ระบบสมการเชิงเส้น THE TUTOR 1

ติวเตรียมสอบคณิตศาสตร์ ม.3
เรื่องระบบสมการเชิงเส้น

จงหาคาตอบของระบบสมการนี้
1. 3x – y = 3 
2x + y = 2 

2. x – 2y = –4 
3x + 4y = 18 

3. x – 2y = 1 
x = 2y + 3 

4. 2x – y = 1 
6x – 3y = 3 

5. 3x + 2y = 1 2 
12x = 48 – 8y 

6. 4x + y = 10 
x + 2y = –1 
 2 THE TUTOR ระบบสมการเชิงเส้น

7. 3x – 2y = 3 
2x – 3y = –3 

8. 2x + y = 2 
2y 
x 3  6

y
9. 4x  5 1 

20
x y 1 
32 

10. 2x 
1 (y  4) 
5
2 (x  2)  y 4 
3

11. 1.5x + 0.5y = 4 

0.5x – y = 0.5 

12. มีเลข 2 จำนวนซึ่งผลบวกของสำมเท่ำของจำนวนมำกกับจำนวนน้อยเท่ำกับ 25 และสี่เท่ำของจำนวนน้อยมำกกว่ำสองเท่ำ

ของจำนวนมำกอยู่ 2 จงหำเลข 2 จำนวนนั้น

13. ถ้ำ 4 เท่ำของจำนวนหนึ่งเป็น 3 เท่ำของอีกจำนวนหนึ่ง และสองเท่ำของผลบวกของ 2 จำนวนนั้น เป็น 28 จงหำผลต่ำงของ

เลข 2 จำนวนนั้น

14. ซื้อเสื้อมำสองสีมสี ีแดงกับสีดำรำคำตัวละ 68 บำทและ 54 บำทตำมลำดับ นำมำคละกัน โดยขำยไปตัวละ 60 บำท เท่ำทุน

พอดี ถำมว่ำ อัตรำส่วนจำนวนเสือ้ 2 สีนี้ เป็นเท่ำไร
 ระบบสมการเชิงเส้น THE TUTOR 3

15. ซื้อมะนำวมำกิโลกรัมละ 32 บำท กับ 40 บำท นำมำคละกัน และนำมำขำยรำคำกิโลกรัมละ 42 บำท ได้กำไร 20% จงหำ
อัตรำส่วนกำรผสมของมะนำว

16. ขวดแรกมีแอลกอฮอล์อยู่ 2% ขวดสองมีแอลกอฮอล์อยู่ 7% ถ้ำนำทั้งสองขวดมำผสมกันเป็นขวดใหม่ได้ 20 ลิตร และมี

แอลกอฮอล์ 5% ถำมว่ำต้องใช้ขวดละกีล่ ิตร

17. เมื่อ 6 ปีที่แล้ว พ่อมีอำยุเป็น 3 เท่ำของลูก โดยอำยุของพ่อห่ำงจำกลูกอยู่ 24 ปี ถำมว่ำปัจจุบันพ่อกับลูกอำยุเท่ำไร

18. อำจำรย์ 2 คน นักเรียน 3 คน ทำควำมสะอำดห้องเรียนเสร็จใช้เวลำ 7 ชั่วโมง แต่ถ้ำอำจำรย์ 4 คน กับนักเรียน 9 คน

ทำควำมสะอำดห้องเรียนเสร็จใช้เวลำ 3 ชั่วโมง ถำมว่ำถ้ำใช้อำจำรย์ 3 คนกับนักเรียน 12 คน จะทำควำมสะอำดเสร็จในเวลำ
กี่ชั่วโมง

19. พี่ต้อมกับพี่โอ๋ขับรถจำกจุดเดียวกันไปเชียงใหม่ โดยพี่ต้อมใช้เวลำทั้งหมด 6 ชั่วโมง, พี่โอ๋ใช้เวลำ 8 ชั่วโมง ซึ่งพี่โอ๋ขับด้วย

อัตรำเร็วน้อยกว่ำพี่ต้อม 30 กิโลเมตร/ชั่วโมง ถำมว่ำ พี่ต้อมขับรถด้วยอัตรำเร็วเท่ำไร

20. พี่เบนพำยเรือตำมน้ำเป็นระยะทำงทั้งหมด 12 กิโลเมตร ใช้เวลำ 2 ชั่วโมง หลังจำกนั้น พำยเรือกลับมำที่จุดเริม่ ต้นใช้เวลำ

3 ชั่วโมง จงหำอัตรำของกำรพำยเรือในน้ำนิ่งและอัตรำเร็วของกระแสน้ำไหล
 ระบบสมการเชิงเส้น THE TUTOR 1

เฉลยละเอียดคณิตศาสตร์ ม.3
เรื่องระบบสมการเชิงเส้น

จงหาคาตอบของระบบสมการนี้
1. 3x – y = 3 
2x + y = 2 
เฉลย
 +  ; 5x = 5
x  55  1
แทนค่า x ใน 
3(1) – y = 3
3–y = 3
3–3 = y
y = 0
ดังนั้นคาตอบ คือ (1, 0)

2. x – 2y = –4 
3x + 4y = 18 
เฉลย
  2 ; 2x – 4y = –8 
 +  3x + 4y + 2x – 4y = 18 – 8
5x = 10
x  10 5  2
แทนค่า x ใน 
3(2) + 4y = 18
4y = 18 – 6
4y = 12
y  12
4  3
ดังนั้นคาตอบ คือ (2, 3)
 2 THE TUTOR ระบบสมการเชิงเส้น

3. x – 2y = 1 
x = 2y + 3 
เฉลย
x – 2y = 3 
 – ; (x – 2y) – (x – 2y) = 3 – 1
x – 2y – x + 2y = 2
0 = 2 (ไม่จริงเสมอ)
ดังนั้น ไม่มีคาตอบของระบบสมการนี้

4. 2x – y = 1 
6x – 3y = 3 
เฉลย
  3 ; 6x – 3y = 3 
 –  ; 0 = 0 (เป็นจริงเสมอ)
ดังนั้น คาตอบคือ จานวนจริงใดๆ
5. 3x + 2y = 1 2 
12x = 48 – 8y 
เฉลย
; 12x + 8y = 48 
  4 ; 12x + 8y = 48 
 –  ; 0 = 0 (จริงเสมอ)
ดังนั้น คาตอบคือ จานวนจริงใดๆ

6. 4x + y = 10 
x + 2y = –1 
เฉลย
  2 ; 8x + 2y = 20 
 –  ; 8x + 2y – (x + 2y) = 20 – (–1)
8x + 2y – x – 2y = 21
7x = 21
x = 3
แทน x ใน  ได้ 12 + y = 10
y = 10 – 12 = –2
ดังนั้น คาตอบคือ (3, –2)
 ระบบสมการเชิงเส้น THE TUTOR 3
7. 3x – 2y = 3 
2x – 3y = –3 
เฉลย
  2 ; 6x – 4y = 6 
  3 ; 6x – 9y = –9 
 –  ; 6x – 4y – (6x – 9y) = 6 – (– 9)
6x – 4y – 6x + 9y = 15
y  15
5  3
แทนค่า y ใน  ได้ 3x – 2(3) = 3
3x = 3 + 6
x  93  3
ดังนั้น คาตอบคือ (3, 3)
8. 2x + y = 2 
2y
x 3  6 
เฉลย
  3 ; 3x – 2y = –18 
  2 ; 4x + 2y = 4 
 +  ; 7x = –14
x  714   2
แทนค่า x ใน 
2(–2) + y = 2
–4 + y = 2
y = 2+4 = 6
ดังนั้น คาตอบคือ (–2, 6)
 4 THE TUTOR ระบบสมการเชิงเส้น

9. 4x  5y 
1
20 
xy  1 
3 2
เฉลย
y
  20 ; 20  4x  20  5 
1
20  20
5x – 4y = 1 
y
6; 6  3x  6  2  6  1
2x – 3y = 6 
  3 ; 15x – 12y = 3 
4; 8x – 12y = 24 
 –  ; 7x = –21
x = –3
แทนค่า x ใน 
5(-3) – 4y = 1
–15 – 4y = 1
–15 – 1 = 4y
y  416   4
ดังนั้น คาตอบคือ (–3, –4)

10. 2x  1 (y  4) 
5
2 (x  2)  y  4 
3
เฉลย
5; 10x = y + 4
10x – y = 4 
  3 ; 2(x + 2) = 3(y – 4)
2x + 4 = 3y – 12
2x – 3y = –16 
  3 ; 30x – 3y = 12 
 –  ; 28x = 28
x  2828  1
แทนค่า x ใน 
10(1) – y = 4
–y = 4 – 10
y  61  6
คาตอบคือ (1, 6)
 ระบบสมการเชิงเส้น THE TUTOR 5

11. 1.5x + 0.5y = 4 

0.5x – y = 0.5 
เฉลย
  2 ; 2(1.5x + 0.5y) = 2  4
3x + y = 8 
 +  ; 3.5x = 8.5

x  8.5
3.5  7
17
แทนค่า x ใน 
 
3 17
7 y  8
y  8  51
7
y  756  51

5
7
 
คาตอบคือ 17 5
7 ,7

12. มีเลข 2 จานวนซึ่งผลบวกของสามเท่าของจานวนมากกับจานวนน้อยเท่ากับ 25 และสี่เท่าของจานวนน้อยมากกว่าสองเท่า

ของจานวนมากอยู่ 2 จงหาเลข 2 จานวนนั้น
เฉลย
ให้จานวนน้อยคือ x และจานวนมากคือ y
x + 3y = 25 
4x – 2y = 2 
  4 ; 4x + 12y = 100 
 –  ; 4x + 12y – (4x – 2y) = 100 – 2
14y = 98
98  7
y  14
แทนค่า x ใน 
x + 3(7) = 25
x = 25 – 21 = 4
ดังนั้น เลข 2 จานวนนั้น คือ 4 และ 7
 6 THE TUTOR ระบบสมการเชิงเส้น

13. ถ้า 4 เท่าของจานวนหนึ่งเป็น 3 เท่าของอีกจานวนหนึ่ง และสองเท่าของผลบวกของ 2 จานวนนั้น เป็น 28 จงหาผลต่างของ

เลข 2 จานวนนั้น
เฉลย
4x = 3y 
2(x + y) = 28 
; 4x – 3y = 0 
; x  y  282  14 
  3 ; 3x + 3y = 42 
 +  ; 7x = 42

x  42 7  6
แทนค่า x ใน 
4(6) = 3y
y  243  8
ดังนั้น ผลต่างของ 2 จานวนนั้นคือ
8–6 = 2

14. ซื้อเสื้อมาสองสีมสี ีแดงกับสีดาราคาตัวละ 68 บาทและ 54 บาทตามลาดับ นามาคละกัน โดยขายไปตัวละ 60 บาท เท่าทุน

พอดี ถามว่า อัตราส่วนจานวนเสือ้ 2 สีนี้ เป็นเท่าไร
เฉลย
สมมติเสื้อสีแดง x ตัว, สีดา y ตัว
68x + 54y = 60x + 60y
68x – 60x = 60y – 54y
8x = 6y
x 6 3
y 8 4
จานวนเสื้อสีแดง : เสื้อสีดา = 3 : 4
 ระบบสมการเชิงเส้น THE TUTOR 7

15. ซื้อมะนาวมากิโลกรัมละ 32 บาท กับ 40 บาท นามาคละกัน และนามาขายราคากิโลกรัมละ 42 บาท ได้กาไร 20% จงหา
อัตราส่วนการผสมของมะนาว
เฉลย
ได้กาไร 20% หมายความว่า ต้นทุน 100 บาท ขาย 120 บาท
สมมติให้จานวนมะนาวกิโลกรัมละ 32 บาท เป็น x, กิโลกรัมละ 40 บาท เป็น y
จะได้
5
32x  40y 100 5
 
42x  42y 120 6
6
6(32x + 40y) = 5(42x + 42y)
192x + 240y = 210x + 210y
240y – 210y = 210x – 192x
30y = 18x
x 30 5
y  18  3
ดังนั้น อัตราส่วนของการผสมเป็น 5 : 3

16. ขวดแรกมีแอลกอฮอล์อยู่ 2% ขวดสองมีแอลกอฮอล์อยู่ 7% ถ้านาทั้งสองขวดมาผสมกันเป็นขวดใหม่ได้ 20 ลิตร และมี

แอลกอฮอล์ 5% ถามว่าต้องใช้ขวดละกีล่ ิตร
เฉลย
สมมติให้ใช้แอลกอฮอล์แบบ 2% = x ลิตร
และใช้แอลกอฮอล์แบบ 7% = y ลิตร
x + y = 20 
2 7 5
100 x  100 y  100 (x  y)
คูณ 100 ตลอดสมการ ; 2x + 7y = 5(x + y)
แทนค่า x + y = 20 จากสมการ 
2x + 7y = 5(20) = 100 
  2 ; 2x + 2y = 40 
 – ; 5y = 60
y = 12
แทนค่า y ใน 
x + 12 = 20
x = 20 – 12 = 8
ดังนั้น แบบ 2% ใช้ 8 ลิตร
แบบ 7% ใช้ 12 ลิตร
 8 THE TUTOR ระบบสมการเชิงเส้น

17. เมื่อ 6 ปีที่แล้ว พ่อมีอายุเป็น 3 เท่าของลูก โดยอายุของพ่อห่างจากลูกอยู่ 24 ปี ถามว่าปัจจุบันพ่อกับลูกอายุเท่าไร

เฉลย
สมมติให้ปัจจุบันพ่ออายุ x ปี, ลูกอายุ y ปี
เมื่อ 6 ปีที่แล้ว พ่ออายุ x – 6 ปี
ลูกอายุ y – 6 ปี
x – 6 = 3(y – 6)
x – 6 = 3y – 18
x – 3y = –18 + 6
x – 3y = –12 
พ่ออายุห่างกับลูกอยู่ 24 ปี
x – y = 24
 – ; x – y – (x – 3y) = 24 – (–12)
x – y – x + 3y = 24 + 12
2y = 36
y  362  18
แทนค่า y ใน 
x – 18 = 24
x = 42
ดังนั้น ปัจจุบัน พ่ออายุ 42 ปี
ลูกอายุ 18 ปี
18. อาจารย์ 2 คน นักเรียน 3 คน ทาความสะอาดห้องเรียนเสร็จใช้เวลา 7 ชั่วโมง แต่ถ้าอาจารย์ 4 คน กับนักเรียน 9 คน
ทาความสะอาดห้องเรียนเสร็จใช้เวลา 3 ชั่วโมง ถามว่าถ้าใช้อาจารย์ 3 คนกับนักเรียน 12 คน จะทาความสะอาดเสร็จในเวลา
กี่ชั่วโมง
เฉลย
สมมติให้ อาจารย์ 1 คน ทาความสะอาด 1 ชม. ได้งาน x
นักเรียน 1 คน ทาความสะอาด 1 ชม. ได้งาน y
จากโจทย์ 7(2x + 3y) = 3(4x + 9y)
14x + 21y = 12x + 27y
14x – 12x = 27y – 21y
2x = 6y
x = 3y
งานทั้งหมดคือ 7(2x + 3y)
แทนค่า x = 3y ไปจะได้ 7(6y + 3y) = 63y
โจทย์ถามอาจารย์ 3 คน, นักเรียน 12 คน
ซึ่งคือ 3x + 12y
แทนค่า x = 3y จะได้ 9y + 12y = 21y
63y
ดังนั้น ใช้เวลาทาความสะอาด = 21y  3 ชั่วโมง
 ระบบสมการเชิงเส้น THE TUTOR 9

19. พี่ต้อมกับพี่โอ๋ขับรถจากจุดเดียวกันไปเชียงใหม่ โดยพี่ ต้อมใช้เวลาทั้งหมด 6 ชั่วโมง, พี่โอ๋ใช้เวลา 8 ชั่วโมง ซึ่งพี่โอ๋ขับด้วย

อัตราเร็วน้อยกว่าพี่ต้อม 30 กิโลเมตร/ชั่วโมง ถามว่า พี่ต้อมขับรถด้วยอัตราเร็วเท่าไร
เฉลย
จากโจทย์
tต้อม = 6 ชม., tโอ๋ = 8 ชม.
และ Vต้อม = Vโอ๋ + 30
จากโจทย์ระยะทางที่ทั้งสองคนขับรถเท่ากัน
Sต้อม = Sโอ๋
Vต้อมtต้อม = Vโอ๋tโอ๋
(Vโอ๋ + 30)(6) = Vโอ๋(8)
6Vโอ๋ + 180 = 8Vโอ๋
180 = 8Vโอ๋ – 6Vโอ๋
Vโอ๋ = 180  90 กม./ชม.
2
ดังนั้น พี่ต้อมขับรถด้วยอัตราเร็ว 90 + 30 = 120 กม./ชม.

20. พี่เบนพายเรือตามน้าเป็นระยะทางทั้งหมด 12 กิโลเมตร ใช้เวลา 2 ชั่วโมง หลังจากนั้น พายเรือกลับมาที่จุดเริม่ ต้นใช้เวลา

3 ชั่วโมง จงหาอัตราของการพายเรือในน้านิ่งและอัตราเร็วของกระแสน้าไหล
เฉลย
จากโจทย์
S = 12 กม.
tตามน้า = 2 ชม.
tทวนน้า = 3 ชม.
S
Vตามน้า =
tตามน้า
Vน้านิ่ง + Vกระแสน้า = 12 = 6 
2
S
Vทวนน้า =
tทวนน้า
Vน้านิ่ง – Vกระแสน้า = 12 = 4 
3
 +  ; 2Vน้านิ่ง = 6 + 4
Vน้านิ่ง = 10 = 5 กม./ชม.
2
แทนค่า Vน้านิ่ง ใน 
5 + Vกระแสน้า = 6
Vกระแสน้า = 6 – 5 = 1 กม./ชม.