Glavni Projekat (Zaštićen Dokument) Dipl. Građ. Inž. Slaviša Jotić

ELP d.o.o.
ŠIPOVO
MHE „GLAVICA“
Na rijeci Plivi, Opština Šipovo
- GLAVNI PROJEKAT -
Direktor: dipl. građ. inž. Slaviša Jotić
Knjiga 01.
HIDROGRAĐEVINSKI DIO
ENCOS d.o.o.
Energy Consulting Services
Sarajevo, Septembar 2012.

MHE GLAVICA
na rijeci Plivi, Opština Šipovo
- GLAVNI PROJEKAT -
SADRŽAJ PROJEKTA
Knjiga 1. HIDROGRAĐEVINSKI DIO
Knjiga 2. OPREMA
MHE Glavica - Glavni projekat
Knjiga 01. HIDROGRAĐEVINSKI DIO
SADRŽAJ
01. OPŠTA DOKUMENTA PROJEKTA

02. TEHNIČKI IZVJEŠTAJ
03. ENERGETSKE ANALIZE
04. TEHNIČKI USLOVI IZVOĐENJA
05. PREDMJER I PREDRAČUN
06. PREGLEDNA SITUACIJA MHE GLAVICA
07. DISPOZICIJA OBJEKATA MHE GLAVICA
08. PRAG U KORITU RIJEKE - Situacija i uzdužni profil
09. PRAG U KORITU RIJEKE - Karakteristični presjeci i faze izvođenja
10. PRELAZNA DIONICA VODOZAHVATA - Osnova i podužni presjek
11. PRELAZNA DIONICA VODOZAHVATA - Poprečni presjeci A-A, B-B
12. PRELAZNA DIONICA VODOZAHVATA - Poprečni presjeci C-C, D-D, E-E
13. TALOŽNICA - Osnova
14. TALOŽNICA - Karakteristični presjeci
15. MAŠINSKA ZGRADA - Podužni presjek
16. MAŠINSKA ZGRADA - Osnova na koti 443.70 mnm
19. MAŠINSKA ZGRADA - Presjek F-F
20. MAŠINSKA ZGRADA - Presjek G-G
21. MAŠINSKA ZGRADA - Bočna fasada
22. MAŠINSKA ZGRADA - Podužna fasada
23. OBLOŽNI ZIDOVI Z1 I Z2 - Uzdužni profili i karakteristični presjeci
24. OBLOŽNI ZID Z4 - Uzdužni profil i karakteristični presjeci
25. RIBLJA STAZA - Situacija, uzdužni profil i karakteristični detalji
26. REGULACIJA (PROKOPAVANJE) KORITA - Situacija i uzdužni profil
27. REGULACIJA (PROKOPAVANJE) KORITA - Poprečni profili
28. GEOLOŠKA KARTA ŠIREG PROSTORA OBJEKATA SA KARAKTERISTIČNIM
PRESJECIMA
29. INŽENJERSKOGEOLOŠKA KARTA PROSTORA OBJEKATA
Prilog 01. Opšta dokumenta projekta
SADRŽAJ
01. Rješenje o imenovanju glavnog projektanta, odgovornih projektanata i

vršioca unutrašnje kontrole
02. Potvrda o usklađenosti tehničke dokumentacije
03. Izvještaj o izvršenoj tehničkoj kontroli
04. Ugovor o poslovno-tehničkoj saradnji
05. Rješenje o registraciji privrednog društva (ENCOS i ELNOS)
06. Licenca privrednog društva (ENCOS i ELNOS)
07. Licence projektanata

PRILOG 02
TEHNIČKI IZVJEŠTAJ
MHE „Glavica“ na rijeci Plivi - Glavni projekat 1
Knjiga 01 Hidrograđevinski dio - Tehnički izvještaj
Prilog 02. Tehnički izvještaj
SADRŽAJ
1. UVOD
2. PODLOGE
2.1. Geodetske podloge
2.2. Hidrološke podloge
2.2.1. Srednji godišnji proticaj na profilu brane
2.2.2. Male vode
2.2.3. Velike vode na profilu brane
2.3. Geološke podloge
2.3.1. Vrsta i obim izvršenih istraživanja
2.3.2. Rezultati istraživanja
2.3.3. Geološki uslovi izgradnje objekata
3. PROJEKTNI PARAMETRI
4. DISPOZICIONO RJEŠENJE
5. OPIS TEHNIČKOG RJEŠENJA
5.1. Prag (brana) u koritu rijeke
5.2. Dovodni kanal
5.3. Vodozahvat
5.4. Taložnica
5.5. Mašinska zgrada (strojara)
5.5.1. Ulazna građevina
5.5.2. Turbinski blok mašinske zgrade
5.5.3. Izlazna vada
5.5.4. Prostorija za smještaj elektro ormara
5.5.5. Plato trafoa
5.6. Pristupni putevi do mašinske zgrade
5.7. Produbljenje (regulacija) nizvodnog korita
5.8. Riblja staza
6. STATIČKI PRORAČUN I SPECIFIKACIJA ARMATURE
6.1. Prag u koritu rijeke
6.2. Prelazna kampada na kraju dovodnog kanala
6.3. Taložnica
6.4. Oblozni zidovi - Z1, Z2, Z3
7. PREGLED UKUPNO SPECIFICIRANIH INVESTICIJA
ENCOS d.o.o. Sarajevo - ELNOS d.o.o. Banja Luka Septembar, 2012.

1. UVOD
MHE Glavica je protočno postrojenje, bez značajnije zapremine akumulacije, locirano na
stacionaži km 22+900 od ušća Plive u Vrbas, neposredno uzvodno od grada Šipova.
Pregradno mjesto se nalazi cca 1.2 km nizvodno od ušća Sokočnice u Plivu, odnosno 2.1 km
uzvodno od ušća Janja. Jedino na ovom mjestu duž cijelog toka Pliva protiče kroz kraći kanjon sa nešto
strmijim obalama. Obuhvaćena slivna površina iznosi 947 km2.
Rijeka Pliva se odlikuje sa izuzetno uravnatim godišnjim proticajima, što je od posebne važnosti sa
aspekta hidroenergetike. Tako u prosječnoj liniji trajanja proticaja, konstruisanoj na bazi dnevnih
proticaja, srednji i veći proticaji traju približno 42 % vremena godišnje. Proticaj 10% trajanja iznosi
38.1 m3/s, 50% trajanja 19.8 m3/s, 90% trajanja 9.6 m3/s, a 95% trajanja 8,50 m3/s. Srednji višegodišnji
proticaj na profilu pregradnog mjesta iznosi 22.3 m3/s.
Tehnički i energetski parametri MHE „Glavica“, na osnovu kojih je zaključen Ugovor o koncesiji,
definisani su u Vodoprivrednoj osnovi (VO) sliva rijeke Vrbas (Energoinvest, 1987.). Nakon
dodjele koncesije firmi „ELP“ d.o.o. iz Šipova za MHE „Glavica“, Izrađeno je Idejno rješenje koje
predtavlja podlogu za izradu ovog Glavnog projekta.
Na bazi Idejnog rješenja pribavljena su sva potrebna dokumenta za izradu Glavnog projekta.
2. PODLOGE
2.1. Geodetske podloge
Za izradu Glavnog projekta na raspolaganju je bila odgovarajuća geodetska karta, snimljena sa
zadovoljavajućim brojem tačaka koje su date u formi: br. tačke, X, Y, Z, u A-CAD formatu. Karta
obuhvata potez korita rijeke Plive na dužini od cca 1400 m uzvodno od mosta na putu za naselje
Grozdići, uključujući i planum magistralnog puta Šipovo - Glamoč na tom potezu.
2.2. Hidrološke podloge
2.2.1. Srednji godišnji proticaj na profilu brane
Sredni godišnji proticaj na profilu brane je definisan na bazi simultanih mjerenja proticaja VS
Volari - Zahvat, a kontrolisan odnosom slivnih površina.
Uspostavljen odnos proticaja na bazi simultanih mjerenja (Tabela 1, Slika 1):
Qsr. MHE =0,64 * Qsr. VS Volari
Tabela 1.- Simultana mjerenja
No Datum VS Volari Zahvat

m3/s m3/s
1 8-Feb-68 50,7 33,7
2 12-Mar-68 41,7 24,6
3 13-Mar-68 39,2 23,0
4 3-Apr-68 48,5 31,0
5 5-Apr-68 50,5 32,7
6 21-May-68 28,2 19,7
7 3-Sep-68 16,7 11,7
8 5-Sep-68 20,2 13,9
9 25-Sep-68 61,9 40,0
10 26-Sep-68 47,9 32,0
11 20-Nov-68 55,2 39,2
12 21-Nov-68 50,0 33,6
13 22-Nov-68 49,2 29,4

Slika 1.- Linija odnosa simultanih proticaja VS Volari - MHE Glavica
45
40
35
30
25
20
15
10
0
0 10 20 30 40 50 60 70
3
VS Vo la ri Q (m /s )
Odnos slivnih površina iznosi:

/F = 947/1350= 0,70
F MHE VS Volari
Srednji višegodišnji proticaj, dat za period 1953-85 godina, iznosi 22.4 m3
/s, specifično oticanje
23.65 l/s/km . Dijapazon godišnjih proticaja je od 17.1 do 29.3 m /s.
2 3
U tabeli 2 date su vjerovatnoće pojave srednjih godišnjih proticaja, a u tabeli 3 srednji mjesečni i
godišni proticaji na profilu zahvata za obrađeni niz.
Tabela 2.- Vjerovatnoća pojave srednje godišnjih proticaja
Vjerovatnoća pojave % 50 20 10 5 2 1
Povratni period godine 2 5 10 20 50 100
Sredni godišnji proticaji m3/s 22.3 24.7 25.9 26.9 43.8 45.2
U prosječnoj liniji trajanja proticaja, konstruisanoj na bazi dnevnih proticaja, srednji i veći proticaji traju
približno 42 % vremena godišnje. Proticaj 10 % trajanja iznosi 38.1, 50 % trajanja 19.8 m 3/s, 90 %
trajanja 9.6 m3/s, a 95 % trajanja 8,50 m3/s.
Na slici 2 data je prosječna linija trajanja i učestalosti dnevnih proticaja na profilu zahvata.


MHE Glavica
Linija trajanja i učestalosti proticaja
Qsr =22.4 m3/s
Slika 2
Trajanje Učestalost
60
50
40
30
20
10
Trajanje (%), učestalost (n)

2.2.2. Male vode

Male vode se posmatraju kroz dva pokazatelja i to kao: 
Minimalni srednje mjesečni proticaji u godini i
 Ekstremno mali proticaji u godini
Kada su u pitanju minimalni srednje mjesečni proticaji za obrađeni vremenski niz se kreću po
godinama od 7.49 m3/s do 17.5 m3/s, sa prosjekom iz perioda 10.4 m3/s.
Kada su u pitanju ektremno male vode, na bazi dnevnih poticaja, minimalni proticaji za obrađeni
vremenski niz se kreću po godinama od 6.46 m 3/s do 13.9 m3/s, sa prosjekom iz perioda 8.77
m3/s.
U tabeli 3 je data distribucija minimalnih srednje mjesečnih i minimalnih godišnjih proticaja iz koje se
može vidjeti da minimalni srednje mjesečni proticaj 95%-tne obezbjeđenosti iznosi 7.49 m3/s, dok je
minimalni proticaj istog stepena obezbjeđenosti 6.78 m3/s.
Tabela 3.- Vjerovatnoća pojave minimalnih srednje mjesečnih i minimalnih godišnjih proticaja
Vjerovatnoća pojave % 50 20 10 5 2 1
Povratni period godine 2 5 10 20 50 100
Min sr. mjesečni proticaji m3/s 9.98 8.51 7.94 7.49 6.98 6.66
Min godišnji proticaji m3/s 8.51 7.49 7.04 6.78 6.40 6.28
dq m3/s 1.47 1.02 0.90 0.71 0.58 0.38
2.2.3. Velike vode na profilu brane

Velike vode na profile brane definisane su na tri načina:
 Preko specifičnih oticanja VS Volari za velike vode i slivne površine 
Preko odnosa simultanih mjerenja
 Na bazi grafikona datog u VO Vrbasa za oticanje velikih voda u slivu Plive u funkciji slivne
površine
Dobivene vrijednosti su date uporedno u tabeli 4, a ilustrovane na slici 3.

Vjerovatnoća
% 10 5 2 1 0.1
pojave
Povratni period godine 10 20 50 100 1000
Max proticaj
1 m3/s 142 156 174 187 233
VS Volari
Spec.oticaj 2 m3/s/km2 0.1052 0.1156 0.1289 0.1385 0.1726
m3/s 99.6 109.5 122.1 131.2 163.5
Prema 2 3
m3/s/km2 0.105 0.116 0.129 0.139 0.173
Prema m3/s 91.0 99.8 111.4 119.7 149.1
Q=0.64 Qvol. 4
m3/s/km2 0.096 0.105 0.118 0.126 0.157
Prema m3/s 103.5 114 - 136.5 168.5
dijagramu iz 5
VO Vrbasa m3/s/km2 0.109 0.120 - 0.144 0.178
Slika 3
1 volari 3 spec q volari 4 0,64 volari 5 VO Vrbas
250
200
150
100
50
0
1 10 100 1000
Povratni period PP (godina)

2.3. Geološke podloge

2.3.1. Vrsta i obim izvršenih istraživanja
U toku pripreme i realizacije ove faze projekta korištena je sledeća dokumentacija:

Osnovna geološka karta SFRJ, list Bugojno 1:100000 sa tumačem i njemu
pripadajući list Šipovo 1:25000. Na osnovu podataka sa lista Šipovo, uz minimalne
dopune u toku terenskog rada projektanta, izrađena je geološka karta šireg šireg
prostora objekata (Prilog 05.02). Navedenu OGK izradio je Institut za geološka
istraživanja Sarajevo 1967. - 1974. godine.
Seizmološka karta SFRJ sa tumačem - Beograd, 1987. na osnovu koje je ocenjen

stepen seizmičnosti zainteresovanog prostora.
Elaborat HE Šipovo II, Idejni projekt, Knjiga 3 - Geologija, Energoinvest - Sarajevo,

1971. U ovom elaboratu obrađeni su geološki uslovi za branu nasutog tipa, sa
pribranskom elektranom. Izvedeni su sledeći istražni radovi, koji su obuhvatili i
problematiku smeštaja betonske brane lučnoga tipa:
(1) Po osi brane 8 (osam) istražnih bušotina ukupne dužine 760 m, sa ispitivanjem
VDP-a metodom Ližona.
(2) Dva (2) istražna potkopa u bokovima brane dužine 55 i 52.50 m.
(3) Geoelektrično sondiranje na 35 sondi.
(4) Geoelektrično kartiranje duž 6 profila, ukupne dužine 620 m.
(5) Refrakciona seizmička ispitivanja duž 11 profila na obe dolinske strane r.
Plive, ukupne dužine 1600 m. Rezultati geofizičkih ispitivanja (3 - 5) prikazani
su u geološkom elaboratu, dok nam originalni izveštaji nisu bili dostupni.
(6) Geotehnička ispitivanja metodom „tlačni jastuk“ u istražnim potkopima na
ukupno 2 lokacije.
Na topografskoj podlozi razmere 1:10000 projektant je izvršio i.g. kartiranje duž
doline r. Plive, na potezu od uzvodnog kraja Šipova do zone ušća r. Sokošnice (Prilog
05.03). Pri radu je posebna pažnja obraćena na levu dolinsku stranu gde su planirani
objekti. Izvršeno je detaljno i.g. snimanje karakterističnih lokalnih profila u krupnijoj
razmeri (zaseci u dolomitima duž novog puta) u cilju uvida u kvalitet stenske mase.
Na ovaj način, rezultate obimnih istraživanja u navedenom elaboratu Energoinvesta, dobijeni su
kvalitetni podaci za izradu prognoznih i.g. preseka i ocenu geoloških uslova izgradnje
objekata.
2.3.2. Rezultati istraživanja
Geomorfološke odlike terena
Reka Pliva neposredno pred ulaskom u proširenu kotlinu neogenog basena, i grada Šipova,
usekla je u trijaskim dolomitima asimetričnu dolinu klisurastog tipa dužine cca 2 km, uzvodno
do ušća Sokošnice (Prilozi 28 i 29). Kote dna korita reke iznose oko 452 m n.m. u zoni ušća
Sokošnice, a na nizvodnom delu oko 449 - 443 m n.m. Leva dolinska strana je ujednačenog
nagiba, ispresecana bočnim žlebovima - povremeni potoci, koja na visinama iznad 600 -
800 m n.m. prelazi u blago zaobljeno „bilo“ masiva Borovice sa visinom od 912 m n.m.
Desna dolinska strana klisuraste doline razvučenog „U“ tipa je simetrična sa levom do oko
izohipse 500 m n.m. Iznad ovih visina prelazi u razuđene morfološke oblike, blažih nagiba
padina, koji su formirani u neogenim stenama. U njima dominira Šarićka kosa sa kotama
599.80 - 664.00 m n.m.

Geološka građa terena

Uži prostor projektnog rešenja je jednostavne građe - monoklina struktura sa zaleganjem
slojeva u uzvodnom smeru, tj. jednoslojna sredina izgrađena od gornje trijaskih dolomita. Širi
prostor objekta je složenog sastava i sklopa koji grade sledeće jedinice (Prilog 28):
Donji trijas - verfen : Crveni i ljubičasti liskunoviti peščari, grauvake, alveroliti i pločasti
krečnjaci u povlati grade krajnje JZ i JI obode terena. U verfen su dijapirski utisnute
gipsanhidritske mase, koje se za sada eksploatišu u Volarima kod Šipova.
Srednji trijas - anizik: Uslojeni i masivni mermerasti krečnjaci, krečnjačke breče i
podređeno dolomiti zaležu kontinuirano preko verfena. Grade krajnje istočne delove terena.
Gornji trijas: Slojeviti i „trakasti“ dolomiti, ređe bankoviti, sa manjim krečnjačkim ulošcima grade
dominantan masiv Borovice, prelaze i na desnu dolinsku stranu Plive, gde su u smeru juga
prekriveni mlađim stenama neogena. Debljina dolomita u punom razvoju iznosi 800 m. Kao što je
već rečeno, projektno rešenje je u celosti smešteno u njima. Zaležu u uzvodnom smeru (ka
Z-JZ-u) pod dosta ujednačenim uglovima od 20-55 ◌.
Dominantni su rasedi I reda dolinom Plive i njemu paralelan desnom dolinskom stranom,
zatim dolinom Sokošnice, duž koga je kontakt s krednim krečnjacima. Rasedi i pukotinski
diskontinuiteti nižeg reda prate prostorni položaj ruptura I reda (Prilozi 28 i 29).
Donja kreda: Masivni, bankoviti i slojeviti krečnjaci grade hipsometrijski niže delove doline
Sokošnice sve do zone ušća u Plivu, kao i krajnji JZ-ni deo terena. Intenzitet karstifikacije u njima
znatno je izraženiji nego u dolomitima. Debljina ove serije je oko 700 m.
Donji, srednji miocen: Predstavljen je sa tri super poziciona paketa koji grade miocenski
basen Šipova (Pr. 05.02 i 03):
- konglomerati, laporci i peščari ( 1M2,3)
- gline i lapori sa bentonitom i ugljem ( 2M2,3)
- šupljikavi krečnjaci, lapori i laporoviti krečnjaci ( 3M2,3)
Miocenski sedimenti su trasgresivni preko svih opisanih starijih sedimentnih stena.
Njihova debljina iznosi oko 350 m.
Ovde je potrebno naglasiti da sve do sada navedene pojave i ležišta: gipsa, anhidrita,
betonita i uglja, ne nalaze se u okviru prostora projekta i da ne postoji ni potencijalna
ugroženost istih usled izgradnje planiranog hidroenergetskog postrojenja.
Kvartar: Predstavljen je sedimentima starijeg i mlađeg kvartara. Grade tanje površinske
pokrivače različitog genetskog porekla i heterogenog granulometrijskog sastava. Isti su bliže
opisani u legendama navedenih priloga.
Prema strukturno-tektonskim rejonizacijama proučavani teren, u širem smislu, pripada

„prelazno-pregibnoj zoni“, tj. „središnjim Dinaridima“. Daljim raščlanjivanjem, autori OGK
izdvajaju strukturno - facijalnu jedinicu Gerzovo - Janj - Plazenica, a u okviru nje tektonsku
jedinicu Gerzovo u kojoj je u celosti u okviru dolomita Borovice smešteno projektovano
postrojenje. Sa SI, JI i JZ-ne strane ova tektonska jedinica je okonturena neogenim basenom
Šipova, koji je predisponiran neotektonskim pokretima nakon paleogena, tj. početkom
miocena. Ostalim strukturno - facijalnim jedinicama pripadaju donje i srednje trijaski klastične i
karbonatne stene.
Rezimirano, planirano hidroenergetsko postrojenje smešteno je u jednom homogenom

strukturnotektonskom bloku, hm-km dimenzija, koji je izgrađen od čvrste stenske mase -
uslojenih dolomita, koji zaležu u smeru JZ.

Inženjersko-geološka svojstva stenskih masa

U okviru prirodne konstrukcije terena, u području projekta, zastupljene su sledeće dve
sredine, odnosno i.g. kategorije stena (Prilog 29):
(1) Vezane dobrookamenjene stene - krta sredina predstavljena samo dolomitima (u zoni
projekta, a neposredno uzvodno i krečnjacima). Osnovno svojstvo ove sredine je da se
deformacije odvijaju po zakonima koji važe za elastoplastične materijale.
(2) Nevezane klastične stene - sipka sredina predstavljena aluvijalnim peskovitim
šljunkovima i dolomitskim grusom i sitnom drobinom koja gradi pokrivače na padinama i
u bočnim uvalama. U ovu sredinu spadaju i intenzivno grusirani dolomiti u okviru raseda.
Sve ove stene koje grade prirodnu konstrukciju terena određuju ocenu istog u smislu
stabilnosti i podobnosti za izgradnju. U narednom tekstu daje se detaljniji opis i.g. svojstava po
pojedinim parametrima koji su merodavni za izgradnju ove vrste objekata:
Litogenetski sastav i sklop
Uslojeni dolomiti, debljine slojeva od 20 -100 cm najčešće, grade levu dolinsku stranu Plive, dno
korita reke i deo desne strane (Prilog 29). Proslojci i sočiva krečnjaka izuzetno retko se javljaju.
Lokalno su brečaste strukture, dok su kompaktne partije mikro do srednje kristalaste strukture.
Boja im je pretežno svetlosmeđa i beličasta. U pripovršinskim delovima terena, kao i duž pojedinih
pukotina i u zonama raseda podložni su procesu grusiranja. Zaležu u uzvodnom smeru sa
padnim uglovima od 20 - 55°, dok je pružanje serije praktično upravno na rečni tok.
Diferencijalno -termičkim analizama utvrđeno je da najveći deo stene dolomitit (dolomit) sadrži
85%:10% minerala dolomita u odnosu na kalcit i ostatak na glinu i dr. (podaci OGK). Mineral
dolomit, po hemijskom sastavu CaCO3 (54,23%) te MgCO3 (45,77%) kristališe heksagonalno u
romboedarskoj tetartoedriji tj. Imaju oblik romboedara. Na osnovu analiza mikrofaune određena
je gornjetrijaska starost („E“ elaborat).
Rečni nanos - srednje i krupnozrni šljunkovi sa manjim sadržajem peska grade manje ade u reci,
kao i tanak savremeni nanos. Debljina se kreće od 0 - 3 m i utvrđena je bušenjem i
geoelektričnim sondiranjem. Šljunak je pretežno karbonatnog sastava.
Grus i sitnija drobina znatnim delom ispunjavaju bočne suhodoline na levoj strani, a grade i
tanke (0,5 -1 m) pokrivače na padinama. Karakteristično je da je grus delimično vezan
glinovito-peskovito karbonatnim vezivom, tako da su zaseci u njemu privremeno stabilni, uz
lokalno osipanje, pod uglovima većim od 40-45°, pa do 60-70°. U lokalnim pozajmištima, u
bočnim uvalama debljina grusa iznosi i do 10 -15 m (deluvijum na l.o. Plive između lokaliteta
Dolovi i u zaseku puta, u zoni raseda na ušću Sokošnice. Grus je dobrovodopropusan i
ocedit materijal.
Fizičko-hemijska oštećenost dolomita u najvećoj meri se manifestuje procesom grusifikacije duž
predisponiranih pravaca, tj. mineral dolomit podložan je „cepanju“ duž romboedarskih ploha i
formiranju sitne drobine i grusa karakterističnih oblika. Debljina grusiranih zona dolomita
iznosi 0,5-5 m, što je vidljivo u zasecima puta. Dublje, proces je vezan za jače ispucale zone
i rasede, gde su utvrđene i tektonske breče i crvenica u pukotinama (rezultati istražnog bušenja i
istražnih potkopa na obe dolinske strane).
Drugi vid oštećenosti dolomita izražen je kroz hemijsko rastvaranje-koroziju i formiranje
proširenih delova pukotina, najčešće u mm-cm redu veličina. Proces karstifikacije je u znatno
manjoj meri izražen nego u susednim krednim krečnjacima. U izvedenim bušotinama nisu
nabušene kaverne, a pojava vrela na levoj dolinskoj strani ispod puta, vezana je za jače
ispucalu zonu, duž proširenih pukotina.
Diskontinualnost. Mehanička oštećenost stenske mase manifestuje se u vidu raseda,
pukotina i prslina, kao i primarnih međusobnih pukotina, koji čine stensku masu
diskontinualnom sredinom. Za sve ove diskontinuitete karakteristično je da su, najčešće, u
izvesnoj meri zapunjeni grusom ili crvenicom i tada im je „zev“ u mm-cm redu veličina.

Pored njih, česte su prsline i pukotine priljubljenih zidova. Dužina pukotina je dm-m redu
veličine, dok su međuslojne i pukotine smicanja duže i po padu i po pružanju. Po obliku
preovlađuju ravne, a prema hrapavosti glatke i ravne, ređe pukotine hrapavih zidova.
Prostorni položaj pukotina generalno je odraz tektonskih naprezanja. Dominiraju dve familije
pukotina. Prva je po pružanju približno paralelna pružanju slojeva sa smerom pada ka I-SI i
Z-JZ pod uglovima većim od 65°. Druga familija je relativno manje zastupljena, seku slojeve
po pravcu pada i paralelne su plivskom rasedu. Ovakav položaj svih diskontinuiteta i njihovo
međusobno rastojanje određuju oblik i veličinu monolita stenske mase. Monoliti su pretežno
romboedarskog oblika, koji diktiraju dve navedene familije pukotina i međuslojne plohe duž
kojih su formirane duže granične ravni. Veličina monolita se kreće u cm-dm redu veličina za
izdeljenost duž bliskih i slabije izraženih pukotina. Za krupniju izdeljenost, na koju imaju uticaj
i pojedinačne-„slučajne“ pukotine, i koja je merodavna za podzemne iskope, veličina
monolita dostiže „m“ veličine. Detaljno snimanje i obrada diskontinuiteta, obzirom na vrstu
građevinskih radova, treba da se izvrši u narednoj projektnoj fazi.
Fizičko-mehaničke karakteristike. U ovoj fazi projekta nisu planirana ispitivanja stenske mase
„in situ“, niti na uzorcima. Raspolagalo se sa relativno obimnim i kvalitetnim podacima, koji
su dobijeni ispitivanjem stenskog masiva dolomita za potrebe projekta lučne i nasute brane
HE Šipovo II („E“ elaborat iz 1971.god.), što uz rezultate i.g. kartiranja, literaturne i
iskustvene podatke predstavlja solidnu osnovu za ocenu kvaliteta stene i projektna rešenja:
Zapreminska masa dolomita γ= 22-26 kN/m3
Koeficijent tvrdoće (Protođakonov) f = 5-8
Poasonov koeficijent ν = 0,25-0,30
Jednoaksijalna čvrstoća σc = 80-140 MPa
Električna otpornost ( „E“ elaborat) ρ = 200-1600 ωm
Čvrstoća na smicanje φ = 40°-60° c = 8-12 MPa
Brzine prostiranja seizmičkih talasa i
dinamički moduli elastičnosti („E“)
A) = 2,55-2,7 km/s
ve
Edyn = 15000-16500 MPa, zona dubine 5-20 m od površine terena,
bez tanjeg pokrivača
B) v = 3,35-4,25 km/s
l
Edyn = 25500-41000 MPa za dubine veće od 5-20 m
Deformabilne karakteristike (hidraulički jastuk „E“)


Est = 6914 MPa , D = 6123 MPa, za Pmax = 6 MPa, istražni potkop na levoj dolinskoj strani
na koti 469,63 m, dubina od površine terena cca 15m. Na desnoj strani, kota potkopa
471,5 m, dubina od površine terena u zoni jastuka cca 30 m, rezultati su:
Est = 6120 Mpa, D = 5690 MPa, za Pmax = 6 Mpa
 Ispitivanje
vodopropustljivosti metodom Ližona vršeno je u svih 8 istražnih
bušotina. Dobijeno je jezgro u komadima punog profila (većim delom), procenat
izvađenog jezgra 75-80%, kaverne nisu nabušene i na svim etažama je postignut
Pmax =10 ba. Dobijene numeričke vrednosti VDP, na obe dolinske strane su dosta
neujednačene i kreću se u dijapazonu od 0,00 - 40 Lu, s tim što su najčešće 0,00-5
Lu. Uočljivo je smanjenje VDP-a u funkciji dubine. Po klasifikaciji Ruskog autora
G.N.Trupak-a (SVDP) ispitivana dolomitska masa pripada, najvećim delom, kategoriji
slabovodopropusnih do praktično vodonepropusnih stena, a samo na 17 od 139
ispitanih etaža SVDP je bio veći od 0,1 l/min/m, tj. 12 % pripada kategoriji srednje do jako
vodopropusnih stena.
Hidrogeološka svojstva. Prema h.g. svojstvima i stvarnoj funkciji u sklopu terena zastupljene su
sledeće kategorije stena:
 HIDROGEOLOŠKI KOLEKTORI I REZERVOARI pukotinske i vrlo podređeno
kavernozne strukture poroznosti. Prema sadašnjem saznanju dolomiti su slabije
izraženi kolektori sprovodnici.

Generalno, oko i ispod nivoa r. Plive su rezervoari podzemnih voda. Izvorišna zona,
procenjene izdašnosti cca 10 l /s („E“ elaborat) nalazi se ispod puta u levom boku
korita Plive. Ista ukazuje na smer cirkulacije podzemne vode iz severnog zaleđa -
masiv Borovice. Oscilacije NPV-a su osmatrane u kratkom vremenskom periodu. Na
levoj dolinskoj strani nivoi vode imaju tendenciju porasta sa udaljavanjem od reke u
bok doline i amplitudom u metarskom redu veličine cca 2-5 m. Na desnoj dolinskoj
strani NPV-i su praktično u nivou reke i sa amplitudama 1-2 m max.
Rečni šljunkovi i grus karakterišu se intergranularnom strukturom poroznosti i u
sklopu terena imaju funkciju kolektora-rezervoara (šljunkovi), a grus- kolektora
sprovodnika.
 HIDROGEOLOŠKI KOMPLEKS sa preovlađujućom izolatorskom funkcijom čine
mlade miocenske stene. Iste su zastupljene izvan prostora objekata.
Seizmogeološke karakteristike. Područje predviđenog postrojenja nalazi se na SZ-nom rubu
miocenskog basena Šipova, s tim što su svi projektovani objekti smešteni u čvrstoj
dolomitskoj stenskoj masi. Seizmičnost ovog prostora uslovljena je tektonskom aktivnošću
neogenih depresija ili pokretima duž longitudinalnih raseda u širem regionu Vrbasa. U širem
prostoru postrojenja (Prilog 28) značajniji rasedi su u zoni južnog kontakta sa miocenom, zatim
njemu paralelan duž Plive, duž Sokošnice, kao duž Rijeke u Šipovu, dok su u samom području
objekata konstatovani rasedi lokalnog značaja.
Bliža seizmogena žarišta su Jajce-Kupres (M = 5), Mrkonjić Grad i udaljenije Banjalučko, za koje
je vezana maksimalna seizmička aktivnost (M = 6,6).
Prema seizmološkoj karti SFRJ,1987, za povratni period od 100 god., zainteresovana
lokacija nalazi se u okviru seizmičke zone VI stepena MSK-64 Skale, a za povratni period od 200
godina u zoni VII stepena sa verovatnoćom pojave 63%.
2.3.3. Geološki uslovi izgradnje objekata
U obrađenoj varijanti rješenja predviđeno je izvođenje praga (niske brane) u koritu reke Plive, sa
krunom na koti 451.50 m n.m. koji usmerava deo rečnog toka u dovodni kanal na levoj obali
reke (Prilog 29.). U desnom boku reke je osnovna stena-dolomit, u samom koritu reke i na levoj
obali je tanji aluvijalni nanos-šljunak debljine 0,5-3 m. Prag treba fundirati u osnovnoj steni ispod
kontakta sa nanosom.
U cilju povezivanja objekta sa stenom i sprečavanja filtracije vode kroz istu, potrebno je
izvesti vezno i protivfiltraciono injektiranje. Orijentaciona dužina veznih bušotina je oko 1-2
m, a protivfiltracionih 6-8 m ispod linije fundiranja. U desni bok treba ući sa zavesom cca 10
m.
U levom boku, duž dovodnog kanala i na lokaciji mašinske zgrade uz levu obalu deponovane
naslage materijala iz zaseka magistralnog puta.
Prema GN 200 iskop u rečnom nanosu i grusu pripada II i III kategoriji, plus uticaj vode iz reke,
a u pripovršinskoj zoni dolomita - V i VI kategoriji. Isto tako, potrebno je izvesti vezno i pliće
protivfiltraciono injektiranje duž levog boka dovodnog kanala, dubine cca 4-5 m.
U zoni predviđene mašinske zgrade, na površini terena su zastupljeni uslojeni dolomiti u
zaseku puta, dok je u reci nanos prognozne debljine 1-2 m. Fundiranje treba vršiti u osnovnoj steni,
koja je stabilna i dobrih fizičko-mehaničkih svojstava.
Geološki građevinski materijali. Neposredno uzvodno, u zoni ušća Sokošnice, cca 500-600 m od
praga u reci, teren je izgrađen od donjekrednih čvrstih i jedrih krečnjaka. Isti se mogu koristiti kao
agregat za beton i ostale potrebe. Prema „E“ elaboratu izvršena su ispitivanja istih i kvalitet u
potpunosti zadovoljava normirane zahteve.
U samom koritu r. Plive ima srednje i krupnozrnih šljunkova, ali u ograničenim količinama zbog
male debljine nanosa.

Dolomitski grus u bočnim uvalama na levoj dolinskoj strani, kao i dolomit iz iskopa tunela,
mogu se koristiti za ostale potrebe gde ne postoje ograničenja u kvalitetu materijala. Ova
otvorena pozajmišta, kod Dolova, se i sada povremeno koriste za lokalne potrebe.
3. PROJEKTNI PARAMETRI
U Idejnom rješenju MHE „Glavica“ izvršena je optimizacija instalisanog proticaja, što je
osnovni polazni parametar za izradu Glavnog projekta. U međuvremenu nije bilo nekih novih
momenata koji bi opravdavali izmjenu ovog rješenja, tako da je usvojen instalisani proticaj
28.00 m3/s.
U Glavnom projektu su napravljene neke izmjene u pogledu kote uspora. Naime, u Idejnom
rješenju je bila usvojena kota normalnog uspora 452.00 mnm, a kota maksimalnog uspora
(kod evakuacije velike vode ranga pojave 1/100 godina) 452.50 mnm. Na bazi detaljnijih
geodetskih snimanja i sugestije Koncesionara da se ne ugrožavaju postojeći objekti i privatni
posjedi u vrhu uspora, ove kote su u Glavnom projektu usvojene za 0.50 m niže, odnosno:
451.50 mnm kota normalnog i 452.00 mnm kota maksimalnog uspora. Na taj način se
relaksiraju uslovi i ograničenja formiranja nivoa u vrhu akumulacije, obim potapanja desne
obale koja je u privatnom vlasništvu i magistralnog puta sa najnižim kotama u zoni postojeće
ade.
4. DISPOZICIONO RJEŠENJE
Osnovni koncept rješenja MHE „Glavica“ na rijeci Plivi je definisan u Idejnom rješenju, a
prilagođen je mogućim uslovima formiranja pada. Tako ovu hidroelektranu čine sledeći
objekti:
(1) Prag (brana) u koritu rijeke čija je funkcija da formira i održava uspor do predviđene kote,
te da skrene vodu do vodozahvatne građevine. Da bi se smanjila visina prelivnog mlaza,
usvojena je velika dužina prelivne ivice (a to znači praga/brane), po ugledu na iskonska
rješenja jaza koji se izvodio za potrebe vodenica. Tako je ovaj prag usmjeren duž korita
rijeke, povezujući lijevu i desnu obalu na razmaku od cca 230 m.
(2) Vodozahvatna građevina sa grubom rešetkom, locirana uz lijevu obalu i nalazi se na
kraju kanala koji se formira između praga i lijeve obale.
(3) Taložnica koja je takođe locirana uz lijevu obalu, a završava sa poprečnim kanalom i
muljnim ispustom.
(4) Ulazna građevina sa finom rešetkom predtavlja početni dio protočnog trakta turbina.
(5) Mašinska zgrada sa izlaznom vadom i platoom trafoa čini kompleks objekata koji su u
direktnoj funkciji transformacije energije.
(6) Pristupni putevi do mašinske zgrade, od kojih jedan dolazi sa nizvodne a drugi sa
uzvodne strane lokacije mašinske zgrade povezujući istu sa nagistralnim putem Šipovo -
Glamoč.
(7) Riblja staza koja se formira nizom poprečnih pragova u koritu rijeke Plive na potezu
praga/brane, taložnice i mašinske zgrade.
(8) Prokopano korito rijeke Plive na potezu od profila mašinske zgrade (P10) do profila
mosta.

5. OPIS TEHNIČKOG RJEŠENJA

5.1. Prag (brana) u koritu rijeke
Konstrukciju praga za definisane konturne uslove bilo je moguće riješiti kao prag sa
slobodnim prelivom ili sa odgovarajućom hidromehaničkom opremom. Koristeći okolnost da su
relativno male „velike vode“ i da je oscilacija nivoa u koritu rijeke takođe mala, kao
optimalno rješenje usvojena je konstrukcija praga sa slobodnim prelivom.
Da bi se dobila što manja visina preliva za „projektnu veliku vodu“, koja je u ovom slučaju
odabrana kao voda 100-godišnjeg povratnog perioda koja iznosi 136.50 m3/s, težilo se
rješenju sa što većoom dužinom preliva (dužina praga). Tako je usvojen prag sa prelivnom
ivicom dužine 238 m (Prilog 08.), preko koga se može evakuisati 100-godišnja velika voda
(136.50 m3/s) sa visinom prelivnog mlaza nešto manjom od 45 cm, odnosno 1000-godišnja velika
voda sa visinom od cca 50 cm.
Prag je usmjeren duž korita rijeke Plive, koristeći postojeće sprudove. Tako je maksimalna visina
praga u neposrednoj blizini mašinske zgrade (cca 6 m), a minimalna na uzvodnom kraju (oko
4 m). U konstruktivnom smislu prag predstavlja nasutu konstrukciju koja se sastoji od sledećih
elementa (Prilog 09.):
(1) Armirano betonske dijafragme koja se izvodi sa radnog nasipa na koti 449 mnm (ili u
oplati na jednom dijelu u blizini lijeve obale). Dijafragma je debljine 40 cm, izvodi se u
kampadama od 6 m pod zaštitom isplake i ankeruje u s stijenu min. 30 cm.
(2) Naglavne grede koja se izvodi u oplati, a njena namjena je da poveže kampade
dijafragme i osigura vezu sa betonskom oblogom (ekranom) nasute potporne
konstrukcije.
(3) Potporne konstrukcije od krupnih kamenih ručno slaganih blokova i betonom popunjenih
fuga. Izvodi se u nagibu kosine 1:1, sa bermama širine 1m, na visini od 1.5 m. Tako se
dobije konstruktivni nagib kosine cca 1:1.7, što može da zadovolji stabilnost nasipa od
krupnih kamenih blokova. Fuge između kamenih blokova se popunjavaju sa
hidrotehničkim betonom. Kruna nasipa (praga) je širine 2.00 m, sa kotom 451 mnm.
(4) Betonskog ekrana, debljine 30 cm, koji se povezuje sa betonskom dijafragmom i
završnom betonskom pločom na kruni nasipa debljine 50 cm.
Dakle, za evakuaciju velike vode povratnog perioda 1/100, usvojen je slobodan preliv sa
kotom krune 451,50 m n.m. To je ujedno i kota gornje vode postrojenja kada rijekom Plivom
dotiču proticaji manji ili jednaki od 29,00 m3/s. Proticaj od 29,0 m3/s predstavlja sumu
instalisanog proticaja postrojenja (Qi=28 m3/s) i količine vode koju je potrebno obezbjediti za riblju
stazu (Qrs=1,0 m3/s).
Dimenzioniranje preliva za veliku vodu Q 1/100=148,00 m3/s, izvršeno je prema izrazu :
Q=m∙B∙H∙ 2gH
gdje je:
m - koeficijent prelivanja (0,45)
B -dužina prelivne ivice
H - visina prelivnog mlaza
Rezultati proračuna prikazani su na sljedećem dijagramu.

Konsumpciona kriva preliva preko praga (kriva gornje vode MHE Glavica)
452,00
451,90
451,80
451,70
451,60
451,50
451,40
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160
Q(m3/s)
HIDROELEKTRANA RADI HIDROELEKTRANA NE RADI
Iz dijagrama se vidi da visina prelivnog mlaza (hp) za proticaj povratnog perioda 1/100 iznosi oko
0,45 m kad elktrana radi i oko 0.50 m kad elektrana ne radi.
5.2. Dovodni kanal
Između podužne konstrukcije praga i lijeve obale, na dužini od cca 250 m, nalazi se dovodni
kanal kojim se voda r. Plive usmjerava prema mašinskoj zgradi (Prilog 08.). Dok je sa jedne
strane betonski ekran praga, sa druge strane je zasjek padine u prirodnom materijalu, koji se
izvodi u početnoj fazi izgradnje formirajući gradilišni put širine cca 3 m. Put se izvodi na koti
453.00 mnm (ili većoj) kako bi se i u fazi eksploatacije moglo pristupiti akumulaciji. Tako je
kanal promjenljive širine dna od 30 m na uzvodnom kraju do 9 m pred grubom rešetkom.
Ovim zasjekom se ne ugrožava magistralni put, a omogućava tečenje u kanalu sa
postepenim povećanjem brzina. U svakom slučaju brzine su veoma male i nije moguće
očekivati erodiranje tla.

5.3. Vodozahvat
Vodozahvatna građevina predstavlja praktično objekat koji spaja dovodni kanal i ulaz u
taložnicu, ukupne dužine 15.00 m. U konstruktivnom smislu to je objekat koji omogućava
prelaz od trapezne na pravougaonu formu presjeka, uz povoljno hidrauličko oblikovanje.
Početni profil je trapezni: prema lijevoj obali je u nagibu 1:1, u dnu je širine 3.50 m, a na
desnoj strani je forma presjeka praga/brane u koritu rijeke. Dno je na koti 447.50 mnm. Na
početnom profilu je i rubni prag, širine 40 cm i dubine 1 m, do koga je neobloženo dno
dovodnog kanala. Ista forma profila zadržava se na dužini od 1.40 m.
Na dužini od 8 m predviđen je prelaz sa trapeznog na pravougaoni preswjek profila, što se
postiže vitoperenjem obalnog betonskog zida. Pravougaoni presjek zadržava se na dužini od
2.00 m, a na preostala 3 m vodozahvatne građevine izvodi se objekat sa grubom rešetkom.
Ovaj objekat predstavlja ramovsku konstrukciju, sa razdjelnim zidom debljine 60 cm i
hidraulički oblikovanom uzvodnom i nizvodnom stranom. Gornja ploča (pasarela) omogućava
pristup sa staze na lijevoj obali do rešetke, kao i eventualno njeno čišćenje. Brzina vode na
gruboj rešetki je 0.83 m/s.
Čitavi objekat vodozahvata se može „kontrolisati“ sa staze na lijevoj obali (kota 453.00
mnm).
5.4. Taložnica
Obzirom na karakteristike rijeke Plive (koncentrisani izvori koji praktično predtavljaju
pražnjenje kraške izdani, mali pad korita i kratka dužina toka do lokacije MHE „Glavica“),
postavilo se pitanje potrebe izgradnje taložnice pred ulazom vode u protočni trakt turbine.
Ipak se u projektu predvidio ovaj objekat kako bi se obezbjedila sigurnost rada turbina
obzirom na očekivano njihovo vrijeme rada. Taložnica je dimenzionirana na maksimalnu
veličinu zrna 0.7 mm, tako da je njena dužina 30.00 m, širina 9.00 m, sa dnom u nagibu
5.17%. Na taj način formiraju se brzine vode 0.89 m/s na početku i 0.62 m/s na kraju
taložnice.
Taložnica je u konstruktivnom smislu predtavlja presjek u obliku otvorenog kanala, sa
temeljnom pločom i zidovima različite visine: na „brdskoj“ strani zidovi završavaju na koti
453.00 mnm, a na „riječnoj“ strani na koti 451.60 mnm ili 10 cm većoj koti od kote krune
prelivnog praga u koritu rijeke. Ovo je predviđeno iz razloga da kod nailaska nešto većih
proticaja ne bi bila opterećena gruba rešetka, a da kod evakuacij ekstremnih doticaja, kad su veliki
nivoi donjih voda taložnica može učestvovati u evakuaciji.
Realna su očekivanja da zid taložnice na „brdskoj“ strani bude u potpunosti ili djelimično
obložni, dok je zid na „riječnoj“ strani manje visine. Ipak su podjeljeni u dvije kampade
različite debljine zidova.
Temeljna ploča je kontinuirane debljine 50 cm i realna su očekivanja da će biti izvedena na
stijeni.
5.5. Mašinska zgrada (strojara)
Obzirom na uslove pristupa, lijeva obala je predodređena za lokaciju mašinske zgrade. Ta
okolnost automatski je predodredila lokaciju ostalih objekata.
Mašinska zgrada se izvodi u relativno uskom pojasu između magistralnog puta Šipovo -
Glamoč i korita rijeke Plive. Zato je objekat mašinske zgrade i ostalih pratećih objekata
lokacijski usmjeren u „linijskoj“ formi.
Mašinsku zgradu čini čitav kompleks objekata, kako je to u nastavku opisano.
5.5.1. Ulazna građevina
Ulazna građevina se izvodi u nastavku taložnice, a počinje sa poprečnim kanalom, presjeka
1x1 m, koji je u funkciji taložnice odnosno gravitacionog skupljanja istaloženih čestica. Zato
je na kraju kanala predviđen otvor kroz zid na „riječnoj“ strani, kao muljni ispust dimenzija

1.00 x 1.20 m. Muljni ispust je opremljen tablastim zatvaračem kojim se manipuliše ručno sa kote
453.00 mnm.
Iza kanala je prag visine 1.00 m, koji praktično predtavlja preliv u komoru pred ulazom u
protočni trakt turbina. Prag i komora su podjeljeni razdjelnim zidom debljine 80 cm,
formirajući odvojene ulaze u (dvije) turbine, širine po 4.20 m. Prag je hidraulički oblikovan
kao preliv na čijoj kruni se ugrađuju tablasti (preturbinski) zatvarači. Zatvaračima se
manipuliše sa kote 453.00 mnm i u tom cilju se izvodi pasarela na toj koti i čelični portal sa
dizalicom.
Na prelivnom pragu iza zatvarača ugrađuju se fine rešetke (za svaku turbinu posebno).
Rešetka je u nagibu od 800, a na gornjoj strani se naslanja na betonsku konstrukciju
oblikovanu u istom nagibu kako bi se omogućilo čišćenje rešetke.
Ukupna dužina bloka ulazne građevine je 9.44 m
5.5.2. Turbinski blok mašinske zgrade
U ovom bloku su ugrađene dvije Kaplan turbine tipa „S“ sa dva generatora. Ukupna dužina bloka
je 16.81 m, a širina 10 m. Ovaj blok je po visini podjeljen u tri etaže:
 Prva etaža je na koti 443.70 mnm i predtavlja etažu na kojoj su smještene turbine i
generatori. Gabariti ove etaže su 9.00 x 10.20 m, a do nje se pristupa stepeništem sa
etaže na koti 448.30 mnm.
Na ovoj etaži je lociran i ulaz u drenažni bunar, odgovarajući kabloski kanali, itd.
 Druga etaža je na koti 448.30 mnm do koje se pristupa vanjskim stepeništem sa kote
453.00 mnm. Na ovoj etaži je otvor dimenzija 7.10 x 12.70 m, kroz koji se omogućava
montaža i demontaža opreme autodizalicom sa kote platoa na koti 453.00 mnm. Sa
ove etaže postavljeno je stepenište za pristup prvoj (turbinskoj) etaži, kao i revizini
šaht za pristup do unutrašnjosti turbine.
Na koti ove etaže, ali van gabarita turbinskog bloka, ulazi se u prostoriju u kojoj su
smješteni elektro ormari i kroz koju se pristupa do platoa na kome je postavljen trafo.
 Treća etaža je praktično krov turbinskog bloka, na kome su dva otvora sa pokretnim
poklopcima (odvojeno za svaku turbinu). Kroz ove otvore se vrši montaža opreme
auto dizalicom. Za održavanje opreme je duž osi agregata za tavanicu pričvršćena
šina po kojoj ide pokretna dizalica. Na dijelu krovnog otvora, šina je demontažna.
Po konturi otvora na krovu i krova u cjelini izvode se rubni zidovi kako bi se omogućila
hidroizolacija.
Ovaj blok sa nizvodne strane završava difuzorima, koji su međusobno razdvojene razdjelnim
zidom debljine 1.00 m, koji završava na koti 448.30 mnm na kojoj je i podest širine 2.61 m. Sa
ovog podesta se manipuliše difuzorskim zatvaračem pomoću dizalice koja se kači na betonsku
gredu koja izvodi u nivou treće etaže.
Do ovog podesta pristupa se sa kote 453.00 mnm dvokrakim stepeništem, a sa njega je
obezbjeđen pristup u mašinsku zgradu, odnosno preko podesta iz mašinske zgrade do
prostorije u kojoj su smješteni elektro ormari, a kroz ovu prostoriju do platoa na kome je
postavljen trafo elektrane.
5.5.3. Izlazna vada
Izlazna vada je zajednička za oba turbinska izlaza. Početna kota je niža od turbinskog izlaza i
nalazi se ...
5.5.4. Prostorija za smještaj elektro ormara
Zbog nedostatka prostora na nivou turbinske etaže, prostorija za smještaj elektro opreme
locirana je u aneksu mašinske zgrade na nivou kote 448.30 mnm. Do ove prostorije,
dimenzija 4.00 x 3.00 m, pristupa se sa difuzorskog podesta do koga se dolazi stepenicama sa
kote 453.00 mnm, a zatim kroz plato u mašinskoj zgradi. Kablovi se sa turbinske etaže dižu uz
bočni zid, a zatim kanalom kroz vrada u ovu prostoriju.

Kroz prostoriju za smještaj elektro ormara omogućen je pristup do platoa na kome je

smješten trafo postrojenja.
5.5.5. Plato trafoa
U produžetku aneksa u kome je smještena prostorija za elektro ormare, sa strane izlazne vade
a na koti 448.30 mnm, izvodi se plato dimenzija 3 x 6 m na kome je smješten trafo
postrojenja. Trafo se montira autodizalicom sa pristupnog puta do mašinske zgrade. Može biti i
nadkriven, ukoliko se to pokaže neophodnim.
5.6. Pristupni putevi do mašinske zgrade
Zahvaljujući okolnosti da magistralni put Šipovo - Glamoč prolazi lijevom obalom Plive,
neposredno uz lokaciju objekata MHE „Glavica“, još u Idejnom rješenju predviđen je direktni
priključak na taj put. Takav način priključka predviđen je i u Planu parcelacije i
Urbanističkotehničkim uslovima.
Obzirom na sužen prostor između mašinske zgrade i magistralnog puta, a obzirom na
visinsku razliku između nivoa puta i kote platoa uz mašinsku zgradu, ocjenjeno je da je u
funkcionalnom smislu najpovoljnije obezbjediti pristup iz oba pravca, odnosno sa uzvodne i sa
nizvodne strane.
Pristupni put sa nizvodne strane je sa padom nivelete 6.3%, a sa uzvodne strane ... %. U oba
slučaja gabariti puta se obezbjeđuju zidovima koji su u konstruktivnom smislu obložni a manjim
dijelom i potporni.
Ovo su stalni pristupni putevi. Međutim, u toku izvođenja potrebno je obezbjediti pristup do
lokacije objekata i u tom cilju predviđena izgradnja pristupnog puta duž lijeve obale, sa
priključkom na mjestu gdje se i sada odvaja sporedni put (u blizini ade nizvodno od ušća
Sokočnice). Ovaj put se izvodi djelimično u zasjeku padine između magistralnog puta i korita
rijeke, u nasipu koji je formiran zasjecanjem magistralnog puta, a djelimično nasipanjem
materijala pri profilisanju riječnog korita .
5.7. Produbljenje (regulacija) nizvodnog korita
Osnovna koncepcija formiranja pada na profilu MHE „Glavica“ je da se to ostvari jednim
dijelom izgradnjom praga/brane u koritu rijeke, a drugim dijelom prokopavanjem nizvodnog
korita kako bi se što više spustio nivo tzv. „donje vode“. U tom cilju odlučeno je da potez
prokopavanja obuhvati dio korita rijeke Plive od profila mašinske zgrade do postojećeg mosta
prema naselju Grozdići, dužine oko 565 m.
Prema geodetskim kotama u profilu mosta, usvojena je polazna kota prokopavanja/regulacije
korita 443,15 mnm. Korito se prokopava po profilima trapeznog presjeka, sa širinom u dnu
30.00 m i nagibom kosina 1:1.5. Srednji prirodni pad korita na ovom potezu iznosi 1,13%, a
usvojeni pad regulisanog korita je 0.0024 ili 0,24%. Kriva proticaja za ovako prokopano korito
data je u nastavku, a karakteristične dubine voda su 0.95 m za Qi=28 m3/s i 2.5 m za proticaj
1/100.
Ukupne količine iskopa iznose oko 30.000 m 3 a maksimalna dubina iskopa je u profilu
mašinske zgrade i iznosi oko 2.40 m.
Donja voda postrojenja
Kota dna prokopanog korita na izlazu iz strojare je 443,70 m n.m. Usvojen je normalni profil
trapeznog poprečnog presjeka, širine u dnu 30,0 m, sa nagibom kosina 1:1 i padom dna
korita od 1,24 ‰.
Kriva proticaja donje vode je određena iz Šezi-Maningove jednačine:
Q K AR2/ 3 I1/ 2

Rezultati proračuna prikazani su grafički.

Kriva donje vode MHE Glavica

446,50
446,00
445,50
445,00
444,50
444,00
443,50
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160
Q (m3/s)
Donja voda postrojenja za proticaj Q=29,0 m 3/s (Qi +Qrs) iznosi 444,70 m n.m. Bruto pad
postrojenja, kao razlika kote gornje i kote donje vode pri proticaju od 29 m3/s, iznosi 6,80 m.
5.8. Riblja staza

Respektujući prirodne ljepote rijeke Plive i značaj zaštite njene flore i faune, nastojali su se
izbjeći ili minimizirati negativni uticaji izgradnje MHE „Glavica“. Mada ova hidroelektrana ne
spada u čisto derivacione hidroelektrane, kod kojih postoji mogućnost da prirodno korito
ostane bez vode na dužem potezu, u ovom slučaju ipak dio korita na dužini praga (cca 280
m) može ostati bez vode kad su doticaji ≤ od Qi=28 m 3/s. Zato je predviđeno da se u tom
slučaju propušta dio voda preko praga, kako bi se održavao tok i omogućila komunikacija
riba duž korita. Predviđeni radovi i objekti koji to omogućavaju nazvani su jednostavno „riblja
staza“.
Riblja staza predtavlja niz poprečnih pragova izvedenih između glavnog podužnog praga
(brane) i lijeve obale, koji omogućavaju formiranje malih bazena sa razlikom nivoa od 30 do
50 cm. Ulazni dio na prvom pragu (prag P1) je dimenzioniran na 1.0 m 3/s, a postoji
mogućnos regulacije količina u zavisnosti od iskazanih potreba i ostvarenih efekata.
Poprečni pragovi se izvode od prirodnih materijala: zid od krupnih kamenih blokova, sa
betonskom ispunom šupljina (fuga) između njih. Postoje tri tipa pragova u zavisnosti od
njihovog položaja i dužine:
(1) Tip 1 - širine 1.00 m, izvode se na razmaku od cca 6 m, ukupno 8 kom.
(2) Tip 2 - širine 2.00 m, izvode se na razmaku od cca 43.5 m, ukupno 3 kom.
(3) Tip 3 - širine 1.50 m, izvode se na razmaku od cca 10 m, ukupno 7 kom.
Pragovi su tehnički riješeni tako da budu stabilni i u uslovima evakuacije većih voda.

6. STATIČKI PRORAČUN I SPECIFIKACIJA ARMATURE

6.1. Prag u koritu rijeke
P1 … D1=50cm
P2 … D2=30cm
α=45⁰
P3 … D3=40cm (Nivo vode je stalan)
Špar beton P4 … D4=60cm
Prag u koritu rijeke izvodi se kombinovanjem dijafragme (ili vertikalnog zida u oplati),
betonske obloge i slaganih kamenih blokova. Betonske dijelove konstrukcije treba izvesti od
betona kvaliteta MB30, a armirati sa sledećom armaturom:
P1 … mrezasta armatura kvaliteta MAR 500/560 … ±Q524 (obostrano) P2
… mrezasta armatura kvaliteta MAR 500/560 … ±Q524 (obostrano) P3 …
mrezasta armatura kvaliteta MAR 500/560 … ±Q524 (obostrano) P4 …
mrezasta armatura kvaliteta MAR 500/560 … ±Q524 (obostrano) Za ankere
zidova usvaja se rebrasta armatura kvaliteta:
RA400/500-2 i to ±RФ10/15cm.
Specifikacija armature
Horizontalne, vertikalne i kose mrežaste armature MAR 500/560 … Q524
[2*Q524(215*500)*1.10]/2.15=[2*91.38*1.10]/2.15=201.04kg/2.15 = 93.51kg/m1 praga
Rebraste armature RA400/500-2
RФ10/15cm … (3.80m+1.00m)*100cm/15cm*0.633 = 20.25kg/m1 praga
Ukupno armatura praga dužine 238 m iznosi:
 Mrežasta armatura MAR 500/560 … Q524 238x93.51 = 22.255 kg
 Rebraste armature RA400/500-2 238x20.25 = 4.820 kg
Ukupno: = 27.075 kg
6.2. Prelazna kampada na kraju dovodnog kanala
Zid Z1 Zid Z2 p=3.00kN/m2 Zid Z1 Dijagrami momenata savijanja
585cm Voda
Podna ploca kanala - PD Krovna ploca kanala - PG
475cm 475cm

Objekat sa grubom rešetkom (PRESJEK E - E)

DZ1=50 cm, DZ2=60 cm, Dpg=30 cm i Dpd=100 cm
POZ. PG - Ploca na koti +543.00m
g=0.30*25=7.50 kN/m2, p= 3.00 kN/m2
Mg=7.50*4.75^2/8= 21.15 kNm/m1
4.75m Rg= 7.50*4.75/2 = 17.80 kN/m1
Mp=3.00*4.75^2/8= 8.46 kNm/m1
Rp= 3.00*4.75/2 = 7.12 kN/m1
B=100cm Dpl= 30cm
MOMENTI SAVIJANJA
UT=1.60* 21.15 +1.80* 8.46 = 49.068
tj. Mu= 49.068 kNm1
TRANSVERZALNE SILE
UT=1.60* 17.8 +1.80* 7.12 = 41.296
tj. Tu= 41.296 kN
Proracun armature s obzirom na granicni momenat savijanja Mu M A

T E R I J A L I - MB30 RA 400/500
Usv. geom. karakt. poprecnog preseka B= 100 cm1 , D= 30 cm1 , a= 5 cm1
Granicni staticki uticaji Mu = 49.068 kNm1, Nu = 0 kN
Mu,r=Mu+(D/2-a)*Nu= 4906.8 +( 30 /2- 5 )* 0 = 4906.8 kNcm1
Deformacije armature i betona eps,A= 10 %. , eps,B= 1.029 %.
Polozaj neutralne ose X=S*H= .093 * 25 = 2.334 cm1
Krak unutrasnjih sila Z=Ksi*H= 24.181 cm1
Mu,nos.preseka=RCB*B*H*S*Kp*Z
Mu,nos.preseka= 2.05 * 100 * 25 * .093 * .426 * 24.181 = 4936 kNcm1
Mu,nos.preseka= 4936 kNcm1 > Mu,r= 4906 kNcm1
Potrebna povrsina zategnute armature:
Fa,z = Mu, r / (Sv * Z) - Nu / Sv;
Fa,z= 4906 /( 40 * 24.181 )- 0 / 40 = 5.07 cm2 ( a to je 0.16 % ) { Za
slucaj ploce Fa(Mi,min)= 3 cm2 }
Usvaja se mrezasta armatura MAR 500/560 … ±1Q524 (obostrano)
Zid. Z1 - DZ1=50cm
W=pw= 10.00*4.50=45.00kN/m2 (vidi presjek C-C)
MG=45.0*5.20^2/30= 40.56 kNm/m1≈ 40.0 kNm/m1

MD=45.0*5.20^2/20= 60.84 kNm/m1≈ 60.0 kNm/m1
MZ1max=0.0216*45.0*5.20^2=26.28≈ 30.0 kNm/m1
Proracun armature s obzirom na granicni momenat savijanja Mu M A
T E R I J A L I - MB30 RA 400/500

Granicni staticki uticaji Mu = 60*1.80=108 kNm1, Nu = 0 kN

Mu,r=Mu+(D/2-a)*Nu= 10800 +( 50 /2- 5 )* 0 = 10800 kNcm1
Deformacije armature i betona eps,A= 10 %. , eps,B= 0.819 %.
Potrebna povrsina zategnute armature: <<<
Fa,z = Mu, r / (Sv * Z) - Nu / Sv;
Fa,z= 10800 /( 40 * 43.818 )- 0 / 40 = 6.16 cm2 ( a to je 0.12 % )
Usvaja se mrezasta armatura MAR 500/560 … ±1Q524
Zid. Z2 - DZ2=60cm
Usvaja se mrezasta armatura MAR 500/560 … ±1Q524 (znzci obostrano, po cjeloj visini zida).
Fa,min=0.085*100*60/100=5.10cm2<5.24cm2)
POZ. PD - Podna ploca na koti +447.50m

Dpd=100cm
Usvaja se mrezasta armatura MAR 500/560 … ±2Q524.
Fa,min=0.085%*B*D=0.085*100*100/100=8.50cm2< 2*5.24=10.48 cm2
Zakljucak:
Objekat u presjeku E-E izvesti od MB30 i armirati ga sa mrezastom armaturom … Q524
kvaliteta MAR 500/560 a kako je proracunom određeno.
Za ankere zidova i ploca usvaja se rebrasta armatura kvaliteta … RA400/500-2 i to za

povezivanje:
 Ploce PG sa zidovima Z1 I Z2 … ±RФ10/15cm
 Temeljne ploče PD sa zidovima Z1 I Z2 … ±RФ12/15cm
Specifikacija armature
Za armiranje objekta sa grubom rešetkom u saglasnosti sa gornjim proracunom potrebno je:
 Horizontalne i vertikalne mrezaste armature MAR 500/560 … Q524
[16*Q524(215*500)*1.10]/2.15=[16*91.38*1.10]/2.15=1608.29kg/2.15 = 748.00kg/m1
 Rebraste armature RA400/500-2
RФ10/15cm … (9.60m*100cm/15cm*0.633)*1.10=40.51*1.10= 44.56 kg/m1
RФ12/15cm … (10.0m*100cm/15cm*0.911)*1.10=60.73*1.10= 66.81 kg/m1
(18*RФ10/15cm … 1.00m)*1.08*0.633= 12.33 kg/m1
123.70 kg/m1
 Sve ukupno za objekat sa grubom rešetkom: (123.70+748.00)x3= 2.615.10 kg
Preostali dio prelazne kampade na kraju dovodnog kanala armira se konstruktivno mrežama
Q524 sa 40 kg/m3 betona, ili 55x40 = 2.200.00 kg
Sve ukupno prelazna kampada: = 4.815.10 kg

6.3. Taložnica
KAMPADA „A“
PROJEKTOVANE GEOMETRIJSKE KARAKTERISTIKE I KVALITET MATERIJALA
Geometrijske karakteristike I šema opterećenja:
Visina podzemne vode iza zida Hpv=2.70m* Ps=3.0kN/m2 H=4.85+0.75=5.60m* ili H=4.85m*
OPTERECENJA KANALA
Kanal je pun vodom - nije zatrpan
1.50 Ps=3.0kN/m2
E
Dijagrami ‘M’
od vode u kanalu
EwB=pw*Hw1/2=41*4.10/2≈84.0kN
EwA=pw*Hw2/2=33.5*3.35/2 4.10*
EwA≈56.0kNm ili
3.35*
Mw=62.66kNm
D C A B Mw,zida =Ew*Hz/3=56.11*3.35/3=62.66kNm Pa (tla) Pw,d
Napomena: Oznaka * znaci da se visina racuna od gornje povrsine podne ploce kanala.
3.35m(*)=0.75m+2.60m … 4.10m(*)=0.75m+3.35m
5.60m(*)=0.75m+3.35m+1.50m=0.75m+4.85m … 4.85m(*)=0.75m+2.60m+1.50m
Opterecenja od aktivnog pritiska tla i podzemne vode iza zatrpanog zida kanala su vec ranije
sracunate velicine.
PRITISAK POTOPLJENOG TLA NA ZID
VELICINE POTREBNE ZA PRORACUN OPTERECENJA
Visina zida ... H = 4.85 m
Visina vode iza zida (iznad nivoa tacke D) ... Hv= 2.00 m
Zapreminske tezine: Gama,vode = 10 kN/m3 … Gama,betona = 25.00 kN/m3
Zapreminska tezina tla u suhom stanju (8-24kN/m3) ... Gama,tla= 18.00 kN/m3
Ugao unutrasnjeg trenja tla ... φ = 30 ⁰ ... tan(φ)=tan( 30⁰ )= .577 ... tan^2(45-φ/2)= .333 .δ =
ugao odstupanja zemljanog pritiska od normale na zid
Usvaja se da je ugao δ =2/3*φ = 20⁰; sin(20 ⁰)= .3420209 ; cos( 20⁰ )= .9396924
AKTIVAN PRITISAK IZA ZIDA
U dnu zida od suvog (ne potopljenog) nasutog tla iza zida
Pa=Gama,tla*H*tan^2(45-Fi/2)= 18 * 4.85 * .333 = 29.07 kN/m2; (Ea =Pa*H/2= 29.07 * 4.85 /2=
70.49 kN)
Na gornjem nivou podzemne vode od suvog (ne potopljenog) nasutog tla iza zida
Pa1=Pa*(H-Hv)/H= 29.07 *( 4.85 - 2 )/ 4.85 = 17.08 kN/m2
Dakle, u nivou podzemne vode od nepotopljenog tla pritisak je Pa1 a u
dnu zida od nepotopljenog tla pritisak je Pa. Taj pritisak Pa cine pritisci
tla pravougaone konture Pa1 i trougaone konture Pa2 Pa2=Pa-Pa1=
29.07 - 17.08 = 11.98 kN/m2
(Znaci da je Pa=Pa1+Pa2= 17.08 + 11.98 = 29.07 kN/m2)
ZID JE ZATRPAN SA VANJSKE STRANE - IMA VODE IZA ZIDA

Visina zida je ... H= 4.85 m, a visina vode iza zida ... Hv= 2.00 m

Pojedine vrste tla imaju poroznosti:

Sljuncani pijesak 20%, ilovaca 33%, meka glina 60% i mulj 80%
Ako je % supljina u tlu tj. poroznost ... n= 30 %
Zapreminska tezina potopljenog tla ... G,pt
Gama potopljenog tla=G,pt= Gama tla-(1-n/100)*Gama vode
G,pt= 18 -(1- 30 /100)*10= 11 kN/m3 (+ VODE 7 kN)
ODNOS TEZINE POTOPLJENOG I NE POTOPLJENIM TLA
K= 11 / 18 = 0.61
Posto je od tacke 'A' pa nanize tlo potopljeno u vodu, a imajuci
u vidu 'ARHIMED'-ov zakon, pritisak suvog (nepotopljenog) tla Pa2
(trouglaste konture) se redukuje na pritisak Pa3
Pa3=Pa2*K= 11.98 * 0.611 = 7.32 kN/m2
Pritisak tla u dnu zida (u tacki 'B') uvazavajuci ARHIMED-ov zakon
ali bez uticaja hidrostatickog pritiska je Pa4 i iznosi: Pa4=Pa1+Pa3= 17.08 + 7.32 = 24.4 kN/m2
Hidrostaticki pritisak u dnu zida tj. u tacki zida 'B' iznosi: Pw=Hv*Gama VODE= 2 *10.00= 20 kN/m2
Sumarni rezultujuci pritisak u dnu zida, tj. u tacki 'B' iznosi: Pa5=Pa4+Pw= 24.4 + 20 = 44.4 kN/m2 {
>Pa= 29.07 kN/M2 }
Ovaj sumarni pritisak se moze izraziti kao Pa5=Pa+Pw,d= 29.07 + 15.33 = 44.4 kN/m2
Znaci, zid koga opterecuje tlo koje je iza nasuto i hidrostaticki pritisak vode koja se javlja iza zida,
racuna se tako da se racuna sa opterecenjem od suvog tla Pa= 29.07 kN/m2 (za visinu zida H= 4.85 m) i
tome se dodaje uticaj od vode Pw,d= 15.33 kN/m2 (za visinu Hv= 2 m)
Proracun i dimenzioniranje zidova
Slucaj opterecenja br.1 - U kanalu nema vode a kanal je sa jedne strane zatrpan.
Proracun armature s obzirom na granicni momenat savijanja Mu
Presek zida A-A [armatura zida debljine (Dz=70cm) kanala ka vani - do nasutog tla]
AKTIVAN PRITISAK NASIPA IZA ZIDA
Pa= γ,tla*H*tan^2(45-φ/2)= 18 * 4.85 * 0.333 = 29.07 kN/m2
Saobracajno opterecenje na nasipu iza zida iznosi ... 3 kN/m2 Ea
=Pa*HZ/2 = 29.07 * 4.85 /2= 70.49 kN
Eah=Ea*cos(δ)= 70.49 * 0.939 = 66.24 kN
Eav=Ea* sin(δ)= 70.49 * 0.342 = 24.11 kN
NASIP OPTERECEN SAOBRACAJNIM OPTERECENJEM q= 3 kN/m2
p0= γ,tla*H*tan^2(45-φ/2)= 3 * 0.333 = 0.999 kN/m2
Eas=p0*H= 0.999 * 4.85 = 4.84 kN
Eas,h=Eas*cos(δ)= 4.84 * 0.939 = 4.55 kN
Eas,v=Eas*sin(δ) = 4.84 * 0.342 = 1.65 kN
HORIZONTALNO OPTERECENJE OD PODZEMNE VODE IZA ZIDA
Pw,d= 15.33 kN/m2
HW= Pw,d*Hw/2=15.33 *2.0/2=15.33 kN
M=Mz=66.24 *4.85/3+4.23*4.85/2+15.33*2.0/3=107.09+10.26+10.22= 127.57kNm
N=Gz+ Ea,v=0.70*4.85*25.0+24.11=84.88+24.11= 109.0 kN
Mu=107.09*1.60+(10.26+10.22)*1.80 ≈ 208.0kNm
Nu=109.0 *1.0=109.0kN
M A T E R I J A L I - MB30 RA 400/500
Granicni staticki uticaji Mu = 208 kNm1, Nu = 109 kN
Mu,r=Mu+(D/2-a)*Nu= 20800 +( 70 /2- 5 )* 109 = 24070 kNcm1
Deformacije armature i betona eps,A= 10 %. , eps,B= .849 %. Polozaj
neutralne ose X=S*H= .078 * 65 = 5.092 cm1


Potrebna povrsina zategnute armature: Fa,z = Mu, r / (Sv * Z) - Nu / Sv; Fa,z=
24070 /( 40 * 63.232 )- 109 / 40 = 6.79 cm2 ( a to je .09 % )
{ Za slucaj ploce Fa,min= 7.00 cm2 }
Usvaja se za mrezasta armatura zida ± 2Q524 - MAR500/560
Usvaja se armature ankera RФ14/15cm - RA400/500-2
Zamenjujuci moment savijanja za proracun pukotina
M(kNm)= 127, N(kN)=109, B(m)= 1.0, D(m)= 0.7
SN= 109 / .7 = 155.7143 … SM= 127 / 8.16E-02 = 1555.102
S1=SN+SM= 1710.816 … S2=SN-SM=-1399.388
Mx= 1400 * 8.167E-02 = 114.33 kNm
Kontrola pukotina prema Limit State Design - calculation of a water retaining structure (As
per BS 8110 and BS 8007)
High yield steel … fa= 130 N/mm2
The chosen concrete strength is ... fc= 30 N/mm2
Bending moment … M=114.33 kNm1
The section dimensions (in mm): Breadh ofthe section … b= 1000
Effective depth to the centreline of tension reinforcement … d= 650 d'
(to be min 40mm) = h-d= 50
H=d+d'= 700 mm
Provide the following reinforcement: RФ14/15cm
Numbers of bar ... n= 6.667
Diameter of bar in mm ... d= 14
Provided... 6.667 * 14 ^2*3.1416/4= 1026.3 mm2
H=d+d'= 700 mm
Longitudinal reinforcement for a slab or beam
Max permited Ast (or Asc)=4*b*h/100= 28000 mm2 (for tension and compr.)
Min requested...Ast=0.24/100*b*h= 1680 mm2 - for mild steel
Min requested...Ast=0.13/100*b*h= 910 mm2 - high yield steel
Est=200 N/mm2 and the estimated Ec=27 N/mm2
Modular ratio Alfa,e=Est/(Ec/2)=14.815
B*X*X/2+ALE*AREA*X-ALE*AREA*D=0
1000 *X^2/2+ 14.815 * 1026.3 *X- 14.815 * 1026.3 * 650 = 0
Solving this quadratic equation gives ... X= 127 mm
1000 *X^2/2+ 14.815 * 1026.3 *X- 14.815 * 1026.3 * 650 = 0
From equation... M=0.5*b*X*fcc*(d-X/3) we get the concrete stress:
fcc=2* 1.1433E+08 / 1000 / 127 /( 650 - 127 /3)= 2.96 N/mm2
From eqation fst*Ast=0.50*b*X*fcc) we get
the actual reinforcement tensile stress ... fst= 183.14 N/mm2
Necessary min Ast=>fst/fa*Ast ... (to have crack width <= 0.20 mm)
Ast= 183.14 / 130 * 1026.3 = 1445.82 mm2 (Compare this to 1026.3 mm2)
(We have already decided to have ... 6.667 *d= 14 mm ... fa= 1026.3 mm2)
Znaci sirina pukotina defakto iznosi … 0.20*1445.82 /1026.3 =0.282mm
Slucaj opterecenja br.2 - U kanalu ima vode a kanal nije zatrpan.


Presek zida A-A [armatura zida debljine (Dz=70cm) kanala ka unutra - do vode]
MwA=EwA*H/3=56.0*3.35/3=62.53kNm … Mu=62.53*1.80=112.56kNm
Tezina zida Gz=N=0.7*5.6*24.0= 94.00kN … Nu=94.0*1.0=94.00kN
M A T E R I J A L I - MB30 RA 400/500
Granicni staticki uticaji Mu = 112.56 kNm1, Nu = 0 kN (zanemaruje se)
Mu,r=Mu+(D/2-a)*Nu= 11256 +( 70 /2- 5 )* 0 = 11256 kNcm1
Deformacije armature i betona eps,A= 10 %. , eps,B= .559 %.
Fa,z = Mu, r / (Sv * Z) - Nu / Sv;
Fa,z= 11256 /( 40 * 63.821 )- 0 / 40 = 4.40 cm2 ( a to je .06 % )
{ Za slucaj ploce Fa,min= 64*0.085=5.44cm2 za MAR i Fa,min= 64*0.10=6.40cm2 za RA}
Usvojena armatura ankera RФ14/15cm - RA400/500-2(donji zid d-100cm pa je min arm.
RФ14/15cm)
Usvojena mrezasta armatura zida Q524 - MAR500/560 (Fa=5.24cm2≈64*0.085=5.44cm2>4.40cm2)
Kontrola pukotina prema - Limit State Design - calculation of a water retaining structure (As
Zamenjujuci moment savijanja za proracun pukotina
M(kNm)= 62.53, N(kN)=94.00, B(m)= 1.00, D(m)=0.70 SN=
94 / 0.7 = 134.28 … SM= 62.53 / 8.16E-02 = 765.67
S1=SN+SM= 899.95 … S2=SN-SM=-631.38
Mx= 631 * 8.16E-02 = 51.53 kNm
Bending moment … M=51.53 kNm1
The section dimensions (in mm):
Breadh ofthe section … b= 1000
Effective depth to the centreline
of tension reinforcement … d= 640
d' (to be min 40mm) = h-d= 60
H=d+d'= 700 mm
(NB. Reinforcement only for the face in tension)
Provided... 6.667 * 10 ^2*3.1416/4=523.31mm2
H=d+d'= 700 mm
1000 *X^2/2+ 14.815 * 523.31 *X- 14.815 * 523.31 * 640 = 0
fcc=2* 5.153E+07 / 1000 / 93 /( 640 - 93 /3)= 1.81 N/mm2


Slucaj opterecenja br.1 - U kanalu nema vode a kanal je (sa jedne strane) zatrpan.
Presek zida B-B
PRITISAK POTOPLJENOG TLA NA ZID
VELICINE POTREBNE ZA PRORACUN OPTERECENJA
Visina zida ... H = 5.6 m
Visina vode iza zida (iznad nivoa tacke D) ... Hv= 2.7 m
Zapreminske tezine: γ,vode = 10 kN/m3 i γ,betona = 25.00 kN/m3
Zapreminska tezina tla u suhom stanju (8-24kN/m3) ... γ,tla = 18 kN/m3
Ugao unutrasnjeg trenja tla ... Fi= 30 stepeni
tan(φ)=tan( 30 )= .577 ... tan^2(45-φ/2)= .333
.δ = ugao odstupanja zemljanog pritiska od normale na zid
Usvaja se da je ugao δ =2/3*φ= 20⁰

SIN( 20⁰ )= .3420209 COS( 20 ⁰)= .9396924
AKTIVAN PRITISAK IZA ZIDA
U dnu zida od suvog (ne potopljenog) nasutog tla iza zida
Pa=γ,tla *H*tan^2(45-Fi/2)= 18 * 5.6 * .333 = 33.56 kN/m2 (Ea
=Pa*H/2= 33.56 * 5.6 /2= 93.96 kN)
Na gornjem nivou podzemne vode od suvog (ne potopljenog) nasutog tla iza zida
Pa1=Pa*(H-Hv)/H= 33.56 *( 5.6 - 2.7 )/ 5.6 = 17.38 kN/m2
Dakle, u nivou podzemne vode od nepotopljenog tla pritisak je Pa1 a u
dnu zida od nepotopljenog tla pritisak je Pa. Taj pritisak Pa cine pritisci
tla pravougaone konture Pa1 i trougaone konture Pa2 Pa2=Pa-Pa1=
33.56 - 17.38 = 16.18 kN/m2
(Znaci da je Pa=Pa1+Pa2= 17.38 + 16.18 = 33.56 kN/m2)
ZID JE ZATRPAN SA VANJSKE STRANE - IMA VODE IZA ZIDA
Visina zida je ... H= 5.6 m, a visina vode iza zida ... Hv= 2.7 m
Pojedine vrste tla imaju poroznosti:
Sljuncani pijesak 20%, ilovaca 33%, meka glina 60% i mulj 80%
Ako je % supljina u tlu tj. poroznost ... n= 30 %
Zapreminska tezina potopljenog tla ... G,pt
.γ,tla potopljenog tla = γ,tla,pt= γ,tla -(1-n/100)* γ,vode
G,pt= 18 -(1- 30 /100)*10= 11 kN/m3 (+ VODE 7 kN)
ODNOS TEZINE POTOPLJENOG I NE POTOPLJENIM TLA … K= 11 / 18 = 0.611
Posto je od tacke 'A' pa nanize tlo potopljeno u vodu, a imajuci
u vidu 'ARHIMED'-ov zakon, pritisak suvog (nepotopljenog) tla Pa2
(trouglaste konture) se redukuje na pritisak Pa3
Pa3=Pa2*K= 16.18 * 0.611 = 9.88 kN/m2
Pritisak tla u dnu zida (u tacki 'B') uvazavajuci ARHIMED-ov zakon
ali bez uticaja hidrostatickog pritiska je Pa4 i iznosi: Pa4=Pa1+Pa3= 17.38 + 9.88 = 27.26 kN/m2
Hidrostaticki pritisak u dnu zida tj. u tacki zida 'B' iznosi: Pw=Hv*γ,VODE= 2.7 *10.00= 27 kN/m2
Sumarni rezultujuci pritisak u dnu zida, tj. u tacki 'B' iznosi:
Pa5=Pa4+Pw= 27.26 + 27 = 54.26 kN/m2 { >Pa= 33.56 kN/M2 }
Ovaj sumarni pritisak se moze izraziti kao
Pa5=Pa+Pw,d= 33.56 + 20.7 = 54.26 kN/m2

Znaci, zid koga opterecuje tlo koje je iza nasuto i hidrostaticki

pritisak vode koja se javlja iza zida, racuna se tako da se racuna
sa opterecenjem od suvog tla Pa= 33.56 kN/m2 (za visinu zida H = 5.60 m)
i tome se dodaje uticaj od vode Pw,d= 20.70 kN/m2 (za visinu Hv=2.70 m)
AKTIVNI POTISAK TLA
Ea=Pa*HZ/2= 33.56 * 5.6 /2= 93.96 kN
Ea,h=Ea*cos(.δ)= 93.96 * .939 = 88.3 kN
Ea,v=Ea* sin(.δ)= 93.96 * .342 = 32.13 kN
NASIP OPTERECEN SAOBRACAJNIM OPTERECENJEM q= 3 kN/m2
p0=q*tan^2(45- φ/2)= 3 * .333 = .999 kN/m2
Eas=p0*H= .999 * 5.6 = 5.59 kN
Eas,h=Eas*cos(δ)= 5.59 * .939 = 5.25 kN
Eas,v=Eas* sin(δ)= 5.59 * .342 = 1.91 kN
HW= Pw,d*Hw/2=20.70 *2.70/2≈ 28.00 kN
M=Mz=88.30 *5.60/3+5.25*5.60/2+28.0*2.7/3-0.35*(32.13+1.91)
M=164.83+14.70+37.80-11.91≈ 205.00kNm (1)
Mu=(164.83+37.80)*1.60+(14.70-11.91)*1.80=324.21+5.02≈330.0 kNm
Tezina zida Gz=N=0.7*5.6*24.0= 94.00kN … Nu=94.0*1.0=94.00kN
N=Gz+ Ea,v=94.0+32.13= 126.00 kN … Nu=126*1.00=126.00kN.
Proracun armature s obzirom na granicni momenat savijanja Mu M
A T E R I J A L I - MB30 RA 400/500
Mu,r=Mu+(D/2-a)*Nu= 33000 +( 100 /2- 5 )* 126 = 38670 kNcm1
Deformacije armature i betona eps,A= 10 %. , eps,B= .729 %. Polozaj
neutralne ose X=S*H= .068 * 95 = 6.463 cm1
Potrebna povrsina zategnute armature: Fa,z = Mu, r / (Sv * Z) - Nu / Sv;
Fa,z= 38670 /( 40 * 92.771 )- 126 / 40 = 7.27 cm2 ; { Za slucaj ploce Fa,min)= 10 cm2 }
Usvojena armatura ±RФ16/15cm - RA400/500-2 (Fa,z=13.41cm2>10.0cm2>7.27cm2)
Kontrola pukotina prema - Limit State Design - calculation of a water retaining structure (As per BS
8110 and BS 8007)
Bending moment … M= 205.00kNm1
(to be min 40mm) = h-d= 50; H=d+d'= 1000 mm
(NB. Reinforcement only for the face in tension)
Provide the following reinforcement: RФ16/150mm
Provided... 6.667 * 16 ^2*3.1416/4= 1341.08 mm2

1000 *X^2/2+ 14.815 * 1341.08 *X- 14.815 * 1341.08 * 940 = 0

fcc=2* 2.05E+08 / 1000 / 175 /( 940 - 175 /3)= 2.65 N/mm2
From eqation fst*Ast=0.50*b*X*fcc) we get the act. reinforc. tensile stress ... fst= 172.9 N/mm2
Znaci sirina pukotina defakto iznosi … 0.20*1783.63 /1341.08=0.266mm
Slucaj opterecenja br.2 - U kanalu ima vode a kanal nije zatrpan.
Presek zida E-E [armatura zida debljine (Dz=50cm) kanala ka unutra - do vode]
MwA=EwA*H/3=56.0*3.35/3=62.53kNm … Mu=62.53*1.80=112.56kNm
Tezina zida Gz=N=0.55*3.35*24.0= 44.00kN … Nu=44.0*1.0=44.00Kn
M A T E R I J A L I - MB30 RA 400/500
Mu,r=Mu+(D/2-a)*Nu= 11255.4 +( 55 /2- 5 )* 0 = 11255.4 kNcm1
Polozaj neutralne ose X=S*H= .069 * 50 = 3.488 cm1 ; Krak unutrasnjih sila Z=Ksi*H= 48.795 cm1
Fa,z= 11255 /( 40 * 48.795 )- 0 / 40 = 5.76 cm2 ( a to je .1 % )
{ Za slucaj grede ili ploce Fa(Mi,min)= 11 cm2 ili 5.5 cm2 }
Usvaja se armature ankera RФ14/15cm - RA400/500-2
Usvojena mrezasta armatura zida ±Q524 - MAR500/560
Kontrola pukotina prema - Limit State Design - calculation of a water retaining structure (As per BS
8110 and BS 8007)
Bending moment … M= 62.53kNm1
(to be min 40mm) = h-d= 50 ; H=d+d'= 550 mm
Numbers of bar ... n= 6.667 Diameter of bar in mm ... d= 14
Provided... 6.667 * 14 ^2*3.1416/4= 1026.3 mm2
1000 *X^2/2+ 14.815 * 1026.3 *X- 14.815 * 1026.3 * 500 = 0
fcc=2* 6.253E+07 / 1000 / 110 /( 500 - 110 /3)= 2.45 N/mm2
From eqation fst*Ast=0.50*b*X*fcc) we get the act. reinforc. tensile stress ... fst= 131.29 N/mm2
Znaci sirina pukotina defakto iznosi … 0.20*1036.48/1026.3=0.202mm

Proracun i dimenzioniranje temeljne ploče/dna taložnice
q=g,pl+g,vode=1.15*25.0+4.10*10.0≈29.0+41.0≈70.0kN/m2
1 slucaj opt.
(a i b)
GzL=4.10*0.55*25.0≈56.00kN GzD=0.7*5.6*25=98.0kN
2 slucaj opt.
Mw,zida=84*4.1/3≈115.0 kNm
3 slucaj opt.
(a i b)
M= Mz=164.83+14.70+37.80-11.91≈205.00kNm - vidi (1)
4 slucaj opt.
Uzgon
Pu=(1.1+2.70)*10.0=38.0kN/m2
Uprostena
simplificirana
sema nosaca
Lpl= ~ 6*1.50=9.00m
Mg,pl=46.00kNm Mw,pl=65.00kNm
M1(a/b)
M,zidova=143.0kNm
M2
115.00kNm
M3(a/b)
≈102.00kNm 205.0 kNm
M4
Mpolja od uzgona=197.0—102.0=95.0 kNm
Rl=171/3=57.00 kN Muzg,0=0.064*9.0^2*38.0=197.0kNm Rd=90*2/3=114.0 kN


Presek kroz plocu dna kanala C-C
Armatura gornje zone ploce ka unutrasnjisti kanala (do vode).
Slucaj opterecenja br. 1 (a+b)+2+3(a+b)+4
Momenat savijanja zida do nasutog tla M=Mz=107.20kNm ≈ 108.00kNm
Kanal je pun vodom i nije zatrpan
M= M1(a+b) (ploce+vode)+M2(zidova)+M3(a+b)+M4(uzgon)
M=46.0+65.0-143.0-115.0-95.0=242.00 kNm
Mu=1.60*242.0=387.20 kNm
M A T E R I J A L I - MB30 RA 400/500
Mu,r=Mu+(D/2-a)*Nu= 38720 +( 130 /2- 6 )* 0 = 38720 kNcm1
Fa,z = Mu, r / (Sv * Z) - Nu / Sv;
Fa,z= 38720 /( 40 * 121.829 )- 0 / 40 = 7.94 cm2 ( a to je .06 % ) { Za
slucaj ploce Fa,min=13 cm2 }
Usvaja se za obe zone ploce: rebrasta armatura RФ12/15cm (RA400/500-2) + mrezasta armatura 1Q524
(MAR500/560); Fa,st=7.53+5.24=12.77cm2 ≈ Fa,min=13 cm2
Kontrola pukotina prema Limit State Design - calculation of a water retaining structure (As per BS 8110 and BS
8007)
Bending moment … M= 178.0 kNm1
Provide the following reinforcement: RФ12/150mm+1Q524 (≈RФ15.60/150mm)
Modular ratio Alfa,e=Est/(Ec/2)=14.815; B*X*X/2+ALE*AREA*X-ALE*AREA*D=0
1000 *X^2/2+ 14.815 * 1274.29 *X- 14.815 * 1274.29 * 1240 = 0
fcc=2* 2.42E+08 / 1000 / 199 / (1240 - 199 /3)= 2.07 N/mm2
From eqation fst*Ast=0.50*b*X*fcc) we get the actual reinforcement tensile stress ... fst= 161.63 N/mm2

KAMPADA „B“
Geometrijske karakteristike i šema opterećenja:
Visina podzemne vode iza zida Hpv=2.00m Ps=3.0kN/m2 usv. se za racun sila H=4.50m
OPTERECENJA KANALA
Kanal je pun vodom - nije zatrpan
1.50 Ps=3.0kN/m2
Dijagrami ‘M’
od vode u kanalu
Ew=pw*Hw/2=33.5*3.35/2
Ew= 56.11kN (sila zat. u pl.) 3.35
Mw=62.66kNm
D C A B Mw,zida =Ew*Hz/3=56.11*3.35/3=62.66kNm Pa (tla) Pw,d
Proracun i dimenzioniranje zidova taložnice

Slucaj opterecenja br.1 - u taložnici nema vode
AKTIVAN PRITISAK IZA ZIDA OD NASUTOG TLA
U dnu zida od suvog (ne potopljenog) nasutog tla iza zida:
Pa=γ,tla*H*tan^2(45-φ/2)= 18 * 4.50 * .333 = 27.00 kN/m2 (Ea
=Pa*H/2= 27.00 * 4.50 /2= 60.75 kN)
Ea,h=Ea*cos(δ)= 60.75 * .939 = 57.00kN
Ea,v=Ea* sin(δ)= 60.75 * .342 = 20.77kN
NASIP OPTERECEN SAOBRACAJNIM OPTERECENJEM q= 3.00 kN/m2
p0=q*tan^2(45-φ/2)= 3 * .3333 = 1.00 kN/m2
Eas=p0*H= 1.00 * 4.50 = 4.50 kN
Eas,h=Eas*cos(δ)= 4.50 * .939 = 4.23 kN
Eas,v=Eas* sin(δ)= 4.50 * .342 = 1.54 kN
HW=14.67*2.0/2=14.67 kN
M=Mz=57.0*4.1/3+4.23*4.1/2+14.67*1.25/3=77.90+8.67+6.11=92.68 kNm
N=Gz+ Ea,v=0.55*4.10*25.0+20.77=56.51+20.77= 77.28 kN
Mu=77.9*1.60+8.67*1.80+6.11*1.80 ≈ 152.0kNm
Nu=77.28*1.0=77.28 kN
M A T E R I J A L I - MB30 RA 400/500
Granicni staticki uticaji Mu = 152 kNm1, Nu = 77.28 kN
Mu,r=Mu+(D/2-a)*Nu= 15200 +( 55 /2- 5 )* 77.28 = 16938.8 kNcm1
Fa,z = Mu, r / (Sv * Z) - Nu / Sv;
Fa,z= 16938 /( 40 * 48.486 )- 77.28 / 40 = 6.80 cm2 ( a to je 0.12 % )

{ Za slucaj ploce Fa,min= 5.5 cm2 }

Usvaja se armature ankera ±RФ14/15cm - Fa=10.26cm2 > 6.80cm2
Usvaja se za mrezasta armatura zida ± Q524 - MAR500/560
Limit State Design - calculation of a water retaining structure (As
Provide the following reinforcement: RФ14/150mm
1000 *X^2/2+ 14.815 * 1026.3 *X- 14.815 * 1026.3 * 500 = 0
fcc=2* 7.79E+07 / 1000 / 110 /( 500 - 110 /3)= 3.05 N/mm2
Ast= 163.45 / 130 * 1026.3 = 1290.37 mm2 (Compare this to RФ14/100mm - 1026.3 mm2)
Znaci sirina pukotina defakto iznosi … 0.20*1290.37/1026.30 =0.252mm
Presjek zidova B-B
Slucaj opterecenja br.1 - u kanalu nema vode a kanal je sa jedne strane zatrpan.
M=57.0*4.85/3+4.23*4.85/2+14.67*2.0/3=92.15+10.26+9.78=112.19kNm
Mu=92.15*1.60+(10.26+9.78)*1.80= 183.51 kNm
M A T E R I J A L I - MB30 RA 400/500
Mu,r=Mu+(D/2-a)*Nu= 18351 +( 100 /2- 5 )* 0 = 18351 kNcm1
Deformacije armature i betona eps,A= 10 %. , eps,B= .479 %. Polozaj neutralne ose X=S*H= .045 * 95 =
4.351 cm1; Krak unutrasnjih sila Z=Ksi*H= 93.518 cm1; Mu,nos.preseka=RCB*B*H*S*Kp*Z
Fa,z= 18351 /( 40 * 93.518 )- 0 / 40 = 4.90 cm2 ( a to je 0.04 % )
{ Za slucaj ploce Fa,min= 10 cm2 }
Vec gore usvojena armatura ankera ±RФ14/15cm - RA400/500-2
Presek zidova A-A (armatura unutar kanala-do vode u kanalu)
Slucaj opterecenja br.2 - Kanal je pun vode a nije sa strane zatrpan. M A
T E R I J A L I - MB30 RA 400/500
Vec je gore usvojena armatura ankera RФ14/15cm - RA400/500-2
Vec je gore usvojena mrezasta armatura zida Q524 - MAR500/560
Presek zidova D-D (armatura zida kanala prema unutrasnjosti kanala -do vode)
Slucaj opterecenja br.2 - U kanalu JE voda a kanal sa strane NIJE zatrpan.
Ew=pw*Hw/2=26.0*2.60/2=33.80kNm; Mw,zida =Ew*Hz/3=33.80*2.60/3=29.29kNm=30.00kNm
M A T E R I J A L I - MB30 RA 400/500


Mu,r=Mu+(D/2-a)*Nu= 5400 +( 45 /2- 5 )* 0 = 5400 kNcm1
Polozaj neutralne ose X=S*H= .06 * 40 = 2.406 cm1; Krak unutrasnjih sila Z=Ksi*H= 39.174 cm1
Fa,z= 5400 /( 40 * 39.174 )- 0 / 40 = 3.44 cm2 ( a to je .07 % )
{ Za slucaj ploce Fa(Mi,min)= 4.50 cm2 }
Usvaja se za mrezasta armatura zida ± Q524 - MAR500/560
Usvaja se armature ankera RФ10/15cm (prema vani) i RФ14/15cm(do vode) - RA400/500-2
Kontrola pukotina:
fa= 130 N/mm2. The chosen concrete strength is ... fc= 30 N/mm2
Bending moment (in kNm1) ... M= 30
The section dimensions (in mm): Breadh ofthe section ... b= 1000
Effective depth to the centreline of tension reinforcement ... d= 400, d' (to be min 40mm) = h-d= 50
H=d+d'= 450 mm
Provide the following reinforcement: Numbers of bar... .n= 6.667, Diametar of bar in mm...d= 10
2
Provided... 6.667 * 10 ^2*3.1416/4= 523.62 mm ; Longitudinal reinforcement for a slab or beam
Max permited Ast (or Asc)=4*b*h/100= 18000 mm2 (for tension and compr.)
Min requested...Ast=0.24/100*b*h= 1080 mm2 - for mild steel
Min requested...Ast=0.13/100*b*h= 585 mm2 - high yield steel
Est=200 N/mm2 and the estimated Ec=27 N/mm2; Modular ratio Alfa,e=Est/(Ec/2)=14.815
B*X*X/2+ALE*AREA*X-ALE*AREA*D=0; 1000 *X^2/2+ 14.815 * 523.62 *X- 14.815 * 523.62 * 400 = 0
fcc=2* 3E+07 / 1000 / 72 /( 400 - 72 /3)= 2.21 N/mm2
From eqation fst*Ast=0.50*b*X*fcc) we get the act. reinforcement tensile stress fst= 151.94 N/mm2
(We have already decided to have ... 6.667 *d= 10 mm ... fa= 523.62 mm2)

Proracun i dimenzioniranje donje ploče/dna taložnice
q=g,pl+g,vode=1.00*25.0+3.35*10.0≈25.0+35.0=60.0kN/m2
1 slucaj opt.
(a i b)
Gz=4.85*0.45*25.0≈55.00kN Gz
2 slucaj opt.
Mw,zida=62.66≈64.0 kNm
3 slucaj opt.
(a i b)
M=Mz=57.0*4.8/3+4.23*4.8/2+14.67*1.20/3=107.20kN
4 slucaj opt.
Uzgon
Pu=(2.00+1.1)*10.0=31.0kN/m2
Uprostena
simplificirana
sema nosaca
Lpl= ~ 6*1.50=9.00m
Mg,pl=40.0kNm Mw,pl=55.00kNm
M1(a/b)
M,zidova=102.0kNm
M2
64.00kNm
M3(a/b)
≈54.00kNm ≈108.0 kNm
M4
Mpolja od uzgona=161.0—54.0=107.0 kNm
R0l=139.5/3=46.50 kN Muzg,0=0.064*9.0^2*31.0=161.0kNm R0d=90*2/3=93.00 kN


Presek kroz plocu dna kanala C-C
Armatura gornje zone ploce ka unutrasnjisti kanala (do vode).
Slucaj opterecenja br. 1(a+b)+2+3(a+b)+4
Momenat savijanja zida do nasutog tla M=Mz=107.20kNm ≈ 108.00kNm
Kanal je pun vodom i nije zatrpan:
M= M1(a+b) (ploce+vode)+M2(zidova)+M3(a+b)+M4(uzgon)
M=40.0+55.0-102.0-64.0-107.0=178.00 kNm
Mu=1.60*178.0=284.80 kNm
N=Ew-Eah-Eas,h-Hw=56.11-57.0-4.23-14.61=19.39 kN sto se zanemaruje
Mu,r=Mu+(D/2-a)*Nu= 28480 +( 110 /2- 6 )* 0 = 28480 kNcm1
Fa,z = Mu, r / (Sv * Z) - Nu / Sv;
Fa,z= 28480 /( 40 * 102.114 )- 0 / 40 = 6.97 cm2 ( a to je 0.06 % ) { Za
slucaj ploce Fa,min=11.0cm2 }
Usvaja se za obe zone podne ploce mrezasta armatura ± 2Q524 - MAR500/560
Fast=2*5.24=10.48cm2 ≈ Fa,min=11.0cm2
M A T E R I J A L I - MB30 RA 400/500
Kontrola pukotina prema Limit State Design - calculation of a water retaining structure (As
Provide the following reinforcement: RФ14/150mm (≈2Q524)
1000 *X^2/2+ 14.815 * 1026.3 *X- 14.815 * 1026.3 * 1040 = 0
fcc=2* 1.78E+08 / 1000 / 164 /( 1040 - 164 /3)= 2.2 N/mm2
Znaci sirina pukotina defakto iznosi … 0.20*1387.63/1026.3 =0.270mm

6.4. Oblozni zidovi - Z1, Z2, Z3
Z4 … D1=40cm
Z2 … D2=50cm Oblozni zidovi se ankruju u stijenu

ankerima koji su definisani u
hidrotehnickom projektu. Visina
temelja iznosi Ht=80cm.
Z1 … D3=40cm
(Vidi hidrotehnicki projekat.)
Oblozne zidove izvesti od betona kvaliteta MB30 a armirati
Z1 … mrezasta armatura kvaliteta MAR 500/560 … ±Q524 (znači obostrano)

Za ankere zidova i ploča usvaja se rebrasta armatura kvaliteta … RA400/500-2 i to

±RФ10/15cm.
Specifikacija br.3 za oblozni zid Z1

Za armiranje obloznog zida Z1 u saglasnosti sa gornjim proracunom potrebno je:
 Za sekciju zida duzine L=14.91m
Mrezaste armature MAR 500/560 … Q524
[2*Q524(215*500)*1.10]/2.15=[2*91.38*1.10]/2.15=201.04kg/2.15= 93.51kg/m1 zida
RФ10/15cm … 9.30m*100cm/15cm*0.633= 39.27kg/m1 zida
RФ10/15cm … (7.0m+13.0m)*1.10*0.633 = 13.93kg/m1 zida
53.00kg/m1 zida
 Za sekciju zida duzine L=32.55m
93.51kg/m1 zida*[(4.60+1.00)/2]/4.60= 56.60 kg/m1 zida
Rebraste armature RA400/500-2 …. RФ10/15cm
53.00kg/m1 zida*[(4.60+1.00)/2]/4.60= 32.26 kg/m1 zida

[2*Q524(215*500)*1.10]/2.15=[2*91.38*1.10]/2.15=201.04kg/2.15= 93.51kg/m1 zida
RФ10/15cm … 9.30m*100cm/15cm*0.633 = 39.27kg/m1 zida (poprecna)
RФ10/15cm … (7 kom+13 kom)*1.10*0.633= 13.93kg/m1 zida (poduzna)
53.00kg/m1 zida



 Za sekciju zida duzine L=54.75m [zid promenljive visine Hz,prosj.=(450+100)/2=275cm1]
93.51kg/m1 zida*275/450= 57.15kg/m1 zida
 Za sekciju zida duzine L=32.23m (zid konstantne visine Hz=450cm1)
[2*Q524(215*500)*1.10]/2.15=[2*91.38*1.10]/2.15=201.04kg/2.15= 93.51kg/m1 zida
 Za sekciju zida duzine L=33.64m [zid promenljive visine Hz,prosj.=(450+100)/2=275cm1]
93.51kg/m1 zida*275/450= 57.15kg/m1 zida
Rebraste armature RA400/500-2 (odnosi se na komletnu duzinu zida Z4 ali po m1)

 RФ10/15cm … (1.30+2.70m)*100cm/15cm*0.633= 16.88kg/m1 zida (poprecna)
 RФ10/15cm … (3 kom+6 kom)*1.10*0.633 = 5.98kg/m1 zida (poduzna)
22.86kg/m1 zida
7. PREGLED UKUPNO SPECIFICIRANIH INVESTICIJA
A. GRAĐEVINSKI RADOVI
A.1. PRELIVNI PRAG 467.661 KM
A.2. PRELAZNA DIONICA SA TALOŽNICOM 199.724 KM
A.3 STROJARA 477.991 KM
A.4. OSTALI RADOVI 1.007.318 KM
UKUPNO GRAĐEVINSKI RADOVI: 2.152.700 KM
B. OPREMA
B.1. TURBINSKA OPREMA 1.510.000 KM
B.2. HIDROMEHANIČKA OPREMA 435.000 KM
B.3. POMOČNA OPREMA U ELEKTRANI 12.700 KM
B.4. GENERATORSKA OPREMA 600.000 KM
B.5. SREDNJE NAPONSKO POSTROJENJE 24kV 150.000 KM
B.6. TRANSFORMATORI 40.000 KM
B.7. NN OPREMA, UPRAVLJANJE, ZAŠTITE I
SIGNALIZACIJA 180.000 KM
B.8. ORMARI AC, DC RAZVODA I ISPRAVLJAČI SA AKU
BATERIJAMA 20.000 KM
B.9. INSTALACIJE ELEKTRIČNE, VATRODOJAVE,
PROTUPROVALE, TELEFONSKE I GROMOBRANSKE
SA UZEMLJENJEM 10.000 KM
B.10. KABLOVI SA KABLOVSKIM PRIBOROM 25.000 KM
B.11. TRANSPORT; PAKOVANJE I OSIGURANJE 50.000 KM
B.12. MONTAŽA I PUŠTANJE U POGON 80.000 KM
UKUPNO ELEKTROMAŠINSKA OPREMA: 3.112.700 KM
UKUPNO SPECIFICIRANE INVESTICIJE: 5.265.400 KM

PRILOG 03
ENERGETSKE ANALIZE
MHE „Glavica“ na rijeci Plivi - Glavni projekat
Knjiga 01 Hidrogradevinski dio - Prilog 03 Energetske analize 2/16
SADRŽAJ
1. UVODNE PRETPOSTAVKE I PODLOGE ................................................................................................ .. 4

1.1. Vodne količine i raspoloživi proticaji ... ....................................................................................................... ...4
1.2. Karakteristični padovi elektrane... ................................................................................................................. .4
1.3. Karakteristike agregata ... ............................................................................................................................. ..5
2. PRORAČUN MOGUĆE PROIZVODNJE I SNAGE ... ............................................................................. ... 6
2.1. Iskoristivi proticaji ... ....................................................................................................................................... .6
2.2. Režim rada elektrane ... ................................................................................................................................. .6
2.3. Karakteristične snage i moguća proizvodnja elektrane ... ........................................................................... . 6
3. OSNOVNE KARAKTERISTIKE MHE GLAVICA ... ................................................................................. ...8
P R I L O Z I ... ................................................................................................................................................................. .9
ENCOS d.o.o. Sarajevo - ELNOS d.o.o.Banja Luka Septembar, 2012.

Popis tabela:
Tabela 1.: Osnovne karakteristike MHE Glavica ... ................................................................................... 8

Tabela 2.: Prikaz moguće proizvodnje MHE Glavica ... .......................................................................... 13
Popis slika:
Slika 1.: Prosječna linija trajanja dnevnih proticaja za period 1953. - 1985. godina (Qsr = 22,51
m3/s) ... ................................................................................................................................. .. 10
Slika 2.: Linija gornje vode MHE Glavica ... ....................................................................................... .. 11
Slika 3.: Linija donje vode MHE Glavica ... ....................................................................................... ... 11
Slika 4.: Stepen iskorištenja turbina u zavisnosti od radnog proticaja ... ....................................... ... 12
Slika 5.: Stepen iskorištenja generatora u zavisnosti od radnog proticaja ... ................................ ... 12
Slika 6.: Prosječna linija trajanja prirodnih, raspoloživih i iskoristivih proticaja MHE Glavica ... ...... . 15
Slika 7.: Kriva trajanja moguće snage i proizvodnje postrojenja MHE Glavica ... .......................... .. 16

1. UVODNE PRETPOSTAVKE I PODLOGE
U okviru Priloga 01. Energetske analize daje se prikaz energetskih mogućnosti definitivno
usvojenog tehničkog rješenja male hidroelektrane Glavica. Tehničkim rješenjem hidroelektrana je
projektovana kao pribransko postrojenje sa aspekta korištenja pada, a protočno sa aspekta
korištenja voda.
1.1. Vodne količine i raspoloživi proticaji
Proračun karakterističnih snaga i moguće proizvodnje električne energije izvršen je za usvojenu

vrijednost instalisanog proticaja od 28,00 m3/s. Proračun je izvršen na bazi prosječne linije trajanja
dnevnih prirodnih proticaja na profilu vodozahvata za period 1953. - 1985. godina što se može
smatrati kao pouzdana osnova za nivo Glavnog projekta (slika 1. u prilozima). Prosječni
višegodišnji proticaj na spomenutom profilu iznosi 22,51 m3/s.
Raspoloživi proticaj hidroelektrane je definisan na bazi navedenih dnevnih prirodnih doticaja (Qdot)
umanjenih za vrijednost proticaja neophodnog za omogućavanje nesmetanog funkcionisanja riblje
staze (Qrs), koji za ovaj profil iznosi 0,20 m3/s. Na ovaj način je obezbijeđena kontinuirana
funkcionalnost riblje staze na lokaciji elektrane u periodu njenog rada, ukoliko doticaji na profil to
omogućavaju.
1.2. Karakteristični padovi elektrane
Radni padovi elektrane su definisani kao razlika nivoa gornje i donje vode hidroelektrane
umanjena za vrijednost hidrauličkih gubitaka u sistemu elektrane računatih u funkciji radnih
proticaja dh = f(Qr).
Pri proračunu karakterističnih vrijednosti padova hidroelektrane u obzir su uzete sljedeće
vrijednosti:
• Kota gornje vode uslovljena građevinskim rješenjem vodozahvata i proračunata u
zavisnosti od raspoloživih doticaja rijekom Plivom. Za doticaje do 28,20 m 3/s kota gornje
vode elektrane je konstantna i iznosi 451,50 m n.m, dok je za doticaje veće od 28,20 m3/s
njena vrijednost u porastu.
Za vrijednost instalisanog proticaja elektrane od Qi = 28,00 m3/s kota gornje vode iznosi
K.G.V. = 451,50 m n.m.
Linija gornje vode elektrane prikazana je na slici 2. u prilozima.
• Kota donje vode uslovljena građevinskim rješenjem prokopavanja korita nizvodno od
elektrane i proračunata u zavisnosti od raspoloživih doticaja rijekom Plivom.
Za vrijednost doticaja rijekom Plivom od 28,20 m3/s, pri kojem elektrana radi na
instalisanom proticaju od Qi = 28,00 m3/s, kota donje vode iznosi K.D.V. = 444,70 m n.m.
Linija donje vode elektrane prikazana je na slici 3. u prilozima.
• Gubici u sistemu prema formuli:
dh = 0,0015306 × Qr2
Za dotoke rijekom Plivom veće ili jednake sumarnoj vrijednosti instalisanog proticaja elektrane i
proticaja neophodnog za funkcionisanje riblje staze (Qd ≥ Qi + Qrs), pri kojim MHE Glavica radi na
vrijednosti instalisanog proticaja od 28,00 m3/s, bruto padovi se kreću u dijapazonu 6,09 - 6,80 m, dok
se vrijednosti neto padova kreću u dijapazonu 5,79 - 6,50 m.
Za dotoke rijekom Plivom jednake ili manje od sumarne vrijednosti instalisanog proticaja elektrane i
proticaja neophodnog za funkcionisanje riblje staze (Qd ≤ Qi + Qrs), pri kojim MHE Glavica
ostvaruje radne proticaje jednake i manje od vrijednosti instalisanog proticaja od 28,00 m3/s, bruto
padovi se kreću u dijapazonu 6,80 - 7,37 m, dok se vrijednosti neto padova kreću u dijapazonu 6,50
- 7,30 m.
1.3. Karakteristike agregata
U strojari MHE Glavica predviđena je instalacija dvije Kaplan turbine S-tipa. Pri tome su utvrđene
sljedeće vrijednosti instalisanog proticaja pojedinih agregata i postrojenja:
• Agregat 1: Qi = 14,00 m3/s
• Agregat 2: Qi = 14,00 m3/s
• Postrojenje: Qi = (1 × 14,00 + 1 × 14,00) m3/s = 28,00 m3/s
Tehnički minimum rada agregata je računat sa 25% vrijednosti instalisanog proticaja. Njegova
karakteristična vrijednost iznosi Qteh.min. = 3,50 m3/s za oba agregata.
Proračun snage i moguće proizvodnje elektrane je izvršen sa sljedećim vrijednostima stepena
iskorištenja turbine, generatora i transformatora:
• Stepen iskorištenja turbine (ηturb) promjenjiv u funkciji radnog proticaja (slika 4. u prilozima).
Za instalisani proticaj turbine od Qi = 14,00 m3/s stepen iskorištenja iznosi
ηturb = 0,916.
Maksimalni stepen iskorištenja turbine od ηturb,max = 0,921 se ostvaruje pri radnom proticaju
od Qrad = 11,55 m3/s.
• Stepen iskorištenja generatora (ηgen) promjenjiv u funkciji radnog proticaja (slika 5. u
prilozima).
Za instalisani proticaj turbine od Qi = 14,00 m3/s stepen iskorištenja generatora iznosi ηgen =
0,936.
Maksimalni stepen iskorištenja generatora od ηgen,max = 0,939 se ostvaruje pri radnom
proticaju turbine od Qrad = 11,20 m3/s.
• Stepen iskorištenja transformatora konstantan u iznosu od ηtr = 0,990

2. PRORAČUN MOGUĆE PROIZVODNJE I SNAGE
2.1. Iskoristivi proticaji
U okviru energetskih analiza izvršen je i proračun iskoristivog proticaja MHE Glavica.

Hidroelektrana radi na način da se prvenstveno ispušta vrijednost proticaja neophodnog za
funkcionisanje riblje staze od 0,20 m3/s na lokaciji elektrane, ukoliko doticaji na profil to
omogućavaju, dok se preostale raspoložive vode prerađuju na agregatima uz uvažavanje njihovih
tehničkih ograničenja rada.
Vrijednost prosječno iskoristivog proticaja postrojenja iznosi 19,55 m3/s, odnosno 86,86%
prosječnog dotoka. Prosječna linija trajanja radnih voda postrojenja prikazana je na slici 6. u
prilozima.
2.2. Režim rada elektrane
Proračun moguće proizvodnje električne energije je rađen po principu maksimizacije proizvodnje,

odnosno rada sa najpovoljnijim stepenom iskorištenja turbina. Pri takvom proračunu identifikovana su
sljedeća specifična područja rada elektrane u zavisnosti od vrijednosti raspoloživih proticaja na profilu
vodozahvata utvrđenih kao razlika vrijednosti doticaja na profil i proticaja neophodnog za
funkcionisanje riblje staze (Q rasp = Qdot - Qrs):
• Qrasp < 3,50 m3/s
Elektrana van pogona
• 3,50 m3/s ≤ Qrasp ≤ 14,00 m3/s
Postepeno povećanje radnog proticaja jednog agregata do vrijednosti instalisanog
proticaja.
• 14,00 m3/s < Qrasp ≤ 28,00 m3/s
Postepeno povećanje radnog proticaja oba agregata elektrane do vrijednosti instalisanog
proticaja. Momentalna vrijednost radnog proticaja elektrane se, u jednakom odnosu, dijeli na
oba agregata.
• Qrasp > 28,00 m3/s
Kontinuiran rad oba agregata na instalisanom proticaju.
2.3. Karakteristične snage i moguća proizvodnja elektrane
Proračunom energetskih efekata utvrđene su sljedeće karakteristične snage MHE Glavica:

• Instalisana snaga pojedinačnih agregata u iznosu od 758 kW
• Instalisana snaga postrojenja u iznosu od 2 × 758 = 1.516 kW
• Srednja ostvarena snaga postrojenja u prosječnoj godini u iznosu od 1.087 kW
Proračun moguće proizvodnje male hidroelektrane Glavica izvršen je na bazi prosječne linije
trajanja dnevnih proticaja na profilu vodozahvata definisane za hidrološki niz 1953. - 1985. godina
(slika 1. u prilozima), kao i prethodno predočenih karakteristika agregata i postrojenja, uz
poštivanje tehničkih ograničenja rada turbina, a sve u skladu sa usvojenim režimom rada
elektrane.
Prosječna godišnja proizvodnja postrojenja MHE Glavica za razmatrani period iznosi
9.519,116 MWh.

Na slici 7. u prilozima dat je prikaz krive trajanja moguće snage i proizvodnje postrojenja MHE
Glavica.
Proračun moguće proizvodnje električne energije za postrojenje MHE Glavica prikazan je u tabeli
2. u prilozima.
Za prosječne hidrološke uslove dobijena su sljedeća vremena pogona postrojenja MHE Glavica:
• Postrojenje je pogonu 365 dana godišnje
• Sa instalisanim proticajem od 28,00 m3/s postrojenje je u pogonu 99 dana godišnje

3. OSNOVNE KARAKTERISTIKE MHE GLAVICA
Tabela 1.: Osnovne karakteristike MHE Glavica

Parametar Jed. mjere Veličina
Srednji višegodišnji prosjek dotoka (m3/s) 22,51
3
Proticaj za riblju stazu (m /s) 0,20
Kota gornje vode za instalisani proticaj (m n. m.) 451,50
Kota donje vode za instalisani proticaj (m n. m.) 444,70
Instalisani proticaj:
Agregat 1 (m3/s) 14,00
3
Agregat 2 (m /s) 14,00
Postrojenje (m3/s) 28,00
Qinst./Qsr. 1,27
Broj i tip agregata 2, S-tip
Tehnički minimum rada agregata:
3
Iskoristivi proticaji postrojenja (m /s) 19,55
Stepen iskoristivosti voda (%) 86,86%
Dijapazon bruto padova postrojenja za rad na Qradno = Qi (m) 6,09 - 6,80
Dijapazon neto padova postrojenja za rad na Qradno = Qi (m) 5,79 - 6,50
Dijapazon bruto padova postrojenja za rad na Qradno ≤ Qi (m) 6,80 - 7,37
Dijapazon neto padova postrojenja za rad na Qradno ≤ Qi (m) 6,50 - 7,30
Instalisana snaga:
Agregat 1 (kW) 758
Agregat 2 (kW) 758
Postrojenje (kW) 1.516
Srednja ostvarena snaga postrojenja (kW) 1.087
Moguća proizvodnja postrojenja (MWh) 9.519,116
Faktor opterećenja postrojenja 72%
Broj dana u pogonu:
Postrojenje (dani) 365
Broj dana rada s Qi:
Postrojenje (dani) 99

PRILOZI

80,0
70,0
60,0
50,0
40,0
30,0
20,0
10,0
0,0
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Trajanje (%)
Slika 1.: Prosječna linija trajanja dnevnih proticaja za period 1953. - 1985. godina
(Qsr = 22,51 m3/s)

452,00
451,90
451,80
451,70
451,60
451,50
451,40
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160
Proticaj (m3/s)
Slika 2.: Linija gornje vode MHE Glavica
446,50
446,00
445,50
445,00
444,50
444,00
443,50
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150
Proticaj (m3/s)
Slika 3.: Linija donje vode MHE Glavica

0,95
0,90
0,85
0,80
3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
Qr (m3/s)
Slika 4.: Stepen iskorištenja turbina u zavisnosti od radnog proticaja
0,95
0,94
0,93
0,92
0,91
0,90
0,89
0,88
2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
Qr (m3/s)
Slika 5.: Stepen iskorištenja generatora u zavisnosti od radnog proticaja

Tabela 2.: Prikaz moguće proizvodnje MHE Glavica
T Qdot Qrad Hn η P E
% m3/s m3/s m kW MWh

1 88,32 28,00 5,79 0,848 1.350 118,243
2 53,92 28,00 6,18 0,848 1.441 126,220
3 49,44 28,00 6,24 0,848 1.454 127,375
4 46,72 28,00 6,27 0,848 1.462 128,086
5 44,64 28,00 6,30 0,848 1.468 128,636
6 43,04 28,00 6,32 0,848 1.473 129,061
7 41,54 28,00 6,34 0,848 1.478 129,464
8 40,26 28,00 6,36 0,848 1.482 129,807
9 39,23 28,00 6,37 0,848 1.485 130,083
10 38,37 28,00 6,38 0,848 1.488 130,316
11 37,54 28,00 6,39 0,848 1.490 130,541
12 36,74 28,00 6,40 0,848 1.493 130,757
13 35,94 28,00 6,42 0,848 1.495 130,973
14 35,20 28,00 6,42 0,848 1.497 131,171
15 34,56 28,00 6,43 0,848 1.499 131,342
16 33,95 28,00 6,44 0,848 1.501 131,504
17 33,41 28,00 6,45 0,848 1.503 131,648
18 32,83 28,00 6,46 0,848 1.505 131,800
19 32,22 28,00 6,46 0,848 1.506 131,958
20 31,68 28,00 6,47 0,848 1.508 132,097
21 31,14 28,00 6,48 0,848 1.510 132,233
22 30,59 28,00 6,48 0,848 1.511 132,364
23 30,11 28,00 6,49 0,848 1.512 132,476
24 29,66 28,00 6,49 0,848 1.513 132,574
25 29,18 28,00 6,50 0,848 1.514 132,669
26 28,70 28,00 6,50 0,848 1.515 132,746
27 28,29 28,00 6,50 0,848 1.516 132,767
28 27,84 27,64 6,52 0,849 1.501 131,448
29 27,39 27,19 6,54 0,850 1.482 129,831
30 27,04 26,84 6,55 0,851 1.467 128,546
31 26,72 26,52 6,56 0,851 1.454 127,364
32 26,34 26,14 6,58 0,852 1.438 125,930
33 25,92 25,72 6,60 0,853 1.420 124,353
34 25,50 25,30 6,61 0,853 1.401 122,751
35 25,12 24,92 6,63 0,854 1.384 121,251
36 24,77 24,57 6,65 0,854 1.368 119,857
37 24,38 24,18 6,66 0,855 1.351 118,315
38 24,00 23,80 6,68 0,855 1.333 116,751
39 23,58 23,38 6,69 0,855 1.313 115,032
40 23,20 23,00 6,71 0,855 1.295 113,424
41 22,88 22,68 6,72 0,855 1.279 112,067
42 22,56 22,36 6,74 0,855 1.264 110,696
43 22,24 22,04 6,75 0,855 1.248 109,310
44 21,92 21,72 6,76 0,855 1.232 107,911
45 21,60 21,40 6,77 0,855 1.216 106,498
46 21,28 21,08 6,79 0,855 1.199 105,071
47 20,96 20,76 6,80 0,854 1.183 103,632
48 20,64 20,44 6,81 0,854 1.166 102,180
49 20,32 20,12 6,83 0,853 1.150 100,715
50 20,00 19,80 6,84 0,853 1.133 99,238

T Qdot Qrad Hn η P E
% m3/s m3/s m kW MWh

51 19,68 19,48 6,85 0,852 1.116 97,750
52 19,42 19,22 6,86 0,852 1.102 96,550
53 19,17 18,97 6,87 0,851 1.088 95,344
54 18,88 18,68 6,88 0,851 1.073 93,978
55 18,62 18,42 6,89 0,850 1.059 92,756
56 18,34 18,14 6,90 0,849 1.043 91,374
57 18,05 17,85 6,92 0,848 1.027 89,983
58 17,79 17,59 6,93 0,848 1.013 88,740
59 17,54 17,34 6,94 0,847 999 87,490
60 17,28 17,08 6,95 0,846 984 86,233
61 17,02 16,82 6,95 0,845 970 84,971
62 16,74 16,54 6,97 0,844 954 83,543
63 16,45 16,25 6,98 0,843 937 82,108
64 16,19 15,99 6,99 0,842 923 80,825
65 15,92 15,72 7,00 0,841 907 79,457
66 15,64 15,44 7,01 0,839 891 78,034
67 15,37 15,17 7,02 0,838 875 76,693
68 15,10 14,90 7,04 0,837 860 75,380
69 14,83 14,63 7,05 0,835 844 73,969
70 14,54 14,34 7,06 0,833 828 72,493
71 14,28 14,08 7,07 0,832 812 71,169
72 14,03 13,83 6,86 0,849 790 69,214
73 13,77 13,57 6,88 0,850 778 68,185
74 13,55 13,35 6,89 0,851 768 67,272
75 13,31 13,11 6,91 0,852 757 66,306
76 13,06 12,86 6,92 0,853 745 65,258
77 12,82 12,62 6,94 0,853 733 64,234
78 12,59 12,39 6,95 0,854 722 63,236
79 12,36 12,16 6,97 0,855 710 62,195
80 12,11 11,91 6,98 0,855 698 61,111
81 11,87 11,67 7,00 0,855 685 60,034
82 11,63 11,43 7,01 0,855 673 58,937
83 11,40 11,20 7,03 0,855 660 57,826
84 11,16 10,96 7,04 0,855 647 56,700
85 10,92 10,72 7,06 0,855 634 55,562
86 10,68 10,48 7,07 0,854 621 54,410
87 10,44 10,24 7,09 0,854 608 53,246
88 10,20 10,00 7,10 0,853 594 52,070
89 9,96 9,76 7,12 0,852 581 50,882
90 9,72 9,52 7,13 0,851 567 49,683
91 9,49 9,29 7,15 0,850 554 48,539
92 9,28 9,08 7,16 0,849 542 47,453
93 9,07 8,87 7,17 0,848 529 46,359
94 8,85 8,65 7,19 0,847 517 45,257
95 8,64 8,44 7,20 0,845 504 44,147
96 8,43 8,23 7,21 0,844 491 43,029
97 8,21 8,01 7,23 0,842 478 41,904
98 8,00 7,80 7,24 0,840 465 40,771
99 7,79 7,59 7,25 0,838 452 39,626
100 7,07 6,87 7,30 0,830 408 35,750
Ukupno 9.519,116

90,0
80,0
70,0
60,0
50,0
40,0
30,0
20,0
10,0
0,0
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Trajanje (%)
Qdotok Qraspoloživo Qradno
Slika 6.: Prosječna linija trajanja prirodnih, raspoloživih i iskoristivih proticaja MHE Glavica

2.500 10.000
2.250 9.000
2.000 8.000
1.750 7.000
1.500 6.000
1.250 5.000
1.000 4.000
750 3.000
500 2.000
250 1.000
0 0
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Trajanje (%)
Snaga Energija
Slika 7.: Kriva trajanja moguće snage i proizvodnje postrojenja MHE Glavica

PRILOG 04
TEHNIČKI USLOVI
MHE „Glavica“ na rijeci Plivi - Glavni projekat 1/16
Knjiga 01 Hidrograđevinski dio - Prilog 04 Tehnički uslovi izvođenja
S A D R Ž A J
1. OPŠTI DIO
1.2. Definicije
1.2. Čišćenje terena
2. ISKOPI
2.1. Površinski iskopi
2.1.1. Opšte napomene
2.1.2. Dozvoljena tolerancija površine iskopa
2.2. Iskop i temelji u mekanom materijalu
2.3. Iskop u stijeni
2.3.1. Programiranje rada
2.3.2. Površine iskopa
2.3.3. Čišćenje i zaštita površina iskopa
2.4. Pripremanje temelja
2.5. Odlaganje viška materijala
3. BETONSKI RADOVI
3.1. Uslovi betoniranja
3.2. Program kontrole i osiguranja kvalitete
3.2.1. Projekat betona
3.2.2. Sastav betonskih mješavina
3.2.3. Plan betoniranja
3.3. Skele i oplate
3.4. Armatura
3.5. Ugradnja betona
3.6. Njegovanje ugrađenog betona
3.7. Završna ocjena kvalitete betona u konstrukciji
4. NAJVAŽNIJE NORME U GRAĐEVINARSTVU

4.1. Najvažnije nome za beton
4.2. Najvažnije norme za armaturu, čelik za armiranje i čelik za prednaprezanje
4.3. Najvažnije norme za agregat
4.4. Najvažnije norme dodatke betonu
4.5. Najvažnije norme za vodu
4.6. Najvažnije norme za prefabrikovane betonske elemente

1. OPŠTI DIO
1.2. Definicije
„Specifični iskopi“ ili „linija plaćanja“ znači iskop profila dat na Crtežima ili je određen od
strane Inženjera za Radove, u okviru kojih će se neiskopani ili rastresiti materijal pojaviti nakon
iskopa, izuzev ako je dopušteno unutar specificiranih tolerancija. To je također linija na kojoj će
plaćanje iskopa i betoniranja ili zatrpavanja biti izvršeno.
„Višak iskopa“ znači bilo koje područje iskopa koje nadilazi liniju plaćanja, bez obzira na razlog
takvog kopanja. Ukoliko Izvođač treba iskopati u dimenzijama veći od onih navedenih ili prema
uputama Inženjera, bilo da se oštećeni materijal ukloni ili iz razloga sigurnosti ili zbog vlastite
koristi, on će na svoj trošak i kada zahtijeva Inženjer, popuniti višak iskopa sa betonom odobrene
kvalitete ili drugim materijalom, koju odobri Inženjer, odnosno izvršiti dodatno oblikovanje sve na
vlastiti trošak i na zadovoljstvo Inženjera.
„Geološki višak iskopa“ je višak iskopa, koji se odnosi na specifičnu geološku osobinu, koje će se
mjeriti za plaćanje kao iskop i ispuna ili beton, pod uslovima da:
- Izvođač nije uspio u bilo kojim od svojih odgovornosti u izvršavanju svojih radova,
- Izvođač je preduzeo sve normalne predostrožnosti potrebne za ograničenje viška
iskopa,
- Izvođač je obavijestio Inženjera pismeno u roku od 24 sata o nastanku viška iskopa.
Višak iskopa neće se smatrati da je geološki višak iskopa kada je višak iskopa uzrokovan zbog:
- stratifikacije stijene
- glavnih zajedničkih smjerova prisutnih na terenu
- otpadanje stijene blizu površine
koje su zajedničke i opće karakteristike na Gradilištu.
Ove osobine se smatraju da su poznati Izvođaču, koji će uzeti u obzir njihove učinke u
planiranju i djelovanju njegova rada.
"Stjenoviti materijal" u okviru površinskog iskopa je materijal koji ne može biti rastrešen
pomoću bagera, te kameni blokovi koji prelaze 1,0 m3.
"Stijenoviti materijal" u iskopima kao što su rovovi i jame su neraspadnuti kameni blokovi koji
prelaze 0,2 m3 zapremine ili čvrsti materijal čiji iskop zahtjeva korišćenje eksploziva.
„Mekim materijalom“ će se smatrati da su svi drugi materijali osim stijene, kako je definirano
gore.
„Materijal iz pozajmišta“ znači bilo koji šljunak, pijesak ili zemlja dobivena iz označenih
područja ili drugih izvora. To ne uključuje drobljeni kamen ili pijesak dobiven iz komercijalnih
izvora.
„Materijal iz kamenoloma“ znači bilo koji kamen dobiven iz označenih kamenoloma
uspostavljenih na Gradilištu u pogledu Ugovora. To ne uključuje kamen ili betonske agregate
dobivene iz komercijalnih izvora.
„Prostor pozajmišta ili kamenoloma“ znači bilo koji prostor unutar označenih granica,
odobren u svrhu dobivanja materijala iz pozajmišta odnosno kamenoloma.

1.2. Čišćenje terena

Izvođač će očistiti tlo na kojem će Objekti biti podignuti, uklanjanjem stabla i korijena, grmlja,
trave i svih površinskih smetnji. Materijal očišćeni će biti zbrinut od strane Izvođača
kontrolisanim spaljivanjem ili na neki drugi odobreni način.
Nakon čišćenje lokacije Izvođač će ukloniti i nagomilati zalihe humusa za buduće korištenje.
Gornji sloj (humus) će biti nagomilan u nenabijene nasipe ne više od 2m visoke, smještene
tamo gdje je spriječena erozija od strane pljuskova, te odgovarajuće zaštićene od površinske
erozije. Zalihe će se formirati tako da pljuskovi ne formiraju bare na vrhu gomile. Ako Izvođač
ne uspije očuvati nagomilane zalihe gornjeg sloja, gubici će biti ispravljeni na trošak Izvođača.
Ako je gornji sloj, dostupan sa radnih terena, nedovoljan za potrebe Ugovora, Inženjer će
naznačiti područja pozajmišta unutar područja projekta.
2. ISKOPI
2.1. Površinski iskopi
2.1.1. Opšte napomen
Izvođač će organizovati radove na iskopima vodeći računa o sigurnosti osoblja na gradilištu.
Iskopane površine koje će trajno ostati izložene, biće dovršene na uredan i stručan način i biće
nagnute kako bi obezbijedile adekvatnu drenažu. U stjenovitim iskopima, sav otpadni materijal i
napukla stijena će biti uklonjena kako bi se ostavila čvrsta površina.
Treba voditi računa da se konstantno i redovno vrši provjera kosina iskopa korištenjem kosih letvi
na bliskim razmacima.
Izvođač će osigurati da nema koncentracije ili akumulacije vode, bilo unutar ili oko ili iznad
područja bilo kojih iskopa, koji mogu uticati na stabilnost površine iskopa. Slično tome, Izvođač ne
smije kopati nikakve rovove niti istovariti bilo kakvu zemlju niti druge građevinske materijale u blizini
kosina, osim za nasipe zaštitnog jarka. Gdje je takvo odlaganje neizbježno ili potrebno za izvršenje
neke faze rada, Izvođač će pribaviti odobrenje od Inženjera u pisanom obliku prije početka takvih
radova.
Tamo gdje se vrše iskopi na područjima koji imaju primjetne duebljine gornjeg sloja (humusa) tla
pogodan za korištenje kao humus, Izvođač će odabrati taj materijal uz odobrenje Inženjera i
deponovati ga za kasniju upotrebu.
Izvođač mora prije početka iskopa pribaviti upute u vezi bilo kakve izmjene u dimenzijama i
nagibima kosina prikazanim na Nacrtima kako bi odgovarali lokaliziranim uvjetima tla.
Izvođač ne smije vršiti iskope izvan linija i nivoa prikazanih na Nacrtima, osim uz prethodnu
suglasnost Inženjera.
2.1.2. Dozvoljena tolerancija površine iskopa
Ako nije drugačije navedeno ili ukoliko nema posebne upute Inženjera, tolerancije na završenim
iskopanim mogu biti:
± 50 mm po visini
± 100 mm u osnovi na iskopanoj površini

± 500 mm u osnovi lokalno

Mekani materijal će se kopati do stijene ili do linija i nivoa prikazanih na Nacrtima, ili do linija i nivoa
kao prema uputama Inženjera. Stijena će biti iskopana do linija i nivoa prikazanih na Nacrtima, ili
do linija i nivoa prema uputama Inženjera.
2.2. Iskop i temelji u mekanom materijalu
Iskopi mogu biti prošireni izvan linija i nivoa prikazanih na Nacrtima, ukoliko je potrebno, da bi se
osigurala stabilnost padina. To treba da bude dogovoreno s Inženjerom kako bi se ti radovi uključili
u plaćanje.
Tamo gdje je iskop za konstrukciju, nominalni profil iskopa treba omogućiti prostor za
postavljanje i učvršćivanje oplate.
Tamo gdje konstrukcije moraju biti temeljene na tlu, gornji sloj od 300 mm treba biti zbijen do
95% po Standardnom Proctou optimalne gustoće. U slučaju temelja tla za bilo koji tip
konstrukcije Inženjer može narediti ponovno nabijanje površine, ako je postala oštećena.
2.3. Iskop u stijeni
2.3.1. Programiranje rada
Kad god je moguće temelje konstrukcija treba kopati od vrha prema dnu iskopa. Ako zbog
programskih razloga iskop mora biti započet na dva različita nivoa (dvije etaže), Izvođač će
poduzeti potrebne korake kako bi se zaštitila niža etaža od obrušavanja kamenja, ili gornja
etaža od osipanja. Izvođač neće imati pravo na isplatu zbog posljedica iskopa na različitim
nivoima, ukoliko nije preduzeo odgovarajuće zaštitne mjere.
Izvođačev rad mora biti programiran tako da se minimizira iskop miniranjem uz prethodno
izgrađene dijelove objekata. Inženjer neće odobriti program u kojem, po njegovom mišljenju,
miniranje može nanijeti štetu postojećim objektima ili njihovim temeljima.
Beton se neće postavljati sve dok se ne završi miniranje na udaljenosti od 50 metara od

najbližeg betona u bilo kojem smjeru.
Definisanu liniju iskopa označene na Nacrtima, Inženjer može izmijeniti zbog izmjenjenih uslova
temeljenja koji su se ukazali dostignutim stanjem iskopa.
2.3.2. Površine iskopa
Sve površine iskopa moraju biti uredno završene do linije i nivoa prikazanih na Nacrtima, sa
minimalnim viškom iskopa.
Površine iskopa koja će ostati trajno izložene po završetku radova biće očišćene, odnosno
ostavljene čiste i uredne. Ako se traži naknadno pokrivanje travom ili uspostava prirodne
vegetacije, konačna površina iskopa neće biti potpuno glatka već treba imati malo grublje
površine.

2.3.3. Čišćenje i zaštita površina iskopa
Površine iskopa do konačnih dimenzija temelja moraju biti očišćene od zemlje ili nestabilnih
dijelova stijenske mase.
Zaštita iskopanih površina bilo pomoću ankera, torkret-betonom ili betonom, ne smije negativno da
utiče na kvalitetu pripreme površine temelja.
2.4. Pripremanje temelja

Kada se iskop temelja završi, Izvođač će očistiti i oprati površine temelja, tako da se isti mogu
pregledati od strane Inženjera. Ako zahtjeva Inženjer, Izvođač će preduzeti aktivnosti oko
provjere kvaliteta podloge temelja.
Nakon što je temelj geološki kartiran, Inženjer može uputiti Izvođača da zaštiti površinu temelja
torkret-betonom u područjima izložene vremenskim uticajima ili koji bi mogli biti oštećeni
mehanizacijom Izvođača.
Kada je površina temelja spremna za betoniranje, Izvođač radova će zatražiti Inženjerovu
inspekciju i formalno odobrenje. Temelj neće biti pokriven sve dok ne bude dato ovo odobrenje.
2.5. Odlaganje viška materijala

Višak iskopanog materijala i humusni sloj, višak agregata i slično ne smiju biti odbačeni, već
deponovani formiranjem urednih i stabilnih nasipa na zato određenim lokacijama definisanim u
Projektu, kao i drugim područjima ukoliko je odobreno od strane Inženjera.
Kada nema više daljnjeg dodavanja materijala ili uklonjanja iz odlagališta, koje neće biti trajno
pokrivene vodom, gornja površina i padine nasipa moraju biti isplanirane kako bi imale uredan
izgled i kako bi se smanjila erozija.
Ako Izvođač želi formirati deponije na mjestima drugim od onih dodijeljenih u Projektu, to treba da
odobri Inženjer.
Izvođač će osigurati da, gdje je to primjenjivo:
a) Gornji sloj tla (humus) na lokaciji deponije treba da bude zamjenjen materijalom
koji se deponuje.
b) Deponije će biti oblikovane tako da se uklopi u lokalnu topografiju.
c) Odvodnja će se osigurati da se podzemna voda drenira tako da se ispiranje finog
materijala svede na minimum.
d) Izložene površine deponije će biti prekrivene humusom i hidraulički osjemenjene.
3. BETONSKI RADOVI
3.1. Uslovi betoniranja

Betoniranje ne smije otpočeti prije nego što nadzorni organ (Inženjer) pregleda armaturu i
pismeno odobri početak betoniranja. Kod armature voditi računa da se ista u toku rada ne
pomjeri, da ostane u projektovanom položaju i da bude sa svih strana obuhvaćena betonom.
Za vrijeme betoniranja radnici ne smiju gaziti preko armature i oplate već izvođač treba da
postavi pokretne mostove izdignute iznad armature od tri reda fosni, da se beton prilikom
donošenja ne prosipa po armaturi i oplati, a što je najvažnije da se armatura ne pomjeri. Pri
betoniranju voditi računa da se betonska masa brzo ugradi.

Sve betonske i armirano betonske radove izvesti prema projektu, statičkom proračunu i
detaljima, u skladu sa važećim tehničkim propisima za beton, armaturu i oplatu.
Za svaku poziciju i vrstu rada označena je marka betona koja se mora održati.
Svi betonski radovi moraju se izvesti prema nacrtima, statičkom proračunu, solidno i stručno sa
odgovarajućom kvalifikovanom radnom snagom i pod stručnim nadzorom. Izrada i ugrađivanje
betona vrši će se mašinskim putem.
Za armirano betonske konstrukcije vršiti ispitivanje granulometrijskog sastava kamenog

agregata i upotrebiti ga u optimalnom sastavu i vršiti doziranje agregata. Voda koja se
upotrebljava za beton mora biti čista i bistra. Količina upotrebljene vode po jednom metru
kubnom betona kontrolisaće se u toku rada imajući u vidu važnost vodocementnog faktora.
Prije betoniranja izvršiti pregled skele, oplate i podupirača u pogledu oblika i stabilnosti, a u toku
betoniranja voditi kontrolu nad istim.
Svi izliveni dijelovi konstrukcije moraju biti izrađeni precizno prema dimenzijama u projektu.
Po završenom betoniranju vršiti zaštitu betona od pretjeranog sušenja i sunca, kvašenjem

vodom najmanje tri dana, takođe zaštititi beton od vjetra i mraza.
Preko izlivene konstrukcije ne smiju se voziti kolica, ni gaziti, već se svuda moraju postaviti
fosne. Zidanje preko betonskih konstrukcija može se nastaviti tek po odobrenju nadzornog
organa.
Oplata mora biti izrađena stručnom radnom snagom i od suhe i zdrave građe, koja mora
odgovarati važećim tehničkim propisima za drvene konstrukcije i oplate. Oplata mora biti
stabilna, dobro ukrućena, poduprta podupiračima odgovarajućih dimenzija, da nosi i beton i
radnu ekipu, a u svemu prema upustvu nadzornog organa. Oplata mora biti sa pravilnim
vezama i potrebnim nadvišenjima tako da se može lako skinuti bez oštećenja betonske
konstrukcije. Unutrašnje površine oplate moraju imati tačan oblik betonske konstrukcije po
planu, a u njima izbetonirane površine po skidanju oplate moraju biti potpuno ravne sa oštrim i
ravnim ivicama.
U slučaju izmene statičkog proračuna zbog jačeg ili slabijeg terena kao i zbog drugih uzroka ili u
slučaju konstruktivnih izmena, izvođač je dužan da sve izvrši prema naknadnom statičkom
proračunu i detaljima.
3.2. Program kontrole i osiguranja kvalitete

3.2.1. Projekat betona
Prije početka izvođenja konstrukcija od betona i armiranog betona, izvođač radova mora izraditi
projekat betona na temelju projekta konstrukcije.
Projekat betona mora sadržavati:
• Sastav betonskih mješavina, količine i tehničke uslove za projektovane klase betona
• Plan betoniranja, organizaciju i opremu
• Način transporta i ugradnje betonske mješavine

• Način njegovanja ugrađenog betona

• Program kontrole betona, uzimanje uzoraka i ipitivanje betonske mješavine i betona po
partijama, itd.
3.2.2. Sastav betonskih mješavina

Na bazi tehničkih uslova u projektu konstrukcije, izvođač radova, odnosno proizvođač betona,
prema izabranim materijalima, dimenzijama presjeka i postotku armiranja pristupa projektiranju
sastava betonskih mješavina.
Projektom konstrukcije predviđa se ugradnja betona MB 30 - beton druge kategorije (BII), čiji
sastav određuju prethodna ispitivanja svježe i očvrsle mase betona. Izborom količine vode,
vodocementnog faktora, količine cementa, količine agregata i dodataka izračunava se masa ili
volumen sastojaka za više probnih mješavina.
Ispitivanjem probnih mješavina dobiva se raspon granulometrijskog sastava agregata, granice

varijacije vodocementnog faktora, te najmanja odnosno najveća količina cementa za 1 m 3
betona. Nakon izrade probnih mješavina, propisane njege i dobivenih rezultata ispitivanja
betona, može se izabrati sastav betona.
3.2.3. Plan betoniranja
Plan betoniranja sadrži:

• Vrstu betona i mjesto izrade
• Vrstu i mjesto izrade oplate
• Vrstu i mjesto izrade armature

• Udaljenost pogona za proizvodnju betona od gradilišta i vrijeme trajanja transporta
• Potreban broj automiksera za transport betona do gradilišta
• Broj i kapacitet potrebnih sredstava za transport betona na gradilištu (kranovi, pumpe,

pervibratori)
• Potrebne skele
• Redoslijed betoniranja
• Debljine ugrađivanja betona

• Mjesta radnih dilatacija i dr.
3.3. Skele i oplate

Oplate i skele moraju biti konstruisane tako da mogu primiti opterećenja i uticaje koji nastaju u
toku izvođenja radova. Unutrašnje stranice oplate moraju biti čiste i, prema potrebi, premazane
zaštitnim sredstvom. Premaz oplate ne smije biti štetan za beton i ne smije djelovati na
promjenu boje vidljivog betona i vezu između betona i armature. U slučaju upotrebe drvene
oplate, potrebno je prethodno kvašenje opate kako ne bi došlo do apsorpcije vode iz betona.

Oplate i skele moraju održati tačnost dimenzija i oblika betona sve do njegova stvrdnjavanja.
Skidanje oplate vrši se pri postizanju potrebne čvrstoće betona koja za stupove i zidove iznosi 30%
propisane marke betona, a za ploče i grede 70% propisane marke betona. Ako je betonski elemenat
za vrijeme skidanja oplate opterećen, čvrstoća betona mora odgovarati uslovima za marku betona
određenu projektom konstrukcije.
3.4. Armatura
Pri transportu i skladištenju armaturnih šipki i mreža ne smije doći do mehaničkih oštećenja,
lomova na mjestu zavarivanja i prljavštine koja može smanjiti adheziju, a ni do gubitka oznaka i
smanjenja presjeka zbog korozije. Armatura se savija i nastavlja na način određen projektom
konstrukcije.
Radi osiguranja projektiranog položaja u toku ugradnje betona koriste se graničnici i podmetači.
Prije početka betoniranja mora se izvršiti pregled armature i zapisnički utvrditi da montirana
armatura zadovoljava u pogledu mehaničkih karakteristika, promjera i broja šipki i armaturnih
mreža i njihovog rasporeda te učvršćenja u oplati.
3.5. Ugradnja betona

Beton se ugrađuje prema projektu betona.
Početna temperatura svježeg betona u fazi ugradnje ne smije biti niza od +5°C ni viša od
+30°C.
Beton se mora transportovati i ubacivati u oplatu na takav način da ne dođe do segregacije
betona i promjena u sastavu i svojstvima betona. Svježem betonu ne smije se naknadno
dodavati voda.
Visina slobodnog pada ne smije biti veća od 1,5 m. Beton se ugrađuje u slojevima maksimalne
debljine 70 cm. Sljedeći sloj mora se ugraditi za vrijeme koje osigurava spajanje betona s
prethodnim slojem (2 - 3 h).
3.6. Njegovanje ugrađenog betona

Neposredno nakon betoniranja beton mora biti zaštićen od prebrzog isušivanja, visokih i niskih
temperatura, vibracija i sl.
Beton se njeguje polijevanjem vodom koja ne smije biti znatno hladnija od betona kako ne bi
nastale površinske pukotine.
Vrijeme i vrsta njege betona ovise o klimatskim uslovima i vrsti betona. Njega betona mora
trajati najmanje 7 dana, odnosno do trenutka postizanja 60% predviđene marke betona.
3.7. Završna ocjena kvalitete betona u konstrukciji

Za beton kategorije BII mora se dati završna ocjena kvalitete betona koja obuhvata:
• Dokumentaciju o preuzimanju betona po partijama
• Mišljenje o kvaliteti ugrađenog betona, koje se daje na osnovu vizuelnog pregleda
konstrukcije i pregleda dokumentacije o gradnji.
Na bazi završne ocjene kvalitete betona u konstrukciji dokazuje se sigurnost i trajnost
konstrukcije ili traži naknadni dokaz kvalitete betona.

4. NAJVAŽNIJE NORME U GRAĐEVINARSTVU
4.1. Najvažnije nome za beton

BAS EN 206-1:2002 Beton - Dio 1. : Specifikacije, karakteristike i kriteriji
usklađenosti (EN 206-1:2000)
BAS EN 206-1/Amd Beton - Dio1. : Specifikacije, karakteristike, proizvodnja i
1:2006 kriteriji usklađenosti.- Amandman A1(EN 206-1:2000/A1
1:2004)
BAS EN 206-1/A2:2007 Beton - Dio 1.: Specifikacije,performance, proizvodnja i
usklađenost - Amandman A2(EN 206-1:2000/A2:2005 ITD)
BAS EN 12350-1:2003 Ispitivanje svježeg betona - Dio 1. : Uzimanje uzoraka (EN
12350-1:1999)
BAS EN 12350-2:2003 Ispitivanje svježeg betona - Dio 2. : Ispitivanje slijeganja (EN
12350-2:1999)
BAS EN 12350-3:2003 Ispitivanje svježeg betona - Dio 3. : Ispitivanje po Vebe-u (EN
12350-3:1999)
BAS EN 12350-4:2003 Ispitivanje svježeg betona - Dio 4. : Stepen zbijenosti(EN
12350-4:1999)
BAS EN 12350-5:2003 Ispitivanje svježeg betona - Dio 5. : Ispitivanje na pokretnom
stolu (EN 12350-5:1999)
BAS EN 12350-6:2003 Ispitivanje svježeg betona - Dio 6. : Zapreminska masa (EN
12350-6:1999)
BAS EN 12390-1:2003 Ispitivanje očvrslog betona - Dio 1.: Oblik, dimenzije i drugi
zahtjevi za probne uzorke i oblike (EN 12390-1:2000)
BAS EN 12390-2:2003 Ispitivanje očvrslog betona - Dio 2.: Pravljenje i lagerovanje
probnih uzoraka za ispitivanje čvrstoče (EN 12390-2:2000)
BAS EN 12390-3:2003 Ispitivanje očvrslog betona - Dio 3. : Čvrstoća na pritisak
ispitnih uzoraka (EN 12390-3:2001)
BAS EN 12390-6:2003 Ispitivanje očvrslog betona - Dio 6. : Čvrstoća na cijepanje

ispitnih uzoraka (EN 12390-6:2000)
BAS EN 12390-7:2007 Ispitivanje očvrslog betona - Dio 7. : Zapreminska masa
očvrslog betona (EN 12390-7:2000)
BAS EN 12390-8:2007 Ispitivanje očvrslog betona - Dio 8. : Dubina prodiranja vode
pod pritiskom (EN 12390-8:2000)
BAS CEN/TS 12390-9 : Ispitivanje očvrsnulog betona - Dio 9. : Otpornost na postupak
2007 zamrzavanje-odmrzavanje - Rastvaranje (CEN/TS 12390-
9:2006 ITD)
BAS EN 480-11:2007 Dodaci za beton, malter i cementni malter - Metode ispitivanja -
Dio 11. : Određivanje karakteristika pora ispunjenih vazduhom u
očvrslom betonu (EN 480-11:2005)
BAS EN12504-1:2004 Ispitivanje betona u konstrukcijama - Dio 1. : Izvađeni uzorci -
Uzimanje, obrada i ispitivanje na pritisak (EN12504-1:2004)
BAS EN 12504-2:2004 Ispitivanje betona u konstrukcijama - Dio 2. : Ispitivanje bez
razaranja - Određivanje broja odskoka (EN 12504-2:2000)
BAS EN 12504-4:2005 Ispitivanje betona u konstrukciji - Dio 4. : Određivanje
ultrazvučne brzine (EN 12504-4:2004)

BAS EN 1992-1-1:2006 Eurokod 2 - Projektiranje betonskih konstrukcija - Dio 1-1. :

Opća pravila i pravila za građevine (EN 1992-1-1:2004)
4.2. Najvažnije norme za armaturu, čelik za armiranje i čelik za prednaprezanje

BAS EN 10080:2007 Čelik za armiranje betona-Zavarivi armaturni čelik- Općenito (EN
10080:1998)
BAS EN 10020:2001 Definiranje i klasificiranje vrsta čelika (EN 10020:2000)
BAS EN 10025-1:2005 Toplovaljani proizvodi od konstrukcioni čelika-Dio 1.: Opšti
tehnički uslovi isporuke (EN 10025-1:2004)
BAS EN 10027-1 :2007 Sistemi označivanja za čelike - Dio 1. : Naziv čelika (EN 10027-
1:2005)
BAS EN 10027-2 : 2001 Sistemi označivanja čelika - Dio 2. : Brojčane oznake (EN 10027-
2:1992)
BAS EN 10079:2005 Definiranje čeličnih proizvoda (EN 10079:1992)
BAS EN 10204:2005 Metalni proizvodi - Tipovi inspekcijskih dokumenata (EN
10204:2004)
BAS EN 523:2007 Čelični kablovi za prednaprezanje- Terminologija, zahtjevi,
kontrola kvaliteta (EN 523:2003)
BAS EN 287-1:2006 Ispitivanje zavarivača - Zavarivanje topljenjem - Dio 1. : Čelici
(EN 287-1:2004+AC:2004)
BAS EN 287-1/A2:2007 Ispitivanje zavarivača - Zavarivanje topljenjem - Dio 1. : Čelici-

Amandman2 (EN 287-1:2004/A2:2006)
BAS EN 719:1999 Koordinacija zavarivanja - Zadaci i odgovornosti (EN 719:1994)
BAS EN ISO 3834-3:2007 Zahtjevi kvaliteta pri zavarivanju topljenjem metalnih materijala-
Dio 3.: standardni zahtjevi kvalitete (EN ISO 3834-3:2005)
BAS EN ISO 4063:2000 Zavarivanje i srodni postupci - Označavanje postupaka i referentnih
brojeva (EN ISO 4063:1998)
BAS EN 446:2002 Žbuka za prednaprezanje - Procedure žbukanja ( EN 446:1996)
BAS EN 447:2002 Žbuka za prednaprezanje - Specifikacija za obični malter (EN
447:1996)
BAS EN ISO 377 :2004 Čelik i čelični proizvodi - Položaj i priprema uzoraka i epruveta za
mehanička ispitivanja (EN ISO 377:1997 IDT*ISO 377:1997)
BAS EN 10002-1:2002 Metalni materijali - Ispitivanja zatezanjem - Dio 1. : Metoda
ispitivanja na sobnoj temperaturi (EN 10002-1:2001)
BAS EN ISO 15630- Čelici za armiranje i prednapregnuti beton - Ispitne metode - Dio 1. :
1:2002 Armirane šipke,užad i žice (EN ISO 15630-1:2002)
BAS EN ISO 15630- Čelik za armiranje i prednapregnuti beton - Ispitne metode - Dio 2. :
2:2002 Zavarene mreže(EN ISO 15630-2:2002)
BAS EN ISO 15630- Čelik za armiranje i prednapregnuti beton - Ispitne metode - Dio 3. :
3:2003 Prednapregnuti čelik (EN ISO 15630-3:2002)
BAS EN 524-1:2002 Čelična užad za prednaprezanje-Dio 1.: Metode ispitivanja -
Određivanje oblika i dimenzija (EN 524-1:1997)
BAS EN 524-2:2002 Čelična užad za prednaprezanje-Dio 2.: Metode ispitivanja -
Određivanje karakteristika na savijanje(EN 524-2:1997)

BAS EN 524-3:2002 Čelična užad za prednaprezanje-Dio 3. dio: Metode ispitivanja- Test

sukcesivnog savjanja (EN 524-3:1997)
BAS EN 524-4:2002 Čelična užad za prednaprezanje-Dio 4. dio: Metode ispitivanja -
Određivanje otpornosti na poprečno opterećenje (EN 524-4:1997)
Određivanje otpornosti zatezanje (EN 524-5:1997)
Određivanje gubitka vode (EN 524-6:1997)
BAS EN 445:2002 Žbuka za prednaprezanje- Metode ispitivanja (EN 445:1996)
BAS EN 1992-1-1:2006 Eurokod 2 - Projektiranje betonskih konstrukcija - Dio 1-1. : Opća
pravila i pravila za građevine (EN 1992-1-1:2004)
BAS EN 1992-1-2:2006 Eurokod 2 - Projektiranje betonskih konstrukcija -Dio 1-2 dio:
Opća pravila - Projektiranje konstrukcije na dejstvo od požara
(1992-1-2:2004)
4.3. Najvažnije norme za agregat

BAS EN 13055-1:2006 Laki agregati - Dio 1. : Laki agregati za beton, malter i malter za
zalijevanje (EN 13055-1:2002)
BAS EN 932-1:2002 Ispitivanje općih karakteristika agregata - Dio 1.: Metode
uzimanja uzoraka (EN 932-1:1996)
BAS EN 932-3:2002 Metode ispitivanje općih karakteristika agregata - Dio 3. :
Procedura i terminologija za petrografski opis (EN 932-3:1996)
BAS EN 932-5:2002 Metode ispitivanje općih karakteristika agregata - Dio 5. : Oprema
i kalibracija (EN 932-5:1999)
BAS EN 932-6:2002 Metode ispitivanje općih karakteristika agregata - 6. dio:
Definicije ponovljivosti i reprodukcije (EN 932-6:1999)
BAS EN 933-1:2002 Metode ispitivanja geometrijskih karakteristika agregata - Dio 1.

:Određivanje granulometrijskog sastava - Metode prosijavanja (EN
933-1:1997)
BAS EN 933-2:2002 Ispitivanja geometrijskih karakteristika agregata - Dio 2. :
Određivanje pojedinačne veličine granulata- Ispitivanje sita,
nominalne veličine otvora sita (EN 933-2:1999)
BAS EN 933-3:2002 Metode ispitivanja geometrijskih karakteristika agregata - Dio 3.:
Određivanje oblika zrna - Indeks ljuskavosti (EN 933-3:1997)
BAS EN 933-4:2005 Ispitivanje geometrijskih karakteristika agregata - Dio 4. :
Određivanje oblika zrna - Indeks oblika (EN 933-4:1999) Metode
BAS EN 933-5:2002 ispitivanja geometrijskih karakteristika agregata - Dio 5. :
Određivanje procentualnog dijela razbijenih zrna u grubo
lomljenim zrnima agregata (EN 933-5:1998)
Određivanje površinskih karakteristika- Koeficient tečenja
agregata(EN 933-6:2001)
BAS EN 933-7:2007 Ispitivanja geometrijskih karakteristika agregata - Dio 7.:
Određivanje sadržaja ljuske - Procenat ljuski u jezgrama agregata
(EN 933-7:1998)


Ocjenjivanje finoće- Ekvivalentni test sa pijeskom (EN 933-
8:1999)
Ocjenjivanje finoće- Plavi test sa metilenom (EN 933-9:1998)
Procjena finoće- Podjela zrna filtera ( Filtriranje putem zračnog
mlaza ) (EN 933-10:2001)
BAS EN 1097-1:2004 Ispitivanja mehaničkih i fizičkih karakteristika agregata - Dio 1. :
Određivanje otpornosti protiv habanja (micro-Deval) (EN 1097-
1:1996)
BAS EN 1097-1/A1:2004 Ispitivanje mehaničkih i fizičkih karakteristika agregata - Dio 1.:
Određivanje otpornosti protiv habanja (micro-Deval) Amandman A1
(EN 1097-1/A1:2003)
BAS EN 1097-2:2007 Ispitivanje mehaničkih i fizičkih karakteristika agregata - Dio 2.:
Metode za određivanje otpornosti prema usitnjavanju (EN 1097-
2:1988)

Određivanje gustine nasipanja i sadržaja praznog prostora (EN
1097-3:1988)

Određivanje sadržaja vode kroz sušenje u ventilacionoj peći (EN
1097-5:1999)
BAS EN 1097-6:2004 Ispitivanja mehaničkih i fizičkih karakteristika agregata - Dio 6.:
Određivanje zapreminske mase i koeficijenta apsorbovanja vode
kroz sušenje u ventilacionoj peći (EN 1097-6:2000)
BAS EN 1097-6/AC:2004 Ispitivanja mehaničkih i fizičkih karakteristika agregata - Dio 6. :
Određivanje zapreminske mase i koeficijenta apsorbovanja vode
kroz sušenje u ventilacionoj peći Amandman AC (EN 1097-
6/AC:2002)
Određivanje zapreminske mase filtera- Metoda pomoću
piknometra (EN 1097-7:1999)
BAS EN 1097-8:2004 Ispitivanje mehaničkih i fizičkih osobina agregata -Dio 8.:
Određivanje vrijednosti poliranog kamena (EN 1098-8:1999)
Određivanje visine usisavanja vode (EN 1097-10:2002)
BAS EN 1367-5:2005 Ispitivanje termičkih svojstava i svojstava postojanosti agregata na
meteorološke promjene - Dio5. : Određivanje otpornosti na
termički šok (EN 1367-5:2002)
BAS EN 1744-1:2007 Ispitivanja hemijskih karakteristika agregata - Dio 1.: Hemijske
karakteristike (EN 1744-1:1998)
BAS EN 1744-3:2006 Ispitivanja hemijskih karakteristika agregata - Dio 3. : Priprema
lužina za ispiranje agregata (EN 1744-3:2002)
BAS EN 206-1:2002 Beton - Dio 1. : Specifikacije, karakteristike i kriteriji
usklađenosti (EN 206-1:2000)

4.4. Najvažnije norme dodatke betonu

BAS EN 934-2:2002 Dodaci za beton, malter i žbuku - Dio 2.: Dodaci betonu - Definicije i
zahtjevi (EN 934-2:2002)
BAS EN 934-4:2002 Dodaci za beton, malter i žbuku - Dio 4.: Dodaci za punjenja za
prednaprezanje. Definicije, zahtjevi, usklađivanje, stavljanje oznake i
obilježavanje (EN 934-4:2002)
BAS EN 934-6:2002 Dodaci za beton, malter i žbuku - Dio 6.: Uzimanje uzoraka, kontrola
usklađenosti i vrednovanje usklađenosti (EN 934-6:2002)
BAS EN 450-2:2007 Lebdeći pepeo za beton - Dio 2.: Procjena usklađenosti (EN 450-
2:2003)
BAS EN 12878:2007 Pigmenti za bojenje građevinskih materijala baziranih na cementu i/ili
kreću - Specifikacije i metode ispitivanja (EN 12878:2005)
BAS EN 480-1:2002 Dodaci za beton, malter i žbuku - Metode ispitivanja - Dio 1.: Referentni
beton i referentni malter za ispitivanje (EN 480-1:1997)
BAS EN 480-2:2002 Dodaci za beton, malter i žbuku - Metode ispitivanja - Dio 2.:
Određivanje vremena vezanja (EN 480-2:1996)
BAS EN 480-5:2007 Dodaci za beton, malter i cementni malter - Metoda ispitivanja - Dio
5.: Određivanje kapilarne apsorpcije (EN 480-5:2005)
BAS EN 480-6:2007 Dodaci za beton, malter i cementni malter - Metode ispitivanja- Dio 6.:
Analize sa infracrvenim zracima (EN 480-6:2005)
BAS EN 480-8:2002 Dodaci za beton, malter i žbuku- Metode ispitivanja- Dio 8.:
Određivanje sadržaja konvencionalnog suhog materijala (EN 480-
8:1996)
BAS EN 480-10:2002 Dodaci za beton, malter i žbuku -Metode ispitivanja - Dio 10.:
Određivanje sadržaja hlorida topivih u vodi (EN 480-10:1996)
BAS EN 480-12:2007 Dodaci za beton, malter i cementni malter - Metode ispitivanja - Dio
12.: Određivanje sadržaja alkalija u dodacima (EN 480-12:2005)
BAS EN 12350-2:2003 Ispitivanje svježeg betona - Dio 2.: Ispitivanje slijeganja (EN 12350-
2:1999)
BAS EN 12350-5:2003 Ispitivanje svježeg betona - Dio 5.: Ispitivanje na pokretom stolu (EN
12350-5:1999)
BAS EN 12390-2:2003 Ispitivanje očvrsnulog betona - Dio 2.: Pravljenje i lagerovanje probnih
uzoraka za ispitivanje čvrstoće (EN 12390-2:2000)
BAS EN 12390-3:2003 Ispitivanje očvrsnulog betona - Dio 3.: Čvrstoća na pritisak ispitanih
uzoraka (EN 12390-3:2001)
BAS EN 451-2:2002 Metode ispitivanja lebdećeg pepela - Dio 2: Određivanje finoće vlažnim
prosijavanjem (EN 451-2:1994)
BAS EN 451-1:2007 Metode ispitivanja lebdećeg pepela - Dio 1: Određivanje sadržaja
slobodnog kalcijevog oksida (EN 451-1:2005)
BAS EN 196-1:2006 Metode ispitivanja cementa - Dio 1.: Određivanje čvrstoće cementa (EN
196-1:1994)
BAS EN 196-7 :2000 Metode ispitivanja cementa - Dio 7.: Metode uzimanja i pripreme
uzoraka cementa (EN 196-7:1994)
BAS EN 413-2:2007 Zidarski cement - Dio 2.: Metode ispitivanja (EN 413-2:2005)
BAS ISO 9286:2001 Brusno sredstvo i sirovina - Hemijska analiza elektrosilicijum korund
(EN ISO 9286:1997)

BAS EN 1015-3: 2004 Metode ispitivanja maltera za zidanje - Dio 3.: Određivanje
konzistencije svježeg maltera (stol za rasprostiranje) (EN 1015-3:1999)
BAS EN 932-3:2002 Metode ispitivanje općih karakteristika agregata - Dio 3.: procedure i
terminologija za petrografski opis (EN 932-3:1996 IDT)
BAS EN 932-5:2002 Metode ispitivanje općih karakteristika agregata - Dio 5. : Oprema i
kalibracija (EN 932-5:1999)
BAS EN 933-1:2002 Metode ispitivanja geometrijskih karakteristika agregata - Dio 1.:
Određivanje granulometrijskog sastava - Metoda prosijavanja ( EN
933-1:2002)
BAS EN 933-4: 2005 Ispitivanje geometrijskih karakteristika agregata - Dio 4. : Određivanje
oblika zrna -Indeks oblika ( EN 933-4:1999)
BAS EN 933-7:2007 Ispitivanje geometrijskih karakteristika agregata - Dio 7.: Određivanje
sadržaja ljuske - Procenat ljuski u jezgrima agregata (EN 933-7:1998)
BAS EN 933-8:2007 Ispitivanje geometrijskih karakteristika agregata - Dio 8.: Ocjenjivanje
finoće - Ekvivalentni test sa pijeskom (EN 933-8:1999)
BAS EN 933-9:2007 Ispitivanje geometrijskih karakteristika agregata - Dio 9.: Procjena
finoće - Plavi test sa metilenom (EN 933-9:1998)
BAS EN 933-10:2005 Ispitivanje geometrijskih karakteristika agregata - Dio 10.: Procjena
finoće -Podjela zrna filtera.(Filtriranje putem zračnog mlaza) (EN 933-
10:2001)
Određivanje otpornosti protiv habanja (EN 1097-1:1996)

metode za određivanje otpornosti prema usitnjavanju (EN 1097-
2:1998)
Određivanje gustine nasipanja i sadržaja praznog prostora (EN 1097-
3:1998)
Određivanje zapreminske mase i i koeficijenta apsorbovanja vode kroz
sušenje u ventilacionoj peći (EN 1097-6:2000)
BAS EN 1097-8:2004 Ispitivanja mehaničkih i fizičkih osobina agregata - Dio 8.: Određivanje
vrijednosti poliranog kamena (EN 1097-6:1999)
BAS EN 1367-1:2002 Ispitivanje termičkih i vremenskih karakteristika agregata -Dio 1. :
Određivanje otpornosti na smrzavanje i odmrzavanje ( EN 1367-1:1999)
BAS EN 1744-1:2007 Ispitivanje hemiskih karakteristika agregata - Dio 1.: Hemijske analize
(EN 1744-1:1998)
EN ISO 787-3:2006 Opće metode ispitivanja pigmenata i punila -Dio 3.: Određivanje
materije rastvorljive u vodi - metoda vruće ekstrakcije (EN ISO 787-
3:2000 IDT*ISO 787-3:2000)
BAS EN 445:2002 Žbuka za prednaprezanje - Metode ispitivanja (EN 445:1996)
BAS EN 446:2002 Žbuka za prednaprezanje -Procedure žbukanaj (EN 446:1996)
BAS EN 447:2002 Žbuka za prednaprez. - Specifikacija za obični malter (EN 447:1996)
BAS EN 197-1:2002 Cement - 1. dio: Sastav, specifikacije i kriteriji usklađenosti za obične
cemenate (EN 197-1: 2000)

BAS EN 196-2 :2006 Metode ispitivanja cementa - Dio 2. : Hemijske analize cementa (EN
196-2:1994)
BAS EN 196-3 :2006 Metode ispitivanja cementa - Dio 3.: Hemijske analize cementa (EN
196-3:1994)
BAS EN 196-6 :2000 Metode ispitivanja cementa - Dio 6.: Određivanje finoće mliva (EN
196-6:1989)
4.5. Najvažnije norme za vodu
BAS EN 1008:2002 Voda za spravljanje betona - Specifikacije za uzimanje uzoraka,

ispitivanje i procjenu pogodnosti vode, uključujući vodu
recikliranu od idustrijske proizvodnje betona, kao vodu za
spravljanje betona (EN 1008:2002)
BAS EN 196-1:2006 Metode ispitivanja cementa - Dio 1.: Određivanje čvrstoće cementa
(EN 196-1:2005)
BAS EN 196-2:2006 Metode ispitivanja cementa - Dio 2.: Hemijske analize cementa(EN
196-2:2005)
BAS EN 196-3:2006 Metode ispitivanja cementa - Dio 3.: Hemijske analize cementa (EN
196-3:2005)
BAS EN 206-1:2002 Beton - Dio 1. : Specifikacije, karakteristike i kriteriji usklađenosti
(EN 206-1:2000)
BAS EN 12390-2:2003 Ispitivanje očvrsnulog betona - Dio 2.: Pravljenje i lagerovanje
uzoraka za ispitivanje čvrstoće (EN 12390-2:2000)
BAS EN 12390-3:2003 Ispitivanje očvrsnulog betona - Dio 3.: Čvrstoča na pritisak ispitnih
uzoraka (EN 12390-3:2001)
BAS EN ISO 9963- Kvaliteta vode - Određivanje alkaliteta - Dio 2.: Određivanje
2:2000 karbonatnog alkaliteta ( ISO 9963-2:1994 IDT*ISO 9963-2:2005)
BAS ISO 7890-1:2002 Kvaliteta vode - Određivanje nitrata - Dio 1.: Spektrometrijska metoda s
2,6- Dimetilfenolom (ISO 7890-1:1986)
BAS EN 197-1:2002 Cement - Dio 1.: Sastav, specifikacije i kriteriji usklađenosti za
obične cemente (EN 197-1:2000)
BAS EN 12350-1:2003 Ispitivanje svježeg betona - Dio 1. :Uzimanje uzoraka (EN 12350-
1:1999)
BAS ISO 7887:2002 Kvaliteta vode - Ispitivanje i određivanje boje (ISO 7887:1994
IDT*ISO 7887:1985)
BAS ISO 6878:2006 Kvaliteta vode - Određivanje fosfora- Spektrometrijska metoda sa
amonij molibdatom (EN ISO 6878:2004 IDT*ISO 6878:2004)
BAS ISO 9297:2002 Kvaliteta vode - Određivanje klorida - Volumetrijska metoda s
srebro nitratom uz kromatni indikator (Mohrrova metoda) (ISO
9297:1989)
BAS ISO 9964-1:2002 Kvaliteta vode - Određivanje natrija i kalija - Dio 1.: Određivanje
natrija metodom atomske apsorpcije spektrometrije (ISO 9964-
1:1993)
BAS ISO 9964-2:2002 Kvaliteta vode - Određivanje natrija i kalija - Dio 2.: Određivanje
kalija metodom atomske apsorpcije spektrometrije (ISO 9964-2:1993)

BAS ISO 9964-3:2002Kvaliteta vode - Određivanje natrija i kalija - Dio 3.: Određivanje
natrija i kalija metodom plamene emisijone spektrometrije (ISO 9964-
3:1993)
BAS ISO 10530:2002 Kvaliteta vode - Određivanje rastvorenih sulfida - Fotometrijska
metoda s metilen- plavim. (ISO 10530:1992)
4.6. Najvažnije norme za prefabrikovane betonske elemente

BAS EN 13369:2004 Opća pravila za proizvode od prefabrikovanog betona (EN
13369:2004)
BAS EN 639:2002 Opći zahtjevi za betonske cijevi pod pritiskom, uključujući
priključke i fitinge (EN 639:1994)
BAS EN 640:2002 Armiranobetonske i betonske cijevi pod pritiskom sa ojačanim
omotačem (necilindrični tip), uključujući nastavke i fitinge (EN
640:1994)
BAS EN 641:2002 Cijevi pod pritiskom od armiranog betona, cilindričnog tipa,
uključujući spojeve i cijevne priključke (EN 641:1994)
BAS EN 642:2002 Armiranobetonske cijevi pod pritiskom, cilindrični i necilindrični tip,
uključujući nastavke, fitinge i specifične zahtjeve za prednapregnute
čelične cijevi (EN 642:1994)
BAS EN 1168: 2007 Prefabrikovani betonski elementi - Šuplje ploče (EN 1168:2005)
BAS EN 1338: 2006 Betonske ploče za popločavanje - Zahtjevi i metode ispitivanja (EN
1338:2003)
BAS EN 1339:2005 Betonske ploče za popločivanje - Zahtjevi i metode ispitivanja
(EN 1339:2003)
BAS EN 1916:2007 Betonske cijevi i fitinzi, beton sa čeličnim vlaknima i armiranim
beton (EN 1916:2002)
BAS EN 1917:2007 Ulazni i kontrolni šahtovi od betona, beton sa čeličnim vlaknima i
armiranog betona (EN 1917:2002)
BAS EN 12794:2007 Prefabrikovani betonski elementi - Temelji (EN 12794:2005)
BAS EN 12839:2007 Prefabrikovani betonski elementi - Elementi za ograde (EN
12839:2005)
BAS EN 12843:2006 Prefabrikovani betonski elementi - Jarboli i stupovi (EN
12843:2004)
BAS EN 13198:2007 Prefabrikovani betonski elementi -Elementi za ograde (EN
13198:2003)
BAS EN 13224:2007 Prefabrikovani betonski elementi - Rebrasti podni elementi (EN
13224:2004)
BAS EN 13225:2007 Prefabrikovani betonski elementi - Linijski konstruktivni
elementi (EN 13225:2004)
BAS EN 13693:2005 Gotovi betonski proizvodi - Specijalni krovni elementi (EN
13693:2004)
BAS EN 13748-1:2006 Teraco ploče -Dio 1: Teraco ploče za unutrašnju upotrebu (EN
13748-1:2004)
BAS EN 13748-2:2006 Teraco ploče - Dio 2: Teraco ploče za vanjsku upotrebu (EN
13748-2:2004)

PRILOG 05
PREDMJER I PREDRAČUN
GRAĐEVINSKIH RADOVA
Knjiga 01 Hidrograđevinski dio - Prilog 05 Predmjer i predračun 1/20
GENERALNA REKAPITULACIJA
IZNOS
R.BR. OPIS STAVKE
(KM)
I. PRELIVNI PRAG 467.661,00
II. PRELAZNA DIONICA SA TALOŽNICOM 199.724,00
III. STROJARA 477.991,00
IV OSTALI RADOVI 1.007.318,00
SVE UKUPNO: 2.152.694,00

Jed. Jed. Iznos

R.broj Opis stavke Kolicina cijena
mjere (KM)
(KM)
I PRELIVNI PRAG
1.1. ZEMLJANI RADOVI

1.1.1. Izrada privremenog nasipa sa koga se
izvodi dijafragma i pristupa do mjesta
izgradenje praga. Nasip se izvodi od
riječnog nanosa, bez krupnih blokova.
Obračun po m3. m3 3200,00 4,00 12.800,00
1.1.2. Izrada iskopa za dijafragmu i priprema
isplake od mješavine bentonita.
Obračun po m3. m3 250,00 20,00 5.000,00
1.1.3. Iskop i odvoz na deponiju (udaljenost
cca 1 km) dijela privremenog nasipa
radi temeljenja nasipa od kamenih
blokova.
Obračun po m3. m3 2000,00 6,00 12.000,00
1.1.4. Nabavka, transport i ugradnja nasipa
od krupnog slaganog kamena.
Minimalna dimenzija bloka 50 cm.
Obračun po m3. m3 4100,00 30,00 123.000,00
UKUPNO ZEMLJANI RADOVI: 152.800,00
1.2. BETONSKI I ARMIRANOBETONSKI

RADOVI
1.2.1. Nabavka materijala, izrada, doprema i
ugradnja armiranog hidrotehničkog
betona MB 30 u objekat vertikalnog
zida (dijafragme) u dvostranoj oplati.
Obračun po m3. m3 111,60 230,00 25.668,00
1.2.2. Izrada dijafragme pod zaštitom
isplake sa privremenog nasipa u
kampadama po 6,0 m, armiranim
hidrothničkim betonom MB 30.
Obračun po m3. m3 152,70 230,00 35.121,00
betona MB 30 u objekat naglavne
grede.
Obračun po m3. m3 54,80 240,00 13.152,00
betona MB 30 u betonsku oblogu na
kosini (d=30 cm) i na kruni nasipa
(d=50 cm).
Obračun po m3. m3 388,00 200,00 77.600,00

Jed.
Jed. Iznos
mjere (KM)
(KM)
ugradnja hidrotehničkog betona MB 30 u
nasip od kamenih blokova (betonska
ispuna fuga između kamenih blokova
nasipa) - procijenjena količina.
Obračun po m3. m3 600,00 200,00 120.000,00
UKUPNO BETONSKI RADOVI: 271.541,00
1.3. ARMIRAČKI RADOVI

1.3.1. Nabavka, doprema, priprema, prenos i
ugradnja rebraste i mrežaste armature
prema specifikaciji.
Obračun po kg. kg 27.075,00 1,60 43.320,00

UKUPNO ARMIRAČKI RADOVI: 43.320,00
I PRELIVNI PRAG
REKAPITULACIJA
1.1. ZEMLJANI RADOVI 152.800,00
1.2. BETONSKI RADOVI 271.541,00
1.3. ARMIRAČKI RADOVI 43.320,00
UKUPNO PRELIVNI PRAG.: 467.661,00

Jed.
Jed. Iznos
mjere (KM)
(KM)
PRELAZNA DIONICA SA
II
TALOŽNICOM
Iskopi za prelaznu dionicu sa
talažnicom uključeni su u stavku 3.1.
Strojara - Zemljani radovi.

RADOVI
betona MB 30 u objekat prelazne
dionice.
Obračun po m3.
- objekat sa grubom rešetkom m3 64,00 230,00 14.720,00
- temeljna ploča prelazne dionice m3 29,50 200,00 5.900,00
- zid prelazane dionice m3 29,30 230,00 6.739,00
- rubni zid m3 2,90 230,00 667,00
- granični zid na pristupnom putu m3 5,20 230,00 1.196,00
Ukupno prelazna dionica: 29.222,00
2.2.2. Nabavka materijala,transport i
betoniranje taložnice, armiranim
hidrotehničkim betonom MB30 sa
potrebom oplatom.
Obračun po m3.
KAMPADA A m3 186,80 240,00 44.832,00
KAMPADA B m3 245,10 240,00 58.824,00
Ukupno taložnica: 103.656,00

ugradnja armature za prelaznu dionicu
prema specifikaciji.
Obračun po kg. kg 4815,00 1,60 7.704,00

2.3.2. Ankeri na prelaznoj dionici RA φ22,
L=3,0 m, razmak 1,5x1,5 m. U
jediničnu cijenu uključeno bušenje i
zalijevanje cementnim malterom.
Obračun po komadu. kom 30,00 300,00 9.000,00

Jed.
Jed. Iznos
mjere (KM)
(KM)
ugradnja armature za taložnicu.
431,9x40 kg
Obračun po kg. kg 17.276,00 1,60 27.642,00
2.3.4. Ankeri na taložnici RA φ22, L=3,0 m,
razmak 1,5x1,5 m. U jediničnu cijenu
uključeno bušenje i zalijevanje
cementnim malterom.
Obračun po komadu. kom 75,00 300,00 22.500,00

II. PRELAZNA DIONICA SA TALOŽNICOM
REKAPITULACIJA
UKUPNO PRELAZNA DIONICA SA TALOŽNICOM: 199.724,00

Jed.
Jed. Iznos
mjere (KM)
(KM)
III. STROJARA

3.1.1. Mašinski iskop zemlje II i III kategorije
u širokom otkopu za strojaru i prateće
objekte, sa deponovanjem iskopane
zemlje sa strane, nasipanjem nakon
betoniranja, zatrpavanjem, nabijanjem
i odvozom viška zemlje na deponiju,
kao i obrada škarpi nakon iskopa.
Obračun po m3. m3 3200,00 6,00 19.200,00
3.1.2. Mašinski iskop zemlje IV i V kategorije
u širokom otkopu za objekat strojare i
prateće objekte.
Obračun po m3. m3 4800,00 15,00 72.000,00
UKUPNO ZEMLJANI RADOVI: 91.200,00

RADOVI
betona MB 30 u ulaznu građevinu sa
finom rešetkom.
Obračun po m3.
- temelji m3 146,60 220,00 32.252,00
- bočni zidovi m3 115,35 230,00 26.530,50
- razdjelni zid m3 49,90 230,00 11.477,00
- betonska ploča i pasarela na koti
453.00 m3 19,25 250,00 4.812,50
3.2.2. Nabavka, transport i ugradnja
armiranog betona, ab temelja,
temeljne ploče, podne ploče i zidova
objekta mašinske zgrade MB 30, u
oplati. U jediničnu cijenu uključeno sve
iz opisa. Armatura obračunata
posebno.
Obračun po m3.
- temelji m3 152,30 220,00 33.506,00
- bočni zidovi m3 188,45 230,00 43.343,50
- uzvodni poprečni zid m3 97,00 230,00 22.310,00
- nizvodni zid do kote 448,30 mnm m3 63,45 230,00 14.593,50
- podna ploča na koti 443,70 m3 40,05 230,00 9.211,50
- nizvodni i uzvodni razdjelni zid do
kote 453.00 mnm m3 33,10 230,00 7.613,00

Jed.
Jed. Iznos
mjere (KM)
(KM)
- dio nizvodne ploče na koti
453.00 mnm m3 13,40 250,00 3.350,00
- uzvodni i bočni dijelovi ploče na koti
453.00 mnm m3 16,90 250,00 4.225,00
- nadzidak na krovnom otvoru m3 5,50 230,00 1.265,00
3
- nadzidak po rubu krova m 2,85 230,00 655,50
armiranog betona, za ploču ispod
trafoa na koti 448.30 mnm sa MB 30,
u oplati U jediničnu cijenu uključeno
sve iz opisa. Armatura obračunata
posebno.
Obračun po m3. m3 3,50 200,00 700,00
betona MB 30 u potporne zidove
platoa trafoa. U jediničnu cijenu
uključeno sve iz opisa.
Obračun po m3. m3 18,25 230,00 4.197,50
3.2.5. Prostorija za ormare upravljanja:
Nabavka, transport i ugradnja
arm.betona MB 30, za gornju, donju
ploču i zidove. U jediničnu cijenu
Obračun po m3.
- podna ploča m3 6,80 220,00 1.496,00
- zidovi m3 12,70 230,00 2.921,00
- gornja ploča m3 9,50 250,00 2.375,00
3.2.6. Upravljačka kućica na krovu:
Nabavka materijala transport i
ugradnja arm.betona MB30 za gornju i
donju betonsku ploču.
Obračun po m3. m3 5,70 250,00 1.425,00
3.2.7. Upravljačka kućica na krovu: Nabavka
materijala transport i ugradnja
arm.betona MB30 za vertikalne i
horizontalne serklaže, natprozornike,
nadvratnike i završni krovni vijenac.
Obračun po m3. m3 2,00 280,00 560,00

3.2.8. Upravljačka kućica na krovu i prostor
za el.opremu na koti montažnog
platoa: Nabavka materijala transport i
ugradnja nearmiranog betona za
podložni beton ispod arm bet. krovnih
ploča.
Obračun po m2. m3 4,00 150,00 600,00

Jed. Jed. Iznos

mjere
(KM)
(KM)
armiranog betona u stub iznad
difuzora (od kote 448,30 mnm do kote
453,00 mnm) sa MB 30 u oplati. U
jediničnu cijenu uključeno sve iz opisa.
Obračun po m3. m3 0,85 280,00 238,00
armiranog betona za horizontalnu
gredu (nosač dizalice za difuzorski
zatvarač) sa MB 30 u oplati. U
Obračun po m3. m3 1,45 280,00 406,00
arm.betona MB 30, u stepenište sa
podestom koje vodi sa montažnog
platoa prema pristupnom putu, kao i
stepenište unutar objekta koje spaja
montažni plato sa turbinskom etažom,
sa završnom obradom gornje površine
zaglađenim betonom. U jediničnu
cijenu uključeno sve iz opisa.
Obračun po m3. m3 4,70 300,00 1.410,00
betona MB 30 u izlaznu vadu sa
potrebnom oplatom i skelom. U
Obračun po m3.
- temeljna ploča m3 62,20 220,00 13.684,00
- bočni zidovi m3 20,20 230,00 4.646,00
3.2.13. Izrada zalivnog (sekundarnog) betona
MB 35 nakon montaže mašinske
opreme.
Obračun po m3. m3 8,00 360,00 2.880,00

ugradnja armature.
1096x50 kg
Obračun po kg kg 54800,00 1,60 87.680,00

Jed.
Jed. Iznos
mjere (KM)
(KM)
3.4. KROVNA KONSTRUKCIJA
3.4.1. Nabavka materijala kvalitetne drvene
građe tipa jela ili smrća izrada, utovar,
prevoz do gradilišta, istovar,
uskladištenje i ugradnja drvene krovne
konstrukcije, sa bojenjem i svim
potrebnim zaštitama. Horizontalna
krovna projekcija je 3.80x7.75m. U
cijenu je uračunato i pričvrščenje na
krov objekta strojare.
Obračun po m2. m2 60,00 35,00 2.100,00
3.4.2. Nabavka materijala doprema i
ugradnja sendvić panela za pokrivanje
montažnog otvora na krovu strojare.
Horizontalna krovna projekcija je
3.80x7.75m. U cijenu je uračunato i
pričvršćenje na krov objekta strojare.
Obračun po m2. m2 60,00 45,00 2.700,00

UKUPNO KROVNA
KONSTRUKCIJA: 4.800,00
3.5. ZIDARSKI RADOVI

3.5.1. Nabavka, doprema i zidanje vanjskih
zidova opečnim giter blokovima
debljine 25 cm u pcm. Omjera 1:3:9.
Obračun po m3. m3 23,16 60,00 1.389,60
3.5.2. Nabavka materijala i grubo i fino
malterisanje unutrašnjih zidova u pcm.
omjera 1:3:9, sa prethodnim
nabacivanjem cementnog šprica.
Obračun po m2. m2 190,03 15,00 2.850,45
3.5.3. Nabavka materijala ,doprema i
ugradnja perlit betona koji služi za
pravljenje pada na ravnom dijelu
a.b.krova strojare sa svim
predradnjama.
Obračun po m2. m2 9,15 200,00 1.830,00
3.5.4. Nabavka, doprema i izrada završnog
sloja poda u objektu, betonskim
estrihom MB 30 u nagibu d=5 -7 cm,
sa zaglađenom gornjom površinom, i
lagano armirano mrežom Q 335.
Cijenom obuhvaćeno sve iz opisa.
Obračun po m2. m2 143,78 20,00 2.875,60

Jed. Jed. Iznos

mjere
(KM)
(KM)
3.5.5. Kućica na krovu strojare: Nabavka,
doprema i zidanje vanjskih zidova
opečnim giter blokovima debljine 25
cm u pcm. Omjera 1:3:9.
Obračun po m3. m3 15,34 60,00 920,40
3.5.6. Kućica na krovu i prostor za smještaj
opreme na koti mont. platoa: Nabavka
materijala i grubo i fino malterisanje
unutrašnjih zidova u pcm. omjera
1:3:9, sa prethodnim nabacivanjem
cementnog šprica.
Obračun po m2. m2 51,13 15,00 766,95
UKUPNO ZIDARSKI RADOVI: 10.633,00
3.6. HIDRO I TERMOIZOLATERSKI

RADOVI
3.6.1. Nabavka materijala, transport i izrada
krovne horizontalne hidroizolacije za
strojaru i za kučicu na krovu strojae,
izvedene od sintetičkih polimerih smola
(premaza)sa pripremom podne
površine, sa samozaštitnim slojem. U
cijenu uključeno sve iz opisa.
Obračun po m2. m2 103,70 30,00 3.111,00
3.6.2. Nabavka materijala, transport i izrada
podne hidroizolacije horizontalne i
vertikalne, izvedene od sintetičkih
polimerih smola (premaza)sa
pripremom podne površine. U cijenu
Obračun po m2.
horizontalna hidroizolacija 62+23 za
prostor za opremu m2 85,00 30,00 2.550,00
vertikalna hidroizolacija m2 85,00 35,00 2.975,00
3.6.3. Nabavka materijala, transport i zaštita
vertikalne hidroizolacije čepasta guma
TEFOND. U cijenu uključeno sve iz
opisa.
Obračun po m2.
62+45 za prostor za opremu m2 107,00 10,00 1.070,00
3.6.4. Nabavka materijala transport i
ugradnja tvrde kvalitetne krovne
termoizolacije debljine 10 cm za krov
strojare i kućice.
Obračun po m2. m2 103,00 20,00 2.060,00
UKUPNO HIDRO I TERMO
IZOLATERSKI RADOVI : 11.766,00

Jed.
Jed. Iznos
mjere (KM)
(KM)
3.7. BRAVARSKI RADOVI
Napomena:
Prije izrade pozicija, sve mjere
kontrolisati na licu mjesta. Odabrani
Izvođač mora preuzeti obavezu izrade
radioničkih nacrta u skladu sa svojom
tehnologijom, koje je dužan dostaviti
na definitivnu saglasnost projektanta.
3.7.1. Nabavka, doprema i ugradnja metalnih
jednokrilnih vrata, izrađenih od
galvaniziranih čeličnih profila sa
oblogom krila obostrano, od
galvaniziranog čeličnog lima i ispunom
od tervola d=50 mm, između limova,
Vrata su dim 90x310. Gornji dio otvora
za vrata iznad visine od 2 m je u
staklu, ispunjen termopan staklom
debljine 4+12+4. U donjem dijelu vrata
predvidjet će se žaluzine za usis
svležeg zraka. Vrata su opremljena
potrebnim okovom: baglamama,
kvakom, brava usadna cilindrična sa
mehanizmom za hidrauličko zatvaranje
vrata, stop vrata. Obojena su sa dva
finalna glicerinska premaza sa
otpornošću na vatru 120min. Debljinu,
vrstu profila i detalje daje Izvođač
radova, uz saglasnost Projektanta. Sve
izvesti prema šemi. Za izradu vrata
mjere kontrolisati na licu mjesta.
Obračun po komadu.
dim.90x310 mm kom 2,00 480,00 960,00

3.7.2. Nabavka, doprema i ugradnja prozora,
izrađenog od aluminijskih eloksiranih
prozorskih profila, sa premazom na
otpornost na vatru 120 min ostakljeni
termopan staklom 4+12+4 mm
debljine. Otvaranje krila prozora je oko
donje horizontalne osovine prema
vani, na ventus, sa ručicom koja je na
dohvat ruke. Prozor dim 257x80cm.
Debljinu, vrstu profila i detalje daje
Izvođač radova, uz saglasnost
Projektanta. Sve izvesti prema šemi .
Za izradu prozora mjere kontrolisati na
licu mjesta. U cijenu uključeno sve iz
opisa.
POZ 1l
dim 257x80cm kom 8,00 250,00 2.000,00

Jed. Jed. Iznos

mjere (KM)
(KM)
3.7.3. U kučici na krovu strojare:Nabavka
materijala, doprema, izrada i
postavljanje unutrašnjih vrata od
aluminijskih bojenih profila sa ispunom
od ravnog lima i sa popunom sa
termoizolacijonim slojem. Poz.1
90X200 cm i Poz.2 70x200 cm
Obračun po komadu. kom 2,00 250,00 500,00
3.7.4. Nabavka materijala, doprema, izrada i
postavljanje metalne ograde.Ograda
se sastoji odokruglih čeličnih šupljih
cijevi Ø50 mm. Visina ograde je 1m.Po
horizontali su postavljene dvije
horizontalne cijevi (rukohvat i kolenik
na visini od 45 cm. U cijenu uključeno
sve iz opisa kao i L profili 50x50x5
mm, na rubovima zida,te farbanje
zaštitnom i završnom bojom .
3.7.5. Nabavka materijala, doprema, izrada i
postavljanje metalne ograde.Ograda
se sastoji odokruglih čeličnih šupljih
cijevi Ø50 mm. Visina ograde je 1m.Po
horizontali su postavljene dvije
horizontalne cijevi (rukohvat i kolenik
na visini od 45 cm. U cijenu uključeno
sve iz opisa kao i L profili 50x50x5
mm, na rubovima zida,te farbanje
zaštitnom i završnom bojom .
Obračun po m1. m1 74,00 25,00 1.850,00
3.7.6. Nabavka materijalatransport i ugradnja
čeličnih [NP20 profila za izradu portala
za nošenje zatvarača na ulaznoj
građevini.Predviđeno je oslanjanje
nosive grede na tri portala ukupne
dužine42m1.
Obračun po m1. m1 42,00 30,00 1.260,00
čeličnog [NP24 profila za nosivu gredu
portala za nošenje zatvarača na
ulaznoj građevini.Predviđeno je
oslanjanje nosive grede na tri portala .
Dvije čelične grede po 9.5 m1
Obračun po m1. m1 19,00 50,00 950,00
čeličnog [NP24 profila za strop
montažnog platoa za nošenje vitla za
navlačenje turbina. Dvije čelične
grede po 12.70 m1
Obračun po m1. m1 25,40 50,00 1.270,00

Jed. Jed. Iznos

mjere (KM)
(KM)
3.7.9. Nabavka, doprema i ugradnja prozora
na kučici na krovu strojare izrađenih
od aluminijskih eloksiranih prozorskih
profila, sa premazom na otpornost na
vatru 120min. ostakljeni termopan
staklom 4+12+4 mm debljine .
Otvaranje krila prozora je oko
vertikalne i oko donje horizontalne
osovine prema vani, na ventus, sa
ručicom koja je na dohvat ruke. Prozor
dim 160x120cm. Debljinu, vrstu profila
i detalje daje Izvođač radova, uz
saglasnost Projektanta. Sve izvesti
prema šemi . Za izradu prozora mjere
kontrolisati na licu mjesta. U cijenu
UKUPNO BRAVARSKI RADOVI: 9.690,00
3.8. LIMARSKI RADOVI

3.8.1. Nabavka materijala, transport izrada i
montaža horizontalnog kvadratnog
oluka 250x300 mm od čeličnog
plastificiranog pocinčanog bojenog
lima d=0.66 mm, uključujući sve
potrebne pripadajuće elemente kuke i
ostali materijal.
Obračun po m1. m1 13,35 15,00 200,25
3.8.2. Nabavka materijala, izrada, transport i
montaža verikalnih oluka rađenih od
čeličnog plastificiranog pocinčanog
bojenog lima d= 0,66 mm, uključujući
sve potrebne pripadajuće elemente i
ostali materijal. Oluk φ100 mm.
Obračun po m1. m1 8,00 15,00 120,00
3.8.3. Nabavka, transport, izrada i ugradnja
opšava strehe od čeličnog,
poc.plastificiranog bojenog fasadnog
plitkog trapezastog lima d=0,65 mm,
R.Š.165 i 120 cm. Lim pričvrstiti za
drvenu podkonstrukciju. U cijenu
uključeno sve iz opisa kao i sav sitni
prpadajući materijal. (podloške,
zavrtnji, silikon i sl).
Obračun po m1. m2 38,60 16,00 617,60

Jed. Jed. Iznos

mjere (KM)
(KM)
3.8.4. Nabavka, transport, izrada i ugradnja
prozorskih klupica, vanjskih, od
čeličnog, poc. plastificiranog bojenog
lima d=0,65 mm. RŠ 15 cm. U cijenu
uključen i pripadajući materijal kao što
su podlošci, vijci silikon i sl.
Obračun po m1. m1 20,56 10,00 205,60
3.8.5. Kućica na krovu:Nabavka, transport,
izrada i ugradnja opšava strehe od
čeličnog, poc.plastificiranog bojenog
fasadnog plitkog trapezastog lima
d=0,65 mm, R.Š.165 i 120 cm. Lim
pričvrstiti za drvenu podkonstrukciju. U
cijenu uključeno sve iz opisa kao i sav
sitni prpadajući materijal. (podloške,
zavrtnji, silikon i sl).
Obračun po m1 m1 18,90 16,00 302,40

3.8.6. Kućica na krovu:Nabavka, transport,
izrada i ugradnja prozorskih klupica,
vanjskih, od čeličnog, poc.
plastificiranog bojenog lima d=0,65
mm. RŠ 15 cm. U cijenu uključen i
pripadajući materijal kao što su
podlošci, vijci silikon i sl.
Obračun po m1 m1 3,30 12,00 39,60
UKUPNO LIMARSKI RADOVI: 1.485,00
3.9. FASADERSKI RADOVI
3.9.1. Nabavka materijala, doprema i
maltrisanje fasade, grubo i fino
produžnim cementnim malterom
1:2:6., sa prethodnim nabacivanjem
sloja špric maltera prije malterisanja.
Obračun po m2 m2 240 15,00 3.600,00
3.9.2. Nabavka materijala, doprema i
maltrisanje fasade, grubo i fino
produžnim cementnim malterom
1:2:6., sa prethodnim nabacivanjem
sloja špric maltera prije malterisanja.
Obračun po m2 m2 66,30 15,00 995,00
FASADERSKI RADOVI UKUPNO: 4.595,00

Jed.
Jed. Iznos
mjere (KM)
(KM)
3.10. MOLERSKOFARBARSKI RADOVI
3.10.1. Nabavka materijala, transport,
priprema i bojenje fasade, fasadnom
bojom - fasadeksom ili slično,sa
potrebnim predradnjama. Boja fasadne
boje, po izboru Projektanta.
Obračun po m2 m2 240 6,00 1.440,00

3.10.2. Nabavka materijala,doprema na
objekat te bojenje betonskog poda
visokootpornim podnim premazom -
Qeshfloor ep 3190 HR ili slično, sa
predradnjama.
Sve uraditi prema uputstvu
proizvođača boje.
Obračun po m2 m2 68,40 10,00 684,00
3.10.3. Nabavka materijala, transport,
priprema i bojenje unutrašnjih zidova
poludisperzivnom bojom,sa potrebnim
predradnjama. Boja , po izboru
Projektanta.Cijenom obuhvatiti sve iz
opisa. Sve uraditi prema uputstvu
proizvođača boje.
Obračun po m2 m2 120,00 4,00 480,00
3.10.4. Kučica na krovu i prostor za el.opremu
na nivou mont.platoa:Nabavka
materijala, transport, priprema i
bojenje unutrašnjih zidova
poludisperzivnom bojom,sa potrebnim
predradnjama. Boja , po izboru
Projektanta.Cijenom obuhvatiti sve iz
opisa. Sve uraditi prema uputstvu
proizvođača boje.
Obračun po m2 m2 114,00 4,00 456,00
3.10.5. Kučica na krovu: Nabavka materijala,
transport, priprema i bojenje fasade,
fasadnom bojom - fasadeksom ili
slično,sa potrebnim predradnjama.
Boja fasadne boje, po izboru
Projektanta.
Obračun po m2 m2 66,30 6,00 398,00
MOLERSKO FARBARSKI RADOVI

UKUPNO: 3.458,00

III STROJARA
REKAPITULACIJA
Iznos
R.broj Opis stavke (KM)
3.1. ZEMLJANI RADOVI 91.200,00
3.4. KROVNA KONSTRUKCIJA 4.800,00
3.5. ZIDARSKI RADOVI 10.633,00
3.6. HIDRO I TERMOIZOLATERSKI RADOVI 11.766,00
3.7. BRAVARSKI RADOVI 9.690,00
3.8. LIMARSKI RADOVI 1.485,00
3.9. FARBARSKI RADOVI 4.595,00
3.10. MOLERSKO-FARBARSKI RADOVI 3.458,00
UKUPNO STROJARA : 477.991,00

Jed.
Jed. Iznos
mjere (KM)
(KM)
IV OSTALI RADOVI
4.1. Prokopavanje korita r.Plive na potezu
nizvodno od strojare.
29.540 m3
Obračun po m3.
II i III kategorija m3 7.385,00 8,00 59.080,00
IV i V kategorija m3 22.155,00 20,00 443.100,00
Ukupno prokopavanje korita: 502.180,00
4.2. Zasjecanje desne obale u široj zoni
pregradnog profila u cilju pomjeranja
korita rijeke. Radovi se izvode prije
početka iskopa za objekte strojare.
Obračun po m3. m3 600,00 8,00 4.800,00
4.3. Izrada gradilišnog puta (pristupa do
lokacije strojare) sa uzvodne strane,
dužine cca L=600 m. Radovi
obuhvataju čišćenje padine od rastinja
i djelimično zasjecanje padine, te
formiranje stabilne kosine prema rijeci,
odnosno budućoj akumulaciji.
paušalno pauš. 200.000,00
4.4. Izrada obložnih (potpornih) zidova
na pristupnom putu do strojare i uz
objekte nizvodno od strojare. Zidovi su
tehnički obrađeni kao Z1, Z2 i Z4.
4.4.1. Betonski radovi
Nabavka materijala, izrada, doprema i
betona MB 30 za obložne (potporne)
zidove.
Obračun po m3
- zid Z1 m3 85,70 230,00 19.711,00
- zid Z2 m3 72,70 230,00 16.721,00
- zid Z4 m3 220,70 230,00 50.761,00
Ukupno 4.4.1.: 87.193,00
4.4.2. Armirački radovi
Nabavka, doprema, priprema, prenos i
ugradnja armature prema specifikaciji.
Obračun po kg.
- zid Z1 kg 5077 1,60 8.123,20
- zid Z2 kg 3129 1,60 5.006,40
- zid Z4 kg 10822 1,60 17.315,20
Ukupno 4.4.2.: 30.444,80

Jed. Jed. Iznos

mjere (KM)
(KM)
4.4.3. Ankeri na obložnim (potpornim)
zidovima RA φ22, L=3,0 m, razmak
1,5x1,5 m. U jediničnu cijenu uključeno
bušenje i zalijevanje cementnim
malterom.
Obračun po komadu.
- zid Z1 kom 60 300,00 18.000,00
- zid Z2 kom 40 300,00 12.000,00
- zid Z4 kom 130 300,00 39.000,00
Ukupno 4.4.3.: 69.000,00
Ukupno 4.4.: 186.637,80

4.5. RIBLJA STAZA
4.5.1. Iskopi u riječnom koritu (nizvodni
potez) sa zasjecanjem desne obale.
2600 m3
II i III kategorija m3 300 8,00 2.400,00

IV i V kategorija m3 2300 20,00 46.000,00
Ukupno iskop: 48.400,00
4.5.2. Nasip na uzvodnom potezu, između
praga (brane) i desne obale,
materijalom iz iskopa nizvodnog
poteza.
Obračun po m3. m3 800 5,00 4.000,00
4.5.3. Izrada pragova riblje staze prema
tehničkom rješenju.
PRAG P1 (betonski prag)

- Beton MB 30 m3 12,00 230,00 2.760,00
- Armatura kg 400,00 1,60 640,00
PRAGOVI Tip 1
- Zid od krupnih kamenih blokova. m3 180,00 30,00 5.400,00
- Betonska ispuna fuga između
kamenih blokova nasipa m3 20,00 200,00 4.000,00
PRAGOVI Tip 2
- Betonska ispuna fuga između
kamenih blokova nasipa 33,00 200,00 6.600,00

Jed.
Jed. Iznos
mjere (KM)
(KM)
PRAGOVI Tip 3
- Betonska ispuna fuga između kamenih
blokova nasipa m3 100,00 200,00 20.000,00
Ukupno pragovi: 61.300,00
Ukupno riblja staza: 113.700,00
IV OSTALI RADOVI
REKAPITULACIJA
4.1. PROKOPAVANJE KORITA 502.180,00
4.2. ZASCJECANJE DESNE OBALE U ZONI PREGRADNOG PROFILA 4.800,00
4.3. GRADILIŠNI (PRISTUPNI) PUT 200.000,00
4.4. OBLOŽNI (POTPORNI) ZIDOVI NA PRISTUPNOM PUTU 186.638,00
4.5. RIBLJA STAZA 113.700,00
UKUPNO OSTALI RADOVI: 1.007.318,00

Glavni Projekat (Zaštićen Dokument) Dipl. Građ. Inž. Slaviša Jotić

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Glavni Projekat (Zaštićen Dokument) Dipl. Građ. Inž. Slaviša Jotić

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Glavni Projekat (Zaštićen Dokument) Dipl. Građ. Inž. Slaviša Jotić

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ELP d.o.o.

Sarajevo, Septembar 2012.

Knjiga 1. HIDROGRAĐEVINSKI DIO

01. OPŠTA DOKUMENTA PROJEKTA

01. Rješenje o imenovanju glavnog projektanta, odgovornih projektanata i

02. Potvrda o usklađenosti tehničke dokumentacije

03. Izvještaj o izvršenoj tehničkoj kontroli

04. Ugovor o poslovno-tehničkoj saradnji

05. Rješenje o registraciji privrednog društva (ENCOS i ELNOS)

06. Licenca privrednog društva (ENCOS i ELNOS)

07. Licence projektanata

Prilog 02. Tehnički izvještaj

ENCOS d.o.o. Sarajevo - ELNOS d.o.o. Banja Luka Septembar, 2012.

Tabela 1.- Simultana mjerenja

No Datum VS Volari Zahvat

ENCOS d.o.o. Sarajevo - ELNOS d.o.o. Banja Luka Septembar, 2012.

Slika 1.- Linija odnosa simultanih proticaja VS Volari - MHE Glavica

Odnos slivnih površina iznosi:

Povratni period godine 2 5 10 20 50 100

ENCOS d.o.o. Sarajevo - ELNOS d.o.o. Banja Luka Septembar, 2012.

ENCOS d.o.o. Sarajevo - ELNOS d.o.o. Banja Luka Septembar, 2012.

Trajanje (%), učestalost (n)

ENCOS d.o.o. Sarajevo - ELNOS d.o.o. Banja Luka Septembar, 2012.

2.2.2. Male vode

Povratni period godine 2 5 10 20 50 100

dq m3/s 1.47 1.02 0.90 0.71 0.58 0.38

2.2.3. Velike vode na profilu brane

ENCOS d.o.o. Sarajevo - ELNOS d.o.o. Banja Luka Septembar, 2012.

1 volari 3 spec q volari 4 0,64 volari 5 VO Vrbas

ENCOS d.o.o. Sarajevo - ELNOS d.o.o. Banja Luka Septembar, 2012.

2.3. Geološke podloge

U toku pripreme i realizacije ove faze projekta korištena je sledeća dokumentacija:

ENCOS d.o.o. Sarajevo - ELNOS d.o.o. Banja Luka Septembar, 2012.

Geološka građa terena

Prema strukturno-tektonskim rejonizacijama proučavani teren, u širem smislu, pripada

Rezimirano, planirano hidroenergetsko postrojenje smešteno je u jednom homogenom

ENCOS d.o.o. Sarajevo - ELNOS d.o.o. Banja Luka Septembar, 2012.

Inženjersko-geološka svojstva stenskih masa

ENCOS d.o.o. Sarajevo - ELNOS d.o.o. Banja Luka Septembar, 2012.

Deformabilne karakteristike (hidraulički jastuk „E“)

ENCOS d.o.o. Sarajevo - ELNOS d.o.o. Banja Luka Septembar, 2012.

ENCOS d.o.o. Sarajevo - ELNOS d.o.o. Banja Luka Septembar, 2012.

ENCOS d.o.o. Sarajevo - ELNOS d.o.o. Banja Luka Septembar, 2012.

5. OPIS TEHNIČKOG RJEŠENJA

m - koeficijent prelivanja (0,45)

B -dužina prelivne ivice

H - visina prelivnog mlaza

Rezultati proračuna prikazani su na sljedećem dijagramu.

ENCOS d.o.o. Sarajevo - ELNOS d.o.o. Banja Luka Septembar, 2012.

HIDROELEKTRANA RADI HIDROELEKTRANA NE RADI

ENCOS d.o.o. Sarajevo - ELNOS d.o.o. Banja Luka Septembar, 2012.

ENCOS d.o.o. Sarajevo - ELNOS d.o.o. Banja Luka Septembar, 2012.

ENCOS d.o.o. Sarajevo - ELNOS d.o.o. Banja Luka Septembar, 2012.

Kroz prostoriju za smještaj elektro ormara omogućen je pristup do platoa na kome je

Q K AR2/ 3 I1/ 2

ENCOS d.o.o. Sarajevo - ELNOS d.o.o. Banja Luka Septembar, 2012.

Kriva donje vode MHE Glavica

5.8. Riblja staza

D C A B Mw,zida =EwHz/3=56.113.35/3=62.66kNm Pa (tla) Pw,d

1000 X^2/2+ 14.815 1341.08 X- 14.815 1341.08 * 940 = 0

Rl=171/3=57.00 kN Muzg,0=0.0649.0^238.0=197.0kNm Rd=90*2/3=114.0 kN

D C A B Mw,zida =EwHz/3=56.113.35/3=62.66kNm Pa (tla) Pw,d

R0l=139.5/3=46.50 kN Muzg,0=0.0649.0^231.0=161.0kNm R0d=90*2/3=93.00 kN