www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

ΓΙΩΠΠΑ

 Ππκπιήξσζε ηα ξήκαηα ησλ πξνηάζεσλ κε: -ηε ή -ηαη

Ν Γηψξγνο δηαθξίλε __ γηα ηελ εμππλάδα ηνπ.

Κελ αξγεί __ . Ζ ηαηλία έρεη αξρίζεη θηφιαο λα παίδε __ .
Ρη ελνίθην πιεξψλε __ γη’ απηφ ην δηακέξηζκα;
Ρν ζπίηη ηνπο βξίζθε __ δίπια ζην πνηάκη.
Ζ Διιάδα ζην κεγαιχηεξν κέξνο βξέρε __ απφ ζάιαζζα.
Φνβάη __ ηα ζθπιηά θαη θξχβε __ φηαλ ηα βιέπεη.
Ρη καγεηξεχ __ εζείο εθεί πέξα;
Γηαηί ράλε __ δηαξθψο ηα κνιχβηα ζαο;

 Ππκπιήξσζε ηνλ παξαθάησ πίλαθα ρσξίο λ’ αιιάμεηο ην

πξφζσπν θαη ηνλ αξηζκφ ησλ ξεκάησλ:

Δλεζηψηαο Ξαξαηαηηθφο Αφξηζηνο ΢πεξζπληέιηθνο

αλεβαίλεηο
θηεξνπγίδεη
ζπκάηαη
θξεκηέκαη

 Μαλάγξαςε ην θείκελν κεηαθέξνληαο ηα ξήκαηα ζε ρξφλν

Δλεζηψηα:

Ζ απαιή αχξα ηεο ζάιαζζαο καο δξφζηδε θαη λφηηδε ηα ξνχρα

καο. Ληψζακε κηα απεξίγξαπηε εξεκία θαζψο ην κπξσκέλν αεξάθη
καο ράηδεπε ην πξφζσπν. Ρα κάηηα καο αηέληδαλ κε ζπγθίλεζε θαη
δένο ηνλ έλαζηξν νπξαλφ, πνπ θαηλφηαλ πην ιακπεξφο απφ πνηέ,
ελψ ν παθιαζκφο ησλ θπκάησλ ήρεζε ζηα αθηηά καο ζαλ ην
ηξαγνχδη ησλ ζεηξήλσλ πνπ καο θαινχζαλ θνληά ηνπο.
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________

* Πηηο παξαθάησ πξνηάζεηο λα ππνγξακκίζεηε ηα ρξνληθά

επηξξήκαηα, ηηο θξάζεηο κε πξνζέζεηο πνπ θαλεξψλνπλ ρξφλν θαη ηηο
ρξνληθέο πξνηάζεηο:
α) Αχξην ζα πάκε εθδξνκή.
β) Πε ιίγν ζα αξρίζεη ν αγψλαο.
γ) Γε ζα ζε μεράζσ πνηέ.
δ) Ν Γηψξγνο ζα γπξίζεη θαηά ην βξαδάθη.
ε) Όηαλ έκαζε ηα λέα μέζπαζε ζε θιάκαηα.

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

ζη) Κφιηο γπξίζεηο, ηειεθψλεζέ κνπ.

 Πρεκάηηζε ζχλζεηεο ιέμεηο:

Κεραλή + νδεγφο _____________________________________

Όξγαλν + παίρηεο _____________________________________
Θφζκνο + πιεκκχξα ___________________________________
Κεγάινο + θαξραξίαο __________________________________
Κεγάινο + θαξδηά _____________________________________

 ΘΔΗΚΔΛΝ

Ζ ζάιαζζα δελ ήηαλ καθξηά, δέθα ιεπηά ηξεραιεηφ [...] Όινη

μέξακε θνιχκπη. Απισηέο, ζαλίδηα, βνπηηέο. Ξαξαβγαίλακε ζην
καθξνβνχηη. Ληθνχζε πάληα ν Ρδνχβαο θη εξρφκνπλ δεχηεξνο εγψ.
Καο άξεζε λα ‘λαη ε ζάιαζζα θνπξηνπληαζκέλε. Αθπκάηηζηε
ήηαλ γηα ηνπο γέξνπο, γηα φζνπο δελ ήμεξαλ λα θνιπκπάλ, βαξεηή.
[...] Οηρλφκαζηε η΄ αθξηζκέλα λεξά ηεο κε νπξιηαρηά θαη γέιηα.
Γίλακε κηα, παηψλακε θαη ηηλαδφκαζηαλ ζηνλ αέξα, πην ςειά απφ ηα
θχκαηα πνπ απαλσηά έξρνληαλ θαηαπάλσ καο θνριάδνληαο, καο
πξνζπεξλνχζαλ θαη μεθνχζθσλαλ πάλσ ζηα βφηζαια ηνπ γηαινχ,
θνπβαιψληαο καδί ηνπο πξάζηλα γιηζηεξά θχθηα. Όκσο εκείο
θαξηεξνχζακε ην Κεγάιν Θχκα. Αλάκεζα ζη΄ άιια, ην μερσξίδακε
απφ καθξηά .Κνχγθξηδε ζαλ δψα αθεληαζκέλα θη φζν πιεζίαδε ηφζν
άθξηδε.
Εσξδ Παξξή, Ρα ζηελά παπνχηζηα

 Βάδσ έλαλ ηίηιν ζην παξαπάλσ απφζπαζκα.

______________________________________________________

 Ξψο ήζειαλ ηα παηδηά ηε ζάιαζζα; Ξψο ηνπο θαηλφηαλ φηαλ

δελ είρε θχκα;

______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

ΓΙΩΠΠΑ

 Λα γξάςεηο ηηο θξάζεηο ζηελ αληίζηνηρε πηψζε ηνπ άιινπ

αξηζκνχ:

Ρν ζπλερέο σξάξην _________________________________

Νη ζεκειηψδεηο λφκνη _________________________________
Ρηο δαζψδεηο πεξηνρέο _________________________________
Ζ αμηνπξεπήο εκθάληζε _________________________________
Ρα πγηή ζψκαηα _________________________________
Ρνπο δηεζλείο αγψλεο _________________________________

 Λα μαλαγξάςεηο ηηο παξαθάησ πξνηάζεηο κεηαθέξνληαο ηα

ξήκαηα πξψηα ζε ΢πνηαθηηθή θαη κεηά ζηελ Ξξνζηαθηηθή:

Ξιέλσ ηα ρέξηα κνπ.

(΢) ___________________________________________________
(Ξ) ___________________________________________________
Θνηκάκαη λσξίο.
(΢) ___________________________________________________
(Ξ) ___________________________________________________
Θαηεβαίλσ κε πξνζνρή ηηο ζθάιεο.
(΢) ___________________________________________________
(Ξ) ___________________________________________________
Ληχλνκαη φκνξθα.
(΢) ___________________________________________________
(Ξ) ___________________________________________________
Ξξνζέρσ ζην δξφκν.
(΢) ___________________________________________________
(Ξ) ___________________________________________________

* Πρεκάηηζε θξάζεηο κεηαθέξνληαο ην δεχηεξν νπζηαζηηθφ ζηε

γεληθή εληθνχ θαη πιεζπληηθνχ αξηζκνχ:
Ρν ζπλέδξην – ε δήκαξρνο _______________________________
Ρν κήθνο – ε ιεσθφξνο _________________________________
Ν ενξηαζκφο – ε επέηεηνο _______________________________
ν ρνξφο – ε ππάιιεινο _________________________________
ε αγάπε – ε ζχληξνθνο _________________________________
ε ακνηβή – ε νδνληίαηξνο ________________________________

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

 Λα ζπκπιεξψζεηο ηνλ πίλαθα:

Ν επηκειήο Νη Ρν Ρα
Ν ζπειιψδεο
Ζ δηαξθήο
Ζ πνιπκειήο
Ν εηιηθξηλήο

 Λα ζπκπιεξψζεηο ηηο παξαθάησ ζηήιεο:

απφιπηα ηαθηηθά Ξνιι/ζηηθά αλαινγηθά

2
3
5
8
10
20

 ΘΔΗΚΔΛΝ

Ρζαθ ηζνπθ! Ρζαθ ηζνπθ! Ν νδνλησηφο, ην γξαθηθφ ηξελάθη πνπ

εθηειεί ηε δηαδξνκή απφ ην Γηαθνθηφ ζηα Θαιάβξπηα, μεθίλεζε.
Πε ιίγν ν νδνλησηφο αλεβαίλεη πάλσ απφ ην θαξάγγη ηνπ Βνπξατθνχ.
Πθαξθαιψλεη ζηελ απφηνκε πιαγηά ηνπ βνπλνχ, πεξλάεη κέζα απφ
δηάθνξα ηνχλει θαη ραξάδξεο. Πηελ πεξηνρή δεζπφδνπλ βξάρηα,
ξπάθηα θαη ςειά πεχθα. Θα δεηο αθφκα θαη κηθξέο θαηζίθεο πνπ
βφζθνπλ ηνπο ππθλνχο ζάκλνπο.
Κα, λα θαη ν Βνπξατθφο πνηακφο. Πε κεξηθά ζεκεία ηα λεξά
ηνπ πνηακνχ λα αιιάδνπλ θαηεχζπλζε θαη λα ζρεκαηίδνπλ έλαλ
θαηαξξάθηε. Πηηο απφθξεκλεο φρζεο ηνπ ππάξρνπλ πιαηάληα, πνπ
ξίρλνπλ ηε ζθηά ηνπο πάλσ ζηα γαιαδνπξάζηλα λεξά ηνπ Βνπξατθνχ.
Ρη απίζαλε δηαδξνκή! Ρν ζέακα ζνπ θφβεη ηελ αλάζα!

 Βάιε έλαλ ηίηιν ζην παξαθάησ θείκελν.

______________________________________________________

 Ξνηα δηαδξνκή εθηειεί ν νδνλησηφο; Απφ πνχ πεξλάεη;

______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
● Λα ππνγξακκίζεηο θαη λα γξάςεηο ηα επηξξήκαηα ηνπ θεηκέλνπ:
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

ΓΙΩΠΠΑ

ΘΔΗΚΔΛΝ: Ν θφθνξαο, ν γάηνο θαη ην πνληίθη

Κηα θνξά θη έλαλ θαηξφ ήηαλ έλα κηθξφ ζηαρηί πνληηθάθη πνπ
ιαρηαξνχζε λα βγεη απφ ηε θσιηά ηνπ γηα λα γλσξίζεη ηνλ θφζκν.
- Δίζαη κηθξφ αθφκα, ην ζπκβνχιεπε ε κεηέξα ηνπ. Ξξέπεη λα
κεγαιψζεηο πξψηα θαη λα κάζεηο πνιιά πξάγκαηα.
Κα ην αλππφκνλν πνληηθάθη απνθάζηζε κηα κέξα λα βγεη
θξπθά απφ ηνπο γνλείο ηνπ. Ήηαλ κηα φκνξθε κέξα, ν ήιηνο έιακπε
ζηνλ νπξαλφ θαη ην πνληηθάθη θνίηαδε κε ζαπκαζκφ γχξσ ηνπ. Ρη
σξαίνο θαη πφζν κεγάινο ήηαλ ν θφζκνο!
Ξξνρψξεζε, πξνρψξεζε θη έθηαζε ζ’ έλα εμνρηθφ ζπίηη. Απφ κηα
ηξχπα ηνπ θξάρηε κπήθε ζηελ απιή. Δθεί, είδε δπν άγλσζηα δψα
πνπ ηα ΄βιεπε γηα πξψηε θνξά. Ρν έλα είρε ηέζζεξα πφδηα θαη
απαιφ ηξίρσκα, άζπξν ζηελ θνηιηά θαη θαλειί ζηε ξάρε ηνπ. Δίρε
καθξηά νπξά θαη ζηξνγγπιφ θεθάιη κε κηθξά απηηά θαη καθξηά
κνπζηάθηα. Ήηαλ μαπισκέλν θαξδχ πιαηχ ζην ρψκα θαη
απνιάκβαλε ηνλ ήιην.
- Ρη φκνξθν θαη επγεληθφ δσάθη! είπε κέζα ηνπ ην πνληηθάθη. Θα
κπνξνχζα λα παίμσ καδί ηνπ, ηφζν ήζπρν πνπ είλαη!
Ιίγν πην πέξα βξηζθφηαλ έλα άιιν δψν. Αιιά ήηαλ ηφζν παξάμελν!
Δίρε δχν πφδηα, κε πέληε δάρηπια θαη ζνπβιεξά λχρηα, κηα
ρξσκαηηζηή θαη θνπλησηή νπξά, πνιχρξσκα θηεξά θαη έλα
θαηαθφθθηλν ιεηξί. Ρα κάηηα ηνπ γπάιηδαλ άγξηα θαη ε κχηε ηνπ ήηαλ
ζθιεξή θαη ζνπβιεξή.
- Ρη επηθίλδπλν δψν! είπε κέζα ηνπ ην πνληηθάθη.
Ρν επηθίλδπλν δψν πνπ ήηαλ έλαο θφθνξαο, φηαλ είδε ην
πνληηθάθη, πξνρψξεζε πξνο ην κέξνο ηνπ, θνχζθσζε θη έλα δπλαηφ
«θηθηξίθνπ!» βγήθε απφ ην αλνηρηφ ξάκθνο ηνπ. Ρν πνληηθάθη
ηξφκαμε θαη ην ΄βαιε ζηα πφδηα.
Όηαλ έθηαζε ζηε θσιηά ηνπ, ιαραληαζκέλν απφ ην ηξέμηκν θαη
θηηξηληζκέλν απφ ην θφβν, δηεγήζεθε ηελ πεξηπέηεηά ηνπ ζηνπο
γνλείο ηνπ.
- Ξαηδί κνπ, ηνπ είπε ε πνληηθίλα, είδεο πφζν ιίγα πξάγκαηα μέξεηο
απφ ηνλ θφζκν; Ρν δεχηεξν δψν πνπ θνβήζεθεο είλαη ν θφθνξαο.
Γελ είλαη θαζφινπ επηθίλδπλνο, γηαηί εκάο ηα πνληίθηα δε καο
πεηξάδεη. Ρν πξψην φκσο, πνπ ζνπ θάλεθε ήζπρν θη επγεληθφ είλαη ν
γάηνο, ν κεγαιχηεξνο ερζξφο καο, γηαηί καο θπλεγάεη θαη καο
ζθνηψλεη.
Ζ Δγθπθινπαίδεηα ησλ παξακπζηψλ, εθδ. Πηξαηίθε

 Πηηο δπν πξψηεο παξαγξάθνπο ηνπ θεηκέλνπ ππνγξακκίζηε ην

νξηζηηθφ θαη θπθιψζηε ην αφξηζην άξζξν.

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

 Βξείηε ζην θείκελν ηηο επηζεηηθνπνηεκέλεο κεηνρέο θαη

ζρεκαηίζηε ηα ηξία γέλε:

Αξζεληθφ Θειπθφ Νπδέηεξν

 Γξάςηε ηα επίζεηα ηνπ θεηκέλνπ πνπ ραξαθηεξίδνπλ ην

πνληηθάθη, ην γάην θαη ηνλ θφθνξα:

Ξνληηθάθη ____________________________________________
Γάηνο _______________________________________________
Θφθνξαο _____________________________________________

 Πρεκάηηζε ηα ηξία γέλε ησλ επηζέησλ πνπ είλαη κε έληνλα

καχξα γξάκκαηα:

Αξζεληθφ Θειπθφ Νπδέηεξν

 Γίπια ζε θάζε αλεμάξηεηε πξφηαζε γξάςηε κηα αηηηνινγηθή

πξφηαζε γηα λα εμεγήζεηε ην ραξαθηεξηζκφ:

Ρν πνληηθάθη ήηαλ αλππφκνλν, γηαηί

_____________________________________________________.
Ρα δψα ζηελ απιή ήηαλ άγλσζηα,
_____________________________________________________.
Ν θφθνξαο δελ είλαη επηθίλδπλνο γηα ηα πνληίθηα,
_____________________________________________________.
Ν γάηνο είλαη ν κεγαιχηεξνο ερζξφο γηα ηα πνληίθηα,
_____________________________________________________.

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

 Ξψο πεξηέγξαςε ην πνληηθάθη ζηνπο γνλείο ηνπ ην γάην θαη ηνλ

θφθνξα;

____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________

 Λα μαλαγξάςεηο ηηο παξαθάησ πξνηάζεηο ρξεζηκνπνηψληαο

δεπηεξεχνπζεο ηειηθέο ή απνηειεζκαηηθέο πξνηάζεηο. Θάλε
επίζεο, φπνηεο αιιαγέο θξίλεηο απαξαίηεηεο.

Δίλαη ηφζν θαιφςπρνο θαη φινη ηνλ αγαπνχλ.

______________________________________________________
Ξήγε θαη έθεξε ηελ απφδεημε.
______________________________________________________
Δίλαη ηφζν επθνιφπηζηνο θαη ηα πίζηεςε φια.
______________________________________________________
Ιέκε ηελ αιήζεηα θαη καο εθηηκνχλ φινη.
______________________________________________________
Ήηαλ ηφζν σξαία ζηε γηνξηή θαη δελ έθπγε θαλείο.
______________________________________________________
Ρν αζηείν ήηαλ ηφζν θαιφ θαη φινη μεθαξδηζηήθακε ζηα γέιηα.
______________________________________________________

 Λα κεηαηξέςεηο ηνλ επζχ ιφγν ζε πιάγην:

«Θ’ αξγήζεηο λα γπξίζεηο;» ξψηεζε ν παηέξαο ηε Καξία.

______________________________________________________
«Θα πάκε ζην πάξθν λα παίμνπκε» είπαλ ηα παηδηά.
______________________________________________________
«Ξφηε ζα γίλεη ην πάξηη;» ξψηεζε ν Θψζηαο.
______________________________________________________

 Λα κεηαηξέςεηο ηνλ πιάγην ιφγν ζε επζχ:

Ρε ξψηεζα ηη δψξν ζέιεη γηα ηα γελέζιηά ηεο.

______________________________________________________

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

Καο αλαθνίλσζαλ φηη ζα πάλε ηαμίδη.

______________________________________________________
Νη κεηεσξνιφγνη πξνέβιεςαλ φηη αχξην ζα βξέμεη.
______________________________________________________

 Λα ραξαθηεξίζεηο ηηο παξαθάησ πξνηάζεηο: (θξίζεσο,

επηζπκίαο, εξσηεκαηηθέο, επηθσλεκαηηθέο)

Φχγε ακέζσο. _____________________

Αχξην ζα ρηνλίζεη.
Δπηηέινπο ήξζεο!
Θα πάκε απφςε ζην πάξηη;
Λα κε πεξηκέλεηο έμσ απφ ην ζπίηη.
Θιείζε ακέζσο ηελ ηειεφξαζε.
_____________________
_____________________
_____________________
_____________________
_____________________

* Λα μερσξίζεηο ηα άξζξα απφ ηνπο αδχλαηνπο ηχπνπο ηεο

πξνζσπηθήο αλησλπκίαο:
Ρνλ ηειεπηαίν θαηξφ ηνλ έρνπλ ράζεη. (____________-__________)
Ρνλ ξψηεζα, αλ είδε ηνλ αγψλα. (____________-__________)
Ρελ θαλάηα ηελ έζπαζα θαηά ιάζνο. (____________-__________)
Ρηο έδησμαλ κε ηηο θισηζηέο. (____________-__________)

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

ΓΙΩΠΠΑ

ΘΔΗΚΔΛΝ: Έλα γξάκκα ζηε Κίλα

[Ρν γξάκκα απηφ ην απεπζχλεη ν Γ. Πεθέξεο ζηε κηθξή Κίλα Ιφληνπ,

θφξε ηεο αγαπεκέλεο ηνπ θαη αξγφηεξα ζπδχγνπ ηνπ Κάξσο Εάλλνπ
– Ιφληνπ. Ν πνηεηήο, πνπ ζπλήζηδε λα ρξεζηκνπνηεί ςεπδψλπκα,
εδψ «κεηακνξθψλεηαη», κε ην ςεπδψλπκν, Ράθεο Καιηθνθφο, ζ’ έλα
παηδάθη πνπ ηάρα ηνπ θέξλεη θξάνπιεο.]

Θνξπηζά, 10 Ηνπλίνπ 1937

Θαιή κνπ Κίλα,
Σάξεθα πάξα πνιχ γηα ην γξάκκα ζνπ, πνπ ήξζε ην ζήκεξα ην
πξσί. Πε ιίγν ζα πάηε ζηελ Αίγηλα θαη ηφηε ζα έρεηο θαηξφ λα κνπ
γξάθεηο πεξηζζφηεξν. Θα ζνπ γξάθσ θη εγψ. Δδψ, κφιηο ηψξα
άξρηζε ην θαινθαίξη. Έξρεηαη αξγά, γηαηί, θαληάδνκαη, ν θφζκνο δελ
ην αγαπά πνιχ. Νη Θπξίεο γηα λα πξνθπιαρηνχλ απφ ηνλ ήιην
θξαηνχλ νκπξέιεο ηεο βξνρήο θαηάκαπξεο θαη νη Θχξηνη κνηάδνπλ
πάξα πνιχ θαηζνχθεδεο, επεηδή θάλεη ιίγε δέζηε. Δγψ ιππνχκαη
πνπ δελ έρεη ζάιαζζα γηα λα θάκσ ην πξψην κπάλην. Ξεγαίλσ φκσο
καθξηλνχο πεξηπάηνπο κ’ έλα θίιν πνπ είλαη δπν θνξέο πην καθξχο
απφ κέλα θαη γειά κε κηα ςηιή θσλίηζα «Ση ρη ρη» φιε ηελ ψξα. Ρελ
άιιε θνξά βξήθακε έλα βνπλφ πνπ ήηαλ φιν βπζζηλί, πνιχ φκνξθν.
Ρν πεξίεξγν είλαη φκσο φηη θαη η’ αξληά βνζθνχζαλ πάλσ ζ’ εθείλν
βνπλφ ήηαλ βπζζηληά θαη ν βνζθφο.
Π’ επραξηζηψ πνπ κνπ έζηεηιεο ηα πνηήκαηα. Ρα έδεημα ζ’ έλα
παηδάθη πνπ κνπ θέξλεη θξάνπιεο θάζε πξσί. Δίλαη ηφζν κεγάιεο,
ψζηε κνηάδνπλ κε βεξίθνθα. Ρ’ φλνκά ηνπ είλαη Ράθεο Καιηθνθφο,
έρεη κηα ζνπβιεξή κπηίηζα, πνιχ έμππλν, ζα είλαη πάλσ θάησ ζηελ
ειηθία ζνπ. Αιιά μέξεη ιίγα ειιεληθά θαη αλαγθάζηεθα λα ηνπ ηα
κεηαθξάζσ. Ρνλ δηαζθέδαζαλ πάξα πνιχ. Ρψξα ην κεζεκέξη ήξζε
πάιη θαη κνπ έθεξε έλα δηθφ ηνπ πνίεκα. Κνπ είπε λα ζνπ ην ζηείισ.
Ρν κεηαθξάδσ θη απηφ. [...]
Γεηα ζνπ, Κίλα, ηε Γεπηέξα ζα ζνπ ζηείισ γξακκαηφζεκα απφ
ηε Φιψξηλα.
Πε θηιψ

ΓΗΩΟΓΝΠ
Γ. Πεθέξεο (δηαζθεπή)

 Ξνηνο είλαη ν απνζηνιέαο θαη πνηνο ν απνδέθηεο ηεο επηζηνιήο;

____________________________________________________
____________________________________________________

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

 Βάιε ηίηιν ζε θάζε παξάγξαθν ηνπ θεηκέλνπ:

α΄ παξάγξαθνο: ________________________________________
β΄ παξάγξαθνο: ________________________________________
γ΄ παξάγξαθνο: ________________________________________

 Λα βξεηο ζην θείκελν ηηο ηειηθέο θαη ηηο απνηειεζκαηηθέο

πξνηάζεηο:

Ρειηθέο:
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________

Απνηειεζκαηηθέο:
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________

 ΢πνγξάκκηζε φια ηα ξήκαηα ζην παξαθάησ θείκελν θαη

μερψξηζέ ηα ζε κεηαβαηηθά, ακεηάβαηα θαη απξφζσπα:

Ζ βξνρή αληί λα θφςεη, δπλάκσζε. Έξηρλε νινέλα θαη πην

δπλαηά θαη θπζνχζε. Ξεξπαηνχζαλ βηαζηηθά θξαηψληαο ηα ςψληα
θαη ηα θνπηάβηα. Πηε κάληξα ζπλάληεζαλ ην Εήζηκν λα ηνλ ζέξλεη ε
κάλα ηνπ απφ ην ρέξη, ελψ εθείλνο θξαηνχζε θφληξα κε ηα πφδηα. Ν
πάλνπινο πνιεκηζηήο νχξιηαδε θαη ρηππηφηαλ γηα ηελ αδηθία λα ηνπ
δηαθφςνπλ ηηο πνιεκηθέο επηρεηξήζεηο θη νξθηδφηαλ εθδίθεζε.

Κεηαβαηηθά Ακεηάβαηα Απξφζσπα

 Πρεκάηηζε ζειπθά νπζηαζηηθά ζε –ηα ή –εηα:

Ππλνδεχσ _____________ Αδηθψ _____________

Διεχζεξνο _____________ Αζθαιήο _____________
Έθεβνο _____________ Δπθπήο _____________

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

Γηαηξεχσ _____________
Νδεγψ _____________
Δπηκειήο _____________
Ξνιπηειήο _____________
Γνπιεχσ _____________
Ξξφεδξνο _____________
Ξαηδεχσ _____________
΢γηήο _____________

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

ΓΙΩΠΠΑ

 Λα αλαγλσξίζεηο, αθνχ ππνγξακκίζεηο ηηο εμαξηεκέλεο

πξνηάζεηο θαη λα βξεηο ην ζπληαθηηθφ ηνπο ξφιν:

Φαίλεηαη πσο ζα βξέμεη ζήκεξα.

______________________________________________________
Ν Αληψλεο ξψηεζε αλ είλαη φινη εδψ.
______________________________________________________
Φνβάκαη κήπσο δελ ηα θαηαθέξσ.
______________________________________________________
Απηφ είλαη φ, ηη απέκεηλε.
______________________________________________________
Σηππνχζε φπνηνλ έβξηζθε κπξνζηά ηνπ.
______________________________________________________
Γε ζέιεη λα θχγεη αθφκα.
______________________________________________________
Όπνηνο ζέιεη αο έξζεη καδί κνπ.
______________________________________________________
Απνξψ γηαηί δελ ήξζε ζηελ εθδξνκή.
______________________________________________________

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

ΓΙΩΠΠΑ

Ρν αγαπεκέλν κνπ κνπζηθφ φξγαλν

______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

ΓΙΩΠΠΑ

* Κεηαηξέπσ ηηο ξεκαηηθέο θξάζεηο ζε νλνκαηηθέο:

Δπηζπκψ λα πάσ ηαμίδη. _________________________________

Θαιιηεξγεί βηνινγηθά πξντφληα. ___________________________
Γνπιεχεη ζε ηξάπεδα. ___________________________________
Γελλήζεθε ζην ρσξηφ. __________________________________
Αζρνιείηαη κε ηελ θεπνπξηθή. _____________________________
Ξεξηγξάθεη ηνλ αγψλα. _________________________________

* Κεηαηξέπσ ηηο νλνκαηηθέο θξάζεηο ζε ξεκαηηθέο:

Λεζηεία θξέαηνο. ______________________________________

Λνζεία ιαδηνχ. ______________________________________
Ξεξηνδεία ζηάζνπ. ______________________________________
Δπηζηξνθή ζην ζπίηη. _________________________________
Ξαξνπζίαζε βηβιίνπ. _________________________________
Δλδηαθέξνλ γηα ην ζπίηη. _________________________________

 Φηηάρλσ ζχλζεηεο ιέμεηο κε ην ζπλ-.

Ππλ + γλψκε ________

Ππλ + γξάθσ ________
Ππλ + ραίξσ ________
Ππλ + θάηνηθνο ________
Ππλ + ιφγνο ________
Ππλ + καζεηήο ________
Ππλ + λέθνο ________
Ππλ + ξίδα ________

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

ΓΙΩΠΠΑ

 Ππκπιήξσζε ηηο παξαθάησ θξάζεηο κε ην επίζεην πνιχο ή ην

επίξξεκα πνιχ:

Γηα λα θηηάμσ θνπινχξηα, ρξεηάδνκαη ______________ αβγά,

_________________ αιεχξη θαη _________________ δάραξε.
Αθνχγνληαη θσλέο __________________ παηδηψλ.
Έπεζε _______________ βξνρή θαη _______________ ραιάδη.
Δίκαη _______________ ζπκσκέλε κ’ απηά πνπ είπε.
Πε ραηξεηψ κε _______________ αγάπε.
Π’ απηή ηε γεηηνληά δελ ππάξρνπλ ________________ ζπίηηα θαη
έηζη ππάξρεη ________________ εζπρία.
_______________ θνξέο βξέζεθε δίπια κνπ ζε _______________
δχζθνιεο ζηηγκέο θαη κνπ ζπκπαξαζηάζεθε.

* Σψξηζε ηηο παξαθάησ πξνηάζεηο ζε Αλεμάξηεηεο (Α) θαη

Δμαξηεκέλεο (Δ):

Όηαλ θηάζσ, ζα ζνπ ηειεθσλήζσ. (____) (____)

Ξήγα ζηελ ηξάπεδα γηα λα πάξσ ρξήκαηα. → (____) (____)
Αλ θαη ηνπ ην είπα, δε κ’ άθνπζε. → (____) (____)
Γελ ηε κάισζα, γηαηί δελ ην έθαλε επίηεδεο. → (____) (___)
Γηα λα θχγεη ε ζθφλε, ηηλάδνπκε ηα ξνχρα. (____) (___)
Όπνηνο πεηλάεη, θαξβέιηα, νλεηξεχεηαη. (____) (____)

* Έλσζε ηηο παξαθάησ πξνηάζεηο θάλνληαο ηε κία απφ ηηο δχν

εμαξηεκέλε ρξεζηκνπνηψληαο ηνπο θαηάιιεινπο ζπλδέζκνπο: (γηα
λα, αλ, φηαλ, αθνχ, ψζηε)

Θα ζνπ αγνξάζσ δψξν. Δίζαη επηκειήο.

______________________________________________________
Ληπλφκαζηε ειαθξά. Θάλεη δέζηε.
______________________________________________________
Έβξερε ηφζν πνιχ. Ξιεκκχξηζαλ ππφγεηα.
______________________________________________________
Γελ ζέιεηο λα έξζεηο. Κελ έξρεζαη.
______________________________________________________
Έθεξε ζην ζπίηη ην θίιν ηνπ. Λα παίμνπλ.
______________________________________________________

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

ΓΙΩΠΠΑ

ΘΔΗΚΔΛΝ: Ν ινγνηέρλεο Αληψλεο Πακαξάθεο

Ν Αληψλεο Πακαξάθεο, έλαο απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο

Έιιελεο ινγνηέρλεο, γελλήζεθε ζηελ Αζήλα ην 1919 θαη πέζαλε
ζηελ Ξχιν ην 2003. Ππνχδαζε λνκηθά θαη εξγάζηεθε ζην ΢πνπξγείν
Δξγαζίαο.
Πηε ινγνηερλία πξσηνεκθαλίζηεθε γξάθνληαο πνηήκαηα ζηα
πεξηνδηθά «Ξαηδηθφο θφζκνο» θαη «Γηάπιαζηο ησλ Ξαίδσλ». Έγξαςε
δηεγήκαηα θαη κπζηζηνξήκαηα, ζηα νπνία εμεηάδνληαη δεηήκαηα φπσο
ε εηξήλε, ε ειεπζεξία, ε δεκνθξαηία, ε θνηλσληθή δηθαηνζχλε, θαη ηα
αλζξψπηλα δηθαηψκαηα. Ρα έξγα ηνπ έρνπλ κεηαθξαζηεί ζε
πεξηζζφηεξεο απφ 30 γιψζζεο. Έξγα ηνπ είλαη: Εεηείηαη ειπίο, Πήκα
θηλδχλνπ, Αξλνχκαη, Ρν ιάζνο θ.ά.
Ν Αληψλεο Πακαξάθεο δηαθξίζεθε γηα ηελ θνηλσληθή ηνπ
δξάζε θαη ππήξμε ν πξψηνο Έιιελαο πξεζβεπηήο θαιήο ζέιεζεο ηεο
UNICEF γηα ηα παηδηά ηνπ θφζκνπ.

 Ξνηεο πιεξνθνξίεο καο δίλεη ην βηνγξαθηθφ απηφ ζεκείσκα γηα

ην ζπγθεθξηκέλν πξφζσπν;

______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

ΓΙΩΠΠΑ

 Λα αληηζηνηρίζεηο ηηο ππνζέζεηο – απνδφζεηο:

Αλ ζέιεηο λα πάκε βφιηα,

Αλ δε δνπιέςεηο,
Αλ ζέιεηο λα ην ζπδεηήζνπκε,
Δάλ ζπκθσλείηε καδί κνπ,
Δάλ ρξεηαζηείηε ρξήκαηα,
δε ζα βγάιεηο ρξήκαηα.
έια ζην ζπίηη κνπ.
λα ζεθψζεηε ην ρέξη ζαο.
κπνξψ λα ζαο δαλείζσ εγψ.
λα εηνηκαζηείο γξήγνξα.

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

ΓΙΩΠΠΑ

 Λα ππνγξακκίζεηο ζην παξαθάησ θείκελν ηηο γεληθέο θαη ηηο

αηηηαηηθέο πνπ θαλεξψλνπλ ρξφλν:

Ρν πξσί ε Καξίλα μππλάεη ζηηο 7:30 π.κ., εηνηκάδεηαη θαη

θεχγεη γηα ην ζρνιείν. Θέιεη κφλν ιίγα ιεπηά κέρξη λα θηάζεη εθεί.
Πην ζρνιείν θάλνπλ κάζεκα αξθεηέο ψξεο θαη θάζε κάζεκα δηαξθεί
ζαξάληα πέληε ιεπηά. Ρν κεζεκέξη, φηαλ ηειεηψζεη ην ζρνιείν,
γπξίδεη ζην ζπίηη. Ρν απφγεπκα δηαβάδεη ηα καζήκαηά ηεο, ελψ ην
βξάδπ θνηκάηαη λσξίο. Ρελ πξνεγνχκελε ρξνληά δελ πήξε θαινχο
βαζκνχο, αιιά ηνπ ρξφλνπ ζα πξνζπαζήζεη πεξηζζφηεξν.

* Έλσζε ηηο παξαθάησ πξνηάζεηο, γηα λα ζρεκαηίζεηο ππνζεηηθνχο

ιφγνπο:
α) Θα παο εζχ. Θα έξζσ θη εγψ.
______________________________________________________
β) Θα γειάζεηο. Θα ζνπ πσ ηη έγηλε.
______________________________________________________
γ) Θέιεηο λα παίμνπκε κπάια. Λα έξζεηο ζην γήπεδν.
______________________________________________________
δ) Ξήξεο θαινχο βαζκνχο. Θα ζνπ πάξσ φ, ηη δψξν ζεο.
______________________________________________________

 Λα κεηαθέξεηο ην παξαθάησ θείκελν ζε κειινληηθνχο ρξφλνπο:

Ρν δηαζηεκφπινην κε ηνπξίζηεο μεθηλά ην καθξηλφ ηνπ ηαμίδη

γηα λα θηάζεη ζηα φξηα ηεο γήηλεο αηκφζθαηξαο. Νη επηβάηεο ηνπ
έρνπλ πιεξψζεη κία κηθξή πεξηνπζία γηα λα πάξνπλ κέξνο ζην ηαμίδη.
Πηε κηζή ψξα πνπ δηαξθεί, πξνιαβαίλνπλ λα πάξνπλ κηα γεχζε απφ
έιιεηςε βαξχηεηαο, κεξηθνί αξξσζηαίλνπλ, βιέπνπλ ην απφιπην
ζθνηάδη ζε απφζηαζε εθαηνκκπξίσλ ρηιηνκέηξσλ, ζαπκάδνπλ ηε ζέα
ηεο γεο απφ ςειά θαη επηζηξέθνπλ ζηα... πάηξηα εδάθε.
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________

 Λα βάιεηο ηφλν ή δηαιπηηθά φπνπ ρξεηάδεηαη:

Σαηδεκα, δηπιηζηεξην, επλνηθνο, δσηθν, βνπηδσ, επξσπαηθνο, βνηδη,

βνιεη, πξνηνλ, εξσηθνο, πιαη, αππλνο, κπηθνο, θαηθη, πηνζεζηα

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

ΓΙΩΠΠΑ

ΘΔΗΚΔΛΝ: Ραμίδη ζηελ Αθξνδίηε

Πηηο 9 Λνέκβξηνπ2005 ε επξσπατθή δηαζηεκηθή ζπζθεπή

«Venus Express» μεθίλεζε γηα ηελ Αθξνδίηε, ην γεηηνληθφ καο
πιαλήηε. Πηελ Αθξνδίηε ε δηαζηεκηθή απηή ζπζθεπή ζα θηάζεη ηνλ
εξρφκελν Απξίιην, χζηεξα απφ ηαμίδη 162 εκεξψλ, θαη ζα ηεζεί ζε
ειιεηπηηθή ηξνρηά. Νη επηζηήκνλεο ειπίδνπλ φηη κε ηελ απνζηνιή
απηή ζα απνθαιχςνπλ πνιιά απφ ηα κπζηήξηα πνπ θξχβεη ε
ζπλερψο θαιπκκέλε κε ζχλλεθα Αθξνδίηε. Ξαιηά ζεσξνχζακε ηελ
Αθξνδίηε έλαλ φκνξθν θαη θηιφμελν θφζκν ιφγσ ηνπ κεγέζνπο ηεο
πνπ είλαη ην ίδην κε ηεο Γεο. Νη δηαζηεκηθέο ζπζθεπέο πνπ ηελ
επηζθέθζεθαλ ζην κεηαμχ αλαθάιπςαλ φηη ε ζεξκνθξαζία ζηελ
επηθάλεηά ηεο είλαη 480 θαη ε αηκνζθαηξηθή πίεζε 90 θνξέο
κεγαιχηεξε απφ ηεο Γεο. Ζ απνπληθηηθή ηεο αηκφζθαηξα απνηειείηαη
απφ δηνμείδην ηνπ άλζξαθα, άδσην θαη ζεηηθφ νμχ. Ζ ραξηνγξάθεζε
ηνπ «Καγγειάλνπ» απφ ην 1990 έσο ην 1994 κε ξαληάξ πςειήο
αλάιπζεο καο απνθάιπςε ηξία πςίπεδα ζε κέγεζνο επείξσλ, ελεξγά
εθαίζηεηα ςειφηεξα απφ ηελ νξνζεηξά ησλ Ηκαιαΐσλ, ραξάδξεο
βάζνπο ηξηψλ ρηιηνκέηξσλ θαη κεγάινπ πιάηνπο θξαηήξεο πνπ
πξνήιζαλ απφ ηε ζχγθξνπζε κεηεσξηηψλ. Αλ θάπνηε νη άλζξσπνη
επηζθεθζνχλ ηελ Αθξνδίηε, ζα αληηθξίζνπλ κηα θαπηή έξεκν κε
αζζελείο αλέκνπο, πνπ, θη αλ αθφκα πεξάζνπλ εθαηνκκχξηα ρξφληα,
νη άλεκνη δε ζα θαηνξζψζνπλ λα δηαβξψζνπλ ηα βξάρηα. Ν πιαλήηεο
πνπ ηνπ δφζεθε ην φλνκα ηεο ζεάο ηεο νκνξθηάο ζα κνηάδεη
πεξηζζφηεξν κε ηε βηβιηθή πεξηγξαθή ηεο θφιαζεο παξά ηνπ
παξαδείζνπ.

 Λα ρσξίζεηε ην θείκελν ζε παξαγξάθνπο θαη λα βξείηε έλαλ

ηίηιν γηα θάζε παξάγξαθν.

____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________

 Ξψο ζα πεξηγξάθαηε ζε θάπνηνλ ηελ Αθξνδίηε;

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

ΓΙΩΠΠΑ

* ΢πνγξάκκηζε ηα απξφζσπα ξήκαηα, ηηο απξφζσπεο εθθξάζεηο ησλ

πξνηάζεσλ θαη θχθισζε ηα ππνθείκελά ηνπο:

α) Καο θάλεη θαιφ λα δηαβάδνπκε εμσζρνιηθά βηβιία.

β) Δίλαη αιήζεηα φηη μεράζηεθα.
γ) Φαίλεηαη πσο ζα έρνπκε δεζηφ θαινθαίξη.
δ) Θαιφ είλαη λα γπκλάδεζαη θαη λα πεξπαηάο θαζεκεξηλά.
ε) Ξξέπεη λα είζαη ζπλεπήο ζηηο ππνρξεψζεηο ζνπ.

 Λα ζπιιαβίζεηο ηηο παξαθάησ ιέμεηο:

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

Ξέηξα ___________________________
Πθνξπίδσ ___________________________
Βαζκφο ___________________________
΢πφζρνκαη ___________________________
Λεξάηδα ___________________________
Θάπνηνο ___________________________
Έθζεζε ___________________________
Θάζηξν ___________________________
Θνξφηδν ___________________________
Αγθάζη ___________________________
Γπάια ___________________________
Ππξψρλσ ___________________________
Άλζξσπνο ___________________________
Μαλζφο ___________________________

 Λα κεηαθέξεηο ηηο παξαθάησ θξάζεηο ζηνλ άιιν αξηζκφ:

Ν ηξνπαηνχρνο ζηξαηεγφο
______________________________________________________
Ρεο θππειινχρνπ νκάδαο
______________________________________________________
Ρνπ ηαιαληνχρνπ εζνπνηνχ
______________________________________________________
Ρα αλζξαθνχρα πνηά
______________________________________________________
Νη ελεξγνί πνιίηεο
______________________________________________________
Ρηο αδεηνχρνπο ππαιιήινπο
______________________________________________________

 Λα ζπκπιεξψζεηο ηα θελά ησλ παξαθάησ πξνηάζεσλ:

Ρα __________________ ζειαζηηθά (πξσηεχσλ)

Νη __________________ απφςεηο (ελδηαθέξσλ)
Ρνλ __________________ αξηζκφ (ηπρψλ)
Νη __________________ γηαηξνί (ζεξάπσλ)
Ρελ __________________ ζπκπεξηθνξά (πξέπσλ)
Ρηο __________________ καζήηξηεο (απψλ)

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

ΓΙΩΠΠΑ

* Λα ζπκπιεξψζεηο ηηο θαηαιήμεηο ησλ παξαθάησ ξεκάησλ (–είηε,

-είηαη, -ήζηε, ή –είζηε):

Απαηη___ κεγάιε πξνζνρή φηαλ νδεγ____ απηνθίλεην.

Ξξνζπαζ___ λα κελ κεηαθηλ____ άζθνπα φηαλ έρεη πνιιή δέζηε.
Φαληαζη___ πσο έλα δσάθη ζαο δηεγ____ ηελ ηζηνξία ηνπ.
Ρνπνζεη___ ηα πξάγκαηα ζηε ζέζε ηνπο θαη κεηά μεθνπξαζη____ .
Λα εμαζθ___ φζν πεξηζζφηεξν κπνξ____ .
Γηαηεξ___ ηηο παξαιίεο θαζαξέο θαη ζεβαζη____ ηε θχζε.

 Κεηέηξεςε ηηο κεηαθνξέο ζε παξνκνηψζεηο θαη αληίζηξνθα:

Κεηαθνξέο Ξαξνκνηψζεηο
Απηφο είλαη κηα αιεπνχ!
Ν θαθέο είλαη πηθξφο ζαλ
θαξκάθη.

Έρεη θνξκί ιακπάδα.

Δίλαη γελλαίνο ζαλ ιηνληάξη.
Απηή έρεη βεινχδηλε επηδεξκίδα.
Δίλαη άλζξσπνο ζαλ αξλάθη.

 Θιίλσ ην ξήκα δηεγνχκαη ζηνλ Δλεζηψηα:

ΔΛΔΠΡΩΡΑΠ

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

ΓΙΩΠΠΑ

ΘΔΗΚΔΛΝ:

Ρν παηρλίδη παίδεηαη απφ δπν νκάδεο ησλ πέληε έσο δέθα

παηρηψλ. Νη παίρηεο ηεο θάζε νκάδαο ζηέθνληαη γχξσ απφ θνιψλεο ή
δέληξα πνπ βξίζθνληαη αληηθξηζηά, ηνπιάρηζην είθνζη βήκαηα καθξηά.
Ζ θάζε νκάδα πξνζπαζεί λα θαηαπαηήζεη ηελ πεξηνρή ηεο αληίπαιεο
θνιψλαο.
Θάζε παίρηεο, πξηλ θχγεη απφ ηελ θνιψλα ηνπ γηα επίζεζε,
πξέπεη πξψηα λα ρηππήζεη κε ην ρέξη ηνπ θαη λα πεη: «Ξαίξλσ
ακπάξηδα θαη βγαίλσ». Πηε κέζε ηεο δηαδξνκήο, «έπαηξλε ακπάξηδα»
θαη έβγαηλε γηα θπλήγη ν αληίπαινο, πνπ κπνξεί λα ήηαλ έλαο ή θαη
δχν. Όπνηνο παίρηεο δελ πξνιάβαηλε κεηά ην θπλεγεηφ λα γπξίζεη
θαη λα αθνπκπήζεη ηελ θνιψλα ηνπ ή έλα ζπκπαίθηε ηνπ πνπ
αθνπκπνχζε ζ’ απηήλ πηαλφηαλ αηρκάισηνο.
Ληθήηξηα νκάδα είλαη απηή πνπ ζ’ αθνπκπήζεη ηελ αληίπαιε
θνιψλα θαη ζα θσλάμεη: «Ακπάξηδα». Όζν πηάλεηο αηρκαιψηνπο,
ηφζν απνδπλακψλεηαη ε θχιαμε ηεο θνιψλαο ηνπ αληηπάινπ θαη
θάλεηο πην εχθνια ηελ «Ακπάξηδα».
Νη αηρκάισηνη κπνξνχλ λα ζρεκαηίζνπλ «αιπζίδα», έηζη ψζηε
λα ειεπζεξσζνχλ νκαδηθά θαη πην εχθνια απφ ηνπο παίρηεο ηεο δηθήο
ηνπο νκάδαο, φηαλ πιεζηάζνπλ θαη ηνπο αθνπκπήζνπλ ζην ρέξη,
πξάγκα δχζθνιν, γηαηί θηλδπλεχνπλ λα πηαζηνχλ θη απηνί.
dim-ag-marin-lerou.dod.sch.gr

 Γψζηε έλαλ ηίηιν:

______________________________________________________

 Ξνηα ζηνηρεία καο δίλεη ε πεξηγξαθή ηνπ παηρληδηνχ;

______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________

 Γψζηε απφ έλαλ ηίηινο ζε θάζε παξάγξαθν:

1ε παξάγξαθνο: ________________________________________

2ε παξάγξαθνο: ________________________________________

3ε παξάγξαθνο: ________________________________________

4ε παξάγξαθνο: ________________________________________

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

ΓΙΩΠΠΑ

* Λα κεηαηξέςεηο ηελ ελεξγεηηθή ζχληαμε ζε παζεηηθή θαη

αληίζηξνθα:

Νη επηζηήκνλεο αλαθάιπςαλ λέα θάξκαθα γηα ηηο αζζέλεηεο.

______________________________________________________
Ζ αδεξθή κνπ θαλέξσζε ηελ έθπιεμε.
______________________________________________________
Ζ γεηηνληά αλαζηαηψζεθε απφ ηνπο ππξνβνιηζκνχο.
______________________________________________________
Ρα λεξά ηνπ πνηακνχ κνιχλζεθαλ απφ ηα απφβιεηα ηνπ
εξγνζηαζίνπ.
______________________________________________________

 Γξάςε κε κηα ζχλζεηε ιέμε ηα αξηζκεηηθά:

Έλαο θαη κηζφο αηψλαο _________________________________

Κία θαη κηζή θέηα _________________________________
Έλα θαη κηζφ κήιν _________________________________
Ρξεηο θαη κηζή ψξεο _________________________________
Ρέζζεξηο θαη κηζή κέξεο _________________________________
Δλλέα θαη κηζφ ρξφληα _________________________________

* Ππκπιήξσζε ηηο πξνηάζεηο βάδνληαο ην ξήκα ηεο παξέλζεζεο ζην

ζσζηφ ηχπν:

Κελ _________________ ζπλερψο ηηο επηζθέςεηο ζνπ ζην γηαηξφ.

(αλαβάιισ)
Θαηφξζσζαλ λα ________________ ηηο δπλάκεηο ηνπ ερζξνχ.
(θαηαβάιισ)
΢πνζρέζεθε φηη απηή ηε θνξά ζα _________________ ζηελ θνηλή
πξνζπάζεηα. (ζπκβάιισ)
Αηζζάλζεθα φηη κε ____________________ . (πξνζβάιισ)
Ρνπ ___________________ κήλπζε, γηαηί κε έβξηζε. (ππνβάιισ)

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

* Λα ελψζεηο ηηο παξαθάησ πξνηάζεηο ζε πεξηφδνπο πνπ λα

πεξηέρνπλ κία αλεμάξηεηε θαη κηα αλαθνξηθή πξφηαζε:

Ρν ζπίηη κνπ είλαη πνιχ κεγάιν. Ρν ζπίηη κνπ έρεη ηεξάζηηεο

βεξάληεο.
______________________________________________________
______________________________________________________
Θα ηαμηδέςσ κε αεξνπιάλν. Ρν αεξνπιάλν ζα θχγεη ηελ Ρξίηε ην
απφγεπκα.
______________________________________________________
______________________________________________________
Ήξζε έληνλν θχκα θαθνθαηξίαο. Ζ κεηεσξνινγηθή ππεξεζία είρε
πξνβιέςεη ην θχκα θαθνθαηξίαο.
______________________________________________________
______________________________________________________
Ρνλ θνπξάδεη πνιχ ν ζφξπβνο. Ν ζφξπβνο πξνέξρεηαη απφ ηα
απηνθίλεηα.
______________________________________________________
______________________________________________________

 Ππκπιεξψλσ ζηνλ πίλαθα ηε ζπληαθηηθή ζέζε ησλ ιέμεσλ:

Θάλεη ν θαζέλαο ηε δνπιεηά

ηνπ.
Ν καζεηήο ηνλ ρηχπεζε.
Ν Αιέμαλδξνο νλνκάζηεθε
κέγαο.
Φαίλεηαη φηη ζα έρεη δέζηε
ζήκεξα.
Απηή ε γπλαίθα κνπ θαίλεηαη
γλσζηή.
Έιεγε πσο δε θνβάηαη.
Ρν ηξέρσ είλαη ξήκα.
Γε ζέισ λα έξζεηο καδί καο.

Ιέμε Ππληαθηηθή ζέζε

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

ΓΙΩΠΠΑ

ΘΔΗΚΔΛΝ: Ζ ιατθή αξρηηεθηνληθή

Δλψ ζηελ επνρή καο ν ζρεδηαζκφο ελφο νηθνδνκήκαηνο είλαη έξγν ελφο
επψλπκνπ ζπνπδαγκέλνπ επηζηήκνλα, ηνπ αξρηηέθηνλα, θαη ε νηθνδφκεζε ηνπ
επζχλε ηνπ πνιηηηθνχ κεραληθνχ, παιηφηεξα δε ζπλέβαηλε θάηη ηέηνην.
Ρφηε ηα νηθνδνκήκαηα, είηε επξφθεηην γηα ζπίηηα είηε γηα κνλαζηήξηα, εθθιεζίεο,
κχινπο, γεθχξηα, ρηίδνληαλ απφ πιαλφδηνπο εκπεηξηθνχο ηερλίηεο, πνπ
αμηνπνηνχζαλ ηελ πείξα ησλ παιηφηεξσλ γεληψλ. Ξαξάγνληεο, φπσο ην θιίκα, ε
κνξθνινγία ηνπ εδάθνπο, ηα πιηθά, ν ηξφπνο δσήο θαη νη θνηλσληθέο θαη
νηθνλνκηθέο ζπλζήθεο, επηδξνχζαλ ζηε δηακφξθσζε ησλ θηηζκάησλ θαη
ηαπηφρξνλα έδηλαλ ηελ πνηθηιία ζηε ιατθή αξρηηεθηνληθή.
Όπνπ θη αλ ηαμηδέςεηο ζηελ Διιάδα, κπνξείο εχθνια λα μερσξίζεηο ηα
ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηεο θάζε πεξηνρήο. Γηαθνξεηηθά έρηηδαλ ηα ζπίηηα ηνπο νη
λεζηψηεο, αιιηψο εθείλνη πνπ θαηνηθνχζαλ ζηα πεδηλά ή ζε νξεηλέο πεξηνρέο.
Ξιεζηάδνληαο κε ην πινίν ζε θάπνην απφ ηα λεζηά ηνπ Αηγαίνπ, ζα δεηο νηθηζκνχο
πνπ ιεο θαη είλαη θηηαγκέλνη απφ ιεπθνχο θχβνπο. Ξνπζελά δε ζα δεηο
πέηξηλεο ζθεπέο. Όια ηα ζπίηηα έρνπλ επίπεδεο ηαξάηζεο γηα λα καδεχνπλ ηα
λεξά ηεο βξνρήο, κηθξά παξάζπξα γηα λα πξνζηαηεχνληαη απφ ηνπο αέξεδεο
ηνπ πειάγνπο θαη αζβεζησκέλνπο ηνίρνπο γηα λα απνξξνθνχλ ιηγφηεξε
δέζηε.
Πηελ επεηξσηηθή ρψξα ην θιίκα θαη ε κνξθνινγία ηνπ εδάθνπο επέβαιιε
άιιν είδνο ρηηζίκαηνο. Ρα ζπίηηα έρνπλ μχιηλε δίξξηρηε ζηέγε, θαιπκκέλε κε
ζρηζηφπιαθεο ή θεξακίδηα γηα λα θπιάεη ην λεξφ ηεο βξνρήο θαη ην ιησκέλν
ρηφλη. Πηα νξεηλά ηα ζπίηηα είλαη ζπρλά δηψξνθα. Ρν ηζφγεην ην
ρξεζηκνπνηνχζαλ ζαλ απνζήθε γηα ηε ζνδεηά θαη ηα γεσξγηθά εξγαιεία, θαζψο
θαη ζηάβιν γηα ηα δψα. Έηζη ε νηθνγέλεηα θαηνηθνχζε ζηνλ πξψην φξνθν.
Σαγηάηηα, κπαιθφληα ζθεπαζκέλα ή αλνηρηά ζηφιηδαλ ηα δηψξνθα ζπίηηα.
Πηα πεδηλά, ηα ζπίηηα ήηαλ κνλψξνθα, ρηηζκέλα γχξσ απφ κηα απιή πνπ,
ζρεκάηηδε Ξ ή Γ, ελψ ε ζηέγε πξνεθηεηλφηαλ κε μχιηλνπο παζζάινπο θαη
δεκηνπξγνχζε ππφζηεγν.
Πε νξηζκέλεο πεξηνρέο ηεο Διιάδαο έρηηδαλ ηα ιεγφκελα ππξγφζπηηα. Πηε
Κάλε ή ζηε Σίν κπνξείο λα δεηο ηέηνηνπο πχξγνπο, κέρξη θαη ηέζζεξηο νξφθνπο
ςεινχο, πνπ ζθνπφ είραλ λα πξνζηαηέςνπλ ηελ νηθνγέλεηα απν ηνπο ερζξνχο
ηεο.
Ρα ζπίηηα ηεο ιατθήο αξρηηεθηνληθήο δελ έρνπλ πινχζηα δηαθφζκεζε.
Ωζηφζν, νη μχιηλεο πφξηεο, νη ιηζφρηηζηνη ζθαιηζηνί θεγγίηεο θαη ηα πιαθφ-
ζηξσηα δάπεδα θάλνπλ ην θάζε ζπίηη κνλαδηθφ. Νη ιατθνί ηερλίηεο έβξηζθαλ ζην
πεξηβάιινλ ηα πιηθά πνπ ήηαλ αλαγθαία ζην ρηίζηκν ηνπ ζπηηηνχ. Νη εμσηεξηθνί
ηνίρνη θαηαζθεπάδνληαλ απφ ρνληξνπειεθεκέλε πέηξα, ελψ ηα ρσξίζκαηα ζην
εζσηεξηθφ ηνπ ζπηηηνχ απφ άςεηα ηνχβια ή μχιν. Ρν ζίδεξν, πνπ ήηαλ πνιχ
αθξηβφ, ην ρξεζηκνπνηνχζαλ γηα ηηο θιεηδαξηέο, ηα θηγθιηδψκαηα, ηηο
ζηδεξνδεζηέο θ.ιπ. Πνβάηηδαλ κε αζβέζηε αλαθαηεκέλν κε άκκν θαη λεξφ.
Καξίδα Ληεθάζηξν, Ιατθή Ρέρλε, εθδ. Θέδξνπ

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

 Ξνηνη παξάγνληεο δηακφξθσζαλ ηε ιατθή αξρηηεθηνληθή;

____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________

 Ξψο είλαη ηα ζπίηηα ζηα λεζηά θαη γηαηί;

____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________

 Λα δηαθξίλεηε ηα καπξηζκέλα ξήκαηα ηνπ θεηκέλνπ ζε κεηαβαηηθά θαη

ακεηάβαηα:

Οήκαηα Κεηαβαηηθά Ακεηάβαηα

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

ΓΙΩΠΠΑ

 ΢πνγξακκίζηε ηα νπζηαζηηθά θαη θπθιψζηε ηα επίζεηα ζην παξαθάησ

θείκελν:

Ζ θαηλνχξηα ρξνληά αξρίδεη! Νη καζεηέο ηεο πέκπηεο ηάμεο, εθνδηαζκέλνη

κε κεγάιεο δφζεηο μεθνχξαζεο, αθήλνπλ πίζσ ηνπο ηηο θαινθαηξηλέο δηαθνπέο
θαη θαισζνξίδνπλ ηελ ζρνιηθή δσή. Κπνξεί ην θαινθαίξη λα ήηαλ κηα
απνιαπζηηθή πεξίνδνο μεγλνηαζηάο γηα απηνχο, φκσο ζίγνπξα απν δσ θαη πέξα
ηνπο πεξηκέλνπλ πνιιέο θαη πινχζηεο δηδαθηηθέο εκπεηξίεο!

 Λα ρσξίζεηε ηηο παξαθάησ κεηνρέο ζε παζεηηθή θαη ελεξγεηηθή θσλή:

παίδνληαο, ραξνχκελε, θνπξαζκέλν, γειψληαο, επηηπρεκέλνο, θπλεγψληαο

Ξαζεηηθή Φσλή Δλεξγεηηθή Φσλή

 Λα θάλεηε ρξνληθή αληηθαηάζηαζε ην ξήκα: αγαπψ

Δλεζηψηαο: Αγαπψ Ππλνπη.

Κέιινληαο:
Ξαξαηαηηθφο: Ξαξαθείκελνο:
Αφξηζηνο: ΢πεξζπληέιηθνο:
Δμαθνι. Ππληει.
Κέιινληαο: Κέιινληαο:

 Ππκπιεξψλσ ηα παξαθάησ θελά ψζηε λα πξνθχςνπλ νξζνγξαθηθά

ζσζηέο ιέμεηο:

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

ε δεκ_νπξγ_α ηνπ θφζκνπ

ε πνιπζ_ρλαζηε γ_ηνληά

ε κεγάιε ζνξπβ_δεο πφιε

ε αλαδάζ_ζε ηεο πιαγηάο

ε θ_λσληθή εθδ_ισζε

ν επη_ρηζκέλνο γάκνο

ε ζ_λαξπαζη_θή ηαηλία

ην αμ_ραζην θαινθ_ξη

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

ΓΙΩΠΠΑ

 Λα κεηαηξέςεηε ηνλ επζχ ιφγν ζε πιάγην θαη αληίζηξνθα:

Ν παηέξαο ιέεη: «Ρν πινίν θεχγεη ζε δέθα ιεπηά.»

_______________________________________________________________
Οψηεζα: «Γηαηί δελ παίδεηο καδί καο, Διέλε;»
_______________________________________________________________
Ρνπο πξνεηδνπνίεζε φηη ην ιηκάλη είλαη θιεηζηφ.
_______________________________________________________________
Ρνπο παξαθάιεζε λα κε κηινχλ.
_______________________________________________________________
Ν γηαηξφο ιέεη: «Αλ γπκλάδεζαη, ζα ράζεηο βάξνο».
_______________________________________________________________
«Αλ δελ θνπηάζεηο, δε ζα πξννδεχζεηο» ιέεη ν παππνχο.
_______________________________________________________________
Δίπε φηη δελ έρεη κηιήζεη κε ηνπο δηθνχο ηεο.
_______________________________________________________________
Ν Θψζηαο απάληεζε φηη ζα δηαβάζεη αξγφηεξα.
_______________________________________________________________

 Λα γξάςεηο ηη είδνπο ζχλδεζεο έρνπκε ζηηο παξαθάησ πξνηάζεηο. Βάιε Ξ

γηα παξαηαθηηθή, ΢ γηα ππνηαθηηθή θαη Α αζχλδεην ζρήκα:

[ ] Κίιεζαλ καδί θαη θαηέιεμαλ ζε ζπκθσλία.

[ ] Θα ζέιακε λα εξρφζνπλ καδί καο.
[ ] Ήηαλ θνληφο, μαλζφο, κε κνχζη.
[ ] Αλ ήμεξεο ηελ πξαγκαηηθή αιήζεηα, δελ ζα κηινχζεο έηζη.
[ ] Ιππάκαη πνπ θεχγεηο
[ ] Ρνπο εηδνπνίεζαλ, ηνπο ζπγθέληξσζαλ, ηνπο ελεκέξσζαλ.
[ ] Έδεηρλαλ θαηάθνπνη, αιιά ήηαλ ηθαλνπνηεκέλνη απφ ην απνηέιεζκα.
[ ] Φνβάηαη κήπσο δελ πξνιάβεη ηνλ αγψλα.

 Ππκπιεξψζηε ηα θελά βάδνληαο ηα επίζεηα ζην ζσζηφ ηχπν (γέλνο –

πηψζε - αξηζκφ):

Όινη νη ζπκκαζεηέο ηνπ ηνπ επρήζεθαλ __________ (ηαρχο-εία-χ) αλάξξσζε.

Νη δεκνζηνγξάθνη άζθεζαλ ___________ (νμχο-εία-χ) θξηηηθή ζηνλ ππνπξγφ
γηα ηνλ ηξφπν πνπ ρεηξίζηεθε ην ζέκα.
Ρν ζέκα ηεο αζθάιεηαο ησλ κέζσλ καδηθήο κεηαθνξάο είλαη ____________
(πξσηεχσλ-νπζα-νλ) ζεκαζίαο γηα ην ππνπξγείν κεηαθνξψλ.
Ζ αλάπιαζε ηεο πιαηείαο πξνρσξά κε _____________ (ηαρχο-εία-χ) ξπζκνχο.
Νη ___________ (επηδψλ-νπζα-νλ) θαηεγνξνχλ ηελ πνιηηεία γηα ακέιεηα.
Θαηάιαβε πσο είρε λα θάλεη κε ______________ (ζξαζχο-εία-χ) αλζξψπνπο θη
απνθάζηζε λα ηνπο βάιεη ζηε ζέζε ηνπο.
www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!
www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

Ρν _____________ (ηξέρσλ-νπζα-νλ) εμάκελν παξνπζηάζηεθε κείσζε ησλ

ηξνραίσλ αηπρεκάησλ.
______________ (παξψλ-νχζα-νλ) ζηελ εθδήισζε ήηαλ θαη γπλαίθεο κέιε
ησλ ηνπηθψλ πνιηηηζηηθψλ ζπιιφγσλ.
Νη πξνηάζεηο ζαο γηα ηε δηαθφζκεζε ηεο ηάμεο καο είλαη ______________
(ελδηαθέξσλ-νπζα-νλ).

 Ππκπιήξσζε ηα παξαθάησ θελά κε έλαλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ ρξφλνπ:

Θα ζπλαληεζνχκε ___________.
Γε ζα παίμνπκε πνδφζθαηξν ___________.
Κνπ ηειεθψλεζε ___________.
Θα ηειεηψζνπκε ηα καζήκαηα ___________ ζα παίμνπκε κπάια.
____________ ζα δηαβάζσ θαη ___________ ζα δσ ηειεφξαζε.

 Διέγμηε αλ νη παξαθάησ ιέμεηο είλαη ζσζηά ρσξηζκέλεο θαη ζεκεηψζηε ζηε

δηπιαλή ζηήιε Π ε Ι. Αλ είλαη ιάζνο, γξάςηε ηνλ ζσζηφ ρσξηζκφ ησλ
ιέμεσλ ζηελ Ρξίηε ζηήιε:

Ιέμεηο Πεκεηψζηε Π ε Ι Πσζηφο Σσξηζκφο

Αέ-ξαο
Ξέη-ξα
Ξέ-λζνο
Δ-ρζξφο
Θάξ-ξνο
Δ-θζηξαηία
Ξν-ξζκφο
άλ-ζξσπνο
Θαηλνχξη-α
Ππγ-ρίδνκαη

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

ΓΙΩΠΠΑ

Μεηαβαηικά

Κεηαβαηηθά ιέγνληαη ηα ξήκαηα πνπ θαλεξψλνπλ φηη ε ελέξγεηα πνπ θάλεη ην

ππνθείκελν πεγαίλεη ζ’ έλα πξφζσπν, δψν ή πξάγκα.

Ξαξαδείγκαηα:
Ζ κεηέξα ρηελίδεη ηελ Διέλε.  Ζ ελέξγεηα πνπ θάλεη ην ππνθείκελν (ε κεηέξα)
πεγαίλεη ζηελ Διέλε.

Ζ Ηλψ ρατδεχεη ην ζθχιν.  Ζ ελέξγεηα πνπ θάλεη ην ππνθείκελν ( ε Ηλψ)

πεγαίλεη ζην ζθχιν.

Ζ Πνθία έθνςε ην ινπινχδη.  Ζ ελέξγεηα πνπ θάλεη ην ππνθείκελν ( ε Πνθία)

πεγαίλεη ζην ινπινχδη.

Αμεηάβαηα

Ακεηάβαηα ιέγνληαη ηα ξήκαηα πνπ ε ελέξγεηά ηνπο δελ πεγαίλεη

πνπζελά, νχηε ζε πξφζσπν, νχηε ζε δψν, νχηε ζε πξάγκα.

Ξαξάδεηγκα:

Ρν παηδί ρακνγέιαζε  Ζ ελέξγεηα πνπ έθαλε ην ππνθείκελν (ην παηδί) δελ πήγε
ζε θάηη έμσ απφ απηφ.

Ρα ακεηάβαηα ξήκαηα δελ έρνπλ

αληηθείκελν!!!

Ανηικείμενο είλαη ην πξφζσπν, ην δψν ή ην πξάγκα ζην νπνίν πεγαίλεη ε

ελέξγεηα πνπ θάλεη ην ππνθείκελν. Κπαίλεη ζπλήζσο ζε αηηηαηηθή θαη ην
βξίζθνπκε αλ απαληήζνπκε ζηελ εξψηεζε ηη; πνηνλ; πνηα;
Δληφπηζε ηα κεηαβαηηθά θαη ηα ακεηάβαηα ξήκαηα:

Ρν ζπίηη γέκηζε πνπιηά.

Ζ πιεγή αηκνξξαγεί αζηακάηεηα.
Ν αζηξνλαχηεο πάηεζε ην πφδη ηνπ ζηε ζειήλε.
Θάπνηνο κεγάινο δσγξάθνο θηινηέρλεζε απηφ ηνλ πίλαθα.
Ζξέκηζε πηα!
Κνπ δήηεζε ην εηζηηήξην.
Θιείλεη ην κηθξφ ηζαληάθη θαη αλνίγεη ηε κεγάιε ηζάληα.
Ιππάκαη, αιιά είλαη αδχλαην λα βξσ ηε ιχζε.
Ζ δαζηθή ππεξεζία θξνληίδεη ην δάζνο.
Θα θνηκεζψ ηψξα επεηδή θνπξάζηεθα ζήκεξα.
Θα θαζίζσ γηα λα δηαβάζσ έλα βηβιίν πνπ κνπ αξέζεη πνιχ!
Απηέο ηηο κέξεο βήρσ πνιχ.
Ν Γηάλλεο ξνραιίδεη θάζε βξάδπ.
www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!
www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

 Θάλε πξνηάζεηο κε ηα ξήκαηα: αλαπλέσ, ρακνγειψ, δαθξχδσ, κέλσ. Ρη

παξαηεξείο;

____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________

____________________________________________________________
____________________________________________________________

 Θάλε πξνηάζεηο κε ηα ξήκαηα: καζαίλσ, ράλσ, βξίζθσ, θηηάρλσ, ιέσ. Ρη

παξαηεξείο;

____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________

____________________________________________________________
____________________________________________________________

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

ΓΙΩΠΠΑ

Ρα σπονικά επιππήμαηα θαλεξψλνπλ ρξφλν θαη απαληνχλ ζηελ εξψηεζε

πφηε;

Κεξηθά απφ απηά είλαη: ζήκεξα, αχξην, ηψξα, πέξζη, θέηνο, θάπνηε, χζηεξα,
θάπνπ θάπνπ, κεηά, ηφηε, λσξίο, αξγά, μαλά, ζπρλά θιπ.

Νη δεπηεξεχνπζεο ρξνληθέο πξνηάζεηο θαλεξψλνπλ ρξφλν, ζπκπιεξψλνπλ

δειαδή ρξνληθά κηα άιιε πξφηαζε θαη αξρίδνπλ κε ηνπο ρξνληθνχο ζπλδέζκνπο:
φηαλ, ζαλ, ελψ, θαζψο, πξηλ(λα), κφιηο, πξνηνχ ψζπνπ, σζφηνπ, φζν πνπ, άκα,
φπνηε.

Ξ.ρ Θα θχγσ, φηαλ έξζεη ν Γηάλλεο.

 Λα βξεηο θαη λα γξάςεηο ηα ρξνληθά επηξξήκαηα θαη ηηο ρξνληθέο

δεπηεξεχνπζεο πξνηάζεηο απφ ην παξαθάησ θείκελν:

Θάπνηε, ζηελ άθξε ελφο ρσξηνχ θχηξσζε κηα γέξηθε ειηά, κε ρνληξφ
ξνδηαζκέλν θνξκφ, γεκάην θνπθάιεο. Όηαλ εξρφηαλ ε κέξα, θαλέλα πξφβιεκα:
φιν θαη θάπνην ζπνπξγίηη θάπνπ θάπνπ ζα μέπεθηε θαηά θεη, φιν θαη θάπνηα
ζνπζνπξάδα ζα ηεο έιεγε έλα λέν. Άπισλε ηφηε ε ειηά ηα αζεκνπξάζηλα θχιια
ηεο θαη πάζρηδε λα θηηάμεη φζν πην παρηά ζθηά κπνξνχζε. Παλ, φκσο,
ζνπξνχπσλε θαη έπεθηαλ αξγά νη πξψηεο ζθηέο ηεο λχρηαο, ηελ ηχιηγε ε ζησπή
θαη ε κνλαμηά θαη κεηά ηελ έπαηξλε ην παξάπνλν.

 Πχλζεζε ιέμεσλ: Κε ηηο ιέμεηο ηεο παξέλζεζεο, ζρεκαηίδεηαη κηα ζχλζεηε

ιέμε. Λα ηε ζπκπιεξψζεηο ζηηο πξνηάζεηο:

(βαζχο-πινχηνο) Απηφο ν θχξηνο ιέλε φηη είλαη _________________________

(ζπλ-ιέγσ) Έρσ κηα κεγάιε _________________ απφ γξακκαηφζεκα.
(ελ-πηζηφο) Ν Σξήζηνο είλαη __________________ θίινο.
(ζπλ-γλψκε) Κνπ δήηεζε ________________ γη’ απηφ πνπ έθαλε.
(γπλαίθεο-παηδηά) Πηνπο πνιέκνπο ηα πεξηζζφηεξα πξνβιήκαηα ηα αληηκεησπί-
δνπλ ηα __________________

Σελικέρ πποηάζειρ: Νη δεπηεξεχνπζεο ηειηθέο πξνηάζεηο θαλεξψλνπλ ζθνπφ

θαη μεθηλάλ κε ην λα ή ην γηα λα.

Ξ.ρ Έηξερε, λα κε ράζεη ην ιεσθνξείν.

Αποηελεζμαηικέρ ή ΢ςμπεπαζμαηικέρ πποηάζειρ: νη δεπηεξεχνπζεο

ζπκπεξαζκαηηθέο πξνηάζεηο θαλεξψλνπλ απνηέιεζκα, ζπκπέξαζκα, θαη μεθηλάλ
κε ην ψζηε.
www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!
www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

Ξ.ρ Κηιά ηφζν δπλαηά, ψζηε ηνλ αθνχλ ζε φιε ηελ πνιπθαηνηθία.
* ΢πνγξάκκηζε ηηο ηειηθέο θαη ηηο απνηειεζκαηηθέο πξνηάζεηο:

Ζ Καξθέιια είλαη απφ ηε Βνιηζζφ ηεο Σίνπ. Δίλαη 10 εηψλ θαη πεγαίλεη
ζηελ Δ΄ ηάμε ηνπ 1νπ Γεκ. Πρνιείνπ ηεο Βνιηζζνχ. Πεθψλεηαη λσξίο ην πξσί θαη
ληχλεηαη γξήγνξα γηα λα κελ αξγήζεη. Ξεξλάεη πξψηα απφ ην ζπίηη ηεο Αζελάο,
ηεο ζπκκαζήηξηάο ηεο, γηα λα πάλε καδί ζην ζρνιείν. Ρα δπν θνξίηζηα είλαη
ππεχζπλα γηα ηνλ θήπν ηνπ ζρνιείνπ. Θαζεκεξηλά αλνίγνπλ ηε βξχζε, γηα λα
πνηίζνπλ ηα δέληξα. Ρνπο αξέζεη λα πεξηπνηνχληαη ηνλ θήπν, ψζηε ζπάληα
μερλνχλ απηήλ ηελ ππνρξέσζή ηνπο. Ν ζρνιηθφο θήπνο είλαη ηφζν πνιχ
θξνληηζκέλνο, ψζηε πήξε ην βξαβείν απφ ην δήκαξρν. Ρα δπν θνξίηζηα είλαη
ηφζν πεξήθαλα γη΄απηφ ην βξαβείν, ψζηε θάλνπλ φ,ηη κπνξνχλ γηα λα
παξακείλεη ην βξαβείν ζην ζρνιείν ηνπο θαη γηα δεχηεξε ρξνληά.

 Γξάςε ζην ηεηξάδην έθθξαζεο έλα θείκελν 10 ζεηξψλ γηα ηνλ θίιν ζνπ ή
ηε θίιε ζνπ. Ξεξίγξαςε ηνλ-ηελ, απφ πφηε γλσξίδεζηε, πνηα πξάγκαηα
είλαη απηά πνπ ζε θξαηνχλ δίπια ηνπ-ηεο θαη ηη θάληάδεζαη πσο ζα γίλεη
ζηα επφκελα ρξφληα.

Εςθύρ και πλάγιορ λόγορ

 Γηάβαζε ην παξαθάησ θείκελν θαη μαλαγξάςε ην δηάινγν κεηαμχ ηνπ

Ληθφια κε ηνπο γνλείο ηνπ:

Ν παηέξαο είπε ζηε κεηέξα φηη ήηαλ ε θαηάιιειε ζηηγκή λα ηνπ ην πνπλ θαη
ε κεηέξα απάληεζε φηη ζπκθσλνχζε. Ν παηέξαο είπε ζηε κεηέξα λα ηνπ ην πεη
ε ίδηα θαη ε κεηέξα είπε ζηνλ παηέξα φηη ν ίδηνο έπξεπε λα ηνπ ην πεη γηαηί ήηαλ
δηθηά ηνπ ε ηδέα. Ν παηέξαο ξψηεζε ην Ληθφια αλ είλαη έλα κεγάιν θαη ινγηθφ
αγφξη θαη αληί γη΄απηφλ απάληεζε ε κεηέξα ηνπ πνπ είπε φηη είλαη άληξαο πηα.
Ν παηέξαο είπε φηη ήηαλ ζίγνπξνο φηη ην κεγάιν ηνπ αγφξη ζα ήζειε λα πάεη
δηαθνπέο ζηε ζάιαζζα, λα πάεη ζε έλα κέξνο πνπ ζα θνιπκπάεη, ζα ςαξεχεη θαη
ζα θάλεη πεξηπάηνπο ζην δάζνο. Ν Ληθφιαο ξψηεζε ηνλ παηέξα αλ ζα έρεη δάζνο
εθεί πνπ ζα πάλε θαη γηαηί δε ζα πάλε ζην ίδην κέξνο κε ηελ πξνεγνχκελε
ρξνληά. Ν παηέξαο απάληεζε ζην Ληθφια φηη ζα πάεη κφλνο ηνπ δηαθνπέο, ζα
πάεη θαηαζθήλσζε.

_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

ΚΛΙΣΑ ΜΕΡΗ ΣΟΤ ΛΟΓΟΤ

☺ 1.ΑΡΘΡΟ :
Ζ γιψζζα καο έρεη δχν άξζξα :
α. Ρν ΝΟΗΠΡΗΘΝ : ν, ε, ην, νη, νη, ηα
β. Ρν ΑΝΟΗΠΡΝ :έλαο, κηα, έλα, (ρσξίο πιεζπληηθφ)

☺ 2. ΟΤ΢ΙΑ΢ΣΙΚΑ:
Δίλαη νη ιέμεηο πνπ θαλεξψλνπλ: πξφζσπα, δψα, πξάγκαηα, ελέξγεηα,
θαηάζηαζε, ηδηφηεηα.
π. ρ : (καζεηήο, γάηα, ζξαλίν, δηάβαζκα, ιχπε, επγέλεηα, ηαηξηθή, θξχν, θ.α.)

α. ΓΔΛΖ Ν΢ΠΗΑΠΡΗΘΩΛ: Ρα γέλε ησλ νπζηαζηηθψλ είλαη ΡΟΗΑ (αξζεληθφ,

ζειπθφ, νπδέηεξν)
β. ΑΟΗΘΚΝΗ: Δληθφο (έλα) θαη Ξιεζπληηθφο (πνιιά)
γ. ΘΑΡΖΓΝΟΗΔΠ Ν΢ΠΗΑΠΡΗΘΩΛ:
α. Ηζνζχιιαβα: έρνπλ ίζεο ζπιιαβέο ζε Δληθφ θαη Ξιεζπληηθφ (ν λαχ-ηεο, νη
λαχ-ηεο )
β. Αληζνζχιιαβα: έρνπλ άληζεο ζπιιαβέο (ν παπ-πνχο, νη παπ-πνχ-δεο)

☺ 3. ΕΠΙΘΕΣΑ:
Δίλαη νη ιέμεηο πνπ ραξαθηεξίδνπλ ηα νπζηαζηηθά.
π. ρ ( ν σξαίνο θήπνο, ε δειηάξα γάηα, ην ήξεκν παηδί )

α. ΓΔΛΖ ΡΩΛ ΔΞΗΘΔΡΩΛ: Ρα επίζεηα ζπκθσλνχλ κε ηα νπζηαζηηθά σο πξνο ην

γέλνο:
αξζεληθφ: ν μχιηλνο θαλαπέο
ζειπθφ: ε μχιηλε ληνπιάπα
νπδέηεξν: ην μχιηλν ηξαπέδη

β. ΑΟΗΘΚΝΗ ΡΩΛ ΔΞΗΘΔΡΩΛ: Ρα επίζεηα θιίλνληαη φπσο ηα νπζηαζηηθά: εληθφο

(ν φκνξθνο), πιεζπληηθφο (νη φκνξθνη).

γ. ΞΩΠ; Γηα λα βξνχκε ην επίζεην κέζα ζηελ πξφηαζε ξσηάκε

( πψο είλαη ην νπζηαζηηθφ;)

δ. ΞΑΟΑΘΔΡΗΘΑ ΡΩΛ ΔΞΗΘΔΡΩΛ: Θάζε επίζεην ην ζπλαληάκε ζε ηξεηο βαζκνχο:

● ΘΔΡΗΘΝΠ βαζκφο → (ν θξφληκνο καζεηήο)

● Π΢ΓΘΟΗΡΗΘΝΠ βαζκφο → (θξνληκφηεξνο ή πην θξφληκνο καζεηήο )
● ΢ΞΔΟΘΔΡΗΘΝΠ βαζκφο → (ν πην θξφληκνο ή πνιχ θξφληκνο ή θξνληκφηαηνο )

ε. ΑΟΗΘΚΖΡΗΘΑ ΔΞΗΘΔΡΑ:

● Απφιπηα → (έλα παηδί )

● Ραθηηθά → ( δεχηεξνο )
● Ξνιιαπιαζηαζηηθά → (δηπιφο )
● Αλαινγηθά → ( δηπιάζηνο )

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

ζη. ΡΝΛΗΠΚΝΠ: Ρα επίζεηα θαηά ηελ θιίζε ηνπο θξαηνχλ ηνλ ηφλν ΠΡΑΘΔΟΝ
ζηελ ίδηα ζπιιαβή.

☺ 4. ΑΝΣΩΝΤΜΙΕ΢
ΑΛΡΩΛ΢ΚΗΔΠ είλαη νη ιέμεηο πνπ ηηο ρξεζηκνπνηνχκε ΑΛΡΗ γηα ηα νλφκαηα,
νπζηαζηηθά, επίζεηα θαη ηηο ρσξίδνπκε ζε :

α. ΞΟΝΠΩΞΗΘΔΠ: (εγψ, εζχ, απηφο-απηή-απηφ…)

β. ΘΡΖΡΗΘΔΠ: (δηθφ κνπ, δηθφ ζνπ, δηθφ ηνπ…)

γ. Α΢ΡΝΞΑΘΔΗΠ: (ηνπ εαπηνχ κνπ, ηνπ εαπηνχ ζνπ, ηνπ εαπηνχ ηνπ…)

δ. ΝΟΗΠΡΗΘΔΠ: ( ν ίδηνο, ε ίδηα, ην ίδην, κφλνο, κφλε, κφλν /κνπ, ζνπ, ηνπ…)

ε. ΓΔΗΘΡΗΘΔΠ: (απηφο, απηή, απηφ, εθείλνο, εθείλε, εθείλν, ηέηνηνο, ηέηνηα,

ηέηνην, ηφζνο, ηφζε, ηφζν…)

ζη. ΑΛΑΦΝΟΗΘΔΠ: ( πνπ, φ,ηη, ν νπνίνο, ε νπνία, ην νπνίν, φπνηνο, φπνηα, φπνην,
φζνο, φζε, φζν….)

δ. ΔΟΩΡΖΚΑΡΗΘΔΠ: (ηη, πνηνο, πνηα, πνην, πφζνο, πφζε, πφζν,…)

ε. ΑΝΟΗΠΡΔΠ: ( έλαο, κηα, έλα, θαλέλαο, θαλείο, θακηά, θαλέλα, θάπνηνο,

θάπνηα, θάπνην, κεξηθνί, κεξηθέο, κεξηθά, θάηη, θαηηηί , ηίπνηα, θάκπνζνο,
θάκπνζε, θάκπνζν, θάζε, θαζέλαο, θαζεκηά, θαζέλα, θαζεηί,…)

☺ 5.ΡΗΜΑΣΑ
ΟΖΚΑΡΑ είλαη νη ιέμεηο πνπ δείρλνπλ πσο έλα πξφζσπν, δψν ή πξάγκα (
ππνθείκελν ) θάλεη θάηη (ελεξγεί ) ή παζαίλεη θάηη ή βξίζθεηαη ζε κηα θαηάζηαζε
ή έρεη κηα ηδηφηεηα.

α. ΦΩΝΕ΢ ηυν πημάηυν

● ΔΛΔΟΓΖΡΗΘΖ ΦΩΛΖ: κε θαηάιεμε (-σ ) π. ρ μππλψ, ηξέρσ, γξάθσ,…

● ΞΑΘΖΡΗΘΖ ΦΩΛΖ: κε θαηάιεμε (-καη ) π. ρ γίλνκαη, ζέβνκαη, ρηππηέκαη,…

‼. .. Κεξηθά ξήκαηα έρνπλ κφλν κηα θσλή π. ρ ηξέρσ, θξπψλσ, κάρνκαη,..

β. ΥΡΟΝΟΙ ΣΩΝ ΡΗΜΑΣΩΝ

☻ ΠΑΡΟΝΣΙΚΟΙ:
● Δλεζηψηαο → δηαβάδσ ( ηψξα )
● Ξαξαθείκελνο → έρσ δηαβάζεη ( δειψλεη απηφ πνπ έγηλε κέρξη ηψξα )

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

☻ ΠΑΡΕΛΘΟΝΣΙΚΟΙ:
● Ξαξαηαηηθφο → δηάβαδα (δειψλεη θάηη πνπ γηλφηαλ ρζεο ζπλερψο)
● Αφξηζηνο → δηάβαζα (δειψλεη θάηη πνπ έγηλε ρζεο γηα κηα ζηηγκή)
● ΢πεξζπληέιηθνο → είρα δηαβάζεη ( θάηη πνπ έγηλε ρζεο πξηλ γίλεη θάηη άιιν )

☻ ΜΕΛΛΟΝΣΙΚΟΙ
● Ππληειεζκέλνο Κέιινληαο → ζα έρσ δηαβάζεη ( θάηη πνπ ζα γίλεη ζην
κέιινλ πξηλ απφ θάηη άιιν )
● Ππλνπηηθφο Κέιινληαο → ζα δηαβάζσ
( θάηη πνπ ζα θάλσ ζην κέιινλ γηα κηα ζηηγκή )
● Δμαθνινπζεηηθφο Κέιινληαο → ζα δηαβάδσ
( θάηη πνπ ζα θάλσ ζην κέιινλ ζπλερψο – εμαθνινπζεηηθά )

☻ ΞΑΟΑΓΔΗΓΚΑ → Σξνληθή αληηθαηάζηαζε:

ΣΟΝΛΝΗ ☺ ΔΛΔΟΓΖΡΗΘΖ ΦΩΛΖ ΞΑΘΖΡΗΘΖ ΦΩΛΖ ☺

☺
Δλεζηψηαο δέλσ δέλνκαη
Ξαξαηαηηθφο έδελα δελφκνπλ
Αφξηζηνο έδεζα δέζεθα
Ξαξαθείκελνο έρσ δέζεη έρσ δεζεί
΢πεξζπληέιηθνο είρα δέζεη είρα δεζεί
Δμαθ . κέιι. ζα δέλσ ζα δέλνκαη
Ππλνπηηθφο ζα δέζσ ζα δεζψ
κέιινληαο
Ππληειεζκέλνο ζα έρσ δέζεη ζα έρσ δεζεί
κέιινληαο

☻ ΢ΗΜΕΙΩ΢Η: Γηα λα ζρεκαηίζνπκε θάπνηνπο απφ ηνπο ρξφλνπο

ρξεζηκνπνηνχκε ην βνεζεηηθφ ξήκα ( έρσ )
ΔΛΔΠΡΩΡΑΠ ΞΑΟΑΡΑΡΗΘΝΠ ΚΔΙΙΝΛΡΑΠ
ΝΟΗΠΡΗΘΖ ΢ΞΝΡΑΘΡΗΘΖ ΚΔΡΝΣΖ
έρσ λα έρσ είρα ζα έρσ
έρεηο λα έρεηο είρεο ζα έρεηο
έρεη λα έρεη έρνληαο είρε ζα έρεη
έρνπκε λα έρνπκε είρακε ζα έρνπκε
έρεηε λα έρεηε είραηε ζα έρεηε
έρνπλ λα έρνπλ είραλ ζα έρνπλ

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

☺ 6. Σο βοηθηηικό πήμα (είμαι):

ΔΛΔΠΡΩΡΑΠ ΞΑΟΑΡΑΡΗΘΝΠ ΚΔΙΙΝΛΡΑΠ
ΝΟΗΠΡΗΘΖ ΢ΞΝΡΑΘΡΗΘΖ ΚΔΡΝΣΖ
Δίκαη λα είκαη ήκνπλ ζα είκαη
είζαη λα είζαη ήζνπλ ζα είζαη
Δίλαη λα είλαη Όληαο ήηαλ ζα είλαη
είκαζηε λα είκαζηε ήκαζηε ζα είκαζηε
είζηε λα είζηε ήζαζηε ζα είζηε
είλαη λα είλαη ήηαλ ζα είλαη
→ ΞΟΝΠΔΣΩ: Ρα ξήκαηα (έρσ θαη είκαη) έρνπλ κφλν ηξεηο ρξφλνπο ‼

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

ΑΚΛΙΣΑ ΜΕΡΗ ΣΟΤ ΛΟΓΟΤ

☺ 7. ΕΠΙΡΡΗΜΑΣΑ

Δίλαη νη ιέμεηο πνπ αθνινπζνχλ θπξίσο ηα ξήκαηα, αιιά θαη επίζεηα θαη άιια
επηξξήκαηα .Ρα ρσξίδνπκε ζηηο παξαθάησ ΚΑΣΗΓΟΡΙΕ΢ :

● ΡΝΞΗΘΑ : (πνχ;) → εδψ, εθεί, κέζα, έμσ, λφηηα,…

● ΣΟΝΛΗΘΑ : (πφηε;) → ζήκεξα, ηψξα, πέξπζη, θάπνηε,..
● ΡΟΝΞΗΘΑ : (πψο;) → έηζη, καδί, αιιηψο, μαθληθά,…
● ΞΝΠΝΡΗΘΑ : (πφζν;) → ιίγν, πνιχ, ηφζν, θάκπνζν,..
● ΒΔΒΑΗΩΡΗΘΑ : → λαη, κάιηζηα, βέβαηα, αιήζεηα,..
● ΓΗΠΡΑΘΡΗΘΑ : → ίζσο, άξαγε, πηζαλφλ, ηάρα,…
● ΑΟΛΖΡΗΘΑ : → φρη, δελ, κελ, φρη βέβαηα,…

☺ 8. ΠΡΟΘΕ΢ΕΙ΢
Δίλαη νη ιέμεηο πνπ κπαίλνπλ κπξνζηά απφ νλφκαηα ή επηξξήκαηα θαη ηηο
δηαθξίλνπκε ζε :

● ΚΝΛΝΠ΢ΙΙΑΒΔΠ: → κε, ζε, γηα, σο, πξνο

● ΓΗΠ΢ΙΙΑΒΔΠ → θαηά, κεηά, παξά, αληί

● ηξηζχιιαβεο : → ίζακε

☺ 9. ΢ΤΝΔΕ΢ΜΟΙ

Δίλαη νη ιέμεηο πνπ ζπλδένπλ άιιεο ιέμεηο ή πξνηάζεηο θαη ηνπο δηαθξίλνπκε ζε:

● Π΢ΚΞΙΔΘΡΗΘΝ΢Π : → θαη, θη, νχηε, κήηε, νπδέ, κεδέ.

● ΓΗΑΣΩΟΗΠΡΗΘΝ΢Π : → ή, είηε
● ΑΛΡΗΘΔΡΗΘΝ΢Π : → αιιά, φκσο, ελψ, αλ θαη, κνινλφηη, κφλν, κα,
σζηφζν, παξά
● Π΢ΚΞΔΟΑΠΚΑΡΗΘΝ΢Π : → ψζηε, ινηπφλ, άξα, επνκέλσο
● ΔΞΔΜΖΓΖΚΑΡΗΘΝ΢Π : → δειαδή
● ΔΗΓΗΘΝ΢Π : → πσο, πνπ, φηη
● ΣΟΝΛΗΘΝ΢Π : → φηαλ, ζαλ, ελψ, αθνχ, κφιηο, πξηλ λα, πξνηνχ,
θαζψο, νπφηε, αθφηνπ, ψζπνπ, φζν πνπ, σζφηνπ
● ΑΗΡΗΝΙΝΓΗΘΝ΢Π : → γηαηί, επεηδή, αθνχ
● ΢ΞΝΘΔΡΗΘΝ΢Π : → αλ, ζαλ, άκα
● ΡΔΙΗΘΝ΢Π : → λα, γηα λα
● ΑΞΝΡΔΙΔΠΚΑΡΗΘΝ΢Π : → ψζηε, πνπ
● ΓΗΠΡΑΘΡΗΘΝ΢Π : → κε(λ), κήπσο
● Π΢ΓΘΟΗΡΗΘΝΎΠ : → παξά

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

☺ 10. ΕΠΙΦΩΝΗΜΑΣΑ
Δίλαη νη ιέμεηο πνπ θαλεξψλνπλ ζαπκαζκφ, ιχπε, απνξία, επρή,.. → ( σ! ,
νρ!, αιίκνλν!, καθάξη ! , νπ!, ε!, κπξάβν! )

☺ 11. ΜΕΣΟΥΗ

● ΔΛΔΟΓΖΡΗΘΖ : → δέλνληαο, ρηππψληαο (φηαλ δελ ηνλίδεηαη έρεη θαηάιεμε →

(- νληαο ) θαη(φηαλ ηνλίδεηαη έρεη θαηάιεμε → (- ψληαο )

● ΞΑΘΖΡΗΘΖ : → δεκέλνο, ρηππεκέλνο ( ζπρλά ε παζεηηθή κεηνρή ιεηηνπξγεί

θαη ζαλ επίζεην )

Π΢ΛΓΔΠΖ ΞΟΝΡΑΠΔΩΛ
ΞΑΟΑΡΑΘΡΗΘΖ Π΢ΛΓΔΠΖ
΢ΞΝΡΑΘΡΗΘΖ Π΢ΛΓΔΠΖ
ΠΣΖΚΑ ΑΠ΢ΛΓΔΡΝ
ΚΔ ΞΑΟΑΡΑΘΡΗΘΝ΢Π Π΢ΛΓΔΠΚΝ΢Π: ΚΔ ΢ΞΝΡΑΘΡΗΘΝ΢Π
Π΢ΛΓΔΠΚΝ΢Π:
Π΢ΚΞΙΔΘΡΗΘΝ΢Π ΔΗΓΗΘΝ΢Π
ΑΛΡΗΘΔΡΗΘΝ΢Π ΑΗΡΗΝΙΝΓΗΘΝ΢Π
ΓΗΑΣΩΟΗΠΡΗΘΝ΢Π ΡΔΙΗΘΝ΢Π
ΓΗΠΡΑΘΡΗΘΝ΢Π
΢ΞΝΘΔΡΗΘΝ΢Π
ΣΟΝΛΗΘΝ΢Π
ΑΞΝΡΔΙΔΠΚΑΡΗΘΝ΢Π

΢σήμα αζύνδεηο: Νη πξνηάζεηο κπαίλνπλ ε κηα θνληά ζηελ άιιε, ρσξίο

ζχλδεζκν.
Ξ.ρ. Σφξεπαλ, πεδνχζαλ, ηάξαδαλ ηνλ θφζκν απφ ηηο θσλέο.

Τποηακηική ζύνδεζη: Ιέγεηαη έηζη γηαηί κε απηή ππνηάζζνπκε, δειαδή

εμαξηνχκε ηε δεπηεξεχνπζα πξφηαζε απφ κηα άιιε. Νη πξνηάζεηο πνπ
ζπλδένληαη είλαη αλφκνηεο, δειαδή ε κία είλαη θχξηα θαη ε άιιε δεπηεξεχνπζα.
Ξ.ρ. Γελ ήξζα, γηαηί ήκνπλ άξξσζηνο.
θχξηα δεπηεξεχνπζα
Θάπνηε φκσο κηα δεπηεξεχνπζα πξφηαζε εμαξηάηαη απφ άιιε δεπηεξεχνπζα,
πνπ ζπλδέεηαη ππνηαθηηθά κε ηελ θχξηα.
Ξ.ρ. Έθηαζε λχρηα, γηαηί ήηαλ πνιχ αξγά, φηαλ μεθίλεζε.
θχξηα δεπηεξεχνπζα δεπηεξεχνπζα

Παπαηακηική ζύνδεζη: Ιέγεηαη έηζη γηαηί κε απηή παξαηάζζνπκε, δειαδή

ηνπνζεηνχκε φκνηεο πξνηάζεηο (θχξηα κε θχξηα ή δεπηεξεχνπζα κε
δεπηεξεχνπζα) ηε κηα δίπια ζηελ άιιε
Ξ.ρ. Κηινχζε θαη έγξαθε. Αλ έρεηο δηάζεζε θαη αλ κπνξείο, έια
ην απφγεπκα.
θχξηα θχξηα δεπηεξεχνπζα δεπηεξεχνπζα

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

ΑΠΘΖΠΔΗΠ

 Πηηο παξαθάησ πξνηάζεηο, ππνγξακκίδσ ηελ εμαξηεκέλε πξφηαζε ,

γξάθσ ην είδνο ηεο, θπθιψλσ ηνπο ζπλδέζκνπο θαη γξάθσ ην είδνο ηεο
ζχλδεζεο:

ΔΗΓΝΠ ΔΜΑΟΡΖΚΔΛΖΠ
ΞΟΝΡΑΠΔΗΠ ΔΗΓΝΠ Π΢ΛΓΔΠΖΠ
ΞΟΝΡΑΠΖΠ
Ρξέμε, λα κε ράζεηο ην ηξέλν

Νχηε κηινχζε νχηε έγξαθε

Φαίλεηαη φηη ζα βξέμεη

Δίλαη θαπεηάληνο θαη θάλεη φ,ηη ζέιεη

Ξφλεζε πνιχ, θη φκσο δελ είπε ηίπνηε

Ξνλνχζε πνιχ, αιιά δελ έιεγε ηίπνηε
ζε θαλέλαλ
Όιε κέξα έπαηδε ή δηάβαδε
Κηιά πνιχ ζηγά, ψζηε κφιηο
αθνχγεηαη
Θχκσζε, επεηδή ηνπ κίιεζαλ άζρεκα

Δίλαη έμππλνο, φκσο δε δηαβάδεη

Θα θχγσ, πξηλ λπρηψζεη

Έθαγε θαη θνηκήζεθε

Καο πξφζθεξαλ κήια, θαξχδηα, ζχθα
φη,η αγαπάεη ε θαξδηά ζνπ.
Ρν ηνπθέθη, αλάβεη, αζηξάθηεη, θφβεη
ην ζπαζί.
Αλ είζηε θίινη, λα κείλεηε.
Αλ πάηε ζην ρσξηφ, ζα πεξάζεηε
φκνξθα.
Θαη λα κε κνπ ην έιεγεο, εγψ ζα
πεξλνχζα.
Κε κηιάο θαη κε ραδεχεηο

Φχγε θαη πεξίκελε εθεί.

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

ΣΑ ΢ΗΜΕΙΑ ΢ΣΙΞΗ΢

Γηα λα θαηαιαβαίλνπλ νη άιινη ην λφεκα απηψλ πνπ γξάθνπκε,

κεηαρεηξηδφκαζηε κεξηθά ζεκαδάθηα πνπ καο δείρλνπλ πνχ πξέπεη λα
ζηακαηήζνπκε θαη πφζν θάζε θνξά, θαζψο θαη πψο λα ρξσκαηίζνπκε ηε θσλή
καο. Ρα ζεκαδάθηα ζπηά είλαη ηα ζεκεία ζηίμεο.

Σελεία
Ρειεία ρξεζηκνπνηνχκε φηαλ ζηακαηάκε γηα ιίγν λα δηαβάδνπκε, φηαλ
ρξεζηκνπνηνχκε ζπληνκνγξαθίεο, αξθηηθφιεμα θαη πνιπςήθηνπο αξηζκνχο.

Άνυ ηελεία
Άλσ ηειεία ρξεζηκνπνηνχκε φηαλ ζέινπκε λα ζηακαηήζνπκε γηα ιίγν
θαζψο δηαβάδνπκε, φκσο δειψλεη κηθξφηεξε δηαθνπή απφ ηελ ηειεία θαη
κεγαιχηεξε απφ ην θφκκα. Ύζηεξα απφ ηελ άλσ ηειεία, αξρίδνπκε κε κηθξφ
γξάκκα. Κε ηελ άλσ ηειεία, ε πεξίνδνο ρσξίδεηαη ζε 2 εκηπεξηφδνπο:
Γελ ήηαλ έλα ήζπρν, παηρληδηάξηθν ζθπιάθη· ήηαλ έλαο ζθχιαξνο άγξηνο πνπ
ζπλερψο γαχγηδε.

Επυηημαηικό
Δίλαη ην ζεκάδη πνπ ζεκεηψλνπκε ζην ηέινο κηαο επζείαο εξψηεζεο.
Ξψο ζε ιέλε; Γηαηί θσλάδεηο;
Γελ ην ζεκεηψλνπκε πνηέ ζε πιάγηα εξψηεζε.
Γε κνπ είπεο πφζσλ εηψλ είζαη. Γελ κπνξψ λα θαηαιάβσ γηαηί ην έθαλεο
απηφ.
Έλα εξσηεκαηηθφ κέζα ζε παξέλζεζε δειψλεη εηξσλεία ή ακθηζβήηηζε.
΢πνζηήξηδε φηη ήηαλ ν πινπζηφηεξνο (;) ηνπ ρσξηνχ.
Κεηά ην εξσηεκαηηθφ αξρίδνπκε κε θεθαιαίν γξάκκα, εθηφο αλ
ζπλερίδεηαη ε θξάζε.
Ξνχ ήζνπλ Λίθν; Γε ζνπ είπα λα κε βγεηο έμσ;
Ξνηνο έθαγε ην γιπθφ; ξψηεζε ε γηαγηά.

Θαςμαζηικό
Δίλαη ην ζεκάδη πνπ ζεκεηψλνπκε κεηά απφ επηθσλήκαηα ή
επηθσλεκαηηθέο θξάζεηο θαη χζηεξα απφ θάζε θξάζε πνπ εθθξάδεη
ζπλαηζζήκαηα ( ζαπκαζκφ, ραξά, ιχπε, ειπίδα θιπ), επρή, παξαθίλεζε,
πξνζηαγή, αβεβαηφηεηα, ζπλζήκαηα, πξνζθσλήζεηο θιπ.
Κπξάβν, σξαία ηα θαηάθεξεο! Ρέινο πάλησλ! Πηνπ! Λα δήζεηε!
Θξίκα!
Όηαλ ε πξψηε ιέμε ηεο επηθσλεκαηηθήο πξφηαζεο είλαη επηθψλεκα, ηφηε
ζεκεηψλνπκε θφκκα κεηά ην επηθψλεκα θαη ζην ηέινο ηεο πξφηαζεο βάδνπκε
ζαπκαζηηθφ.
Ρν ζαπκαζηηθφ κέζα ζε παξέλζεζε δειψλεη απνξία ή εηξσλεία.
Όηαλ κεγαιψζεη, ιέεη, ζα γίλεη πξσζππνπξγφο(!).
Κεηά ην ζαπκαζηηθφ αξρίδνπκε κε θεθαιαίν γξάκκα, εθηφο αλ ζπλερίδεηαη
ε θξάζε.
Ρη σξαία ηξαγνπδάο! Ξφηε άξρηζεο ην ηξαγνχδη! Κπξάβν! θψλαμαλ φια ηα
παηδηά καδί.

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

Διπλή ηελεία
Δίλαη δχν ηειείεο (άλσ θαη θάησ) πνπ ζεκεηψλνπκε:
Ξξηλ απφ ηα ιφγηα πνπ ιέεη θάπνηνο θη εκείο ηα αλαθέξνπκε φπσο ηα είπε.
Ζ δαζθάια είπε: «Αλνίμηε ηα ηεηξάδηά ζαο».
Όηαλ θάλνπκε απαξίζκεζε. Πήκεξα ιείπνπλ: ν Γηψξγνο, ν Λίθνο θαη ε
Καξία.
Όηαλ επεμεγνχκε. Απηφ είλαη ην ειάηησκά ηνπ: ιέεη ςέκαηα.
Όηαλ δειψλνπκε απνηέιεζκα. Θαη λα ην απνηέιεζκα: ηνλ δψμαλε απφ ηε
δνπιεηά.
Κεηά ηε δηπιή ηειεία, αξρίδνπκε κε θεθαιαίν κφλν φηαλ γξάθνπκε κέζα
ζε εηζαγσγηθά ηα ιφγηα πνπ είπε ή έγξαςε θάπνηνο άιινο ή φηαλ γξάθνπκε
παξνηκία.
Ζ παξνηκία ιέεη: Φαζνχιη ην θαζνχιη γεκίδεη ην ζαθνχιη.

Παπένθεζη
Πηελ παξέλζεζε γξάθνπκε ιέμεηο ή θξάζεηο πνπ:
Δμεγνχλ ηα ιεγφκελα. Ρξεηο πφιεηο (Αζήλα, Θεζζαινλίθε, Ξεηξαηάο)
είλαη ππθλνθαηνηθεκέλεο.
Ππκπιεξψλνπλ ηα ιεγφκελα. Πην πεδίν κάρεο έθηαζαλ πνιινί γηαηξνί
(ρεηξνπξγνί).
Ξαξαπέκπνπλ ζε θάηη. Φαζνχιη ην θαζνχιη γεκίδεη ην ζαθνχιη
(Ξαξνηκία).
Ξαξέλζεζε ρξεζηκνπνηνχκε θαη ζηα καζεκαηηθά.

Παύλα
Δίλαη ην ζεκάδη πνπ ζεκεηψλνπκε ζην δηάινγν θάζε θνξά πνπ αιιάδεη ην
πξφζσπν πνπ κηιάεη.
Γελ πξέπεη λα ην κπεξδεχνπκε κε ην ελσηηθφ. Ρν ελσηηθφ (-) δελ είλαη
ζεκείν ζηίμεο, αιιά νξζνγξαθηθφ ζεκείν θαη ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα ρσξίζνπκε
ζπιιαβέο ή ιέμεηο φπσο: κπαξκπα-Γήκνο.

Διπλή παύλα
Σξεζηκνπνηείηαη φπσο ε παξέλζεζε, γηα λα απνκνλψζνπκε κηα θξάζε πνπ
ζρνιηάδεη ή δηεπθξηλίδεη.
Αλ θαη ήξζε ηειεπηαίνο, είρε ηελ απαίηεζε – ν ζξαζχο- λα κπεη πξψηνο ζην
ιεσθνξείν.

Ειζαγυγικά
Ρα εηζαγσγηθά ρξεζηκνπνηνχληαη ζηηο παξαθάησ πεξηπηψζεηο:
Όηαλ γξάθνπκε ηα ιφγηα θάπνηνπ φπσο ηα είπε. Π’ απηή ηελ πεξίπησζε,
πξηλ απφ ηα εηζαγσγηθά ζεκεηψλνπκε θαη δηπιή ηειεία.
Ν παππνχο είπε: « Νη Έιιελεο ηνπ Παξάληα πνιέκεζαλ γελλαία».
Όηαλ γξάθνπκε ηίηινπο βηβιίσλ, εθεκεξίδσλ, πεξηνδηθψλ, νλφκαηα
κεηαθνξηθψλ κέζσλ θιπ.
Ραμηδέςακε κε ην πινίν «Αξθάδη».

Αποζιυπηηικά
Απνζησπεηηθά ρξεζηκνπνηνχκε γηα λα δείμνπκε φηη ε θξάζε καο έκεηλε
αηειείσηε είηε γηαηί θάηη ζέινπκε λα απνζησπήζνπκε, είηε γηαηί θάηη εχθνια
www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!
www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

ελλνείηαη, είηε γηαηί είκαζηε ζπγθηλεκέλνη.

Θαιχηεξα λα κελ ην ζθέθηεζαη… Γε βξίζθσ ιφγηα λα ζαο επραξηζηήζσ…
Άκα ζε πηάζσ ζηα ρέξηα κνπ…

Κόμμα
Ρν θφκκα ην ρξεζηκνπνηνχκε γηα λα δείμνπκε κηθξφ ζηακάηεκα ηεο
θσλήο.
Κε ην θφκκα ρσξίδνπκε:
Νπζηαζηηθά, επίζεηα, ξήκαηα θιπ. Ξνπ είλαη αζχλδεηα ζην ιφγν, δελ έρνπλ
δειαδή ζπλδέζκνπο αλάκεζά ηνπο:
Ζ Καξία, ε Αξγπξψ, ν Λίθνο θαη ν Θψζηαο είλαη ζπγγελείο. Ν Γηάλλεο είλαη
εξγαηηθφο, ηίκηνο θαη θαιφο άλζξσπνο.
Όηαλ ηα νπζηαζηηθά, ξήκαηα, επίζεηα θιπ. Ππλδένληαη κε ζπκπιεθηηθνχο
(θαη, θη, νχηε, κήηε, νπδέ, κεδέ) ή δηαρσξηζηηθνχο (ή , είηε) ζπλδέζκνπο, δε
βάδνπκε θφκκα αλάκεζά ηνπο.
Ν άξξσζηνο νχηε έηξσγε νχηε έπηλε. Δίλαη αξρεγφο θαη θάλεη φ, ηη ζέιεη. Ρν
κεζεκέξη ή δηαβάδσ ή θνηκάκαη.
Θχξηεο ή δεπηεξεχνπζεο πξνηάζεηο κεηαμχ ηνπο, φηαλ είλαη αζχλδεηεο.
Φφξεζα ην παιηφ κνπ, πήξα ηελ ηζάληα κνπ θη έθπγα. Πε πεξηκέλσ λα θάκε, λα
δηαβάζνπκε θαη λα παίμνπκε.

Γεπηεξεχνπζεο πξνηάζεηο απφ θχξηεο.

Αηηηνινγηθέο: Δηζάγνληαη ζην ιφγν κε αηηηνινγηθνχο ζπλδέζκνπο (γηαηί, επεηδή,

αθνχ).

Σξνληθέο: Δηζάγνληαη ζην ιφγν κε ρξνληθνχο ζπλδέζκνπο (φηαλ, θαζψο, αθνχ,

αθφηνπ, πξηλ, λα, κφιηο, πξνηνχ, ψζπνπ, φζν, φπνηε θιπ.).

΢πνζεηηθέο: Δηζάγνληαη ζην ιφγν κε ππνζεηηθνχο ζπλδέζκνπο (αλ, άκα, ζαλ).

Δλαληησκαηηθέο: Δηζάγνληαη ζην ιφγν κε αληηζεηηθνχο ζπλδέζκνπο (κα, αιιά,

παξά, φκσο, σζηφζν, ελψ, αλ θαη, κνινλφηη, κφλν).

Απνηειεζκαηηθέο: Δηζάγνληαη ζην ιφγν κε απνηειεζκαηηθνχο ζπλδέζκνπο (ψζηε

λα, πνπ, άξα, ινηπφλ).
Αθνχ ην ζέιεηο ηφζν πνιχ, ζα ζε πάξσ καδί κνπ. Αλ έρεη ήξεκε ζάιαζζα, ζα
θάλνπκε έλα σξαίν ηαμίδη. Θα πάσ ζπηηη λα πάξσ κηα δαθέηα, γηαηί θξπψλσ.
Έπεζα θάησ, αιιά ηειηθά δε ρηχπεζα.

Ρελ θιεηηθή πξνζθψλεζε: Λίθν, δψζε κνπ ην βηβιίν. Γψζε κνπ ην βηβιίν,
Λίθν.

Ρα κφξηα θαη ηα επηξξήκαηα, φηαλ βξίζθνληαη ζηελ αξρή ηεο πεξηφδνπ:

Λαη, ζα πάκε ζην ζέαηξν. Θαιά, ζα έξζσ καδί ζνπ. Έηζη, φινη έκεηλαλ
επραξηζηεκέλνη.

Ρηο κεηνρηθέο πξνηάζεηο απφ ηελ θχξηα πξφηαζε, φηαλ είλαη κεγάιεο.
Θξαηψληαο πξνζεθηηθά ην πνηήξη κε ην λεξφ, πιεζίαζε πξνο ην κέξνο κνπ.
www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!
www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

Ρελ παξάζεζε θαη ηελ επεμήγεζε:

Ρελ απγή αληηθξίζακε ηελ Θξήηε, ην κεγάιν λεζί. (Ξαξάζεζε)
Ζ Αζήλα πήξε η’ φλνκά ηεο απφ ηε ζεά ηεο ζνθίαο, ηελ Αζελά. (Δπεμήγεζε)

Ρηο αλαθνξηθέο πξνηάζεηο: Δηζάγνληαη ζην ιφγν κε αλαθνξηθέο αλησλπκίεο

(πνπ, ν νπνίνο, φπνηνο, φζνο, φ,ηη, νπνηνζδήπνηε, νζνζδήπνηε, νηηδήπνηε).
Δίδακε έλα έξγν, πνπ παίδεηαη εδψ θαη ηξεηο εβδνκάδεο. Ό,ηη θαη λα γίλεη, δε ζα
έξζσ καδί ζνπ.

Ρηο αλαθνξηθέο πξνηάζεηο δελ ηηο ρσξίδνπκε κε θφκκα φηαλ απνηεινχλ

απαξαίηεην ζπκπιήξσκα ηεο θχξηαο πξφηαζεο.
Ρν βηβιίν πνπ κνπ ράξηζεο είλαη πνιχ σξαίν. Θα θάσ φ,ηη κνπ αξέζεη. Ξάξε
φπνηα κπινχδα ζέιεηο.

Ρηο εθθξάζεηο: γηα παξάδεηγκα θαη π.ρ. . Ρν ιάδη, γηα παξάδεηγκα, είλαη
πγηεηλφηεξν σκφ.

Νη παξελζεηηθέο πξνηάζεηο, φηαλ δελ είλαη ζε παξέλζεζε ή ζε παχιεο,

ρσξίδνληαη κε θφκκαηα.
Ν θιέθηεο, έλαο πεξίεξγνο ηχπνο, πηάζηεθε γξήγνξα.
Ππαληφηαηα, κπνξεί λα κπεη θφκκα αθφκα θαη πξηλ απφ ην:θαη, αιιά απηφ
είλαη πάξα πνιχ ζπάλην. Κφλν φηαλ πξηλ απφ ην: θαη ππάξρεη δεπηεξεχνπζα
πξφηαζε ε νπνία παξεκβάιιεηαη. Ρν ίδην ηζρχεη γηα φινπο ηνπο ζπκπιεθηηθνχο
ζπλδέζκνπο.
Ν Γησξγάθεο θάζηζε γηα θαγεηφ, ακέζσο κφιηο γχξηζε απφ ην ζρνιείν, θαη ε
Θαίηε άξρηζε ην δηάβαζκα.
Βγήθε έμσ απφ ην ζπίηη, αθνχ έθαλε ην κπάλην ηνπ, θαη άξπαμε έλα γεξφ
θξπνιφγεκα.
Πηελ απαξίζκεζε επηζέησλ πνπ αλαθέξνληαη ζην ίδην νπζηαζηηθφ.
Ρεο πξφζθεξε έλα κεγάιν, θφθθηλν, κπξσδάην ηξηαληάθπιιν.

Γε ρσξίδνπκε κε θφκκα:

Ρηο εηδηθέο πξνηάζεηο: Δηζάγνληαη ζην ιφγν κε εηδηθνχο ζπλδέζκνπο (πσο, πνπ
φηη).

Ρηο πιάγηεο εξσηεκαηηθέο πξνηάζεηο.

Ρηο δηζηαθηηθέο πξνηάζεηο: Δηζάγνληαη ζην ιφγν κε δηζηαθηηθνχο ζπλδέζκνπο

(κελ, κήπσο).

Ρηο ηειηθέο πξνηάζεηο: Δηζάγνληαη ζην ιφγν κε ηειηηθνχο ζπλδέζκνπο (λα, γηα
λα).

Ρηο πξνηάζεηο πνπ ζπλδένληαη κε ζπκπιεθηηθνχο ζπλδέζκνπο (θαη, θη, νχηε,

κήηε, νπδέ, κεδέ) θαη δηαρσξηζηηθνχο (ή , είηε) δελ ηηο ρσξίδνπκε, ζπλήζσο, κε
θφκκα.
Ρν ξήκα απφ ηνπο φξνπο ηεο πξφηαζεο κεηαμχ ηνπο ( ΢-Ο-Α, ΢-Ο-Θ).
Όηαλ ρξεζηκνπνηνχκε ην ζχλδεζκν: παξά.
www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!
www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

Οι εγκλίζειρ ηος πήμαηορ

Δγθιίζεηο ιέγνληαη νη κνξθέο πνπ παίξλεη ην ξήκα γηα λα θαλεξψζεη ηελ ςπρηθή
δηάζεζε εθείλνπ πνπ κηιάεη. Νη θχξηεο εγθιίζεηο ησλ ξεκάησλ είλαη νη εμήο:

Έγθιηζε Φαλεξψλεη φηη… Ξαξαδείγκαηα

ΝΟΗΠΡΗΘΖ Απηφ πνπ ζεκαίλεη Απφ αχξην ραιάεη ν
ην ξήκα είλαη θάηη θαηξφο.
βέβαην θαη Γελ έιπζα ηελ
πξαγκαηηθφ. άζθεζε.
΢ΞΝΡΑΘΡΗΘΖ Απηφ πνπ ζεκαίλεη Θέισ λα έξζεηο θαη
ην ξήκα είλαη θάηη εζχ.
πνπ ζέινπκε ή Αο θχγνπκε
πεξηκέλνπκε λα γξήγνξα.
γίλεη. Κε θσλάδεηε
δπλαηά.
Πηελ ππνηαθηηθή ην ξήκα ζπλνδεχεηαη απφ
ηα κφξηα αο, λα ή ηνπο ζπλδέζκνπο γηα λα,
φηαλ, πξηλ, αλ, άκα θαη κε(λ).
ΞΟΝΠΡΑΘΡΗΘΖ Απηφ πνπ ζεκαίλεη Φχγε ακέζσο απφ
ην ξήκα είλαη δσ.
πξνζηαγή, Γψζε κνπ ην κνιχβη
πξνηξνπή, επηζπκία κνπ.
ή επρή.

Ξξνζηαθηηθή έγθιηζε έρνπλ κφλν ν ελεζηψηαο θαη ν αφξηζηνο ηεο ελεξγεηηθήο

θαη παζεηηθήο θσλήο.

Δλεξγεηηθή θσλή
Δλεζηψηαο -ε (β’εληθ.) Γέλ-ε/δέλ-εηε
-εηε (β’πιεζ.) Γξάθ-…/γξάθ-…
Ξφηηδ-…/πνηίδ-…
-α (β’εληθ.) Αγάπ-α/αγαπ-άηε
-αηε (β’πιεζ.) Γέι-…/γει-…
Αφξηζηνο -ε (β’εληθ.) Γέζ-ε/δέζ-ηε
-(ε)ηε (β’πιεζ.) Γξάς-ε/γξάς-ηε
Αγάπεζ-…/αγαπήζ-
…

Ξαζεηηθή θσλή
Δλεζηψηαο Αο ή λα Λα δέλεζαη
+ππνηαθηηθή Λα δέλεζηε
Αφξηζηνο -νπ (β’εληθ.) Γέζ-νπ
Αγαπήζ-νπ

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

-είηε (β’πιεζ.) Γεζ-είηε

Αγαπεζ-…

ΞΟΝΠΝΣΖ!!!
ΝΟΗΠΡΗΘΖ ΞΟΝΠΡΑΘΡΗΘΖ
Έγξαςεο Γξάςε
Έιπζεο Ιχζε
Έπιπλεο Ξιχλε
Θαηέγξαςεο Θαηάγξαςε
Αλέιπζεο Αλάιπζε

Άζκηζη:

 Ππκπιήξσζε ηα θελά βάδνληαο ηα ξήκαηα ζηελ πξνζηαθηηθή ανξίζηνπ.

……………………(Ξεξηγξάθσ) ζ’ έλαλ θίιν ζνπ ην δσκάηηφ ζνπ θαη

…………………(αλαθέξσ) γη’ απηφ θάζε ιεπηνκέξεηα.
Ξαηδηά, ……………………(αληηγξάθσ) απφ ηνλ πίλαθα φιεο ηηο αζθήζεηο θαη
………………………(ζπκπιεξψλσ) ηα θελά κε ηνπο θαηάιιεινπο ηχπνπο ησλ
ξεκάησλ.

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

ΤΠΟΘΕΣΙΚΕ΢ ΠΡΟΣΑ΢ΕΙ΢

Νη ππνζεηηθέο πξνηάζεηο είλαη νη εμαξηεκέλεο πξνηάζεηο πνπ θαλεξψλνπλ

ηελ πξνυπφζεζε (ηνλ φξν) πνπ πξέπεη λα ηζρχεη γηα λα γίλεη απηφ πνπ δειψλεη
ε θχξηα πξφηαζε.
Ξ.ρ. Αλ αχξην θάλεη δέζηε, ζα πάκε γηα κπάλην.
Ξξνυπφζεζε γηα λα πάκε γηα κπάλην.
Ρν αλ, εθηφο απφ ππνζεηηθέο πξνηάζεηο, κπνξεί λα εηζάγεη θαη πιάγηεο
εξσηεκαηηθέο.

Ξ.ρ. Γε μέξσ αλ ζα πάσ ζην ρνξφ ηνπ ζρνιείνπ.

Νη ππνζεηηθέο πξνηάζεηο εηζάγνληαη κε ηνπο ζπλδέζκνπο αλ, εάλ, άκα,

ζαλ ή κε ηηο θξάζεηο έηζη θαη, ζηελ πεξίπησζε πνπ.
Ζ δεπηεξεχνπζα – εμαξηεκέλε ππνζεηηθή πξφηαζε νλνκάδεηαη ππφζεζε,
ελψ ε θχξηα πξφηαζε νλνκάδεηαη απφδνζε. Νη δπν πξνηάζεηο απηέο καδί,
νλνκάδνληαη ππνζεηηθφο ιφγνο.
Κεξηθέο θνξέο νη ππνζέζεηο ή νη απνδφζεηο κπνξεί λα είλαη πεξηζζφηεξεο
απφ κία.
Ξ.ρ. Αλ ηξσο φιν ζνπ ην θαγεηφ, αλ είζαη θξφληκνο θαη αλ ζπγπξίζεηο ην
δσκάηηφ ζνπ, ζα ζνπ πάξσ παγσηφ.
Αλ πξνιάβσ αλνηρηά ηα καγαδηά, ζα ςσλίζσ ζηνλ κπαθάιε, ζα πάσ ηα
παπνχηζηα ζηνλ ηζαγθάξε θαη ζα αγνξάζσ ςσκί.
Κεξηθέο θνξέο δελ ππάξρεη ππφζεζε ή άιιεο θνξέο δελ ππάξρεη απφδνζε,
γηαηί κηα ιέμε ηηο αληηθαζηζηά.
Ξ.ρ. Θα έξζσ λα ζε πάξσ, εθηφο αλ κνπ ζπκβεί θάηη. [εθηφο=δε ζα έξζσ]
Ξξέπεη λα πξνζέρεηο, αιιηψο ζα θαο ηα κνχηξα ζνπ. [αιιηψο=αλ δελ
πξνζέρεηο]
Αλάινγα κε ηελ έγθιηζε θαη ην ρξφλν ζηνλ νπνίν βξίζθνληαη ηα ξήκαηα
ηνπ ππνζεηηθνχ ιφγνπ, κπνξεί λα εθθξάδεηαη:

Σο ππαγμαηικό [ Τ=οπιζηική, Α=οποιαδήποηε έγκλιζη]

Αλ δηαβάδεηο, ζα γξάθεηο θαιά ζηα δηαγσλίζκαηα.

Σο ανηίθεηο ηος ππαγμαηικού

[΢=παξαηαηηθφο ή ππεξζπληέιηθνο, Α=ζα+ παξαηαηηθφο ή ππεξζπληέιηθνο]
Αλ δε κε είρεο εηδνπνηήζεη, δε ζα είρα πξνιάβεη.

Μια απλή ζκέτη [ Τ=παπαηαηικόρ, Α=θα+παπαηαηικόρ ή μέλλονηαρ]

Αλ ζπλεηδεηνπνηνχζε ην ιάζνο ηνπ, ζα δεηνχζε ζπγγλψκε.

Κάηι πος ςπάπσει πιθανόηηηα να ζςμβεί.

[΢=ππνηαθηηθή ανξίζηνπ, Α=κέιινληαο ή πξνζηαθηηθή]
Αλ ηνπ δηαβάζσ έλα παξακχζη, ζα θνηκεζεί.

Κάηι πος επαναλαμβάνεηαι ζηο παπόν ή ζηο μέλλον.

[΢=ππνηαθηηθή ανξίζηνπ, Α=ελεζηψηαο]
Αλ αξρίζσ θάηη, ην ηειεηψλσ.

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!

www.cleverclass.gr - H έξςπνη ηάξη!

Κάηι πος επαναλαμβανόηαν ζηο παπελθόν. [Τ=παπαηαηικόρ,

Α=παπαηαηικόρ]
Αλ πεξλνχζε ε ψξα, ράλακε ην ιεσθνξείν.

Αζκήζειρ

 Έλσζε ηα δεπγάξηα ησλ πξνηάζεσλ, ψζηε λα απνηειέζνπλ ππνζεηηθφ

ιφγν:

Ρξσο θξνχηα θαη ιαραληθά. Δίζαη πγηήο.

_______________________________________________________________
Γελ πξνιαβαίλσ ην ιεσθνξείν. Θα έξζσ κε ηαμί.
_______________________________________________________________
Ζ αδεξθή κνπ αξγεί λα γπξίζεη απφ ην θξνληηζηήξην. Ζ κεηέξα κνπ αλεζπρεί.
_______________________________________________________________
Βξέρεη. Θα πάξσ νκπξέια.
_______________________________________________________________

 Πηνλ παξαθάησ ππνζεηηθφ ιφγν λα γίλνπλ νη απαξαίηεηεο κεηαηξνπέο,

ψζηε λα δειψλεη απηφ πνπ γξάθεηαη ζηελ παξέλζεζε:

Αλ δελ έξζσ ζην γπκλαζηήξην, ζα παίμσ κπάζθεη.

Αλ δελ εξρφκνπλ _________________________________________________
[αληίζεην ηνπ πξαγκαηηθνχ]

Αλ δελ έξζσ ____________________________________________________

[θάηη πνπ ππάξρεη πηζαλφηεηα λα ζπκβεί]

Αλ δελ έξζσ ____________________________________________________

[Θάηη πνπ επαλαιακβάλεηαη ζην παξφλ ή ζην κέιινλ]

Αλ δελ εξρφκνπλ _________________________________________________

[Θάηη πνπ επαλαιακβαλφηαλ ζην παξειζφλ]

ΔΞΗΚΔΙΔΗΑ ΑΠΘΖΠΔΩΛ (Κε αιθαβεηηθή ζεηξά):

Θνκλελνχ Δηξήλε, Ληνπκάλεο Λίθνο, Ξαλαγνπνχινπ Δχε, Ξαπαδήζεο Σξήζηνο

Ξαπαηάλε Θαηεξίλα, Ξαξαζθεπνπνχινπ Διέλε, Ξξέληδαο Θαλάζεο

www.cleverclass.gr - Η έξςπνη ηάξη!