ΜΟΡΙΑΚΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

1. Το αντικωδικόνιο που βρίσκεται στο tRNA συνδέεται: (Βάλτε σε κύκλο ποιο
είναι το σωστό)
α. Με το αμινοξύ
β. Με το κωδικόνιο του mRNA
γ. Με το κωδικόνιο του rRNA
δ. Με το DΝΑ
Απάντηση
Σωστή απάντηση είναι η β.
2. Το DNA μεταφέρει τη γενετική πληροφορία:
α. Στο σταθερό σκελετό που αποτελείται από σάκχαρα και φωσφορικές ομάδες
β. Σ τη μεταβαλλόμενη αλληλουχία των βάσεων
γ. Στην αναλογία πουρινών - πυριμιδινών
δ. Σε όλα τα παραπάνω
Απάντηση
Σωστή απάντηση είναι η β.
3. Το κεντρικό δόγμα της Βιολογίας:
α. Υποστηρίζει ότι η μετάφραση προηγείται της μεταγραφής
β. Υλοποιείται σε όλα τα ευκαρυωτικά κύτταρα και όχι στα προκαρυωτικά
γ. Υποστηρίζει ότι η γενετική πληροφορία «ρέει» από τα νουκλεϊνικά οξέα προς τις
πρωτεΐνες
δ. Τα β και γ είναι σωστά
Απάντηση
Σωστό είναι το γ.

4. Αν η CΑΤ CAΤ CΑΤ είναι μια αλληλουχία κωδικονίων του DΝΑ και
προστίθεται στην αρχή της μια γουανίνη, τι θα συμβεί:
α. GCA ΤCA ΤCA Τ
β. GCAΤ CAΤ CAΤ
γ. Μια διαφορετική πεπτιδική αλυσίδα
δ. Τα α και γ είναι σωστά
Απάντηση
Σωστή απάντηση είναι η δ.
Η προσθήκη μιας βάσης θα έχει ως αποτέλεσμα την ανάγνωση διαφορετικής αλληλουχίας
κωδικονίων και άρα την τοποθέτηση διαφορετικών αμινοξέων στην πεπτιδική αλυσίδα
κατά τη διάρκεια της μετάφρασης.

5. Με βάση τον ακόλουθο πίνακα και το γενετικό κώδικα που υπάρχει στο
βιβλίο να συμπληρώσετε τα κενά και να απαντήσετε στις ακόλουθες
ερωτήσεις.

α. Ποιος είναι ο μεταγραφόμενος κλώνος του DΝΑ:

β. Πόσα αμινοξέα κωδικοποιεί:

Δημήτριος Σπανός Σελίδα 1

 Απάντηση
α. Μεταγραφόμενος είναι εκείνος ο κλώνος που έχει αλληλουχία νουκλεοτιδίων
συμπληρωματική με τα κωδικόνια του m-RΝΑ. Το δεύτερο νουκλεοτίδιο του mRΝΑ έχει
ως αζωτούχο βάση την ουρακίλη. Άρα η συμπληρωματική της βάση στον μεταγραφόμενο
κλώνο πρέπει να είναι αδενίνη. Επειδή ο πρώτος κλώνος έχει σαν δεύτερη βάση την θυμίνη
άρα μεταγραφόμενος είναι ο δεύτερος κλώνος.

β. Από το τμήμα αυτό του DΝΑ κωδικοποιούνται 8 αμινοξέα. Το πρωτεϊνικό μόριο

όμως που θα σχηματιστεί μπορεί να έχει τελικά 7 αμινοξέα, αφού το πρώτο αμινοξύ
(μεθειονίνη), που κωδικοποιείται από το κωδικόνιο έναρξης AUG, δεν αποτελεί κατ'
ανάγκη και αμινοξύ του τελικού πεπτιδίου και αποβάλλεται μετά το τέλος του σχηματισμού
του πεπτιδίου.

6. Ένα τμήμα DΝΑ έχει 10 φωσφοδιεστερικούς δεσμούς και 15 δεσμούς υδρο-

γόνου. Πόσες Α, G, C, Τ περιέχει; (φωσφοδιεστερικός δεσμός ονομάζεται ο
ομοιοπολικός δεσμός που συνδέει τα νουκλεοτίδια το ένα μετά το άλλο στο
μόριο του νουκλεϊνικού οξέος)
Απάντηση
Οι φωσφοδιεστερικοί δεσμοί σχηματίζονται μεταξύ των νουκλεοτιδίων μίας
νουκλεοτιδικής αλυσίδας. Αφού το DΝΑ είναι δίκλωνο θα υπάρχουν 10/2 = 5
φωσφοδιεστερικοί δεσμοί σε κάθε αλυσίδα. Μεταξύ δύο νουκλεοτιδίων σχηματίζεται ένας
φωσφοδιεστερικός δεσμός, μεταξύ τριών νουκλεοτιδίων δύο φωσφοδιεστερικοί δεσμοί
κ.ο.κ. , δηλαδή ισχύει: χ = ν - 1 (1 )
όπου χ ο αριθμός των φωσφοδιεστερικών δεσμών και ν ο αριθμός των νουκλεοτιδίων κάθε
αλυσίδας.
Αν θέσουμε χ = 5, τότε προκύπτει ότι:
ν=χ+1=} ν = 6 (2)
Άρα, θα υπάρχουν 6 νουκλεοτίδια σε κάθε κλώνο και άρα 2 . 6=12 νουκλεοτίδια συνολικά
στο τμήμα αυτό του DΝA.
Αφού το τμήμα του DΝA αποτελείται από 12 νουκλεοτίδια, θα υπάρχουν 12/2 = 6
ζεύγη συμπληρωματικών βάσεων. Αν α είναι ο αριθμός των ζευγών αδενίνης -θυμίνης και β
ο αριθμός των ζευγών γουανίνης-κυτοσίνης, θα ισχύει:
α+β = ν (3) =}α + β = 6 (4)
Επειδή μεταξύ αδενίνης και γουανίνης αναπτύσσονται δύο δεσμοί υδρογόνου και
μεταξύ γουανίνης και κυτοσίνης τρεις, θα ισχύει : 2α+3β = 15 (5)
Λύνοντας το σύστημα των (4), (5) προκύπτει:
α=3, β = 3.
Αφού, λοιπόν, ο αριθμός των ζευγών Α- Τ είναι 3 και των ζευγών G-C 3, θα
υπάρχουν:
3 νουκλεοτίδια με αδενίνη
3 νουκλεοτίδια με θυμίνη
3 νουκλεοτίδια με γουανίνη και
3 νουκλεοτίδια με κuτοσίνη.
(Σημείωση: Αν το μόριο ήταν κυκλικό τότε ο αριθμός των φωσφοδιεστερικών

Δημήτριος Σπανός Σελίδα 2

δεσμών σε κάθε κλώνο θα ήταν ίσος με τον αριθμό των νουκλεοτιδίων στον κλώνο αυτό
δηλ. ν = χ => ν = 5 (6)
Στην περίπτωση αυτή από τη σχέση (3) θα προέκυπτε ότι:
α + β = 5 (5)
2α + 3β = 15 (6)
Λύνοντας το σύστημα των (7)1 (8) θα προέκυπτε ότι:
α=0 και β=5
Συνεπώς θα υπήρχαν 5 γουανίνες 5 κυτοσίνες και καμία αδενίνη ή θυμίνη.
Η περίπτωση αυτή ισχύει και πρέπει να εφαρμόζεται όταν πληρούνται οι παρακάτω
προϋποθέσεις:
(α) να πρόκειται για DΝΑ προκαρυωτικών κυττάρων καθώς και για το DΝΑ
μιτοχονδρίων και χλωροπλαστών τα οποία είναι κυκλικά.
(β) ο αριθμός των νουκλεοτιδίων της άσκησης να είναι αρκετά μεγάλος να θεωρηθεί
ότι το μόριο μπορεί να σχηματίζει κύκλο
(γ) η άσκηση να αναφέρεται σε «μόριο DΝΑ « και όχι σε «τμήμα μορίου DΝΑ» . Και
τούτο γιατί ένα «τμήμα μορίου» δεν μπορεί εξ’ ορισμού να είναι ποτέ κυκλικό. Είναι,
επομένως, προφανές, ότι η περίπτωση κυκλικού DΝΑ στην συγκεκριμένη άσκηση
αποκλείεται εφόσον δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις (β) και (γ).

7. Ένα τμήμα DΝΑ του βακτηρίου Έ. coli αποτελείται από 12.000 νουκλεοτίδια.
Πόσα αμινοξέα μπορούν να κωδικοποιηθούν από αυτό το τμήμα.
Δικαιολογήστε την απάντησή σας.
Απάντηση
Κατά τη μεταγραφή χρησιμοποιείται μόνο ο ένας κλώνος τοu δίκλωνοu DNA. Άρα,
από τα 12.000 νουκλεοτίδια θα μεταγραφούν μόνο το 12.000/2=6.000 νουκλεοτίδια του
μεταγραφόμενου κλώνου. Επομένως, τόσα (6.000) νοuκλεοτίδια θα έχει και το m-RNA ποu
κατεuθύνει την σύνθεση της πεπτιδικής αλuσιδας. Έστω χ ο αριθμός- των αμινοξέων ποu
μπορούν να κωδικοποιηθούν από αuτό το τμήμα DNA. Κάθε αμινοξύ κωδικοποιείται από
μια τριάδα νοuκλεοτιδίων τοu m-RNA (κωδικόνιο). Άρα τα χ αμινοξέα απαιτούν 3χ
νοuκλεοτίδια. Επιπλέον, απαιτούνται 3 νοuκλεοτίδια για την έναρξη (κωδικόνιο έναρξης)
και 3 νοuκλεοτίδια για τη λήξη της πρωτεϊνοσύνθεσης (κωδικόνιο λήξης). Άρα θα ισχύει:
3χ+3+3 = 6000
3χ = 5994
χ = 1998 αμινοξέα.

8. Ένα τμήμα DNA του βακτηρίου Ε. cοΙi αποτελείται από 2,4.106 νουκλεοτίδια.
Αν το μέσο ΜΒ των αμινοξέων είναι 100, πόσες διαφορετικές πρωτεΐνες ΜΒ
= 40.000 μπορεί να κωδικοποιήσει αυτό το μόριο DNA;
Απάντηση
Διακρίνοuμε τις ακόλοuθες περιπτώσεις:
(α) Αν ληφθούν uπόψη τα μόρια νερού ποu αποσπώνται κατά τη διαδικασία σuμπύκνωσης
των αμινοξέων:
Στην περίπτωση αuτή θα ισχύει :
ΜΒ πρωτεΐνης = χ . 1 00 - (χ-1 ) . 18 (1 )
όπου χ ο αριθμός των αμινοξέων της πεπτιδικής αλuσίδας και 100 το μοριακό βάρος του
ελέuθερου αμινοξέος.
Θέτοντας στην (1 ) όπου ΜΒ πρωτείνης την τιμή 40.000 προκύπτει:
40.000 = 100χ -18χ + 18
χ = 488 (2) Άρα κάθε πρωτείνη αποτελείται από 488 περίποu αμινοξέα.
(Σημείωση: Δεχόμαστε ότι κάθε πρωτείνη αποτελείται από μία μόνο πολυπεπτιδική
αλυσίδα).
Κάθε αμινοξύ κωδικοποιείται από μια τριάδα νουκλεοτιδίων του m-RNΑ (κω-

Δημήτριος Σπανός Σελίδα 3

δικόνιο). Άρα τα 488 αμινοξέα απαιτούν 488. 3 = 1464 νουκλεοτίδια. Επιπλέον, απαιτούνται
3 νουκλεοτίδια για την έναρξη (κωδικόνιο έναρξης) και 3 νουκλεοτίδια για τη λήξη της
πρωτεϊνοσύνθεσης (κωδικόνιο λήξης). Άρα για την κωδικοποίηση μίας πρωτείνης
απαιτούνται:
1464 + 3 + 3 = 1470 νουκλεοτίδια(3).
Από τα 2,4 . 106 νουκλεοτίδια τοu δίκλωνοu DNA θα μεταγραφούν μόνο τα
2,4.106 / 2 = 1 ,2 . 106 νουκλεοτίδια που ανήκουν στον μεταγραφόμενο κλώνο. Επομένως,
αuτά τα 1,2 . 106 νουκλεοτίδια μπορούν να κωδικοποιήσουν 1,2.106/ 1470 = 816 περίπου
πρωτεΐνες.

(β) Αν για λόγοuς απλοποίησης (για σχολιασμό βλέπε 11 ερ. σχ. βιβλ., 1ου κεφ.) τα μόρια
νερού ποu αποσπώνται και τα κωδικόνια έναρξης και λήξης δε ληφθούν uπόψη, τότε η (1)
μετασχηματίζεται σε:
ΜΒ πρωτεΐνης= χ.1 00
χ = 400
Άρα κάθε πρωτεΐνη αποτελείται από 400 αμινοξέα και για την κωδικοποίηση της θα
απαιτούνται:
400 . 3 = 1200 νουκλεοτίδια.
Τότε, τα 1,2.106 νουκλεοτίδια του μεταγραφόμενου κλώνοu του DΝΑ μπορούν να
κωδικοποιήσουν 1,2.106/1200 = 1000 πρωτεΐνες.

9. Ο τρόπος με τον οποίο αυτοδιπλασιάζεται το DNA ονομάζεται

ημισυντηρητικός. Ένας άλλος τρόπος αυτοδιπλασιασμού θα μπορούσε να
ήταν ο συντηρητικός. Κατ' αυτόν τον τρόπο αυτοδιπλασιασμού το αρχικό
μόριο θα αποτελούσε πρότυπο για τη σύνθεση του νέου μορίου, που με τη
σειρά του θα αποτελείτο μόνο από τις δύο νέες πολυνουκλεοτιδικές αλυσίδες.
Στο σχήμα απεικονίζεται ο ημισυντηρητικός τρόπος αυτοδιπλασιασμού του
DNA.
Αν το αρχικό μόριο του DΝΑ απεικονίζεται όπως παρακάτω, σχεδιάστε
αντίστοιχα τα μόρια του DΝΑ της 1ης θυγατρικής γενεάς και της 2ης
θυγατρικής γενεάς , που θα προκύψουν από δύο διαδοχικούς
αυτοδιπλασιασμούς με συντηρητικό τρόπο.

Απάντηση
Τα μόρια ποu θα προέκuπταν, αν ο αuτοδιπλασιασμός γίνονταν σuντηρητικό τρόπο,
φαίνονται στο παρακάτω διάγραμμα:

Δημήτριος Σπανός Σελίδα 4

10.Υπάρχει μια φαρμακευτική ουσία, η οποία ενεργεί μειώνοντας την κυτταρική
παραγωγή ενός ενζύμου, που είναι απαραίτητο στα ηπατικά κύτταρα, για να
συνθέσουν χοληστερόλη. Κατά την άποψή σας, σε ποιες κυτταρικές
διαδικασίες μπορεί να παρεμβαίνει η ουσία αυτή;
Απάντηση
Η φαρμακευτική ουσία θα παρεμβαίνει σε κάποιο από τα στάδια σύνθεσης του ενζύμου.
Συγκεκριμένα: α) Η σύνθεση του ενζύμου, όπως και όλων των πρωτεϊνών ελέγχεται
γενετικά μέσω του DNA. Μπορεί, λοιπόν, η φαρμακευτική ουσία να παρεμποδίζει ή να
προκαλεί λάθη κατά την μεταφορά της γενετικής πληροφορίας, από το τμήμα του DNA που
ελέγχει τη σύνθεση του ενζύμου στο m-RNA (μεταγραφή).
β) Ενδεχομένως αναστέλλεται η σύνθεση της πεπτιδικής αλυσίδας του ενζύμου στα
ριβοσώματα (μετάφραση).
γ) Μπορεί να εμποδίζεται η τροποποίηση του συντιθέμενου πρωτεϊνικού μορίου στο
εσωτερικό των αγωγών του ενδοπλασματικού δικτύου
δ) Μπορεί, τέλος, η φαρμακευτική ουσία, να εμποδίζει την τελική χημική επεξεργασία της
πρωτεΐνης στο σύμπλεγμα GοΙgi.

11.Αν ένα τμήμα του μη μεταγραφόμενου κλώνου ενός μορίου DNΑ περιέχει την
ακόλουθη διαδοχή αζωτούχων βάσεων: Να απαντήσετε στις ακόλουθες
ερωτήσεις:
-ΑTG-CCT-TΤΑ-AAA-CGΑ-TCC-GTΑ-CAC-TCG-TGΑ-
α. Ποιος είναι ο μεταγραφόμενoς κλώνος DNΑ;
β. Ποιο είναι το τμήμα mRΝΑ που συντίθεται;
γ. Το πρωτεϊνικό τμήμα, που παράγεται, από πόσα αμινοξέα αποτελείται;
δ. Ποιο είναι το σύνολο των δεσμών Η που υπάρχουν σ' αυτό το τμήμα DNΑ;
ε. Αν η παραγόμενη πρωτεΐνη εντοπίζεται στην πλασματική μεμβράνη ενός ζωικού
κυττάρου, ποια είναι τα οργανίδια που συμμετείχαν με οποιαδήποτε τρόπο στην
παραγωγή της και τη μεταφορά της στη συγκεκριμένη θέση;
Απάντηση
α. Ο μεταγραφόμενος κλώνος του DΝΑ είναι :
-TΑC - GGΑ - ΑΑΤ - TTT - GCT - ΑGG - CΑT - GTG - ΑGC – ΑCT-
β. Τ ο τμήμα m-RΝΑ που συντίθεται έχει την ακόλουθη ακολουθία βάσεων:
-ΑUG –CCU – UUΑ –AAA–CGΑ – UCC– GUΑ –CΑC – UCG – UGA-
γ. Από τα 10 παραπάνω κωδικόνια θα παραχθεί ένα ολιγοπεπτίδιο αποτελούμενο από
9 αμινοξέα (το τελευταίο κωδικόνιο είναι το κωδικόνιο λήξης και δεν κωδικοποιεί κανένα
αμινοξύ). Το πρώτο από αυτά τα 9 αμινοξέα είναι η μεθειονίνη που αντιστοιχεί στο
κωδικόνιο έναρξης, και αποβάλλεται μετά το τέλος σχηματισμού του πεπτιδίου.
δ. Οι δεσμοί υδρογόνου σχηματίζονται ανάμεσα στις συμπληρωματικές βάσεις του
DΝΑ. Στο συγκεκριμένο μόριο DΝΑ υπάρχουν:

Δημήτριος Σπανός Σελίδα 5

- 17 νουκλεοτίδια με αδενίνη και 17 με θυμίνη. Σε κάθε ζευγάρι Α - Τ αναπτύσσονται δύο
δεσμοί υδρογόνου, άρα ανάμεσα τους θα υπάρχουν συνολικά 2 . 17=34 δεσμοί υδρογόνου
- 13 νουκλεοτίδια με γουανίνη και 13 με κυτοσίνη. Σε κάθε ζευγάρι G-C αναπτύσσονται
τρεις δεσμοί υδρογόνου. άρα ανάμεσα τους θα υπάρχουν συνολικά 3.13=39 δεσμοί
υδρογόνου.
Άρα, συνολικά, θα υπάρχουν 39+34= 73 δεσμοί υδρογόνου.
ε. Τα οργανίδια, που συμμετέχουν στην παραγωγή και μεταφορά μιας πρωτείνης
στην πλασματική μεμβράνη, είναι:
- τα ριβοσώματα, πάνω στα οποία γίνεται η σύνθεση του συγκεκριμένου ολιγοπεπτιδίου,
- το αδρό ενδοπλασματικό δίκτυο, στο εσωτερικό των αγωγών του οποίου η πρωτεΐνη
υφίσταται τροποποιήσεις
- το σύμπλεγμα GοΙgi στο οποίο η πρωτεΐνη υπόκειται σε μια τελική επεξεργασία, προτού
πακεταριστεί σε κυστίδια για να οδηγηθεί στην πλασματική μεμβράνη.
Βέβαια η συμμετοχή όλων των παραπάνω οργανιδίων στην συγκεκριμένη περίπτωση είναι
θεωρητική, αφού δεν πρόκειται για μια πρωτείνη, παρά για ένα μικρό πεπτίδιο, το οποίο
ενδεχομένως δεν υφίσταται τροποποιήσεις.

12.Ποιο ρόλο παίζουν οι ακόλουθες κυτταρικές δομές στην αποθήκευση, έ-

κφραση, μεταφορά της γενετική: πληροφορίας: α) πυρηνίσκος, β) χρωμα-
τίνη, γ) ριβόσωμα, δ) κεντροσωμάτιο.
Απάντηση
α) Ο πυρηνίσκος είναι υπεύθυνος για τη σύνθεση ριβοσωμικού RΝΑ. Το r-RΝΑ θα
χρησιμοποιηθεί στο κυτταρόπλασμα για την κατασκευή των ριβοσωμάτων, στα οποία θα
γίνει η έκφραση του γενετικού υλικού (πρωτεϊνοσύνθεση) (σχ. βιβλίο, σελ. 37, 71, 72, 155).
β) Η χρωματίνη είναι μια νουκλεοπρωτείνη που αποτελείται από DΝΑ και πρωτεΐνες
και αντιπροσωπεύει τη μορφή με την οποία αποθηκεύεται το γενετικό υλικό στα
ευκαρυωτικά κύτταρα (σχ. βιβλίο, σελ. 71 , 158).
γ) Στο ριβόσωμα γίνεται η έκφραση των γενετικών πληροφοριών (μετάφραση, σχ.
βιβλίο, σελ. 155)
δ) Το κεντροσωμάτιο διπλασιάζεται στη μεσόφαση και κατευθύνει το σχηματισμό
της κυτταρικής ατράκτου κατά την διαίρεση των ζωικών κυττάρων. Συμμετέχει επομένως
κι αυτό στη μεταφορά της γενετικής πληροφορίας στα θυγατρικά κύτταρα (σχ. βιβλίο, σελ.
79, 80, 148, 165).

13.α. Να διαβάσετε το παρακάτω κείμενο και να συμπληρώσετε τα κενά.

Ένα μόριο DNΑ αποτελείται από πολλά μονομερή που ονομάζονται νουκλεοτίδια. Κάθε
νουκλεοτίδιο αποτελείται από μια .......................... βάση που συνδέεται με ένα σάκχαρο
τη .......................... και μια φωσφορική ομάδα. Το DNΑ αποτελείται από δυο αλυσίδες που
συνδέονται με δεσμούς .......................... που διασπώνται ενζυμικά κατά τον
αυτοδιπλασιασμό του. Στο RNΑ, η αζωτούχος βάση ......................... αντικαθίσταται από
την .......................... και το σάκχαρο που υπάρχει είναι η ..........................
Στα κύτταρα υπάρχουν τρεις κατηγορίες RNA Ένα είδος RNA το ........................… που
βρίσκεται σε υψηλή συγκέντρωση σε μια ειδική περιοχή του πυρήνα
τον ............................................... όπου και συντίθεται. Οι πυρηνικοί πόροι που βρίσκονται
στον πυρηνικό φάκελο επιτρέπουν στο .....................…................. RNA να περάσει και να
πάει να τοποθετηθεί στα ................................ που βρίσκονται στην εξωτερική επιφάνεια
των αγωγών του αδρού ενδοπλασματικού δικτύου. Η τρίτη κατηγορία του RNA είναι το
….......................... RNA που μεταφέρει τα αμινοξέα στα ριβοσώματα.

β. Η ανάλυση ενός δείγματος DNA από ιστό έδειξε ότι το ποσοστό της αδενίνης ήταν 38%.
Ποιο είναι το ποσοστό της γουανίνης; Δικαιολογήστε την απάντησή σας.

Δημήτριος Σπανός Σελίδα 6

 Απάντηση
α. Ένα μόριο DΝΑ αποτελείται από πολλά μονομερή, που ονομάζονται νου κλεοτίδια.
Κάθε νουκλεοτίδιο αποτελείται από μια αζωτούχο βάση που συνδέεται με ένα σάκχαρο τη
δεσοξυριβόζη και μια φωσφορική ομάδα. Το DΝΑ αποτελείται από δυο αλυσίδες που
συνδέονται με δεσμούς υδρογόνου που διασπώνται ενζυμικά κατά τον αυτοδιπλασιασμό
του. Στο RΝΑ, η αζωτούχος βάση θυμίνη αντικαθίσταται από την ουρακίλη και το
σάκχαρο που υπάρχει είναι η ριβόζη.
Στα κύτταρα υπάρχουν τρεις κατηγορίες RΝΑ. Ένα είδος RΝΑ το ριβοσωμικό RΝΑ που
βρίσκεται σε υψηλή συγκέντρωση σε μια ειδική περιοχή του πυρήνα τον πυρηνίσκο όπου
και συντίθεται. Οι πυρηνικοί πόροι που βρίσκονται στον πυρηνικό φάκελο επιτρέπουν στο
αγγελιαφόρο RΝΑ να περάσει και να πάει να τοποθετηθεί στα ριβοσώματα που
βρίσκονται στην εξωτερική επιφάνεια των αγωγών του αδρού ενδοπλασματικού δικτύου. Η
τρίτη κατηγορία του RΝΑ είναι το μεταφορικό RΝΑ που μεταφέρει τα αμινοξέα στα
ριβοσώματα.
β. Λόγω της συμπληρωματικότητας του DΝΑ ο αριθμός των νουκλεοτιδίων που
περιέχουν αδενίνη είναι ίσος με εκείνων που περιέχουν θυμίνη, και αντίστοιχα ο αριθμός
των νουκλεοτιδίων που περιέχουν γουανίνη είναι ίσος με τον αριθμό των νουκλεοτιδίων που
περιέχουν κυτοσίνη. Ισχύει δηλαδή Α= Τ και G=C. Επομένως, το ποσοστό της θυμίνης θα
είναι ίσο με της αδενίνης (38%) και το άθροισμα των ποσοστών των γουανίνη, κυτοσίνη θα
είναι 100 - 2 . 38= 24%. Άρα θα υπάρχει 24/2=12% γουανίνη και 12% κυτοσίνη.

14. α. ί) Πως ονομάζεται η διαδικασία σύνθεσης του mRNA;

ίί) Πότε γίνεται και σε ποια οργανίδια;
Ο πίνακας που ακολουθεί έχει τα κωδικόνια που αντιστοιχούν σε επτά αμινοξέα
Αμινοξύ Κωδικόνιο
Ασπαρτικό οξύ GAU
Φαινυλαλανίνη UUC
Λυσίνη AAG
Προλίνη CCU
Θρεονίνη ACC
Βαλίνη GUA
Γλουταμινικό οξύ GAA

β. Μια γονιδιακή μετάλλαξη μπορεί να καταλήξει στην αλλαγή της πρωτοταγούς δομής
της πολυπεπτιδικής αλυσίδας. Για παράδειγμα, στη δρεπανοκυτταρική αναιμία η β πολυπε-
πτιδική αλυσίδα της αιμοσφαιρίνης Α περιέχει τη βαλίνη αντί του γλουταμινικού οξέος.
Χρησιμοποιώντας τον παρακάτω πίνακα, περιγράψτε επακριβώς, με αναφορά στο μόριο του
DNA, σε τι συνίσταται η γονιδιακή μετάλλαξη;
γ. Χρησιμοποιώντας τον πίνακα και το σχήμα που δίνονται παρακάτω γράψτε:
ί) Το κωδικόνιο στο 1
ίί) Το αντικωδικόνιο στο 2
ίίί) Το αμινοξύ στο 3
ίν) Το αμινοξύ στο 4
ν) Το δεσμό που σχηματίζεται στο 5

Δημήτριος Σπανός Σελίδα 7

 Απάντηση
α. ί) Η διαδικασία σύνθεσης του m-RNA ονομάζεται μεταγραφή.
ίί) Η μεταγραφή γίνεται στα στάδιο G1 της μεσόφασης, ανάλογα με τις ανάγκες του
κυττάρου για μια συγκεκριμένη πρωτεΐνη. Τα σημεία του ευκαρυωτικού κυτταρου στα
οποία πραγματοποιείται μεταγραφή είναι ο πυρήνας, τα μιτοχόνδρια οι χλωροπλάστες και ο
πυρηνίσκος (όπου δηλαδή υπάρχει DNA).
β. Το κωδικόνιο του mRNA που κωδικοποιεί για το αμινοξύ γλουταμινικό οξύ είναι
το GAU. Η αντικατάστασή του αμινοξέος αυτού από τη βαλίνη, που κωδικοποιείται από το
κωδικόνιο GΑΑ, δείχνει ότι η γονιδιακή μετάλλαξη στη συγκεκριμένη περίπτωση
συνίσταται στην αντικατάσταση της αζωτούχου βάσης U από Α στο mRNA και άρα της
βάσης Α από Τ στο μεταγραφόμενο κλώνο του DNA.
Γενικότερα, γονιδιακή μετάλλαξη χαρακτηρίζεται κάθε κληρονομήσιμη αλλαγή του
γενετικού υλικού. Μια τέτοια αλλαγή, εκτός από αντικατάσταση ενός νουκλεοτιδίου (μιας
αζωτούχου βάσης) από ένα άλλο, μπορεί να αφορά προσθήκη ή αφαίρεση μιας βάσης στην
αλληλουχία των νουκλεοτιδίων του DNA, οπότε αλλάζουν ένα ή περισσότερα κωδικόνια
του mRNA που θα προκύψουν από αυτό το τμήμα DNA. Τελικό αποτέλεσμα θα είναι η
σύνθεση ενός διαφορετικού πρωτεϊνικού μορίου, που δεν θα μπορεί να εκπληρώσει το
βιολογικό του ρόλο.
γ. ί) CCU
ίί) CUA
ίίί) Γλουταμινικό οξύ
(Σημείωση: Στην πραγματικότητα, το κωδικόνιο GAU δεν κωδικοποιεί το γλουταμινικό
οξύ αλλά το ασπαρτικό οξύ, όπως προκύπτει από το γενετικό κώδικα. Ο πίνακας στην
εκφώνηση της ερώτησης είναι λανθασμένος.
ίν) Βαλίνη
ν) Πεπτιδικός.

15.Το σχήμα παριστάνει ένα τμήμα DΝΑ.

α. Τι παριστάνουν τα Α-Ε;
β. Γιατί ο αυτοδιπλασιασμός του DΝΑ λέγεται
ημισυντηρητικός;
γ. Ποια οργανίδια περιέχουν DΝΑ;
δ. Με αναφορά στο DΝΑ, τι ονομάζεται γονίδιο;

Απάντηση
α. Α: κυτοσίνη, Β: φωσφορική ομάδα,
Γ: δεσοξυριβόζη, Δ: θυμίνη,
Ε: δεσοξυριβονουκλεοτιδιο.
β. Ο διπλασιασμός του DNA χαρακτηρίζεται ως ημισυντηρητικός, γιατί κάθε
θυγατρικό μόριο που προκύπτει έχει μια αλυσίδά πατρικής προέλευσης και μια
αλυσίδα εντελώς νέα.
γ. Σε ένα ευκαρυωτικό κύτταρο, κύτταρο δηλαδή, που έχει πυρήνα, το DNA
βρίσκεται μέσα σε αυτόν ως συστατικό των χρωμοσωμάτων. Μια μικρότερη
ποσότητα DNA βρίσκεται στα μιτοχόνδρια και τους χλωροπλάστες. Τέλος, λίγο
DNA βρίσκεται και στον πυρηνίσκο.
δ. Γονίδιο λέγεται ένα τμήμα του DNA με συγκεκριμένη αλληλουχία βάσεων, το
οποίο μπορεί να μεταγραφεί και είναι υπεύθυνο για τη σύνθεση μιας πεπτιδικής
αλυσίδας

Δημήτριος Σπανός Σελίδα 8