UNIVERZITET U SARAJEVU

FAKULTET POLITIČKIH NAUKA

Odsjek POLITOLOGIJA

Šifra predmeta: Naziv predmeta: EVROPSKI REGIONALIZAM

Nivo: II ciklus studija Godina:I Semestar:VII Broj ECTS:6
Status: obavezan; odsjek Broj sati sedmično: 3+2 Ukupan broj sati:
za politologiju
Odgovorni nastavnik: prof.dr. Elmir Sadiković
E – mail: elmir.sadikovic@fpn.unsa.ba;
Konsultacije: ponedjeljak 10.00-12.30h; četvrtak 10.00 – 12.30h
Konsultacije: /

1. CILJ I SADRŽAJ PREDMETA

Regionalna politika je jedna od politika Evropske Unije koja bitno utiče na ubrzanje socijalnog i
ekonomskog razvoja regija koje zaostaju u odnosu na cjelinu razvoja Evropske unije. To iskazuje i
činjenica da se oko 1/3 budžeta Evropske Unije usmjerava na regionalni razvoj, međuregionalnu
saradnju a posebno na razvoj manje razvijenih regija. Koncept regionalizacije unutar evropskih država
kojeg provodi Evropska Unija, obzirom na specifičnosti identiteta regija, ima važne društvene i političke
ciljeve u pogledu očuvanja i afirmacije različitosti identiteta. Sve države članice Evropske Unije imaju
uspostavljenu regionalnu strukturu. Takođe, sve države koje su u procesu ispunjavanja uslova za
sticanje statusa kandidata za članstvo u Evropskoj uniji u prvoj fazi integracije se suočavaju sa
potrebom definisanja statističkih regija ili NUTS regija prema matrici Eurostata ili na temelju sporazuma
sa Uredom Evropske unije za statistiku. To je preduslov za pristup strukturnim fondovima, projektima
regionalnog razvoja i programima kohezije. Istovremeno, države imaju mogućnost da koriste fondove,
programe i projekte za podršku integraciji Evropske unije po osnovu formiranja prekograničnih regija ili
euroregija. Od ključnog je značaja za svaku državu koja teži postati punopravnom članicom Evropske
Unije da uspostavi svoju nacionalnu politiku regionalnog razvoja i prekogranične saradnje koja bi bila
integralni dio politike regionalnog razvoja Evropske Unije. Očekivanja i zahtjevi Evropske komisije
odnose se na obavezu da zemlje kandidati, odnosno zemlje na putu sticanja tog statusa politiku i ciljeve
regionalnog, prostornog razvoja, usklade s evropskim ciljevima, kao i da u nacionalnom zakonodavstvu
i drugim dokumentima ugrade određene mehanizme za usklađivanje svojih interesa s interesima
Evropske Unije i interesima drugih zemalja članica. Jedan mehanizam u ovom smislu je da se postupak
pripreme, izrade, usvajanja i implementacije dokumenata regionalizacije i regionalnog razvoja temelji
na načelima pravne i socijalne države, finansijske opravdanosti i demokratskog društva. Drugi
mehanizam je poštivanje međunarodnih preporuka, direktiva, ugovora i konvencija. Od potencijalnih
članica se očekuje da ocijene stanje regionalnog razvoja, odrede vlastite ciljeve i politiku, i da potom te
ciljeve i politiku usklade s interesima Evropske Unije. Usvajanje i implementacija nacionalne politike
regionalnog razvoja koja je zasnovana na principima regionalne politike Evropske Unije zapravo je
ključni preduslov za pristup strukturnim fondovima Evropske Unije. U tom kontekstu jedan od
temeljnih ciljeva ovog modula je ovladavanje osnovama politike regionalnog razvoja Evropske Unije i
istraživanje mogućnosti regionalizacije Bosne i Hercegovine u procesu njene integracije u Evropsku
Uniju. Poseban aspekt istraživanja odnositi će se na genezu istorijskog razvoja regionalnih cjelina u
Bosni i Hercegovini i uspostavu savremenog modela regionalne strukture Bosne i Hercegovine u
primjeni koncepta regionalnog razvoja Evropske Unije.
1.1. Preduslovan predmet: /
1.2. Osnovne tematske Pojam regije, fenomen regionalizma i proces regionalizacije
jedinice
Politika regionalnog razvoja EU
Modeli regionalizacije država članica EU
Politike regionalnog razvoja zemalja Zapadnog Balkana
Regionalizacija i regionalni razvoj BiH u procesu evropskih
integracija
1.3. Rezultati učenja Studenti će steći osnovna znanja o politici regionalnog razvoja Evropske
unije, različitim oblicima regionalizacije država članica Evropske unije a
posebno o mogućnostima oblikovanja pravne i institucionalne osnove
regionalnog razvoja Bosne i Hercegovine u procesu integracije u Evropsku
uniju kao važne pretpostavke ekonomskog i socijalnog razvoja države
Bosne i Hercegovine.

2. ORGANIZACIJA NASTAVE I OCJENJIVANJA

Opis aktivnosti %
2.1. Način izvodjenja Ex katadra 60%
nastave Tematske diskusije 40%
Učešće u ocjeni %
2.2. Sistem ocjenjivanja Midterm 30% (max. 30 bodova)
Seminarski rad, 15% (max. 15 bodova)
Prisustvo i aktivnost u nastavi 5% (max 5 bodova)
Završni ispit 50% (max. 50 bodova)
2.3. Procjena znanja Midterm: (7. sedmica)
studenata Završni ispit (završni, popravni i septemabrski ispitni rok):

2.4. Ocjenjivanje 10 (A) - 95-100 bodova

9 (B) - 85-94 bodova
8 (C) - 75-84 bodova
7 (D) - 65-74 bodova
6 (E) - 55-64 bodova
5 (F, FX) - manje od 55 bodova

3. LITERATURA

Obavezna literatura:

1. E. Sadiković, Evropa regija – kohezijska politika EU i

Zapadni Balkan, TKD Šahinpašić, Sarajevo, 2014.
2. J. Osmanković-M. Pejanović: Euroregije i Bosna i
Hercegovina; Fakultet političkih nauka Sarajevo – Centar
za razvoj lokalne i regionalne samouprave; Sarajevo
 2006. godina

Dodatna literatura:

1. Komšić, Jovan (2007), Principi evropskog regionalizma, Novi Sad:

Asocijacija
multietničkih gradova jugoistočne Evrope – Philia
2. Pajvančić, Marijana (2009), Ustavni okvir regionalne države –
primer Srbije,
Novi Sad: Centar za regionalizam
3. Milardović, Anđelko (1995) Regionalizam kao europski izazov,
Osijek: Panliber
4. Pejanović,M.,Sadiković, E. (2010) Lokalna i regionalna
samouprava u Bosni i
5. Hercegovini, Sarajevo: TKD Šahinpašić;
6. Pejanović, M. (2010) Ogledi o državnosti i političkom razvoju
Bosne i Hercegovine, Sarajevo: TKD Šahinpašić;
7. Zbornik radova: Euroregije i jugoistočna Evropa (2008), Sarajevo:
Odjeljenje
društvanih nauka Akademije nauka i umjetnosti Bosne i
Hercegovine/Centar za
razvoj lokalne i regionalne samouprave Fakulteta političkih nauka
u Sarajevu/Ekonomski institut Sarajevo.
8. Statistička (NUTS) regionalizacija Bosne i Hercegovine (2009)
Grupa autora: Osmaković, Somun – Kapetanović, Domazet, Resić,
Halilbašić, Pejanović; Sarajevo: Ekonomski institut i Odbor za
ekonomske nauke Akademije nauka i umjetnosti Bosne i
Hercegovine.
9. Grupa autora (2001), Ogledi o regionalizaciji, Subotica: Centar
lokalne demokratije
10. Josip Kregar, Vedran Đulabdić, Đorđe Gardašević, Ana Marija
Musa, Slaven Ravlić, Tereza Rogić Lugarić (2011), Decentralizacija
11. Blažević, R. (2010), Prijedlog nove regionalizacije Republike
Hrvatske, u Barbić J. (ur.), Nova hrvatska lokalna i regionalna
samouprava, Zagreb, HAZU.
12. Grupa autora, Savremena država (2006), Beograd: Fakultet
političkih nauka/Konrad Adenauer Stftung.
13. Osmanković, Jasmina (2001), Regionalizacija – teorija i praksa,
Sarajevo: Beta
14. Pejanović M.(2005) Politički razvitak Bosne i Hercegovine u
postdejtonskom periodu, Sarajevo: TKD Šahinpašić
15. Scott, L. Greer (2006), Territory, Democracy and Justice –
Regionalism and Federalism in Western Democracies, New York:
PALGRAVE MACMILLAN
16. Swenden, Wilfried (2006) Federalism and Regionalism in
Western Europe – a comparative and thematic analysis, New
York: PALGRAVE MAKMILLAN
 IZVEDBENI PLAN NASTAVE I VJEŽBI

Radna Datum/sat Naziv tematske cjeline Plan vježbi Datum

sedmica /sat
1. Explanacija syllabusa Vježbe se
održavaju u
zadnjem času
termina nastave
2. Pojam regije, regionalizma i regionalizacije
3. Federalizam i regionalizam u zemljama
zapadne Evrope
4. Politika regionalnog razvoja EU
5. Nomenklatura teritorijalnih statističkih
jedinica
6. Prekogranična saradnja i koncept euroregije
7. MIDTERM
8. Model regionalizacije Kraljevine Španije
9. Model regionalizacije Republike Italije
10. Model regionalizacije SR Njemačke
11. Model regionalizacije Republike Francuske
12. Regionalizacija i regionalni razvoj država
zapadnog Balkana
13. Historijski razvoj regija u BiH
ZAVRŠNI ISPITI
Ispiti se obavljaju u terminima i salama
predavanja prema tekućem rasporedu – u
skladu sa akademskim kalendarom
2017./2018. god.