Boudewijn en Happart.

Het echte
verhaal.

Thierry Debels uit Koning Boudewijn. De

biografie (uitgeverij Houtekiet)

De grootste politieke flater in de

loopbaan van Boudewijn was de
handdruk met Happart.
Eind jaren zeventig beleefde de
Belgische politiek een woelige periode
door het probleem Voeren. Vlamingen
stonden lijnrecht tegenover Walen. Deze
laatsten werden aangevoerd door de
heetgebakerde landbouwer José
Happart.
In 1962 – Happart is dan vijftien jaar –
wordt Voeren van Luik naar Limburg
overgeheveld in het kader van de
taalwetten Gilson. Vanaf dan staan
Vlamingen en Franstaligen in de
Voerstreek lijnrecht tegenover elkaar.
Happart wordt politiek actief en groeit
uit tot een Franstalige militieleider en
later tot een nationalistisch Waals
politicus die zich tegen de Vlaamse
cultuur in de Voerstreek richt.
 In 1982 haalt Happart tijdens de
gemeenteraadsverkiezingen met zijn
partij Retour à Liège de meerderheid van
de stemmen in Voeren. Hij wordt
voorgedragen als burgemeester. Hij
moet Nederlands leren maar weigert
dat. In 1984 wordt hij als burgemeester
ontslagen. Happart vecht zijn ontslag
aan bij de Raad van State. Ondertussen
blijft hij aan als burgemeester. In 1986 is
Happart definitief burgemeester af. De
Voerencarrousel is dan eindelijk tot
stilstand gekomen.
Op 21 mei 1979 ontmoet koning
Boudewijn de leider van de opstandige
Walen langs de autosnelweg ter hoogte
van Verviers.
De ontmoeting tussen de koning en
Happart moet geheim blijven maar lekt
toch uit. Happart kan zijn mond niet
houden. Hij snoeft dat hij de persoonlijke
toezegging van de vorst heeft verkre-
gen dat enkele Waalse amokmakers snel
zouden vrijkomen. Zij hadden tijdens
een Vlaamse manifestatie in Voeren de
betoging met ijzeren staven en
kettingen uit elkaar geslagen.
Het gesprek tussen Happart en
Boudewijn is door minister van
Binnenlandse Zaken, Georges Gramme,
een Waalse psc’er, bedisseld. Op de
kabinetsraad moet Martens toegeven
dat hij van de demarche niet op de
hoogte was. Premier Martens voelt zich
voor schut gezet.
Hij moet het brandje blussen en stelt
dat de verklaring van Happart niet
correct is. Hij ontkent dat er een
dergelijke toezegging is gedaan. De
Waalse ruziestokers komen desondanks
vrij.
Boudewijn heeft het bij sommige
Vlamingen dan definitief verkorven. De
verontwaardiging is erg groot. Dat
koning Boudewijn aanvaardde om
Happart te ontmoeten – ook al was het
maar tijdens een korte stop naast een
autoweg – wordt hem in Vlaanderen
zwaar aangerekend. De handdruk wordt
hem nooit vergeven.
Boudewijn verontschuldigt zich later
tijdens een gesprek met Hugo De Ridder.
De vorst beweert dat hij niets van de
ontmoeting afwist tot op het moment
dat hij oog in oog met Happart stond.
Volgens de koning was de ontmoeting
mede door zijn ceremoniemeester
Christian de Posch geregeld. Nauwelijks
tien dagen na de ontmoeting wordt De
Posch wel baron.

Ware toedracht

Minister Gramme had met Happart een

deal gesloten. Happart mocht een petitie
afgeven aan Boudewijn. In ruil hiervoor
beloofde Happart geen amok te maken
bij het bezoek van de koning aan de
vernieuwde opera van Verviers.
De afspraak tussen Boudewijn en
Happart is ook dat Happart absolute
discretie over de ontmoeting zou
bewaren. ’s Avonds ziet de koning op
televisie de persconferentie van Happart
waarin die het over zijn ‘historische
ontmoeting’ met de koning heeft.
Boudewijn is verontwaardigd en wil de
petitie die Happart hem eerder die dag
overhandigde, nog eens grondig
nalezen. Maar het document is
spoorloos. Tijdens de autorit van
Verviers naar Brussel verneemt
Boudewijn het overlijden van een vriend.
Op de achterkant van de petitie van
Happart noteert Boudewijn enkele
zinnen als persoonlijk rouwbeklag. Die
tekst wordt ’s avonds overgetikt. Het
oorspronkelijke document wordt door de
secretaresse versnipperd.
Grootmaarschalk Liebaers is ervan
overtuigd dat het incident nooit zou
hebben plaatsgevonden als hij die dag in
België was geweest. Liebaers was
uitgerekend die dag even in het
buitenland, op de universiteit van Yale.
Zijn plaats werd tijdelijk ingenomen door
ceremoniemeester De Posch.
Volgens Liebaers was de ontmoeting
tussen Happart en Boudewijn in extremis
gepland. Christian de Posch zat naast de
koning. ‘Toen Happart aankwam, stapte
de koning uit. Er werden maar enkele
woorden gewisseld. Happart gaf zijn
petitie af en de koning reed verder.’
Boudewijn vertelt zelf dat hij enkel zijn
raampje naar beneden heeft gedraaid.
Dat is onjuist. ‘De koning stapte wel
degelijk uit de wagen,’ aldus Liebaers.
Liebaers arriveerde de dag daarop in
België. Ceremoniemeester De Posch trok
volgens hem maar een zuur gezicht. De
Posch besefte dat hij het in Vlaanderen
verknald had. Liebaers toonde hem de
Vlaamse kranten. Daarin foeterden de
hoofdredacteuren dat ‘vijf terroristen’
door toedoen van Boudewijn werden
vrijgelaten.

Thierry Debels