TCVN TIªU CHUÈN quèc gia

TCVN 3740 : 1982

MÆt n¹ vµ b¸n mÆt n¹ läc ®éc c«ng nghiÖp –

hép läc – ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh thêi gian cã
t¸c dông b¶o vÖ cña hép läc ®èi víi c¸c chÊt
®éc d¹ng h¬i
Industrial filtering gas masks and respirators – Filter – Determination of action time
against steamy toxic chemicals

Hµ Néi - 2008
 TCVN 3740 : 1982

Lêi nãi ®Çu

TCVN 3740 : 1982 do ViÖn nghiªn cøu khoa häc kü thuËt b¶o hé lao ®éng biªn
so¹n, Côc Tiªu chuÈn §o l−êng ChÊt l−îng Nhµ n−íc tr×nh duyÖt, Uû ban Khoa
häc vµ Kü thuËt Nhµ n−íc (nay lµ Bé Khoa häc vµ C«ng nghÖ) ban hµnh;

Tiªu chuÈn nµy ®−îc chuyÓn ®æi n¨m 2008 tõ Tiªu chuÈn ViÖt Nam cïng sè hiÖu
thµnh Tiªu chuÈn Quèc gia theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 69 cña LuËt Tiªu
chuÈn vµ Quy chuÈn kü thuËt vµ ®iÓm a kho¶n 1 §iÒu 6 NghÞ ®Þnh sè
127/2007/N§-CP ngµy 1/8/2007 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh mét sè
®iÒu cña LuËt Tiªu chuÈn vµ Quy chuÈn kü thuËt.

3
Tiªu chuÈn quèc gIa TCVN 3740 : 1982

MÆt n¹ vµ b¸n mÆt n¹ läc ®éc c«ng nghiÖp – Hép läc – Ph−¬ng
ph¸p x¸c ®Þnh thêi gian cã t¸c dông b¶o vÖ cña hép läc ®èi víi
c¸c chÊt ®éc d¹ng h¬i
Industrial filtering gas masks and respirators – Filter - Determination of action time against
steamy toxic chemicals

Tiªu chuÈn quy ®Þnh ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh thêi gian cã t¸c dông b¶o vÖ cña hép läc chèng c¸c chÊt
®éc d¹ng h¬i ®èi víi hai chÊt ®¹i diÖn: axit xyanhydric vµ benzen.

Néi dung cña ph−¬ng ph¸p nµy lµ x¸c ®Þnh kho¶ng thêi gian tõ lóc b¾t ®Çu ®−a hçn hîp h¬i ®éc víi
kh«ng khÝ vµo hép läc ®Õn khi xuÊt hiÖn sau hép läc mét l−îng h¬i ®éc øng víi mét nång ®é cho phÐp
®−îc ph¸t hiÖn b»ng chÊt chØ thÞ.

1 Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh thêi gian cã t¸c dông b¶o vÖ cña hép läc chèng h¬i axit
xyanhi®ric (HCN)

1.1 ThiÕt bÞ, dông cô, vËt liÖu vµ thuèc thö

ThiÕt bÞ thö nghiÖm hép läc xem s¬ ®å Phô lôc 1

C©n kü thuËt phßng thÝ nghiÖm cã ®é chÝnh x¸c tíi 0,01 kg víi t¶i träng tèi ®a tíi 1 kg.

§ång hå ®o khÝ. NÕu kh«ng cã ®ång hå ®o khÝ dïng ph−¬ng ph¸p chuÈn l−u tèc kÕ ghi trong Phô lôc 1.

PhÔu läc thuû tinh;

B×nh nãn dung tÝch 500 ml;

NhiÖt kÕ cã ®é chia 0,1 0C hoÆc 0,2 0C;

èng ®ong cã dung tÝch 50 ml vµ 250 ml;

§ång hå bÊm gi©y hay ®ång hå giê chÝnh x¸c tíi 1 min;

GiÊy läc thö nghiÖm;

Benzidin baz¬;

N−íc cÊt theo TCVN 2117 : 1977;

5
TCVN 3740 : 1982

Axit axªtic tinh khiÕt ho¸ häc, dung dÞch 5 % theo TCVN 1055 : 1971;

§ång axªtat tinh khiÕt ho¸ häc, dung dÞch n−íc 3 %;

Axit xyamhy®ric kü thuËt;

Dung dÞch chØ thÞ benzidin.

Dung dÞch chØ thÞ pha b»ng c¸ch: hoµ tan 0,5 % benzidin vµo 250 ml n−íc cÊt ®−îc ®un nãng tõ
80 0C ®Õn 90 0C. Läc nãng dung dÞch, thªm 10 ml dung dÞch ®ång axªtat, 40 ml dung dÞch axit
axªtic khuÊy cÇn thËn vµ l¹i ®em läc. Dung dÞch thu ®−îc b¶o qu¶n trong b×nh thuû tinh xÉm mµu,
cã nót nh¸m, thêi h¹n b¶o qu¶n kh«ng qu¸ m−êi ngµy ®ªm.

§Ó thö nghiÖm: pha 3 ®Õn 4 giät dung dÞch chØ thÞ vµo 20 ml n−íc cÊt (dïng dung dÞch míi pha).

1.2 ChuÈn bÞ thö nghiÖm

1.2.1 Thêi gian cã t¸c dông b¶o vÖ cña hép läc ®−îc x¸c ®Þnh ë c¸c ®iÒu kiÖn thö nghiÖm kh«ng ®æi
sau ®©y:

L−u l−îng dßng kh«ng ®æi cña hçn hîp h¬i ®éc víi kh«ng khÝ lµ 30 m3/min ± 0,6.10-3 m3/min khi thö
nghiÖm c¸c hép läc cho mÆt n¹ cã mét hép läc vµ 15 m3/min ± 0,3.10-3 m3/min khi thö nghiÖm c¸c hép
läc cho mÆt n¹ cã hai hép läc:

§æ Èm t−¬ng ®èi cña kh«ng khÝ 65 % ± 5 % theo TCVN 1966 : 1977.

NhiÖt ®é m«i tr−êng xung quanh 27 0C ± 2 0C theo TCVN 1966 : 1977.

Nång ®é cña axit xyanhyric trong kh«ng khÝ 1 g/m3 ®Õn 10 g/m3.

1.2.2 ChuÈn bÞ thiÕt bÞ cho viÖc thö nghiÖm theo Phô lôc 1, §iÒu 2

1.2.3 L¾p c¸c hép läc thö nghiÖm vµo bé g¸, kiÓm tra ®é kÝn cña thiÕt bÞ theo Phô lôc 1, §iÒu 3.

1.2.4 Cho axit xyanhy®rit vµo b×nh bay h¬i, ®Æt b×nh bay h¬i vµo b×nh æn nhiÖt cã nhiÖt ®é kh«ng ®æi tõ
0 0C ®Õn 10 0C (nh− khi tiÕn hµnh chuÈn l−u tèc kÕ khÝ, xem Phô lôc 1 §iÒu 5).

L¾p b×nh bay h¬i vµo thiÕt bÞ vµ thiÕt lËp chÕ ®é lµm viÖc theo Phô lôc 1, §iÒu 4. C¸c kho¸ 3 ng¶ ®Æt ë
vÞ trÝ h−íng dßng khÝ vµo b×nh hÊp thô.

Sau 15 min, më c¸c kho¸ cña b×nh bay h¬i vµ thiÕt lËp trªn l−u tèc kÕ hiÖu sè møc yªu cÇu øng víi ®å
thÞ chuÈn. Sau 15 min ®Õn 30 min ®ãng c¸c kho¸ b×nh bay h¬i l¹i, lÊy ra khái b×nh nhiÖt vµ c©n.

Nång ®é axit xyanhy®ric (C) (g/m3) tÝnh theo c«ng thøc sau :

m1 − m 2
C= (1)
t .L

Trong ®ã:

m1: khèi l−îng b×nh bay h¬i n−íc khi thö nghiÖm (g);

6
 TCVN 3740 : 1982

m2: khèi l−îng b×nh bay h¬i sau khi thö nghiÖm (g);

t: thêi gian b×nh bay h¬i lµm viÖc (min);

L: tæng l−u l−îng kh«ng khÝ qua hai mµng ng¨n (m3/min).

1.3 TiÕn hµnh thö nghiÖm

1.3.1 Rãt chÊt chØ thÞ vµo b×nh chØ thÞ vµ l¾p chóng vµo thiÕt bÞ

1.3.2 C©n b×nh bay h¬i víi sai sè 0,01 g. §Æt nã vµo b×nh æn nhiÖt vµ nèi víi thiÕt bÞ.

Sau 15 min thiÕt lËp chÕ ®é lµm viÖc ®· cho theo Phô lôc 1, §iÒu 4.

1.3.3 Xoay kho¸ 3 ng¶ h−íng dßng hçn hîp kh«ng khÝ víi h¬i ®éc vµo hép läc thö nghiÖm, ®ång thêi
ghi nhËn thêi gian b¾t ®Çu thö nghiÖm.

1.3.4 Trong thêi gian thö nghiÖm kh«ng ®−îc thay ®æi c¸c th«ng sè ®é Èm, l−u l−îng kh«ng khÝ ®−a
vµo b×nh bay h¬i vµ hép läc thö nghiÖm, nÕu chØ sè cña Èm kÕ vµ l−u tèc kÕ thay ®æi th× hiÖu chØnh b»ng
c¸ch xoay c¸c van t−¬ng øng.

1.3.5 Ghi nhËn thêi gian xuÊt hiÖn mµu xanh da trêi cña chÊt chØ thÞ chÝnh x¸c tíi 1 min.

Sau khi ®æi mµu, chØ thÞ l¹i xoay van 3 ng¶ h−íng dßng hçn hîp kh«ng khÝ víi h¬i ®éc vµo b×nh hÊp thô.

1.3.6 Sau khi ®æi mµu chØ thÞ ë c¶ hai hép, ngõng ®−a axit xyanh®ric ®ång thêi ®ãng c¶ 2 kho¸ b×nh bay
h¬i vµ kho¸ dßng kh«ng khÝ vµo b×nh bay h¬i sau 10 min ®Õn 15 min, ngõng ®−a kh«ng khÝ vµo thiÕt bÞ.

1.3.7 Th¸o b×nh bay h¬i, lau kh« ®em c©n vµ tÝnh nång ®é trung b×nh cña axit xyanhy®ric trong hçn hîp
kh«ng khÝ víi h¬i ®éc khi thö nghiÖm theo c«ng thøc (1).

1.4 Xö lý kÕt qu¶

1.4.1 Thêi gian cã t¸c dông b¶o vÖ cña hép läc ®−îc x¸c ®Þnh theo kÕt qu¶ thö nghiÖm ®ång thêi hai
hép läc trªn mét thiÕt bÞ khÝ. Khi sù sai lÖch cña gi¸ trÞ thö nghiÖm gi÷a hai hép läc kh«ng v−ît qu¸ 10 %
cña gi¸ trÞ nhá, lÊy gi¸ trÞ nµy víi dÊu ghi "kh«ng nhá h¬n" coi nh− lµ kÕt qu¶ thö nghiÖm.

1.4.2 NÕu nång ®é trung b×nh cña axit xyanhy®ric trong thêi gian thö nghiÖm kh¸c víi nång ®é trung
b×nh cho tr−íc kh«ng v−ît qu¸ tiªu chuÈn. Cho phÐp trong tµi liÖu kü thuËt cña c¸c hép läc thö nghiÖm
th× thêi gian cã t¸c dông b¶o vÖ (T) (min) tÝnh theo c«ng thøc sau:

Co
T = To (2)
Cct

Trong ®ã:

To: thêi gian cã dông b¶o vÖ ë nång ®é Co (min);

Co: nång ®é trung b×nh cña axit xyanhy®ric khi tiÕn hµnh thö nghiÖm (g/m3);

Cct: nång ®é cho tr−íc cña axit xyanhy®ric (g/m3).

7
TCVN 3740 : 1982

Ghi chó: NÕu ®é Èm cña m«i tr−êng thùc tÕ khi sö dông hép läc kh¸c víi ®é Èm ®· cho trong tiªu chuÈn
nµy th× thêi gian cã dông b¶o vÖ T ph¶i ®−îc x¸c ®Þnh theo ph−¬ng ph¸p cña tiªu chuÈn nµy nh−ng víi
®iÒu kiÖn ®é Èm ®ã.

1.5 Yªu cÇu vÒ an toµn

1.5.1 Axit xyanhy®ric lµ chÊt láng linh ®éng, kh«ng mµu dung dÞch trong n−íc cã mïi h¹nh nh©n ®¾ng.
Khi nhiÔm ®éc g©y ng¹t thë. Nång ®é giíi h¹n cho phÐp 0,3 mg/m3

1.5.2 TÊt c¶ c¸c thö nghiÖm cã liªn quan tíi axit xyanhy®ric ph¶i tiÕn hµnh trong tñ hèt.

Ng−êi thÝ nghiÖm ph¶i chuÈn bÞ s½n sµng mÆt n¹ chèng h¬i axit xyanhy®ric. Chç lµm viÖc ph¶i cã c¸c
thuèc trung hoµ ph−¬ng tiÖn dËp ch¸y vµ ph−¬ng tiÖn cÊp cøu s¬ bé.

2 Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh thêi gian cã t¸c dông b¶o vÖ cña hép läc chèng h¬i benzen
C6H6

2.1 ThiÕt bÞ, dông cô, vËt liÖu vµ thuèc thö

ThiÕt bÞ thö nghiÖm hép läc (s¬ ®å vµ m« t¶ xem Phô lôc 1);

C©n kü thuËt phßng thÝ nghiÖm chÝnh x¸c tíi 0,01 kg víi t¶i träng tèi ®a tíi 1 kg;

§ång hå ®o khÝ. (NÕu kh«ng cã ®ång hå ®o khÝ dïng ph−¬ng ph¸p chuÈn l−u tèc kÕ ghi trong Phô lôc 1);

Tñ sÊy ®¶m b¶o nhiÖt ®é nãng 105 0C ®Õn 110 0C;

NhiÖt kÕ cã ®é chia 0,1 0C hoÆc 0,2 0C;

§ång hå bÊm gi©y hay ®ång hå giê chÝnh x¸c tíi 1 min;

PhÕu läc thuû tinh;

B×nh nãn dung tÝch 250 ml;

Cèc c©n thÝ nghiÖm;

èng ®ong cã dung tÝch 100 ml;

N−íc cÊt theo TCVN 2117 : 1977;

Natri nitrit tinh khiÕt ho¸ häc;

Axit sunfuric tinh khiÕt ho¸ häc;

Dung dÞch chØ thÞ natri nitric 20 ml.

Dung dÞch chØ thÞ ph¶i pha hµng ngµy: hoµ tan 2 g natri nitrit ®· ®−îc sÊy kh« ë 105 0C ®Õn 110 0C tíi
khèi l−îng kh«ng ®æi trong 100 ml axit sunfuric. B¶o qu¶n dung dÞch trong b×nh nót nh¸m.

2.2 ChuÈn bÞ thö nghiÖm: theo 1.2.

8
 TCVN 3740 : 1982

2.2.1 §iÒu kiÖn thö nghiÖm: theo 1.2.1. Nång ®é cña benzen 1 g/m3 ®Õn 10 g/m3.

2.2.2 Gi÷ nhiÖt ®é trong b×nh æn nhiÖt víi chªnh lÖch cho phÐp ± 0,5 0C. NhiÖt ®é nµy ®· nhËn ®−îc khi
chuÈn l−u tèc kÕ khÝ.

2.3 TiÕn hµnh thö nghiÖm

2.3.1 Thêi gian cã t¸c dông b¶o vÖ cña hép läc chèng h¬i benzen ®−îc x¸c ®Þnh theo 1.3.

KÕt thóc thö nghiÖm khi chÊt chØ thÞ b¾t ®Çu cã mÇu vµng.

2.4 Xö lý kÕt qu¶: theo 1.4.

2.5 Yªu cÇu vÒ an toµn.

2.5.1 Benzen lµ chÊt láng kh«ng mµu, t¸c ®éng tíi hÖ thÇn kinh trung −¬ng (g©y buån ngñ, nång ®é
cao h¬n g©y co giËt vµ cã thÓ g©y chÕt ng−êi khi bÞ nhiÔm ®éc m¹nh).

Nång ®é giíi h¹n cho phÐp 20 mg/m3

2.5.2 TÊt c¶ c¸c thö nghiÖm cã liªn quan tíi benzen ph¶i tiÕn hµnh trong tñ hèt, n¬i lµm viÖc ph¶i cã
mÆt n¹ chèng h¬i benzen, ph−¬ng tiÖn dËp ch¸y vµ c¸c ph−¬ng tiÖn cÊp cøu s¬ bé.

9
TCVN 3740 : 1982

Phô lôc 1

(Theo 1.1 vµ 2.1 cña tiªu chuÈn)

1 S¬ ®å vµ m« t¶ thiÕt bÞ thö nghiÖm hép läc.

Chó thÝch : 1 vµ 24 - KÑp vÝt; 2 - Bé lµm s¹ch kh«ng khÝ nÐn; 3, 4, 5, 12, 14, 18 vµ 25 - C¸c kho¸ 1 ng¶; 6 - B×nh

lµm Èm; 7 - B×nh lµm kh«; 8 vµ 10 - C¸c nhiÖt kÕ cña Èm kÕ; 9 - èng hót cña Èm kÕ; 11 - Buång trén; 13 - Cét sÊy
kh«; 15 - L−u tèc kÕ mao qu¶n; 16 - B×nh æn nhiÖt; 17 - B×nh bay h¬i; 19 - L−u tèc kÕ mµng ng¨n; 20 - Kho¸ 3 ng¶;
21 - C¸c hép läc thö nghiÖm; 22 - B×nh hÊp thô; 23 - C¸c b×nh chØ thÞ.

10
 TCVN 3740 : 1982

1.1 ThiÕt bÞ nµy dïng ®Ó x¸c ®Þnh thêi gian cã t¸c dông b¶o vÖ cña c¸c hép läc chèng h¬i ®éc (xem s¬ ®å).

ThiÕt bÞ ®−îc nèi víi m¹ng kh«ng khÝ nÐn ®Ó t¹o hçn hîp kh«ng khÝ víi h¬i ®éc.

Cho phÐp thiÕt bÞ lµm viÖc d−íi ¸p suÊt thÊp. Lóc ®ã ®−êng dÉn khÝ sau c¸c hép läc, c¸c b×nh chØ thÞ vµ
c¸c b×nh hÊp thô ®−îc nèi víi m¹ng ch©n kh«ng cßn kh«ng khÝ hót vµo thiÕt bÞ tõ ngoµi khÝ quyÓn.

1.2 Bé läc s¹ch kh«ng khÝ nÐn dïng ®Ó lµm s¹ch kh«ng khÝ khái bôi, dÇu hay c¸c chÊt bÈn kh¸c.

Bé läc s¹ch 2 cã thÓ lµm b»ng hép läc bÊt kú cã tÊm läc. Nã ®−îc nèi víi kho¸ 3 ng¶ vµ kÑp vÝt 1 ë ®Çu
vµo thiÕt bÞ (®Ó th¶i kh«ng khÝ d−).

1.3 Bé lµm kh« Èm dïng ®Ó t¹o vµ gi÷ ®é Èm kh«ng khÝ kh«ng ®æi. Bé nµy gåm hai b×nh 6, 7 vµ 3 kho¸
3, 4, 5 b»ng thuû tinh. Mét b×nh chøa chÊt lµm kh« (b»ng silicazen tÈm dung dÞch canxi clorua 30 %)
cßn b×nh kia chøa than ho¹t tÝnh ®−îc lµm Èm b»ng n−íc. Cho phÐp dïng c¸c chÊt sÊy kh¸c vµ chÊt
lµm Èm kh¸c b¶o ®¶m t¹o ®−îc ®é Èm æn ®Þnh trong giíi h¹n ®· cho.

1.4 Èm kÕ dïng ®Ó ®o ®é Èm t−¬ng ®èi cña dßng khÝ, gåm èng Èm kÕ 9 cã bÇu n−íc cÊt vµ hai nhiÖt kÕ
8 vµ 10 cã v¹ch chia ®é 0,1 0C hoÆc 0,2 0C.

TiÕt diÖn ngang cña èng Èm kÕ ph¶i ®¶m b¶o tèc ®é dßng kh«ng khÝ ë vïng nhiÖt kÕ Èm kh«ng nhá
h¬n 2 m/s.

1.5 B×nh bay h¬i 17 dïng ®Ó t¹o nång ®é kh«ng ®æi cña chÊt kiÓm tra d¹ng h¬i (xem Phô lôc 2, H×nh 1).

§Ó ng¨n sù hÊp thô h¬i n−íc cña chÊt ®éc kiÓm tra, cét sÊy 13 cã chÊt sÊy Silicazen ®−îc ®Æc tr−íc
b×nh bay h¬i.

B×nh bay h¬i ®−îc ®Æt trong b×nh æn nhiÖt 16 ®Ó gi÷ nhiÖt ®é kh«ng ®æi cña chÊt láng bÞ bay h¬i víi
chªnh lÖch ± 0,5 0C. NhiÖt ®é nµy kh«ng nhá h¬n 13 0C d−íi nhiÖt ®é s«i cña chÊt láng bÞ bay h¬i.

1.6 Buång trén 11 ®Ó t¹o hçn hîp ®ång nhÊt cña chÊt kiÓm tra víi kh«ng khÝ. Buång trén ho¹t ®éng
theo nguyªn lý vßi phun hçn hîp kh«ng khÝ víi h¬i ®éc tõ b×nh bay h¬i ®i vµo buång theo èng dÉn, cßn
dßng kh«ng khÝ chÝnh ®−îc phun vµo ®ã vµ ®−îc trén m¹nh víi nhau.

1.7 L−u tèc kÕ mµng ng¨n 19 vµ mao qu¶n 15 dïng ®Ó khèng chÕ l−u l−îng kh«ng khÝ vµ hçn hîp
kh«ng khÝ víi h¬i ®éc. L−u tèc kÕ mao qu¶n vµ l−u tèc kÕ mµng ng¨n ®−îc chän phï hîp víi gi¸ trÞ l−u
l−îng kh«ng khÝ vµ hçn hîp kh«ng khÝ víi h¬i ®éc.

L−u tèc kÕ mao qu¶n vµ l−u tèc kÕ mµng ng¨n ®−îc chuÈn nh− sau:

L−u tèc kÕ mao qu¶n ®−îc chuÈn b»ng c¸ch dïng èng ®o l−u l−îng b»ng mµng xµ phßng. Th«ng qua
thêi gian dÞch chuyÓn cña mµng xµ phßng trªn mét qu·ng ®−êng gi÷a hai v¹ch trªn èng ®o nµy, ta cã
thÓ x¸c ®Þnh ®−îc l−u l−îng øng víi sù tôt ¸p, trªn l−u tèc kÕ mao qu¶n: §é chÝnh x¸c cña ph¸p chuÈn
nµy tuú thuéc vµo ®é chia v¹ch trªn èng ®o l−u l−îng dïng mµng xµ phßng.

11
TCVN 3740 : 1982

L−u tèc kÕ mµng ng¨n ®−îc chuÈn b»ng ph−¬ng ph¸p ho¸ häc th«ng qua l−u tèc kÕ mao qu¶n dïng ®Ó
lÊy mÉu. NÕu gäi tæng l−îng chÊt cã thÓ ph©n tÝch chÝnh x¸c ®−îc ®−a vµo dßng sau thêi gian t (min) lµ
G (g) nång ®é cña chÊt trong dßng ph©n tÝch ®−îc lµ C (g/m3) th× l−u l−îng L (m3/min) tÝnh theo c«ng
thøc sau:

G
L= (3)
t.C

1.8 C¸c ®Çu g¸ 21 dïng ®Ó nèi kÝn c¸c hép läc thö nghiÖm víi c¸c ®−êng dÉn cña thiÕt bÞ.

1.9 C¸c b×nh chØ thÞ 23 (Phô lôc 2, H×nh 2) dïng ®Ó ph¸t hiÖn chÊt ®éc kiÓm tra sau hép läc thö nghiÖm.

1.10 Bé hÊp thô 22 ®Ó hÊp thô chÊt ®éc th¶i ra.

1.11 C¸c kho¸ mét ng¶ 3, 4, 5, 18 vµ ba ng¶ 20 ph¶i cã ®−êng kÝnh lç kh«ng nhá h¬n 16 mm. C¸c
kho¸ mét ng¶ 12, 14 vµ 25 kh«ng nhá h¬n 5 mm.

2 ChuÈn bÞ thiÕt bÞ cho thö nghiÖm

2.1 Cho vµo b×nh lµm kh« chÊt lµm kh« ®· ®−îc sÊy s¬ bé ë nhiÖt ®é 180 0C ®Õn 200 0C vµ ®ãng l¹i.

Cho vµo b×nh lµm Èm than ho¹t tÝnh ®· ®−îc lµm Èm b»ng n−íc cÊt, cho vµo b×nh hÊp thô chÊt hÊp thô
thÝch hîp.

2.2 C¾m vµo ®Çu nèi cña èng Èm kÕ c¸c nhiÖt kÕ vµ gi÷ cho bÇu thuû ng©n n»m trªn trôc cña èng.
Theo dßng kh«ng khÝ, nhiÖt kÕ ®Çu lµ "kh«", nhiÖt kÕ hai lµ "Èm". BÇu cña nhiÖt kÕ Èm ®−îc cuèn chÆt 1
vßng r−ìi b»ng d¶i v¶i mÒm ®· ®−îc luéc kü trong n−íc cÊt vµ buéc b»ng sîi chØ, cßn ®Çu kia cña d¶i
v¶i th× cho vµo bÇu chøa cña Èm kÕ ®· cã n−íc cÊt. Mùc n−íc trong bÇu ph¶i c¸ch xa bÇu thuû ng©n
nhiÖt kÕ kh«ng qu¸ 4 cm.

2.3 Rãt n−íc cÊt cã mµu xanh metyl vµo èng ¸p kÕ cña l−u tèc kÕ ®Õn v¹ch "0"

2.4 Nèi thiÕt bÞ víi m¹ng khÝ nÐn hay m¹ng ch©n kh«ng.

2.5 KiÓm tra ®é kÝn cña thiÕt bÞ theo §iÒu 3 Phô lôc 1. Sau khi ®· nèi t¹m buång trén víi ®−êng dÉn,
kh«ng khÝ tíi b×nh bay h¬i b»ng èng nèi.

2.6 Khi thiÕt bÞ ®· kÝn, bá èng nèi ra vµ nèi b×nh bay h¬i vµo thiÕt bÞ.

2.7 LËp chÕ ®é lµm viÖc cña thiÕt bÞ theo §iÒu 4 Phô lôc 1.

2.8 TiÕn hµnh chuÈn l−u tèc kÕ khÝ theo §iÒu 5 Phô lôc 1.

3 KiÓm tra ®é kÝn cña thiÕt bÞ.

3.1 §ãng c¸c kho¸ 3, 4, 5 vµ 18. Nèi b×nh hót (H×nh 3 Phô lôc 2) víi kho¸ 25 sau buång trén ®Ó kiÓm
tra c¸c phÇn tr−íc nh¸nh tíi hép läc thö nghiÖm.

12
 TCVN 3740 : 1982

3.2 KiÓm tra lÇn l−ît c¸c nh¸nh cã c¸c hép läc thö nghiÖm b»ng c¸ch ®ãng c¸c kho¸ 18 vµ 24. Kho¸
ba ng¶ 20 ë vÞ trÝ tíi hép läc.

Nèi b×nh hót víi ®Çu nèi th−êng dïng ®Ó nèi víi b×nh chØ thÞ.

NÕu hép läc ®Æt trong buång g¸ tr−íc tiªn ph¶i kiÓm tra ®é kÝn cña chç nèi hép. Khi ®· vÆn chÆt hép
vµo ®Çu g¸, ®ãng kÝn ®¸y hép b»ng n¾p. Nèi b×nh hót víi ®Çu nèi th−êng dïng ®Ó nèi víi b×nh chØ thÞ,
®ãng kÑp vÝt 24 l¹i.

3.3 ThiÕt bÞ lµ kÝn khi më c¸c kho¸ cña b×nh hót mµ n−íc kh«ng ch¶y.

4 X¸c lËp chÕ ®é lµm viÖc

4.1 ThiÕt lËp møc l−u l−îng kh«ng khÝ cho tr−íc b»ng c¸ch ®ãng c¸c kho¸ 12, 14 vµ më c¸c kho¸ 3, 4, 5
cßn kho¸ 20 ®Æt ë vÞ trÝ h−íng tíi b×nh hÊp thô. Më kÑp vßi 1 ®−a kh«ng khÝ vµo thiÕt bÞ. ThiÕt lËp l−îng
tiªu thô kh«ng khÝ cho tr−íc theo l−u tèc kÕ mµng ng¨n 19, ®ãng ®Çu kÑp vÝt 1 ®ång thêi ®iÒu chØnh l−îng
kh«ng khÝ b»ng kho¸ 18.

4.2 §Ó cã ®−îc ®é Èm kh«ng khÝ cho tr−íc h−íng mét phÇn dßng kh«ng khÝ theo ®−êng dÉn nhê kho¸ 4
cßn phÇn hai tíi b×nh lµm Èm hay kh«, tuú thuéc vµo sù cÇn thiÕt. Khi ®ã b×nh kia (kh« hoÆc Èm) bÞ kho¸
hoµn toµn.

§é Èm t−îng ®èi ®−îc x¸c ®Þnh theo ®å thÞ ®é Èm (Phô lôc 3).

4.3 NhiÖt ®é thö nghiÖm ®−îc ghi nhËn theo nhiÖt kÕ kh« cña Èm kÕ.

4.4 ThiÕt lËp nhiÖt ®é ë b×nh æn nhiÖt gièng nh− nhiÖt ®é khi chuÈn l−u tèc kÕ khÝ.

4.5 §Æt kho¸ ba ng¶ 20 h−íng tíi hép läc thö nghiÖm. Nèi ®ång hå khÝ (hay l−u tèc kÕ mao qu¶n) lÇn
l−ît vµo tõng b×nh chØ thÞ cã chÊt chØ thÞ vµ ®iÒu chØnh kÑp vÝt 24 sao cho l−u l−îng kh«ng khÝ qua mçi
b×nh lµ 1,5 m3/min ± 0,3 x 10-3 m3/min.

4.6 Sau khi ®· thiÕt lËp l−u l−îng kh«ng khÝ theo l−u tèc kÕ mµng ng¨n 19. Më hoµn toµn c¸c kho¸ 12
cña b×nh bay h¬i vµ më nhÑ kho¸ 14 ®Õn lóc lËp ®−îc hiÖu sè møc x¸c ®Þnh l−u tèc kÕ mao qu¶n 15, ta
sÏ nhËn ®−îc hçn hîp kh«ng khÝ víi h¬i ®éc.

5 ChuÈn l−u tèc kÕ khÝ

§æ vµo b×nh bay h¬i (H×nh 1, Phô lôc 2) chÊt kiÓm tra, c©n b»ng c©n cã ®é chÝnh x¸c 0,01 g vµ ®−a vµo
b×nh æn nhiÖt 16, (gi÷ nhiÖt ®é kh«ng ®æi víi ®é chªnh lÖch ± 0,5 0C) 15 min sau khi sù c©n b»ng nhiÖt
®· ®−îc x¸c lËp ®−a kh«ng khÝ vµo thiÕt bÞ. ThiÕt lËp l−u l−îng tiªu thô cÇn thiÕt theo l−u tèc kÕ 19. Khi
më c¸c kho¸ 12 vµ kho¸ 14 cña l−u tèc kÕ khÝ 15, ta thiÕt lËp hiÖu sè møc x¸c ®Þnh ë l−u tèc kÕ. Hçn
hîp kh«ng khÝ víi h¬i ®éc, tõ b×nh bay h¬i ®−îc ®−a vµo buång trßn 11 cïng víi kh«ng khÝ s¹ch, ë ®©y

13
TCVN 3740 : 1982

hçn hîp kh«ng khÝ víi h¬i ®éc ®−îc pha lo·ng ®i vµo b×nh hÊp thô 22. Sau 15 min ®Õn 30 min ®ãng c¸c
kho¸ l¹i lau kh« vµ lÊy b×nh bay h¬i ®em c©n.

Nång ®é C cña chÊt kiÓm tra ®−îc tÝnh theo c«ng thøc (1) LÆp l¹i thao t¸c nµy nhiÒu lÇn ë møc kh«ng
khÝ kh¸c nhau trong b×nh bay h¬i, lËp ®å thÞ chuÈn trong ®ã trôc hoµnh lµ hiÖu sè møc chÊt láng cña ¸p
kÕ trong l−u tèc kÕ mao qu¶n 15 trôc tung lµ nång ®é t−¬ng øng cña chÊt kiÓm tra C.

14
 TCVN 3740 : 1982

Phô lôc 2

H×nh 1 – B×nh bay h¬i

Chó thÝch: B×nh bay h¬i ®−îc ®Æt trªn gi¸ chuyªn dïng. Rãt chÊt kiÓm qua miÖng cña b×nh qu¶ lª lóc më c¸c
kho¸. Khi chÊt kiÓm tra ë b×nh d−íi d©ng lªn ®Õn ®Çu trªn cña èng v¸t b×nh qu¶ lª, ®ãng c¸c kho¸ l¹i vµ ®æ thªm
chÊt kiÓm tra cho ®Çy b×nh qu¶ lª. §ãng miÖng b×nh qu¶ lª b»ng nót nh¸m.

H×nh 2 – B×nh chØ thÞ H×nh 3 – B×nh hót vµ èng ®ong

15
TCVN 3740 : 1982

Phô lôc 3

§å thÞ ®é Èm ®èi víi tèc ®é dßng khÝ cña vïng nhiÖt kÕ Èm v ≥ 2 m/s

__________________

16