Republika ng Pilipinas

Kagawaran ng Edukasyon
Region IV-A CALABARZON
Dibisyon ng Quezon
Southern Luzon State University
Lucena City

FILIPINO 2: Filipino sa Iba’t ibang larangan

ANG PAGSUKAT NG BISA NG PAGGAMIT NG EXHAUST FAN AT FILTER

SA PAGGAWA NG SMOKELESS STOVE SA PAGBABAWAS
NG CARBON FOOTPRINTS

Isang Konseptong Papel

(Performance Task) - Finals

Mga Mananaliksik:
Alisuag, Jetro P.
Dechavez, Arthur H.

BS-Electronics Engineering

Ika – 30 ng Abril, 2019

 I. Pamagat ng Pananaliksik
“Ang Pagsukat ng Bisa ng paggamit ng Exhaust Fan at Filter sa paggawa ng Smokeless Stove
sa pagbabawas ng Carbon Footprints”

II. Pangunahing Layunin

Nakararami sa mga tao ngayon ang gumagamit ng gas stove dahil ito may madali gamitin at
makuha, ngunit may mga iilan paring mga tao ang nagluluto sa mga de-uling na mga kalan or
paggamit ng kahoy dahil naniniwala sila na ito ay nakakatipid at mura. Ang nasabing paraan ng pag
luluto ay dulot na malaking problema sa kalusugan ng tao at kalikasan dahil sa usok na inilalabas
nito.
Bagamat ang mga negatibong epekto nito ay hindi agad nakikita, ito ay may naidudulot na
mga sakit pagdating sa ating baga at sa mata. Ang mga dilekadong kemikal na usok na inilalabas
nito gaya ng carbon monoxide (CO), Benzene at mga volatile organic gases ay nagduduloot ng mga
sakit sa mata, bato sa baga at nakakasira sa ibang mga bagay.
Ang Carbon Dioxide sa ating atmospera na nilalabas ng pagsusunog ng uling ay isa sa mga
pangunahing dahilan ng global warming at nagdudulot ng matinding epekto sa buong mundo gaya
ng heat stroke, malaria, pagbaba ng naiprorproduce na pagkain, tagtuyot at taggutom.
Sa kabilang banda, ang smokeless stove ay isang uring ng lutuan na nagbabawas ng usok na
inilalabas ng uling at carbon footprints. May iba’t ibang uri ng smokeless stove na may barayti ng
pagbabawas ng usok ngunit, ang pagaaral na ito ay nakapokus lamang sa paggamit ng exhaust fans
at filters sa pagbabawas ng usok na inilalabas nito. Kasama na ang pagsukat ng bisa nito sa pagbuo
ng smokeless stove.
Ang Pangunahin Layunin ng papel na ito na pinamagatang “Pagsukat ng bisa ng paggamit
ng Exhaust Fan at Filter sa paggawa ng Smokeless Stove sa pagbabawas ng Carbon Footprints” ay
tukuyin ang pagkamabisa ng paggamit mga exhaust fans at filters sa pagbabawas ng carbon footprints.
Mahalaga ang paksang ito sapagkat pakay nitong mabawasan ang mga kemikal na nilalabas ng
tradisyonal na mga kalan, upang mangyari ito, gumawa ang mga mananaliksik ng isang “smokeless
stove” para umunlad ang buhay ng mga gagamit nito.

III. Mga Tiyak na Layunin

Layunin ng papel na ito na masagot ang mga sumusunod na katanungan:

1. Gaano kaepektibo ang pagdagdag ng mga exhaust fan at filter sa pagbabawas ng carbon
footprints na nilalabas ng uling?
2. Gaano kalakas ang exhaust fan sa pag-redirect ng usok?
3. Paano makakatulong ang exhaust fan at filters sa paggawa ng smokeless stove bilang isalang
epektibong lutuan?
4. Paano ang stove na ito na makakaiwas o makakabawas ng sakit sa baga ng mga gagamit nito?
5. Ano ang presyong aabutin sa paggawa ng smokeless stove kasama ang exhaust fan at filter?
6. Anong mga bagay na dapat isaalang-alang upang maging epektibo ang paggamit ng exhaust
fan at filter?
7. Ano ang mga negatibong epekto sa pagdagdag ng exhaust fan at filters sa mga de-uling na
kalan?
 IV. Kaunay na Literatura

Banyagang Literatura

Ayon sa mga Indian Census, noong 2001, mahigit 70 porsiyento ng lahat ng mga
kabahayan sa India at 90 porsiyento ng mga mas mahirap na kabahayan sa buong bansa at rural na
lugar ay gumagamit ng tradisyonal na solid fuels. Ang pagsusunog ng solid fuels ay nagreresulta ng
mataas na lebel ng nakakalason na pollutants, isang pangunahing kadahilanan sa peligro para sa
kanser sa baga, at cardiovascular at respiratory disease. Sa maralitang kabahayan sa isang bansa,
kahoy, uling at iba pang solid fuels ay kadalasang sinusunog sa bukas na apoy o mahinang
gumaganang lutuan. Di-kumpletong pagkasunog ay humahantong sa paglabas ng mga maliliit na
partikulo at iba pang mga constituents na ipinakita na nakakasama sa kalusugan ng tao sa
sambahayan na kapaligiran. (K.R. Smith, 2006).

Ang biomass na lutuan na sinuri sa isang setting na kinokontrol ng mga laboratoryo

ng Environmental Protection Agency (EPA) ay sinubukan sa bukas na apoy sa mga tuntunin ng
kakakayahan ng gasolina, kinakailangan na oras sa pakuluan ng tubig at mga usok ng particulate at
carbon monoxide ( CO). Gayunman, ang mga pag-aaral na pagsasanib ng ebalwasyon ng maging
katanggap-tanggap sa lokal na mga user sa pagsusuri ng epekto ng pinabuting lutuan (ICS) paggamit
sa kalidad ng hanging panloob ay kulang. Bukod dito, ang ilang mga pag-aaral ay sinusukat ang
polusyon sa mga kusina ng mga kabahayan pati assessment ng mga maaaring isama ang natuklasang
ito para sa isang bilang ng iba 't ibang gumagawa ng ICS.

Isinasagawa ang isang pag-aaral sa isang sambahayan sa rural Western Kenya upang matukoy kung
araw-araw ng paggamit ng anim na ICS, kung saan sa isang laboratoryo ay nababawasan ang usok
ng hindi bababa sa 50% kumpara sa mga bukas na apoy, ang mga antas ng PM2.5 at CO na may
kaugnayan sa kalahatan ay nabawasan ang panganib sa kalusugan. Hinangad matukoy ng dalawa ang
maging katanggap-tanggap sa mga kalan sa lokal na mga gumagamit pati na rin ang kanilang
pagiging epektibo sa pagbabawas ng mga panloob na konsentrasyon ng mga usok.

Observational studies and one clinical trial have demonstrated that improved-combustion
stoves, improved ventilation, and reduced use of solid fuels would help reduce pneumonia morbidity
and mortality in children. Recently published evidence on the relationships between particulate
matter which are less than 2.5 nanometers (2.5μm) in diameter (PM2.5) exposure and risk of a range
of diseases suggest that reductions in exposure to less than or equal to 35 nanograms per meter cubed
(35μg/m3), intermediate target of annual average set by WHO, are needed to prevent the majority of
attributable cases (York, 2011). Smokeless stoves reduce risks to respiratory health in an
environment of high levels of indoor pollution (Yuri, 2011).
Maging ang isang bukas na apoy ay madalas na 90% na mahusay sa pagbabago ng mga kahoy
bilang enerhiya. Ngunit ang isang maliit na proporsyon, mula 10% hanggang 40%, ng enerhiyang
inilabas ay ginagawang palayok. Ang pagpapabuti ng kahusayan ng pagkasunog hindi agad
nakakatulong sa kalan na gumamit ng mas mababang dami ng fuel. Sa kabilang banda, ang
pagpapabuti ng kahusayan ng paglipat ng init sa palayok ay gumagawa ng malaking kaibhan. Ang
pagpapabuti ng kahusayan ng pagkasunog ay kinakailangan upang mabawasan ang usok at
mapaminsalang emissions na sumira sa kalusugan. Ang pagpapabuti ng kahusayan ng paglipat ng
init ay maaaring makabuluhang bawasan paggamit ng gasolina.
 Ang sunog ay natural na mahusay sa trabaho nito, ngunit ang kaldero ay hindi mabuti sa
pagkuha ng init dahil ito ay hindi magandang heat exchangers. Upang mabawasan ang emissions at
paggamit ng gasolina, ang designer ay trabahong linisin muna ang apoy at pagkatapos ay pilitin ang
mas maraming enerhiya sa mga palayok o kawaling malanday hangga 't maaari.
Maisasagawa kapwa ng mga function na ito sa isang mahusay na engineered cooking kalan. Ito ay
palaging pinakamahusay na kasanayan upang magdagdag ng isang tsimenea sa anumang kahoy ang
pagluluto o pag-init ng kalan.

Maisasagawa kapwa ng mga function na ito sa isang mahusay na kalan. Palaging mahusay
na kasanayan pagdagdag ng isang tsimenea sa anumang kahoy na pangluluto o pag-init. Dagdag pa
riyan, ito ay kanais-nais gamitin ang ganitong pangluto upang protektahan ang mga kalidad ng
hangin sa loob at sa labas ng bahay. Ang tsimenea ang kumukuha ng mga usok at iba pa mula sa
loob ng bahay upang maprotektahan ang pamilya at mabawasan ang exposure sa pollutants at
panganib sa kalusugan.

Maging mas malinis na kalan nang walang isang tsimenea ay gumagawa ng masama sa
katawan na antas ng polusyon ng sa loob. Ang walang mga tsimenea sa loob ay dapat ginagamit sa
labas o sa mga lugar na bukas. Kapag hindi abot-kaya ang pagpapagawa ng tsimenea, ang pagbukas
ng mga bintana, o paggawa ng mga vent sa ilalim ng bubong ay mga paraan upang mabawasan ang
mga antas ng polusyon na nakakapinsala.

Ang paggamit ng isang mas malinis na kalan ay nakakatulong din sa bagay na ito subalit,
kung maaari, lahat ng mga kalan na tradisyonal ay dapat laging maging karapat-dapat na isang
gumaganang tsimenea! Paano natin madidisenyo ang isang kalan na nagpapabuti sa bukas na kalan?

“There are many advantages of the three-stone fire when compared to some stoves. No energy
is absorbed into the mass of a stove body. High-mass stoves can absorb energy that could have gone
into the pot. The three stone fire can boil water fairly quickly. Fire hits the bottom and sometimes
the sides of the pot, exposing a lot of the pot to the hot gases. Sticks can be fed in at the appropriate
rate as the tips burn, assisting complete combustion. A hot open fire can burn relatively cleanly.
Every stove suffers because it has some mass that absorbs heat. But an improved stove can still
achieve better combustion and fuel efficiency than an open fire” (Bryden et al, 2012).

Upang harapin ang mga masamang epekto ng usok sa tahanan, isang filter ay maaaring
gamitin bilang isang paraan sa bitag ng mga VOCs (salawahan organic compounds) – karaniwang
isang activated carbon filter – at aHEPA (High Effeiciency Particulate Air) filter upang harapin ang
mga particulates sa usok (Priest, 2015) . Ang particulate na air filter ay isang device na binubuo ng
mahiblang materyal na tinatanggal ang mga solidong particulates tulad ng alikabok, polen, amag at
bakterya mula sa hangin. Ang mga filter na naglalaman ng isang sumisipsip o katalista gaya ng uling
(carbon) (Air Filter, 2017)

Lokal na Literatura

Ang Bingka Oven ay gumagana sa hanay ng pagluluto ng temperatura (325 deg. F - 500 deg
F) at maaaring lutuin kapwa ang bingka at torta breads (mayroon o walang pasta). Si Rebecca ay
inaasam na gagana din ito para sa isang malawak na iba't-ibang pang lutong kalakal.
Ipinakita nila ang oven sa mga lokal na mga magulang, guro, mga opisyal ng pamahalaan, at iba pa.
Umabot rin sa mga taong nagtatrabaho sa mga liblib na komunidad sa kabundukan. Ang unang
komersyal na produksyon ay tinatarget ang mga panadero na inihahanda ang bingka at torta sa mas
karaniwang at mga hornohan na lutuan at inaasahan ang mas bagong kalan ay magbibigay sa mga
panadero nang kakayahan na gumawa ng mataas na kalidad ng mga kalakal sa mas mababang gastos
at pinabuting kalusugan (Vermeer, 2014).

Isang rice husk gasifier stove ang naiimbento sa pamamagitan ng Pilipinong imbentor na si
Mr. Alex Belonio, na ganap ang isang rice husk na kalan na gumagawa ng asul na apoy. Ang proseso
ng gasification para sa pagluluto ay gumagamit ng mga volatile gases na inilalabas ng pagsunog ng
mga kahoy, gayong pag-iwas sa direktang pagkasunog sa kahoy upang mag-gasify. .

The volatile gases is then directed to a gas wick where a complete combustion takes place.
Ang imbensiyon ni Mr. Belonio ay talagang kailangan sa panahong ito lalo na sa mga pagtaas ng
presyo ng LPG. Ang mga kahoy, karbon at rice husk ay relatibong mas mura kaysa sa fuel na
nagmula mula sa langis at ang imbensyon na ito ay makatutulong nang malaki upang pangasiwaan
ang masikip na badyet ng mga tao. (Conception, 2011).

Ang Rice husk biomass wastes ay masaganang tira pagkatapos ng pag-aani ng bawat pananim
ay matatagpuan bilang kumpol ng nasa likod ng kiskisan ng bigas kung saan sila ay isinalansan para
sa pagtatapon o ang ilan ay itinapon at sinunog. Kung ang basura ay maaaring maging gasolina para
sa pagluluto, maraming mga kabahayan ang makikinabang dito, at mas maraming pera para sa bansa
ay makakamtan. Dahil sa mga kadahilanang ito, ang mga Belonio Rice Husk Gas stove, isang gasifier
na kalan na gumagamit ng rice husk para sa gasolina, ay imbento ni Alexis Belonio, isang Filipino
engineer sa agrikultura.

Gayunman, may mga lutuan na ginagamit ng ipa ng palay sa Pilipinas, Isa na ang “Sipag
kalan” na binuo sa Aga Milagroso ng Malolos, Bulacan. Pero hindi tulad ng iba na direkta sumunog
ang mga ipa, ang imbensiyon ni Belonio ay pronoprocesso muna ang mga nasunog na ipa sa gas na
magbigay ng isang mas malinis na ningas.

Ang rice husk gas stove ay nagdudulot ng malaking katipiran sa fuel. Ito ay isang mahusay
na kapalit para sa mga LPG na kalan. Ayon sa kay Belonio, ang isang tonelada ng ipa ng palay na
malayang magagamit sa kanayunan, ay maaaring palitan ang11-kilong tangke ng LPG. Ito ay mabuti
na kapaligiran. Ito ay makakatulong upang mabawasan ang problema sa pagtatapon sa rice husk na
nag-aambag ng malaki sa polusyon sa kapaligiran, lalo na ang pagsusunog nito sa mga tabing kalsada
at ang paglalaglag ng pareho sa mga pampang ng ilog. Ito ay magbibigay ng trabaho at kita para sa
mga Pilipino sa produksyon at marketing ng kalan, at kahit sa pagbebenta ng rice husk gasolina sa
hinaharap (Belonio Rice Husk Gas Stove‖, 2016)

V. Kaugnay na Pananaliksik

Banyagang Pananaliksik

Ang paggamit ng LPG sa kalan ay karaniwang ginagamit sa pagluluto at paginit ng pagkain

sa mga rural na lugar. Halos kalahati ng populasyon ng mundo, tinatayang nasa 3 bilyong katao, ang
gumagamit ng solid fuels gaya ng uling, kahoy, dumi ng hayop at mga tira ng mga panim. Sa mga
taong gumagamit ng kalan sa loob, ang mga mahihirap na pamilya na naninirahan sa mga rural ares
ang madalas gumagamit ng mga solid fuel, kung saan nagpapatuloy ito na umaabot ng 90% ng mga
bahay-bahay.

Madalas ang mga solid fuels ang nagiging dahilan ng polusyon sa loob ng kabahayan na
ginagamit sa mga tradisyonal na kalan. Naglalaman ng libo-libong substances ang usok ng solid fuel,
na kung saan nagiging dilekado sa kalusugan ng tao. Pamilyar sa mga solid fuel ang carbon monoxide
(CO);small particulate matter; nitrous oxide; sulfur oxide na naglalaman ng formaldehyde, benzene
at 1,3-butadiene; at polycyclic aromatic compounds, such as benzo-a-pyrene, na sinasabing may
epekto sa kalusugan mabilisan man o pang matagalan.

Ang Pagluluto sa mga tradisyonal na kalan o mga de-uling na kalan ay nagdudulot ng pagtaas
ng sakit sa katawan na dulot ng usok, particular sa baga at sa mata, maging sakit sa bagong panganak.
Ang mga sakit na kaugnay sa pagluluto gamit ang mga biomass sa mga tradisyonal na kalan ay
nakakaapekto sa mga kababaihan at sa mga bata. (“Cook Stove”, 2017).

Ang gamit ng biomass fuel sa pagluluto sa tradisyonal na lutuan ay nagpapakita ng

negatibong epekto sa kalusugan sa baga sa mga komunidad ng mga umuunlad na bansa. Ang
polusyon sa loob ay inaapektuhan particular ang mga kababaihan at kabataan, na kasali sa mga
gawain sa kusina. Ang epekto ng smokeless stove sa polusyon ay naka dokumento, sa kabila nito
may mga ilang pagaaral na nagpapakita ng epekto ng improved na mga disenyo ng mga kalan sa
kalusuagan sa baga ng mga miyembro ng komunidad. (W.P. Rennert, 2014). ―The smaller the
particulate matter is, the deeper it can travel into your lungs, and the more damage it can do,‖ (Niall
Robinson, 2012).

“A growing body of evidence suggests a link between household air pollution and poor health
outcomes in developing countries” Mahigit kumulang 3 bilyong katao sa buong mundo ang umaasa
sa solid fuels (wood, animal dung, crop wastes, and charcoal) bilang pangunahing pang-gatong sa
pagluluto, at sa maraming kaso ito ay ginagamit sa mga tradisyonal na kalan. Ang resulta ng air
polusyon sa loob ng bahay galing sa mga biomass fuel ay potentially modifiable risk factor para sa
childhood acute lower respiratory infections (ALRI).

Observational studies and one clinical trial have demonstrated that improved-combustion
stoves, improved ventilation, and reduced use of solid fuels would help reduce pneumonia morbidity
and mortality in children.[ Recently published evidence on the relationships between particulate
matter <2.5μm in diameter (PM2.5) exposure and risk of a range of diseases suggest that reductions
in exposure to ≤ 35μg/m3, intermediate target of annual average set by WHO, are needed to prevent
the majority of attributable cases.

Ang Domestic na smoke polusyon ay nakita bilang isang mahalagang bagay na kaugnay sa
chronic bronchitis at ubo, parehas batas sa pagaaral at mga respiratory function tests (Pandey, 1984
Pandey et al., 1985, 1988). Maaari itong maging isa mahalagang bagay sa paglabas ng acute
respiratory infection (ARI) na nagdudulot ng infant and childhood mortality (Pandey et al., 1989).
Sa rural Nepal, kadalasang kahoy, dumi ng hayop at mga tirang pananim nag ginagamit bilang pang-
gatong sa pagluluto. Ito ay madalas sinisindihan sa loob ng bahay kung saan ang usok nito ay nasa
loob lamang ng bahay. May ilang mga bahay noon na gumagamit ng chimney upang lagusan ng usok
palabas ng bahay.
 Kamakailan lamang ay may ginagawang pagsasaayos ng technolohiya ng mga smokeless
stoves na may mga flues. Ipinagkumpara ng pag-aaral ng Nepal at India kung usok na inilalabas ng
tradisyonal na mga kalan at smokeless stoves sa kanilang komunidad. (Reid et al., 1986; Smith, 1987;
Ramakrishna et al., l989)

Mahalaga na maunawaan kung paano nakakaapekto ang ventilation sa paglaganap ng usok o

iba pa mang contaminant sa isang saradong lugar (Williams, 2013). Smoke vents ay madalas
ikinakabit sa mga gusali bilang active fire protection measure. May mga butas sa mga bubong na
nakakatulong sa pag ventilate ng init at usap na inilalabas ng building sa paraan ng buoyancy, na
tinatawag din “gravity vents”. Magagamit ang mga exhaust fans sa kalagayan ng paggawa ng
smokeless stove para i-vent palabas ang usok. (Turner, 2011)

Ang Ventillation systems ay magagamit para ma-redirect ang usok (Ventilation, 2017). Sa
paggamit ng exhaust fans sa ventilation systems, mas mabalis at epektibo ang pag redirect ng usok.
Ang ganitong uri ng ventilation ay epektibo sa pagbabawas ng usok mula sa mga gusali, pati na rin
sa mga makina at sa mga kalan (K.A. Parker, 2017).

Lokal na Pananaliksik

ABUCAY, Bataan: Isang agricultural engineer sa Bataan ang naghahanap ng komersyalisasyon ng

kanyang imbensyon, isang biomass-cooking stove na nakakuha ng pagkakilala mula sa United
Nations Global Alliance para sa Clean Cook Stoves.

Engr. Jonathan Lacayanga, 42 taong gulang, pinuno ng Research Division ng sangay ng

Bataan Polytechnic State University, na hinimok ang kanyang paaralan na isantabi ang mga pondo
para sa komersyalisasyon ng kanyang vertical-fed stove. Sa pamamagitan ng komersyalisasyon,
inaasahan niyang makukuha ang carbon trading para sa ang kanyang imbensyon na hindi naglalabas
ng sobrang usok kapag nagluluto, hindi katulad ng iba pang mga stoves na gumagamit ng biomass.
Sinabi niya na kung maraming gumamit nito, maaari nilang ilagay sa merkado at makakuha ng
kabayaran para sa pagbawas ng mga emisyon”

“Ito ang tanging may vertical fuel na kapag ang apoy ay patuloy na nagliliyab, walang usok
at di na kailangang patuloy na paypayan o ihipan ” sabi ng university instructor“ Maraming mga
lutuan na may prinsipyo ng'top lid, up draft 'ngunit ang amin ay mayroong' bottom lid, down draft
'dahil ang kasalukuyang hangin ay dumadaloy pababa,” sinabi ng engineer. Ang Lacayanga ay
nagtuturo at gumagawa ng mga pananaliksik sa sangay ng BPSU malapit sa isang komunidad ng
Aeta sa may Abucay, Bataan na dating Bataan National Agriculture School.-“Nakumpleto na namin
ang aming pananaliksik at pinagsasama namin ang aming mga natuklasan,” sinabi niya.

Ang trabaho sa kalan ay nagsimula noong 2004. Kinilala ito noong 2012 ng alyansa ng UN,
para sa pagiging miyembro ng BPSU dito. Sinabi ni Lacayanga na ang UN ay guamgawan ng paraan
upang ipamahagi ang milyun-milyong mahusay na mga panlutong kalan sa biomass-dependents sa
mundo. Napag-aralan sa isang pag-aaral ng World Health Organization na sa mga bansa na
gumagamit ng biomass-fed stoves ang ika-apat na dahilan ng mortality ay ang usok mula sa hindi
sapat na mga stoves na gumagawa ng panloob na polusyon sa hangin, sinabi ni Lacayanga na 86
porsiyento ng mga kabahayan sa Pilipinas ay gumagamit ng mga stoves na sng kahoy ang
panluto,bunot at iba pang mga materyales sa biomass.
 Sinabi ni Lacayanga na ang kanyang imbemsiyon ay nasa ilalim ng Intellectual Property
Rights of the Philippines. Sinabi niya na ipinakita niya ang kanyang biomass cookstove sa Cambodia
at inimbitahan din siya sa China. Maraming mga non-government organization sa Africa na nais
mailipat ang teknolohiya sa kanila.

Ngunit sinabi ng engineer na gusto niya ang tao sa ating bansa ang makinabang ng kanyang
imbensyon. -Ako ay handa na turuan sila kung paano ito gawin. Gusto ko lang makilala bilang
imbentor nito. "Si Zorille Villaflores, staff assistant ni Lacayanga, at may bahay na si Maribel Ecalla
ay pinakita kung paano gumagana ang lutaan. –“Ito ay mas matipid kaysa sa iba pang mga kalan lalo
na ito ay gumagamit ng liquefied petroleum gas. Kumolekta ka lamang ng maliliit na piraso ng kahoy
at maaari ka ng magluto”. sinabi nila.

May tatlong modelo ng kalan ng biomass na naimbento ni Lacayanga, ang una niyang ginawa
ay ang plain galvanized iron sheets na nagkakahalaga ng P1,200, na binubuo ng kongkreto na
pagbebenta sa P900 -P1,000 at ang ikatlo ay pinagsamang clay at plain GI sheet sa P550 bawat isa
( -Market para sa Biomass Stove‖, 2014).

Ang sistema ay gumagamit ng parehong hurno sa ibaba, at dalawang magkakaibang mga

takip, isa para sa kahoy at isa para sa uling. Ang parehong ovens ay maaaring mmagluto ng mataas
na kalidad ng bibingka rice cakes, ngunit may dalawang magkaibang mga antas ng

Partikular na emisyon. Gayunpaman, ang parehong mga hurno ay mas malinis sa kalan ng
hornohan na nais palitan ng Eco-Kalan.

VI. Paglalarawan sa Metodolohiya ng Pananaliksik

Disenyo

Ang Pananaliksik na ito ay isang “exploratory type” na naglalayang matuklasan ang paggamit
ng exhaust fan at filters sa paggawa ng smokeless stoves at paano ito nakakaapekto sa dami ng usok
na nilalabas ng kalan. Ang pananaliksik na ito ay naglalayong pagaralan ang konsepto, alamin ang
mga bagay na nakakapekto at hindi direktang alamin ang solusyon sa problema.

Lokal ng pagaaral

Ang Pagaaral ay gagawin sa lugar ng Lucena City. Pinili ng mga mananaliksik ang lokasyon
na ito dahil ito ang pinakamalapit at pinakamaayos para sa mga mananaliksik na makuha ang tama
and eksaktong datos mula sa mga sasagot.

Instrumento

Isinagawa ang pagaaral na ito sa pamamagitan ng paggamit ng “semi- structured” na

pakikipanayam upang mas masagot ng maayos ng mga sasagot ang mga katanungan ng itatanong.
Ito ay nilalaman ng tatlong “open-ended” na katanungan, na mas magpapadali sa mga sasagot na
magbigay ng kanilang mga opinion tungkol paggamit ng de-uling na kalan, epekto nito at mga aspeto.
Naniniwala ang mga mananaliksik na sa paraang ito ay mas madaling makakakuha ng mga mga
tamang datos na sasagot sa mga katanungin na tungkol problema.
Respondente

Dahil ang pananaliksik na ito ay nangangailangan ng mga datos hinggil sa mga epekto ng
smokeless stove, ang mga mananaliksik ay mangolekta ng isang sample ng mga respondents mula
sa parehong mga rural na lugar at mas maunlad lugar sa Lucena City kung iisipin na nila gamitin o
naranasan na gumagamit ng tradisyunal na pagluluto/uling kalan. Kahit ang mga eksperto na may
sapat na kaalaman hinggil sa mga mekanika at gawain ng mga tagahanga ng tambutso, filter, o
smokeless stove ay gumawa ng mas angkop na respondente, karamihan sa mga taong ito ay mahirap
upang mahanap sa mga Lunan ng pag-aaral o hindi matatagpuan doon sa lahat . Napili ng mga
mananaliksik na manirahan sa nabanggit na respondents, dahil sila ay mas madaling maabot ngunit
ay din ng sapat na pinagmumulan ng impormasyon na kinakailangan bilang ang pananaliksik na ito
ay lamang pagtuklas.

VII. Paglalarawan ng Time Frame

ABRIL 2019
8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Pagpili ng Paksa
Pagsasaliksik sa mga kaugnay na
literature at pananaliksik
Pagtukoy sa layunin at tiyak na
layunin
Paggawa ng akmang metodong
gagamitin
Pagsusuri sa badyet o suportang
pinansyal na nagamit
Pagtatala ng mga sanggunian
Pagsusuri sa posibleng resulta ng
pananaliksik
Pag-aayos ng manuskrito
Paglilimbag
Pagsusumite

19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Pagpili ng Paksa
Pagsasaliksik sa mga kaugnay
na literature at pananaliksik
Pagtukoy sa layunin at tiyak na
layunin
Paggawa ng akmang metodong
gagamitin
 Pagsusuri sa badyet o
suportang pinansyal na
nagamit
Pagtatala ng mga sanggunian
Pagsusuri sa posibleng resulta
ng pananaliksik
Pag-aayos ng manuskrito
Paglilimbag
Pagsusumite

Makikita sa talahanayan sa itaas kung gaano katagal ang ginamit na oras paggawa ng konseptong
paperl ni ito. Mula sa pagpili ng magiging paksa noong Abril 6, 2019 hanggang sa paglilimbag nito
noon Abril 28, 2019. Tumatakbo ng ganito katagal ang paggawa ng pag-aaral sapagkat mataimtim
na pinaplanuha at isinagawa ng mga mananaliksik ang kanilang pag-aaral.

VIII. Mga Inaasahang Resulta / Outcome (Hypothesis)

Inaasahan ng mga mananaliksik na ang paggamit ng exhaust fan at filters sa paggawa ng smokeless
stove ay magiging epektibo sa pagbabawas ng mga masamang usok na nilalabas ng stove. Bilang
karagdagan, sa paraan ng ventilation at filtration ay makakatulong rin sa pagbabawas ng panganib
na dala ng usok ng stove na ito. Ang paggamit ng smokeless stove ay mura o kaya bilhin ng tao at
gawa sa mga madaling makuhang mga materyales.

IX. Badyet o Suportang Pinansyal

Alinsunod sa paggawa ng pananaliksik na ito ay may kaukulang badyet o suportang pinansyal

ang nagamit na makikitang nakatala sa talahanayan sa ibaba.

Mga Pinagkagastusan Kabuuang Halaga

Internet connection at kuryente na ginamit sa
P1000
pananaliksik
Pagpapaprint ng mga konseptong papel at talatanungan
P20
para sa surbey

Makikita sa talahanayan sa itaas na wala masyadong pinagkagatusang materyales ang mga

mananaliksik dahil ito gumamit lamang ng deskriptibong surbey na pananaliksik lamang ay hindi
kinakailangang bumuo ng isang produkto.

X. Mga Sanggunian

Priest J. (2015). How to Stop Cigarette Smoke From Coming Into Your House. Retrieved from
http://housecraft.ca/how-to-stop-cigarette-smoke-from-coming-into-your-house/
Chandrashekar, N. (2014). Smoke Inhalation treatment. Retrieved
f r o m https://www.webmd.com/lung/smoke_inhalation_treatment_firstaid.htm#1
Demirbas, A. (2015). Combustion Characteristics of Different Biomass Fuels
https://www.infona.pl/resource/bwmeta1.element.elsevier-e806a270-c3f4-398d-927d-
a3a296c980e9
Cain, K. (2012, June 29). The Negative effects of traditional cook stoves on the environment.
Social Media Today RSS. Retrieved from http://healthycooking.com
Potter, I. (2013). The Common Parts of a Stove. Retrieved from
https://academic.oup.com/jpubhealth/article/37/3/455/2362731
Cassidy, L. (2013). Cooking Stoves: Indoor Air Pollution and Respiratory Health India.
Retrieved from https://www.povertyactionlab.org/evaluation/cooking-stoves-indoor-air-
pollution-and-respiratory-health-india
Howell P. (2012). Harmful Particles Present in Smoke. Retrieved from
http://www.fao.org/docrep/009/a0789e/a0789e09.htm
Sanders. (2016). Biomass Stoves in Africa. Retrieved from
https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2109207
Trevolli, N. (2017). The Smokeless Stove. Retrieved from http://scienceline.org/2012/05/the-
smokeless-stove/
Winterland, P. (2016). Three Types of Air Filters. Retrieved from
https://www.facilitiesnet.com/iaq/article/The-Three-Types-of-Air-Filters-Facility-
Management-IAQ-Feature--11235