Republic of the Philippines

Mindanao State University-Iligan Institute of Technology

SCHOOL OF GRADUATE STUDIES
Andres Bonifacio Avenue, Tibanga, Iligan City
___________________________________________________________
JENELIN S. ENERO PHDFIL1
FIL 315 Literaturang Pambayan Marso 24, 2019

PAGSUSURI NG KATUTUBONG SAYAW

INTRODUKSIYON
Kagaya rin ng iba't ibang wikang matatagpuan sa Pilipinas, ang katutubong sayaw
ng bansa ay makikita sa makukulay, sari-sari at nakaaanyayang indak at tugtugin na
makikita sa halos lahat ng rehiyon ng bansa. Maraming impluwensiyang nagmula sa mga
katutubong Ifugao, mga dayuhang Indones, Kastila at Hapon ang makikita sa mga sayaw na
gaya ng "Ragragsakan", "La Jota Moncadena", "Tinikling", "Singkil", "Binasuan", "Pandanggo
sa Ilaw", "Subli", "Sakuting", "Regatones" at "Binasuan" ang patuloy na nagbibigay aliw at
bighani maging sa mga turista at mga kapwa Pilipino. Pinakikita rin sa pamamagitan ng
katutubong sayaw ng Pilipinas ang maalab na damdamin, pag-ibig, kasiyahan, kabuuan ng
loob, pagkakaisa at pagkakaiba na hudyat ng isang bansang binubuo ng 7,641 isla. Ilang
piling manananghal ang patuloy na bumubuhay sa mga katutubong sayaw ng bansa ang
kilala rin sa iba't ibang sulok ng mundo. Ang Bayanihan Dance Troupe at Ramon Obusan
Folkloric Group ay ilan lamang sa grupo ng mga Pilipinong pinag-aaralan ang bawat
hakbang at mahusay na nagdudokumento ng mga sayaw na matatagpuan sa buong
kapuluan.

KASAYSAYAN NG BONOK-BONOK
Ang isa sa mga pinakalumang at umiiral na mga tribo sa Pilipinas ay ang Mamanwas,
na halos magkapareho sa mga Negrito sa pisikal na profile. Bagama't sapilitang manirahan
sa hinter islands dahil sa pagdating ng pag-unlad, gayunpaman, ginagawa pa rin nila ang
kanilang mga kaugalian at tradisyon. Kabilang sa mga ito ang pananampalataya tungkol sa
"KAHIMUNAN", isang tribal festivity, kung saan ang musika at matikas sayawan ay tipikal na
katangian. Nagsasayaw sila at nagsasayaw kasama ang kanilang mga dancer ng bonok-
bonok, tulad ng: ang gimbar (drum), ang gong at kawayan na tinatawag na "kalatong" at
"katik". Isang "baylan" o pari ang namumuno sa pagdiriwang bilang isang pagkilala sa
kanilang Diyos, "MAGBABAYA" at mga ninuno para sa mabuting kalusugan at masaganang
mga intercession ng ani. Sa panahon ng "kagayakan" o kasalan ng minamana, ang mga
ligaw na baboy, manok at iba't ibang bunga ay inaalok sa mga ninuno. Ang sayaw ng
pasasalamat na tinatawag na "BONOK-BONOK" ay iniharap ng iba't ibang chieftains at
babaeyons. Ang kaligayahan at pagkakaibigan ay ipinahayag sa pamamagitan ng pagsayaw,
pagsisi at pagkanta. Pinapalitan nila ang mga bandana ng "BANAY" bilang mga palatandaan
ng mabuting kalooban, kayamanan at pagpapala para sa buong baryo ng tribo.
Samakatuwid, ang Bonok-Bonok ay isang ritwal na sayaw na nagmula sa mga maagang
settlers na ito. Ang ritmo ay karaniwang nagsisimula sa isang mabagal na matalo at unti-
unting nakakakuha ng mas mabilis, na nagiging sanhi ng mga mananayaw upang gumana

1
sa tulin ng musika. Ang pagdaragdag sa atraksyon ng sayaw ay ang makulay na mga
costume, na kinabibilangan ng beaded headdresses o tubaw, bracelets at anklets ng mga
kababaihan. Ang seremonyal na damit ng mga kalalakihan at kababaihan ay masalimuot din
sa disenyo, at iba't ibang kulay. Ang ritwal ng sayaw ay dinala sa mga henerasyon at
ginagawa pa rin ngayon. Kaugnay sa Patron Saint San Nicolas de Tolentino, ang mga tao ay
nakapagtibay na ng "Bonok-bonok Maradjaw Karadjaw" Festival na kung saan ay
sumasalamin sa rich cultural heritage ng Surigao. Itinanghal sa patron ng lungsod, San
Nicolas de Tolentino, ang bantog na pagdiriwang ng Mardi Gras na ito ay nagtatampok ng
mga partido sa kalye at tradisyonal na ritwal ng sayaw ng sayaw. Ang pang-araw-araw na
kapistahan ay magaganap sa lugar sa palibot ng Provincial Sports Complex kung saan ay
isang magandang lugar upang makita ang maraming iba't ibang mga mananayaw na
gumanap. Ang malalim na tradisyonal na kaganapan ay isang paraan ng pagtatanong sa
mga diyos para sa mahusay na kalusugan at masaganang ani.
Isang araw na pagdiriwang na nagpapakita ng taunang pagdiriwang ng pista ng
lungsod. Ang pangunahing tampok ay ang Bonok-bonok, isang etniko Mamanua (IPES)
sayaw na ginaganap ng mga natives sa panahon ng salamat pagbibigay, pagsamba at kasal
seremonya.
Ang pagpapakilala sa pagdiriwang ng Maradjao-Karajao Festival ay ang Bulawanon
Barangay "Bulawanon" ay nangangahulugang pagandahin. Bago ang panunungkulan ng
Bonok-bonok, ang preliminary contest sa pagitan ng 22 barangays ng Surigao City at 9 na
mga coastal barangays ay patuloy na nagpapakita ng isang buwanang kasalan na
nagpapatuloy sa sambahayan ng bawat pamilya ng Surigao City.
Ang iba pang mga gawain ay ang pagsasayaw sa kalye na lumahok sa iba't ibang
mga grupo ng pribadong pamahalaan na gumagamit ng malikhaing kasuotan, malaking mga
kamay at nakaaaliw na pag-awit "Viva Señor San Nicolas! Viva Maradjao Karajao!".
Ang potensyal ng turismo sa tabi, ang Surigao ay mas mahalaga sa tahanan sa isa sa
pinaka makukulay na tribo ng bansa, ang Mamanwas. Kilala sa kanilang mga creative
pattern, tanso alahas at katutubong crafts, pinupuno ng Mamanwas ang mga lansangan sa
pagsasayaw sa Bonok Bonok Maradjao Karadjao festival noong Setyembre 9. Ipinagdiriwang
sa okasyon ng San Nicolas de Tolentino, ang Bonok Bonok ay nagpapakita ng pasasalamat
ng mga katutubong sa kanilang animistic gods para sa isang masaganang ani at mabuting
kalusugan.
Ang isang koleksyon ng mga antigong arkeolohikal na mga paghuhukay tulad ng
mga garapon ng lungga ng mga libing at antigong mga kagamitan sa kusina ng Tsino na
natuklasan sa Panhutungan, Placer ay nasa pampublikong pagpapakita sa Surigaonon
Heritage Mini-Museum na matatagpuan sa Boulevard sa Surigao City.