Χείλων

ΙΣΤΟΡΙΑ

Αργοναυτική εκστρατεία (περί το 1225 π.Χ)

Αναρτήθηκε από τον/την XΕΙΛΩΝ στις 12/01/201314/10/2016

Στο εξώφυλλο απεικονίζονται οι Οι Αργοναύτες σε πίνακα του William Russell Flint 1880 -1969

Η Αργοναυτική εκστρατεία αποτελεί έναν από τους δηµοφιλέστερους µύθους της ελληνικής
αρχαιότητας, κατέχοντας την ίδια θέση µε τα Οµηρικά έπη και τους άθλους του Ηρακλέους.

Σκοπός της Αργοναυτικής εκστρατείας ήταν να φέρουν στον βασιλιά Πελία το Χρυσόµαλλο
δέρας από την Κολχίδα (Αία) η οποία βρισκόταν στη Μαύρη Θάλασσα.

Το Χρυσόµαλλο δέρας προερχόταν από το κριάρι, στο οποίο ανέβηκε ο Φροίξος, για να
ξεφύγει από τον πατέρα του, βασιλιά του Ορχοµενού της Βοιωτίας και την µητριά του που
ήταν έτοιµοι να τον θυσιάσουν. Ο Φροίξος τελικά έφθασε στην αυλή του βασιλιά Αιήτη, ο
οποίος τον δέχθηκε µε τιµές και του έδωσε την κόρη του για γυναίκα. Όταν ο Φρίξος θυσίασε
το κριάρι στον Δία, χάρισε το δέρµα του στον Αιήτη, ο οποίος το κρέµασε σε µια βαλανιδιά στο
άλσος του Άρη και τοποθέτησε έναν δράκοντα να το φυλά.

Αιτία της αργοναυτικής εκστρατείας ήταν η ακόλουθη: Ο βασιλιάς Πελίας της Λοκρίδας στην
Θεσσαλία, είχε λάβει χρησµούς ότι θα σκοτωθεί από έναν απόγονο του Αιόλου ο οποίος θα
φορά ένα σανδάλι (µονοσάνδαλος). Όταν ο Πελίας είδε τον Ιάσονα να φοράει ένα σανδάλι
στο δεξί του πόδι, για να τον αποµακρύνει του έδωσε εντολή να φέρει πίσω το Χρυσόµαλλο
δέρας.

Οι Αργοναύτες
 Ιάσων, αρχηγός της εκστρατείας
Ηρακλής
Άργος των Θεσπιών, κατασκευαστής
της Αργούς, γιος του Φρίξου
Τίφυς τιµονιέρης, από Σίφαι της
Βοιωτίας
Κάστωρ ο Σπαρτιάτης παλαιστής &
Πολυδεύκης πυγµάχος αδελφός του
Κάστορα (Διόσκουροι)
Ίδας, γιος του Αφαρέως της
Μεσσήνης και ο
Λυγκέας, παρατηρητής, αδελφός του
Ίδα
Αταλάντη της Καλυδώνος, η
παρθένος κυνηγός
Μελέαγρος της Καλυδώνος
Άκαστος, γιος του βασιλιά Πελία
Άκτωρ, γιος του Δίων της Φωκίδος
Άδµητος, πρίγκιπας των Φερών
Αµφιάραος, µάντης από το Άργος
Ανκαίος ο Μέγας της Τεγέας, γιος
του Ποσειδώνος
Ανκαίος ο Μικρός, Λέλεγες της
Σάµου
Ασκάλαφος του Ορχοµενού, γιος του
Άρη
Αστερίων, γιος του Κοµήτη
Αυγείας, γιος του βασιλιά Φορβάς
της Ηλείας
Μπούτης των Αθηνών, ο
µελισσοκόµος
Καινέας των Λαπήθων
Καλαίς, ο φτερωτός γιος του
Βορέα και ο
Ζήτης, αδελφός του Καλαί
Κάνθυς της Εύβοιας
Κήφις, γιος του Αλίου της Αρκαδίας
Κορωνός των Λαπήθων, Γυρτών της
Θεσσαλίας
Αρχηγός της εκστρατείας ήταν ο Ιάσονας, καθότι όταν ζήτησαν από τον Ηρακλή, ο οποίος
είχε µόλις φέρει σε πέρας τον άθλο του Ερυµάνθου κάπρου, να αναλάβει την αρχηγία
αρνήθηκε.
Εχίων, γιος του Ερµή
Εργίνος της Μίλητου
Εύφηµος του Ταίναρου,
κολυµβητής
Ευρύαλος γιος του Μεκίστου,
ένας από τους Επίγονους
Ευρυδάµας των Δολόπων, από
την λίµνη Ξενία
Ύλας των Δρυόπων, Υποκόµος
του Ηρακλή
Ίδµων του Άργους, γιος του
Απόλλωνα
Ιφικλής, γιος του Θεστίωνος της
Αιτωλίας
Ιφιτός, αδελφός του βασιλιά
Ευρυσθέα των Μυκηνών
Λαέρτης, γιος του Ακρίσιου από
το Άργος
Μελαµπός της Πύλου, γιος του
Ποσειδώνος
Μόµψος των Λαπήθων
Ναύπλιος του Άργους, γιος του
Ποσειδώνος
Τελαµώνας της Λοκρίδας,
πατέρας του Αίαντος
Ορφέας, ο ποιητής από την
Θράκη
Παλαίµων, γιος του Ήφαιστου,
Αιτωλός
Πυλαίας ο Μυρµιδών
Πηνέλεος, γιος του Ιππάλκιµου
της Βοιωτίας
Περικλυµένος της Πύλου, γιος του
Ποσειδώνος
Φαληρεύς, ο Αθηναίος τοξότης
Φανός ο Κρητικός, γιος του
Διόνυσου και
Στάφυλος, ο αδελφός του
Ποίας, γιος του Θαυµακούς της
Μαγνησίας
Πολύφηµος, γιος του Έλατου της
Αρκαδίας
(h ps://chilonas.files.wordpress.com/2012/12/athena_argos.jpg)

Το πλοίο ναυπηγήθηκε από τον Άργο, υιό του Φροίξου, από τον οποίον πήρε και το όνοµα του,
Αργώ. Ήταν φτιαγµένο από έλατα του όρους Πηλίου και κατά τη διάρκεια της κατασκευής ο
Άργος καθοδηγείτο από την θεά Αθηνά. Είχε πενήντα κουπιά και στην πρύµνη η Αθηνά είχε
τοποθετήσει ένα κοµµάτι από την ιερή οµιλούσα βαλανιδιά των Δωδώνων.

Οι Αργοναύτες απέπλευσαν από τις Παγασές, το λιµάνι της Ιωλκού. Όταν το πλοίο έφθασε
στην Μυσία, ο Ύλας, ο σύντροφος του Ηρακλή χάθηκε, ενώ πήγε να φέρει νερό και ο Ηρακλής
έµεινε πίσω για να τον βρει µε αποτέλεσµα να µην συνεχίσει την εκστρατεία.

Όταν µετά από πολλές περιπέτειες έφθασαν στο στόµιο του ποταµού Φάση, στην Κολχίδα, ο
βασιλιάς Αιήτης υποσχέθηκε να τους δώσει το χρυσόµαλλο δέρας, εάν ο Ιάσονας έσπερνε
πρώτα τα εναποµένοντα δόντια του δράκοντα, τα οποία δεν είχε χρησιµοποιήσει ο Κάδµος
στις Θήβες και κατόρθωνε να ζέψει δύο βόδια που έβγαζαν φωτιές από τα ρουθούνια και
είχαν ατσάλινα πόδια.

Ο Ιάσονας µε την βοήθεια της Μήδειας, της κόρης του Αιήτη, η οποία τον είχε ερωτευθεί,
κατάφερε να πάρει το χρυσόµαλλο δέρµα. Μαζί µε την Μήδεια, πήραν τον δρόµο της
επιστροφής, αλλά έπεσαν σε µεγάλη θαλασσοταραχή και βρέθηκαν στην Ιταλία. Τελικά µετά
από πολλές περιπέτειες επέστρεψαν στην Ιωλκό.

Όλοι αυτοί οι µύθοι είναι τόσο αγαπητοί, που έχουν γίνει κτήµα των παιδιών, ενώ µε τον ένα
ή τον άλλο τρόπο αποτελούν τµήµα της καθηµερινής µας ζωής. Είναι φυσικό λοιπόν, ο απλός
µέσος Έλληνας να οικειοποιηθεί την άποψη µιας «κλασικής» εκδοχής για το πού πήγε το
σκάφος της Αργούς, ή σε ποια περιοχή εξελίχθηκε αυτή η περιπέτεια. Αλλά για τον ερευνητή
δεν ισχύει το ίδιο. Και έχει ιδιαίτερη σηµασία να διερευνήσουµε την πιστότητα ή πιθανότητα
αυτών των «άλλων» εκδοχών, αφού µιλάµε για εξερευνητικά ταξίδια, δηλαδή θαλασσινές
περιπέτειες µε γεωγραφικό αντικείµενο. [Βλ. γενικά E. Delage, «Le Geographie dans les
Argonautiques d’ Apollonios de Rhodes», Paris-Bordeaux, 1930.]

Η σηµασία αυτή αποκτά µεγαλύτερη σπουδαιότητα από το ότι όλες οι εκδοχές των
περιπετειών αποτελούν ενδείξεις όχι ως προς το πού έφτασαν οι ήρωές τους, αλλά για το πού
«υπαινίσσονται» ότι έφτασαν οι αληθινοί πρωταγωνιστές αυτών των περιπετειών, οι αρχαίοι
Έλληνες ναυτικοί. [Βλ. Α.Σ. Αρβανιτόπουλος, «Οι Αργοναύται από του µύθου εις την ιστορίαν
διά της αρχαιολογίας», Πολέµων 3 (1947-1948), 56-66.

Επίσης o O. Zanco, «Gli Argonauti e la protoistoria», Studi classici e orientali 4 (1956), 194-213.].
Έτσι λοιπόν, οι µύθοι αποτελούν φιλολογικές καταγραφές πραγµατικών ταξιδιών προς όλες
εκείνες τις περιοχές που αναφέρονται στις διάφορες εκδοχές του µύθου. Δεν έχει σηµασία ή
ιδιαίτερη βαρύτητα η αναφορά στο γεγονός ότι οι ήρωες του µύθου έφτασαν σε δυο
διαµετρικά αντίθετα σηµεία του κόσµου. Οι πραγµατικοί ήρωες -οι ναυτικοί- έφτασαν και στο
ένα και στο άλλο σηµείο ο µύθος όµως, θέλοντας να περιλάβει όλες τις περιπλανήσεις,
αποκτά πολυπλοκότητα.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγµα όσων ειπώθηκαν προηγουµένως είναι ο Αργοναυτικός

µύθος. Η κλασική εκδοχή ισχυρίζεται ότι το ταξίδι έγινε προς τον Εύξεινο Πόντο, στην
Κολχίδα, τη σηµερινή Λαζική, στις υπώρειες του Καυκάσου. Δύο διαφορετικές εκδοχές όµως
τοποθετούν την Κολχίδα ως εξής:

1. Στην ακτή του Μαλαµπάρ, στις Ινδίες [Robert Graves, «Ελληνικοί Μύθοι», τόµ. 4ος, 316 παρ.
1.]

2. Στις Άνδεις της Νοτίου Αµερικής, άποψη που διατυπώθηκε από την Henrie e Mer [Για τη
δεύτερη εκδοχή βλ. Henrie e Mer , «Η αρχαία Κολχίδα και το υψίπεδο των Άνδεων», Ηώς
(µηνιαία εικονογραφηµένη επιθεώρησις) έτος 10, αριθ. 108 (1967), 47-55. Την άποψή αυτή η
Mer θα παρουσιάσει αργότερα και σε άλλα δηµοσιεύµατα.]
 (h ps://chilonas.files.wordpress.com/2012/12/cebf-ceb9ceaccf83cf89cebd-
cebaceb1ceb9-cf84cebf-cf86ceafceb4ceb9.jpg)

Ο Ιάσων και ο όφις

Η αλήθεια είναι ότι οι απόψεις της Mer είναι επαναστατικές, ειδικά όσον αφορά στην
Αργοναυτική εκστρατεία [Οι απόψεις της Αµερικανίδας συγγραφέως αφορούν και στο ταξίδι
του Οδυσσέα καθώς και στην ύπαρξη της Ατλαντίδος] ένα ταξίδι που έχει γίνει αντικείµενο
πολλών συζητήσεων από την αρχαία ήδη εποχή. Επίσης στους µελετητές είναι γνωστό το
γεγονός, ότι αν και ο τελικός σταθµός άφιξης ήταν η Κολχίδα, γεγονός για το οποίο δεν
συµφωνούν όλοι, το ταξίδι της επιστροφής είναι εντελώς αµφισβητούµενο και έχει διχάσει
τους ιστορικούς. Στην αρχαιότητα, ειδικά κατά την περίοδο της πρώιµης διατύπωσης του
µύθου, δεν ήταν ξεκαθαρισµένο πού ακριβώς έφτασε η «Αργώ» και ο προορισµός της δεν
ταυτιζόταν µε την Κολχίδα.

Αυτά τα ερωτηµατικά για εκείνο το ταξίδι υπήρχαν ήδη κατά την εποχή του Ηροδότου και το
γεγονός ότι ο Πίνδαρος στην τέταρτη ωδή των Πυθιονικών (462 π.Χ.) παρουσιάζει µια τελείως
διαφορετική παραλλαγή του ταξιδιού είναι ένα στοιχείο που συναινεί στα αναφέρθηκαν
προηγουµένως. [Ό.π.(σηµ. 5), τόµ. 4, 282 παρ. 3.]

Επόµενο ήταν να παρουσιασθούν αρκετές εναλλακτικές εκδοχές αναφορικά µε το ποια

πορεία ή διαδροµή ακολούθησε η «Αργώ» στην επιστροφή της. Η κάθε θεωρία συνεπάγεται
κάποια στοιχεία που υπερβαίνουν την πραγµατικότητα, µε αποτέλεσµα το ταξίδι αυτό, αν
τελικά πραγµατοποιήθηκε και δεν υπήρξε µια ποιητική αλληγορία, να είναι καλυµµένο από
πέπλα µυστηρίου. Ας δούµε, εν συντοµία, τις κυριότερες «πορείες» της «Αργούς».
Μια εκδοχή την θέλει να ταξιδεύει στα βόρεια της Αδριατικής θάλασσας, όπου οι Αργοναύτες,
αφού διέπλευσαν τον Πάδο, έφτασαν ως τις εκβολές του Ίστρου (Ister) ποταµού. Ο Ίστρος,
σηµειωτέον ότι δεν πρόκειται για τον γνωστό Ίστρο (=Δούναβη) των αρχαίων, αλλά για έναν
ασήµαντο µικρότερο ποταµό, έδωσε το όνοµά του στην περιοχή της Ίστριας και ουσιαστικά
πρόκειται για τον ποταµό που δηµιούργησε σύγχυση στους ιστορικούς και µελετητές της
Αργοναυτικής εκστρατείας. Σύµφωνα µε αυτή την εκδοχή, ο Άψυρτος, αδελφός της Μήδειας,
που η τελευταία τον τεµάχισε και τον πέταξε στο ποτάµι, θάφτηκε, αφού συγκεντρώθηκαν τα
µέλη του, στις Αψυρτίδες νήσους, στις οποίες έδωσε το όνοµά του. Οι Κόλχοι στην επιστροφή
τους ίδρυσαν την πόλη των Πόλων, στη χερσόνησο Ίστρια, και – πάντα µε αυτή την εκδοχή –
οι νήσοι Πλακτές, η Σκύλα και η Χάρυβδις, βρίσκονται στη Σικελία όπου εντοπίζεται και η
χώρα των Σειρήνων, ενώ η Κολχίς ήταν η λανθασµένη ονοµασία της πόλης «Κολικαρία», στον
κάτω Πάδο.

(h ps://chilonas.files.wordpress.com/2012/12/cf87ceaccf81cf84ceb7cf82-
ceb1cf81ceb3cebfcebdceb1cf85cf84ceb9cebaceaecf82-
ceb5cebacf83cf84cf81ceb1cf84ceb5ceafceb1cf82.jpg)

Η κλασική εκδοχή της εκστρατείας προς τον Εύξεινο Πόντο ως τέλος είχε την επιστροφή της
«Αργούς» µέσω µιας διαδροµής εκ φύσεως αδύνατης: ανέπλευσε τον Ίστρο (και εδώ εννοούν
τον Δούναβη), το Σαύο και έφτασε στην Αδριατική. Ο Σαύος όµως δεν εκβάλλει στην
Αδριατική -να πού εµπλέκεται ο άλλος Ίστρος- και όταν το γεγονός αυτό έγινε γνωστό,
υπέθεσαν ότι ο Ίστρος (=Δούναβης) και ο Πάδος συνδέονται µε κάποιο ποτάµι, το οποίο
χρησιµοποιήθηκε από το πλήρωµα της «Αργούς» και το οποίο δεν είναι γνωστό. Η θεωρία για
το ποιο ήταν το ταξίδι της επιστροφής, σ’ αυτή την εκδοχή, ανασκευάστηκε όταν έγινε γνωστό
πως ο Ίστρος (=Δούναβης) είναι πλωτός µόνο µέχρι τις Σιδηρές Πύλες και δε συνδέεται
φυσικά µε τον Πάδο.

Η υπόθεση είχε φτάσει σε αδιέξοδο δεν έµενε παρά να ανασκευαστεί και πάλι η διαδροµή.
Τώρα η «Αργώ» κινείται πολύ ανατολικά. Όπως σηµειώνει ο R. Graves, «…υπέθεσαν ότι η
Αργώ έφτασε, µέσω Φάση (ποταµού), στην Κασπία θάλασσα και από εκεί στον Ινδικό ωκεανό,
απ’ όπου επέστρεψε µέσω του «Ωκεανού» και της Τριτωνίδας λίµνης». [Στο ίδιο, τόµ. 4, 316
παρ. 2.] Η εκδοχή αυτή στηρίχτηκε στο γεγονός ότι στον Ινδικό ωκεανό υπήρχε µια άλλη
Κολχίδα, στην ακτή του Μαλαµπάρ, όπως µας παραδίδει ο Πτολεµαίος ο Ηφαιστίωνος
(VIII,1,10), αλλά έτσι δηµιουργούνται τεράστια ερωτηµατικά, που αφορούν τις γεωγραφικές
γνώσεις των αρχαίων Ελλήνων, για µια περιοχή που υποτίθεται ότι ήταν παντελώς άγνωστη
σ’ αυτούς, στα χρονολογικά πλαίσια του ταξιδιού της «Αργούς». [Ο πρώτος Έλληνας που
εξερεύνησε αυτές τις απόµακρες περιοχές ήταν ο Σκύλαξ ο Καρυανδεύς, που κατ’ εντολήν
του Δαρείου του Υδάσπους περιέπλευσε το 500 π.Χ. τις ακτές του σηµερινού Ινδικού ωκεανού
έως τον Περσικό κόλπο. Πολλοί ταυτίζουν αυτόν το Σκύλακα µε έναν νεότερό του ο οποίος
έχει την ίδια επωνυµία και υπάρχει σχετική φιλολογική σύγχυση. βλ. Χρ.Δ. Λάζος, «Ναυτική
Τεχνολογία στην Αρχαία Ελλάδα», Αίολος, Αθήνα 1996, 206-207].

Πάντως το γεγονός της ύπαρξης Κολχίδας στην ακτή του Μαλαµπάρ είναι αξιοπερίεργο από
µόνο του και πιθανότατα πρόκειται για µύθευµα. Μπορεί όλη αυτή η αντίφαση για την
ύπαρξη ή όχι µιας Κολχίδας στην περιοχή εκείνη, καθώς και το αφύσικο της πορείας, µε την
έννοια του αδύνατου να πραγµατοποιηθεί – π.χ. πώς από την Κασπία ένα σκάφος σαν την
«Αργώ» έφτασε στον Ινδικό ωκεανό; – να ήταν η αιτία που η εκδοχή αυτή αµφισβητήθηκε
πολύ σύντοµα για να αντικατασταθεί µε µια άλλη το ίδιο γοητευτική, αλλά και περισσότερο
αληθοφανή, για την πραγµατοποίηση αυτού του ταξιδιού. [Στο σηµείο αυτό ανιχνεύοντας τη
βαθειά προϊστορία και φτάνοντας σε οριακές εκδοχές, µήπως θα πρέπει να υποθέσουµε ότι
αυτή η «Ινδική» Κολχίδα ήταν απότοκος του πανάρχαιου ταξιδιού του Διόνυσου στην Ινδία; Ο
Έλληνας ποιητής Νόννος ο Πανοπολίτης, ο σπουδαιότερος επικός της όψιµης αρχαιότητας
(έζησε τον 5ο µ.Χ. αιώνα), στο έργο του «Διονυσιακά» (48 βιβλία, 21000 στίχοι) περιέγραψε µε
γλαφυρότητα και λεπτοµερειακά τη νικηφόρα εκστρατεία του θεού Διόνυσου στις Ινδίες. Βλ.
W. Dindorf, «Historici Graeci Minores» I (Teubner 1870) 473-478, C. Muller, «Fragmenta
Historicum Graecorum» IV (1885), 178-180. Επίσης το ενδιαφέρον άρθρο του Γεωργ. Γεωργαλά,
«Προϊστορική εξάπλωσις Ελλήνων ως τις Ινδίες», Δαυλός 171, Μάρτ. 1996, 10327-10330.]

(h ps://chilonas.files.wordpress.com/2012/12/ceb1cf81ceb3cebfcebdceb1cf85cf84ceb9cebaceae-
ceb4ceb9ceb1ceb4cf81cebfcebcceae.png)
Στο µύθο της Αργοναυτικής εκστρατείας αναφέρεται η «Ηλεκτρίδα νήσος«, χωρίς να
προσδιορίζεται κάτι άλλο γι’ αυτήν. Το όνοµα και µόνο της νήσου λέει πολλά για την υπόθεσή
µας και τούτο επειδή το ήλεκτρο, κοινώς κεχριµπάρι, οι Έλληνες το προµηθεύονταν από τη
Βόρειο θάλασσα, µαζί µε τον κασσίτερο. Γνωρίζουµε ότι «Κασσιτερίδες νήσοι» ήταν η
Ιρλανδία και η Βρετανία, ενώ η κύρια πηγή του ήλεκτρου ήταν τα νησιά της Βαλτικής. Άρα η
«Ηλεκτρίδα νήσος» εκεί πρέπει να τοποθετηθεί και να γίνει αποδεκτό ότι οι Αργοναύτες είχαν
περάσει από την περιοχή.

Δηλαδή και στις δύο περιπτώσεις η περιπέτεια της «Αργούς» ήταν αληθινή και το ταξίδι ήταν
µια αλληγορία. Η ουσία είναι ότι µια γενιά πριν τον Τρωικό πόλεµο, οι Έλληνες γνώριζαν την
περιοχή της Βόρειας Ευρώπης και τελικά αυτό είναι που έχει σηµασία. Η προηγούµενη
αναφορά συνδέεται άµεσα µε την επόµενη εκδοχή του ταξιδιού που αναφέρει ο Διόδωρος ο
Σικελιώτης (Βιβλ. IV, 56-3), την οποία αξίζει να παρουσιάσουµε µε τη δική του περιγραφή, ως
παρακαταθήκη στους νεότερους.
(h ps://chilonas.files.wordpress.com/2012/12/cebfceb9-ceb1cf81ceb3cebfcebdceb1cf8dcf84ceb5cf82-
cf83cf84cebf-cf80cebbcebfceafcebf-ceb1cf81ceb3cf8e-420-390-cf80cf87.jpg)

Ο Διόδωρος περιγράφει ένα καθ’ όλα συγκλονιστικό ταξίδι: «…αποπλεύσαντες γαρ διά του
Τανάιδος επί τας πηγάς και κατά τόπον τινά την ναυν διλκύσαντες, καθ’ ετέρου πάλιν
ποταµού τήν ρύσιν έχοντος εις τον Ωκεανόν καταπλεύσαι προς την θάλατταν, από δε
των άρκτων εις την δύσιν κοµισθήναι, την γην εξ ευωνύµων έχοντας και πλησίων
γενοµένοις Γαδείρων εις την καθ’ ηµάς εισπλεύσαι θάλατταν, αποδείξεις δε τούτων
φέρουσι δεικνύοντες τους παρά τον Ωκεανόν κατοικούντας Κελτούς σεβοµένους
µάλιστα των θεών τους Διοσκούρους` παραδόσιµον γαρ αυτούς έχειν εκ παλαιών
χρόνων την τούτων των θεών παρουσίαν εκ του Ωκεανού.»

Ας δούµε αναλυτικά το κείµενο του Διόδωρου του Σικελιώτη. Φεύγοντας από την Κολχίδα η
«Αργώ» εισήλθε στην Αζοφική θάλασσα και άρχισε να διασχίζει τον ποταµό Τάναϊ (σηµερινό
Δον) µε κατεύθυνση προς τις πηγές του. Φτάνοντας το σκάφος στο σηµείο όπου ο ποταµός
έπαυε να είναι πλεύσιµος, το πλήρωµα το έσυρε στην ξηρά και το καθέλκυσε σε ένα άλλο
ποτάµι, του οποίου η ροή οδηγούσε προς τον Ωκεανό. Αν δούµε την πορεία στο χάρτη, εύκολα
αντιλαµβανόµαστε ότι σε κάποιο σηµείο τα δύο ποτάµια, ο Τάναϊς (Δον) και ο Βόλγας, σχεδόν
εφάπτονται Σχηµατίζοντας δύο καµπύλα τόξα. Από το σηµείο εκείνο ο µεν Τάναϊς (Δον)
εκβάλλει στην Αζοφική θάλασσα, ο δε Βόλγας στην Κασπία. Όµως ο Βόλγας που πηγάζει από
τα Ουράλια, στο άλλο τµήµα του, το βόρειο, εκβάλλει στο Βόρειο Παγωµένο ωκεανό αυτό το
τµήµα ονοµάζεται Ντβίνας ποταµός και εκβάλλει στο σηµερινό Αρχαγγέλσκ ή Αρχάγγελο.
Τα ερωτηµατικά που προκύπτουν έως αυτό το σηµείο είναι τα εξής:

Πώς γνώριζαν οι Αργοναύτες το πλησιέστερο σηµείο µεταξύ των ποταµών Τάναϊς (Δον) και
Βόλγα, ώστε εκεί ακριβώς να διαπεραιωθούν από το ένα ποτάµι στο άλλο;

Πώς γνώριζαν ότι από τις πηγές του Βόλγα µπορούσαν να πλεύσουν σε άλλον ποταµό και µέσω
αυτού να φτάσουν στον ωκεανό; Το κείµενο είναι σαφές` µιλάει για Ωκεανό και «Ωκεανός» για
τους αρχαίους Έλληνες ήταν η τεράστια θάλασσα που περιέβαλλε το γνωστό κόσµο, ενώ
αντίθετα τις εσωτερικές θάλασσες τις αποκαλούσαν «θάλασσες»;

Στο κείµενο του Διοδώρου η διάκριση είναι ξεκάθαρη. Ακολουθώντας οι Αργοναύτες αυτή την
διαδροµή και εκπλέοντας από τον Ντβίνα ποταµό, εισήλθαν στο Βόρειο Παγωµένο Ωκεανό
και άρχισαν να περιπλέουν την ευρωπαϊκή ήπειρο έχοντας τη στεριά αριστερά τους, πορεία
από βορρά προς νότο. Περιπλέοντας τη σκανδιναβική χερσόνησο έφτασαν στη Βαλτική, όπου
συνάντησαν την «Ηλεκτρίδα νήσο«, τόπο προµήθειας του ήλεκτρου, και στη συνέχεια
έφτασαν στα Γάδειρα, απ’ όπου περνώντας τις Ηράκλειες Στήλες διέπλευσαν τη Μεσόγειο και
έφτασαν τελικά στην Ελλάδα και το Πήλιο. Μέσα στα πλαίσια της ευρύτατης θαλασσοπορίας
των Αργοναυτών η άποψη της Mer σχετικά µε την άφιξή τους στη Νότια Αµερική είναι πολύ
πιθανή, αφού τα στοιχεία που έχουµε συγκεντρώσει για την ανακάλυψη της αµερικανικής
ηπείρου από τους αρχαίους Έλληνες είναι εντυπωσιακά και καλύπτουν το θέµα σφαιρικά.
[Για την συγκεκριµένη έχουν γίνει κατά καιρούς αρκετές δηµοσιεύσεις σε σχετικά περιοδικά.
Τα πιο πρόσφατα άρθρα υπάρχουν στο περιοδικό «Ιστορία Εικονογραφηµένη» τ. 205
(«Μινωίτες στην Αµερική»), τ. 206 («Και αρχαίοι Έλληνες στην Αµερική»), τ. 207 («Χιώτες
ναυτικοί βοηθούν τον Κολόµβο»), 222 («Κύκλωπες και Παταγόνες»), τ. 224 («Ο Κολόµβος
έφτασε τελευταίος στην Αµερική»).

Άλλωστε δεν είναι η µόνη ξένη συγγραφέας που ισχυρίζεται κάτι τέτοιο, και από αυτή την
άποψη το θέµα γίνεται συναρπαστικό. Η Mer , κάνοντας χρήση των βιβλίων II και III των
«Αργοναυτικών» του Απολλωνίου του Ροδίου, υποστηρίζει ότι οι Αργοναύτες
εκµεταλλεύθηκαν το Κόλπειο Ρεύµα, στον κόλπο του Μεξικού, ακολούθησαν νότια πορεία,
από την Καραϊβική προς τη Βενεζουέλα, έπλευσαν κατά µήκος των ακτών µέχρι το «Ποτάµι
του Ασηµιού», µεταξύ Ουρουγουάης και Αργεντινής, πέρασαν τον Αµαζόνιο και έφτασαν
στον Ρίο ντε Λα Πλάτα. Από εκεί ανηφόρισαν το ποτάµι και έφτασαν στα νότια της λίµνης
Τιτικάκα, όπου ζούσε η φυλή των Κολχικούρους. Η φυλή αυτή υποτάχθηκε στους Ισπανούς το
1535 και έκτοτε δεν υπάρχουν πληροφορίες γι’ αυτήν.

Η Mer ισχυρίζεται ότι η λέξη «Κολχικούρους» είναι η ισπανική µετάφραση της ελληνικής
λέξης «Κολχίδος». Το ταξίδι της «Αργούς», κατά την ίδια, τελειώνει εδώ, ενώ η συγγραφέας
δεν κάνει αναφορά στην τόσο ενδιαφέρουσα περιγραφή της επιστροφής του πλοίου, που
έδωσε αφορµή για πολλές ερµηνείες.»

Διαπιστώσεις – σηµειώσεις

1. Η Henrie e Mer ήταν Αµερικανίδα δικηγόρος και ιστορική ερευνήτρια από το Σικάγο η
οποία πέθανε το 1985 σε ηλικία 89 ετών. Στο έργο της The Wine Dark Sea ισχυρίζεται ότι οι
Αργοναύτες ταξίδεψαν στον Ατλαντικό ωκεανό, διήλθαν από τις ανατολικές ακτές της νοτίου
Αµερικής, στις εκβολές του Αµαζονίου φθάνοντας µέχρι το Tiwanaku της Βολιβίας όπου
ευρίσκετο το Χρυσόµαλλο δέρας.

2. Ο χρονικός προσδιορισµός της εκστρατείας έγινε από τον Ερατοσθένη τον Κυρηναίο
(h p://livasperiklis.com/2012/06/13/%CE%B5%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%83%CE%B8
%CE%BF-%CE%BA%CF%85%CF%81%CE%B7%CE%BD%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%82/) ο
οποίος είχε µετρήσει µε ακρίβεια την περιφέρεια της γης.

3. Οι Αργοναύτες έχουν εξαιρετικές ικανότητες. Βλέπουν ως µε τηλεσκόπιο (Λυγκευς), πετούν

(Ζήτης και Καλαϊς), έχουν αστρονοµικές γνώσεις (Άγκαιος, Ορφεύς). Επίσης είναι ικανοί
ναυτικοί, εξερευνητές, πολεµιστές κ.α.

4. Η Αργώ είναι εξαιρετικό σκάφος («ώκεια ναύς» («θεογονία»), ποντοπόρος νηύς»

(«Οδύσσεια» Μ 70). Φέρει στην πλώρη όργανο προσανατολισµού, το «ξύλο φωνήεν» (οµιλούν
ξύλο βελανιδιάς)……………….»Αργοναυτικά» των «Ορφικών»

5. Η Αργώ βγαίνει στον Ατλαντικό («ίξεσθ’ αµ’ πέλαγος κεν Ατλαντικόν εκτός ίκωµαι», 1176),
ταξιδεύει 12 µέρες και φθάνει σε νησί «επ’ εσχατίαις ακαλαρρόου Ωκεάνοιο» (119ξ). Μετά από
άλλες 3 µέρες στην Αιαία (χώρα της Κίρκης) (1212) και εξερευνούν την «απείρονα γαίαν»
(1217). Εκεί φιλοξενούνται, αλλά δεν τους επιτρέπεται να προχωρήσουν, διότι σε προηγούµενη
επίσκεψη είχαν προξενήσει κακό.

Απολλώνιος ο Ρόδιος, «Αργοναυτικά»

6. Τα γεωγραφικά στοιχεία (νήσοι, ποταµοί) και άλλες αναφορές (πύλες του Άδη, περιοχή
όπου «ο Ήλιος στάβλιζε τους ίππους του όταν τελείωνε την ηµερησία περιφορά του» κ.α.)
συµφωνούν απολύτως µε την εκδοχή της Αµερικής. Επιπλέον αναφέρεται ότι έφτασαν σε
τόπο όπου έδυσε η Μεγάλη Άρκτος (δηλ. στο νότιο ηµισφαίριο)………………………»Πίνδαρος,
Πυθιονικος 250″

———————————————————

Πηγές

– «Αργοναυτικά» του Ορφέως. Σε αυτά αναφέρεται η διαδροµή Δον – Βόλγας-Βόρειος

Ωκεανός, υπάρχουν όµως αναµεµειγµένα και στοιχεία από τις άλλες διαδροµές. (Τα
«Ορφικά», εξέδωσε το 1984 ο Ι.Δ. Πασσάς, µαζί µε τις αστρονοµικές παρατηρήσεις του Κ.
Χασάπη.)

– Σχετικό άρθρο – στοιχεία έρευνας κου Φειδία Μπουρλά.

 ρ ρ ρ ρ
Advertisements

REPORT THIS AD

REPORT THIS AD
Αργώ Αργοναυτική εκστρατεία Αργοναύτες Ιάσων Χρυσόµαλλο
δέρας αρχαία Ελλάδα µυθολογία

14 Σχόλια

1. Ο/Η AΝΔΡΕΑΣ ΤΖΩΡΤΖΑΤΟΣ λέει:

29/07/2017 στο 15:40
Συγχαρητήρια, σας ευχαριστώ µου δώσατε γνώσεις που δεν είχα ή δεν τις είχα αξιολογήσει
ανάλογα.

1. Ο/Η XΕΙΛΩΝ λέει:

29/07/2017 στο 18:41
Σας ευχαριστούµε για τα καλά σας λόγια & χαιρόµαστε που µπορέσαµε να προσφέρουµε.

2. Ο/Η ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΚΩΣΤΕΛΛΟΣ λέει:

25/04/2015 στο 09:30
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ ΑΡΘΡΟ.ΘΕΛΩ ΜΟΝΟ ΝΑ ΡΩΤΗΣΩ, ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΑΥΤΕΣ ΟΙ
ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΜΥΘΟΙ (ΟΠΩΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΟΥΝ ΠΟΛΛΟΙ);ΑΦΟΥ Ο
ΟΠΟΙΟΣΔΗΠΟΤΕ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΓΙΑ ΝΑ ΤΑ ΓΡΑΨΕΙ ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΑ ΕΧΕΙ
ΑΚΟΥΣΕΙ ΑΠΟ ΚΑΠΟΥ (ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ ΝΑ ΠΕΡΙΓΡΑΨΕΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΚΑΤΙ ΜΕ
 ΤΕΤΟΙΑ ΑΚΡΙΒΕΙΑ ΑΝ ΔΕΝ ΤΟ ΕΧΕΙ ΔΕΙ Ο ΙΔΙΟΣ Ή ΝΑ ΤΟΥ ΤΟ ΕΧΟΥΝ ΠΕΙ ΚΑΠΟΙΟΙ ΟΙ
ΟΠΟΙΟΙ ΤΟ ΕΧΟΥΝ ΔΕΙ).ΑΡΑ ΚΑΠΟΙΟΣ-ΚΑΠΟΙΟΙ ΕΧΟΥΝ ΠΑΕΙ ΣΕ ΑΥΤΑ ΤΑ
ΜΕΡΗ.ΤΑΠΕΙΝΗ ΜΟΥ ΓΝΩΜΗ ΦΥΣΙΚΑ.

1. Ο/Η XΕΙΛΩΝ λέει:

25/04/2015 στο 10:07
Κύριε Κωστέλλε

Η απορία σας είναι απόλυτα κατανοητή και εύλογη.

Το γεγονός ότι ορισµένες περιγραφές εντάσσονται – χαρακτηρίζονται ως µύθοι, δεν
σηµαίνει ότι δεν υφίστανται στην πραγµατικότητα. Η διαφορά µεταξύ ιστορικών και
µυθικών αναφορών, έγκειται στην ύπαρξη απτών αποδεικτικών στοιχείων (γραπτά –
µνηµεία, ευρήµατα) όσον αφορά στις ιστορικές αναφορές, ενώ οι αντίστοιχες µυθολογικές
βασίζονται περισσότερο σε θρύλους και παραδόσεις, χωρίς βέβαια να αποκλείεται η
ύπαρξη ευρηµάτων. Όσον αφορά στην Αργοναυτική εκστρατεία…………το ταξίδι –
εκστρατεία του Ιάσονα στην Κολχίδα σηµατοδοτεί την συνέχιση της αποίκησης του
Εύξεινου Πόντου από τους Έλληνες. Στοιχεία µυθοπλασίας πιθανόν να εµπεριέχονται
στην εξιστόρηση ως προς τον σκοπό (τµηµατικές αναφορές) ή σε αναφερόµενα
κατορθώµατα – ανδραγαθίες.

Ελπίζω να σας διαφώτισα….στην διάθεσή σας.

3. Ο/Η ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΛΙΟΥΚΑΣ λέει:

20/07/2013 στο 22:54
Ο στίχος του Απολλώνιου του Ρόδιου ¨νήσον ες Ηλέκτρης Ατλαντίδος¨ αναφέρεται στο νησί
της Σαµοθράκης γι΄αυτό ο συγγραφέας των Αργοναυτικών εξηγεί ότι δεν µπορεί να µιλήσει
περαιτέρω για τις τελετουργίες στο νησί (υπαινιγµός στα Καβείρια µυστήρια). Το γεγονός
τεκµηριώνεται και από τους επόµενους στίχους όπου η Αργώ πλέει έχοντας στα αριστερά τη
Θράκη και στα δεξιά την Ίµβρο (στίχοι 923-924).

1. Ο/Η XΕΙΛΩΝ λέει:

20/07/2013 στο 23:04
Ιδιαίτερη και εµπεριστατωµένη αναφορά στην Ηλεκτρίδα νήσο κάνει ο Διόδωρος ο
Σικελιώτης.

1. Ο/Η ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΛΙΟΥΚΑΣ λέει:

04/08/2013 στο 11:17
Στο παρατιθέµενο απόσπασµα του Διόδωρου (4,53,3) δεν αναφέρεται κάτι για την
Ηλεκτρίδα νήσο. Μήπως αναφέρεστε σε κάποιο άλλο απόσπασµα; Πάντως, η
Αργοναυτική εκστρατεία, όπως και τα οµηρικά έπη και οι τραγωδίες, δεν
αντικατοπτρίζουν κάποια ιστορική αλήθεια αλλά είναι ποιήµατα και ποίηση είναι η
κατασκευή. Τα γεγονότα που περιγράφουν είναι ιστορικά, όχι όµως έτσι όπως τα θέτει
η ποιητική φαντασία.

2. Ο/Η XΕΙΛΩΝ λέει:

04/08/2013 στο 21:27
Κύριε Λιούκα
Η παραποµπή του άρθρου είναι 4.56.3 και όχι 4.53.3 όπου ο Διόδωρος γράφει
επακριβώς:
Διόδωρος Σικελιώτης 4.56.3
«Δεν είναι λίγοι, τόσο οι αρχαίοι όσο και οι νεώτεροι ιστορικοί, ένας εκ των οποίων
είναι ο Τιµαίος, οι οποίοι λένε ότι οι Αργοναύτες, µετά την αρπαγή του δέρατος,
µαθαίνοντας ότι το στόµιο του Πόντου είχε αποκλεισθεί από τον στόλο του Αιήτη,
 πραγµατοποίησαν µια εκπληκτική ανακάλυψη, η οποία αξίζει να αναφερθεί.
Απέπλευσαν στον ποταµό Τάναϊς (Δον) κατευθυνόµενοι προς τις πηγές του και σε
κάποιο σηµείο ρυµούλκησαν τα πλοία στην ξηρά και κατόπιν ακολουθώντας άλλο
ποταµό ο οποίος εκβάλλει στον ωκεανό, έπλευσαν στην θάλασσα.Η πορεία που
ακολούθησαν ήταν από βορρά προς δυσµάς µε την ξηρά στα αριστερά τους και όταν
έφθασαν πλησίον της Καδέιρα (νοτιοδυτική Ισπανία) εισήλθαν στις θάλασσές µας».

Τα ανωτέρω σε συνδυασµό µε τα προλεγόµενα του άρθρου καταδεικνύουν τα περί

Ηλεκτρίδας στοιχεία.
Όσον αφορά στην ποιητική προσέγγιση……τα έργα των αρχαίων επικών ή τραγικών
ποιητών στηρίζονταν σε ιστορικά γεγονότα το ποιητικό στοιχείο υπεισέρχεται στις
περιγραφές των καταστάσεων.

Σε κάθε περίπτωση σας ευχαριστώ για τα σχόλια και τον χρόνο που αναλώνετε στην
µελέτη του άρθρου.

3. Ο/Η ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΛΙΟΥΚΑΣ λέει:

05/08/2013 στο 23:17
Έχετε δίκιο. Η παραποµπή είναι 4,56,3. Σε αυτό λοιπόν το απόσπασµα δεν αναφέρεται
το όνοµα της Ηλεκτρίδας νήσου, όπως και σείς διαπιστώνετε. Όσον αφορά την
περιγραφή, δεν µπορώ παρά να συµφωνήσω. Βέβαια, θα µπορούσε να γίνει µεγάλη
κουβέντα σχετικά µε την ¨ακριβή¨ ιστορικότητα των ποιητικών γεγονότων, όπως για
παράδειγµα η άλωση της Τροίας. Αναφέρεται σε µία άλωση, ναί, αλλά της Τροίας
όντως; Σίγουρα, θα ήταν µία άλωση που χαράχτηκε έντονα στη συνείδηση των
αρχαίων λαών. Γίνεται λόγος για την επιστροφή στην Ιθάκη. Αναφέρεται ένα ταξίδι
επιστροφής, ένας νόστος, αλλά γιατί στην Ιθάκη; Ή οι Αργοναύτες, γιατί στην
Κολχίδα; Νοµίζω ότι οφείλουµε να µελετήσουµε τα αρχαία κείµενα µε πιό
αντικειµενικούς όρους. Ιδιαίτερα στην ποίηση, η οποία είναι ικανή να τροποποιεί
καταστάσεις.

Εγώ ευχαριστώ για τον χρόνο σας (αν θέλετε, ας µη µιλάµε στο πληθυντικό)

4. Ο/Η XΕΙΛΩΝ λέει:

06/08/2013 στο 20:21
Αγαπητέ Παναγιώτη

Ο Διόδωρος δεν αναφέρει επί λέξει το όνοµα της Ηλεκτρίδας νήσου, αλλά η περιγραφή
του δροµολογίου παραπέµπει σε αυτήν, ενισχύοντας τους ισχυρισµούς των λοιπών
ιστορικών.
Όσον αφορά στην ακρίβεια των «ποιητικών» γεγονότων………….όντως θα πρέπει να
είµαστε επιφυλακτικοί και να λαµβάνουµε υπόψιν αυτά καθ’ εαυτά τα ιστορικά
γεγονότα όπως τεκµαίρονται από συναφή ιστορικά στοιχεία (αναφορές – ευρήµατα).

5. Ο/Η ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΛΙΟΥΚΑΣ λέει:

13/08/2013 στο 18:49
Φίλε Χίλων,
θα συµφωνήσουµε ότι προηγείται η ποίηση της ιστορικής πραγµατικότητας,
τουλάχιστον έτσι όπως παρατίθεται από τους κατοπινούς ιστορικούς. Θέλω να πώ ότι
δεν υπήρξε κάποιος ιστορικός πρίν τον Όµηρο αλλά όλοι τους στηρίχθηκαν σε αυτόν.
Το θέµα λοιπόν είναι σε ποιές βάσεις στηρίζεται µία ποιητική παράδοση. Ο ποιητής
(Όµηρος, Απολλώνιος κτλ) πήρε και έδεσε διάσπαρτες παραδόσεις δηµιουργώντας ένα
έπος. Το εκάστοτε ταξίδι περιέχει διάσπαρτες αναφορές σε γεγονότα και καταστάσεις.
Απλώς ο ποιητής έπρεπε να τις ενώσει σε µία, ώστε να έχει συνοχή και γι’αυτό γίνεται
 λόγος για εκστρατεία ή νόστος κτλ. Άραγε, οι Συµπληγάδες Πέτρες όντως υπήρξαν;
Αν όχι, τότε τί συµβολίζουν; Αν πάλι είναι απλώς ένα σύµβολο και δεν στηρίζεται σε
κάποιο αληθινό γεγονός, τότε γιατί η »αναπαραγωγή συµβόλων» σταµατά στην
αλεξανδρινή εποχή; Ο Όµηρος είναι σαφής. »Αργώ πάσι µέλουσα, παρ’ Αιήταο
πλέουσα». Εάν στην εποχή του όλοι έψελναν τα κατορθώµατα της Αργούς, τότε γιατί ο
Όµηρος τα αποσιωπά; Είναι προφανές ότι αυτή η Αργώ ήταν κάτι αξιοθαύµαστο, κάτι
που έκανε όλους τους ανθρώπους του τότε γνωστού κόσµού να την υµνούν στον
αιώνα. Για τους Έλληνες, λαός ναυτικός, πήρε την εικόνα του πλοίου. Για άλλους
λαούς, ενδεχοµένως, µία άλλη εικόνα. Ένα όµως είναι το αρχέτυπο, ασχέτως εάν οι
ποιητές αλληγόρησαν επί του αρχετύπου.

6. Ο/Η XΕΙΛΩΝ λέει:

14/08/2013 στο 10:04
Αγαπητέ Παναγιώτη.

Τα Οµηρικά έπη και γενικότερα ο «Επικός κύκλος» αποτελούν ποιητικά πονήµατα.

Δηλαδή δίδεται έµφαση στο ποιητικό στοιχείο (περιγραφές – αλληγορίες –
συναισθηµατικές επικλήσεις) χωρίς επ’ ουδενί να παραγνωρίζεται η ιστορικότητα των
γεγονότων. Το θέµα των Οµηρικών έργων δεν ήταν η Αργοναυτική εκστρατεία
εποµένως οι αναφορές στην Αργώ είναι περιορισµένες, εξάλλου υπήρχαν τα Ορφικά
Αργοναυτικά τα οποία είχαν ως θέµα την εκστρατεία. Όσον αφορά στον
προβληµατισµό……….γεγονός – σύµβολο – αλληγορία η προσεκτική µελέτη των
ιστορικών κειµένων τα διαχωρίζει σαφώς.

4. Ο/Η ΛΙΒΑΣ ΔΗΜ. ΠΕΡΙΚΛΗΣ λέει:

12/01/2013 στο 11:15
Τι να πώ..Μπράβο, απλά.

1. Ο/Η XΕΙΛΩΝ λέει:

12/01/2013 στο 13:23
Περικλή σε ευχαριστώ

Τα σχόλια έχουν κλείσει.

Powered by WordPress.com.