Aralin 18 patakarang piskal

1. 1. Aralin 18 Patakarang Piskal Inihanda ni: ARNEL O. RIVERA www.slideshare.net/sirarnelPHhistory Ang GRADES
pinaghihirapan HINDI inililimos!
2. 2. Panimula: • Isang malaking sulirarin ng pambansang ekonomiya ang inflation. • Ngunit may mga hakbang na
maaring gawin ang pamahalaan upang mabawasan ang epekto nito sa mga konsyumer.
3. 3. Patakarang Piskal (Fiscal Policy) • Ang pagkontrol ng pamahalaan sa ekonomiya upang mapatatag ang pambansang
ekonomiya. • Nakapaloob dito ang: • paghahanda ng badyet, • pangungulekta ng buwis • paggamit ng pondo.
4. 4. Uri ng Patakarang Piskal
5. 5. Expansionary Fiscal Policy • Layunin nito na mapasigla ang pambansang ekonomiya. Ginagawa ito upang isulong
ang ekonomiya, lalo na sa panahon ng recession. • Kabilang dito ang pamumuhunan ng pamahalaan at pagbabawas
sa ibinabayad na buwis. • Ang ganitong gawain ay magpapataas sa demand, magpapababa sa presyo ng kalakal at
magpapalaki sa output ng ekonomiya.
6. 6. Contractionary Fiscal Policy • Layunin nito na bawasan ang sobrang kasiglahan ng ekonomiya dahil ang labis na
mataas na demand sa suplay ay magdudulot ng inflation. • Kabilang sa mga hakbang nito ang pagbabawas sa gastusin
ng pamahalaan, pagsasapribado ng ilang pagpublikong korporasyon at pagpapataas sa singil na buwis. • Ang ganitong
gawain ay magpapababa sa demand, magpapataas sa presyo ng kalakal at pagbabawas sa output ng ekonomiya
7. 7. Pinagmumulan ng Kita ng Pamahalaan • Kita mula sa buwis (81%) • Kitang di-mula sa buwis (19%)
8. 8. Ano ang buwis (tax)? • Ang salapi na sapilitang kinukuha ng pamahalaan sa mga mamamayan. • Ito ay maaaring
ipataw ng pamahalaan sa mga ari-arian, tubo, kalakal o serbisyo. • Ang buwis ay sakop ng kapangyarihan ng
pamahalaan.
9. 9. Layunin ng pagbubuwis • Mapataas ang kita ng pamahalaan. • Pagpapatatag ng ekonomiya. • Mapangalagaan ang
industriyang panloob laban sa mga dayuhang kalakal. • Gamit para sa tamang distribusyon ng kita. • Regulasyon para
sa tamang pagbili at pagkonsumo ng kalakal.
10. 10. Uri ng buwis • Tuwiran (direct tax) – buwis na tuwirang ipinapataw sa mga indibidwal o bahay kalakal. • Hal. with-
holding tax • Di-tuwiran (indirect tax) – buwis na ipinapataw sa mga kalakal o serbisyo. • Hal. Value-added tax
11. 11. Mga halimbawa ng buwis: • Buwis sa kinikita ng mamamayan – income tax • Buwis sa mga may-ari ng sasakyan –
road user’s tax • Buwis sa mga may-ari ng negosyo – business tax • Buwis sa mga binibiling kalakal – Value added tax
• Buwis sa mga libangan tulad ng sinehan, parke, at sugalan – amusement tax • Buwis sa mga kalakal na galing ibang
bansa – import duties tax
12. 12. Sangay ng pamahalaan na kumokolekta ng buwis • Bureau of Internal Revenue (BIR) – nangangalap ng buwis sa
mga kalakal o serbisyo mula sa loob ng bansa. • Bureau of Customs (BOC) - nangangalap ng buwis sa mga kalakal o
serbisyo mula sa labas ng bansa.
13. 13. Pambansang Badyet • Isang plano kung paano tutugunan ng pamahalaan ang mga gastusin nito. • Naglalaman ito
ng inaasahang kita at ipinakikita rin kung paano gagastusin ang kitang ito. • Naglalaman ng halaga ng salaping
inaasahang matatanggap ng pamahalaan sa isang takdang taon. • Kilala rin ito sa tawag na General Appropriations
Act (GAA)
14. 14. Pambansang Badyet • Sa paghahanda ng badyet, binibigyan ng pansin kung magkano ang gagastusin sa programa
ng pamahalaan tulad ng depensa, edukasyon at kalusugan. • Ang kabuuang gastusin ay maaring baguhin upang
mapataas o mapababa ang output ng ekonomiya.
15. 15. Mga sangay ng pamahalaan na namamahala ng pambansang badyet • Department of Finance (DOF) • Bangko
Sentral ng Pilipinas (BSP) • National Economic and Development Authority (NEDA) • Department of Budget and
Management (DBM) • Commission on Audit (COA)
16. 16. Pagbuo ng Pambansang Badyet • Budget Preparation – paghahanda ng panukalang badyet. • Budget Legislation –
pagsusuri at pag-apruba (o hindi pag-apruba) ng panukalang badyet. • Budget Execution – pagbibigay ng badyet at
paggamit nito. • Budget Accountability – paghahanda ng ulat upang malaman kung nagamit ng tama ang pambansang
badyet.
17. 17. Checks and Balances • Pagtiyak na hindi maaabuso ng anumang sangay ng pamahalaan ang kanilang
kapangyarihan sa usapin ng paglalaan ng limitadong pondo ng bayan sa iba’t ibang sektor ng lipunan.
18. 18. Gastusin ng Pamahalaan ayon sa Uri • Personal Services (PS) – gastusin para sa suweldo,honoraria at bonuses ng
mga kawani ng pamahalaan. • Maintenance and Other Operating Expenses (MOOE) – gastusin para sa operasyon
tulad ng kuryente, papel, tubig, gasolina at iba pa. • Capital Outlay (CO) – gastusin para sa karagdagang asset tulad ng
gusali, lupa, sasakyan o makinarya.
19. 19. Gastusin ng Pamahalaan ayon sa Sektor • Serbisyong Pang-ekonomiyo – gastusin sa pagpapaunlad ng mga
programang pangkaunlaran tulad ng kalakalan, industriya at turismo. • Serbisyong Panlipunan – mga gastusin sa
edukasyon, kalusugan, transportasyon etc. • Pambansang Tanggulan – mga gastusin sa pagpapanatili ng katahimikan
at seguridad.
20. 20. Gastusin ng Pamahalaan ayon sa Sektor • Pangkalahatang Pampublikong Paglilingkod – mga gastusin sa
pagsasagawa ng tungkuling pansibiko tulad ng tulong sa panahon ng kalamidad, pagpapautang etc. • Pambayad utang
– gastusin na pinambabayad sa mga utang ng bansa panlabas o panloob.
21. 21. Gastusin ng Pamahalaan ayon sa Sektor Pambayad Utang 24% Serbisyong Panlipunan 30% Serbisyong Pang-
ekonomiko 24% Pambansang Tanggulan 5% Pangkalahatang Pampublikong Paglilingkod 17%
22. 22. Sitwasyon ng Budget • Budget Deficit – nagaganap kung mas mataas ang gastos sa kita ng pamahalaan. • Budget
Surplus – nagaganap kung mas mataas ang kita sa gastos ng pamahalaan.
23. 23. • Anong sektor ng pamahalaan ang dapat na magkaroon ng karagdagang badyet at alin ang dapat bawasan ang
badyet? PAGPAPAHALAGA TAKDA:
24. 24. References: • EKONOMIKS 10 Araling Panlipunan – Modyul para sa Mag-aaral Unang Edisyon 2015 • Chua,
Johannes L., Panahon, Kasaysayan at Lipunan (Ekonomiks) Ikalawang Edisyon, DIWA Publishing House • De Leon,
Zenaida M. et. al. (2004), Ekonomiks Pagsulong at Pag-unlad, VPHI • Mateo, Grace Estela C. et. al., Ekonomiks Mga
Konsepto at Aplikasyon (2012), VPHI • Nolasco, Libertty I. et. Al. , Ekonomiks: Mga Konsepto, Applikasyon at Isyu,
VPHI