Rewolucja francuska

(1789 – 1799)
 Sytuacja we Francji w XVIII w.

Francja w XVIII w. była jedną z najważniejszych potęg europejskich, miała duże

znaczenie polityczne. Potężna armia i flota umożliwiały prowadzenie gospodarki
kolonialnej i angażowanie się w wojny.

 Głowa państwa w XVIII wieku:

 Ludwik XVI:

 Wnuk Ludwika XV,

 Dynastia Burbonów,
 1754 – 1793,
 Objął rządy w momencie kryzysu finansowego i gospodarczego,
 Próbował wprowadzić reformy, lecz duchowieństwo i szlachta stawiały
temu opór,
 Zaangażował się w walkę o niepodległość Stanów Zjednoczonych,
 Po wybuchu wojny z Austrią został aresztowany i oskarżony o sprzyjanie
wrogom Francji, skazano go na śmierć,
 Nie był rozsądnym królem, bogacił się na poddanych i o nich nie dbał,
 Ludwik XVI uwielbiał rzemiosło, polowania, chodzenie po dachach, dużo
jadł i pisał pamiętnik,
 Był pantoflarzem, żona miała ogromny wpływ na jego działania i
traktowała go z góry.

 Maria Antonina:

 Córka Marii Teresy, żona Ludwika XVI,

 Dynastia Habsburgów,
 Nie cieszyła się poparciem ludu, plotkowano o niej z nienawiścią,
mówiono, że odpowiedziała biednym Francuzom, nie mającym chleba, by
jedli ciastka (w rzeczywistości nigdy tego nie mówiła),
 Uwielbiała bogactwo, wydawała ogromne sumy pieniędzy na różnego
rodzaju luksusy, suknie, biżuterię,
 Bardzo lubiła hazard i teatr.
  Problemy we Francji:

 Trudna sytuacja gospodarcza w drugiej połowie XVIII w.

 Król żył w luksusach (duże pieniądze)
 Pomoc koloniom amerykańskim, które walczyły o niepodległość

 Trudna sytuacja ludności - liczne klęski żywiołowe w kraju (susze, burze,

gradobicia), zaraza, sroga zima (1788/1789) – głód wśród społeczeństwa, bieda.

 Upadek autorytetu monarchy, Ludwik XVI nie zauważał potrzeby zmiany ustroju
politycznego, reform. Francuzi widzieli w jakim bogactwie żyje król, oprócz tego
filozofowie oświeceniowi zachęcali do wyrażania swojego sprzeciwu, dlatego
ludność krytykowała monarchę i sprzeciwiała się uprzywilejowaniu szlachty oraz
duchowieństwa.

 Podział społeczeństwa na stany (podział feudalny):

Szlachta Duchowieństwo Stan trzeci (chłopi, biedota

miejska, burżuazja)
 Stanowiła 1%  Stanowiło 1%  Stanowił najliczniejszą grupę
ludności, ludności, ludności - 98%,
 Cieszyła się licznymi  Cieszyło się  Pozbawiony praw politycznych,
przywilejami, nie przywilejami,  Nakaz płacenia podatków,
musiała płacić prawie w ogóle  Warstwa ta była bardzo
podatków, nie musiało płacić zróżnicowana, w jej skład
 Wyłączne prawo do podatków, wchodzili:
obejmowania  Utrzymywało się z  Chłopi,
najwyższych dziesięcin i  Biedota miejska,
stanowisk kościelnych jałmużny,  Burżuazja – zamożni,
i wojskowych,  Należało do nich wykształceni mieszczanie np.
 Dzieliła się na: 10% ziemi w bankierzy, przemysłowcy,
 Arystokrację – kraju. bogaci kupcy, adwokaci,
przebywała na lekarze, nauczyciele.
dworze
królewskim w
Wersalu,
 Szlachtę
Urzędniczą –
kupowała sobie
tytuły i urzędy.
 Wybuch rewolucji francuskiej:

a) Zwołanie Stanów Generalnych.

W związku z problemami w państwie, także tymi finansowymi, król chciał

podwyższyć podatki. Niestety jego słaby autorytet nie pozwolił na dokonanie
zmian, postanowił więc zwołać po 175 latach posiedzenie Stanów Generalnych, w
którym mieli wziąć udział przedstawiciele wszystkich stanów.

Obrady Stanów Generalnych rozpoczęły się 5 maja 1789 r. w Wersalu. Król chciał
jedynie uchwalić nowe podatki, natomiast reprezentanci trzeciego stanu dążyli do
podjęcia bardziej znaczących decyzji dot. zmian w państwie.

Mimo, że w zgromadzeniu miały brać udział wszystkie stany, król od początku

lekceważył przedstawicieli stanu trzeciego. Nie pozwolił mu na udział we
wspólnym posiedzeniu króla ze szlachtą.

b) Powstanie Zgromadzenia Narodowego.

Wówczas stan trzeci ogłosił się Zgromadzeniem Narodowym, czyli reprezentacją

całego narodu. Kiedy pod pozorem remontu król zamknął buntownikom salę
obrad, zajęli salę do gry w piłkę. Wkrótce do Zgromadzenia Narodowego zaczęli
dołączać przedstawiciele szlachty i duchowieństwa. Razem zadeklarowali, że
celem ich spotkania ma być uchwalenie konstytucji. Zgromadzenie Narodowe
zostało nazwane Zgromadzeniem Konstytucyjnym, czyli Konstytuantą.

c) Mobilizacja armii przez króla.

Król rozpoczął mobilizację armii w okolicach Paryża i Wersalu. Mieszczanie

obawiali się, że władca zamierza zaatakować Konstytuantę. Zgromadzenie
powołało w mieście oddziały milicji, które wyposażono w karabiny oraz piki.

d) Atak na Bastylię.

14 lipca 1789 r. uzbrojony tłum zaatakował i zdobył Bastylię. Więzienie to było

symbolem absolutyzmu, a atak na nie uznaje się za początek Wielkiej Rewolucji
Francuskiej.

e) Odpowiedź króla na bunt ludności.

Przerażony tymi wydarzeniami król obiecał wycofać swoje wojska z Paryża oraz
zalegalizować milicje, jako Gwardię Narodową. Na jej czele stanął generał znany z
 udziału w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych - Marie Joseph de La
Fayette (mari żoze de la fajet). Władca powrócił z Wersalu do Paryża i na znak
pojednania przypiął z buntownikami symbol rewolucji – trójkolorową kokardę.

f) Zmiany w państwie:
 Uchwalenie dekretu znoszącego przywileje stanowe i likwidującego
obciążenia dla chłopów,
 Początek prac nad konstytucją, wydanie jej aktu wstępnego – Deklaracji praw
człowieka i obywatela, zgodnie z tym dokumentem:
 Poddani zyskali prawo sprzeciwiania się rządom monarchy,
 Najważniejsze zasady – wolność, równość i braterstwo,
 Wprowadzenie wielu reform:
 likwidacja prowincji i podział państwa na 83 departamenty,
 ujednolicenie systemu wag i miar,
 zniesienia cła wewnętrznego.
 Przejęcie dóbr kościelnych przez państwo i wyznaczenie pensji księżom.

g) Uchwalenie konstytucji 3 września 1791 r.

 Przekształcenie się Francji w monarchię konstytucyjną,
 Władza ustawodawcza – Zgromadzenie Prawodawcze,
 Władza wykonawcza – król (pierwszy obywatel).