UNANG BAHAGI

(Ang Buod ng “Ibong Adarna”)

Noong unang panahon sa malayong reyno ng Berbanya, mapayapa at
masayang namumuhay ang mga mamamayan nito na di nakakakilala ng ligalig. Ito
ay utang ng lahat sa mabuting pamamalakad ng mabait na Haring Fernando at ng
kanyang butihing maybahay na si Reyna Veleriana.

Tatlong makikisig na binata ang kanilang mga anak na kapwa lugod ang mga
kanilang puso. Isa sa kanila ang nakatadhanang magmana ng setro at korona ng
kaharian ng Berbanya.

Si Don Pedro ang panganay sa tatlo, at siya ay naniniguro na siya ang magiging
tagapagmana ng korona. Malakas siya, matikas at kinagugulatan ng lahat sa
paghawak ng espada. Sumunod sa panganay ay si Don Diego, ang binatang taring
kung turingan, malilikot ang mga mata at tunay na mabilis sa mga dalaga. Siya’y
mahusay din sa espada. At ang bunso ay si Don Juan na bagama’y mahiyain at
may katangiang mababang-loob ay tunay na kaakit-akit at itinitibok ng puso ng
mga kadalagahan sa buong sakop ng kaharian.

Sino sa tatlo ang karapat-dapat na magmana ng trono? Iyan ang kaisipang

bumabagabag sa kalooban ng matandang Haring Fernando. Sa labis na pag-iisip
na iyon at dahil na din sa katandaan marahil ay naratay ang hari sa isang di
maipaliwanag na pagkakasakit.

Ipinatawag ang mga magagaling na manggagamot. Subalit hindi matuklasan ng

mga dalubhasa ng reyno kung ano ang sanhi ng kanyang karamdaman. Nagdulot
ito ng labis na pag-aalala sa reyna. Ang pagkakasakit ng hari ay ikinabahala ng
labis ng buong kaharian. Ito’y labis ding dinamdam ng bunsong anak na si Don
Juan subalit hindi nina Don Pedro at Don Diego na waring ang pagkakasakit ng
ama ay isang bagay na dapat agahan kundi man malaon nang kainipan.

Nang gabing iyon, habang tinatangay ng nakahihibang na lagnat ang balisang hari
sa kanyang himlayan ay isang waring panaginip ang kaniyang gunita. Isang
pagkaganda-gandang diwata na mistulang sugo ng langit ang nanaog upang ihatid
sa kanya ang balita sa magsisilbing lunas sa kaniyang karamdaman.

Dahil hanggang ngayo’y hindi pa napagpasiyahan ng hari kung sino ang magiging
tagapagmana ng kaharian. Ang kaniyang karamdaman ay ibinigay sa hari upang
matulungan siyang magpasiya. Dito nakasalalay ang kinabukasan ng kaharian ng
Berbanya. Kung sinuman sa mga anak ng hari ang makakapagpagaling ay siyang
karapat-dapat na maging tagapagmana ng setro at korona.

Sa Bundok ng Enkantadong Tabor ay namumugad ang Ibong Adarna, kung sino sa

anak ng hari ang makakahuli at magdadala nito sa hari ay siya ang kaniyang
pipiliin. Sa sandaling madala na ang ibon at marinig itong umawit, ang hari ay
gagaling. Isinalaysay ng hari kay Reyna Valeriana ang panaginip na dumalaw sa
kanya. Ito ay nagbigay ng ibayong pag-asa sa kanyang nanlulumong kalooban
dahil sa karamdaman.
At hindi nga nagtagal ay gumayak na si Don Pedro upang patunayan sa lahat na
siya ang tunay na tagapagmana ng setro at korona. Ipinagbunyi ng buong lugod ng
mga mamamayan ang paglisan ni Don Pedro upang hanapin ang Ibong
Adarna. Ang lahat ay umaasang magtatagumpay ang prinsipe sa pagkuha ng lunas
na magpapagaling sa minamahal nilang hari.

Kung ilang araw na binagtas ni Don Pedro ang kasukalan ng gubat. Nagpapahinga
lamang siya upang kumain at matulog sa paghahangad na makarating agad sa
patutunguhan. Nang sapitin niya ang rumaragasang ilog ay lalo siyang nagsikap na
iyon ay matawid. Sa kabilang pampang naroon ang Bundok Tabor na kanyang
hinahanap. Inakyat niya ang matarik na daanan ng Bundok Tabor. Abot-abot ang
kanyang hingal nang sapitin niya ang tuktok ng bundok. Kasalukuyang pinapawi
niya ang matindi niyang gutom nang may dumating na isang matanda at humihingi
sa kanya ng pagkain. Hindi niya ito binigyan ng pagkain.

Pinasok ni Don Pedro ang kakahuyan ng Bundok Tabor. Unti-unti nang lumatag
ang kadiliman nang matanawan ni Don Pedro ang isang kakaibang
puno. Lumalalim ang gabi at nabagot sa paghihintay ang prinsipe hanggang sa siya
ay dalawin ng matinding antok. Nang sumapit ang hatinggabi ay nakatulog na si
Don Pedro at hindi niya naulinigan ang pagaspas ng mga pakpak ng Ibong Adarna
na patungo sa punong pinagkakanlungan niya. Dumapo ito sa sanga ng puno sa
ibabaw ng tinutulugang lugar ni Don Pedro. Nang matiyak ng Ibong Adarna na
natutulog si Don Pedro ay nagsimula itong umawit ng buong lambing. Makapitong
ulit umawit ang Ibong Adarna at sa lambing ng mga awit ay humanda ang Ibong
Adarna upang matulog subalit ito ay dumumi muna. At sa ilalim ng puno ay
napatakan ng dumi ng ibon ang nahihimbing na prinsipe. Noon din ay naging bato
si Don Pedro at buong tiwasay na natulog ang Ibong Adarna na parang walang
nangyari.

Lumipas ang marami pang mga araw, at sa palasyo ay ipinatawag naman ni Haring
Fernando si Don Diego. Dinatnan ni Don Diego ang kanyang inang reyna at amang
hari na naghihintay. Sinabi ni Haring Fernando na ilang araw nang wala si Don
Pedro kaya siya ay nangangamba na baka hindi ito nagtagumpay kaya naman kay
Don Diego na ngayon nakasalalay ang kanyang kaligtasan. Buong-puso naman na
sumunod ang prinsipe sa hari. Naglakbay noon din si Don Diego. Sa kasamaang
palad ay sinapit din niya ang nangyari kay Don Pedro at naging bato din. Nabigo na
naman ang hari na magamot ang kanyang karamdaman.

Si Don Juan ay labis na nag-aalala sa kanyang mga kapatid. Ipinasya niyang

dumulog sa kanyang amang hari at nagpaalam na siya naman ang
maglalakbay. Aalamin niya kung ano ang nanyari sa kanyang mga kapatid at para
mahuli at maiuwi na din sa palasyo ang Ibong Adarna.

Hindi nag-aksaya ng panahon si Don Juan. Noon din, matulin niyang binagtas ang
madilim na kagubatan. Mula sa malagim na kagubatan ay walang gulat naman
niyang tinawid ang rumaragasang ilog at sinapit niya ang kabilang pampang na
walang anumang sakunang naganap. Kakain na lamang sana si Don Juan nang
mapalingon siya sa may kakahuyan sa pagkarinig sa panaghoy ng isang nilalang na
dumaraing. Likas na may busilak na kalooban si Don Juan kaya binigyan niya ito
ng pagkain. Tinanong ng matanda kung ano ang sadya ni Don Juan. Sinabi niya
ang dahilan ng kanyang paglalakbay, na hinahanap niya ang kanyang dalawang
kapatid at ang Ibong Adarna, na siyang tanging lunas sa kanyang amang may
karamdaman. Nang malaman ng matanda ang kanyang pakay, mahigpit na itong
nagbilin: Bago mo pangahasan ang paghuli sa Ibong Adarna ay makipagkita ka
muna sa ermitanyo na naninirahan sa isang kuweba sa Bundok ng Tabor.

Ang pag-akyat sa Bundok Tabor ay agad sinimulan ni Don Juan. Nang sapitin niya
ang tuktok ng bundok ay buong panggigilalas niyang nakita ang malaparaisong
pangitain doon at ang punong may mga dahong pilak na kanyang sadya. Tunay
siyang humanga sa kagandahang ibinihis ng kalikasan at sa luntiang kapaligirang
kanyang pinagmamasdan. Kapagdaka’y hinanap niya ang kuweba ng ermitanyo na
mahigpit na ibinilin ng matandang pulubi. Pinuntahan niya at magiliw siyang
tinanggap ng matandang ermitanyo. Ipinaghain pa siya ng nito ng
makakain. Namangha si Don Juan nang makita na ang inihain sa kanya ay siya
ding tinapay na inilimos niya sa matandang pulubi. Paanong ang tinapay na
ipinagkaloob niya sa ketongin ay naputa sa ermitanyo? Si Don Juan na din ang
sumagot sa kanyang sarling katanungan.

Sinabi sa kanya ng ermitanyo, Sapagkat naipamalas mo ang kabutihan ng kalooban

ng mga sandaling sapitin mo ang pook na ito ay nakatalaga ako ngayon na
tulungan kang mahuli ang Ibong Adarna.
Ang Ibong Adarna ay isang engkantadong ibon na hindi mahuhuli ng gayun-gayon
lamang. Mahiwaga ang kanyang awit at ang mapatakan ng kanyang dumi ay
nagiging bato.

Siya ay humahapon sa punong may mga pilak na dahon kung sumasapit na ang
hatinggabi. At sinumang naghihintay sa kanya ay napipilitang makatulog sa pitong
ulit na pag-awit sa ginagawa niya. Sa bawat awit niya ay nag-iiba ang anyo ng
kanyang mga plumahe. wika ng ermitanyo.
Binigyan siya ng ermitanyo ng pitong dayap. At mahigpit na ibinilin na: Sa bawat
awitin ng Ibong Adarna ay susugatan mo ang iyong bisig at pipigaan ng dayap ang
sugat upang sa kirot na mararamdaman ay hindi makatulog sa kabila ng
malambing niyang awit.
Pagkatapos ng pitong awit ay magbabawas ang Ibong Adarna bago matulog. Iwasan
mong mapatakan ka noon kundi ay magiging bato ka. Ang taling gintong ito ang
tanging mabisa upang siya ay talian.

At isang bagay pa, sa sandaling mahuli mo na ang Ibong Adrana ay sumalok ka ng

tubig sa bukal na malapit sa puno at ibuhos mo sa dalawang batong nasa ilalim ng
puno upang bumalik ulit sa dating anyo ang dalawa mong kapatid,sabi
ng ermitanyo bago umalis si Don Juan.
Si Don Juan ay nagtungo sa kinatitirikan ng puno sa Bundok ng Tabor. Inabot siya
doon ng hatinggabi sa paghihintay at di kawasa’y naulinigan niya ang pagaspas ng
mga pakpak na hudyat na ang Ibong Adarna ay dumarating na upang humapon sa
puno. Pagdapo sa sanga ay pitong ulit na umawit ang Ibong Adarna ng buong
tamis at lambing at pitong ulit na nag-iba ng anyo ang kanyang plumahe. Pitong
ulit din na sinugatan ni Don Juan ang kanyang bisig at pinigaan iyon ng dayap
upang hindi makatulog sa lambing ng mga awiting iyon.

Matapos dumumi ang Ibong Adarna ay natulog ito at agad namang inakyat ni Don
Juan. Pagkatapos niyang mahuli ang Ibong Adarna, pumunta agad siya sa ilog
upang kumuha ng tubig para ibuhos sa kanyang mga kapatid. Noon din ay
nagbalik sa kanilang dating mga anyo sina Don Pedro at Don Diego.
Gayon na lamang ang tuwa ni Don Juan nang muling makita ang kanyang mga
kapatid. Ipinaliwanag ni Don Juan ang buong pangyayari sa dalawang kapatid at
noon din ay pinagharian ang kanilang mga puso ng matinding inggit. Nang
magbukang liwayway, tinungo nila Don Juan ang kuweba ng ermitanyo upang
magpasalamat at magpaalam. Sila ay pinakain nito at ginamot din ang mga sugat
ni Don Juan. Pagkapahinga, ay pinauwi na sila ng ermitanyo at pinayuhang
walang manloloko o magtataksil isa man sa kanila.

Hindi sumunod sa ermitanyo ang dalawang prinsipe na si Don Pedro at si Don

Diego. Si Don Juan ay walang awang pinagtulungang bugbugin ng magkapatid na
pinaghaharian ng inggit at pag-iimbot.
 IKALAWANG BAHAGI
(Ang Buod ng “Ibong Adarna”)
Nang makita nilang wala ng lakas at halos hindi na humihinga si Don Juan,
kinuha nila ang Ibong Adarna. Iniwan ng dalawa ang inaasahan nilang
mamamatay na si Don Juan at matulin silang nagbalik sa kaharian ng
Berbanya.

Isang mabunying pagsalubong ang inukol ng mamamayan ng reyno ng

Berbanya sa dalawang animo’y mga bayaning nagbalik. Ngunit pagdating
nila doon ay lulugo-lugo na ang ibon at ayaw nitong umawit. Sinabi ng
Ibong Adarna na aawit lamang siya sa harap ng tunay na nakahuli sa kanya,
at ito ay si Don Juan na binugbog ng dalawang kapatid na prinsipe.

Si Don Juan naman ay halos di makatayo sa kanyang kalagayan dahil sa

natamo niyang matinding pambubugbog. Kaya’t siya’y matimtim na
nanalangin sa Birheng Maria upang siya ay tulungan. Parang tinugon
naman ang kanyang panalangin, dahil may dumating na isang matanda at
siya ay ginamot.

Agad na umuwi sa kaharian si Don Juan sa pangambang hindi niya

maabutang buhay ang kanyang amang hari. Pagdating ni Don Juan, noon
din ay pumailanglang at napuno ang buong silid ng matamis at malambing
na awitin ng Ibong Adarna. At sa pag-awit na iyon ng Ibong Adarna, agad na
gumaling ang karamdaman ni Haring Fernando.

Nagpatawag ng isang pagpupulong ang hari sa konseho. Napagkaisahan na

parusahan ang dalawang prinsipe sa pamamagitan ng pagtapon sa dalawa
upang hindi na makasama ni Don Juan. Ngunit sa kabaitang taglay ni Don
Juan ay hindi niya hinayaang maparusahan ang kanyang mga kapatid.

Dahil sa Adarna, gumaling si Haring Fernando, kaya naman pinabantayan

niya ang Ibong Adarna sa tatlo niyang anak. Kung sinuman ang
magpapakawala nito ay mapaparusahan ng kamatayan.

Sina Don Pedro at Don Diego ay likas na may kasamaang ugali. Isang gabi,
nang si Don Juan ang nagbabantay ay tila nakatulog. Marahang lumapit si
Don Pedro sa ibon at ito ay kanyang pinakawalan. Lumipad papalayo ang
Ibong Adarna sa kaharian ng Berbanya. Nang magising si Don Juan ay
laking pagtataka niya nang makitang wala na ang Ibong Adarna. Natakot si
Don Juan dahil alam niyang mapaparusahan siya ng
kamatayan. Napagpasiyahan ni Don Juan na umalis upang hanaping muli
ang Ibong Adarna.

Nang magising si Haring Fernando, nakita niyang wala na sa hawla ang

Ibong Adarna. Tinanong niya sina Don Pedro at Don Diego kung sino ang
nagpakawala sa Adarna. Ang isinagot ng dalawa ay si Don Juan. Akala ng
dalawa ay naisahan na nila ang kanilang bunsong kapatid ngunit dahil sa
nawawala si Don Juan, ay agad inutos ng amang hari sa kanila na hanapin
si Don Juan.

Nang natagpuan nila si Don Juan sa Bundok ng Armenia, napag-isip-isip

nina Don Pedro at Don Diego na kung isasama nila ang kapatid kay Haring
Fernando ay tiyak na malalaman nito ang totoong nangyari. Kaya naman
kinumbinse nilang dalawa na manirahan na lamang silang magkakapatid sa
Bundok ng Armenia. Doon ay wari’y wala silang lungkot na
dinaranans. Kung wala sila sa batis, sila ay nasa bukid. Isang araw ng
paglalakbay, nakakita sila ng balon. Gusto ni Don Juan na maabot ang
ilalim ng balon. Dahil si Don Pedro ang panganay ay siya ang nangunang
bumaba. Dahan-dahan siyang nagpatihog sa ilalim ng balon. May 30 dipa
pa lamang ang lalim at habang inaabot ang kalaliman nito, binatak na niya
ang lubid. Ito ang hudyat na siya ay hilahin na paitaas nina Don Diego at
Don Juan. Sumunod naman si Don Diego, ngunit nakakatatlong dipa pa
lamang ay umahon na siya.
 IKATLONG BAHAGI
(Ang Buod ng “Ibong Adarna”)

Si Don Juan naman ang sumubok magpatihulog sa balon. Narating

niya ang pinakamababang bahagi ng balon at kinalag niya ang tali upang
siya ay maglakad. Namangha siya sa pook na kanyang nakita at nabighani
nang makita niya si Donya Juana. Iniligtas niya ito mula sa kamay ng
higanteng nagbabantay dito. Hinikayat niyang umalis na si Donya Juana,
ngunit nag-atubili itong umalis sa dahilan na hindi niya maiiwan ang
kanyang bunsong kapatid na si Donya Leonora na hawak naman ng isang
serpiyenteng mabagsik na may pitong ulo. Sa palasyo nagpunta sina Don
Juan at Donya Juana. Namangha din si Don Juan sa kagandahan ni Donya
Leonora. Natalo ni Don Juan ang serpiyente. Dahil sa pagmamadali ay
naiwan ni Donya Leonora ang kanyang singsing na diyamante at ang nadala
lang niya ay ang kanyang alagang hayop na lobo.

Agad tinalian ni Don Juan sina Prinsesa Juana at Prinsesa Leonora para
mai-akyat palabas ng balon. Hinila naman nina Don Pedro at Don Diego ang
lubid pataas. Nagkagusto kaagad si Don Pedro kay Donya Leonora sa una
pa lamang pagkakita dito. Paalis na sila nang maalala ni Donya Leonora ang
naiwan niyang singsing na diyamante. Nagkusang-loob si Don Juan na
kunin ang singsing. Muli siyang bumababa sa balon, ngunit sampung dipa
pa lamang siyang nakakababa ay agad nang pinutol ni Don Pedro ang lubid.

Nalungkot ng labis si Donya Leonora sa nangyari kay Don Juan. Nang sila
ay aalis na, pinagbilinan niya ang kanyang alagang hayop na lobo na
tulungan nito si Don Juan. Nakarating ng maayos sina Don Pedro, Don
Diego, Donya Juana at Donya Leonora sa kaharian ng Berbanya. Ikinasal si
Don Diego kay Donya Juana samantalang si Don Pedro naman ay nabigo
ang pag-ibig kay Donya Leonora.

Nakarating ang lobo sa kinaroroonan ni Don Juan at ginamot nito si Don

Juan. Kinuha ni Don Juan ang singsing ni Donya Leonora at umuwi na ito
pabalik ng Berbanya. Sa paglalakad ni Don Juan, siya ay
napagod. Nagpahinga siya sa isang punongkahoy at nakatulog. Siya
namang pagdating ng Ibong Adarna, dumapo sa puno at nagsimulang
kumanta.
Ayon sa kanyang kanta, si Juan ay naaalala ni Donya Leonora. Ngunit,
mayroon pang mas maganda kay Donya Leonora. Ito ay si Donya Maria
Blanca na anak ni Haring Salermo ng kaharian ng Delos Cristal. Si Donya
Maria ay maipagkakapuri ni Don Juan sa kanyang amang Haring Fernando,
sabi pa ng awit ng Ibong Adarna.
 IKAAPAT NA BAHAGI
(Ang Buod ng “Ibong Adarna”)

Sa kaharian naman ng Berbanya ay nagdadalamhati si Donya Leonora sa

tila patay na si Don Juan dahil sa tagal ng pagkakawala nito.

Samantala, si Don Juan ay limang buwan nang naglalakbay. Sa kanyang

paglalakbay ay nakita niya ang isang ermitanyo na hanggang baywang ang
balbas. Binigyan ni Don Juan ang matanda ng kapirasong damit. Nagulat
ang ermitanyo pagkakita sa damit, sabay sinabi nitong, Hesus na Panginoon
ko, isang galak ko na itong pagkakita sa baro Mo.
Ipinaliwanag ni Don Juan sa ermitanyo kung anong dahilan at siya
naparoon sa lugar na iyon. Ayon sa kanya, hinahanap niya ang kaharian ng
Delos Cristal, ngunit wala naman nakakaalam kung saan ito. Sinabi ng
ermitanyo na magpunta siya sa ikapitong bundok na kinaroroonan ng isang
matandang ermitanyo at doo'y magtanong.

Nang makarating na siya sa matandang ermitanyo, tinanong niya kung saan

makikita ang kaharian ng Delos Cristal. Ngunit hindi din alam nito kung
saan matatagpuan iyon. Kaya’t tinanong ng ermitanyo ang kanyang mga
alagang ibon at isang agila. Sinabi ng agila kung saan matatagpuan ang
kaharian. Laking tuwa ni Don Juan dahil makikita na niya ang kaharian ng
Delos Cristal at higit sa lahat si Donya Maria Blanca na may higit na
kagandahan.

Sumakay si Juan sa likod ng agila at sila ay lumipad na. Narating nila ang
kaharian ng Delos Cristal. Sinabi ng agilakay Juan na huwag kakalimutan
ang kanyang bilin: Mamayang ika-apat, ang tatlong prinsesa ay maliligo at
nakadamit na kalapati. Ikaw ay magtago at huwag magpapakita. Pagkasabi
ng kanyang habilin, lumipad na ang agila. Iniwan na sa kaharian ng Delos
Cristal si Juan.
Dumating nga ang tatlong prinsesa sa oras na binanggit ng agila. Ang
kagandahan ni Donya Maria ay talagang kaakit-akit. Sabay-sabay na naligo
ang tatlong prinsesa. Habang naliligo, lumabas ang kapilyuhan ni Don Juan
at tinago ang damit ni Donya Maria.
Pagkaraan ng ilang sandali, natapos na sa paliligo ang tatlong prinsesa. At
nagsimula nang magbihis ngunit hindi makita ni Donya Maria ang kanyang
damit, kaya siya nagalit.

Pagkaraan ng ilang sandali, lumabas na si Don Juan, sabay lumuhod sa

harap ni Donya Maria. Kaagad sinabi ni Juan ang kanyang pag-ibig kay
Maria. Pinatayo siya ni Donya Maria Juan at marahang sinabihan ito na
tingnan niyang mabuti ang mga batong nakabakod sa palasyo. Ang mga
iyon ay mga taong naengkanto ng kanyang ama : mga prinsipe, kabalyero at
konde. Naging bato sila dahil hindi sila nakatupad sa iniatas ng kanyang
amang hari.

Sinabi ni Maria kay Juan, Mamayang ika-lima, ang aking ama ay magigising
at ikaw ay makikita. Kapag tinanong ka kung ano ang sadya mo
dito. Sabihin mong hihingin mo ang kamay ng isa sa mga prinsesa. Kapag
niyaya kang pumanik sa palasyo ay tumanggi ka sapagkat mamamatay
ka. Kung ikaw ay magpapatuloy, kahit na ano ang ipagawa sa iyo ng aking
ama ay tanggapin mo. Ako ang bahala!

Pagkaalis ng prinsesa, nagising si Haring Salermo. Kaagad ngang nakita si

Juan. Kinumbida ng hari si Juan na pumanik sa palasyo ngunit gaya ng
ibinilin ni Donya Maria, tumanggi si Juan. Sinabi ni Don Juan na nais
niyang hingin ang kamay ng isa sa mga prinsesa at nakahanda siyang
sundin ang anumang iutos ng hari.

Kaya naman tinawag ni Haring Salermo ang isang utusan at nagpakuha ng

isang salop ng trigo. Binigyan niya ng isang mahigpit na pagsubok si
Juan. Inutusan niyang tibagin ni Don Juan ang bundok at patagin
iyon. Pagkatapos ay isabog ang trigo. Sa gabi ding iyon ay anihin at gawing
tinapay. Ang tinapay na magagawa ay kailangang nasa hapagkainan na niya
pagdating ng umaga.

Pagkakuha ni Juan ng trigo, agad siyang umuwi. Hinintay ni Donya Maria

na makatulog ng mahimbing ang lahat. Nagtungo siya sa bahay ng potrero
na siyang pook tipanan nila ni Juan. Kaagad na sinabi ni Juan kay Maria
ang ipinagagawa ng hari. At gaya ng naipangako ni Maria kay Juan na siya
ang bahala sa lahat ng iutos ng kanyang ama, agad na naisakatuparan ang
lahat ng hiling ni Haring Salermo.
Si Haring Salermo ay nagtataglay ng kapangyarihan ng mahika negra
samantalang si Donya Maria ay mahika blanka ang taglay. Daig niya ang
kapangyarihan ng kanyang amang hari.

Nagulat si Haring Salermo nang makita niya kinabukasan ang mainit na

tinapay sa ibabaw ng kanyang mesa. Ipinatawag niya si Don
Juan. Ipinakita ni Haring Salermo ang isang prasko na mayroong 12
negrito. Ipinaliwanag ng hari na kanyang pakakawalan ang mga negrito sa
karagatan. Ang mga pinakawalang mga negrito ay kailangang niyang
hulihing isa-isa hanggang kinabukasan. Sa isip-isip ng hari, mahihirapan si
Don Juan. Ngunit hindi naman kinabahan si Juan sapagkat alam niyang
hindi siya pababayaan ni Donya Maria.

Nang gabi ding iyon ay muling nagpunta si Donya Maria sa bahay ng

potrero. Ipinagtapat ni Juan ang ikalawang pagsubok ng hari. Nagpunta
silang dalawa sa dagat at tinawag ni Maria ang lahat ng mga negrito na
magbalik sa loob ng prasko. Kinabukasan, natupad ang kagustuhan ni
Haring Salermo. Ipinatawag niyang muli si Don Juan upang bigyan muli ng
mahirap na pagsubok. Sinabi ng hari kay Don Juan na ang bundok na
nakikita niya ay kailangang ilagay sa gitna ng dagat. Pagkatapos ay gawing
kastilyo at bukas din ng umaga ay kailangang makita ng hari. Kailangang
lagyan din ni Juan ng tuwid na daanan magmula sa palasyo hanggang
kastilyo. Tumango na lamang si Juan.

Lahat ng pinag-utos ng hari ay ginawa ni Donya Maria. Pagkagising ng hari

ay agad niyang tiningnan ang kastilyo. Laking pagtataka ng hari kung saan
kinukuha ni Don Juan ang kanyang kapangyarihan. Noon lamang siya
natalo.

Kinabukasan, naglahong parang bula ang kastilyong ginawa. Kaya naman

ipinatawag muli ni Haring Salermo si Don Juan. Nabanggit ni Haring
Salermo na sa pamamasyal ay nahulog niya ang kanyang singsing sa
dagat. Kailangang makuha iyon ni Don Juan.

Ang tanging paraang ginawa nina Maria at Juan ay tadtarin ang katawan ni
Maria. Ang mga parte ng katawan na tinadtad ay naging mga isda na
hahanap sa singsing ni Haring Salermo. Malinaw na inihabilin ni Maria kay
Juan na magbantay sa kanyang pagbalik at huwag itong matutulog. Ngunit
nakatulog si Juan. Kaya walang kumuha ng singsing sa iniabot ni
Maria. Umahon si Donya Maria na ang katawan ay patang-pata. Natauhan
si Don Juan sa kanyang pagkakamali. Sa kabila ng nagawang pagkukulang
ni Juan, mahal pa rin siya ni Donya Maria at hindi pa rin nito matitiis na
siya'y hatulan ng kanyang ama. Muling inulit ni Don Juan ang pagtadtad sa
katawan ni Donya Maria, subalit sa ikalawang pagkakataon ay hindi niya
namalayang may tumalsik na daliri ni Donya Maria. Kaya sa kabila ng
naging tagumpay ni Donya Maria na kunin ang diyamanteng singsing, ang
pagmamadaling iyon ni Don Juan sa pagtadtad ay nagdulot ng isang
napakalaking pagkakamali. Nang umahon si Donya Maria at maging taong
muli, kulang ng dulo ang kanyang isang daliri.

Kinabukasan, nadukot ng hari ang singsing sa ilalim ng kanyang unan gaya

ng kanyang kagustuhan. Subalit hindi pa rin lubos na nasiyahan si Haring
Salermo na naibalik sa kanya ang singsing na diyamante. Muli niyang
ipinatawag si Don Juan para muling utusan.

Ako'y may kabayong sadyang ilap at kay lupit, nais kong siya'y paamuhin
mo. ang utos ng hari kay Don Juan. Sa unang pagkakataon ay
nagulumihan si Donya Maria nang malaman ang bagong pinag-uutos ng
kanyang ama kay Don Juan. Sinabi niya na ang kabayong kailangang
paamuhin ni Juan ay walang iba kundi si Haring Salermo rin na
nagbabalatkayong kabayo. Kaya naman, tinuruan na lamang niya si Don
Juan kung paano mapapa-amo ang kanyang amang nagbabalatkayong
kabayo. Ginawa ni Don Juan ang lahat ng paraang sinabi ni Donya Maria
upang mapaamo ang mabagsik na kabayo. Mahigpit ang hawak niya sa
renda upang hindi tuluyang makalipad ito habang patuloy na nakapreno ang
kabayo sa tulong naman ni Donya Maria.
 IKALIMANG BAHAGI
(Ang Buod ng “Ibong Adarna”)
Kinaumagahan ay ipinatawag ni Haring Salermo si Don Juan. Masasakit ang
katawan ng hari pero panahon na upang ipagkaloob niya ang isang anak sa
prinsipe. Ang sabi ng hari kay Don Juan ay: Yamang naisakatuparan mo ang lahat
nang inutos ko, mamili ka ngayon sa aking tatlong anak.
Sinamahan ng hari si Don Juan sa tatlong kuwartong magkakatabi at sadyang may
tablang inilapat na may butas na tanging hintuturo lamang ng bawat bawat
prinsesa ang makikita ni Don Juan at hindi ang kagandahan ng mga ito. Agad
namang pinili ni Don Juan ang kamay ni Donya Maria, na may palatandaan ng
kanyang naging malaking pagkakamali.

Nagalit ang hari sa dahilang si Donya Maria ay ang kanyang paboritong anak. Kaya
naman, binalak niyang ipatapon si Don Juan sa Inglatera para sa kapatid nito siya
ipakasal. Pero mabilis na nagtanan si Donya Maria at Don Juan. Dahil sa galit
ng hari, isinumpa niya si Donya Maria, Ikaw nawa ay malimutan ni Don
Juan. Ikaw ay kanyang pababayaan at pakakasal siya sa iba. Sumpang naulinigan
ni Donya Maria kaya't labis ang kanyang pag-aalala nang magpasya si Don Juan na
iwanan muna siya para magtungo sa palasyo. Kaya naman mahigpit siyang
nagbilin na huwag titingin at lalapit si Don Juan sa sinumang babae sa palasyo
upang hindi siya magawang limutin nito.
Hindi na nakita ni Haring Salermo ang katuparan ng kanyang sumpa. Siya ay
nagkasakit dahil sa matinding dalamhati na naging dahilan ng kanyang
pagkamatay.

At nagbalik nga ng kaharian ng Berbanya si Don Juan upang hingin ang bendisyon
ng amang hari. Ang sabik at matagal nang naghihintay na si Donya Leonora ay
lumapit kay Juan. Dahil dito, iglap at nakalimot si Don Juan sa kanyang
binitiwang pangako kay Donya Maria, isang katuparan ng sumpa ni Haring
Salermo.

Hindi nagtagal ay itinakda ang kasal nina Don Juan at Donya Leonora. Samantala,
natuklasan na ni Donya Maria ang kataksilan ni Don Juan dahil sa gagawing
pagpapakasal sa ibang prinsesa. Nag-alimpuyo sa galit ang kanyang dibdib.

Lulan ng karosang ginto, nagpanggap na emperatriz si Donya Maria upang dumalo

sa kasal nina Don Juan at Donya Leonora. Nang dumating si Donya Maria na
naka-bihis emperatriz, namangha ang lahat. Maganda ang gayak ni Maria at litaw
ang kanyang kagandahan. Ang pakay niya ay pigilin ang pag-iisang dibdib ng
dalawa. Malugod na tinanggap ni Haring Fernando ang pagdalo ng
emperatriz. Subalit hindi nakilala ni Don Juan na ang emperatriz ay walang iba
kundi si Donya Maria. Nakiusap si Donya Maria sa hari na bago ikasal sina Don
Juan at Donya Leonora ay magdaos muna ng munting palabas sa harap ng
lahat. Sa pamamagitan ng dula-dulaan ay nagawang isalaysay ng mga negrito at
negrita ang lahat ng pinagdaanang hirap ni Don Juan sa mga pagsubok na ibinigay
ni Haring Salermo. Pinalo ng negrita ang negrito at tinanong kung naaalala nito
ang mga ginawang pagtulong ni Donya Maria sa kanya sa kaharian ni Haring
Salermo na kanyang ama. Sa tuwing papalo ang negrita ay hindi nasasaktan ang
negrito kundi ay si Don Juan. Kaya naman, unti-unting nagbalik ang mga alaalang
nangyari sa kanila ni Donya Maria. Noon din ay pinatotohanan ni Don Juan na ang
lahat ng nasaksihang dula-dulaan ng mga negrito at negrita sa palasyo ay pawang
mga katotohanan. Sa wakas hindi rin nabigo ang sobrang pagkakagusto ni Don
Pedro kay Donya Leonora dahil silang dalawa din ang tuluyang nagpakasal.

Si Don Juan naman ang nagpakasal kay Donya Maria. Hiniling nila na kay Don
Pedro na lamang ibigay ang trono sa kadahilanang sila ni Don Juan at Donya Maria
ay nakatakdang pagharian ang monarka ng Delos Cristal. Kaya pagkatapos ng
kasalan ay umuwi na sila sa kaharian ng Delos Cristal. Nagkaroon ng isang pista
para ipagdiwang ang pagluwalhati sa Bathala. Kalakip na rin ang dalangin para sa
mga yumaong kapatid at magulang ni Donya Maria. At ang mga na-engkantong
mga prinsipe, kabalyero at konde ay inalisan na ni Donya Maria ng sumpa. At ang
lihim na pinaka-iingatan ng mga magulang ni Donya Maria ay kanya ring inilantad
na. Nagbalik sa pagiging leon at tigre ang mga utusan at nagsilantaran ang mga
tunay na tao na nagtatagong kasangkapan sa loob ng palasyo. Itinanghal na hari at
reyna si Don Juan at Donya Maria sa kaharian ng Delos Cristal. Siyam na araw
ang ginanap na pista. Di magkamayaw sa kasiyahan ang mga taong-bayan. Sa
bagong pamamahala ni Don Juan ay tanging kaayusan ng kaharian ang
hinahangad. At dahil sa kanilang mabuting pamumuno sa kaharian, sila ay lalong
minahal ng taong bayan.

Ang salaysay at hiwagang nakabalot sa dalawang reyno ay maligayang winakasan

ng malamyos na awitin ng Ibong Adarna.
 UNANG BAHAGI
(Buod)

Aralin 1 Ang Berbanya

Aralin 2 Ang Karamdaman ng Hari
Aralin 3 Ang Paglalakbay ni Don Pedro
Aralin 4 Ang Kabiguan ni Don Diego
Aralin 5 Ang Pakikipagsapalaran ni Don Juan
Aralin 6 Ang Leprosong Ermitanyo
Aralin 7 Ang Kagila-gilalas na Ibong Adarna
Aralin 8 Ang Kaligtasan ng Dalawang Kapatid
Aralin 9 Ang Mahiwagang Katotohanan
 IKALAWANG BAHAGI
(Buod)

Aralin 10 Ang Katampalasan nina Don Pedro at Don Diego

Aralin 11 Ang Panalangin ng Prinsipe
Aralin 12 Ang Kaligtasan
Aralin 13 Ang Pagbabalik ni Don Juan
Aralin 14 Ang Muling Pagtataksil
Aralin 15 Ang Muling Paglisang ng Bunsong Prinsipe
Aralin 16 Ang Bagong Paraiso
Aralin 17 Ang Mahiwagang Balon ng Armeya
 IKATLONG BAHAGI
(Buod)

Aralin 18 Ang Kaakit-akit na si Donya Juan

Aralin 19 Ang Higanteng Bantay
Aralin 20 Ang Prinsesang Higit na Kaibig-ibig
Aralin 21 Ang Serpyenteng May Pitong Ulo
Aralin 22 Ang Panibagong Panlilinlang
Aralin 23 Ang Lobong Engkatada
Aralin 24 Ang Muling Pagkikita ng Ibong Adarna at ni Don JuanAng
Pagtuklas ng Bagong Daigdig
Aralin 25 Ang Pagtuklas ng Bagong Daigdig
Aralin 26 Ang Panangis ni Leonora
 IKAAPAT NA BAHAGI
(Buod)

Aralin 27 Ang Ikapitong Bundok

Aralin 28 Ang Higanteng Agila
Aralin 29 Ang Pagdating sa Reyno delos Cristales
Aralin 30 Ang Prinsesang si Maria Blanca
Aralin 31 Ang Unang Pagsubok ni Haring Salermo
Aralin 32 Ang Ikalawang Pagsubok
Aralin 33 Ang Bundok
Aralin 34 Ang Kastilyo
Aralin 35 Ang Diyamanteng Singsing
Aralin 36 Ang Kabayo
 IKALIMANG BAHAGI
(Buod)

Aralin 37 Ang Pagpili

Aralin 38 Ang Pagtakas sa Reyno delos Cristales
Aralin 39 Ang Sumpaan
Aralin 40 Ang Paglimot sa Sumpa
Aralin 41 Ang Pagbawi sa Puso ni Don Juan
Aralin 42 Ang Dula-Dulaan sa Plasyo
Aralin 43 Ang Parusa sa Taksil na Puso
Aralin 44 Ang Pagbabalik ng Alaala
Aralin 45 Ang Masayang Yugto
Aralin 46 Ang Hari at Reyna ng Reyno delos Cristales