niej technologii czujników, szcze-
szyny do przetwórstwa tworzyw to ważny sektor włoskiego gólnie niskie koszty utrzymania
przemysłu. Wartość produkcji branży w 2018 roku została osza- i niskie straty w przypadku rur
cowana przez stowarzyszenie AMAPLAST na 4,7 mld euro. Oko- z tworzyw mogą zagwarantować
ło 70% produkcji trafia na eksport. efektywne rozprowadzanie cen-
Wraz z odnowieniem porozumienia w sprawie The Innovation Al- nych zasobów wody. Ponieważ
liance i wyborem dat – ustalonych z uwzględnieniem napiętego można spodziewać się wzrostu
kalendarza międzynarodowych targów branżowego przemysłu ekstremalnych zjawisk pogodo-
i dostępności terenów targowych Fiera Milano – sekretariat orga- wych zapotrzebowanie na rury
nizacyjny PLAST przyspiesza pracę nad kolejną edycją, aby móc do nawadniania pól może znaczą-
ponownie zaproponować przemysłowi tworzyw sztucznych i gu- co wzrosnąć. Ceresana spodziewa
my pełną ofertę prezentacji innowacyjnych technologii, materia- się wzrostu światowego popytu
łów, procesów produktów, konferencji i seminariów, sztuki na ten typ produktów o oko-
i szans na spotkania specjalistów z branży i wymiany pomysłów ło 4,8% rocznie.
między nimi. Główny trend polegający na zastę-
Rejestracja wystawców rozpoczyna się w listopadzie 2019 r. powaniu rur wykonanych ze stali,
Do zobaczenia na PLAST 2021! kamionki i innych materiałów rura-
mi z tworzywa sztucznego pokry-
PLAST SHUTTERSTOCK
wa się obecnym tempem rozwoju
gospodarczego. Niepewność poli-
tyczna, zmniejszenie wydatków
publicznych lub brak inwestycji
prywatnych może mieć podobnie
drastyczne skutki dla branży bu-
dowlanej i rynku rur jak ukierunko-
wanie wsparcia dla poszczegól-
nych segmentów budownictwa.
Intensywność promocji inwestycji
w nawadnianie segmentowe lub
rozbudowa sieci światłowodowej
jest różna w różnych krajach.
Obecnie na przykład perspektywy
dla ważnych rynków w Chinach
i Rosji ponownie się poprawiły.
Zapotrzebowanie na rury z two-
rzyw sztucznych zależy w szczegól-
ności od rozwoju branży budowla-
nej. Tu tworzywa stały się alterna-
tywą dla innych materiałów. Sto-
pień istotności różnych obszarów
zastosowań dla różnych typów rur
jest jednak bardzo różny. Na przy-
kład, rury wykonane z polichlorku
winylu (PVC) są stosunkowo tanie
i dlatego szeroko stosowane
w sektorach odprowadzania ście-
ków, dostawy wody pitnej i ochro-
ny kabli. Jednak rury oparte na po-
lipropylenie i polietylenie coraz
częściej konkurują z rurami z PVC
w instalacjach wody pitnej – i już
teraz odgrywają ważną rolę za-
równo w dostawach gazu, jak
i w zastosowaniach przemysło-
wych.
 rynek
DNI TECHNOLOGII
ARBURG
Tegoroczna edycja Dni Technologii firmy Arburg odbędzie się
w dniach 13 – 16 marca br. w siedzibie firmy w Lossburgu (Niemcy).
W tym roku uwagę zaproszonych gości Arburg chce skupić na „Ro-
ad to Digitalisation”.
Oferta cyfrowych produktów
i usług zostanie przedstawiona
na Arenie Efektywności. Na odwie-
dzających czeka także ponad 50
eksponatów i aplikacji, referaty
ekspertów, zwiedzanie zakładu
i ciekawe rozmowy.
W 1999 roku Dni Technologii
w Lossburgu świętowały swoją
premierę, a obecnie są uważane
na całym świecie za wyjątkowe wy-
darzenie branżowe. Do tej pory we
wszystkich edycjach spotkania
wzięło udział ponad 88 000 spe-
cjalistów z ponad 50 państw.
Każdego roku Dni Technologii za-
chęcają odwiedzających ponad 50
eksponatami, wykładami eksper-
tów i możliwością zajrzenia „za ku-
lisy” procesów w firmie Arburg.
Szczególną popularnością cieszy
się, wprowadzona w 2013 roku,
Arena Efektywności, która prezen-
tuje przyszłościowe zagadnienia
w praktyczny sposób.
Podczas tegorocznych Dni Techno-
logii uwaga skupiona będzie
na „Road to Digitalisation”. Zagad-
nienie cyfryzacji odnosi się do całej
firmy: począwszy od centrum ob-
sługi klientów, poprzez arenę efek-
tywności aż po usługi serwisowe
i rozwiązania „pod klucz”. Różne
obszary dostarczają odwiedzają-
cym idee dotyczące drogi do przy-
szłościowej, połączonej w sieć
komputerową i wydajnej produkcji
tworzyw sztucznych.
Prezentacja obejmie m. in.:
• wtryskarkę Allrounder „Ready
for Digitalisation”,
• pakiety pomocy dla aktywnego
wsparcia operatora,
• portal klienta marki Arburg jako
rozwiązanie „w chmurze” dla cy-
frowych usług,
• zarządzenie systemowe z pozio-
mu komputera nadrzędnego
(ALS) marki Arburg dla połącze-
nia w sieć informatyczną,
• system zdalnej kontroli danych
(ARS) firmy Arburg dla szybkie-
go, wydajnego i bezpiecznego
wsparcia online,
• Predictive Maintenance dla
usług konserwacji prewencyjnej,
• Condition Monitoring dla regu-
larnej rejestracji stanu maszyny,
• potencjały systemu Augmented
Reality i Virtual Reality (rzeczywi-
stości rozszerzonej – AR, rzeczy-
wistości wirtualnej – VR),
• przegląd złączy i ich znaczenie
dla cyfryzacji,
• układ sterujący Gestica jako
przyszłościowe rozwiązanie.
Podczas marcowych Dni Technolo-
gii odwiedzający będą mogli zapo-
znać się z ponad 50 eksponatami
– między innymi z bogatą ofertą
maszyn, zastosowań i techniki pro-
cesowej. Spośród wszystkich eks-
ponatów najważniejsze jest zagad-
nienie cyfryzacji, np. wszystkie
wtryskarki Allrounder są gotowe
na nadejście cyfryzacji. Organizato-
rzy zachęcają do zapoznania się
z nowościami, trendami oraz róż-
nymi zastosowaniami i rozwiąza-
niami dostosowanymi do potrzeb
określonych branż.
Referaty ekspertów – informacje
z pierwszej ręki
W trakcie wykładów specjaliści re-
prezentujący różne branże przed-
stawią aktualne tendencje w zakre-
sie przetwórstwa tworzyw sztucz-
nych. Przygotowano ciekawe wy-
kłady dotyczące zagadnień związa-
nych m.in. z cyfryzacją, branżą mo-
toryzacyjną, opakowaniową i urzą-
dzeniami 300-3X.
Cyfrowa transformacja to kom-
pleksowy proces zmian we wszyst-
kich obszarach działania danej fir-
my. Arburg opiera swoje działania
na trzech filarach – Smart Machi-
ne, Smart Production i Smart Servi-
ces. Przedmiotem wykładu będzie
zaprezentowanie obszernej oferty
produktów, będącej w posiadaniu
firmy oraz omówienie drogi do cy-
fryzacji.
Przemysł motoryzacyjny to prekur-
sor innowacyjnych produktów
i procesów produkcji w przemyśle
przetwarzania tworzyw sztucz-
nych. Celem spełnienia pojawiają-
cych się wymogów przemysł ten
potrzebuje wysoce automatycz-
nych i jednocześnie elastycznych
tworzywa P 1 19
gniazd produkcyjnych. Wykład do-
tyczący tego zagadnienia zapre-
zentuje aktualne wyzwania i przed-
stawi potencjały zakresu wydajno-
ści firmy na podstawie konkret-
nych przykładów.
Podczas produkcji opakowań wy-
konywanych w technologii wtrysku
w centrum uwagi znajduje się naj-
bardziej ekonomiczne rozwiązanie
z zachowaniem niezmiennie wyso-
kiej jakości części. Aby sprostać
tym wymaganiom, Arburg oferuje
własną, dopasowaną technologię
maszynową dla maksymalnej wy-
dajności produkcyjnej. Przedmio-
tem wykładu będzie wyjaśnienie,
jaką wartość dodaną i korzyści ofe-
ruje technologia maszyn z górnej
półki oraz jak technologia ta przy-
czynia się do wzrostu efektywności
produkcyjnej.
Nowe urządzenie 300-3X tworzy
nowe możliwości dla przemysło-
wej produkcji addytywnej. W za-
leżności od wymagań, maszyny
freeformer są dostępne w różnych
wielkościach z dwoma lub trzema
jednostkami dozującymi. W trakcie
wykładu będzie można zapoznać
się z aktualnym stanem techniki
i przykładami produkcji elementów
funkcyjnych.
 Linie do wytłaczania do produkcji
produkcji
czystych arkuszy
arkuszy

Linie do wytłaczania do produkcji

produkcji
arkuszy
arkuszy techniczn
technicznych
ych

Linie do wytłaczania do produkcji

produkcji
płaskiej folii do zastosowań
optycznych, technologii słonecznych
oraz
oraz kształtowania
kształtowania termicznego

Linie do wytłaczania do produkcji

produkcji
tub na kkosmetyki,
osmetyki, pasty do zzębów,
ębów,,
ębów
produktu
produk
pr spożywcze
oduktu spo żywcze oraz zastosowa--
oraz zastosowa
nia techniczne

Tłoczniki do płaskich arkuszy

arkuszy do
folii i arkuszy
arkuszy

BREYER GmbH Maschinenfabrik

Bohlinger Strasse 27 · D-78224 Singen
Germany Master Colors Sp
Sp.. z o
o.o.
.o.
Wędkarzy
W ędkarzy 5 · 51-050 WWrocław
rocław
TTel.
el. +49 (0) 77 31 920-0 · Fax +49 (0) 77 31 920-190 Tel.
Tel. +48 71 350 05 25
info@breyer-extr.com
info@br eyer-extr.com · www.breyer-extr.com
www.breyer-extr.com biuro@mastercolors.com.pl
biur o@mastercolors.com.pl · www
www.mastercolors.com.pl
.mastercolors.com.pl

Quality made in Germany · www

www.breyer-extr.com
.breyer-extr.com
 rynek
Partner
w Polsce
Odpowiedzią firmy Kreyenborg
GmbH&Co. KG z Senden (Niem-
cy) na rosnący popyt na jej ma-
szyny stosowane w branży
tworzyw sztucznych jest posze-
rzenie współpracy w zakresie
dystrybucji. Do działających ak-
tualnie 20 europejskich partne-
rów do obsługi klientów firmy
Kreyenborg dołączyła ostatnio
spółka VGT Polska Sp. z o.o.
z Krakowa. Partnerzy dystrybu-
cyjni obsługują klientów w ich
rodzimym języku, udzielając
odpowiedzi na wszelkie pyta-
nia związane ze sprzedażą i ser-
wisem.
VGT Polska posiada bogate do-
świadczenie w branży tworzyw
sztucznych. Firma reprezentuje
producentów maszyn, urzą-
dzeń peryferyjnych, dodatków
procesowych. Dzięki współpra-
cy z firmą Kreyenborg VGT Pol-
ska rozszerzyła swoją bogatą
ofertę produktów o urządzenia
na podczerwień – suszarki, kry-
stalizatory, a także mieszarki
i silosy. Obsługa klientów lokal-
nie przez nowe przedstawiciel-
stwo zapewnia klientom Krey-
enborg korzyści w postaci krót-
kiego czasu reakcji, dużej do-
stępności części zamiennych
oraz usług najlepiej wyszkolo-
nych serwisantów.
Firma Kreyenborg jest znana ze
swych maszyn – bębnów obro-
towych z podczerwienią, które
są konstruowane na indywidu-
alne zamówienia klientów,
z uwzględnieniem odpowied-
nich wymiarów i mocy cieplnej
i które mogą pracować w spo-
sób ciągły lub na zasadzie szar-
ży. Stosuje się je zarówno
do osuszania, krystalizowania,
jak i powlekania wszelkich gra-
nulatów, płatków, krajanek lub
mieszanek. Oferta produktów
obejmuje także komponenty
maszyn. Firma Kreyenborg ofe-
ruje nie tylko silosy, mieszarki,
dozowniki i rozwiązania podaj-
nikowe, ale także wszelkie
komponenty niezbędne
do produkcji tworzyw sztucz-
nych. Oczywiście, dostępne są
także rozwiązania kompletne,
w których wszystkie elementy,
począwszy od komponentów
maszyn, aż po technikę stero-
wania, są ze sobą kompatybil-
ne.
Formowanie
wtryskowe
ARC
Według raportu brytyjskiej firmy konsultingowej AMI europejski
przemysł formowania wtryskowego rozkwita. Większość jego po-
szczególnych rynków dawno zapomniała o kryzysie sprzed dziesięciu
lat.
W 2018 r. wartość przetwórstwa
pierwotnych polimerów przekro-
czyła 85 mld euro, co oznacza śred-
ni wzrost o 3% rocznie od 2007 r.
Wzrost wspierany jest przez rosną-
cy popyt na polimery i możliwości
zwiększania wartości dodanej oraz
wzrost cen tworzyw. Branża wyko-
rzystuje także coraz więcej korzyści
wynikających z recyklingu surow-
ców, które dodały około 8%
do wartości branży w roku 2018 r.
Wszechstronność procesu formo-
wania wtryskowego pozwala
na obsługę bardzo zróżnicowa-
nych segmentów rynkowych. Po-
pyt pod względem stosowanych
objętości polimerów jest kreowany
przez sektor opakowań, motoryza-
cyjny i elektroniczny. Każdy z seg-
mentów stoi przed różnymi możli-
wościami i wyzwaniami, szczegól-
nie w związku z faktem, że branża
tworzyw sztucznych i tworzone
przez nią aplikacje podlegają coraz
ściślejszej kontroli środowiskowej.
Od czasu poprzedniego raportu
AMI Consulting dotyczącego sek-
tora w 2014 r. wszystkie kluczowe
segmenty rynku wzrosły. Opako-
wania wykazują najbardziej stabil-
ny wzrost, a motoryzacja odnoto-
wała najbardziej dynamiczny
wzrost w ciągu ostatnich 4 lat.
Ogólny popyt na wyroby formo-
wane wtryskowo odnotował śred-
ni wzrost o 1,6% rocznie. Zapo-
trzebowanie na polimery w pier-
wotnej formie osiągnęło w ro-
ku 2018 poziom ponad 12 milio-
nów ton.
Formowanie wtryskowe to najbar-
dziej rozdrobniony przemysł two-
rzyw sztucznych. Działa w nim co
najmniej 8 000 firm w Europie. Ta
liczba obejmuje zarówno pojedyn-
cze, małe zakłady (ponad 90%), jak
i wielonarodowe przedsiębiorstwa
z wieloma zakładami produkcyjny-
mi w Europie. Branża przyciąga in-
westycje private equity, niektóre
firmy są notowane publicznie, ale
około 95% firm jest własnością ro-
dzinną. Globalizacja bazy klientów
przyciąga również inwestycje spo-
za Europy, w szczególności w celu
obsługi OEM w sektorze motoryza-
cyjnym i elektronicznym, które za-
inwestowały w regionie.
Jednak rozdrobnienie przemysłu
wtryskowego i mnogość obsługi-
wanych rynków prowadzi do two-
rzenia się intensywnie konkuren-
cyjnego środowiska biznesowego.
Od 2014 r. całkowita liczba zakła-
dów formowania wtryskowego
w Europie spadła, pomimo znacz-
nych inwestycji w nowe obiekty
tworzywa P 1 19
w Europie Środkowej. Firmy za-
mknęły swoje zakłady lub skonsoli-
dowały się głównie ze względu
na przesunięcie bazy klientów we-
wnątrz kontynentu lub poza niego,
konkurencję między regionami lub
postęp technologiczny. W tym
kontekście wielu działających cią-
gle w branży może zostać uzna-
nych za „ocalonych”
Około 17% firm wtryskowych dzia-
ła w tej branży jako producenci
wewnętrzni, co może być uważane
za łatwiejsze. Jednak większość to
producenci wyrobów niestandar-
dowych, których sukces zależy
od wyboru produktu i bazy klien-
tów. Wielu specjalizuje się w jed-
nolitej produkcji, podczas gdy inni
rozpraszają swoją działalność
na wielu klientów w różnych sekto-
rach. W raporcie na temat europej-
skiego rynku AMI wskazało kilku-
set europejskich przetwórców,
przetwarzających ponad 10 000
ton polimerów rocznie i omawia
dokładniej tych, którzy przetwa-
rzają ponad 15 000 ton w kontek-
ście obsługiwanych rynków. Łącz-
nie firmy te stanowią około 58%
całkowitej ilości tworzyw przetwa-
rzanych metodą formowania wtry-
skowego w Europie.
 technologie
Michał Bryda-Przybyszewski, CadXpert
Technologie przyrostowe
do szybkiego prototypowania
i produkcji
Techniki przyrostowe z założenia miały być wykorzystywane przede
wszystkim do szybkiego prototypowania. Jednak wraz z rozwojem
materiałów coraz częściej drukarki 3D stosuje się do produkcji goto-
wych wyrobów użytkowych. Jakie technologie druku 3D mają naj-
większy potencjał produkcyjny? W jakich obszarach technologie
przyrostowe znajdują zastosowanie?
W latach 2012-2014 mogliśmy za-
obserwować wzrastające zaintere-
sowanie technologiami druku 3D.
Firmy analityczne i media progno-
zowały nadejście nowej rewolucji
w wytwarzaniu obiektów. Wiesz-
czono, że drukarka 3D znajdzie się
w każdym gospodarstwie domo-
wym obok innych sprzętów. Kon-
frontacja wygórowanych oczeki-
wań z możliwościami tej technolo-
gii sprawiła, że druk 3D rozwija się
na dwóch polach: amatorskim
i profesjonalnym, przemysłowym.
Warto podkreślić, że technologie
przyrostowe od początku były
opracowywane do użytku profe-
sjonalnego.
To właśnie w obszarze szeroko po-
jętego przemysłu drukarki 3D mają
najwięcej do zaoferowania. Same
pojęcia druk 3D, drukarka 3D (3D
printing, 3D printer) są określenia-
mi potocznymi mającymi za zada-
nie rozpowszechnić technologie
szerokiemu gronu odbiorców.
Obecnie nazwy te są w użytku
również w fachowych opracowa-
niach.
Bardziej adekwatne pojęcia doty-
czące tych metod wytwórczych to
technologie przyrostowe lub addy-
tywne. Terminy te bardzo dobrze
oddają różnice w stosunku do po-
zostałych metod produkcji, takich
jak obróbka skrawaniem, czy ter-
moformowanie.
W przypadku technik addytywnych
(additive manufacturing) mamy
do czynienia z produkcją bezstrat-
ną, w której materiał budulcowy
jest „dodawany” warstwa po war-
stwie w celu uzyskania założonej
geometrii. Dzięki temu druk 3D
osiąga kształty niemożliwe do uzy-
skania metodami ubytkowymi.
W zależności od rodzaju techniki
przyrostowej możemy mówić
o różnych materiałach budulco-
wych i odmiennych sposobach
spajania kolejnych warstw, jednak
sama metoda warstwowego budo-
wania obiektu pozostaje bez
zmian.
Profesjonalne zastosowania
druku 3D
Do zalet technologii addytywnych
należy szybkość i efektywność
przekształcania modelu CAD
do rzeczywistego obiektu. Spraw-
dza się to w przypadku każdej pro-
totypowni oraz w działach R&D,
gdzie tworzy się kilka wersji pro-
duktu, a każda iteracja wymaga te-
stowania. Konstruktorzy mogą
w krótkim czasie zweryfikować po-
prawność projektu CAD pod kątem
pasowania czy funkcjonalności.
Specjaliści doceniają fakt, że w za-
ledwie kilka godzin mogą mieć
przed sobą fizyczny model wydru-
kowany na podstawie jego projek-
tu CAD. Możliwość wykonania nie-
mal dowolnego kształtu i nawet
skomplikowanej geometrii spra-
CADEXPERT
wia, że druk 3D jest stosowany
tam, gdzie konwencjonalne meto-
dy mają swoje ograniczenia.
O możliwościach druku 3D opo-
wiada Adam Przepolski, kierownik
działu drukarek 3D w krakowskiej
firmie CadXpert:
„Wytwarzanie przyrostowe to sze-
rokie pojęcie, które obejmuje kilka-
naście odmiennych technologii,
m.in. druk z materiałów w postaci
płynnej żywicy czy proszków polia-
midowych lub też stopów metali.
Bazując na swoim kilkuletnim do-
świadczeniu w dziedzinie usług
druku 3D, które bezpośrednio wią-
że się z praktycznymi aplikacjami
technologii przyrostowych, ciężko
jest mi wyobrazić sobie obszar
przemysłu, gdzie druk 3D nie znaj-
duje zastosowania. Drukując w 6
różnych technologiach mamy
do dyspozycji szerokie spektrum
materiałów od prostych (nawet
biodegradowalnych) przez funk-
cjonalne (twarde, elastyczne, imi-
tujące polipropylen) po zaawanso-
wane, np. o klasie palności V-0. Ta-
tworzywa P 1 19
CADEXPERT
ki wachlarz materiałów, który stale
jest rozwijany i ulepszany daje mi
pewność, że wytwarzanie przyro-
stowe zapewnia lepszą optymali-
zację kosztów, a co najważniejsze
krótszy czas reakcji na pojawiające
się zapotrzebowania”.
Oprócz tworzenia modeli koncep-
cyjnych przedsiębiorstwa używają
technologii przyrostowych do pro-
dukcji niskoseryjnej. Druk 3D
umożliwia wykonanie krótkich serii
produktów, które muszą być dopa-
sowane do wymagań klienta. Ma
to znaczenie w przypadku narzędzi
i uchwytów, sprawdzianów, części
zamiennych, nietypowych chwyta-
ków, których wykonanie tradycyj-
nym metodami byłoby bardzo cza-
sochłonne i kosztowne.
Z zalet wdrożenia drukarki 3D ko-
rzystają firmy z branży motoryza-
cyjnej, lotniczej oraz działy utrzy-
mania ruchu. W tych obszarach
wytwarzanie addytywne sprawdza
się nie tylko w prototypowaniu,
lecz także w dostarczaniu niestan-
dardowych części, które mogą być
finalnie montowane w pojazdach,
maszynach, a nawet w samolo-
tach.
Drukarki 3D już dawno wyszły po-
za sferę doświadczalną i mają real-
ny wpływ na rozwój biznesu. Kon-
cepcja Industry 4.0 wymaga
od drukarek 3D wysokiej jakości
i powtarzalności, którą są w stanie
zagwarantować jedynie przemy-
słowe systemy druku 3D – podsu-
mowuje Adam Przepolski z Ca-
dXpert.
Klasyfikacja technologii
W tym artykule wybrane metody
druku 3D sklasyfikowano według
typów obsługiwanych materiałów
budulcowych.
1. Napawanie termoplastów:
• FDM
• FFF
2. Fotopolimeryzacja półpłynnych
żywic:
• SLA
• DLP
• PolyJet
3. Spiekanie proszków poliamido-
wych:
• SLS
• SHS
4. Spajanie sproszkowanych materia-
łów (wymagane użycie spoiwa):
tworzywa P1 1 9
• MJF (proszki poliamidowe)
• CJP (gips)
• Binder Jetting (gips, piasek, me-
tal, ceramika)
5. Spiekanie proszków metalicz-
nych:
• DMLS
• SLM
W poszczególnych grupach zasady
budowania modelu 3D są bardzo
zbliżone i w zależności od produ-
centa różnią się rozwiązaniami me-
chanicznymi, parametrami druku
oraz konkretnymi materiałami bu-
dulcowymi. W dalszej części arty-
kułu zaprezentujemy technologie
o największym potencjale produk-
cyjnym.
Uniwersalna metoda FDM
Za pionierskie technologie uważa
się FDM (Fused Deposition Model-
ling) oraz stereolitografię (SLA).
Obie były rozwijane mniej więcej
w tym samym czasie. Twórcą tej
pierwszej jest Scott Crump, póź-
niejszy założyciel firmy Stratasys,
który opracował metodą FDM
w latach 80. XX wieku. Technolo-
gie wdrażane w urządzeniach fir-
my Stratasys i rozwijane od 30 lat
odmieniły światowy rynek i do dziś
wyznaczają kierunki rozwoju dla
całej branży druku 3D. Przez pe-
wien czas prawa patentowe nale-
żały do wynalazcy, ale na bazie
oryginalnej metody wytwarzania
z napawanego termoplastu zaczę-
to wprowadzać podobne rozwiąza-
nia, które określane są pojęciem FFF
(Fused Filament Fabrication). Dziś
terminem FFF określa się głównie
urządzenia amatorskie (tzw. Re-
pRapy), natomiast w kontekście
profesjonalnych maszyn częściej
mówi się o drukarkach 3D FDM.
Technologia FDM polega na topie-
niu materiału termoplastycznego
w nagrzanej głowicy drukującej
(ekstruder). Następnie zautomaty-
zowany, mechaniczny system po-
ruszającej się głowicy i stołu robo-
czego napawa poszczególne war-
stwy według zaprogramowanego
obrysu, tworząc obiekt 3D. Tech-
nologia FDM jest jedną z najbar-
dziej rozpowszechnionych metod
ze względu na nieskomplikowany
proces druku oraz szeroki wybór
materiałów. Drukarki 3D FDM wy-
korzystują ekonomiczne termopla-
sty, takie jak biodegradowalny
PLA, nadające się do prototypowa-
nia oraz techniczne materiały
do zaawansowanych zastosowań.
Do tych drugich można zaliczyć
bogatą ofertę materiałów Strata-
sys: materiały o właściwościach
ABS-u oraz jego odmiany, a także
między innymi: ASA, PC, PC-ABS,
Nylon, Nylon CF (wzbogacony
włóknem węglowym), PPSF, PEKK
(Antero 800 NA), PEI (Ultem 9085
i 1010) i inne. O ile proces napawa-
nia materiału PLA nie wymaga spe-
cjalnych warunków, o tyle bardziej
zaawansowane termoplasty po-
trzebują równomiernie ogrzewanej
komory roboczej oraz podgrzewa-
nego stołu. Materiały inżynieryjne
cechują się także znacznie wyższą
temperaturą topnienia. Zapewnie-
nie optymalnych warunków druku
niweluje ryzyko skurczu materiału
lub ewentualnego rozwarstwiania
struktury modelu.
W zależności od materiału techno-
logia FDM może być stosowana
w szybkim prototypowaniu, mode-
lowaniu koncepcyjnym oraz w te-
stach funkcjonalnych w docelo-
wym środowisku, np. do weryfika-
cji poprawności pasowania ele-
mentów mechanicznych. Z powo-
dzeniem wydruki FDM służą jako
personalizowane narzędzia, przy-
rządy, uchwyty potrzebne na linii
produkcyjnej czy jako niestandar-
dowe chwytaki robotów przemy-
słowych.
Precyzyjne technologie żywiczne
Stereolitografia, jako jedna
z pierwszych metod druku 3D zo-
stała opracowana przez Charlesa
Hulla, który już w 1986 roku otrzy-
mał na nie prawa patentowe.
Technologia ta wykorzystuje pół-
płynne materiały fotopolimerowe,
które są utwardzane warstwowo
wiązką lasera. Obecnie firmy takie
technologie 
jak Formlabs dokonały korekty tej
technologii. W przypadku druka-
rek 3D Formlabs Form 2 mówimy
o tzw. odwróconym SLA. W przeci-
wieństwie do klasycznego SLA mo-
del powstaje do góry nogami i jest
zanurzony w żywicy tylko na głę-
bokość kilkunastu milimetrów.
W pierwotnej wersji stereolitografii
model był zanurzany w zbiorniku,
a wiązka lasera utwardzała war-
stwy na powierzchni materiału.
Odwrócenie SLA pozwoliło prze-
dłużyć przydatność materiału oraz
zwiększyć wydajność druku. Do-
datkowo opracowane przez Form-
labs wymienne cartridge zapew-
niają czystą i wygodną obsługę
urządzenia. W urządzeniach klasy
desktopowej wiązka lasera kiero-
wana systemem optycznym obry-
sowuje na powierzchni kuwety
z poliwęglanu i akrylu kształt mo-
delu, utwardzając miejscowo płyn-
ną żywicę.
Zupełnie innymi metodami obsłu-
gującymi płynne materiały światło-
utwardzalne są PolyJet i DLP. Obie
używają głowic emitujących świa-
tło UV do utwardzania materiału.
W przypadku tej pierwszej głowica
natryskuje krople żywicy, po czym
światło UV natychmiast utwardza
naniesioną warstwę. Technologia
PolyJet jako jedyna metoda wy-
twórcza, nie tylko w kontekście
druku 3D, pozwala na produkcję
 technologie
modeli z wielu materiałów podczas
jednego procesu. Za pomocą me-
tody triple jetting mogą powsta-
wać modele wielokolorowe lub
obiekty łączące np. detale sztywne
i gumopodobne.
Ogranicza to czas potrzebny na łą-
czenie elementów wykonanych
z różnych materiałów i zapewnia
jednorodną strukturę detalu, co
przekłada się na większą wytrzy-
małość produktu.
Co więcej, zaawansowane systemy
Stratasys PolyJet umożliwiają mie-
szanie kilku materiałów w jednym
procesie, co pozwala uzyskać nie-
ograniczoną paletę barw, ale rów-
nież wiele nowych właściwości me-
chanicznych. Tzw. Digital Material
mogą mieć właściwości elastyczne
w różnej skali Shore’a lub zwięk-
szoną udarność, lepszą odporność
chemiczną lub wytrzymałość
na wysokie temperatury.
Technologie żywiczne należą
do jednych z najbardziej precyzyj-
nych metod druku 3D. Wysokość
warstwy sięga tu 25 mikrometrów
(SLA) lub nawet 14 mikrometrów
(PolyJet). Te metody druku 3D cha-
rakteryzują się także większą gład-
kością powierzchni w porównaniu
do metody FDM, w której war-
stwowość jest bardziej widoczna.
To sprawia, że z SLA, PolyJet czy
DLP korzystają chętnie producenci
sprzętu medycznego oraz szpitale
i pracownie protetyczne, a także
gabinety dentystyczne i pracownie
ortodontyczne.
Druk ze sproszkowanych
materiałów
SLS (Selective Laser Sintering) jest
obok SLA i FDM jedną z najdłużej
rozwijanych metod druku 3D.
Technologia spiekania proszków
poliamidowych wymaga użycia la-
sera o dużej mocy, który selektyw-
nie łączy cząsteczki sypkiego mate-
riału. W przypadku technologii SLS
obiekty mogą powstawać w prze-
strzeni całej komory roboczej, co
zapewnia dużą wydajność produk-
cyjną. Niespieczony proszek pełni
bowiem rolę naturalnej podpory
dla budowanych geometrii. Wyro-
by z materiału PA2200 stosowane-
go w drukarkach SLS mają właści-
wości mechaniczne i odporność
na działanie środków chemicznych
porównywalne w stosunku do pro-
duktów formowanych wtryskowo.
Dlatego też ta technologia z powo-
dzeniem może być używana jako
alternatywna metoda wytwarzania
dla wtrysku.
W technologiach MJF, CJP, Binder
Jetting zamiast wiązki lasera uży-
wa się dodatkowego materiału
– spoiwa, które nakładane selek-
tywnie łączy cząsteczki sproszko-
wanego tworzywa.
Od niedawna producenci syste-
mów druku 3D intensywnie pracu-
tworzywa P 1 19
ją nad opracowaniem wydajnej kosztowne inwestycje w systemy sługowość produkcji (koncepcja
metody druku z proszków meta- druku z metalu. Przemysłu 4.0). W tym kontekście
licznych. Obecnie ta technologia wykorzystanie druku 3D w zakła-
nadal pozostaje w fazie rozwojo- Podsumowanie dach przemysłowych wydaje się je-
wej ze względu na użycie zaawan- Istniejące metody przyrostowego dyną ścieżką dalszego dynamicz-
sowanych podzespołów (laser wytwarzania oraz materiały do- nego rozwoju.
o dużej mocy lub włókna wolfra- stępne w poszczególnych techno-
mowe) oraz na skomplikowany logiach są stale rozwijane. Urzą-
proces postprodukcji (konieczność dzenia otrzymują bardziej zaawan-
piłowania struktur podporowych sowane podzespoły zapewniające CadXpert
– DMLS oraz wytapiania w piecu). jeszcze lepszą jakość i powtarzal-
Niemniej jednak druk z proszków ność druku. W stosunku do kon- Systemy Druku 3D
metalicznych, takich jak stop alu- wencjonalnych metod wytwarza- ul. Ciepłownicza 23
minium (AlSi10Mg) czy stop tytanu nia druk 3D zyskuje przewagę
Ti64 znacząco poszerza zakres za- w obszarze szczegółowości budo- 31-574 Kraków
stosowań technologii addytyw- wanych elementów, czasu produk- tel.: +48 12 307 25 24
nych w przemyśle i w medycynie. cji oraz wydajności pracy. Współ-
Na szczęście firmy, które chcą mieć czesny przemysł stawia na reduk- info@druk3d.cx
dostęp do tych technologii mogą cję kosztów i optymalizację proce- www.cadxpert.pl
korzystać z usług druku 3D na za- sów (tzw. Lean Manufacturing),
mówienie, co pozwala ograniczyć a także na automatyzację i bezob-
Perspektywa dla D
Żyjemy w epoce, która podlega ciągłym zmianom Natomiast „nie można wykluczyć, że w przewidy-
ze względu na szybko rozwijające się technolo- walnej przyszłości coraz więcej firm będzie udo-
gie, czego doskonałym przykładem jest druk stępniać pliki szablonów do druku ze względów
przestrzenny. Na początku był on wykorzystywa- ekonomicznych i oszczędnościowych, za dopłatą
ny wyłącznie w przemyśle, ale teraz coraz częściej lub bezpłatnie. Pozwala to firmom zaoszczędzić
trafia również pod przysłowiowe strzechy. We- na kosztach produkcji, magazynowania i trans-
dług badania przeprowadzonego przez OnePoll, portu oraz chronić środowisko poprzez wyelimi-
aż 50% respondentów z Polski nie wyklucza zaku- nowanie konieczności transportu”.
pu drukarki 3D do domu.
Co oznacza dla producentów możliwość druko- Włókna wykonane z nowych materiałów
wania drobnych elementów w przyszłości rów- promują druk 3D
nież samodzielnie przez klientów? Jakie są kolej- Oczywiście, ważną rolę odgrywa również mate-
ne innowacje w dziedzinie druku przestrzenne- riał, ponieważ produkcja z wykorzystaniem jedy-
go? Frank Gerwarth, kierownik produktów nie tworzyw sztucznych dotarła do swych granic,
do druku 3D w reichelt elektronik, dzieli się opi- zarówno funkcjonalnych, jak i estetycznych.
nią o rynku. W przemyśle wiele się już wydarzyło w zakresie
wykorzystania surowców: oprócz produkcji mo-
Wydruki 3D zastępują części zamienne delowej z szeroko stosowanego PLA lub ABS, sze-
Produkcja części zamiennych nie jest już rzadko- roki zakres zastosowań oferują również włókna
ścią w przemyśle. Natomiast teraz, dzięki powsta- wykonane z innych tworzyw sztucznych high-
niu zaawansowanych i bardziej ekonomicznych -tech, metali takich jak aluminium lub złoto, a na-
modeli drukarek przestrzennych, możliwa stała wet ze szkła i ceramiki.
się produkcja pojedynczych przedmiotów we Renomowani producenci pracują obecnie
własnym domowym zaciszu. Dzięki darmowym nad wyrafinowanymi produktami dla sektora
lub płatnym gotowym szablonom 3D oferowa- prywatnego, aby umożliwić samodzielną produk-
nym w Internecie, możemy wytwarzać z różnych cję modeli przestrzennych z metalu również
materiałów przedmioty codziennego użytku. do użytku domowego. Pojawią się one na rynku
Tym samym prywatny użytkownik sam staje się w ciągu najbliższych kilku lat. Ponadto, nowe
profesjonalistą, otrzymując zupełnie nową możli- włókna z zawartością drewna, korka, metalu lub
wość – wytwarzania produktów na własne po- przezroczystych włókien z tworzywa sztucznego,
trzeby. Na przykład, może użyć drukarki 3D które działają jak szkło, dostarczają twórcom ma-
do odtworzenia uszkodzonego uchwytu lub po- teriału dla nowych pomysłów.
dobnego elementu bez konieczności oczekiwania Już teraz 43% ankietowanych osób prywatnych
na dostawę części zamiennej. Potwierdzają to twierdzi, że najważniejszym zastosowaniem dru-
wyniki badania zleconego przez firmę re- karki 3D jest dla nich tworzenie elementów tech-
ichelt: 52% respondentów z Polski stwierdziło, że nicznych w obszarze hobbystycznym. Frank Ger-
naprawa i wymiana drobnych elementów byłaby warth podsumowuje: „Obserwujemy wiele ekscy-
dla nich ważnym obszarem zastosowania. tujących nowości na rynku drukarek 3D. Widać,
Jaki wpływ ma to na przemysł elektroniczny? że technologia nie znajduje się już w powijakach,
Co dla producentów niesie możliwość produkcji zwłaszcza w przypadku użytku domowego. Jeste-
części zamiennych w domu? Chociaż szablony śmy przekonani, że rosnąca popularność druka-
wydruków 3D od prywatnych dostawców można rek 3D znacznie ułatwi inżynierom elektronikom,
już kupić w Internecie, Frank Gerwarth wyjaśnia, hobbystom, twórcom i prosumentom tworzenie
że wielu producentów nie publikuje ich jeszcze nowych obiektów lub modyfikowanie istnieją-
z powodów związanych z prawami autorskimi. cych części”.
 HUZAP GMBH

„Być z Klientem
w ciągłym dialogu’’
HUZAP GmbH • Marie-Curie-Straße 1 • 53773 Hennef (Niemcy)
tel +49 2242 96999 0 • fax +49 2242 96999 29
www.huzap.com • huzap@huzap.com

Program
Program dostaw
dostaw fi
firmy
rmy H
Huzap
uzap G
GmbH
mbH o
obejmuje:
bejjmuje:
be
q IInstalacje
nstalacje do do magazynowania,
magazynowania, transportu
transpor tu ppneumatycznego
neumatycznego
i d ozowania wszelkiego
i dozowania wszelkiego rrodzaju
odzaju granulatów
granulatów
q IInstalacje
nstalacje dostarczania
dostarczania p produktu
roduktu d
doo mieszalników
mieszalników
qS Silosy
ilosy oraz
oraz zbiorniki
zbiorniki
q IInstalacje
nstalacje transportu
transpor tu p neumatycznego i mechanicznego
pneumatycznego i mechanicznego
qW Wagiagi wielokomponentowe
wielokomponentowe
qW Wagiag i d la składników
dla składników p łynnych
płynnych
qW Wagiagi ttypu
y pu n
netto
etto oraz
oraz brutto
brutto
qA Automatyczne
utomatyczne maszyny
maszyny pakujące
pakujące o wydajności
o wydajności do do 1600 worków
1600 worków na
na godzinę
godzinę
q Ur
Urządzenia
ządzenia d do
o napełniania
napełniania wworków
orków Big
Big - Bag,
Bag, o
oktabin,
ktabin, kontenerów
kontenerów o
oraz
raz beczek
beczek
qB udowa maszyn
Budowa maszyn i ur ządzeń sp
i urządzeń ecjalnych
specjalnych

Obsługa
O bsługa Klienta
Klienta i cczęści
zęści zamienne
zamienne
Zakład
Zakład p
produkcyjny
rodukcyjny
qC
Części
zęści zzamienne
amienne i oprzyrządowanie
oprzyrządowanie
qK
Konserwacja
onser wacacja
ja u
urządzeń
rządzeń
qZ
Zdalna
dalna konserwacja
konser wacja
qU
Usuwanie
suwanie a awarii
warii
qM
Materiały
ateriały eksploatacyjne
eksploatacyjne
qD
Doradztwo
oradztwo ttechniczne
echniczne

HUZAP
H UZAP S
Sp.
p. z o
o.o.
.o. • u
ul.
l. K
Konstytucji
onsty tucji 6
61
1 • 41-905
41-905 B
Bytom
y tom ((Polska)
Polska)
tel. +48
tel. +48 (32)
(32) 388
388 0303 00
00 • fax
fax +48
+48 (32)
(32) 282
282 97
97 52
52
w w w.huzap.pl • h
www.huzap.pl uzap@huzap.pl
huzap@huzap.pl
 technologie
DRUK 3D
xxxx
SHUTTERSTOCK
To, co może być marzeniem dla innych branż przemysłowych dla
produkcji addytywnej (Additive Manufacturing – AM) od lat jest rze-
czywistością. Każdego roku rynek AM imponuje tempem wzrostu
wynoszącym około 20% lub więcej.
Nawet jeśli doniesienia o tych
wskaźnikach się powtarzają, to
wciąż wprawiają w zdumienie.
Faktem jest przecież, że im większy
rynek, tym trudniej uzyskać wysoki
procentowy wzrost i konsekwent-
nie go utrzymywać.
Analiza rynku przeprowadzona
przez International Data Corpora-
tion (IDC), która została wykorzy-
stana do aktualizacji Worldwide
Semi-annual 3D Printing Guide po-
twierdza, że rynek AM będzie na-
dal rósł w imponujących tempie
także w nadchodzących latach.
Zgodnie z tą publikacją roczne in-
westycje w skali światowej
w druk 3D (w tym sprzęt, materia-
ły, oprogramowanie i usługi) po-
winny wzrosnąć z 14 mld USD
obecnie do 23 mld USD w 2022 r.
Oznacza to coroczny wzrost o oko-
ło 20%.
Ta prognoza IDC potwierdza ocenę
rynku z raportu firmy Woh-
lers 2018, który przewidywał
wzrost do 27,3 miliarda w 2023 r.
Według IDC, sprzęt i materiały są
najważniejszymi filarami rozwoju
przemysłu AM, stanowiącymi oko-
ło 2/3 rocznych inwestycji. Według
innego badania przeprowadzone-
go przez instytut badań rynkowych
Context, przemysłowe drukarki 3D
odnotowują obecnie wzrost
o 44%. Badanie odnosi się do licz-
by sprzedanych systemów i nie jest
oparte na danych dotyczących ob-
rotów jak to zwykle jest w innych
badaniach.
„Rozwiązania druku 3D zyskują za-
stosowania poza tradycyjnymi
branżami, tj. przemysłem lotni-
czym, samochodowym czy w me-
dycynie”, twierdzi Marianne Daqu-
ila, kierownik ds. Badań, Customer
Insights and Analysis w IDC. „Pro-
fesjonalne usługi i handel detalicz-
ny będą ważnymi obszarami wzro-
stu”, dodaje.
Zdaniem Tima Greene’a, dyrektora
ds. badań IDC pojawienie się szyb-
kich drukarek 3D, konfiguracji pro-
dukcyjnych i poszerzonej gamy
materiałów dostępnych dla syste-
mów druku 3D umożliwia szersze
zastosowanie drukowania 3D
w wielu branżach. Opracowanie
niektórych z tych nowych materia-
łów ma kluczowe znaczenie, po-
nieważ zwiększa obszar aplika-
cji. IDC spodziewa się, że przycho-
dy z materiałów do druku 3D prze-
kroczą niebawem przychody ze
sprzedaży osprzętu i drukarek 3D.
Stany Zjednoczone będą regionem
o największej sumie inwestycji
w 2019 r. (5,4 mld USD). Kolejna
jest Europa Zachodnia (4,0 mld
USD). Łącznie te dwa regiony sta-
nowią o prawie 2/3 wszystkich wy-
datków na druk 3D w całym pro-
gnozowanym okresie. Chiny będą
trzecim co do wielkości regionem
z wydatkami przekraczającymi 1,9
miliarda dolarów.
  
Podczas nadchodzącej edycji tar-
gów Mecspe (28-30 marca, Parma,
Włochy), firma Stratasys zaprezen-
tuje swoje najnowsze rozwiązania
w zakresie projektowania i produk-
cji w technologii druku 3D. Odwie-
dzający zobaczą na żywo najnow-
tworzywa P 1 19
sze rozwiązania produkcji addy-
tywnej PolyJet i FDM, w tym lokal-
ną premierę nowych, zaawanso-
wanych materiałów elastomero-
wych.
Zwiedzający dowiedzą się, w jaki
sposób w różnych branżach wdra-
żać technologię addytywną Strata-
sys w opracowywaniu produktów
– od ultrarealistycznych modeli
koncepcyjnych i w pełni funkcjo-
nalnych prototypów, aż po oprzy-
rządowanie i końcową produkcję
części. Przykłady aplikacji pocho-
dzić będą od takich globalnych
producentów jak Lamborghini, Air-
bus czy Audi.
Ultrarealistyczne,
pełnokolorowe,
wielomateriałowe prototypy
Stratasys zademonstruje, w jaki
sposób projektanci i inżynierowie
używają potencjału jedynej
na świecie wielomateriałowej, ko-
lorowej drukarki 3D – Stratasys
J750, w tym dalsze udoskonalanie
realizmu prototypów drukowa-
nych w 3D. Firma zaprezentuje no-
we ulepszone materiały, w tym
możliwość naśladowania gumy
tworzywa P1 1 9 technologie 

i skóry, a także nową, niedawno Oprócz oferty sprzętowej Stratasys nalnie wydrukowanych elemen- współpracę w ramach strategicz-
wprowadzoną gamę żywych kolo- przedstawi, w jaki sposób oprogra- tów 3D. nego partnerstwa. Celem jest
rów z dostępnych ponad 500 000 mowanie GrabCAD Print oferuje wprowadzenie zastosowań poli-
kombinacji barw. Zdolność pełny, łatwy w obsłudze i uspraw-    merów PAEK nowej generacji
do tworzenia tak bardzo realistycz- niony sposób pracy od projektu i kompozytów, przy jednoczesnym
nych prototypów pozwala zespo- do gotowego elementu. Intuicyjne Podejmując wyzwanie opracowa- zwiększeniu wydajności podstawo-
łom lepiej spełniać określone cele oprogramowanie tworzy przyjazną nia szerszej platformy dla nowych wych procesów produkcji addy-
projektowe, usprawnić iteracje dla użytkownika ścieżkę pomiędzy i istniejących technologii produkcji tywnej.
i skrócić czas wprowadzania pro- oprzyrządowaniem CAD, a produk- addytywnej (AM), University of Współpraca jest realizowana przez
duktów na rynek. cją w technologii addytywnej. Exeter (Wielka Brytania) i firma Vic- dział badawczo-rozwojowy Victrex
Odwiedzający mogą również Umożliwia ono projektantom trex, światowy lider w zakresie wy- oraz centrum uniwersyteckie Addi-
uczestniczyć w lokalnej premierze i technikom produkcji szybsze sokowydajnych rozwiązań polime- tive Layer Manufacturing (CALM),
nowego elastomeru TPU 92A przy- i prostsze wytwarzanie profesjo- rowych tworzyw PAEK, rozpoczęły wiodące centrum doskonałości.
gotowanego dla wiodących druka-
rek 3D FDM firmy Stratasys. Zapre-
zentowane będą przykładowe ele-
menty zaprojektowane dla potrzeb
producentów wymagających pro-
duktów o dużej rozciągliwości
i pełnej swobody w ich projekto-
waniu.
W połączeniu z unikalnym, roz-
puszczalnym nośnikiem, ten za-
awansowany materiał stanowi do-
skonałą alternatywę dla innych
technologii druku 3D TPU produk-
tów o złożonej geometrii. Eliminu-
je kosztowne i czasochłonne meto-
dy formowania lub odlewania tra-
dycyjnie stosowane do produkcji
części elastomerowych.

Trwałe, lekkie oprzyrządowanie

i końcowe części

Od przyrządów i urządzeń po zło-

żone narzędzia do układania
warstw, odwiedzający stoisko Stra-
tasys odkryją, w jaki sposób trwa-
łe, lekkie i niedrogie narzędzia
do druku 3D są wykorzystywane
do zwiększenia mocy produkcyj-
nych w różnych branżach. Dowie-
dzą się, w jaki sposób firmy takie
jak Siemens Mobility wykorzystują
technologię addytywną FDM Stra-
tasys, by skrócić czas realizacji za-
mówienia do 95%. W przypadku
Siemensa produkcja dotyczy jed-
norazowych, dostosowanych do
potrzeb klienta narzędzi, a także
druku części zamiennych do bez-
pośredniego zastosowania we
wnętrzach pojazdów. Nowe podej-
ście przekształca cały tradycyjny
proces produkcji.
Aby zapoznać się z technologią
produkcji FDM, odwiedzający sto-
isko będą mogli zobaczyć działają-
cą na żywo wersję urządzenia For-
tus 380mc Carbon Fibre Edition.
Elementy będą produkowane
przy użyciu FDM Nylon 12CF, za-
awansowanego materiału kompo-
zytowego zawierającego 35% po-
ciętego włókna węglowego, wy-
starczająco mocnego, aby zastąpić
metal w wielu zastosowaniach.
Stratasys zademonstruje, jak impo-
nujące właściwości mechaniczne
nylonu 12CF umożliwiają inżynie-
rom odejście od tradycyjnych części
metalowych i przejście do ich pro-
dukcji z kompozytów z tworzyw
sztucznych drukowanych w 3D.
 technologie
Współpraca skupi się na wielu
technologiach AM.
Produkcja addytywna będzie klu-
czowym narzędziem produktyw-
ności w przyszłości. Użycie tych
technologii wzrosło o ok. 21%
w roku 2018. Nowe materiały
i technologie wspierające AM
wciąż się pojawiają, w tym także
pierwsze polimery PAEK zaprojek-
towane, opracowane i zoptymali-
zowane specjalnie dla AM. „Cieszy-
my się z rozpoczęcia tej współpra-
cy i kontynuowania prac badaw-
czo-rozwojowych nad opracowa-
niem wydajnych materiałów i pro-
cesów AM dla dzisiejszych i przy-
szłych potrzeb i aplikacji. Nowe
materiały polimerowe PAEK dadzą
projektantom i programistom
możliwość wykorzystania lepszych
polimerów w procesach AM i po-
mogą urzeczywistnić marzenie
przekształcenia AM w narzędzie
produkcji o wysokiej wydajności”,
komentuje Oana Ghita, lider CALM
na Uniwersytecie w Exeter.
Firma Victrex i CALM rozpoczęły
współpracę w ramach konsorcjum,
koncentrując się na zastosowaniu
polimerów Victrex PAEK do róż-
nych procesów drukowania 3D.
Po osiągnięciu znacznych ulep-
szeń, firma Victrex ogłosiła nie-
dawno opracowanie zaawansowa-
nych tworzyw PAEK przeznaczo-
nych dla AM: materiałów o wyso-
kiej wytrzymałości do spiekania la-
serowego (LS), włókien o lepszej
wytrzymałości niż produkowane
dotychczas materiały PAEK i o lep-
szej drukowalności do fuzji włó-
kien (FF).
Udoskonalone technologie pro-
dukcji addytywnej Victrex PAEK
mogą otworzyć szereg możliwości
inżynierom i projektantom. Poten-
cjalne korzyści zastosowania poli-
merów PAEK w AM mogą obejmo-
wać:
– większą swobodę projektowania
dla inżynierów chcących wdro-
żyć AM w aplikacjach o wysokiej
wydajności w różnych gałęziach
przemysłu;
– wydajniejsze rozwiązania AM,
umożliwiające produkcję wysoce
złożonych, wysoce zindywiduali-
zowanych i wysoce wyspecjali-
zowanych komponentów PAEK;
– cyfrowe projektowanie i wytwa-
rzanie części PAEK w celu szyb-
kiego prototypowania i szybkie-
go wprowadzenia na rynek;
– poprawę ekonomiki poprzez eli-
minację odpadów z obróbki me-
chanicznej, poprawę częstotli-
wości odświeżania w technice
PBF i lepsze wykorzystanie mate-
riału w FF;
– indywidualne implanty dla pa-
cjenta i lepsze wyniki leczenia
dzięki nowym funkcjom i lepsze-
mu dopasowaniu.
„Firma Victrex pragnie pomóc
w przezwyciężeniu barier i wyko-
rzystać pełny potencjał elementów
produkowanych w oparciu o two-
rzywa PAEK/PEEK z wykorzysta-
niem technologii AM”, wyjaśnia
Ian Smith, dyrektor ds. marketingu
w firmie Victrex. „Aby utworzyć
łańcuch dostaw AM, musimy nadal
współpracować w celu opracowa-
nia systemu, który umożliwi zaspo-
kojenie niezaspokojonych dotych-
czas potrzeb przemysłu i przyspie-
szy wdrożenie technologii PA-
EK/PEEK w AM. Ta współpraca
z University of Exeter jest częścią
wysiłków firmy Victrex na rzecz bu-
dowy tego systemu”.
Firma spodziewa się, że dwie gałę-
zie przemysłu skorzystają w szcze-
gólności w początkowej fazie
wdrożenia. W sektorze lotniczym
wykorzystanie PAEK / PEEK w AM
ma potencjał umożliwiający two-
rzenie nowych projektów i konsoli-
dację elementów w ramach jedne-
go projektu. Jednocześnie umożli-
wi produkcję trudnych do obróbki
elementów.
W medycynie AM w połączeniu
z PAEK umożliwi wytwarzanie wy-
robów medycznych w celu wyko-
nania implantów specyficznych dla
każdego pacjenta.
ARBURG
  
Podczas targów Formnext 2018
(w listopadzie ubiegłego roku) we
Frankfurcie nad Menem Arburg
– niemiecki koncern specjalizujący
się w produkcji maszyn i linii
do formowania wtryskowego, za-
prezentował najnowszy model
swojej drukarki 3D z serii Freefor-
mer, drukującej z tworzyw sztucz-
nych w formie granulatu. Freefor-
mer 300-3X posiada nie tylko naj-
większy ze wszystkich modeli ob-
szar roboczy. Został też wyposażo-
ny w aż trzy głowice drukujące,
umożliwiające drukowanie detali
z dwóch różnych materiałów oraz
rozpuszczalnego materiału podpo-
rowego.
Maszyny firmy Arburg wykorzystu-
ją w pracy autorską technologię
APF (Arburg Plastic Freeforming),
umożliwiającą drukowanie detali
z termoplastów w formie granula-
tu, tj. identycznych jak te stosowa-
ne w procesie formowania wtry-
skowego (tworzywa przekształca-
ne w nitkę filamentu muszą przejść
mniejszą lub większą modyfikację
w procesie ich wytwarzania). Ma-
teriał jest topiony w głowicy dru-
kującej, a następnie natryskiwany
tworzywa P 1 19
pod ciśnieniem w formie małych
kropelek na stół roboczy / kolejne
warstwy modelu (w przypadku tra-
dycyjnych drukarek 3D typu FDM /
FFF materiał jest nakładany w spo-
sób ciągły).
„Marki Freeformer i ARBURG Pla-
stic Freeforming są dobrze postrze-
gane na rynku, ponieważ użytkow-
nicy bardzo cenią sobie korzyści
płynące z korzystania z naszego
otwartego systemu” – mówi Lukas
Pawelczyk, który od lipca 2018 r.
jest szefem działu sprzedaży fre-
eformer. „Jako kolejny rewolucyjny
krok w rozwoju naszej technologii
poszerzyliśmy asortyment o duże
urządzenie freeformer 300-3X,
który może przetwarzać trzy kom-
ponenty. 3X oznacza tu osie ruchu
nośnika części”.
Pierwsze modele Freeformera zo-
stały zaprezentowane już w 2013
roku. Od tamtej pory maszyny są
sukcesywnie rozwijane przez firmę,
jednakże najnowszy model – 300-
3X, stanowi dodatkową innowację
w postaci umożliwiania budowa-
nia modeli z tworzyw sztucznych
o zupełnie różnych właściwościach
(np. ze sztywnych i elastycznych).
Dodatkowa, trzecia głowica druku-
jąca nakłada rozpuszczalny mate-
riał podporowy zapewniając możli-
wość tworzenia skomplikowanych
geometrii. Arburg umożliwia za-
kup tańszej opcji urządzenia wypo-
sażonej tylko w dwie głowice dru-
kujące.
Martin Neff, szef działu tworzyw
sztucznych w dziale rozwoju AR-
BURG opisuje nowe dostępne moż-
liwości: „Dzięki dużemu freeforme-
rowi za pomocą procesu APF moż-
na wytwarzać elementy trójskład-
nikowe, w tym złożone kombina-
cje tworzyw twardych i miękkich.
Kombinacje mogą być wytwarzane
ze standardowych granulatów”.
Kolejną cechą, o której wspomina
jest szeroka komora oraz automa-
tyczne otwieranie i zamykanie
drzwi komory roboczej, co umożli-
wia automatyzację procesu pro-
dukcji. Obszar roboczy drukarki 3D
to 234x134x230 mm. Freefor-
mer 300-3X posiada zamkniętą
i podgrzewaną do 200°C komorę
roboczą, co umożliwia stosowanie
szerokiej gamy materiałów inżynie-
ryjnych. Materiały występują w for-
mie granulatu i mogą być uzupeł-
niane w trakcie trwania wydru-
ku 3D. Jako ciekawostkę warto do-
dać, że w systemach opartych
o metodę APF głowice drukujące
pozostają nieruchome, podczas
gdy stół roboczy jest sterowany we
wszystkich trzech osiach XYZ.
  
Naukowcy z Narodowego Labora-
torium Lawrence Livermore i Uni-
wersytetu Kalifornii w Berkeley po-
tworzywa P1 1 9
kazali drukarkę 3D, która tworzy
cały obiekt naraz, zamiast budo-
wać go warstwa po warstwie, tak
jak w tradycyjnym procesie tech-
nologii addytywnej. Urządzenie
zostało nazwane – Replikator. In-
spiracją dla tej nazwy był film Star
Trek, gdzie istniało urządzenie mo-
gące stworzyć kopię dowolnego
obiektu na żądanie.
Wizualizacja działania
drukarki 3D CAL
Nowa drukarka 3D wykorzystuje
światło do przekształcania (utwar-
dzania) lepkiej żywicy w złożone
obiekty, bardzo podobnie jak
przy metodzie druku SLA. Jest jed-
nak zasadnicza różnica, ponieważ
światło z projektora pada na bocz-
ną powierzchnię obracającej się
fiolki ze światłoutwardzalną żywi-
cą, ta natomiast twardnieje i po-
wstaje obiekt, jak twierdzą autorzy
szybciej niż dotychczasowe tech-
nologie addytywne. Inspiracją
do stworzenia nowego urządzenia
stała się zasada działania tomogra-
fii komputerowej, gdzie promienie
rentgenowskie wnikają w prze-
świetlane ciało pod różnymi kąta-
mi, aby ukazać geometrię kości
i tkanek.
Drukarka „Replikator” podczas
pracy
Technologia ta przyjęła nazwę
Computed Axial Lithography
(CAL). Cały proces rozpoczyna się
od powstania modelu komputero-
wego CAD. Światło z projektora
oświetla gęstą żywicę, tworząc cią-
głą projekcję obrazu podczas obra-
cania fiolki. Projekcja jest obliczana
pod każdym kątem, gdzie algo-
rytm optymalizacyjny tworzy po-
kaźną serię obrazów. Szybkość
projekcji tych obrazów na fiolce
jest uzależniona i dostosowana
do obrotu fiolki z żywicą.
Podobnie jak w przypadku skano-
wania CT, rzucane światło łączy się
tworząc obiekt 3D zawieszony
w żywicy. Po paru minutach poja-
wia się gotowa struktura. Następ-
nie projekcja zostaje zatrzymana,
a nieutwardzona ciecz odprowa-
dzona – pozostawiając tylko goto-
wy produkt. Korzystając z projek-
tora laserowego naukowcy wyka-
zali, że podczas obracania żywicy,
można uzyskać 1440 różnych rzu-
tów (4 wiązki światła na każdy je-
den stopień w przestrzeni 3D).
Podział modelu 3D
na poszczególne obrazy (rzuty)
Żywica do CAL składa się z ciekłych
polimerów zmieszanych z fotoczu-
łymi cząsteczkami i rozpuszczo-
nym tlenem. Światło aktywuje
światłoczuły związek, który wy-
technologie 9
czerpuje tlen. Tylko w tych regio-
nach, w których cały tlen został zu-
żyty, polimery tworzą wiązania po-
przeczne, które przekształcają ży-
wicę z cieczy w ciało stałe. Niewy-
korzystaną żywicę można poddać
recyklingowi poprzez podgrzanie
jej w atmosferze tlenu.
Uchwyt śrubokręta
wydrukowany za pomocą
technologii CAL
Do tej pory zespół naukowców
za pomocą nowej drukarki stwo-
rzył wiele różnych obiektów,
od malutkich posągów do modelu
szczęki. Naukowcy mogą tworzyć
obiekty o średnicy ok. 10 cm.
Jest to pierwszy przypadek, w któ-
rym nie musimy budować modelu
warstwa po warstwie, dzięki temu
rozwinięcie tej technologii poten-
cjalnie może zmienić sposób wy-
twarzania produktów. Na pierwszy
rzut oka widać, że modele nie są
zbyt dokładne i nie trzymają wy-
miarów.
  
Firma Siemens ogłosiła nowe roz-
wiązanie w ramach symulacji pro-
cesu wytwarzania przyrostowego
(AM Process Simulation), służące
do przewidywania zniekształceń
podczas drukowania 3D. Produkt
jest w pełni zintegrowany z kom-
pleksowym rozwiązaniem firmy
Siemens Additive Manufacturing,
które pomaga producentom
w projektowaniu i drukowaniu
w pełni użytecznych części. Opie-
rając się na kompleksowej platfor-
mie innowacji cyfrowych firmy Sie-
mens oraz portfolio Simcenter,
rozwiązanie AM Process Simula-
tion wykorzystuje cyfrowego bliź-
niaka do symulacji procesu wytwa-
rzania przed rozpoczęciem druko-
wania.
W ten sposób przewiduje znie-
kształcenia powstające podczas
drukowania i automatycznie gene-
ruje skorygowaną geometrię w ce-
lu skompensowania/ usunięcia
tych zniekształceń. Symulacja ta
ma pierwszorzędne znaczenie dla
uzyskania właściwej jakości wydru-
ku za pierwszym razem i jest nie-
zbędna do osiągnięcia wydajności
wymaganej dla w pełni uprzemy-
słowionego procesu wytwarzania
przyrostowego.
„Korzystanie z rozwiązania Sim-
center 3D AM Process Simulation
w naszej firmie stanowi dopełnie-
nie naszego obiegu pracy w ra-
mach procesu wytwarzania przyro-
stowego”, powiedział Christoph
Hauck, dyrektor zarządzający
MBFZ toolcraft GmbH. „Dzięki te-
stom w warunkach rzeczywistych
zyskaliśmy pewność, że rozwiąza-
nie Siemens AM Process Simula-
 technologie
tion pomoże nam w zapewnieniu
wysokiej jakości wydruków”.
Podczas drukowania 3D elemen-
tów metalowych, metoda stoso-
wana do łączenia kolejnych
warstw druku zazwyczaj wiąże się
z wysoką temperaturą. W miarę
narastania warstw ciepło resztko-
we może powodować wypaczenie
części wewnątrz drukarki, powo-
dując różne problemy, począwszy
od problemów strukturalnych sa-
mej części, aż po zatrzymanie pro-
cesu drukowania. Takie problemy
powodują, że wiele wydruków
kończy się niepowodzeniem, a uzy-
skanie prawidłowego wydruku
za pierwszym razem jest bardzo
trudne. Symulacja procesu druko-
wania może pomóc w eliminacji
tych problemów.
Nowy produkt do symulacji proce-
sów firmy Siemens jest zintegro-
wany z technologią druku proszko-
wego (Powder Bed Fusion) i prze-
widywania zniekształceń w druku
części ofercie Siemens PLM So-
ftware Additive Manufacturing słu-
ży do metalowych. Produkt prowa-
dzi użytkownika przez cały proces
pracy, pozwalając ocenić znie-
kształcenia, przewidzieć kolizje
wtórne i obszary przegrzania oraz
przekazując inne ważne informacje
zwrotne z procesu drukowania.
Rozwiązanie AM Process Simula-
tion oferuje możliwość iteracji ko-
lejnych etapów projektowania
z danymi uzyskanymi w wyniku sy-
mulacji. Ta zamknięta pętla zwrot-
na jest możliwa dzięki ściśle zinte-
growanemu charakterowi platfor-
my cyfrowej innowacji firmy Sie-
mens. Utworzone dane symulacyj-
ne zasilają cyfrowy wątek informa-
cji, który informuje o każdym eta-
pie procesu drukowania. Ten cyfro-
wy szkielet umożliwia systemowi
opracowanie wstępnie skompen-
sowanych modeli. Co ważniejsze,
bezproblemowe wprowadzenie ich
z powrotem do projektowanego
modelu i procesów produkcyjnych
odbywa się bez konieczności do-
datkowej translacji danych. Klienci
potrzebują dziś tak wysokiego po-
ziomu integracji, aby odnieść suk-
ces w industrializacji procesu wy-
twarzania przyrostowego.
„To rozwiązanie jest najnowszym
dodatkiem do naszej zintegrowa-
nej platformy Additive Manufactu-
ring, która pomaga klientom
uprzemysłowić proces wywarzania
przyrostowego poprzez projekto-
wanie i drukowanie użytecznych
elementów”, powiedział Jan Leuri-
dan, starszy wiceprezes ds. rozwią-
zań do symulacji i testowania
w Siemens PLM Software.
„Dzięki połączeniu metod empi-
rycznych i obliczeniowych możemy
zwiększyć dokładność procesu sy-
mulacji, zasilając cyfrowego bliź-
niaka i pomagając klientom lepiej
SIEMENS
przewidywać ich rzeczywiste efek-
ty procesu drukowania. Udowod-
niliśmy to w ciągu wielu miesięcy
rzeczywistych testów z kilkoma
wybranymi firmami, które jako
pierwsze zdecydowały się zastoso-
wać tę technologię. Zapewnienie
poprawnej geometrii i informacji
zwrotnych w zamkniętej pętli po-
zwoli ostatecznie naszym klientom
uzyskać lepsze wyniki w ramach
procesu wytwarzania przyrostowe-
go. Pomoże również osiągnąć do-
skonałe wydruki już za pierwszym
razem, oraz realizować innowacyj-
ne produkty dzięki tej technologi.
Rozwiązanie AM Process Simula-
tion będzie dostępne w stycz-
niu 2019 roku, jako część najnow-
szej wersji oprogramowania NX
i Simcenter 3D. Więcej informacji
na temat produkcji wysokiej jako-
ści części w procesie wytwarzania
przyrostowego, można uzyskać
na stronie internetowej Siemensa.
Siemens PLM Software, jednostka
organizacyjna Siemens Digital Fac-
tory Division, jest wiodącym świa-
towym dostawcą rozwiązań z za-
kresu oprogramowania, wspierają-
cych cyfrową transformację prze-
mysłu oraz zapewniających produ-
centom nowe możliwości w zakre-
sie oferowania innowacyjnych wy-
robów i usług. Siemens PLM So-
ftware posiada siedzibę w Plano
w Teksasie i obsługuje ponad 140
tys. klientów na całym świecie.
Współpracuje z firmami różnej
wielkości, zmieniając sposób, w ja-
ki wprowadzają one w życie swoje
pomysły, a także w jaki wykorzy-
stują i rozumieją produkty i akty-
wa.
  
Moc realizmu drukowanych w 3D
elementów pozwala zobrazować
najbardziej cenione artefakty i za-
bytki świata. Pracą tą zajmują się
specjaliści firm Stratasys oraz Go-
ogle Arts and Culture wykorzystu-
jąc osiągniecia technologii produk-
cji addytywnej. Praca wsparta
przez wyjątkową kolorystykę su-
rowców i wielomateriałową funk-
cjonalność drukarki 3D Stratasys
J750 pozwala historykom odtwo-
rzyć zabytki cyfrowo i fizycznie
– podnosząc dostępność starożyt-
nej historii.
Google Arts and Culture czerpie
korzyści z technologii Stratasys
tworzywa P 1 19
w ramach projektu Open Heritage
Project – projektując i odtwarzając
elementy historyczne w postaci
wielomateriałowych i wielokoloro-
wych prototypów 3D. Dzięki dru-
kowi 3D te pozostałości można
skuteczniej chronić i rozpowszech-
niać – pliki są dostępne do pobra-
nia na całym świecie. Rezultatem
jest zwiększona dostępność, do-
głębne zrozumienie i wzbogacone
poznanie wielowiekowych kultur.
„Celem projektu było zbadanie
możliwości fizycznego odtworze-
nia tych artefaktów, tak aby ludzie
mogli obejrzeć te eksponaty za-
równo w celach poznawczych lub
badawczych. Zwróciliśmy się w kie-
runku druku 3D”, powiedział Bryan
Allen, design technologist w firmie
Google. „Dzięki nowej fali materia-
łów do druku 3D jesteśmy w stanie
zapewnić lepsze kolory, wykończe-
nie i właściwości mechaniczne
– zbliżając się tym samym do bar-
dziej realistycznych produktów
końcowych dostępnych bezpo-
średnio z maszyn”.
Drukarka 3D Stratasys J750 oferuje
jedną z najszerszych dostępnych
gam kolorów do tworzenia bardzo
realistycznych modeli. Wykorzystu-
je ponad pół miliona możliwych
do odróżnienia kolorów i różno-
rodne materiały, od sztywnych
i nieprzezroczystych, do elastycz-
nych do przejrzystych. Zespoły pro-
jektowe mogą lepiej dopasowywać
wydruki do założeń projektowych,
a jednocześnie usprawniać iteracje
i zwiększać funkcjonalność druko-
wanych modeli 3D.
Jedną z głównych inicjatyw Google
Arts and Culture jest odnowienie
rzadkich odlewów gipsowych od-
krytych przez A. P. Maud-
slay’a w latach 80. i 90. XIX wieku
w Gwatemali. Od ponad 100 lat re-
likty te znajdują się w magazynach
British Museum. Wykorzystując
skanery laserowe 3D do wirtualne-
go odtworzenia projektanci z po-
wodzeniem zrekonstruowali te ele-
menty w formie fizycznej za pomo-
cą druku Stratasys 3D. Umożliwiali
prezentację tych zabytków szerszej
publiczności online.
„J750 daje projektantom możli-
wość osiągnięcia ostatecznego ce-
lu – dopasowania finalnego wy-
druku 3D do tego, co początkowo
widać na ekranie. Łącząc bogatą
kolorystykę i przezroczystość
w jednym wydruku, projektanci
i inżynierowie mogą budować mo-
dele o podwyższonych poziomach
dokładności i realizmu – odzwier-
ciedlając nieprzejrzyste lub prze-
zroczyste struktury, a nawet złożo-
ne materiały, takie jak guma”, po-
wiedział Rafie Grinvald, dyrektor
ds. produktów w dziale Rapid Pro-
totyping, Stratasys. „Nasze relacje
z Google Arts and Culture to do-
skonały dowód mocy druku 3D
 technologie tworzywa P 1 19

– tworzymy modele, które wyglą- ści stosowania elementów wytwo- w branży spożywczej oraz medycz- moplastyczne, które po podgrza-
dają jak prawdziwe zabytki”. rzonych za pomocą druku 3D, nej wymaga się czystości graniczą- niu do odpowiedniej temperatury
Kluczowe elementy projektu Go- mocno je ograniczając lub całkowi- cej ze sterylnością. Wiele elemen- można dowolnie formować. Two-
ogle Arts and Culture Open Herita- cie wykluczając. Zastosowanie tów tworzonych przy pomocy rzywo ABS powstaje z ropy nafto-
ge Project są dostępne w każdym znajdują różne regulacje, w zależ- technologii druku 3D posiada trud- wej i najczęściej wykorzystywane
momencie online. Możliwa jest ności od tego, czy chodzi o ele- ne do czyszczenia, porowate po- jest do produkcji wytrzymałych ele-
eksploracja historii i wydruk trój- ment maszyny taki jak np. koło zę- wierzchnie, co stanowi spore mentów np. w branży automotive.
wymiarowej reprezentacji każdej bate – inne wymagania będą obo- utrudnienie w przypadku łączenia Niska temperatura topnienia spra-
historycznej lokalizacji. wiązywały w przypadku wymyśl- warstw. O ile takie elementy moż- wia, że praca z tym tworzywem
„Kiedy rozmawiamy z konserwato- nych pojemników na żyw- na jeszcze zaakceptować w charak- jest stosunkowo łatwa i bezpiecz-
rami sztuki, artystami, historykami ność. I tak w Europie materiały, terze dowodu poprawności projek- na. Przekłada się to jednak również
– wszyscy z nich są absolutnie zdu- które są przeznaczone do bezpo- tu (ang. proof of concept), nie na- na podatność tak wydrukowanych
mieni możliwościami technologii średniego kontaktu z żywnością, dają się one do praktycznego sto- elementów na deformacje, rysy
druku 3D, fabrykowania tych mo- muszą uzyskać certyfikację zgodną sowania w przypadku czyszczenia i topnienie.
deli z tak dużą wiernością”, stwier- z Rozporządzeniem Komisji (WE) chemicznego i/lub parowego. Roz- Nawet jeśli ABS i PLA należą
dził Allen. nr 10/2011 z 14 stycznia 2011 r. wiązaniem tego problemu są spe- do tworzyw sztucznych, które są
Aby mogły być rozprowadzane cjalne surowce i dodatki, tworzone najczęściej wykorzystywane
   na globalną skalę muszą ponadto z myślą o takich właśnie zastoso- do druku 3D, standardowe typy
być zgodne z normą FDA. waniach. tych tworzyw z ww. powodów nie
Druk 3D przeszedł drogę od niszo- Z drugiej strony, materiały te mu- W metodzie FDM (osadzanie topio- nadają się do użycia w bardziej
wej technologii do tematu, który szą spełniać praktyczne wymaga- nego materiału, ang. fused deposi- ambitnych lub silnie regulowanych
znajduje się na językach wszystkich nia procesów, w których będą wy- tion modelling), nazywanej rów- gałęziach przemysłu. Jednakże
i przed którym coraz szerzej otwie- korzystywane. nież FFF (ang. fused filament fabri- w zależności od danego obszaru
ra się wciąż rosnący rynek. W tym Nie dotyczy to tylko trwałości cation) najczęściej stosuje się ko- zastosowania wyspecjalizowane
momencie, wykorzystując liczne i twardości, lecz tyczy się to także polimer akrylonitrylo-butadieno- warianty materiałów ABS lub PLA
technologie platform do druku 3D innych czynników, takich jak np. -styrenowy (ABS) i polilaktyd (poli mogą zapewnić sukces. Istnieją ta-
możemy stosować całą gamę róż- jakość powierzchni. Od dodatków kwas mlekowy, PLA). Oba wymie- kie warianty materiału ABS, jak np.
norodnych materiałów, co pozwa- i filamentów wykorzystywanych nione materiały to tworzywa ter- Magnum ABS produkowane przez
la na stworzenie dużego portfolio VELOX
produktów i funkcjonalnych kom-
ponentów do zastosowań przemy-
słowych. Przejście od szybkiego
wykonywania prototypów (z ang.
rapid prototyping) do produkcji
wielkoseryjnej elementów funkcyj-
nych jest kluczowe, zwłaszcza
w przetwórstwie tworzyw sztucz-
nych.
Manuel Delgado, market manager
Działu Druku 3D w Velox przedsta-
wia kilka nowych surowców spe-
cjalnych przygotowanych z myślą
o produkcji filamentów i prosz-
ków. Przejście do produkcji ele-
mentów funkcyjnych w dużym
stopniu zależy od doboru odpo-
wiednich surowców, które spełnia-
ją nie tylko wymóg dokładności
konstrukcyjnej, lecz również za-
pewniają aplikacji odpowiednie
właściwości fizyczne oraz mecha-
niczne.
Wymagania stawiane przed ele-
mentami i komponentami wykona-
nymi w technologii druku 3D mo-
gą kształtować się diametralnie
różnie w zależności od danej bran-
ży. Dlatego też integracja tej tech-
nologii w proces produkcyjny znaj-
duje się na różnych etapach.
W niektórych branżach, np. prze-
myśle lotniczym i kosmonautyce
lub branży automotive drukowanie
przestrzenne jest już na porządku
dziennym. W innych gałęziach
przemysłu, np. w branży medycz-
nej, spożywczej i opakowaniowej,
wytwarzanie produktów dla kon-
sumentów z wykorzystaniem dru-
ku 3D znajduje się jeszcze w powi-
jakach.
Z jednej strony powodów takiego
stanu rzeczy należy doszukiwać się
w rozbudowanych przepisach
i normach, które regulują możliwo-
tworzywa P1 1 9
Trinseo, który spełnia normę
ISO 10993, w związku z czym jest
sklasyfikowany jako materiał bio-
zgodny, dzięki czemu jest dopusz-
czony do zastosowań medycznych.
Wspomniany materiał, w odróżnie-
niu od standardowych wariantów
ABS, charakteryzuje się ponadto
lepszą odpornością na uderzenia,
jak i wysokiej jakości, połyskliwym
wyglądem, co czyni go użytecznym
dla branży medycznej. Inne typy
materiału ABS oferują takie właści-
wości jak: wysoka odporność ter-
miczna, bezhalogenowa niepal-
ność, odporność na korozyjne oto-
czenie umożliwiająca czyszczenie
chemiczne, bądź parowe. Podobne
modyfikacje mogą sprawić, że wy-
specjalizowane materiały PLA będą
odpowiednie do przemysłowych
zastosowań. SK Chemicals w serii
Skyplete rozwija warianty PLA, któ-
re po rozżarzeniu osiągają opera-
cyjną odporność termiczną nawet
do 100°C.
Poza tymi dobrze znanymi surow-
cami istnieją również inne materia-
ły, które – w zależności od wyma-
gań – nadają się do zastosowań
w druku 3D. Do tychże materiałów
zaliczają się kopoliestry, politere-
ftalan etylenu z domieszką glikolu
(PETG), termoplastyczne poliureta-
ny, elastomery (TPU/TPE) i inne
compoundy. Każdy z tych materia-
łów oferuje specjalne właściwości
mile widziane w niemalże każdej
branży: elastyczność, sztywność,
niewielkie pochłanianie wilgoci,
doskonałe właściwości mechanicz-
ne, chemiczną odporność, bądź
wysoką transparentność.
Nowym materiałem, który na długi
czas odciśnie swoje piętno
na branży jest polieteroeteroketon
(PEEK). Mowa tu o półkrystalicz-
nym termoplastycznym tworzywie
polimerowym, które jest odporne
na działanie wielu korozyjnych
środków chemicznych. Dzięki do-
skonałym mechanicznym właści-
wościom jak wysoka odporność
na ścieranie oraz stabilność
przy wysokich temperaturach ide-
alnie nadaje się do wykorzystania
w przemysłowych zastosowaniach.
PrimeTec PEEK 20G to pierwszy
produkt samodzielnie opracowany
przez Velox, który już teraz jest wy-
korzystywany w testach porów-
nawczych największych producen-
tów filamentów. Do tej pory pierw-
sze wyniki prezentują się bardzo
obiecująco i świadczą o dużym
przemysłowym potencjale nowego
materiału.
Również w obszarze technologii
SLS (selektywne spiekanie laserowe
z ang. selective laser sintering) spe-
cjalne surowce, proszki rozpylane
i dodatki mogą przyczynić się
do polepszenia jakości proszków
wykorzystywanych w druku 3D.
I tak np. dodatek w postaci atomi-
zowanego aluminium może zostać
wykorzystany, by podwyższyć
ogniotrwałość i polepszyć właści-
wości przewodzące proszków sto-
sowanych w technologii SLS. Cal-
fors Bruk, który produkuje takie
materiały, posiada już w swojej
ofercie kilka ciekawych produktów.
Sproszkowane aluminium może
ponadto nadać drukowanym ele-
mentom metaliczny połysk.
Aby zwiększyć twardość i wytrzy-
małość elementów drukowanych
w technologii SLS, można do nich
dodać masywne szklane kuleczki.
Wpływa to na zmniejszenie zapo-
trzebowania na żywicę podczas
procesu druku, co pozwala zwięk-
szyć jego wolumen. Jest jeszcze
jedna zaleta: puste w środku szkla-
ne kuleczki o niewielkiej gęstości
przyczyniają się do zmniejszenia
wagi całkowitej drukowanego ele-
mentu, dzięki czemu nadają się
do użycia przede wszystkim
w przypadku elementów o niewiel-
kiej masie. Szklane kuleczki popra-
wiają również termiczną stabilność
materiałów, dzięki czemu elemen-
ty wydrukowane w tej technologii
nadają się do użytkowania w śro-
dowisku o wysokiej temperaturze,
jak wynika z doświadczeń produ-
centa, firmy Potters.
Innym interesującym napełniaczem
są frezowane włókna węglowe
technologie 
(ang. carbon fibers), które przede
wszystkim mogą polepszyć mecha-
niczną trwałość drukowanych ele-
mentów. Firmie Zoltek, producen-
towi Panex PX30MF udało się po-
nadto nadać drukowanym elemen-
tom właściwości antystatyczne,
jednocześnie poprawiając ich prze-
wodnictwo.
Zasadniczo można powiedzieć, że
obecnie dostępnych jest już wiele
rodzajów tworzyw, które można
wykorzystać do druku 3D w wiel-
koseryjnej produkcji przemysłowej.
Podobnie jak we wszystkich innych
dziedzinach wytwórczości, tak
i w przypadku druku 3D jakość su-
rowców odgrywa niebagatelną ro-
lę dla wiarygodności i przydatności
drukowanego elementu. W przy-
padku producentów filamentów
i dodatków najważniejszym jest
od początku stawiać na najwyższą
jakość, jak i wybór odpowiednich
surowców dla ich aplikacji. Velox
jako niezależny dystrybutor surow-
ców do produkcji tworzyw sztucz-
nych, polimerów podstawowych,
materiałów specjalistycznych jak
i dodatków wspiera swoich klien-
tów szerokim portfolio surowców
najwyższej jakości, umożliwiając
produkcję dodatków i filamentów
najwyższej próby.
t
 reklama tworzywa P 1 19

Od rzemiosła po kosmos na wydajną produkcję na skalę

przemysłową detali z tworzyw me-
talicznych typu stal nierdzewna,

Dla narzędziowni i nie tylko

Wadim Plast w ramach grupy sprzedaży pod nazwą TOOL, proponu- ofertę Wadim Plast Michał Kurleto
stal narzędziowa, stopy tytanu, sto-
py aluminium i inne metale, które
da się sproszkować. Wykonywane
metodą przyrostową detale mogą
być: częściami maszyn, elementami
je materiały i narzędzia znajdujące zastosowanie głównie w narzę- Lider Grupy TOOL. powierzchni formującej form lub
dziowniach specjalizujących się w budowie form wtryskowych, ale „Nie tylko oferujemy ten trudny wykrojników oraz implantami.
nie tylko. Oferta pochodząca od znanych producentów niemieckich technicznie produkt, ale skutecznie SLM 800 to największa dostępna
jak SLM Solutions oraz Joke Technology wykracza poza rynek narzę- wspieramy użytkowników poprzez na rynku drukarka 3D do metalu.
dziowni. Np. Druk 3D w metalu wykorzystują takie branże jak lotni- ścisłą współpracę na każdym eta- Dzięki powiększonej komorze bu-
cza czy medyczna, a szeroka oferta narzędzi szlifiersko-polerskich pie uruchamiania nowego produk- dowania o wymiarach
skierowana jest również do warsztatów naprawczych, pracowni sto- tu. Zaczynamy od pełnej analizy 500x280x850 mm i dostępnej kon-
matologicznych oraz pracowni rzemiosł artystycznych. technologicznej wypraski, podczas figuracji z czterema laserami 400
której wykonujemy symulacje W lub 700 W, SLM 800 wydajnie
Narzędzia do obróbki i tłoczników STRACK NORMA i RA- w programie Cadmould i spraw- „buduje” duże komponenty
Joke Technology, specjalista od ob- BOURDIN. dzamy np. poprawność lokalizacji z prędkością do 171 cm3/h.
róbki powierzchni, w swoim kata- Najnowsze produkty proponowa- przewężki, deformacje wypraski, Drukarka SLM 800 może współpra-
logu prezentuje ponad 6.000 pozy- ne przez firmę STRACK zostały za- dobór wtryskarki. cować z całkowicie zautomatyzo-
cji, m.in. narzędzia szlifiersko-po- projektowane specjalnie pod ką- Na podstawie symulacji i analiz wanym system dystrybucji SLM
lerskie i skrawające, systemy mikro- tem zwiększenia wydajności. Filtr przygotowujemy ofertę na system HUB, który maksymalizuje czas
napawania oraz systemy czyszcze- Z7700 dla płynnego procesu pro- GK, za który bierzemy pełną odpo- pracy i zapewnia bezdotykową
nia strumieniowego. W tym roku dukcyjnego i długich okresów mię- wiedzialność. W momencie przyję- dystrybucję proszku wraz z auto-
w szczególności firma Wadim Plast, dzy konserwacjami, cyfrowy licznik cia zamówienia nawiązujemy ścisłą matycznym ładowaniem i rozłado-
przedstawiciel Joke w Polsce poleca Z5265 i przepływomierz Z7703 dla współpracę z konstruktorem formy waniem komór. Pięć drukarek
urządzenie z serii ENESKAmicro. Ci- lepszej regulacji, a także mostek i narzędziownią w zakresie po- SLM 800 może być modułowo po-
cha praca i niskie wibracje czynią je do układów chłodzenia Z7741 mo- prawnej zabudowy i montażu sys- łączonych i obsługiwanych z jed-
alternatywą dla urządzeń ze sprę- gący łączyć kanały chłodzące bez- temu, a także z wtryskownią, gdzie nego SLM HUB. Dzięki takiemu ze-
żonym powietrzem. Urządzenie piecznie i pewnie. towarzyszymy technologowi stawieniu i modułowej synchroni-
jest kompatybilne ze wszystkimi Dodatkowo, STRACK prezentuje no- przy wdrażaniu procesu i rozruchu zacji procesu można równolegle
uchwytami i silnikami niezależnie we typy złączek, aby rozszerzyć formy” – dodaje Michał Kurleto. pracować na pięciu drukarkach
od producenta. Zapewnia ono: swój program w zakresie regulacji Oferta gorącokanałowa WADIM jednocześnie, co optymalizuje czas
• do 60.000 obrotów na minutę temperatury i chłodzenia, umożli- PLAST oparta jest przede wszyst- pracy każdej maszyny i skaluje ją
• bardzo wysoką dokładność, pre- wiając klientom optymalną i wydaj- kim na własnym produkcie, który do pełnej produkcji.
cyzyjną regulację prędkości, ną kontrolę temperatury form wtry- obejmuje dysze centralne, systemy Jako mecenas XXV Sympozjum
mniej drgań skowych. gorącokanałowe, a także komplet- PLASTECH Wadim Plast zaprasza
• brak przemieszczania się narzę- Oprócz sprawdzonych złączek i ele- ne gorące połówki. na Zamek Gniew w dniach 11-12
dzia nawet przy 60.000 obro- mentów do układów regulacji tem- Najnowszym produktem wprowa- kwietnia 2019.
tach na minutę peratury, użytkownicy mają teraz dzonym z sukcesem na rynek przez
• sterowanie przez dotknięcie do dyspozycji złącza adaptacyjne, WADIM PLAST są pierwsze systemy
ekranu wykonanego z wysokiej zaślepki, szybkozłączki z gwintem gorącokanałowe zamykane igłowo
jakości szkła, w połączeniu z ob- zewnętrznym i mostki. Wszystkie polskiej produkcji. Dodatkowo, fir-
rotowym pokrętłem nitki gwintów są powlekane środ- ma proponuje produkty niemiec-
• pamięć nastawionych ustawień kami uszczelniającymi, a więc sa- kiej firmy WITOSA, która wychodzi WADIM PLAST
• ponadto urządzenie współpracu- mouszczelniającymi się. naprzeciw oczekiwaniom klientów
je z wieloma końcówkami robo- realizujących najtrudniejsze narzę- ul. Graniczna 10
czymi (prostnice, końcówki kąto- Systemy gorącokanałowe dzia. Przykładowymi produktami
we, pilnikarki), nawet produko- „Od ponad 20 lat jesteśmy do Pań- są tu systemy do wtrysku boczne- 05-816 Reguły
wanymi przez innych dostawców stwa dyspozycji w celu doboru sys- go, dysze wielopunktowe, central-
• możliwość pracy z napędami temów gorącokanałowych oraz fa- ne dysze zamykane igłowo z regu- tel: +48 22 723 38 12
szczotkowymi i bezszczotkowymi. chowego wsparcia przed i po- lowaną pozycją położenia iglicy. info@wadim.com.pl
sprzedażowego. Proponujemy sys-
Normalia zwiększające wydajność temy GK produkowane przez WA- Drukarki 3D w metalu www.wadim.com.pl
Znane i sprawdzone elementy DIM PLAST, a także przez niemiec- Drukarki 3D do metalu firmy SLM
znormalizowane do budowy form ką firmę WITOSA”, prezentuje Solutions Group AG pozwalają
WADIM PLAST WADIM PLAST
tworzywa P1 1 9
Prezentacja firmy
Skanowanie
w trzech wymiarach
W związku z kolejnym etapem realizacji założonej strategii rozwoju
firmy – KAPlast Sp. z o.o. ponownie inwestuje w narzędzia kontroli
jakości.
W latach ubiegłych firma poszerzy-
ła swoje zasoby o cyfrowy projek-
tor pomiarowy marki KEYENCE IM-
-700, co umożliwiło w pełni auto-
matyczne wykonywanie pomiarów
detali technicznych o bardzo
skomplikowanych kształtach. Na-
stępnie, biorąc udział w programie
finansowania rozwoju ze środków
Unii Europejskiej stworzył profesjo-
nalne laboratorium badawczo-roz-
wojowe, które zostało wyposażo-
ne w urządzenie pomiarowe ATOS
ScanBox 4105.
Dzięki tej inwestycji, poza podsta-
wową działalnością firmy jaką jest
przetwórstwo tworzyw sztucz-
nych, KAPlast świadczy usługi po-
miarowe na urządzeniu ATOS
ScanBox 4105 z ATOS Capsule.
Oferuje bardzo precyzyjne pomiary
elementów tworzywowych jak
i metalowych oraz stworzenie
w krótkim czasie profesjonalnych,
w pełni automatycznych analiz wy-
miarowych mierzonych detali. Po-
miary wykonywane są nie tylko
stacjonarnie na miejscu w firmie,
ale również w firmie klienta, wyko-
rzystując mobilną głowicę pomia-
rową.
„Skaner marki ATOS gwarantuje
dokładne wyniki pomiarowe ze
szczegółową rozdzielczością i szyb-
ką akwizycją danych. Uzyskiwanie
trójwymiarowych danych pomiaro-
wych, pozwala na wykorzystywa-
nie do analiz przemysłowych kom-
reklama 
ponentów takich jak blachy, narzę-
KAPLAST
i 500 mm wysokości, natomiast
dzia i rdzenie, łopatki, tworzywa w trybie ręcznym bez ograniczeń
sztuczne, odlewy, prototypy i wie- i wadze maksymalne części pomia-
le innych” – zapewnia Karol rowych w trybie automatycz-
Ebertowski, kierownik laborato- nym: 100 kg (max. MOI 3,3 kgm²)
rium badawczo-rozwojowego fir- i w trybie ręcznym bez ograniczeń.
my KAPlast Sp. z o. o.
„Zamiast mierzyć pojedyncze
punkty, pracownik laboratorium
za pomocą ScanBoxa przechwytuje
geometrię całych obiektów, prze-
kazując je do analizy, jako chmurę KAPLAST
punktów lub siatkę trójkątów”
– dodaje. ul. Hutnicza 113
KAPlast oferuje usługi skanowania
i pomiarów 3D detali tworzywo- 85-873 Bydgoszcz
wych oraz elementów metalo-
wych, pomiary obiektów o zróżni-
tel.: +48 52 374 70 21
cowanych gabarytach, wykończe- kaplast@kaplast.com.pl
niach i fakturach powierzchni
o wielkości maksymalnej wypraski www.kaplast.com.pl
do pomiarów w trybie automa-
tycznym: 500 mm średnicy
 reklama tworzywa P 1 19

Magazynowanie i transport
pneumatyczny granulatów
tworzyw sztucznych ELBI

ELBi Wrocław od kilkunastu lat

projektuje i wykonuje kompletne
instalacje z wykorzystaniem za-
awansowanych urządzeń i roz-
wiązań firm ZEPPELIN i KOCH
TECHNIK.
Obecnie optymalizacja odgrywa
kluczową rolę w funkcjonowaniu
nowoczesnych i konkurencyjnych
przedsiębiorstw. Budowa zauto-
matyzowanych instalacji magazy-
nowo-transportowych pozwala
na podnoszenie efektywności
przy jednoczesnej redukcji kosz-
tów.

Magazynowanie tworzywa

Zależnie od profilu produkcji

i przestrzeni jaką dysponuje dany
zakład, firma ELBI proponuje za-
stosowanie aluminiowych silosów
zewnętrznych (jedno lub wieloko-
morowych o pojemnościach od
26 m3 do 310 m3) lub elastycznych
silosów do montażu wewnątrz ELBI

hali (zakres pojemności od 3 m3
do 75 m3)
Dla tworzyw przetwarzanych
w mniejszych ilościach sugerowa-
ne jest stosowanie stacjonarnych
lub mobilnych zbiorników dzien-
nych (zakres pojemności od 60 li-
trów do 4800 litrów)
Pełną kontrolę ilości tworzywa za-
pewniają objętościowe oraz wago-
we systemy pomiarowe, które po-
zwalają precyzyjnie określić aktualną
ilość magazynowanego surowca.
Uzupełnieniem systemu pomiaro-
wego są dodatkowe obrotowe
czujniki alarmujące o maksymal-
nym oraz minimalnym poziomie
ELBI
napełnienia. Odczyt stanu możliwy
jest bezpośrednio na sterownikach
lub w przeglądarce przez udostęp-
niony adres sieciowy.
W przypadku magazynowania
tworzyw higroskopijnych stosowa-
ny jest nadmuch suchego powie-
trza z osuszaczy do górnej części
silosów. To rozwiązanie skutecznie
izoluje granulat od zawilgoconego
powietrza atmosferycznego.
Przetwarzanie surowca dostarcza-
nego w autocysternie z przeładun-
kiem do silosów zapewnia
oszczędność czasu oraz redukuje
koszty logistyki wewnątrz zakładu.
Uzupełnienie instalacji o stacje
przeładunkowe daje pełną ela-
styczność jeśli tworzywo dostar-
czane jest w bigbagach, octabi-
nach lub workach.
Transport pneumatyczny
granulatu
Systemy transportu nadciśnienio-
wego stosowane są głównie
przy transporcie o wysokiej wydaj-
ności (powyżej 2-3 ton/h) najczę-
ściej do załadunku silosów lub
zbiorników. Natomiast centralne
systemy transportu podciśnienio-
wego wykorzystywane są przeważ-
nie do zasypu maszyn przetwór-
czych tj. wtryskarek i wytłaczarek.
Gwarantują automatyczną pracę,
oszczędność miejsca i zmniejszenie
udziału pracy w procesie dystrybu-
cji surowca. Łatwiej również utrzy-
mać czystość i porządek na hali
produkcyjnej.
Maleje ilość rozsypanego surowca,
liczba wadliwych detali i przesto-
jów spowodowanych brakiem
tworzywa, ponieważ instalacja
zgłasza alarm braku surowca jesz-
cze zanim zabraknie go na wtry-
skarce lub wytłaczarce.
Tworzywa miękkie można przesy-
łać na znaczne odległości w ruro-
ciągach aluminiowych z kolanami
 technologie
ze stali nierdzewnej. W przypadku
tworzyw zbrojonych włóknem
szklanym stosuje się rurociągi ze
stali nierdzewnej oraz kolana wy-
konane z hartowanego szkła, które
zabezpieczają instalację przed
przecieraniem.
Zależnie od oczekiwanej wydajno-
ści układu rurociągi muszą mieć
odpowiednią średnicę, a pompy
lub wentylatory zapewniać właści-
wy przepływ powietrza przy zakła-
danym podciśnieniu roboczym.
W przypadku krótkich odcinków
transportowych (do 100 m) oraz
małej wysokości podnoszenia
optymalne będzie stosowanie
wentylatorów z uwagi na niski
koszt zakupu oraz eksploatacji.
Dla fabryk w których odległości
transportowe przekraczają 100 m
stosowane są pompy kłowe, które
zapewniają dużą wydajność oraz
wysokie podciśnienie.
Dodatkowym usprawnieniem może
być układ sterujący wydajnością
pomp poprzez falownik. Płynna re-
gulacja obrotów pozwala na łagod-
ny rozruch, ogranicza zużycie ener-
gii dzięki redukcji obrotów podczas
nadbiegów, a także pozwala na do-
pasowanie prędkości przesyłowej
zależnie od rodzaju granulatu.
Gwarancję nieprzerwanej pracy
układów zapewnia montowanie
pomp rezerwowych przełączanych
automatycznie w przypadku awarii
lub przeglądu serwisowego pomp
głównych.
W standardowym trybie pracy
pompy rezerwowe rotują z pom-
pami głównymi, dzięki czemu za-
ELBI
pewniamy ich równomierne zuży-
cie.
Dla niezakłóconej i stabilnej pracy
układów transportu podciśnienio-
wego istotne jest zachowanie peł-
nej drożności filtrów separujących
mieszankę powietrza i tworzywa
w podajnikach oraz filtrach cen-
tralnych montowanych dla zabez-
pieczenia wentylatorów i pomp.
KOCH TECHNIK stosuje sprawdzo-
ne rozwiązanie w którym filtry po-
liestrowe czyszczone są automa-
tycznie sprężonym powietrzem
w każdym cyklu podawania. W za-
leżności od rodzaju podajnika po-
wierzchnia filtrów wynosi od
0,33 m2 do 2,5 m2.
Reasumując należy stwierdzić, iż
systemy centralne są wydajnym
narzędziem w zakresie logistyki
wewnętrznej surowca w zakładach
przetwórstwa tworzyw sztucz-
nych, który podnosi wydajność
pracy przy jednoczesnym ograni-
czeniu kosztów.
ElBi-Wrocław
ul. Muchoborska 4a
54-424 Wrocław
tel.: +48 71 333 00 33
elbi@elbi.com.pl
www.elbi.com.pl
Optyczne
aplikacje
SACMI
Zapotrzebowanie na elementy
z tworzyw sztucznych stosowa-
ne w optyce stale rośnie, podob-
nie jak zapotrzebowanie na roz-
wój nowych wysokowydajnych
procesów produkcyjnych mają-
cych zastosowanie do masowej
produkcji. Sacmi jest obecnie li-
derem w dziedzinie technologii
formowania i kompresji (CCM),
której nowe zastosowania są po-
mocne w opracowywaniu ele-
mentów optycznych, takich jak
soczewki, zaawansowane oprzy-
rządowanie badawcze czy części
dla sektora motoryzacyjnego.
Współtworzony przez Sacmi, fir-
mę Polyoptics – wiodącego nie-
mieckiego producenta syste-
tworzywa P 1 19
mów optycznych z tworzyw
sztucznych oraz niemiecki insty-
tut badawczy KIMW, projekt
przyniósł doskonałe rezultaty
w postaci próbek laboratoryj-
nych o doskonałych parame-
trach zarówno pod względem ja-
kości, jak i możliwości procesu
produkcji. Dokładniej, technolo-
gia Sacmi spowodowała, że czas
cyklu procesu jest znacznie krót-
szy niż w przypadku alternatyw-
nych rozwiązań przemysłowych.
W skali laboratoryjnej specjalna
maszyna przetwarzała polimery
termoplastyczne zdatne do wy-
twarzania z nich komponentów
optycznych (PMMA i PC). Różne
testy przeprowadzone w zespole
badawczym KIMW w Lüdensche-
id potwierdziły wysoką jakość
produkowanych próbek.
Obok jakości i wydajności Po-
lyoptics zauważa nowe perspek-
tywy zastosowania CCM na sze-
roką skalę w zaawansowanych
zastosowaniach optycznych.
Dzięki wyjątkowej charakterysty-
ce maszyny, która umożliwia
niezależne sterowanie każdym
gniazdem formy wgłębienia
i elastyczną zmianę liczby gniazd
osiągnięto zadowalające efekty.
Praktyczne testy wykazały rów-
nież, że technologia CCM jest
doskonale kompatybilna z poli-
merami używanymi przez Po-
lyoptics do tradycyjnych zasto-
sowań formowania wtryskowe-
go. To dodatkowa zaleta. Dzięki
możliwości zastosowania
w technologii CCM Sacmi, za-
awansowanych funkcji sterowa-
nia formami możliwa jest opty-
malizacja procesu zgodnie z kon-
kretną pożądaną aplikacją.
 reklama
Wtryskarki i urządzenia peryferyjne
Rozwój wysublimowanych
rozwiązań
Grupa Wittmann wchodzi
w rok 2019 z mocnym postano-
wieniem rozwijania swej oferty
w kierunku optymalnego speł-
nienia wymagań klientów. Roz-
wój ten jest wielokierunkowy
i dotyczy zarówno bardzo wysu-
blimowanych i skomplikowa-
nych rozwiązań, jak i prostych
mogących spełnić podstawowe
potrzeby klientów.
Kontrola procesu na każdym etapie
produkcji jest dziś kluczowym za-
gadnieniem dla wielu naszych
klientów. Dlatego dążymy do dal-
szej integracji urządzeń peryferyj-
nych z wtryskarką. Wprowadzając
do oferty platformę WITT-
MANN 4.0 firma oddaje w ręce
klientów pierwsze skuteczne na-
rzędzie pozwalające na pełną i ela-
styczna konfigurację komórek pro-
dukcyjnych.
Zmiany jakie wprowadza w ofercie
firmy w ostatnich latach zmierzały
w kierunku tworzenia konstrukcji
jeszcze bardziej przyjaznych dla
wykorzystania zalet pełnej integra-
cji. Wtryskarki Wittmann Batten-
feld wyposażone zostały w układ
sterowania UNILOG B8, a roboty
w nowy układ sterowania R9. No-
we układy sterowań są przygoto-
wane do komunikacji z platformą
WITTMANN 4.0.
Ale nowości w asortymencie firmy
nie ograniczają się tylko do tworze-
nia rozwiązań opartych o pełną in-
WITTMANN
WITTMANN
tegrację. Firma stara się równowa-
żyć rozwój nowych konstrukcji
wprowadzając do oferty zarówno
urządzenia przeznaczone do zadań
skomplikowanych, jak i bardzo
prostych. Dobrym przykładem jest
rozwój serii robotów WITTMANN
PRIMUS. Grupa tych robotów prze-
znaczona jest dla prostych syste-
mów odbioru wyprasek. W chwili
obecnej seria PRIMUS liczy 6 typów
robotów i przeznaczona jest dla
wtryskarek o sile zamykania
do 400 t. Z racji swych kosztów ro-
boty PRIMUS zajęły miejsce stoso-
wanych dawniej robotów z napę-
dem pneumatycznym. Roboty te
jednak oferują wszystkie zalety ro-
botów z napędem serwo elektrycz-
nym.
Nowości w grupie robotów nie
obejmują tylko serii PRIMUS. Roz-
wija się bardzo mocno flagowa se-
ria robotów Pro. Na ich bazie stwo-
rzono serię WITTMANN WX. Nowa
seria charakteryzuje się konse-
kwentnym stosowaniem lekkiej
technologii konstrukcji osi połą-
czonej z koncepcją napędu rozpro-
szonego, opracowaną przez WITT-
MANN specjalnie dla robotów li-
niowych. Takie połączenie daje
modelom serii WX najwyższą dy-
namikę i zapewnia najniższe zuży-
cie energii. Nowa konstrukcja zo-
stała opracowana pod kątem wy-
dłużenia żywotności urządzenia
i obniżenia kosztów eksploatacji.
W robotach WX wykorzystano spe-
cjalną konstrukcję zaworów próż-
niowych, w której dzięki zminima-
lizowaniu czasu pracy generatora
podciśnienia uzyskano znaczące
zmniejszenie zużycia powietrza.
Klienci zwracają dziś baczną uwa-
gę na koszty prowadzonej produk-
cji, dlatego też w każdej grupie
asortymentowej firma oferuje roz-
wiązania energooszczędne.
We wszystkich grupach wtryskarek
oferowane są w wyposażeniu stan-
dardowym lub opcjonalnym ener-
gooszczędne napędy SerwoPower.
WITTMANN BATTENFELD poddała
oferowane wtryskarki ocenie zuży-
cia energii wg normy EURO-
MAP 60. Informację o klasie zuży-
cia energii publikowane są w pro-
spektach wtryskarek.
Jedną z metod obniżenia kosztów
produkcji jest ograniczenie ilości
braków.
Może temu pomoc szybka reakcja
na zmiany pojawiające się w proce-
sie. Nowoczesne wtryskarki WITT-
MANN BATTENFELD z układem ste-
rowania UNILOG B8 pozwalają
na oddanie części odpowiedzialno-
ści za jakość prowadzonej produk-
cji maszynie. Oferowane systemy
samokontroli i samo optymalizacji
pozwalają, by układ sterowania
tworzywa P 1 19
wtryskarki samoistnie dokonywał
korekty parametrów na etapie do-
zowania i wtrysku.
Nowy wymiar sztucznej inteligencji
pozwala, by wtryskarka w trakcie
trwania cyklu dokonała niezbęd-
nych zmian zmierzających do uzy-
skania idealnej powtarzalności
procesu.
Kolejną zmianą, jaka może pozwo-
lić na obniżenie kosztów produkcji
jest ograniczenie przestojów ma-
szyny. Jako wyposażenie opcjonal-
ne wtryskarek sugerowany jest sys-
tem CMS Central Monitoring Sys-
tem. W ramach CMS wtryskarka
wyposażona zostaje w szereg do-
datkowych czujników, które
w sposób stały kontrolują jej para-
metry i stan techniczny. Niczym
bolid formuły F1, najważniejsze
parametry pracy maszyny kontro-
lowane są w każdym z cykli. Wie-
dza o zmianach stanu maszyny po-
zwala na zapobieganie awariom,
planowanie przeglądów zgodnie
z ich rzeczywistymi potrzebami.
Nadzór nad maszyną pozwala
na ograniczenie jej przestojów
i podniesienie efektywności wyko-
rzystania.
Pełna integracja urządzeń współ-
pracujących z wtryskarką pozwala
na kontrolę procesu i obniżenie
kosztów prowadzenia produkcji.
Jednym z rozwiązań, które spotka-
ło się w ostatnim czasie z bardzo
pozytywnym przyjęciem przez
klientów są przepływomierze auto-
matyczne WITTMANN FLOWCON.
Przepływomierze zastępujące po-
pularne rotametry znane były
od dawna, ale dopiero integracja
i poprawienie układów sterowania
uwypukliły ich zalety. W roku 2018
w ofercie znalazła się wersja
FLOWCON, która może być monto-
wana na wtryskarkach innych kon-
strukcji niż Battenfeld.
Rozwój firmy i optymalizacja oferty
pod kątem wymagań stawianych
przez klientów jest celem nadrzęd-
nym dla Grupy Wittmann. Wcze-
śniejsze hasło „Wszystko z jednej
ręki” uzupełnia dziś o rozwiązania
kompetentne i mogące zadowolić
bardzo różnych klientów.
WITTMANN BATTENFELD
Polska
ul. Radziejowicka 108
05-825 Grodzisk Mazowiecki
tel.: +48 22 724 38 07
info@wittmann-group.pl
www.wittmann-group.com
 reklama tworzywa P 1 19

Tworzywo
z grzyba
Nie tylko mikologów ciekawią
właściwości fizyczne grzybów.
Jak się okazuje, przedstawicie-
lami królestwa Funghi zaintere-
sowali się też studenci poli-
techniki w Lozannie. Zespół
studentów inżynierii środowi-
ska tej uczelni pracuje nad spo-
sobem uprawy biodegradowal-
nego materiału z grzybni. Jak
twierdzą, ma on obiecujące
właściwości i może zastąpić
tworzywo sztuczne.
Nibytkanka składająca się nit-
kowatych strzępków może łą-
czyć różne podłoża, takie jak
zrębki drzewne, a otrzymana
w ten sposób mieszanina może
być formowana np. w cegły,
bądź panele. Ośmiu studentów
EPFL (École Polytechnique
Fédérale de Lausanne) zbadało,

Zielone światło
w jaki sposób grzybnia – którą
każdy może wyhodować samo-
dzielnie – mogłaby potencjal-
nie zastąpić tworzywo sztucz-
ne.
Materiały na bazie grzybni mo-
gą stanowić obiecującą alter-
natywę, ponieważ są nie tylko
lekkie, tanie i łatwe w produk-
cji, umożliwiają też recykling
odpadów i mogą ulec biode-
gradacji w ciągu zaledwie
trzech miesięcy. Obecnie w in-
ternecie dostępnych jest wiele
zestawów do samodzielnej
uprawy; wystarczy grzybnia,
dla biotworzyw
KRAUSS MAFFEI

podłoże i odrobina cierpliwo-
ści. Pierwszym krokiem jest
uprawa grzybni w sterylnym
lub pasteryzowanym środowi-
sku na podłożu z odrobiną wo-
dy i mąki. Powstała w ten spo-
sób mieszanka jest następnie
wlewana do formy. Po stward-
nieniu, które trwa około tygo-
dnia, substancja jest następnie
„pieczona” w niskiej tempera-
turze, aby zatrzymać wzrost
i utrwalić kształt przedmiotu.
Rezultatem jest lekki i solidny
obiekt o małej gęstości – po-
dobnie jak gdyby został wypro-
dukowany przy użyciu dru-
ku 3D.
Zamiast używać zestawu do sa-
modzielnej uprawy, studenci
stworzyli własną wersję mie-
szanki, używając grzybni z lo-
kalnych grzybów pochodzą-
cych z regionu Jura. Otrzymany
materiał poddano następnie
wielu testom.
Czy wytwarzanie detali z biotworzyw jest skomplikowane i wymaga tylenodiaminy oraz kwasu sebacy-
specjalnego przygotowania produkcji? Jakie wartości parametrów nowego pochodzącego z oleju ry-
procesu wtryskiwania przyjąć, by jakość wyprasek była jak najwyż- cynowego. Zawartość biomasy
sza? Okazuje się, że przejście na produkcję detali z biopolimeru jest w PA610 wynosi 60% dlatego mó-
w wielu przypadkach mniej skomplikowane niż uruchomienie pro- wimy o biopochodnym poliami-
dukcji dla nowego polimeru syntetycznego. Firma KM przy współpra- dzie.
cy z niemieckimi uczelniami przeprowadziła serię badań. Okazało się, Firma KraussMaffei przy współpra-
że wybrane biotworzywa mają porównywalną charakterystykę co ich cy z niemieckimi uczelniami tech-
konwencjonalne odpowiedniki. nicznymi przeprowadziła szereg
badań pozwalających odpowie-
Zubożenie przyrody w zasoby źró- wencjonalnego poliamidu PA6 dzieć na pytania, jakie optymalne
deł nieodnawialnych, problemy i PA66. Różni się mniejszą adsorp- warunki przetwórcze należy zasto-
z właściwym postępowaniem z od- cją wody, lepszą odpornością sować dla biotworzywa PA 610?
padami z tworzyw sztucznych na hydrolizę i większą odpornością Testy wykonano na dwóch analo-
przyczyniają się do ekologicznej na pęknięcia naprężeniowe. Polia- gicznych tworzywach, PA610 oraz
dewastacji Ziemi. Czynniki te oraz midy należą do tworzyw termopla- na konwencjonalnym PA6 i porów-
postępujący rozwój cywilizacji wy- stycznych o budowie częściowo nano własności gotowych detali
muszają na producentach opraco- krystalicznej. Z uwagi na właściwo- wytworzonych przy różnych usta-
wywanie alternatywnych, biode- ści fizykochemiczne znalazły zasto- wieniach parametrów procesu
gradowalnych tworzyw sztucz- sowanie w wielu gałęziach prze- przetwórczego np. temperatury
nych, w których zastosowana bio- mysłu do produkcji opakowań lub cylindra, prędkości wtrysku, prze-
masa pochodzi z zasobów odna- jako tworzywo techniczne. Produ- ciwciśnienia, czasu chłodzenia.
wialnych. kuje się z nich np. włókna synte- Próbki w postaci wiosełek wypro-
Jednym z takich tworzyw opartym tyczne i można je przetwarzać po- dukowano na hydraulicznej wtry-
w głównej mierze na źródłach od- przez formowanie wtryskowe i wy- skarce CX z tworzywa PA6 i PA610
nawialnych, lecz nie ulegającym tłaczanie. w wersji bez napełniaczy oraz
biodegradacji jest poliamid PA610, Biotworzywo PA610 powstaje w wersji ze wzmocnieniem w po-
stanowi on alternatywę dla kon- w procesie polimeryzacji heksame- staci włókna szklanego w ilo-
tworzywa P1 1 9

ści 30 %. Pierwszym zadaniem by- trzymałość na rozciąganie próbek,

ła ocena zmian lepkości dwóch
tworzyw, konwencjonalnego PA6
oraz biopochodnego PA610.
W tym celu wiosełka poddano dłu-
gotrwałemu ogrzewaniu w tempe-
raturze 80°C, a następnie przemie-
lono je w młynie. Lepkość materia-
łu określono w wiskozymetrze za-
równo przed, jak i po obróbce ter-
micznej. Okazało się że zmiany
w lepkości tworzywa PA610 oraz
PA6 są porównywalne. Oznacza to,
że PA610 jest tak samo odporny
gdy zmieniano prędkość wtrysku
i przeciwciśnienia, PA610 nie za-
chowywał się znacząco inaczej niż
PA6. Gdyż zmiana w prędkościach
wtrysku, na mniejsze lub większe
niż wartości startowe, tylko nie-
znacznie wpłynęła na zmniejszenie
wytrzymałości na rozciąganie dla
PA610, natomiast dla PA6 wytrzy-
małość na rozciąganie nieznacznie
zwiększyła się.
Dla materiałów wzmocnionych
włóknem szklanym, wytrzymałość KRAUSS MAFFEI

na długotrwałe ogrzewanie na rozciąganie nieznacznie wzrosła towano zmian własności mecha-

w temperaturze 80°C i może w niej
pracować przy założonych obcią-
żeniach, jak konwencjonalny PA6.
Zadbano jak zmienią się właściwo-
ści mechaniczne wyprasek, gdy
zmienimy parametry procesu wtry-
sku. Na początek przyjęto startowe
wartości parametrów wytrysku,
czyli temperaturę cylindra 270°C,
prędkość wtrysku 30 cm³/s, prze-
ciwciśnienie 30 bar i czas cy-
klu 54 s. W tych warunkach wy-
tworzono część próbek.
Kolejna grupa wyprasek została
wytworzona w innych czasach cy-
klu 60 i 300 sekund, w celu okre-
ślenia czy własności mechaniczne
próbek zmieniają się w zależności
od czasu przebywania próbek
w formie. Następnie zmieniono
temperaturę cylindra na 250°C
i 290°C, prędkość wtrysku na 20
i 40 cm³/s i przeciwciśnienie
na 10, 50 i 80 barów. --Za każdym
razem zmieniano tylko jeden para-
metr. Wytworzone próbki z PA610
i PA6 poddano próbom na rozcią-
ganie, a następnie porównano wy-
niki. Co ustalono? Okazało się, że
zmiana parametrów procesu wtry-
sku tylko nieznacznie wpłynęła
na własności mechaniczne PA610
i PA6 i tak naprawdę nie zaobser-
wowano znaczących różnic. Otrzy-
mane wyniki były zbliżone do war-
tości wzorcowych podanych w ta-
belach.
Próbki bez włókna szklanego, wy-
tworzone w dłuższym czasie cyklu,
wykazywały mniejszą wytrzyma-
łość na rozciąganie. Podobny efekt
zaobserwowano dla próbek wy-
tworzonych przy temperaturze cy-
lindra 250°C i 290°C. Nie odnoto-
wano większego wpływu na wy-
gdy czasy cyklu były dłuższe, na-
wet dla temperatury cylin-
dra 290°C, dla temperatury
w 250°C lekko spadła. Wpływ
zmiany wartości prędkość wtrysku
i przeciwciśnienia na wytrzymałość
na rozciąganie próbek był niska.
Biotworzywo PA610 wzmocnione
włóknem szklanym, nie zachowy-
wało się znacząco inaczej niż PA6.
Zmierzono także skurcz próbek
po ogrzaniu.
Próbką wyjściową była dłu-
gość 171.90 mm dla PA6. Odnoto-
wano, że w przypadku PA610 wy-
stąpił większy skurcz niż w przy-
padku konwencjonalnego PA6.
Skurcz niewzmocnionego włók-
nem szklanym PA610 wyniósł oko-
ło 2%, natomiast w przypadku nie-
wzmocnionego PA6 wyniósł po-
między 1,3 a 1,7. Dla poliamidów
z 30% zawartością włókna szklane-
go różnica pomiędzy biopolime-
rem a konwencjonalnym tworzy-
wem była niższa, bo dla PA610
wartość skurczu wyniosła w oko-
ło 0,47% a dla PA6 około 0,41%.
Produkcję przeprowadzono stosu-
jąc różne typy ślimaków. Zastoso-
wano 3-strefowy ślimak uniwersal-
ny przeznaczony do większości
tworzyw termoplastycznych StS, 3-
strefowy ślimak do materiałów
wrażliwych na ścinanie NKS, ślimak
HPS-M do bardzo dobrej homoge-
nizacji.
Aby wyniki były wiarygodne posze-
rzono zakres biotworzyw i prze-
tworzono: PA610, PA 1010, PLA
(polilaktyd), PP z włóknem natural-
nym w ilości 20%, Bio-PE oraz bio-
degradowalną mieszankę skrobi
ziemniaczanej i bipolimeru.
W większości przypadku nie odno-
nicznych próbek w zależności
od rodzaju użytego ślimaka. Jedy-
nie PA1010 wymagał modyfikacji,
natomiast pozostałe biotworzywa
można było z powodzeniem prze-
twarzać na standardowym ślima-
ku.
Badany biopolimer PA610 ma po-
dobne właściwości przetwarzania,
co konwencjonalny PA6. Jednak
PA610 ma większą tendencję
do odkształceń niż PA6. Tylko
w wyjątkowych przypadkach wy-
magana jest specjalna geometria
ślimaka. Jednakże decydując się
na zastosowanie w produkcji bio-
tworzywa należy dokładnie prze-
analizować właściwy dobór para-
metrów procesu i dostosować for-
mę do nowego materiału. Upo-
ważnionym przedstawicielem fir-
my KraussMaffei w Polsce jest
spółka Dopak z siedzibą we Wro-
cławiu.
Artykuł opracowano na podstawie
badań udostępnionych przez firmę
KraussMaffei.
DOPAK
ul. Sokalska 2
54-614 Wrocław
tel.: +48 71 35 84 000
dopak@dopak.pl
www.dopak.pl
 tworzywa i Êrodowisko tworzywa P 1 19

Edyta Gibas dla Plastech.pl

BIOTWORZYWA
ARC
W PRAKTYCE
Zapoczątkowany w ubiegłym stuleciu i trwający do chwili obecnej sie dezintegracji materiału wywo- szczegółowo zakresu pojęcia bio-
intensywny wzrost produkcji opakowań z tworzyw polimerowych łanej czynnikami abiotycznymi degradacja, co może być kłopotli-
powoduje zanieczyszczenie środowiska przyrodniczego w wyniku w obecności tlenu, a następnie we szczególnie dla konsumentów,
rosnącej ilości odpadów. Ze względu na długi czas rozkładu tworzyw bioasymilacji przez mikroorgani- którzy nie znajdują wytycznych po-
termoplastycznych w warunkach naturalnych wydawało się, że poli- zmy. Wyjątkiem są tworzywa stępowania z odpadem poużytko-
mery biodegradowalne jako tworzywa przyjazne środowisku natu- otrzymywane z celulozy oraz PHA, wym. Biodegradacja jest definio-
ralnemu będą ciekawą alternatywą. które ulegają jednoetapowemu wana przez normy przedmiotowe,
procesowi biorozpadu bez fazy jako:
Określenia „polimery biodegrado- lakton) [PCL], poli (adypinian 1,4- rozdrobnienia. Nie bez znaczenia „rozkład tworzywa, którego degra-
walne” oraz „polimery komposto- butylenu-co-tereftalan 1,4-butyle- pozostaje fakt, że pozostałości dacja jest skutkiem działalności na-
walne” po raz pierwszy pojawiły nu) [PBAT] oraz poli (bursztynian tworzyw nadal mogą być szkodli- turalnie występujących mikroorga-
się w latach 80. XX wieku. Polime- butylenowy) [PBS]. Natomiast we dla biocenozy środowiska. Bio- nizmów, takich jak bakterie, grzy-
ry biodegradowalne nazywane są w drugiej grupie najważniejsze po- degradacji najłatwiej ulegają poli- by i glony” [ASTM D 6400- 04],
również „zielonymi” polimerami limery to polilaktyd [PLA], poli mery odznaczające się brakiem „rozkład tworzywa, który objawia
(ang. green polymers) lub polime- (kwas hydroksymasłowy) [PHB], bocznych odgałęzień i możliwie jak się zmniejszeniem masy molowej
rami przyjaznymi środowisku (ang. a także kopolimer poli (kwas hy- największą liniowością, które fragmentów łańcucha, wywoła-
environmentally friendly poly- droksymasłowy-co-hydroksywale- zwiększają podatność makroczą- nym przez działanie naturalnie wy-
mers). Natomiast w latach 90. rianowy) [PHBV]. Od wielu lat zna- steczek na działanie enzymów. Po- stępujących mikroorganizmów, ta-
ubiegłego wieku zauważono po- ne są kompozyty polimerów nie- za tym, podatność ta jest tym kich jak bakterie, grzyby i glony”
tencjał tego typu materiałów biodegradowalnych z biodegrado- większa, im więcej w makroczą- [PN-EN ISO 472: 2002].
do celów opakowaniowych. walnymi napełniaczami typu skro- steczce jest grup chemicznych Zgodnie z normą EN 13432, biode-
Zgodnie z European Bioplastics As- bi lub celulozy. wrażliwych na ich działanie (np. gradowalność określa się dokonu-
sociation polimery biodegradowal- Stanowią one jednak inną grupę grupy estrowe, hydroksylowe, kar- jąc pomiaru faktycznej przemiany
ne można podzielić na dwie głów- materiałów polimerowych. Roz- boksylowe, eterowe). Ważny jest metabolicznej materiału kompo-
ne grupy: uzyskiwane z surowców kład biodegradowalnego składnika również odpowiedni stopień kry- stowalnego w wodę, dwutlenek
petrochemicznych oraz otrzymy- takiej kompozycji powoduje, że ca- staliczności, ciężar cząsteczkowy węgla i komórki biomasy. W nor-
wane z surowców odnawialnych. ły materiał traci swoją spójność, co i brak wiązań sieciujących. Degra- mie tej założono, że biodegrado-
Te ostatnie często nazywa się „po- w rezultacie prowadzi do jego roz- dacja zależy także od takich czyn- walnymi produktami są takie,
dwójnie zielonymi” ze względu drobnienia i rozproszenia w środo- ników jak rodzaj czynnych mikro- z których w ciągu 6 miesięcy wy-
na charakter zarówno surowców, wisku. organizmów, warunki środowisko- dzieli się 90% całkowitego teore-
jak i produktów. Do pierwszej gru- Proces biodegradacji przebiega we oraz kształt wyrobu finalnego. tycznego CO2 w warunkach kom-
py zalicza się m.in. poli (ε-kapro- najczęściej dwuetapowo: w proce- Normy przedmiotowe nie określają postowania.
 tworzywa i Êrodowisko
Warto wspomnieć, że biodegrado-
walność materiału nie jest tożsama
z pojęciem kompostowalność.
Wszystkie polimery kompostowal-
ne są biodegradowalne, natomiast
nie wszystkie biodegradowalne są
kompostowalne. Powstający
w procesie rozpadu tworzywa
kompost podlega wymaganiom
dotyczącym nawozów i nie może
zawierać substancji toksycznych
ani niepodlegających rozkładowi,
takich jak np. farby drukarskie. Ter-
min biodegradacja, stosowany jest
często niepoprawnie, w odwołaniu
do innych mechanizmów, powo-
dujących rozpad tworzyw, takich
jak biokorozja, degradacja in vivo
czy rozpad w środowisku.
Jakie tworzywa nadają się
do kompostowania?
Procesowi temu, oprócz odpadów
zielonych, można poddać specjal-
nie oznakowane tworzywa. Certy-
fikat na kompostowalność ozna-
cza, że dla danego typu tworzywa,
w warunkach kompostowania
przemysłowego, czas jego rozkła-
du jest porównywalny do czasu
trwania cyklu kompostowania,
a proces ten przebiega zgodnie
z obowiązującymi normami. Nale-
ży pamiętać o tym, że tworzywa
do kompostowania przydomowe-
go powinny posiadać certyfikat
świadczący o tym, że rozłożą się
w niższej temperaturze. Tworzywa
kompostowalne zakopane w gle-
bie, bądź wyrzucone na wysypisko
śmieci, z powodu niezachowania
wymagań środowiska degradacji,
mogą w niezmienionej formie,
przez kilka lat, stanowić poważne
zagrożenie dla flory i fauny tych
środowisk. Podobnie, tworzywa
posiadające wyłącznie certyfikaty
biodegradowalności (czy to w gle-
bie, czy wodzie) nie są przeznaczo-
ne do kompostowania, ponieważ
ze względu na skład lub mecha-
nizm degradacji mogą poważnie
zaburzyć ten proces.
Błędnym założeniem przeciętnego
konsumenta biotworzyw jest to, że
produkty nadające się do kompo-
stowania to takie, które można
bezkarnie wyrzucić do środowiska,
gdzie łatwo i szybko ulegną rozkła-
dowi.
Warto pamiętać, że proces biode-
gradacji przez mikroorganizmy to
nic innego niż proces chemiczny,
w którym głównym katalizatorem
ułatwiającym rozkład materii są
enzymy. Szybkość procesów che-
micznych i biochemicznych zależy
w dużej mierze od chemiczno-fi-
zycznych warunków środowiska:
stężenia tlenu, pH, wilgotności,
temperatury i oczywiście parame-
trów biologicznych takich jak ilość
i jakość mikroorganizmów. Choćby
z tego względu można przewidy-
wać, że inaczej będzie przebiegał
proces biodegradacji w kompoście,
a inaczej w zbiornikach wodnych.
Biodegradowalność i recykling to
poważne wyzwanie dla biotwo-
rzyw. Okazuje się, że biodegrada-
cja plastików konsumpcyjnych ma
negatywny wpływ na środowisko.
Pierwszym problemem jest to, że
istnieje wiele różnych rodzajów
biodegradacji. Niektóre biotworzy-
wa ulegają degradacji pod wpły-
wem tlenu i promieniowania ultra-
fioletowego, więc ściółka pozosta-
wiona na słońcu również ulegnie
degradacji. Nie ulega jednak całko-
witemu rozkładowi, proces trwa
lata i uwalnia toksyczne chemika-
lia.
Niektóre tworzywa sztuczne są za-
projektowane do biodegradacji
podczas kompostowania, nato-
miast jeśli nie są kompostowane,
to nie przynosi to niczego dobrego
dla środowiska. Tylko kilka rodza-
jów biotworzyw można komposto-
wać w przydomowej kompostow-
ni. W efekcie przetrzymywanie bio-
tworzywa w przydomowym kom-
postowniku powoduje jedynie za-
nieczyszczenie kompostu frakcją
polimerową. Większość biopolime-
rów wymaga procesów komposto-
wania przemysłowego. Powoduje
to wiele zamieszania dla konsu-
mentów.
Co gorsza, bardzo trudno jest od-
różnić biotworzywa od innych
tworzyw sztucznych. Jeśli niewiel-
ka ilość tworzywa PLA zostanie
przypadkowo pomieszana z PET
w strumieniu recyklingu, powstałe
z recyklingu produkty z tworzyw
sztucznych będą gorszej jakości
i o znacznie obniżonych parame-
trach wytrzymałościowych. Nastrę-
czą też problemów z ponownym
przetwórstwem ze względu na róż-
ne temperatury przetwórstwa, hi-
groskopijność PLA i itp.
PLA jest jednym z pierwszych pro-
dukowanych komercyjnie biotwo-
rzyw. Polilaktyd [PLA] przypomina
swoimi właściwościami mecha-
nicznymi PS. Może być przetwarza-
ny za pomocą znanych maszyn,
urządzeń i technologii. PLA prze-
twarza się w temperaturze w za-
kresie od 180°C do 200°C. Jednak
już w tych warunkach może on
ulegać częściowej degradacji za-
równo hydrolitycznej, jak i oksyda-
cyjnej, bądź depolimeryzacji.
Ponieważ PLA jest tworzywem hi-
groskopijnym, w większości przy-
padków granulat wymaga susze-
nia przed rozpoczęciem procesu
przetwarzania. Ze względu
na wrażliwość polimerów biode-
gradowalnych na ciepło, wilgot-
ność i naprężenia ścinające są one
trudniejsze w procesie przetwór-
czym niż ich niebiodegradowalne
odpowiedniki. Z tych względów
mogą one ulegać częściowej de-
gradacji już na etapie procesu
przetwórczego.
W określonych warunkach PLA ule-
ga biodegradacji. Produkty wytwa-
rzane z PLA są podatne na kompo-
stowanie w instalacjach przemy-
słowych, gdzie można kontrolo-
wać temperaturę (powyżej 70°C)
i wilgotność (min. 70% RH). W teo-
rii wszystko wygląda dobrze. Jed-
nak problem jest taki, że PLA naj-
częściej do kompostowni nie trafia
(chyba że jest wydzielone np. w za-
kładach przemysłowych jako osob-
na, niezanieczyszczona frakcja od-
padów).
W domowych warunkach kompo-
stowanie tego materiału jest
utrudnione lub prawie niemożliwe
(dużo dłuższy proces rozkładu niż
innych kuchennych odpadków).
Obecnie nasz rynek nie jest jeszcze
gotowy na PLA i nie ma zakładów
przetwarzania, które chciałaby go
przyjąć. Nie przyjmują go także
kompostownie.
PLA jest szczególnie podatny
na degradację termiczną przy uży-
ciu tradycyjnych mechanicznych
metod recyklingu. To ograniczenie
znacznie ogranicza odzyskiwanie
i ponowne używanie PLA. Jako al-
ternatywa dla mechanicznego re-
cyklingu, recykling chemiczny PLA
odzyskuje bloki konstrukcyjne poli-
meru oraz monomery. Ten proces
generuje jednak duże ilości odpa-
dów rozpuszczalnikowych, używa-
nych do wymywania frakcji mono-
merów.
Poważnym problemem jest rów-
nież segregacja odpadów tworzy-
wowych. Opakowania termofor-
mowalne z PLA, ze względu na po-
dobny wygląd fizyczny i przejrzy-
stość podobną do PET i PS, trafiają
do jednego kontenera. Problemem
jest rozróżnienie kolorowych wyro-
bów z PLA od innych wyrobów po-
liestrowych i najczęściej trafiają
one do zmieszanych tworzyw
sztucznych, gdyż zwykle termofor-
mowalny PET jest przezroczysty.
W przypadku, gdy zakład prze-
twórstwa tworzyw polimerowych
wykorzystuje sortujące urządzenia
optyczne, PLA można łatwo odróż-
nić od PS lub PET. Natomiast gdy
stosuje się sortowanie ręczne, PLA
zostanie pozostawiony w strumie-
niu PET. Rozdzielanie różnych two-
rzyw sztucznych można wykonać
na wiele różnych sposobów, w tym
separację elektrostatyczną, techni-
ki podczerwieni, a także flotację.
Ta ostatnia metoda jest łatwo
przeprowadzana w celu oddziele-
nia poliolefin (o ciężarze właści-
wym poniżej 1) od nylonów i polie-
strów.
Zasadniczą częścią procesu jest od-
dzielenie biodegradowalnych two-
rzyw sztucznych, takich jak PLA,
od przetwarzalnych tworzyw
sztucznych, np. PET. W mieszanym
tworzywa P 1 19
strumieniu poliestrów rozdzielanie
można prowadzić przez kontakto-
wanie strumienia z rozpuszczalni-
kiem, takim jak chloroform, w celu
rozpuszczenia składnika PLA. Nie-
rozpuszczony PET można następ-
nie wysuszyć i wysłać do dalszego
przetwarzania.
Problemem w kwestii zbierania
i segregacji odpadów oraz recyklin-
gu jest też fakt, że nie wszystkie
tworzywa biodegradowalne mogą
być poddawane recyklingowi ma-
teriałowemu lub energetycznemu.
Ponadto użycie mieszanek polime-
rów syntetycznych i naturalnych
może zakłócić istniejący już system
recyklingu.
Gdy wyczerpiemy już wszystkie
możliwości powtórnego wykorzy-
stania czy recyklingu materiałów,
procesy te okażą się na danym te-
renie nieopłacalne lub też dyspo-
nujemy odpadami zmieszanymi
w stopniu uniemożliwiającym roz-
dzielenie to wtedy, w procesie od-
zysku energetycznego, możemy
odzyskać przynajmniej część ener-
gii włożonej w wyprodukowanie
towarów, które stały się odpada-
mi. Spalaniu można poddać jednak
jedynie te z odpadów, których
wartość opałowa przewyższa ilość
energii włożoną w sam proces ich
spalenia.
Proces ten ma sens przy spalaniu
tworzyw sztucznych, gdyż ich war-
tość opałowa, kształtująca się
w granicach 30–45 GJ/t przewyż-
sza węgiel i dorównuje ilości ener-
gii pozyskanej ze spalania gazu
ziemnego lub oleju opałowego.
Ostatnim i najmniej pożądanym
kierunkiem zagospodarowania od-
padów jest ich składowanie na wy-
sypiskach śmieci. Powinny tu tra-
fiać odpady, których nie udało się
wydzielić z recyklingu, dla których
recykling energetyczny jest nie-
opłacalny oraz wszelkie tworzywa
oznakowane jako degradowalne,
z wyłączeniem tworzyw kompo-
stowalnych.
Jeżeli uda się w Polsce osiągnąć za-
kładane przez dyrektywę unijną
wskaźniki, to do 2020 roku mamy
składować nadal do 35% odpa-
dów. Warto zadbać o to, żeby tak
zutylizowane materiały zajmowały
jak najmniej miejsca na wysypi-
skach. Rozwiązaniem kompromi-
sowym pomiędzy recyklingiem,
a składowaniem są więc np. two-
rzywa degradowalne. Materiały ta-
kie powinny w krótkim czasie ulec
tzw. oksofragmentacji lub biode-
gradacji pozwalając na zmniejsze-
nie objętości odpadów na składo-
wiskach.
Publikacja jest przedrukiem treści
z portalu Plastech.pl. Za zgodą re-
dakcji.
t
 surowce tworzywa P 1 19

Dla motoryzacji, elektrotechniki rzenia modyfikowanego gatunku

Wytrzymały naszego materiału można produ-

kować części zamków”, wyjaśnia dr

mechanicznie Wytrzymałość Thomas Linder, ekspert w zakresie

poliamid
Nowy proszek poliamidowy
(PA 6) firmy Evonik charaktery-
zuje się wysoką wytrzymałością
mechaniczną, a także doskona-
łą odpornością chemiczną
i temperaturową. Temperatura
ugięcia pod obciążeniem (HDT
B) wynosi około 195°C. Ponad-
to, materiał cechuje się niską
absorpcją wody – poniżej 3%
– co ma pozytywny wpływ
na przetwarzalność w druku 3D
i stabilność wymiarową druko-
wanych elementów 3D.
„Nowe, gotowe do użycia ma-
teriały, optymalnie dostosowa-
ne do konkretnej drukarki i roz-
szerzające zakres zastosowań
w wyższych temperaturach,
przesuwają branżę druku 3D
o krok dalej w kierunku pro-
dukcji seryjnej” – powiedział
Mark Zhao, założyciel i dyrek-
tor generalny TPM 3D, chiń-
skich maszyn do selektywnego
spiekania laserowego (SLS)
OEM. „Widzimy duże zapotrze-
bowanie na rozwiązania 3D
i sztywność
Wymagania w zakresie długoterminowej odporności na cykliczne ob-
ciążania mechaniczne, zwanej również wytrzymałością zmęczeniową
stale rosną, zwłaszcza w odniesieniu do części z tworzyw sztucznych
znajdujących się pod maską.
Z tego względu koncern LANXESS,
producent specjalistycznych środ-
ków chemicznych, opracowuje no-
wą serię poliamidów 6 pod nazwą
Durethan Performance. Nowe ga-
tunki są kilka razy bardziej odporne
na zmęczenie materiału pod wpły-
wem pulsujących obciążeń niż
standardowe produkty o tej samej
zawartości włókna szklanego.
Pierwsze produkty z tej serii to sta-
bilne termicznie materiały Dure-
than BKV30PH2.0, BKV35PH2.0
i BKV40PH2.0 o zawartości włókna
szklanego w wysokości 30%, 35%
i 40%.
Seria obejmuje również odporny
na uderzenia modyfikowany Dure-
than BKV130P o 30% zawartości
włókien szklanych. Litera „P” w na-
LANXESS
zwie produktów odnosi się do sło-
wa „Performance” (wydajność).
Części komory silnika,
ultralekkie konstrukcje
i elektronarzędzia
„Dzięki tym nowym produktom
staramy się odpowiedzieć na zapo-
trzebowanie na materiały do zasto-
sowań w przemyśle motoryzacyj-
nym do takich części jak układy po-
boru powietrza, moduły filtra ole-
jowego czy hamulca postojowego.
Istnieje ogromny potencjał zasto-
sowań dla tych materiałów rów-
nież w produkcji obudów i części
strukturalnych elektronarzędzi, ta-
kich jak wiertarki i szlifierki. Jeżeli
chodzi o przemysł meblarski,
na przykład, z odpornego na ude-
rozwoju materiałów Durethan
w koncernie LANXESS. Oprócz wła-
ściwości dynamicznych profil me-
chanicznych właściwości statycz-
nych nowych materiałów konstruk-
cyjnych również został poprawio-
ny. Charakteryzują się one na przy-
kład większą wytrzymałością
na rozciąganie niż standardowe
produkty o tej samej zawartości
włókna szklanego. „Właściwości
mechaniczne sprawiają, że mate-
riały Durethan Performance na ba-
zie poliamidu 6 w wielu przypad-
kach stanowi alternatywę dla
związków poliamidu 66, który
w ostatnich latach bardzo zdrożał.
Taką zmianę często można prze-
prowadzić bez zwiększania zawar-
tości włókna szklanego, dzięki cze-
mu nie jest potrzebna akceptacja
wyższej gęstości, a tym samym ma-
sy materiałów”, wyjaśnia Thomas
Linder.
Szeroko zakrojone
badania Wöhlera
Koncern LANXESS bada właściwo-
ści dynamiczne nowych związków
na pokazowych elementach przy-
pominających ultralekkie części
konstrukcyjne. Tak zwany element
HiAnt to formowany wtryskowo
profil w kształcie litery U, który
po wewnętrznej stronie jest

w wyższym zakresie tempera-

tur – na przykład w przemyśle
motoryzacyjnym i elektronicz-
nym. Dlatego z przyjemnością
zastosowaliśmy nowy, odpor-
ny na temperaturę materiał ra-
zem z Evonik”.
Nowy proszek polimerowy z se-
rii PA 6 firmy Evonik o prawie
okrągłym kształcie ziarna wy-
różnia się doskonałą sypkością
i właściwościami użytkowymi,
dzięki czemu nadaje się
do wszystkich technologii dru-
ku 3D opartych na proszku. Za-
strzeżona procedura Evonik
jest stosowana do produkcji
materiału wysokotemperaturo-
wego w zakładzie w Marl.
Rynek druku 3D kwitnie, odno-
towując dwucyfrowe stopy
wzrostu. Evonik jest liderem
w produkcji proszków PA 12,
które są stosowane w techno-
logiach dodatków od ponad 20
lat. Oprócz proszków polietero-
eteroketonowych (PEEK)
i PA 12, portfolio firmy obej-
muje proszki elastycznego poli-
eteroamidu-blokowego (PEBA),
a także pełną gamę dodatków,
takich jak dyspersje, modyfika-
tory płynięcia i dodatki proce-
sowe.
tworzywa P1 1 9
wzmocniony poprzecznymi żebra-
mi. Oprócz innych testów przepro-
wadzono również badania Wöhle-
ra tych praktycznych próbek mate-
riału pod kątem wytrzymałości
na trzypunktowe zginanie. Pod-
czas testów Durethan
BKV30PH2.0, na przykład, wykazy-
wał się okresem eksploatacji około
trzykrotnie dłuższym niż standar-
dowy poliamid 6 o 30% zawartości
włókien szklanych przy obciążeniu
zginającym o wartości 2,75 kilo-
niutonów.
Idealne do produkcji części
strukturalnych poddawanych
wysokim obciążeniom
Koncern LANXESS planuje dalsze
rozszerzenie oferty produktów
z serii Durethan Performance.
Na rynek mają wejść na przykład
dwa materiały o 50% i 60% zawar-
tości włókna szklanego. „Dzięki
wysokiej wytrzymałości i sztywno-
ści te materiały szczególnie dobrze
nadają się do elementów konstruk-
cyjnych znajdujących się pod ob-
ciążeniami dynamicznymi, czyli
na przykład do produkcji ultralek-
kich komponentów w branży mo-
toryzacyjnej, takich jak elementy
nośne do modułów elektrycznych
i elektronicznych” wyjaśnia Tho-
mas Linder.
HiAnt – wsparcie na przestrzeni
całego procesu opracowywania
nowych części
Koncern LANXESS wspiera swoich
klientów w opracowywaniu części
poddawanych wysokim obciąże-
niom cyklicznym na etapach
od koncepcji przez projektowanie
części i narzędzi, aż po rozpoczęcie
produkcji. Te usługi oferowane są
w ramach pakietu usług pod na-
zwą HiAnt i obejmują między inny-
mi liczne testy projektowanych
części. „Oprócz naszych urządzeń
serwohydraulicznych do badania
wytrzymałości na rozciąganie
do określenia krzywych Wöhlera
mamy do dyspozycji również
wstrząsarkę zaprojektowaną
przede wszystkim do badania wi-
bracji do materiałów i części prze-
znaczonych do zastosowań moto-
ryzacyjnych. Taka wstrząsarka po-
zwala na przeprowadzenie wszyst-
kich popularnych testów na wibra-
cje i wstrząsy”, powiedział dr Tho-
mas Linder. Koncern LANXESS re-
alizuje również badania progowe-
go obciążenia dla części układów
chłodzenia oraz testy na zmiany ci-
śnienia i spalanie w kolektorze
wlotowym.
surowce 9
Guma silikonowa
Superbuty
DOW
Firma Dow, znana z historycz- a także ponad 70 lat doświadcze- wiedział Charlie Zimmer, global-
nych innowacji w dziedzinie che- nia w produkcji elastomerów sili- ny dyrektor ds. marketingu ela-
mii i tworzyw sztucznych, udziela konowych z Dow. Podczas gdy stomerów silikonowych Dow Per-
swojej fachowej wiedzy w zakre- guma silikonowa marki SILASTIC formance Silicones.
sie tworzenia nowego systemu została stworzona przez Dow po- Projektanci mody i odzieży na ca-
produkcji obuwia QUANT-U ECCO nad 45 lat temu, ten typ nowo- łym świecie cieszą się dziś niezli-
Shoes. Współpracując z Dassault czesnego elastomeru jest pomoc- czonymi możliwościami dzięki
Systèmes, firma zaprezentowała ny w szybkim prototypowaniu, drukowaniu 3D, a to samo doty-
najnowszy trend w zakresie ma- wytwarzaniu złożonych geome- czy różnych rodzajów obuwia
teriałów, technologii i obuwia trii i nadaje się do zastosowań – zarówno w butach do baletu,
w Japonii w ramach przeglądu przemysłowych, takich jak towa- na wysokich obcasach, butach
wiosenno-letniego ECCO Shoes. ry konsumpcyjne, motoryzacja, do biegania, jak i innych wyjątko-
Obuwie niestandardowe QUANT- elektryczne i inne. wych produktach i projektach ta-
-U zostało wprowadzone do skle- „Współpraca QUANT-U pokazuje kich jak QUANT-U. Ich autorzy wy-
pów i udostępnione entuzjastom jedną z nieskończonych możliwo- dają się gotowi zmienić oblicze
mody w regionie Azji i Pacyfiku. ści ciekłego kauczuku silikonowe- zakupów obuwia dla konsumen-
Niezależne studio interdyscypli- go SILASTIC™ do druku 3D. tów otwartych na technologię.
narne ECCO, Innovation Lab (ILE), Otwiera się dla projektantów po-
kieruje tą nową linią eksperymen- szukujących elastyczności w pro-
talną, oferuje obuwie dopasowa- jektowaniu części i zalet przetwa-
ne do klienta i wynikający z tego rzania związanego z dodatkami,
komfort. Drukowanie 3D to tech- a także zalet gumy silikonowej
nologia stojąca za projektem, pod względem wydajności”, po-
a płynny silikon firmy Dow jest
materiałem, który to umożliwia.
Znany jako płynna guma silikono- Pipe bends & Couplings
wa SILASTIC 3D 3335 (LSR), nowy
materiał do drukowania 3D Dow
jest wykorzystywany do tworze-
nia butów w oparciu o indywidu-
alne dane biomechaniczne użyt-
kownika, z silikonowymi pode-
szwami, które dostosowują się
do kształtu klienta i typowych ru-
chów. Ta forma LSR została stwo-
rzona przez Dow specjalnie
do druku 3D. Charakteryzujący
się niską lepkością, wszechstron-
ny silikon zapewnia gładkie pro-
cesy produkcyjne, wraz z wyma-
ganą wysoką rozdzielczością i do-
kładnością. stainless steel pipe bends and aluminium couplings
Zespół ekspertów oczekuje rów-
suitable for vacuum and pressure conveyors
nież, że przyszli klienci będą mo-
gli korzystać z: stainless steel pipe bends in all common pipe dimensions
• elastyczności i regeneracji from 38.0 x 1.5 mm till 204.0 x 2.0 mm; radii: 75, 250,
• zoptymalizowanego zwrotu
300, 500, 800, 1.000, 1.200 and 1.500 mm (AISI 304)
energii
• amortyzacji highly wear-resistant pipe bends: glass pipe bends
• stabilności stopy. and HVA NIRO® stainless steel pipe bends
To, co wyróżnia nowe przedsię-
wzięcie druku 3D w modzie, ak- - immediately, from stock -
cesoriach i obuwiu, poza innymi,
to ramy czasowe: mniej niż jedna HS Umformtechnik GmbH
godzina na stworzenie w sklepie. D-97947 Grünsfeld Germany
Podsumowując, projekt pomię- Phone +49 (0) 93 46 / 92 99-0
dzy wszystkimi podmiotami, któ-
Fax +49 (0) 93 46 / 92 99-200
rego kulminacją był detaliczny
produkt QUANT-U, zabrał dwa la- www.hs-umformtechnik.de
ta. To połączenie 50 lat wiedzy
na temat obuwia ze strony ECCO, POWTECH, hall 4 / booth 419
 Spis reklamodawców
Reklama Strona Strona www
ARBURG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 . . . . . . . . www.arburg.pl
BIBBY FINANCIAL SERVICES. . . . . . . . 31 . . . . . . . . www.bibbyfinancialservices.pl
BIO-FED . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 . . . . . . . . www.bio-fed.com
DARSTA, HARMO . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 . . . . . . . . www.darsta.pl
DOPAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 . . . . . . . . www.dopak.pl
ELBI, ZEPPELIN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 . . . . . . . . www.elbi.com.pl
FANUC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 . . . . . . . . www.fanuc.pl
84,-

GIMATIC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 . . . . . . . . www.gimaticpolska.pl
GRAFE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 . . . . . . . . www.grafe.pl
GRUPA AZOTY. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 . . . . . . . . . www.e-plastics.eu
GRUPA AZOTY, OXOPLAST . . . . . . . . . 21 . . . . . . . . www.oxoplast.com
HS-UMFORMTECHNIK . . . . . . . . . . . . . 69 . . . . . . . . www.hs-umformtechnik.de
HURMAK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 . . . . . . . . www.hurmak.pl
HUZAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 . . . . . . . . www.huzap.pl
KAPLAST . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 . . . . . . . . www.kaplast.com.pl
LABOTEK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 . . . . . . . . www.labotek.pl
2019

LANXESS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 . . . . . . . . . www.lanxess.com
LUDATEC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 . . . . . . . . www.ludatec.pl
LUDATEC, FPS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 . . . . . . . . www.ludatec.pl
LUDATEC, MODITEC. . . . . . . . . . . . . . . 43 . . . . . . . . www.ludatec.pl
LUDATEC, YUDO. . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 . . . . . . . . . www.ludatec.pl
MASTER COLORS, BREYER . . . . . . . . 39 . . . . . . . . www.mastercolors.com.pl
MASTER COLORS, MORETTO. . . . . . . 59 . . . . . . . . www.mastercolors.com.pl
MASTER COLORS, SINGLE . . . . . . . . . 25 . . . . . . . . www.mastercolors.com.pl
MEUSBURGER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 . . . . . . . . www.meusburger.com
MYCEPPI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 . . . . . . . . www.myceppi.com
NTQ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 . . . . . . . . www.ntqsc.pl
PLAST 2021 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 . . . . . . . . . www.plastonline.org
PLASTECH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 . . . . . . . . . www.plastech.pl
PLASTLINE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14,15. . . . . . www.plastline.com.pl
PLASTOPLAN. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 . . . . . . . . www.plastoplan.pl
PLASTPOL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 . . . . . . . . . www.plastpol.com
STAUBLI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 . . . . . . . . www.staubli.pl
SYNVENTIVE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 . . . . . . . . www.synventive.pl
TWORZYWA.PL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 . . . . . . . . . www.tworzywa.pl
WADIM PLAST . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 . . . . . . . . . www.wadim.pl
WARTACZ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37, 67 . . . . . www.wartacz.com.pl
WARTACZ, CHEN HSONG . . . . . . . . . . 65 . . . . . . . . www.wartacz.com.pl
WITTMANN BATTENFELD . . . . . . . . . . 61 . . . . . . . . www.wittmann-group.pl

Reklamy na terenie Polski (i krajów innych niż wymienione poniżej)

przyjmuje wyłącznie redakcja
• tel. +48 504 278 832
Na terenie:
Niemiec, Austrii i Szwajcarii – Lerner Media Consulting GmbH
• tel. +49 6226 971515
Włoch, Hiszpanii i Portugalii – Mediapoint srl.
Roberto Gallino - roberto.gallino@mediapointsrl.it, +39 10 5704948
Azji - Ringier Trade Media Ltd. (Hong Kong, Tajwan)
Amber Chang - amberchang@ringier.com.hk,
• tel. +886-4-23297318
Nasza oferta dostępna jest w Internecie: www.kwartalnik.tworzywa.pl
In cooperation with

Efektywna
i wielofunkcyjna

Hydrauliczne wtryskarki serii CX – „PO LIFTINGU”

○ Precyzyjny układ filtracji oleju
i łagodny system rozgrzewania
wydłużają jego żywotność
○ Prawie zerowa ilość detali
wybrakowanych i absolutna
niezmienność gramatury wtrysku
dzięki funkcji APCPlus
○ Dopracowany system napędu
o zmiennej prędkości obrotowej wraz
z matami izolacyjnymi odczuwalnie
ograniczają emisję hałasu
○ Intuicyjny system sterowania MC6
z funkcją Eco do energetycznie
optymalnego ustawienia maszyny
○ Integracja robota liniowego
w sterowniku maszyny – to wyższy
komfort programowania i skrócenia
czasu przezbrojenia form
○ Najnowszej generacji napęd Blue
Power Vario Drive znacznie obniża
zużycie energii

DOPAK Sp. z o.o. 54-614 Wrocław • ul. Sokalska 2 • tel. +48 71 35 84 000 www.dopak.pl