NGHIÊN CỨU TIỀM NĂNG XÂY DỰNG  

MÔ HÌNH ĐÔ THỊ SINH KHỐI HUYỆN CỦ CHI, TP.HCM 

Võ Dao Chi
Khoa Môi Trường, Đại Học Bách Khoa TP.HCM
Nguyễn Thị Vân Hà*
Sở Khoa Học Công Nghệ TP.HCM
Nguyễn Tuấn Thành
Sở Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn TP.HCM
Nguyễn Phước Trung

Tóm tắt
Bài báo cáo tập trung nghiên cứu vào hiện trạng phát sinh và sử dụng các nguồn
sinh khối khác nhau tại Huyện Củ Chi; tiềm năng xây dựng và triển khai thực hiện mô
hình thị trấn đô thị sinh khối nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng sinh khối trong khu vực
nghiên cứu. Số liệu được thu thập từ nhiều nguồn khác nhau và thông qua bảng câu hỏi
được phân tích và đánh giá nhằm ước lượng khối lượng sinh khối tiềm năng và phân tích
chu trình vật chất. Kết quả cho thấy, nguồn sinh khối phát sinh tại huyện chủ yếu từ chất
thải sinh khối- chiếm 72% tổng sinh khối, trong đó, chất thải từ hoạt động chăn nuôi
chiếm tới 86% tổng lượng sinh khối. Tuy nhiên, khối lượng sinh khối được thu gom, tận
dụng, xử lý chưa cao, 60% chất thải từ chăn nuôi, 70% chất thải thức ăn và 2% chất thải
sinh hoạt. Nghiên cứu đề xuất áp dụng mô hình thị trấn sinh khối nhằm tăng tỉ lệ và hiệu
quả sử dụng sinh khối hiện tại. Để mô hình có thể triển khai cần xây dựng các mối liên
kết mới như sản xuất khí biogas và phân compost với quy mô phù hợp hơn, tập trung hơn
và hiệu quả hơn mô hình hộ gia đình.

1. Đặt vấn đề
Tài nguyên sinh khối được xem là
nguồn năng lượng mới, có khả năng tái
sinh và thay thế cho nguồn nhiên liệu
hóa thạch. Đây là nguồn tài nguyên được
đánh giá là phát sinh lượng khí thải nhà
kính ở mức độ thấp, đồng thời, là nguồn
tài nguyên có trữ lượng sinh khối dồi
dào. Việt Nam với thế mạnh là một đất
nước nông nghiệp, đa dạng các loại sinh
khối, điều kiện khí hậu thuận lợi để phát
triển nhiều loại cây làm nguyên liệu cho
nhiên liệu sinh học. Tuy nhiên, hiện nay
*Tiến sĩ
nguồn tài nguyên quan trọng này vẫn
chưa được quan tâm, sử dụng, phân phối
hiệu quả. Phần lớn được đem đi thải bỏ
dẫn đến các tác động tiêu cực đến môi
trường và gây lãng phí tài nguyên.
Theo “Chiến lược sinh khôi
Nippon” tại Nhật Bản tài nguyên sinh
khối có thể chia làm 3 loại: (1) Sinh khối
chất thải rắn (bao gồm phân động vật từ
hoạt động chăn nuôi, chất thải thức ăn,
chất thải hữu cơ phân hủy từ các nhà
500 

công trình xử lý chất thải, bùn thải, nước
đen..); (2) Sinh khối chưa sử dụng hiệu
quả từ các hoạt động trồng trọt, lâm
nghiệp còn lại sau khi đã thu hoạch các
sản phẩm chính như gạo, bắp, đậu, gỗ
như tro trấu, rơm rạ, cành cây khô, lá cây
cắt tỉa, mùn cưa…; và (3) Thực vật sản
xuất năng lượng (như mía đường, ngô,
gạo, lúa mạch...) (Solikhah, 2007). Nhật
Bản từ năm 2003 đã đưa ra khái niệm và
tích cực thực hiện Dự án phát triển các
thị trấn sinh khối (biomass town), đồng
thời hướng tới nhân rộng mô hình này tại
các nước Tây Á, trong đó có Việt Nam.
Mục tiêu vào năm 2010, Nhật Bản sẽ có
300 mô hình đô thị sinh thái (Shinogi,
2006). Khái niệm "thị trấn sinh khối"
được hiểu là cộng đồng, thành phố hay
các loại đô thị tự trị trong đó có hệ thống
sử dụng tài nguyên sinh khối tích hợp
được xây dựng bằng mạng lưới các quy
trình, công nghệ tái sử dụng hiệu quả
sinh khối từ khi phát sinh cho đến khi sử
dụng cuối cùng, dưới sự liên kết chặt chẽ
giữa tất cả bên có liên quan trong cộng
đồng và được khuyến khích phát triển
trong tương lai với một hệ thống sử dụng
sinh khối bền vững, phù hợp với địa
phương (Nguồn:
http://www.maff.go.jp/j/biomass).
Chương trình khí biogas do Bộ
NN&PTNT thực hiện đã đạt được những
kết quả khả quan trong việc sử dụng sinh
khối, mang về giải thưởng về năng lượng
ở Bỉ năm 2006 (Thắng, 2009), đã và
đang cải thiện chất lượng môi trường
nông thôn và cung cấp năng lượng cho
hộ gia đình.
501
!
Hướng tới mục tiêu xây dựng một
hệ thống sử dụng tài nguyên sinh khối
một cách hiệu quả, bền vững, cải thiện
chất lượng cuộc sống, tạo các điều kiện
phát triển ở vùng nông thôn, vùng ven đô
thành phố cũng như cải thiện tình trạng ô
nhiễm môi trường do chất thải hữu cơ
gây ra, Nghiên cứu xây dựng mô hình thị
trấn sinh khối “biomass town” huyện Củ
Chi, tp.HCM đã được thực hiện nhằm tạo
cơ sở khoa học cho việc nghiên cứu đánh
giá tiềm năng và đề xuất mô hình sử
dụng sinh khối bền vững tại địa phương.
2. Phương pháp nghiêu cứu
(1) Địa điểm nghiên cứu
Huyện Củ Chi với diện tích đất tự
nhiên là 43.450,2 ha, chiếm 20,74% diện
tích toàn thành phố, là khu vực ngoại
thành chiếm tỷ trọng sản xuất nông
nghiệp lớn nhất của thành phố. Tổng
diện tích gieo trồng đạt 21.283ha trong
đó cây hoa lan- cây kiểng được chú trọng
phát triển đạt 276ha, cây ăn quả 2.975ha.
Ngành chăn nuôi được xem là ngành
trọng điểm của huyện với số lượng đàn
bò 56.846 con, đàn heo 130.952 con.
Đây cũng là nhóm ngành được đánh giá
có tiềm năng sinh khối quan trọng chủ
yếu của huyện trong việc xây dựng thị
trấn sinh khối trong tương lai.
(2) Phương pháp nghiên cứu
- Nghiên cứu được thực hiện từ
tháng 01/2010 đến tháng 12/2010, bao
gồm 6 bước theo quy trình xây dựng và
đánh giá mô hình đô thị sinh thái ở hình
1. Khảo sát thực địa và phỏng vấn trực
tiếp cán bộ huyện, xã, hộ gia đình (22 hộ
!

gia đình) được tổ chức thực hiện nhằm
thu thập các thông tin liên quan về sử
dụng sinh khối ở cấp hộ gia đình, cũng
như xem xét các yếu tố, vấn đề xã hội,
thể chế ảnh hưởng trực tiếp đến việc hình
thành thị trấn sinh khối (Bảng 1).
- Phương pháp ước lượng sinh khối
dựa trên hệ số phát thải, phương pháp
đánh giá nhanh, phương pháp chuyên gia
và các công cụ tư duy hệ thống như: sơ
đồ khối, sơ đồ cành cây, phân tích dòng
vật chất, phương pháp đánh giá đầu vào
và đầu ra, mô hình cân bằng vật chất đã
được sử dụng trong nghiên cứu để xây
dựng mô hình đô thị sinh khối.

Bảng 1. Các thông tin chính cần thu thập

Loại
• Thông tin chung
• Khối lượng sinh khối hiện tai - Vị trí sinh khối phát sinh
• Vị trí sử dụng sinh khối
• Công nghệ/ phương thức
chuyển đổi sinh khối
• Các dự án sử dụng sinh khối
• Chiến lược phát triển kinh tế - Các dự án liên quan về phát triển kinh tế
• Hệ thống hỗ trợ của chính phủ
Nội dung
- Vị trí địa lý
- Đặc điểm và lợi thế kinh tế
- Đặc điểm xã hội
- Khối lượng sinh khối hiện tại
- Sản phẩm sinh khối tái sử dụng
- Dữ liệu cung và cầu của sinh khối
- Thiết bị tái chế
- Công nghệ chuyển đổi
- Quy mô
- Phương thức sử dụng các sản phẩm sinh khối và
các sản phẩm phụ
- Các dự án sử dụng sinh khối hiện tại
- Hệ thống hỗ trợ công cộng về sinh khối
- Các nguồn vốn

- Tổ chức hội thảo chuyên gia ở địa
phương để nhận được sự góp ý, đánh giá
và hoàn thiện mô hình vào ngày
26/02/2010 (thành phần tham gia hội
thảo bao gồm đại diện các xã thuộc
huyện Củ Chi, Phòng tài nguyên môi
trường, Phòng Nông Nghiệp và phát
triển nông thôn, các Sở Ban Ngành, Chi
Cục, Trung tâm khuyến nông TPHCM,
trường Đại học Bách Khoa và tổ chức
JICA Nhật Bản)..

502
 !

Nguồn: Hội thảo thị trấn sinh khối Tây Á, tháng 2/2009, EX coporation, 2009)
Hình 1: Quy trình xây dựng và đánh giá mô hình đô thị sinh khối

3. Kết quả và Biện luận
(1) Hiện trạng tiềm năng phát sinh và
sử dụng sinh khối của huyện Củ Chi
Nguồn sinh khối phát sinh ở
huyện Củ Chi được chia thành 3 nhóm
chính: sinh khối chất thải, sinh khối nông
nghiệp, và sinh khối cây trồng năng
lượng. Nhóm sinh khối có chất thải
chiếm tỷ trọng cao nhất (72%), sinh khối
nông nghiệp (26%) nhưng chỉ có 2%
sinh khối có nguồn gốc từ cây trồng năng
lượng. Nhóm sinh khối chất thải được
xem là nguồn sinh khối quan trọng, chủ
yếu tại khu vực nghiên cứu để hình thành
thị trấn sinh khối trong tương lai.
a. Nhóm sinh khối chất thải
Ngành chăn nuôi ở huyện Củ Chi
là nhóm ngành trọng điểm của huyện Củ
Chi, chiếm tỷ lệ sinh khối phát sinh lớn
nhất (86%) so với các loại sinh khối khác
(chất thải sinh hoạt chiếm 10,53%, bùn
thải chiếm 3,3%, dư lượng thức ăn chỉ
chiếm 0,05%). Trong đó, chất thải chăn
nuôi bò chiếm tới 68.77%, xấp xỉ ¾ tổng
khối lượng chất thải toàn huyện, tiếp
theo là chất thải chăn nuôi heo chiếm
17.24% (Hình 2).

503
!
Hình 2. Tỷ trọng (%) các loại sinh khối chất thải tại huyện Củ Chi, tp.HCM
ƒ Chất thải từ hoạt động chăn nuôi
Củ Chi với số lượng đầu heo
130.952 con, phát sinh 73.233 tấn chất
thải, 70% lượng chất thải phát sinh được
xử lý bằng hầm biogas, làm thức ăn cho
cá theo mô hình VAC, làm phân
compost, hoặc phơi khô. Phân heo khi
được xử lý bằng hầm biogas tạo ra khí
sinh học dùng cho việc nấu nướng ở cấp
hộ gia đình nhưng hiệu quả sử dụng
thấp, lượng phân dư thừa sau khi xử lý
không được tận dụng.
Số lượng bò tại huyện Củ Chi lên
đến 59.069 con, nổi bật là xã Tân Thạnh
Đông với 12.310 con. Lượng phân hằng
năm thải ra từ hoạt động chăn nuôi
chiếm gần 70% lượng chất thải chăn
nuôi. Tuy nhiên, chỉ 60% lượng phân
này được xử lý và tái sử dụng lại thông
qua các phương pháp như nuôi trùn quế,
hầm biogas, làm phân compost, bón
thẳng trực tiếp từ khu vực nuôi ra ngoài
đồng cỏ. Các hộ chăn nuôi chủ yếu
thường phơi khô phân, đóng bao và bán
504
lại cho các nhà vườn với giá rất thấp
(2.000 VND/kg phân bò khô). 40%
lượng phân bò được xả thải thẳng ra
ngoài kênh rạch gây mùi hôi thối, ô
nhiễm môi trường nước, đất.
ƒ Bùn thải: với lượng bùn thải ước
tính phát sinh là 14.000 tấn/năm, khoảng
50% bùn thải được thu gom và làm phân
compost.
ƒ Chất thải sinh hoạt: Hằng năm,
với dân số khoảng 350.000 người, huyện
Củ Chi phát sinh khoảng 44.713 tấn chất
thải từ các hộ gia đình, chợ và trung tâm
thương mại. Tuy nhiên, chỉ khoảng 2%
lượng chất thải phát sinh được sử dụng
làm phân compost. Trên địa bàn huyện
chỉ có bãi rác Tân Hiệp với công suất
hoạt động 2.000-3.000 tấn/ngày, tiếp
nhận và xử lý cho cả thành phố Hồ Chí
Minh.
ƒ Dư lượng thức ăn hầu hết được sử
dụng làm thức ăn cho gia súc, phần còn
lại được các hộ xử lý bằng cách đem đốt
hoặc chôn lấp tại vườn nhà.
 !

Bảng 2. Hiện trạng tiềm năng phát sinh và sử dụng sinh khối của huyện Củ Chi
Ước tính
Khối lượng
Khối lượng tỷ lệ sử
Nhóm Phương thức sử dụng sử dụng
(tấn/năm) dụng
(tấn/năm)
(%)
- Biogas
- Thức ăn cho cá
Heo 73.233,72 51.263,6 70%
- Phân compost
- Phân khô
- Biogas
Chăn
- Nuôi trùn quế
Sinh nuôi
Bò 292.084,68 - Phân compost 175.250,81 60%
khối - Phân bò khô
chất - Bón trực tiếp đồng cỏ
thải - Biogas
Khác 474,765 142,43 30%
- Phân compost
Bùn Thải 14.000 Phân compost 7.000 50%
Chất thải sinh hoạt 44.713 - Đốt 894 2%
- Thức ăn cho gia súc
Dư lượng thức ăn 197 138 70%
Chôn lấp, Đốt
- Thức ăn cho gia súc
Rơm rạ 18.550,14 - Chốn lấp 16.695,13 90%
- Đốt
Trấu 14.072,52 - Đốt 7.036,26 50%
Chất Cỏ chăn
thải 105.600 - Thức ăn cho gia súc 95.040 90%
nuôi
Sinh nông Chất thải - Thức ăn cho gia súc
khối nghiệp 11.740 9.392 80%
rau quả - Chốn lấp
nông Chất thải - Đốt
nghiệp - - 80%
hoa kiểng - chôn lấp
Cây ăn
504,75 - Đốt 454,28 90%
trái
Chất Gỗ (tre) - - Củi đốt - -
Thải
lâm Cây cao - Củi đốt
310 - -
nghiệp su - Giá thể trồng nấm
- Thức ăn cho gia súc
Bắp 1.801,8 1.261,26 70%
- Chốn lấp
Cây
- Thức ăn cho gia súc
trồng Mía 7.581,6 5.307,12 70%
- Chôn lấp
năng
lượng - Giá thể trồng lan
Đậu phộng 237,25 - Chôn lấp 166,075 70%
- Thức ăn cho gia súc
(Nguồn: tổng hợp theo số liệu thống kê của Phòng Nông Nghiệp Phát Triển Nông Thôn
huyện Củ Chi tính đến ngày 1/10/2009)

b. Nhóm sinh khối nông nghiệp
Chất thải nông nghiệp chiếm khối
lượng khá lớn, nổi bật nhất là rơm rạ
(18.550 tấn/ năm), tuy nhiên vẫn không
đủ cung cấp thức ăn cho chăn nuôi bò
505
sữa tại vùng. Ngòai ra, diện tích lúa có
xu hướng giảm dần, chuyển sang trồng
cỏ phục vụ chăn nuôi, trồng rau, trồng
hoa kiểng, trồng cây ăn trái nên khối
lượng rơm rạ sẽ giảm dần, thay vào đó,
!
khối lượng cỏ chăn nuôi, chất thải từ rau
quả, hoa kiểng, cây ăn trái sẽ tăng lên.
ƒ Rơm rạ: diện tích trồng lúa xấp xỉ
15.000 ha, khối lượng rơm rạ phát sinh
ước tính hơn 16.000 tấn /năm. Mặc dù,
90% lượng sinh khối này được xử lý, tái
sử dụng để làm thức ăn cho gia súc, hoặc
làm chất đốt, nhưng thực sự hiệu quả sử
dụng chưa cao. Do không thuận lợi cho
giao thông, phí chuyên chở và lượng rơm
rạ này khi sử dụng làm thức ăn cho bò
không đủ cung cấp chất dinh dưỡng, nên
hầu hết lượng rơm rạ thất thoát do hoạt
động chôn lấp hoặc đốt sinh khối tại khu
vực phát sinh.
ƒ Trấu: 50% trấu phát sinh tại
huyện Củ Chi được sử dụng làm chất đốt
(đặc biệt là các hộ gia đình có nấu và sản
xuất rượu) và làm giá thể cho nuôi trồng
nấm
ƒ Chất thải rau quả, hoa kiểng, cây
ăn trái bao gồm lá cây, thân cây, rễ được
hộ gia đình, cơ sở sản xuất thu gom lại
làm thức ăn cho gia súc, hoặc chôn lấp
tại chỗ (80-90%).
c. Nhóm sinh khối cây trồng năng
lượng
Nhóm sinh khối cây trồng năng
lượng phát sinh không đáng kể so với
tổng sinh khối toàn vùng, hầu hết các
loại cây trồng năng lượng được trồng
chủ yếu phục vụ cho: mục đích làm thức
ăn cho gia súc, thực phẩm, chưa sử dụng
để sản xuất năng lượng. 70% bắp và mía
được sử dụng làm thức ăn bổ sung cho
gia súc, hoặc chôn lấp tại chỗ. Vỏ đậu
506
phộng được dùng để làm giá thể trồng
lan do khả năng giữ nước cao.
(2) Các vấn đề phát sinh liên quan
đến nguồn sinh khối ở huyện Củ Chi
Nguồn sinh khối chủ yếu phát
sinh từ 4 nhóm hoạt động: Chăn nuôi,
trồng trọt, lâm nghiệp và hoạt động của
con người, trong đó đặc biệt là nhóm
hoạt động chăn nuôi có khối lượng sinh
khối lớn. Các vấn đề phát sinh được
phân tích dựa trên 4 nhóm hoạt động này
như sau:
ƒ Đối với hoạt động chăn nuôi:
ngành chăn nuôi phát triển nhanh chóng
và vượt bậc so với các quận huyện khác
tại tpHCM đã và đang gây ra những vấn
đề nghiêm trọng về mặt môi trường mà
điển hình là :
- Chăn nuôi tại huyện Củ Chi hầu
hết đều theo hình thức chăn nuôi hộ gia
đình nhỏ lẻ, vì vậy chất thải thường
không được thu gom, xử lý đúng quy
cách.
- Mùi hôi thối thải ra từ các trại
chăn nuôi heo, bò gây ô nhiễm không
khí, ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt và
sức khỏe của người dân;
- Hầu như các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ
đều không có hệ thống xử lý nước thải,
bùn thải từ các hoạt động chăn nuôi.
Chất thải chăn nuôi được thải trực tiếp ra
các kênh rạch ảnh hưởng nghiêm trọng
đến nguồn nước, đất ảnh hưởng đến năng
suất, hiệu quả chăn nuôi của vùng.
- Hiệu quả sử dụng sản phẩm từ
hầm biogas ở hộ gia đình vẫn chưa thật

sự hiệu quả, chủ yếu các hộ chỉ sử dụng
khí gas vào hoạt động nấu nướng. Lượng
khí còn dư sẽ được thải trực tiếp ra ngoài
môi trường, góp phần tăng lượng khí thải
nhà kính.
- Thiếu thị trường cho các sản
phẩm phân compost, phân trùn quế.
ƒ Đối với hoạt động Nông nghiệp
- Năng suất lúa giảm sút, hiệu quả
không cao do nước bị nhiễm mặn, nguồn
nước mặt bị ô nhiễm.
- Thiếu rơm rạ phục vụ làm thức ăn
chăn nuôi bò, đặc biệt là bò sữa. Hiện
nay, huyện Củ Chi phải nhập rơm rạ từ
các tỉnh lân cận như Long An để đáp ứng
được nhu cầu chăn nuôi bỏ sữa. Tuy
nhiên, chât lượng rơm rạ sử dụng làm
thức ăn cho bò sữa tại huyện không cho
năng suất sữa cao.
Bảng 3. Mục tiêu dự kiến sử dụng sinh khối tại huyện Củ Chi, tpHCM
507
!
- Thị trường trồng nấm vẫn còn hạn
chế, người dân thiếu thông tin, kinh
nghiệm.
ƒ Đối với hoạt động của con người
- Nhiều hộ gia đinh vẫn chưa được
hưởng dịch vụ công ích thu gom chất
thải sinh hoạt do xa đường lớn, không
thuận lợi cho việc đi lại, hầu hết các hộ
đều sử dụng phương pháp đốt để xử lý
chất thải.
(3) Đề xuất mục tiêu sử dụng
sinh khối ở huyện Củ Chi
Mục tiêu đề xuất của huyện trong
việc khuyến khích và gia tăng tỷ lệ % sử
dụng tài nguyên sinh khối theo từng cấp
độ ưu tiên sau: tài nguyên sinh khối chất
thải, sinh khối nông nghiệp và cây trồng
năng lượng.
!
(4) Đề xuất mô hình đô thị sinh khối
Mục tiêu của thị trấn sinh khối
của huyện Củ Chi bao gồm: Xây dựng
một hệ thống sử dụng sinh khối kết hợp;
Gia tăng hiệu quả sử dụng sinh khối của
hệ thống trong từng nhóm loại sinh khối;
Khuyến khích sử dụng năng lượng sinh
Hình 3. Mô hình thị trấn sinh khối đề xuất tại huyện Củ Chi
Trong mô hình này các mối liên
kết mới cần được xây dựng và nghiên
cứu triển khai thực hiện thí điểm ở quy
mô phù hợp bao gồm:Sở Nông Nghiệp
và Phát Triển Nông Thôn chỉ đạo Ủy
Ban Nhân Dân huyện Củ Chi cùng với
sự hỗ trợ kỹ thuật của Trường Đại học
Bách Khoa TpHCM có dự án JICA triển
khai mô hình thí điểm sản xuất ethanol
từ rơm rạ ở quy mô phòng thí nghiêm và
triển khai ứng dụng; Sở Khoa Học Công
508
khối dưới dạng nhiệt và điện; Xây dựng,
khuyến khích thị trường sản phẩm xanh
như phân compost, phân trùn quế…; và
Khuyến khích giảm thiểu, tái sử dụng
sinh khối chất thải và sinh khối nông
nghiệp.
Nghệ phối hợp với Ủy Ban Nhân Dân
huyện Củ Chi trong việc sản xuất điện từ
khí biogas thu được ở quy mô tập trung.
(5) Lợi ích môi trường, kinh tế, xã
hội của mô hình đô thị sinh khối
ƒ Lợi ích môi trường
- Thị trấn sinh khối gia tăng hiệu
quả tái sử dụng chất thải sinh khối, đặc
biệt là chất thải chăn nuôi của huyện,
khoảng 90% chất thải chăn nuôi được tái
 !

sinh, tái chế như sản xuất khí sinh học và kinh tế địa phương và khuyến khích quá
làm phân compost thay vì thải ra môi trình hợp tác kinh tế địa phương, kinh tế
trường, giải quyết được tình trạng ô vùng và quốc tế.
nhiễm môi trường nghiêm trọng hiện nay ƒ Lợi ích xã hội
do chất thải chăn nuôi gây ra.
- Tạo thêm công ăn việc làm cho
- Do tái sử dụng, tái chế sinh khối
người lao động
chất thải thành các sản phẩm phụ và
- Xây dựng một cộng đồng hướng
năng lượng nên thị trấn sinh khối góp
tới mục tiêu giảm lượng phát thải sinh
phần giảm đáng kể việc tiêu thụ năng
khối ra ngoài môi trường, tận dụng và tái
lượng bằng cách tận dụng sẵn nguồn
sử dụng các nguồn sinh khối, hướng tới
năng lượng hiện có, giảm lượng khí nhà
một môi trường xanh, góp phần làm
kính phát thải phát sinh do các hoạt động
giảm sự nóng lên của trái đất.
xử lý chất thải truyền thống như đốt,
phơi khô phân bò, heo..v .v.. (6) Các đề xuất về chính sách
khuyến khích hình thành đô thị sinh khối
ƒ Lợi ích kinh tế
Hiện nay khái niệm đô thị
- Xây dựng thị trường xanh cho sản
sinh khối chưa được hình thành và phát
phẩm nông nghiệp sạch, các chế phẩm
triển ở Việt nam do đó rất cần các chính
được tái sử dụng sinh khối tại địa
sách của nhà nước quy định rõ yêu cầu
phương như phân compost, phân trùn
thực hiện và phát triển mô hình đô thị
quế, nấm, v.v., an toàn với môi trường.
sinh thái. Các chính sách đề xuất bao
- Tạo các nguồn thu nhập mới từ
gồm như sau:
các hoạt động tái sử dụng và xử lý sinh
- Chính sách khuyến khích tái chế,
khối.
tái sử dụng chất thải/phụ phẩm, khuyến
- Thúc đẩy sự phát triển công
khích sử dụng các sản phẩm xanh, nhằm
nghiệp năng lượng, công nghiệp sản xuất tạo một thị trường ổn định cho người
các thiết bị chuyển hóa năng lượng.v.v, nông dân.
giảm sự phụ thuộc vào dầu, than, đa
- Xây dựng các tiêu chuẩn về chất
dạng hóa nguồn cung cấp nhiên liệu và
lượng các sản phẩm tái chế như phân
tạo ra nguồn năng lượng thay thế mới
compost, phân trùn quế nhằm tăng giá trị
- Nhận được sự hỗ trợ, quan tâm từ
thương mại đối với loại sản phẩm này.
phía chính phủ và các tổ chức phi chính
- Xây dựng các tiêu chuẩn nước
phủ, tiếp cận được những nguồn đầu tư
thải sau khi được xử lý bằng hầm biogas,
cần thiết để cải thiện hiệu quả sản xuất.
tiêu chuẩn nước thải của ao cá.
- Thị trấn sinh khối tạo các cơ hội
- Chính sách khuyến khích đầu tư
mới cho khu vực nông thôn như huyện
ứng dụng công nghệ hiện đại sản xuất
Củ Chi, góp phần làm tăng sự phát triển
năng lượng sinh học từ tài nguyên sinh
509
!

khối, đăc biệt là sản xuất khí Methane từ
các hầm biogas
- Chính sách khuyến khích sử dụng
năng lượng sinh học thế hệ thứ 2
(Schaub, 2010) từ tài nguyên sinh khối.
- Chính sách ban hành cụ thể về
nhiệm vụ, quyền hạn, nghĩa vụ và quyền
lợi của các thành phần tham gia vào mô
hình thị trấn sinh khối, đăc biệt là dân cư
địa phương. Chia sẻ trách nhiêm và
quyền lợi cho dân cư địa phương vì họ là
thành phần chính để duy trì mô hình thị
trấn sinh khối hoat động
- Xây dựng các kênh thông tin giữa
các thành phần nhằm tiếp nhận các phản
hồi, trao đổi thông tin sản phẩm giữa nhà
sản xuất, nhà tiêu dùng và các thành
phần liên quan.
4. Kết luận
Huyện Củ Chi có tiềm năng sinh
khối dồi dào, chủ yếu phát sinh từ chất
thải sinh khối- chiếm 72% tổng sinh
khối. Đây là khu vực nông thôn có
truyền thống trồng trọt và được biết đến
là khu vực chăn nuôi bò sữa phát triển
nhanh chóng ở TPHCM. Công nghệ xử
lý chất thải sinh khối hiện nay của vùng
chủ yếu là phân hủy kị khí bằng hầm
biogas, phân phơi khô ở cấp độ hộ gia
đình, vì vậy, hiệu quả thu gom, xử lý, tái
sử dụng chưa cao, khoảng 60% chất thải
từ chăn nuôi, 70% chất thải thức ăn, 2%
chất thải sinh hoạt. Chính vì vậy, cần
phải đẩy mạnh hiệu quả sử dụng sinh
khối ở từng hoạt động, xây dựng các mối
liên kết giữa các thành phần trong hệ
thống, trao đổi sản phẩm và kinh nghiệm
nhằm xây dựng một thị trấn sinh khối
bền vững. Nghiên cứu cần tiếp tục đưa ra
các mô hình ứng dụng đô thị sinh thái ở
các quy mô cụ thể phù hợp với điều kiện
địa phương.

Tài liệu tham khảo

1. EX Corporation (2009), Methods to calculate Exisiting Biomass Volume in Japan,

East Asia Biomass Town Workshop Feb. Japan. Feb 2009.
2. Yoshiyuki Shinogi (2006), Biomass town concept in East-Asian (online), viewed 25
November 2009, from < http://www.biomass-asia-
workshop.jp/biomassws/06workshop/presentation/34_Shinogi.pdf
3. Georg Schaub (2010), Liquid Fuels and Substitude Natural Gas (SNG) from Biomass,
Workshop Bioenergy HCM. Ho Chi Minh city.2010
4. Ministry of Agriculture, Forestry and Fisheries, Biomass Nippon Strategy,
MAFF,2002
5. Maharani Dewi Solikhah (2007), Jica tropical biomass ultilization (online) viewed
11 December 2007, from <www.ikajica.or.id/download/ReportTBU.pdf>
6. Nguyễn Trung Thắng (2009), Năng lượng sinh học và cuộc cách mạng xanh của thế
kỷ 21. Hội thảo về Năng lượng sinh học khu vực APEC, Seoul, Hàn Quốc, tháng 9/2009.
7. MAFF, Biomass town, viewd 20 March 2010, from
http://www.maff.go.jp/kinki/kikaku/baiomass/baiomasu-rennrakukaigifiles/pdf/H20P5.pdf

510
 !

STUDY ON POTENTIALS OF BIOMASS TOWN 
ESTABLISHMENT IN CU CHI DISTRICT, HO CHI MINH CITY 
Võ Dao Chi
HCMC University of Technology
Nguyễn Thị Vân Hà1
HCMC Department of Science and Technology
Nguyễn Tuấn Thành, Nguyễn Phước Trung

Abstract

The study aims to identify potential sources and current use of biomass in Cu Chi
District, Ho Chi Minh City. It discovers the potential of establishment and
implementation of the biomass town model in order to improve the efficiency of biomass
utilization system in studied areas. Data is collected from different sources and interview
to estimate existing or potential amounts of biomass and analyze biomass material flow.
The results found that waste biomass is main biomass type, of which 86% is from
husbandry and livestock manure, accounting for 72% of total biomass in Cu Chi.
However, the rate of collected and reused biomass is low, e.g. 60% of livestock waste,
70% of food waste and 2% of domestic waste compared with their total emission rates. It
is proposed that implementation of the biomass town model could increase the existing
rates of the usage and efficiency of biomass, which are only achieved by creating the new
material linkages such as biogas and compost production at proper scales and more
centralization than the household- scale models.

1
Doctor

511