SERUMLAR
- 250 cc SF + Bemiks (Bulantı kusma ile gelen
- 150 cc SF + Arveles + Avil + (Sıkça kullanılan
orderlardan biri. B ve C vitamini eklenirse bu ilaçlarla
karışır, ancak bilimsel yanı açısından tartışmalı
olduğundan dolayı eklemedim.)
- 150 cc SF + Novalgin + Avil + (Ateşin daha ön
planda olduğu ÜSYE, ASYE vb. enfeksiyonlarda. Parol
flakon varsa novalgini tercih etmemek daha doğru olur)
- 250 cc SF + Buscopan + Ulcuran +
Metpamid (Acilde en sık kullanılan orderlardan biri,
bulantı, kusma, AGE vb.)
- 250 cc SF + Buscopan + 3x Ulcuran +
Metpamid (3 ulcuranlıyı tercih etme sebebi
simetidinin x, ranitidinin 6-7x, famotidinin yaklaşık
30x etkili olmasından dolayı, 3x ranitidin ancak yarım
famotidinin etkisini sağlıyor yani)
- 250 cc SF + Buscopan + Ulcuran + Metpamid +
Nootropil (Bulantı kusmaya baş dönmesinin eşlik
ettiği durumlarda)
- 150 cc SF + 3x Nootropil + Metpamid (Baş
dönmesinin daha ön planda olduğu durumlarda,
nootropilin tansiyon düşürücü etkisine dikkat etmek
lazım. Bu orderla sistolik tansiyonu 100'den 60'a düşen
hasta buna en güzel örnek sanırım.)
- 150 cc SF + Buscopan + 3x Ulcuran (Gastritte,
bulantı yoksa. Mümkünse antiülser süspansiyonlarla
birlikte)
- 150 cc SF + Eselan (Gastritte uygulanabilecek bir
başka tedavi. Eselan yerine başka bir PPI da bu şekilde
verilebilir)
- 150 cc SF + Prednol (1 mg/kg) + 2x Ulcuran +
Avil (Allerjik durumlarda en uygun mayii bence.
Bundan sonra yeterli rahatlama olmazsa boş mayii
verilerek ile takip edilebilir)
- 150 cc SF + Avil + 2x Ulcuran + Dekort (Allerjik
durumda uygulanabilecek başka bir order, prednol
yerine dekort katılabilir yani)
- 500 cc 1/3 İzomix (Çocuklarda hidrasyon gereken
durumlarda 20 cc/kg'dan verilebilir)
- 500 cc SF + Metpamid + Ulcuran + Buscopan
+ Oksamen (Renal kolik vb. durumlarda bulantı da
varsa)
- 150 cc SF + Metpamid + Oksamen (Migrende
tercih edilebilir.)
- 500 cc SF + 3x Nootropil + 2x Dramamine +
Metpamid (Vertigo atağında kullanılabilecek
seçeneklerden biri, yine tansiyona dikkat)
- 250 cc SF + Dramamine (Bulantı kusma ile gelen
gebede düşünülebilir. Dramamine gebelik kategorisi:
B)
gebede gerekebilir. Gebelik kategorisi: C olmasına
rağmen bemiks ampulun prospektüsünde
endikasyonlar arasında "gebelik kusmaları" da vardır.
Seçim sizin. Kadın doğumcuların da bu şekilde reçete
verip bulantı olması durumunda acile yönlendirdiği
hiperemezis gravidarum vakaları oluyor. Tansiyon veya
sıvı kaybına göre 500/1000 cc'de olabilir.)
- Parol Flakon (100 cc'dir 1000 mg parasetamol
içerir. Ateş ve ağrıya yönelik birçok durumda
kullanılabilir. Özellikle çocuk hastalara kilosuna göre
vermek lazım 10 mg/kg, cc değil mg dikkat! Özellikle
gebelerde ÜSYE/ASYE, diş ağrısı vb. birçok durumda
semptomatik tedavi için tek tercih. Septik hastalarda
ateş için novalgin durumu daha da kötüleştirebilir,
bunu tercih etmek lazım.)
- 150 cc SF + Avil (Anksiyete, Uyku bozuklukları,
Konversiyon)
- 150 cc SF + Diazem (Anksiyete, Epilepsi,
Konversiyon)
- 250 cc SF + 2 veya 3x Epanutin
(Fenitoin) (Epilepsi)
- 1000 cc SF (Dehidrate hastalar, yüksek KŞ ile
gelenler ve tabi ki serum hastalarından iflah ve ikna
olmayanlar)
- 500 cc İzolen Dengeli (Bunda sodyum asetat
trihidrat, NaCl, KCl, Sodyum sitrat dihidrat, Kalsiyum
klorür dihidrat, Magnezyum klorür hekzahidrat
bulunur. Sıvının yanında elektrolit kaybı da olan
hastalarda -ör: yoğun kusma ishal vakalarında- tercih
edilebilir. Metpamid, ulcuran, buscopan gibi ilaçlar bu
seruma da katılabilir)
- 1000 cc SF + Lasix (Zorlu diürez gereken
zehirlenme vakaları, kalp yetmezliği yoksa tabi)
- 150 cc SF + Arveles + İespor (Travma sonucu ağrı
ve enfeksiyon riski bulunan hastalarda tercih edilebilir.
İespor'un İV formu olmalı. Profilaktik olarak iesporun
yeterli olmayacağı bir yara ise genta 160 mg ilave
edilebilir.)
- 150 cc SF + Beloc (Gördüğüm kadarıyla
hipotansiyon ve bradikardi ihtimali yüzünden
genellikle tereddüt ediliyor orderda. Ancak nadir de
olsa "bazı" hipertansif durumlarda -ör: aort
anevrizmasıyla birlikte ise- 15 dakika içerisinde 3
ampul önerildiği bile oluyor beloc'un. Aritmi,
hipertansiyon ve çarpıntı hissi ile gelen hastalarda epey
faydası görülen bir ilaçtır. Monitörizasyon önerilir.)
- 150 cc SF + Diltizem (Bilhassa SVT'de. Şimdiye
kadar taşikardiye etkisi açısından beloctan daha fazla
faydasını gördüğümüzü söyleyebilirim. Tabi ki bunda
da monitörizasyon önerilir)
- 150 cc SF + Bemiks + Arveles (Vitamin eksikliğine
bağlı olduğu düşünülen miyalji + baş dönmesi
vakalarında, vitaller normalse ve gebelik ihtimali ekarte
edildiyse -arveles için-)
- 150 cc SF + 1 veya 2x Lasix (Ödem'de.. Anüri veya
bilinç kaybının sözkonusu olduğu
hipopotasemi/hiponatremi varsa yapma. Sonda
açısından değerlendirmeyi unutma. Lasix
antihipertansif değil, ödeme yönelik bir ilaçtır. Akılda
tutmakta fayda var. Mayiye 2'den daha fazla konulup
infüzyon süresi uzatılabileceği gibi bir kısmı IV puşe bir
kısmı infüzyon da yapılabilir. İstenen etki görülünceye
kadar her 2 saatte bir tekrarlanabilir. Tansiyon takibi
yapmak lazım.)
- 150 cc SF + 1/2 Aldolan (Şiddetli ağrılarda.
Hipotansif etkisi ve bağımlılık potansiyeline dikkat)
- 150 cc SF + Contramal (Şiddetli ağrılarda.
Hipotansif etkisine dikkat)
- 150 cc SF + Contramal + Metpamid (NSAİİ ile
geçmeyen migren ağrılarında, şiddetli bulantı da varsa
tercih edilebilir)
- 150 cc SF + Morfin (Şiddetli ağrılarda. Bağımlılık
potansiyeline, hipotansif etkisine dikkat etmek lazım)
- 150 cc Teobag + 80 mg prednol + 2x
Ulcuran (KOAH'ta verilebilir. Yalnız teofilinin
kardiyotoksik yan etkisinden dolayı tereddüt etmekte
fayda var. Teofilini tek de verilebilir, prednol ve ulcuran
ile birlikte de verilebilir. Prednol 1 mg/kg)
- 150 cc SF + Oksamen + Avil (Bir başka
ÜSYE/ASYE tedavisi)
- 150 cc SF + Norodol (Konversiyonda, Madde
bağımlılıklarının yoksunluk sendromlarında. 3x
Norodol + Avil ile anca yatışan bağımlılar da var ama
çok nadir. Siz yine de 1x norodol'u geçmemeye çalışın
bence.)
- 150 cc SF + Largactil (Akut psikoz, anksiyete ve
ajitasyon, geçmeyen hıçkırık için tercih edilebilir.
Birden fazla ampul verilmesi gereken durumlarda
hipotansiyona, baş dönmesine neden olabilir.)
- 150 cc SF + ... ünite Humulin R (KŞ yüksekliğiyle
gelen hastalarda tercih edilebilir. 1 ünitesi KŞ'ini
yaklaşık 20 düşürür şeklinde öğretmişti hocalarımız,
ancak pratikte hastadan hastaya çok değiştiğini
gördüm. Bazı hastalarda 10 ünite kullanmamıza
rağmen hiçbir düşüş olmazken, bazı hastalarda nadir
de olsa 20'nin biraz üzerinde bir düşüş olabiliyor. Mayii
miktarını arttırmak ekstra düşüşe sebep olacağından
bunu da hesaba katmakta fayda var. Mayii giderken ara
ara KŞ takibi yapılması önerilir.)
- Flagyl serum (100 ml, 500 mg'dır, kilosuna göre
vermek lazım. Birçok endikasyonu olsa da acilde daha
sık amebiyaz için kullanılır, her amebiyaza da verilir mi
orası tartışılır)
- Mannitol (100/250/500 ve 1000 cc'lik formları
bulunur. Genellikle %20 mannitol içerir. Oda
sıcaklığından düşük ısıda kristalize hale gelir. Kristal
yapıdaysa çözmeden vermeyin. 60-70 derece sıcaklıkta
10-15 dkda çözünür. Sonrasında vücut ısısına
getirmeden vermeyin, hastayı yakar kavurursunuz
yoksa. Beyin ödemi, şok, travma, yanık, akut renal
bozukluklarda, transfüzyon sonrası kanamalarda,
glokom krizinde tercih edilir.)
*ÜSYE/ASYE'ye yönelik genellikle 4 ilaçlı karışımlara
gereğinde sulcid, iespor, iesef vb. antibiyotikler de ilave
edilebilir. Yani bu ilaçlarla genel olarak karışır. Ancak
bu durumda anafilaksi riski artacağı için tercih
etmemekte fayda var. Sonuçta acilde "gerekli ise"
semptomatik tedavi vermek, antibiyotiği ise oral tercih
etmek daha makul.
IV PUŞE
Oksamen-L (IV Puşe)
- Arveles + İespor (IV Puşe)
- Diltizem (IV Puşe)
- Atropin (1 mg) (IV Puşe) (Semptomatik
bradikardide, çok yavaş puşelerseniz düşük dozlardaki
ters etkisini bir anlık da olsa görebilirsiniz. O yüzden
yavaş puşelenmesini pek tavsiye etmem.)
- Adrenalin (1 mg) (IV Puşe) (Arrestte)
- Norodol + Akineton + Largactil (IV
Puşe) ('Nallamak' diye tabir edilen tedavi. Önerilmese
de böyle bir yaklaşım olduğunun bilinmesi için
yazdım.)
- Diazem 1/2 veya 1 ampul (IV puşe) (Epilepside)
- Lasix (IV puşe) (Ödem)
- Aldolan (IV puşe) (Şiddetli ağrıda. IV puşe ile
tansiyonu daha hızlı düşürür. Hidrasyon gerekebilir. 1
ampul fazla olabilir hastalar için.)
- Sulcid (IV Puşe) (2 flakon puşeleyenler de var.
Dikkat edin hızlı puşelenirken veya 2. flakon
puşelenirken yüzde ani kızarma yani flushing
görülebiliyor)
- Eselan (IV puşe) (Omeprazol etken maddeli ppi.
Gebede önerilmiyor.)
- Panto (IV puşe) (Pantoprazol etken maddeli ppi.
Gebede tercih edilebilir.)
- Prednol (IV Puşe)
- Ulcuran (IV Puşe)
- Prednol + Ulcuran (IV Puşe) (KOAH atakta hızlı
müdahale açısından seçenekler arasında düşünülebilir.)
- Dormicum (IV Puşe) (Epilepside ve entübasyon
öncesi kullanılabilir. Hatta bazen ortopedi
uzmanlarının redüksiyon öncesi kullandığı oluyor. 2
mg da verilebilir 10 mg da. Hastanın yaşına ve
endikasyonuna bağlı olarak karar sizin. Ambuyu
yanınızda bulundurmanız önerilir.)
 İNTRAMUSKULER - Metpamid (IM)

- Metpamid + Ulcuran + Buscopan

Karışan İlaçlar (Birden fazla ilaç içeren orderlar için
söylüyorum: Enjektöre birlikte çekilebilir)
- Avil + Dekort (IM) (Ürtiker, Allerjik rinit vb.)
- Avil + Prednol (IM) (Allerjiye bağlı ödem, Ürtiker
vb.)
- Avil (IM) (Allerjik rinit, Anksiyete, Uyku
bozuklukları, Depresif nöbet, Madde bağımlılığı vb.)
- Arveles (IM)
(IM) (Dehidrate olmayan bulantı/AGE'de, acilde
sirkülasyonu hızlandırmak için de ideal)
- Buscopan + Metpamid (IM)
- Buscopan + 2x Ulcuran (IM) (Gastritte sık tercih
ettiğim orderlardan biri, yanında oral tedavi ile birlikte)
- Novalgin (IM) (Diş ağrısı, baş ağrısı vb. için de
orderlansa da daha çok düşmeyen ateş için uygulanır)
- Novalgin + Avil (IM) (ÜSYE, ASYE, Migren vb.
birçok durumda sık kullanılır)

- Arveles + İespor (IM) (ÜSYE, ASYE'den ziyade - Novalgin + İespor (IM)

travma ile gelenlerde YDE açısından daha sık
orderlanır.) - Novalgin + İesef (IM)

- Contramal (IM) (NSAİİ ile geçmeyen ağrılarda
tercih edilebilir, hipotansif etkisine dikkat etmek gerek)
- Aldolan (IM) (Contramal'deki uyarının aynısı
geçerli. Bağımlılık potansiyeli vardır! Mümkünse yarım
ampul yapmak lazım. Ama acilde IM'den ziyade IV
daha makul.)
- Dramamine (IM)
- Diazem (IM) (Anksiyete, Epilepsi vs.)
- Dikloron (IM) (Birçok ağrı için genellikle ilk
tercihtir. Anafilaksisi 2 kez başıma geldi. Dikkatli olun
uyarmadı demeyin.)
- Dikloron + Buscopan (IM) (Dismenore,
Ürolitiazis, Kolelitiazis vb. Başta bozuluyor gibi görünse
de bozulmaz, karışır yani)
- Dikloron + İespor (IM) (ÜSYE, ASYE, Apse vb.
durumlarında IM antibiyotik de gerekiyorsa)
- Dikloron + Muscoril (IM) (Acilde en sık verilen
orderlardan biri, miyaljilerde ilk tercih)
- Norodol (IM) (Konversiyon, şizofreni, psikozlar vb.
Hıçkırıkta largactil dışında bu da kullanılabilir,
gereğinde 2-3 ampul yapılabilir.)
- Oksamen-L (IM)
- Morfin (IM) (Şiddetli ağrılarda, şiddetli travmalar,
yaygın 2. derece veya 3. derece yanıklar vs.)
- Lasix (IM) (2 ampul de uygulanabilir, ama etkisi
IV'ye nazaran daha yavaş gözleneceği için daha az
tercih edilir)
Karışmayan ilaçlar (Bunlar kullanılacağı
zaman ayrı ayrı yapmak lazım):
Dikloron + Metpamid (IM) (Migrende bulantı çoksa
tercih edilebilir, ayrı ayrı yapılır)
Dikloron + Avil
Dikloron + Ulcuran
Dikloron + Klindan
Avil + Arveles (Tekrar deneyip teyit ettim her ne kadar
serumda karışsa da, enjektörde karışmıyor...)

- Flexo + Muscoril (IM) (Flexo -etofenamat- acilde

bulunmasa da reçete ile gelirse karıştığını bilin)

- Cabral + Muscoril (IM) (2 tane miyorelaksanı

birlikte uygulamam ben, ama bu şekilde reçetelenenler
var ve karışıyor)

- Profenid + Muscoril (IM) (Profenid -ketoprofen-

acilde bulunmasa da reçete ile gelirse bunun da
karıştığını bilin)

- Prednol 1 mg/kg (IM) (Krupta diğer tedavilere ek

olarak tercih edilebilir)

- Prednol + Ulcuran (IM) (Prednol verilen

durumlarda mideye yan etkisini azaltmak açısından)

- Dekort (IM) (Krupta diğer tedavilere ek olarak

tercih edilebilir)
 ORAL
Gaviscon 5 veya 10 cc p.o.
- Antepsin 5 veya 10 cc p.o.
- Atarax tab. p.o.
- Calpol süspansiyon ... cc p.o. (120 mg/5 ml'mi,
yoksa 250 mg/5 ml'mi bilip ona göre kilo hesabı
yapmak lazım)
- Dolven şurup ... cc p.o. (sadece ateşte değil, ağrıda
da, çocuklardaki yanık vakalarında pansumana ek
olarak da tercih edilebilir)
- Dispril 300 mg p.o.
- İsordil tab. 5 mg veya 10 mg p.o.
- Kapril 25 mg veya 50 mg p.o.
- Parol tablet p.o.
- Duphalac ... cc p.o. (Bir ölçeği 30 cc'dir küçük
çocukta 5-10 cc kullanılabilir. yetişkinde 1 ölçeğe kadar
çıkarılabilir. Yalnız etkisini kimi hasta 1-2 saatte kimi
hasta ise uzun süre sonra gördüğünden acilde lavman
tercih etmek daha makul)
- Prednol ... mg p.o. (Daha çok pediatri
uzmanlarının tercih ettikleri orderlardan biri, bazı
ASYE vakalarında, PFAPA'da, bazı allerjik durumlarda
tercih edilebiliyor. Ben oral olarak orderlamam genelde
ama bu yolla da verilebildiğini bilin)
- Dekort ... mg p.o. (Prednoldeki açıklama bunun
için de geçerli)
NEBUL
Ventolin neb
- Ventolin + Pulmicort neb 1x1 (Ventolin 20 dk ara
ile 3 kez tekrarlanabilir. 16 kg üstü herkese tam doz, 8-
10 kg ise yarım doz)
- Ventolin + flixotide nebul 1x1,
- 1 mg adrenalin nebul (Krupla gelen çocuğa
başlangıç ted. olarak yazıp, ventolin + pulmicort ile
devam etmek yerinde olur, tabi ki dekort veya
prednol'ü de unutmayarak)
- X lt/dk O2
- Ventolin + Pulmicort + Asist neb. (Asist ayrıca
verilecek, beraber karıştırmıyoruz biz. Asist nebul
günde 1 veya 2 kez verilebilir.)
- Combivent (Daha sık KOAH hastalarında tercih
edilmekle birlikte, gerekli vakalarda saatte bir
tekrarlanabilir)
- Soğuk buhar (Özellikle krupta kullanılır. İleri
derecede burun tıkanıklığında SF puşelemek de işe
yaramadıysa soğuk buharın dekonjestan etkisinden
yararlanılabilir)
ATEL VE SARGI
- Kısa kol atel
- Uzun kol atel
- Kısa bacak atel
- Uzun bacak atel
- Parmak atel
- Velpeau (Velpo) bandajı (Omuz çıkığı, rotator cuff
rüptürü, humerus kırığı, skapula kırığı)
- Sekiz bandajı (Clavicula bandajı) (Clavicula
kırıklarında)
- Diz bandajı (Elastik bandaj ile)
- Ayak bileği bandajı (Elastik bandaj ile)
- El bileği bandajı (Elastik bandaj ile)
PANSUMAN LAVAJ
- Burun tamponu (Anterior mu, posterior mu? Tek
taraflı mı, bilateral mi? Pamuk mu merocel mi?
Adrenalinli mi, transaminli mi? yoksa her ikisi de
kullanılarak mı? bunların orderda belirtilmesi daha
doğru olur. Hastanın tolere etmesi için antihistaminik
ilaç reçete edilebilir.)
- Göz Lavajı + Alcaine gtt
- Gözden yabancı cisim çıkarılması
- Kesi sütürasyonu
- NG Sonda (Çok ince sonda tercih edilmesi halinde
özafagusta dolanabilir, çıkarılmaya çalışılınca da
laserasyona / perforasyona neden olabilir, dikkat edin.
Maalesef ki bir asistanımızın başına böyle bir olay
gelmişti.)
- Aktif kömür (NG yoluyla da verilebilir, NG'siz de
verilebilir. NG'siz ,çmekte zorlanırsa meyve suyu ile
beraber içirilebilir.)
- Mide Lavajı (NG takıldıktan sonra)
- Yara Pansumanı (anestol, furacin, silverdin, rif, fito
krem vb. hangi ilaçların kullanılarak yapılacağının
belirtilmesi daha iyi olur)
- Yanık Pansumanı (Yukarıdaki açıklama bunun için
de geçerli. Ayrıca yanık yeni ise beraberinde analjezik
düşünülebilir)
- Sütur alımı
- Tırnak çekimi
- Apse drenajı
- Bül drenajı
- Yumuşak dokudan yabancı cisim çıkarılması
REKTAL
- Diazepam desitin 5 mg (rektal) (Bunun
bulunmadığı acillerde çocuk hastalara diazemin rektal
puşelendiği vakaları meslektaşlarımdan duydum.
Kaynaklarda böyle bir yaklaşım yer almasa da çok acil
durumlarda mg'ına dikkat etmek kaydıyla akılda
bulundurulabilir.)
- Emedur suppozituvar (rektal)
- Sabalaks/libalaks lavman x1 veya x2
- B.T. Enema lavman
- Paranox S suppozituvar (rektal) (120 mg
parasetamol)
- Paranox suppozituvar (rektal) (120 mg
parasetamol + 15 mg fenobarbital)
 AŞILAR
- Tetanoz aşısı (toksoidi) (IM)
- Kuduz aşısı (IM) (Deltoide, çocukta ise uyluk
anterolateraline uygulanabilir. Yaranın durumuna,
hayvanın aşılı olup olmadığına göre tablodan bakılarak
3-4 veya 5 doz yapılması gerekir. 3 dozsa 0-3-7.
günlerde, 4 dozsa 0-3-7-14, 5 dozsa 0-3-7-14-28.
günlerde uygulanır. Beraberinde tetanoz aşısının
sorgulanması gerekebileceği gibi, Kuduz Ig de
gerekebilir. Daha önce başka bir yaradan dolayı kuduz
aşısı olmuş biri için 2 veya 3 dozluk profilaksi
gerekebilir. Enf. hast. uzmanı ile konuşmak uygun olur
öyle bir durumda)
- Kuduz Ig ... ünite (IM) (Tek dozda, ilk 7 gün
içerisinde uygulanması önerilir. IM uygulanır. Yara yeri
çevresine, kalanı IM uygulanır. İnsan kaynaklı ise 20
ünite/kg, at kaynaklı ise 40 ünite/kg. Bizdeki Equirab
flakon. Her flakonda 1000 ünite var ve at kaynaklı.
Uygulama sonrası alerji bulguları gelişen hastalar
olmuştu. Alerjiye yönelik tedavi vermek lazım böyle bir
durumda.)
- Tetanoz Ig (IM) (Tetanoz aşısı hangi koldan
uygulandıysa öteki koldan uygulamak lazım. Bir
ampulde 250 ünite var. Çok riskli olmayan durumlarda
250 ünite, ilk 24 saatte tedavi almamışsa, kiloluysa,
nekrotik lezyonda, derin ve kontamine yaralarda,
yanıklarda, konjelasyonda vb. 500 ünite önerilir)
DİĞER ORDER
- Soğuk uygulama (Ateşi düşürmeye yönelik. Kasık,
Koltukaltı, Baş bölgesinin birine veya birkaçına.
Genellikle çocuklarda.)
- Buz uygulama (YDT'ler, yılan/akrep/böcek
sokmaları, bazı lokal allerjik durumlar vs.)
- EKG
- Monitörizasyon
- İdrar sondası (Şart değil belki, ama silikon mu foley
mi prezervatif sonda mı olacağı veya kaç numara
olacağı da orderlanırken belirtilebilir. Mevcut
sondaların hepsi büyük geliyor çok ince sonda
gerekiyorsa aspirasyon sondasının en küçük olanı /
feeding sonda tercih edilebilir.)
REÇETE
ALERJİ
- Azelastin (Allergodil): Antihistaminik nazal
spreydir. Tadı acımsı olsa da yarım saat içerisinde
etkisini gösterir. Alerjik burun tıkanıklıklarında 2x1
kullanılabilir. 6 yaşından küçüklerde kontrendikedir.
- Desloratadin (Lordes/Aerius/Deloday/Axivol/
Des-fix): Şurup ve tablet formları var. Sedasyon
yapmaz bu açıdan alerjide ilk tercih olabilir. Normalde
1x1 kullanılır (24 saat etkilidir). Ürtiker çok alevliyse
günlük dozu 4 katına çıkarabilirsin. 1 hafta - 10 gün
içinde geçmezse alerji testi düşünülebilir.
- Efedrin + Nafazolin + Antazolin + Kloreton +
Mentol + Okaliptol (Sülfarhin): Bir zamanların
efsane burun pomadıydı bu. Topikal dekonjestandır.
Birkaç sene piyasadan kalkmış olsa da 2017'ye doğru
tekrardan piyasaya sürülmüştür. Günde 2-3 defa burun
deliklerine mercimek büyüklüğünde sürülebilir. 3-5
gün kullanımı yeterlidir. Küçük çocukta kullanma
(Mentol -> glottis spazmı riski)
- Feniramin (Avil): Şurup, tablet, ampul ve merhem
formları var. Uyku sorunu yaşayanlarda 1x1 tablet
verilebilir. Sedatif olduğundan alerjik durumlarda ilk
tercih değil. Kiminde uyku yerine huzursuzluk,
anksiyeteye gibi etkiler görülebiliyor.
- Hidroksizin (Atarax/Validol): Bebekte validol
damla (6 yaşından küçükler 4x7 damlaya kadar
kullanılabilir). Çocuk: Atarax şurup 3x1 veya 4x1 ölçek.
Erişkin: 3x1 tablet. Atarax uyku getirdiği için zyrtec ile
kombine edebilirsin. (Gündüz zyrtec akşam atarax gibi)
Uyku getirdiğinden dolayı alerjiden çok anksiyete
hastalarına yazıyoruz. Alerjide öncelikle nonsedatifleri
tercih ediyoruz.
- Levosetirizin (Xyzal/Lezin/Alerinit/Vivid/Levi
set): 1x1
- Rupatadin (Anthix/Rupafin/Ripatrin/Rupax/
Rupatek): 12 yaş üstünde, 1x1. Farmakodinamisinde
sedasyon yapmaz yazıyor ama aldıktan sonra sedatif
etkisini gören hastalar var.
- Setirizin (Zyrtec/Allerset/Hitrizin/Cetryn/Seti
ral): Damla: 6 ay-2 yaş: kaç kg ise yarısı kadar damla)
(Şurup: 2-5 yaş 1xyarım, 5-11 yaş: 1x1) (tablet 1x1) (6
aydan küçüklerde ruhsatlı bir antihistaminik yok)
ANALJEZİK
Asemetazin (Rantudil/Acetudil): Analjezik,
antipiretik, antiinf. Günde maks. 300 mg. Yumuşak
doku enf. ağrılarında 2x1 kullanılabilir. Alerjik bünyeli
hastalarda kullanmaktan kaçın.
- Benzidamin (Tantum/Tanflex/Beniflex): Antie
nflamatuar. (Farmakodinamisinde analjezik veya
antipiretik etkisi yazmıyor) Açık yarada tercih edilebilir
(Yara kapanmasına katkısı açısından). Draje formu 3x1
kullanılır. 11 yaş ve üstünde karşılar.
- Deksketoprofen (Arveles/Deksalgin/Dexday/D
exfull/Rastel): Analjezik, antiinflamatuar,
antipiretik. Günlük max 75 mg.
- Diklofenak (Diclomec/Dicloflam/Dikloron/Ka
lidren/Voltaren): Analjezik, antipiretik, antiinf.
Günlük maksimum doz 150 mg.
- Etodolak (Barca/Edolar/Etol/Dolarit/Tilac): 1
8 yaş ve üstü. Analjezik, antiinflamatuar, antipiretik.
Günlük maksimum doz 1000 mg.
- Flurbiprofen (Algopet/Frolix/Fortine/Majezik
/Maxaljin): Analjezik, antipiretik, antiinf. Günlük
maks. doz: 300 mg. GİS yan etkisi ile gelen hasta sayısı
diğer ilaçlara göre daha fazlaydı.
- İbuprofen (Apireks/Brufen/Dolven/Ibu-
fort/Pedifen/Suprafen): Analjezik, antipiretik,
antiinf. Yetişkinlerde maks. doz: 1200 mg,
<6 ay ise veya >6 ay ve ateş <39 derece ise 5
mg/kg/doz (6-8 saatte bir), >6 ay ve ateş >39 derece ise
10 mg/kg/doz (6-8 saatte bir). Artritlerde uygun bir
tercih olur.
- İbuprofen + Kodein fosfat (Nurofen plus):
- İndometazin (Endol/Endosetin): Analjezik,
antipiretik, antiinf. Daha çok artritlerde tercih ediliyor.
Günlük maks: 200 mg. Yazacaksan 25 mg'lıktan 2 veya
3x1 yaz. toplamda 100 mg'ı geçmemeye çalış.
- Naproksen (Aleve/Apranax/Aprol/Aprowell/A
tren): Analjezik, antipiretik, antiinflamatuar.
Yetişkinde önerilen başlangıç dozu 550 mg, günlük
maksimum doz 1375 mg. İYE'si olanda veya renal
patolojisi olanda mümkün olduğunca tercih etme.
- Nimesulid (Nimes/Motival/Nimelid/Coxulid):
Analjezik, antipiretik, antiinf. Tableti 12 yaşından
itibaren, jeli 16 yaşından itibaren ödeniyor (ne
alakaysa), 100 mg'lık tabletler şeklindedir ve 2x1 tablet
reçete edilir. Fazlası önerilmez.
- Parasetamol (Parol/Minoset/Minafen/Parano
x/Tamol/Tylol): Analjezik, antipiretik. Yetişkinde
günlük maksimum doz: 4 gr. Çocukta 10-15mg/kg/doz
4 ile 6 saate bir IV/PO/rektal (max doz:
100mg/kg/gün)
- Parasetamol +
Kafein (Vermidon/Gripin/Remidon/Geralgine-
P/Adafen)
- Parasetamol + Kafein + Kodein
Fosfat (Geralgine-K/Pirosal/Temsaljin)
- Parasetamol + Kafein +
Propifenazon (Minoset
Plus/Panalgine/Minamol Plus/Parol
plus/Vermidon Plus)
Migren :
- Ergotamin + Mekloksamin + Parasetamol +
Kafein (Avmigran): Gebelik kategorisi X. Sadece
ataklarda kullansın. gelen atağı geçirir, atağın gelmesini
engellemez. Ağrı nöbetlerinin başında 1-2 tane alsın.
Günde 4'ten, haftada toplam 10'dan fazla kullanmasın.
- Pizotifen (Sandomigran): Atakları geçirmez.
Sadece profilaksi için kullanılır. ilk 3 gün 1x1, sonraki 3
gün 2x1, sonra 3x1 idame.
KULAK
- Siprofloksasin (Siprogut): Kronik otitis mediada,
akut otitis eksternada verilebilir. Kulakta dolgunluk,
akıntı, işitme kaybı ve perforasyon saptanabilir. akıntı
sarı renktedir. 3x4-5 kullanılabilir. beraberinde gerekli
ise deksametazon kulak damlası da 2-3x4-5 yazılabilir
(10 gün kullansın) (Geçmezse KBB pol.e gitsin)
Damlanın yanında oral ko-amoksilav benzeri
antibiyotik kombine edilebilir.
- Gliserin damla: Buşonun atılması için önerilir. En
fazla 3x10 olacak şekilde damlatılabilir. (3x5 verilebilir)
3 gün kullanması ve geçmemesi halinde KBB pol.e
başvurması önerilir. Reçete edilmiyor, kağıda yazıp
hastaya vermek lazım
- Deksametazon (Onadron/Dekort): Alerjik
eksternal otit, riskli olmasına rağmen steroid
tedavisinin gerekli görüldüğü pürülan veya pürülan
olmayan infektif eksternal otit durumlarda 2-3x4-5
kullanılabilir.
- Otomikoz : Kaşıntı, akıntı, bazen işitme kaybı olur.
Otoskopide spor birikintileri izlenir. Mümkünse KBB'ye
yönlendir tedavisini uzman başlayıp takip etsin.
Uzmana gitme imkanı
yoksa Naftifin (Exoderil) sprey 2x1 (10 gün)
verilebilir. Kulak zarı perforeyse castellani
solüsyonuöneriliyor ama periferde o kadar da
uçmamak lazım. Mazallah...
PSİKİYATRİ
- Trazodon (Desyrel): Antidepresandır. Anksiyete ile
birlikte olan muhtelif tipte depresyonlarda
kullanılabilir. Başlangıç dozu 50-150 mg'dır. 50 mg'lık
kutudan 2x1 yazılabilir. Optimal etkisi ikinci haftada
görülür (Hastayı bu konuda uyarmak lazım).
Karşılaması için reçeteye anksiyete bozuklukları, uyku
bozuklukları, depresif nöbet tanıları girilebilir. Birçok
yan etkisi olduğu için ve kısa süreli bir tedavi olmadığı
için mecbur kalmadıkça yazmayıp psikiyatri pol.'e
yönlendirmek en mantıklısı...
- Amitriptilin (Laroxyl): Trisiklik antidepresandır.
Esas endikasyonu, depresyondur ancak fibromiyaljide
de kullanılabilir. 10 ve 25 mg'lık kutuları var. 10
mg'lıktan 3x1 yazılabilir (önerilen başlangıç dozu
budur). Etkisini hemen değil düzenli kullandıktan
sonra 1 haftada görmeye başlayacağını belirt.
- Magnezyum (Magosit/Efermag/Magnesium
nutrimed): Fibromiyaljide uyku sorunu varsa
kullanılabilir. 1x1. İshale yol açabilir. ishal olursa
seyreltsin 2 günde 1, 3 günde 1 gibi. ishal kesilmezse
ilacı kessin.
ANTİBİYOTİK
Albendazol (Andazol): Aşağıdaki "parazitler"
bölümünde yazdım.
Amoksisilin + Klavulanik
asit(Amoklavin/Augmentin/Croxilex/Klamoks/
Klavunat): Ko-Amoksilav da denir etken maddesine.
En sık yazılan antibiyotik grubudur. 600'lük ES
formunu ancak uzman yazabilir. ÜSYE, ASYE gibi
enfeksiyonlarda sıkça kullanırız. Endikasyonlarında
YDE ve İYE de bulunuyor ancak öyle durumlarda daha
spesifik antibiyotikler seçiyoruz genellikle.
Ampisilin (Alfasilin/Ampisina/Makrosilin/Silin
a/Negopen): Penisilin grubudur. Yetişkinde 250-
1000 mg, 6 saatte bir, çocukta 25-50 mg/kg/gün 6
saatlik dozlara bölünerek.
Ampisilin +
Fenazopiridin (Azosilin): Fenazopiridin lokal etkili
üriner analjeziktir. Doğum çağındaki kadınlarda İYE
olması halinde güzel tercihtir. Gebelik Kategorisi: B,
Emzirende kullanılabilir. İdrarı kırmızı-turuncu renge
boyayabilir. 12 yaş üstünde ilk gün 3x2, sonraki günler
3x1 önerilir. Ben genellikle 3x1 yazıyorum.
Ampisilin +
Sulbaktam (Alfasid/Ampisid/Devasid/Sulcid/D
uocid): Bu iki etken maddenin birleşimine
'Sultamisilin' de denir. Oral: Yetişkin 2 x 375-750 mg.
Çocuk 25-50 mg/kg/gün ampisilin. Enjektabl: Yetişkin
1 g-8 g ampisilin. Günlük max sulbaktam dozu 4 g'dır.
Çocukta max 150 mg/kg/gün ampisilin.
Asiklovir (Aklovir/Asiviral/Zovirax/Hernovir/V
irosil): Herpes simplex enfeksiyonlarında
kullanılabilir. Tablet, süspansiyon, topikal, IV formları
var
Azitromisin (Azitro/Azeltin/Azomax/Azro/Tre
mac): Makrolid grubu antibiyotiktir. Yetişkinde 1x500
mg 3 gün, veya ilk gün 500 mg, sonraki 4 gün 250 mg.
Çocukta ilk gün 10 mg/kg, sonra 4 gün 5 mg/kg.
Diritromisin (Dynabac): Makrolid grubu
antibiyotik olup 1x2, 5 gün kullanılır.
Doksisiklin (Tetradox/Monodoks): Tetrasiklin
grubudur. Yetişkinde ilk gün 2 x 100 mg, sonra 100
mg/gün (bir veya iki dozda). Şiddetli enf.da 2 x 100mg.
Gebelik kategorisi: D, Süte geçer... (Tetrasiklin grubu
ilaç kullananlar süt ürünleri tüketmemeli)
Fosfomisin (Urocare/Uromisin/Uroday/Dispar
i): İYE'ye mahsustur. 1x1 yatmadan önce, idrara
çıktıktan sonra kullanılır. İYE'nin derecesine göre diğer
antibiyotikler veya üriner antiseptikler ile kombine
edilebileceği gibi, tek başına da kullanılabilir.
Metoklopramid kullanımında etkileşim yüzünden
etkinlik azaldığı için birlikte kullanımı önerilmez.
Gebelik kategorisi: B
1'den fazla kutu yazılmasıyla ilgili: Manuel reçetede acil
kaşesi varsa veya e-reçetede sarı ve kırmızı alan
hastalarında 1 kutu ödüyor, yeşil alan hastalarında
birden fazla kutu ödenebiliyor. Tetkik yapıldıysa ve
zaten sarı alansa 1'den fazla kutu yazılması halinde iş
eczacının insiyatifine kalıyor. 2. kutu ödenmese bile
artık reçete olduğundan hastaya para ile satılabilir.
Pratisyen yazınca ödemediği ilacı da, ekstra kutuları da
sistemden "özel reçete" olarak girip verebilir.
Fusidikasit (Fucidin/Fucitec/Stafine/Fusinat):
3x1 tablet, 5 gün. Özellikle orta/ağır derecede olan
yumuşak doku enfeksiyonlarında tercih edilebilir.
Klaritromisin (Macrol/Klacid/Klamer): Atipikte
ilk tercih, tipik ÜSYE/ASYE'de ise diğer ilaçlara alerji
halinde tercih edilebilir. Normal formu epey acıdır,
hastaya insafınız varsa MR formu yazın. Daha tolere
edilebilir onun tadı. MR Formu 24 saat etkilidir. 1x1
yazılabileceği gibi şiddetli enf.da 1x2 veya 2x1 de
yazılabilir. Çocukta: 15 mg/kg/gün, ona uygun
süspansiyon yazıp 2 doza böl.
Metronidazol (Flagyl/Nidazol): Bakterisid
(Anaerobisit), amibisid, trikomonosid etkilidir.
Erişkinde 2x1 veya 3x1, Çocukta 20-40 mg/kg gün, 3
doza bölünerek kullanılabilir. Acilde GİS'e yönelik sık
reçetelenen antibiyotiklerden biridir.
Moksifloksasin (Avelox/Demoxif/Mofelox/Mox
ai): Kinolon grubu antibiyotiktir. 18 yaş altında,
gebede, emzirende kontrendikedir. Geniş
spektrumludur ancak daha çok pnömonide 1x1
kullanırız ve eczaneden alınması için pnömoni tanısı
eklemediysek geri döner...
Nistatin (Mikostatin/Fungostatin): Oral
kandidiyazda kullanılabilir. Yenidoğanda 4x2 ml,
prematüre ve zayıfsa 4x1 ml, çocuklar ve yetişkinlerde
4x4-6 ml yazılabilir. Tedaviye semptomların normale
dönmesinden sonra 48 saat daha devam edilir.
Penisilin V (Pen-os): Yetişkinde 3x1. Çocuk: 3-12
aylık: 3x1/2, 1-6 yaş 3x1, 6-12 yaş: 3x2 ölçek.
Penisilin G Benzatin (Deposilin/Benzapen-
la/Pentin-la): 6.3.3'lük formunun yıllardır piyasada
olduğunu görmedim. 27 kg altında 600 bin ünite
yapacağımız zaman 1,2'lik 1xyarım yazıyoruz ailesini
uyarıyoruz bu konuda mecburen. gereğinde 1x1/3,
1x2/3 şeklinde doz ayarlaması yapılabilir. Kriptik
tonsilitte alerji olmaması halinde tercih edilmesi uygun
olur. Beraberinde oral ab verilebilir.
Sefiksim (Suprax/Zimaks/Fixef/Cephix): 3.
Kuşak sefalosporindir. Normalde sadece uzman hekim
yazar diye bilinir, ama pratisyen yazdığında
ödememesine rağmen eczane hastaya para ile satma
yetkisine sahip olur (bunu bilmeyen ve hastayı geri
yollayan eczaneleri arayıp uyarabilirsiniz.) Yetişkin ve
>12 yaş 1x1 400 mg (iki doza da bölünebilir), Çocukta 8
mg/kg (Bu doz bir seferde de verilebilir, 2 doza
bölünerek de). <6 ay'da yazma.
Sefaleksin (Sef/Maksipor/Bilfasin): 1. kuşak
sefalosporin. Erişkinde günlük 1-4 g'lık doz 2 veya 3'e
bölünerek verilebilir. Çocukta günlük doz 25-50
mg/kg/gün'dür. bu doz 2 veya 3'e bölünerek verilebilir.
YDE/İYE/ÜSYE/ASYE vb. birçok enf.da tercih
edilebilir.
Sefprozil (Prefix/Erasef/Zilcef): İYE için vaktiyle
çok olumlu geri dönüşler aldığımız bir ilaçtı. Özellikle
çocukta... Uzun bir süredir bizim eczanelerde yok.
Yetişkinde 1-2x500 mg, Çocukta 5 mg/kg/gün'ü 1 veya
2 doza bölerek ver.
Sefuroksim (Aksef/Cefaks/Cefatin/Enfexia): 2.
kuşak sefalosporindir. Yetişkinde 2x250-500,
çocuklarda 30 mg/kg/gün iki doza bölünerek. Geniş
spektrumundan dolayı ÜSYE, ASYE, İYE, YDE gibi
birçok durumda tercih edilebilir.
Siprofloksasin (Cipro/Ciflosin/Roxin/Cipronati
n/Ciproktan): Kinolon grubu olup 18 yaş altında,
gebede, emzirende asla kullanılmaz. O yüzden ben risk
almamak adına doğum çağındaki bayanlara gebelik
olmasa bile tercih etmiyorum açıkçası. Genellikle
İYE'de tercih edilir 2x250-750 mg kullanılabilir.
Tetrasiklin (Tetra/Tetralet): Yetişkinde 1 veya 2 gr,
4 eşit doza bölünerek verilmeli. Gebelik kategorisi: D
(Tetrasiklin grubu ilaç kullananlar süt ürünleri
tüketmemeli)
Trimetoprim +
Sulfametoksazol (Bactrim/Kemoprim/Metopri
m/Trimoks): 6 hafta-5 aylık: 2x1/2 ölçek. 6 ay-5 yaş:
2x1 ölçek. 6-12 yaş: 2x2 ölçek. 12 yaş üstü: 2x4 ölçek (2
şişe). Erişkin 2x2 tablet veya 2x1 forte tablet. Tedavi en
az 5 gün. semptomlar yok olduktan sonra 2 gün daha
devam. IYE ve/veya bağırsak enfeksiyonları her şeye
dirençliyse bu kullanılabilir.
PARAZİTLER
- Albendazol (Andazol): Çocukta herkese aynı 1x1
ölçek (10 ml). Erişkin 400 mg 3 tablet 1x1. Tüm
tedaviler 3 gün sürer. Sabah aç karnına içecek.
Tedavinin iki hafta sonra tekrarlanması gerekir.
(Kistler ilk tedavide yok olmaz, iki hafta sonraki
tedavide açılmış olan kistler de yok edileceğinden
genellikle tekrarlamaz. Aksi halde tekrarlayabilir.)
*E.vermicularis: Hocam poposunda kurt (kıl kurdu)
gördüm der annesi.
*A.lumbricoides: Hocam kakasında solucan var.
Ağzından solucan çıkabilir. Karın ağrısı, iştahsızlık, kilo
alamama, birden 39 derece ateş, öksürük (Löffler
pnömonisi).
Bu tür paraziter hastalıklarda aile tedavisi gerekebilir,
sorgula. Hijyen konusunda tavsiye ver (iç çamaşırlar
başta olmak üzere kıyafetlerin, çarşafların 90-100
derecede yıkanması önerilir) İstisna olarak kist
hidatikte tedavi süresi uzundur (3 ay)
Süspansiyon 2 ayrı tedavi için yeterli iken, tabletler
genellikle sadece 3 günlük ted. için yeterli. O yüzden
tabletse 2 kutu yazılabilir.
- Metronidazol (Flagyl/Nidazol): Amipli dizanteri
ve giardiaziste. Erişkinde 2x1 veya 3x1, Çocukta 20-40
mg/kg gün, 3 doza bölünerek kullanılabilir.
*Amip (Entamoeba Histolytica): Kanlı, mukuslu kaka,
tenesmus, ishal, karın ağrısı ile gelir.
*Giardia: İB'ı tutan yağlı, pis kokulu bol miktarda kaka
ile gelir (kan proteini düşer hasta ödemle gelir).
Hepsinin tedavi süresi 1 haftadır. Aileyi sorgula,
gerekirse tüm aileye tedavi ver. Gereğinde acilde
metronidazol IV verilebilir.
- Niklozamid (Yomesan): Bir kutusu 4 tablet içerir.
Erişkin ve 6 yaşından büyükler 1x4 tablet. 2-6 yaş: 1x2,
<2 yaş 1x1 tablet.
*Tenya: Annesi çocuğu beyaz şerit düşürdü diye
getirebilir. Tedavi süresi 1 gündür. Tabletler ağızda
tamamen çiğnenerek yutulmalıdır. Çocukta ezerek suya
karıştırıp verilebilir. Beraberinde laksatif verilmesi
uygun olur (duphalac gibi) (paraziti rahatça atsın diye)
- Bit : Permetrin (Kwellada) şampuan. Banyodan
sonra saçlar havluyla kurulanır. Saç ve kafa derisi
tamamen kaplanıncaya kadar sürülür. Kafada 1 saat
bekledikten sonra bol su ile yıkanır. İçindeki ince dişli
tarakla bit yavruları temizleneceke. Aynı işlem 1-2 hafta
sonra tekrarlanır.
- Uyuz : Permetrin (Kwellada) losyon. Yüz hariç
boyundan itibaren bütün vücuda sürsün (uyuzun
olduğu tüm bölgelere). 8-10 saat vücutta kalsın.
Pijamalarla yatsın. Daha sonra pijamaları yüksek
derecede yıkasın. Genellilkle günde 1-2 kez yapması
yeter. yetmezse 2-3'e de çıkabilir. Vücutta yaygın
kaşıntı ile gelir bu vakalar (özellikle çocuk). Hayvan
teması sorgula. Geceleri kaşıntı artar. Hatta kaşıntı ile
uyanır. Tane tane makülopapüler döküntü olur. 2 yaş
altının el ve ayak tabanlarında bül...
- Pire : Pire sokmasına bir şey yapmıyoruz.
Antihistaminik krem yazabilirsin. Kaşıntı fazlaysa oral
antihistaminik yazabilirsin.
VİTAMİN
- Çinko (Zinco/Zinobest/Zincover/Zinxx)
- Demir Preperatları (Ferro Sanol/Ferrum
hausmann/Gyno Ferro Sanol/Ferrozinc/Maltofer
fol): Bir kısmı sadece demir içerirken, bir kısmı demire ek
olarak bir veya birkaç vitamin preperatı bulduruyor.
Yazmadan önce kontrol etmekte fayda var. Ben bazılarının
isimlerini hatırlatmış olayım.
- Vitamin B9 (Folbiol): Bildiğimiz folik asit. Folat
eksikliğine bağlı megaloblastik anemi vasra 2 kutu yaz 1x1
kullansın bitene kadar. Malabsorbsiyonda 1x3'e kadar
çıkarılabilir. Akdeniz anemisi, orak hücreli anemide 1x1
veya haftada 1 tablet profilaktik verilebilir.
- Vitamin B12 (Dodex/Monovit
B12/Vitakobal): Her biri 1000 mcg içeren 5 ampul
bulunur. B12 eksikliği saptanırsa: ilk hafta her gün 1x1,
sonraki bir ay boyunca haftada 1x1, daha sonra ayda 1x1.
Akut nevraljide günde 1 veya yarım ampul (tablo düzelene
kadar). Pernisiyoz anemi ve hiperkrom makrositer
anemide günaşırı çeyrek - 1 ampul (1-2 hafta boyunca,
sonra ayda 1 devam)
- Vitamin D3 (Devit-3/Monovit D3/D-3 Ferol): D
vitamini değerini bilmeden yazma. Son zamanlarda D vit.
değeri bilinmeden yazılan ampuller yüzünden toksikoz
durumlarına sıkça rastlanır oldu
- Vitamin D + Kalsiyum
kombinasyonları (Caicimax-D3/Cal D
Vita/Calciday D3/Calcium-D Sandoz/Cals-D3)
- Vitamin
Kompleksleri(Becovital/Bemiks/Beheptal/Polivit/
Vitabiol/Sanasol/Supravit)
GÖZ HASTALIKLARI
Alerjik konjuktivit :
- Olopatadin (Oladin/Ofnol/Dupatin): Göz
damlasıdır. 2x1 kullanılabilir. Antihistaminik olup 3 yaş
ve üzerindeki hastalarda yazılabilir.
veya
- Azelastin (Allergodil/Zelass-m): Göz damlasıdır.
2x1 kullanılabilir. Antihistaminik olup 4 yaşın
üzerindeki hastalara yazılabilir.
Bakteriyel göz enf.da 1. kombinasyon :
- Gentamisin (Gentagut/Gentamed): Göz
damlasıdır. Enfeksiyonun şiddetine göre 4x1 veya 4x2
yazılabilir.
- Oksitetrasiklin hcl + polimiksin b
sülfat (Terramycin/Polimisin): Göz pomadıdır.
normal kullanımı 2x1 veya 4x1 olsa da göz damlası ile
birlikte reçetelendiği zaman 1x1 (yatmadan önce)
kullanımı genellikle yeterli olur.
Şikayetlerin çok şiddetli olması halinde Basitrasin +
Neomisin (Thiocilline) vb. pomad ile göz
kapatılarak hasta göz pol.e yönlendirilebilir. Herhangi
bir komplikasyon görülmesi halinde icapçı göz hekimi
ile görüşülebilir.
Göze yabancı cisim kaçması :
- Yabancı cismin çıkarılması, göz lavajı vb. acil
müdahaleden sonra reçete için:
- Sodyum Karboksimetilselülöz = Suni
gözyaşı (Refresh tears lubricant/Lubtane
lubricant/Cellufresh): 4x1 damla verilebilir. Gerek
görüldüğü takdirde yukarıda yazdığım antibiyotik
damla veya pomadlardan biri profilaktik olarak
"profilaktik dozda" verilebilir.
Kuru göz :
- Bunda da Sodyum Karboksimetilselülöz = Suni
gözyaşı (Refresh tears lubricant/Lubtane
lubricant/Cellufresh) 4x1 damla verilebilir.

Bakteriyel göz enf.da 2. kombinasyon :

- Tobramisin (Tobrased/Tobrex/Oftamycin/Tob
rinex): Pomad hafif/orta enf.larda 3x1, ağırlarda 6x1.,
solüsyon hafif/orta şiddette 6x1-2 damla, ciddi
enf.larda saat başı 2'şer damla (iyileşme olana kadar)
(bakteriyel göz enf.da fusidik asitle beraber
kullanabilirsin)
- Fusidik
asit (Fucitec/Fucithalmic/Fusix/Stafine): 2x1
damla
Blefarit :
- Sülfasetamid + Prednizolon (Blephamide
Liquifilm/Norsol/Predni-pos): Göz damlasıdır.
Enfeksiyonun şiddetine göre 2x1 veya 4x1 reçete
edilebilir. 1-4 saatte 1-2 damla öneren kaynaklar da
vardır. Bunun yanına tobramisin içerikli bir pomad da
ilave edilebilir (1x1, yatmadan önce), tedavi 15 gün
kadar sürebilir (geçmemesi halinde göz pol. kontrolü
önermekte fayda var)
Kirpiklerin bebe şampuanı ile yatmadan yıkanıp
temizlenmesi önerilebilir.
Viral konjuktivit :
- Sekonder bakteriyel enfeksiyonun önlenmesi amacıyla
antibiyotikli damlalar ve semptomların hafiflemesi için
suni gözyaşı başlanabilir. Temel yaklaşım başkalarına
yayılmasını önlemek, kişisel hijyene dikkat etmektir.
Antibiyotikli damla
olarak: Tobramisin (Tobrased/Tobrex/Oftamyci
n/Tobrinex) 4x1 yazılabilir.
Suni gözyaşı
olarak: Karboksimetilselülöz (Refresh tears
lubricant/Lubtane lubricant/Cellufresh) 4x1
yazılabilir.
Topikal kortikosteroidi öneren kaynaklar olduğu gibi
ilk iki hafta viral replikasyonu arttırabildiğini söyleyen
kaynaklar var. O yüzden yazmadım.
-------------------------------------
* Bulanık görme ile gelen her hastayı mutlaka
göz hekimine yönlendir.

Hordeolum :
- Blefarit tedavisi ile benzer tedavi verilebilir. Pomad
olarak Siprofloksasin (Cipro/Siprogut)pomad 1x1
tercih edilebilir.
veya
- Bakteriyel göz enf.'daki 1. kombinasyon uygulanabilir.
(Doz arttırımı gerekebilir)

Kaynak ışığına maruziyet :

- Açıkçası internetteki kaynaklarda siklopentolat
(sikloplejin) önerildiğini görsem de ne o ilacın
endikasyonlarında böyle bir şey var, ne mekanizması
bununla ilişkili görünüyor ne de bilimsel bir veriye
dayandığını gördüm. Bu yüzden reçete etmenin pek bir
anlamı olduğunu düşünmesem de, acilde ilk tercih
proparakain (alcaine) damlatmak oluyor. gereğinde göz
lavajı yapmak, sistemik analjezik vermek dışında
yapılabilecek pek bir şey olduğunu sanmıyorum.
KADIN DOĞUM
Bakteriyel Vajinozis :
Doğurganlık çağındaki kadınlardaki en sık görülen
enf.'dur. Gri renkte, ince, mens sonrası kötü kokulu
akıntı görülür. Vajinal inflamasyon yoktur.
- Metronidazol (Flagyl/Nidazol): 500 mg 2x1 (7
gün)
* Gebelerde semptomatik gebeler tedavi edilmelidir.
Lokal tedavi
önerilmez. Metronidazol(Flagyl/Nidazol) 250 mg
3x1 (7 gün)
Trikomoniazis :
Cinsel yolla bulaşır, vajinal akıntı minimal de olabilir,
yoğun, pürülan, sarı-yeşil, kötü kokulu da olabilir.
kaşıntı sıktır
- Metronidazol (Flagyl/Nidazol): 500 mg 2x1 (5
gün) (tedavi bitimine ve iyileşme sağlanana kadar
cinsel ilişkiyi yasakla)
* Gebede meydana
gelirse Metronidazol (Flagyl/Nidazol) 500 mg
1x4 tek doz tedavi yeterlidir. Eş tedavisi de gerekir
ayrıca.

Genital Herpes : Vulvovaginal candidiazis :

- Asiklovir (Aklovir/Asiviral/Zovirax): 400 mg
forte suspansiyon 3x1 (Kutu bitene kadar kullansın)
(Geçmezse kadın doğum pol.)
Gonore :
Kadınlarda asemptomatiktir. anormal vajinal akıntı,
dizüri, mens arası kanamalar vb. saptanabilir (birlikte
mutlaka klamidyaya yönelik tedavi verilmelidir.) Eş
tedavisi de gerekir.
- Doksisiklin (Tetradox/Monodoks): 100 mg 2x1
(7 gün) reçete ver. Buna ek olarak acilde tek
dozluk Seftriakson (Novosef/İesef/Desefin) 1 gr
IM uygulanabilir. (Doksisiklinden dolayı süt
ürünlerinden uzak dursun) (Gebeliği ekarte etmiş ol)
+ Klamidya
için Azitromisin (Azitro/Azeltin/Azomax): 500
mg 1x2 tablet (tek doz) ekle reçeteye.
Vajinal kaşıntı, beyaz vajinal akıntı, RIA/vajinal
tampon kullanımı, kontrolsüz diyabet, Ab kullanımı...
- Ketokonazol (Ketoral): Vajinal supozituvar (3'lük
ve 10'luk var. 3'lükten yaz günde 1 adet kullansın) evli
olmayana hymen'in yapısını bozacağından yazma.
(tekrarlıyorsa kadın doğuma yönlendir)
Daha etkili olabilecek bir alternatif:
- Metronidazol + Mikonazol nitrat +
Lidokain (Mixovul/Mikonid): 7 adet vajinal ovül,
1x1.
* Ciddi enfeksiyonlarda 2 haftalık tedavi gerekir.
* Gebede meydana gelirse ketoral vajinal supozituvar
1x1 (1 gün) uygulanması yeterli.

Klamidya :
Önlenebilir infertilite! Hafif sarı vajinal akıntı, dizüri,
pollaküri, vajinal bölgede
yanma/kaşınma/kızarıklık/şişlik, dış genital
organlarda yaralar, cinsel ilişki sırasında ağrı, ilişki
sırasında anormal kanama vs.
- Azitromisin (Azitro/Azeltin/Azomax): 500 mg
1x2 tablet (tek doz). Yine de mutlaka kadın doğum pol.e
yönlendir.
* Gebede meydana gelirse tetrasiklin kontrendike
olduğundan Eritro 500 mg 2x1 (7 gün) veya Amoksina
500 mg 3x1 (7 gün) önerilir (azitromisin ile ilgili yeterli
çalışma yok), ancak gebe + klamidyayı da periferde
tedavi etmeye çalışmamak lazım. Kadın doğum pol...

Pelvik İnflamatuar Hastalık :

Adneksiyel duyarlılık, serviks hareketlerine hassaslık,
alt batın ağrısı ve lökositoz saptanır
- Doksisiklin (Tetradox/Monodoks) 2x1 14
gün, Metronidazol (Flagyl/Nidazol) 500 mg 2x1 14
gün reçete edilir. Öncesinde acilde 1 gr tek
doz Seftriakson (Novosef/İesef/Desefin)IM
yapılır. 3 gün sonra şikayetlerde gerileme olmaması
halinde kadın doğuma yönlendirilir. (Doksisiklinden
dolayı süt ürünlerinden uzak dursun) (Gebeliği ekarte
etmiş ol)
KREM POMAD JEL
Alüminyum
Hidroksiklorür (Terkur/Kursept): El, ayak,
koltukaltı aşırı terlemesinde. ilk 3-4 gün her gece, sonra
2-3 günde bir gece.
- Asiklovir (Aklovir/Asiviral/Zovirax): Herpes
labialis ve genital herpes tedavisinde 5x1 (5 gün)
verilebilir.
- Basitrasin + Neomisin (Thiocilline): Primer
piyoderma, sekonder enfekte dermatozlarda, dış kulak
yolu enfeksiyonlarında, yaralar veya diğer cilt
travmalarında, meme başı çatlakları ve yanıklarda
reçete edilebilir. Günde 3-4 kez kullanılabilir.
- Beklometazon (Beklazon/Beklamet): Topikal
kortikosteroiddir. Dermatitlerde ve egzemalarda tercih
edilebilir. Krem ve pomad formu var. 2x1. Uzun süreli
tedavi önerilmez, özellikle çocuklarda max. 5 gün.
Vücudun %20'sinden fazla alana kullanma.
- Benzidamin (Tantum/Ternex/Tanflex): %30'a
yakın emilim oranı. 2 yaş ve üstünde karşılıyor. 2
kutuya kadar ödüyor ancak 2 kutu için reçetenin
açıklama kısmına "geniş yüzey" yazman lazım. 15 dk'da
etkisini gösterir.
- Bifonazol (Mycospor): 1x1, antifungal
- Bizmut Subgallat + Benzokain +
Benzalkonyum + Hidrokortizon
Asetat (Kortos):Hemoroid, anal fissür.
- Centella Asiatica
Ekstresi (Madecassol): Skatrizandır. Lokal deri
ülserleri, meme başı çatlak ve yaraları, küçük cerrahi
müdahaleler, epizyotomiler, sünnet sonrası, yüzeysel
yanıklarda kullanılabilir. Yara yerinde daha az iz
kalması için tercih edilebilir. 1x1-2
- Dekspantenol (Bepanthene/Bepanthol/Panten
ol): SGK karşılamaz. O yüzden reçete edilmiyor. Deri
ve mukozanın oluşum ve yenilenmesine katkısı vardır.
Çatlaklarda, pişiklerde vs. önerilebilir.
- Difenhidramin hidroklorür + Lidokain
hidroklorür + Çinko
oksit(Ovadril/Kalmosan/Diyenil): Antihistaminik
tir. Losyon olduğundan dolayı daha geniş alanlara
yönelik yazılabilir.
- Diflukortolon valerat +
İzokonazol (Travazol/Troderm/Fuggy): Kortikos
teroid + Antifungal kombinasyonudur. Yüzeyel mantar
enfeksiyonunda kullanılabilir. Başka topikal ilaçlarla
kombine edilebilir (ör: antihistaminikler). Sık
reçetelenen ilaçlardan biridir.
- Etofenamat (Rheumon/Doline): Spreyi 3x8 fıs,
jel 3x1. (birçok şeyde olduğu gibi gonartrozda da tercih
edilebilir)
- Fusidik
asit (Fucidin/Fucitec/Stafine/Fucibest)
- Gayazulen (Garmastan): Hyaluronidaz
inhibitörüdür. 50 tl civarı fiyatı vardır ve SGK
karşılamaz. Pişik ve meme ucu çatlağında son çare
olarak düşünülebilir. Pişikte 3x1 ince tabaka halinde.
Emzirende ise emzirmeden birkaç saat önce veya
emzirdikten hemen sonra ince tabaka halinde sürülür.
merhem kalıntıları her emzirmeden önce su ile
yıkanarak silinir veya emzirmeyende 1x1 ılık su ile.
- Gümüş
Sülfadiazin (Silverdin/Silvamed/Derisiv): Sülfo
namid grubu antibiyotik. Yanıkta, diğer cilt lezyon ve
yaralarında kullanılabilir. Gram +, gram - ve funguslara
etkili.
- Hamamelis Virgina
Ekstresi (Hametan): Pişikler, ciddi olmayan
yanıklar, çizik kesik çatlak gibi yüzeyel cilt lezyonları.
- Heparinoid (Hirudoid Forte): Krem ve jel
formları var. Burkulma, ezilme, eklemlerde ödem,
hematomlu hematomsuz kapalı yaralar, yüzeyel flebitin
lokal tedavisinde. Daha çok yüzdeki morlukların,
damar yolu çekildikten sonra hematom oluşan
hastaların vb. iyileşme sürecini kısaltmak amacıyla
tercih ediyorum. Açık yaraya yazma! 2x1 yazılabilir
(masaj yapmadan uygulasın)
- İbuprofen (Dolgit/Artril/Dolven/Suprafen): M
iyalji, burkulma, incinmede, romatizmal hastalıklarda
kullanılabilir. 14 yaş ve üstünde karşılar, <14 yaşa
yazma.
- İzotretionin +
Eritromisin (Munderm/Etrexin/İsotexin): Kome
don ağırlıklı akne vulgariste 1x1 veya 2x1 uygulasın.
bitene kadar kullanacak.
- Klobetazol
Propiyonat (Psovate/Psoderm/Neobase/Dermo
vate/Clovate): Topikal korikosteroiddir. Krem,
merhem, saç losyonu formları var. 1x1 veya 2x1.
Psöriazis, inatçı egzemalar, liken vb. durumlarda
yazılabilir. Max tedavi süresi: 4 hafta. Çocuklarda veya
yüze uygulandığında tedavi süresi 5 günü geçmemeli.
<1 yaşta kullanma.
- Lidokain (Anestol/Lidestol): Topikal anestetik.
Günde birkaç kez.
- Lidokain + Hidroksipolietoksidodekan +
Kamomil tentürü (Dentinox): Diş jelidir. Diş
çıkarma ağrılarında az miktar jel pamuk yardımıyla
veya temiz parmak yardımıyla sürülerek bebeğin diş
etleri yavaşça ovulur. aynı işlem 20 dk sonra
tekrarlanır. günde 6 kereye kadar uygulanabilir. Daha
çok bebeklerde kullanılsa da, erişkinlere de yazılabilir.
- Mepiramin maleat + Lidokain +
Dekspantenol (Stilex/Stiderm/Solerat/K-
Fenidex): 1. derece yanık, böcek sokmaları, ürtiker vs.
Birçok antihistaminikten daha etkili olduğunu
düşündüğüm için genellikle ilk tercihim oluyor. >2 yaş
yazılabilir
- Metronidazol (Roza): Jel ve krem formu var.
Krem yaz mümkün olduğunca. 2x1. Aknelerde
kullanılır, bitene kadar kullansın.
- Mupirosin (Bacoderm/Bactroban/Mupiderm)
: Gram +'lere etkili. sekonder enfekte cilt yaralarında
3x1 kullan (tırnak yatağı çevresi enf. gibi)
- Nimesulid (Nimes/Nimelid/Suljel/Fuzo/Roma
sulid): Analjeziktir. Akut ağrıda kullanılabilir.
tiyokolşikosid etken maddesi ile kombine edilmiş
prepreatları vardır. 16 yaşından itibaren yazılabilir.
- Nitrofurazon (Furacin/Furaderm/Nitrocin): Sı
k reçete edilen topikal antibiyotik.
- Tiyokolşikosid (Muscoflex/Muscoril/Tiorelax/
Tyoflex): Miyorelaksandır. Analjeziklerle kombine
edilmiş birçok preperatı bulunmaktadır.
- Tribenosid + Lidokain (Procto-glyvenol): Anal
fissür ve hemoroidde.
- Tritikum vulgare + Etilenglikol
monofenilether (Fitokrem): Sikatrizan etkilidir.
Epitelin yenilenmesini gerektiren durumlarda
kullanılabilir. (Pişik fazlaysa, hametan + anestol
kombinasyonu işe yaramadıysa 2. aşama olarak
kullanılabilir) 2x1 kullanılır. lokal alerjik belirtiler
görülürse tedavi kesilir. Eğer pişikte bu da işe
yaramazsa -> Desitin aloaveralı pişik kremi öner.
- Üre (Urederm/Excipial): Üre yüzdesi hydro'da az
iken lipoda daha fazladır. Hafif/orta derece nasırlarda,
ihtiyosis, kserodermi, kuru ve pullu deride günde 1-2
kez lezyona sürülür.
- Üre + Salisilik asit (Kerasal): Şiddetli ayak
tabanı, topuk, el yüzeyi vb. nasırda, iktiyozisde,
psöriaziste kullanılabilir. günde 1-2 kez.
ÜROLOJİ
BPH :
Buna periferde tedavi başlamanın anlamı yok. Üroloji
pol. hastasıdır bu grup. Yine de bir seçenek olarak
bulunsun:
Tamsulosin (Flomax/Tamprost/Uromax): Alfa
blokördür. 1x1 kahvaltıdan önce..
Epididimit-Orşit :
Testisler ağrılıdır, elevasyonla ağrı geçer (Torsiyonda
aynı kalacağını veya artacağını yazıyor kaynaklar). Ateş,
üşüme, titreme olur. Skrotum sıcak, büyük ve şiştir.
Yine de ultrason bakmadan torsiyon değildir dememek
lazım. Torsiyon %100 ekarte edildiyse ve epididimit-
orşit tanısı kesinse tedavi:
- Siprofloksasin (Cipro/Ciflosin/Roxin/Ciprona
tin/Ciproktan): 500 mg 2x1, 10 gün. Reçeteye, uygun
bir analjezik e.
Granüloma inguinale (Donovanoz) :
Yavaş ilerleyen, ülseratif bir enfeksiyondur. İlk lezyon
penis, kasık ya da perinede ortaya çıkar.
- Doksisiklin (Tetradox/Monodoks): 2x1, 7 gün.
Doksisiklinden dolayı süt ürünlerinden uzak dursun.
Gonore :
İdrar yaparken yanma ve peniste
yoğun sarı/kahverengi akıntı görülür. Meatus şiş ve
palpasyonla ağrılıdır.
- Doksisiklin (Tetradox/Monodoks): 100 mg 2x1
(7 gün) reçete ver. Buna ek olarak acilde tek
dozluk Seftriakson (Novosef/İesef/Desefin) 1 gr
IM uygulanabilir. Doksisiklinden dolayı süt
ürünlerinden uzak dursun. Eş tedavisi gerekir.
Nongonokoksik üretrit :
Genç erkek hastalığı. Etken: klamidya. Dizüri + üretral
kaşıntı. Üretral akıntı şart değil, az ve seröz akıntı
olabilir. Akıntı genellikle sabah olur sonra
azalır. Tedavi:
- Tetrasiklin (Tetra/Tetralet): 500 mg 4x1 (bitene
kadar) (süt ürünleri tüketmesin)
Şankr :
- Azitromisin (Azitro/Azeltin/Azomax) 500 mg
2x1 (tek doz) (eş tedavisi gerekir)
Trikomoniazis :
Asemptomatiktir. Bazen şeffaf bir akıntı olur. Tedavi
kadınlardakiyle aynı:
- Metronidazol (Flagyl/Nidazol) 500 mg 2x1 (5
gün)
SEMPTOMATİK DİYAFRAM ÜSTÜ
Asetilsistein (Asist/Nac/Mukolatin/Muconex/
Mucolator): Mukolitiktir. 0-2 yaş 200 mg/gün 2 doza
bölünerek, 2-7 yaş 400 mg/gün 2 doza bölünerek, >7
yaş ve erişkin = 600 mg/gün tek doz veya ikiye
bölünerek. Solunum yollarından sıvı salgılatması bazı
hastalarda öksürük krizine neden olduğundan dolayı,
böyle bir durumda erdostein etken maddeli ilaçlar
tercih edilebilir.
- Benzidamin +
Klorheksidin(Andorex/Tantum/Farhex/Klorob
en/Tanflex/Strepspray): Ağız içinin analjezisi ve
antisepsisini gerektiren diş çürükleri, oral aftlar, ÜSYE,
ağız içi açık yaraları vb. birçok durumda kullanılabilir.
Gargara ve oral sprey formları mevcut. Açıkçası birçoğu
çözücü olarak etil alkol içerdiğinden dolayı
yazmıyorum, içlerinden kloroben ve strepspray çözücü
olarak sorbitol içerdiğinden bu ikisini tercih
etmekteyim. Alkol içeren spreylerin kullanımından kısa
süre sonra (10-15 dk içerisinde) alkolmetre ile ölçüm
yapılırsa 100-150 promil gibi değerlere ulaşmak bile
şaşılacak bir şey değildir. Bilginiz olsun. Tercih sizin.
- Betahistin
dihidroklorür (Betaserc/Vasoserc/Betaris): Hist
amin anagolu. H1, H2 reseptörleri üzerinden
vazodilatasyon yapar. 24 mg'lık tabletten 2x1
yazılabilir. Vertigoda, menierede yazılabilir.
- Butamirat
Sitrat (Sinecod/Notuss/Kreval/Butamcod): Anti
tussif. Kuru öksürüğün semptomatik tedavisinde. Depo
formu 12 yaş üstünde 1-2x1, yetişkinde 2-3x1. Şurup
formu eğer normalse şu şekilde (forte ise dozları yarıya
düşür) -> yetişkinde 4x3 ölçek, 3-6 yaş 3x1 ölçek, 6 -12
yaş 3x2 ölçek, 12 yaş üzeri çocuklar 3x3 ölçek. Tablet 12
yaş üstünde karşılar. 6 yaş altında şurup karşılamıyor
sanırım (hasta kendi ödüyor?)
- Dimenhidrat (Dramamine/Anti-Em): Baş
dönmesi ve bulantı şikayetlerinde kullanılabilir.
Vertigoda, taşıt tutmasında, menierede tercih edilebilir.
günlük max: 8 tablet. 3x1 veya 4x1. şiddetli ise dozu
3x2, 4x2 olabilir. 6-12 yaş: 3x1, 2-5 yaş: 3x1/2. 2 yaşın
altında çok gerekmedikçe kullanma. Gebelik kategorisi:
B rest/Levosol/Lunges): Antitussif. Açıkçası etkinlik
- Erdostein (Erdostin/Evosten): Mukolitiktir.
Hastalardan geri dönüşler asetil sistein preperatlarına
göre daha iyidir. Yetişkinde 2x1 kapsül. 2 Yaşın
üstündeki çocuklara yazabilirsin. 15-20 kg = 2x1 ölçek.
20-30 kg = 3x1 ölçek. >30 kg: 2x2 ölçek. 100 ml şişeden
yaz.
- Hedera Helix Folium
Ekstresi (Prospan): Antitusiftir. <6 yaş: 2 x 1/2
ölçek. >6 yaş 2x1 ölçek. >6 yaş 3x1 ölçek. 1 yaşın altında
kullanmamaya çalış. Bulantı, kusma, ishal, döküntü
görülürse kes.
- Karbosistein (Mukotik/Mukoliz/Mukobron): 1
aylık bebekte dahi kullanılabilecek bir mukotik. Normal
süspansiyonun 1 ölçeğinde 250 mg varken, pediatrik
formunda 100 mg vardır. Kilo hesabı da şöyle: 1 ay-2
yaş: 20-30 mg/kg dozunda, günde 1-2 defada verilir. 2-
5 yaş: 3x100 mg, 6-12 yaş: 3x200 mg, yetişkinde 1,5/2,5
gr/gün'e kadar kullanılabilir.
- Klorfeniramin Maleat + İbuprofen (İburamin
Zero): 6 yaş altında psödoefedrin içeren içeren ilaçlar
kontrendike olduğu için burun tıkanıklığı, akıntısı vb.
semptomlarda sadece klorfeniramin içeren bildiğim tek
süspansiyon. O yüzden 6 yaş altında sık tercih
edilebilecek bir ilaç. Yine "zero" ismi ile aynı etken
maddeli tablet kombinasyonu da var.
- Klorfeniramin Maleat + İbuprofen +
Psödoefedrin (İburamin Cold/Coldaway
Plus/Pedifen Cold Flu)
- Klorfeniramin Maleat + Parasetamol (A-ferin
süspansiyon): İbuprofenli kombinasyon için
söylediğim bunun için de geçerli. 6 yaş altında
psödoefedrin kullanılmadığından dolayı 6 yaş altında
tercih edilebilecek parasetamol'ün antihistaminik
kombinasyonu. Yetişkin de tansiyon hastası ise "forte"
formu kullanılabilir. Onda da psödoefedrin yoktur.
- Klorfeniramin Maleat + Parasetamol +
Fenilefrin (Theraflu Forte/Paranox Cold
Forte/Teragrip)
- Klorfeniramin Maleat + Parasetamol +
Oksolamin sitrat (Katarin Kapsül/Katarin
Süspansiyon)
- Klorfeniramin Maleat + Parasetamol +
Oksolamin sitrat + Psödoefedrin (Katarin
Forte)
- Klorfeniramin Maleat + Parasetamol +
Psödoefedrin (Tylol Hot Poşet)
- Klorfeniramin Maleat +
Levodropropizin (Dropolev)
- Levodropropizin (Dropolev/Levopront/Pulmo
anlamında geri dönüşler olumsuz. Kuru öksürüğün
semptomatik tedavisi gerekiyorsa oksolamin veya
butamirat etken maddelerini daha öncelikli olarak
tercih ediyorum o yüzden.
- Ksilometazolin (Otrivine/Berkolin/Naze): 2x1.
Sempatomimetik nazal denkojestandır. Erişkin ve
pediatrik formu var. Erişkin max. 5 gün, pediatrik
formu max. 3 gün. Tıkanıklıkta faydasını görür,
akıntıda yazma. Uzun süre kullanımda bağımlılık
potansiyeli var.
- Okaliptol + Kamfen (Cold-mix): Özellikle
pediatrik gruptaki hasta yakınları tarafından sıkça
sorulan 'yastığının üstüne damlatınca burnu açan ilaç
var ya, o hangisi' şeklindeki soruların cevabı.
Bebeklerde 4x2, çocuk ve yetişkinlerde 4x4 damla
kullanılabilir. Aile cilde sürmemesi konusunda uyarılır.
Boğmaca ve bronşial astım ataklarında kullanma. SGK
karşılamaz.
- Oksimetazolin (İliadin/Burazin/Rhinfant): 2x1
. Sempatomimetik nazal denkojestandır. Erişkin ve
pediatrik formu var. Erişkin max. 5 gün, pediatrik
formu max. 3 gün. Tıkanıklıkta faydasını görür,
akıntıda yazma. Uzun süre kullanımda bağımlılık
potansiyeli var.
- Oksolamin (Perebron/Sekodin/Bronko/Perbr
ons/Oksabron): Antitusif. Kuru öksürüğün
semptomatik tedavisinde. Etkinliği hakkında geri
dönüşler olumlu. Erişkinde 4x3'e kadar kullanılabilir.
Çocuklarda 4x1 yazılabilir. Eskiden 2 yaş altı
kontrendikeydi. Son düzenlemeden sonra sınır 6 yaşına
yükseltildi.
- Psödoefedrin + İbuprofen (Nurofen cold
flu/Cold Away cold flu/Dolven cold flu/Apireks
cold flu)
- Psödoefedrin + Parasetamol + Triprolidin (A-
ferin Sinüs)
- Psödoefedrin + Parasetamol +
Dekstrometorfan (Benical Cold)
- Triamsinolon Asetonat (Kenacort-a
Orabase): Oral aft gibi enflamasyon ve ülseratif
durumlarda kullanılabilir bir pomad. 2x1. Beraberinde
karbonatlı su ile ağız içinin çalkalanması önerilebilir.
Gereğinde oral sprey ve gargaralar, ağrı çoksa tablet
analjezik ilave edilebilir.
SEMPTOMATİK DİYAFRAM ALTI
Antiasit
kombinasyonu (Refcon/Gaviscon/Gasvin/Renn
ie/Pronat):Süspansiyonlardan likit form çocuklarda
veya yan etki açısından riskli hastalarda, advance form
şikayetleri şiddetli olanlarda, double action ise
diyabetik hastalarda tercih edilebilir. Çocuklarda 3-4x1,
erişkinde 3-4x1-2. İnfant toz formunu ise bebekte
kardiya sfinkterinin yeterince gelişmemesine bağlı
regürjitasyonda veya çocukta GÖR'de kullananabilirsin.
Su veya mama ile karıştırıldıktan sonra 4.5 kg'ın altında
olanlara 1 poşet. üstünde olanlara 2 poşet. Poşet
içindeki toz bardağa boşaltılır. üstüne 3 tatlı kaşığı
kaynatılıp soğutulmuş su katılıp karıştırılır. Hazırlanan
ilaç her beslenmeden sonra kaşık veya biberon ile
içirilir. Çiğneme tableti de 3x1-2 yazılabilir. günde
max: 8 ölçek/tablet.
- Diosmin + Hesperidin (Daflon/Varidos): Venöz
distansiyonu ve stazı azaltır. Varis ve hemoroidde
kullanılabilir. 2x1.
- Famotidin (Nevofam/Famoser): ülserde 40 mg
1x1, GÖR'de 20 mg 1x1 veya 2x1 yazılabilir. iyileşme
görmesi 2 haftayı bulabilir hatırlat.
- Gliserin (Gliserin-
Kansuk): Suppozituvardır. B=Büyükler için,
K=Küçükler için. Günde 2 defa kullanılabilir. Basit
kabızlıkta kullanılır. Karın ağrısı, bulantı, kusma
varlığında kullanma. Daha ziyade oral alamayan
hastada tercih et.
- Gliserol + Sodyum sitrat +
Sorbitol (Libalaks/Microlax/Sabalaks): Suppozit
uvardır. Küçük çocukta kabızlıkta tercih edilebilir. Bir
veya yarım tüp rektal yoldan uygulanır.
- Hiyosin-N-Butil
bromür (Buscopan/Molit/Spazmol/Spazmotek)
: Spazmolitik, periferik antikolinerjik ilaçtır. 3x1 tablet
yazılabilir. Günde 6 tablet
geçilmemelidir. Dismenorede, kolelitiaziste, peptik
ülserlerde, renal kolikte yazılabilir. Barsak ile ilgili
antispazmodik seçiminde bundan önce trimebutin
maleatın tercih edilmesini öneririm.
- Laktobasillus Reuteri (Biogaia): Aslında bunun
diğer "probiyotikler" kısmında yer alması lazımdı ama
gaza yönelik spesifik bir ilaç olduğundan ayrıca
belirtmek istedim. Yenidoğanda gaz şikayetinde reçete
edilebilecek bir ilaç. 1x5 damla kullanılır. SGK
karşılamaz. 50 tl civarı fiyatı var. Bundan önce
simetikon etken maddeli damlayıp denemekte fayda
var diye düşünüyorum (Bkz: Simetikon)
- Laktuloz (Osmolak/Lactulac/Duphalac): Laksat
iftir. Diğer şuruplar gibi 1 ölçeği 5 ml değil, 30 ml'dir
dikkat! Bebekte 2,5 ml, 5 yaş altında 5 ml, 5-10 yaş
arası 10 ml, 10 yaş üstü 15 ml verilebilir. İshale dönerse
doz azaltsın, ishali kesilmezse ilacı kessin.
- Lansoprazol (Aprazol/Degastrol/Lansoprol/L
ansor/Pepticer): PPI'dır. Ülser, GÖR'de vs. 1x1
sabah, aç karnına. ama kalp ilacı kullanıyorsa
rabeprazol tercih edebilirsin.
- Metoklopramid (Metpamid): Yetişkinlerde 3-4x1
tablet, 6-14 yaş: 3-4x1 veya yarım ölçek. 6 yaşından
küçük çocukta bundan ziyade trimetobenzamid'in
damla formunu öneririm.
- Nifuroksazid (Ercefuryl/Diafuryl/Erfulyn): Ba
rsak antiseptiğidir. 8 yaş üzeri ve yetişkinlerde 3x200
mg yazabilirsin. 1 yaş üstü çocuklarda 2-3x1 ölçek. 0-1
yaş arası 1-3xyarım ölçek. İnvazif enf varsa (ateş,
toksisite, genel durum bozukluğu) kullanma.
- Nitrofurantoin (Piyeloseptyl): Üriner
antiseptiktir. Anüri, oligüri varsa yazma. 100 mg'lık
formu piyasada yok demişti bir ara eczacılar. Ondan 50
mg'lık yazıyorum. Erişkinde 4x1, 5 kg çocukta 2x1/2
ölçek, 10-15 kg: 4x1/2 ölçek, 20-25 kg: 4x1 ölçek.
Çocukta 1 aydan büyükse ver.
- Probiyotikler (Bakso/Enterogermina/Maflor/
Reflor): SGK karışalamaz (Reçetesiz satılır), Fiyatı da
markasına ve preperatına göre değişmekle birlikte
minimum 25 lira olduğu 100 liranın üzerinde
probiyotiklerin bulunduğunu hastanın da sizin de
bilmenizde fayda var. Suya, yoğurda katılarak da
verilebilir. Açıkçası trimebutin maleat etken maddesi
başta olmak üzere antispazmodiklerle ishali geçmeyen
çok az hasta gördüm. Böyle durumlarda tercih etmek
daha makul. Aileye , bu probiyotiklere alternatif olarak
kefir önerilebilir.
- Rabeprazol (Patril/Prabex/Rabiza/Raneks): P
PI'dır. Peptik ülser ve reflülde tercih edilebilir. 1x1
sabah, aç karnına alınır.
- Ranitidin (Ranitab/Ranitine/Ulcuran/Zandid/
Zantac): Peptik ülser ve reflüde kullanılabilir.
Yetişkinde 2x150mg (sabah-akşam) veya 1X300mg
(yatmadan önce). Tedavi süresi 4-8 hafta. Nükseden
durumlarda yatmadan önce 1x150 mg.
PEDİYATRİK KONTRAENDİKASYON
Tek bir etken madde içeren preperatlar için:
1) Dekstrometorfan: 4 yaş altı kontrendike, 6 yaş
altı önerilmez.
2) Levodropropizin: 2 yaş altı kontrendike, 6 yaş altı
önerilmez.
3) Difenhidramin: Alerji nedeniyle kullanımı 1 yaş
altı kontrendike, alerji dışı kullanımda 12 yaş altı
kontrendike.
4) Oksolamin: 6 yaş altı kontrendike.
5) Butamirat: 3 yaş altı kontrendike. 6 yaş altı
önerilmez.
6) Klorfeniramin: 2 yaş altı kontrendike.
7) Fenilefrin: 2 yaş altı kontrendike.
8) Oksimetazolin: 4 yaş altı kontrendike. 6 yaş altı
önerilmez.
9) Ksilometazolin: 2 yaş altı kontrendike.
10) Guaifenasin: 2 yaş altı kontrendike. 6 yaş altı
önerilmez

- Sennosid (Bekunis/X-M): Etkili bir laksatiftir.

Uzun süreli kullanımda bağırsak fonksiyonlarını
bozacağı ve bağımlılık oluşturacağı için 5 günden fazla
kullanımını hastalara önermiyorum. 35-40 yıl aralıksız
bekunis kullanan gördü bu gözler.

- Simetikon (Metsil): Yenidoğanda 4x8 damlaya

kadar kullanılabilir. 2 yaş üstünde 4x15 damlaya kadar
kullanılabilir. Süspansiyon formu: Çocuklarda 3-
4xyarım-1 ölçek, erişkinde 4x2 ölçek. Fort Tablet:
Erişkinde 3-4x1 tablet. (Nedendir bilmem 2018 Ekim
itibariyle birkaç aydır piyasada bulunamamakta...)

- Simetikon + Alverin
Sitrat (Meteospasmyl): İrritable barsak
sendromunda tercih edilebilir. Şiddetine göre 2x1 veya
3x1. Yemeklerden önce. Gebelik ve emzirmede
kullanılmaz.

- Simetikon + Otilonyum
Bromür (Simflat): Dispeptik şikayetlerde, yemek
sonrası midede şişkinlik hissi ile gelen hastalarda
dramatik düzelme sağlayabiliyor. 3x1 tablet yazılabilir.

- Sukralfat (Antepsin): 2x2 ölçek. Dokuyu koruyucu

bir tabaka oluşturur.
- Trimebutin
Maleat (Debridat/Tribudat/Gismotal/Debrutin)
: Fonksiyonel barsak hastalıklarında, özellikle ishal ve
karın ağrısı ön planda ise gayet etkilidir. Acilde en sık
yazılan ilaçlardan biridir. Erişkinde fort preperatı (200
mg) 3x1 yazılabilir. Süspansiyonun dozu düşüktür (1
ölçekte 24 mg). 0-6 ay: 2-3xyarım, 6 ay-1 yaş:2x1, 1-5
yaş: 3x1, >5 yaş: 3x2 ölçek. Yemekten yarım saat sonra
kullanabilir. Gebeliğin ilk 3 ayında ve emzirenlerde
kullanma.

- Trimetobenzamid (Emedur/Ametik): Draje,

damla ve suppozituvar formu var. Yetişkinde 3-5x1 15-
45 kg çocukta: 1-4x1 draje. Damla yazarsan: 0-13 kg: 3-
4xyarım ml, 13-26 kg: 3-4x1 ml, 26-39: 3-4x1,5 ml, >39:
3-4x2 ml. Ateşli hastalıklarda, gastroenterit, elektrolit
dengesizliği, dehidratasyonda, ensefalitte vs. kullanma.
Gebede kullanma.
AKUT AP DİKKAT EDİLECEK 25 NOKTA
1) Çocuklarda 6-12 yaş grubunda, erişkinde ise 20-30
yaş grubunda daha sık rastlanır. Bebek ve küçük
çocuklarda appendiks henüz kese değil konik yapıda
olduğundan ancak fekalitlerle tıkanabilir, bu yüzden
diğer yaş gruplarına göre daha nadiren rastlanır.
2) Çocuklarda appendiks duvar kalınlığı ince olduğu
için daha çabuk perfore olur.
3) %95 sağ alt kadranda yer alsa da, sol alt kadranda,
pelvik bölgede, retroçekal, retroiliak da olabilir
4) uzunluğu birkaç cm'den 33 cm'e kadar değişebilir.
çapı da genellikle 6 mm veya altındadır.
5) organın inflame olmasını lümenin tıkanması tetikler
(yabancı cisim, karsinoid tümörler, yabacı cisimler vs.)
6) çocuklarda appendiks lümeninin tıkanmasının en
önemli sebebi sistemik enfeksiyonu takiben oluşan
lenfoid hiperplazidir (bu yüzden salmonella, shigella,
yersinia enteriti, kızamık, su çiçeği, CMV vakalarında
ekstra dikkat)
7) Kistik fibrozis hastalarında lümen mukus tıkaçlarıyla
tıkanabileceğinden akut app riski daha yüksektir
8) Perfore olan apandisit vakalarının 3'te 1'i acile geç
geldiği için. 3'te 2'si ise antibiyotik verilerek eve
yollanan vakalar olduğu görülmüş. o yüzden akut app.
teşhisini ekarte etmeden eve yollanan vakalarda ekstra
dikkat gerekiyor.
9) Hastaların %95'inde ilk semptom iştahsızlıktır.
Ardından epigastrik veya periumblikal karın ağrısı
başlar. bunu da bulantı kusma takip eder. Eğer bulantı
karın ağrısından önce başlarsa o zaman tanıyı
tekrardan sorgulamak gerekir.
10) Ağrı genellikle lümen tıkanmasını takip eden 12.
saatte McBurney'e yerleşse (tipik olan bu), pelvik veya
retroçekal yerleşimli vakalarda organ parietal periton
ile temas etmediğinden ağrı appendiks perfore olana
kadar çok belirgin hale gelmeyebilir.
11) Kusma genellikle ağrıdan kısa süre sonra başlasa da
klinik bulgular belirginleşmeden 6-8 saat önce başlayan
kusma da akut app.ın ilk bulgusu olabilir.
12) Kabızlık da olabilir, sigmoid kolonun peritonit
nedeniyle irrite olmasına bağlı ishal de olabilir.
13) inflame periton sahası mesaneyi, sağ üreter ve
testiküler damarları etkileyebileceğinden dizüri,
pollaküri, kasık ve testiküler ağrı da olabilir.
14) Kısa sürede hızla yükselen ateş perforasyonu
düşündürebilir.
15) Perforasyonla birlikte karın ağrısı ve hassasiyet
yaygınlaşabileceği gibi, basınç azalmasına bağlı geçici
bir rahatlama da gözlenebilir.
16) perforasyon omentum ve ileum tarafından
sınırlandırılırsa apse veya plastron, sınırlandırılmazsa
generalize peritonit meydana gelir.
17) Tipik bulgu mcburney noktasındaki hassasiyet olsa
da retroçekal olanlarda direkt ve indirekt (sol alt
kadran palpasyonunda ağrının sağ alt kadranda
duyulması) reboundun pozitif olması da destekleyici
bulgulardır.
18) Periton irritasyonunu azaltmak için hastanın
özellikle sağ bacağını karnına çekmesi tipiktir.
19) Lökosit genellikle 11-15 bin arasındadır. Spesifik
değildir, ne de olsa bu şekilde bir yükseklik ÜSYE dahil
birçok durumda görülebilir. ancak akut app.
vakalarında perforasyonsuz nadiren 25 binin üzerine
çıkar.
20) Nötrofil hakimiyeti (>%75) tanı açısından en az
lökosit artışı kadar anlamlıdır. CRP ve Sedim yüksekliği
de tanıyı destekleyen lab. bulguları olarak kabul edilir.
21) üreter veya mesaneye yakın inflame apandisit
idrarda lökosit görülmesine neden olabileceğinden vaka
İYE sanılarak gözden kaçırılabilir. Bu yüzden İYE tanısı
için idrar sedimentinde bakteri görülmesi gerekir.
22) Başlangıçta ADBG'de akut app.a yönelik
saptanabilecek tek şey fekalittir. ilerlemiş olgularda sağ
alt kadranda birkaç adet hava sıvı seviyesi görülebilse
de ADBG'nin tanısal değeri düşüktür.
23) USG ile %80lere varan oranda tanı koymak
mümkündür. appendiks duvar kalınlığı >2 mm, çapı >6
mm ise tanıyı destekler.
24) BT'nin duyarlılığı ve özgüllüğü daha yüksek olup,
kontrastlı çekilmesi önerilir. Öykü ve FM ile olguların
%85'ine tanı koymak mümkün olduğu gibi USG ve
BT'nin klinik ve lab. ile tanısı konulamayan hastalarda
tercih edilmesi gerektiğine yönelik çalışmalar vardır.
25) Bazı hastalarda tanı zor konduğu için "Alvarado
skor sistemi" kullanılır. Bununla ilgili program google
play'de mevcut olup ücretsiz şekilde indirilebilir.
İLAÇ KUTU ÜSTÜ KISALTMALAR
BID: Latince "Bis in die" yani "Günde iki defa"
anlamına gelip 2x1 kullanılması gerektiğini belirtir.
Fort (Forte): İtalyanca kuvvetli anlamına gelip etken
maddenin dozunun yüksek olduğu anlamına gelir.
(çoğunlukla iki katı)
CR: Controlled Release Drug Delivery System =
Kontrollü ilaç salımı yapan sistemler. Yani ilaç bir anda
değil belirli zaman aralıklarında salınır. Bu yüzden
genellikle 1x1 kullanılan bu ilaçların etkileri gün boyu
sürer. Hastanın bol su ile içmesi lazım. Çiğnememeli,
kırarak yutmamalı, suda eriterek içmemeli...
MR: Moderately Release Drug Delivery System = Az
miktarda ama devamlı etken madde salınımı. Yani bu
da kontrollü salım yapar ve bunlar da genellikle 1x1
kullanılır. Kullanım uyarıları CR'da olduğu gibi.
XL: Extended Release = Uzatılmış salım olarak
çevirilebilir. Etken maddeyi tüm gün salar. CR ve
MR'da olduğu gibi 1x1 kullanılır.
SR: Sustained Release Drug Delivery System = Sürekli
salım yapan sistemler. Birden fazla dozun etkisine
benzer etkiyi tek dozda sağlamak için tasarlanmıştır. Bu
şekilde ilacın etkisi süresi uzar. Bir yandan ilacın
sürekli terapötik aralıkta kalması sağlanırken öte
yandan yan etkisinin azalması amaçlanır. Bu da
genellikle 1x1 olmakla birlikte, çiğnemeden tek seferde
yutulması önerilir.
EC: Enteric Coated Tablet = Enterik kaplı tablet. Bu
ilaçlar midede çözünmeyen, bağırsakta çözünmeye
uygun şekilde kaplanmış ilaçlardır. Böylece bir yandan
etkinliğin kaybedilmesi engellenir, bir yandan mide yan
etkisinin önüne geçilir.
Plus: Adından da anlaşılacağı üzere birden fazla etken
madde olduğunu belirtmek için kullanılır.
I.M.: Hepinizin malumu olduğu üzere ->
İntramusküler. Yani kas içine.
I.V.: Adettendir bunu da yazalım -> İntravenöz. Yani
damar içine
ÜSYE ASYE İLAÇLAR 9) Propifenazon: Analjezik ve antipiretik özellikte
olup yok denecek kadar az antienflamatuvar etkisi olan
1) Parasetamol: Analjezik, antipiretik etkisi vardır. etkin maddelerdendir. Parasetamolle kombine edilince
Gebelerde, emzirenlerde, çocuklarda güvenilir toksik etkisinin düştüğü vs. yazıyor prospektüsünde.
olduğundan sıkça tercih edilen bir etken maddedir.
10) Dekstrometorfan: Opioid olmayan antitussif bir
2) İbuprofen: Etkili bir nonsteroid antiinflamatuar preparattır. Kuru öksürükte tercih edilebilecek bir
etken maddedir. Yetişkinde draje, çocukta şurup formu başka etken madde.
çok kullanılır ve ağrı ile ateşte 'en az' parasetamol kadar
etkilidir. eğer hasta 7 aylıktan daha küçük değilse 11) Kodein Fosfat: Morfin ile ilişkili bir opioid
kullanılabilir. Doz detayı için (Bkz: Reçete indeksi) analjeziktir, ancak daha zayıf analjezik özellik
göstermektedir.
3) Klorfeniramin Maleat: Bu etken madde birçok
soğuk algınlığı ilacında bulunur. Kendisi H1 reseptör
antagonistidir. Yani bir sistemik antiallerjik ilaçtır. O
yüzden gribal semptomları baskılar. Sedatizasyon yan
etkisi kişiden kişiye değişir. Kiminde çok uyku
getirirken kiminde hiç uyku getirmez. Çocuklara
yönelik şuruplarda (6 yaş altında) 1 mg bulunurken
(yeri gelince yarım ölçek kullanırız) erişkin ilaçlarında 4
mg'a kadar bulunabilir.

4) Psödoefedrin: Doğrudan ve dolaylı

sempatomimetik etkiye sahiptir. Nazal dekonjesyon
amacıyla kullanılır, yani nazal mukozadaki konjesyonu
(kanlanma) azaltarak mukozadaki ödemi azaltmak
amaçlanır. Birçok soğuk algınlığı ilacında bulunur. 6
yaşın altında bunu içeren bir ilaç kullanılmaz.
Yetişkinde eğer tansiyon ve taşikardi problemi varsa
yazılmaz çünkü 'efedrin' gibi 'psödoefedrin' de
tansiyonu yükseltir ve taşikardi yapar

5) Oksolamin Sitrat: Sentetik antitussif bir

maddedir. Etkisi periferik olup solunum yollarındaki
afferent sinir uçlarının
duyarlılığını azaltarak öksürük merkezine impuls
iletimini azaltır. Bu şekilde öksürüğü azaltmış olur.
Kuru öksürüğün semptomatik tedavisinde bu etken
maddeyi bulunduran ilaçlar tercih edilebilir.

6) Fenilefrin: Nazal dekonjestan aktivite gösterip

nazal mukozadaki genişlemiş olan arteriyolleri
daraltarak hava yolu direncini azaltan a-adrenerjik
agonisttir. Yani burnu iyi açar ama uzun süre
kullanımından sonra ilaç bırakıldığında nazal
konjesyon meydana geleceğinden, uygun değildir. Bu
da tansiyonu yükselten etken maddelerden biri...

7) Kafein: Metilksantin türevi bir ilaçtır. Bazı

başağrısı tiplerinde beyin damarlarının genişlemesinin
rol oynadığı ve kafeinin bu damarların daralmasını
sağlayarak parasetamolün ağrı kesici etkisine katkı
sağladığı düşünülmektedir.

8) Triprolidin: Güçlü, kompetitif bir histamin H1-

reseptör antagonistidir. Triprolidin, tamamen veya
kısmen histamin salıverilmesinin tetiklediği
durumlarda semptomatik düzelme sağlar. tek bir
dozdan 8 saat sonra, histamin nedenli kızarıklık ve
kabarcık oluşumunu önemli oranda önler. Gördüğüm
kadarıyla özellikle akut sinüzit şikayetiyle gelen
hastalar bu etken maddeye sahip ilaçlardan yana
olumlu geri dönüşte bulunuyorlar.
 ALGORİTMALAR
Baş Dönmesine En Sık Neden Olan Durumlar:
- !!! Gebelik
- Hipotansiyon / Hipertansiyon
- Hipoglisemi / Hiperglisemi
- Vertigo / Meniere
- İdrar yolu enfeksiyonu
- Anemi / Polisitemi
- Kalp hastalıkları (Aritmi, Aort sendromları,
Kardiyomiyopati, Perikardit)
- Düşük kardiyak output / Hipovolemi
- ÜSYE (Özellikle kriptik tonsilit)
- Migren
- Karbonmonoksit zehirlenmesi
- Alkol / madde alımı veya ilaç yan etkisi
- Çok ileri boyun fıtıkları ve boyun düzleşmesi
- Hipotiroidi / Hipertiroidi
- Serebrovasküler hastalık
- Travma
- Hiperventilasyon
- Herhangi başka bir enfeksiyon veya patoloji
ve tabi:
- Psikolojik
Bilinç Bozukluğu Algoritması
- ABC bak, anormal ise stabilize et (Travmalı hastalarda
spinal immobilizasyonu unutma)
- Hemşirelerden ilk etapta üç şey iste:
1) Monitörizasyon
2) KŞ ve tansiyon başta olmak üzere tüm vitaller
3) Damar yolu (geniş) açılıp kan alınması (Hemogram,
geniş biyokimya, kan gazı yolla imkan varsa toksikoloji
paneli , TFT vs. de)
- Pupil muayenesi: 1) Anizokorik mi? 2) Işık refleksleri
var mı? 3) İğne ucu pupil var mı? (narkotik aşırı dozu
veya İKK olabilir)
- Kalp ve akciğer sesleri normal mi? Periferik nabızlar
normal mi? Solunum şekli normal mi? Nefes kokusu
normal mi?
- Monitörize edildiyse değerlendir, müdahalelik bir
durum var mı?
- Nörolojik muayenesini yap ve GKS hesapla. GKS<8
ise entübasyon düşün.
- Batın rahat mı? Ense sertliği var mı? Ciltte lezyon var
mı? (menenjit, travma vb.'e yönelik)
- Yukarıdakiler tamamsa bir EKG gör
- Tedavi: Vitallerden anormal olan varsa stabille. O2
başla. Aktif nöbet varsa antikonvülzan ver. KİBAS
varsa antiödem verilmeli. Enfeksiyon varsa imkan
olması halinde kültürler alınmalı. İntox bulguları varsa
gastrik lavaj, aktif kömür, spesifik tedaviler (atropin,
nalokson vb) düşünülmeli, tiamin verilebilir 100 mg (o
yoksa bemiks de tercih edilebilir. 25 mg tiamin içerir)
- İdrar sondası takılması için vakit artık daha müsait,
TİT de al.
- Yakınları varsa nasıl ve ne zaman meydana geldiğini
sor? Ayrıntılı öykü al.
- Nedeni açıklanamayan her bilinç bozukluğu adli
vakadır. Bu açıdan düşünüp adli tutulup
tutulmayacağına karar ver.
- Etiyolojisini aydınlattıysan ona uygun müdahale edip
ilgili uzman ile görüş. Aydınlatamadıysan yine uzmana
danış.
- Uzman yoksa -> Bir üst merkeze sevk
Bradikardi Algoritması
- Nabız <60/dk ise bradikardi denir, ancak genellikle
50/dk'nın altında semptomatiktir.
- Kullandığı ilaç var mı? Bilinen kalp rahatsızlığı var
mı? (Bazı hastalar fizyoljik olarak bradikardik
olabiliyor)
- EKG çek, monitörize et. (EKG'de AV bloklara, P
dalgalarına dikkat)
- Damar yolu açıp Hemogram, biyokimya, trop bak.
- Hipotansiyon var mı? Hipoksemi var mı? (varsa
stabille), diğer vitalleri nasıl?
- Altta yatan nedeni bulup tedavi et (hipoksemi, ilaçlar,
hiperpotasemi, kafa travması, hipotermi, toksinler,
artmış vagal uyarı vs.)
- Bradikardi şunlara neden oluyor mu? (Hipotansiyon,
bilinç değişikliği, şok bulguları, iskemik göğüs ağrısı,
Akut KY).
1) Eğer cevap hayır ise monitörize edip gözlemek
gerekir.
2) Eğer cevap evet ise atropin verilir. 0.5 mg hızlı IV
puşe, her 3-5 dk'da bir tekrarlanabilir, maksimum 3
mg.
- Düzelmediyse dopamin veya epinefrin infüzyonu
gerekebileceği gibi transkutanöz pace de gerekebilir. O
yüzden kardiyolojiye konsülte et, uzman yoksa sevk et.
* Atropin düşük dozda yapılırsa ters etki görülebiliyor.
0.5 mg IV puşelenirken yavaş puşelenirse az miktarda
giden atropin de ters etki yapıp nabızda daha fazla
düşmeye neden olabiliyor. Transplante edilmiş kalpte
vagal uyarı olmadığı için muhtemelen etkisiz olacaktır.
Bir de akut koroner iskemi veya MI durumunda atropin
kalp hızını arttırarak iskemiyi daha çok kötüleştirebilir,
akılda bulundurmak lazım.
Düşme / Trafik Kazası vb. Algoritması
- Evvela 112 ekibinin servikal kolor ve travma tahtası ile
getirip getirmediğine ve tüm vitalleri alıp almadığına
dikkat et. Ayaktan geldiyse spinal immobilizasyonu
sağla, vitallerini aldır.
- Solunum ve dolaşımı kontrol et (ABC), pupillere bak,
distal nabızlara bak
- Vitallerden anormal olan var ise müdahale et.
- Oryante ve koopere mi? Bilinci kapalı ise ağrıya
yanıtını ölç.
- Nerede ağrısı var? Bulantısı var mı?
- Genel muayene yap (inspeksiyon ve palpasyon ile)
özellikle omurlara dokunarak hassasiyeti olup
olmadığına bak. Batın rahat mı? HİHSEK?
- Analjezik gerekli görürsen oksamen-L IV puşe tercih
edilebilir, ağrısı çoksa 10 mg morphine IM veya sıvı
içerisinde IV
- Muayene sonrası gerekli gördüğün yerlerin filmini
görmek için röntgene yolla.
- GKS hesapla
- Gerekirse mayi tak. Açık yara varsa tetanoz
profilaksisi sorgula. bilinci kapalı yani
sorgulayamıyorsan tetanozunu yap. antibiyotik
profilaksisi açısından sulcid veya iespor puşeleyebilir
veya mayide yollayabilirsin.
- Sevk gerekiyorsa (BT, uzman kons. vb. için) bir üst
merkezle veya 112 ile görüş
* Gerekli ise sevk belgesi (daha öncelikli) ve adli
raporunu hazırlamayı unutma
* EKG ve Monitörizasyon gerekliliğini sorgulamayı
unutma.
Epilepsi / Konvülsiyon Algoritması
- ABC+ O2 desteği (gerekirse aspire et)
- KŞ (Hipoglisemi?), vitaller, damar yolu,
hemogram, BK, monitörizasyon ve EKG lazım.
mümkünse kan gazı, ilaç düzeyi ve toksikoloji paneli
de.
- Muayene: Gebe mi? > Solunumu ve dolaşımı var mı?
> bilinci açık mı (duyuyor mu) > pupil refleksi var mı?
Dilate mi? > Babinski pozitif mi? > İdrar kaçırmış mı?
- Kaç dk'dır nöbet geçiriyor? > ilk nöbeti mi? >Bilinen
hastalıkları? > Kullandığı ilaçlar? > En son ne zaman
aldı? > Travma? > Gören olmuş mu?
- Kusup aspire etmesini önlemek için yana
çevirilebilir. Dilini ısırmasını engellemek gerek.
Tedavi:
- Yetişkinse 5 mg diazem IV puşe yaptır (0.25
mg/kg) (Rektal: 2-5 y: 0,5 mg/kg, 6-11 y: 0,3 mg/kg,
erişkin: 0.2 mg/kg) (bradikardi, hipotansiyon ve
solunum depresyonu açısından dikkat. solunum
depresyonu gelişirse ilk etapta ambu ile müdahale)
- Ayrıca 100 mg tiamin ve dextrozlu mayii öneren
kaynaklar var. Hasta için uygun görülürse...
- 3-4 dk sonra açılmazsa 5 mg
daha diazem yapılabilir. (Yetişkinde 20 mg'a kadar
çıkılabilir)
- 3-4 dk sonra tekrar açılmazsa 2-3 ampul (250 mg/5
ml) Epitoin (fenitoin) SF içerisinde infüzyonla verilir.
(18 mg/kg) (hipotansiyon ve aritmi açısından dikkat.
Monitörize et.)
- Nöroloji uzmanı varsa kons at, yoksa ve hasta hâlâ
açılmadıysa sevk et (Sevk imkanı yoksa ve hatta 40
dk'yı geçtiyse dormicum düşünülebilir. 2 mg IV puşe
ile başlanabilir. Dormicum ile entübe edilerek yoğun
bakıma sevk edilebilir.)
* Gebede MgSO4 infüzyonu diazemden daha önde gelir.
5 gr MgSO4'ü Dekstroz veya SF mayide 5-30 dk'da
verilebilir. Sonrasında saatlik olarak 1-3 gr infüzyon 24.
saate kadar devam ettirilir (bkz: eklampsi). Gerekirse
diazeme de başvurabilirsin (G.K.: C/D)
* Nöbetin kaynağı ne bulmaya çalış (ilacı bırakma?
ekfeksiyon? hiponatremi? hipoglisemi? ...)
* Yüzme ve araba kullanma gibi tehlikeli işlerden
kaçınması söylenerek nöroloji pol. kontrol.
* Nöbet diazemle veya ilaçsız dursa bile tekrarını
önlemek fenitoin uygulanabilir.
* Konvülsiyonu destekleyen bulgular: nöbet
sonrası postiktali, nöbet sırasında pupil dilatasyonu,
babinski refleks pozitifliği, idrar kaçırması ve olmazsa
olmaz kriter nöbet sonrasi ilk 30 dk'da laktik asidoz.
Akut MI (Miyokard İnfarktüsü)
Algoritması
- Gelir gelmez vitallerine bakıp not et
- Sorgula: Ne zaman başladı şikayeti? >
Sinir/stres/üzüntü sonrası mı başlamış? Nerede ve
ne tip ağrı? > Yayılım var mı? >
Bulantı/kusma/terleme/dispne/senkop? > Bilinen
kalp hastalığı var mı? MI / SVO öyküsü var mı? >
Kullandığı ilaçlar?
- Muayenesini takiben, EKG çek, monitörize et.
- Oksijen verilebilir (öncesinde satürasyonu bil)
saturasyon normalse 2-4 lt/dk'dan verilebilir.
- Alerjisi olmadıkça bütün hastalara 300
mg dispril (salisilat) çiğnetilmelidir. (çiğnemesi için
enterik kaplı olmaması lazım)
- Hemogram, Biyokimya (Anjiyoya gidecek hastalar
için BUN, kreatinin değerleri önemli!), Troponin,
CK-MB gönder
- Ağrısı yoğunsa morfin verilebilir (Anterior MI'da
verilmemeli) (NSAİ ilaçlar Kontrendile!)
Morfin = IV yoldan, 2-4 mg (1 ampul 10 mg içerir) 5
dk'da bir tekrarlanabilir.
(Ağrıyı kesmek önemli, çünkü artmış ağrı >
sempatik SS'de hiperaktivasyon > artmış miyokard
oksijen tüketimi ve aritmi > ani ölüm)
- Uygun görüldüğü takdirde clexane yapılabilir.
(kilosuna göre 0,4, 0.6 veya 0.8) (subkutan yoldan)
- Eğer her şey normalse EKG ve troponini takip et. (3
saatte bir takip, hastanın durumuna göre takip süresi
sıklaştırılabilir)
-* MI'ın 3 ayağı vardır. 1) EKG, 2) Troponin, 3)
Semptom. Bu 3'ünden 2'si pozitif ise anjiyo açısından
konsülte/sevk edilmelidir. Arada kalınan durumlarda
uzmana danışılmalıdır.
* Hasta taşikardik ve hipertansifse beta bloker öneren
kaynaklar var. (5 mg beloc, 5 dk ara ile 3 kez).
* 75 yaş altı hastalara 300 mg plavix yüklenmesi
gerektiğini söyleyen kaynaklar var. (1 tablet plavix = 75
mg)
SVO (Serebrovasküler Olay) Algoritması
Hızlı olunmalı, 3 saati geçmemek tPA açısından
önemli! (Bazı kaynaklarda ilk 4,5 saat olarak
geçiyor) Dk'da 2 milyon sinir hücresi
kaybedilmekte!
- Sorgula: Nasıl meydana geldi? > Tam olarak ne
zaman oldu? > Ani gelişen halsizlik, bayılma/yere
yığılma, güç kaybı var mı? > idrar gaita kaçırma var mı?
> titreme/kasılma? > göğüs ağrısı/baş ağrısı?
Gözlerde kararma/kulaklarda çınlama?
- Bilinen hastalığı var mı? Daha önce felç (inme)
geçirmiş mi? Kullandığı ilaç var mı?
- SVO şüphesi varsa hemşirelerden istenecekler -> KŞ
dahil vitaller, damar yolu, hemogram, BK (BUN ve
kreatin önemli), sedim, koagülasyon, EKG ve idrar
sondası.
Hızlıca muayeneye başlanmalı:
- Muayenede: Pupil reflekslerine bak, nazolabial oluk
silik mi, dil sağa veya sola deviye mi, konuşma
bozukluğu var mı?
- Kas gücü değerlendirmesi yap (5= normal, 4=karşı
kuvveti yenemez, 3=yalnızca yer çekimini yenebilir,
2=yer çekimini yenemeden hareket eder, 1=eklem
hareketi yok, palpasyonla veya gözle görülen hareket
var, 0=tam felç)
- Bulunduğunuz hastanede BT ve/veya difüzyon MR
imkanı varsa tanıyı netleştirmek için tercih edilebilir.
- Sevk gerektiğini düşünüyorsan bir kağıda şunları not
et: Tansiyon, şeker, yaş, kullandığı ilaçlar, bilinen
hastalık, olayın ne zaman ve nasıl meydana geldiği,
muayene bulguları.
- 3 saati geçmediyse bulunduğunuz bölgedeki tPA
merkezi neresi ise orayı arayıp santralden nöroloji
yoğun bakıma bağlatıp oradaki icapçı nörolog ile
görüş... veya 112'deki hekime epikrizi faksla.
- 3 saati geçtiyse en yakındaki nörolog ile görüş.
* Hasta 80-82 yaşın üzerinde ise ilk 3 saatte de yakalansa
dahi tPA merkezi hastayı kabul etmeyebiliyor (o yaştaki
hastaya TPA verilirse muhtemelen kanar diye) yine de
görüşmekte fayda var.
* Ayırıcı tanı açısından birçok şeyi göz önünde
bulundurmak lazım: hipoglisemi/hiperglisemi,
vertigo/meniere, intrakranial kanama, hipertansif
ensefalopati, todd paralizisi, bell palsi, tümör, apse,
migren, menenjit, MS vs.
* Tartışmalı bir konu olsa da sistolik >220, diastolik >120
değilse düşürme, SVO'da beyin perfüzyonunu daha da
kötüleştirebilir. Hemorajik inmeli ve trombolitik adayı
hastalarda sistolik <185, diastolik<110 olmalıdır. KŞ
<300 olmalı, hipoglisemik olmamalı.
SVT (Supraventriküler Taşikardi)
Algoritması
- KŞ dahil tüm vitallerine bak, EKG çek,
sonrasında monitörize et.
- Kullandığı ilaçları, bilinen hastalıklarını ve daha
önce çarpıntı yaşayıp yaşamadığını sor.
Çarpıntıyı tetikleyen şeyi bulmaya çalış.
- Damar yolu açıp kan yolla: Hemogram, elektrolitler,
troponin (ekstra şikayeti yoksa sadece bunlar yeterli)
- İlk basamak tedavi olarak tek taraflı carotis
masajı yapılabilir. C6 seviyesinden yapılması uygundur.
10 saniyeden uzun yapılmamalı.
- Bunun dışında tercih edilebilecek diğer vagal
manevra, valsalva manevrasıdır. Hastaya bir enjektör
verilerek (çam uçlu da 10 cc'lik enjektör de olabilir) uç
kısmından üfleyerek pistonu itmesi istenir. 15 saniye
boyunca üflemeye ara vermeden devam etmesi istenen
hastada bu yöntem birkaç kez uygulanabilir.
- Modifiye valsalva manevrasında ise yukarıdaki
yöntemden hemen sonra ayaklar 45 derece yukarı gelecek
şekilde eleve edilir. (venöz dönüşü ve vagal uyarıyı
arttırmak için)
- İlk tercih olarak adenozin önerilir. Kalbe yakın bir
venden verilir, sonrasında sıvı verilir. 5-20 saniyede
etkisini gösterir. Etkisi 30-40 saniye sürer. (50 kg üstü
için başlangıç dozu 6 mg, 1-2 dk sonra yanıt yoksa doz 2
katına çıkarılır, üçüncü bir 12 mg'dan sonra yanıt
alınamazsa ritm yeniden değerlendirilir ve başka bir ajan
kullanılır.)
- Elinizde adenozin yoksa diltizem kullanabilirsiniz.
Tansiyon kontrolü yapılarak verilmesi önerilir. (IV puşe
veya 100 cc sf içerisinde infüzyon), geçmezse tekrarla. (1
ampulde 25 mg diltizem var. dozu 0.25-0.30 mg/kg)
- Hasta hemodinamik olarak stabil değilse, manevralar ve
farmakolojik tedavi etkin değilse veya KE ise, senkronize
kardiyoversiyon yapılması önerilir. (Sıklıkla başlangıç
dozu 50-100 J olup, 50 J ile başlandığında başarısız olursa
doz kademeli olarak arttırılır. Çocuklarda 0,5 - 1 J/kg ile
başlanıp başarısız olursa 2 j/kg doza kadar çıkılır)
* Diltizem dışında beloc da verilebilir. ancak ikisinin art
arda verilmesi AV blok açısından riskli olduğundan
önerilmez.
* Tansiyon düşük ise bundan tetiklenmiş olabilir, sadece
SF yükleyince bile düzelen SVT'ler oluyor. Yalnız SVT
yüzünden düşük olmayan tansiyon düşük de görünebiliyor
(dolum için yeterli gevşeme olmamasından), dikkat etmek
gerek.
* Nabız 100'ün altında ise farmakolojik tedavi verme /
stopla.
* Astımı olanda da beloc tercih etme.
* Diltizemin hipotansif etkisi beloc'a göre daha fazla.
Anafilaksi / Anafilaktik Şok Algoritması
- Anafilaksi mi? Hızlıca değerlendir! Sık görülen
semptom ve bulgular: Döküntü (hızlı gelişen anafilakside
görülmeyebilir), kaşıntı, flashing, hipotansiyon, uvula
ödemi, ses kısıklığı, terleme, pulmoner ödem, anjiyoödem,
dispne & SpO2 düşüklüğü, bradikardi/taşikardi, kusma,
ishal, karın ağrısı, idrar/gaita inkontinansı, bilinç kaybı...
Kardiyak arrest de görülebilir. Öyle bir durumda ileri
yaşam desteği algoritması geçerli.
- Öyküsü uyumlu mu? Anafilaksi
düşünüyorsan hastayı düz yatır, bacakları eleve
et, alerjenden uzaklaştır ve:
- Tüm ekibi çağır! Öncelikle ABC (entübasyon
gerekliliği?) olmak üzere,
Şu 4 müdahale ile ilgili hızlı bir iş bölümü yap:
1) Adrenalin 0.5 mg (IM) (Çocuksa 0.01 mg/kg max:
0.3 mg) (Femur anterolateraline kıyafetini çıkarmadan IM
saplayabilirsin. Yeter ki vakit kaybetme!)
2) Geniş bir damar yolu + 1000 cc SF (Hızlı IV
İnfüzyon) (Çocuklarda 20 cc/kg)
3) Yüksek akımlı oksijen (6-8 L/dk olabilir) +
Monitörizasyon
4) Avil + Dekort (IM)
* Vitallerden ölçülemeyen varsa tekrar ölçülüp,
monitördeki ritmle beraber hasta tekrar değerlendirilir.
* ilk adrenalini takip eden 5. dakikada düzelme
yoksa adrenalini tekrarla!
İlk müdahaleden sonra devam niteliğinde diğer
müdahaleler:
1) İkinci bir damar yolu + ikinci 1000 cc SF (Bunun içine 1
mg/kg prednol ve ulcuran eklenebilir)
2) Ventolin nebul (Hastanın SpO2 durumuna göre gerek
görüyorsan)
3) İnatçı üst havayolu tıkanıklığı varsa adrenalin nebul de
düşünülebilir.
4) İnatçı hipotansiyonda (Sıvı yüklemesi ile düzelmiyorsa)
dopamin infüzyonu (+ inotrop) düşünülebilir (5-20
mcg/kg/dk)
* Düzelme olursa gözlemle (Genelde 10 saat gözlem
yeterlidir, riskli vakalarda 24 saat gözlem düşünülebilir),
düzelme olmazsa 3. doz adrenalin düşünülebilir.
* Tedaviyi takiben semptomların tekrarlaması bifazik
reaksiyon olarak tanımlanır. %5 sıklıkla görülür. Hiçbir
yakınmanın olmadığı dönem 1,3-28 saat sürebilir.
Genelde 4 saat sonra bulgu verir.
* Sistemik bulgu olmadan cilt bulguları anafilaksi olarak
değerlendirilmemelidir.
* Taburculuk öncesi oral kortikosteroid ve oral
antihistaminikler reçete edilebilir.
Akrep ve Yılan Sokmaları Algoritması
- Yarayı sabun ve su ile yıka, soğuk uygulama ve
elevasyon yaptırıp immobilize et. Takı varsa çıkart.
- Muayenesini yap. Isırık yerinin durumu nedir? KVS ve
SS normal mi? Diğer sistemik muayenler normal mi?
- Sağlam koldan damar yolu açtır. "Sistemik toksisite
durumunda" hemogram, glukoz, BUN, kreatinin,
elektrolitler, CK, koagülasyon, EKG istenir. Solunum
distressi varsa kan gazı ve AC grafisi de görülmelidir.
- Vitalleri değerlendirerek stabilize et, gereğinde sıvı
replasmanı yapılabilir. Ayrıca semptoma yönelik tedavi
verilebilir.
- Analjezik ver. (Aşırı sedasyondan kaçınılmalıdır)
Anskiyete varsa anksiyolitik verilebilir.
- Tetanoz profilaksisi yoksa tetanoz aşısını yaptır.
- Kortikosteroid ve antihistaminik ilaçları profilaktik
olarak uygulamanın yararı yoktur diyen kaynaklar da
var, Avil + Dekort öneren kaynaklar da var. Antibiyotik
profilaksisi önerilmiyor. Enfeksiyon gelişmesi halinde
verilebilir deniyor.
- Bir süre sonra vitallere tekrar bak. Yılan ısırığında
kompartman sendromu açısından 30-60 dkda bir
ekstremite çevresi ölçülmeli.
- Muayeneyi ara ara tekrarla. Yılan ısırığında kolun
muayenesi (ödem, siyanoz, sinir muayenesi vb.), Akrep
ısırığında ise kalp yetmezliği ve akciğer ödemi
açısından solunum muayenesi önemli (akreplerin
venomları kardiyotoksiktir)
Gözlem süreleri:
Yılan sokması: Zehirsiz ve kuru ısırıklar en az 6 saatlik
gözlem sonrası ağrı, şişlik, kanama olduğunda gelme
önerisiyle taburcu edilir. Sistemik etkiler gelişen veya
ödemi yayılan hastalar en az 24 saat gözlenmelidir.
Akrep sokması: En az 12 saatlik takip önerilir.
Hastaların durumuna göre gereğinde takip süreleri
uzatılır.