T.C.

BURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

DOĞA BİLİMLERİ, MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ
KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

KİMYA MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ

TEKSTİL SEKTÖRÜ RAPORU

Tekstil Sektör Raporunun hazırlanması için Bursa Gürsü bölgesin’ de bulunan Yeşim Fabrikası
03.11.2016 tarihinde gezilmiş ve ekte sunulmuş olan bilgilere ulaşılmıştır.

Bilgilerinize saygılarımızla arz ederiz.

Adı-Soyadı İmza
Dovran Nuryagdyyev

Meret Haytyyev

Mert Yaşar

Halime Sadiye Eser

1
Önsöz

Babasının söylediği:

‘’Senin için çalışan kişilerin insan olduğunu ve onlara karşı iyi davranmanın senin sorumluluğun
olduğunu hiçbir zaman unutma’’

Felsefesi ile yola çıkan merhum Şükrü Şankaya tarafından kurulmaya başlanan, Yeşim tekstili 1983
yılından bu güne kadar önce Türkiye olmak üzere yurt dışına da hizmet vermektedir. Babasının
söylediği ‘’Önce İnsan’’ felsefesi Yeşim Tekstil’de hiçbir zaman gücünü kaybetmemektedir. Yeşim
Tekstili için çalışan binlerce işçilerin özverisi, dinamizmi ve kaliteye olan bağlılığı bu sözün
doğruluğunun en büyük kanıtıdır. Bu gün dünyanın pek çok ülkesine ulaşan ve ünlü markaların
başarısına katkıda bulunan tam entegre bir üretici olan Yeşim Tekstilinin yıllık ihracatı yüz milyon
dolarları aşmıştır. Yeşim Tekstili dünyanın önde gelen markalarının ürünlerini üretmek için sosyal
sorumluluk şartlarını sağlayan kaliteli üretimi rekabetçi fiyatlandırmayı ve kusursuz hizmeti simgeleyen
bir üretici markasıdır. Çünkü Yeşimin yaptığı her işin özünde sürdürülebilirlik ve kalite bulunur. Günde
yüzbinlerce parça giysi ve ev tekstili üreten Yeşimin üretim ağında üretim rakamları ne kadar büyük
olursa olsun her bir parça tek tek göz nuruyla dikilir. Dünya devi markaların sertifikalarına sahip olan
bu marka son teknolojilerle donatılmış boya laboratuvarlarında deneyimli profesyonel işçiler
çalışmaktadır. Online olarak takip edilmekte olan tüm teknolojiler AİP ORACLE projesiyle
çalışmaktadır. 2006 yılından bu yana Yeşim Tekstil Yalın Yönetim modelini uygulaması ve Yalının
temel felsefesi olan Değere odaklanarak müşterilerine en iyi hizmeti, en uygun fiyatı sunması ile bu
alanda da liderlik etmeye devam ediyor. Tüm bu global yaklaşım firmada çalışan deneyimli ve hünerli
ellerinin işlerine karşı duydukları gurur ve gösterdikleri özen Yeşim Tekstilini ünlü markaların tercihi
yapmıştır. Kalite, üstün ürünler yaratmak kadar onların nasıl yaratıldığı ile de ilgilidir. Bu yapılmış olan
hizmetler ve çalışmalar sonucunda Yeşim Tekstilinin ürünlerini tüm dünyaya yayıyor.

İÇİNDEKİLER

2
 Sayfa no

ÖNSÖZ 2

İÇİNDEKİLER 3

RESİM LİSTESİ 4

ÖZET 5

1 – Örme İşlemi 5

1.1. Düz Örgü Kumaş Tespiti 6

1.2. Hazır Kumaş Kontrolü 6

2 – Boyama 8

2.1. Yıkama 9

2.2. Kurutma 10

2.3 Boyama kontrolü 10

3 – Kesim 11

3.1. Ütüleme 12

4 – Baskı 12

4.1.Baskı Yöntemleri 13

4.2. Dijital ve Mertraj Baskı 17

5 – Kalite Kontrolü 18

5.1. Ambalaj 19

6 – Sonuç 20

KAYNAKLAR 21

EK-1 Yeşim’in Ödüllü Tişörtü 22

EK-2 Akım Şeması 23

3
 Resim İsim Sayfa No

Resim- 1.1 Örme İşlemi 5

Resim- 1.2 Örme Makinası 5

Resim- 2.1 Boyama Makinaları 6

Resim- 2.2 Boyama Kimyasalları Otomatik Makinalara Aktaran Sistem 7

Resim- 2.3 Renklendirici Kimyasallar(Yeşim Tekstili Boyama Lab) 9

Resim- 2.2.1 Santrifüj Makinası 10

Resim- 2.3.1 Renk Kontrolü Yapmak İçin Kullanılan Kumaş Örnekleri 11

Resim- 3.1 Kesme Makinası 12

Resim- 4.1.1 Direkt Baskı Örneği 13

Resim-4.1.2 Aşındırma Baskı Örneği 13

Resim-4.1.3 Transfer Baskı 14

Resim-4.1.4 Mürekkep Baskı (Link Jet) 14

Resim-4.1.5 Batik Baskı 15

Resim-4.1.6 Krep Stili(Crep Style Prints) 16

Resim-4.1.7 Devore Baskı 16

Resim-4.1.8 Flok Baskı(Flock Prints) 17

Resim-4.2.1 Dijital Tekstil Baskı Makinası 18

Resim-5.1 Işık Kabini 19

Resim-Ek1. Yeşimin Ödüllü Ürünleri(1. Sağ alt siyah 2. Sol alt gri Tişörtler) 22

Resim-Ek2. Akım Şeması 23

4
Özet

Bu raporda tekstilde üretilen ürünlerin nasıl hazırlandığı, hangi aşamalardan geçildiği ve bu

aşamalardaki tüm kontroller ile ilgilidir. Gezmiş olduğumuz Yeşim Tekstili’ nin dünya çapındaki yerini
belirtecek olursak, ekler kısmında da belirttiğimiz gibi dünya devi ünlü markaların tercih ettiği ve
sertifikalarına hak kazanan Türkiye’ deki en kaliteli fabrikalarının arasında yeri vardır. Nike, Zara,
Pull&Bear, Bershka, Hugo Boss, Esprit, Calzedonia, Hurley, Tchibo, Converse, Tommy Hilfiger, Mavi,
Uniqlo ve Celio gibi dünyaca ünlü markaların ürünlerini üretmekte olan Yeşim Tekstilinin kazanmış
olduğu birçok ödülleri bulunmaktadır.

1 – Örme İşlemi

Resim-1.1 Örme İşlemi Resim-1.2 Örme Makinası

Yeşim Örme Departmanı, temel girdi ipliğin, tam donanımlı fiziksel laboratuvarda kontrol edilerek,
müşteri istekleri doğrultusunda ham kumaşa dönüştürüldüğü bölümdür. Makinelerin mevcut
desenlendirme imkânlarının yanı sıra, farklı iplik cinsleri, numaraları ve renkleri kullanılarak üretilen
yeni kaliteler müşteri beğenisine sunulmaktadır. Bu doğrultuda, mesleki yetkinliği ve deneyimi yüksek
üretim ve Ar-Ge ekibi, uzun yıllardır çalışmalarına devam etmektedir.250 kişilik personeli ile 14 bin
metrekarelik net üretim alanı üzerinde, 166 adet yuvarlak örme, 24 düz örme aksesuar makinesi, 4
iplik aktarma ve 1 kumaş kesme makinesi ile 24 saat üretim gerçekleştiren işletmenin günlük
kapasitesi 50 tondur. Kumaşların istenen kalitedeki üretimi, 5 adet kalite kontrol makinesi ile anlık
olarak izlenmektedir. Yeşim örme fabrikasında örülen ve kalite kontrolü yapılan kumaşlar, barkod
sistemiyle tanımlanıp, minimum sürede stokta bekletilerek bant sistemi ile boyahaneye sevk edilir.
Atmosfer şartları 20 ºC ve %65 nem kontrollü olarak merkezi bilgisayar tarafından kumanda edilirken,

5
en üst düzeydeki müşteri grubunun beklentilerini %100 sağlayacak kumaşın örülebilmesi için ortam
şartları da kontrol altında tutulmaktadır. Üretim miktarı ve makine verimliliği, Accutrack programı, kalite
kontrol sonuçları ise Oracle ile bağlantılı olarak anlık takip edilebilmektedir. 2009 yılının ilk aylarından
itibaren her iki programın birbirine entegre edilmesiyle değerlerin online olarak tek ekrandan
izlenmesine başlanmıştır.

1.1. Düz Örgü Kumaş Tespiti

Düz Örme Kumaşlarda En-Boy Tespiti: Örgü kumaşlar, birbirinin içinden geçen ilmeklerden oluşan
kumaşlardır. (Ppenye, ribana, jarse, triko, dantel, interlok, süprem vb. )Örgü kumaşların eni ve boyu
ilmeklerin dizilişinden anlaşılabilir. Üst üste dizilmiş ilmikler kumaşın boyunu, yan yana sıralanmış
ilmekler ise kumaşın enini oluşturur. Bu tür kumaşların bazıları enine doğru oldukça fazla esner.
Boyda ise ene göre esneme daha azdır. Yuvarlak Örme Kumaşlarda ise boy iplik yönü kat yerlerinden
anlaşılır.

1.2. Hazır Kumaş Kontrolü

Hazır giysi işletmesinin ambarına her yeni kumaş geldiğinde aynı cins ve renk kumaşların birer
topundan 1 metre ölçülenerek işaretlenir, daha sonra kumaşa bir el ütüsü ile bol miktarda buhar
verilerek çekiştirilmeden ütü yapılır. Ütülenen kumaş tam kurumaya bırakılır. Kuruma sonunda
kumaşın en ve boyundan kaç santim çektiği, kumaşın buhar ve ütüden sonra kabarıp kabarmadığı
kontrol edilir. Eğer kumaş kabarıp tüyleniyorsa hiç kesime alınmaz.

2– Boyama

Resim-2.1 Boyama Makinaları

6
Tekstil materyalleri çoğu zaman kumaşa daha çekici bir görünüm veya efekt vermek için renklendirilir.
Renklendirme genel olarak boyama ya da baskı ile gerçekleşir. Genellikle elyaf, iplik ya da kumaş
boyarmaddenin sulu çözeltisine batırılır. Bu olay çoğunlukla banyodaki boyarmaddenin istenilen rengi
üretmek üzere tekstil materyali ile birleşmesine kadar dikkatle sağlanmış yüksek sıcaklık altında
gerçekleştirilir.

Resim-2.2 Boyama Kimyasalları Otomatik Makinalara Aktaran Sistem

Boya ve kimyasallar makinalara tam otomatik otomasyon sistemiyle gönderilir. Tüm boyama
makinalarının programları merkezi bir sistem tarafından kontrol edilir. Yapılan işlemlerin verileri de yine
bu sistem tarafından kayıt altına alınır.

Boyamadaki olaylar:

 Çözünmüş veya dispers olmuş boyarmadde moleküllerinin elyaf üzerinde

 Elyaf yüzeyinde boyarmaddenin adsorbe edilmesi (tutulması), .
 Boyarmaddenin elyaf içine difüzyonu,
 Boyarmadde ile elyaf arasındaki karşılıklı etkileşim, fiksajdır.
Boyanmış tekstil materyali elde etmek için kullandığımız boyama makinelerde aranan temel koşullar
şunlardır.
1) Makine, boyama çözeltisinin materyalin her tarafına düzgün bir şekilde nüfuz etmesi için yeterli
hareket sağlayabilmelidir.
2) Her ne kadar boyarmadde çözeltisinin elyafa nüfuz etmesi için hareket gerekirse de, bu hareket
çok şiddetli olmamalıdır. Aksi halde ince materyal zarar görebilir; yün kumaş keçeleşir.

7
3) Makine asidik ve bazik çözeltilerin uzun süre kaynatılması esnasında korozyona uğramayacak
malzemeden yapılmalıdır.
4) Isıtıcı donanım, flottenin her tarafında aynı sıcaklığı sağlayacak şekilde olmalıdır.
5) Makinede, derişik boyarmadde çözeltisinin direkt olarak boyanacak materyal ile temas etmeden
önce, banyo çözeltisiyle iyice karışıp seyrelebileceği bir bölüm bulunmalıdır.
6) Bütün hareketli kısımlar ve elektrik motorları buharın ve asidik atmosfer gazlarının aşındırıcı etkisine
karşı korunmuş olmalıdır.

Bunlardan başka temel olmamakla beraber istenen diğer özellikler şunlardır.

Boyama süresinin oldukça büyük bir kısmında, özellikle çek çalkalama gereken hallerde,
doldurma ve boşaltma işlemleri yapıldığından giriş ve çıkış vanaları mümkün olduğu kadar
geniş olmalıdır.
Makine, otomatik sıcaklık kontrol donatımı içermelidir. Bu sayede sıcaklığın kaynama
noktasına veya istenilen bir sıcaklığa çıkış hızı ayarlanabilir. Çok sayıda açık boyama
kazanından çıkar buharlar nem yüzdesi yüksek bir atmosfer oluşturduklarından kapalı
boyama makineleri tercih edilir. Böylece boyahanedeki metal aksamın korozyonu ve bunun
sonucu boyanan materyalin lekelenme tehlikesi azalmış olur. Ayrıca kapalı makinelerde
boyanacak materyalin ve flottenin boyama esnasında atmosfer etkisinden uzak kalması
ısıdan da tasarruf sağlar.
Kumaş Boyama makinaları.
Kumaş boyama dokunmuş ya da örülmüş kumaşın boyanması olarak tanımlanır. Metraj boyama ya da
düz boyama olarak da isimlendirilir. Kumaş boyamanın kullanım yerleri; Düz renk olarak kullanılacak,
aşındırma baskı yapılacak ya da overprint baskı yapılacak tüm kumaşlar kumaş boyama metodu ile
renklendirilir. İpliği boyalı tek renkli kumaş nadiren uygulanır. Kumaş, boyamanın kullanım sebebi, düz
renklerin boyanmasında en uygun ye düşük maliyetli yöntem olmasıdır.
Kumaş boyamanın avantajları;
İşlem olarak daha üretken olması bakımından kumaş boyama, elyaf veya iplik
boyamadan daha ucuzdur. Düz renklerin boyanmasında en düşük maliyetli metot kumaş
boyamadır.
Kesiksiz, yan kesiksiz ve kesikli tüm boyama yöntemleri için uygundur.
Aynı zamanda düz renklerin boyanması için en uygun yöntemdir.
Açık elyaf ve iplik boyamaya nazaran makinaya girdirilip çıkarılmaları daha kolaydır.
En son işlem olarak yapıldığı için fabrikasyon haslıkları gerekmez. Örneğin: ipliği boyalı
pamuklu bir kumaşın merserize ağartma, kaynatma haslıklarının iyi olması istenir. Kumaş
boyamada, boyarmadde seçiminde yalnızca kullanım haslıkları dikkate alınır.
Kumaş boyama satış zamanına yakın bir zamanda yapılabildiği için daha modaya bağlı
risklere maruz kalır. Kumaş boyanmadan depolanabilir ve talebe bağlı renklendirilebilir.

8
Kumaş boyamanın dezavantajları;
 Düzgün boyama eldesi zordur. Boyama hataları daha kolay gözlenir ve rahatsız eder.
 Renkli ipliklerde değişik efektlerde kumaşlar, örme mamuller üretebilirken, kumaşlar tek renkte
boyanabilirler.
 Çektirme yönteminde; atık su, kullanılan boyarmadde, terbiye maddesi ve yardımcı madde,
kimyevi tüketimi, işlem süresi, ısıtma, soğutma, flütte hava dolaşım nedeniyle enerji tüketimi
açısından maliyeti yüksektir.

Resim-2.3 Renklendirici kimyasallar.(Yeşim tekstili boya lab)

2.1. Yıkama

Pamuklu, keten vb. bazı kumaşlar yapıları gereği yıkandıkları zaman çekebilir. Çekmeye müsait
kumaşlar kesim öncesi yıkanmayıp, giysi haline geldikten sonra yıkandığında çekip kısalabilir.
Şüphesiz bu da istenen bir durum değildir. Bu tür kumaşlar kesim öncesi ılık suya bastırılır. En az 30
dakika bekletildikten sonra çıkartılır. Hafifçe sıkılır ve düzgünce asılır. Hafif nemli iken boy iplik
yönünde esnetmeden ütülenir.

9
2.1. Kurutma

Resim-2.1.1 Santrifüj Makinesi

Tekstil mamulleri üretim sürecinde bir takım yaş işlemlere tabi tutulmakta ve bu nedenle değişik
aşamalarda kurutulmaları gerekebilmektedir. Kurutma Prensibi Nemli tekstil mamullerinin ısı enerjisiyle
kurutulmalarında kurutma işlemi süresince ısı transferi ile beraber, mamulden ortam havasına kütle
transferi gerçekleşmektedir. Ancak işlem gören materyalin yapısına ve nem oranına bağlı olarak kütle
transferi, ısı transferinden bağımsız olarak değişim göstermektedir. Kurutma işlemi birçok yollarla
yapılabilir. Bazı kurutma yolları çok maliyetli oluyor. Isıtma yolu ile kurutulan kumaşta gerilme gibi
değişimler görülebiliyor.

2.2 Boyama kontrolü

Boya kontrolü yeşim tekstilde boya laboratuvarında kontrol edilmektedir. Bu laboratuvarda boyanacak
renk denemelerinin boyasının tartımı, dozaj anması, boyanması ve yıkanması tam otomatik
makinalarda yapılmaktadır. Üretimde çıkan renklerin laboratuvar çalışmaları ile uyumluluğu sürekli
olarak kontrol edilmektedir. Bu yüzden boya laboratuvarda her çeşit kumaş örnekleri bulunmaktadır.
Her bir farklı kumaşın üzerinde o kumaşın özellikleri bulunmaktadır. Aynı anda laboratuvarın bu
kısmında ışık kabini kullanılmaktadır.

10
Resim-2.2.1 Renk kontrolü yapmak için kullanılan Kumaş örnekleri

3 – Kesim

Çok sayıda kattan oluşan bir kesim pastalının kesilmesi dikkat ve ustalık isteyen bir iştir. Kesimin
hassas olarak ve kumaş düzlemine dik yapılması önemli noktalardır. Bu nedenle birinci aşamada dik
bıçaklı kesim makineleri kullanılır. Bunlar düşey yönde titreşim yapan ve tekerlekli bir tabla yardımıyla
kesim masası üzerinde elle hareket ettirilebilen motorlu makinelerdir. Döner disk bıçaklı kesim
makinesi kat sayısının az olduğu durumlarda, ince kumaşların, örneğin astarın, hızlı biçimde kesimi
için kullanılan bir başka kesim aracıdır. İkinci aşama da hassas kesim yapılır. Bunu için dairesel bıçaklı
kesim makinesi ya da diğer adıyla regola makinesi kullanılacaktır. Bu makine düşey doğrultuda tek
yönde hareket eden bir hızardır. Kesimin yapıldığı geniş alanlı bir tablası vardır. Kaba kesimi yapılmış
büyük parçalar ise doğrudan bu makinede kesilirler. Kesim sırasında dikim işlemlerini kolaylaştıran ve
referans noktaları olarak kullanılan çentikler de açılır. Küçük parçaların kesimi için kesim presleri de
kullanılır. Bunlar kesilecek parçanın biçiminde hazırlanmış blok çelik bıçakların kumaş katlarının
üstüne bastırılmasıyla kesmeyi gerçekleştirirler. Bu kesim gömlek yakası, manşet, roba, cep kapakları
gibi ufak kesimler için kullanılır. Çok düzgün standart kesim elde edilir. Bununla birlikte kesim
kalıplarının yapımı çok zaman alır ve pahalı bir yatırımdır. Kestiği kat yüksekliği 20-30 mm. arasında
değişir. Ancak kalıbı uzun zaman değişmeyen üretimlerde kullanılır.

11
Resim-3.1 Kesme Makinası

3.1. Ütüleme

Kesim öncesi ütüleme işleminin amacı, kırışıklık ve kat izlerini düzeltmek ve kumaşın çektirilmesini
sağlamaktır. Kumaş cinsi ve yapısal özelliklerine göre farklı ütüleme yöntemleri kullanılır. Kuru
(buharsız) Ütüleme: Yapay ipekler ve naylon karışımı kumaşlar uygun ısı ayarıyla direkt olarak
ütülenip kırışıklıkları giderilerek kesime hazırlanır. Kumaşı esnetmemek için daima boy iplik
yönünde ütülenir. Buharlı Ütü ya da Islak Bezle Ütüleme: Yünlüler ve yıkanmayan ketenlerde
bu yöntem kullanılır. Kumaş tek ya da çift kat olarak (yünlüler çift kat) tersinden ütü masasına yayılır.
Islatılıp sıkılmış ütü bezi kumaş üzerine serilerek kuruyana kadar ütülenir (boy iplik yönünde) Buhar
verme: Kadife, pelüş gibi havlı(tüylü) kumaşlar, direkt olarak ütülenirse havları yatışır, yüzey özelliği
bozulur ve parlama yapar. Bu tür kumaşlarda kırışıklık ve kat izi varsa ütü yüzeye sürülmeden sadece
buhar verilmelidir.

4– Baskı

Baskı, aslında bölgesel tek renklendirme veya bölgesel bir renk aşındırmasıdır. Boyamacılıkta
kumaşın her tarafının bir renge boyanmasına karşılık, basmacılıkta kumaşın belli yerleri boyanır.
Tekstil Baskısı kavramından bir veya çok renkli desenlemeye olanak sağlayan, sınırlı yerleri boyama
anlaşılır. Materyal durumuna göre baskılar.

 Fitil ve ya tops (Vigüre baskı) baskısı

 İplik (iplik ve çözgü) baskısı

 Dokuma ve örme kumaş baskısı

12
  Halı baskısı, şeklinde olabilir.

 Bitmiş tekstil ürünü baskısı

 Çözünmüş boyar maddenin lif içerisine nüfuz etmesi,

 Boyar maddelerin kalıcı olarak liflere bağlanması ve

Boyar maddelerin liflere fikse olması adımlarını kapsar. Boyar madde baskıda yerel olarak
sınırlandırılmakta ve tekstil yüzeylerinin belirli yerlerine aktarılmaktadır.

4.1. BASKI YÖNTEMLERİ

Resim-4.1.1 Direkt baskı örneği

DIREKT BASKI (DIRECT PRINTS)

Direkt baskı ekseriya beyaz ağartılmış kumaşların bölgesel olarak renklendirilmesi suretiyle sağlanır.
Açık renk boyalı kumaşlara da baskı işlemi uygulanabilir. Bazen zemin rengi ile baskı rengi birbirinin
komponenteri olabilir. Örneğin sarı renkli bir zemin üzerine mavi renkli bir baskı uygulanması ile yeşil
renkte bir baskı elde edilir

Resim-4.1.2 Aşındırma baskı Örneği

AŞINDIRMA BASKI ( DISCHARGE PRINTS)

Önceden boyanmış bir zemine aşındırma baskı yapıldığında baskı patı içindeki indirgen madde baskılı
bölgelerde zemin boyarmaddesini bozundurur. Beyaz aşındırma patı ile renkli zeminde beyaz
görünümlü efektler (desenler) oluşur. Aşındırmaya dayanıklı yani aşındırma patı içindeki indirgen
maddenin etkisine dayanıklı, indirgenmeyen boyarmaddeler içeren renkli aşındırma baskı patları renkli
aşındırmaların elde edilmesine imkân verirler. Aşındırma ve rezerve baskıların bir kombinasyonu da
vardır ve buna aşındırılma-rezerve baskı denir. Henüz geliştirilmemiş veya fikse edilmemiş bir zemin

13
(fon) boyasının aşındırılması ve bunun yerine renkli bir baskının yerleştirilmesi, sonra fiksaj sırasında,
aşındırılmış kısımların (desenlerde)rezerve edilmesi yöntemin esasıdır.

Resim-4.1.3 Transfer baskı

TRANSFER BASKI (TRANSFER PRINTS)

Transfer baskı yöntemi, uygun bir kağıt üzerine basılmış uçucu (süblime olabilen) dispers
boyarmaddenin, kağıt ile materyalin birbirlerine teması halinde 180-220°C arasında değişen
sıcaklıklarda ve baskı altında tutulmasıyla kumaşa geçmesi olarak tanımlanabilir. Transfer, genelde
sıcak pres veya kontinü kalandır ile sağlanan baskı yardımıyla gerçekleşir. Kâğıt üzerindeki baskılı
yerlerde bulunan boyarmaddenin materyale aktarılması yani transfer için gerekli süre ortalama 30
saniye olarak belirlenmiştir.

Resim-4.1.4 Mürekkep baskı (Ink-jet)

MÜREKKEP BASKI (INK-JET)

Baskısı düşünülen orijinal bir numunenin hızlı bir şekilde üretime geçilmesi için alışılagelmiş baskı
yöntemindeki birçok çalışma ve numune hazırlama masrafları belirgin bir şekilde azalmaktadır. Baskı
zamanını kısaltır ve endüstrinin arzuladığı hızlı hareket kabiliyeti ve daha az ara kademe şartlarını
yerine getirir. Ink-jet teknolojisinde( Drop on Demand ) ve sürekli (Kontünü) Ink-jet yöntem kullanılır.
Dijital baskı tekniklerinin mutlaka eski baskı tekniklerinin yerini alması gerekmektedir. Tekstil
fabrikalarında dijital tekniğin en uygun gelişim alanı yoğun olarak Ink-jet baskıya yönelmiştir. Direkt bir
metot olması ve transfer ortamı gerektirmemesi nedeni ile diğer dijital tekniklere göre daha avantajlıdır.
Ink-jet baskının çok çeşitli tipleri mevcuttur. Bugün halı baskıcılığında kullanılan kaba ( 20 dpi, 1 inç
başına düşen mürekkep nokta sayısı), ventil kumandalı sistemden, film baskı desenlerinin tam orijinal
numune kopyalarının yapılmasında kullanılan fotoğraf gibi(300 dpi 32 nokta büyüklükte ) baskı yapan
sürekli teknolojiye kadar tipler mevcuttur.

14
Resim-4.1.5 Batik baskı

BATİK BASKI (BATIC PRINTS)

Bir başka rezerve mekanik rezerve baskı tipi ile kumaşın belirli alanlarının kaplanması (genellikle
vaksla) ve daha sonra kumaşın boyanması ile elde edilen “Batik” stili “Afrika baskısı” olarak bilinir Bu
bir mekanik rezervedir. Modern Afrika baskısı stili Afrika topluluğunun popüler seçimidir ve diğer
kıtalara farklı tekstilleri yaygın biçimde ihraç etmişlerdir. Bu nedenle, “Afrika baskısı” farklı tipte
basılmış kumaşlar için ortak terim olmuştur. Tarihsel ve coğrafi kaynaklarının tartışılması mümkündür.
En eski Afrika baskısı stillerinin birçoğu kravat baskısı veya kolay bir mekanik rezerve prosesi olan
Bandana tekniği kökenlidir. Genelde model ergimiş vaksın bulunduğu değişik boyutlarda deliklerin
bulunduğu küçük kaplardan kumaşa aktarılır yani ergimiş vaks bu deliklerden kumaşın gerekli
bölümlerine dökülür. Tek taraf bitirildiği zaman kumaş tekrar açık tutulur ve ters yüzüne desen çizilir.
Bu durumda kumaş boyama için hazırdır,ilk renk genelde indigodur. 4 Boyarmadde reçeteleri
geleneksel reçetelerdir ve çok özel bileşikleri içerir. Boyamadan sonra vaks kumaştan uzaklaştırılır ve
bu mekanik işlemler veya kaynar su içindeki işlemlerle yapılır.Tipik Batik baskının karakteristik özelliği
desenin ayrılmış kısımlarından düzensiz şekilde akmasıdır. Bu boyarmadde banyosunun
penetrasyon(nüfuz etme) durumuna bağlıdır.

Resim-4.1.6 KREP STİLİ (CREP STYLE PRINTS)

Bu stil kumaştaki görünümün sıra ile düz ve kıvrılmış yol olarak değiştirilmesi sonucu elde edilir. Bu
etki uygun şişirme maddeleri ile kumaşın sınırlı alanlarının muamele ederek küçültülmesi ile ortaya
çıkar. Örneğin, eğer pamuklu kumaş kuvvetli sud kostik çözeltisi ile yol şeklinde basılırsa bu basılan
alanlar çeker ve bu nedenle basılmamış alanların kıvrılmasına neden olur. Pamuklu kumaşta bu stile
uygun tipik baskı patı aşağıdaki gibidir: 750 g sud kostik çözeltisi 50ºBé 250 g Kristal zamk
kıvamlaştırıcısı 1:2 Toplam 1000 g Kumaş kavramlaştırmak patı ile basıldıktan sonra gerilimsiz
ortamda kıvrılır. Daha sonra materyal durulanır, asetik asit ile nötralize edilir, tekrar sıcak ve soğuk su
ile durulanır ve son olarak gerilimsiz olarak kurutulur. Renkli ve beyaz krep etkisi alkali baskı patına
seçilmiş yani alkaliye dayanıklı boyarmaddelerin ilave edilmesiyle elde edilebilir.

15
Resim-4.1.7 Devore baskı

DEVORE STİLİ (DEVORE STYLE PRINTS)

Devore baskı stilinde, farklı lif karışımlarından üretilmiş bir kumaştaki liflerden birini basılan bölgelerde
kimyasal bir madde ile çözerek görsel etkiler elde edilir. Bu stil kolay uygulanabilen, fakat işlemler
sırasında özen gerektiren bir baskı stilidir. Çünkü lif karışımlarından biri tamamen veya kısmen
parçalanır, bu da kumaşın konstrüksiyonunun zarar görme olasılığını arttırır. Bu baskı stilinde deseni
oluşturmak için kullanılan baskı patına yakılacak lif tipini parçalayan bir kimyasal madde ilave edilir. Bu
pat tek başına kullanıldığı gibi boyarmaddeler ile birlikte kullanılarak da kumaş yüzeyindeki görüntüler
zenginleştirir. Selülozik kumaşlar için tipik devore baskı patı reçetesi aşağıdaki gibidir: 120 g sodyum
bisülfit 270 g su 500 g akasya ağacı sakızı eteri 80 g gliserin 20 g Triagen SM 10 g baskı yağı Toplam
1000 g Basılan ve 140ºC‟de kurutulan kumaş daha sonra 60 saniye süresince 200ºC‟deki sıcak
havada işlem görür. Poliester lifleri poliester lifi için uygun boyarmaddeler ile,selülozik lifler de selülozik
lif için uygun boyarmaddeler ile boyanmış kumaşlar üzerine devore baskı patı ile baskı işlem
yapılabilir. Böylece kumaşın, poliester ve selülozik liflerinin aynı veya farklı renklerle boyanmasıyla
görsel etkiler zenginleştirilmiş olur.

Resim-4.1.8 FLOK BASKI (FLOCK PRINTS)

Flok farklı sentetik liflerin uygun makinalarda önceden belirtilen uzunlukta kesilmesiyle elde edilir. Flok,
yün ve pamukta 0,3 mm kadardır. Flok boyanmış ya da renksiz olabilir. Baskı işlemi için uygun
materyal seçilir. Flok ile baskı yapılacak kumaş aynı cins malzemeden yapılmış olabilir. Kumaş
üzerine yapıştırıcı sürülerek veya baskı yapılacak desen ile yapışkan aktarılarak baskı işlemi yapılır.
Baskı işlemi düz film ya da rotasyon şablon baskı makinalarında yapılabilmektedir.

16
4.2 Dijital ve Mertraj Baskı

Baskı işlemi dijital metraj baskı makinelerinin yardımı ile gerçekleştirilmektedir. Farklı tasarımlara sahip
ürünler için en sağlıklı yöntem olan dijital metraj baskıda desen ve renk varyantları sınırsızdır. Dijital
baskı, kelime anlamı olarak baskının bilgisayar destekli dijital ortamlarda yapılması demektir. Biraz
daha açıklayıcı olmak gerekirse son yıllarda geliştirilmesine hız verilen hassas dijital ortamların birden
çok sağlayıcı desteğiyle bez, kumaş, naylon gibi yüzeylere yazılma işidir. Günümüzde özellikle kumaş
ve tekstil firmaları artık dijital baskı kullanıyor. Böylece hazırlanacak numuneler için günlerce kalıp,
şablon hazırlanmasına gerek kalmıyor. Kumaşa doğrudan dijital baskıda önemli konulardan biri, baskı
yapılacak kumaşın ön hazırlık ve baskı sonrası fikse yapılması konusu. Kumaş ön hazırlığında, reaktif,
asit, dispers boya tipleri için kullanılacak kumaş içeriğine göre farklı işlemler uygulanıyor. Bu ön
işlemler sayesinde kumaş, baskı öncesinde hazırlanıyor ve baskıda boyanın akmaması, yayma
yapmaması, kumaş üzerinde en iyi kalitede baskıyı tutma imkânı sağlanıyor. Bu makine yardımıyla,
kumaşın baskıya ilk hazırlık aşamasından itibaren baskı sonrası fikse, yıkama ve kurutmaya kadar
tüm ara ürünleri kapsar. Böylece bünyesinde dijital baskı makinesi yatırımı yapmış olan bir tesis, baskı
öncesi ve sonrası tüm işlemleri kendi bünyesinde tamamlamış olur. Tüm bu kumaş ön hazırlık ve
baskı sonrası işlemler, kumaşa direkt baskıda kullanılacak olan reaktif, asit, dispers ve pigment
baskıda ihtiyaç duyulacak işlemler olacaktır. Kumaş ön hazırlığında, reaktif, asit, dispers boya tipleri
için kullanılacak kumaş içeriğine göre farklı işlemler uygulanır. Bu ön işlemler sayesinde kumaş baskı
öncesinde hazırlanır ve baskıda boyanın akmaması, yayma yapmaması, kumaş üzerinde en iyi
kalitede baskıyı tutma sağlanır. Kumaş yıkamada ise baskı sonrası buhar ile fikse olan baskılı kumaş,
kullanmadığı boyayı yıkama esnasında üzerinden atar. Böylece dijital baskıda tamamlanmış olan
baskı, buharlama ve yıkama sonrası hazır hale gelir.

Resim-4.2.1 Dijital Tekstil Baskı Makinesi

Dijital Tekstil Baskı Makinesi yüksek verimlilik ve tasarruf sağlıyor. Makinenin baskı ve fiksaj
özelliklerine gelince; göz alan renkte gerçek kırmızı, derin zengin siyah ve parlak mor ile renk gamınızı
genişletebilirsiniz. Ön ve arka yüzde harika görünüm sağlamak için mükemmel jenerasyon imkânı
sağlar. Makine sayesinde hiç kayıpsız, tam üretkenliğin tadını çıkartabilir, fark edilir ölçüde iş
gücünden tasarruf edile bilinir. Kâğıda baskı kadar kolay dijital tekstil baskısı elde edile bilinir. Her
kartuş 2 kg boya alır. Yedek hazne sistemi ile baskıya ara vermeksizin yeni kartuş

17
takabilirsiniz. Tümleşik bilgisayar, otomatik olarak ısıtma hızını ve sıcaklığı, sarf edilen mürekkep
miktarına oranlı şekilde kontrol ederek yüksek kaliteli ve etkili bir üretim hattı oluşturur. Kilit
bileşenlerden biri sayılan Dijital Tekstil Baskı Makinesi patentli kumaş besleme sisteminde,
kumaşlarda gerilim, kıvrılma ya da katlanma problemi yaşanmaz.

5 – Kalite Kontrolü

Test laboratuvarı bağımsız olup, test numuneleri müşteriye veya uluslararası dış laboratuvarlara
gitmeden önce burada test edilmektedir. Test laboratuvarında özellikle Amerika müşterileri için gerekli
olan yanmazlık testini yapabilecek ekipman mevcuttur. Kumaşların yanma hızını ölçen bu cihaz,
Türkiye’de sadece bağımsız olarak hizmet veren birkaç tane büyük laboratuvarda bulunmaktadır.
Laboratuvarda ışık haslığı, yıkama haslığı, ter haslığı, pilling, kopma mukavemetleri ve performans
testleri yapılmaktadır.

Işık Kabini; Cihaz boyama ve kalite kontrol laboratuvarlarında renk değerlendirme amacı ile
kullanılmaktadır. Kumanda panelindeki kontrolör sayesinde aydınlatmalara doğru zamanda hükmetme
ve aydınlatmaların ömür süresi zaman saati ile kullanıcıya kolaylık sağlar. Renk tayın kabini
endüstriyel standarttadır. Bu kabinler görsel renk değerlendirmesi için standart inceleme koşulları
sağlar. Kurnada paneli elektronik ateşleme kontrollü ve hassas dokunmatik düğmelerle donatılmıştır.
Kabin içi standart olarak 14,40 D gri renk ile boyanmaktadır.4 tip ışık özelliği vardır

Resim-5.1 Işık Kabini

5.1. Ambalaj

Ambalajlama; bir malın taşınması, depolanması ya da satışa hazır hale getirilmesi işlemidir.
Paketleme işlemi yapılırken müşterinin (siparişi veren alıcı firmanın ) vermiş olduğu siparişe göre
mallar üretilir, paketlenir ve sevkiyatı (yüklemesi) yapılır. Müşteri, malı üretici firmaya verirken istediği
tüm detayları net bir şekilde yazılı olarak bildirir. Bu bir sipariş dökümüdür. Sipariş dökümündeki
bulunan bilgiler mutlaka yazılı olmak zorundadır. Aksi takdirde üretim yanlış yönlendirilmiş olur ve bu

18
da müşterinin hatasıdır. Üretici firmada almış olduğu sipariş dökümünü ve üretimde kendisinden
kullanacağı malzemeler varsa bunları müşteriye onaylatmak zorundadır. Onay almayan bir malzeme
kullanıldığında üretici firma hatalıdır. Müşteri tarafından üretici firmaya verilen sipariş dökümü şöyledir:
Yapılacak olan malın kumaş bilgisi, renk bilgisi, beden bilgisi, etiket bilgisi, aksesuar bilgisi,
ambalajlama sekli, yükleme sekli, malda dikiş tekniği, iplik kalınlıkları ve renkleri ve özel istek varsa
bunların belirtilmesidir. Hazır giyim ürünlerinin sevkiyatı sırasında herhangi bir sorun çıkmaması için
paketleme yapılırken aşağıdaki ayrıntılara dikkat edilmelidir.

- Kumaşların cinslerinin aynı olmasına,

- Renklerin birbirleriyle aynı olmasına,

- Bedenlerinin birbirleriyle aynı olmasına,

- İstenen ölçülerle ürünün aynı olmasına,

- Ütüsünün düzgün olmasına,

- Aksesuar olarak kullanılan malzemelerin doğru olarak kullanılmasına,

- Kullanılan kart etiketlerin doğru olmasına,

- Katlamanın düzgün şekilde olmasına

- Katlama esnasında malın içinde ip, iğne vb. şeylerin kalmamasına,

- Doğru poşetlerin kullanılmasına,

- Asorti sayılarının doğru olmasına,

- Dikiş tekniği ile kullanılan ipliğin uygunluğuna

- Koli üstü bilgi kâğıdındaki bilgilerin doğru olmasına,

- Koli poşet ölçülerinin, içine konacak malın ölçülerine uygun olmasına dikkat edilir

6 – Sonuç

Müşteri odaklılık ilkesi kapsamında hizmet standardını yükselten Yeşim Tekstil, müşterilerine üretim
partnerliği yapmasının yanı sıra, tasarım sürecinde de partnerlik yapmaktadır. Müşterilerin tarz ve
stillerine uygun konseptler oluşturmak amacıyla tasarım ekibi kuran Yeşim, belirli periyotlarda
koleksiyonlar hazırlayarak müşterilerine sunmaktadır. Ayrıca müşterilerin istek ve beklentileri
doğrultusunda butik çalışmalar da yapan tasarım ekibi, dünyadaki moda ve trendleri yakından takip
etmektedir. Tasarım sürecinde firma iç kaynaklarının yanı sıra, dışarıdan tasarımcılarla da işbirliği
yapan Yeşim Tekstil, bugüne kadar yurtiçi ve yurtdışından birçok profesyonel tasarımcı ile çalışarak
müşterilerinin beklentilerine cevap vermektedir. "Koşulsuz Müşteri Memnuniyeti"ni ilke edinmiş olan
Yeşim Tekstil, ürünlerini ağırlıklı olarak dış pazarlara ihraç etmekte ve bu pazarlardaki payını her

19
geçen gün müşterilerine sunduğu iyi hizmet ve kaliteli ürünleri ile arttırmaktadır. Kurulduğu günden
beri aldığı ihracat birinciliği ödülleri ve uluslararası platformlarda geçerliliği tescillenmiş kalite belgeleri
ile saygın müşterilerinin tercihi olan Yeşim Tekstil, ürünlerini dünyanın dört bir yanına ihraç etmektedir.

İhracat Yapılan Ülkeler

Amerika, Almanya, İngiltere, Hollanda, İspanya, Fransa, İtalya, Rusya, Japonya Yeşim Tekstil'in
ihracat yaptığı ülke yelpazesinden sadece birkaçıdır.

Üretim Yapılan Markalar

Yeşim Tekstil İhracat Markaları - Nike, Gap, Lands’ End, Banana Republic, Esprit, Burberry, Hugo
Boss, Old Navy, Zara, Schlafgut, Eddie Bauer,Levi’s, Mudo, T-Box, Express.Nike, Zara, Pull&Bear,
Bershka, Hugo Boss, Esprit, Calzedonia, Hurley, Tchibo, Converse, Tommy Hilfiger, Mavi, Uniqlo ve
Celio gibi markalara üretim yapılmaktadır.Sektördeki rekabet gücünü müşterilerine en iyi hizmeti ve en
kaliteli ürünü sunarak sürdüren Yeşim Tekstil, dünyadaki gelişmeleri yakından takip etmektedir.

20
KAYNAKLAR

 Yeşim Tekstili

http://www.yesim.com/anasayfa/

 Tekstil Dershanesi

http://www.tekstildershanesi.com.tr/bilgi-deposu/hazir-giyimde-kesim-islemi.html

 Tekstil Bilgi

http://www.tekstilbilgi.net/kumas-baski-teknikleri.html

21
EK-1 Yeşim’den Ödüllü Tişört

Resim-EK1 Yeşim’in Ödüllü Ürünleri (sağ alt siyah, sol alt gri tişörtler)

Yeşim Tekstil, Amerika’da düzenlenen “SGIA Özel Baskılar ve Görüntü Teknolojileri Fuarı’nda
düzenlenen yarışmada hazırladığı inovatif tişörtlerle “gold” ve “onur” ödüllerinin sahibi oldu.Nike,
Burberry, Zara, Esprit, Hugo Boss gibi dünyaca ünlü markalara üretim yapan Yeşim Tekstil, baskı
alanında geliştirdiği ve kullandığı son teknoloji ile tasarlayıp bastığı inovatif tişörtlerle gold ve onur
ödüllerini alarak bu alandaki başarısını uluslararası zeminde tescillendirdi. Amerika’da her yıl
düzenlenen ve sektörün önde gelen firmaları tarafından yakından takip edilen “SGIA Özel Baskılar ve
Görüntü Teknolojileri Fuarı”nda Yeşim Tekstil 2 ödül birden aldı. Yeşim Tekstil yarışmaya özel efektler
kategorisinde tişört üzerine yapılmış 2 adet üç boyutlu çalışma ile katıldı. Firma, Face, Jack The Parrot
baskı olarak isimlendirilen ürünlerden, “single multicolor entries” kategorisinde ödüle layık görüldü.
Toplam 50 kategoriden oluşan yarışmada, Yeşim ile aynı kategoride 3 adet ürün yarıştı.

22
EK-2 Akım Şeması

FASON BOYAMA FASON

KESİM
İPLİK
TEDARİ

FASON
BASKI-
BEKE
BASKI
MÜŞTERİ
FASON ÖRME

TEST LAB
TASNIF
METRAJ
BASKI

ÖRME HAM
KUMAŞ KESIM NAKIŞ/BASKI DİKİŞ KATLARI KALITE GUVENCE TIR DEPOSU
ÖRME KUMAŞ DÜZBOYA TERBIYE SEVKIYAT
KG
KONTROL

MALZEME HAZIRLIK
MAMUL SUPERMARKETI SUPERMARKETI
KUMAS
HAM IPLIK HAM KUMAS SUPERMARKETI
SUPERMARKETI SUPERMARKETI

MOLDOVA

MISIR

Resim-Ek2 Akım Şeması

23