1

Οδυσσέας Γκιλής
Επιμέλεια

Ιλλυρία
Αλβανία-Αλβανοί
Δυρράχιον-
Επίδαμνος
Αποσπάσματα από αρχαία κείμενα

Θεσσαλονίκη 2019
2
 3

Περιεχόμενα

Βικιπαίδεια. Το όνομα Αλβανία από τη μεσαιωνική ελληνική λέξη Αλβανός... ...................... 3

Αρχαιότητα ........................................................................................................................ 4
Ρωμαϊκή κυριαρχία και Μεσαίωνας ................................................................................. 4
Χρονολογική ταξινόμηση .......................................................................................................... 5
Αποσπάσματα από αρχαία κείμενα ........................................................................................ 16
Δυρράχιον. Αποσπάσματα από αρχαία κείμενα .................................................................. 246
Επίδαμνος. Αποσπάσματα από αρχαία κείμενα .................................................................. 407
Ιλλυρία. Αποσπάσματα από αρχαία κείμενα. ...................................................................... 537
Σκενδέρης .............................................................................................................................. 600
Αυλώνα .................................................................................................................................. 611
Αποσπάσματα από βιβλία για Ιλλυρία ................................................................................. 615
Αποσπάσματα από Βιβλία για Επίδαμνος ............................................................................ 627
Αποσπάσματα για Απολλωνία ............................................................................................. 634
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟΝ .......................................................................................................................... 634

Βικιπαίδεια. Το όνομα Αλβανία από τη μεσαιωνική ελληνική λέξη

Αλβανός...

Προσοχή. Η αρχαία Αλβανία του Καυκάσου βρίσκεται στο

νοτιοανατολικό τμήμα της ... Βαχ Β΄ της Αλβανίας, ενώ ο Μ. Λ. Σομόν
αναφέρει ότι προϋπήρχε ως αρμενική πόλη.

Βικιπαίδεια. Το όνομα Αλβανία από τη μεσαιωνική ελληνική λέξη

Αλβανός (Αλβανών, Αλβανόπολις), φέρεται να υποδεικνύεται, για πρώτη
φορά, από τον Πτολεμαίο τον Γεωγράφο-2ος μ. Χ. Αιώνας, βλέπε
παρακάτω σχετικά αποσπάσματα- - (Γεωγραφικά, 3, 12, 20) και αφορά
κάποια αντίστοιχη φυλή της περιοχής. Παρόλα αυτά, οι πρώτες πηγές που
αναφέρονται με βεβαιότητα στο συγκεκριμένο Βαλκανικό λαό βρίσκονται
σε ανώνυμο Βουλγαρικό γραπτό του 11ου αιώνα και στο έργο του Μιχαήλ
Ατταλειάτη. Οι Βυζαντινοί συγγραφείς ονομάζουν τη σημερινή χώρα
Αλβανία και τους κατοίκους Αλβανούς και Αρβανίτες από τον 11ο αιώνα.
Εκτός όμως της ονομασίας αυτής ιστορικά υπάρχουν κι άλλες: Οι ίδιοι οι
Αλβανοί ονομάζουν τους εαυτούς τους Σκιπτάρ και τη χώρα τους Σκιπερία,
δηλαδή χώρα των αετών.Οι Τούρκοι τους ονομάζουν Αρναούτ...
 4

Αρχαιότητα
Οι αρχαίοι κάτοικοι του μεγαλύτερου μέρους της περιοχής που καλύπτει
σήμερα η Αλβανία (και του μεγαλύτερου μέρους της πρώην
Γιουγκοσλαβίας) ήταν οι Ιλλυριοί. Τα αρχαιολογικά ευρήματα
συγκεντρωμένα στις παράκτιες περιοχές δεν αποδίδουν έως τώρα σαφή
εικόνα του πολιτισμού αυτών των ανθρώπων. Η επικρατέστερη άποψη των
ιστορικών είναι ότι οι σύγχρονοι Αλβανοί προέρχονται από τους γηγενείς
αρχαίους Ιλλυριούς, και από άλλους αρχαίους βαλκανικούς λαούς
(Θράκες και Δάκες).
Στην ευρύτερη περιοχή η παρουσία των Ιλλυριών ανιχνεύεται στο
σχηματισμό πολιτικής δομής κατά τον 7ο και 6ο αιώνα π.Χ.. Οι Ιλλυριοί
πάντως σχημάτισαν βασίλεια γύρω από πολέμαρχους που αντιμάχονταν
μεταξύ τους στο μεγαλύτερο τμήμα της ιστορίας τους (δεν υπήρχε ενότητα
των ιλλυρικών φυλών). Κατά την αρχαιότητα, είχαν αναπτύξει σχέσεις με
τους Έλληνες. Κατά περιόδους, είχαν συγκρούσεις με ελληνικές φυλές,
κατά των Χαόνων και των Μολοσσών στην Ήπειρο και κατά του
Μακεδονικού βασιλείου, μα και κατά την ίδρυση ελληνικών αποικιών σε
μέρη που κατοικούσαν Ιλλυριοί (Επίδαμνος, Απολλωνία).
Ρωμαϊκή κυριαρχία και Μεσαίωνας
Κατακτημένη από τη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, η Ιλλυρία οργανώθηκε ως
ρωμαϊκή επαρχία με το όνομα Illyricum (Ιλλυρικόν), η οποία διαιρέθηκε
αργότερα στις επαρχίες της Δαλματίας και της Παννονίας. Οι γαίες που
συνιστούν τη σύγχρονη Αλβανία περιλαμβάνονταν στη Δαλματία.
Αργότερα, στο Ιλλυρικόν θα περιληφθεί μεγάλο μέρος της βαλκανικής
χερσονήσου, συμπεριλαμβανόμενης της Ελλάδας, καθώς ο ελληνικός
πολιτισμός που επικρατούσε την εποχή εκείνη στην ευρύτερη περιοχή,
είναι φανερός και αποδίδεται στα ελληνικά ονόματά τους.
Η σημερινή Αλβανία παρέμεινε υπό Ρωμαϊκή και στη συνέχεια Βυζαντινή
κυριαρχία, μέχρις ότου άρχισαν να την κατακλύζουν οι Σλάβοι από το 548
και μετά και καταλήφθηκε από τη Βουλγαρική Αυτοκρατορία τον 9ο
αιώνα. Μετά την εξασθένηση της Βυζαντινής και της Βουλγαρικής
Αυτοκρατορίας στα μέσα και στα τέλη του 13ου αιώνα, μερικά από τα
εδάφη της σημερινής Αλβανίας καταλήφθηκαν από το Σερβικό
Πριγκιπάτο. Γενικά οι επιδρομείς κατέστρεφαν ή εξασθενούσαν τα
Ρωμαϊκά και Βυζαντινά πολιτιστικά κέντρα στην περιοχή της μελλοντικής
Αλβανίας.
Ο εδαφικός πυρήνας του Αλβανικού κράτους σχηματίστηκε το Μεσαίωνα
ως Πριγκιπάτο του Αρβάνου (Αλβανικά: Αρμπέρ) και Βασίλειο της
 5

Αλβανίας. Το Πριγκιπάτο του Αρβάνου ήταν το πρώτο Αλβανικό κράτος

κατά το Μεσαίωνα και ιδρύθηκε από τον άρχοντα Πρόγονο στην περιοχή
της Κρούγιας γύρω στα 1190. Τον ιδρυτή Πρόγονο διαδέχθηκαν οι γιοί
του Τζην και Δημήτριος, με το δεύτερο το βασίλειο να φτάνει στο ανώτερο
σημείο του. Μετά το θάνατο του Δημήτριου, τελευταίου της οικογένειας
των Προγόνων, το πριγκιπάτο περιήλθε στον Έλληνα Γρηγόριο Καμονά
και στη συνέχεια στον Αλβανό γαμπρό του Γουλαμό, για να διαλυθεί
τελικά το 1255. Από ορισμένους ιστορικούς θεωρείται ότι το Πριγκιπάτο
του Αρβάνου ήταν το πρώτο δείγμα «Αλβανικού κράτους» και ότι
διατήρησε ημιαυτόνομο καθεστώς ως το δυτικό άκρο μιας αυτοκρατορίας
(υπό τους Δούκες της Ηπείρου ή τους Λασκαρίδες της Νίκαιας).

Χρονολογική ταξινόμηση

 1. Πλούταρχος. Sulla (A.D. 1-2) Cha. 31 se. 6 line 6

 ὅσον ἄλλοις συναλγεῖν ἀτυχοῦσιν, εἰς ἀγορὰν
ἐλθὼν ἀνεγίνωσκε τοὺς προγεγραμμένους· εὑρὼν
δὲ ἑαυτόν, “Οἴμοι τάλας,” εἶπε, “διώκει με τὸ ἐν (5)
Ἀλβανῷ χωρίον.” καὶ βραχὺ προελθὼν ὑπό
τινος ἀπεσφάγη καταδιώξαντος.32.(1) Ἐν τούτῳ δὲ Μάριος μὲν
ἁλισκόμενος ἑαυτὸν διέφθειρε, Σύλλας δὲ εἰς Πραινεστὸν

 2. Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 1-3) (A.D. 2) B.2 cha.

14 se. 1 line 6
 ρουάγκᾳ, ἀπὸ δὲ μεσημβρίας τῆς τε Ἰστρίας
καὶ τῆς Ἰλλυρίδος μέρει κατὰ παράλληλον
γραμμὴν τὴν ἀπὸ τοῦ εἰρημένου δυσμικωτάτου (5)
πέρατος διὰ τοῦ Ἀλβανοῦ ὄρους μέχρι τῶν Βε-
βίων ὀρέων καὶ τοῦ ὁρίου τῆς κάτω Παννονίας,
ὃ ἐπέχει μοίρας μαʹ ʹʹ μεʹ γʹʹ

 4. Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 1-3) (A.D. 2) B.3 cha.

12 se. 20 line 1
 Ἐλιμία μεʹ γοʹʹ λθʹ γοʹʹ
(19) Ὀρεστίδος
Ἀμαντία μϛʹ λθʹ γʹʹ
(20) Ἀλβανῶν
Ἀλβανόπολις μϛʹ μαʹ ιβʹʹ
(21) Ἀλμωπῶν
 6

Ὅρμα μϛʹ ʹʹδʹʹ μαʹ ʹʹ

 5. Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 1-3) (A.D. 2) B.3 cha.

12 se. 20 line 2
 (19) Ὀρεστίδος
Ἀμαντία μϛʹ λθʹ γʹʹ
(20) Ἀλβανῶν
Ἀλβανόπολις μϛʹ μαʹ ιβʹʹ
(21) Ἀλμωπῶν
Ὅρμα μϛʹ ʹʹδʹʹ μαʹ ʹʹ
Εὐρωπός μϛʹ ʹʹ μαʹ γʹʹ

 6. Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 4-8) (A.D. 2) B.5 cha.

C se. 12 line 1
 [Πίναξ τρίτος]
(10) Κολχίδος,
(11) Ἰβηρίας,
(12) Ἀλβανίας,
(13) Ἀρμενίας μεγάλης.
[Πίναξ τέταρτος (14) Κύπρου,

 7. Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 4-8) (A.D. 2) B.5 cha. 2

se. 19 line 3
 Ἀφροδισιάς .... νθ γοʹ λη ϛʹ
(19) Τράλλεις ...... νη γοʹ λη ιβʹ
Μαγνησία ἡ πρὸς Μαιάνδρῳ νη ʹ λζ ʹγ
Ἀπολλωνία πρὸς Ἀλβανῷ .. νθ γιβʹ λζ ʹγιβʹ
Ἡράκλεια πρὸς Ἀλβανῷ ... νθ ʹιβʹ λζ ʹγιβʹ
Πριήνη ...νη λζ γοʹ (5)
Ἅρπασα ....... νη ιβʹ λζ ʹιβʹ

 8. Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 4-8) (A.D. 2) B.5 cha. 2

se. 19 line 4
 (19) Τράλλεις ...... νη γοʹ λη ιβʹ
Μαγνησία ἡ πρὸς Μαιάνδρῳ νη ʹ λζ ʹγ
Ἀπολλωνία πρὸς Ἀλβανῷ .. νθ γιβʹ λζ ʹγιβʹ
Ἡράκλεια πρὸς Ἀλβανῷ ... νθ ʹιβʹ λζ ʹγιβʹ
Πριήνη ...νη λζ γοʹ (5)
Ἅρπασα ....... νη ιβʹ λζ ʹιβʹ
 7

Ὀρθωσία ...... νθ λζ ʹιβʹ

 9. Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 4-8) (A.D. 2) B.5 cha. 9

se. 7 line 3
 Κοροκονδάμη .... ξδ δʹ μζ ʹ.
(7) ἀπὸ δὲ μεσημβρίας τῷ τε ἐντεῦθεν μέρει
τοῦ Εὐξείνου Πόντου μέχρι Κόρακος ποταμοῦ, ἔτι τε
Κολχίδι καὶ Ἰβηρίᾳ καὶ Ἀλβανίᾳ μέχρι τῆς Ὑρκανίας
τῆς καὶ Κασπίας θαλάσσης, ἧς πλευρᾶς ἡ περιγραφὴ
ἔχει οὕτως· (5)
(8) μετὰ τὴν Κοροκονδάμην ἐν τῷ Πόντῳ πάλιν,

 10. Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 4-8) (A.D. 2) B.5 cha.

9 se. 11 line 3
 Κολχίδος πέρας ....... οε μζ ʹ (5)
(11) Τὸ ἐφεξῆς ἐπὶ τὸ τέλος τῆς Ἰβηρίας, ἐν ᾧ καὶ
αἱ Σαρματικαὶ Πύλαι ... οζ μζ
τὸ ἐντεῦθεν ἐπὶ τὴν Ἀλβανίαν μέχρι τῆς Ὑρκανίας
θαλάσσης πέρας, ἐφ’ οὗ
Σοάνα ποταμοῦ ἐκβολαί ...πϛ μζ (5)
(12) ἀπὸ δὲ ἀνατολῶν τῷ ἐντεῦθεν μέρει τῆς

 11. Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 4-8) (A.D. 2) B.5 cha.

9 se. 15 line 13
 ἐπέχουσι δὲ καὶ αἱ μὲν Ἀλεξάνδρου (10)
Στῆλαι μοίρας ...π να ʹ
αἱ δὲ Σαρματικαὶ Πύλαι ...πα μη ʹ
Ἀλβάνιαι δὲ Πύλαι .... π μζ
(16) Κατανέμονται δὲ τὴν Σαρματίαν ἐν μὲν τοῖς
πρὸς τῇ ἀγνώστῳ γῇ
κλίμασιν οἱ Ὑπερβόρειοι Σαρμάται,

 12. Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 4-8) (A.D. 2) B.5 cha.

9 se. 25 line 5
 καὶ Κερκέται,
καὶ Ἡνίοχοι,
καὶ Σουαννοκόλχοι,
ὑπὲρ δὲ τὴν Ἀλβανίαν Σαναραῖοι. (5)
(26) Πόλεις δ’ ὀνομάζονται καὶ κῶμαι
 8

παρὰ μὲν τὸν Μικρὸν Ῥομβίτην·

Ἀζάραβα ....... ο ν ʹ·

 13. Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 4-8) (A.D. 2) B.5 cha.

11 se. 1 line 7
 σημβρίας μέρει τῆς Μεγάλης Ἀρμενίας τῷ ἀπὸ
τοῦ πρὸς τῇ Κολχίδι ὁρίου μέχρι (5)
πέρατος, οὗ ἡ θέσις ἐπέχει μοίρας .. οϛ μδ γοʹ·
ἀπὸ δὲ ἀνατολῶν Ἀλβανίᾳ κατὰ τὴν ἐπιζευγνύουσαν
τὰ ἐκτεθειμένα πέρατα γραμμήν.
(2) Εἰσὶ δὲ ἐν αὐτῇ πόλεις καὶ κῶμαι αἵδε·
Λούβιον κώμη .... οε γοʹ μϛ ʹγ

 14. Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 4-8) (A.D. 2) B.5 cha.

12 se. T line 1
 Μεστλῆτα ...... οδ γοʹ με
Ζάλισσα ...οϛ μδ γοʹ
Ἀρμάκτικα ...... οε μδ ʹ. (5)5.12.(T) Ἀλβανίας θέσις. [Ἀσίας
πίναξ γʹ.]

(1) Ἡ Ἀλβανία περιορίζεται ἀπὸ μὲν ἄρκτων

τῷ ἐκτεθειμένῳ μέρει τῆς Σαρματίας, ἀπὸ δὲ δυσμῶν

 15. Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 4-8) (A.D. 2) B.5 cha.

12 se. 1 line 1
 Ἀρμάκτικα ...... οε μδ ʹ. (5)5.12.(T) Ἀλβανίας θέσις.

[Ἀσίας πίναξ γʹ.]

(1) Ἡ Ἀλβανία περιορίζεται ἀπὸ μὲν ἄρκτων
τῷ ἐκτεθειμένῳ μέρει τῆς Σαρματίας, ἀπὸ δὲ δυσμῶν
Ἰβηρίᾳ κατὰ τὴν ἀφωρισμένην γραμμὴν, ἀπὸ δὲ με-
σημβρίας Ἀρμενίας τῆς Μεγάλης μέρει, τῷ ἀπὸ τοῦ

 16. Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 4-8) (A.D. 2) B.5 cha.

12 se. 2 line 7
 Γέῤῥου ποταμοῦ ἐκβολαί .... πδ ʹ μϛ ʹ
Γέλδα πόλις ..... πγ μϛ ϛʹ (5)
Καισίου ποταμοῦ ἐκβολαί ... πβ ʹ μϛ
Ἄλβανα πόλις .... πα γοʹ με ʹγ
Ἀλβανοῦ ποταμοῦ ἐκβολαί ... πα γʹ με ʹ
 9

Γάγγαρα (ἢ Γαίταρα) πόλις .. οθ ʹ με

μεθ’ ἣν αἱ τοῦ Κύρου ποτα- (10)

 17. Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 4-8) (A.D. 2) B.5 cha.

12 se. 2 line 8
 Γέλδα πόλις ..... πγ μϛ ϛʹ (5)
Καισίου ποταμοῦ ἐκβολαί ... πβ ʹ μϛ
Ἄλβανα πόλις .... πα γοʹ με ʹγ
Ἀλβανοῦ ποταμοῦ ἐκβολαί ... πα γʹ με ʹ
Γάγγαρα (ἢ Γαίταρα) πόλις .. οθ ʹ με
μεθ’ ἣν αἱ τοῦ Κύρου ποτα- (10)
μοῦ ἐκβολαί ... οθ γʹ μδ ʹ.

 18. Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 4-8) (A.D. 2) B.5 cha.

12 se. 3 line 1
 Γάγγαρα (ἢ Γαίταρα) πόλις .. οθ ʹ με
μεθ’ ἣν αἱ τοῦ Κύρου ποτα- (10)
μοῦ ἐκβολαί ... οθ γʹ μδ ʹ.
(3) Πόλεις δέ εἰσιν ἐν τῇ Ἀλβανίᾳ καὶ κῶμαι,
μεταξὺ μὲν τῆς Ἰβηρίας καὶ τοῦ ποταμοῦ τοῦ ἀπὸ
τοῦ Καυκάσου εἰς τὸν Κῦρον ἐμβάλλοντος, ὃς παρ’
ὅλην τήν τε Ἰβηρίαν καὶ τὴν Ἀλβανίαν ῥεῖ, διορίζων

 19. Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 4-8) (A.D. 2) B.5 cha.

12 se. 3 line 4
 (3) Πόλεις δέ εἰσιν ἐν τῇ Ἀλβανίᾳ καὶ κῶμαι,
μεταξὺ μὲν τῆς Ἰβηρίας καὶ τοῦ ποταμοῦ τοῦ ἀπὸ
τοῦ Καυκάσου εἰς τὸν Κῦρον ἐμβάλλοντος, ὃς παρ’
ὅλην τήν τε Ἰβηρίαν καὶ τὴν Ἀλβανίαν ῥεῖ, διορίζων
τὴν Ἀρμενίαν ἀπ’ αὐτῶν, (5)
Τάγωδα ...οζ ʹ μϛ ʹγ
Βακχία ...οζ μϛ ϛ

 20. Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 4-8) (A.D. 2) B.5 cha.

12 se. 4 line 2
 Δηγλάνη ...οζ γʹ με ʹγ
Νήγα ....οζ γʹ με δʹ. (10)
(4) Μεταξὺ δὲ τοῦ εἰρημένου ποταμοῦ καὶ τοῦ
Ἀλβανοῦ ποταμοῦ, ὃς καὶ αὐτὸς ἀπὸ τοῦ Καυκάσου
 10

ῥεῖ,
Μόσηγα ...οθ μζ
Σαμουνίς ....... οθ μϛ γοʹ (5)

 21. Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 4-8) (A.D. 2) B.5 cha.

12 se. 6 line 1
 Ὄσικα ....οζ ʹ μδ ʹγ
Σιόδα ....οη δʹ μδ γοʹ (5)
Βαρούκα ....... οθ γʹ μδ γοʹ.
(6) Ἐπέχουσι δὲ καὶ αἱ Ἀλβάνιαι
Πύλαι μοίρας, ὡς εἴρηται, ... π μζ
μεταξὺ δὲ τοῦ Ἀλβανοῦ καὶ τοῦ Καισίου πο-
ταμοῦ

 22. Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 4-8) (A.D. 2) B.5 cha.

12 se. 6 line 3
 Βαρούκα ....... οθ γʹ μδ γοʹ.
(6) Ἐπέχουσι δὲ καὶ αἱ Ἀλβάνιαι
Πύλαι μοίρας, ὡς εἴρηται, ... π μζ
μεταξὺ δὲ τοῦ Ἀλβανοῦ καὶ τοῦ Καισίου πο-
ταμοῦ
Χαβάλα ...π μϛ ʹδ (5)
Χοβάτα ...π ʹ μϛ ʹδ

 23. Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 4-8) (A.D. 2) B.5 cha.

12 se. 8 line 1
 μεταξὺ δὲ τοῦ Γέῤῥου ποταμοῦ καὶ τοῦ Σοάνα (5)
ποταμοῦ
Θιλβίς ....πδ δʹ μϛ ʹδ.
(8) Νῆσοι δὲ παράκεινται τῇ Ἀλβανίᾳ δύο ἑλώδεις,
ὧν τὰ μεταξὺ ἐπέχει μοίρας .. πζ ʹ με ʹ.5.13.(T) Ἀρμενίας
Μεγάλης θέσις. [Ἀσίας πίναξ γʹ.]

 24. Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 4-8) (A.D. 2) B.5 cha.

13 se. 1 line 3
 [Ἀσίας πίναξ γʹ.]

(1) Ἡ Μεγάλη Ἀρμενία περιορίζεται ἀπὸ

 11

μὲν ἄρκτων τῷ τῆς Κολχίδος μέρει καὶ Ἰβηρίᾳ καὶ

Ἀλβανίᾳ κατὰ τὴν ἐκτεθειμένην διὰ τοῦ Κύρου τοῦ
ποταμοῦ γραμμήν.
(2) ἀπὸ δὲ δύσεως Καππαδοκίᾳ παρὰ τὸ ἐκτε-
θειμένον τοῦ Εὐφράτου μέρος καὶ παρὰ τὸ ἐκκείμενον

 25. Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 4-8) (A.D. 2) B.6 cha.

7 se. 36 line 2
 Λαβρίς ....πβ κ ʹ
Λατέα ....πγ γʹ κ δʹ·
(36) Ἱεράκων κώμη .... πδ ʹ κ ʹ
Ἄλβανα ...οδ ʹ ιθ δʹ
Χάργαθα ....... οϛ ϛʹ ιθ δʹ
Λάθθα ...οθ ϛʹ ιθ γʹ
Ὄμανον ἐμπόριον ....πζ γʹ ιθ δʹ (5)

 26. Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 4-8) (A.D. 2) B.8 cha.

18 se. 2 line 4
 (2) Περιορίζεται δὲ ὁ πίναξ ἀπὸ μὲν ἀνατολῶν
Σκυθίᾳ καὶ μέρει Κασπίας θαλάσσης, ἀπὸ δὲ με-
σημβρίας Εὐξείνου Πόντου μέρει καὶ Κολχίδι καὶ
Ἰβηρίᾳ καὶ Ἀλβανίᾳ, ἀπὸ δὲ δύσεως Σαρματίᾳ τῇ ἐν
Εὐρώπῃ καὶ Μαιώτιδι λίμνῃ καὶ Βοσπόρῳ Κιμμερικῷ, (5)
ἀπὸ δὲ ἄρκτων ἀγνώστῳ γῇ.
(3) Τῶν δὲ ὀνομαζομένων

 27. Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 4-8) (A.D. 2) B.8 cha.

19 se. 1 line 4
 (1) Ὁ τρίτος πίναξ τῆς Ἀσίας περιέχει
Κολχίδα,
καὶ Ἰβηρίαν,
καὶ Ἀλβανίαν,
καὶ τὴν Μεγάλην Ἀρμενίαν. (5)
Ὁ δὲ διὰ μέσου αὐτοῦ παράλληλος λόγον ἔχει πρὸς
τὸν μεσημβρινὸν, ὃν τὰ ιδ πρὸς ιε.

 28. Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 4-8) (A.D. 2) B.8 cha.

19 se. 7 line 1
 12

 (6) ἡ δὲ Ἀρμάκτικα τὴν μεγίστην ἡμέραν ἔχει

ὡρῶν ιε γιβʹ, καὶ διέστηκεν Ἀλεξανδρείας πρὸς ἀνα-
τολὰς ὥρᾳ μιᾷ.
(7) Τῆς δὲ Ἀλβανίας
ἡ μὲν Γαγγάρα (ἢ Γαίταρα) τὴν μεγίστην ἡμέ-
ραν ἔχει ὡρῶν ιε ʹ, καὶ διέστηκεν Ἀλεξανδρείας πρὸς
ἀνατολὰς ὥρας μιᾶς δʹ·

 29. Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 4-8) (A.D. 2) B.8 cha.

19 se. 8 line 1
 ἡ μὲν Γαγγάρα (ἢ Γαίταρα) τὴν μεγίστην ἡμέ-
ραν ἔχει ὡρῶν ιε ʹ, καὶ διέστηκεν Ἀλεξανδρείας πρὸς
ἀνατολὰς ὥρας μιᾶς δʹ·
(8) ἡ δὲ Ἄλβανα τὴν μεγίστην ἡμέραν ἔχει
ὡρῶν ιε ʹ, καὶ διέστηκεν Ἀλεξανδρείας πρὸς ἀνατο-
λὰς μιᾶς ὥρας γιβʹ·
(9) ἡ δὲ Ὄσσικα τὴν μεγίστην ἡμέραν ἔχει ὡρῶν

 30. Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 4-8) (A.D. 2) B.8 cha.

29 se. 19 line 4
 (19) πίναξ γʹ.
Κολχίς
Ἰβηρία
Ἀλβανία
Ἀρμενία Μεγάλη· (5)
(20) πίναξ δʹ
Κύπρος νῆσος

 31. Claudius AELIANUS Soph. De natura animalium {0545.001}

(A.D. 2-3) B.11 se. 16 line 9
 ᾤκισε δὲ Αἰνείας ὁ Ἀγχίσου ὁ Τρὼς τὴν πόλιν τὴν
προειρημένην, εἴη δ’ ἂν τῆς Ῥώμης μητρομήτωρ, ὡς
ἂν εἴποι τις· ἐντεῦθεν γὰρ ὁρμηθεὶς Ἀσκάνιος ὁ
Αἰνείου καὶ Κρεούσης τῆς Τρωάδος ᾤκισε τὴν Ἄλ-
βαν, Ἀλβανῶν δὲ ἡ Ῥώμη ἄποικος)· οὐκοῦν ἐν τῷ (10)
Λαουινίῳ ἄλσος τιμᾶται μέγα καὶ δασύ, καὶ ἔχει
πλησίον νεὼν Ἥρας Ἀργολίδος. ἐν δὲ τῷ ἄλσει φω-
λεός ἐστι μέγας καὶ βαθύς, καὶ ἔστι κοίτη δράκοντος.
 13

 32. Claudius AELIANUS Soph. De natura animalium {0545.001}

(A.D. 2-3) B.11 se. 16 line 10
 προειρημένην, εἴη δ’ ἂν τῆς Ῥώμης μητρομήτωρ, ὡς
ἂν εἴποι τις· ἐντεῦθεν γὰρ ὁρμηθεὶς Ἀσκάνιος ὁ
Αἰνείου καὶ Κρεούσης τῆς Τρωάδος ᾤκισε τὴν Ἄλ-
βαν, Ἀλβανῶν δὲ ἡ Ῥώμη ἄποικος)· οὐκοῦν ἐν τῷ (10)
Λαουινίῳ ἄλσος τιμᾶται μέγα καὶ δασύ, καὶ ἔχει
πλησίον νεὼν Ἥρας Ἀργολίδος. ἐν δὲ τῷ ἄλσει φω-
λεός ἐστι μέγας καὶ βαθύς, καὶ ἔστι κοίτη δράκοντος.

 33. Ιωάννης Μαλαλάς. {2871.001} (A.D. 5-6) p.168 line 16

 συνέβαλεν αὐτοῖς ὁ Αἰνείας πόλεμον, καὶ ἐνικήθησαν τὸν πόλεμον
οἱ Ῥουστοῦλοι ὑπὸ τοῦ Αἰνείου, σφαγέντος τοῦ Τούρνου· καὶ
ἔλαβεν ὁ Αἰνείας μετὰ τὴν νίκην τὴν βασιλείαν καὶ τὴν θυγα- (15)
τέρα τοῦ Λατίνου Ἀλβανίαν. καὶ κτίζει ἐκεῖ πόλιν ὁ αὐτὸς Αἰ-
νείας μεγάλην, ἥντινα ἐπωνόμασεν Ἀλβανίαν· καὶ ἀποτίθεται ὁ
Αἰνείας ὃ ἔλαβε Παλλάδιον ἀπὸ τοῦ Διομήδους ἐν τῇ αὐτῇ
πόλει Ἀλβανίᾳ. ἐβασίλευσε δὲ ὁ Αἰνείας μετὰ τὸν Λατῖνον

 36. Ιωάννης Μαλαλάς. {2871.001} (A.D. 5-6) p.169 line 2

 ὁ υἱὸς τοῦ Αἰνείου ἀπὸ τῆς Κρεούσης τῆς Τρῳάδος, τῆς
πρώτης γυναικὸς τοῦ αὐτοῦ Αἰνείου, ἔτη κεʹ. καὶ ἔκτισε τὴν
(169) Λαβινίαν πόλιν, καὶ τὸ βασίλειον τοῖς Λαβινησίοις ἐπέθηκε,
μεταγαγὼν ὁ αὐτὸς Ἀσκάνιος ἐκ τῆς Ἀλβανίας πόλεως τὸ
Παλλάδιον εἰς τὴν αὑτοῦ κτισθεῖσαν πόλιν Λαβινίαν.
Ἐν τῷ καιρῷ δὲ τῷ αὐτῷ ἀρχιερεύς τις ἦν τῆς Ἱερουσαλὴμ
μετὰ τὴν ἐπάνοδον τὴν ἐκ Βαβυλῶνος τῶν δύο ἡμίσεος
σκήπτρων (5)

 37. Ιωάννης Μαλαλάς. {2871.001} (A.D. 5-6) p.169 line 20

 μῳδός.
Μετὰ δὲ τὴν βασιλείαν Δαρείου τοῦ νεωτέρου ἐβασίλευσε
Περσῶν Ἀρταξέρξης ὁ Μνήμων καλούμενος ἔτη λθʹ.
Ἀλβανῶν δὲ ἐβασίλευσεν Ἄλβας ὁ υἱὸς τοῦ Ἀσκανίου ἔτη (20)
λϛʹ. καὶ κτίζει τὴν Σίλπιν πόλιν· ἀπὸ τότε οἱ βασιλεῖς Σίλβιοι
(170) ἐκαλοῦντο· μεταγαγὼν ἐν τῇ αὐτῇ Σίλβει πόλει καὶ τὸ
Παλλάδιον
 14

ὁ αὐτὸς Ἄλβας βασιλεύς. καὶ ἐβασίλευσαν λοιπὸν οἱ ἐκ τοῦ γέ-

 40. SYMEON LOGOTHETES HisChronicon (sub nomine Leonis

Grammatici vel Theodosii Melisseni vel Julii Pollucis) (redactio A
+ B operis sub titulo Ep. forsub auctore Trajano Patricio)
{3070.001} (A.D. 10) p.16 line 18
 ἀρχαίαν Φρυγίαν. ἔχει δὲ καὶ νήσους Σαρδινίαν, Κρήτην, (15)
Κύπρον, καὶ ποταμὸν Γηὼν τὸν καλουμένον Νεῖλον.
Τῷ δὲ Ἰάφεθ τῷ τρίτῳ υἱῷ τοῦ Νῶε ἔλαχον χῶραι
κατ’ ὄνομα αἵδε, Μηδία, Ἀλβανία Ἀμαζονίς, Ἀρμενία μι-
κρά τε καὶ μεγάλη, Καππαδοκία, Παφλαγονία, Γαλατία,
Κολχίς, Βοσπόρη, Μαιῶτις, Δερβίς, Σαρματίς, Ταυριανίς, (20)
Βαστρανίς, Σκυθία, Θρᾴκη, Μακεδονία, Δαλματία, Μολοσσίς,

 41. Μιχαήλ Ατταλιάτης. Historia (A.D. 11) p.9 line 11

 ...ἀγεννῶς βουλευσαμένων τῶν ὕστερον στρατηγῶν σὺν αὐτῇ
καὶ τὸ πλεῖστον τοῦ στρατεύματος ἀπολώλει Ῥωμαίοις. οὐ
μὴν δὲ ἀλλὰ καὶ οἵ ποτε σύμμαχοι καὶ τῆς ἰσοπολιτείας ἡμῖν (10)
συμμετέχοντες, ὡς καὶ αὐτῆς τῆς θρησκείας, Ἀλβανοὶ καὶ
Λατῖνοι ὅσοι μετὰ τὴν ἑσπερίαν Ῥώμην τοῖς Ἰταλικοῖς πλη-
σιάζουσι μέρεσι, πολέμιοι παραλογώτατοι ἐχρημάτισαν ἐμπε-
παρῳνηκότος εἰς τὸν ἄρχοντα τούτων τοῦ τότε τὴν...

 42. Μιχαήλ Ατταλιάτης. Historia (A.D. 11) p.18 line 19

 ...ἀπειλοῦν, ἀνὴρ αἱμοχαρὴς καὶ γενναῖος, ὁ προμνημονευθεὶς
Γεώργιος, ᾧ Μανιάκης ἐπώνυμον, ἐκ τῆς Ἰταλικῆς ἀρχῆς
ἐπαναστὰς μετὰ τῶν ἐκεῖσε συνόντων στρατιωτῶν Ῥωμαίων
καὶ Ἀλβανῶν, διὰ παρόρασιν τοῦ βασιλέως ἀνιαθεὶς καὶ
προηγησαμένας ἔχθρας μετ’ αὐτοῦ δεδιώς. καὶ τὰ μὲν λοιπὰ (20)
τῶν συναντησάντων στρατεύματα συνετάραξε καὶ κατέβαλε,
πρὸ δύο δὲ τῆς Θεσσαλονίκης ἡμερῶν στρατοπεδευσάμενος...

 44. Constantinus MANASSES Hiset Poeta Compendium

chronicum {3074.001} (A.D. 12) Line 1615
 ὃν ἔφθη μητροπάτορα τούτων εἰπὼν ὁ λόγος,
ἑάλωσαν λῃστεύοντες τινῶν ἐνεδρευσάντων.
τῷ πάππῳ προσαχθέντες δὲ καὶ γνόντες καὶ γνωσθέντες
τῆς βασιλείας Ἀλβανῶν Ἀμούλιον γυμνοῦσιν, (1615)
καὶ ξίφει κατασφάττουσιν ἀφύλακτον εὑρόντες,
 15

τῷ σφῶν δὲ μητροπάτορι χαρίζονται τὰ σκῆπτρα.

τούτοις ὁ πάππος δεδωκὼς χρημάτων ἀφθονίαν

 45. EPHRAEM Aeniensis Hiset Poeta Chronicon imperatorum

Romanorum {3170.001} (A.D. 13-14) Line 7674
 κρατεῖ Θεσσαλίας τε σὺν Ἀχαΐᾳ,
Μακεδονίας καὶ μέρους τινὸς Θρᾴκης·
αἱρεῖ Δαλματίαν τε σὺν Ἐπιδάμνῳ,
Ἰλλυρίδα γῆν, Ἀλβανοὺς ὀριτρόφους.
εὐρὺ δέ οἱ τίθησι μᾶλλον τὸ κλέος (7675)
ἡ κατὰ Πέτρου Λατίνου λαμπρὰ νίκη.
γαμβρὸς γὰρ οὗτος εἰς ἀδελφὴν τυγχάνων

 46. EPHRAEM Aeniensis Hiset Poeta Chronicon imperatorum

Romanorum {3170.001} (A.D. 13-14) Line 7682
 πρὸς πάπα χρισθεὶς εἰς κρατάρχην Λατίνων
Ἐρρῆ θανόντος εἰς Βύζαντος ἐστάλη, (7680)
εἰς Ἐπιδαμνίων δὲ κατάρας πόλιν
δι’ Ἀλβανῶν ἔσπευδε τὴν Κωνσταντίνου
μετὰ στρατιᾶς καταλαβεῖν εὐόπλου·
ἀλλὰ προφθάσας Θεόδωρος γεννάδας
τοῦτον τροποῦται καὶ νικᾷ κατὰ κράτος, (7685)

 47. EPHRAEM Aeniensis Hiset Poeta Chronicon imperatorum

Romanorum {3170.001} (A.D. 13-14) Line 8092
 ἄστυ Πριλάπου, Πελαγονίας πλάτη
σὺν τοῖς πέριξ ἅπασι χωρίοις τόποις. (8090)
αἱρεῖ τε Πρέσπαν Δεάβολιν Ἀχρίδα,
Ἀλβανὸν ἅπαν, Ἰλλυριῶν τὸ κλίμα,
καὶ τῆς Βλαχίας τοὺς ὅρους κατατρέχει.
ἔπειτ’ ἐπανέζευξε πρὸς τὴν πατρίδα,
καὶ φρουρίων μέν τινα Ῥωμαίοις νέμει, (8095)

 48. EPHRAEM Aeniensis Hiset Poeta Chronicon imperatorum

Romanorum {3170.001} (A.D. 13-14) Line 8699
 αὐτόν τε χαρᾶς ἐμπιμπλᾷ στράτευμά τε·
εὐθὺς προσερρύη γὰρ ἡ Καστορία
καὶ τὰ πέριξ ἅπαντα σὺν Δεαβόλει.
καὶ Γολεάμος Ἀλβανῶν εἷς ἐντίμων,
 16

αὐτανεψιὰν Εἰρήνης βασιλίδος (8700)

σύνευνον αὐχῶν, εἰς ὅμηρα φιλίας,
γράμμασι πεισθείς, αὐτεπάγγελτος φθάνει.

 49. EPHRAEM Aeniensis Hiset Poeta Chronicon imperatorum

Romanorum {3170.001} (A.D. 13-14) Line 9149
 ὑποστρέφειν δέδρακε πρὸς τῆν πατρίδα.
εἶτα παρελθὼν φρούριον τῶν Σερβίων,
καὶ Καστορίαν παραμείψας τὴν πόλιν,
δι’ Ἀχρίδος πέφθακεν Ἀλβάνου τόπον,
κἀκεῖθεν ἧκεν εἰς Ἐπίδαμνον πόλιν. (9150)
κἀκεῖ διαθεὶς τὰ κατὰ νοῦν ὡς δέον,
διὰ Χουναβίας τε καὶ Μάτης τόπων

Αποσπάσματα από αρχαία κείμενα

Πλούταρχος. Romulus Cha. 2, se. 4, line 2

Δεξιθέας τῆς Φόρβαντος υἱὸν ὄντα νήπιον εἰς Ἰταλίαν

κομισθῆναι καὶ τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ Ῥῶμον· ἐν δὲ τῷ
ποταμῷ πλημμύραντι τῶν ἄλλων σκαφῶν διαφθαρέντων,
ἐν ᾧ δ' ἦσαν οἱ παῖδες εἰς μαλακὴν ἀποκλινθέντος ὄχθην
ἀτρέμα, σωθέντας ἀπροσδοκήτως ὄνομα θεῖναι Ῥώμην.
οἱ δὲ Ῥώμην, θυγατέρα τῆς Τρωάδος ἐκείνης, Λατίνῳ
τῷ Τηλεμάχου γαμηθεῖσαν τεκεῖν τὸν Ῥωμύλον· οἱ δ'
Αἰμυλίαν τὴν Αἰνείου καὶ Λαβινίας, Ἄρει συγγενομένην.
Οἱ δὲ μυθώδη παντάπασι περὶ τῆς γενέσεως διεξίασι.
Ταρχετίῳ γάρ, Ἀλβανῶν βασιλεῖ παρανομωτάτῳ καὶ
ὠμοτάτῳ, φάσμα δαιμόνιον οἴκοι γενέσθαι· φαλλὸν γὰρ
ἐκ τῆς ἑστίας ἀνασχεῖν καὶ διαμένειν ἐπὶ πολλὰς ἡμέρας.
εἶναι δὲ Τηθύος ἐν Τυρρηνίᾳ χρηστήριον, ἀφ' οὗ κομι-
σθῆναι τῷ Ταρχετίῳ χρησμόν, ὥστε συμμεῖξαι τῷ φά-
σματι παρθένον· ἔσεσθαι γὰρ ἐξ αὐτῆς παῖδα κλεινότα-
τον, ἀρετῇ καὶ τύχη καὶ ῥώμῃ διαφέροντα. φράσαντος
οὖν τὸ μάντευμα τοῦ Ταρχετίου μιᾷ τῶν θυγατέρων καὶ
συγγενέσθαι τῷ φαλλῷ προστάξαντος, αὐτὴν μὲν ἀπα-
ξιῶσαι, θεράπαιναν δ' εἰσπέμψαι. τὸν δὲ Ταρχέτιον ὡς
ἔγνω χαλεπῶς φέροντα συλλαβεῖν μὲν ἀμφοτέρας
 17

Πλούταρχος. Romulus Cha. 27, se. 1, line 4

μὲν λιγᾶρε, νῦν δ' ἀλλιγᾶρε καλοῦσιν· ὅθεν οἵ τε ῥα-

βδοῦχοι λικτώρεις αἵ τε ῥάβδοι βάκιλα καλοῦνται διὰ
τὸ χρῆσθαι τότε βακτηρίαις. εἰκὸς δὲ λικτώρεις ἐντι-
θεμένου τοῦ κάππα νῦν ὀνομάζεσθαι, πρότερον [γὰρ]
λιτώρεις, ἑλληνιστὶ δὲ λειτουργοὺς ὄντας· λήιτον γὰρ
τὸ δημόσιον ἔτι νῦν Ἕλληνες καὶ λαὸν τὸ πλῆθος ὀνο-
μάζουσιν.
Ἐπεὶ δὲ τοῦ πάππου Νομήτορος ἐν Ἄλβῃ τελευ-
τήσαντος, αὐτῷ βασιλεύειν προσῆκον, εἰς μέσον ἔθηκε
τὴν πολιτείαν δημαγωγῶν, καὶ κατ' ἐνιαυτὸν ἀπεδείκνυεν
ἄρχοντα τοῖς Ἀλβανοῖς, ἐδίδαξε δὲ καὶ τοὺς ἐν Ῥώμῃ
δυνατοὺς ἀβασίλευτον ζητεῖν καὶ αὐτόνομον πολιτείαν,
ἀρχομένους ἐν μέρει καὶ ἄρχοντας. οὐδὲ γὰρ οἱ καλού-
μενοι πατρίκιοι πραγμάτων μετεῖχον, ἀλλ' ὄνομα καὶ
σχῆμα περιῆν ἔντιμον αὐτοῖς, ἔθους ἕνεκα μᾶλλον ἢ γνώ-
μης ἀθροιζομένοις εἰς τὸ βουλευτήριον· εἶτα σιγῇ προς-
τάττοντος ἠκροῶντο, καὶ τῷ πρότεροι τὸ δεδογμένον
ἐκείνῳ πυθέσθαι τῶν πολλῶν πλέον ἔχοντες ἀπηλλάτ-
τοντο. καὶ τἆλλα μὲν ἦν ἐλάττονα· τῆς δὲ γῆς τὴν δο-
ρίκτητον αὐτὸς ἐφ' ἑαυτοῦ δασάμενος τοῖς στρατιώταις,
καὶ τοὺς ὁμήρους τοῖς Βηίοις ἀποδούς, οὔτε πεισθέντων

Πλούταρχος. Camillus Cha. 3, se. 1, line 1

λέμῳ τελευτῶντος, ὥστε καὶ τοὺς ἄρχοντας ἐν αἰτίᾳ

γενέσθαι καὶ μαλακῶς πολιορκεῖν δοκοῦντας ἀφαιρεθῆ-
ναι τὴν ἀρχήν, ἑτέρων αἱρεθέντων ἐπὶ τὸν πόλεμον· ὧν
ἦν καὶ Κάμιλλος, τότε χιλιαρχῶν τὸ δεύτερον. ἔπραξε
δὲ περὶ τὴν πολιορκίαν οὐδὲν ἐν ἐκείνῳ τῷ χρόνῳ, λα-
χὼν Φαλερίοις καὶ Καπηνάταις πολεμεῖν, οἳ δι' ἀσχο-
λίαν τότε πολλὰ τὴν χώραν καθυβρίσαντες καὶ παρὰ
πάντα τὸν Τυρρηνικὸν πόλεμον ἐνοχλήσαντες, ἐπιέσθη-
σαν ὑπὸ τοῦ Καμίλλου καὶ συνεστάλησαν ἐς τὰ τείχη,
πολλοὺς ἀποβαλόντες.
Ἐκ τούτου τὸ περὶ τὴν Ἀλβανίδα λίμνην πάθος
ἀκμάζοντι τῷ πολέμῳ συνενεχθέν, οὐδενὸς ἧττον τῶν
 18

ἀπίστων πυθέσθαι θαυμάτων αἰτίας κοινῆς ἀπορίᾳ καὶ

λόγου φυσικὴν ἔχοντος ἀρχὴν ἐφόβησεν. ἦν μὲν γὰρ ὥρα
μετοπωρινή, καὶ τὸ θέρος ἔληγεν, οὔτ' ἔπομβρον οὔτε
πνεύμασι νοτίοις χαλεπὸν ἐπιδήλως γενόμενον· πολλὰς
δὲ λίμνας καὶ ποταμοὺς καὶ νάματα παντοδαπὰ τῆς Ἰτα-
λίας ἐχούσης, τὰ μὲν ἐξέλιπε κομιδῇ, τὰ δ' ἀντέσχε
γλίσχρως καὶ μόλις, οἱ δὲ ποταμοὶ πάντες ὥσπερ αἰεὶ
κοῖλοι καὶ ταπεινοὶ διὰ θέρους ἐρρύησαν. τὸ δὲ τῆς
Ἀλβανίδος λίμνης ὕδωρ, ἀρχὴν ἔχον ἐν ἑαυτῷ καὶ τε

Πλούταρχος. Camillus Cha. 3, se. 3, line 2

Ἐκ τούτου τὸ περὶ τὴν Ἀλβανίδα λίμνην πάθος

ἀκμάζοντι τῷ πολέμῳ συνενεχθέν, οὐδενὸς ἧττον τῶν
ἀπίστων πυθέσθαι θαυμάτων αἰτίας κοινῆς ἀπορίᾳ καὶ
λόγου φυσικὴν ἔχοντος ἀρχὴν ἐφόβησεν. ἦν μὲν γὰρ ὥρα
μετοπωρινή, καὶ τὸ θέρος ἔληγεν, οὔτ' ἔπομβρον οὔτε
πνεύμασι νοτίοις χαλεπὸν ἐπιδήλως γενόμενον· πολλὰς
δὲ λίμνας καὶ ποταμοὺς καὶ νάματα παντοδαπὰ τῆς Ἰτα-
λίας ἐχούσης, τὰ μὲν ἐξέλιπε κομιδῇ, τὰ δ' ἀντέσχε
γλίσχρως καὶ μόλις, οἱ δὲ ποταμοὶ πάντες ὥσπερ αἰεὶ
κοῖλοι καὶ ταπεινοὶ διὰ θέρους ἐρρύησαν. τὸ δὲ τῆς
Ἀλβανίδος λίμνης ὕδωρ, ἀρχὴν ἔχον ἐν ἑαυτῷ καὶ τε-
λευτήν, ὄρεσιν εὐγείοις περιεχόμενον, ἀπ' οὐδενὸς αἰτίου
(πλὴν εἴ τι θεῖον) αὐξόμενον ἐπιδήλως διωγκοῦτο καὶ
προσίστατο ταῖς ὑπωρείαις καὶ τῶν ἀνωτάτω λόφων
ἔψαυεν ὁμαλῶς, ἄνευ σάλου καὶ κλύδωνος ἐξιστάμενον.
καὶ πρῶτον μὲν ἦν ποιμένων θαῦμα καὶ βοτήρων· ἐπεὶ
δὲ τοῦ διείργοντος ἀπὸ τῆς κάτω χώρας οἷον ἰσθμοῦ
τὴν λίμνην ὑπεκραγέντος ὑπὸ πλήθους καὶ βάρους, μέγα
ῥεῦμα κατέβαινε διὰ τῶν ἀρουμένων καὶ φυτευομένων
ἐπὶ τὴν θάλασσαν, οὐ μόνον αὐτοῖς παρεῖχε Ῥωμαίοις
ἔκπληξιν, ἀλλὰ καὶ πᾶσιν ἐδόκει τοῖς τὴν Ἰταλίαν κατ

Πλούταρχος. Camillus Cha. 4, se. 4, line 5

κοινοῖς νοσοῦσιν. ὑπακούσαντος δὲ τοῦ ἀνθρώπου προ-

θύμως καὶ διδόντος ἑαυτὸν εἰς κοινολογίαν ὡς ἀπορρή-
των τινῶν ἀκροατὴν ἐσόμενον, κατὰ μικρὸν οὕτω δια-
 19

λεγόμενος καὶ ὑπάγων αὐτόν, ὡς πορρωτέρω τῶν πυλῶν

ἐγεγόνεισαν, αἴρεταί τε μετέωρον εὐρωστότερος ὤν, καὶ
πλειόνων ἀπὸ στρατοπέδου προσδραμόντων χειρωσάμε-
νος καὶ κρατήσας παρέδωκε τοῖς στρατηγοῖς. ἐν τούτῳ
δ' ἀνάγκης γεγονὼς ὁ ἄνθρωπος, καὶ μαθὼν ἄρα τὸ
πεπρωμένον ὡς ἄφυκτον εἴη, λόγια προὔφαινεν ἀπόρ-
ρητα περὶ τῆς ἑαυτοῦ πατρίδος, ὡς οὐκ οὔσης ἁλωσίμου
πρότερον, ἢ τὴν Ἀλβανίδα λίμνην ἐκχυθεῖσαν καὶ φερο-
μένην ὁδοὺς ἑτέρας ὤσαντες ὀπίσω καὶ περισπάσαντες
οἱ πολέμιοι κωλύσωσι μείγνυσθαι τῇ θαλάττῃ. ταῦτα τῇ
συγκλήτῳ πυθομένῃ καὶ διαπορούσῃ καλῶς ἔχειν ἔδοξε
πέμψαντας εἰς Δελφοὺς ἐρέσθαι τὸν θεόν. οἱ δὲ πεμ-
φθέντες ἄνδρες ἔνδοξοι καὶ μεγάλοι, Κόσσος Λικίνιος
καὶ Οὐαλέριος Ποτῖτος καὶ Φάβιος Ἄμβουστος, πλῷ τε
χρησάμενοι καὶ τῶν παρὰ τοῦ θεοῦ τυχόντες, ἧκον ἄλλας
τε μαντείας κομίζοντες, αἳ πατρίων τινῶν περὶ τὰς κα-
λουμένας Λατίνας ἑορτὰς ὀλιγωρίαν ἔφραζον αὐτοῖς, καὶ
τὸ τῆς Ἀλβανίδος ὕδωρ ἐκέλευον εἴργοντας ὡς ἀνυστόν

Πλούταρχος. Camillus Cha. 4, se. 6, line 7

πρότερον, ἢ τὴν Ἀλβανίδα λίμνην ἐκχυθεῖσαν καὶ φερο-

μένην ὁδοὺς ἑτέρας ὤσαντες ὀπίσω καὶ περισπάσαντες
οἱ πολέμιοι κωλύσωσι μείγνυσθαι τῇ θαλάττῃ. ταῦτα τῇ
συγκλήτῳ πυθομένῃ καὶ διαπορούσῃ καλῶς ἔχειν ἔδοξε
πέμψαντας εἰς Δελφοὺς ἐρέσθαι τὸν θεόν. οἱ δὲ πεμ-
φθέντες ἄνδρες ἔνδοξοι καὶ μεγάλοι, Κόσσος Λικίνιος
καὶ Οὐαλέριος Ποτῖτος καὶ Φάβιος Ἄμβουστος, πλῷ τε
χρησάμενοι καὶ τῶν παρὰ τοῦ θεοῦ τυχόντες, ἧκον ἄλλας
τε μαντείας κομίζοντες, αἳ πατρίων τινῶν περὶ τὰς κα-
λουμένας Λατίνας ἑορτὰς ὀλιγωρίαν ἔφραζον αὐτοῖς, καὶ
τὸ τῆς Ἀλβανίδος ὕδωρ ἐκέλευον εἴργοντας ὡς ἀνυστόν
ἐστι τῆς θαλάττης ἀνωθεῖν εἰς τὸν ἀρχαῖον πόρον, ἢ
τοῦτο μὴ δυναμένους ὀρύγμασι καὶ τάφροις παράγειν εἰς
τὸ πεδίον καὶ καταναλίσκειν. ἀπαγγελθέντων δὲ τούτων,
οἱ μὲν ἱερεῖς τὰ περὶ τὰς θυσίας ἔπραττον, ὁ δὲ δῆμος
ἐχώρει πρὸς τὰ ἔργα καὶ τὸ ὕδωρ ἐξέτρεπεν.
Ἡ δὲ σύγκλητος εἰς τὸ δέκατον ἔτος τοῦ πολέμου
καταλύσασα τὰς ἄλλας ἀρχὰς δικτάτορα Κάμιλλον ἀπέ-
δειξεν· ἵππαρχον δ' ἐκεῖνος αὑτῷ προσελόμενος Κορνή-
λιον Σκιπίωνα, πρῶτον μὲν εὐχὰς ἐποιήσατο τοῖς θεοῖς
ἐπὶ τῷ πολέμῳ τέλος εὐτυχὲς λαβόντι τὰς μεγάλας θέας
 20

Πλούταρχος. Camillus Cha. 17, se. 4, line 2

δὲ τοῦ Φαβίων γένους τρεῖς ἄνδρες εὐδόκιμοι καὶ τιμὰς

μεγάλας ἔχοντες ἐν τῇ πόλει. τούτους ἐδέξαντο μὲν οἱ
Γαλάται φιλανθρώπως διὰ τὸ τῆς Ῥώμης ὄνομα, καὶ
παυσάμενοι τῆς πρὸς τὰ τείχη μάχης εἰς λόγους συν-
ῆλθον. πυνθανομένων δ' αὐτῶν ὅ τι παθόντες ὑπὸ Κλου-
σίνων ἥκοιεν ἐπὶ τὴν πόλιν, γελάσας ὁ βασιλεὺς τῶν
Γαλατῶν Βρέννος· ‘ἀδικοῦσιν ἡμᾶς’ ἔφη ‘Κλουσῖνοι γῆν
καὶ χώραν ὀλίγην μὲν γεωργεῖν δυνάμενοι, πολλὴν δὲ
κατέχειν ἀξιοῦντες, καὶ μὴ μεταδιδόντες ἡμῖν ξένοις οὖσι
καὶ πολλοῖς καὶ πένησι. ταῦτα δ' ἄρα καὶ ὑμᾶς ἠδίκουν
ὦ Ῥωμαῖοι πρότερον μὲν Ἀλβανοὶ καὶ Φιδηνᾶται καὶ
Ἀρδεᾶται, νῦν δὲ Βήιοι καὶ Καπηνᾶται καὶ πολλοὶ Φα-
λίσκων καὶ Οὐολούσκων· ἐφ' οὓς ὑμεῖς στρατεύοντες,
ἐὰν μὴ μεταδιδῶσιν ὑμῖν τῶν ἀγαθῶν, ἀνδραποδίζεσθε
καὶ λεηλατεῖτε καὶ κατασκάπτετε τὰς πόλεις αὐτῶν, οὐ-
δὲν οὐδ' ὑμεῖς γε δεινὸν οὐδ' ἄδικον ποιοῦντες, ἀλλὰ
τῷ πρεσβυτάτῳ τῶν νόμων ἀκολουθοῦντες, ὃς τῷ κρείτ-
τονι τὰ τῶν ἡττόνων δίδωσιν, ἀρχόμενος ἀπὸ τοῦ θεοῦ
καὶ τελευτῶν εἰς τὰ θηρία. καὶ γὰρ τούτοις ἐκ φύσεως
ἔνεστι τὸ ζητεῖν πλέον ἔχειν τὰ κρείττονα τῶν ὑποδε-
εστέρων.

Πλούταρχος. Marcellus Cha. 22, se. 1, line 5

σχολῆς ἐνέπλησε καὶ λαλιᾶς, περὶ τεχνῶν καὶ τεχνιτῶν

ἀστεϊζόμενον καὶ διατρίβοντα πρὸς τούτῳ πολὺ μέρος
τῆς ἡμέρας. οὐ μὴν ἀλλὰ τούτοις ἐσεμνύνετο καὶ πρὸς τοὺς
Ἕλληνας, ὡς τὰ καλὰ καὶ θαυμαστὰ τῆς Ἑλλάδος οὐκ
ἐπισταμένους τιμᾶν καὶ θαυμάζειν Ῥωμαίους διδάξας.
Ἐνισταμένων δὲ τῶν ἐχθρῶν τῷ Μαρκέλλῳ πρὸς
τὸν θρίαμβον, ἐπεὶ καὶ πράξεις τινὲς ὑπολιπεῖς ἦσαν ἔτι
περὶ Σικελίαν καὶ φθόνον εἶχεν ὁ τρίτος θρίαμβος,
συνεχώρησεν αὐτοῖς τὸν μὲν ἐντελῆ καὶ μέγαν εἰς τὸ
Ἀλβανὸν ὄρος ἐξελάσαι, τὸν δ' ἐλάττω καταγαγεῖν εἰς
τὴν πόλιν, ὃν εὔαν Ἕλληνες, ὄβαν δὲ Ῥωμαῖοι καλοῦσι.
 21

πέμπει δ' αὐτὸν οὐκ ἐπὶ τοῦ τεθρίππου βεβηκὼς οὐδὲ

δάφνης ἔχων στέφανον οὐδὲ περισαλπιζόμενος, ἀλλὰ
πεζὸς ἐν βλαύταις ὑπ' αὐλητῶν μάλα πολλῶν, καὶ μυρρί-
νης στέφανον ἐπικείμενος, ὡς ἀπόλεμος καὶ ἡδὺς ὀφθῆ-
ναι μᾶλλον ἢ καταπληκτικός. ὃ καὶ μέγιστον ἐμοὶ τε-
κμήριόν ἐστι τοῦ τρόπῳ πράξεως, ἀλλὰ μὴ μεγέθει, δι-
ωρίσθαι τοὺς θριάμβους τὸ παλαιόν. οἱ μὲν γὰρ μετὰ
μάχης καὶ φόνου τῶν πολεμίων ἐπικρατήσαντες τὸν
Ἀρήϊον ἐκεῖνον ὡς ἔοικε καὶ φοβερὸν εἰσῆγον,

Πλούταρχος. Sulla Cha. 31, se. 6, line 6

καὶ παρὰ μητράσι παῖδες. ἦσαν δὲ οἱ δι'

ὀργὴν ἀπολλύμενοι καὶ δι' ἔχθραν οὐδὲν μέρος
τῶν διὰ χρήματα σφαττομένων, ἀλλὰ καὶ λέγειν
ἐπῄει τοῖς κολάζουσιν ὡς τόνδε μὲν ἀνῄρηκεν
οἰκία μεγάλη, τόνδε δὲ κῆπος, ἄλλον ὕδατα
θερμά. Κόϊντος δὲ Αὐρήλιος, ἀνὴρ ἀπράγμων
καὶ τοσοῦτον αὐτῷ μετεῖναι τῶν κακῶν νομίζων
ὅσον ἄλλοις συναλγεῖν ἀτυχοῦσιν, εἰς ἀγορὰν
ἐλθὼν ἀνεγίνωσκε τοὺς προγεγραμμένους· εὑρὼν
δὲ ἑαυτόν, “Οἴμοι τάλας,” εἶπε, “διώκει με τὸ ἐν
Ἀλβανῷ χωρίον.” καὶ βραχὺ προελθὼν ὑπό
τινος ἀπεσφάγη καταδιώξαντος.
Ἐν τούτῳ δὲ Μάριος μὲν ἁλισκόμενος
ἑαυτὸν διέφθειρε, Σύλλας δὲ εἰς Πραινεστὸν
ἐλθὼν πρῶτα μὲν ἰδίᾳ κατ' ἄνδρα κρίνων ἐκό-
λαζεν, εἶτα ὡς οὐ σχολῆς οὔσης πάντας ἀθρόως
εἰς ταὐτὸ συναγαγών, μυρίους καὶ δισχιλίους
ὄντας, ἐκέλευσεν ἀποσφάττειν, μόνῳ τῷ ξένῳ
διδοὺς ἄδειαν. ὁ δὲ εὐγενῶς πάνυ φήσας πρὸς
αὐτὸν ὡς οὐδέποτε σωτηρίας χάριν εἴσεται τῷ
φονεῖ τῆς πατρίδος, ἀναμιχθεὶς ἑκὼν

Πλούταρχος. Lucullus Cha. 26, se. 4, line 6

πων καὶ γράμματα, μὴ συνάπτειν μάχην, ἀλλὰ τοῖς ἱπ-

πεῦσι περικόπτειν τὴν ἀγοράν· πολλὰ δὲ Ταξίλης ἥκων
παρ' αὐτοῦ καὶ συστρατεύων ἐδεῖτο τοῦ βασιλέως φυλάτ-
τεσθαι καὶ φεύγειν ὡς ἄμαχον πρᾶγμα τὰ Ῥωμαίων
ὅπλα. καὶ τά γε πρῶτα πρᾴως ἤκουε τούτων. ἐπεὶ δὲ
 22

πανστρατιᾷ μὲν αὐτῷ συνῆλθον Ἀρμένιοι καὶ Γορδυηνοί,

πανστρατιᾷ δὲ Μήδους καὶ Ἀδιαβηνοὺς ἄγοντες οἱ βασι-
λεῖς παρῆσαν, ἧκον δὲ πολλοὶ μὲν ἀπὸ τῆς ἐν Βαβυλῶνι
θαλάσσης Ἄραβες, πολλοὶ δ' ἀπὸ τῆς Κασπίας Ἀλβανοὶ καὶ Ἴβηρες
Ἀλβανοῖς προσοικοῦντες, οὐκ ὀλίγοι δὲ
τῶν περὶ τὸν Ἀράξην νεμομένων ἀβασίλευτοι χάριτι καὶ
δώροις πεισθέντες ἀπήντησαν, ἐλπίδων δὲ καὶ θράσους
καὶ βαρβαρικῶν ἀπειλῶν μεστὰ μὲν ἦν τὰ συμπόσια τοῦ
βασιλέως, μεστὰ δὲ τὰ συμβούλια, παρεκινδύνευσε μὲν
ὁ Ταξίλης ἀποθανεῖν, ὑπεναντιούμενος τῇ γνώμῃ τῆς μά-
χης, ἐδόκει δὲ καὶ Μιθριδάτης φθονῶν ἀποτρέπειν μεγά-
λου κατορθώματος. ὅθεν οὐδ' ἀνέμεινεν αὐτὸν ὁ Τιγρά-
νης, μὴ μετάσχοι τῆς δόξης, ἀλλ' ἐχώρει παντὶ τῷ στρα-
τῷ, σφόδρα δυσφορῶν ὡς λέγεται πρὸς τοὺς φίλους, ὅτι
πρὸς Λεύκολλον αὐτῷ μόνον, οὐ πρὸς ἅπαντας ὁ ἀγὼν

Πλούταρχος. Pompeius Cha. 34, se. 1, line 4

θρίαμβον ἐφυλάττετο. καὶ μετ' οὐ πολὺν χρόνον

ἔπεμψε Φραάτης ὁ Πάρθος ἀπαιτῶν μὲν τὸν
νεανίσκον, ὡς αὐτοῦ γαμβρόν, ἀξιῶν δὲ τῶν ἡγε-
μονιῶν ὅρῳ χρῆσθαι τῷ Εὐφράτῃ. Πομπήϊος δὲ
ἀπεκρίνατο τὸν μὲν Τιγράνην τῷ πατρὶ μᾶλλον
ἢ τῷ πενθερῷ προσήκειν, ὅρῳ δὲ χρήσεσθαι τῷ
δικαίῳ.
Καταλιπὼν δὲ φρουρὸν Ἀρμενίας
Ἀφράνιον αὐτὸς ἐβάδιζε διὰ τῶν περιοικούντων τὸν
Καύκασον ἐθνῶν ἀναγκαίως ἐπὶ Μιθριδάτην. μέ-
γιστα δὲ αὐτῶν ἐστιν ἔθνη Ἀλβανοὶ καὶ Ἴβηρες,
Ἴβηρες μὲν ἐπὶ τὰ Μοσχικὰ ὄρη καὶ τὸν Πόντον
καθήκοντες, Ἀλβανοὶ δὲ ἐπὶ τὴν ἕω καὶ τὴν
Κασπίαν κεκλιμένοι θάλασσαν. οὗτοι πρῶτον
μὲν αἰτοῦντι Πομπηΐῳ δίοδον ἔδοσαν· χειμῶνος
δὲ τὴν στρατιὰν ἐν τῇ χώρᾳ καταλαβόντος καὶ
τῆς Κρονικῆς ἑορτῆς τοῖς Ῥωμαίοις καθηκούσης,
γενόμενοι τετρακισμυρίων οὐκ ἐλάττους ἐπεχεί-
ρησαν αὐτοῖς, διαβάντες τὸν Κύρνον ποταμόν, ὃς
ἐκ τῶν Ἰβηρικῶν ὀρῶν ἀνιστάμενος καὶ δεχόμενος
κατιόντα τὸν Ἀράξην ἀπ' Ἀρμενίας ἐξίησι

Πλούταρχος. Pompeius Cha. 34, se. 1, line 6

 23

νεανίσκον, ὡς αὐτοῦ γαμβρόν, ἀξιῶν δὲ τῶν ἡγε-

μονιῶν ὅρῳ χρῆσθαι τῷ Εὐφράτῃ. Πομπήϊος δὲ
ἀπεκρίνατο τὸν μὲν Τιγράνην τῷ πατρὶ μᾶλλον
ἢ τῷ πενθερῷ προσήκειν, ὅρῳ δὲ χρήσεσθαι τῷ
δικαίῳ.
Καταλιπὼν δὲ φρουρὸν Ἀρμενίας
Ἀφράνιον αὐτὸς ἐβάδιζε διὰ τῶν περιοικούντων τὸν
Καύκασον ἐθνῶν ἀναγκαίως ἐπὶ Μιθριδάτην. μέ-
γιστα δὲ αὐτῶν ἐστιν ἔθνη Ἀλβανοὶ καὶ Ἴβηρες,
Ἴβηρες μὲν ἐπὶ τὰ Μοσχικὰ ὄρη καὶ τὸν Πόντον
καθήκοντες, Ἀλβανοὶ δὲ ἐπὶ τὴν ἕω καὶ τὴν
Κασπίαν κεκλιμένοι θάλασσαν. οὗτοι πρῶτον
μὲν αἰτοῦντι Πομπηΐῳ δίοδον ἔδοσαν· χειμῶνος
δὲ τὴν στρατιὰν ἐν τῇ χώρᾳ καταλαβόντος καὶ
τῆς Κρονικῆς ἑορτῆς τοῖς Ῥωμαίοις καθηκούσης,
γενόμενοι τετρακισμυρίων οὐκ ἐλάττους ἐπεχεί-
ρησαν αὐτοῖς, διαβάντες τὸν Κύρνον ποταμόν, ὃς
ἐκ τῶν Ἰβηρικῶν ὀρῶν ἀνιστάμενος καὶ δεχόμενος
κατιόντα τὸν Ἀράξην ἀπ' Ἀρμενίας ἐξίησι δώ-
δεκα στόμασιν εἰς τὸ Κάσπιον. οἱ δὲ οὔ φασι
τούτῳ συμφέρεσθαι τὸν Ἀράξην,

Πλούταρχος. Pompeius Cha. 35, se. 1, line 3

Ἴβηρες, διέφυγον δὲ καὶ τὴν Μακεδόνων ἀρχήν,

Ἀλεξάνδρου διὰ ταχέων ἐκ τῆς Ὑρκανίας ἀπά-
ραντος. οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ τούτους μάχῃ μεγάλῃ
τρεψάμενος ὁ Πομπήϊος, ὥστε ἀποθανεῖν μὲν
ἐνακισχιλίους, ἁλῶναι δὲ πλείους μυρίων, εἰς τὴν
Κολχικὴν ἐνέβαλε· καὶ πρὸς τὸν Φᾶσιν αὐτῷ
Σερουΐλιος ἀπήντησε, τὰς ναῦς ἔχων αἷς ἐφρούρει
τὸν Πόντον.
Ἡ μὲν οὖν Μιθριδάτου δίωξις ἐνδεδυ-
κότος εἰς τὰ περὶ Βόσπορον ἔθνη καὶ τὴν Μαιῶτιν
ἀπορίας εἶχε μεγάλας· Ἀλβανοὶ δὲ αὖθις ἀφε-
στῶτες αὐτῷ προσηγγέλθησαν. πρὸς οὓς ὑπ'
ὀργῆς καὶ φιλονεικίας ἐπιστρέψας τόν τε Κύρνον
μόλις καὶ παραβόλως πάλιν διεπέρασεν ἐπὶ
πολὺ σταυροῖς ὑπὸ τῶν βαρβάρων ἀποκεχαρα-
κωμένον, καὶ μακρᾶς αὐτὸν ἐκδεχομένης ἀνύδρου
καὶ ἀργαλέας ὁδοῦ, μυρίους ἀσκοὺς ὕδατος ἐμ-
 24

πλησάμενος ἤλαυνεν ἐπὶ τοὺς πολεμίους, καὶ κατέ-

λαβε πρὸς Ἄβαντι ποταμῷ παρατεταγμένους
ἑξακισμυρίους πεζοὺς καὶ δισχιλίους ἱππεῖς ἐπὶ
μυρίοις, ὡπλισμένους δὲ φαύλως καὶ δέρμασι

Πλούταρχος. Pompeius Cha. 35, se. 4, line 3

σματι, Πομπήϊος δὲ ἐκεῖνον ἐκ χειρὸς διελάσας

ἀνεῖλεν.
Ἐν ταύτῃ τῇ μάχῃ λέγονται καὶ Ἀμαζόνες
συναγωνίσασθαι τοῖς βαρβάροις, ἀπὸ τῶν περὶ
τὸν Θερμώδοντα ποταμὸν ὀρῶν καταβᾶσαι. μετὰ
γὰρ τὴν μάχην σκυλεύοντες οἱ Ῥωμαῖοι τοὺς
βαρβάρους πέλταις Ἀμαζονικαῖς καὶ κοθόρνοις
ἐνετύγχανον, σῶμα δὲ οὐδὲν ὤφθη γυναικεῖον.
νέμονται δὲ τοῦ Καυκάσου τὰ καθήκοντα πρὸς
τὴν Ὑρκανίαν θάλασσαν, οὐχ ὁμοροῦσαι τοῖς
Ἀλβανοῖς, ἀλλὰ Γέλαι καὶ Λῆγες οἰκοῦσι διὰ
μέσου· καὶ τούτοις ἔτους ἑκάστου δύο μῆνας εἰς
ταὐτὸ φοιτῶσαι περὶ τὸν Θερμώδοντα ποταμὸν
ὁμιλοῦσιν, εἶτα καθ' αὑτὰς ἀπαλλαγεῖσαι βιο-
τεύουσιν.
Ὁρμήσας δὲ μετὰ τὴν μάχην ὁ Πομ-
πήϊος ἐλαύνειν ἐπὶ τὴν Ὑρκανίαν καὶ Κασπίαν
θάλασσαν, ὑπὸ πλήθους ἑρπετῶν θανασίμων
ἀπετράπη τριῶν ὁδὸν ἡμερῶν ἀποσχών, εἰς δὲ τὴν
μικρὰν Ἀρμενίαν ἀνεχώρησε. καὶ τῷ μὲν Ἐλυ-
μαίων καὶ Μήδων βασιλεῖ πέμψασι πρέσβεις

Πλούταρχος. Pompeius Cha. 45, se. 4, line 7

φέρεται δὲ εἰς τὸ δημόσιον ταμιεῖον ἐν νομίσματι

καὶ κατασκευαῖς ἀργυρίου καὶ χρυσίου δισμύρια
τάλαντα, πάρεξ τῶν εἰς τοὺς στρατιώτας δεδο-
μένων, ὧν ὁ τοὐλάχιστον αἴρων κατὰ λόγον
δραχμὰς εἴληφε χιλίας πεντακοσίας. αἰχμά-
λωτοι δ' ἐπομπεύθησαν, ἄνευ τῶν ἀρχιπειρατῶν,
υἱὸς Τιγράνου τοῦ Ἀρμενίου μετὰ γυναικὸς καὶ
θυγατρός, αὐτοῦ τε Τιγράνου τοῦ βασιλέως γυνὴ
Ζωσίμη, καὶ βασιλεὺς Ἰουδαίων Ἀριστόβουλος,
Μιθριδάτου δὲ ἀδελφὴ καὶ πέντε τέκνα, καὶ
 25

Σκυθίδες γυναῖκες, Ἀλβανῶν δὲ καὶ Ἰβήρων

ὅμηροι καὶ τοῦ Κομμαγηνῶν βασιλέως, καὶ τρό-
παια πάμπολλα καὶ ταῖς μάχαις ἰσάριθμα
πάσαις ἃς ἢ αὐτὸς ἢ διὰ τῶν στρατηγῶν ἐνίκησε.
μέγιστον δὲ ὑπῆρχε πρὸς δόξαν καὶ μηδενὶ τῶν
πώποτε Ῥωμαίων γεγονός, ὅτι τὸν τρίτον θρί-
αμβον ἀπὸ τῆς τρίτης ἠπείρου κατήγαγεν. ἐπεὶ
τρίς γε καὶ πρότερον ἦσαν ἕτεροι τεθριαμβευκότες·
ἐκεῖνος δὲ τὸν μὲν πρῶτον ἐκ Λιβύης, τὸν δὲ δεύ-
τερον ἐξ Εὐρώπης,

Πλούταρχος. Pompeius Cha. 53, se. 4, line 7

τὴν οἰκίαν γενομένου τῶν κομιζόντων τὰ ἱμάτια

θεραπόντων, ἔτυχε μὲν ἡ κόρη κύουσα, θεασαμένη
δὲ καθῃμαγμένην τὴν τήβεννον ἐξέλιπε καὶ μόλις
ἀνήνεγκεν, ἐκ δὲ τῆς ταραχῆς ἐκείνης καὶ τοῦ
πάθους ἀπήμβλωσεν. ὅθεν οὐδὲ οἱ μάλιστα
μεμφόμενοι τὴν πρὸς Καίσαρα Πομπηΐου φιλίαν
ᾐτιῶντο τὸν ἔρωτα τῆς γυναικός. αὖθις μέντοι
κυήσασα καὶ τεκοῦσα θῆλυ παιδίον ἐκ τῶν
ὠδίνων ἐτελεύτησε, καὶ τὸ παιδίον οὐ πολλὰς
ἡμέρας ἐπέζησε. παρεσκευασμένου δὲ τοῦ Πομ-
πηΐου τὸ σῶμα θάπτειν ἐν Ἀλβανῷ, βιασάμενος
ὁ δῆμος εἰς τὸ Ἄρειον πεδίον κατήνεγκεν, οἴκτῳ
τῆς κόρης μᾶλλον ἢ Πομπηΐῳ καὶ Καίσαρι
χαριζόμενος. αὐτῶν δὲ ἐκείνων μεῖζον ἐδόκει
μέρος ἀπόντι Καίσαρι νέμειν ὁ δῆμος ἢ Πομπηΐῳ
παρόντι τῆς τιμῆς. εὐθὺς γὰρ ἐκύμαινεν ἡ πόλις,
καὶ πάντα τὰ πράγματα σάλον εἶχε καὶ λόγους
διαστατικούς, ὡς ἡ πρότερον παρακαλύπτουσα
μᾶλλον ἢ κατείργουσα τῶν ἀνδρῶν τὴν φιλαρχίαν
οἰκειότης ἀνῄρηται. μετ' οὐ πολὺ δὲ καὶ Κράσσος
ἐν Πάρθοις ἀπολωλὼς ἠγγέλλετο·

Πλούταρχος. Pompeius Cha. 80, se. 6, line 8

γῖδα τοῦ Πομπηΐου δεξάμενος ἐδάκρυσεν· ἦν δὲ

γλυφὴ λέων ξιφήρης. Ἀχιλλᾶν δὲ καὶ Ποθεινὸν
ἀπέσφαξεν· αὐτὸς δὲ ὁ βασιλεὺς μάχῃ λειφθεὶς
περὶ τὸν ποταμὸν ἠφανίσθη. Θεόδοτον δὲ τὸν
 26

σοφιστὴν ἡ μὲν ἐκ Καίσαρος δίκη παρῆλθε·

φυγὼν γὰρ Αἴγυπτον ἐπλανᾶτο ταπεινὰ πράττων
καὶ μισούμενος· Βροῦτος δὲ Μάρκος, ὅτε Καίσαρα
κτείνας ἐκράτησεν, ἐξευρὼν αὐτὸν ἐν Ἀσίᾳ καὶ
πᾶσαν αἰκίαν αἰκισάμενος ἀπέκτεινεν. τὰ δὲ
λείψανα τοῦ Πομπηΐου Κορνηλία δεξαμένη κο-
μισθέντα, περὶ τὸν Ἀλβανὸν ἔθηκεν.

ΑΓΗΣΙΛΑΟΥ ΚΑΙ ΠΟΜΠΗΙΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΙΣ

Ἐκκειμένων οὖν τῶν βίων ἐπιδράμωμεν τῷ

λόγῳ ταχέως τὰ ποιοῦντα τὰς διαφοράς, παρ'
ἄλληλα συνάγοντες. ἔστι δὲ ταῦτα· πρῶτον, ὅτι
Πομπήϊος ἐκ τοῦ δικαιοτάτου τρόπου παρῆλθεν
εἰς δύναμιν καὶ δόξαν, αὐτὸς ὁρμηθεὶς ἀφ' ἑαυτοῦ
καὶ πολλὰ καὶ μεγάλα Σύλλᾳ τὴν Ἰταλίαν ἀπὸ
τῶν τυράννων ἐλευθεροῦντι συγκατεργασάμενος,
Ἀγησίλαος δὲ τὴν βασιλείαν ἔδοξε λαβεῖν οὔτε
τὰ πρὸς θεοὺς ἄμεμπτος οὔτε τὰ πρὸς ἀνθρώπους,

Πλούταρχος. Cicero Cha. 31, se. 2, line 5

καὶ δισμυρίων οὐκ ἐλάττους νέων παρηκολούθουν κομῶν-

τες καὶ συνικετεύοντες· ἔπειτα τῆς βουλῆς συνελθούσης,
ὅπως ψηφίσαιτο τὸν δῆμον ὡς ἐπὶ πένθει συμμεταβαλεῖν
τὰ ἱμάτια, καὶ τῶν ὑπάτων ἐναντιωθέντων, Κλωδίου
δὲ σιδηροφορουμένου περὶ τὸ βουλευτήριον, ἐξέδραμον
οὐκ ὀλίγοι τῶν συγκλητικῶν καταρρηγνύμενοι τοὺς χιτῶνας
καὶ βοῶντες. ὡς δ' ἦν οὔτ' οἶκτος οὔτε τις αἰδὼς πρὸς τὴν
ὄψιν, ἀλλ' ἔδει τὸν Κικέρωνα φεύγειν ἢ βίᾳ καὶ σιδήρῳ δια-
κριθῆναι πρὸς τὸν Κλώδιον, ἐδεῖτο Πομπηίου βοηθεῖν, ἐπί-
τηδες ἐκποδὼν γεγονότος καὶ διατρίβοντος ἐν ἀγροῖς περὶ τὸ
Ἀλβανόν, καὶ πρῶτον μὲν ἔπεμψε Πείσωνα τὸν γαμβρὸν δεη-
σόμενον, ἔπειτα καὶ αὐτὸς ἀνέβη. πυθόμενος δ' ὁ Πομπήιος
οὐχ ὑπέμεινεν εἰς ὄψιν ἐλθεῖν – δεινὴ γὰρ αὐτὸν αἰδὼς εἶχε
πρὸς τὸν ἄνδρα, μεγάλους ἠγωνισμένον ἀγῶνας ὑπὲρ αὐ-
τοῦ καὶ πολλὰ πρὸς χάριν ἐκείνῳ πεπολιτευμένον – , ἀλλὰ
Καίσαρι γαμβρὸς ὢν δεομένῳ προὔδωκε τὰς παλαιὰς χά-
ριτας, καὶ κατὰ θύρας ἄλλας ὑπεξελθὼν ἀπεδίδρασκε τὴν
ἔντευξιν. οὕτω δὴ προδοθεὶς ὁ Κικέρων ὑπ' αὐτοῦ καὶ
γεγονὼς ἔρημος, ἐπὶ τοὺς ὑπάτους κατέφυγε. καὶ Γαβί-
 27

νιος μὲν ἦν χαλεπὸς ἀεί, Πείσων δὲ διελέχθη πρᾳότερον

αὐτῷ, παραινῶν ἐκστῆναι καὶ ὑποχωρῆσαι τῇ

Πλούταρχος. Antonius Cha. 34, se. 10, line 4

ἔπρεπε τιμήσας ἔπεμψεν ἐπὶ τὸν θρίαμβον. οὗτος ἀπὸ

Πάρθων ἄχρι δεῦρο τεθριάμβευκε μόνος, ἀνὴρ γένει
μὲν ἀφανής, ἀπολαύσας δὲ τῆς Ἀντωνίου φιλίας τὸ λαβεῖν
ἀφορμὰς πράξεων μεγάλων, αἷς κάλλιστα χρησάμενος
ἐβεβαίωσε τὸν περὶ Ἀντωνίου λεγόμενον καὶ Καίσαρος
λόγον, ὡς εὐτυχέστεροι δι' ἑτέρων ἦσαν ἢ δι' αὑτῶν
στρατηγεῖν. καὶ γὰρ Σόσσιος Ἀντωνίου στρατηγὸς ἐν
Συρίᾳ πολλὰ διεπράττετο, καὶ Κανίδιος ἀπολειφθεὶς ὑπ'
αὐτοῦ περὶ Ἀρμενίαν, τούτους τε νικῶν καὶ τοὺς Ἰβήρων
καὶ Ἀλβανῶν βασιλέας ἄχρι τοῦ Καυκάσου προῆλθεν.
ἀφ' ὧν ἐν τοῖς βαρβάροις ὄνομα καὶ κλέος ηὔξετο τῆς
Ἀντωνίου δυνάμεως.
Αὐτὸς δὲ πάλιν ἔκ τινων διαβολῶν παροξυνθεὶς
πρὸς Καίσαρα, ναυσὶ τριακοσίαις ἔπλει πρὸς τὴν Ἰταλίαν·
οὐ δεξαμένων δὲ τῶν Βρεντεσινῶν τὸν στόλον εἰς Τά-
ραντα περιώρμισεν. ἐνταῦθα τὴν Ὀκταουίαν – συνέπλει
γὰρ ἀπὸ τῆς Ἑλλάδος αὐτῷ – δεηθεῖσαν ἀποπέμπει πρὸς
τὸν ἀδελφόν, ἔγκυον μὲν οὖσαν, ἤδη δὲ καὶ δεύτερον ἐξ
αὐτοῦ θυγάτριον ἔχουσαν. ἡ δ' ἀπαντήσασα καθ' ὁδὸν
Καίσαρι καὶ παραλαβοῦσα τῶν ἐκείνου φίλων Ἀγρίππαν

Πλούταρχος. Parallela minora [Sp.] (305a-316b) Stephanus p.307, se. C,

line 8

κατ' ἐκεῖνον τὸν καιρόν, καθ' ὃν ἐνικήθη Πύρρος· ὡς

ἱστορεῖ Κριτόλας ἐν τρίτῃ Ἠπειρωτικῶν (FHGr. IV 372).
ΠΥΡΑΙΧΜΗΣ βασιλεὺς Εὐβοέων ἐπολέμει
Βοιωτοῖς. ὃν Ἡρακλῆς ἔτι νέος ὢν ἐνίκησε· πώλοις
δὲ προσδήσας καὶ εἰς δύο μέρη διελὼν τὸν Πυραίχμην
ἄταφον ἔρριψεν. ὁ δὲ τόπος προσαγορεύεται ‘πῶλοι
Πυραίχμου’, κεῖται δὲ παρὰ ποταμὸν Ἡράκλειον, χρε-
μετισμὸν δ' ἀναδίδωσι πινόντων ἵππων· ὡς ... ἐν
τρίτῳ περὶ Ποταμῶν.
ΤΟΥΛΛΟΣ Ὁστίλιος βασιλεὺς Ῥωμαίων ἐπο-
λέμησεν Ἀλβανοῖς, βασιλέως ὄντος Μετίου Φουφετίου,
καὶ τὴν μάχην πολλάκις ὑπερέθετο. οἱ δ' ὡςἡττωμένου
 28

εἰς εὐωχίαν ἐτράπησαν· οἰνωμένοις δ' ἐπέθετο καὶ τὸν

βασιλέα δύο πώλοις συζεύξας διεσπάραξεν· ὡς Ἀλέξαρχος
ἐν τετάρτῃ Ἰταλικῶν (FHGr. IV 298).
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Μεθώνην καὶ Ὄλυνθον βουλόμενος πορθῆσαι καὶ
βιαζόμενος ἐπὶ τῷ Σανδάνῳ ποταμῷ διαβῆναι πέραν ὑπό τινος τῶν
Ὀλυνθίων Ἀστέρος ὀνόματι ἐτοξεύθη τὸν ὀφθαλμόν, εἰπόντος

Πλούταρχος. Parallela minora [Sp.] (305a-316b) Stephanus p.309, se. E,

line 3

συμβληθείσης δὲ τῆς μάχης ἐφονεύθησαν τῶν Ῥηξι-

μάχου δύο· ὁ δὲ τρίτος τοὔνομα Κριτόλαος στρατηγήματι
περιεγένετο τῶν Δημοστράτου· προσποιητὴν γὰρ φυγὴν
σκηψάμενος καθ' ἕνα τῶν διωκόντων ἀνεῖλε. καὶ ἐλθόντος
οἱ μὲν ἄλλοι συνεχάρησαν, μόνη δ' οὐκ ἐχάρη ἡ ἀδελφὴ
Δημοδίκη· πεφονεύκει γὰρ αὐτῆς τὸν κατηγγυημένον
ἄνδρα Δημόδικον. ἀναξιοπαθήσας δ' ὁ Κριτόλαος ἀνεῖλεν
αὐτήν. φόνου δ' ἀγόμενος ὑπὸ τῆς μητρὸς ἀπελύθη τῶν
ἐγκλημάτων· ὡς Δημάρατος ἐν δευτέρῳ Ἀρκαδικῶν
(FHGr. IV 379 = FGrHisIac. I 42 F 5).
ΡΩΜΑΙΟΙ καὶ Ἀλβανοὶ πολεμοῦντες τριδύμους
προμάχους εἵλοντο, καὶ Ἀλβανοὶ μὲν Κουριατίους,
Ῥωμαῖοι δὲ Ὡρατίους. συμβληθείσης δὲ τῆς μάχης οἱ
Κουριάτιοι δύο τῶν ἐναντίων ἀνεῖλον· ὁ δὲ περίλοιπος
φυγῇ προσποιητῇ συμμάχῳ χρώμενος ἐφόνευσε καθ' ἕνα
τῶν ἐπιδιωκόντων. χαρέντων δὲ πάντων μόνη ἡ ἀδελφὴ οὐ
συνεχάρη Ὡρατία τῷτὸν κατηγγυημένον ἄνδρα Κου-
ριάτιον ἀνῃρηκότι· ὁ δ' ἐφόνευσε τὴν ἀδελφήν· ὥς φησιν
Ἀριστείδης ὁ Μιλήσιος ἐν Ἰταλικοῖς (FHGr. IV 323).

Πλούταρχος. Parallela minora [Sp.] (305a-316b) Stephanus p.309, se. E,

line 4

μάχου δύο· ὁ δὲ τρίτος τοὔνομα Κριτόλαος στρατηγήματι

περιεγένετο τῶν Δημοστράτου· προσποιητὴν γὰρ φυγὴν
σκηψάμενος καθ' ἕνα τῶν διωκόντων ἀνεῖλε. καὶ ἐλθόντος
οἱ μὲν ἄλλοι συνεχάρησαν, μόνη δ' οὐκ ἐχάρη ἡ ἀδελφὴ
Δημοδίκη· πεφονεύκει γὰρ αὐτῆς τὸν κατηγγυημένον
ἄνδρα Δημόδικον. ἀναξιοπαθήσας δ' ὁ Κριτόλαος ἀνεῖλεν
αὐτήν. φόνου δ' ἀγόμενος ὑπὸ τῆς μητρὸς ἀπελύθη τῶν
ἐγκλημάτων· ὡς Δημάρατος ἐν δευτέρῳ Ἀρκαδικῶν
 29

(FHGr. IV 379 = FGrHisIac. I 42 F 5).

ΡΩΜΑΙΟΙ καὶ Ἀλβανοὶ πολεμοῦντες τριδύμους
προμάχους εἵλοντο, καὶ Ἀλβανοὶ μὲν Κουριατίους,
Ῥωμαῖοι δὲ Ὡρατίους. συμβληθείσης δὲ τῆς μάχης οἱ
Κουριάτιοι δύο τῶν ἐναντίων ἀνεῖλον· ὁ δὲ περίλοιπος
φυγῇ προσποιητῇ συμμάχῳ χρώμενος ἐφόνευσε καθ' ἕνα
τῶν ἐπιδιωκόντων. χαρέντων δὲ πάντων μόνη ἡ ἀδελφὴ οὐ
συνεχάρη Ὡρατία τῷτὸν κατηγγυημένον ἄνδρα Κου-
ριάτιον ἀνῃρηκότι· ὁ δ' ἐφόνευσε τὴν ἀδελφήν· ὥς φησιν
Ἀριστείδης ὁ Μιλήσιος ἐν Ἰταλικοῖς (FHGr. IV 323).

Πλούταρχος. Parallela minora [Sp.] (305a-316b) Stephanus p.310, se. A,

line 11

ἰδὼν δὲ | τὸ τέμενος τῆς Ἑστίας καιόμενον καὶ τὸ παλλά-

διον ἁρπάσας ἐτυφλώθη· ὕστερον δ' ἀνέβλεψεν ἐξιλασά-
μενος· ὡς Ἀριστείδης Μιλήσιος ἐν Ἰταλικοῖς (FHGr. IV
323).
ΘΡΑΙΚΕΣ Ἀθηναίοις πολεμοῦντες χρησμὸν
ἔλαβον, ἐὰν Κόδρου φείσωνται, νικῆσαι· ὁ δὲ δρέπανον
λαβὼν ἧκεν εἰς τοὺς ἐναντίους ἐν εὐτελοῦς σχήματι καὶ
ἕνα φονεύσας ὑπὸ θατέρου ἀνῃρέθη, οὕτω τ' ἐνίκησαν οἱ
Ἀθηναῖοι· ὡς Σωκράτης ἐν δευτέρῳ Θρᾳκικῶν (FHGr.
IV 504).
ΠΟΠΛΙΟΣ Δέκιος Ῥωμαῖος πρὸς Ἀλβανοὺς
πολεμῶν ὄναρ εἶδεν, ἐὰν ἀποθάνῃ, ῥώμην προσποιήσειν
Ῥωμαίοις. ἐλθὼν οὖν εἰς μέσους καὶ πολλοὺς φονεύσας
ἀνῃρέθη. ὁμοίως δὲ καὶ ὁ υἱὸς αὐτοῦ Δέκιος ἐν τῷ πρὸς
Γάλλους πολέμῳ τοὺς Ῥωμαίους διέσῳσεν· ὡς Ἀριστείδης
Μιλήσιος (FHGr. IV 323).
ΚΥΑΝΙΠΠΟΣ γένει Συρακούσιος μόνῳ Διονύσῳ
οὐκ ἔθυεν· ὁ δὲ θεὸς ὀργισθεὶς μέθην ἐνέσκηψε, καὶ ἐν
τόπῳ σκοτεινῷ τὴν θυγατέρα ἐβιάσατο Κυάνην· ἡ δὲ
τὸν δακτύλιον περιελομένη ἔδωκε τῇ τροφῷ, ἐσόμενον
ἀναγνώρισμα. λοιμωξάντων δὲ καὶ τοῦ Πυθίου

Πλούταρχος. De fortuna Romanorum (316c-326c) Stephanus p.321, se.

A, line 10

ἔργα καὶ μεγάλα καὶ θεῖον ὡς ἀληθῶς ἐξέφηνας αἷμα

 30

καὶ γένος οὖσαν σεαυτήν· | ἀλλ' ὁρᾷς πόσον ὑστερεῖς

μου; εἰ γὰρ ἐγὼ τότε μὴ παρηκολούθησα χρηστὴ καὶ
φιλάνθρωπος, ἀλλ' ἀπέλιπον καὶ προηκάμην τὰ νήπια,
σὺ πῶς ἂν ἐγένου καὶ πόθεν ἐξέλαμψας; εἰ τότε μὴ
θῆλυ θηρίον ἐπῆλθε φλεγμαῖνον ὑπὸ πλήθους καὶ φορᾶς
γάλακτος καὶ τραφησομένου δεόμενον μᾶλλον ἢ θρέψον-
τος, ἀλλ' ἀνήμερόν τι τελέως καὶ λιμῶττον, οὐκ ἂν
ἔτι νῦν τὰ καλὰ ταῦτα βασίλεια καὶ ναοὶ καὶ θέατρα
καὶ περίπατοι καὶ ἀγοραὶ καὶ ἀρχεῖα βοτηρικαὶ καλύβαι
καὶ σταθμοὶ νομέων ἦσαν, Ἀλβανὸν ἢ Τυρρηνὸν ἢ
Λατῖνον ἄνδρα δεσπότην προσκυνούντων;’ ἀρχὴ μὲν δὴ
τὸ μέγιστον ἐν παντί, μάλιστα δ' ἐν ἱδρύσει καὶ κτίσει
πόλεως· ταύτην δ' ἡ Τύχη παρέσχε, σῴσασα καὶ φυ-
λάξασα τὸν κτίστην. ἡ μὲν γὰρ Ἀρετὴ μέγαν ἐποίησε
Ῥωμύλον, ἡ Τύχη δ' ἄχρι τοῦ γενέσθαι μέγαν ἐτή-
ρησε.

Πλούταρχος. De fortuna Romanorum (316c-326c) Stephanus p.322, se.

B, line 3
ἀθλητὴς ὁ δῆμος ἐκ τῶν κατὰ Ῥωμύλον ἀγώνων ἐν
ἡσυχίᾳ χρόνον ἐτῶν τριῶν καὶ τεσσαράκοντα σωμασκή-
σας τὴν δύναμιν ἀξιόμαχον καταστῆσαι τοῖς ὕστερον
ἀντιταττομένοις. οὐδὲ γὰρ λιμὸν οὐδὲ λοιμὸν οὐδ' ἀφο-
ρίαν γῆς οὐδ' ἀωρίαν τινὸς θέρους ἢ χειμῶνος ἐν τῷ
τότε χρόνῳ παραλυπῆσαι τὴν Ῥώμην λέγουσιν, ὡς οὐκ
ἀνθρωπίνης εὐβουλίας ἀλλὰ θείας Τύχης ἐπιτροπευούσης
τῶν καιρῶν ἐκείνων. ἐκλείσθη δ' οὖν τότε καὶ τὸ τοῦ
Ἰανοῦ δίπυλον, ὃ πολέμου πύλην καλοῦσιν· ἀνέῳγε μὲν
γάρ, ὅταν ᾖ πόλεμος, κλείεται δ' εἰρήνης γενομένης.
Νομᾶ δ' ἀποθανόντος ἀνεῴχθη, τοῦ πρὸς Ἀλβανοὺς
πολέμου συρραγέντος. εἶτα μυρίων ἄλλων συνεχῶς ὑπο-
λαμβανόντων, πάλιν δι' ἐτῶν ὀγδοήκοντα καὶ τετρα-
κοσίων ἐκλείσθη μετὰ τὸν πρὸς Καρχηδονίους πόλεμον
εἰρήνης γενομένης, Γαΐου Ἀτιλίου καὶ Τίτου Μαλ-
λίουὑπατευόντων. μετὰ δὲ τοῦτον τὸν ἐνιαυτὸν
αὖθις ἀνεῴχθη καὶ διέμειναν οἱ πόλεμοι μέχρι τῆς ἐν
Ἀκτίῳ νίκης Καίσαρος· τότε δ' ἤργησε τὰ Ῥωμαίων
ὅπλα χρόνον οὐ πολύν· αἱ γὰρ ἀπὸ Καντάβρων ταραχαὶ
καὶ Γαλατίαι συρραγεῖσαι Γερμανοῖς, συνετάραξαν τὴν
εἰρήνην. ἀλλὰ ταῦτα μὲν εὐτυχίας τῆς Νομᾶ προς
 31

Αθηναίος Δειπνοσοφιστές B.1, Kaibel paragraph 48, line 9

ὁ δὲ λευκὸς οἶνος ἀσθενὴς καὶ λεπτός. ὁ δὲ κιρρὸς

πέττει ῥᾷον ξηραντικὸς ὤν.
περὶ Ἰταλικῶν οἴνων φησὶν ὁ παρὰ τούτῳ τῷ
σοφιστῇ Γαληνός· ‘ὁ Φαλερῖνος οἶνος ἀπὸ ἐτῶν δέκα
ἐστὶ πότιμος καὶ ἀπὸ πεντεκαίδεκα μέχρι εἴκοσιν· ὁ
δ' ὑπὲρ τοῦτον ἐκπίπτων τὸν χρόνον κεφαλαλγὴς καὶ
τοῦ νευρώδους καθάπτεται. εἴδη δ' αὐτοῦ δύο, ὁ
αὐστηρὸς καὶ ὁ γλυκάζων· οὗτος δὲ τοιοῦτος γίνεται
ὅταν ὑπὸ τὸν τρυγητὸν νότοι πνεύσωσι, παρ' ὃ καὶ
μελάντερος γίνεται. ὁ δὲ μὴ οὕτω τρυγηθεὶς αὐστη-
ρός τε καὶ τῷ χρώματι κιρρός. καὶ τοῦ Ἀλβανοῦ δὲ
οἴνου εἴδη δύο, ὃ μὲν γλυκάζων, ὃ δ' ὀμφακίας· ἀμ-
φότεροι δὲ ἀπὸ πεντεκαίδεκα ἐτῶν ἀκμάζουσι. Συρεν-
τῖνος δὲ ἀπὸ πέντε καὶ εἴκοσιν ἐτῶν ἄρχεται γίνεσθαι
πότιμος· ὢν γὰρ ἀλιπὴς καὶ λίαν ψαφαρὸς μόλις πε-
παίνεται· καὶ παλαιούμενος σχεδὸν μόνοις ἐστὶν ἐπι-
τήδειος τοῖς χρωμένοις διηνεκῶς. ὁ δὲ Ῥηγῖνος τοῦ
Συρεντίνου λιπαρώτερος ὢν χρήσιμος ἀπὸ ἐτῶν πεντε-
καίδεκα. χρήσιμος καὶ ὁ Πριούερνος λεπτομερέστερος
ὢν τοῦ Ῥηγίνου ἥκιστά τε καθαπτόμενος κεφαλῆς.
τούτῳ ἐμφερὴς ὁ Φορμιανός,

Αθηναίος Δειπνοσοφιστές B.1, Kaibel paragraph 48, line 26

Συρεντίνου λιπαρώτερος ὢν χρήσιμος ἀπὸ ἐτῶν πεντε-

καίδεκα. χρήσιμος καὶ ὁ Πριούερνος λεπτομερέστερος
ὢν τοῦ Ῥηγίνου ἥκιστά τε καθαπτόμενος κεφαλῆς.
τούτῳ ἐμφερὴς ὁ Φορμιανός, ταχὺ δὲ ἀκμάζει καὶ λιπα-
ρώτερός ἐστιν αὐτοῦ. βράδιον δ' ἀκμάζει ὁ Τριφολῖνος,
ἐστὶ δὲ τοῦ Συρεντίνου γεωδέστερος. ὁ δὲ Στατανὸς
τῶν πρώτων ἐστὶν οἴνων, ἐμφερὴς τῷ Φαλερίνῳ, κου-
φότερος δέ, οὐ πληκτικός. ὁ Τιβουρτῖνος λεπτός,
εὐδιάπνευστος, ἀκμάζων ἀπὸ ἐτῶν δέκα· κρείττων δὲ
γίνεται παλαιούμενος. ὁ Λαβικανὸς ἡδὺς καὶ λιπαρὸς
τῇ γεύσει, μεταξὺ Φαλερίνου καὶ Ἀλβανοῦ· ὃ δὲ ἄρχεται
τῆς πόσεως ἀπὸ ἐτῶν δέκα. ὁ Γαυρανὸς δὲ καὶ ὀλίγος
καὶ κάλλιστος, προσέτι τε εὔτονος καὶ παχύς, Πραι-
νεστίνου δὲ καὶΤιβουρτίνου λιπαρώτερος. ὁ Μαρ-
 32

σικὸς δὲ πάνυ αὐστηρός, εὐστόμαχος δέ. γίνεται δὲ

περὶ τὴν Καμπανίας Κύμην ὁ καλούμενος Οὐλβανός,
κοῦφος, πότιμος ἀπὸ ἐτῶν πέντε. ὁ Ἀγκωνιτανὸς χρη-
στός, λιπαρός, πο ..... ὁ Βυξεντῖνος ἐμφερῶς ἔχει τῷ
Ἀλβανῷ τῷ ὀμφακίᾳ· ἐστὶ δὲ δυνάμει καὶ εὐστόμαχος.
ὁ Οὐελίτερνος δὲ ἡδὺς πινόμενος, εὐστόμαχος·

Αθηναίος Δειπνοσοφιστές B.1, Kaibel paragraph 48, line 34

εὐδιάπνευστος, ἀκμάζων ἀπὸ ἐτῶν δέκα· κρείττων δὲ

γίνεται παλαιούμενος. ὁ Λαβικανὸς ἡδὺς καὶ λιπαρὸς
τῇ γεύσει, μεταξὺ Φαλερίνου καὶ Ἀλβανοῦ· ὃ δὲ ἄρχεται
τῆς πόσεως ἀπὸ ἐτῶν δέκα. ὁ Γαυρανὸς δὲ καὶ ὀλίγος
καὶ κάλλιστος, προσέτι τε εὔτονος καὶ παχύς, Πραι-
νεστίνου δὲ καὶΤιβουρτίνου λιπαρώτερος. ὁ Μαρ-
σικὸς δὲ πάνυ αὐστηρός, εὐστόμαχος δέ. γίνεται δὲ
περὶ τὴν Καμπανίας Κύμην ὁ καλούμενος Οὐλβανός,
κοῦφος, πότιμος ἀπὸ ἐτῶν πέντε. ὁ Ἀγκωνιτανὸς χρη-
στός, λιπαρός, πο ..... ὁ Βυξεντῖνος ἐμφερῶς ἔχει τῷ
Ἀλβανῷ τῷ ὀμφακίᾳ· ἐστὶ δὲ δυνάμει καὶ εὐστόμαχος.
ὁ Οὐελίτερνος δὲ ἡδὺς πινόμενος, εὐστόμαχος· ἴδιον
δ' αὐτοῦ τὸ μὴ δοκεῖν ἀπαρέγχυτος εἶναι· ἐμφαίνει
γὰρ ὡς ἐμμεμιγμένου αὐτῷ ἑτέρου. ὁ Καληνὸς κοῦφος,
τοῦ Φαλερίνου εὐστομαχώτερος. εὐγενὴς δὲ καὶ ὁ Καί-
κουβος, πληκτικός, εὔτονος· παλαιοῦται δὲ μετὰ ἱκανὰ
ἔτη. ὁ Φουνδανὸς εὔτονος, πολύτροφος, κεφαλῆς καὶ
στομάχου ἅπτεται· διὸ οὐ πολὺς ἐν συμποσίοις πίνεται.
πάντων δὲ τούτων ὁ Σαβῖνος κουφότερος, ἀπὸ ἐτῶν
ἑπτὰ ἐπιτήδειος πίνεσθαι μέχρι πεντεκαίδεκα. ὁ δὲ
Σιγνῖνος μέχρις ἐτῶν ἓξ χρήσιμος, παλαιωθεὶς δὲ πολὺ

Αθηναίος Δειπνοσοφιστές B.1, Kaibel paragraph 59, line 38

δ' ἐστὶν ὁ Χῖος καὶ τοῦ Χίου ὁ καλούμενος Ἀριού-

σιος. διαφοραὶ δὲ αὐτοῦ εἰσι τρεῖς· ὃ μὲν γὰρ αὐ-
στηρός ἐστιν, ὃ δὲ γλυκάζων, ὃ δὲ μέσος τούτων τῇ
γεύσει αὐτόκρατος καλεῖται. ὁ μὲν οὖν αὐστηρὸς εὔ-
στομός ἐστι καὶ τρόφιμος καὶ μᾶλλον οὐρεῖται, ὁ δὲ
γλυκάζων τρόφιμος, πλήσμιος, κοιλίας μαλακτικός, ὁ
δ' αὐτόκρατος τῇ χρείᾳ μέσος ἐστί. κοινῶς δ' ὁ Χῖος
πεπτικός, τρόφιμος, αἵματος χρηστοῦ γεννητικός, προς-
 33

ηνέστατος, πλήσμιος διὰ τὸ παχὺς εἶναι τῇ δυνάμει.

τῶν δ' οἴνων χαριέστατος ὁ κατὰ τὴν Ἰταλίαν
Ἀλβανὸς καὶ ὁ Φαλερνίτης. ὁ δὲ τούτων πεπαλαιω-
μένος καὶ κεχρονικὼς φαρμακώδης ὢν καροῖ λίαν τα-
χέως. ὁ δὲ Ἀδριανὸς καλούμενος εὔπνους, εὐανάδοτος,
ἄλυπος τὸ σύνολον. οἰνοποιητέον δὲ αὐτοὺς πρό τινος
χρόνου καὶ εἰς ἀναπεπταμένον τόπον θετέον εἰς τὸ
διαπνεῦσαι τὸ παχὺ τῆς δυνάμεως αὐτῶν. χαριέστα-
τος δ' οἶνος εἰς παλαίωσιν ὁ Κερκυραῖος. ὁ δὲ Ζα-
κύνθιος καὶ ὁ Λευκάδιος διὰ τὸ γύψον λαβεῖν καὶ
κεφαλὴν ἀδικοῦσιν. ὁ δ' ἀπὸ Κιλικίας Ἀβάτης καλού-
μενος κοιλίας μόνον ἐστὶ μαλακτικός. Κῴῳ δὲ καὶ
Μυνδίῳ καὶ Ἁλικαρνασσίῳ καὶ παντὶ τῷ ἱκανῶς

Herodianus Hist., Ab excessu divi Marci B.8, cha. 5, se. 8, line 7

ἐν τῇ πόλει τελευτῶντας οὐκ ἔχοντες ὅπως θάψωσιν, ἐς

τὸν ποταμὸν ἀπερρίπτουν, οἵ τε ἐν τῷ στρατῷ φονευό-
μενοι ἢ διαφθειρόμενοι νόσῳ ἐδίδοντο τῷ ῥεύματι, οὐκ
ἐχόντων αὐτῶν τὰ πρὸς ταφὰς ἐπιτήδεια.
παντοδαπῆς οὖν ἀπορίας καὶ δυσθυμίας τὸν στρατὸν
κατεχούσης, αἰφνιδίως ἀναπαυομένου τοῦ Μαξιμίνου ἐν
τῇ σκηνῇ, καὶ τῆς ἡμέρας ἐκείνης ἐν ἀνέσει τοῦ πολέ-
μου οὔσης, τῶν τε πλείστων ἐς τὰς σκηνὰς καὶ τὰ ἐγκε-
χειρισμένα τῆς φρουρᾶς χωρία ἀνακεχωρηκότων, ἔδοξε
τοῖς στρατιώταις οἳ πρὸς τῇ Ῥωμαίων πόλει στρατό-
πεδον εἶχον ὑπὸ τὸ καλούμενον ὄρος Ἀλβανόν, ἔνθα
παῖδας καὶ γυναῖκας καταλελοίπεσαν, φονεῦσαι τὸν
Μαξιμῖνον, ὡς παύσαιντο μὲν χρονίου καὶ ἀπεράντου
πολιορκίας, μηκέτι δὲ πορθοῖεν Ἰταλίαν ὑπὲρ τυράννου
κατεγνωσμένου καὶ μεμισημένου. τολμήσαντες οὖν ἐπίασι
τῇ σκηνῇ αὐτοῦ περὶ μέσην ἡμέραν, συναραμένων δὲ
αὐτοῖς καὶ τῶν φρουρούντων δορυφόρων τάς τε εἰκόνας
ἐκ τῶν σημείων κατασπῶσι, καὶ αὐτὸν σὺν τῷ παιδὶ
προελθόντα τῆς σκηνῆς, ὡς δὴ ἄρα διαλέξαιτο αὐτοῖς,
οὐκ ἀνασχόμενοι ἀναιροῦσι. φονεύουσι δὲ καὶ τὸν
ἔπαρχον τοῦ στρατοῦ πάντας τε τοὺς ἐκείνῳ θυμήρεις

Γαληνός ιατρός. De sanitate tuenda libri vi Kühn Vol. 6, p.275, line 15

χρὴ γὰρ ἐκπιέσαντα τῶν κηρίων τὸ μέλι μέχρι τοσούτου καθεψεῖν ἐν

 34

ὕδατι, ἄχρις ἂν μηκέτι μηδεὶς ἀφρὸς ἐπανιστῆται.

τούτῳ τε οὖν χρῆσθαι ποτῷ καὶ τῶν οἴνων τοῖς ὠξυσμένοις ἀτρέμα
καὶ τῶν ἐδεσμάτων τοῖς λεπτύνουσιν ἄνευ τοῦ θερμαίνειν, οἷάπερ
ἐστὶ καὶ ἡ κάππαρις, εἰ δι' ὀξυμέλιτος ἢ δι' ὀξελαίου λαμβάνοιτο.
μέχρι μὲν δὴ δυοῖν ἢ τριῶν ἡμερῶν, ὡς εἴρηται, διαιτᾶν· εἰ δ' ἐλπί-
ζοις ἱκανῶς ἤδη λελεπτύσθαι τοὺς ὠμοὺς χυμούς, οἶνον προσφέρειν,
λεπτὸν μὲν τῇ συστάσει, κιρρὸν δὲ ἢ λευκὸν τῇ χροιᾷ· ὁ μὲν γὰρ εἰς
εὐχυμίαν τε καὶ πέψιν, ὁ δ' εἰς οὔρησιν ἀγαθός. εἰσὶ δ' ἐπὶ μὲν τῆς
Ἰταλίας ὅ τε Φαλερῖνος καὶ ὁ Σουρεντῖνος ἐκ τοῦ προτέρου γένους,
ὥσπερ οὖν ἐκ τοῦ δευτέρου ὁ Σαβῖνός τε καὶ ὁ Ἀλβανὸς καὶ Ἀδρια-
νός, ἐπὶ δὲ τῆς Ἀσίας ἐκ μὲν τοῦ προτέρου Λέσβιός τε καὶ Ἀριού-
σιος, | ἐκ δὲ τοῦ δευτέρου Τιτακαζηνός τε καὶ Ἀρσυηνός. οὗτοι μὲν
οὖν ὡς παραδείγματα εἴρηνται τοῦ λόγου. πολλοὶ δὲ καὶ ἄλλοι κατὰ
τὴν Ἰταλίαν εἰσὶ καὶ τὴν Ἀσίαν, οὐχ ἥκιστα δὲ κἀν τοῖς ἄλλοις ἔθνε-
σιν, ὅμοιοι τοῖς εἰρημένοις, οὓς αὐτὸν ἕκαστον ἐκλέγεσθαι χρὴ πρὸς
τοὺς εἰρημένους ἀποβλέποντα σκοπούς, τήν τε χρόαν καὶ τὴν σύστασιν,
ἀποδοκιμάζειν τε τούς τε παχεῖς καὶ τοὺς μέλανας, ὡς κακοχύμους τε
καὶ βραδυπόρους. εἰ δ' ἐπὶ τοῖσδε βελτίων ὁ ἄνθρωπος γίνοιτο, καὶ
λούειν ἤδη προσήκει καὶ ἀλείφειν καὶ ἀνατρίβειν μαλακῶς, κἀπειδὰν
πρῶτον ὑπόστασιν ἴσχῃ τὰ οὖρα, τάς τε τρίψεις αὐξῆσαι καὶ

Γαληνός ιατρός. De sanitate tuenda libri vi Kühn Vol. 6, p.335, line 1

Ὥσπερ δὲ τοῖς παισὶν ὁ οἶνος ἐναντιώτατόν ἐστιν, οὕτω τοῖς

γέρουσι χρησιμώτατον. ἔστω δὲ τῶν φύσει θερμοτέρων, ὁποῖοι τῶν
Ἑλληνικῶν ὁ Ἀριούσιός ἐστι καὶ ὁ Λέσβιος καὶ ὁ καλούμενος Μύσιος,
οὐκ ἐκ τῆς παρὰ τὸν Ἴστρον Μυσίας, ἀλλ' ἐκ τῆς Ἑλλησποντίας ὀνο-
μαζομένης, ἥτις ἐστὶ κατὰ τὴν ἡμετέραν Ἀσίαν ὁμοροῦσα Περγάμῳ,
τῶν δ' ἐκ τῆς Ἰταλίας ὅ τε Φαλερῖνος καὶ ὁ Σουρεντῖνος. ἐφεξῆς
αὐτῶν εἰσι κατὰ μὲν τὴν Ἰταλίαν ὅ τε Τιβουρτῖνος καὶ ὁ Σιγνῖνος,
ἀμφότεροι παλαιωθέντες, ὡς νέοι γε ὄντες οὔτ' εἰς ἀνάδοσιν ὁρμῶσιν
οὔτ' οὖρα κινοῦσιν, ἀλλ' ἐπὶ πολὺ κατὰ τὴν γαστέρα μένουσι κλύδω-
νας ἐργαζόμενοι· δεύτεροι δ' ἐπ' αὐτοῖς Ἀδριανός τε καὶ Σαβῖνος καὶ
Ἀλβανὸς καὶ Γαυριανὸς καὶ Τριφυλῖνος ὅσοι | τ' Ἀμιναῖοι κατὰ τὴν Ἰτα-
λίαν γεννῶνται περί τε Νεάπολιν καὶ κατὰ τὴν Θούσκων γῆν. κατὰ
μέν γε τὴν τοῦ Σουρεντίνου δύναμιν ὁ Μύσιός ἐστι, κατὰ δὲ τὴν τοῦ
Φαλερίνου τῶν Τμωλιτῶν οἱ κάλλιστοι, Σαβίνῳ δὲ καὶ Ἀδριανῷ Τιτα-
καζηνός τε καὶ Ἀρσυηνὸς ἐοίκασι. τούτων οὖν μετρίως παλαιωθέντων
πίνειν χρὴ τοὺς πρεσβύτας, ὅσοι μὴ πάνυ τὴν κεφαλὴν ἰσχυρὰν ἔχου-
σιν· οἷς δ' ἰσχυρά, τούτοις Φαλερῖνός τε καὶ Σουρεντῖνος Ἀριούσιός
τε καὶ Λέσβιος καὶ Μύσιος καὶ Τμωλίτης ἐπιτήδειοι. δῆλον οὖν, ὡς
καθ' ἕκαστον ἔθνος ἐκ τῶν εἰρημένων παραδειγμάτων αἱρεῖσθαι τὸν
 35

ἐπιτηδειότατον ἕκαστος τῶν γερόντωνδυνήσεται σκοπὸν ἔχων ἐπὶ

τῇ τῶν οἴνων δοκιμασίᾳ κατὰ μὲν τὴν σύστασιν ἀεὶ τὸν λεπτότατον

Γαληνός ιατρός. De rebus boni malique suci Kühn Vol. 6, p.806, line 5

πάνυ νέων. οἱ μὲν γὰρ ὑπερθερμαίνουσιν, οἱ δ' οὐδ' ὅλως θερμαίνουσιν.

μάλιστα δὲ τῶν φύσει παχέων οἴνων ἀπέχεσθαι προσῆκεν, ἔστ' ἂν ὦσι
νέοι. τοσούτου γὰρ δέουσι συντελεῖν τι ταῖς τῶν σιτίων πέψεσιν, ὥστ'
αὐτοὶ μόλις πέττονται. πρὸς τούτοις δ' οὐδ' ὑπέρχονται κατὰ τὴν κοι-
λίαν οὐδ' ἀναδίδονται ῥᾳδίως οὐδ' οὖρα προτρέπουσιν οὐδ' αἱματώσει
συντελοῦσιν οὐδὲ θρέψει, διαμένουσι δ' ἐπὶ πλεῖστον ἐν τῇ γαστρὶ
μετέωροι παραπλησίως ὕδατι, κἂν βραχύ τις πλέον αὐτῶν | πίῃ, ῥᾳ-
δίως ὀξύνονται.
μόνους δ' ἄν τις ἐπ' ἀγαθῷ τῶν νέων οἴνων πίνοι τοὺς λεπτοὺς
τῇ συστάσει, καθάπερ ἐν Ἰταλίᾳ ὅ τε Γαυριανὸς ὀνομαζόμενός ἐστι καὶ
ὁ Ἀλβανὸς ἔνιοί τε τῶν ἐν Σαβίνοις τε καὶ Τούσκοις γεννωμένων.
οὐ γὰρ δὴ πάντες γέ εἰσι τοιοῦτοι. καὶ περὶ Νέαν δὲ πόλιν ὁ κατὰ
τὸν ὑπερκείμενον αὐτῆς λόφον Ἀμιναῖος ἐν τάχει πότιμος γίνεται.
κατὰ δὲ τὴν Ἀσίαν παρ' ἡμῖν ὅ τε Τιβηνός ἐστι τοιοῦτος καὶ ὁ Ἀρ-
συηνὸς καὶ μετ' αὐτοὺς ὁ Τιτακαζηνός. ἀλλὰ τούτους μὲν ὡς παρα-
δείγματα προὐχειρισάμην, ἐθεασάμην δὲ τοιούτους οἴνους ἐν ἅπασι
σχεδὸν τοῖς ἔθνεσιν· ἀλλ' ἀγνοοῦσιν αὐτοὺς οἱ ξένοι διὰ διττὴν αἰτίαν,
ὅτι τε παντάπασιν ὀλίγοι γεννῶνται καὶ διότι μακρὸν πλοῦν οὐ
φέρουσιν, ὡς ὑπὸ τῶν ἐμπόρων μὴ δύνασθαι εἰς ἄλλην χώραν μετακο-
μίζεσθαι. γνωρίσεις δὲ ῥᾳδίως τοὺς τοιούτους οἴνους πρώτῃ μὲν καὶ
μάλιστα τῇ λεπτότητι, πλησίον ἥκοντας ὕδατος, εἶτα καὶ τῇ λευκότητι,

Γαληνός ιατρός. De methodo medendi libri xiv Vol. 10, p.485, line 2

δὲ, ἐπιτήδειος, ὡς ἂν τὴν τοῦ ὕδατος ἐκπεφευγὼς ἀσθένειαν

καὶ μηδέπω τὴν οἴνου βλάβην ἔχων. ἐκ τούτων οὖν τῶν σκο-
πῶν εὑρήσεις αὐτοῦ καὶ τὴν ἡλικίαν καὶ τὴν κρᾶσιν. ὁ μὲν
γὰρ νέος ὑδατωδέστερός τε καὶ ἀσθενέστερός πως ἢ ὡς οἴνῳ
πρέπει, μετὰ καὶ τοῦ δυσπεπτότερος εἶναι καὶ περιττωματι-
κώτερος. ὁ δὲ πρεσβύτερος οἰνωδέστερός τε καὶ ἰσχυρότερος
ἢ ὡς τοῖς παροῦσιν ἁρμόττει. διὸ καὶ θᾶττον ἐτῶν
ἓξ ὁ εὐγενὴς Σαβῖνος οὐκ ἐπιτήδειος, ἐμπλέων ἐπὶ πλεῖστον
ἔν τε τῷ στομάχῳ καὶ τῇ γαστρὶ καὶ κλύδωνας ἐργαζόμενος.
εὐγενῆ δ' ὀνομάζω τὸν αὐστηρὸν, ὁμοίως μὲν Σαβῖνον,
ὁμοίως δὲ Ἀδριανόν τε καὶ Ἀλβανὸν, ὁμοίως δὲ
Ἀρσύνιόν τε καὶ Τιτακαζηνὸν, ὅσοι τε ἄλλοι τοιοῦτοι· λέ-
λεκται γὰρ ἐπὶ πλέον ὑπὲρ ἁπάντων οἴνων ἰδίᾳ. πρὸς τού-
 36

τους οὖν ἀναφέρων τοὺς σκοποὺς καὶ τὴν πρὸς τὸ ὕδωρ

αὐτοῦ ποιεῖσθαι κρᾶσιν· ἔτι δ' ἂν μᾶλλον ἀκριβῶς στοχάζοιο
τῶν εἰρημένων, εἰ τῆς τοῦ ὕδατος κακίας τὰ κεφάλαια διὰ
μνήμης ἔχοις· ἤρτηται δὲ ἐκ τῆς ψυχρότητος αὐτοῦ πάντα,
δι' ἣν ἐν τοῖς ὑποχονδρίοις τε μέχρι πλείστου παραμένει καὶ
κλύδωνας ἐργάζεται καὶ πνευματοῦται καὶ διαφθείρεται καὶ
τῆς γαστρὸς ἐκλύει τὸν τόνον, ὡς καὶ τὰς πέψεις διὰ τοῦτο
χείρους γίγνεσθαι· συμπράττει δ' οὐδὲ ταῖς ἀναδόσεσι τῆς

Γαληνός ιατρός. De methodo medendi libri xiv Vol. 10, pa 833, line 9

βάνειν δ' ἀπαραχύτους, οὕτω δ' ὀνομάζουσιν οἷς οὐ μέ-

μικται θάλασσα, μεγίστην βλάβην ἡγουμένους ἐφ' ὧν μέμι-
κται γενήσεσθαι. οὐ μὴν οὐδὲ εἰώθασι τοῖς εὐγενέσιν οἴνοις,
ὑπὲρ ὧν ὁ λόγος ἐστὶ, μιγνύναι τῆς θαλάσσης ἐν Λέσβῳ, κα-
θάπερ οὐδ' ἐν Χίῳ τῷ Ἀρουισίῳ. γεννᾶται δὲ καὶ κατὰ τὴν
Ἑλλησποντιακὴν Μυσίαν οἶνος ὅμοιος τῷ Σουῤῥεντίνῳ,
Μύσιος ὀνομαζόμενος κατ' ἐξοχήν. οὗτοι πάντες οἱ οἶνοι
κιῤῥοὶ καὶ θερμοὶ καὶ εὐώδεις εἰσὶ καὶ τῇ συστάσει μέσοι τῶν
θ' ὑδατωδῶν καὶ τῶν παχέων. ὑδατώδεις μὲν οὖν εἰσι τὴν
σύστασιν ὅ τε Ἀδριανὸς καὶ Σαβῖνος καὶ Ἀλβανὸς καὶ Γαυ-
ριανὸς καὶ Θοῦσκος, ὅ τε Νεαπολίτης ὁ Ἀμιναῖος, ἐν τοῖς
περὶ Νεάπολιν χωρίοις γενόμενος· ὥστε καὶ ὀνομάζουσιν
οὕτως αὐτόν. ἐπὶ δὲ τῆς Ἀσίας ὅ τε Τιβηκῖνος καὶ ὁ Τιτα-
καζηνὸς καὶ τρίτος μετ' αὐτοὺς ὁ Ἀρσυϊνός. ἔμπαλιν δὲ
παχεῖς οἶνοι, καθάπερ τὸ σίραιον, ὃ παρ' ἡμῖν ὀνομάζουσιν
ἕψημα, ὁ Σκυβελλίτης καὶ ὁ Θηραῖος καὶ Ἀλβάτης·
ἐπὶ δὲ τῆς Ἀσίας Αἰγεάτης τε καὶ Περπερῖνος. ἐφ'
ὧν οὖν διὰ πλῆθος ὠμῶν χυμῶν ἡ συγκοπὴ γίγνεται, τοὺς
μὲν παχεῖς φευκτέον ὡς βλάπτοντας, τοὺς δὲ ὑδατώδεις ὡς
ἀπράκτους· αἱρετέον δὲ τοὺς μέσους αὐτῶν κιῤῥοὺς,

Διόδωρος Σικελός Ιστορική βιβλιοθήκη (lib. 1-20) B.8, cha. 3, se. 1,

line 3

ἐστράτευσεν ἐπὶ τοὺς Ἕλληνας, ἀφείθησαν ὑπὸ τῶν

συμμάχων τῆς στρατείας, προσταξάντων τῶν ἡγε-
μόνων. πλέον αὐτοὺς ποιήσειν, ἐὰν ἐπιμέλωνται
τῆς τῶν θεῶν τιμῆς. [Exc. Vap. 4.]
Καὶ μὴ συγχωρηθείσης μηδὲ λαθραίας συμπλο-
κῆς πρὸς ἄνδρα· μηδένα γὰρ οὕτω παραφρονήσειν
ὥστε ἐφημέρου χάριν ἡδονῆς τὰ μακαριζόμενα τοῦ
 37

βίου παντὸς ἀντικαταλλάξασθαι. [Exc. Vap. 4.]

Ὅτι Νεμέτωρ ὑπὸ τοῦ ἰδίου ἀδελφοῦ στερηθεὶς
τῆς βασιλείας, ὃς Ἀμόλιος ἐκαλεῖτο, ἐβασίλευσε δὲ
Ἀλβανῶν, τοὺς ἰδίους υἱωνοὺς παρ' ἐλπίδας ἀνα-
γνωρίσας Ῥέμον καὶ Ῥωμύλον, ἐπεβούλευσε κατὰ
τοῦ ἰδίου ἀδελφοῦ περὶ ἀναιρέσεως. ὃ καὶ γέγονε·
μεταπεμψάμενοι γὰρ τοὺς νομεῖς ὥρμησαν ἐπὶ τὰ
βασίλεια, καὶ ἐντὸς τῶν θυρῶν εἰσεβιάσαντο καὶ
8τοὺς ὑφισταμένους ἀνῄρουν, ὕστερον δὲ καὶ αὐτὸν
τὸν Ἀμόλιον. [Exc. Escor. p. 12 Fed., Müll. fr. II
p. IX.]

Διόδωρος Σικελός Ιστορική βιβλιοθήκη (lib. 1-20) B.8, cha. 25, se. 1,
line 2

κροῖς ἔχοντες· τοσοῦτον ἦσαν περὶ τὸ δίκαιον ἠσχο-

ληκότες.
Ὅτι Σικυωνίοις ἔχρησεν ἡ Πυθία ἑκατὸν ἔτη
μαστιγονομηθήσεσθαι αὐτούς. ἐπερωτησάντων δὲ
αὐτῶν τίς ὁ ταῦτα ποιήσων, πάλιν ἀπεκρίθη, ᾧ ἂν
καταπλεύσαντες πρώτῳ γεγενημένον υἱὸν ἀκούσωσιν.
ἐτύγχανε δὲ τοῖς θεωροῖς ἠκολουθηκὼς τῆς θυσίας
ἕνεκα μάγειρος, ὃς ἐκαλεῖτο Ἀνδρέας. μισθοῦ τοῖς
ἄρχουσι μαστιγοφορῶν ὑπηρέτει. [Exc. Vap. 12.]
Ὅτι ἐπὶ Ὁστιλίου Τύλλου τοῦ Ῥωμαίων βασιλέως
Ἀλβανοὶ τὴν αὔξησιν τῶν Ῥωμαίων ὑφορώμενοι καὶ
ταπεινῶσαι τούτους βουλόμενοι, προσεποιήσαντο ἐπὶ
τῆς ἑαυτῶν χώρας γεγονέναι λῃστὰς Ῥωμαίους, καὶ
ἔπεμψαν εἰς Ῥώμην πρεσβευτὰς τοὺς τὸ δίκαιον
αἰτήσοντας, εἰ δὲ μὴ προσέχωσι, πόλεμον καταγγε-
λοῦντας. Ὁστίλιος δὲ ὁ τῶν Ῥωμαίων βασιλεὺς πυ-
θόμενος ὡς ζητοῦσι πρόφασιν πολέμου, τοῖς μὲν
φίλοις παρήγγειλε τοὺς πρέσβεις ἐκδέξασθαι καὶ
παρακαλεῖν ἐπὶ ξένια· αὐτὸς δὲ ἐκκλίνας τὴν πρὸς
τούτους ἔντευξιν ἔπεμψεν εἰς Ἀλβανοὺς 8τοὺς τὸ
παραπλήσιον τοῖς ἐκείνων ποιήσοντας.

Διόδωρος Σικελός Ιστορική βιβλιοθήκη (lib. 1-20)

B.8, cha. 25, se. 2, line 5

Ὅτι ἐπὶ Ὁστιλίου Τύλλου τοῦ Ῥωμαίων βασιλέως

 38

Ἀλβανοὶ τὴν αὔξησιν τῶν Ῥωμαίων ὑφορώμενοι καὶ

ταπεινῶσαι τούτους βουλόμενοι, προσεποιήσαντο ἐπὶ
τῆς ἑαυτῶν χώρας γεγονέναι λῃστὰς Ῥωμαίους, καὶ
ἔπεμψαν εἰς Ῥώμην πρεσβευτὰς τοὺς τὸ δίκαιον
αἰτήσοντας, εἰ δὲ μὴ προσέχωσι, πόλεμον καταγγε-
λοῦντας. Ὁστίλιος δὲ ὁ τῶν Ῥωμαίων βασιλεὺς πυ-
θόμενος ὡς ζητοῦσι πρόφασιν πολέμου, τοῖς μὲν
φίλοις παρήγγειλε τοὺς πρέσβεις ἐκδέξασθαι καὶ
παρακαλεῖν ἐπὶ ξένια· αὐτὸς δὲ ἐκκλίνας τὴν πρὸς
τούτους ἔντευξιν ἔπεμψεν εἰς Ἀλβανοὺς τοὺς τὸ
παραπλήσιον τοῖς ἐκείνων ποιήσοντας. τοῦτο δὲ
συνετέλεσεν ἀρχαϊκῷ τινι προαχθεὶς ἔθει, διὰ τὸ
τοὺς παλαιοὺς μηδὲν οὕτω σπουδάζειν ὡς τὸ δικαίους
ἐνίστασθαι πολέμους· εὐλαβεῖτο γάρ, μὴ τοὺς αἰτίους
τῆς λῃστείας οὔθ' εὑρεῖν δυνάμενος οὔτε παραδι-
δοὺς τοῖς ἐξαιτοῦσι δόξῃ πόλεμον ἄδικον ἐπαναι-
ρεῖσθαι. εὐτυχούντων δὲ πρότερον τῶν εἰς Ἄλβαν
πεμφθέντων τὸ μὴ λαμβάνειν τὸ δίκαιον, εἰς ἡμέ-
ραν τριακοστὴν πόλεμον κατήγγειλαν. οἱ μὲν οὖν
τῶν Ἀλβανῶν πρεσβευταὶ κατὰ τὴν ἐξαίτησιν ἀπό

Διόδωρος Σικελός Ιστορική βιβλιοθήκη (lib. 1-20)

B.8, cha. 25, se. 4, line 1

θόμενος ὡς ζητοῦσι πρόφασιν πολέμου, τοῖς μὲν

φίλοις παρήγγειλε τοὺς πρέσβεις ἐκδέξασθαι καὶ
παρακαλεῖν ἐπὶ ξένια· αὐτὸς δὲ ἐκκλίνας τὴν πρὸς
τούτους ἔντευξιν ἔπεμψεν εἰς Ἀλβανοὺς 8τοὺς τὸ
παραπλήσιον τοῖς ἐκείνων ποιήσοντας. τοῦτο δὲ
συνετέλεσεν ἀρχαϊκῷ τινι προαχθεὶς ἔθει, διὰ τὸ
τοὺς παλαιοὺς μηδὲν οὕτω σπουδάζειν ὡς τὸ δικαίους
ἐνίστασθαι πολέμους· εὐλαβεῖτο γάρ, μὴ τοὺς αἰτίους
τῆς λῃστείας οὔθ' εὑρεῖν δυνάμενος οὔτε παραδι-
δοὺς τοῖς ἐξαιτοῦσι δόξῃ πόλεμον ἄδικον ἐπαναι-
ρεῖσθαι. εὐτυχούντων δὲ πρότερον τῶν εἰς Ἄλβαν
πεμφθέντων τὸ μὴ λαμβάνειν τὸ δίκαιον, εἰς ἡμέ-
ραν τριακοστὴν πόλεμον κατήγγειλαν. οἱ μὲν οὖν
τῶν Ἀλβανῶν πρεσβευταὶ κατὰ τὴν ἐξαίτησιν ἀπό-
κρισιν ἔλαβον, ὅτι πρότερον ἐκείνων οὐ διδόντων
τὸ δίκαιον οἱ Ῥωμαῖοι πόλεμον αὐτοῖς κατηγγελκό-
τες εἴησαν. οἱ δὲ δῆμοι πρὸς ἀλλήλους ἐπιγαμίας
ἔχοντες καὶ φιλίαν, ἀπὸ ταύτης τῆς αἰτίας εἰς δια-
 39

φορὰν κατέστησαν. [Exc. de legap. 310 U., 618 W.,

IV 35 Bip.]

Διόδωρος Σικελός Ιστορική βιβλιοθήκη (lib. 1-20)

B.8, cha. 25, se. 4, line 4

τούτους ἔντευξιν ἔπεμψεν εἰς Ἀλβανοὺς 8τοὺς τὸ

παραπλήσιον τοῖς ἐκείνων ποιήσοντας. τοῦτο δὲ
συνετέλεσεν ἀρχαϊκῷ τινι προαχθεὶς ἔθει, διὰ τὸ
τοὺς παλαιοὺς μηδὲν οὕτω σπουδάζειν ὡς τὸ δικαίους
ἐνίστασθαι πολέμους· εὐλαβεῖτο γάρ, μὴ τοὺς αἰτίους
τῆς λῃστείας οὔθ' εὑρεῖν δυνάμενος οὔτε παραδι-
δοὺς τοῖς ἐξαιτοῦσι δόξῃ πόλεμον ἄδικον ἐπαναι-
ρεῖσθαι. εὐτυχούντων δὲ πρότερον τῶν εἰς Ἄλβαν
πεμφθέντων τὸ μὴ λαμβάνειν τὸ δίκαιον, εἰς ἡμέ-
ραν τριακοστὴν πόλεμον κατήγγειλαν. οἱ μὲν οὖν
τῶν Ἀλβανῶν πρεσβευταὶ κατὰ τὴν ἐξαίτησιν ἀπό-
κρισιν ἔλαβον, ὅτι πρότερον ἐκείνων οὐ διδόντων
τὸ δίκαιον οἱ Ῥωμαῖοι πόλεμον αὐτοῖς κατηγγελκό-
τες εἴησαν. οἱ δὲ δῆμοι πρὸς ἀλλήλους ἐπιγαμίας
ἔχοντες καὶ φιλίαν, ἀπὸ ταύτης τῆς αἰτίας εἰς δια-
φορὰν κατέστησαν. [Exc. de legap. 310 U., 618 W.,
IV 35 Bip.]

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.1, cha. 71, se. 5, line 8

κοσι καὶ τρία. ἔπειτα Ἀμόλιος οὐ σὺν δίκῃ τὴν βα-

σιλείαν κατασχὼν Νεμέτορι προσήκουσαν, ὃς ἦν αὐ-
τῷ πρεσβύτερος ἀδελφός, δύο καὶ τετταράκοντα ἔτη
δυναστεύει. Ἀμολίου δὲ ἀναιρεθέντος ὑπὸ Ῥωμύλου
καὶ Ῥώμου τῶν ἐκ τῆς ἱερᾶς κόρης γενομένων, ὡς
αὐτίκα λεχθήσεται, μετὰ τὸν ἐκείνου θάνατον ἀπο-
λαμβάνει τὴν κατὰ νόμον δυναστείαν Νεμέτωρ ὁ τῶν
νεανίσκων μητροπάτωρ. τῷ δ' ἑξῆς ἔτει τῆς Νεμέ-
τορος ἀρχῆς, δευτέρῳ δὲ καὶ τριακοστῷ καὶ τετρα-
κοσιοστῷ μετὰ τὴν Ἰλίου ἅλωσιν, ἀποικίαν στείλαν-
τες Ἀλβανοὶ Ῥωμύλου καὶ Ῥώμου τὴν ἡγεμονίαν
αὐτῆς ἐχόντων κτίζουσι Ῥώμην ἔτους ἐνεστῶτος
πρώτου τῆς ἑβδόμης ὀλυμπιάδος, ἣν ἐνίκα στάδιον
 40

Δαϊκλῆς Μεσσήνιος, ἄρχοντος Ἀθήνησι Χάροπος ἔτος

τῆς δεκαετίας πρῶτον.
Ἀμφισβητήσεως δὲ πολλῆς οὔσης καὶ
περὶ τοῦ χρόνου τῆς κτίσεως καὶ περὶ τῶν οἰκιστῶν
τῆς πόλεως οὐδὲ αὐτὸς ᾤμην δεῖν ὥσπερ ὁμολογού-
μενα πρὸς ἁπάντων ἐξ ἐπιδρομῆς ἐπελθεῖν. Κεφά-
λων μὲν γὰρ ὁ Γεργίθιος, συγγραφεὺς παλαιὸς πάνυ
δευτέρᾳ γενεᾷ μετὰ τὸν Ἰλιακὸν πόλεμον ἐκτίσθαι

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.1, cha. 76, se. 1, line 1

ὅτι δὲ τοσαῦτα ἕκαστος τῶν βασιλέων ἦρξεν ἔτη δι'

ἐκείνου δηλοῦταί μοι τοῦ λόγου.
Τὰ μὲν δὴ περὶ τοῦ χρόνου καθ' ὃν ἡ νῦν δυνα-
στεύουσα πόλις ᾠκίσθη τοῖς τε πρὸ ἐμοῦ γενομένοις
εἰρημένα κἀμοὶ δοκοῦντα τοιάδ' ἐστιν. οἰκισταὶ δ'
αὐτῆς οἵτινες ἦσαν καὶ τίσι τύχαις χρησάμενοι τὴν
ἀποικίαν ἔστειλαν ὅσα τε ἄλλα περὶ τὴν κτίσιν ταύ-
την ἱστόρηται πολλοῖς μὲν εἴρηται καὶ διαφόρως τὰ
πλεῖστα ἐνίοις, λεχθήσεται δὲ κἀμοὶ τὰ πιθανώτατα
τῶν μνημονευομένων. ἔχει δὲ ὧδε·
Ἀμόλιος ἐπειδὴ παρέλαβε τὴν Ἀλβανῶν
βασιλείαν τὸν πρεσβύτερον ἀδελφὸν Νεμέτορα τῷ
κατισχῦσαι τῆς πατρίου τιμῆς ἀπείρξας, τά τε ἄλλα
κατὰ πολλὴν ὑπεροψίαν τῶν δικαίων ἔδρα καὶ τελευ-
τῶν ἔρημον γένους τὸν οἶκον τοῦ Νεμέτορος ἐπεβού-
λευσε ποιῆσαι, τοῦ τε δίκην ὑποσχεῖν φόβῳ καὶ ἔρωτι
μὴ παυσθῆναί ποτε τῆς ἀρχῆς. βουλευσάμενος δὲ ταῦτα
ἐκ πολλοῦ πρῶτον μὲν τὸν υἱὸν τοῦ Νεμέτορος Αἴ-
γεστον ἄρτι γενειάζοντα φυλάξας ἔνθα ἐκυνηγέτει,
προλοχίσας τοῦ χωρίου τὸ ἀφανέστατον, ἐξελθόντα
ἐπὶ θήραν ἀποκτείνει καὶ παρεσκεύασε λέγεσθαι μετὰ

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.1, cha. 76, se. 4, line 5

σιν, ἐν ἀκμῇ γάμου γενομένην ἱέρειαν ἀποδείκνυσιν

Ἑστίας, ὡς μὴ τάχιον εἰς ἀνδρὸς ἐλθοῦσα τέκῃ τι-
μωροὺς τῷ γένει. πενταετοῦς δὲ οὐκ ἐλάττω χρόνου
ἔδει τὰς ἱερὰς κόρας ἁγνὰς διαμεῖναι γάμων, αἷς ἀνα-
 41

τέθειται τοῦ τε ἀσβέστου πυρὸς ἡ φυλακὴ καὶ εἴ τι

ἄλλο θρησκεύεσθαι τῷ κοινῷ διὰ παρθένων νόμιμον
ἦν. ἔπραττε δὲ Ἀμόλιος τοῦτο μετ' ὀνομάτων καλῶν,
ὡς τιμὴν τῷ γένει καὶ κόσμον περιτιθεὶς οὔτε αὐτὸς
εἰσηγησάμενος τὸν νόμον τόνδε οὔτε κοινῷ ὄντι πρῶ-
τον ἀναγκάσας τῶν ἐν ἀξιώματι χρῆσθαι τὸν ἀδελ-
φόν, ἐν ἔθει δὲ τοῖς Ἀλβανοῖς καὶ ἐν καλῷ ὂν τὰς
εὐγενεστάτας ἀποδείκνυσθαι κόρας τῆς Ἑστίας προ-
πόλους. ὁ δὲ Νεμέτωρ αἰσθόμενος οὐκ ἀπὸ τοῦ βελ-
τίστου ταῦτα πράττοντα τὸν ἀδελφὸν ὀργὴν φανερὰν
οὐκ ἐποιεῖτο, ἵνα μὴ τῷ δήμῳ ἀπέχθοιτο, ἀπόρρητον
δὲ καὶ τοῦτο ἐφύλαττε τὸ ἔγκλημα.
Τετάρτῳ δ' ὕστερον ἔτει τὴν Ἰλίαν ἐλ-
θοῦσαν εἰς ἱερὸν ἄλσος Ἄρεος ὕδατος ἁγνοῦ κομιδῆς
ἕνεκα, ᾧ πρὸς τὰς θυσίας ἔμελλε χρήσασθαι, βιάζεταί
τις ἐν τῷ τεμένει. τοῦτον δέ τινες μὲν ἀποφαίνουσι
τῶν μνηστήρων ἕνα γενέσθαι τῆς κόρης ἐρῶντα τῆς

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.2, cha. 2, se. 1, line 2

ταχθέντος εἰς Ἰταλίαν, ὅτε τὴν στρατιὰν ἐξ Ἐρυθείας

οἴκαδε ἀπήγαγε, μοῖρά τις ὑπολειφθεῖσα τῆς σὺν
αὐτῷ δυνάμεως Ἑλληνικὴ πλησίον ἱδρύεται τοῦ Παλ-
λαντίου, πρὸς ἑτέρῳ τῶν ἐμπεπολισμένων τῇ πόλει
λόφων, ὃς τότε μὲν ὑπὸ τῶν ἐπιχωρίων Σατόρνιος
ἐλέγετο, νῦν δὲ Καπιτωλῖνος ὑπὸ Ῥωμαίων· Ἐπειοὶ
οἱπλείους τούτων ἦσαν ἐκ πόλεως Ἤλιδος ἐξανα-
στάντες διαπεπορθημένης αὐτοῖς τῆς πατρίδος ὑφ'
Ἡρακλέους.
Γενεᾷ δ' ἑκκαιδεκάτῃ μετὰ τὸν Τρωικὸν πό-
λεμον Ἀλβανοὶ συνοικίζουσιν ἄμφω τὰ χωρία ταῦτα
τείχει περιλαβόντες καὶ τάφρῳ. τέως δὲ ἦν αὔλια
βουφορβίων τε καὶ ποιμνίων καὶ τῶν ἄλλων κατα-
γωγαὶ βοτήρων ἄφθονον ἀναδιδούσης πόαν τῆς αὐ-
τόθι γῆς οὐ μόνον τὴν χειμερινήν, ἀλλὰ καὶ τὴν
θερεινόμον διὰ τοὺς ἀναψύχοντάς τε καὶ κατάρδον-
τας αὐτὴν ποταμούς. γένος δὲ τὸ τῶνἈλβανῶν
μικτὸν ἦν ἔκ τε Πελασγῶν καὶ Ἀρκάδων καὶ Ἐπειῶν
τῶν ἐξ Ἤλιδος ἐλθόντων, τελευταίων δὲ τῶν μετὰ
τὴνἸλίου ἅλωσιν ἀφικομένων εἰς Ἰταλίαν Τρώων,
οὓς ἦγεν Αἰνείας ὁ Ἀγχίσου καὶ Ἀφροδίτης. εἰκὸς δέ
 42

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.2, cha. 2, se. 2, line 1

οἱπλείους τούτων ἦσαν ἐκ πόλεως Ἤλιδος ἐξανα-

στάντες διαπεπορθημένης αὐτοῖς τῆς πατρίδος ὑφ'
Ἡρακλέους.
Γενεᾷ δ' ἑκκαιδεκάτῃ μετὰ τὸν Τρωικὸν πό-
λεμον Ἀλβανοὶ συνοικίζουσιν ἄμφω τὰ χωρία ταῦτα
τείχει περιλαβόντες καὶ τάφρῳ. τέως δὲ ἦν αὔλια
βουφορβίων τε καὶ ποιμνίων καὶ τῶν ἄλλων κατα-
γωγαὶ βοτήρων ἄφθονον ἀναδιδούσης πόαν τῆς αὐ-
τόθι γῆς οὐ μόνον τὴν χειμερινήν, ἀλλὰ καὶ τὴν
θερεινόμον διὰ τοὺς ἀναψύχοντάς τε καὶ κατάρδον-
τας αὐτὴν ποταμούς. γένος δὲ τὸ τῶνἈλβανῶν
μικτὸν ἦν ἔκ τε Πελασγῶν καὶ Ἀρκάδων καὶ Ἐπειῶν
τῶν ἐξ Ἤλιδος ἐλθόντων, τελευταίων δὲ τῶν μετὰ
τὴνἸλίου ἅλωσιν ἀφικομένων εἰς Ἰταλίαν Τρώων,
οὓς ἦγεν Αἰνείας ὁ Ἀγχίσου καὶ Ἀφροδίτης. εἰκὸς δέ
τι καὶ βαρβαρικὸν ἐκ τῶν προσοίκων ἢ παλαιῶν οἰ-
κητόρων ὑπολιπὲς τῷ Ἑλληνικῷ συγκαταμιγῆναι.
ὄνομα δὲ κοινὸν οἱ σύμπαντες οὗτοι Λατῖνοι ἐκλήθη-
σαν ἐπ' ἀνδρὸς δυναστεύσαντος τῶν τόπων Λατίνου
τὰς κατὰ τὸἔθνος ὀνομασίας ἀφαιρεθέντες.

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.2, cha. 36, se. 2, line 2

μενοι τοὺς Σικελοὺς κατέσχον, Οἰνώτρων μοῖρα τῶν

ἐξ Ἀρκαδίας ἀφικομένων, ὡς εἴρηταί μοι πρότερον,
μετὰ τόνδε τὸν πόλεμον ἀποικίαι Ῥωμαίων γεγένηντο.
Ὁ δὲ Ῥωμύλος ταῦτα διαπραξάμενος
ἐπὶ Κρουστομερίνους ἐξάγει τὴν στρατιὰν παρεσκευ-
ασμένους ἄμεινον τῶν προτέρων· οὓς ἐκ παρατάξεώς
τε καὶ τειχομαχίας παραστησάμενος ἄνδρας ἀγαθοὺς
κατὰ τὸν ἀγῶνα γενομένους οὐδὲν ἔτι διαθεῖναι κα-
κὸν ἠξίωσεν, ἀλλὰ καὶ ταύτην ἐποίησεν ἄποικον Ῥω-
μαίων τὴν πόλιν ὥσπερ τὰς προτέρας. ἦν δὲ τὸ
Κρουστομέριον Ἀλβανῶν ἀπόκτισις πολλοῖς πρότε-
ρον τῆς Ῥώμης ἀποσταλεῖσα χρόνοις. διαγγελλούσης
δὲ τῆς φήμης πολλαῖς πόλεσι τήν τε κατὰ πολέμους
γενναιότητα τοῦ ἡγεμόνος καὶ πρὸς τοὺς κρατηθέντας
 43

ἐπιείκειαν ἄνδρες τε αὐτῷ προσετίθεντο πολλοὶ καὶ

ἀγαθοὶ δυνάμεις ἀξιοχρέους πανοικίᾳ μετανιστα-
μένας ἐπαγόμενοι, ὧν ἐφ' ἑνὸς ἡγεμόνος ἐκ Τυρρη-
νίας ἐλθόντος, ᾧ Καίλιος ὄνομα ἦν, τῶν λόφων τις,
ἐν ᾧ καθιδρύθη, Καίλιος εἰς τόδε χρόνου καλεῖται·
καὶ πόλεις ὅλαι παρεδίδοσαν ἑαυτὰς ἀπὸ τῆς Μεδυλ-
λίνων ἀρξάμεναι καὶ ἐγίνοντο Ῥωμαίων ἀποικίαι.

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.2, cha. 37, se. 2, line 4

σιν ἐγείρων, τοὺς δὲ παρακειμένους αὐτῷ λόφους

τόν τε Αὐεντῖνον καὶ τὸν Καπιτωλῖνον νῦν λεγόμενον
ἀποταφρεύων καὶ χαρακώμασι καρτεροῖς περιλαμβά-
νων, ἐν οἷς τὰ ποίμνια καὶ τοὺς γεωργοὺς αὐλίζεσθαι
τὰς νύκτας ἐπέταξεν ἐχεγγύῳ φρουρᾷ καταλαβὼν
ἑκάτερον, καὶ εἴ τι ἄλλο χωρίον ἀσφάλειαν αὐτοῖς
παρέξειν ἔμελλεν ἀποταφρεύων καὶ περισταυρῶν καὶ
διὰ φυλακῆς ἔχων. ἧκε δὲ αὐτῷ Τυρρηνῶν ἐπικου-
ρίαν ἱκανὴν ἄγων ἐκ Σολωνίου πόλεως ἀνὴρ δραστή-
ριος καὶ τὰ πολέμια [ἔργα] διαφανής, Λοκόμων ὄνομα,
φίλος οὐ πρὸ πολλοῦ γεγονώς, καὶ παρ' Ἀλβανῶν
ἄνδρες, οὓς ὁ πάππος ἔπεμψεν αὐτῷ, συχνοὶ στρα-
τιῶταί τε καὶ ὑπηρέται καὶ τεχνῖται πολεμικῶν ἔρ-
γων, σῖτός τε καὶ ὅπλα καὶ ὅσα τούτοις πρόσφορα ἦν
ἱκανῶς ἅπαντα ἐπεχορηγεῖτο. ἐπεὶ δ' ἐν ἑτοίμῳ τὰ
πρὸς τὸν ἀγῶνα ἦν ἑκατέροις, ἔαρος ἀρχομένου μέλ-
λοντες ἐξάγειν οἱ Σαβῖνοι τὰς δυνάμεις ἔγνωσαν
ἀποστεῖλαι πρεσβείαν πρῶτον ὡς τοὺς πολεμίους τάς
τε γυναῖκας ἀξιώσουσαν ἀπολαβεῖν καὶ δίκας ὑπὲρ
αὐτῶν αἰτήσουσαν τῆς ἁρπαγῆς, ἵνα δὴ δι' ἀνάγκην
δοκῶσιν ἀνειληφέναι τὸν πόλεμον οὐ τυγχάνοντες

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.2, cha. 50, se. 5, line 8

τάξεώς τε νικήσαντες (ἐχώρησαν γὰρ αὐτοῖς ὁμόσε) καὶ

μετὰ ταῦτα ἐκ τειχομαχίας κατὰ κράτος ἑλόντες ὅπλα
μὲν ἀφείλοντο καὶ χώρας ἐζημίωσαν τῇ τρίτῃ μερίδι·
ἣν τοῖς σφετέροις διεῖλον. Τῶν δὲ Καμεριναίων
τοὺς ἐποίκουςλυμαινομένων [τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ] ἐπεξελ-
θόντες καὶ τρεψάμενοι αὐτούς, τὰ μὲν αὐτῶν ἅπαντα
 44

τοῖς σφετέροις πολίταις διεῖλον, αὐτοὺς δὲ τοὺς ἀν-

θρώπους ὁπόσοι ἐβούλοντο ἐν Ῥώμῃ κατοικεῖν εἴα-
σαν. ἐγένοντο δ' ὡς τετρακισχίλιοι, οὓς ταῖς φράτραις
ἐπεμέρισαν, καὶ τὴν πόλιν αὐτῶν ἀποικίαν Ῥωμαίων
ἐποίησαν. ἦν δὲ Ἀλβανῶν ἀπόκτισις ἡ Καμερία
πολλοῖς χρόνοις ἀποσταλεῖσα πρότερον τῆς Ῥώμης·
τὸ δ' ἀρχαῖον Ἀβοριγίνων οἴκησις ἐν τοῖς πάνυ ἐπι-
φανής.
Ἐνιαυτῷ δὲ ἕκτῳ περιίσταται πάλιν εἰς ἕνα
Ῥωμύλον ἡ τῆς πόλεως ἀρχὴ Τατίου τελευτήσαν-
τος ἐξ ἐπιβουλῆς, ἣν συνέστησαν ἐπ' αὐτῷ Λαουινια-
τῶν οἱ κορυφαιότατοι συμφρονήσαντες ἀπὸ τοιαύτης
αἰτίας· τῶν ἑταίρων τινὲς τοῦ Τατίου λῃστήριον ἐξα-
γαγόντες εἰς τὴν Λαουινιατῶν χώραν χρήματά τε αὐ-
τῶν ἥρπασαν πολλὰ καὶ βοσκημάτων ἀπήλασαν

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.2, cha. 53, se. 4, line 6

γειν μὲν παρεσκευάζετο τὴν δύναμιν, ἐπεξελθόντων

δὲ τῶν Φιδηναίων συνάπτει πρὸς αὐτοὺς μάχην.
καρτεροῦ δὲ ἀγῶνος γενομένου καὶ πολλῶν πεσόν-
των ἀφ' ἑκατέρων ἡσσηθέντες οἱ Φιδηναῖοι τρέπον-
ται πρὸς φυγήν, ὁ δ' ἐκ ποδὸς συνακολουθῶν αὐτοῖς
συνεισπίπτει τοῖς φεύγουσιν εἰς τὸ τεῖχος. ἁλούσης
δὲ τῆς πόλεως ἐξ ἐφόδου τιμωρησάμενος ἐξ αὐτῶν
ὀλίγους καὶ φυλακὴν ἐν τῇ πόλει τριακοσίων ἀνδρῶν
καταλιπὼν τῆς τε χώρας μοῖραν ἀποτεμόμενος, ἣν
τοῖς σφετέροις διεῖλεν, ἀποικίαν ἐποίησε Ῥωμαίων καὶ
ταύτην τὴν πόλιν, ἦν δὲ Ἀλβανῶν ἀπόκτισις κατὰ
τὸν αὐτὸν οἰκισθεῖσα Νωμεντῷ τε καὶ Κρουστομερείᾳ
χρόνον τριῶν ἀδελφῶν τῆς ἀποικίας ἡγησαμένων,
ὧν ὁ πρεσβύτατος τὴν Φιδήνην ἔκτισεν.
Μετὰ τοῦτον τὸν πόλεμον ἐπὶ Καμερίνους
ἐστράτευσεν ἐπιθεμένους τοῖς παρὰ σφίσιν ἐποί-
κοις, καθ' ὃν χρόνον ἔκαμνεν ἡ Ῥωμαίων πόλις ὑπὸ
νόσου λοιμικῆς· ᾗ δὴ μάλιστα ἐπαρθέντες οἱ Καμερῖ-
νοι καὶ νομίσαντες ἄρδην τὸ Ῥωμαίων διαφθαρήσε-
σθαι γένος ὑπὸ τῆς συμφορᾶς τοὺς μὲν ἀπέκτειναν
τῶν ἐποίκων, τοὺς δ' ἐξέβαλον. ἀνθ' ὧν τιμωρού
 45

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.2, cha. 62, se. 1, line 6

Ῥωμαῖοι λαβεῖν ἐκ τῆς ἐκείνου τοῦ ἀνδρὸς ἀρχῆς, ὡς

ἐκ τῶν ἐπιχωρίων ἔμαθον ἱστοριῶν ἀφηγήσομαι, προ-
ειπὼν ἐν οἵαις ἐτύγχανε ταραχαῖς τὰ πράγματα τῆς
πόλεως ὄντα, πρὶν ἐκεῖνον ἐπὶ τὴν βασιλείαν παρ-
ελθεῖν.
Μετὰ τὴν Ῥωμύλου τελευτὴν ἡ βουλὴ
τῶν κοινῶν γενομένη κυρία καὶ χρόνον ἐνιαύσιον,
ὥσπερ ἔφην, κατασχοῦσα τὴν δυναστείαν διαφέρε-
σθαι καὶ στασιάζειν αὐτὴ πρὸς ἑαυτὴν ἤρξατο περὶ
τοῦ πλείονός τε καὶ ἴσου. ὅσον μὲν γὰρ αὐτῆς μέ-
ρος Ἀλβανῶν ἦν ἀπὸ τῶν ἅμα Ῥωμύλῳ τὴν ἀποι-
κίαν στειλάντων, γνώμης τε ἄρχειν ἠξίου καὶ τιμῶν
τὰς μεγίστας λαμβάνειν καὶ θεραπεύεσθαι πρὸς τῶν
ἐπηλύδων· οἱ δ' ὕστερον εἰς τοὺς πατρικίους κατα-
γραφέντες ἐκ τῶν ἐποίκων οὐδεμιᾶς ᾤοντο δεῖν ἀπε-
λαύνεσθαι τιμῆς οὐδὲ μειονεκτεῖν τῶν ἑτέρων, μά-
λιστα δ' ὅσοι τοῦ Σαβίνων ἐτύγχανον ὄντες γένους
καὶ κατὰ τὰς συνθήκας τὰς γενομένας Ῥωμύλῳ πρὸς
Τάτιον ἐπὶ τοῖς ἴσοις [γενόμενοι] μετειληφέναι τῆς
πόλεως παρὰ τῶν ἀρχαίων οἰκητόρων καὶ τὴν αὐτὴν
χάριν ἐκείνοις αὐτοὶ δεδωκέναι ἐδόκουν.

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 1, se. 2, line 1

ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΕΩΣ ΡΩΜΑΙΚΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΛΟΓΟΣ ΤΡΙΤΟΣ.

Τελευτήσαντος δὲ Πομπιλίου γενομένη πάλιν ἡ

βουλὴ τῶν κοινῶν κυρία μένειν ἔγνω ἐπὶ τῆς αὐτῆς
πολιτείας, οὐδὲ τοῦ δήμου γνώμην λαβόντος ἑτέραν,
καὶ καθίστησιν ἐκ τῶν πρεσβυτέρων τοὺς ἄρξοντας
τὴν μεσοβασίλειον ἀρχὴν εἰς ὡρισμένον τινὰ ἡμερῶν
ἀριθμόν, ὑφ' ὧν ἀποδείκνυται βασιλεύς, ὃν ἅπας
ὁ δῆμος ἠξίου, Τύλλος Ὁστίλιος γένους ὢν τοιοῦδε·
ἐκ πόλεως Μεδυλλίας, ἣν Ἀλβανοὶ μὲν ἔκτισαν,
Ῥωμύλος δὲ κατὰ συνθήκας παραλαβὼν Ῥωμαίων
 46

ἐποίησεν ἀποικίαν, ἀνὴρ εὐγενὴς καὶ χρήμασι δυνα-

τὸς Ὁστίλιος ὄνομα μετενεγκάμενος εἰς Ῥώμην τὸν
βίον ἄγεται γυναῖκα ἐκ τοῦ Σαβίνων γένους Ἑρσιλίου
θυγατέρα τὴν ὑφηγησαμένην ταῖς ὁμοεθνέσι πρε-
σβεῦσαι πρὸς τοὺς πατέρας ὑπὲρ τῶν ἀνδρῶν, ὅτε
Σαβῖνοι Ῥωμαίοις ἐπολέμουν, καὶ τοῦ συνελθεῖν εἰς
φιλίαν τοὺς ἡγεμόνας αἰτιωτάτην γενέσθαι δοκοῦσαν.
οὗτος ὁ ἀνὴρ πολλοὺς συνδιενέγκας Ῥωμύλῳ

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 2, se. 1, line 3

ταύτῃ δὲ τῇ φιλανθρωπίᾳ τοὺς ἀπόρους τῶν πολιτῶν

ἀνέλαβε παύσας λατρεύοντας ἐν τοῖς ἀλλοτρίοις· ἵνα
δὲ μηδὲ οἰκίας ἄμοιρος εἴη τις προσετείχισε τῇ πόλει
τὸν καλούμενον Καίλιον λόφον, ἔνθα ὅσοι Ῥωμαίων
ἦσαν ἀνέστιοι λαχόντες τοῦ χωρίου τὸ ἀρκοῦν κατε-
σκευάσαντ' οἰκίας, καὶ αὐτὸς ἐν τούτῳ τῷ τόπῳ τὴν
οἴκησιν εἶχεν. πολιτικὰ μὲν δὴ ταῦτα τοῦ ἀνδρὸς
ἔργα παραδίδοται λόγου ἄξια·
πολεμικαὶ δὲ πράξεις πολλαὶ μὲν καὶ ἄλλαι
μνημονεύονται, μέγισται δὲπερὶ ὧν ἔρχομαι λέξων
τὴν ἀρχὴν ποιησάμενος ἀπὸ τοῦ πρὸς Ἀλβανοὺς πο-
λέμου. αἴτιος δὲ τοῦ διαστῆναι τὰς πόλεις καὶ λῦσαι
τὸ συγγενὲς ἀνὴρ Ἀλβανὸς ἐγένετο Κλοίλιος ὄνομα
τῆς μεγίστης ἀρχῆς ἀξιωθείς, ὃς ἀχθόμενος ἐπὶ τοῖς
Ῥωμαίων ἀγαθοῖς καὶ κατέχειν τὸν φθόνον οὐ δυνά-
μενος φύσει τε αὐθάδης καὶ ὑπομαργότερος ὢν ἐκ-
πολεμῶσαι τὰς πόλεις ἔγνω πρὸς ἀλλήλας. οὐχ ὁρῶν
δὲ ὅπως ἂν πείσειε τοὺς Ἀλβανοὺς στρατὸν αὑτῷ κατὰ
Ῥωμαίων ἄγειν ἐπιτρέψαι μήτε δικαίας ἔχοντι προ-
φάσεις μήτε ἀναγκαίας, μηχανᾶται δή τι τοιόνδε· τοῖς
ἀπορωτάτοις Ἀλβανῶν καὶ θρασυτάτοις ἐφῆκε

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.3, cha. 2, se. 1, line 5

δὲ μηδὲ οἰκίας ἄμοιρος εἴη τις προσετείχισε τῇ πόλει

τὸν καλούμενον Καίλιον λόφον, ἔνθα ὅσοι Ῥωμαίων
ἦσαν ἀνέστιοι λαχόντες τοῦ χωρίου τὸ ἀρκοῦν κατε-
σκευάσαντ' οἰκίας, καὶ αὐτὸς ἐν τούτῳ τῷ τόπῳ τὴν
οἴκησιν εἶχεν. πολιτικὰ μὲν δὴ ταῦτα τοῦ ἀνδρὸς
 47

ἔργα παραδίδοται λόγου ἄξια·

πολεμικαὶ δὲ πράξεις πολλαὶ μὲν καὶ ἄλλαι
μνημονεύονται, μέγισται δὲπερὶ ὧν ἔρχομαι λέξων
τὴν ἀρχὴν ποιησάμενος ἀπὸ τοῦ πρὸς Ἀλβανοὺς πο-
λέμου. αἴτιος δὲ τοῦ διαστῆναι τὰς πόλεις καὶ λῦσαι
τὸ συγγενὲς ἀνὴρ Ἀλβανὸς ἐγένετο Κλοίλιος ὄνομα
τῆς μεγίστης ἀρχῆς ἀξιωθείς, ὃς ἀχθόμενος ἐπὶ τοῖς
Ῥωμαίων ἀγαθοῖς καὶ κατέχειν τὸν φθόνον οὐ δυνά-
μενος φύσει τε αὐθάδης καὶ ὑπομαργότερος ὢν ἐκ-
πολεμῶσαι τὰς πόλεις ἔγνω πρὸς ἀλλήλας. οὐχ ὁρῶν
δὲ ὅπως ἂν πείσειε τοὺς Ἀλβανοὺς στρατὸν αὑτῷ κατὰ
Ῥωμαίων ἄγειν ἐπιτρέψαι μήτε δικαίας ἔχοντι προ-
φάσεις μήτε ἀναγκαίας, μηχανᾶται δή τι τοιόνδε· τοῖς
ἀπορωτάτοις Ἀλβανῶν καὶ θρασυτάτοις ἐφῆκε λῃ-
στεύειν τοὺς Ῥωμαίων ἀγροὺς ἄδειαν ὑπισχνούμενος
καὶ παρεσκεύασε πολλοὺς ἀκίνδυνα κέρδη διώκοντας,

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.3, cha. 2, se. 2, line 2

ἔργα παραδίδοται λόγου ἄξια·

πολεμικαὶ δὲ πράξεις πολλαὶ μὲν καὶ ἄλλαι
μνημονεύονται, μέγισται δὲπερὶ ὧν ἔρχομαι λέξων
τὴν ἀρχὴν ποιησάμενος ἀπὸ τοῦ πρὸς Ἀλβανοὺς πο-
λέμου. αἴτιος δὲ τοῦ διαστῆναι τὰς πόλεις καὶ λῦσαι
τὸ συγγενὲς ἀνὴρ Ἀλβανὸς ἐγένετο Κλοίλιος ὄνομα
τῆς μεγίστης ἀρχῆς ἀξιωθείς, ὃς ἀχθόμενος ἐπὶ τοῖς
Ῥωμαίων ἀγαθοῖς καὶ κατέχειν τὸν φθόνον οὐ δυνά-
μενος φύσει τε αὐθάδης καὶ ὑπομαργότερος ὢν ἐκ-
πολεμῶσαι τὰς πόλεις ἔγνω πρὸς ἀλλήλας. οὐχ ὁρῶν
δὲ ὅπως ἂν πείσειε τοὺς Ἀλβανοὺς στρατὸν αὑτῷ κατὰ
Ῥωμαίων ἄγειν ἐπιτρέψαι μήτε δικαίας ἔχοντι προ-
φάσεις μήτε ἀναγκαίας, μηχανᾶται δή τι τοιόνδε· τοῖς
ἀπορωτάτοις Ἀλβανῶν καὶ θρασυτάτοις ἐφῆκε λῃ-
στεύειν τοὺς Ῥωμαίων ἀγροὺς ἄδειαν ὑπισχνούμενος
καὶ παρεσκεύασε πολλοὺς ἀκίνδυνα κέρδη διώκοντας,
ὧν οὐδὲ κωλυόμενοι ὑπὸ τοῦ δέους ἀποστήσεσθαι
ἔμελλον, ἐμπλῆσαι πολέμου λῃστρικοῦ τὴν ὅμορον.
τοῦτο δ' ἔπραττε κατὰ λογισμὸν οὐκ ἀπεικότα, ὡς τὸ
ἔργον ἐμαρτύρησε. Ῥωμαίους μὲν γὰρ οὐκ ἀνέξεσθαι
τὰς ἁρπαγὰς ὑπελάμβανεν, ἀλλ' ἐπὶ τὰ ὅπλα χωρή
 48

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.3, cha. 2, se. 4, line 4

τοῦτο δ' ἔπραττε κατὰ λογισμὸν οὐκ ἀπεικότα, ὡς τὸ

ἔργον ἐμαρτύρησε. Ῥωμαίους μὲν γὰρ οὐκ ἀνέξεσθαι
τὰς ἁρπαγὰς ὑπελάμβανεν, ἀλλ' ἐπὶ τὰ ὅπλα χωρή-
σειν, αὑτῷ δ' ἐξουσίαν ἔσεσθαι κατηγορεῖν αὐτῶν
πρὸς τὸν δῆμον ὡς ἀρχόντων πολέμου, Ἀλβανῶν δὲ
τοὺς πλείστους φθονοῦντας τοῖς ἀποίκοις τῆς εὐτυ-
χίας δέξεσθαι τὰς διαβολὰς ἀσμένους καὶ τὸν κατ'
αὐτῶν πόλεμον ἐξοίσειν, ὅπερ καὶ συνέβη. ἀγόντων
γὰρ καὶ φερόντων ἀλλήλους τῶν κακουργοτάτων ἐξ
ἑκατέρας πόλεως καὶ στρατιᾶς ποτε Ῥωμαϊκῆς ἐμβα-
λούσης εἰς τὴν Ἀλβανῶν, ὑφ' ἧς πολλοὶ τῶν λῃστῶν
οἱ μὲν ἀνῃρέθησαν, οἱ δὲ συνελήφθησαν, συγκαλέ-
σας τὸ πλῆθος εἰς ἐκκλησίαν ὁ Κλοίλιος, ἐν ᾗ πολλὴν
ἐποιήσατο τῶν Ῥωμαίων κατηγορίαν, τραυματίας τε
συχνοὺς ἐπιδεικνύμενος καὶ τοὺς προσήκοντας τοῖς
ἡρπασμένοις ἢ τεθνηκόσι παράγων καὶ πλείω τῶν
γεγονότων ἐπικαταψευδόμενος, πρεσβείαν πέμπειν
πρῶτον ἐψηφίσατο δίκας αἰτήσουσαν τῶν γεγονότων·
ἐὰν δὲ ἀγνωμονῶσι Ῥωμαῖοι τότε τὸν πόλεμον ἐπ'
αὐτοὺς ἐκφέρειν.

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.3, cha. 3, se. 2, line 2

ὑποπτεύσας ὁ Τύλλος, ὅτι δίκας αἰτήσοντες ἥκοιεν,

αὐτὸς τοῦτο ποιῆσαι πρότερος ἔγνω περιστῆσαι βου-
λόμενος εἰς ἐκείνους τὴν αἰτίαν τοῦ λύειν τὰ πρὸς
τὴν ἀποικίαν συγκείμενα. συνθῆκαι γὰρ ἦσαν ταῖς
πόλεσιν ἐπὶ Ῥωμύλου γενόμεναι τά τε ἄλλα ἔχουσαι
δίκαια καὶ ἵνα μηδετέρα πολέμου ἄρχῃ· ἡ δ' ἐγκα-
λοῦσα ὅ τι δή ποτε ἀδίκημα δίκας αἰτοῖ παρὰ τῆς
ἀδικούσης, εἰ δὲ μὴ τυγχάνοι τότε τὸν ἐξ ἀνάγκης
ἐπιφέροι πόλεμον, ὡς λελυμένων ἤδη τῶν σπονδῶν.
φυλαττόμενος δὲ τὸ μὴ προτέρους αἰτηθέντας δίκας
Ῥωμαίους ἀντειπεῖν, ἔπειτα ὑπαιτίους Ἀλβανοῖς γε-
νέσθαι, προσέταξε τοῖς ἐπιφανεστάτοις τῶν ἑαυτοῦ
φίλων τοὺς Ἀλβανῶν πρέσβεις ξενίζειν ἁπάσῃ φιλο-
φροσύνῃ καὶ κατέχειν ἔνδον παρ' ἑαυτοῖς· αὐτὸς δ'
ἐν ἀσχολίαις εἶναί τισιν ἀναγκαίοις σκηψάμενος διε-
 49

κρούσατο τὴν πρόσοδον αὐτῶν. τῇ δ' ἔγγιστα νυκτὶ

Ῥωμαίων ἄνδρας ἐπιφανεῖς ἐντειλάμενος αὐτοῖς ἃ
χρὴ πράττειν ἀπέστειλεν εἰς Ἄλβαν ἅμα τοῖς εἰρη-
νοδίκαις αἰτήσοντας ὑπὲρ ὧν ἠδίκηντο Ῥωμαῖοι δίκας
παρ' Ἀλβανῶν λαβεῖν, οἳ πρὶν ἥλιον ἀνίσχειν

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.3, cha. 3, se. 3, line 3

ἀδικούσης, εἰ δὲ μὴ τυγχάνοι τότε τὸν ἐξ ἀνάγκης

ἐπιφέροι πόλεμον, ὡς λελυμένων ἤδη τῶν σπονδῶν.
φυλαττόμενος δὲ τὸ μὴ προτέρους αἰτηθέντας δίκας
Ῥωμαίους ἀντειπεῖν, ἔπειτα ὑπαιτίους Ἀλβανοῖς γε-
νέσθαι, προσέταξε τοῖς ἐπιφανεστάτοις τῶν ἑαυτοῦ
φίλων τοὺς Ἀλβανῶν πρέσβεις ξενίζειν ἁπάσῃ φιλο-
φροσύνῃ καὶ κατέχειν ἔνδον παρ' ἑαυτοῖς· αὐτὸς δ'
ἐν ἀσχολίαις εἶναί τισιν ἀναγκαίοις σκηψάμενος διε-
κρούσατο τὴν πρόσοδον αὐτῶν. τῇ δ' ἔγγιστα νυκτὶ
Ῥωμαίων ἄνδρας ἐπιφανεῖς ἐντειλάμενος αὐτοῖς ἃ
χρὴ πράττειν ἀπέστειλεν εἰς Ἄλβαν ἅμα τοῖς εἰρη-
νοδίκαις αἰτήσοντας ὑπὲρ ὧν ἠδίκηντο Ῥωμαῖοι δίκας
παρ' Ἀλβανῶν λαβεῖν, οἳ πρὶν ἥλιον ἀνίσχειν δια-
νύσαντες τὴν ὁδὸν πληθυούσης τῆς ἑωθινῆς ἀγορᾶς
ἐντυγχάνουσι τῷ Κλοιλίῳ κατ' ἀγορὰν ὄντι καὶ δι-
εξιόντες ὅσα ἠδίκηντο Ῥωμαῖοι πρὸς Ἀλβανῶν ἠξίουν
πράττειν τὰ συγκείμενα ταῖς πόλεσιν. ὁ δὲ Κλοί-
λιος, ὡς Ἀλβανῶν προτέρων ἀπεσταλκότων εἰς Ῥώ-
μην τοὺς αἰτήσοντας δίκας καὶ μηδὲ ἀποκρίσεως
ἠξιωμένων, ἀπιέναι τοὺς Ῥωμαίους ἐκέλευσεν ὡς

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.3, cha. 3, se. 6, line 2

ὁσίων. ὁμολογήσαντος δὲ τοῦ Κλοιλίου Μαρτύρομαι

τοίνυν, ἔφη, τοὺς θεούς, οὓς ἐποιησάμεθα τῶν σπον-
δῶν μάρτυρας, ὅτι Ῥωμαίοις οὐ τυχοῦσι τῶν δικαίων
προτέροις ὅσιος ὁ κατὰ τῶν παραβάντων τὰς σπον-
δὰς πόλεμος ἔσται, οἱ δὲ πεφευγότες τοῦτο τὸ δίκαιον
ὑμεῖς ἐστε, ὡς αὐτὰ τὰ ἔργα δηλοῖ. πρότεροί τε γὰρ
 50

αἰτηθέντες τὸ δίκαιον οὐχ ὑπέσχετε καὶ πρότερον τὸν

πόλεμον ἡμῖν προειρήκατε. τοιγάρτοι τοὺς ἀμυνου-
μένους ὑμᾶς προσδέχεσθε μετὰ τῶν ὅπλων οὐκ εἰς
μακράν. ταῦτα παρὰ τῶν πρεσβευτῶν ἀφικομένων
εἰς Ῥώμην ἀκούσας ὁ Τύλλος, τότε τοὺς Ἀλβανοὺς
προσάγειν ἐκέλευσε καὶ περὶ ὧν ἥκουσι λέγειν. ἀπαγ-
γειλάντων δ' αὐτῶν ὅσα προσέταξεν ὁ Κλοίλιος καὶ
τὸν πόλεμον ἀπειλούντων εἰ μὴ τεύξονται τῆς δίκης,
Ἐγὼ πρότερος ὑμῶν, ἔφη, τοῦτο πεποίηκα καὶ μηδὲν
εὑρόμενος ὧν ἐκέλευον αἱ συνθῆκαι . . . . . .
[φαίνονται παρ' ὑμῶν προτέρων αὗται λελυμέναι τε
καὶ μηδενὸς λόγου ἠξιωμέναι· ὅθεν δὴ] τὸν ἀναγ-
καῖόν τε καὶ δίκαιον Ἀλβανοῖς παραγγέλλω πόλεμον.
Μετὰ δὲ τὰς προφάσεις ταύτας

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.3, cha. 3, se. 6, line 10

μένους ὑμᾶς προσδέχεσθε μετὰ τῶν ὅπλων οὐκ εἰς

μακράν. ταῦτα παρὰ τῶν πρεσβευτῶν ἀφικομένων
εἰς Ῥώμην ἀκούσας ὁ Τύλλος, τότε τοὺς Ἀλβανοὺς
προσάγειν ἐκέλευσε καὶ περὶ ὧν ἥκουσι λέγειν. ἀπαγ-
γειλάντων δ' αὐτῶν ὅσα προσέταξεν ὁ Κλοίλιος καὶ
τὸν πόλεμον ἀπειλούντων εἰ μὴ τεύξονται τῆς δίκης,
Ἐγὼ πρότερος ὑμῶν, ἔφη, τοῦτο πεποίηκα καὶ μηδὲν
εὑρόμενος ὧν ἐκέλευον αἱ συνθῆκαι . . . . . .
[φαίνονται παρ' ὑμῶν προτέρων αὗται λελυμέναι τε
καὶ μηδενὸς λόγου ἠξιωμέναι· ὅθεν δὴ] τὸν ἀναγ-
καῖόν τε καὶ δίκαιον Ἀλβανοῖς παραγγέλλω πόλεμον.
Μετὰ δὲ τὰς προφάσεις ταύτας παρεσκευά-
ζοντο ἀμφότεροι τὰ πρὸς τὸν πόλεμον, οὐ μόνον τὰς
οἰκείας καθοπλίζοντες δυνάμεις, ἀλλὰ καὶ τὰς παρὰ
τῶν ὑπηκόων ἐπικαλούμενοι· ὡς δὲ πάντα ἦν αὐτοῖς
εὐτρεπῆ συνῄεσαν ὁμόσε καὶ καταστρατοπεδεύονται
τετταράκοντα τῆς Ῥώμης σταδίους ἀποσχόντες· οἱ μὲν
Ἀλβανοὶ περὶ τὰς καλουμένας Κλοιλίας τάφρους
(φυλάττουσι γὰρ ἔτι τὴν τοῦ κατασκευάσαντος αὐτὰς
ἐπίκλησιν) Ῥωμαῖοι δὲ ὀλίγον ἐνδοτέρω τὸν ἐπιτη-
δειότατον εἰς στρατοπεδείαν τόπον ἐκλεξάμενοι.
 51

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.3, cha. 4, se. 1, line 7

εὑρόμενος ὧν ἐκέλευον αἱ συνθῆκαι . . . . . .

[φαίνονται παρ' ὑμῶν προτέρων αὗται λελυμέναι τε
καὶ μηδενὸς λόγου ἠξιωμέναι· ὅθεν δὴ] τὸν ἀναγ-
καῖόν τε καὶ δίκαιον Ἀλβανοῖς παραγγέλλω πόλεμον.
Μετὰ δὲ τὰς προφάσεις ταύτας παρεσκευά-
ζοντο ἀμφότεροι τὰ πρὸς τὸν πόλεμον, οὐ μόνον τὰς
οἰκείας καθοπλίζοντες δυνάμεις, ἀλλὰ καὶ τὰς παρὰ
τῶν ὑπηκόων ἐπικαλούμενοι· ὡς δὲ πάντα ἦν αὐτοῖς
εὐτρεπῆ συνῄεσαν ὁμόσε καὶ καταστρατοπεδεύονται
τετταράκοντα τῆς Ῥώμης σταδίους ἀποσχόντες· οἱ μὲν
Ἀλβανοὶ περὶ τὰς καλουμένας Κλοιλίας τάφρους
(φυλάττουσι γὰρ ἔτι τὴν τοῦ κατασκευάσαντος αὐτὰς
ἐπίκλησιν) Ῥωμαῖοι δὲ ὀλίγον ἐνδοτέρω τὸν ἐπιτη-
δειότατον εἰς στρατοπεδείαν τόπον ἐκλεξάμενοι. ἐπεὶ
δὲ συνεῖδον ἀλλήλων ἀμφότεροι τὰς δυνάμεις οὔτε
πλήθει λειπομένας οὔτε ὁπλισμοῖς εὐτελεῖς οὔτε ταῖς
ἄλλαις παρασκευαῖς οὔσας εὐκαταφρονήτους, τῆς μὲν
ταχείας ἐπὶ τὸν ἀγῶνα ὁρμῆς, ἣν κατ' ἀρχὰς εἶχον
ὡς αὐτῇ ἐφόδῳ τρεψόμενοι τοὺς πολεμίους, ἀπέστη-
σαν· φυλακῆς δὲ μᾶλλον ἢ προεπιχειρήσεως πρό-
νοιαν ἐλάμβανον ὑψηλοτέρους ἐγείροντες τοὺς χάρα

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.3, cha. 5, se. 3, line 6

βεβηκὸς οὔτε ἡ θεία νέμεσις οὔτε ὁ τῶν ἀντιπολι-

τευομένων φθόνος οὔθ' ἡ τῶν πραγμάτων ἀπόγνω-
σις ἀνῃρηκέναι τὸν ἄνδρα ἐδόκει, ἀλλ' ἡ τῆς φύσεως
ἀνάγκη καὶ τὸ χρεὼν ὡς ἐκπεπληρωκότα τὴν ὀφει-
λομένην μοῖραν, ἧς ἅπασι τοῖς γινομένοις πέπρωται
τυχεῖν. Κλοίλιος μὲν δὴ πρὶν ἢ γενναῖον ἀποδείξα-
σθαί τι τοιαύτης τελευτῆς ἔτυχεν, εἰς δὲ τὸν ἐκείνου
τόπον ἀποδείκνυται στρατηγὸς αὐτοκράτωρ ὑπὸ τῶν
ἐπὶ στρατοπέδου Μέττιος Φουφέττιος, ἀνὴρ οὔτε
πολέμου ἡγεμὼν ἱκανὸς οὔτε εἰρήνης βέβαιος φύλαξ,
ὃς οὐδενὸς ἧττον Ἀλβανῶν πρόθυμος ὢν κατ' ἀρχὰς
διαστῆσαι τὰς πόλεις καὶ διὰ τοῦτο τῆς ἀρχῆς μετὰ
τὸν Κλοιλίου θάνατον ἀξιωθείς, ἐπειδὴ τῆς ἡγεμο-
νίας ἔτυχε καὶ ὅσα ἦν ἐν τοῖς πράγμασι δυσχερῆ καὶ
 52

ἄπορα συνεῖδεν, οὐκέτι διέμεινεν ἐπὶ τοῖς αὐτοῖς

βουλεύμασιν, ἀλλ' εἰς ἀναβολὰς καὶ διατριβὰς ἄγειν
ἠξίου τὰ πράγματα ὁρῶν οὔτε τοὺς Ἀλβανοὺς ἅπαν-
τας ὁμοίαν ἔχοντας ἔτι προθυμίαν πρὸς πόλεμον οὔτε
τὰ σφάγια ὁπότε θύοιτο περὶ μάχης καλὰ γινόμενα·
τελευτῶν δὲ καὶ εἰς καταλλαγὰς ἔγνω προκαλεῖσθαι
τοὺς πολεμίους πρότερος ἐπικηρυκευσάμενος,

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.3, cha. 5, se. 3, line 12

σθαί τι τοιαύτης τελευτῆς ἔτυχεν, εἰς δὲ τὸν ἐκείνου

τόπον ἀποδείκνυται στρατηγὸς αὐτοκράτωρ ὑπὸ τῶν
ἐπὶ στρατοπέδου Μέττιος Φουφέττιος, ἀνὴρ οὔτε
πολέμου ἡγεμὼν ἱκανὸς οὔτε εἰρήνης βέβαιος φύλαξ,
ὃς οὐδενὸς ἧττον Ἀλβανῶν πρόθυμος ὢν κατ' ἀρχὰς
διαστῆσαι τὰς πόλεις καὶ διὰ τοῦτο τῆς ἀρχῆς μετὰ
τὸν Κλοιλίου θάνατον ἀξιωθείς, ἐπειδὴ τῆς ἡγεμο-
νίας ἔτυχε καὶ ὅσα ἦν ἐν τοῖς πράγμασι δυσχερῆ καὶ
ἄπορα συνεῖδεν, οὐκέτι διέμεινεν ἐπὶ τοῖς αὐτοῖς
βουλεύμασιν, ἀλλ' εἰς ἀναβολὰς καὶ διατριβὰς ἄγειν
ἠξίου τὰ πράγματα ὁρῶν οὔτε τοὺς Ἀλβανοὺς ἅπαν-
τας ὁμοίαν ἔχοντας ἔτι προθυμίαν πρὸς πόλεμον οὔτε
τὰ σφάγια ὁπότε θύοιτο περὶ μάχης καλὰ γινόμενα·
τελευτῶν δὲ καὶ εἰς καταλλαγὰς ἔγνω προκαλεῖσθαι
τοὺς πολεμίους πρότερος ἐπικηρυκευσάμενος, μαθὼν
τὸν ἐπικρεμάμενον ἔξωθεν Ἀλβανοῖς τε καὶ Ῥωμαίοις
κίνδυνον, εἰ μὴ σπείσονται τὸν πρὸς ἀλλήλους πόλε-
μον, ἀφύλακτον ὄντα, ὃς ἔμελλεν ἀμφοτέρας ἀναρπά-
σασθαι τὰς δυνάμεις. ἦν δὲ τοιόςδε·

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.3, cha. 5, se. 4, line 3

διαστῆσαι τὰς πόλεις καὶ διὰ τοῦτο τῆς ἀρχῆς μετὰ

τὸν Κλοιλίου θάνατον ἀξιωθείς, ἐπειδὴ τῆς ἡγεμο-
νίας ἔτυχε καὶ ὅσα ἦν ἐν τοῖς πράγμασι δυσχερῆ καὶ
ἄπορα συνεῖδεν, οὐκέτι διέμεινεν ἐπὶ τοῖς αὐτοῖς
βουλεύμασιν, ἀλλ' εἰς ἀναβολὰς καὶ διατριβὰς ἄγειν
ἠξίου τὰ πράγματα ὁρῶν οὔτε τοὺς Ἀλβανοὺς ἅπαν-
τας ὁμοίαν ἔχοντας ἔτι προθυμίαν πρὸς πόλεμον οὔτε
 53

τὰ σφάγια ὁπότε θύοιτο περὶ μάχης καλὰ γινόμενα·

τελευτῶν δὲ καὶ εἰς καταλλαγὰς ἔγνω προκαλεῖσθαι
τοὺς πολεμίους πρότερος ἐπικηρυκευσάμενος, μαθὼν
τὸν ἐπικρεμάμενον ἔξωθεν Ἀλβανοῖς τε καὶ Ῥωμαίοις
κίνδυνον, εἰ μὴ σπείσονται τὸν πρὸς ἀλλήλους πόλε-
μον, ἀφύλακτον ὄντα, ὃς ἔμελλεν ἀμφοτέρας ἀναρπά-
σασθαι τὰς δυνάμεις. ἦν δὲ τοιόςδε·

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.3, cha. 6, se. 2, line 2

μεις ἀμφότεροι καὶ χώρας ἀποδασμῷ ζημιωθέντες

ὑπήκοοι τοῖς κεκρατηκόσιν ἠναγκάσθησαν γενέσθαι.
περὶ ὧν ἐν τῇ πρὸ ταύτης δεδήλωκα γραφῇ τὸ ἀκρι-
βές· ἐπὶ δὲ τῆς Νόμα Πομπιλίου δυναστείας εἰρήνης
ἀπολαύσαντες βεβαίου πολλὴν ἔσχον ἐπίδοσιν εἰς
εὐανδρίαν τε καὶ πλοῦτον καὶ τὴν ἄλλην εὐδαιμο-
νίαν. τούτοις δὴ τοῖς ἀγαθοῖς ἐπαρθέντες ἐλευθερίας
τε αὖθις ὠρέγοντο καὶ φρόνημα ἐλάμβανον ὑψηλότε-
ρον παρασκευάζοντό τε ὡς οὐκέτι Ῥωμαίων ἀκροώ-
μενοι. τέως μὲν οὖν ἄδηλος αὐτῶν ἡ διάνοια τῆς
ἀποστάσεως ἦν, ἐν δὲ τῷ πρὸς Ἀλβανοὺς ἐφανερώθη
πολέμῳ. ὡς γὰρ ἐπύθοντο πανστρατιᾷ Ῥωμαίους
ἐξεληλυθότας ἐπὶ τὸν πρὸς Ἀλβανοὺς ἀγῶνα, κρά-
τιστον ὑπολαβόντες εἰληφέναι καιρὸν ἐπιθέσεως ἀπορ-
ρήτους ἐποιήσαντο διὰ τῶν δυνατωτάτων ἀνδρῶν
συνωμοσίας ἅπαντας τοὺς ὁπλοφορεῖν δυναμένους εἰς
Φιδήνην συνελθεῖν κρύφα καὶ κατ' ὀλίγους ἰόντας,
ὡς ἂν ἥκιστα γένοιντο τοῖς ἐπιβουλευομένοις κατα-
φανεῖς· ἐκεῖ δ' ὑπομένοντας ἐκδέχεσθαι τὸν καιρόν,
ὅτε αἱ Ῥωμαίων τε καὶ Ἀλβανῶν δυνάμεις ἐκλιποῦσαι
τοὺς χάρακας ἐπὶ τὸν ἀγῶνα προελεύσονται,

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.3, cha. 6, se. 2, line 4

περὶ ὧν ἐν τῇ πρὸ ταύτης δεδήλωκα γραφῇ τὸ ἀκρι-

βές· ἐπὶ δὲ τῆς Νόμα Πομπιλίου δυναστείας εἰρήνης
ἀπολαύσαντες βεβαίου πολλὴν ἔσχον ἐπίδοσιν εἰς
εὐανδρίαν τε καὶ πλοῦτον καὶ τὴν ἄλλην εὐδαιμο-
νίαν. τούτοις δὴ τοῖς ἀγαθοῖς ἐπαρθέντες ἐλευθερίας
 54

τε αὖθις ὠρέγοντο καὶ φρόνημα ἐλάμβανον ὑψηλότε-

ρον παρασκευάζοντό τε ὡς οὐκέτι Ῥωμαίων ἀκροώ-
μενοι. τέως μὲν οὖν ἄδηλος αὐτῶν ἡ διάνοια τῆς
ἀποστάσεως ἦν, ἐν δὲ τῷ πρὸς Ἀλβανοὺς ἐφανερώθη
πολέμῳ. ὡς γὰρ ἐπύθοντο πανστρατιᾷ Ῥωμαίους
ἐξεληλυθότας ἐπὶ τὸν πρὸς Ἀλβανοὺς ἀγῶνα, κρά-
τιστον ὑπολαβόντες εἰληφέναι καιρὸν ἐπιθέσεως ἀπορ-
ρήτους ἐποιήσαντο διὰ τῶν δυνατωτάτων ἀνδρῶν
συνωμοσίας ἅπαντας τοὺς ὁπλοφορεῖν δυναμένους εἰς
Φιδήνην συνελθεῖν κρύφα καὶ κατ' ὀλίγους ἰόντας,
ὡς ἂν ἥκιστα γένοιντο τοῖς ἐπιβουλευομένοις κατα-
φανεῖς· ἐκεῖ δ' ὑπομένοντας ἐκδέχεσθαι τὸν καιρόν,
ὅτε αἱ Ῥωμαίων τε καὶ Ἀλβανῶν δυνάμεις ἐκλιποῦσαι
τοὺς χάρακας ἐπὶ τὸν ἀγῶνα προελεύσονται, (τοῦτον
δὲ φανερὸν ποιεῖν αὐτοῖς ἔμελλον διὰ συμβόλων σκο-
ποί τινες ἐν τοῖς ὄρεσι λοχῶντες) ὅταν δὲ ἀρθῇ τὰ

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.3, cha. 6, se. 3, line 2

μενοι. τέως μὲν οὖν ἄδηλος αὐτῶν ἡ διάνοια τῆς

ἀποστάσεως ἦν, ἐν δὲ τῷ πρὸς Ἀλβανοὺς ἐφανερώθη
πολέμῳ. ὡς γὰρ ἐπύθοντο πανστρατιᾷ Ῥωμαίους
ἐξεληλυθότας ἐπὶ τὸν πρὸς Ἀλβανοὺς ἀγῶνα, κρά-
τιστον ὑπολαβόντες εἰληφέναι καιρὸν ἐπιθέσεως ἀπορ-
ρήτους ἐποιήσαντο διὰ τῶν δυνατωτάτων ἀνδρῶν
συνωμοσίας ἅπαντας τοὺς ὁπλοφορεῖν δυναμένους εἰς
Φιδήνην συνελθεῖν κρύφα καὶ κατ' ὀλίγους ἰόντας,
ὡς ἂν ἥκιστα γένοιντο τοῖς ἐπιβουλευομένοις κατα-
φανεῖς· ἐκεῖ δ' ὑπομένοντας ἐκδέχεσθαι τὸν καιρόν,
ὅτε αἱ Ῥωμαίων τε καὶ Ἀλβανῶν δυνάμεις ἐκλιποῦσαι
τοὺς χάρακας ἐπὶ τὸν ἀγῶνα προελεύσονται, (τοῦτον
δὲ φανερὸν ποιεῖν αὐτοῖς ἔμελλον διὰ συμβόλων σκο-
ποί τινες ἐν τοῖς ὄρεσι λοχῶντες) ὅταν δὲ ἀρθῇ τὰ
σημεῖα λαβόντας τὰὅπλα χωρεῖν ἐπ' αὐτοὺς ἔδει
πάντας κατὰ τάχος, (ἦν δὲ οὐ πολλὴ ἡἐπὶ τοὺς
χάρακας ἀπὸ Φιδήνης φέρουσα ὁδός, ἀλλ' ὅσον ἢ
δυσὶν ὥραις ἢ τρισὶν ἀνυσθῆναι τὸ μακρότατον) ἐπι-
φανέντας δὲ τῷ ἀγῶνι τέλος ἤδη ἔχοντι ὥσπερ εἰκὸς
μηδὲν ἡγεῖσθαι φίλιον, ἀλλ' ἐάν τε Ἀλβανοὶ νικῶσιν
 55

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.3, cha. 6, se. 3, line 11

ὅτε αἱ Ῥωμαίων τε καὶ Ἀλβανῶν δυνάμεις ἐκλιποῦσαι

τοὺς χάρακας ἐπὶ τὸν ἀγῶνα προελεύσονται, (τοῦτον
δὲ φανερὸν ποιεῖν αὐτοῖς ἔμελλον διὰ συμβόλων σκο-
ποί τινες ἐν τοῖς ὄρεσι λοχῶντες) ὅταν δὲ ἀρθῇ τὰ
σημεῖα λαβόντας τὰὅπλα χωρεῖν ἐπ' αὐτοὺς ἔδει
πάντας κατὰ τάχος, (ἦν δὲ οὐ πολλὴ ἡἐπὶ τοὺς
χάρακας ἀπὸ Φιδήνης φέρουσα ὁδός, ἀλλ' ὅσον ἢ
δυσὶν ὥραις ἢ τρισὶν ἀνυσθῆναι τὸ μακρότατον) ἐπι-
φανέντας δὲ τῷ ἀγῶνι τέλος ἤδη ἔχοντι ὥσπερ εἰκὸς
μηδὲν ἡγεῖσθαι φίλιον, ἀλλ' ἐάν τε Ἀλβανοὶ νικῶσιν
ἐάν τε Ῥωμαῖοι κτείνειν τοὺς κεκρατηκότας αὐτῶν.
ταῦτα ἦν ἃ διέγνωστο πράττειν τοῖς προεστηκόσι τῶν
πόλεων. εἰ μὲν οὖν θρασύτερον ἐπὶ τὸν ἀγῶνα
ὥρμησαν Ἀλβανοὶ Ῥωμαίων καταφρονήσαντες καὶ μιᾷ
κρῖναι μάχῃ τὰ ὅλα διέγνωσαν, οὐθὲν ἂν τὸ κωλῦον
ἦν τόν τε κατασκευασθέντα δόλον ἐπ' αὐτοῖς λελη-
θέναι καὶ διεφθάρθαι τὰ στρατεύματα αὐτῶν ἀμφό-
τερα· νῦν δὲ ἡ διατριβὴ τοῦ πολέμου παράδοξος
ἅπασι γενομένη καὶ ὁ χρόνος ἐν ᾧ παρεσκευάζοντο
πολὺς ἐφελκυσθεὶς διέχεεν αὐτῶν τὰ βουλεύματα.

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 6, se. 4, li2

σημεῖα λαβόντας τὰὅπλα χωρεῖν ἐπ' αὐτοὺς ἔδει

πάντας κατὰ τάχος, (ἦν δὲ οὐ πολλὴ ἡἐπὶ τοὺς
χάρακας ἀπὸ Φιδήνης φέρουσα ὁδός, ἀλλ' ὅσον ἢ
δυσὶν ὥραις ἢ τρισὶν ἀνυσθῆναι τὸ μακρότατον) ἐπι-
φανέντας δὲ τῷ ἀγῶνι τέλος ἤδη ἔχοντι ὥσπερ εἰκὸς
μηδὲν ἡγεῖσθαι φίλιον, ἀλλ' ἐάν τε Ἀλβανοὶ νικῶσιν
ἐάν τε Ῥωμαῖοι κτείνειν τοὺς κεκρατηκότας αὐτῶν.
ταῦτα ἦν ἃ διέγνωστο πράττειν τοῖς προεστηκόσι τῶν
πόλεων. εἰ μὲν οὖν θρασύτερον ἐπὶ τὸν ἀγῶνα
ὥρμησαν Ἀλβανοὶ Ῥωμαίων καταφρονήσαντες καὶ μιᾷ
κρῖναι μάχῃ τὰ ὅλα διέγνωσαν, οὐθὲν ἂν τὸ κωλῦον
ἦν τόν τε κατασκευασθέντα δόλον ἐπ' αὐτοῖς λελη-
θέναι καὶ διεφθάρθαι τὰ στρατεύματα αὐτῶν ἀμφό-
τερα· νῦν δὲ ἡ διατριβὴ τοῦ πολέμου παράδοξος
ἅπασι γενομένη καὶ ὁ χρόνος ἐν ᾧ παρεσκευάζοντο
 56

πολὺς ἐφελκυσθεὶς διέχεεν αὐτῶν τὰ βουλεύματα.

τῶν γὰρ ἐκ τῆς συνωμοσίας τινές, εἴτε οἰκεῖα κέρδη
περιβαλέσθαι ζητοῦντες εἴτε τοῖς κορυφαιοτάτοις τῶν
σφετέρων καὶ τὸ ἔργον εἰσηγησαμένοις φθονοῦντες
εἴτε μήνυσιν ἑτέρων δεδιότες,

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.3, cha. 7, se. 2, line 1

ἔτι τοῦ μὴ ταῦτα πράττειν σφίσι καταλειπομένης.

ἐγεγόνει δὲ καὶ τῷ βασιλεῖ τῶν Ῥωμαίων ὑπὲρ τῆς
συνωμοσίας ταύτης [ἡ] μήνυσις παρὰ τῶν ἐκ Φιδήνης
φίλων, ὥστ' οὐδ' αὐτὸς ἔτι διαμελλήσας δέχεται τὰς
τοῦ Φουφεττίου προκλήσεις. ἐπεὶ δὲ συνῆλθον εἰς
τὸ μεταξὺ τῶν στρατοπέδων χωρίον ἐπαγόμενοι συμ-
βούλους ἑκάτεροι τοὺς φρονῆσαι τὰ δέοντα ἱκανούς,
ἀσπασάμενοι πρῶτον ἀλλήλους ὡς πρότερον εἰώθε-
σαν καὶ φιλοφρονηθέντες τὰς ἑταιρικάς τε καὶ συγ-
γενικὰς φιλοφροσύνας διελέγοντο περὶ τῶν διαλύ-
σεων. ἤρχετο δ' ὁ Ἀλβανὸς πρότερος τοιάδε λέγων·
Ἀναγκαῖον εἶναί μοι δοκεῖ τὰς αἰτίας πρῶτον ἐπι-
δεῖξαι, δι' ἃς ἐγὼ πρῶτος ἠξίωσα περὶ καταλύσεως
τοῦ πολέμου διαλέγεσθαι, οὔτε μάχῃ κρατηθεὶς ὑφ'
ὑμῶν οὔτ' ἐπισιτισμοὺς εἰσάγεσθαι κωλυόμενος οὔτε
εἰς ἄλλην κατακεκλεισμένος ἀνάγκην οὐδεμίαν, ἵνα
μή με ὑπολάβητε τῆς μὲν οἰκείας δυνάμεως ἀσθέ-
νειαν κατεγνωκότα, τὴν δὲ ὑμετέραν ἰσχὺν δυσκατα-
γώνιστον εἶναι νομίζοντα εὐπρεπῆ ζητεῖν ἀπαλλαγὴν
τοῦ πολέμου. ἀφόρητοι γὰρ ἂν γένοισθε ὑπὸ βαρύ-
τητος, εἴ τι πεισθείητε περὶ ἡμῶν τοιοῦτον,

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.3, cha. 7, se. 4, line 1

τητος, εἴ τι πεισθείητε περὶ ἡμῶν τοιοῦτον, καὶ οὐθὲν

ἂν τῶν μετρίων ὑπομείναιτε ποιεῖν, ὡς κρατοῦντες
ἤδη τῷ πολέμῳ. ἵνα δὴ μὴ τὰς ψευδεῖς αἰτίας εἰκά-
ζητε περὶ τῆς ἐμῆς προαιρέσεως, δι' ἃς ἀξιῶ κατα-
λύσασθαι τὸν πόλεμον, ἀκούσατε τὰς ἀληθεῖς· ἐγὼ
στρατηγὸς ἀποδειχθεὶς ὑπὸ τῆς πατρίδος αὐτοκράτωρ
ἅμα τῷ παραλαβεῖν τὴν ἀρχὴν ἐσκόπουν τίνες ἦσαν
 57

αἱ συνταράξασαι τὰς πόλεις ἡμῶν προφάσεις. ὁρῶν

δὲ μικρὰς καὶ φαύλας καὶ οὐχ ἱκανὰς διελεῖν τοσαύ-
την φιλίαν καὶ συγγένειαν οὐ τὰ κράτιστα ἡγούμην
οὔτε Ἀλβανοὺς οὔτε ὑμᾶς βουλεύσασθαι. ἔτι δὲ μᾶλ-
λον ἔγνων τοῦτο καὶ πολλὴν κατέγνων ἀμφοτέρων
ἡμῶν μανίαν, ἐπειδὴ παρῆλθον ἐπὶ τὰ πράγματα καὶ
πεῖραν ἐλάμβανον τῆς ἑκάστου προαιρέσεως. οὔτε
γὰρ ἐν τοῖς ἰδίοις οὔτ' ἐν τοῖς κοινοῖς συλλόγοις
ὁμονοοῦντας ὑπὲρ τοῦ πολέμου πάντας Ἀλβανοὺς
ἑώρων, μακρῷ δέ τινι τῶν ἐξ ἀνθρωπίνου λογισμοῦ
καταλαμβανομένων χαλεπῶν τὰ δαιμόνια σημεῖα,
ὁπότε χρησαίμην σφαγίοις περὶ μάχης, χαλεπώτερα
γινόμενα πολλὴν δυσθυμίαν παρεῖχέ μοι καὶ ἀμη-
χανίαν. ἐνθυμούμενος δὴ ταῦτα τῆς μὲν ἐπὶ τοὺς

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.3, cha. 7, se. 4, line 6

στρατηγὸς ἀποδειχθεὶς ὑπὸ τῆς πατρίδος αὐτοκράτωρ

ἅμα τῷ παραλαβεῖν τὴν ἀρχὴν ἐσκόπουν τίνες ἦσαν
αἱ συνταράξασαι τὰς πόλεις ἡμῶν προφάσεις. ὁρῶν
δὲ μικρὰς καὶ φαύλας καὶ οὐχ ἱκανὰς διελεῖν τοσαύ-
την φιλίαν καὶ συγγένειαν οὐ τὰ κράτιστα ἡγούμην
οὔτε Ἀλβανοὺς οὔτε ὑμᾶς βουλεύσασθαι. ἔτι δὲ μᾶλ-
λον ἔγνων τοῦτο καὶ πολλὴν κατέγνων ἀμφοτέρων
ἡμῶν μανίαν, ἐπειδὴ παρῆλθον ἐπὶ τὰ πράγματα καὶ
πεῖραν ἐλάμβανον τῆς ἑκάστου προαιρέσεως. οὔτε
γὰρ ἐν τοῖς ἰδίοις οὔτ' ἐν τοῖς κοινοῖς συλλόγοις
ὁμονοοῦντας ὑπὲρ τοῦ πολέμου πάντας Ἀλβανοὺς
ἑώρων, μακρῷ δέ τινι τῶν ἐξ ἀνθρωπίνου λογισμοῦ
καταλαμβανομένων χαλεπῶν τὰ δαιμόνια σημεῖα,
ὁπότε χρησαίμην σφαγίοις περὶ μάχης, χαλεπώτερα
γινόμενα πολλὴν δυσθυμίαν παρεῖχέ μοι καὶ ἀμη-
χανίαν. ἐνθυμούμενος δὴ ταῦτα τῆς μὲν ἐπὶ τοὺς
ἀγῶνας ὁρμῆς ἐπέσχον, ἀναβολὰς δὲ καὶ διατριβὰς
ἐποιούμην τοῦ πολέμου προτέρους ὑμᾶς οἰόμενος
ἄρξειν τῶν περὶ φιλίας λόγων· καὶ ἔδει γε, ὦ Τύλλε,
τοῦτο ποιεῖν ὑμᾶς ἀποίκους ὄντας ἡμῶν καὶ μὴ πε-
ριμένειν ἕως ἡ μητρόπολις ἄρξῃ. ὅσης γὰρ ἀξιοῦσι
 58

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.3, cha. 8, se. 5, line 8

ἧττον δὲ τούτων εὐπρεπεῖς, ἐν αἷς τὸ μὲν πλῆθος

ἀπολύεται τῶν ἐγκλημάτων, οἱ δὲ ἀδικήσαντες ἀλ-
λήλους ἀναγκάζονται δίκας ὑπέχειν λόγῳ κρινόμενοι
καὶ νόμῳ. τούτων δὴ τῶν διαλλαγῶν ἐμοὶ μὲν δοκεῖ
χρῆναι τὰς εὐπρεπεστέρας καὶ μεγαλοψυχοτέρας ἡμᾶς
ἑλέσθαι καὶ γνώμην θέσθαι περὶ μηδενὸς ἡμᾶς ἀλ-
λήλοις μνησικακεῖν, σὺ δ' εἰ μὴ βούλει διαλλάτ-
τεσθαι τοῦτον τὸν τρόπον, ὦ Τύλλε, ἀλλὰ καὶ δι-
δόναι δίκας καὶ λαμβάνειν ἀξιοῖς τοὺς ἐν ταῖς αἰτίαις
παρ' ἀλλήλων, ἕτοιμοι καὶ ταῦτα ποιεῖν εἰσιν Ἀλ-
βανοὶ τὰ κοινὰ ἔχθη προκαταλυσάμενοι. εἰ δέ τινας
ἔχεις παρὰ ταύτας λέγειν ἑτέρας εἴτε καλλίους διαλ-
λαγὰς εἴτε δικαιοτέρας, οὐκ ἂν φθάνοις φέρων εἰς
μέσον καὶ πολλήν σοι χάριν εἴσομαι.

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.3, cha. 9, se. 2, line 7

ἐσμεν, ἀλλ' ὡς παθεῖν τε μηδὲν αὐτοὶ κακὸν κἀ-

κείνους τιμωρήσασθαι τῆς ἐπιβουλῆς ἀξίως παρε-
σκευάσμεθα, οὐχ ἧττόν τε σοῦ καταλύσασθαι τὸν
πόλεμον ἀμαχητὶ μᾶλλον ἢ διὰ τῶν ὅπλων ἐβουλό-
μεθα. πρότεροι δὲ πρεσβεύεσθαι περὶ διαλλαγῶν
οὐκ ἠξιοῦμεν, ἐπείπερ οὐδ' ἤρξαμεν αὐτοὶ πρότεροι
τοῦ πολέμου, ἄρξαντας δὲ ἠμυνάμεθα. ἀποτιθεμέ-
νων δὲ ὑμῶν τὰ ὅπλα δεχόμεθα τὰς προκλήσεις
ἄσμενοι καὶ περὶ διαλλαγῶν οὐδὲν ἀκριβολογούμεθα,
ἀλλὰ τὰς κρατίστας τε καὶ μεγαλοψυχοτάτας δεχό-
μεθα πᾶν ἀδίκημα καὶ πᾶν ἁμάρτημα τῆς Ἀλβανῶν
πόλεως ἀφιέντες, εἰ δὴ καὶ κοινὰ χρὴ καλεῖν πόλεως
ἁμαρτήματα, ὧν ὁ στρατηγὸς ὑμῶν Κλοίλιος αἴτιος
ἦν, ὃς ὑπὲρ ἀμφοτέρων ἡμῶν οὐ μεμπτὰς τέτικε δί-
κας τοῖς θεοῖς. ἀφείσθω δὴ πᾶσα ἐγκλήματος ἰδίου
τε καὶ κοινοῦ πρόφασις καὶ μηδενὸς ἔτι μνήμη τῶν
παρεληλυθότων ἔστω κακῶν, ὡς καὶ σοί, ὦΦουφέτ-
τιε, δοκεῖ· ἀλλ' οὐκ ἀπόχρη τοῦτο μόνον ἡμᾶς σκο-
πεῖν, ὅπως ἂν τὴν παροῦσαν ἔχθραν διαλυσαίμεθα
 59

πρὸς ἀλλήλους, ἀλλ' ὅπως μηδ' αὖθίς ποτε πολεμή-

σομεν ἔτι δεῖ παρασκευάσασθαι·

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.3, cha. 9, se. 4, line 1

παρεληλυθότων ἔστω κακῶν, ὡς καὶ σοί, ὦΦουφέτ-

τιε, δοκεῖ· ἀλλ' οὐκ ἀπόχρη τοῦτο μόνον ἡμᾶς σκο-
πεῖν, ὅπως ἂν τὴν παροῦσαν ἔχθραν διαλυσαίμεθα
πρὸς ἀλλήλους, ἀλλ' ὅπως μηδ' αὖθίς ποτε πολεμή-
σομεν ἔτι δεῖ παρασκευάσασθαι· οὐ γὰρ ἀναβολὰς
ποιησόμενοι τῶν κακῶν συνεληλύθαμεν, ἀλλ' ἀπαλ-
λαγάς. τίς οὖν ἡ βεβαία τοῦ πολέμου κατάλυσις ἔσται
καὶ τί παρασχόντες εἰς τὰ πράγματα ἑκάτεροι νῦν
τε καὶ εἰς τὸν ἀεὶ χρόνον ἐσόμεθα φίλοι, σὺ μὲν
παρέλιπες, ὦ Φουφέττιε, ἐγὼ δ' ἔτι καὶ τοῦτο προς-
θεῖναι πειράσομαι. εἰ παύσαιντο μὲν Ἀλβανοὶ φθο-
νοῦντες Ῥωμαίοις ἐφ' οἷς ἔχουσιν ἀγαθοῖς, οὐκ ἄνευ
μεγάλων κινδύνων καὶ πόνων πολλῶν αὐτὰ κτησά-
μενοι, (οὐθὲν γοῦν πεπονθότες ὑφ' ἡμῶν οὔτε μεῖ-
ζον οὔτε ἔλαττον κακὸν διὰ τοῦτο μισεῖτε ἡμᾶς, ὅτι
δοκοῦμεν ἄμεινον ὑμῶν πράττειν) παύσαιντο δὲ Ῥω-
μαῖοι δι' ὑποψίας ἔχοντες Ἀλβανοὺς ὡς ἐπιβουλεύον-
τας ἀεί σφισι καὶ φυλαττόμενοι καθάπερ ἐχθρούς·
οὐ γὰρ ἂν γένοιτο βεβαίως φίλος τῷ μισοῦντι οὐδείς.
πῶς οὖν γενήσεται τούτων ἑκάτερον; οὐκ ἐὰν γρά-
ψωμεν αὐτὰ ἐν ταῖς ὁμολογίαις οὐδ' ἐὰν ὀμόσωμεν

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.3, cha. 9, se. 4, line 7

λαγάς. τίς οὖν ἡ βεβαία τοῦ πολέμου κατάλυσις ἔσται

καὶ τί παρασχόντες εἰς τὰ πράγματα ἑκάτεροι νῦν
τε καὶ εἰς τὸν ἀεὶ χρόνον ἐσόμεθα φίλοι, σὺ μὲν
παρέλιπες, ὦ Φουφέττιε, ἐγὼ δ' ἔτι καὶ τοῦτο προς-
θεῖναι πειράσομαι. εἰ παύσαιντο μὲν Ἀλβανοὶ φθο-
νοῦντες Ῥωμαίοις ἐφ' οἷς ἔχουσιν ἀγαθοῖς, οὐκ ἄνευ
μεγάλων κινδύνων καὶ πόνων πολλῶν αὐτὰ κτησά-
μενοι, (οὐθὲν γοῦν πεπονθότες ὑφ' ἡμῶν οὔτε μεῖ-
ζον οὔτε ἔλαττον κακὸν διὰ τοῦτο μισεῖτε ἡμᾶς, ὅτι
δοκοῦμεν ἄμεινον ὑμῶν πράττειν) παύσαιντο δὲ Ῥω-
 60

μαῖοι δι' ὑποψίας ἔχοντες Ἀλβανοὺς ὡς ἐπιβουλεύον-

τας ἀεί σφισι καὶ φυλαττόμενοι καθάπερ ἐχθρούς·
οὐ γὰρ ἂν γένοιτο βεβαίως φίλος τῷ μισοῦντι οὐδείς.
πῶς οὖν γενήσεται τούτων ἑκάτερον; οὐκ ἐὰν γρά-
ψωμεν αὐτὰ ἐν ταῖς ὁμολογίαις οὐδ' ἐὰν ὀμόσωμεν
ἀμφότεροι καθ' ἱερῶν, (μικραὶ γὰρ αὗταί γε αἱ φυ-
λακαὶ καὶ ἀσθενεῖς) ἀλλ' ἐὰν κοινὰς ἡγησώμεθα τὰς
ἀλλήλων τύχας. ἓν γάρ ἐστι μόνον, ὦ Φουφέττιε,
λύπης ἀνθρωπίνης ἐπ' ἀλλοτρίοις ἀγαθοῖς γινομένης
ἄκος, τὸ μηκέτι τοὺς φθονοῦντας ἀλλότρια τὰ τῶν
φθονουμένων ἀγαθὰ ἡγεῖσθαι.

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.3, cha. 9, se. 6, line 2

τας ἀεί σφισι καὶ φυλαττόμενοι καθάπερ ἐχθρούς·

οὐ γὰρ ἂν γένοιτο βεβαίως φίλος τῷ μισοῦντι οὐδείς.
πῶς οὖν γενήσεται τούτων ἑκάτερον; οὐκ ἐὰν γρά-
ψωμεν αὐτὰ ἐν ταῖς ὁμολογίαις οὐδ' ἐὰν ὀμόσωμεν
ἀμφότεροι καθ' ἱερῶν, (μικραὶ γὰρ αὗταί γε αἱ φυ-
λακαὶ καὶ ἀσθενεῖς) ἀλλ' ἐὰν κοινὰς ἡγησώμεθα τὰς
ἀλλήλων τύχας. ἓν γάρ ἐστι μόνον, ὦ Φουφέττιε,
λύπης ἀνθρωπίνης ἐπ' ἀλλοτρίοις ἀγαθοῖς γινομένης
ἄκος, τὸ μηκέτι τοὺς φθονοῦντας ἀλλότρια τὰ τῶν
φθονουμένων ἀγαθὰ ἡγεῖσθαι. ἵνα δὴ τοῦτο γένη-
ται, Ῥωμαίους μὲν οἶμαι δεῖν εἰς τὸ κοινὸν Ἀλβανοῖς
θεῖναι πάντα ὅσα τε νῦν ἔχουσι καὶ αὖθις ἕξουσιν
ἀγαθά, Ἀλβανοὺς δὲ ἀγαπητῶς τὰ διδόμενα δέχεσθαι
καὶ γενέσθαι μάλιστα μὲνἅπαντας ὑμᾶς, εἰ δὲ
μή γε τοὺς πλείστους τε καὶ ἀρίστους ὑμῶν τῆς
Ῥωμαίων πόλεως οἰκήτορας. οὐ γὰρ δὴ Σαβίνοις μὲν
καὶ Τυρρηνοῖς καλῶς εἶχεν ἐκλιποῦσι τὰς ἑαυτῶν
πόλεις μεταθέσθαι τοὺς βίους ὡς ἡμᾶς, ὑμῖν δὲ ἄρα
τοῖς συγγενεστάτοις τὸ αὐτὸ τοῦτο γενόμενον οὐχ
ἕξει καλῶς; εἰ δ' οὐκ ἀξιώσετε μίαν οἰκεῖν πόλιν

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.3, cha. 9, se. 6, line 4

πῶς οὖν γενήσεται τούτων ἑκάτερον; οὐκ ἐὰν γρά-

 61

ψωμεν αὐτὰ ἐν ταῖς ὁμολογίαις οὐδ' ἐὰν ὀμόσωμεν

ἀμφότεροι καθ' ἱερῶν, (μικραὶ γὰρ αὗταί γε αἱ φυ-
λακαὶ καὶ ἀσθενεῖς) ἀλλ' ἐὰν κοινὰς ἡγησώμεθα τὰς
ἀλλήλων τύχας. ἓν γάρ ἐστι μόνον, ὦ Φουφέττιε,
λύπης ἀνθρωπίνης ἐπ' ἀλλοτρίοις ἀγαθοῖς γινομένης
ἄκος, τὸ μηκέτι τοὺς φθονοῦντας ἀλλότρια τὰ τῶν
φθονουμένων ἀγαθὰ ἡγεῖσθαι. ἵνα δὴ τοῦτο γένη-
ται, Ῥωμαίους μὲν οἶμαι δεῖν εἰς τὸ κοινὸν Ἀλβανοῖς
θεῖναι πάντα ὅσα τε νῦν ἔχουσι καὶ αὖθις ἕξουσιν
ἀγαθά, Ἀλβανοὺς δὲ ἀγαπητῶς τὰ διδόμενα δέχεσθαι
καὶ γενέσθαι μάλιστα μὲνἅπαντας ὑμᾶς, εἰ δὲ
μή γε τοὺς πλείστους τε καὶ ἀρίστους ὑμῶν τῆς
Ῥωμαίων πόλεως οἰκήτορας. οὐ γὰρ δὴ Σαβίνοις μὲν
καὶ Τυρρηνοῖς καλῶς εἶχεν ἐκλιποῦσι τὰς ἑαυτῶν
πόλεις μεταθέσθαι τοὺς βίους ὡς ἡμᾶς, ὑμῖν δὲ ἄρα
τοῖς συγγενεστάτοις τὸ αὐτὸ τοῦτο γενόμενον οὐχ
ἕξει καλῶς; εἰ δ' οὐκ ἀξιώσετε μίαν οἰκεῖν πόλιν τὴν
ἡμετέραν μεγάλην τε οὖσαν ἤδη καὶ ἔτι μᾶλλον ἐσο-
μένην, ἀλλὰ φιλοχωρήσετε τοῖς πατρῴοις ἐφεστίοις,
ἐκεῖνό γέ τοι ποιήσατε· βουλευτήριον ἓν ἀποδείξατε,

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.3, cha. 10, se. 1, line 3

ἐκεῖνό γέ τοι ποιήσατε· βουλευτήριον ἓν ἀποδείξατε,

ὃ τὰ συμφέροντα ὑπὲρ ἑκατέρας βουλεύσει πόλεως,
καὶ τὴν ἡγεμονίαν ἀπόδοτε μιᾷ τῇ κρείττονι πόλει
καὶ πλείονα δυναμένῃ ποιεῖν ἀγαθὰ τὴν ἥττονα. ἐγὼ
μὲν δὴ ταῦτ' ἀξιῶ καὶ τούτων γενομένων τόθ'
ἡγοῦμαι βεβαίως ἡμᾶς ἔσεσθαι φίλους, δύο δὲ πό-
λεις οἰκοῦντας ἰσοκορύφους ὥσπερ νῦν οὐδέποτε
ὁμονοήσειν.
Ταῦτ' ἀκούσας ὁ Φουφέττιος χρόνον εἰς
βουλὴν ᾐτήσατο, καὶ μεταστὰς ἐκ τοῦ συλλόγου μετὰ
τῶν παρόντων Ἀλβανῶν εἰ χρὴ δέχεσθαι τὰς αἱρέ-
σεις ἐσκόπει. ὡς δὲ τὰς ἁπάντων γνώμας ἔλαβεν,
ἐπιστρέψας αὖθις εἰς τὸν σύλλογον ἔλεξεν· Ἡμῖν
μέν, ὦ Τύλλε, τὴν μὲν πατρίδα καταλιπεῖν οὐ δοκεῖ
οὐδ' ἐξερημοῦν ἱερὰ πατρῷα καὶ προγονικὰς ἑστίας
καὶ τόπον, ὃν ἐγγὺς ἐτῶν πεντακοσίων οἱ πατέρες
ἡμῶν κατέσχον, καὶ ταῦτα μὴ πολέμου κατειληφότος
ἡμᾶς μηδ' ἄλλης θεοπέμπτου συμφορᾶς μηδεμιᾶς·
 62

ἓν δὲ καταστήσασθαι βουλευτήριον καὶ μίαν εἶναι

τὴν ἄρξουσαν τῆς ἑτέρας πόλιν οὐκ ἀπαρέσκει. γρα-
φέσθω δὴ καὶ τοῦτο τὸ μέρος ἐν ταῖς συνθήκαις,

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.3, cha. 10, se. 2, line 8

ἡμῶν κατέσχον, καὶ ταῦτα μὴ πολέμου κατειληφότος

ἡμᾶς μηδ' ἄλλης θεοπέμπτου συμφορᾶς μηδεμιᾶς·
ἓν δὲ καταστήσασθαι βουλευτήριον καὶ μίαν εἶναι
τὴν ἄρξουσαν τῆς ἑτέρας πόλιν οὐκ ἀπαρέσκει. γρα-
φέσθω δὴ καὶ τοῦτο τὸ μέρος ἐν ταῖς συνθήκαις, εἰ
δοκεῖ, καὶ πᾶσα ἀναιρείσθω πολέμου πρόφασις. ὡς
δὲ συνέβησαν ἐπὶ τούτοις, περὶ τῆς μελλούσης τὴν
ἡγεμονίαν παραλήψεσθαι πόλεως διεφέροντο, καὶ
πολλοὶ ἐλέχθησαν εἰς τοῦτο λόγοι παρ' ἀμφοτέρων
δικαιοῦντος ἑκατέρου τὴν αὑτοῦ πόλιν ἄρχειν τῆς
ἑτέρας. ὁ μὲν οὖν Ἀλβανὸς τοιαῦτα προίσχετο δί-
καια· Ἡμεῖς, ὦ Τύλλε, καὶ τῆς μὲν ἄλλης ἄρχειν
ἄξιοί ἐσμεν Ἰταλίας, ὅτι ἔθνος Ἑλληνικὸν καὶ μέ-
γιστον τῶν κατοικούντων τήνδε τὴν γῆν ἐθνῶν παρ-
εχόμεθα, τοῦ δὲ Λατίνων ἔθνους, εἰ καὶ μηδενὸς
τῶν ἄλλων [ἐθνῶν], ἡγεῖσθαι δικαιοῦμεν οὐκ ἄτερ
αἰτίας, ἀλλὰ κατὰ τὸν κοινὸν ἀνθρώπων νόμον, ὃν
ἡ φύσις ἔδωκεν ἅπασι, τῶν ἐκγόνων ἄρχειν τοὺς
προγόνους. ὑπὲρ ἁπάσας δὲ τὰς ἄλλας ἀποικίας, αἷς
μέχρι τοῦ παρόντος οὐδὲν ἐγκαλοῦμεν,

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.3, cha. 10, se. 4, line 6

ἤδη τὸ ἀφ' ἡμῶν γένος ὑπὸ χρόνου παλαιωθέν,

ἀλλὰ τῇ τρίτῃ πρὸ ταύτης γενεᾷ. ἐὰν δὲ ἀναστρέ-
ψασα τὰς ἀνθρωπίνας δικαιώσεις ἡ φύσις τὰ νέα
τάξῃ τῶν πρεσβυτέρων ἄρχειν καὶ τὰ ἔκγονα τῶν
προγόνων, τότε καὶ ἡμεῖς ἀνεξόμεθα τὴν μητρόπολιν
ὑπὸ τῆς ἀποικίας ἀρχομένην, πρότερον δὲ οὔ. ἓν
μὲν δὴ τοῦτο τὸ δικαίωμα παρεχόμενοι τῆς ἀρχῆς
οὐκ ἂν ἀποσταίημεν ὑμῖν ἑκόντες ἕτερον δὲ τοιόνδε·
δέξασθε δὲ αὐτὸ μὴ ὡς ἐπὶ διαβολῇ καὶ ὀνειδισμῷ
τῷ ὑμετέρῳ λεγόμενον, ἀλλὰ τοῦ ἀναγκαίου ἕνεκα·
 63

ὅτι τὸ μὲν Ἀλβανῶν γένος οἷον ἦν ἐπὶ τῶν κτισάν-

των τὴν πόλιν, τοιοῦτον ἕως τῶν καθ' ἡμᾶς χρόνων
διαμένει, καὶ οὐκ ἂν ἔχοι τις ἐπιδεῖξαι φῦλον ἀν-
θρώπων οὐδὲν ἔξω τοῦ Ἑλληνικοῦ τε καὶ τοῦ Λατί-
νων, ᾧ τῆς πολιτείας μεταδεδώκαμεν· ὑμεῖς δὲ τὴν
ἀκρίβειαν τοῦ παρ' ἑαυτοῖς πολιτεύματος διεφθάρ-
κατε Τυρρηνούς τε ὑποδεξάμενοι καὶ Σαβίνους καὶ
ἄλλους τινὰς ἀνεστίους καὶ πλάνητας καὶβαρβάρους
πάνυ πολλούς, ὥστε ὀλίγον τὸ γνήσιον ὑμῶν ἐστιν
ὅσον ἀφ' ἡμῶν ὡρμήθη, μᾶλλον δὲ πολλοστὸν τοῦ
ἐπεισάκτου τε καὶ ἀλλοφύλου. εἰ δὲ ἡμεῖς

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.3, cha. 10, se. 6, line 2

ακτον τοῦ αὐθιγενοῦς. οὐδὲ γὰρ ἂν τοῦτο ἔχοιτε

εἰπεῖν, ὅτι τὸν μὲν ἔπηλυν ὄχλον οὐδενὸς εἰάκατε
εἶναι τῶν κοινῶν κύριον, ἄρχετε δ' αὐτοὶ τῆς πόλεως
καὶ βουλεύετε οἱ αὐθιγενεῖς· ἀλλὰ καὶ βασιλεῖς ἀπο-
δείκνυτε ξένους, καὶ τῆς βουλῆς τὸ πλεῖστον ὑμῖν
ἐστιν ἐκ τῶν ἐπηλύδων, ὧν οὐδὲν ἂν φήσαιτε ἑκόν-
τες ὑπομένειν. τίς γὰρ ἑκουσίως ἄρχεται τῶν κρειτ-
τόνων ὑπὸ τοῦ χείρονος; πολλὴ δὴ μωρία καὶ κακό-
της, ἃ δι' ἀνάγκην φαίητ' ἂν ὑμεῖς ὑπομένειν,
ταῦτα ἡμᾶς ἑκόντας δέχεσθαι. τελευταῖός μοι λόγος
ἐστίν, ὅτι τῆς Ἀλβανῶν πόλεως οὐθὲν ἔτι παρα-
κινεῖ μέρος τοῦ πολιτεύματος ὀκτωκαιδεκάτην ἤδη
γενεὰν οἰκουμένης καὶ πάντα ἐν κόσμῳ τὰ συνήθη
καὶ πάτρια ἐπιτελούσης, ἡ δ' ὑμετέρα πόλις ἀδια-
κόσμητός ἐστιν ἔτι καὶ ἀδιάτακτος, ἅτε νεόκτιστος
οὖσα καὶ ἐκ πολλῶν συμφορητὸς ἐθνῶν, ᾗ μακρῶν
δεῖ χρόνων καὶ παθημάτων παντοδαπῶν, ἵνα καταρ-
τισθῇ καὶ παύσηται ταραττομένη καὶ στασιάζουσα
ὥσπερ νῦν. ἅπαντες δ' ἂν εἴποιεν ὅτι δεῖ τὰ καθε-
στηκότα τῶν ταραττομένων καὶ τὰ πεπειραμένα

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 11, se. 1, line 4

οὖσα καὶ ἐκ πολλῶν συμφορητὸς ἐθνῶν, ᾗ μακρῶν

δεῖ χρόνων καὶ παθημάτων παντοδαπῶν, ἵνα καταρ-
τισθῇ καὶ παύσηται ταραττομένη καὶ στασιάζουσα
 64

ὥσπερ νῦν. ἅπαντες δ' ἂν εἴποιεν ὅτι δεῖ τὰ καθε-

στηκότα τῶν ταραττομένων καὶ τὰ πεπειραμένα τῶν
ἀδοκιμάστων καὶ τὰ ὑγιαίνοντα τῶν νοσούντων ἄρ-
χειν· οἷς ὑμεῖς τἀναντία ἀξιοῦντες οὐκ ὀρθῶς ποιεῖτε.
Τοιαῦτα τοῦ Φουφεττίου λέξαντος παρα-
λαβὼν ὁ Τύλλος τὸν λόγον εἶπε· Τὸ μὲν ἐκ φύσεως
καὶ προγόνων ἀρετῆς δίκαιον, ὦ Φουφέττιε καὶ
ὑμεῖς ἄνδρες Ἀλβανοί, κοινὸν ἀμφοτέροις ἡμῖν· τοὺς
αὐτοὺς γὰρ εὐχόμεθα προγόνους ἑκάτεροι, ὥστε
οὐδὲν δεῖ τούτου χάριν οὔτε πλέον ἡμῶν ἔχειν τοὺς
ἑτέρους οὔτ' ἔλαττον. τὸ δὲ ἄρχειν ἐκ παντὸς τῶν
ἀποικιῶν τὰς μητροπόλεις ὡς ἀναγκαῖόν τι φύσεως
νόμιμον οὔτε ἀληθὲς οὔτε δίκαιον ἠξιοῦτο ὑφ' ὑμῶν·
πολλά γέ τοι φῦλά ἐστιν ἀνθρώπων, παρ' οἷς αἱ
μητροπόλεις οὐκ ἄρχουσιν ἀλλ' ὑποτάττονται ταῖς
ἀποικίαις. μέγιστον δὲ καὶ φανερώτατον τοῦ λόγου
τοῦδε παράδειγμα ἡ Σπαρτιατῶν πόλις οὐ τῶν ἄλ-
λων μόνον ἄρχειν ἀξιοῦσα Ἑλλήνων,

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.3, cha. 11, se. 3, line 7

λων μόνον ἄρχειν ἀξιοῦσα Ἑλλήνων, ἀλλὰ καὶ τοῦ

Δωρικοῦ γένους ὅθεν ἀπῳκίσθη. καὶ τί δεῖ περὶ
τῶν ἄλλων λέγειν; αὐτοὶ γὰρ ὑμεῖς οἱ τὴν ἡμετέ-
ραν πόλιν ἀποικίσαντες Λαουϊνιατῶν ἐστε ἄποικοι.
εἰ δὴ φύσεώς ἐστι νόμος ἄρχειν τῆς ἀποικίας τὴν
μητρόπολιν, οὐκ ἂν φθάνοιεν ἀμφοτέροις ἡμῖν Λαουϊ-
νιᾶται τὰ δίκαια τάττοντες; πρὸς μὲν δὴ τὸ πρῶτον
ὑμῶν δικαίωμα καὶ πλείστην ἔχον εὐπροσωπίαν
ταῦθ' ἱκανά· ἐπειδὴ δὲ καὶ τοὺς βίους τῶν πόλεων
ἀντιπαρεξετάζειν ἀλλήλοις ἐπεχείρεις, ὦ Φουφέττιε,
λέγων ὅτι τὸ μὲν Ἀλβανῶν εὐγενὲς ὅμοιον ἀεὶ δια-
μένει, τὸ δ' ἡμέτερον ἐξέφθαρται ταῖς ἐπιμιξίαις τοῦ
ἀλλοφύλου, καὶ οὐκ ἠξίους ἄρχειν τῶν γνησίων τοὺς
νόθους οὐδὲ τῶν αὐθιγενῶν τοὺς ἐπήλυδας, μάθε
καὶ κατὰ τοῦτο ἁμαρτάνων μάλιστα τὸ δικαίωμα.
ἡμεῖς γὰρ τοσούτου δέομεν αἰσχύνεσθαι κοινὴν ἀνα-
δείξαντες τὴν πόλιν τοῖς βουλομένοις, ὥστε καὶ
σεμνυνόμεθα ἐπὶ τούτῳ μάλιστα τῷ ἔργῳ, οὐκ αὐτοὶ
τοῦ ζήλου τοῦδε ἄρξαντες, παρὰ δὲ τῆς Ἀθηναίων
πόλεως τὸ παράδειγμα λαβόντες,
 65

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 11, se. 9, line 13

τὴν ἐν τῷ πολεμεῖν ἰσχὺν καὶ τὴν ἐν τῷ βουλεύεσθαι

φρόνησιν, ἃ περὶ ἡμᾶς ἐστιν ἀμφότερα· καὶ ὅτι οὐ
κενὸς ὁ κόμπος ἡ παντὸς λόγου κρείττων πεῖρα ἡμῖν
μαρτυρεῖ. τοσαύτην γοῦν μεγέθει καὶ δυνάμει πόλιν
οὐχ οἷόν τε ἦν γενέσθαι τρίτῃ γενεᾷ μετὰ τὸν οἰ-
κισμόν, εἰ μὴ τό τε ἀνδρεῖον ἐπερίττευεν αὐτῇ καὶ
τὸ φρόνιμον. ἱκαναὶ δὲ τεκμηριῶσαι τὸ κράτος αὐ-
τῆς πολλαὶ πόλεις ἐκ τοῦ Λατίνων οὖσαι γένους καὶ
τὴν κτίσιν ἀφ' ὑμῶν ἔχουσαι, αἳ τὴν ὑμετέραν
ὑπεριδοῦσαι πόλιν ἡμῖν προσκεχωρήκασι καὶ ὑπὸ
Ῥωμαίων ἄρχεσθαι μᾶλλον ἀξιοῦσιν ἢ ὑπ' Ἀλβανῶν,
ὡς ἡμῶν μὲν ἀμφότερα ἱκανῶν ὄντων τούς τε φίλους
εὖ ποιεῖν καὶ τοὺς ἐχθροὺς κακῶς, ὑμῶν δ' οὐδέ-
τερα. πολλὰ εἶχον ἔτι καὶ ἰσχυρά, ὦ Φουφέττιε,
πρὸς τὰς δικαιώσεις, ἃς σὺ παρέσχου, λέγειν· μά-
ταιον δὲ ὁρῶν τὸν λόγον καὶ ἐν ἴσῳ τὰ πολλὰ τοῖς
ὀλίγοις λεχθησόμενα πρὸς ἀντιπάλους ὄντας ὑμᾶς
τοῦ δικαίου κριτὰς παύομαι λέγων. ἕνα δὲ ὑπολαμ-
βάνων κράτιστον εἶναι καὶ μόνον ἡμῶν τὰ νείκη δύ-
νασθαι διακρῖναι τρόπον, ᾧ πολλοὶ βάρβαροί τε καὶ
Ἕλληνες εἰς ἔχθη καταστάντες οἱ μὲν ὑπὲρ

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 12, se. 1, line 5

τῆς ἑαυτῶν στρατιᾶς ἑκάτεροι τὸν ἀγῶνα εἰς ὀλιγο-

στόν τι πλῆθος ἀνδρῶν συναγαγόντες τὴν τοῦ πολέ-
μου τύχην· ἐξ ὁποτέρας δ' ἂν πόλεως οἱ κρατήσαν-
τες τῶν ἀντιπάλων γένωνται, ταύτῃ συγχωρήσαιμεν
ἄρχειν τῆς ἑτέρας. ὁπόσα γὰρ μὴ διαιρεῖται ὑπὸ λό-
γου, ταῦτα ὑπὸ τῶν ὅπλων κρίνεται.
Τὰ μὲν δὴ λεχθέντα περὶ τῆς ἡγεμονίας
τῶν πόλεων δικαιώματα ὑπ' ἀμφοτέρων τῶν στρα-
τηγῶν τοιάδε ἦν· τέλος δὲ τοῖς λόγοις αὐτῶν ἠκο-
λούθησεν οἷον ὁ Ῥωμαῖος ὑπετίθετο. οἱ γὰρ ἐν τῷ
συλλόγῳ παρόντες Ἀλβανῶν τε καὶ Ῥωμαίων ταχεῖαν
ἀπαλλαγὴν τοῦ πολέμου ποιήσασθαι ζητοῦντες ὅπλοις
τὸ νεῖκος ἔγνωσαν διελεῖν. συγχωρηθέντος δὲ καὶ
τούτου περὶ τοῦ πλήθους τῶν ἀγωνιουμένων ζήτησις
 66

ἐγίνετο οὐ τὴν αὐτὴν ἑκατέρου τῶν στρατηγῶν διά-

νοιαν ἀποδεικνυμένου. Τύλλος μὲν γὰρ ἐβούλετο ἐν
ἐλαχίστοις σώμασι γενέσθαι τὴν τοῦ πολέμου κρί-
σιν ἑνὸς Ἀλβανοῦ τοῦ λαμπροτάτου πρὸς ἕνα Ῥω-
μαῖον τὸν ἄριστον μονομαχήσοντος καὶ πρόθυμος ἦν
αὐτὸς ὑπὲρ τῆς ἑαυτοῦ πατρίδος ἀγωνίσασθαι προ-
καλούμενος εἰς τὴν ὁμοίαν φιλοτιμίαν τὸν Ἀλβανόν,

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 12, se. 2, line 3

τῶν πόλεων δικαιώματα ὑπ' ἀμφοτέρων τῶν στρα-

τηγῶν τοιάδε ἦν· τέλος δὲ τοῖς λόγοις αὐτῶν ἠκο-
λούθησεν οἷον ὁ Ῥωμαῖος ὑπετίθετο. οἱ γὰρ ἐν τῷ
συλλόγῳ παρόντες Ἀλβανῶν τε καὶ Ῥωμαίων ταχεῖαν
ἀπαλλαγὴν τοῦ πολέμου ποιήσασθαι ζητοῦντες ὅπλοις
τὸ νεῖκος ἔγνωσαν διελεῖν. συγχωρηθέντος δὲ καὶ
τούτου περὶ τοῦ πλήθους τῶν ἀγωνιουμένων ζήτησις
ἐγίνετο οὐ τὴν αὐτὴν ἑκατέρου τῶν στρατηγῶν διά-
νοιαν ἀποδεικνυμένου. Τύλλος μὲν γὰρ ἐβούλετο ἐν
ἐλαχίστοις σώμασι γενέσθαι τὴν τοῦ πολέμου κρί-
σιν ἑνὸς Ἀλβανοῦ τοῦ λαμπροτάτου πρὸς ἕνα Ῥω-
μαῖον τὸν ἄριστον μονομαχήσοντος καὶ πρόθυμος ἦν
αὐτὸς ὑπὲρ τῆς ἑαυτοῦ πατρίδος ἀγωνίσασθαι προ-
καλούμενος εἰς τὴν ὁμοίαν φιλοτιμίαν τὸν Ἀλβανόν,
καλοὺς ἀποφαίνων τοῖς ἀνειληφόσι τὰς τῶν στρατο-
πέδων ἡγεμονίας τοὺς ὑπὲρ ἀρχῆς καὶ δυναστείας
ἀγῶνας, οὐ μόνον ἐὰν νικήσωσιν ἀγαθοὺς ἄνδρας,
ἀλλὰ κἂν αὐτοὶ κρατηθῶσιν ὑπ' ἀγαθῶν, καὶ διεξιὼν
ὅσοι στρατηγοὶ καὶ βασιλεῖς τὰς ἑαυτῶν ψυχὰς προ-
κινδυνεῦσαι τῶν κοινῶν παρέσχον δεινὸν ἡγούμενοι
τῶν μὲν τιμῶν πλέον αὐτοὶ φέρεσθαι,

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 12, se. 2, line 6

συλλόγῳ παρόντες Ἀλβανῶν τε καὶ Ῥωμαίων ταχεῖαν

ἀπαλλαγὴν τοῦ πολέμου ποιήσασθαι ζητοῦντες ὅπλοις
τὸ νεῖκος ἔγνωσαν διελεῖν. συγχωρηθέντος δὲ καὶ
τούτου περὶ τοῦ πλήθους τῶν ἀγωνιουμένων ζήτησις
ἐγίνετο οὐ τὴν αὐτὴν ἑκατέρου τῶν στρατηγῶν διά-
νοιαν ἀποδεικνυμένου. Τύλλος μὲν γὰρ ἐβούλετο ἐν
ἐλαχίστοις σώμασι γενέσθαι τὴν τοῦ πολέμου κρί-
 67

σιν ἑνὸς Ἀλβανοῦ τοῦ λαμπροτάτου πρὸς ἕνα Ῥω-

μαῖον τὸν ἄριστον μονομαχήσοντος καὶ πρόθυμος ἦν
αὐτὸς ὑπὲρ τῆς ἑαυτοῦ πατρίδος ἀγωνίσασθαι προ-
καλούμενος εἰς τὴν ὁμοίαν φιλοτιμίαν τὸν Ἀλβανόν,
καλοὺς ἀποφαίνων τοῖς ἀνειληφόσι τὰς τῶν στρατο-
πέδων ἡγεμονίας τοὺς ὑπὲρ ἀρχῆς καὶ δυναστείας
ἀγῶνας, οὐ μόνον ἐὰν νικήσωσιν ἀγαθοὺς ἄνδρας,
ἀλλὰ κἂν αὐτοὶ κρατηθῶσιν ὑπ' ἀγαθῶν, καὶ διεξιὼν
ὅσοι στρατηγοὶ καὶ βασιλεῖς τὰς ἑαυτῶν ψυχὰς προ-
κινδυνεῦσαι τῶν κοινῶν παρέσχον δεινὸν ἡγούμενοι
τῶν μὲν τιμῶν πλέον αὐτοὶ φέρεσθαι, τῶν δὲ πό-
νων ἔλαττον. ὁ δὲ Ἀλβανὸς τὸ μὲν ὀλίγοις σώμασι
κινδυνεύειν τὰς πόλεις ὀρθῶς ἐνόμιζεν εἰρῆσθαι,

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 12, se. 3, line 1

μαῖον τὸν ἄριστον μονομαχήσοντος καὶ πρόθυμος ἦν

αὐτὸς ὑπὲρ τῆς ἑαυτοῦ πατρίδος ἀγωνίσασθαι προ-
καλούμενος εἰς τὴν ὁμοίαν φιλοτιμίαν τὸν Ἀλβανόν,
καλοὺς ἀποφαίνων τοῖς ἀνειληφόσι τὰς τῶν στρατο-
πέδων ἡγεμονίας τοὺς ὑπὲρ ἀρχῆς καὶ δυναστείας
ἀγῶνας, οὐ μόνον ἐὰν νικήσωσιν ἀγαθοὺς ἄνδρας,
ἀλλὰ κἂν αὐτοὶ κρατηθῶσιν ὑπ' ἀγαθῶν, καὶ διεξιὼν
ὅσοι στρατηγοὶ καὶ βασιλεῖς τὰς ἑαυτῶν ψυχὰς προ-
κινδυνεῦσαι τῶν κοινῶν παρέσχον δεινὸν ἡγούμενοι
τῶν μὲν τιμῶν πλέον αὐτοὶ φέρεσθαι, τῶν δὲ πό-
νων ἔλαττον. ὁ δὲ Ἀλβανὸς τὸ μὲν ὀλίγοις σώμασι
κινδυνεύειν τὰς πόλεις ὀρθῶς ἐνόμιζεν εἰρῆσθαι,
περὶ δὲ τῆς ἑνὶ πρὸς ἕνα μάχης διεφέρετο λέγων ὅτι
τοῖς μὲν ἡγουμένοις τῶν στρατοπέδων ὅταν ἰδίαν
κατασκευάζωνται δυναστείαν καλὸς καὶ ἀναγκαῖός
ἐστιν ὁ περὶ τῆς ἀρχῆς πρὸς ἀλλήλους ἀγών, ταῖς
δὲ πόλεσιν αὐταῖς ἐπειδὰν ὑπὲρ τῶν πρωτείων δια-
φέρωνται πρὸς ἀλλήλας οὐ μόνον σφαλερὸς ἀλλὰ
καὶ αἰσχρὸς ὁ διὰ μονομαχίας κίνδυνος, ἐάν τε τῆς
κρείττονος λάβωνται τύχης ἐάν τε τῆς χείρονος.
 68

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 12, se. 4, line 2

περὶ δὲ τῆς ἑνὶ πρὸς ἕνα μάχης διεφέρετο λέγων ὅτι

τοῖς μὲν ἡγουμένοις τῶν στρατοπέδων ὅταν ἰδίαν
κατασκευάζωνται δυναστείαν καλὸς καὶ ἀναγκαῖός
ἐστιν ὁ περὶ τῆς ἀρχῆς πρὸς ἀλλήλους ἀγών, ταῖς
δὲ πόλεσιν αὐταῖς ἐπειδὰν ὑπὲρ τῶν πρωτείων δια-
φέρωνται πρὸς ἀλλήλας οὐ μόνον σφαλερὸς ἀλλὰ
καὶ αἰσχρὸς ὁ διὰ μονομαχίας κίνδυνος, ἐάν τε τῆς
κρείττονος λάβωνται τύχης ἐάν τε τῆς χείρονος.
τρεῖς δὲ ἄνδρας ἐπιλέκτους ἀφ' ἑκατέρας πόλεως
συνεβούλευεν ὑπὸ τὴν ἁπάντων ὄψιν Ἀλβανῶν τε
καὶ Ῥωμαίων διαγωνίσασθαι. ἐπιτηδειότατον γὰρ εἶ-
ναι τόνδε τὸν ἀριθμὸν εἰς ἅπασαν ἀμφισβητουμένου
πράγματος διαίρεσιν ἀρχήν τε καὶ μέσα καὶ τελευ-
τὴν ἔχοντα ἐν ἑαυτῷ. ταύτῃ προσθεμένων τῇ γνώμῃ
Ῥωμαίων τε καὶ Ἀλβανῶν ὅ τε σύλλογος διελύθη καὶ
ἐπὶ τοὺς ἰδίους ἀπῄεσαν ἑκάτεροι χάρακας.

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 12, se. 4, line 7

δὲ πόλεσιν αὐταῖς ἐπειδὰν ὑπὲρ τῶν πρωτείων δια-

φέρωνται πρὸς ἀλλήλας οὐ μόνον σφαλερὸς ἀλλὰ
καὶ αἰσχρὸς ὁ διὰ μονομαχίας κίνδυνος, ἐάν τε τῆς
κρείττονος λάβωνται τύχης ἐάν τε τῆς χείρονος.
τρεῖς δὲ ἄνδρας ἐπιλέκτους ἀφ' ἑκατέρας πόλεως
συνεβούλευεν ὑπὸ τὴν ἁπάντων ὄψιν Ἀλβανῶν τε
καὶ Ῥωμαίων διαγωνίσασθαι. ἐπιτηδειότατον γὰρ εἶ-
ναι τόνδε τὸν ἀριθμὸν εἰς ἅπασαν ἀμφισβητουμένου
πράγματος διαίρεσιν ἀρχήν τε καὶ μέσα καὶ τελευ-
ὴν ἔχοντα ἐν ἑαυτῷ. ταύτῃ προσθεμένων τῇ γνώμῃ
Ῥωμαίων τε καὶ Ἀλβανῶν ὅ τε σύλλογος διελύθη καὶ
ἐπὶ τοὺς ἰδίους ἀπῄεσαν ἑκάτεροι χάρακας.
Ἔπειτα καλέσαντες εἰς ἐκκλησίαν τὰς δυ-
νάμεις ἀμφοτέρας οἱ στρατηγοὶ διεξῆλθον ἅ τε διε-
λέχθησαν αὐτοὶ πρὸς ἀλλήλους καὶ ἐφ' οἷς συνέθεντο
καταλύσασθαι τὸν πόλεμον. ἐπικυρωσάντων δὲ τῶν
στρατευμάτων ἀμφοτέρων κατὰ πολλὴν εὐδόκησιν
τὰς τῶν στρατηγῶν ὁμολογίας, θαυμαστὴ μετὰ τοῦτο
κατεῖχε φιλοτιμία καὶ λοχαγοὺς καὶ στρατιώτας πολ-
 69

λῶν πάνυ προθυμουμένων ἐξενέγκασθαι τὰ τῆς μά-

χης ἀριστεῖα καὶ οὐ λόγῳ σπουδαζόντων μόνον, ἀλλὰ

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 13, se. 3, line 3

λῶν πάνυ προθυμουμένων ἐξενέγκασθαι τὰ τῆς μά-

χης ἀριστεῖα καὶ οὐ λόγῳ σπουδαζόντων μόνον, ἀλλὰ
καὶ ἔργῳ φιλοτιμίας ἀποδεικνυμένων, ὥστε χαλε-
πὴν γενέσθαι τοῖς ἡγεμόσιν αὐτῶν τὴν τῶν ἐπιτη-
δειοτάτων διάγνωσιν. εἰ γάρ τις ἦν ἢ πατέρων ἐπι-
φανείᾳ λαμπρὸς ἢ σώματος ῥώμῃ διαπρεπὴς ἢ πράξει
τῇ κατὰ χεῖρα γενναῖος ἢ κατ' ἄλλην τινὰ τύχην ἢ
τόλμαν ἐπίσημος ἑαυτὸν ἠξίου τάττειν πρῶτον ἐν
τοῖς τρισί. ταύτην ἐπὶ πολὺ χωροῦσαν ἐν ἀμφοτέ-
ροις τοῖς στρατεύμασι τὴν φιλοτιμίαν ὁ τῶν Ἀλβα-
νῶν ἔπαυσε στρατηγὸς ἐνθυμηθείς, ὅτι θεία τις
πρόνοια ἐκ πολλοῦ προορωμένη τὸν μέλλοντα συμ-
βήσεσθαι ταῖς πόλεσιν ἀγῶνα τοὺς προκινδυνεύσον-
τας ὑπὲρ αὐτῶν κατεσκεύασε γενέσθαι οἴκων τε οὐκ
ἀφανῶν καὶ τὰ πολέμια ἀγαθοὺς ὀφθῆναί τε καλ-
λίστους καὶ οὐ γενέσεως ὁμοίας τοῖς πολλοῖς μετειλη-
φότας, ἀλλὰ σπανίου καὶ θαυμαστῆς διὰ τὸ παρά-
δοξον. Ὁρατίῳ γάρ τινι Ῥωμαίῳ καὶ Κορατίῳ τὸ
γένος Ἀλβανῷ κατὰ τὸν αὐτὸν χρόνον ἐνεγγύησε
θυγατέρας διδύμους Σικίνιος Ἀλβανός. τούτοις ἀμ-
φοτέροις αἱ γυναῖκες ἐγκύμονες ἅμα γενόμεναι, τὰς

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 13, se. 4, line 2

τοῖς τρισί. ταύτην ἐπὶ πολὺ χωροῦσαν ἐν ἀμφοτέ-

ροις τοῖς στρατεύμασι τὴν φιλοτιμίαν ὁ τῶν Ἀλβα-
νῶν ἔπαυσε στρατηγὸς ἐνθυμηθείς, ὅτι θεία τις
πρόνοια ἐκ πολλοῦ προορωμένη τὸν μέλλοντα συμ-
βήσεσθαι ταῖς πόλεσιν ἀγῶνα τοὺς προκινδυνεύσον-
τας ὑπὲρ αὐτῶν κατεσκεύασε γενέσθαι οἴκων τε οὐκ
ἀφανῶν καὶ τὰ πολέμια ἀγαθοὺς ὀφθῆναί τε καλ-
λίστους καὶ οὐ γενέσεως ὁμοίας τοῖς πολλοῖς μετειλη-
φότας, ἀλλὰ σπανίου καὶ θαυμαστῆς διὰ τὸ παρά-
δοξον. Ὁρατίῳ γάρ τινι Ῥωμαίῳ καὶ Κορατίῳ τὸ
γένος Ἀλβανῷ κατὰ τὸν αὐτὸν χρόνον ἐνεγγύησε
θυγατέρας διδύμους Σικίνιος Ἀλβανός. τούτοις ἀμ-
 70

φοτέροις αἱ γυναῖκες ἐγκύμονες ἅμα γενόμεναι, τὰς

πρωτοτόκους ἐκφέρουσι γονὰς ἄρρενα βρέφη τρίδυμα,
καὶ αὐτὰ [ἃ] οἱ γεινάμενοι πρὸς οἰωνοῦ λαβόντες
ἀγαθοῦ καὶ πόλει καὶ οἴκῳ τῷ σφετέρῳ τρέφουσιν
ἅπαντα καὶ τελειοῦσιν· θεὸς δ' αὐτοῖς, ὥσπερ κατ'
ἀρχὰς ἔφην, δίδωσι κάλλος τε καὶ ῥώμην καὶ δὴ καὶ
ψυχῆς γενναιότητα μηδενὸς τῶν ἄριστα πεφυκότων
χείροσι γενέσθαι. τούτοις ἔγνω τοῖς ἀνδράσιν ὁ Φου-
φέττιος ἐπιτρέπειν τὸν ὑπὲρ τῆς ἡγεμονίας ἀγῶνα

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 13, se. 4, line 3

ροις τοῖς στρατεύμασι τὴν φιλοτιμίαν ὁ τῶν Ἀλβα-

νῶν ἔπαυσε στρατηγὸς ἐνθυμηθείς, ὅτι θεία τις
πρόνοια ἐκ πολλοῦ προορωμένη τὸν μέλλοντα συμ-
βήσεσθαι ταῖς πόλεσιν ἀγῶνα τοὺς προκινδυνεύσον-
τας ὑπὲρ αὐτῶν κατεσκεύασε γενέσθαι οἴκων τε οὐκ
ἀφανῶν καὶ τὰ πολέμια ἀγαθοὺς ὀφθῆναί τε καλ-
λίστους καὶ οὐ γενέσεως ὁμοίας τοῖς πολλοῖς μετειλη-
φότας, ἀλλὰ σπανίου καὶ θαυμαστῆς διὰ τὸ παρά-
δοξον. Ὁρατίῳ γάρ τινι Ῥωμαίῳ καὶ Κορατίῳ τὸ
γένος Ἀλβανῷ κατὰ τὸν αὐτὸν χρόνον ἐνεγγύησε
θυγατέρας διδύμους Σικίνιος Ἀλβανός. τούτοις ἀμ-
φοτέροις αἱ γυναῖκες ἐγκύμονες ἅμα γενόμεναι, τὰς
πρωτοτόκους ἐκφέρουσι γονὰς ἄρρενα βρέφη τρίδυμα,
καὶ αὐτὰ [ἃ] οἱ γεινάμενοι πρὸς οἰωνοῦ λαβόντες
ἀγαθοῦ καὶ πόλει καὶ οἴκῳ τῷ σφετέρῳ τρέφουσιν
ἅπαντα καὶ τελειοῦσιν· θεὸς δ' αὐτοῖς, ὥσπερ κατ'
ἀρχὰς ἔφην, δίδωσι κάλλος τε καὶ ῥώμην καὶ δὴ καὶ
ψυχῆς γενναιότητα μηδενὸς τῶν ἄριστα πεφυκότων
χείροσι γενέσθαι. τούτοις ἔγνω τοῖς ἀνδράσιν ὁ Φου-
φέττιος ἐπιτρέπειν τὸν ὑπὲρ τῆς ἡγεμονίας ἀγῶνα
καὶ προκαλεσάμενος εἰς λόγους τὸν βασιλέα τῶν Ῥω

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 14, se. 2, line 9

θόντας εἰς φῶς γενέσει, παρ' ὑμῖν μὲν Ὁρατίους,

παρ' ἡμῖν δὲ Κορατίους, θαυμαστῇ τινι καὶ θείᾳ παν-
τάπασιν ἔοικεν εὐεργεσίᾳ. τί οὖν οὐ δεχόμεθα τὴν
τοσαύτην τοῦ δαιμονίου πρόνοιαν καὶ παρακαλοῦ-
μεν ἐπὶ τὸν ὑπὲρ τῆς ἡγεμονίας ἀγῶνα τοὺς τριδύ-
 71

μους ἀδελφοὺς ἑκάτεροι; τά τε γὰρ ἄλλ', ὅσα ἐν τοῖς

ἄριστα μαχησομένοις βουλοίμεθ' ἂνεἶναι, κἀν τού-
τοις ἔνεστι τοῖς ἀνδράσι, καὶ τὸ μὴ προλιπεῖν τοὺς
παρασπιστὰς κάμνοντας τούτοις μᾶλλον ὑπάρξει ἀδελ-
φοῖς οὖσι παρ' οὕστινας ἄλλους Ῥωμαίων τε καὶ
Ἀλβανῶν, ἥ τε φιλοτιμία τῶν ἄλλων νέων χαλεπὴ
λυθῆναι δι' ἑτέρου τινὸς οὖσα τρόπου ταχεῖαν ἕξει
τὴνκρίσιν. τεκμαίρομαι γάρ τινα καὶ παρ' ὑμῖν
χάριν ἐν πολλοῖς εἶναι τῶν ἀντιποιουμένων ἀρετῆς,
ὥσπερ καὶ παρ' Ἀλβανοῖς· οὓς εἰ διδάσκοιμεν ὅτι
θεία τις ἔφθακε τύχη τὰς ἀνθρωπίνας σπουδὰς αὐτῆς
παρασχούσης τοὺς ἐξ ἴσου τὸν ὑπὲρ τῶν πόλεων ἀγῶνα
ποιησομένους, οὐ χαλεπῶς πείσομεν. οὐ γὰρ ἀρετῇ
λείπεσθαι δόξουσι τῶν τριδύμων ἀδελφῶν, ἀλλὰ
φύσεως εὐκληρίᾳ καὶ τύχης ἰσορρόπου πρὸς τὸ ἀντί-
παλον ἐπιτηδειότητι.

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 14, se. 3, line 3

μεν ἐπὶ τὸν ὑπὲρ τῆς ἡγεμονίας ἀγῶνα τοὺς τριδύ-

μους ἀδελφοὺς ἑκάτεροι; τά τε γὰρ ἄλλ', ὅσα ἐν τοῖς
ἄριστα μαχησομένοις βουλοίμεθ' ἂνεἶναι, κἀν τού-
τοις ἔνεστι τοῖς ἀνδράσι, καὶ τὸ μὴ προλιπεῖν τοὺς
παρασπιστὰς κάμνοντας τούτοις μᾶλλον ὑπάρξει ἀδελ-
φοῖς οὖσι παρ' οὕστινας ἄλλους Ῥωμαίων τε καὶ
Ἀλβανῶν, ἥ τε φιλοτιμία τῶν ἄλλων νέων χαλεπὴ
λυθῆναι δι' ἑτέρου τινὸς οὖσα τρόπου ταχεῖαν ἕξει
τὴνκρίσιν. τεκμαίρομαι γάρ τινα καὶ παρ' ὑμῖν
χάριν ἐν πολλοῖς εἶναι τῶν ἀντιποιουμένων ἀρετῆς,
ὥσπερ καὶ παρ' Ἀλβανοῖς· οὓς εἰ διδάσκοιμεν ὅτι
θεία τις ἔφθακε τύχη τὰς ἀνθρωπίνας σπουδὰς αὐτῆς
παρασχούσης τοὺς ἐξ ἴσου τὸν ὑπὲρ τῶν πόλεων ἀγῶνα
ποιησομένους, οὐ χαλεπῶς πείσομεν. οὐ γὰρ ἀρετῇ
λείπεσθαι δόξουσι τῶν τριδύμων ἀδελφῶν, ἀλλὰ
φύσεως εὐκληρίᾳ καὶ τύχης ἰσορρόπου πρὸς τὸ ἀντί-
παλον ἐπιτηδειότητι.
Τοσαῦτα τοῦ Φουφεττίου λέξαντος καὶ πάν-
των τὴν γνώμην ἐπαινεσάντων (ἔτυχον δὲ Ῥωμαίων
τε καὶ Ἀλβανῶν οἱ κράτιστοι παρόντες ἀμφοτέροις)
μικρὸν ἐπισχὼν ὁ Τύλλος λέγει· Τὰ μὲν ἄλλα ὀρ
 72

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 15, se. 1, line 3

χάριν ἐν πολλοῖς εἶναι τῶν ἀντιποιουμένων ἀρετῆς,

ὥσπερ καὶ παρ' Ἀλβανοῖς· οὓς εἰ διδάσκοιμεν ὅτι
θεία τις ἔφθακε τύχη τὰς ἀνθρωπίνας σπουδὰς αὐτῆς
παρασχούσης τοὺς ἐξ ἴσου τὸν ὑπὲρ τῶν πόλεων ἀγῶνα
ποιησομένους, οὐ χαλεπῶς πείσομεν. οὐ γὰρ ἀρετῇ
λείπεσθαι δόξουσι τῶν τριδύμων ἀδελφῶν, ἀλλὰ
φύσεως εὐκληρίᾳ καὶ τύχης ἰσορρόπου πρὸς τὸ ἀντί-
παλον ἐπιτηδειότητι.
Τοσαῦτα τοῦ Φουφεττίου λέξαντος καὶ πάν-
των τὴν γνώμην ἐπαινεσάντων (ἔτυχον δὲ Ῥωμαίων
τε καὶ Ἀλβανῶν οἱ κράτιστοι παρόντες ἀμφοτέροις)
μικρὸν ἐπισχὼν ὁ Τύλλος λέγει· Τὰ μὲν ἄλλα ὀρ-
θῶς ἐπιλελογίσθαι μοι δοκεῖς, ὦ Φουφέττιε· θαυ-
μαστὴ γάρ τις ἡ τὴν οὐδέποτε συμβᾶσαν ὁμοιογέ-
νειαν ἐν ἀμφοτέραις ταῖς πόλεσιν ἐπὶ τῆς ἡμετέρας
γενεᾶς ἐξενέγκασα τύχη· ἓν δ' ἀγνοεῖν ἔοικας, ὃ
πολὺν παρέξει τοῖς νεανίσκοις ὄκνον, ἐὰν ἀξιῶμεν
αὐτοὺς ἀλλήλοις χωρεῖν διὰ μάχης. ἡ γὰρ Ὁρατίων
μήτηρ τῶν ἡμετέρων ἀδελφὴ τῆς Κορατίων μητρός
ἐστι τῶν Ἀλβανῶν, καὶ τέθραπται τὰ μειράκια ἐν τοῖς
ἀμφοτέρων τῶν γυναικῶν κόλποις ἀσπάζονταί

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 15, se. 2, line 3

των τὴν γνώμην ἐπαινεσάντων (ἔτυχον δὲ Ῥωμαίων

τε καὶ Ἀλβανῶν οἱ κράτιστοι παρόντες ἀμφοτέροις)
μικρὸν ἐπισχὼν ὁ Τύλλος λέγει· Τὰ μὲν ἄλλα ὀρ-
θῶς ἐπιλελογίσθαι μοι δοκεῖς, ὦ Φουφέττιε· θαυ-
μαστὴ γάρ τις ἡ τὴν οὐδέποτε συμβᾶσαν ὁμοιογέ-
νειαν ἐν ἀμφοτέραις ταῖς πόλεσιν ἐπὶ τῆς ἡμετέρας
γενεᾶς ἐξενέγκασα τύχη· ἓν δ' ἀγνοεῖν ἔοικας, ὃ
πολὺν παρέξει τοῖς νεανίσκοις ὄκνον, ἐὰν ἀξιῶμεν
αὐτοὺς ἀλλήλοις χωρεῖν διὰ μάχης. ἡ γὰρ Ὁρατίων
μήτηρ τῶν ἡμετέρων ἀδελφὴ τῆς Κορατίων μητρός
ἐστι τῶν Ἀλβανῶν, καὶ τέθραπται τὰ μειράκια ἐν τοῖς
ἀμφοτέρων τῶν γυναικῶν κόλποις ἀσπάζονταί τ' ἀλ-
λήλους καὶ φιλοῦσιν οὐχ ἧττον ἢ πολλοὶτοὺς
ἑαυτῶν ἀδελφούς. ὅρα δὴ μή ποτε οὐδ' ὅσιον ᾖ
τούτοις ἀναδιδόναι τὰ ὅπλα καὶ καλεῖν αὐτοὺς ἐπὶ
τὸν κατ' ἀλλήλων φόνον ἀνεψιοὺς καὶ συντρόφους
 73

ὄντας. τὸ γὰρ ἐμφύλιον ἄγος, ἐὰν ἀναγκασθῶσιν ἀλλή-

λους μιαιφονεῖν, εἰς ἡμᾶς ἐλεύσεται τοὺς ἀναγκάζον-
τας. λέγει πρὸς αὐτὸν ὁ Φουφέττιος· Οὐδ' ἐμὲ λέλη-
θεν, ὦ Τύλλε, τὸ συγγενὲς τῶν μειρακίων, οὐδ' ὡς
ἀναγκάσων αὐτοὺς τοῖς ἀνεψιοῖς διὰ μάχης χωρεῖν
Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 15, se. 3, line 7

ἑαυτῶν ἀδελφούς. ὅρα δὴ μή ποτε οὐδ' ὅσιον ᾖ

τούτοις ἀναδιδόναι τὰ ὅπλα καὶ καλεῖν αὐτοὺς ἐπὶ
τὸν κατ' ἀλλήλων φόνον ἀνεψιοὺς καὶ συντρόφους
ὄντας. τὸ γὰρ ἐμφύλιον ἄγος, ἐὰν ἀναγκασθῶσιν ἀλλή-
λους μιαιφονεῖν, εἰς ἡμᾶς ἐλεύσεται τοὺς ἀναγκάζον-
τας. λέγει πρὸς αὐτὸν ὁ Φουφέττιος· Οὐδ' ἐμὲ λέλη-
θεν, ὦ Τύλλε, τὸ συγγενὲς τῶν μειρακίων, οὐδ' ὡς
ἀναγκάσων αὐτοὺς τοῖς ἀνεψιοῖς διὰ μάχης χωρεῖν
εἰ μὴ βουληθεῖεν αὐτοὶ τὸν ἀγῶνα ὑπομεῖναι παρ-
εσκευασάμην, ἀλλ' ἐπειδὴ τάχιστα ἐπὶ νοῦν ἦλθέ μοι
τόδε τὸ βούλευμα τοὺς Ἀλβανοὺς Κορατίους μετα-
πεμψάμενος αὐτὸς ἐπ' ἐμαυτοῦ διάπειραν ἔλαβον εἰ
βουλομένοις αὐτοῖς ἐστιν ὁ ἀγών· δεξαμένων δ' αὐ-
τῶν τὸν λόγον ἀπίστῳ τινὶ καὶ θαυμαστῇ προθυμίᾳ,
τότε ἀνακαλύπτειν ἔγνων τὸ βούλευμα καὶ φέρειν
εἰς μέσον· σοί τε τὸ αὐτὸ τοῦτο ὑποτίθεμαι ποιεῖν
καλέσαντι τοὺς παρ' ὑμῖν τριδύμους πεῖραν αὐτῶν
τῆς γνώμης ποιήσασθαι. ἐὰν μὲν οὖν ἑκόντες συν-
επιδιδῶσι κἀκεῖνοι τὰ σώματα προκινδυνεῦσαι τῆς
ἑαυτῶν πατρίδος δέχου τὴν χάριν, ἐὰν δὲ ἀναδύωνται
μηδεμίαν αὐτοῖς πρόσφερε ἀνάγκην.

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 16, se. 2, line 1

οὖν εἰσὶν οἵους ἀκούομεν, ἐνὀλίγοις τοῖς ἄριστα

πεφυκόσιν ὅμοιοι καὶ τὰ πολέμια ἀγαθοί· κλέος γὰρ
αὐτῶν καὶ πρὸς ἡμᾶς ἐλήλυθε τῆς ἀρετῆς.
Δέχεται δὴ τὴν παραίνεσιν ὁ Τύλλος καὶ
δεχημέρους ποιησάμενος ἀνοχάς, ἐν αἷς βουλεύσεταί
τε καὶ μαθὼν τὴν διάνοιαν τῶν Ὁρατίων ἀποκρι-
νεῖται παρῆν εἰς τὴν πόλιν. ταῖς δ' ἑξῆς ἡμέραις βου-
λευσάμενος ἅμα τοῖς ἀρίστοις, ἐπειδὴ τοῖς πλείστοις
ἔδοξε δέχεσθαι τὰς τοῦ Φουφεττίου προκλήσεις, με-
ταπέμπεται τοὺς τριδύμους ἀδελφοὺς καὶ λέγει πρὸς
αὐτούς· Ἄνδρες Ὁράτιοι, Φουφέττιος ὁ Ἀλβανὸς
εἰς λόγους συνελθὼν ἐμοὶ τὴν τελευταίαν ἐπὶ στρα-
 74

τοπέδου σύνοδον ἔφη τοὺς προκινδυνεύσοντας ὑπὲρ

ἑκατέρας πόλεως τρεῖς ἄνδρας ἀγαθοὺς κατὰ θείαν
γεγενῆσθαι πρόνοιαν, ὧν οὐκ ἂν εὕροιμεν ἑτέρους
οὔτε γενναιοτέρους οὔτε ἐπιτηδειοτέρους, Ἀλβανῶν
μὲν Κορατίους, Ῥωμαίων δὲ ὑμᾶς· τοῦτό τε κατα-
μαθὼν αὐτὸς ἐξητακέναι πρῶτον εἰ βουλομένοις

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 16, se. 2, line 6

τε καὶ μαθὼν τὴν διάνοιαν τῶν Ὁρατίων ἀποκρι-

νεῖται παρῆν εἰς τὴν πόλιν. ταῖς δ' ἑξῆς ἡμέραις βου-
λευσάμενος ἅμα τοῖς ἀρίστοις, ἐπειδὴ τοῖς πλείστοις
ἔδοξε δέχεσθαι τὰς τοῦ Φουφεττίου προκλήσεις, με-
ταπέμπεται τοὺς τριδύμους ἀδελφοὺς καὶ λέγει πρὸς
αὐτούς· Ἄνδρες Ὁράτιοι, Φουφέττιος ὁ Ἀλβανὸς
εἰς λόγους συνελθὼν ἐμοὶ τὴν τελευταίαν ἐπὶ στρα-
τοπέδου σύνοδον ἔφη τοὺς προκινδυνεύσοντας ὑπὲρ
ἑκατέρας πόλεως τρεῖς ἄνδρας ἀγαθοὺς κατὰ θείαν
γεγενῆσθαι πρόνοιαν, ὧν οὐκ ἂν εὕροιμεν ἑτέρους
οὔτε γενναιοτέρους οὔτε ἐπιτηδειοτέρους, Ἀλβανῶν
μὲν Κορατίους, Ῥωμαίων δὲ ὑμᾶς· τοῦτό τε κατα-
μαθὼν αὐτὸς ἐξητακέναι πρῶτον εἰ βουλομένοις εἴη
τοῖς ἀνεψιοῖς ὑμῶν ἐπιδοῦναι τὰ σώματα τῇ πα-
τρίδι, μαθὼν δὲ αὐτοὺς ἀναδεχομένους τὸν ὑπὲρ
ἁπάντων ἀγῶνα κατὰ πολλὴν προθυμίαν θαρρῶν εἰς
μέσον ἐκφέρειν ἤδη τὸν λόγον, ἠξίου τε καὶ ἐμὲ
πεῖραν ὑμῶν λαβεῖν, πότερον βουλήσεσθε προκινδυ-
νεῦσαι τῆς πατρίδος ὁμόσε χωρήσαντες Κορατίοις ἢ
παραχωρεῖτε τῆς φιλοτιμίας ταύτης ἑτέροις.

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 16, se. 3, line 5

τρίδι, μαθὼν δὲ αὐτοὺς ἀναδεχομένους τὸν ὑπὲρ

ἁπάντων ἀγῶνα κατὰ πολλὴν προθυμίαν θαρρῶν εἰς
μέσον ἐκφέρειν ἤδη τὸν λόγον, ἠξίου τε καὶ ἐμὲ
πεῖραν ὑμῶν λαβεῖν, πότερον βουλήσεσθε προκινδυ-
νεῦσαι τῆς πατρίδος ὁμόσε χωρήσαντες Κορατίοις ἢ
παραχωρεῖτε τῆς φιλοτιμίας ταύτης ἑτέροις. ἐγὼ δὲ
ἀρετῆς μὲν ἕνεκα καὶ τῆς κατὰ χεῖρα γενναιότητος,
ἣν οὐ λανθάνουσαν ἔχετε, πάντων μάλιστα δεξομέ-
νους ὑμᾶς τὸν ὑπὲρ τῶν ἀριστείων κίνδυνον ἄρα-
 75

σθαι , δεδοικὼς μὴ τὸ πρὸς τοὺς Ἀλβανοὺς τρι-

δύμους συγγενὲς ἐμπόδιον ὑμῖν γένηται τῆς προ-
θυμίας, χρόνον ᾐτησάμην εἰς βουλὴν ἀνακωχὰς δε-
χημέρους ποιησάμενος· ὡς δὲ ἀφικόμην δεῦρο τὴν
βουλὴν συνεκάλεσα καὶ προὔθηκα περὶ τοῦ πράγμα-
τος ἐν κοινῷ σκοπεῖν· δόξαν δὲ ταῖς πλείοσι γνώ-
μαις, εἰ μὲν ἑκόντες ἀναδέχοισθε τὸν ἀγῶνα καλὸν
ὄντα καὶ προσήκοντα ὑμῖν, ὃν ἐγὼ πρόθυμος ἤμην
μόνος ὑπὲρ ἁπάντων διαγωνίσασθαι, ἐπαινεῖν τε καὶ
δέχεσθαι τὴν χάριν ὑμῶν, εἰ δὲ τὸ συγγενὲς ἐντρε-
πόμενοι μίασμα, οὐ γὰρ δὴ κακοὶ ψυχὴν

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 17, se. 6, line 6

θεοῖς, ὅτι παῖδας ἔδωκαν αὐτῷ γενέσθαι καλοὺς καὶ

ἀγαθούς· ἔπειτα περιλαβὼν ἕκαστον αὐτῶν καὶ τὰς
ἡδίστας ἀποδοὺς ἀσπασμῶν τε καὶ φιλημάτων φιλο-
φροσύνας, Ἔχετ', ἔφη, καὶ τὴν ἐμὴν γνώμην, ὦ
παῖδες ἀγαθοί, καὶ πορευθέντες ἀποκρίνασθε Τύλλῳ
τήν τ' εὐσεβῆ καὶ καλὴν ἀπόκρισιν. οἱ μὲν δὴ χαί-
ροντες ἐπὶ τῇ παρακελεύσει τοῦ πατρὸς ἀπῄεσαν καὶ
προσελθόντες τῷ βασιλεῖ ἀναδέχονται τὸν ἀγῶνα,
κἀκεῖνος συγκαλέσας τὴν βουλὴν καὶ πολλοὺς ἐπαί-
νους τῶν νεανίσκων διαθέμενος ἀποστέλλει πρέσβεις
πρὸς τὸν Ἀλβανὸν τοὺς δηλώσοντας, ὅτι δέχονται
Ῥωμαῖοι τὴν αἵρεσιν καὶ παρέξονται τοὺς Ὁρατίους
διαγωνιουμένους ὑπὲρ τῆς ἀρχῆς.
Ἀπαιτούσης δὲ τῆς ὑποθέσεως καὶ τὸν
τρόπον διεξελθεῖν τῆς μάχης ἀκριβῶς καὶ τὰ μετὰ
ταύτην γενόμενα πάθη θεατρικαῖς ἐοικότα περιπε-
τείαις μὴ ῥᾳθύμως διελθεῖν πειράσομαι καὶ περὶ
τούτων ἐπ' ἀκριβείας ἕκαστον, ὡς ἐμὴ δύναμις, εἰ-
πεῖν. ἐπειδὴ γὰρ ὁ χρόνος ἧκεν ἐν ᾧ τέλος ἔδει λαβεῖν
τὰς ὁμολογίας, ἐξῄεσαν μὲν αἱ τῶν Ῥωμαίων δυνάμεις
πανστρατιᾷ, ἐξῄεσαν δὲ μετὰ ταῦθ' οἱ νεανίσκοι τοῖς

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 18, se. 1, line 12

τρόπον διεξελθεῖν τῆς μάχης ἀκριβῶς καὶ τὰ μετὰ

ταύτην γενόμενα πάθη θεατρικαῖς ἐοικότα περιπε-
τείαις μὴ ῥᾳθύμως διελθεῖν πειράσομαι καὶ περὶ
 76

τούτων ἐπ' ἀκριβείας ἕκαστον, ὡς ἐμὴ δύναμις, εἰ-

πεῖν. ἐπειδὴ γὰρ ὁ χρόνος ἧκεν ἐν ᾧ τέλος ἔδει λαβεῖν
τὰς ὁμολογίας, ἐξῄεσαν μὲν αἱ τῶν Ῥωμαίων δυνάμεις
πανστρατιᾷ, ἐξῄεσαν δὲ μετὰ ταῦθ' οἱ νεανίσκοι τοῖς
πατρῴοις θεοῖς εὐξάμενοι καὶ προῆγον ἅμα τῷ βα-
σιλεῖ κατευφημούμενοί τε ὑπὸ παντὸς τοῦ κατὰ τὴν
πόλιν ὄχλου καὶ παττόμενοι τὰς κεφαλὰς ἄνθεσιν·
ἤδη δὲ καὶ ἡ τῶν Ἀλβανῶν ἐξεληλύθει στρατιά.
ἐπεὶ δὲ κατεστρατοπεδεύσαντο πλησίον ἀλλήλων με-
ταίχμιον ποιησάμενοι τὸν διείργοντα τὴν Ῥωμαίων
ἀπὸ τῆς Ἀλβανῶν ὅρον, ἔνθα καὶ πρότερον εἶχον
ἑκάτεροι τοὺς χάρακας, πρῶτον μὲν ἱερὰ θύσαντες
ὤμοσαν ἐπὶ τῶν ἐμπύρων στέρξειν τὴν τύχην, ἣν ἂν
ἐκ τῆς μάχης τῶν ἀνεψιῶν ἑκατέρα πόλις ἐξενέγκηται,
καὶ φυλάξειν τὰς ὁμολογίας βεβαίους μηδένα προσά-
γοντες αὐταῖς δόλον αὐτοί τε καὶ γένος τὸ ἐξ αὐτῶν·
ἐπεὶ δὲ τὰ πρὸς θεοὺς ὅσια διεπράξαντο, θέμενοι τὰ
ὅπλα προῆγον ἐκ τοῦ χάρακος ἀμφότεροι θεαταὶ τῆς

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 18, se. 2, line 3

τούτων ἐπ' ἀκριβείας ἕκαστον, ὡς ἐμὴ δύναμις, εἰ-
πεῖν. ἐπειδὴ γὰρ ὁ χρόνος ἧκεν ἐν ᾧ τέλος ἔδει λαβεῖν
τὰς ὁμολογίας, ἐξῄεσαν μὲν αἱ τῶν Ῥωμαίων δυνάμεις
πανστρατιᾷ, ἐξῄεσαν δὲ μετὰ ταῦθ' οἱ νεανίσκοι τοῖς
πατρῴοις θεοῖς εὐξάμενοι καὶ προῆγον ἅμα τῷ βα-
σιλεῖ κατευφημούμενοί τε ὑπὸ παντὸς τοῦ κατὰ τὴν
πόλιν ὄχλου καὶ παττόμενοι τὰς κεφαλὰς ἄνθεσιν·
ἤδη δὲ καὶ ἡ τῶν Ἀλβανῶν ἐξεληλύθει στρατιά.
ἐπεὶ δὲ κατεστρατοπεδεύσαντο πλησίον ἀλλήλων με-
ταίχμιον ποιησάμενοι τὸν διείργοντα τὴν Ῥωμαίων
ἀπὸ τῆς Ἀλβανῶν ὅρον, ἔνθα καὶ πρότερον εἶχον
ἑκάτεροι τοὺς χάρακας, πρῶτον μὲν ἱερὰ θύσαντες
ὤμοσαν ἐπὶ τῶν ἐμπύρων στέρξειν τὴν τύχην, ἣν ἂν
ἐκ τῆς μάχης τῶν ἀνεψιῶν ἑκατέρα πόλις ἐξενέγκηται,
καὶ φυλάξειν τὰς ὁμολογίας βεβαίους μηδένα προσά-
γοντες αὐταῖς δόλον αὐτοί τε καὶ γένος τὸ ἐξ αὐτῶν·
ἐπεὶ δὲ τὰ πρὸς θεοὺς ὅσια διεπράξαντο, θέμενοι τὰ
ὅπλα προῆγον ἐκ τοῦ χάρακος ἀμφότεροι θεαταὶ τῆς
μάχης ἐσόμενοι τριῶν ἢ τεττάρων σταδίων τὸ μεταξὺ
χωρίον τοῖς ἀγωνιζομένοις καταλιπόντες· καὶ μετ' οὐ
πολὺ παρῆν τούς τε Κορατίους ὁ τῶν Ἀλβανῶν
 77

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 18, se. 2, line 13

ἀπὸ τῆς Ἀλβανῶν ὅρον, ἔνθα καὶ πρότερον εἶχον

ἑκάτεροι τοὺς χάρακας, πρῶτον μὲν ἱερὰ θύσαντες
ὤμοσαν ἐπὶ τῶν ἐμπύρων στέρξειν τὴν τύχην, ἣν ἂν
ἐκ τῆς μάχης τῶν ἀνεψιῶν ἑκατέρα πόλις ἐξενέγκηται,
καὶ φυλάξειν τὰς ὁμολογίας βεβαίους μηδένα προσά-
γοντες αὐταῖς δόλον αὐτοί τε καὶ γένος τὸ ἐξ αὐτῶν·
ἐπεὶ δὲ τὰ πρὸς θεοὺς ὅσια διεπράξαντο, θέμενοι τὰ
ὅπλα προῆγον ἐκ τοῦ χάρακος ἀμφότεροι θεαταὶ τῆς
μάχης ἐσόμενοι τριῶν ἢ τεττάρων σταδίων τὸ μεταξὺ
χωρίον τοῖς ἀγωνιζομένοις καταλιπόντες· καὶ μετ' οὐ
πολὺ παρῆν τούς τε Κορατίους ὁ τῶν Ἀλβανῶν στρα-
τηγὸς ἄγων καὶ τοὺς Ὁρατίους ὁ τῶν Ῥωμαίων βασι-
λεὺς ὡπλισμένους τε κάλλιστα καὶ τὸν ἄλλον ἔχοντας
κόσμον οἷον ἄνθρωποι λαμβάνουσιν ἐπὶ θανάτῳ. γε-
νόμενοι δὲ σύνεγγυς ἀλλήλων τὰ μὲν ξίφη τοῖς ὑπα-
σπισταῖς παρέδωκαν, προσδραμόντες δὲ περιέβαλλον
ἀλλήλοις κλαίοντες καὶ τοῖς ἡδίστοις ὀνόμασιν ἀνα-
καλοῦντες, ὥστε εἰς δάκρυα προπεσεῖν ἅπαντας καὶ
πολλὴν ἀστοργίαν κατηγορεῖν σφῶν τε αὐτῶν καὶ
τῶν ἡγεμόνων, ὅτι παρὸν ἄλλοις τισὶ σώμασι κρῖναι
τὴν μάχην εἰς ἐμφύλιον αἷμα καὶ συγγενικὸν ἄγος

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 19, se. 3, line 7

ἐπὶ τὸ βεβουλημένον ἐλάμβανε τὰ πρασσόμενα, αἵ τε

συνεχεῖς τῶν μαχομένων ἐπεμβάσεις καὶ ὑπαναχωρή-
σεις καὶ εἰς τὸ ἀντίπαλον αὖθις ἀντιμεταστάσεις πολ-
λαὶ καὶ ἀγχίστροφοι γινόμεναι τὸ ἀκριβὲς τῆς γνώμης
ἀφῃροῦντο· καὶ ταῦτα ἐπὶ πολὺν ἐγίνετο χρόνον. ῥώ-
μην τε γὰρ σώματος ἔτυχον ὁμοίαν ἔχοντες ἑκάτεροι
καὶ τὸ γενναῖον τῆς ψυχῆς ἰσόρροπον ὅπλοις τε καλλί-
στοις ἐσκεπασμένοι τὰ σώματα ὅλα καὶ γυμνὸν οὐδὲν
ἀπολιπόντες μέρος ὅ τι καὶ τρωθὲν ὀξεῖαν ἔμελλεν
οἴσειν τὴν τελευτήν, ὥστε πολλοὶ Ῥωμαίων τε καὶ
Ἀλβανῶν ἐκ τοῦ φιλονεικεῖν τε καὶ συμπαθεῖν τοῖς
σφετέροις ἔλαθον αὑτοὺς τὸ τῶν κινδυνευόντων με-
ταλαβόντες πάθος ἀγωνισταί τε μᾶλλον ἐβούλοντο
ἢ θεαταὶ τῶν δρωμένων γεγονέναι. ὀψὲ δ' οὖν
 78

ποτε ὁ πρεσβύτατος τῶν Ἀλβανῶν τῷ πρὸς αὐτὸν

ἀντιτεταγμένῳ συμπλέκεται παίων τε καὶ παιόμενος
ἄλλας ἐπ' ἄλλαις πληγὰς καί πως τυγχάνει τοῦ Ῥωμαίου
διὰ βουβῶνος ἐνέγκας τὸ ξίφος. ὁ δὲ τοῖς τε ἄλλοις
τραύμασι κεκαρωμένος ἤδη καὶ τὴν τελευταίαν πλη-
γὴν θανατηφόρον ἔχων ὑπολυθέντων τῶν μελῶν

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 19, se. 4, line 2

μην τε γὰρ σώματος ἔτυχον ὁμοίαν ἔχοντες ἑκάτεροι

καὶ τὸ γενναῖον τῆς ψυχῆς ἰσόρροπον ὅπλοις τε καλλί-
στοις ἐσκεπασμένοι τὰ σώματα ὅλα καὶ γυμνὸν οὐδὲν
ἀπολιπόντες μέρος ὅ τι καὶ τρωθὲν ὀξεῖαν ἔμελλεν
οἴσειν τὴν τελευτήν, ὥστε πολλοὶ Ῥωμαίων τε καὶ
Ἀλβανῶν ἐκ τοῦ φιλονεικεῖν τε καὶ συμπαθεῖν τοῖς
σφετέροις ἔλαθον αὑτοὺς τὸ τῶν κινδυνευόντων με-
ταλαβόντες πάθος ἀγωνισταί τε μᾶλλον ἐβούλοντο
ἢ θεαταὶ τῶν δρωμένων γεγονέναι. ὀψὲ δ' οὖν
ποτε ὁ πρεσβύτατος τῶν Ἀλβανῶν τῷ πρὸς αὐτὸν
ἀντιτεταγμένῳ συμπλέκεται παίων τε καὶ παιόμενος
ἄλλας ἐπ' ἄλλαις πληγὰς καί πως τυγχάνει τοῦ Ῥωμαίου
διὰ βουβῶνος ἐνέγκας τὸ ξίφος. ὁ δὲ τοῖς τε ἄλλοις
τραύμασι κεκαρωμένος ἤδη καὶ τὴν τελευταίαν πλη-
γὴν θανατηφόρον ἔχων ὑπολυθέντων τῶν μελῶν
καταρρυεὶς ἀποθνήσκει. ὡς δὲ τοῦτ' εἶδον οἱ θεαταὶ
τῆς μάχης ἅμα πάντες ἀνεβόησαν, Ἀλβανοὶ μὲν ὡς
νικῶντες ἤδη, Ῥωμαῖοι δ' ὡς κρατούμενοι. τοὺς γὰρ
δὴ σφετέρους δύο τοῖς τρισὶν Ἀλβανοῖς εὐκατεργά-
στους ὑπελάμβανον γενήσεσθαι. ἐν ᾧ δ' ἐγίνετο

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.3, cha. 19, se. 5, line 2

ταλαβόντες πάθος ἀγωνισταί τε μᾶλλον ἐβούλοντο

ἢ θεαταὶ τῶν δρωμένων γεγονέναι. ὀψὲ δ' οὖν
ποτε ὁ πρεσβύτατος τῶν Ἀλβανῶν τῷ πρὸς αὐτὸν
ἀντιτεταγμένῳ συμπλέκεται παίων τε καὶ παιόμενος
ἄλλας ἐπ' ἄλλαις πληγὰς καί πως τυγχάνει τοῦ Ῥωμαίου
διὰ βουβῶνος ἐνέγκας τὸ ξίφος. ὁ δὲ τοῖς τε ἄλλοις
τραύμασι κεκαρωμένος ἤδη καὶ τὴν τελευταίαν πλη-
γὴν θανατηφόρον ἔχων ὑπολυθέντων τῶν μελῶν
καταρρυεὶς ἀποθνήσκει. ὡς δὲ τοῦτ' εἶδον οἱ θεαταὶ
 79

τῆς μάχης ἅμα πάντες ἀνεβόησαν, Ἀλβανοὶ μὲν ὡς

νικῶντες ἤδη, Ῥωμαῖοι δ' ὡς κρατούμενοι. τοὺς γὰρ
δὴ σφετέρους δύο τοῖς τρισὶν Ἀλβανοῖς εὐκατεργά-
στους ὑπελάμβανον γενήσεσθαι. ἐν ᾧ δ' ἐγίνετο
ταῦτα, ὁ παρασπίζων τῷ πεσόντι Ῥωμαῖος ὁρῶν ἐπὶ
τῷ κατορθώματι περιχαρῆ τὸν Ἀλβανὸν ὠθεῖται τα-
χὺς ἐπ' αὐτὸν καὶ πολλὰ μὲν τραύματα δούς, πολλὰ
δὲ αὐτὸς λαβὼν τυγχάνει πως κατὰ τῆς σφαγῆς αὐ-
τοῦ βάψας τὸ ξίφος καὶ διαχρησάμενος. μεταβαλού-
σης δὲ τῆς τύχης ἐν ὀλίγῳ τά τε τῶν ἀγωνιζομένων
ἔργα καὶ τὰ τῶν θεωμένων πάθη, καὶ Ῥωμαίων

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 19, se. 5, line 4

ποτε ὁ πρεσβύτατος τῶν Ἀλβανῶν τῷ πρὸς αὐτὸν

ἀντιτεταγμένῳ συμπλέκεται παίων τε καὶ παιόμενος
ἄλλας ἐπ' ἄλλαις πληγὰς καί πως τυγχάνει τοῦ Ῥωμαίου
διὰ βουβῶνος ἐνέγκας τὸ ξίφος. ὁ δὲ τοῖς τε ἄλλοις
τραύμασι κεκαρωμένος ἤδη καὶ τὴν τελευταίαν πλη-
γὴν θανατηφόρον ἔχων ὑπολυθέντων τῶν μελῶν
καταρρυεὶς ἀποθνήσκει. ὡς δὲ τοῦτ' εἶδον οἱ θεαταὶ
τῆς μάχης ἅμα πάντες ἀνεβόησαν, Ἀλβανοὶ μὲν ὡς
νικῶντες ἤδη, Ῥωμαῖοι δ' ὡς κρατούμενοι. τοὺς γὰρ
δὴ σφετέρους δύο τοῖς τρισὶν Ἀλβανοῖς εὐκατεργά-
στους ὑπελάμβανον γενήσεσθαι. ἐν ᾧ δ' ἐγίνετο
ταῦτα, ὁ παρασπίζων τῷ πεσόντι Ῥωμαῖος ὁρῶν ἐπὶ
τῷ κατορθώματι περιχαρῆ τὸν Ἀλβανὸν ὠθεῖται τα-
χὺς ἐπ' αὐτὸν καὶ πολλὰ μὲν τραύματα δούς, πολλὰ
δὲ αὐτὸς λαβὼν τυγχάνει πως κατὰ τῆς σφαγῆς αὐ-
τοῦ βάψας τὸ ξίφος καὶ διαχρησάμενος. μεταβαλού-
σης δὲ τῆς τύχης ἐν ὀλίγῳ τά τε τῶν ἀγωνιζομένων
ἔργα καὶ τὰ τῶν θεωμένων πάθη, καὶ Ῥωμαίων μὲν
ἀναθαρρησάντων ἐκ τῆς πρότερον κατηφείας, Ἀλβα-
νῶν δὲ ἀφῃρημένων τὸ χαῖρον, ἑτέρα πάλιν

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 19, se. 5, line 7

ἄλλας ἐπ' ἄλλαις πληγὰς καί πως τυγχάνει τοῦ Ῥωμαίου

διὰ βουβῶνος ἐνέγκας τὸ ξίφος. ὁ δὲ τοῖς τε ἄλλοις
τραύμασι κεκαρωμένος ἤδη καὶ τὴν τελευταίαν πλη-
γὴν θανατηφόρον ἔχων ὑπολυθέντων τῶν μελῶν
 80

καταρρυεὶς ἀποθνήσκει. ὡς δὲ τοῦτ' εἶδον οἱ θεαταὶ

τῆς μάχης ἅμα πάντες ἀνεβόησαν, Ἀλβανοὶ μὲν ὡς
νικῶντες ἤδη, Ῥωμαῖοι δ' ὡς κρατούμενοι. τοὺς γὰρ
δὴ σφετέρους δύο τοῖς τρισὶν Ἀλβανοῖς εὐκατεργά-
στους ὑπελάμβανον γενήσεσθαι. ἐν ᾧ δ' ἐγίνετο
ταῦτα, ὁ παρασπίζων τῷ πεσόντι Ῥωμαῖος ὁρῶν ἐπὶ
τῷ κατορθώματι περιχαρῆ τὸν Ἀλβανὸν ὠθεῖται τα-
χὺς ἐπ' αὐτὸν καὶ πολλὰ μὲν τραύματα δούς, πολλὰ
δὲ αὐτὸς λαβὼν τυγχάνει πως κατὰ τῆς σφαγῆς αὐ-
τοῦ βάψας τὸ ξίφος καὶ διαχρησάμενος. μεταβαλού-
σης δὲ τῆς τύχης ἐν ὀλίγῳ τά τε τῶν ἀγωνιζομένων
ἔργα καὶ τὰ τῶν θεωμένων πάθη, καὶ Ῥωμαίων μὲν
ἀναθαρρησάντων ἐκ τῆς πρότερον κατηφείας, Ἀλβα-
νῶν δὲ ἀφῃρημένων τὸ χαῖρον, ἑτέρα πάλιν ἀντι-
πνεύσασα τοῖς τῶν Ῥωμαίων κατορθώμασι τύχη τού-
των μὲν ἐταπείνωσε τὰς ἐλπίδας, τὰ δὲ τῶν πολεμίων
φρονήματα ἐπῆρεν. τοῦ γὰρ Ἀλβανοῦ πεσόντος ὁ τὴν

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 19, se. 6, line 12

σης δὲ τῆς τύχης ἐν ὀλίγῳ τά τε τῶν ἀγωνιζομένων

ἔργα καὶ τὰ τῶν θεωμένων πάθη, καὶ Ῥωμαίων μὲν
ἀναθαρρησάντων ἐκ τῆς πρότερον κατηφείας, Ἀλβα-
νῶν δὲ ἀφῃρημένων τὸ χαῖρον, ἑτέρα πάλιν ἀντι-
πνεύσασα τοῖς τῶν Ῥωμαίων κατορθώμασι τύχη τού-
των μὲν ἐταπείνωσε τὰς ἐλπίδας, τὰ δὲ τῶν πολεμίων
φρονήματα ἐπῆρεν. τοῦ γὰρ Ἀλβανοῦ πεσόντος ὁ τὴν
πλησίον αὐτοῦ ἔχων στάσιν ἀδελφὸς συμπλέκεται τῷ
καταβαλόντι, καὶ τυγχάνουσιν ἀμφότεροι κατὰ τὸν
αὐτὸν χρόνον πληγὰς ἐξαισίους ἐξενέγκαντες κατ' ἀλ-
λήλων, ὁ μὲν Ἀλβανὸς τοῦ Ῥωμαίου κατὰ τοῦ μετα-
φρένου καὶ μέχρι τῶν σπλάγχνων βάψας τὸ ξίφος, ὁ
δὲ Ῥωμαῖος ὑπελθὼν τὴν προβολὴν τοῦ πολεμίου καὶ
τῶν ἰγνυῶν τὴν ἑτέραν ὑποτεμών.
Ὁ μὲν δὴ τὸ καίριον τραῦμα λαβὼν εὐθὺς
ἐτεθνήκει, ὁ δὲ τὴν ἰγνύαν τετρωμένος οὐκέτι βέβαιος
ἦν ἑστάναι, σκάζων δὲ καὶ τὰ πολλὰ τῷ θυρεῷ διερει-
δόμενος ἀντεῖχεν ὅμως ἔτι καὶ μετὰ τοῦ περιλειπο-
μένου τῶν ἀδελφῶν ἐπὶ τὸν ὑπομένοντα Ῥωμαῖον
ἐχώρει, περιέστησάν τε αὐτὸν ὁ μὲν ἐξ ἐναντίας προς-
ιών, ὁ δὲ κατὰ νώτου. τῷ δὲ Ῥωμαίῳ
 81

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 20, se. 2, line 7

ἦν ἑστάναι, σκάζων δὲ καὶ τὰ πολλὰ τῷ θυρεῷ διερει-

δόμενος ἀντεῖχεν ὅμως ἔτι καὶ μετὰ τοῦ περιλειπο-
μένου τῶν ἀδελφῶν ἐπὶ τὸν ὑπομένοντα Ῥωμαῖον
ἐχώρει, περιέστησάν τε αὐτὸν ὁ μὲν ἐξ ἐναντίας προς-
ιών, ὁ δὲ κατὰ νώτου. τῷ δὲ Ῥωμαίῳ δείσαντι μὴ
κυκλωθεὶς πρὸς αὐτῶν εὐκατέργαστος γένηται δυσί
τε μαχόμενος καὶ διχόθεν ἐπιοῦσιν, ἦν δὲ ἀκραιφνὴς
ἔτι, λογισμὸς εἰσέρχεται διελεῖν τοὺς πολεμίους ἀπ'
ἀλλήλων καὶ χωρὶς ἑκατέρῳ μάχεσθαι. ῥᾷστα δὲ δια-
στήσειν αὐτοὺς ὑπελάμβανεν, εἰ δόξαν παράσχοι φυ-
γῆς· οὐ γὰρ ὑπ' ἀμφοτέρων διώξεσθαι τῶν Ἀλβανῶν,
ἀλλ' ὑφ' ἑνός, ὁρῶν τὸν ἀδελφὸν οὐκέτι καρτερὸν
τῶν ποδῶν. ταῦτα δὴδιανοηθεὶς ὡς εἶχε τάχους
ἔφευγε καὶ συνέπεσεν αὐτῷ μὴ διαμαρτεῖν τῆς ἐλπί-
δος. ὁ μὲν γὰρ ἕτερος τῶν Ἀλβανῶν οὐδεμίαν ἔχων
πληγὴν καίριον ἐδίωκεν αὐτὸν ἐκποδός, ὁ δ' ἐπιβαί-
νειν ἀδύνατος ὢν πολὺ τοῦ δέοντος ὑστέρει. ἔνθα
δὴ τῶν Ἀλβανῶν τοῖς σφετέροις ἐγκελευομένων, τῶν
δὲ Ῥωμαίων τὸν αὑτῶν ἀγωνιστὴν κακιζόντων καὶ
τῶν μὲν δὴ παιανιζόντων τε καὶ στεφανουμένων ὡς
ἐπὶ κατορθουμένῳ τῷ ἀγῶνι, τῶν δ' ὀδυρομένων

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 22, se. 1, line 5

οὐ μόνον ὁ Ὁράτιος, ἀλλὰ καὶ μετ' ἐκεῖνον ἄλλοι

συχνοὶ Ῥωμαίων μνημονεύονται ποιήσαντες ἄνδρες
ἐπιφανεῖς· λέγω δὲ τὸ θύειν καὶ στεφανηφορεῖν καὶ
θριάμβους κατάγειν τέκνων αὐτοῖς ἀπολωλότων ἔναγ-
χος, ὅταν εὐτυχήσῃ δι' αὐτοὺς τὸ κοινόν· ὑπὲρ ὧν
κατὰ τοὺς οἰκείους ἐρῶ καιρούς.
Μετὰ δὲ τὴν μάχην τῶν τριδύμων Ῥω-
μαῖοι μὲν οἱ τότε ὄντες ἐπὶ στρατοπέδου ταφὰς
ποιησάμενοι λαμπρὰς τῶν ἀποθανόντων ἐν οἷς ἔπε-
σον χωρίοις καὶ θύσαντες τἀπινίκια τοῖς θεοῖς ἐν
εὐπαθείαις ἦσαν, Ἀλβανοὶ δὲ ἀχθόμενοι [ἐπὶ] τοῖς
συμβεβηκόσι καὶ τὸν ἡγεμόνα δι' αἰτίας ἔχοντες, ὡς
κακῶς ἐστρατηγηκότα, ἄσιτοί τε οἱ πολλοὶ καὶ ἀθε-
ράπευτοι τὴν ἑσπέραν ἐκείνην διετέλεσαν. τῇ δ' ἑξῆς
 82

ἡμέρᾳ καλέσας αὐτοὺς ὁ τῶν Ῥωμαίων βασιλεὺς εἰς

ἐκκλησίαν καὶ πολλὰ παραμυθησάμενος, ὡς οὔτε
ἄσχημον ἐπιτάξων αὐτοῖς οὐθὲν οὔτε χαλεπὸν οὔθ'
ὃ μὴ συγγενέσι πρέπει, τῇ δὲ αὐτῇ γνώμῃ περὶ
ἀμφοτέρων τῶν πόλεων τὰ κράτιστα καὶ συμφορώ-
τατα συμβουλεύσων, καὶ τὸν ἄρχοντά τε αὐτῶν Φου-
φέττιον ἐπὶ τῆς αὐτῆς ἀρχῆς κατασχὼν ἄλλο τε οὐδὲν

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 22, se. 9, line 7

στενωπόν, ἔνθα οἵ τε βωμοὶ μένουσιν οἱ τότε ἱδρυ-

θέντες καὶ ξύλον ὑπὲρ αὐτῶν τέταται δυσὶ τοῖς ἄντι-
κρυς ἀλλήλων τοίχοις ἐνηρμοσμένον, ὃ γίνεται τοῖς
ἐξιοῦσιν ὑπὲρ κεφαλῆς καλούμενον τῇ Ῥωμαϊκῇ δια-
λέκτῳ ξύλον ἀδελφῆς. τοῦτο μὲν δὴ τὸ χωρίον τῆς
συμφορᾶς τοῦ ἀνδρὸς μνημεῖον ἐν τῇ πόλει φυλάττε-
ται θυσίαις γεραιρόμενον ὑπὸ Ῥωμαίων καθ' ἕκα-
στον ἐνιαυτόν, ἕτερον δὲ τῆς ἀρετῆς ἣν ἐπεδείξατο
κατὰ τὴν μάχην μαρτύριον ἡ γωνιαία στυλὶς ἡ τῆς
ἑτέρας παστάδος ἄρχουσα ἐν ἀγορᾷ, ἐφ' ἧς ἔκειτο
τὰ σκῦλα τῶν Ἀλβανῶν τριδύμων. τὰ μὲν οὖν ὅπλα
ἠφάνισται διὰ μῆκος χρόνου, τὴν δ' ἐπίκλησιν ἡ
στυλὶς ἔτι φυλάττει τὴν αὐτὴν Ὁρατία καλουμένη
πίλα. ἔστι δὲ καὶ νόμος παρ' αὐτοῖς δι' ἐκεῖνο κυρω-
θεὶς τὸ πάθος, ᾧ καὶ εἰς ἐμὲ χρῶνται, τιμὴν καὶ δόξαν
ἀθάνατον τοῖς ἀνδράσιν ἐκείνοις περιτιθεὶς ὁ κε-
λεύων, οἷς ἂν γένωνται τρίδυμοι παῖδες ἐκ τοῦ δη-
μοσίου τὰς τροφὰς τῶν παίδων χορηγεῖσθαι μέχρις
ἥβης. τὰ μὲν δὴ περὶ τὴν Ὁρατίων οἰκίαν γενόμενα
θαυμαστὰς καὶ παραδόξους περιπετείας λαβόντα τοι-
ούτου τέλους ἔτυχεν.

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 23, se. 1, line 6

λεύων, οἷς ἂν γένωνται τρίδυμοι παῖδες ἐκ τοῦ δη-

μοσίου τὰς τροφὰς τῶν παίδων χορηγεῖσθαι μέχρις
ἥβης. τὰ μὲν δὴ περὶ τὴν Ὁρατίων οἰκίαν γενόμενα
θαυμαστὰς καὶ παραδόξους περιπετείας λαβόντα τοι-
ούτου τέλους ἔτυχεν.
Ὁ δὲ Ῥωμαίων βασιλεὺς ἐνιαύσιον διαλι-
πὼν χρόνον, ἐν ᾧ πάντα τὰ πρὸς τὸν πόλεμον ἐπιτή-
δεια παρεσκευάσατο, στρατὸν ἐξάγειν ἐπὶ τὴν Φιδη-
 83

ναίων πόλιν ἔγνω προφάσεις τοῦ πολέμου ποιησάμε-

νος, ὅτι κληθέντες εἰς ἀπολογίαν περὶ τῆς ἐπιβουλῆς,
ἣν συνεστήσαντο κατὰ Ῥωμαίων τε καὶ Ἀλβανῶν,
οὐχ ὑπήκουσαν, ἀλλ' εὐθὺς ἀναλαβόντες τὰ ὅπλα
καὶ τὰς πύλας κλείσαντες Οὐιεντανῶν τε συμμαχίαν
ἐπαγόμενοι ἐκ τοῦ φανεροῦ ἀφειστήκεσαν καὶ τοῖς
παραγενομένοις ἐκ Ῥώμης πρεσβευταῖς πυνθανομέ-
νοις τὴν αἰτίαν τῆς ἀποστάσεως ἀπεκρίναντο μηδὲν
αὐτοῖς ἔτι πρᾶγμα πρὸς τὴν Ῥωμαίων πόλιν εἶναι
κοινόν, ἐξ οὗ Ῥωμύλος ὁ βασιλεὺς αὐτῶν ἐτελεύτησε,
πρὸς ὃν ἐποιήσαντο τὰ περὶ τῆς φιλίας ὅρκια. ταύτας
δὴ τὰς προφάσεις λαβὼν τήν τε οἰκείαν καθώπλιζε
δύναμιν καὶ τὰς παρὰ τῶν συμμάχων μετεπέμπετο.

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 23, se. 2, line 5

καὶ τὰς πύλας κλείσαντες Οὐιεντανῶν τε συμμαχίαν

ἐπαγόμενοι ἐκ τοῦ φανεροῦ ἀφειστήκεσαν καὶ τοῖς
παραγενομένοις ἐκ Ῥώμης πρεσβευταῖς πυνθανομέ-
νοις τὴν αἰτίαν τῆς ἀποστάσεως ἀπεκρίναντο μηδὲν
αὐτοῖς ἔτι πρᾶγμα πρὸς τὴν Ῥωμαίων πόλιν εἶναι
κοινόν, ἐξ οὗ Ῥωμύλος ὁ βασιλεὺς αὐτῶν ἐτελεύτησε,
πρὸς ὃν ἐποιήσαντο τὰ περὶ τῆς φιλίας ὅρκια. ταύτας
δὴ τὰς προφάσεις λαβὼν τήν τε οἰκείαν καθώπλιζε
δύναμιν καὶ τὰς παρὰ τῶν συμμάχων μετεπέμπετο.
πλεῖστον δὲ καὶ κράτιστον ἐπικουρικὸν ἐκ τῆς Ἀλβα-
νῶν πόλεως Μέττιος Φουφέττιος ἧκεν ἄγων ὅπλοις
κεκοσμημένον ἐκπρεπέσιν, ὥστε πάσας ὑπερβαλέ-
σθαι τὰς συμμαχικὰς δυνάμεις. ὁ μὲν οὖν Τύλλος
ὡς ἐκ προθυμίας τε καὶ ἀπὸ παντὸς τοῦ βελτίστου
κοινωνεῖν ἐγνωκότα τοῦ πολέμου τὸν Μέττιον ἐπῄνει
καὶ πάντων ἐποιεῖτο τῶν βουλευμάτων συνίστορα· ὁ
δὲ ἀνὴρ οὗτος ἐν αἰτίαις παρὰ τοῖς πολίταις ὑπάρχων
ὡς κακῶς ἐστρατηγηκὼς τὸν πόλεμον, καὶ δὴ καὶ εἰς
προδοσίαν διαβαλλόμενος, ἐπειδὴ τρίτον ἔτος ἐπὶ τῆς
αὐτοκράτορος ἀρχῆς διέμενε Τύλλου κελεύσαντος, οὐκ

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 23, se. 5, line 8

τὴν ἀπόστασιν ἔχοντας ἐπῆρεν αὐτοὺς μὴ κατοκνεῖν,

ὡς αὐτὸς συνεπιθησόμενος Ῥωμαίοις ἐν τῷ ἀγῶνι,
 84

καὶ ταῦτα πράττων τε καὶ διανοούμενος ἅπαντας ἐλάν-

θανε. Τύλλος δ' ἐπειδὴ παρεσκευάσατο τήν τ' οἰκείαν
καὶ τὴν συμμαχικὴν δύναμιν ἐξῆγεν ἐπὶ τοὺς πολε-
μίους καὶ διαβὰς τὸν Ἀνίητα ποταμὸν οὐ μακρὰν τῆς
Φιδήνης κατεστρατοπέδευσεν. εὑρὼν δὲ πρὸ τῆς πό-
λεως στρατιὰν ἐκτεταγμένην πολλὴν αὐτῶν τε Φιδη-
ναίων καὶ τῶν συμμαχούντων αὐτοῖς ἐκείνην μὲν τὴν
ἡμέραν ἡσυχίαν ἔσχε, τῇ δ' ἑξῆς Φουφέττιόν τε μετα-
πεμψάμενος τὸν Ἀλβανὸν καὶ τῶν ἄλλων φίλων τοὺς
ἀναγκαιοτάτους ἐσκόπει μετ' ἐκείνων τίνα χρηστέον
εἴη τῷ πολέμῳ τρόπον, καὶ ἐπειδὴ πᾶσιν ἔδοξε μάχην
τίθεσθαι διαταχέων καὶ μὴ τρίβειν τὸν χρόνον, χώραν
καὶ τάξιν, ἣν ἕκαστος ἔμελλεν ἕξειν, προειπὼν ἡμέ-
ραν τε ὁρίσας τῆς μάχης τὴν κατόπιν διέλυσε τὸν
σύλλογον. ὁ δὲ Ἀλβανὸς Φουφέττιος (ἦν γὰρ δὴ ἔτι
ἄδηλος καὶ τῶν ἑαυτοῦ φίλων πολλοῖς προδοσίαν μηχα-
νώμενος) συγκαλέσας τοὺς ἐπιφανεστάτους Ἀλβανῶν
λοχαγοὺς καὶ ταξιάρχους λέγει πρὸς αὐτοὺς τοιάδε·
Ἄνδρες ταξίαρχοι καὶ λοχαγοί, πράγματα μέλλω ἐς ὑμᾶς

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 23, se. 18, line 2

ἀπαντᾶν, ἐπειδὴ πολλὰ καὶ τὰ μὴ εἰκότα οἱ βίοι φέ-

ρουσι) τἀναντία καὶ αὐτὸς ὧν προὐθέμην ἐπιχειρήσω
ποιεῖν. ἄξω γὰρ ὑμᾶς ἐπὶ τοὺς πολεμίους ἅμα Ῥω-
μαίοις καὶ συλλήψομαι αὐτοῖς τῆς νίκης τήν τε κατά-
ληψιν τῶν ὑψηλῶν πεποιῆσθαι σκήψομαι τῆς κυκλώ-
σεως τῶν ἀντιτεταγμένων ἕνεκα. γενήσεται δέ μου
πιστὸς ὁ λόγος ἔργα ὁμολογούμενα τῇ σκήψει παρε-
σχημένου, ὥσθ' ἡμᾶς τῶν μὲν δεινῶν μηδετέροις κοι-
νωνῆσαι, τῆς δ' ἀμείνονος τύχης παρ' ἀμφοτέρων
μεταλαβεῖν. ἐγὼ μὲν δὴ ταῦτα ἔγνωκά τε καὶ δράσω
σὺν θεοῖς κράτιστα ὄντα οὐ μόνον Ἀλβανοῖς, ἀλλὰ
καὶ τοῖς ἄλλοις Λατίνοις, ὑμᾶς δὲ χρὴ σιγὴν μὲν πρῶ-
τον φυλάττοντας, ἔπειτα κόσμον τε σώζοντας καὶ τοῖς
παραγγελλομένοις ὀξέως ὑπηρετοῦντας προθύμους
ἀγωνιστὰς γίνεσθαι καὶ τοὺς ὑφ' αὑτοῖς προθύμους
παρέχειν, ἐνθυμουμένους ὅτι οὐχ ὅμοιός ἐστιν ἡμῖν
τε καὶ τοῖς ἄλλοις ἀνθρώποις ὁ περὶ τῆς ἐλευθερίας
ἀγών, οἷςτισιν ἐν ἔθει καθέστηκεν ἄρχεσθαι ὑφ' ἑτέ-
 85

ρων καὶ ὅσοις τοιαύτην πολιτείαν οἱ πατέρες παρέδο-

σαν. ἐλεύθεροι γὰρ ἐξ ἐλευθέρων ἔφυμεν καὶ ἄρχειν

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 24, se. 2, line 5

Ἐπαινεσάντων δὲ τὴν γνώμην τῶν παρ-

όντων καὶ πάντα ὑποσχομένων ποιήσειν ὅρκοις ἕκα-
στον αὐτῶν καταλαβὼν διέλυσε τὸν σύλλογον. τῇ δ'
ἑξῆς ἡμέρᾳ προῄεσαν μὲν ἐκ τοῦ χάρακος αἱ Φιδη-
ναίων τε καὶ συμμάχων δυνάμεις ἅμα τῷ τὸν ἥλιον
ἀνασχεῖν καὶ παρετάσσοντο ὡς εἰς μάχην, ἀντεπεξῄε-
σαν δὲ οἱ Ῥωμαῖοι καὶ καθίσταντο εἰς τάξιν. τὸ μὲν
οὖν ἀριστερὸν κέρας αὐτὸς ὁ Τύλλος καὶ οἱ Ῥωμαῖοι
κατεῖχον ἐναντίοι Οὐιεντανοῖς (οὗτοι γὰρ τὸ δεξιὸν
τῶν πολεμίων κατεῖχον κέρας), ἐπὶ δὲ τοῦ δεξιοῦ τῶν
Ῥωμαίων κέρατος ὁ Μέττιος καὶ οἱ Ἀλβανοὶ κατὰ
Φιδηναίους παρὰ τὴν λαγόνα τοῦ ὄρους ἐτάξαντο.
ἐπεὶ δὲ σύνεγγυς ἀλλήλων ἐγίνοντο, πρὶν ἐντὸς βέ-
λους γενέσθαι οἱ Ἀλβανοὶ σχισθέντες ἀπὸ τοῦ ἄλλου
στρατοῦ συντεταγμένους ἦγον τοὺς λόχους ἐπὶ τὸ
ὄρος. οἱ μὲν οὖν Φιδηναῖοι μαθόντες τοῦτο καὶ
πιστεύσαντες ἀληθεύειν σφίσι τὰς περὶ τῆς προδο-
σίας ὑποσχέσεις τῶν Ἀλβανῶν θρασύτερον ἤδη τοῖς
Ῥωμαίοις προσεφέροντο, καὶ τὸ μὲν δεξιὸν κέρας τῶν
Ῥωμαίων ἐψιλωμένον τῆς συμμαχίας παρερρήγνυτό
τε καὶ σφόδρα ἐπόνει, τὸ δ' εὐώνυμον ἀνὰ κράτος

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 24, se. 3, line 2

ἑξῆς ἡμέρᾳ προῄεσαν μὲν ἐκ τοῦ χάρακος αἱ Φιδη-

ναίων τε καὶ συμμάχων δυνάμεις ἅμα τῷ τὸν ἥλιον
ἀνασχεῖν καὶ παρετάσσοντο ὡς εἰς μάχην, ἀντεπεξῄε-
σαν δὲ οἱ Ῥωμαῖοι καὶ καθίσταντο εἰς τάξιν. τὸ μὲν
οὖν ἀριστερὸν κέρας αὐτὸς ὁ Τύλλος καὶ οἱ Ῥωμαῖοι
κατεῖχον ἐναντίοι Οὐιεντανοῖς (οὗτοι γὰρ τὸ δεξιὸν
τῶν πολεμίων κατεῖχον κέρας), ἐπὶ δὲ τοῦ δεξιοῦ τῶν
Ῥωμαίων κέρατος ὁ Μέττιος καὶ οἱ Ἀλβανοὶ κατὰ
Φιδηναίους παρὰ τὴν λαγόνα τοῦ ὄρους ἐτάξαντο.
ἐπεὶ δὲ σύνεγγυς ἀλλήλων ἐγίνοντο, πρὶν ἐντὸς βέ-
λους γενέσθαι οἱ Ἀλβανοὶ σχισθέντες ἀπὸ τοῦ ἄλλου
 86

στρατοῦ συντεταγμένους ἦγον τοὺς λόχους ἐπὶ τὸ

ὄρος. οἱ μὲν οὖν Φιδηναῖοι μαθόντες τοῦτο καὶ
πιστεύσαντες ἀληθεύειν σφίσι τὰς περὶ τῆς προδο-
σίας ὑποσχέσεις τῶν Ἀλβανῶν θρασύτερον ἤδη τοῖς
Ῥωμαίοις προσεφέροντο, καὶ τὸ μὲν δεξιὸν κέρας τῶν
Ῥωμαίων ἐψιλωμένον τῆς συμμαχίας παρερρήγνυτό
τε καὶ σφόδρα ἐπόνει, τὸ δ' εὐώνυμον ἀνὰ κράτος
ἠγωνίζετο, ἔνθα καὶ αὐτὸς ἦν ὁ Τύλλος ἐν τοῖς ἐπι-
λέκτοις τῶν ἱππέων μαχόμενος. ἐν δὲ τούτῳ προς-
ελάσας τις ἱππεὺς τοῖς ἅμα τῷ βασιλεῖ μαχομένοις,

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 24, se. 3, line 6

οὖν ἀριστερὸν κέρας αὐτὸς ὁ Τύλλος καὶ οἱ Ῥωμαῖοι

κατεῖχον ἐναντίοι Οὐιεντανοῖς (οὗτοι γὰρ τὸ δεξιὸν
τῶν πολεμίων κατεῖχον κέρας), ἐπὶ δὲ τοῦ δεξιοῦ τῶν
Ῥωμαίων κέρατος ὁ Μέττιος καὶ οἱ Ἀλβανοὶ κατὰ
Φιδηναίους παρὰ τὴν λαγόνα τοῦ ὄρους ἐτάξαντο.
ἐπεὶ δὲ σύνεγγυς ἀλλήλων ἐγίνοντο, πρὶν ἐντὸς βέ-
λους γενέσθαι οἱ Ἀλβανοὶ σχισθέντες ἀπὸ τοῦ ἄλλου
στρατοῦ συντεταγμένους ἦγον τοὺς λόχους ἐπὶ τὸ
ὄρος. οἱ μὲν οὖν Φιδηναῖοι μαθόντες τοῦτο καὶ
πιστεύσαντες ἀληθεύειν σφίσι τὰς περὶ τῆς προδο-
σίας ὑποσχέσεις τῶν Ἀλβανῶν θρασύτερον ἤδη τοῖς
Ῥωμαίοις προσεφέροντο, καὶ τὸ μὲν δεξιὸν κέρας τῶν
Ῥωμαίων ἐψιλωμένον τῆς συμμαχίας παρερρήγνυτό
τε καὶ σφόδρα ἐπόνει, τὸ δ' εὐώνυμον ἀνὰ κράτος
ἠγωνίζετο, ἔνθα καὶ αὐτὸς ἦν ὁ Τύλλος ἐν τοῖς ἐπι-
λέκτοις τῶν ἱππέων μαχόμενος. ἐν δὲ τούτῳ προς-
ελάσας τις ἱππεὺς τοῖς ἅμα τῷ βασιλεῖ μαχομένοις,
Κάμνει τὸ δεξιὸν ἡμῖν κέρας, ἔφησεν, ὦ Τύλλε. Ἀλ-
βανοί τε γὰρ ἐκλιπόντες τὴν τάξιν ἐπὶ τὰ μετέωρα
ἐπείγονται, Φιδηναῖοί τε καθ' οὓς ἐκεῖνοι ἐτάχθησαν
ὑπὲρ κέρατος ὄντες τοῦ ἐψιλωμένου κυκλοῦσθαι

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 24, se. 6, line 2

δεῖμα ὡς κυκλωσομένους ὑπὸ τῶν πολεμίων κατα-

λαμβάνει, ὥστε οὔτε μάχεσθαι οὔτε μένειν αὐτοῖς
ἐπῄει. ἔνθα δὴ σοφίᾳ λέγεται χρήσασθαι ὁ Τύλλος
 87

οὐδὲν ἐπιταραχθεὶς τὴν διάνοιαν ὑπὸ τοσούτου τε καὶ

οὕτως ἀπροσδοκήτου φανέντος κακοῦ, δι' ἣν οὐ μόνον
ἔσωσε τὴν Ῥωμαίων στρατιὰν εἰς προὖπτον κατακεκλει-
μένην ὄλεθρον, ἀλλὰ καὶ τὰ τῶν πολεμίων πράγματα
σύμπαντα συνέτριψέ τε καὶ διέφθειρεν. ὡς γὰρ ἤκουσε
τοῦ ἀγγέλου μεγάλῃ φωνῇ χρώμενος, ὥστε καὶ τοὺς
πολεμίους ἀκούειν, Κρατοῦμεν, εἶπεν, ἄνδρες Ῥω-
μαῖοι, τῶν ἐχθρῶν. Ἀλβανοὶ μὲν γὰρ ἡμῖν τὸ πλη-
σίον ὄρος τοῦτο κατειλήφασιν, ὥσπερ ὁρᾶτε, κατὰ τὰς
ἐμὰς ἐντολάς, ἵνα κατὰ νώτου γενόμενοι τῶν πολε-
μίων ἐπίωσιν αὐτοῖς. ἐνθυμηθέντες οὖν ὅτι ἐν καλῷ
τοὺς ἐχθίστους ἡμῖν ἔχομεν, οἱ μὲν ἄντικρυς ἐπιόν-
τες, οἱ δὲ κατόπιν, ἔνθα οὔτε πρόσω χωρεῖν οὔτ'
ὀπίσω ἐπιστρέφειν δυνάμενοι ποταμῷ τε καὶ ὄρει
ἐκτῶν πλαγίων ἀποκλειόμενοι καλὴν δώσουσιν
ἡμῖν δίκην, ἴτε σὺν πολλῇ καταφρονήσει ἐπ' αὐτούς.
Ταῦτα παρὰ τὰς τάξεις ἁπάσας παρεξιὼν

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 25, se. 1, line 4

ἐμὰς ἐντολάς, ἵνα κατὰ νώτου γενόμενοι τῶν πολε-

μίων ἐπίωσιν αὐτοῖς. ἐνθυμηθέντες οὖν ὅτι ἐν καλῷ
τοὺς ἐχθίστους ἡμῖν ἔχομεν, οἱ μὲν ἄντικρυς ἐπιόν-
τες, οἱ δὲ κατόπιν, ἔνθα οὔτε πρόσω χωρεῖν οὔτ'
ὀπίσω ἐπιστρέφειν δυνάμενοι ποταμῷ τε καὶ ὄρει
ἐκτῶν πλαγίων ἀποκλειόμενοι καλὴν δώσουσιν
ἡμῖν δίκην, ἴτε σὺν πολλῇ καταφρονήσει ἐπ' αὐτούς.
Ταῦτα παρὰ τὰς τάξεις ἁπάσας παρεξιὼν
ἔλεγε, καὶ αὐτίκα τοὺς μὲν Φιδηναίους δέος εἰσέρχε-
ται παλινπροδοσίας ὡς κατεστρατηγημένους ὑπὸ τοῦ
Ἀλβανοῦ, ἐπεὶ οὔτε ἀντιμεταταξάμενον αὐτὸν εἶδον
οὔτ' ἐπὶ τοὺς Ῥωμαίους εὐθὺς αὐτὸν ἐλαύνοντα, ὥσπερ
ὑπέσχετο αὐτοῖς, τοὺς δὲ Ῥωμαίους ἐπῆρεν εἰς εὐτολ-
μίαν καὶ θάρσους ἐνέπλησεν ὁ λόγος· καὶ μέγα ἐμ-
βοήσαντες ὁρμῶσιν ἐπὶ τοὺς πολεμίους ἀθρόοι. τρο-
πὴ δὲ γίνεται μετὰ τοῦτο τῶν Φιδηναίων καὶ φυγὴ
πρὸς τὴν πόλιν ἄκοσμος. ὁ δὲ τῶν Ῥωμαίων βασι-
λεὺς ἐπιρράξας αὐτοῖς τὴν ἵππον περιφόβοις οὖσι καὶ
τεταραγμένοις καὶ μέχρι τινὸς διώξας, ὡς ἔμαθεν
ἐσκεδασμένους ἀπ' ἀλλήλων καὶ οὔτε λογισμὸν ἔτι τοῦ
συστῆναι ληψομένους οὔτε δύναμιν ἔχοντας,
 88

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 26, se. 1, line 1

καὶ ἥκιστα ὑπὸ τραυμάτων βαρυνόμενοι νεῖν τε οὐκ

ἀδύνατοι δίχα τῶν ὅπλων τὸ ῥεῖθρον διεπεραιοῦντο,
ὅσοι δὲ τούτων τινὸς ἐνέλιπον ἐν ταῖς δίναις ἀπέ-
θνησκον· ὀξὺ γὰρ τοῦ Τεβέριος περὶ τὴν Φιδήνην
καὶ σκολιὸν τὸ ῥεῦμα. ὁ δὲ Τύλλος μοίρᾳ τινὶ τῶν
ἱππέων κελεύσας τοὺς ἐπὶ τὸν ποταμὸν ὠθουμένους
κτείνειν, αὐτὸς ἐπὶ τὸ στρατόπεδον τῶν Οὐιεντανῶν
τὴν ἄλλην δύναμιν ἄγων ἐξ ἐφόδου γίνεται κύριος
αὐτοῦ· καὶ τὰ μὲν Ῥωμαίων πράγματα παραδόξου
τυχόντα σωτηρίας ἐν τούτοις ἦν.
Ὁ δὲ Ἀλβανὸς ἐπειδὴ λαμπρῶς ἤδη νι-
κῶντας ἐθεάσατο τοὺς ἀμφὶ τὸν Τύλλον, καταβιβά-
σας καὶ αὐτὸς ἀπὸ τῶν ὑψηλῶν τὴν οἰκείαν δύναμιν
ἐπὶ τοὺς φεύγοντας τῶν Φιδηναίων ἐχώρει, ἵνα δὴ
τοῖς Ῥωμαίοις γένοιτο πᾶσι φανερὸς ἔργον τι ποιῶν
συμμάχου καὶ συχνοὺς τῶν διεσκεδασμένων ἐν τῇ φυγῇ
διέφθειρε. συνεὶς δὲ τὴν διάνοιαν αὐτοῦ καὶ μισήσας
τὴν παλινπροδοσίαν ὁ Τύλλος οὐδὲν ἐξελέγχειν ᾤετο
δεῖν κατὰ τὸ παρόν, ἕως ἂν ὑφ' ἑαυτῷ ποιήσηται τὸν
ἄνδρα, ἀλλ' ἐπαινεῖν τε τὴν ἀναχώρησιν αὐτοῦ τὴν
ἐπὶ τὰ μετέωρα πρὸς πολλοὺς τῶν

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 26, se. 4, line 5

ἤλπισε διαπεπραγμένος καὶ λεληθὼς τὸν Τύλλον

ἔχαιρέ τε καὶ μέχρι πολλοῦ καθιππεύων τὰ πεδία
τοὺς καταλαμβανομένους διέφθειρεν, ἤδη δὲ δεδυ-
κότος ἡλίου τοὺς ἱππέας ἧκεν ἄγων ἐπὶ τὸ στρατόπε-
δον τὸ Ῥωμαϊκὸν ἐκ τοῦ διωγμοῦ καὶ τὴν ἐπελθοῦσαν
νύκτα ἐν εὐπαθείαις ἅμα τοῖς ἑταίροις ἦν. ὁ δὲ Τύλ-
λος ἐν τῷ Οὐιεντανῶν χάρακι μείνας ἄχρι πρώτης
φυλακῆς καὶ τοὺς ἐπιφανεστάτους τῶν αἰχμαλώτων
ἀνακρίνας, τίνες ἦσαν οἱ τῆς ἀποστάσεως ἡγεμόνες,
ὡς ἔμαθε καὶ τὸν Ἀλβανὸν Μέττιον Φουφέττιον ἐν
τοῖς συνομοσαμένοις ὑπάρχοντα, δόξας συνᾴδειν τὰ
πραχθέντα ὑπ' αὐτοῦ τοῖς μηνυομένοις ὑπὸ τῶν αἰχμα-
λώτων ἀναβὰς ἐπὶ τὸν ἵππον καὶ τοὺς πιστοτάτους
τῶν ἑταίρων παραλαβὼν πρὸς τὴν πόλιν ἀφιππεύει·
 89

καὶ πρὸ μέσων νυκτῶν ἐκ τῶν οἰκιῶν τοὺς βουλευτὰς

συγκαλέσας τήν τε προδοσίαν αὐτοῖς λέγει τὴν τοῦ
Ἀλβανοῦ μάρτυρας τοὺς αἰχμαλώτους παρασχόμενος
καὶ ὃν τρόπον αὐτὸς κατεστρατήγησε τούς τε

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 26, se. 5, line 3

λος ἐν τῷ Οὐιεντανῶν χάρακι μείνας ἄχρι πρώτης

φυλακῆς καὶ τοὺς ἐπιφανεστάτους τῶν αἰχμαλώτων
ἀνακρίνας, τίνες ἦσαν οἱ τῆς ἀποστάσεως ἡγεμόνες,
ὡς ἔμαθε καὶ τὸν Ἀλβανὸν Μέττιον Φουφέττιον ἐν
τοῖς συνομοσαμένοις ὑπάρχοντα, δόξας συνᾴδειν τὰ
πραχθέντα ὑπ' αὐτοῦ τοῖς μηνυομένοις ὑπὸ τῶν αἰχμα-
λώτων ἀναβὰς ἐπὶ τὸν ἵππον καὶ τοὺς πιστοτάτους
τῶν ἑταίρων παραλαβὼν πρὸς τὴν πόλιν ἀφιππεύει·
καὶ πρὸ μέσων νυκτῶν ἐκ τῶν οἰκιῶν τοὺς βουλευτὰς
συγκαλέσας τήν τε προδοσίαν αὐτοῖς λέγει τὴν τοῦ
Ἀλβανοῦ μάρτυρας τοὺς αἰχμαλώτους παρασχόμενος
καὶ ὃν τρόπον αὐτὸς κατεστρατήγησε τούς τε πολεμίους
καὶ τοὺς Φιδηναίους διηγεῖται. τέλος δὴ τὸ κράτι-
στον εἰληφότος τοῦ πολέμου τὰ λοιπὰ ἤδη σκοπεῖν
αὐτοὺς ἠξίου, τίνα χρὴ τρόπον τιμωρήσασθαι μὲν
τοὺς προδότας, σωφρονεστέραν δὲ τὴν Ἀλβανῶν ἀπο-
δοῦναι πόλιν εἰς τὸ λοιπόν. τὸ μὲν οὖν τιμωρήσα-
σθαι τοὺς ἐπιχειρήσαντας ἔργοις ἀνοσίοις πᾶσιν ἐδό-
κει δίκαιόν τε καὶ ἀναγκαῖον εἶναι, ὃν δὲ τρόπον
τοῦτο γένοιτ' ἂν ῥᾷστα καὶ ἀσφαλέστατα πολλὴν αὐ-
τοῖς παρεῖχεν ἀπορίαν. ἀδήλῳ μὲν γὰρ καὶ λεληθότι

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 26, se. 6, line 13

κει δίκαιόν τε καὶ ἀναγκαῖον εἶναι, ὃν δὲ τρόπον

τοῦτο γένοιτ' ἂν ῥᾷστα καὶ ἀσφαλέστατα πολλὴν αὐ-
τοῖς παρεῖχεν ἀπορίαν. ἀδήλῳ μὲν γὰρ καὶ λεληθότι
μόρῳ πολλοὺς καὶ ἀγαθοὺς Ἀλβανῶν ἄνδρας διαχει-
ρίσασθαι τῶν ἀδυνάτων αὐτοῖς ἐφαίνετο εἶναι· εἰ δὲ
φανερῶς συλλαμβάνειν καὶ τιμωρεῖσθαι τοὺς ἐνόχους
ταῖς αἰτίαις ἐπιχειρήσειαν, οὐ περιόψεσθαι τοὺς Ἀλ-
βανοὺς ὑπελάμβανον, ἀλλ' ἐπὶ τὰ ὅπλα χωρήσειν.
ἅμα δὲ πολεμεῖν Φιδηναίοις τε καὶ Τυρρηνοῖς καὶ
τοῖς ἐπὶ τὴν συμμαχίαν σφῶν συνεληλυθόσιν Ἀλβα-
 90

νοῖς οὐκ ἐβούλοντο. ἀπορουμένων δ' αὐτῶν τελευ-

ταῖος ἀποδείκνυται γνώμην ὁ Τύλλος, ἣν ἅπαντες
ἐπῄνεσαν, ὑπὲρ ἧς μετὰ μικρὸν ἐρῶ.
Τετταράκοντα δ' ὄντων σταδίων τῶν με-
ταξὺ Φιδήνης τε καὶ Ῥώμης ἐλάσας τὸν ἵππον ἀνὰ
κράτος παρῆν ἐπὶ τὸν χάρακα καὶ πρὶν ἡμέραν λαμ-
πρὰν γενέσθαι καλέσας Μάρκον Ὁράτιον τὸν περιλει-
φθέντα ἐκ τῶν τριδύμων καὶ δοὺς αὐτῷ τῶν ἱππέων
καὶ τῶν πεζῶν τοὺς ἀκμαιοτάτους ἐκέλευσεν ἐπὶ τὴν
Ἀλβανῶν πόλιν ἄγειν, παρελθόντα δ' ἐντὸς τείχους
ὡς φίλον ὄντα, ὅταν ὑποχειρίους λάβῃ τοὺς ἔνδον,

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 27, se. 2, line 9

μήτε κοινοῦ κατασκευάσματος φειδόμενον ἔξω τῶν ἱε-

ρῶν, ἀνθρώπων δὲ μηθένα μήτε κτείνειν μήτε ἀδικεῖν,
ἀλλὰ πάντας ἐᾶν ἔχειν τὰ ἑαυτῶν. ἐκπέμψας δὲ τοῦτον
ἐκάλει τοὺς ταξιάρχους καὶ τοὺς λοχαγοὺς καὶ τὰ δόξαντα
τῇ βουλῇ διασαφήσας φυλακὴν ἐκ τούτων καθίστα-
ται περὶ τὸ σῶμα· καὶ μετ' οὐ πολὺ παρῆν ὁ Ἀλβανὸς
ὡς ἐπὶ νικήματι κοινῷ γεγηθὼς καὶ τῷ Τύλλῳ συνη-
δόμενος. ὁ δὲ Τύλλος ἀπόρρητον τὴν γνώμην ἔτι φυ-
λάσσων ἐπῄνει τε αὐτὸν καὶ μεγάλων ἄξιον ἀπέφαινε
δωρεῶν παρεκάλει τε γράψαντα καὶ τὰ τῶν ἄλλων
Ἀλβανῶν ὀνόματα τῶν ἐπιφανές τι κατὰ τὴν μάχην
διαπραξαμένων φέρειν ὡς αὐτόν, ἵνα κἀκεῖνοι τὴν ἐκ
τῶν ἐπινικίων ἀπενέγκωνται μοῖραν. ὁ μὲν δὴ περιχα-
ρὴς γενόμενος τοὺς πιστοτάτους τῶν φίλων, οἷς ἐχρή-
σατο τῶν ἀπορρήτων βουλευμάτων συνεργοῖς, εἰσγρά-
ψας εἰς δέλτον ἐπιδίδωσιν. ὁ δὲ τῶν Ῥωμαίων βασιλεὺς
εἰς ἐκκλησίαν ἅπαντας ἀποθεμένους τὰ ὅπλα ἐκάλει·
συνιόντων δὲ αὐτῶν τὸν μὲν ἡγεμόνα τῶν Ἀλβανῶν
ἅμα τοῖς ταξιάρχοις τε καὶ λοχαγοῖς παρ' αὐτὸ τὸ βῆμα
ἐκέλευσεν ἑστάναι, ἐχομένους δὲ τούτων τοὺς ἄλλους
Ἀλβανοὺς ταχθέντας ἐκκλησιάζειν, μετὰ δὲ τοὺς Ἀλβα-
νοὺς τὸ λοιπὸν τῶν συμμάχων πλῆθος· ἔξωθεν δὲ πάν-
των περιέστησε Ῥωμαίους, ἐν οἷς ἦσαν οἱ γενναιότα-
τοι, ξίφη κρύπτοντας ὑπὸ ταῖς περιβολαῖς. ὡς δ' ἐν κα-
λῷ τοὺς ἐχθροὺς ἔχειν ὑπέλαβεν ἀναστὰς ἔλεξε τοιάδε·
Ἄνδρες Ῥωμαῖοί τε καὶ ἄλλοι φίλοι καὶ
σύμμαχοι, τοὺς μὲν ἐκ τοῦ φανεροῦ τολμήσαντας εἰς
πόλεμον ἡμῖν καταστῆναι Φιδηναίους καὶ τοὺς συμ-
 91

μάχους αὐτῶν ἐτιμωρησάμεθα σὺν θεοῖς, καὶ δυεῖν

θάτερον ἢ παύσονται τὸ λοιπὸν ἐνοχλοῦντες ἡμῖν ἢ
δίκας τίσουσιν ἔτι τούτων χείρονας.

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 28, se. 3, line 8

τὸν πόλεμον ὡς κακῶς τοὺς κοινοὺς ἐχθροὺς μεθ'

ἡμῶν ποιήσοντες, ἐγκατέλιπον δὲ τὸ πρὸς ἡμᾶς πι-
στὸν καὶ μετὰ τῶν πολεμίων ἀπορρήτους ποιησάμενοι
συνθήκας διαφθεῖραι πάντας ἡμᾶς ἐπεβάλοντο. πολὺ
γὰρ οὗτοι κακίους τῶν ἐκ τοῦ φανεροῦ πολεμίων εἰσὶ
καὶ μείζονος τιμωρίας ἄξιοι· τοὺς μὲν γὰρ καὶ φυλά-
ξασθαι ῥᾴδιον τοῖς ἐπιβουλευομένοις καὶ συμπλα-
κέντας ὡς ἐχθροὺς ἀμύνασθαι δυνατόν, φίλους δ'
ἐχθρῶν ἔργα ποιοῦντας οὔτε φυλάξασθαι ῥᾴδιον οὔτε
ἀμύνασθαι τοῖς προκαταληφθεῖσι δυνατόν. οὗτοι δ'
εἰσὶν οἱ πεμφθέντες ἡμῖν ὑπὸ τῆς Ἀλβανῶν πόλεως
ἐπὶ δόλῳ σύμμαχοι κακὸν μὲν οὐθὲν ὑφ' ἡμῶν πα-
θόντες, ἀγαθὰ δὲ πολλὰ καὶ μεγάλα. ἄποικοι μὲν γὰρ
αὐτῶν ὄντες οὐθὲν τῆς τούτων ἀρχῆς παρασπάσαν-
τες ἰδίαν ἰσχὺν καὶ δύναμιν ἀπὸ τῶν ἰδίων πολέμων
ἐκτησάμεθα, ἔθνεσι δὲ μεγίστοις καὶ πολεμικωτάτοις
ἐπιτειχίσαντες τὴν ἡμῶν αὐτῶν πόλιν πολλὴν ἀσφά-
λειαν τούτοις τοῦ τε ἀπὸ Τυρρηνῶν καὶ ἀπὸ Σαβί-
νων πολέμου παρειχόμεθα· ἧς δὴ πόλεως εὖ τε πρατ-
τούσης ἁπάντων μάλιστα χαίρειν αὐτοὺς ἔδει καὶ
σφαλλομένης μηδὲν ἐνδεέστερον ἢ περὶ τῆς αὐτῶν

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 28, se. 6, line 15

βαλεῖν πολιτείας τε αὐτῶν κόσμον μεταστῆσαι πρὸς

τὸ ἡμῖν συμφέρον καὶ χώρας καὶ χρημάτων ἀποδασμῷ
ζημιῶσαι καί, ὃ πάντων ῥᾷστον ἦν, ἀφελέσθαι τὰ
ὅπλα αὐτούς, ἐξ ὧν ἐγκρατεστέραν ἂν τὴν ἀρχὴν
κατεστησάμεθα, τούτων μὲν οὐδὲν ἠξιώσαμεν ποιῆ-
σαι, τῷ δ' εὐσεβεῖ μᾶλλον ἢ τῷ ἀσφαλεῖ τῆς ἀρχῆς
ἐπετρέψαμεν καὶ τὸ εὐπρεπὲς τὸ πρὸς ἅπαντας τοῦ
λυσιτελοῦντος ἡμῖν αὐτοῖς ἰδίᾳ κρεῖττον ἡγησάμενοι
συνεχωρήσαμεν αὐτοῖς ἅπαντα τὰ σφέτερα καρποῦ-
σθαι, Μέττιον δὲ Φουφέττιον, ὃν αὐτοὶ τῇ μεγίστῃ
ἀρχῇ ἐκόσμησαν, ὡς δὴ κράτιστον Ἀλβανῶν διοικεῖν
 92

τὰ κοινὰ μέχρι τοῦ παρόντος εἰάσαμεν. ἀνθ' ὧν τίνας

ἡμῖν χάριτας ἀπέδοσαν, ἡνίκα μᾶλλον φίλων τε καὶ
συμμάχων εὐνοίας ἔδει, ἀκούσατε· ἀπορρήτους ποιη-
σάμενοι συνθήκας πρὸς τοὺς κοινοὺς πολεμίους, ὡς
ἐν τῷ ἀγῶνι συνεπιθησόμενοι ἡμῖν μετ' αὐτῶν, ἐπει-
δὴ πλησίον ἀλλήλων ἐγινόμεθα καταλιπόντες τὴν
τάξιν ἐφ' ἣν ἐτάχθησαν ᾤχοντο πρὸς τὰ πλησίον ὄρη
δρόμῳ προκαταλαβέσθαι σπεύδοντες τὰ ὀχυρά. εἰ
μὲν οὖν κατὰ νοῦν ἡ πεῖρα αὐτοῖς ἐχώρει, οὐδὲν ἂν
τὸ κωλῦον ἦν ἅπαντας ἡμᾶς ἀπολωλέναι

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 28, se. 9, line 8

τας ὑπό τε πολεμίων καὶ φίλων, καὶ τοὺς πολλοὺς

τῆς πόλεως ἡμῶν ἀγῶνας, οὓς ὑπὲρ τῆς ἡγεμονίας
ἠγωνισάμεθα, ἐν ἡμέρᾳ διαφθαρῆναι μιᾷ. ἐπειδὴ δὲ
διέπεσεν αὐτῶν τὸ βούλευμα θεῶν μὲν εὐνοίας
προηγησαμένης (ἁπάσας γὰρ ἔγωγε τὰς καλὰς καὶ
ἀγαθὰς πράξεις ἐκείνοις ἀνατίθημι), ἔπειτα καὶ τῆς
ἐμῆς στρατηγίας οὐκ ἐλαχίστην μοῖραν εἴς τε τὸ δέος
τῶν πολεμίων καὶ εἰς τὸ θάρσος τὸ ὑμέτερον παρα-
σχομένης (ἃ γὰρ ἐγὼ ἐν τῷ τότε ἀγῶνι ἔφην, ὡς ὑπ'
ἐμοῦ κελευσθέντες Ἀλβανοὶ προκαταλαμβάνονται τὰ
ὄρη κυκλώσεως τῶν πολεμίων ἕνεκα, πλάσματα καὶ
στρατηγήματα ἦν ἐμά), κεχωρηκότων δ' ἡμῖν τῶν
πραγμάτων ὡς ἡμῖν συνέφερεν οὐκ ἂν εἴημεν ἄνδρες
οἵους ἡμᾶς προσῆκεν εἶναι, εἰ μὴ τιμωρησαίμεθα
τοὺς προδότας, οἵ γε χωρὶς τῆς ἄλλης ἀναγκαιότητος,
ἣν διὰ τὸ συγγενὲς ἐχρῆν αὐτοὺς φυλάσσειν, σπονδὰς
καὶ ὅρκια ποιησάμενοι πρὸς ἡμᾶς ἔναγχος οὔτε θε-
οὺς δείσαντες, οὓς τῶν ὁμολογιῶν ἐποιήσαντο μάρ-
τυρας, οὔτε τὸ δίκαιον αὐτὸ καὶ τὴν ἀνθρωπίνην
νέμεσιν ἐντραπέντες, οὔτε τὸ τοῦ κινδύνου μέγεθος

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 29, se. 1, line 2

ἣν διὰ τὸ συγγενὲς ἐχρῆν αὐτοὺς φυλάσσειν, σπονδὰς

καὶ ὅρκια ποιησάμενοι πρὸς ἡμᾶς ἔναγχος οὔτε θε-
οὺς δείσαντες, οὓς τῶν ὁμολογιῶν ἐποιήσαντο μάρ-
τυρας, οὔτε τὸ δίκαιον αὐτὸ καὶ τὴν ἀνθρωπίνην
νέμεσιν ἐντραπέντες, οὔτε τὸ τοῦ κινδύνου μέγεθος
 93

εἰ μὴ κατὰ νοῦν αὐτοῖς ἡ προδοσία χωρήσειεν ὑπο-

λογιζόμενοι, τὸν οἴκτιστον τρόπον ἡμᾶς ἐπεχείρησαν
ἀπολέσαι τοὺς ἀποίκους τε καὶ εὐεργέτας, οἱ κτίσται
μετὰ τῶν ἐχθίστων τε καὶ πολεμιωτάτων στάντες.
Ταῦτα δ' αὐτοῦ λέγοντος οἰμωγαί τε
τῶν Ἀλβανῶν ἐγίνοντο καὶ παντοδαπαὶ δεήσεις τοῦ
μὲν δήμου μηδὲν ἐγνωκέναι λέγοντος ὧν ὁ Μέττιος
ἐμηχανᾶτο, τῶν δὲ τὰς ἡγεμονίας ἐχόντων οὐ πρότε-
ρον πεπύσθαι τὰς ἀπορρήτους βουλὰς σκηπτομένων
ἢ ἐν αὐτῷ γενέσθαι τῷ ἀγῶνι, ἡνίκα οὔτε κωλύειν
οὔτε μὴ πράττειν τὰ κελευόμενα ἐν δυνατῷ σφίσιν
ἦν, ἤδη δέ τινων καὶ ἐπὶ τὴν ἀκούσιον ἀνάγκην ἀνα-
φερόντων τὸ πρᾶγμα διὰ κηδείαν ἢ διὰ συγγένειαν·
οἷς ὁ βασιλεὺς σιωπῆσαι κελεύσας ἔλεξεν· Οὐδ' ἐμὲ
λέληθεν, ἄνδρες Ἀλβανοί, τούτων ὧν ἀπολογεῖσθε
οὐθέν, ἀλλὰ τὸ μὲν πλῆθος ὑμῶν ἀγνοεῖν τὴν

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 29, se. 6, line 6

δὴ ταῦτα δεδογμένα Ῥωμαίοις τῇ παρελθούσῃ νυκτὶ

συναγαγόντος ἐμοῦ τὴν βουλὴν καὶ τὰ δόξαντα τοῖς
συνέδροις γραψαμένου, τὴν μὲν πόλιν ὑμῶν καθαι-
ρεθῆναι καὶ μήτε τῶν δημοσίων μήτε τῶν ἰδιωτικῶν
κατασκευασμάτων ὀρθόν τι ἐᾶσαι διαμένειν μηθὲν
ἔξω τῶν ἱερῶν· τοὺς δ' ἐν αὐτῇ πάντας ἔχοντας
οὓς καὶ νῦν ἔχουσι κλήρους ἀνδραπόδων τε καὶ
βοσκημάτων καὶ τῶν ἄλλων χρημάτων μηθὲν ἀφαιρε-
θέντας ἐν Ῥώμῃ τὸν ἀπὸ τοῦδε χρόνον οἰκεῖν· ὅσην
τε τὸ κοινὸν ὑμῶν ἐκέκτητο γῆν τοῖς μηθένα κλῆρον
ἔχουσιν Ἀλβανῶν διαμερισθῆναι χωρὶς τῶν ἱερῶν
κτημάτων, ἐξ ὧν αἱ θυσίαι τοῖς θεοῖς ἐγίνοντο. οἴκων
δὲ κατασκευῆς, ἐν οἷς τοὺς βίους ἱδρύσεσθε οἱ μεταν-
ιστάμενοι, καθ' οὓς ἔσονται τῆς πόλεως τόπους, ἐμὲ
ποιήσασθαι πρόνοιαν συλλαμβάνοντα τοῖς ἀπορω-
τάτοις ὑμῶν τῆς εἰς τὰ ἔργα δαπάνης. καὶ τὸ μὲν ἄλλο
πλῆθος ὑμῶν μετὰ τῶν παρ' ἡμῖν δημοτικῶν συν-
τελεῖν εἰς φυλὰς καὶ φράτρας καταμερισθέν, βουλῆς
δὲ μετέχειν καὶ ἀρχὰς λαμβάνειν καὶ τοῖς πατρικίοις
προσνεμηθῆναι τούςδε τοὺς οἴκους· Ἰουλίους, Σερ-
ουϊλίους, Κορατίους, Κοϊντιλίους, Κλοιλίους,
 94

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 30, se. 1, line 2

τελεῖν εἰς φυλὰς καὶ φράτρας καταμερισθέν, βουλῆς

δὲ μετέχειν καὶ ἀρχὰς λαμβάνειν καὶ τοῖς πατρικίοις
προσνεμηθῆναι τούςδε τοὺς οἴκους· Ἰουλίους, Σερ-
ουϊλίους, Κορατίους, Κοϊντιλίους, Κλοιλίους, Γε-
γανίους, Μετιλίους· Μέττιον δὲ καὶ τοὺς σὺν τούτῳ
βουλεύσαντας τὴν προδοσίαν δίκας ὑποσχεῖν, ἃς ἂν
ἡμεῖς τάξωμεν δικασταὶ περὶ ἑκάστου τῶν ὑπαιτίων
καθεζόμενοι· οὐθένα γὰρ ἀποστερήσομεν κρίσεως οὐδὲ
λόγου.
Ὡς δὲ ταῦτ' εἶπεν, ὅσοι μὲν ἦσαν Ἀλβανῶν πένητες ἠγάπων εἰ Ῥώμην τε
οἰκήσουσι καὶ τῆς
γῆς κλῆρον ἕξουσι καὶ ἐπῄνουν μεγάλῃ βοῇ τὰ διδό-
μενα, οἱ δὲ λαμπρότεροι τοῖς ἀξιώμασι καὶ ταῖς τύχαις
κρείττους ἤχθοντο, εἰ δεήσει πόλιν τε τὴν γειναμέ-
νην αὐτοὺς ἐκλιπεῖν καὶ προγονικὰς ἑστίας ἐρημῶσαι
καὶ τὸ λοιπὸν οἰκεῖν ἐν τῇ ξένῃ· οἷς οὐδὲν ἐπῄει
λέγειν εἰς τὴν ἐσχάτην κατακεκλειμένοις ἀνάγκην. ὁ
δὲ Τύλλος ἐπειδὴ τὴν διάνοιαν εἶδε τῶν πολλῶν,
ἀπολογεῖσθαι τὸν Μέττιον ἐκέλευσεν, εἴ τι πρὸς
ταῦτα λέγειν βούλεται. οὐκ ἔχων δ' ὁ Μέττιος ὅ τι
χρὴ λέγειν πρὸς τοὺς κατηγοροῦντάς τε καὶ

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 30, se. 2, line 3

γῆς κλῆρον ἕξουσι καὶ ἐπῄνουν μεγάλῃ βοῇ τὰ διδό-

μενα, οἱ δὲ λαμπρότεροι τοῖς ἀξιώμασι καὶ ταῖς τύχαις
κρείττους ἤχθοντο, εἰ δεήσει πόλιν τε τὴν γειναμέ-
νην αὐτοὺς ἐκλιπεῖν καὶ προγονικὰς ἑστίας ἐρημῶσαι
καὶ τὸ λοιπὸν οἰκεῖν ἐν τῇ ξένῃ· οἷς οὐδὲν ἐπῄει
λέγειν εἰς τὴν ἐσχάτην κατακεκλειμένοις ἀνάγκην. ὁ
δὲ Τύλλος ἐπειδὴ τὴν διάνοιαν εἶδε τῶν πολλῶν,
ἀπολογεῖσθαι τὸν Μέττιον ἐκέλευσεν, εἴ τι πρὸς
ταῦτα λέγειν βούλεται. οὐκ ἔχων δ' ὁ Μέττιος ὅ τι
χρὴ λέγειν πρὸς τοὺς κατηγοροῦντάς τε καὶ καταμαρ-
τυροῦντας τὴν Ἀλβανῶν βουλὴν ἔφησεν αὑτῷ ταῦτα
ὑποθέσθαι ποιεῖν δι' ἀπορρήτων, ὅτε ἐξῆγε τὴν δύ-
ναμιν ἐπὶ τὸν πόλεμον, ἠξίου τε τοὺς Ἀλβανούς, οἷς
ἀνακτήσασθαι τὴν ἡγεμονίαν ἐπεχείρει, βοηθεῖν αὐ-
 95

τῷ καὶ μήτε τὴν πατρίδα κατασκαπτομένην περιορᾶν

μήτε τοὺς ἐπιφανεστάτους τῶν πολιτῶν ἐπὶ τιμωρίαις
συναρπαζομένους. ταραχῆς δὲ γινομένης κατὰ τὴν ἐκ-
κλησίαν καί τινων φεύγειν ἐπὶ τὰ ὅπλα ὡρμηκότων
οἱ περιεστεφανωκότες τὸν ὄχλον ἀρθέντος σημείου
τινὸς ἀνέσχον τὰ ξίφη. περιφόβων δὲ γενομένων
ἁπάντων ἀναστὰς πάλιν ὁ Τύλλος εἶπεν·

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.3, cha. 31, se. 4, line 2

τὰς μὲν οἰκίας καὶ τὰ τείχη καὶ εἴ τι ἄλλο κατα-

σκεύασμα ἰδιωτικὸν ἢ δημόσιον ἦν κατέσκαπτε, τοὺς
δὲ ἀνθρώπους μετὰ πολλῆς φροντίδος παρέπεμπεν
εἰς Ῥώμην ἄγοντάς τε τὰ ἑαυτῶν χρήματα καὶ φέ-
ροντας· οὓς ὁ Τύλλος ἀφικόμενος ἀπὸ στρατοπέδου
ταῖς Ῥωμαίων φυλαῖς καὶ φράτραις ἐπιδιεῖλεν οἰκή-
σεις τε συγκατεσκεύασεν ἐν οἷς αὐτοὶ προῃροῦντο τῆς
πόλεως τόποις καὶ τῆς δημοσίας γῆς τὴν ἀρκοῦσαν
τοῖς θητεύουσιν ἐξ αὐτῶν ἀπεμέριζε ταῖς τε ἄλλαις
φιλανθρωπίαις ἀνελάμβανε τὸ πλῆθος. ἡ μὲν δὴ
τῶν Ἀλβανῶν πόλις, ἣν ἔκτισεν Ἀσκάνιος ὁ ἐξ Αἰ-
νείου τοῦ Ἀγχίσου καὶ Κρεούσης τῆς Πριάμου θυ-
γατρός, ἔτη διαμείνασα μετὰ τὸν οἰκισμὸν πεντακόσια
τριῶν ἐπὶ τοῖς δέκα δέοντα, ἐν οἷς πολλὴν ἔσχεν ἐπί-
δοσιν εἰς εὐανδρίαν τε καὶ πλοῦτον καὶ τὴν ἄλλην
ἅπασαν εὐδαιμονίαν ἡ τὰς τριάκοντα Λατίνων ἀποι-
κίσασα πόλεις καὶ πάντα τὸν χρόνον ἡγησαμένη τοῦ
ἔθνους, ὑπὸ τῆς ἐσχάτης ἀποικήσεως καθαιρεθεῖσα
ἔρημος εἰς τόδε χρόνου διαμένει.

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία.

B.3, cha. 34, se. 1, line 3

λοῦ· ἤδη δὲ περὶ δείλην ὀψίαν ἐγκλίνουσιν οἱ Σαβῖ-

νοι βιασθέντες ὑπὸ τοῦ Ῥωμαίων ἱππικοῦ καὶ πολὺς
αὐτῶν γίνεται φόνος ἐν τῇ φυγῇ, Ῥωμαῖοι δὲ νε-
κρούς τε τῶν πολεμίων σκυλεύσαντες καὶ χρήματα
ὅσα ἦν ἐν τῷ χάρακι διαρπάσαντες τῆς τε χώρας τὴν
κρατίστην λεηλατήσαντες ἀπῄεσαν ἐπ' οἴκου. τοῦτο
τὸ τέλος ἔλαβεν ὁ συμβὰς Ῥωμαίοις πρὸς Σαβίνους
πόλεμος ἐπὶ τῆς Τύλλου ἀρχῆς.
 96

Αἱ δὲ τῶν Λατίνων πόλεις Ῥωμαίοις

ἐγένοντο διάφοροι τότε πρῶτον, οὐκ ἀξιοῦσαι κατε-
σκαμμένης τῆς Ἀλβανῶν πόλεως τοῖς ἀνῃρηκόσιν αὐ-
τὴν Ῥωμαίοις τὴν ἡγεμονίαν παραδιδόναι. ἐτῶν γὰρ
διαγενομένων πεντεκαίδεκα μετὰ τὸν ἀφανισμὸν τῆς
Ἄλβας πρεσβείας ἀποστείλας ὁ τῶν Ῥωμαίων βασι-
λεὺς εἰς τὰς ἀποίκους τε καὶ ὑπηκόους αὐτῆς τριά-
κοντα πόλεις ἠξίου πείθεσθαι τοῖς ὑπὸ Ῥωμαίων
ἐπιταττομένοις, ὡς παρειληφότων αὐτῶν ἅμα τοῖς
ἄλλοις οἷς εἶχον Ἀλβανοὶ καὶ τὴν ἡγεμονίαν τοῦ Λα-
τίνων ἔθνους, δύο μὲν ἀποφαίνων τρόπους κτήσεων,
καθ' οὓς ἄνθρωποι γίνονται τῶν ἀλλοτρίων κύριοι,
τόν τε ἀναγκαῖον καὶ τὸν ἑκούσιον, Ῥωμαίους

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.4, cha. 49, se. 2, line 4

προκλήσεις, Ἐχετρανοί τε καὶ Ἀντιᾶται. τοῦ δὲ μένειν

εἰς ἅπαντα χρόνον τὰ συγκείμενα ταῖς πόλεσι πρόνοιαν
ὁ Ταρκύνιος λαμβάνων ἱερὸν ἔγνω κοινὸν ἀποδεῖξαι
Ῥωμαίων τε καὶ Λατίνων καὶ Ἑρνίκων καὶ Οὐολού-
σκων τῶν ἐγγραψαμένων εἰς τὴν συμμαχίαν, ἵνα συν-
ερχόμενοι καθ' ἕκαστον ἐνιαυτὸν εἰς τὸν ἀποδειχθέντα
τόπον πανηγυρίζωσι καὶ συνεστιῶνται καὶ κοινῶν ἱερῶν
μεταλαμβάνωσιν. ἀγαπητῶς δὲ πάντων τὸ πρᾶγμα δε-
ξαμένων τόπον μὲν ἀπέδειξεν, ἔνθα ποιήσονται τὴν
σύνοδον ἐν μέσῳ μάλιστα τῶν ἐθνῶν κείμενον ὄρος
ὑψηλόν, ὃ τῆς Ἀλβανῶν ὑπέρκειται πόλεως, ἐν ᾧ
πανηγύρεις τ' ἀνὰ πᾶν ἔτος ἄγεσθαι καὶ ἐκεχειρίας
εἶναι πᾶσι πρὸς πάντας ἐνομοθέτησε θυσίας τε συν-
τελεῖσθαι κοινὰς τῷ καλουμένῳ Λατιαρίῳ Διὶ καὶ συν-
εστιάσεις, τάξας ἃ δεῖ παρέχειν ἑκάστην πόλιν εἰς τὰ
ἱερά, καὶ μοῖραν, ἣν ἑκάστην δεήσει λαμβάνειν. αἱ δὲ
μετασχοῦσαι τῆς ἑορτῆς τε καὶ τῆς θυσίας πόλεις τριῶν
δέουσαι πεντήκοντα ἐγένοντο. ταύτας τὰς ἑορτάς τε
καὶ τὰς θυσίας μέχρι τῶν καθ' ἡμᾶς χρόνων ἐπιτε-
λοῦσι Ῥωμαῖοι Λατίνας καλοῦντες, καὶ φέρουσιν εἰς
αὐτὰς αἱ μετέχουσαι τῶν ἱερῶν πόλεις αἱ μὲν ἄρνας,

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.4, cha. 53, se. 1, line 1

 97

Ῥώμην ἀπῄει πλουτοῦσαν τὴν στρατιὰν ἀπάγων. ἐποι-

ήσατο δὲ καὶ μετὰ ταῦτα πολλὰς ἐξόδους ἐπὶ τὴν
Οὐολούσκων χώραν τοτὲ μὲν ἁπάσῃ τῇ δυνάμει, τότε
δὲ μέρει τινί, καὶ λείας πολλῆς ἐγένετο κύριος. Ἤδη
δὲ τῶν πλείστων αὐτῷ κατὰ νοῦν χωρούντων πόλεμος
ἐκ τῶν ὁμόρων ἀνέστη χρόνῳ τε μακρός· ἔτη γὰρ
ἑπτὰ συνεχῶς ἐπολεμήθη· καὶ παθήμασι χαλεποῖς καὶ
ἀπροσδοκήτοις μέγας. ἀφ' ὧν δ' αἰτιῶν ἤρξατο καὶ
τελευτῆς ὁποίας ἔτυχεν, ἐπειδὴ δολίῳ τ' ἀπάτῃ καὶ
στρατηγήματι παραδόξῳ κατειργάσθη, δι' ὀλίγων ἐρῶ.
Πόλις ἦν ἐκ τοῦ Λατίνων γένους Ἀλβανῶν
ἀπόκτισις ἀπέχουσα τῆς Ῥώμης σταδίους ἑκατὸν ἐπὶ
τῆς εἰς Πραίνεστον φερούσης ὁδοῦ κειμένη· Γαβίους
αὐτὴν ἐκάλουν· νῦν μὲν οὐκέτι συνοικουμένη πᾶσα,
πλὴν ὅσα μέρη πανδοκεύεται κατὰ τὴν δίοδον, τότε
δὲ πολυάνθρωπος εἰ καί τις ἄλλη καὶμεγάλη. τεκμή-
ραιτο δ' ἄν τις αὐτῆς τὸ μέγεθος καὶ τὴν ἀξίωσιν
ἐρείπια θεασάμενος οἰκιῶν πολλαχῇ καὶ τείχους κύ-
κλον, ἔτι γὰρ ἕστηκεν αὐτοῦ τὰ πλεῖστα. εἰς ταύτην
συνερρύησαν Πωμεντίνων τε τῶν ἐκ Συέσσης διαφυ-
γόντων τινές, ὅτε τὴν πόλιν αὐτῶν

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.5, cha. 23, se. 3, line 4

κοντες. οἱ δὲ τὴν ὁρμὴν τῶν πολεμίων ἐπισχόντες καὶ

διασώσαντες ὅλην τὴν στρατιὰν τρεῖς ἄνδρες ἐγένοντο,
Σπόριος μὲν Λάρκιος καὶ Τῖτος Ἑρμίνιος οἱ τὸ δεξιὸν
ἔχοντες κέρας ἐκ τῶν πρεσβυτέρων, Πόπλιος δ' Ὁρά-
τιος ὁ καλούμενος Κόκλης ἐκ τοῦ κατὰ τὴν ὄψιν ἐλατ-
τώματος ἐκκοπεὶς ἐν μάχῃ τὸν ἕτερον ὀφθαλμὸν ἐκ
τῶν νεωτέρων, μορφήν τε κάλλιστος ἀνθρώπων καὶ
ψυχὴν ἄριστος. οὗτος ἀδελφιδοῦς μὲν ἦν Ὁρατίου
Μάρκου θατέρου τῶν ὑπάτων, τὸ δὲ γένος κατῆγεν
ἀφ' ἑνὸς τῶν τριδύμων Ὁρατίου Μάρκου τοῦ νική-
σαντος τοὺς Ἀλβανοὺς τριδύμους, ὅτε περὶ τῆς ἡγε-
μονίας αἱ πόλεις εἰς πόλεμον καταστᾶσαι συνέβησαν
μὴ πάσαις ἀποκινδυνεῦσαι ταῖς δυνάμεσιν, ἀλλὰ τρισὶν
ἀνδράσιν ἀφ' ἑκατέρας, ὡς ἐν τοῖς προτέροις δεδήλωκα
λόγοις. οὗτοι δὴ μόνοι κατὰ νώτου λαβόντες τὴν γέ-
φυραν εἶργον τῆς διαβάσεως τοὺς πολεμίους μέχρι
πολλοῦ καὶ διέμενον ἐπὶ τῆς αὐτῆς στάσεως βαλλό-
μενοί θ' ὑπὸ πολλῶν παντοδαποῖς βέλεσι καὶ ἐκ χειρὸς
παιόμενοι τοῖς ξίφεσιν, ἕως ἅπασα ἡ στρατιὰ διῆλθε
 98

τὸν ποταμόν.

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.5, cha. 74, se. 4, line 4

κόσμων, οἷς ἐπανορθώσεως ταχείας καὶ αὐτογνώμονος

ἔδει, ἠναγκάζοντο παράγειν πάλιν τὰς βασιλικὰς καὶ
τυραννικὰς ἐξουσίας εἰς μέσον, ὀνόμασι περικαλύπτον-
τες αὐτὰς εὐπρεπεστέροις, Θετταλοὶ μὲν ἀρχούς, Λακε-
δαιμόνιοι δ' ἁρμοστὰς καλοῦντες, φοβούμενοι τυράν-
νους ἢ βασιλεῖς αὐτοὺς καλεῖν, ὡς οὐδ' ὅσιον σφίσιν
ὑπάρχον, ἃς κατέλυσαν ἐξουσίας ὅρκοις καὶ ἀραῖς ἐπι-
θεσπισάντων θεῶν, ταύτας πάλιν ἐμπεδοῦν. ἐμοὶ μὲν
δὴ παρὰ τῶν Ἑλλήνων δοκοῦσι Ῥωμαῖοι τὸ παρά-
δειγμα λαβεῖν, ὥσπερ ἔφην, Λικίννιος δὲ παρ' Ἀλβα-
νῶν οἴεται τὸν δικτάτορα Ῥωμαίους εἰληφέναι, τού-
τους λέγων πρώτους μετὰ τὸν Ἀμολίου καὶ Νεμέτορος
θάνατον ἐκλιπούσης τῆς βασιλικῆς συγγενείας ἐνιαυ-
σίους ἄρχοντας ἀποδεῖξαι τὴν αὐτὴν ἔχοντας ἐξουσίαν
τοῖς βασιλεῦσι, καλεῖν δ' αὐτοὺς δικτάτορας· ἐγὼ δ' οὐ
τοὔνομα ζητεῖν ἠξίουν, πόθεν ἡ Ῥωμαίων πόλις ἔλαβεν,
ἀλλὰ τὸ τῆς ἐξουσίας τῆς περιλαμβανομένης τῷ ὀνό-
ματι παράδειγμα. ἀλλ' ὑπὲρ μὲν τούτων οὐθὲν ἂν
εἴη τάχα προὔργου τὰ πλείω γράφειν.

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.6, cha. 20, se. 3, line 2

λον αὐτῶν αὐξομένην, ἄλλους ἐπ' ἄλλοις ἐπιτεχνῶνται

πολέμους καὶ οὐδέποτε παύσονται τῆς ἐπιβούλου προ-
αιρέσεως ἑκόντες, ἕως αὐτῶν τοῦτ' ἐν ταῖς ψυχαῖς τὸ
δύστηνον ἐνοικεῖ πάθος· οἵ γε τελευτῶντες ὑπὸ τυ-
ράννῳ ποιήσασθαι, θηρίων ἁπάντων ἀγριωτάτῳ, συγ-
γενῆ σφῶν πόλιν ἐπεχείρησαν ἁπάσας ἀνατρέψαντες
τὰς ἐπὶ θεῶν ὁμολογίας, οὐκ ἄλλαις τισὶν ἐλπίσιν
ἐπαρθέντες, ἀλλ' ὅτι ἂν μὴ αὐτοῖς κατὰ γνώμην χω-
ρήσῃ τὰ τοῦ πολέμου δίκην οὐδεμίαν ὑφέξουσιν ἤ
τινα μικρὰν κομιδῇ. παραδείγμασί τε καὶ αὐτὸς ἠξίου
χρῆσθαι τοῖς τῶν προγόνων ἔργοις, οἳ τὴν Ἀλβανῶν
πόλιν, ἐξ ἧς αὐτοί τ'ἀπῳκίσθησαν καὶ Λατίνων
ἅπασαι πόλεις, ἐπειδὴ φθονοῦσαν ἔγνωσαν τοῖς αὑτῶν
ἀγαθοῖς καὶ τὴν ἄδειαν, ἣν ἐπὶ τοῖς πρώτοις ἁμαρ-
 99

τήμασιν εὕρετο, μείζονος ἐπιβουλῆς ἀφορμὴν ποιησαμέ-

νην, ἐν ἡμέρᾳ καθελεῖν ἔγνωσαν μιᾷ· ἐν ἴσῳ δόξαντες
εἶναι τῷ μηδένα οἰκτείρειν τῶν τὰ μέτρια ἁμαρτα-
νόντων τὸ μηδένα τιμωρεῖσθαι τῶν τὰ μέγιστα καὶ
ἀδιόρθωτα ἀδικούντων. μωρίας δὲ πολλῆς εἶναι καὶ
ἀναλγησίας ἔργον·

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.6, cha. 20, se. 5, line 5

μετριότητος· τὸν τῶν ἀποικισάντων σφᾶς φθόνον,

ἐπεὶ πέρα τοῦ δέοντος ἔδοξεν εἶναι βαρὺς καὶ ἀφόρη-
τος, οὐκ ἀνασχομένους τὸν τῶν ὁμογενῶν ὑπομένειν
τούς τ' ἐν ἐλάττοσι πείραις ἐλεγχθέντας πολεμίους
ἀφαιρέσει πόλεως ζημιώσαντας, παρὰ τῶν πολλάκις τὸ
μῖσος ἀδιάλλακτον ἀποδειξαμένων μηδεμίαν εἰσπράξα-
σθαι δίκην. ταῦτ' εἰπὼν καὶ τὰς ἀποστάσεις τῶν Λα-
τίνων ἁπάσας ἐξαριθμησάμενος τῶν τ' ἀπολομένων ἐν
τοῖς πρὸς αὐτοὺς πολέμοις Ῥωμαίων τὸ πλῆθος ὅσον
ἦν ἀναμνήσας, ἠξίου τὸν αὐτὸν τρόπον χρήσεσθαι καὶ
τούτοις, ὃν ἐχρήσαντο Ἀλβανοῖς πρότερον· τὰς μὲν
οὖν πόλεις αὐτῶν ἀνελεῖν καὶ τὴν χώραν αὐτῶν τῇ
Ῥωμαίων προσθεῖναι, τῶν δ' ἀνθρώπων τοὺς μὲν εὔ-
νοιάν τινα πρὸς αὐτοὺς ἀποδειξαμένους ἔχοντας τὰ
σφέτερα πολίτας ποιήσεσθαι, τοὺς δ' αἰτίους τῆς ἀπο-
στάσεως, ὑφ' ὧν αἱ σπονδαὶ διελύθησαν, ὡς προδότας
ἀποκτεῖναι· ὅσον δὲ τοῦ δήμου πτωχὸν καὶ ἀργὸν καὶ
ἄχρηστον ἐν ἀνδραπόδων ποιήσεσθαι λόγῳ.

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.8, cha. 8, se. 4, line 4

δὲ μήπω ἄρχετε, πρὶν ἢ λαβεῖν τὰς παρ' αὐτῶν ἀπο-

κρίσεις. ἐὰν γὰρ ταῦτα ποιήσητε, δυεῖν ὧν βούλεσθε
ὑπάρξει θάτερον ὑμῖν· ἢ τὰ ἑαυτῶν ἀπολήψεσθε ἄνευ
κινδύνων καὶ δαπάνης, ἢ καλὴν καὶ δικαίαν πρόφασιν
εἰληφότες ἔσεσθε τοῦ πολέμου. τὸ γὰρ μὴ τῶν ἀλλο-
τρίων ἐπιθυμεῖν, ἀλλὰ τὰ ἑαυτῶν ἀπαιτεῖν καὶ μὴ
τυγχάνοντας τούτου πολεμεῖν, ἅπαντες ἂν ὁμολογήσου-
σιν εἶναι καλόν. φέρε δή, τί ποιήσειν οἴεσθε Ῥωμαίους
ταῦθ' ὑμῶν προελομένων; πότερον ἀποδώσειν τὰ χωρία
ὑμῖν; καὶ τί κωλύσει πάντων αὐτοὺς ἀποστῆναι τῶν
ἀλλοτρίων; ἥξουσι γὰρ Αἰκανοί τε καὶ Ἀλβανοὶ καὶ
 100

Τυρρηνοὶ καὶ πολλοὶ ἄλλοι τὴν ἑαυτῶν ἕκαστοι γῆν

ἀποληψόμενοι. ἢ καθέξειν τὰ χωρία καὶ μηθὲν τῶν
δικαίων ποιήσειν; ὅπερ ἐγὼ νομίζω. οὐκοῦν ἀδικεῖ-
σθαι πρότεροι λέγοντες ὑπ' αὐτῶν κατὰ τὸ ἀναγκαῖον
ἐπὶ τὰ ὅπλα χωρήσετε καὶ συμμάχους ἕξετε, ὅσοι τὰ
ἑαυτῶν ἀφαιρεθέντες ἀπεγνώκασιν ἄλλως ἂν ἔτι αὐτὰ
ἢ πολεμοῦντες οὐκ ἀπολήψεσθαι. κράτιστος δ' ὁ και-
ρὸς καὶ οἷος οὐχ ἕτερος ἐπιθέσθαι Ῥωμαίοις,

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.8, cha. 19, se. 1, line 3

ἠκολούθει καὶ τὸ ἄλλο τῶν Οὐολούσκων πλῆθος, οἱ

δὲ Βωλανοὶ τὸ τεῖχος ἐκλιπόντες ἔφευγον ἐπὶ τὰς
οἰκίας. γενόμενος δὲ καὶ ταύτης κύριος τῆς πόλεως
ἐπέτρεψε τοῖς στρατιώταις τά τε σώματα ἐξανδραποδί-
σασθαι καὶ τὰ χρήματα διαρπάσαι καὶ τὸν αὐτὸν τρό-
πον ὥσπερ καὶ πρότερον ἅπασαν ἐκκομίσας τὴν λείαν
σὺν χρόνῳ τε καὶ κατὰ πολλὴν ἐξουσίαν μετὰ τοῦτο
τὴν πόλιν ἐνέπρησεν.
Ἐντεῦθεν δὲ τὴν δύναμιν ἀναλαβὼν ἦγεν
ἐπὶ τοὺς καλουμένους Λαβικανούς. ἦν δὲ καὶ αὕτη
τότε Λατίνων ἡ πόλις Ἀλβανῶν ὥσπερ καὶ ἄλλαι ἄποι-
κος. καταπλήξασθαι δὲ βουλόμενος τοὺς ἔνδον ἔκαιεν
αὐτῶν τὴν χώραν εὐθὺς ἐπιών, ὅθεν μάλιστα ἔμελλον
ὄψεσθαι τὴν φλόγα. οἱ δὲ Λαβικανοὶ τεῖχος εὖ κατ-
εσκευασμένον ἔχοντες οὔτε κατεπλάγησαν αὐτοῦ τὴν
ἔφοδον οὔτε μαλακὸν ἐνέδοσαν οὐδέν, ἀλλ' ἀντεῖχον
ἀπομαχόμενοι γενναίως καὶ πολλάκις ἐπιβαίνοντας τοῦ
τείχους τοὺς πολεμίους ἀπήραξαν. οὐ μὴν εἰς τέλος
γ' ἀντέσχον ὀλίγοι πρὸς πολλοὺς ἀγωνιζόμενοι καὶ
χρόνον οὐδὲ τὸν ἐλάχιστον ἀναπαυόμενοι. πολλαὶ γὰρ
προσβολαὶ καὶ καθ' ὅλην τὴν πόλιν ἐγίνοντο ὑπὸ τῶν

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.8, cha. 87, se. 6, line 8

των ἄγοντές τε καὶ φέροντες τὰ παρεσκευασμένα πρὸς

τὴν ἐργασίαν ζεύγη τε βοϊκὰ καὶ βοσκήματα καὶ ὑπο-
ζύγια ἀχθοφόρα καὶ σκεύη παντοῖα, οἷς γῆ τ' ἐξεργά-
ζεται καὶ καρποὶ συγκομίζονται. ὁ δὲ κωλύων τὴν
καταγραφὴν δήμαρχος οὐθὲν ἔτι ποιεῖν ἦν δυνατός.
οὐδενὸς γάρ εἰσι τῶν ἔξω τῆς πόλεως οἱ τὴν δημαρ-
χικὴν ἔχοντες ἐξουσίαν κύριοι· περιγέγραπται γὰρ αὐ-
 101

τῶν τὸ κράτος τοῖς τείχεσι, καὶ οὐδὲ ἀπαυλισθῆναι

τῆς πόλεως αὐτοῖς θέμις, ὅτι μὴ πρὸς ἕνα καιρόν, ἐν
ᾧ πᾶσαι θύουσιν αἱ τῆς πόλεως ἀρχαὶ κοινὴν ὑπὲρ
τοῦ Λατίνων ἔθνους τῷ Διὶ θυσίαν ἐπὶ τὸ Ἀλβανῶν
ὄρος ἀναβαίνουσαι. τοῦτο διαμένει μέχρι τῶν καθ'
ἡμᾶς χρόνων τὸ ἔθος, τὸ μηθενὸς εἶναι τῶν ἔξω τῆς
πόλεως τοὺς δημάρχους κυρίους· καὶ δὴ καὶ τὸν ἐμ-
φύλιον Ῥωμαίων πόλεμον τὸνἐπὶ τῆς ἐμῆς ἡλι-
κίας, ὃς μέγιστος τῶν πρὸ αὐτοῦ πολέμων ἐγένετο, ἡ
κινήσασα πρόφασις ἐπὶ πολλαῖς ἄλλαις δόξασα μείζων
εἶναι καὶ μόνηἀποχρῶσα διαστῆσαι τὴν πόλιν ἥδε
ἦν, ὅτι τῶν δημάρχων τινὲς ἐξεληλάσθαι τῆς πόλεως
αἰτιώμενοι βίᾳ πρὸς τοῦ τότε κατέχοντος τὰ

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.12, cha. 10, se. 1, line 5

πεπταμένων τῶν οἰκιῶν διὰ ἡμέρας τε καὶ νυκτός,

καὶ δίχα κωλύσεως εἰσιόντων εἰς αὐτὰς τῶν βουλο-
μένων, οὔτε χρῆμα οὐδὲν ἀπολωλεκέναι τις ᾐτιάσατο
οὔτε ἠδικῆσθαί τινα ὑπ' οὐδενός, καίτοι πολλὰ φέρειν
εἰωθότων πλημμελῆ καὶ παράνομα τῶν ἑορταίων και-
ρῶν διὰ τὰς μέθας. Ambr.
Οὐιεντανοὺς πολιορκούντων Ῥωμαίων περὶ
τὴν ἐπιτολὴν τοῦ κυνός, ὅτε μάλιστα λίμναι τε ἐπι-
λείπουσι καὶ ποταμοὶ πάντες, ὅ τι μὴ μόνος ὁ Αἰ-
γύπτιος Νεῖλος, λίμνη τις ἀπέχουσα τῆς Ῥώμης οὐ
μεῖον ρκʹ σταδίων ἐν τοῖς Ἀλβανοῖς καλουμένοις ὄρεσι,
παρ' ᾗ τὸ ἀρχαῖον ἡ τῶν Ῥωμαίων μητρόπολις ᾠκεῖτο,
οὔτε ὑετῶν γενομένων οὔτε νιφετῶν οὔτ' ἄλλης τινὸς
αἰτίας ἀνθρώποις φανερᾶς, τοσαύτην ἔλαβεν ἐκ τῶν
ἐν αὐτῇ ναμάτων ἐπίδοσιν, ὥστε πολλὴν μὲν ἐπι-
κλύσαι τῆς παρορείου, πολλὰς δὲ οἰκήσεις γεωργικὰς
καταβαλεῖν, τελευτῶσαν δὲ καὶ τὸν μεταξὺ τῶν ὀρῶν
Αὐλῶνα διασπάσαι καὶ ποταμὸν ἐκχέαι κατὰ τῶν ὑπο-
κειμένων πεδίων ἐξαίσιον. Τοῦτο μαθόντες οἱ
Ῥωμαῖοι κατ' ἀρχὰς μέν, ὡς δαιμονίου τινὸς μηνίοντος
τῇ πόλει, θυσίαις ἐξιλάσασθαι τοὺς

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.12, cha. 11, se. 2, line 2

παρῄνουν, ἐπὶ τὸ Δελφικὸν μαντεῖον ἀπέστειλαν θεο-

πρόπους. Ambr.
 102

Ἐν δὲ τῷ μεταξὺ χρόνῳ Οὐιεντανῶν τις

ἔμπειρος τῆς ἐπιχωρίου μαντικῆς διὰ προγόνων
ἐτύγχανε φυλακὴν ἔχων τοῦ τείχους, ἐγεγόνει δέ
τις αὐτῷ τῶν ἀπὸ τῆς Ῥώμης λοχαγῶν ἐκ παλαιοῦ
γνώριμος. οὗτος ὁ λοχαγὸς ἐγγὺς τοῦ τείχους ποτὲ
γενόμενος καὶ τοὺς συνήθεις ἀσπασμοὺς τῷ ἀνδρὶ
ἀποδοὺς οἰκτείρειν αὐτὸν ἔφη τῆς καταληψομένης
ἅμα τοῖς ἄλλοις συμφορᾶς, ἐὰν ἡ πόλις ἁλῷ. καὶ
ὁ Τυρρηνὸς ἀκηκοὼς τὴν ὑπέρχυσιν τῆς Ἀλβανίδος
λίμνης καὶ τὰ παλαιὰ περὶ αὐτῆς προειδὼς θέσφατα
ἀναγελάσας· οἷον, ἔφησεν, ἐστὶν ἀγαθὸν τὸ προει-
δέναι τὰ μέλλοντα. ὑμεῖς δὲ κατὰ τὴν ἀγνωσίαν
τῶν ἀποβησομένων πόλεμον ἀτελῆ καὶ πόνους ἀνηνύ-
τους ἀντλεῖτε τὴν Οὐιεντανῶν πόλιν ἀναστήσειν οἰό-
μενοι. εἰ δέ τις ὑμῖν ἐδήλωσεν, ὅτι τῇ πόλει τῇδε
τότε πέπρωται ἁλῶναι, ὅταν ἡ πρὸς Ἀλβανῷ λίμνη
σπανίσασα τῶν αὐθιγενῶν ναμάτων μηκέτι μίσγηται
θαλάττῃ, ἐπαύσασθε ἂν αὐτοί τε δαπανώμενοι καὶ
ἡμᾶς ἐνοχλοῦντες. ταῦτα ὁ Ῥωμαῖος μαθὼν

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.12, cha. 12, se. 1, line 3

νεωστὶ τοῖς χιλιάρχοις γεγονότων. πείθεται τοῖς

λόγοις ὁ μάντις οὐδεμίαν δεδοικὼς ἐξαπάτην καὶ τοὺς
συνόντας αὐτῷ μεταστῆναι κελεύσας αὐτὸς ἠκολούθει
μόνος τῷ λοχαγῷ. ὁ δὲ Ῥωμαῖος ὑπαγόμενος αὐτὸν
ἀπωτέρω τοῦ τείχους διὰ τῶν πρὸς ἀπάτην μηχανηθέν-
των λόγων, ὡς ἐγγὺς ἐγένετο τοῦ περιτειχίσματος,
περιλαβὼν ταῖς χερσὶν ἀμφοτέραις μέσον αἴρεταί τε
καὶ πρὸς τὸ Ῥωμαικὸν ἀποφέρεται στρατόπεδον. Ambr.
Τοῦτον τὸν ἄνδρα οἱ χιλίαρχοι λόγοις
τε θεραπεύοντες καὶ βασάνων ἀπειλαῖς δεδιττόμενοι
ἅπαντα παρεσκεύασαν ἐξειπεῖν, ἃ περὶ τῆς Ἀλβανίδος
λίμνης ἀπέκρυπτεν· εἶτα καὶ πρὸς τὴν βουλὴν αὐτὸν
ἀναπέμπουσι. τοῖς δ' ἐκ τοῦ συνεδρίου οὐχ ἡ
ὁμοία παρέστη δόξα, ἀλλὰ τοῖς μὲν ἐδόκει πανοῦργός
τις εἶναι καὶ γόης ὁ Τυρρηνὸς καὶ καταψεύδεσθαι
τοῦ δαιμονίου τὰ περὶ τὸν χρησμόν, τοῖς δ' ἀπὸ πάσης
ἀληθείας εἰρηκέναι.

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.12, cha. 12, se. 2, line 8

 103

ὁμοία παρέστη δόξα, ἀλλὰ τοῖς μὲν ἐδόκει πανοῦργός

τις εἶναι καὶ γόης ὁ Τυρρηνὸς καὶ καταψεύδεσθαι
τοῦ δαιμονίου τὰ περὶ τὸν χρησμόν, τοῖς δ' ἀπὸ πάσης
ἀληθείας εἰρηκέναι. Ἐν τοιαύτῃ δ' ἀμηχανίᾳ
τῆς βουλῆς ὑπαρχούσης παρῆσαν οἱ προαποσταλέντες
εἰς Δελφοὺς θεόπροποι χρησμοὺς κομίζοντες τοῖς ὑπὸ
τοῦ Τυρρηνοῦ πρότερον ἀπηγγελμένοις συνᾴδοντας· ὅτι
θεοὶ καὶ δαίμονες οἱ λαχόντες τὴν Οὐιεντανῶν πόλιν
τοσοῦτον αὐτοῖς ἐγγυῶνται χρόνον ἀσάλευτον φυλάξαι
τὴν ἐκ προγόνων παραδοθεῖσαν εὐδαιμονίαν, ὅσον ἂν
διαμένωσιν αἱ πηγαὶ τῆς ἐν Ἀλβανῷ λίμνης ὑπερχεό-
μεναι καὶ μέχρι θαλάττης ἀπορρέουσαι· ὅταν δ' ἐκεῖναι
φύσιν τε τὴν ἑαυτῶν καὶ ὁδοὺς τὰς ἀρχαίας ἐκλιποῦσαι
καθ' ἑτέρας ἐκτραπῶσιν, ὡς μηκέτι μίσγεσθαι τῇ
θαλάττῃ, τότε καὶ τὴν πόλιν αὐτῶν ἀνάστατον ἔσεσθαι·
τοῦτο δ' οὐκ εἰς μακρὰν ὑπὸ Ῥωμαίων γενήσεσθαι,
ἐὰν ὀρύγμασι καθ' ἕτερα χωρία γενομένοις ἐκτρέψωσι
τὴν πλήμμυραν τῶν ὑδάτων εἰς τὰ πρόσω τῆς
θαλάττης πεδία. ταῦτα μαθόντες οἱ Ῥωμαῖοι εὐθὺς
ἐπέστησαν τοῖς ἔργοις τοὺς χειροτέχνας.

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Ρωμαϊκή ιστορία. B.14, cha. 8, se. 1, line 2

διανοίας τε καὶ πράξεις αὐτῶν Ἑλληνικὰς εἶναι λογί-

ζομαι, τὰς δ' ὠμὰς καὶ θηριώδεις, ἄλλως τε κἂν περὶ
συγγενεῖς τε καὶ φίλους γίνωνται, βαρβαρικάς. Τυς-
κλανοὶ μὲν δὴ πρὸς τῷ μηδὲν ἀφαιρεθῆναι τῶν σφε-
τέρων ἁλούσης τῆς πόλεως, [ἀλλὰ] καὶ τὰ τῶν κεκρα-
τηκότων ἀγαθὰ προσλαβόντες ἀπῄεσαν. Vales.
Ὅτι Σολπίκιος Ῥοῦφος ἐπίκλησιν ἀνὴρ ἦν ἔν
τε ταῖς πολεμικαῖς πράξεσιν ἐπιφανὴς καὶ πολιτείας
προαίρεσιν ἐζηλωκὼς τὴν διὰ μέσου. Vales.
Οἱ Κελτοὶ τῇ Ῥώμῃ ἐκ δευτέρου ἐπι-
στρατεύσαντες τὴν χώραν τὴν Ἀλβανὴν ἐπόρθουν·
ἔνθα μὲν πολλῆς ἅπαντες ἐδωδῆς ἐμπιμπλάμενοι, πολὺν
δὲ πίνοντες ἄκρατον οἶνον – ἔστι δὲ ὁ τῇδε φυόμενος
μετὰ τὸν Φαλερινὸν ἥδιστος οἴνων μελικράτῳ μάλιστα
προσεμφερής – ὕπνον τε πλείονα τοῦ συνήθους αἱρού-
μενοι καὶ δίαιταν ὑπὸ σκιαῖς ὡς τὰ πολλὰ ἔχοντες
τοσαύτην ἔλαβον ἐπίδοσιν εἰς πολυσαρκίαν τε καὶ
ἁπαλότητα καὶ οὕτως ἐξεθηλύνθησαν τὰς δυνάμεις,
ὥσθ', ὁπότε γυμνάζειν ἐπιβάλοιντο τὰ σώματα καὶ
 104

διαπονεῖν ἐν τοῖς ὅπλοις, κόπτεσθαι μὲν ἄσθματι συν-

εχεῖ τὰ πνεύματα, ῥεῖσθαι δ' ἱδρῶτι πολλῷ τὰ μέλη,

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Fr.a Vol.-Jacobyʹ-F 2b,251,F, fr. 6, line 28

Λαουίνιον, τὸν δεύτερον ἀπὸ τῆς ἁλώσεως ἐκπληρώσαντες ἐνιαυτόν. καὶ

περὶ μὲν
τούτων ὡς ἔχω δόξης δεδήλωταί μοι.
(64) Αἰνείας ... τῶι μὲν ἑξῆς ἐνιαυτῶι, τρίτωι δὲ ἀπὸ τῆς ἐξόδου,
Τρώων ἐβασίλευσε μόνων· τῶι δὲ τετάρτωι τελευτήσαντος Λατίνου καὶ
τὴν
ἐκείνου βασιλείαν παραλαμβάνει ..... (3) τρία δὲ βασιλεύσας ἔτη μετὰ τὴν
Λατίνου
τελευτὴν τῶι τετάρτωι θνήσκει κατὰ πόλεμον. ..... (65) Αἰνείου
δ' ἐξ ἀνθρώπων μεταστάντος ἑβδόμωι μάλιστα ἔτει μετὰ τὴν Ἰλίου
ἅλωσιν
Εὐρυλέων παρέλαβε τὴν Λατίνων ἡγεμονίαν ὁ μετονομασθεὶς Ἀσκάνιος
ἐν τῆι
φυγῆι ..... (66) τριακοστῶι δὲ ὕστερον ἔτει μετὰ τὴν κτίσιν τοῦ Λαουινίου
πόλιν ἑτέραν οἰκίζει κατὰ τὸ γενόμενον Αἰνείαι θέσφατον Ἀσκάνιος ὁ
Αἰνείου .....
ὄνομα τῆι πόλει θέμενος Ἄλβαν.
DION. HAL. AR I 70: Ἀσκανίου δὲ ὀγδόωι καὶ τρια-
κοστῶι ἔτει τῆς βασιλείας τελευτήσαντος παρέλαβε τὴν
ἡγεμονίαν Σιλούιος ἀδελφὸς ὢν Ἀσκανίου, μετὰ τὸν Αἰνείου
θάνατον γενόμενος ἐκ Λαύνας τῆς Λατίνου θυγατρός. .....
(71) Σιλουίου δ' ἑνὸς δέοντα τριάκοντα ἔτη κατασχόντος τὴν ἀρχὴν
Αἰνείας υἱὸς αὐτοῦ διαδεξάμενος τὴν δυναστείαν ἑνὶ πλείω τριά-
κοντα ἐτῶν ἐβασίλευσεν·
μετὰ δὲ τοῦτον ἓν καὶ πεντήκοντα Λατῖνος ἦρξεν ἔτη·
Ἄλβας δὲ μετὰ τοῦτον ἑνὸς δέοντα τετταράκοντα ἔτη·
μετὰ δὲ Ἄλβαν Κάπετος ἓξ ἐπὶ τοῖς εἴκοσιν·

Διονύσιος Αλικαρνασσέας Fr.a Vol.-Jacobyʹ-F 2b,251,F, fr. 7, line 26

(3) μετὰ δὲ Ἀγρίππαν Ἀμόλιος ... ἑνὸς δέοντα εἴκοσιν ....

(4) Ἀουεντῖνος δὲ παρὰ τούτου τὴν δυναστείαν διαδεξάμενος ...
τριάκοντα καὶ ἑπτὰ ἔτη τὴν ἀρχὴν κατέσχεν·
Πρόκας δὲ μετὰ τοῦτον ἔτη εἴκοσι καὶ τρία·
ἔπειτα Ἀμόλιος ... δύο καὶ τετταράκοντα ἔτη δυναστεύει·
 105

(5) Ἀμολίου δὲ ἀναιρεθέντος ὑπὸ Ῥωμύλου καὶ Ῥώμου ....

ἀπολαμβάνει τὴν κατὰ νόμον δυναστείαν Νεμέτωρ ὁ τῶν νεανί-
σκων μητροπάτωρ·
τῶι δ' ἑξῆς ἔτει τῆς Νεμέτορος ἀρχῆς, δευτέρωι δὲ καὶ τριακοστῶι
καὶ τετρακοσιοστῶι μετὰ τὴν Ἰλίου ἅλωσιν, ἀποικίαν στείλαντες
Ἀλβανοί, Ῥωμύλου καὶ Ῥώμου τὴν ἡγεμονίαν αὐτῆς ἐχόντων,
κτίζουσι Ῥώμην, ἔτους ἐνεστῶτος πρώτου τῆς ἑβδόμης ὀλυμπιάδος,
ἣν ἐνίκα στάδιον Δαικλῆς Μεσσήνιος. ἄρχοντος Ἀθήνησι Χάροπος
ἔτος τῆς δεκαετίας πρῶτον (F 2).
DION. HAL. A R II 59: μέχρι μὲν
δὴ τούτων οὐδὲν ἀντειπεῖν ἔχω πρὸς τοὺς ἐκδεδωκότας τὴν περὶ τὸν
ἄνδρα τοῦτον
ἱστορίαν, ἐν δὲ τοῖς ἑξῆς ἀπορῶ τί ποτε χρὴ λέγειν. πολλοὶ μὲν γάρ
εἰσινοἱ
γράψαντες ὅτι Πυθαγόρου μαθητὴς ὁ Νόμας ἐγένετο καὶ καθ' ὃν χρόνον
ὑπὸ τῆς
Ῥωμαίων πόλεως ἀπεδείχθη βασιλεὺς φιλοσοφῶν ἐν Κρότωνι διέτριβεν·
ὁ δὲ χρόνος
τῆς Πυθαγόρου ἡλικίας μάχεται πρὸς τὸν λόγον. (2) οὐ γὰρ ὀλίγοις
ἔτεσιν,

Dionysius Perieg., Orbis descriptio Line 731

τόσσος γὰρ πόρος ἐστὶν ἀμείλιχος· ὀξὺ δ' ἐπ' ἄρκτους

ἑλκόμενος, προχοῇς ἐπιμίσγεται Ὠκεανοῖο·
ἣ δὴ πολλὰ μὲν ἄλλα μετ' ἀνδράσι θαύματ' ἀέξει,
φύει δὲ κρύσταλλον ἰδ' ἠερόεσσαν ἴασπιν,
ἐχθρὴν Ἐμπούσῃσι καὶ ἄλλοις εἰδώλοισιν.
πάντα δέ τοι ἐρέω, ὅσα οἱ περὶ φῦλα νέμονται,
ἀρξάμενος πλευρῆς ζεφυρίτιδος ἐκ βορέαο.
πρῶτοι μὲν Σκύθαι εἰσίν, ὅσοι Κρονίης ἁλὸς ἄγχι
παραλίην ναίουσιν ἀνὰ στόμα Κασπίδος ἅλμης·
Θῦνοι δ' ἑξείης· ἐπὶ δ' αὐτοῖς Κάσπιοι ἄνδρες,
Ἀλβανοί τ' ἐπὶ τοῖσιν ἀρήϊοι, οἵ θ' ὑπὲρ αἶαν
τρηχεῖαν ναίουσι Καδούσιοι· ἄγχι δὲ Μάρδοι,
Ὑρκάνιοι Τάπυροί τ'· ἐπὶ δέ σφισιν ὁλκὸν ἑλίσσει
Μάρδος, Δερκεβίων τε καὶ ἀφνειῶν πόμα Βάκτρων·
ἀμφοτέρων γὰρ μέσσος ἐς Ὑρκανίην ἅλα βάλλει·
ἀλλ' ἤτοι Βάκτροι μὲν ἐπ' ἠπείροιο νέμονται
χώρην εὐρυτέρην κνημοῖς ὕπο Παρνησοῖο,
Δερκέβιοι δ' ἑτέρωθεν ἐφ' ὕδασι Κασπίοισιν.
τοὺς δὲ μετ' ἀντολίηνδε, πέρην κελάδοντος Ἀράξεω,
 106

Μασσαγέται ναίουσι, θοῶν ῥυτῆρες ὀϊστῶν,

ἀνέρες, οἷς μήτ' αὐτὸς ἐγώ, μήθ' ὅστις ἑταῖρος

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+Vol. 3,1, p.95, line 15

Τὰ εἰς νιςθηλυκὰ διφθόγγῳ παραληγόμενα ὀξύνεται, μαινίς,

δαυνίς, ἐπιγουνίς, θεραπαινίς, λεαινίς. Κιδαινίς. οὕτως ὠνο-
μάζετο Ἐλαία πόλις τῆς Ἀσίας Αἰολική. Μελιγουνίςμία τῶν Αἰό-
λου νήσων ἡ καὶ Λιπάρα. Καλλίμαχος ἐν τῷ Ἀρτέμιδος ὕμνῳ (v. 48).
τὸ μέντοι εὖνιςβαρύνεται καὶ βοῦνιςκαὶ χλοῦνιςκαὶ Κύραυνις
νῆσος κατὰ τοὺς Γύζαντας τοὺς ἐν Λιβύῃ, ὡς Ἡρόδοτος τετάρτῃ (c. 195).
Τὰ εἰς ανιςθηλυκὰ ὑπὲρ δύο συλλαβὰς ὀξύνεται, Ὠκεανίς, Τι-
τανίς, στεφανίς· ἔστι δὲ καὶ πόλις Μαριανδυνῶν. Ἑκαταῖος Ἀσίᾳ.
Ἀνθανίς. οὕτως ἐκαλεῖτο ἡ Τροιζήν πόλις Πελοποννήσου. ῥαφα-
νίς. Καρβανίς, Καρμανίς, Ἀτιντανίς, Αἰνιανίς, Ἀκαρνανίς,
Ἀλβανίς λίμνη, Δυμανίς«στέλλεο νῦν ἔτι τῆλε Δυμανίδος ἠπεί-
ροιο». Βρεττανίδεςνῆσοι ἐν τῷ Ὠκεανῷ· καὶ ἄλλοι οὕτως διὰ τοῦ
πΠρετανίδες νῆσοι, ὡς Πτολεμαῖος. Ἰστριανίς. Καμπανίς. Ὑρκα-
νίς, ἐξ οὗ τὸ «εἰςὙρκανίδα λίμνην» ὡς Ἀλέξανδρος ἐν Ἀσίᾳ. τὸ δὲ
νεᾶνιςπροπερισπᾶται
καὶ τὸ Ἄδανιςκαὶ Θήβανιςθηλυκὸν τὸν τόνον Αἰολίδος ἔσχεν. ἐπί-
σταμαι δὲ ὅτι καὶ ἀρσενικόν ἐστιν. οὕτως δὲ ἄνεμος καλεῖται ἀπὸ Θή-
βης πόλεως πνέων τῆς Ἠετίωνος τοῦ πατρὸς Ἀνδρομάχης. ὁμοίως καὶ
Βούρχανιςνῆσος ἐν τῇ Κελτικῇ, ὡς Στράβων (p. 291) προπαροξύ-
νεται. τὸ δὲ Ὕπανιςποταμὸς καὶ πόλις τοῦ Πόντου καὶ Μαιώτιδος
λίμνης ἐστὶν ἀρσενικόν. Ἀλέξανδρος δ' ὁ πολυίστωρ φησὶν ὅτι ὁ Ὕπα-
νις διχῇ σχιζόμενος τὸ μὲν ἓν μέρος εἰς τὴν Μαιῶτιν λίμνην βάλλει, τὸ

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+Vol. 3,1, p.179, line 29

παρὰ τὸ ὠκέως νάειν, ὅ ἐστι ῥεῖν. καὶ «τὸ υπρὸ τοῦ α» διὰ τὸ
πυανόςκαὶ κυανός.
Τὰ διὰ τοῦ ανοςτριγενῆ ὀξύνεται, στεγανόςὁ πυκνός, πιθα-
νόςὁ πρᾷος, ἱκανός, ὀρφανός, ἀγανός, τραγανός, ἰδανός
»σὰς ἰδανὰς χάριτας» ὁ Καλλίμαχος, ἑδανός, πεδανός, ῥοδανός.
Τὰ διὰ τοῦ ανοςτοῦ αἐκτεταμένου ὀξύνεται, Ἀγκυρανός,
Ἀσιανός, Καρδιανός, Ὀλβιανός, Φασιανός, Τραλλιανός,
Σαρδιανός, Παριανός, Βοσποριανός, Κιανός, Τιανός, Ζυ-
γιανός, Ταυριανός, Σκορπιανός. Τοξιανόςἔθνος Ταυρικὸν τὸ
καὶ Τόξιοι. Ἱσπανός, Καρμανός, Καμπανός, Γερμανός, Βρετ-
τανός, Ὠρετανός, Ἀφρικανός, Ἀλβανός, Ὑρκανός. Ἀλα-
μανόςἔθνος Γερμανοῖς πρόσχωρον. Ἀλανόςὄρος Σαρματίας. Ἀμε-
 107

νανόςποταμὸς Σικελίας. Ἀρβαξανόςἔθνος Λιγυστικόν «παρέπλεον

δὲ τὴν χώραν τὴν μὲν πρώτην ἔρημον, ἣν ἐνέμοντο πρότερον Ἰψίκουροι
καὶ Ἀρβαξανοί» Θεόπομπος τεσσαρακοστῷ τρίτῳ. Ἀγριανόςἔθνος
προσεχὲς τοῖς Καδουσίοις. Ἀπολλόδωρος δευτέρῳ. Ἀσπουργιανός
ἔθνος τῶν περὶ τὴν Μαιῶτιν λίμνην. Στράβων ἑνδεκάτῃ (p. 495)
»τούτων δ' εἰσὶ καὶ Ἀσπουργιανοὶ μεταξὺ Φαναγορείας οἰκοῦντες καὶ
Γοργιππίας». Βελιτανοίοἱ αὐτοὶ τοῖς Λουσιτανοῖς ὡς Ἀρτεμίδωρος
ἐν τρίτῃ γεωγραφουμένων. Σινοεσσανοίἔθνος Ἰταλικόν, ὡς Πολύ-
βιος ἐν τρίτῳ. Φρουρεντανόςἔθνος Ἰταλίας. Ἀρτεμίδωρος τετάρτῳ

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+Vol. 3,1, p.289, line 8

Ξάνθος ἐν Λυδιακῶν πρώτῳ. Λυκίαἡ χώρα ἀπὸ Λύκου τοῦ

Πανδίονος· ἔστι καὶ Λυκία ἡ πρὸς Κιλικίαν, ἧς ἦρχε Σαρπηδών. Λυρ-
νατίαχερρόνησος καὶ χωρίον Λυκίας. Ἀλέξανδρος ἐν δευτέρῳ περὶ
Λυκίας. Μαγία πόλις Ἰλλυρίας. Μαριαμμία πόλις Φοινίκων. Μακε-
τίαμοῖρα Μακεδονίας ὡς Μαρσύας ἐν πρώτῳ Μακεδονικῶν «καὶ τὴν
Ὀρεστείαν δὲ Μακετίαν λέγουσιν ἀπὸ τοῦ Μακεδόνος», ἀλλὰ καὶ τὴν
ὅλην Μακεδονίαν Μακετίαν οἶδεν ὀνομαζομένην Κλείδημος ἐν πρώτῳ
Ἀτθίδος «καὶ ἐξῳκίσθησαν ὑπὲρ τὸν Αἰγιαλὸν ἄνω τῆς καλουμένης
Μακετίας». Μαστίαπόλις πρὸς ταῖς Ἡρακλείαις στήλαις. Μεδυλλία
πόλις,
Ἀλβανῶν κτίσις, Ῥωμαίων ἄποικος. Διονύσιος γʹ Ῥωμαϊκῆς
ἀρχαιολογίας.
Μελίαπόλις Καρίας. Ἑκαταῖος γενεαλογιῶν δʹ. Ναυπλία, πόλις Ἄρ-
γους. Στράβων ὀγδόῃ (p. 368) «ἀπὸ τοῦ ταῖς ναυσὶ προσπλεῖσθαι». Ξιλία
πόλις Λιβύης. Ἀλέξανδρος ἐν τρίτῳ Λιβυκῶν. Ὀρεστίατὸ ἥμισυ μέρος
Μεγάλης Πόλεως ἀπὸ τῆς τοῦ Ὀρέστου παρουσίας. ἔστι καὶ πόλις ἐν
Ὀρέσταις, ἐν ὄρει ὑπερκειμένῳ τῆς Μακεδονικῆς γῆς. καὶ ἄλλη ἐν
Ἀρκαδίᾳ.
Μελανδίαχώρα Σιθωνίας. Θεόπομπος τριακοστῷ τρίτῳ Φιλιππικῶν.
Μεσσαπίαχώρα Ἰαπυγίας προσεχὴς Τάραντι. Μηδίαχώρα ταῖς
Κασπίαις παρακεκλιμένη πύλαις. Ἑκαταῖος Ἀσίᾳ. ἀπὸ Μήδου υἱοῦ Μη-
δείας. Μολορχίαπόλις Νεμέας ἀπὸ Μολόρχου τοῦ ξενίσαντος Ἡρα-
κλέα ἀπιόντα ἐπὶ τὸν ἀγῶνα. Μουνυχίαλιμὴν Ἀττικῆς ἀπὸ Μονύχου.

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+Vol. 3,1, p.295, line 15

Εὔδοξος ἐν ἕκτῃ γῆς περιόδου φησίν· «ἔστι κρήνη τῆς Ἀζηνίας, ἣ τοὺς
γευσαμένους τοῦ ὕδατος ποιεῖ μηδὲ τὴν ὀσμὴν τοῦ οἴνου ἀνέχεσθαι,
εἰς ἣν λέγουσι Μελάμποδα, ὅτε τὰς Προιτίδας ἐκάθαιρεν, ἐμβαλεῖν τὰ
 108

καθάρματα». ἔστι δὲ καὶ Μασσαλίας ἄλλη, ὡς Φίλων. Ἀθαμανία

χώρα Ἰλλυρίας, οἱ δὲ Θεσσαλίας. Αἱμονίαἡ Θετταλία ἀπὸ Αἵμονος.
εἰσὶ δὲ καὶ Αἱμονιαίπόλις Ἀρκαδίας ἀπὸ Αἵμονος τοῦ Λυκάονος
παιδός, ὡς Παυσανίας ὀγδόῳ περιηγήσεως Ἑλλάδος (44, 1). Ἀκαρ-
νανίαχώρα κεχωρισμένη τῶν Κουρήτων πρὸς τῷ Ἀχελῴῳ. Ἀκμο-
νίαπόλις Φρυγίας ὡς Ἀλέξανδρος ὁ πολυίστωρ ἐν τρίτῳ περὶ Φρυ-
γίας. κτίσαι δὲ αὐτὴν Ἄκμονα τὸν Μάνεω. λέγεται καὶ Ἀκμόνεια. Ἀλ-
βανία χώρα πρὸς τοῖς ἀνατολικοῖς Ἴβηρσιν. Ἀμαζονίαπόλις Μεσσαπίας.
Ἀμμωνίαἡ μεσόγειος Λιβύη. καὶ αὐτὴ δὲ πᾶσα ἡ Λιβύη οὕτως ἐκα-
λεῖτο ἀπὸ Ἄμμωνος. Ἀμυθαονίαμοῖρα τῆς Ἤλιδος ἀπὸ Ἀμυθάονος
τοῦ Κρηθέως, ὡς Ῥιανός. Ἀπολλωνία. αʹ πόλις Ἰλλυρίας, ἣν ᾤκουν
Ἰλλυριοί, κατ' Ἐπίδαμνον. βʹ ἐν νήσῳ πρὸς τῇ Σαλμυδησσῷ, ἀποικία
Μιλησίων καὶ Ῥοδίων. γʹ Μακεδονίας. δʹ πόλις Λιβύης. εʹ ἐν νήσῳ
τῆς Ἀκαρνανίας, μία τῶν Ἐχινάδων. ϛʹ ἐν Κρήτῃ πρὸς τῇ Κνωσσῷ.
ζʹ πλησίον Ἀλοντίνων καὶ Καλῆς ἀκτῆς. ηʹ Μυσίας. θʹ πόλις Μυσίας
ἐπὶ Ῥυνδάκῳ ποταμῷ. ιʹ κατὰ Θυάτειρα καὶ Ἔφεσον. ιαʹ Φωκίδος,
ἣν Ὅμηρος Κυπάρισσόν φησι διὰ τὸ πολλὰς ἔχειν κυπαρίσσους, ὡς
Δίδυμος. ιβʹ περὶ τὴν κοίλην Συρίαν. ιγʹ κατὰ Ἰόπην.

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+Vol. 3,1, p.299, line 10

κῆς, ἣν ᾤκει Πάλλας ὁ Πανδίονος υἱός. Εὐπορίαπόλις Μακεδονίας,

ἣν Ἀλέξανδρος ταχέως νικήσας ἔκτισε καὶ ὠνόμασε διὰ τὸ εὔπορον.
Θουρίαπόλις Ἰταλίας, ἣ καὶ Θούριοι καὶ Θούριον. ἔστι δὲ καὶ Μες-
σηνίας πόλις. Παυσανίας δὲ (4, 31, 1) Ἄνθειαν αὐτήν φησι. τινὲς
δὲ Θουνίαν. Θυμιατηρίαπόλις Λιβύης. Ἰκαρίαδῆμος τῆς Αἰγηΐ-
δος φυλῆς ἀπὸ Ἰκαρίου τοῦ πατρὸς Ἠριγόνης. Ἰλλυρίαχώρα πλη-
σίον τοῦ Παγγαίου ἀπὸ Ἰλλυριοῦ τοῦ Κάδμου παιδός. Ἰσαυρίαμε-
ταξὺ Λυκαονίας καὶ Κιλικίας πρὸς τῷ Ταύρῳ. Ἰστρίαχώρα κατὰ τὸν
Ἰόνιον κόλπον. ἑσπερίαἡ δύσις καὶ τὸ δυτικὸν μέρος. Καβειρία
πόλις τῆς κάτω Ἀσίας ἡ καὶ Κάβειρος καὶ Καβείριον. Καλαβρίαχω-
ρίον πλησίον τῆς Ἰταλίας. Καμαρίαπόλις Ἰταλική. «Ἀλβανῶν ἀπό-
κτισις», Διονύσιοςδευτέρῳ Ῥωμαϊκῆς ἀρχαιολογίας. Καπρίανῆσος
Ἰταλίας. Ἑκαταῖος Εὐρώπῃ. λέγονται καὶ Καπριαί. Καρίαἡ χώρα.
ἐκαλεῖτο δὲ καὶ ἡ Μεγάρων ἀκρόπολις Καρία ἀπὸ Καρὸς τοῦ Φορω-
νέως. Κρουστομερίαπόλις Σαβίνων ἀντιστᾶσα Ῥωμύλῳ. Διονύσιος
δευτέρῳ Ῥωμαϊκῆς ἀρχαιολογίας. Κυθηρίανῆσος πρὸς τῇ Κρήτῃ, ἣ
καὶ Κύθηρα. Λαγαρίαφρούριον Σικελίας πλησίον Θουρίων, τοῦ Ἐπειοῦ
καὶ Φωκέων κτίσμα, ὡς Στράβων (6 p. 263). Λουκερίαπόλις Ἰτα-
λίας. Πολύβιος τρίτῳ. παρὰ δὲ Διονυσίῳ διὰ τοῦ αγράφεται. Νου-
κερίαπόλις Ἰταλίας. Μεσημβρίαπόλις Ποντική. Νικόλαος πέμπτῳ.
ἐκλήθη ἀπὸ Μέλσου. βρία γὰρ τὴν πόλιν φασὶ Θρᾷκες.
 109

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+Vol. 3,1, p.331, line 32

δῶνος, .... ὃν Κλεομένης ὁ Λεωνίδου ἀδελφὸς ἀνελὼν καὶ ἐκδείρας

ἔγραψεν ἐν τῷ δέρματι τοὺς χρησμοὺς ὧδε τηρεῖσθαι. ἔστι καὶ Ἀρκαδίας
πόλις. Ἀτήνηδῆμος τῆς Ἀντιοχίδος φυλῆς. Διονύσιος Ἀτηνίαν.
Ἀτρήνηπόλις .... Φιλοστέφανός φησιν ἀπὸ Δέσου καὶ Ἀτρῶνος καὶ
Ἀτρήνης τῶν Ἄργητος τοῦ Κύκλωπος καὶ Φρυγίας νύμφης, προσηγο-
ρεῦσθαι. Ξιφήνηχώρα Παλαιστίνης. Σιδήνηπόλις Λυκίας ὡς Ξάνθος
ἐν Λυδιακῶν τετάρτῳ. Βαρήνηπόλις Μηδίας ἐγγὺς Ἀγβατάνων.
Συήνηπόλις μέση Αἰγύπτου καὶ Αἰθιοπίας ἐπὶ τῷ Νείλῳ, μεθ' ἣν
ὠνόμασται Σῖρις ὁ ποταμός. μέμνηται δὲ πόλεως Παυσανίας (I 33, 4
e. g.), κέκληται δὲ ἀπὸ Συήνου Ἀετοῦ παιδός. Φιδήνηπόλις Ἀλβα-
νῶν. ἔοικε καὶ Φίδηνα λέγεσθαι ὡς Ῥάβεννα. Μυκῆναιπόλις Πελο-
ποννήσου. Ὅμηρος «οἳ δὲ Μυκήνας εἶχον (Β 569) ἀπὸ Μυκηνέως τοῦ
Σπάρτωνος τοῦ Φορωνέως ἀδελφοῦ. ἢ ἀπὸ μύκητος τοῦ ξίφους, ὃ
ἐφόρει Περσεύς, ἔνθα κρατεῖ τις, οὗ πεσόντος ἐκ Περσέως κατὰ κέλευ-
σιν Ἑρμοῦ τὴν πόλιν ἔκτισεν. ἢ ἀπὸ τοῦ μυκήσασθαι τὴν Ἰὼ βοῦν
ἐκεῖ γενομένην. Πελλήνηπόλις Ἀχαΐας. λέγεται καὶ Πελλίνα ὡς
Μιτυλίνα. Πριήνηπόλις Ἰωνίας. Πυλήνηπόλις Αἰτωλίας. Πυρήνη
ὄρος Εὐρώπης. Χαζήνησατραπεία πρὸς τῷ Εὐφράτῃ τῆς Μεσοποτα-
μίας. Ἀρριανὸς ἐν τρισκαιδεκάτῳ Περσικῶν «ἐν ταύτῃ τῇ Ὀλβίᾳ καὶ
τὰ πεδία τῆς Χαζήνης σατραπείου ἐπὶ μήκιστον ἀποτεταμένα». Καρήνη
πόλις Μυσίας. Ἡρόδοτος ἑβδόμῃ (c. 42). Ξερξήνηἀπὸ Ξέρξου

Αίλιος Ηρωδιανός ., Περὶ παρωνύμων Part+Vol. 3,2, p.876, line 11

Συκαί. ὁ πολίτης ὤφειλε Συκαῖος. ἔστι δὲ νῦν Συκαΐτης, ὅπερ

ἐστὶν ἀπὸ τῆς Συκαῖος ὡς Θηβαῖος Θηβαΐτης.
Τραγασαί χωρίον ἐν ἠπείρῳ. ὁ οἰκήτωρ Τραγασαῖος. Ἀριστο-
φάνης Ἀχαρνεῦσι (v. 853).
Τυρόδιζα πόλις Θρᾴκης. τὸ ἐθνικὸν ἔδει Τυροδιζαῖοςὡς Γα-
ζαῖος. νῦν δὲ Τυροδιζηνοίλέγονται ὡς Κρατερὸς ἐν θʹ περὶ ψηφις-
μάτων.
Φαλάκραι ἄκρα τῆς Ἴδης. ὁ ἐκ τόπου Φαλακραῖος. Λυκόφρων
(1170) «στερρὰν κύβηλιν ἢ Φαλακραῖον κλάδον» καὶ θηλυκῶς «Φαλα-
κραῖοι κόραι» (Lycophr. 24) καὶ οὐδέτερον.
Φιδήνη πόλις Ἀλβανῶν. τὸ ἐθνικὸν Φιδηναῖος. ἔοικε καὶ Φί-
δηνα λέγεσθαι ὡς Ῥάβεννα καὶ Φιδηνάτηςὡς Ῥαβεννάτης· οὕτω γὰρ
Χάραξ ιβʹ κέχρηται Φιδηνάτης.
Χάλαστρα πόλις Θρᾴκης. ὁ πολίτης Χαλαστραῖος. Λυκόφρων
(1441) «Θεσπρωτὸς ἄμφω καὶ Χαλαστραῖος λέων».
 110

Χάραδρα πόλις Φωκίδος. τὸ ἐθνικὸν Χαραδραῖος. ἐπάγει γὰρ

Χαραδραίοις (Pausan. X 33, 3).

Αίλιος Ηρωδιανός ., Περὶ παρωνύμων Part+Vol. 3,2, p.884, line 39

λιανός, Σάρδιος Σαρδιανός, τοῦ δὲ δευτέρου Πάριον Παρίου Παριανός,

Βοσπορίου Βοσποριανός (ἀπὸ τῶν ἐθνικῶν ἐθνικά, ὡς τοῦ Ῥοδίου τὸ
Ῥοδιακός κτητικὸν καὶ Σαμίου τὸ Σαμιακός), Κίου πόλεως Μυσίας Κια-
νός, Τίου Τιανός, Καρίου Καριανός, Σηλυμβρίου Σηλυμβριανός. ἡμάρ-
τηται τὸ Βοτρυηνός, ἐπεὶ ἀπὸ τοῦ Βότρυος γέγονεν. ἐντεῦθεν δὲ ὁ
τύπος μιᾷ περιττεύει, σπανίως δὲ δυσίν, ὡς τὸ Ταυριανός καὶ Σκορ-
πιανός καὶ Ζυγιανός, ἅπερ ἀπὸ τῶν Σκόρπων καὶ Ταύρων καὶ Ζυγῶν
παράγεσθαι δοκοῦσι, δυνάμενα καὶ αὐτὰ ἀπὸ τῶν προτέρων παράγεσθαι
τοπικῶν, Ζυγίων, Σκορπίων, Ταυρίων. πρόσκειται «οὐκ ἀντιστρέφον-
τος τοῦ λόγου» διὰ τὸ Ἱσπανός, Καρμανός, Καμπανός, Γερμανός, Βρετ-
τανός, Ὠρητανός, Ἀφρικανός, Ἀλβανός, Ὑρκανός. οὐδὲν γὰρ τούτων
ἀπὸ γενικῆς καθαρευούσης.
Ἄμαστρις πόλις Παφλαγονίας. τὸ ἐθνικὸν Ἀμαστριανός. Στρά-
βων δωδεκάτῃ (p. 545) «πλείστη δὲ καὶ ἀρίστη φύεται πύξος κατὰ τὴν
Ἀμαστριανὴν καὶ μάλιστα περὶ τὸ Κύτωρον». ὡς Κάλλατις Καλλάτιος
Καλλατιανός καὶ Φᾶσις πόλις Φασιανός καὶ Σάρδις Σαρδιανός. τὰ γὰρ
τοιαῦτα ἢ ἀπὸ τῶν εἰς οςεὐθειῶν ὡς Βάκτριος Βακτριανός ἢ ἀπὸ τῶν
εἰς οςγενικῶν.
Ἀργύριππα πόλις τῆς Δαυνίας. τὸ ἐθνικὸν Ἀργυριππανός. Στρά-
βων Ἀργυριππηνόςφησιν.
Ἄτελλα πόλις Ὀπικῶν Ἰταλίας. τὸ ἐθνικὸν οὐκ Ἀτελλαῖος ὡς

Anonymi Geographiae Expositio Compendiaria, Geographiae

expositio compendiaria Se. 20, line 2

νοῦ τοῦ δίχα τέμνοντος τὸ μῆκος τῆς Κασπίας θαλάς-

σης, ἐκπεριελθοῦσα δὲ μετὰ ταῦτα τῆς Μαιώτιδος καὶ
τοῦ Πόντου τὰ μέχρι τοῦ μυχοῦ, διὰ τῆς μεσογαίας
ἐπὶ τὴν Κασπίαν ἀφικνεῖται. Ταύτης δὲ ἔχεται πρὸς
ἀνατολὰς ἡ Σκυθία· αὕτη δὲ περὶ μὲν τὰς ἀρχὰς οὐ
σφόδρα πλατύνεται, περὶ δὲ τὰς ἀνατολὰς καὶ πάνυ·
ὀλίγου γὰρ δεῖν συνάπτει τῇ Ἰνδικῇ. Μετὰ δὲ τὴν
σύμπασαν Σκυθίαν ἐστὶν ἡ Σηρικὴ, τὸ ἀνατολικώτα-
τον ἀποτερματίζουσα τῆς ἐγνωσμένης.
Ὑπόκειται δὲ τῇ Σαρματίᾳ πρὸς μὲν τῷ Πόντῳ
ἡ Κολχικὴ, πρὸς δὲ τῆ Κασπίᾳ ἡ Ἀλβανία, ἧς μεταξὺ
κεῖται ἡ Ἰβηρία. Εἶτα τῆς μετὰ τὴν Προποντίδα
καὶ τοὺς πορθμοὺς ἠπείρου πρόκειται Ποντοβιθυνία,
 111

[ἡ] καὶ ὁ ἐνδοτέρῳ Πόντος, μεθ' ἧς ἐστιν ἡ Παφλα-

γονία. Ὑπόκειται δὲ τῇ Ποντοβιθυνίᾳ προϊοῦσα μέ-
χρι τοῦ Δινδύμου ὄρους ἡ Ἀσία· μεθ' ἥν ἐστιν ἡ Λυκία
καὶ [ἡ Παμφυλία]· Παμφυλίας δὲ καὶ Πόντου μεταξὺ
κεῖται Γαλατία.

Στράβων Γεωγραφικά. B.5, cha. 3, se. 2, line 56

ὑπηκόων δὲ τῷ Ἀμολλίῳ, λαβόντα ἐκθρέψαι), καλέ-

σαι δὲ τὸν μὲν Ῥωμύλον τὸν δὲ Ῥῶμον. ἀνδρωθέντας
δ' ἐπιθέσθαι τῷ Ἀμολλίῳ καὶ τοῖς παισί· καταλυθέν-
των δ' ἐκείνων καὶ τῆς ἀρχῆς εἰς τὸν Νουμίτορα περι-
στάσης, ἀπελθόντας οἴκαδε κτίσαι τὴν Ῥώμην ἐν τό-
ποις οὐ πρὸς αἵρεσιν μᾶλλον ἢ πρὸς ἀνάγκην ἐπιτη-
δείοις. οὔτε γὰρ ἐρυμνὸν τὸ ἔδαφος οὔτε χώραν οἰ-
κείαν ἔχον τὴν πέριξ ὅση πόλει πρόσφορος, ἀλλ' οὐδ'
ἀνθρώπους τοὺς συνοικήσοντας· οἱ γὰρ ὄντες ᾤκουν
καθ' αὑτούς, συνάπτοντές πως τοῖς τείχεσι τῆς κτι-
ζομένης πόλεως, οὐδὲ τοῖς Ἀλβανοῖς πάνυ προσέχον-
τες. Κολλατία δ' ἦν καὶ Ἀντέμναι καὶ Φιδῆναι καὶ
Λαβικὸν καὶ ἄλλα τοιαῦτα τότε μὲν πολίχνια, νῦν δὲ
κῶμαι, κτήσεις ἰδιωτῶν, ἀπὸ τριάκοντα ἢ μικρῷ πλει-
όνων τῆς Ῥώμης σταδίων. μεταξὺ γοῦν τοῦ πέμπτου
καὶ τοῦ ἕκτου λίθου τῶν τὰ μίλια διασημαινόντων τῆς
Ῥώμης καλεῖται τόπος Φῆστοι· τοῦτον δ' ὅριον ἀπο-
φαίνουσι τῆς τότε Ῥωμαίων γῆς, οἵ θ' ἱερομνήμονες
θυσίαν ἐπιτελοῦσιν ἐνταῦθά τε καὶ ἐν ἄλλοις τόποις
πλείοσιν ὡς ὁρίσις αὐθημερόν, ἣν καλοῦσιν Ἀμβαρ-
ουίαν. γενομένης δ' οὖν στάσεως φασὶ κατὰ τὴν

Στράβων Γεωγραφικά. B.5, cha. 3, se. 4, line 15

θέντων δὲ τῶν τε Αἴκων καὶ τῶν Ὀυόλσκων καὶ Ἑρνί-

κων, ἔτι δὲ πρότερον Ῥουτούλων τε καὶ Ἀβοριγίνων,
ἡ τούτων χώρα Λατίνη προσηγόρευται πᾶσα. ἦν δὲ
τῶν Ὀυόλσκων τὸ Πωμεντῖνον πεδίον, ὅμορον τοῖς Λα-
τίνοις, καὶ πόλις Ἀπίολα, ἣν κατέσκαψε Ταρκύνιος
Πρίσκος. Αἶκοι δὲ γειτονεύοντες μάλιστα τοῖς Κυ-
ρίταις, καὶ τούτων δ' ἐκεῖνος τὰς πόλεις ἐξεπόρθησεν·
ὁ δὲ υἱὸς αὐτοῦ τὴν Σουέσσαν εἷλε τὴν μητρόπολιν τῶν
Ὀυόλσκων. Ἕρνικοι δὲ πλησίον ᾤκουν τῷ τε Λανουίῳ
καὶ τῇ Ἄλβᾳ καὶ αὐτῇ τῇ Ῥώμῃ· οὐκ ἄπωθεν δ' οὐδ'
 112

Ἀρικία καὶ Τελλῆναι καὶ Ἄντιον. Ἀλβανοὶ δὲ κατ'

ἀρχὰς μὲν ὡμονόουν τοῖς Ῥωμαίοις ὁμόγλωττοί τε
ὄντες καὶ Λατῖνοι, βασιλευόμενοι δ' ἑκάτεροι χω-
ρὶς ἐτύγχανον· οὐδὲν δ' ἧττον ἐπιγαμίαι τε ἦσαν πρὸς
ἀλλήλους καὶ ἱερὰ κοινὰ τὰ ἐν Ἄλβᾳ καὶ ἄλλα δίκαια
πολιτικά· ὕστερον δὲ πολέμου συστάντος ἡ μὲν Ἄλβα
κατεσκάφη πλὴν τοῦ ἱεροῦ, οἱ δ' Ἀλβανοὶ πολῖται
Ῥωμαίων ἐκρίθησαν. καὶ τῶν ἄλλων δὲ τῶν περιοικί-
δων πόλεων αἱ μὲν ἀνῃρέθησαν αἱ δὲ ἐταπεινώθησαν
ἀπειθοῦσαι, τινὲς δὲ καὶ ηὐξήθησαν διὰ τὴν εὔνοιαν.

Στράβων Γεωγραφικά. B.5, cha. 3, se. 6, line 60

πόλις ἔνδοξος), ἐκπίπτει δ' εἰς ἄλσος ἱερὸν τιμώμε-

νον περιττῶς ὑπὸ τῶν ἐν Μιντούρναις ὑποκείμενον τῇ
πόλει. τῶν δὲ σπηλαίων ἐν ὄψει μάλιστα πρόκεινται
δύο νῆσοι πελάγιαι, Πανδατερία τε καὶ Ποντία, μικραὶ
μὲν οἰκούμεναι δὲ καλῶς, οὐ πολὺ ἀπ' ἀλλήλων διέ-
χουσαι, τῆς ἠπείρου δὲ πεντήκοντα ἐπὶ τοῖς διακοσίοις.
ἔχεται δὲ τοῦ Καιάτου κόλπου τὸ Καίκουβον, τούτου
δὲ Φοῦνδοι, πόλις ἐν τῇ ὁδῷ τῇ Ἀππίᾳ κειμένη. πάν-
τες δ' εἰσὶν οἱ τόποι οὗτοι σφόδρα εὔοινοι· ὁ δὲ Καί-
κουβος καὶ ὁ Φουνδανὸς καὶ ὁ Σητῖνος τῶν διωνομα-
σμένων εἰσί, καθάπερ ὁ Φάλερνος καὶ ὁ Ἀλβανὸς καὶ
ὁ Στατανός. ἡ δὲ Σινόεσσα ἐν κόλπῳ ἵδρυται, ἀφ' οὗ
καὶ τοὔνομα· σίνος γὰρ ὁ κόλπος· πλησίον ἐστὶ δ' αὐ-
τῆς θερμὰ λουτρὰ κάλλιστα, ποιοῦντα πρὸς νόσους
ἐνίας. αὗται μὲν αἱ ἐπὶ θαλάττῃ τῶν Λατίνων πόλεις.
Ἐν δὲ τῇ μεσογαίᾳ πρώτη μὲν ὑπὲρ τῶν Ὠστίων
ἐστὶν ἡ Ῥώμη, καὶ μόνη γε ἐπὶ τῷ Τιβέρει κεῖται· περὶ
ἧς ὅτι πρὸς ἀνάγκην οὐ πρὸς αἵρεσιν ἔκτισται εἴρη-
ται· προσθετέον δ' ὅτι οὐδ' οἱ μετὰ ταῦτα προσκτί-
σαντές τινα μέρη κύριοι τοῦ βελτίονος ἦσαν,

Στράβων Γεωγραφικά. B.5, cha. 3, se. 9, line 13

γνωριμωτάταις, ὅσαι διὰ τῆς Λατίνης ἔστρωνται· ἢ

γὰρ ἐπὶ ταύταις ἢ παρὰ ταύταις ἢ μεταξὺ ἵδρυνται.
γνωριμώταται δὲ τῶν ὁδῶν ἥ τε Ἀππία καὶ ἡ Λατίνη
καὶ ἡ Ὀυαλερία, ἡ μὲν τὰ πρὸς θάλατταν ἀφορίζουσα
 113

μέρη τῆς Λατίνης μέχρι Σινοέσσης, ἡ δὲ τὰ πρὸς τῇ

Σαβίνῃ μέχρι Μαρσῶν, μέση δ' αὐτῶν ἡ Λατίνη ἡ
συμπίπτουσα τῇ Ἀππίᾳ κατὰ Κασιλῖνον, πόλιν διέ-
χουσαν Καπύης ἐννεακαίδεκα σταδίους. ἄρχεται δὲ
ἀπὸ τῆς Ἀππίας, ἐν ἀριστερᾷ ἀπ' αὐτῆς ἐκτρεπομένη
πλησίον Ῥώμης, εἶτα διὰ τοῦ Τουσκλανοῦ ὄρους ὑπερ-
βᾶσα μεταξὺ Τούσκλου πόλεως καὶ τοῦ Ἀλβανοῦ ὄρους
κάτεισιν ἐπὶ Ἄλγιδον πολίχνιον καὶ Πικτὰς πανδοχεῖα.
εἶτα συμπίπτει καὶ ἡ Λαβικανή, ἀρχομένη μὲν ἀπὸ τῆς
Ἠσκυλίνης πύλης ἀφ' ἧς καὶ ἡ Πραινεστίνη, ἐν ἀρι-
στερᾷ δ' ἀφεῖσα καὶ ταύτην καὶ τὸ πεδίον τὸ Ἠσκυλῖ-
νον πρόεισιν ἐπὶ πλείους τῶν ἑκατὸν καὶ εἴκοσι στα-
δίων, καὶ πλησιάσασα τῷ Λαβικῷ παλαιῷ κτίσματι
κατεσπασμένῳ, κειμένῳ δ' ἐφ' ὕψους, τοῦτο μὲν καὶ
τὸ Τούσκουλον ἐν δεξιοῖς ἀπολείπει, τελευτᾷ δὲ πρὸς
τὰς Πικτὰς καὶ τὴν Λατίνην· διέχει δὲ τῆς Ῥώμης τὸ

Στράβων Γεωγραφικά. B.5, cha. 3, se. 12, line 16

καὶ μάλιστα ταῖς ὑποπιπτούσαις ἐπὶ τὸ κατὰ τὴν Ῥώ-

μην μέρος. τὸ γὰρ Τοῦσκλον ἐνταῦθα ἐστὶ λόφος εὔ-
γεως καὶ εὔυδρος, κορυφούμενος ἠρέμα πολλαχοῦ καὶ
δεχόμενος βασιλείων κατασκευὰς ἐκπρεπεστάτας. συν-
εχῆ δ' ἐστὶ καὶ τὰ τῷ Ἀλβανῷ ὄρει ὑποπίπτοντα, τὴν
αὐτήν τε ἀρετὴν ἔχοντα καὶ κατασκευήν. ἐφεξῆς δ'
ἐστὶ πεδία, τὰ μὲν πρὸς τὴν Ῥώμην συνάπτοντα καὶ τὰ
προάστεια αὐτῆς, τὰ δὲ πρὸς τὴν θάλατταν· τὰ μὲν
οὖν πρὸς τὴν θάλατταν ἧττόν ἐστιν ὑγιεινά, τὰ δὲ
ἄλλα εὐάγωγά τε καὶ παραπλησίως ἐξησκημένα. μετὰ
δὲ τὸ Ἀλβανὸν Ἀρικία ἐστὶ πόλις ἐπὶ τῇ ὁδῷ τῇ
Ἀππίᾳ· στάδιοι δ' εἰσὶν ἐκ τῆς Ῥώμης ἑκατὸν ἑξή-
κοντα· κοῖλος δ' ἐστὶν ὁ τόπος, ἔχει δ' ὅμως ἐρυ-
μνὴν ἄκραν. ὑπέρκειται δ' αὐτῆς τὸ μὲν Λανούιον,
πόλις Ῥωμαίων, ἐν δεξιᾷ τῆς Ἀππίας ὁδοῦ, ἀφ' ἧς
ἔποπτος ἥ τε θάλαττά ἐστι καὶ τὸ Ἄντιον· τὸ δ' Ἀρτε-
μίσιον, ὃ καλοῦσι νέμος, ἐκ τοῦ ἐν ἀριστερᾷ μέρους
τῆς ὁδοῦ τοῖς ἐξ Ἀρικίας ἀναβαίνουσιν. τῆς δ' Ἀρι-
κίνης τὸ ἱερὸν λέγουσιν ἀφίδρυμά τι τῆς Ταυροπόλου·
καὶ γάρ τι βαρβαρικὸν κρατεῖ καὶ Σκυθικὸν περὶ τὸ
ἱερὸν ἔθος. καθίσταται γὰρ ἱερεὺς ὁ γενηθεὶς αὐτό
 114

Στράβων Γεωγραφικά. B.5, cha. 3, se. 13, line 1

χειρ τοῦ ἱερωμένου πρότερον δραπέτης ἀνήρ· ξιφήρης

οὖν ἐστιν ἀεὶ περισκοπῶν τὰς ἐπιθέσεις, ἕτοιμος ἀμύ-
νεσθαι. τὸ δ' ἱερὸν ἐν ἄλσει, πρόκειται δὲ λίμνη πελα-
γίζουσα, κύκλῳ δ' ὀρεινὴ συνεχὴς ὀφρὺς περίκειται
καὶ λίαν ὑψηλὴ καὶ τὸ ἱερὸν καὶ τὸ ὕδωρ ἀπολαμβά-
νουσα ἐν κοίλῳ τόπῳ καὶ βαθεῖ. τὰς μὲν οὖν πηγὰς
ὁρᾶν ἔστιν, ἐξ ὧν ἡ λίμνη πληροῦται· τούτων δ' ἐστὶν
ἡ Ἠγερία καλουμένη, δαίμονός τινος ἐπώνυμος· αἱ δ'
ἀπορρύσεις ἐνταῦθα μὲν ἄδηλοί εἰσιν, ἔξω δὲ δείκνυν-
ται πόρρω πρὸς τὴν ἐπιφάνειαν ἀνέχουσαι.
Πλησίον δ' ἐστὶ τῶν χωρίων τούτων καὶ Ἀλβανὸν
ὄρος πολὺ ὑπερκῦπτον τοῦ Ἀρτεμισίου καὶ τῶν περὶ
αὐτὸ ὀφρύων, καίπερ ὑψηλῶν οὐσῶν καὶ ὀρθίων ἱκα-
νῶς. ἔχει δὲ καὶ τοῦτο λίμνην πολὺ μείζω τῆς κατὰ τὸ
Ἀρτεμίσιον. προσωτέρω δὲ τούτων αἱ λεχθεῖσαι πρό-
τερον πόλεις τῆς Λατίνης εἰσί. μάλιστα δ' ἐν μεσογαίᾳ
τῶν Λατίνων πόλεων ἐστὶν ἡ Ἄλβα ὁμοροῦσα Μαρ-
σοῖς· ἵδρυται δ' ἐφ' ὑψηλοῦ πάγου λίμνης Φουκίνας
πλησίον, πελαγίας τὸ μέγεθος· χρῶνται δ' αὐτῇ μά-
λιστα μὲν Μαρσοὶ καὶ πάντες οἱ πλησιόχωροι. φασὶ δ'

Στράβων Γεωγραφικά. B.6, cha. 4, se. 2, line 69

τε καὶ φιλίαν. τὰ δ' ὅμοια καὶ περὶ τὴν Ἀσίαν συνέβη,

[ἣ] κατ' ἀρχὰς μὲν διὰ τῶν βασιλέων διῳκεῖτο ὑπη-
κόων ὄντων, ὕστερον δ' ἐκλιπόντων ἐκείνων, καθά-
περ τῶν Ἀτταλικῶν βασιλέων καὶ Σύρων καὶ Παφλα-
γόνων καὶ Καππαδόκων καὶ Αἰγυπτίων, [ἢ] ἀφιστα-
μένων καὶ ἔπειτα καταλυομένων, καθάπερ ἐπὶ Μιθρι-
δάτου συνέβη τοῦ Εὐπάτορος καὶ τῆς Αἰγυπτίας Κλεο-
πάτρας, ἅπαντα τὰ ἐντὸς Φάσιδος καὶ Εὐφράτου πλὴν
Ἀράβων τινῶν ὑπὸ Ῥωμαίοις ἐστὶ καὶ τοῖς ὑπ' ἐκείνων
ἀποδειχθεῖσι δυνάσταις. Ἀρμένιοι δὲ καὶ οἱ ὑπερκεί-
μενοι τῆς Κολχίδος Ἀλβανοί τε καὶ Ἴβηρες παρουσίας
δέονται μόνον τῶν ἡγησομένων, καλῶς δὲ κρατοῦν-
ται· νεωτερίζουσι δὲ διὰ τὰς τῶν Ῥωμαίων ἀπασχο-
λίας, καθάπερ καὶ οἱ πέραν τοῦ Ἴστρου τὸν Εὔξεινον
 115

περιοικοῦντες πλὴν τοῦ Βοσπόρου καὶ τῶν νομάδων·

τὸ μὲν γὰρ ὑπήκοον τὸ δ' ἄχρηστον εἰς πᾶν [διὰ] τὸ
ἀκοινώνητον, φυλακῆς δὲ μόνον δεόμενον· καὶ τἆλλα
δὲ τὰ πολλὰ σκηνιτῶν καὶ νομάδων ἐστὶ πόρρω σφό-
δρα ὄντων. Παρθυαῖοι δὲ ὅμοροί τε ὄντες καὶ μέγι-
στον δυνάμενοι τοσοῦτον ὅμως ἐνέδοσαν πρὸς τὴν
Ῥωμαίων καὶ τῶν καθ' ἡμᾶς ἡγεμόνων ὑπεροχὴν

Στράβων Γεωγραφικά. B.11, cha. 1, se. 5, line 12

Ἀσίαν ἐν τῇ γεωγραφίᾳ τὰ πρὸς βορρᾶν ἐστι πρῶτα

τῆς εἰς δύο διαιρέσεως, ὥστε ἀπὸ τούτων ἀρκτέον.
αὐτῶν δὲ τούτων πρῶτά ἐστι τὰ περὶ τὸν Τάναϊν, ὅν-
περ τῆς Εὐρώπης καὶ τῆς Ἀσίας ὅριον ὑπεθέμεθα.
ἔστι δὲ ταῦτα τρόπον τινὰ χερρονησίζοντα· περιέχεται
γὰρ ἐκ μὲν τῆς ἑσπέρας τῷ ποταμῷ τῷ Τανάιδι καὶ τῇ
Μαιώτιδι μέχρι τοῦ Βοσπόρου καὶ τῆς τοῦ Εὐξείνου
παραλίας τῆς τελευτώσης εἰς τὴν Κολχίδα· ἐκ δὲ τῶν
ἄρκτων τῷ Ὠκεανῷ μέχρι τοῦ στόματος τῆς Κασπίας
θαλάττης· ἕωθεν δὲ αὐτῇ ταύτῃ τῇ θαλάττῃ μέχρι
τῶν μεθορίων τῆς τε Ἀλβανίας καὶ τῆς Ἀρμενίας, καθ'
ἃ ὁ Κῦρος καὶ ὁ Ἀράξης ἐκδιδοῦσι ποταμοί, ῥέοντες ὁ
μὲν διὰ τῆς Ἀρμενίας Κῦρος δὲ διὰ τῆς Ἰβηρίας καὶ
τῆς Ἀλβανίας· ἐκ νότου δὲ τῇ ἀπὸ τῆς ἐκβολῆς τοῦ
Κύρου μέχρι τῆς Κολχίδος, ὅσον τρισχιλίων οὔσῃ στα-
δίων ἀπὸ θαλάττης ἐπὶ θάλατταν, δι' Ἀλβανῶν καὶ
Ἰβήρων, ὥστε ἰσθμοῦ λόγον ἔχειν. οἱ δ' ἐπὶ τοσοῦ-
τον συναγαγόντες τὸν ἰσθμὸν ἐφ' ὅσον Κλείταρχος,
ἐπίκλυστον φήσας ἐξ ἑκατέρου τοῦ πελάγους, οὐδ' ἂν
λόγου ἀξιοῖντο. Ποσειδώνιος δὲ χιλίων καὶ πεντακο-
σίων εἴρηκε τὸν ἰσθμόν, ὅσον καὶ τὸν ἀπὸ Πηλουσίου

Στράβων Γεωγραφικά.B.11, cha. 1, se. 5, line 17

γὰρ ἐκ μὲν τῆς ἑσπέρας τῷ ποταμῷ τῷ Τανάιδι καὶ τῇ

Μαιώτιδι μέχρι τοῦ Βοσπόρου καὶ τῆς τοῦ Εὐξείνου
παραλίας τῆς τελευτώσης εἰς τὴν Κολχίδα· ἐκ δὲ τῶν
ἄρκτων τῷ Ὠκεανῷ μέχρι τοῦ στόματος τῆς Κασπίας
θαλάττης· ἕωθεν δὲ αὐτῇ ταύτῃ τῇ θαλάττῃ μέχρι
τῶν μεθορίων τῆς τε Ἀλβανίας καὶ τῆς Ἀρμενίας, καθ'
ἃ ὁ Κῦρος καὶ ὁ Ἀράξης ἐκδιδοῦσι ποταμοί, ῥέοντες ὁ
 116

μὲν διὰ τῆς Ἀρμενίας Κῦρος δὲ διὰ τῆς Ἰβηρίας καὶ

τῆς Ἀλβανίας· ἐκ νότου δὲ τῇ ἀπὸ τῆς ἐκβολῆς τοῦ
Κύρου μέχρι τῆς Κολχίδος, ὅσον τρισχιλίων οὔσῃ στα-
δίων ἀπὸ θαλάττης ἐπὶ θάλατταν, δι' Ἀλβανῶν καὶ
Ἰβήρων, ὥστε ἰσθμοῦ λόγον ἔχειν. οἱ δ' ἐπὶ τοσοῦ-
τον συναγαγόντες τὸν ἰσθμὸν ἐφ' ὅσον Κλείταρχος,
ἐπίκλυστον φήσας ἐξ ἑκατέρου τοῦ πελάγους, οὐδ' ἂν
λόγου ἀξιοῖντο. Ποσειδώνιος δὲ χιλίων καὶ πεντακο-
σίων εἴρηκε τὸν ἰσθμόν, ὅσον καὶ τὸν ἀπὸ Πηλουσίου
ἰσθμὸν εἰς τὴν Ἐρυθράν. “δοκῶ δέ” φησί “μὴ πολὺ δια-
φέρειν μηδὲ τὸν ἀπὸ τῆς Μαιώτιδος εἰς τὸν Ὠκεανόν.”
Οὐκ οἶδα δὲ πῶς ἄν τις περὶ τῶν ἀδήλων αὐτῷ
πιστεύσειε μηδὲν εἰκὸς ἔχοντι εἰπεῖν περὶ αὐτῶν,
ὅταν περὶ τῶν φανερῶν οὕτω παραλόγως λέγῃ,

Στράβων Γεωγραφικά. B.11, cha. 1, se. 6, line 5

τον συναγαγόντες τὸν ἰσθμὸν ἐφ' ὅσον Κλείταρχος,

ἐπίκλυστον φήσας ἐξ ἑκατέρου τοῦ πελάγους, οὐδ' ἂν
λόγου ἀξιοῖντο. Ποσειδώνιος δὲ χιλίων καὶ πεντακο-
σίων εἴρηκε τὸν ἰσθμόν, ὅσον καὶ τὸν ἀπὸ Πηλουσίου
ἰσθμὸν εἰς τὴν Ἐρυθράν. “δοκῶ δέ” φησί “μὴ πολὺ δια-
φέρειν μηδὲ τὸν ἀπὸ τῆς Μαιώτιδος εἰς τὸν Ὠκεανόν.”
Οὐκ οἶδα δὲ πῶς ἄν τις περὶ τῶν ἀδήλων αὐτῷ
πιστεύσειε μηδὲν εἰκὸς ἔχοντι εἰπεῖν περὶ αὐτῶν,
ὅταν περὶ τῶν φανερῶν οὕτω παραλόγως λέγῃ, καὶ
ταῦτα φίλος Πομπηίῳ γεγονὼς τῷ στρατεύσαντι ἐπὶ
τοὺς Ἴβηρας καὶ τοὺς Ἀλβανοὺς μέχρι τῆς ἐφ' ἑκάτε-
ρα θαλάττης τῆς τε Κασπίας καὶ τῆς Κολχικῆς. φασὶ
γοῦν ἐν Ῥόδῳ γενόμενον τὸν Πομπήιον, ἡνίκα ἐπὶ
τὸν λῃστρικὸν πόλεμον ἐξῆλθεν (εὐθὺς δ' ἔμελλε καὶ
ἐπὶ Μιθριδάτην ὁρμήσειν καὶ τὰ μέχρι τῆς Κασπίας
ἔθνη), παρατυχεῖν διαλεγομένῳ τῷ Ποσειδωνίῳ, ἀπι-
όντα δ' ἐρέσθαι εἴ τι προστάττει, τὸν δ' εἰπεῖν “αἰὲν
ἀριστεύειν καὶ ὑπείροχον ἔμμεναι ἄλλων.” προστίθει
δὲ τούτοις ὅτι καὶ τὴν ἱστορίαν συνέγραψε τὴν περὶ
αὐτόν. διὰ δὴ ταῦτα ἐχρῆν φροντίσαι τἀληθοῦς
πλέον τι.

Στράβων Γεωγραφικά. B.11, cha. 2, se. 15, line 4

 117

ἡ λοιπὴ τῆς Κολχίδος ἐστὶ παραλία καὶ ἡ συνεχὴς Τρα-

πεζοῦς καμπὴν ἀξιόλογον ποιήσασα, εἶτα εἰς εὐθεῖαν
ταθεῖσά πως πλευρὰν τὴν τὰ δεξιὰ τοῦ Πόντου ποιοῦ-
σαν τὰ βλέποντα πρὸς ἄρκτον. ἅπασα δ' ἡ τῶν Ἀχαι-
ῶν καὶ τῶν ἄλλων παραλία μέχρι Διοσκουριάδος καὶ
τῶν ἐπ' εὐθείας πρὸς νότον ἐν τῇ μεσογαίᾳ τόπων
ὑποπέπτωκε τῷ Καυκάσῳ.
Ἔστι δ' ὄρος τοῦτο ὑπερκείμενον τοῦ πελάγους
ἑκατέρου τοῦ τε Ποντικοῦ καὶ τοῦ Κασπίου, διατειχί-
ζον τὸν ἰσθμὸν τὸν διείργοντα αὐτά. ἀφορίζει δὲ πρὸς
νότον μὲν τήν τε Ἀλβανίαν καὶ τὴν Ἰβηρίαν, πρὸς
ἄρκτον δὲ τὰ τῶν Σαρματῶν πεδία· εὔδενδρον δ'
ἐστὶν ὕλῃ παντοδαπῇ τῇ τε ἄλλῃ καὶ τῇ ναυπηγησίμῳ.
φησὶ δ' Ἐρατοσθένης ὑπὸ τῶν ἐπιχωρίων καλεῖσθαι
Κάσπιον τὸν Καύκασον, ἴσως ἀπὸ τῶν Κασπίων πα-
ρονομασθέντα. ἀγκῶνες δέ τινες αὐτοῦ προπίπτου-
σιν ἐπὶ τὴν μεσημβρίαν, οἳ τήν τε Ἰβηρίαν περιλαμ-
βάνουσι μέσην καὶ τοῖς Ἀρμενίων ὄρεσι συνάπτουσι
καὶ τοῖς Μοσχικοῖς καλουμένοις, ἔτι δὲ τῷ Σκυδίσῃ
καὶ τῷ Παρυάδρῃ· ταῦτα δ' ἐστὶ μέρη τοῦ Ταύρου
πάντα τοῦ ποιοῦντος τὸ νότιον τῆς Ἀρμενίας

Στράβων Γεωγραφικά. B.11, cha. 2, se. 19, line 20

τούτοις δὲ λέγεται καὶ χρυσὸν καταφέρειν τοὺς χει-

μάρρους, ὑποδέχεσθαι δ' αὐτὸν τοὺς βαρβάρους φάτ-
ναις κατατετρημέναις καὶ μαλλωταῖς δοραῖς· ἀφ' οὗ
δὴ μεμυθεῦσθαι καὶ τὸ χρυσόμαλλον δέρος· εἰ μὴ
καὶ Ἴβηρας ὁμωνύμως τοῖς ἑσπερίοις καλοῦσιν ἀπὸ
τῶν ἑκατέρωθι χρυσείων. χρῶνται δ' οἱ Σοάνες φαρ-
μάκοις πρὸς τὰς ἀκίδας θαυμαστῶς καὶ τοὺς ἀφαρ-
μάκτοις τετρωμένους βέλεσι λυπεῖ κατὰ τὴν ὀσμήν. τὰ
μὲν οὖν ἄλλα ἔθνη τὰ πλησίον τὰ περὶ τὸν Καύκασον
λυπρὰ καὶ μικρόχωρα, τὸ δὲ τῶν Ἀλβανῶν ἔθνος καὶ
τὸ τῶν Ἰβήρων, ἃ δὴ πληροῖ μάλιστα τὸν λεχθέντα
ἰσθμόν, Καυκάσια [μὲν] καὶ αὐτὰ λέγοιτ' ἄν, εὐδαί-
μονα δὲ χώραν ἔχει καὶ σφόδρα καλῶς οἰκεῖσθαι δυ-
ναμένην.

Στράβων Γεωγραφικά. B.11, cha. 3, se. 2, line 10

καὶ ἀγορὰς καὶ τἆλλα κοινά.

 118

Τῆς δὲ χώρας τὰ μὲν κύκλῳ τοῖς Καυκασίοις ὄρεσι

περιέχεται· προπεπτώκασι γάρ, ὡς εἶπον, ἀγκῶνες ἐπὶ
τὴν μεσημβρίαν εὔκαρποι, περιλαμβάνοντες τὴν σύμ-
πασαν Ἰβηρίαν καὶ συνάπτοντες πρός τε τὴν Ἀρμε-
νίαν καὶ τὴν Κολχίδα· ἐν μέσῳ δ' ἐστὶ πεδίον ποταμοῖς
διάρρυτον, μεγίστῳ δὲ τῷ Κύρῳ, ὃς τὴν ἀρχὴν ἔχων
ἀπὸ τῆς Ἀρμενίας, εἰσβαλὼν εὐθὺς εἰς τὸ πεδίον τὸ
λεχθέν, παραλαβὼν καὶ τὸν Ἄραγον ἐκ τοῦ Καυκάσου
ῥέοντα καὶ ἄλλα ὕδατα διὰ στενῆς ποταμίας εἰς τὴν
Ἀλβανίαν ἐκπίπτει· μεταξὺ δὲ ταύτης τε καὶ τῆς Ἀρ-
μενίας ἐνεχθεὶς πολὺς διὰ πεδίων εὐβοτουμένων σφό-
δρα, δεξάμενος καὶ [ἄλλους] πλείους ποταμούς, ὧν
ἐστιν ὅ τε Ἀλαζόνιος καὶ ὁ Σανδοβάνης καὶ ὁ Ῥοιτάκης
καὶ Χάνης πλωτοὶ πάντες εἰς τὴν Κασπίαν ἐμβάλλει
θάλατταν. ἐκαλεῖτο δὲ πρότερον Κόρος.

Στράβων Γεωγραφικά. B.11, cha. 3, se. 5, line 5

προσλαμβάνει ποταμούς, ὧν ἐστιν ὅ τε Γλαῦκος καὶ

ὁ Ἵππος· πληρωθεὶς δὲ καὶ γενόμενος πλωτὸς ἐξίησιν
εἰς τὸν Πόντον καὶ ἔχει πόλιν ὁμώνυμον ἐφ' αὑτῷ καὶ
λίμνην πλησίον. ἡ μὲν οὖν ἐκ τῆς Κολχίδος εἰς τὴν
Ἰβηρίαν ἐμβολὴ τοιαύτη, πέτραις καὶ ἐρύμασι καὶ πο-
ταμοῖς χαραδρώδεσι διακεκλεισμένη.
Ἐκ δὲ τῶν πρὸς ἄρκτον νομάδων ἐπὶ τρεῖς ἡμέρας
ἀνάβασις χαλεπή, καὶ μετὰ ταύτην ποταμία στενὴ ἐπὶ
τοῦ Ἀράγου ποταμοῦ τεττάρων ἡμερῶν ὁδὸν ἔχουσα
ἐφ' ἕνα, φρουρεῖ δὲ τὸ πέρας τῆς ὁδοῦ τεῖχος δύσμα-
χον· ἀπὸ δὲ τῆς Ἀλβανίας διὰ πέτρας πρῶτον λατο-
μητὴ εἴσοδος, εἶτα διὰ τέλματος ὃ ποιεῖ ὁ ποταμὸς
[Ἀλαζόνιος] ἐκ τοῦ Καυκάσου καταπίπτων. ἀπὸ δὲ τῆς
Ἀρμενίας τὰ ἐπὶ τῷ Κύρῳ στενὰ καὶ τὰ ἐπὶ τῷ Ἀρά-
γῳ· πρὶν γὰρ εἰς ἀλλήλους συμπεσεῖν, ἔχουσιν ἐπικει-
μένας πόλεις ἐρυμνὰς ἐπὶ πέτραις διεχούσαις ἀλλήλων
ὅσον ἑκκαίδεκα σταδίους, ἐπὶ μὲν τῷ Κύρῳ τὴν Ἁρμο-
ζικὴν ἐπὶ δὲ θατέρῳ Σευσάμορα. ταύταις δὲ ἐχρήσατο
ταῖς εἰσβολαῖς πρότερον Πομπήιος ἐκ τῶν Ἀρμενίων
ὁρμηθείς, καὶ μετὰ ταῦτα Κανίδιος.

Στράβων Γεωγραφικά. B.11, cha. 4, se. 1, line 1

 119

χώραν· ἓν μὲν καὶ πρῶτον ἐξ οὗ τοὺς βασιλέας καθι-

στᾶσι κατ' ἀγχιστείαν τε καὶ ἡλικίαν τὸν πρεσβύτα-
τον, ὁ δὲ δεύτερος δικαιοδοτεῖ καὶ στρατηλατεῖ. δεύ-
τερον δὲ τὸ τῶν ἱερέων οἳ ἐπιμελοῦνται καὶ τῶν πρὸς
τοὺς ὁμόρους δικαίων. τρίτον δὲ τὸ τῶν στρατευομέ-
νων καὶ γεωργούντων. τέταρτον δὲ τὸ τῶν λαῶν, οἳ βα-
σιλικοὶ δοῦλοί εἰσι καὶ πάντα διακονοῦνται τὰ πρὸς τὸν
βίον. κοιναὶ δ' εἰσὶν αὐτοῖς αἱ κτήσεις κατὰ συγγένει-
αν, ἄρχει δὲ καὶ ταμιεύει ἑκάστην ὁ πρεσβύτατος. τοι-
οῦτοι μὲν οἱ Ἴβηρες καὶ ἡ χώρα αὐτῶν.
Ἀλβανοὶ δὲ ποιμενικώτεροι καὶ τοῦ νομαδικοῦ
γένους ἐγγυτέρω, πλὴν ἀλλ' οὐκ ἄγριοι· ταύτῃ δὲ καὶ
πολεμικοὶ μετρίως. οἰκοῦσι δὲ μεταξὺ τῶν Ἰβήρων καὶ
τῆς Κασπίας θαλάττης, πρὸς ἕω μὲν ἁπτόμενοι τῆς
θαλάττης, πρὸς δύσιν δὲ ὁμοροῦντες τοῖς Ἴβηρσι· τῶν
δὲ λοιπῶν πλευρῶν τὸ μὲν βόρειον φρουρεῖται τοῖς
Καυκασίοις ὄρεσι (ταῦτα γὰρ ὑπέρκειται τῶν πεδίων,
καλεῖται δὲ τὰ πρὸς τῇ θαλάττῃ μάλιστα Κεραύνια),
τὸ δὲ νότιον ποιεῖ ἡ Ἀρμενία παρήκουσα, πολλὴ μὲν
πεδιὰς πολλὴ δὲ καὶ ὀρεινή, καθάπερ ἡ Καμβυσηνή,
καθ' ἣν ἅμα καὶ τοῖς Ἴβηρσι καὶ τοῖς Ἀλβανοῖς οἱ

Στράβων Γεωγραφικά. B.11, cha. 4, se. 1, line 11

Ἀλβανοὶ δὲ ποιμενικώτεροι καὶ τοῦ νομαδικοῦ

γένους ἐγγυτέρω, πλὴν ἀλλ' οὐκ ἄγριοι· ταύτῃ δὲ καὶ
πολεμικοὶ μετρίως. οἰκοῦσι δὲ μεταξὺ τῶν Ἰβήρων καὶ
τῆς Κασπίας θαλάττης, πρὸς ἕω μὲν ἁπτόμενοι τῆς
θαλάττης, πρὸς δύσιν δὲ ὁμοροῦντες τοῖς Ἴβηρσι· τῶν
δὲ λοιπῶν πλευρῶν τὸ μὲν βόρειον φρουρεῖται τοῖς
Καυκασίοις ὄρεσι (ταῦτα γὰρ ὑπέρκειται τῶν πεδίων,
καλεῖται δὲ τὰ πρὸς τῇ θαλάττῃ μάλιστα Κεραύνια),
τὸ δὲ νότιον ποιεῖ ἡ Ἀρμενία παρήκουσα, πολλὴ μὲν
πεδιὰς πολλὴ δὲ καὶ ὀρεινή, καθάπερ ἡ Καμβυσηνή,
καθ' ἣν ἅμα καὶ τοῖς Ἴβηρσι καὶ τοῖς Ἀλβανοῖς οἱ Ἀρ-
μένιοι συνάπτουσιν.
Ὁ δὲ Κῦρος ὁ διαρρέων τὴν Ἀλβανίαν καὶ οἱ ἄλ-
λοι ποταμοὶ οἱ πληροῦντες ἐκεῖνον ταῖς μὲν τῆς γῆς
ἀρεταῖς προσλαμβάνουσι, τὴν δὲ θάλατταν ἀλλοτρι-
οῦσιν. ἡ γὰρ χοῦς προσπίπτουσα πολλὴ πληροῖ τὸν
πόρον, ὥστε καὶ τὰς ἐπικειμένας νησῖδας ἐξηπειροῦ-
 120

σθαι καὶ τενάγη ποιεῖν ἀνώμαλα καὶ δυσφύλακτα· τὴν

δ' ἀνωμαλίαν ἐπιτείνουσιν αἱ ἐκ τῶν πλημμυρίδων
ἀνακοπαί. καὶ δὴ καὶ εἰς στόματα δώδεκά φασι μεμε-
ρίσθαι τὰς ἐκβολάς, τὰ μὲν τυφλὰ τὰ
Στράβων Γεωγραφικά. B.11, cha. 4, se. 2, line 1

πολεμικοὶ μετρίως. οἰκοῦσι δὲ μεταξὺ τῶν Ἰβήρων καὶ

τῆς Κασπίας θαλάττης, πρὸς ἕω μὲν ἁπτόμενοι τῆς
θαλάττης, πρὸς δύσιν δὲ ὁμοροῦντες τοῖς Ἴβηρσι· τῶν
δὲ λοιπῶν πλευρῶν τὸ μὲν βόρειον φρουρεῖται τοῖς
Καυκασίοις ὄρεσι (ταῦτα γὰρ ὑπέρκειται τῶν πεδίων,
καλεῖται δὲ τὰ πρὸς τῇ θαλάττῃ μάλιστα Κεραύνια),
τὸ δὲ νότιον ποιεῖ ἡ Ἀρμενία παρήκουσα, πολλὴ μὲν
πεδιὰς πολλὴ δὲ καὶ ὀρεινή, καθάπερ ἡ Καμβυσηνή,
καθ' ἣν ἅμα καὶ τοῖς Ἴβηρσι καὶ τοῖς Ἀλβανοῖς οἱ Ἀρ-
μένιοι συνάπτουσιν.
Ὁ δὲ Κῦρος ὁ διαρρέων τὴν Ἀλβανίαν καὶ οἱ ἄλ-
λοι ποταμοὶ οἱ πληροῦντες ἐκεῖνον ταῖς μὲν τῆς γῆς
ἀρεταῖς προσλαμβάνουσι, τὴν δὲ θάλατταν ἀλλοτρι-
οῦσιν. ἡ γὰρ χοῦς προσπίπτουσα πολλὴ πληροῖ τὸν
πόρον, ὥστε καὶ τὰς ἐπικειμένας νησῖδας ἐξηπειροῦ-
σθαι καὶ τενάγη ποιεῖν ἀνώμαλα καὶ δυσφύλακτα· τὴν
δ' ἀνωμαλίαν ἐπιτείνουσιν αἱ ἐκ τῶν πλημμυρίδων
ἀνακοπαί. καὶ δὴ καὶ εἰς στόματα δώδεκά φασι μεμε-
ρίσθαι τὰς ἐκβολάς, τὰ μὲν τυφλὰ τὰ δὲ παντελῶς
ἐπιγελῶντα καὶ μηδὲ ὕφορμον ἀπολείποντα· ἐπὶ πλεί-
ους γοῦν ἢ ἑξήκοντα σταδίους ἀμφικλύστου τῆς ᾐόνος

Στράβων Γεωγραφικά. B.11, cha. 4, se. 8, line 10

σίῳ χρώμενοι.
Ὑπερβαλλόντως δὲ τὸ γῆρας τιμῶσιν Ἀλβανοὶ καὶ
τὸ τῶν ἄλλων, οὐ τῶν γονέων μόνον· τεθνηκότων δὲ
οὐχ ὅσιον φροντίζειν οὐδὲ μεμνῆσθαι. συγκατορύτ-
τουσι μέντοι τὰ χρήματα αὐτοῖς, καὶ διὰ τοῦτο πένη-
τες ζῶσιν οὐδὲν πατρῷον ἔχοντες. ταῦτα μὲν περὶ
Ἀλβανῶν. Λέγεται δ' Ἰάσονα μετὰ Ἀρμένου τοῦ Θετταλοῦ
κατὰ τὸν πλοῦν τὸν ἐπὶ τοὺς Κόλχους ὁρμῆσαι μέχρι
τῆς Κασπίας θαλάττης, καὶ τήν τε Ἰβηρίαν καὶ τὴν Ἀλ-
βανίαν ἐπελθεῖν καὶ πολλὰ τῆς Ἀρμενίας καὶ τῆς Μη-
δίας, ὡς μαρτυρεῖ τά τε Ἰασόνια καὶ ἄλλα ὑπομνήματα
πλείω. τὸν δὲ Ἄρμενον εἶναι ἐξ Ἀρμενίου πόλεως τῶν
 121

περὶ τὴν Βοιβηίδα λίμνην μεταξὺ Φερῶν καὶ Λαρίσης,

τοὺς σὺν αὐτῷ τε οἰκίσαι τήν τε Ἀκιλισηνὴν καὶ τὴν
Συσπιρῖτιν ἕως Καλαχανῆς καὶ Ἀδιαβηνῆς, καὶ δὴ καὶ
τὴν Ἀρμενίαν ἐπώνυμον καταλιπεῖν.
Ἐν δὲ τοῖς ὑπὲρ τῆς Ἀλβανίας ὄρεσι καὶ τὰς Ἀμα-
ζόνας οἰκεῖν φασι. Θεοφάνης μὲν οὖν ὁ συστρατεύσας
τῷ Πομπηίῳ καὶ γενόμενος ἐν τοῖς Ἀλβανοῖς, μεταξὺ
τῶν Ἀμαζόνων καὶ τῶν Ἀλβανῶν φησι Γήλας οἰκεῖν

Στράβων Γεωγραφικά. B.11, cha. 5, se. 1, line 1

Λέγεται δ' Ἰάσονα μετὰ Ἀρμένου τοῦ Θετταλοῦ

κατὰ τὸν πλοῦν τὸν ἐπὶ τοὺς Κόλχους ὁρμῆσαι μέχρι
τῆς Κασπίας θαλάττης, καὶ τήν τε Ἰβηρίαν καὶ τὴν Ἀλ-
βανίαν ἐπελθεῖν καὶ πολλὰ τῆς Ἀρμενίας καὶ τῆς Μη-
δίας, ὡς μαρτυρεῖ τά τε Ἰασόνια καὶ ἄλλα ὑπομνήματα
πλείω. τὸν δὲ Ἄρμενον εἶναι ἐξ Ἀρμενίου πόλεως τῶν
περὶ τὴν Βοιβηίδα λίμνην μεταξὺ Φερῶν καὶ Λαρίσης,
τοὺς σὺν αὐτῷ τε οἰκίσαι τήν τε Ἀκιλισηνὴν καὶ τὴν
Συσπιρῖτιν ἕως Καλαχανῆς καὶ Ἀδιαβηνῆς, καὶ δὴ καὶ
τὴν Ἀρμενίαν ἐπώνυμον καταλιπεῖν.
Ἐν δὲ τοῖς ὑπὲρ τῆς Ἀλβανίας ὄρεσι καὶ τὰς Ἀμα-
ζόνας οἰκεῖν φασι. Θεοφάνης μὲν οὖν ὁ συστρατεύσας
τῷ Πομπηίῳ καὶ γενόμενος ἐν τοῖς Ἀλβανοῖς, μεταξὺ
τῶν Ἀμαζόνων καὶ τῶν Ἀλβανῶν φησι Γήλας οἰκεῖν
καὶ Λήγας Σκύθας, καὶ ῥεῖν ἐνταῦθα τὸν Μερμάδαλιν
ποταμὸν τούτων τε καὶ τῶν Ἀμαζόνων ἀνὰ μέσον. ἄλ-
λοι δέ, ὧν καὶ ὁ Σκήψιος Μητρόδωρος καὶ Ὑψικράτης,
οὐδὲ αὐτοὶ ἄπειροι τῶν τόπων γεγονόνες, Γαργαρεῦ-
σιν ὁμόρους αὐτὰς οἰκεῖν φασιν ἐν ταῖς ὑπωρείαις ταῖς
πρὸς ἄρκτον τῶν Καυκασίων ὀρῶν ἃ καλεῖται Κεραύ-
νια, τὸν μὲν ἄλλον χρόνον καθ' αὑτάς, αὐτουργούσας

Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 1-3) B.2, cha. 14, se. 1, line 6

Παννονίας τῆς ἄνω θέσις [Εὐρώπης πίναξ εʹ.]

Ἡ Παννονία ἡ ἄνω περιορίζεται ἀπὸ μὲν

 122

δύσεως τῷ Κετίῳ ὄρει καὶ ἐκ μέρους τῷ Κα-

ρουάγκᾳ, ἀπὸ δὲ μεσημβρίας τῆς τε Ἰστρίας
καὶ τῆς Ἰλλυρίδος μέρει κατὰ παράλληλον
γραμμὴν τὴν ἀπὸ τοῦ εἰρημένου δυσμικωτάτου
πέρατος διὰ τοῦ Ἀλβανοῦ ὄρους μέχρι τῶν Βε-
βίων ὀρέων καὶ τοῦ ὁρίου τῆς κάτω Παννονίας,
ὃ ἐπέχει μοίρας μαʹʹʹ μεʹ γʹʹ
ἀπὸ δὲ ἄρκτων τῷ εἰρημένῳ ὁρίῳ τοῦ Νωρικοῦ
καὶ τῷ τοῦ Δανουβίου μέρει τῷ ἀπὸ τοῦ Κε-
τίου ὄρους μέχρι τῆς κατὰ τὸν Ἀραβῶνα ποτα-
μὸν ἐκτροπῆς, ἧς ἡ θέσις ἐπέχει μοίρας
μαʹ μζʹ γοʹʹ ἀπὸ δὲ ἀνατολῶν τῇ κάτω Παννονίᾳ τῇ κατὰ
τὰ εἰρημένα πέρατα γραμμῇ.

Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 4-8) B.5, cha. 2, se. 19, line 3

Καρίαςδὲ
Τρίπολις ....... νθ ληʹ
Λαοδίκεια ἐπὶ Λύκῳ ...... νθ δʹ λη γοʹ
Ἀντιόχεια πρὸς Μαιάνδρῳ .. νθʹ ληʹ
Ἰτώανα ....... νθ δʹ λη γιβʹ
Τραπεζόπολις ... νθʹ λη δʹ
Νύσσα ....... νθ λη δʹ
Ἀφροδισιάς .... νθ γοʹ λη ϛʹ
Τράλλεις ...... νη γοʹ λη ιβʹ
Μαγνησία ἡ πρὸς Μαιάνδρῳ νηʹ λζʹγ
Ἀπολλωνία πρὸς Ἀλβανῷ .. νθ γιβʹ λζʹγιβʹ
Ἡράκλεια πρὸς Ἀλβανῷ ... νθʹιβʹ λζʹγιβʹ
Πριήνη ...νη λζ γοʹ
Ἅρπασα ....... νη ιβʹ λζʹιβʹ
Ὀρθωσία ...... νθ λζʹιβʹ
Νεάπολις ...... νθ γιβʹ λζʹδ
Βάργασα ...... νη γʹ λζ γιβʹ
Ἀμυζών ....... νη δʹ λζ γʹ
Ἀλάβανδα ...... νη γοʹ λζ γʹ
Στρατονίκη ..... νθ λζ ϛʹ
 123

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. B.66, cha. 3, se. 4, line 3

ἐπωνομάσθη, λέγων ἔγγονος τοῦ Καίσαρος τοῦ Ἰουλίου εἶναι. ἡτ-

τηθεὶς δὲ μάχαις τισὶν ἔφυγεν ἐς ἀγρόν τινα, κἀνταῦθα ἐς μνη-
μεῖον ὑπόγειον, προκαταπρήσας αὐτό, κατέδυ· καὶ οἱ μὲν ᾤοντο
κἀκεῖνον ἀπολωλέναι, ὁ δὲ ἐκρύφθη τε ἐν αὐτῷ ἐννέα ἔτη μετὰ
τῆς γυναικός, καὶ παῖδας ἐξ αὐτῆς δύο ἄρρενας ἐκύησε. καὶ τὰ
μὲν ἐν Γερμανίᾳ Κερεάλιος μάχαις πολλαῖς κατεστήσατο, ὧν ἐν
μιᾷ τοσοῦτον πλῆθος τῶν τε Ῥωμαίων καὶ τῶν βαρβάρων κατεκόπη
ὥστε τὸν παραρρέοντα ποταμὸν ὑπὸ τῶν πεπτωκότων ἐπισχεθῆναι.
ὁ δὲ Δομιτιανός, ἐξ ὧν ἔδρασε καὶ πολλῷ μᾶλλον ἐξ ὧν ἐπεχείρη-
σεν (οὐδὲν γὰρ μικρὸν ἐπενόει) φοβηθεὶς τὸν πατέρα, πρός τε τῷ
Ἀλβανῷ τῷ ὄρει τὰ πολλὰ διατρίβων καὶ τῷ ἔρωτι τῆς Δομιτίας
τῆς Κορβούλωνος θυγατρὸς προσέχων ἐτύγχανε· ταύτην γὰρ Λου-
κίου Λαμίου Αἰλιανοῦ τοῦ ταύτης ἀνδρὸς ἀποσπάσας τότε μὲν
ἐν ταῖς ἐρωμέναις ἐποιήσατο, ὕστερον δὲ καὶ ἔγημεν. Xiph. 204,
10 – 205, 2 R. S

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. B.66, cha. 9, se. 4, line 1

σόλυμα καταλελοιπὼς πορθῆσαι αὐτά, τὴν ἐκείνων ἀνέμεινεν ἅλωσιν,

ἵνα μετὰ τοῦ υἱέος ἐπανέλθῃ πρὸς τὴν Ῥώμην. τριβομένου δὲ χρόνου
ἐν τῇ πολιορκίᾳ τὸν μὲν Τίτον ἐν τῇ Παλαιστίνῃ κατέλιπεν, αὐτὸς δὲ
ὁλκάδος ἐπιβὰς ἐς Λυκίαν ἔπλευσε, κἀκεῖθεν τὰ μὲν πεζῇ τὰ δὲ ναυ-
τιλλόμενος ἐς τὸ Βρεντέσιον ἐκομίσθη. Zon. 11, 17 p. 493, 11 – 18 B.
(p. 52, 28 – 53, 8 D.)
ὁ δὲ Οὐεσπασιανὸς μετὰ ταῦτα ἐς τὴν Ῥώμην ἐσεληλύθει, καὶ
Μουκιανῷ μὲν ἄλλοις τε τῶν πρώτων ἐν τῷ Βρεντεσίῳ ἐνέτυχε,
Δομιτιανῷ δὲ ἐν Βενεουεντῷ. ὑπὸ γὰρ τοῦ συνειδότος ὧν τε ἐφρό-
νει καὶ ὧν ἐπεποιήκει οὔτε ἐθάρσει, καὶ προσέτι καὶ μωρίαν ἔστιν
ὅτε προσεποιεῖτο. ἐν γοῦν τῷ Ἀλβανῷ χωρίῳ τὰ πλεῖστα διάγων
ἄλλα τε πολλὰ καὶ γελοῖα ἔπραττε, καὶ τὰς μυίας γραφείοις κατε-
κέντει. τοῦτο γὰρ εἰ καὶ ἀνάξιον τοῦ τῆς ἱστορίας ὄγκου ἐστίν, ἀλλ'
ὅτι γε ἱκανῶς τὸν τρόπον αὐτοῦ ἐνδείκνυται, ἀναγκαίως ἔγραψα,
καὶ μάλισθ' ὅτι καὶ μοναρχήσας ὁμοίως αὐτὸ ἐποίει. ὅθεν οὐκ
ἀχαρίτως τις εἶπε πρὸς τὸν ἐρωτήσαντα “τί πράττει Δομιτιανός”,
 124

ὅτι “ἰδιάζει τε, καὶ οὐδὲ μυῖα αὐτῷ παρακάθηται”. ὁ δὲ Οὐεσπα-

σιανὸς ἐκείνου μὲν ἐταπείνου τὸ φρόνημα, τοὺς δὲ ἄλλους πάντας
οὐχ ὡς αὐτοκράτωρ ἀλλ' ὡς ἰδιώτης, μνήμῃ τῆς προτέρας αὐτοῦ

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. B.67, cha. 1, se. 2, line 4

αὐτός τε ὑπ' ἐκείνου παθεῖν τοῦτο μᾶλλον εἵλετο, καὶ τὴν τῶν
Ῥωμαίων ἀρχὴν ἀνδρὶ τοιούτῳ ἐξέδωκεν οἷον ἡ διέξοδος τοῦ λό-
γου δηλώσει. ἦρξε δὲ δύο ἔτη καὶ μῆνας δύο ἡμέρας τε εἴκοσιν,
ὡς προείρηται. Xiph. 212, 17 – 216, 23 R. S.
Δομιτιανὸς δὲ ἦν μὲν καὶ θρασὺς καὶ ὀργίλος, ἦν δὲ καὶ ἐπί-
βουλος καὶ κρυψίνους, ὥστε ἀφ' ἑκατέρων τῶν μὲν τὸ προπετὲς
τῶν δὲ τὸ δόλιον ἔχων, πολλὰ μὲν ὥσπερ σκηπτὸς ὀξέως ἐμπίπτων
τισὶν ἐλυμαίνετο, πολλὰ δὲ καὶ ἐκ παρασκευῆς ἐκακούργει. θεῶν
μὲν γὰρ τὴν Ἀθηνᾶν ἐς τὰ μάλιστα ἤγαλλε, καὶ διὰ τοῦτο καὶ τὰ
Παναθήναια μεγάλως ἑώρταζε, καὶ ἐν αὐτοῖς ἀγῶνας καὶ ποιητῶν
καὶ λογογράφων μονομάχων τε κατ' ἔτος ὡς εἰπεῖν ἐν τῷ Ἀλβανῷ
ἐποίει· τοῦτο γὰρ τὸ χωρίον ὑπὸ τὸ ὄρος τὸ Ἀλβανόν, ἀφ' οὗπερ
οὕτως ὠνομάσθη, ὂν ὥσπερ τινὰ ἀκρόπολιν ἐξείλετο· ἀνθρώπων δὲ
ἐφίλησε μὲν ἀληθῶς οὐδένα πλὴν γυναικῶν τινων, ἐπλάττετο δὲ
ἀγαπᾶν ἀεὶ ὃν ἀεὶ μάλιστα ἀποσφάξαι ἤθελεν. οὕτω γὰρ ἄπιστος
καὶ πρὸς αὐτοὺς τοὺς χαριζομένους τι ἔς τε τὰ δεινότατα ὑπηρε-
τοῦντάς οἱ ἐγένετο ὥσθ', ὁπότε τινὲς ἢ χρήματα αὐτῷ πολλὰ
πορίσειαν ἢ ἀνθρώπους πολλοὺς συκοφαντήσειαν, πάντως αὐτοὺς
ἔφθειρε, καὶ μάλιστα τοὺς δούλους τοὺς κατὰ δεσποτῶν τι μηνύ-
σαντας. καὶ οὕτω καὶ ἐκεῖνοι, καίπερ ἀργύριον καὶ τιμὰς καὶ ἀρχὰς
ὁμοῦ οἱ λαμβάνοντες, οὔτ' ἐντιμότερον τῶν ἑτέρων οὔτ'

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. B.67, cha. 1, se. 2, line 5

Ῥωμαίων ἀρχὴν ἀνδρὶ τοιούτῳ ἐξέδωκεν οἷον ἡ διέξοδος τοῦ λό-

γου δηλώσει. ἦρξε δὲ δύο ἔτη καὶ μῆνας δύο ἡμέρας τε εἴκοσιν,
ὡς προείρηται. Xiph. 212, 17 – 216, 23 R. S.
Δομιτιανὸς δὲ ἦν μὲν καὶ θρασὺς καὶ ὀργίλος, ἦν δὲ καὶ ἐπί-
βουλος καὶ κρυψίνους, ὥστε ἀφ' ἑκατέρων τῶν μὲν τὸ προπετὲς
τῶν δὲ τὸ δόλιον ἔχων, πολλὰ μὲν ὥσπερ σκηπτὸς ὀξέως ἐμπίπτων
τισὶν ἐλυμαίνετο, πολλὰ δὲ καὶ ἐκ παρασκευῆς ἐκακούργει. θεῶν
μὲν γὰρ τὴν Ἀθηνᾶν ἐς τὰ μάλιστα ἤγαλλε, καὶ διὰ τοῦτο καὶ τὰ
Παναθήναια μεγάλως ἑώρταζε, καὶ ἐν αὐτοῖς ἀγῶνας καὶ ποιητῶν
καὶ λογογράφων μονομάχων τε κατ' ἔτος ὡς εἰπεῖν ἐν τῷ Ἀλβανῷ
ἐποίει· τοῦτο γὰρ τὸ χωρίον ὑπὸ τὸ ὄρος τὸ Ἀλβανόν, ἀφ' οὗπερ
οὕτως ὠνομάσθη, ὂν ὥσπερ τινὰ ἀκρόπολιν ἐξείλετο· ἀνθρώπων δὲ
 125

ἐφίλησε μὲν ἀληθῶς οὐδένα πλὴν γυναικῶν τινων, ἐπλάττετο δὲ

ἀγαπᾶν ἀεὶ ὃν ἀεὶ μάλιστα ἀποσφάξαι ἤθελεν. οὕτω γὰρ ἄπιστος
καὶ πρὸς αὐτοὺς τοὺς χαριζομένους τι ἔς τε τὰ δεινότατα ὑπηρε-
τοῦντάς οἱ ἐγένετο ὥσθ', ὁπότε τινὲς ἢ χρήματα αὐτῷ πολλὰ
πορίσειαν ἢ ἀνθρώπους πολλοὺς συκοφαντήσειαν, πάντως αὐτοὺς
ἔφθειρε, καὶ μάλιστα τοὺς δούλους τοὺς κατὰ δεσποτῶν τι μηνύ-
σαντας. καὶ οὕτω καὶ ἐκεῖνοι, καίπερ ἀργύριον καὶ τιμὰς καὶ ἀρχὰς
ὁμοῦ οἱ λαμβάνοντες, οὔτ' ἐντιμότερον τῶν ἑτέρων οὔτ' ἀσφαλέστε-
ρον διῆγον, ἀλλ' ἐπ' αὐτοῖς οἷς ὑπὸ τοῦ Δομιτιανοῦ παρακαλούμενοι

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. B.78, cha. 13, se. 4, line 8

τόν τε οὖν Ἀγρίππαν ἐς τὴν Δακίαν καὶ Δέκκιον Τρικκιανὸν ἐς

τὴν Παννονίαν ἔστειλεν, ἐκεῖνον μὲν δοῦλόν τε κομμωτὴν γυναικός
τινος γεγονότα, καὶ διά τε τοῦτο κριθέντα ὑπὸ τοῦ Σεουήρου καί-
τοι καὶ τῷ βασιλικῷ συνδεδικηκότα, καὶ ἐπὶ προδοσίᾳ πράγματός
τινος ἐς νῆσον ἐκπεσόντα, καὶ μετὰ τοῦτο ὑπὸ τοῦ Ταραύτου σὺν
τοῖς ἄλλοις καταχθέντα, τάς τε διαγνώσεις αὐτοῦ καὶ τὰς ἐπιστο-
λὰς διοικήσαντα, καὶ τὸ τελευταῖον ἐς τοὺς βουλευτὰς τοὺς ἐστρα-
τηγηκότας ἀπωσθέντα ὅτι μειράκια ἔξωρα ἐς τὴν στρατιὰν ἐπῆκτο,
τὸν δὲ δὴ Τρικκιανὸν ἔν τε τῷ πλήθει τῷ Παννονικῷ ἐστρατευ-
μένον καὶ θυρωρόν ποτε τοῦ ἄρχοντος αὐτῆς γεγονότα καὶ τότε
τοῦ Ἀλβανίου στρατοπέδου ἄρχοντα.
ταῦτά τε οὖν αὐτοῦ πολλοὶ ᾐτιῶντο, καὶ ὅτι καὶ τὸν Ἄδουεντον
ἐν τοῖς διόπταις τε καὶ ἐρευνηταῖς μεμισθοφορηκότα, καὶ τὴν ἐν
αὐτοῖς τάξιν λελοιπότα ἔς τε τοὺς γραμματοφόρους τελέσαντα καὶ
πρόκριτον ἀποδειχθέντα καὶ μετὰ τοῦτο ἐς ἐπιτρόπευσιν προαχ-
θέντα, καὶ βουλευτὴν καὶ συνύπατον καὶ πολίαρχον, μήθ' ὁρᾶν ὑπὸ
γήρως μήτ' ἀναγιγνώσκειν ὑπ' ἀπαιδευσίας μήτε πράττειν τι ὑπ'
ἀπειρίας δυνάμενον, ἀπέφηνεν. ἐτετολμήκει μὲν γὰρ ὁ Ἄδουεντος
τοῖς στρατιώταις μετὰ τὸν τοῦ Καρακάλλου θάνατον εἰπεῖν ὅτι
“ἐμοὶ μὲν ἡ μοναρχία ἅτε καὶ πρεσβεύοντι τοῦ Μακρίνου προς-
ήκει, ἐπεὶ δ' ὑπεργήρως εἰμί, ἐκείνῳ αὐτῆς ἐξίσταμαι”· ληρεῖν

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. (versio 1 in volumine 1) P. 86, line 11

καὶ ἐπὶ πλέον ἂν ἔτι τοῦτο ἐγένετο, εἰ μή τις ἀγγελία κεκόμιστο

(ἐπὶ τὴν Ῥώμην αὖθις ἐλαύνειν Κελτούς). ἅπαν οὖν πρὸς ἀλλήλους ἀφέν-
τες διάφορον, (δικτάτορα τὸ πέμπτον τὸν Κάμιλλον εἵλοντο) καὶ πρὸς
τοὺς βαρβάρους ἐστράτευσαν. οὐ μάχη μέντοι κοινή, μονομαχία δὲ γέ-
 126

γονε πρότερον. Τίτος γάρ τις Μάλλιος ἀνὴρ εὐπατρίδης προσκεκρουκὼς

τῷ πατρὶ παρημελεῖτο καὶ διέτριβεν ἐν ἀγρῷ· εἶτα τῷ πατρὶ διηλλάγη,
καὶ χιλίαρχος στρατοπέδου γενόμενος τῷ τε προκαλουμένῳ Κελτῷ πρὸς
μονομαχίαν ἀντέστη καὶ νικήσας αὐτὸν τὸν στρεπτὸν αὐτοῦ χρυσοῦν
ὄντα ἐσκύλευσε, καὶ Τουρκουάτος φορῶν αὐτὸν ἐπεκέκλητο. συμμιξάν-
των δὲ καὶ τῶν στρατευμάτων ἥττηντο οἱ Κελτοί, καὶ τῆς μὲν ἐπὶ τὴν
Ῥώμην ὁρμῆς ἀπέσχοντο, τὴν δ' Ἀλβανίδα ἐλεηλάτουν. ἐάσαντες οὖν
αὐτοὺς οἱ Ῥωμαῖοι διαρπάσαι τὴν χώραν, ὡς κατακορεῖς γενόμενοι βρω-
μάτων καὶ μέθης εὐεπιχειρητότεροι εἶεν, ἐπέθεντο σφίσι, καὶ αὐτῶν τε
πολλοὺς διέφθειραν καὶ τὸ σφῶν εἷλον στρατόπεδον. ὁ δὲ Κάμιλλος εἰς
τὴν Ῥώμην ἐπανελθὼν ἀπέθετο τὴν ἀρχήν.

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. (versio 1 in volumine 1)

P. 157, line 25

διά τινων ψευδαυτομόλων τὸν Ἀννίβαν ὁ Ἀτίλιος ὡς ἐς τὴν Λιβύην

αὖθις πλευσούμενος. σπουδῇ τε οὖν αὐτῷ ἐξαναχθέντι ἐπιπλεύσας ὁ
Σουλπίκιος τὰς μὲν πλείους τῶν νεῶν ἀγνοούσας ὑπὸ ὁμίχλης ἐπὶ πολὺ
τὸ γινόμενον καὶ ταραττομένας κατέδυσε, τὰς δὲ λοιπὰς καταφυγούσας
ἐς τὴν γῆν κενὰς εἷλεν. ὁ γὰρ Ἀννίβας οὐκ ἀσφαλῆ τὸν λιμένα ὁρῶν,
καταλιπὼν αὐτὰς ἀνεχώρησεν εἰς πόλιν Σουλκούς· ἔνθα στασιασάντων
πρὸς αὐτὸν Καρχηδονίων προῆλθέ τε ἐς αὐτοὺς μόνος καὶ ἀπώλετο.
ἀδεέ-
στερον δ' ἐκ τούτου τὴν χώραν κατατρέχοντες οἱ Ῥωμαῖοι ἡττήθησαν
ὑπὸ Ἄννωνος. ταῦτα ἐν τῷ ἔτει τούτῳ ἐγένετο. καὶ συνεχῶς λίθοι
ἐξ οὐρανοῦ ἐς τὴν Ῥώμην ἅμα πολλοί, ὡς καὶ χαλάζῃ ἐοικέναι, ἔπεσον·
καὶ ἐς τὸ Ἀλβανὸν καὶ ἄλλοθι λίθους ὁμοίως συνέβη κατενεχθῆναι.
Οἱ δ' ὕπατοι ἐπὶ Σικελίαν ἐλθόντες ἐπὶ Λιπάραν ἐστράτευσαν.

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. (versio 1 in volumine 1) P. 265, line

23

καὶ ἀνύβριστον, προθύμως ἄν σου ὑπεραπέθανον· ἐπεὶ δὲ τοῦτο

ἀδύνατον,
προπέμπω σε ἔνθα κἀγὼ καὶ ἅπαντες ἀφιξόμεθα.” καὶ ταῦτα εἰπὼν
φάρμακον αὐτῇ ὤρεξεν. ἡ δὲ οὔτ' ἀνωλοφύρατο οὔτ' ἐστέναξεν, ἀλλὰ
καὶ πάνυ γενναίως “εἰ τοῦτό σοι,” ἔφη “ἄνερ, δοκεῖ, κἀγὼ πείθομαι· τῆς
γὰρ ψυχῆς μου μετὰ σὲ οὐδεὶς ἄλλος κυριεύσει· εἰ δὲ τοῦ σώματός μου
Σκιπίων δεῖται, νεκρὸν αὐτὸ λαβέτω.” καὶ ἡ μὲν οὕτως ἀπέθανε, Σκι-
πίων δὲ τὸ ἔργον ἐθαύμασεν.
 127

Οἱ δ' ἐν τῇ Ῥώμῃ, τοῦ Λαιλίου τὸν Σύφακα καὶ τὸν υἱὸν ἐκείνου
Οὐερμίναν ἀγαγόντος ἐκεῖ καὶ τῶν ἄλλων τινὰς τῶν πρώτων, τὸν μὲν
Σύφακα εἰς τὴν Ἄλβαν κατέθεντο καὶ τελευτήσαντα δημοσίᾳ ἔθαψαν,
τῷ δὲ Οὐερμίνᾳ τὴν βασιλείαν τοῦ πατρὸς ἐπεκύρωσαν καὶ τοὺς ζωγρη-
θέντας Νομάδας ἐχαρίσαντο.

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. (versio 1 in volumine 1)

P. 301, line 2

Τῶν δ' ἁλόντων τῷ πατρὶ μὲν ὁ Βίθυς προῖκα ἐδόθη, Περσεὺς δὲ

εἰς Ἄλβαν σὺν τοῖς παισὶ καὶ τῇ θεραπείᾳ κατετέθη· κἀκεῖ ἕως μὲν
ἤλπιζε τὴν βασιλείαν κομίσασθαι ἀντεῖχεν, ἐπεὶ δ' ἀπέγνω, ἑαυτὸν διε-
χειρίσατο. καὶ ὁ Φίλιππος ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἥ τε θυγάτηρ αὐτοῦ οὐκ εἰς
μακρὰν ἀπέθανον· μόνος δ' ὁ νεώτατος τοῖς τῶν Ἀλβανῶν ἄρχουσιν
ὑπογραμματεύων ἐπί τινα χρόνον διήρκεσεν. οὕτως ὁ Περσεὺς ὁ δι'
εἴκοσι βασιλέων αὐχῶν γεγονέναι, καὶ πολὺν μὲν τὸν Φίλιππον, πλείω
δὲ θρυλλῶν τὸν Ἀλέξανδρον, καὶ τὴν βασιλείαν ἀπώλεσε καὶ αἰχμάλωτος
γέγονε καὶ ἐν τοῖς ἐπινικίοις ἐπόμπευσε, δεσμὰ μετὰ τοῦ διαδήματος
περικείμενος.

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. (versio 1 in volumine 1)

P. 301, line 5

[Zonaras 9, 24, 5. 6 (2, 276, 18 sqq. B. = 2, 320, 18 sqq. D.)]

Τῶν δ' ἁλόντων τῷ πατρὶ μὲν ὁ Βίθυς προῖκα ἐδόθη, Περσεὺς δὲ

εἰς Ἄλβαν σὺν τοῖς παισὶ καὶ τῇ θεραπείᾳ κατετέθη· κἀκεῖ ἕως μὲν
ἤλπιζε τὴν βασιλείαν κομίσασθαι ἀντεῖχεν, ἐπεὶ δ' ἀπέγνω, ἑαυτὸν διε-
χειρίσατο. καὶ ὁ Φίλιππος ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἥ τε θυγάτηρ αὐτοῦ οὐκ εἰς
μακρὰν ἀπέθανον· μόνος δ' ὁ νεώτατος τοῖς τῶν Ἀλβανῶν ἄρχουσιν
ὑπογραμματεύων ἐπί τινα χρόνον διήρκεσεν. οὕτως ὁ Περσεὺς ὁ δι'
εἴκοσι βασιλέων αὐχῶν γεγονέναι, καὶ πολὺν μὲν τὸν Φίλιππον, πλείω
δὲ θρυλλῶν τὸν Ἀλέξανδρον, καὶ τὴν βασιλείαν ἀπώλεσε καὶ αἰχμάλωτος
γέγονε καὶ ἐν τοῖς ἐπινικίοις ἐπόμπευσε, δεσμὰ μετὰ τοῦ διαδήματος
περικείμενος.

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. (Xiphilini ep.) Dindorf-Stephanus

p.73, line 12

Δίων τηλικούτων πολέμων καὶ συμφορῶν βυῶν τε πτήσεις καὶ πι-

 128

θήκων εἰς ναοὺς εἰσελεύσεις καὶ ἄλλ' ἄττα τοιαῦτα προλέγων τε καὶ
προσημειούμενος, καὶ τὸ τῆς Αἴτνης πῦρ πλεῖστον ῥυὲν καὶ πόλεις
λυμηνάμενον. τὸ δὲ τοῦ δικεφάλου δράκοντος τοῦ ἐν τῇ Τυρσηνίδι
φανέντος καὶ ἐς πέντε καὶ ὀγδοήκοντα πόδας ἐξικνουμένου, πολλά
τε κακώσαντος, εἶτα κεραυνωθέντος, εἰ ἀληθές ἐστι, καὶ θαυμαστὸν
πάντως ἐστίν. ἐν δὲ τῇ Ῥώμῃ οἱ παῖδες δίχα γενόμενοι μηδενὸς κελεύ-
σαντος, καὶ οἱ μὲν Ἀντωνείους οἱ δὲ Καισαρείους σφᾶς ἐπικαλέσαν-
τες, συνέμιξαν ἀλλήλοις ἐπὶ δύο ἡμέραις, καὶ ἡττήθησαν οἱ τὸ τοῦ
Ἀντωνίου ὄνομα φέροντες· καὶ τοῦτο μὲν τὴν ἧτταν αὐτοῦ προε-
σήμηνε, τὸν δ' ὄλεθρον εἰκών τις αὐτοῦ ἐν τῷ Ἀλβανῷ ἀνακειμένη·
λιθίνη γὰρ οὖσα αἷμα πολὺ ἀνῆκεν. καὶ ἐγένετο ἡ μάχη κατὰ τὸ
καλούμενον Ἄκτιον, ἔνθα νῦν ἡ Νικόπολίς ἐστι, παρούσης καὶ τὸ
Ἀντωνίῳ καὶ συμπολεμούσης τῆς Κλεοπάτρας, δι' ἣν καὶ μάλιστα
τοῖς τε φίλοις προσκέκρουκε καὶ κατὰ τὴν μάχην ἐσφάγη. γέγονε
δὲ ἡ ναυμαχία τοιαύτη· τὰ μὲν σκάφη τῷ Ἀντωνίῳ πολὺ τῶν ἐναν-
τίων ὑπερέχοντα ἦν· τριήρεις μὲν γὰρ ὀλίγας, τετρήρεις δὲ καὶ δε-
κήρεις καὶ τὰ λοιπὰ τὰ διὰ μέσου πάντα ἐξεποίησε, καὶ ἐπ' αὐτὰ
πύργους τε ὑψηλοὺς ἐπικατεσκεύασε, καὶ πλῆθος ἀνθρώπων ἐπανε-
βίβασε· καὶ διὰ τοῦτο καὶ ὁ ἀγὼν οὐχ ὁμοιότροπος αὐτοῖς ἐγίνετο.
οἱ μὲν γὰρ τοῦ Καίσαρος,

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. (Xiphilini ep.) Dindorf-Stephanus

p.S184, line 17

προσήκειν τοῦτ' ἔλεγεν), εἴτε καὶ παντελῶς μεγαλογνωμῶν, ὡς οὐδὲν

τῆς αὐτοκρατορικῆς ἀρχῆς, ὑπὲρ ἧς καὶ οἱ ἄλλοι πάντα ἔπραττον,
καὶ αὐτὸς δεόμενος. Νέρων δὲ ἐπειδὴ τὴν ἄρχην ἤκουσε ταῦτα προς-
εποιεῖτο καταφρονεῖν αὐτῶν, καὶ διὰ τοῦτ' ἐτρύφα καὶ ἔπαιζε τὰ
συνήθη. καί ποτε νύκτωρ τοὺς πρώτους τῶν βουλευτῶν καὶ τῶν
ἱππέων ἐξαπίνης σπουδῇ, ὡς καὶ περὶ τῶν παρόντων σφίσι κοινω-
νήσων, μεταπέμψας “ἐξεύρηκα” ἔφη “πῶς ἡ ὕδραυλις” (αὐτὸ γὰρ τὸ
ῥηθὲν γραφήσεται) “καὶ μεῖζον καὶ ἐμμελέστερον φθέγξεται.” τοι-
αῦτα καὶ τότε ἤθυρε, οὐδὲ ἔμελεν αὐτῷ ὅτι αἱ θύραι ἀμφότεραι, αἵ
τε τοῦ μνημείου τοῦ αὐγουστείου καὶ αἱ τοῦ κοιτῶνος τοῦ ἐκείνου,
αὐτόμαται ἐν τῇ αὐτῇ νυκτὶ ἀνεῴχθησαν, οὐδ' ὅτι ἐν τῷ Ἀλβανῷ
τοσούτῳ δή τινι αἵματι ὗσεν ὥστε καὶ ποταμοὺς ῥυῆναι, οὐδ' ὅτι
ἐκ τῆς Αἰγύπτου ὑπαναχωρήσασα ἐπὶ πολὺ ἡ θάλασσα μέρος μέγα
τῆς Λυκίας κατέλαβεν· ἐπεὶ δὲ περί τε τοῦ Γάλβα ἤκουσεν ὅτι αὐτο-
κράτωρ ὑπὸ τῶν στρατιωτῶν ἀνερρήθη, περί τε τοῦ Ῥούφου ὅτι
αὐτοῦ ἀπέστη, ἐν δέει τε μεγάλῳ ἐγένετο, καὶ αὐτός τε ἐν Ῥώμῃ παρ-
εσκευάζετο καὶ ἐπ' ἐκείνους Ῥούβριον Γάλλον καὶ ἄλλους τινὰς
ἔπεμψεν. ὑπὸ πάντων δὲ ὁμοίως ἐγκαταλειφθεὶς ἐβουλεύσατο μὲν
 129

τούς τε βουλευτὰς ἀποκτεῖναι καὶ τὴν πόλιν καταπρῆσαι ἔς τε τὴν

Ἀλεξάνδρειαν πλεῦσαι, ὑπειπὼν ὅτι “ἂν καὶ τῆς ἀρχῆς ἐκπέσωμεν,
ἀλλὰ τό γε τέχνιον ἡμᾶς ἐκεῖ διαθρέψει

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. (Xiphilini ep.) Dindorf-Stephanus

p.S204, line 31

ἰδίαν ἤθροισε καὶ Καῖσαρ ἐπωνομάσθη, λέγων ἔγγονος τοῦ Καίσαρος

τοῦ Ἰουλίου εἶναι. ἡττηθεὶς δὲ μάχαις τισὶν ἔφυγεν εἰς ἀγρόν τινα,
κἀνταῦθα ἐς μνημεῖον ὑπόγειον, προκαταπρήσας αὐτό, κατέδυ· καὶ
οἱ μὲν ᾤοντο κἀκεῖνον ἀπολωλέναι, ὁ δὲ ἐκρύφθη τε ἐν αὐτῷ ἐννέα
ἔτη μετὰ τῆς γυναικός, καὶ παῖδας ἐξ αὐτῆς δύο ἄρρενας ἐκύησε. καὶ
τὰ μὲν ἐν Γερμανίᾳ Κερεάλιος μάχαις πολλαῖς κατεστήσατο, ὧν ἐν
μιᾷ τοσοῦτον πλῆθος τῶν τε Ῥωμαίων καὶ τῶν βαρβάρων κατεκόπη
ὥστε τὸν παραρρέοντα ποταμὸν ὑπὸ τῶν πεπτωκότων ἐπισχεθῆναι.
ὁ δὲ Δομιτιανός, ἐξ ὧν ἔδρασε καὶ πολλῷ μᾶλλον ἐξ ὧν ἐπεχείρη-
σεν (οὐδὲν γὰρ μικρὸν ἐπενόει) φοβηθεὶς τὸν πατέρα, πρός τε τῷ
Ἀλβανῷ τῷ ὄρει τὰ πολλὰ διατρίβων καὶ τῷ ἔρωτι τῆς Δομιτίας
τῆς Κουρβούλωνος θυγατρὸς προσέχων ἐτύγχανε· ταύτην γὰρ Λου-
κίου Λαμίου Αἰμιλιανοῦ τοῦ ταύτης ἀνδρὸς ἀποσπάσας τότε μὲν
ἐν ταῖς ἐρωμέναις ἐποιήσατο, ὕστερον δὲ καὶ ἔγημεν. ὁ δὲ Τίτος
τῷ πρὸς Ἰουδαίους πολέμῳ ἐπιταχθεὶς τὰ Ἱεροσόλυμα εἷλε καὶ τὸν
ναὸν ἐνέπρησε. τοῖς δὲ Ἰουδαίοις οὐχ ὅτι ὄλεθρος ἀλλὰ καὶ νίκη
καὶ σωτηρία εὐδαιμονία τε εἶναι ἐδόκει, ὅτι τῷ ναῷ συναπώλοντο.
ἑάλωσαν δ' οὖν καὶ ὣς ἄλλοι τε καὶ ὁ Βαρπορᾶς ὁ ἄρχων αὐτῶν·
καὶ μόνος γε οὗτος ἐν τοῖς ἐπινικίοις ἐκολάσθη. οὕτω μὲν τὰ Ἱερο-
σόλυμα ἐν αὐτῇ τῇ τοῦ Κρόνου ἡμέρᾳ, ἣν μάλιστα ἔτι καὶ νῦν
Ἰουδαῖοι σέβουσιν, ἐξώλετο. καὶ ἀπ' ἐκείνου δίδραχμον ἐτάχθη τοὺς

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. (Xiphilini ep.) Dindorf-Stephanus

p.S206, line 12

ποιήσασθαι· τοῦ γοῦν Τίτου ἐξαιτησαμένου αὐτοὺς οὐδὲν αὐτῶν

ἐφείσατο. ἐκεῖνοι δ' αὐτοῦ οὐκ ἀπέσχοντο, ἀλλὰ μέγα πάνυ ἀθρόοι
ἐν συνόδῳ τινὶ κοινῇ πρὸς τὸν Τίτον ἐξεβόησαν, εἰπόντες αὐτὸ τοῦτο
“συγγινώσκομεν αὐτῷ· οὐ γὰρ οἶδε καισαρεύειν.” καὶ οἱ μὲν οὕτω
τότ' ἐριψοκινδύνουν, καὶ τῆς ἀσελγείας, ὑφ' ἧς ἀεί ποτε κακῶς
ἀπαλλάττουσιν, ἄδην ἐνεφοροῦντο, τῇ τοῦ αὐτοκράτορος ἐπιεικείᾳ
ἀποχρώμενοι· ὁ δὲ Οὐεσπασιανὸς μετὰ ταῦτα ἐς τὴν Ῥώμην ἐσελη-
λύθει, καὶ Μουκιανῷ μὲν ἄλλοις τε τῶν πρώτων ἐν τῷ Βρεντεσίῳ
ἐνέτυχε, Δομιτιανῷ δὲ ἐν Βενουέντῳ. ὑπὸ γὰρ τοῦ συνειδότος ὧν
τε ἐφρόνει καὶ ὧν ἐπεποιήκει οὔτε ἐθάρσει, καὶ προσέτι καὶ μωρίαν
 130

ἔστιν ὅτε προσεποιεῖτο. ἐν γοῦν τῷ Ἀλβανῷ χωρίῳ τὰ πλεῖστα διά-

γων ἄλλα τε πολλὰ καὶ γελοῖα ἔπραττε, καὶ τὰς μυίας γραφείοις
κατεκέντει. τοῦτο γὰρ εἰ καὶ ἀνάξιον τοῦ τῆς ἱστορίας ὄγκου ἐστίν,
ἀλλ' ὅτι γε ἱκανῶς τὸν τρόπον αὐτοῦ ἐνδείκνυται, ἀναγκαίως ἔγραψα,
καὶ μάλισθ' ὅτι καὶ μοναρχήσας ὁμοίως αὐτὸ ἐποίει. ὅθεν οὐκ ἀχα-
ρίτως τις εἶπε πρὸς τὸν ἐρωτήσαντα “τί πράττει Δομετιανός,” ὅτι
“ἰδιάζει τε, καὶ οὐδὲ μυῖα αὐτῷ παρακάθηται.” ὁ δὲ Οὐεσπασιανὸς
ἐκείνου μὲν ἐταπείνου τὸ φρόνημα, τοὺς δὲ ἄλλους πάντας οὐχ ὡς
αὐτοκράτωρ ἀλλ' ὡς ἰδιώτης, μνήμῃ τῆς προτέρας αὐτοῦ τύχης, ἐδε-
ξιοῦτο. τόν τε νεὼν τὸν ἐν τῷ Καπιτωλίῳ εὐθὺς οἰκοδομεῖν ἤρ-
ξατο, αὐτός τι τοῦ χοῦ πρῶτος ἐκφορήσας καὶ δῆλον ὅτι καὶ τοῖς

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. (Xiphilini ep.) Dindorf-Stephanus

p.S217, line 18

ΔΟΜΙΤΙΑΝΟΣ.

Δομιτιανὸς δὲ ἦν μὲν καὶ θρασὺς καὶ ὀργίλος, ἦν δὲ καὶ ἐπί-

βουλος καὶ κρυψίνους, ὥστε ἀφ' ἑκατέρων τῶν μὲν τὸ προπετὲς τῶν
δὲ τὸ δόλιον ἔχων, πολλὰ μὲν ὡς σκηπτὸς ὀξέως ἐμπίπτων τισὶν ἐλυ-
μαίνετο, πολλὰ δὲ καὶ ἐκ παρασκευῆς ἐκακούργει. θεῶν μὲν γὰρ τὴν
Ἀθηνᾶν ἐς τὰ μάλιστα ἤγαλλε, καὶ διὰ τοῦτο καὶ τὰ Παναθήναια με-
γάλως ἑώρταζε, καὶ ἐν αὐτοῖς ἀγῶνας καὶ ποιητῶν καὶ λογογράφων
μονομάχων τε κατ' ἔτος ὡς εἰπεῖν ἐν τῷ Ἀλβανῷ ἐποίει· τοῦτο γὰρ
τὸ χωρίον ὑπὸ τὸ ὄρος τὸ Ἀλβανόν, ἀφ' οὗπερ οὕτως ὠνομάσθη,
ὂν ὥσπερ τινὰ ἀκρόπολιν ἐξείλετο· ἄνθρωπον δὲ ἐφίλησε μὲν ἀλη-
θῶς οὐδένα πλὴν γυναικῶν τινων, ἐπλάττετο δὲ ἀγαπᾶν αἰεὶ ὃν αἰεὶ
μάλιστα ἀποσφάξαι ἤθελεν. οὕτω γὰρ ἄπιστος καὶ πρὸς αὐτοὺς τοὺς
χαριζομένους τι ἔς τε τὰ δεινότατα ὑπηρετοῦντας αὐτῷ ἐγένετο ὥσθ',
ὁπότε τινὲς ἢ χρήματα αὐτῷ πολλὰ πορίσειαν ἢ ἀνθρώπους πολλοὺς
συκοφαντήσειαν, πάντως αὐτοὺς ἔφθειρε, καὶ μάλιστα τοὺς δούλους
τοὺς κατὰ δεσποτῶν μηνύσαντας. τοιοῦτος δὲ δὴ πρὸς πάντας παρ'
ὅλην τὴν ἡγεμονίαν γενόμενος πολὺ καὶ ἑαυτὸν ὑπερεβάλετο ἐν τῇ
τῶν τοῦ πατρὸς τοῦ τε ἀδελφοῦ φίλων ἀτίμῳ τε καὶ ὀλεθρίῳ μετα

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. (Xiphilini ep.) Dindorf-Stephanus

p.S217, line 20

ΔΟΜΙΤΙΑΝΟΣ.
 131

Δομιτιανὸς δὲ ἦν μὲν καὶ θρασὺς καὶ ὀργίλος, ἦν δὲ καὶ ἐπί-

βουλος καὶ κρυψίνους, ὥστε ἀφ' ἑκατέρων τῶν μὲν τὸ προπετὲς τῶν
δὲ τὸ δόλιον ἔχων, πολλὰ μὲν ὡς σκηπτὸς ὀξέως ἐμπίπτων τισὶν ἐλυ-
μαίνετο, πολλὰ δὲ καὶ ἐκ παρασκευῆς ἐκακούργει. θεῶν μὲν γὰρ τὴν
Ἀθηνᾶν ἐς τὰ μάλιστα ἤγαλλε, καὶ διὰ τοῦτο καὶ τὰ Παναθήναια με-
γάλως ἑώρταζε, καὶ ἐν αὐτοῖς ἀγῶνας καὶ ποιητῶν καὶ λογογράφων
μονομάχων τε κατ' ἔτος ὡς εἰπεῖν ἐν τῷ Ἀλβανῷ ἐποίει· τοῦτο γὰρ
τὸ χωρίον ὑπὸ τὸ ὄρος τὸ Ἀλβανόν, ἀφ' οὗπερ οὕτως ὠνομάσθη,
ὂν ὥσπερ τινὰ ἀκρόπολιν ἐξείλετο· ἄνθρωπον δὲ ἐφίλησε μὲν ἀλη-
θῶς οὐδένα πλὴν γυναικῶν τινων, ἐπλάττετο δὲ ἀγαπᾶν αἰεὶ ὃν αἰεὶ
μάλιστα ἀποσφάξαι ἤθελεν. οὕτω γὰρ ἄπιστος καὶ πρὸς αὐτοὺς τοὺς
χαριζομένους τι ἔς τε τὰ δεινότατα ὑπηρετοῦντας αὐτῷ ἐγένετο ὥσθ',
ὁπότε τινὲς ἢ χρήματα αὐτῷ πολλὰ πορίσειαν ἢ ἀνθρώπους πολλοὺς
συκοφαντήσειαν, πάντως αὐτοὺς ἔφθειρε, καὶ μάλιστα τοὺς δούλους
τοὺς κατὰ δεσποτῶν μηνύσαντας. τοιοῦτος δὲ δὴ πρὸς πάντας παρ'
ὅλην τὴν ἡγεμονίαν γενόμενος πολὺ καὶ ἑαυτὸν ὑπερεβάλετο ἐν τῇ
τῶν τοῦ πατρὸς τοῦ τε ἀδελφοῦ φίλων ἀτίμῳ τε καὶ ὀλεθρίῳ μετα-
χειρίσει. ἐμίσει τε γὰρ αὐτούς, ὅτι μὴ πάνθ' ὅσα ᾔτει, πολλά τε καὶ

Pseudo-Γαληνός ιατρός. De succedaneis liber Vol. 19, p.746, line 9

ἀντὶ φύλλου, ναρδοστάχυς ἢ ἴρις Ἰλλυρική.

Oribasius Med., Eclogae medicamentorum Cha. 54, se. 4, line 4

γλώσσου καὶ κράμβης διέφθου δυσὶν ὕδασιν ἑψουμένης· βέλτιον δ' εἰ

τὸ δεύτερον ὀξυκράτῳ κερασθείη. σάρκες δ' οὐ πάνυ ἁρμόζουσι τοῖς
δυσεντερικοῖς, ἐν χρονισμῷ δ' ἀναγκαῖον εἰς αὐτὰς συνδραμεῖν· αἱρε-
τέον οὖν τήν τε τῶν πτηνῶν καὶ τὴν τῶν ἀγριμαίων. ὀπώρας δὲ
φειδὼ ἔστω· εἰ δ' ἄρα ἀποκάμοι ὁ στόμαχος ὑπὸ τῆς ξηρότητος,
συγχωρητέον ἄπιον ἑφθὴν καὶ κυδώνιον ἑφθὸν σταφυλήν τε τὴν ἐκ
χύτρας καὶ τὴν ἐκ τῶν στεμφύλων· καρύων δὲ καὶ μεσπίλων καὶ κρά-
νων ἀβλαβῶς ἂν δοθείη. ποτὸν ἐν ἀρχαῖς ὕδωρ ὄμβριον ἢ πηγαῖον,
ἐνδέχεται δ' ἐναφεψεῖν τῷ ὕδατι ὀπώραν τινὰ στύφουσαν εὐστομαχίας
ἕνεκα, μάλιστα ῥοιάν, γίγαρτα τεθλασμένα· ὕστερον δὲ κεκμηκότος τοῦ
στομάχου οἶνον δοτέον Σαβῖνον, Ἀλβανόν, Σουρρεντῖνον, Καίκουβον·
 132

ἐφεκτικώτεροι δὲ Σουρρεντῖνος, Σιγνῖνος, καὶ τούτων μᾶλλον Μαρσι-

κός. – Ἐνέματα δυσεντερικῶν.Ἁρμόζει τοῖς δυσεντερικοῖς διὰ
τοὺς ἐνοχλοῦντας τεινεσμοὺς πτισάνης χυλὸς μετὰ στέατος ὑείου·
βέλτιον δὲ ποιεῖ αἰγείου ἢ τράγου προσλαβόν. εὐθετώτερον δὲ χόν-
δρου ἢ ὀρύζης χυλοὶ ἢ πυρίνης πτισάνης. ἔσθ' ὅτε δ' ἀνενδότου οὔσης
τῆς πρὸς τὴν ἔκδοσιν προθυμίας ἅλμη ἐνεθεῖσα ἀπήλλαξε τελέως πά-
σης ὀχλήσεως· ἀρκοῦσι δ' ἁλῶν ϛἐν κοτύλῃ θερμοῦ ὕδατος. εἰ δ'
αἷμα ἀποστάζοιεν, ἐνετέον χυλὸν πολυγόνου ἢ ἀρνογλώσσου μετ' ἀκα-
κίας ἢ λυκίου ἢ ὑποκιστίδος ἢ βαλαυστίου ἢ σιδίων. εἰ δ' ἐπείγοι, καὶ
ἴσχαιμόν τι ἐνετέον, οἷον τέφραν οἰσυπηρῶν ἐρίων ἢ σπόγγου καινοῦ

Theophanes Hist., Fr.a Fr. 3, line 1

Κερκετῶν λέγει παραλίαν, ὑφόρμους ἔχουσαν καὶ κώ-

μας, ὅσον ἐπὶ σταδίους ὀκτακοσίους καὶ πεντήκοντα·
εἶτα τὴν τῶν Ἀχαιῶν σταδίων πεντακοσίων· εἶτα τὴν
τῶν Ἡνιόχων χιλίων· εἶτα τὸν Πιτυοῦντα τὸν μέγαν,
τριακοσίων ἑξήκοντα μέχρι Διοσκουριάδος. Οἱ δὲ τὰ
Μιθριδατικὰ συγγράψαντες, οἷς μᾶλλον προσεκτέον,
Ἀχαιοὺς λέγουσι πρώτους, εἶτα Ζυγοὺς, εἶτα Ἡνιό-
χους, εἶτα Κερκέτας καὶ Μόσχους καὶ Κολχοὺς καὶ
τοὺς ὑπὲρ τούτων Φθειροφάγους καὶ Σοάνας καὶ ἄλλα
μικρὰ ἔθνη τὰ περὶ τὸν Καύκασον.
Idem XI: Ἐν δὲ τοῖς ὑπὲρ τῆς Ἀλβανίας
ὄρεσι καὶ τὰς Ἀμαζόνας οἰκεῖν φασί. Θεοφάνης μὲν
οὖν, ὁ συστρατεύσας τῷ Πομπηΐῳ, καὶ γενόμενος ἐν
τοῖς Ἀλβανοῖς, μεταξὺ τῶν Ἀμαζόνων καὶ τῶν Ἀλβα-
νῶν φησὶ Γήλας οἰκεῖν καὶ Λήγας Σκύθας· καὶ ῥεῖν
ἐνταῦθα τὸν Μερμάδαλιν ποταμὸν τούτων τε καὶ τῶν
Ἀμαζόνων ἀνὰ μέσον. [Ἄλλοι δὲ, ὧν καὶ ὁ Σκήψιος
Μητρόδωρος καὶ Ὑψικράτης, οὐδὲ αὐτοὶ ἄπειροι τῶν
τόπων γεγονότες, Γαργαρεῦσιν ὁμόρους αὐτὰς οἰκεῖν
φασιν ἐν ταῖς ὑπωρείαις ταῖς πρὸς ἄρκτον τῶν Καυ-
κασίων ὀρῶν, ἃ καλεῖται Κεραύνια.]

Epiphanius Scr. Eccl., Ancoratus Cha. 113, se. 5, line 2

Συρτῖται Λεπτιμαγνῖται Βιθυνοὶ Νομάδες Λύκιοι Μαριανδηνοὶ

Πάμφυλοι Μοσχεσίδιοι Πισιδηνοὶ Αὐγαλαῖοι Κίλικες Μαυρούσιοι
 133

Κρῆτες Μαγάρδαι Νουμιδοὶ Ἄφροι οἱκαὶ Βιζακηνοὶ Νασαμῶνες

Φασγηνοὶ Μάζικες Γάραμοι Γετοῦλοι Βλέμμυες Ἀξωμῖται· οὗτοι
κατέχουσιν ἀπὸ Αἰγύπτου ἕως Ὠκεανοῦ. καὶ νῆσοι αὐτοῖς· Κούρ-
σουλα Λοπάδουσα Γαῦλος Ῥίδη Μελίτη Κέρκυρα Μήνη Σαρδανὶς
Γόρτυνα Κρήτη Γλαῦκος Ῥίδη Θήρα Καρίανθος Ἀστυπαλαία Χίος
Λέσβος Τένεδος Ἴμβρος Ἴασος Σάμος Κῶος Κνίδη Νίσσυρος Μεγίστη
καὶ Κύπρος.
Ἰάφεθ δὲ τῷ τρίτῳ παῖδες καὶ παίδων παῖδες δεκαπέντε ἕως τοῦ
αὐτοῦ διαμερισμοῦ τῶν γλωσσῶν· Μῆδοι Ἀλβανοὶ Γαργιανοὶ Ἀρμένιοι
Ἀρραῖοι Ἀμαζόνες Κῶλοι Κορζηνοὶ Βενεαγηνοὶ Καππάδοκες Γαλάται
Παφλαγόνες Μαριανδηνοὶ Τιβαρηνοὶ Χάλυβες Μοσσύνοικοι Κόλχοι
Μελαγχηνοὶ Σαυρομάται Γερμανοὶ Μαιῶται Σκύθαι Ταῦροι Θρᾷκες
Βαστέρνοι Ἰλλυριοὶ Μακεδόνες Ἕλληνες Λίβυες Φρύγες Παννόνιοι
Ἴστροι Οὐέννοι Δαυνεῖς Ἰάπυγες Καλαβροὶ Ἱππικοὶ Λατῖνοι οἱ καὶ
Ῥωμαῖοι Τυρρηνοὶ Γάλλοι οἱκαὶ Κελτοὶ Λιγυστινοὶ [Καμπανοὶ]
Κελτίβηρες Ἴβηρες Γάλλοι Ἀκουιτανοὶ Ἰλλυριανοὶ Βάσαντες Κάννιοι
Καρτανοὶ Λυσιτανοὶ Οὐακκαῖοι Βρεττανικοὶ Σκότοι Σπάνοι.
νῆσοι δὲ αὐτοῖς Βρεττανία Σικελία Εὔβοια Ῥόδος Χίος

Hippolytus Scr. Eccl., Chronicon Se. 84, line 2

τανοί οἱ ἐν νήσοις οἰκοῦντες. Οἱ δὲ ἐπι-

στάμενοι αὐτῶν γράμματά εἰσιν (1) Ἴβη-
ρες (2) Λατῖνοι οἷς χρῶνται οἱ Ῥωμαῖοι (3) Σπά-
νοι (4) Ἕλληνες (5) Μῆδοι (6) Ἀρμένιοι.
Ἔστι δὲ τὰ ὅρια αὐτῶν ἀπὸ Μηδίας ἕως Γαδεί-
ρων τὰ πρὸς βορρᾶν, εὖρος δὲ ἀπὸ Ποταμίδος
ποταμοῦ ἕως Μαστουσίας τῆς κατὰ ἥλιον.
Αἱ δὲ χῶραί εἰσιν αὗται· (1) Μηδία (2) Ἀλβανία (3) Ἀμαζονίς (4)
Ἀρμενία μικρὰ καὶ με-
γάλη (5) Καππαδοκία (6) Παφλαγονία (7) Γα-
λατία (8) Κολχίς (9) Ἰνδικὴ Ἀχαΐα (10) Βοσπο-
ρινή (11) Μαιῶτις (12) Δέρρης (13) Σαρματίς
(14) Ταυριανή (15) Βασταρνίς (16) Σκυθία (17)
Θρᾴκη (18) Μακεδονία (19) Δελματία (20) Μολ-
χίς (21) Θεσσαλία (22) Λωκρίς (23) Βοιωτία
(24) Αἰτωλία (25) Ἀττική (26) Ἀχαία(27) Πε-
λοπόννησος (28) Ἀκαρνία(29) Ἠπειρώτης
(30) Ἰλλυρίς (31) ἡ Λυχνῖτις (32) Ἀδριακή, ἀφ'
ἧς τὸ Ἀδριακὸν πέλαγος (33) Γαλλία (34) Θου
 134

[Aristides] Hist., Fr.a Fr. 16, line 1

νίαν. Ὁ δὲ ταραχθεὶς ἐνίκησεν· Μάλιος δ' αὐτὸν

ἐτραχηλοκόπησεν, καθάπερ ἱστορεῖ Ἀριστείδης Μι-
λήσιος.
Id. ib. c. 15: Ταρπηΐα τῶν εὐσχημόνων παρθένων
τοῦ Καπιτωλίου φύλαξ, Ῥωμαίων πρὸς Σαβίνους πο-
λεμούντων, ὑπέσχετο τῷ Τατίῳ δώσειν εἴσοδον εἰς τὸ
Ταρπήϊον ὄρος, ἐὰν μισθὸν λάβῃ τοὺς ὅρμους, οὓς ἐφό-
ρουν κόσμου χάριν· Σαβῖνοι δὲ νοήσαντες, ζῶσαν κα-
τέχωσαν· ὡς Ἀριστείδης Μιλήσιος ἐν Ἰταλικοῖς.
Id. ib. c. 16: Ῥωμαῖοι καὶ Ἀλβανοὶ πολεμοῦντες
τριδύμους προμάχους εἵλοντο, καὶ Ἀλβανοὶ μὲν Κου-
ριατίους, Ῥωμαῖοι δὲ Ὡρατίους. Συμβληθείσης δὲ
τῆς μάχης, οἱ Κουριάτιοι δύο τῶν ἐναντίων ἀνεῖλον·
ὁ δὲ περίλοιπος φυγῇ προσποιητῇ συμμάχῳ χρώμενος,
ἐφόνευσε καθ' ἕνα τῶν ἐπιδιωκόντων· χαρέντων δὲ
πάντων, μόνη ἡ ἀδελφὴ οὐ συνεχάρη Ὡρατία τὸν
κατηγγυημένον ἄνδρα Κουριάτιον ἀνῃρηκότι· ὁ δ' ἐφό-
νευσε τὴν ἀδελφὴν, ὥς φησιν Ἀριστείδης ὁ Μιλήσιος
ἐν Ἰταλικοῖς.

Chronicon Paschale, Chronicon paschale p.48, line 11

Καλαβροί, Θρᾷκες, Γάλλοι οἱ καὶ Κελτίβηρες, Μακεδόνες, Ἰλ-

λυρικοί, Ἰστροί, Λυσιτάνιοι, Ἐῤῥεοί, Βρεττανοί, Κῶλοι.
Οἱ δὲ ἐπιστάμενοι αὐτῶν γράμματά εἰσιν οὗτοι· Καππάδο-
κες, Ἴβηρες οἱ καὶ Τυράννιοι, Ταβαρινοί, Λατῖνοι, οἷς χρῶν-
ται οἱ Ῥωμαῖοι, Σαρμάται, Σπανοί, Σκύθες, Ἕλληνες, Βα-
σταρνοί, Μῆδοι, Ἀρμένιοι.
Ἔστιν δὲ κατὰ μῆκος τὰ ὅρια αὐτῶν ἀπὸ Μηδίας ἕως Γαδεί-
ρων βλέποντα πρὸς βοῤῥᾶν, εὖρος δὲ ἀπὸ Ποταμίδος ποταμοῦ
ἕως Μαστουσίας τῆς καθ' ἥλιον. αἱ δὲ χῶραι αὐτῶν εἰσι κατὰ
τὰς φυλὰς αὐτῶν αὗται· ἡ Λυχνῖτις, Μηδία, Ἀδριακή, ἀφ'
ἧς τὸ Ἀδριακὸν πέλαγος, Ἀλβανία, Γαλλία, Ἀμαζονίς, Ἰταλία,
Ἀρμενία μικρά τε καὶ μεγάλη, Θουσκηνή, Καππαδοκία, Λυσι-
τανία, Παφλαγονία, Μεσσαλία, Γαλατία, Κελτίς, Κολχίς,
Σπανογαλλία, Ἰνδική, Ἰβηρία, Ἀχαΐα, Σπανία ἡ μεγάλη, Βο-
σπορηνή, Μαιῶτις, Δέῤῥις, Σαρματίς, Ταυριαννίς, Βασταρ-
 135

νίς, Σκυθία, Θρᾴκη, Μακεδονία, Δελματία, Κολχίς, Θεττα-

λίς, Λοκρίς, Βοιωτία, Αἰτωλία, Ἀττική, Ἀχαΐα, Πελοπόννη-
σος, Ἀκαρνία, Ἠπειρῶτις, Ἰλλυρίς.

Promathion Hist., Fr.um Fr. 1, line 2

ΙΣΤΟΡΙΑ ΙΤΑΛΙΚΗ.
Plutarch. Rom. c. 27: Οἱ δὲ μυθώδη παντάπασι
περὶ τῆς γενέσεως διεξίασι. Ταρχετίῳ γὰρ Ἀλβανῶν
βασιλεῖ παρανομωτάτῳ καὶ ὠμοτάτῳ φάσμα δαιμόνιον
οἴκοι γενέσθαι· φαλλὸν γὰρ ἐκ τῆς ἑστίας ἀνασχεῖν,
καὶ διαμένειν ἐπὶ πολλὰς ἡμέρας· εἶναι δὲ Τηθύος ἐν
Τυρρηνίᾳ χρηστήριον, ἀφ' οὗ κομισθῆναι τῷ Ταρχετίῳ
χρησμὸν, ὥστε συμμῖξαι τῷ φάσματι παρθένον· ἔσε-
σθαι γὰρ ἐξ αὐτῆς παῖδα κλεινότατον, ἀρετῇ καὶ τύχῃ
καὶ ῥώμῃ διαφέροντα. Φράσαντος οὖν τὸ μάντευμα τοῦ
Ταρχετίου μιᾷ τῶν θυγατέρων, καὶ συγγενέσθαι τῷ
φαλλῷ προστάξαντος, αὐτὴν μὲν ἀπαξιῶσαι, θεράπαι-
ναν δὲ εἰσπέμψαι. Τὸν δὲ Ταρχέτιον, ὡς ἔγνω,

Joannes Malalas Chronogr., Chronographia p.168, line 16

Παλλάντιν, καὶ ἀπὸ τότε ἐκλήθη τὰ βασιλικὰ κατοικητήρια παλ-

λάντιον ἐκ τοῦ Πάλλαντος. καὶ ᾔτησεν αὐτοὺς λαβεῖν παρ' αὐ-
τῶν ὁ Αἰνείας βοήθειαν στρατοῦ· ᾧτινι παρέσχεν ὁ αὐτὸς Πάλ-
λας καὶ ὁ αὐτοῦ πατὴρ Εὔανδρος γενναίους πολεμιστὰς ἄνδρας υʹ.
καὶ πάλιν ἀπελθὼν ὁ αὐτὸς Αἰνείας πρὸς ἄλλους τοπάρχας ἔλα-
βε πολλὴν βοήθειαν στρατοῦ, ἐπειδὴ πᾶσα ἡ χώρα ἐκείνη ἐναν-
τιοῦτο τοῖς Ῥουστούλοις καὶ τῷ Τούρνῳ, βασιλεῖ αὐτῶν. καὶ
συνέβαλεν αὐτοῖς ὁ Αἰνείας πόλεμον, καὶ ἐνικήθησαν τὸν πόλεμον
οἱ Ῥουστοῦλοι ὑπὸ τοῦ Αἰνείου, σφαγέντος τοῦ Τούρνου· καὶ
ἔλαβεν ὁ Αἰνείας μετὰ τὴν νίκην τὴν βασιλείαν καὶ τὴν θυγα-
τέρα τοῦ Λατίνου Ἀλβανίαν. καὶ κτίζει ἐκεῖ πόλιν ὁ αὐτὸς Αἰ-
νείας μεγάλην, ἥντινα ἐπωνόμασεν Ἀλβανίαν· καὶ ἀποτίθεται ὁ
Αἰνείας ὃ ἔλαβε Παλλάδιον ἀπὸ τοῦ Διομήδους ἐν τῇ αὐτῇ
πόλει Ἀλβανίᾳ. ἐβασίλευσε δὲ ὁ Αἰνείας μετὰ τὸν Λατῖνον
ἔτη ιθʹ.
Μετὰ δὲ τὸν Αἰνείαν ἐβασίλευσεν ἐκεῖ Ἀσκάνιος Ἰούλιος,
ὁ υἱὸς τοῦ Αἰνείου ἀπὸ τῆς Κρεούσης τῆς Τρῳάδος, τῆς
 136

πρώτης γυναικὸς τοῦ αὐτοῦ Αἰνείου, ἔτη κεʹ. καὶ ἔκτισε τὴν
Λαβινίαν πόλιν, καὶ τὸ βασίλειον τοῖς Λαβινησίοις ἐπέθηκε,
μεταγαγὼν ὁ αὐτὸς Ἀσκάνιος ἐκ τῆς Ἀλβανίας πόλεως τὸ Παλ-
λάδιον εἰς τὴν αὑτοῦ κτισθεῖσαν πόλιν Λαβινίαν.

Joannes Malalas Chronogr., Chronographia p.169, line 20

ἦν δὲ καὶ Ἰσοκράτης τότε καὶ Περικλῆς καὶ Θουκυδίδης ὁ συγ-

γραψάμενος τὸν πόλεμον τῶν Πελοποννησίων καὶ Ἀθηναίων. ἐν
δὲ τοῖς χρόνοις Θουκυδίδου ἦν καὶ Φειδίας ὁ ἀγαλματοποιὸς καὶ
Στησίχορος καὶ Βακχυλίδης, οἳ ἦσαν ὀρχήσεως εὑρεταὶ καὶ ποιη-
ταί, μετὰ τοὺς προειρημένους φιλοσόφους ἄνδρας· μετὰ δὲ χρό-
νον οἱ προῤῥηθέντες τῶν Ἑλλήνων ἦσαν παιδευταί. ἀναφαίνε-
ται δὲ μετὰ ταῦτα καὶ Δημοσθένης καὶ Ἀριστοφάνης ὁ κω-
μῳδός.
Μετὰ δὲ τὴν βασιλείαν Δαρείου τοῦ νεωτέρου ἐβασίλευσε
Περσῶν Ἀρταξέρξης ὁ Μνήμων καλούμενος ἔτη λθʹ.
Ἀλβανῶν δὲ ἐβασίλευσεν Ἄλβας ὁ υἱὸς τοῦ Ἀσκανίου ἔτη
λϛʹ. καὶ κτίζει τὴν Σίλπιν πόλιν· ἀπὸ τότε οἱ βασιλεῖς Σίλβιοι
ἐκαλοῦντο· μεταγαγὼν ἐν τῇ αὐτῇ Σίλβει πόλει καὶ τὸ Παλλάδιον
ὁ αὐτὸς Ἄλβας βασιλεύς. καὶ ἐβασίλευσαν λοιπὸν οἱ ἐκ τοῦ γέ-
νους τοῦ Αἰνείου, οἱ λεγόμενοι Αἰνειάδες, ἔτη τλαʹ.

Joannes Malalas Chronogr., Chronologica (forauctore anonymo

excerptorum chronologicorum) p.15, line 5

ταμὸς Εὐφράτης· τῷ δὲ Χὰμ Αἴγυπτος, Αἰθιοπία ἡ βλέπουσα

κατ' Ἰνδούς, ἑτέρα Αἰθιοπία, ὅθεν ἐκπορεύεται ὁ ποταμὸς τῶν
Αἰθιόπων, ἐρυθρὰ βλέπουσα κατ' ἀνατολάς, Θηβαΐς, Λιβύη
ἡ παρεκτείνουσα μέχρι Κυρήνης, Μαρμαρίς, Σύρτις, Λιβύη
ἄλλη, Νουμιδία, Μασσυρίς, Μαυριτανία ἡ κατέναντι Γαδεί-
ρων· ἐν δὲ τοῖς κατὰ βοῤῥᾶν τὰ παρὰ θάλασσαν ἔχει Κιλικίαν,
Παμφυλίαν, Πισιδίαν, Μυσίαν, Λυκαονίαν, Φρυγίαν, Κα-
μαλίαν, Λυκίαν, Καρίαν, Λυδίαν, Μυσίαν ἄλλην, Τρωάδα,
Αἰολίδα, Βιθυνίαν, τὴν ἀρχαίαν Φρυγίαν, καὶ νήσους ὁμοίως
Σαρδανίαν, Κρήτην, Κύπρον, καὶ ποταμὸν Γειὼν τὸν καὶ Νεῖ-
λον καλούμενον· τῷ δὲ Ἰάφεθ Μηδία, Ἀλβανία, Ἀρμενία μι-
κρά τε καὶ μεγάλη, Καππαδοκία, Παμφλαγονία, Γαλατία,
Κολχίς, Βόσπορος, Μαιῶτις, Δέρβη, Σαρματίς, Ταυριανίς,
Βασταρνίς, Σκυθία, Θρᾴκη, Μακεδονία, Δαλματία, Μολος-
σή, Θεσσαλία, Λοκρίς, Βοιωτία, Αἰτωλία, Ἀττική, Ἀχαΐα,
 137

Πελλήνη, ἡ καλουμένη Πελοπόννησος, Ἀρκαδία, Ἠπειρῶτις,

Ἰλλυρίς, Λυχνῖτις, Ἀδριακή, ἐξ ἧς τὸ Ἀδριακὸν πέλαγος· ἔχει
δὲ καὶ νήσους Βρεττανίαν, Σικελίαν, Εὔβοιαν, Ῥόδον, Χίον,
Λέσβον, Κύθηραν, Ζάκυνθον, Κεφαλληνίαν, Ἰθάκην, Κέρ-
κυραν, καὶ μέρος τι τῆς Ἀσίας, τὴν καλουμένην Ἰωνίαν, καὶ πο-
ταμὸν Τίγριν τὸν διορίζοντα μεταξὺ Μηδίας καὶ Βαβυλωνίας.

Joannes Camaterus Astrol., Astron., Introductio in astronomiam Line

3964

Μακεδονίας πόλιν τε τῶν Ξυλοχαρτανάτων,

ἐξ ἧς ὁ Λέων ὥρμησεν μετὰ τῶν Μακεδόνων·
πρὸς δὲ καὶ νήσους ἀφορᾷ Ῥώμης καὶ Σικελίας,
Εὐβοίας καὶ τῶν νήσων τετῶν ἐν Πριγκίπῳ λέγω.
Τὸ δ' ἕκτονκλίμα πέφυκεν ὡρῶν πέντε καὶ δέκα·
ἔχει δ' ἥμισυ ποδισμὸν τὸ διὰ μέσου Πόντου,
Λουγδουνίας Γαλλίας τε, Ῥαιτίας, Βινδελκίας,
Νωρικῆς Παννονίας τε τῆς ἄνω καὶ τῆς κάτω,
Ἰλλυρίδος Λιβυρνῆς τε, Δαλματίας Εὐρώπης,
Μυσίας κάτω καὶ Θρᾴκης, Ἀσίας Βιθυνίας,
Καππαδοκίας, Κολχίδος, Ἀλβανῶν καὶ Ἰβήρων,
Βακτριανῆς, Σουγδιανῆς, Σκυθίας τίμα ὅρους,
καὶ τῆς ἐκτὸς τῶν Ἀλβανῶν Ταρρακωνίας νήσου.
Τὸ δ' ἕβδομονἀπόκλιμα ὡρῶν ἕξι καὶ δέκα,
ἀποτελεῖ καὶ ποδισμὸν ἥμισυ πρὸς τὸν ἕνα·
Γερμανίαν καὶ Νωρικὴν καὶ Παννονίαν ἄνω
Ταυρικήν τε Χερρόνησον, μετανάστας Ἰαζύγους,
Δακίαν Σαρματίαν τε, λέγω τὴν ἐν Ἀσίᾳ,
Ἀλβανίαν Συρίαν τε τὴν ἐντὸς Ταύρου ὄρους.
Καὶ τὸ μὲν πρῶτον λέγεται ὅλον διὰ Μερόης,
τὸ δεύτερον Συήνης τε, τὸ τρίτον κάτω χώρας,

Γεώργιος Κεδρηνός Compendium historiarum

Vol. 1, p.25, line 9

Ἐν δὲ τῷ ͵βψϞαʹ ἔτει τοῦ κόσμου, ἤτοι μετὰ διακόσια ἔτη

τῆς τελευτῆς Νῶε, νεωτερίσας ὁ τοῦ Χὰμ υἱὸς Χαναὰν ἐπέβη τοῖς
ὁρίοις τοῦ Σὴμ καὶ κατῴκησεν ἐκεῖ, παραβὰς τὴν ἐντολὴν Νῶε,
σὺν τοῖς ἐξ αὐτοῦ γενομένοις ἔθνεσιν ἑπτά, Ἀμορραίοις Φερεζαίοις
Εὐαίοις Γεργεσαίοις Ἰεβουζαίοις καὶ Χαναναίοις· οὓς διὰ Μωσέως
καὶ Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ ἐξωλόθρευσεν ὁ θεός, καὶ μετά τινας και-
 138

ροὺς διὰ τῶν κριτῶν ἀπέδωκε τοῖς υἱοῖς Ἰσραὴλ τὴν πατρῴαν γῆν,
δίκαιος καὶ ἐν τούτῳ φανεὶς ὁ θεός, ὡς ἐκ τοῦ Σὴμ καταγομένοις
διὰ γενεῶν ληʹ. ἐτῶν χιλίων ἑξακοσίων ὀγδοήκοντα ἑπτά ....
ἕως Μαστουσίας τῆς κατὰ Ἴλιον. αἱ χῶραι δὲ αὐτῶν Μηδία,
Ἀλβανία, Ἀρμενία μικρὰ καὶ μεγάλη, Ἀμαζονίς, Παφλαγονία,
Καππαδοκία, Γαλατία, Κολχίς, Βοσπορηνοί, Μαιῶτις, Δέρρις,
Σαρματία, Ταυριανοί, Βακτριανοί, Σκυθία, Θρᾴκῃ, Μακεδονία,
Ἑλλάς, Θετταλία, Βοιωτίς, Λοκρία, Αἰτωλία, Ἀχαΐα, Πελο-
πόννησος, Ἀκαρνανία, Ἠπειρῶται, Ἰλλυρίς, Λυχνῖται, Ἀδρια-
κή, ἀφ' ἧς τὸ Ἀδριατικὸν πέλαγος ἐκλήθη, Καλαβρία, Ἰταλία,
Γαλλία, Θουσκηνή, Λυσιτανία, Κελτική, Μασσαλία, Κελτο-
γαλλία, Ἰβηρία, Ἱσπανία ἡ μεγάλη καὶ μικρά. ἐνταῦθα κατα-
λήγει τὰ ὅρια τοῦ Ἰάφεθ, ἕως Βρεττανικῶν νήσων τὰ πρὸς βορ-
ρᾶν βλέποντα. ἔχει δὲ νήσους Βρεττανίαν, Σικελίαν, Εὔβοιαν,
Ῥόδον, Χίον, Λέσβον, Κύθηραν, Ζάκυνθον, Κεφαληνίαν, Ἰθά

Γεώργιος Κεδρηνός Compendium historiarum

Vol. 1, p.238, line 11

ὃν ἐκεῖνος “ἐξ οὗ” φησί “τὴν ἀρχὴν τοῦτο μετὰ Ὀδυσσέως τῆς
Ἰλίου ἀφειλόμην, οὔτε ἐμοὶ οὔτε τῷ ὑπ' ἐμὲ στρατῷ θλίψεις ἐπέ-
λιπον ἕως ἄρτι καὶ συμφοραί. διὸ καὶ ἐπυθόμην τῆς Πυθίας περὶ
αὐτοῦ, ἣ καὶ ἀνεῖλεν ἀποδοῦναι αὐτὸ τοῖς Τρωσί.” ταῦτα Διο-
μήδης εἰπών, καὶ θυσάμενος τῷ θεῷ, ἐκβαλὼν εὐθὺς τὸ Παλλά-
διον τῷ Αἰνείᾳ δωρεῖται. τοῦτο λαβὼν Αἰνείας πρὸς τὸν τότε
τοπαρχοῦντα Ἰταλίας Λατῖνον ἐφορμᾷ, καὶ κατὰ τῶν Ῥουτύλων
σὺν αὐτῷ ἐκστρατεύει. ἐν ᾧ πολέμῳ Λατῖνος ὁ Τηλέφου υἱὸς
ἀναιρεῖται. Αἰνείας δὲ στρατὸν συναγηγερκὼς κατὰ τῶν Ῥουτύ-
λων πολεμεῖ, καὶ τούτους τρεψάμενος, τὴν θυγατέρα Λατίνου
Ἀλβανίαν καὶ τὴν βασιλείαν λαβών, πόλιν κτίζει μεγάλην, Ἀλ-
βανίαν καλέσας· ἐν αὐτῇ τὸ Παλλάδιον ἀπέθετο. καὶ αὐτὸς μετὰ
Λατῖνον ιθʹ ἔτη βασιλεύσας τελευτᾷ.
Μετ' αὐτὸν δὲ Ἀσκάνιος Ἰοῦλος, υἱὸς Αἰνείου ἀπὸ Κρεού-
σης Τρωάδος, τῆς πρώτης αὐτοῦ γυναικός, ἔτη λεʹ· ὃς καὶ τὴν
Λαβινίαν κτίσας πόλιν, αὐτόσε τὸ βασίλειον καὶ τὸ Παλλάδιον
ἀπὸ τῆς Ἀλβανίας εἰς τὴν Λαβινίαν μετέθηκε τὴν κτισθεῖσαν
ὑπ' αὐτοῦ.

Γεώργιος Κεδρηνός Compendium historiarum Vol. 1, p.238, line 12

 139

Ἰλίου ἀφειλόμην, οὔτε ἐμοὶ οὔτε τῷ ὑπ' ἐμὲ στρατῷ θλίψεις ἐπέ-
λιπον ἕως ἄρτι καὶ συμφοραί. διὸ καὶ ἐπυθόμην τῆς Πυθίας περὶ
αὐτοῦ, ἣ καὶ ἀνεῖλεν ἀποδοῦναι αὐτὸ τοῖς Τρωσί.” ταῦτα Διο-
μήδης εἰπών, καὶ θυσάμενος τῷ θεῷ, ἐκβαλὼν εὐθὺς τὸ Παλλά-
διον τῷ Αἰνείᾳ δωρεῖται. τοῦτο λαβὼν Αἰνείας πρὸς τὸν τότε
τοπαρχοῦντα Ἰταλίας Λατῖνον ἐφορμᾷ, καὶ κατὰ τῶν Ῥουτύλων
σὺν αὐτῷ ἐκστρατεύει. ἐν ᾧ πολέμῳ Λατῖνος ὁ Τηλέφου υἱὸς
ἀναιρεῖται. Αἰνείας δὲ στρατὸν συναγηγερκὼς κατὰ τῶν Ῥουτύ-
λων πολεμεῖ, καὶ τούτους τρεψάμενος, τὴν θυγατέρα Λατίνου
Ἀλβανίαν καὶ τὴν βασιλείαν λαβών, πόλιν κτίζει μεγάλην, Ἀλ-
βανίαν καλέσας· ἐν αὐτῇ τὸ Παλλάδιον ἀπέθετο. καὶ αὐτὸς μετὰ
Λατῖνον ιθʹ ἔτη βασιλεύσας τελευτᾷ.
Μετ' αὐτὸν δὲ Ἀσκάνιος Ἰοῦλος, υἱὸς Αἰνείου ἀπὸ Κρεού-
σης Τρωάδος, τῆς πρώτης αὐτοῦ γυναικός, ἔτη λεʹ· ὃς καὶ τὴν
Λαβινίαν κτίσας πόλιν, αὐτόσε τὸ βασίλειον καὶ τὸ Παλλάδιον
ἀπὸ τῆς Ἀλβανίας εἰς τὴν Λαβινίαν μετέθηκε τὴν κτισθεῖσαν
ὑπ' αὐτοῦ.

Γεώργιος Κεδρηνός Compendium historiarum Vol. 1, p.238, line 17

τοπαρχοῦντα Ἰταλίας Λατῖνον ἐφορμᾷ, καὶ κατὰ τῶν Ῥουτύλων

σὺν αὐτῷ ἐκστρατεύει. ἐν ᾧ πολέμῳ Λατῖνος ὁ Τηλέφου υἱὸς
ἀναιρεῖται. Αἰνείας δὲ στρατὸν συναγηγερκὼς κατὰ τῶν Ῥουτύ-
λων πολεμεῖ, καὶ τούτους τρεψάμενος, τὴν θυγατέρα Λατίνου
Ἀλβανίαν καὶ τὴν βασιλείαν λαβών, πόλιν κτίζει μεγάλην, Ἀλ-
βανίαν καλέσας· ἐν αὐτῇ τὸ Παλλάδιον ἀπέθετο. καὶ αὐτὸς μετὰ
Λατῖνον ιθʹ ἔτη βασιλεύσας τελευτᾷ.
Μετ' αὐτὸν δὲ Ἀσκάνιος Ἰοῦλος, υἱὸς Αἰνείου ἀπὸ Κρεού-
σης Τρωάδος, τῆς πρώτης αὐτοῦ γυναικός, ἔτη λεʹ· ὃς καὶ τὴν
Λαβινίαν κτίσας πόλιν, αὐτόσε τὸ βασίλειον καὶ τὸ Παλλάδιον
ἀπὸ τῆς Ἀλβανίας εἰς τὴν Λαβινίαν μετέθηκε τὴν κτισθεῖσαν
ὑπ' αὐτοῦ.
Λαβινίας δὲ ἦρξεν Ἄλβας ὁ υἱὸς Ἀσκανίου ἔτη λεʹ· ὃς καὶ
κτίζει τὴν πόλιν Σίλβαν, ἐξ οὗ καὶ οἱ βασιλεῖς Σίλβιοι ἐκαλοῦντο.
οὗτος δὲ πάλιν ὁ Ἄλβας τὸ Παλλάδιον ἐν τῇ ὑπ' αὐτοῦ κτισθείσῃ
πόλει Σίλβῃ ἐκ τῆς Λαβινίας μετήγαγε πόλεως. ἐντεῦθεν λοιπὸν
ἐκεῖ βασιλεύουσι κατὰ διαδοχὴν οἱ Αἰνειάδαι ἔτη τλαʹ. Εὔανδρος
δὲ καὶ Πάλας οἱ τοῦ Αἰνείου υἱοί, τὴν καλουμένην Βαλέντα ἐπαρ-
χίαν ἰθύνοντες, οἶκον οἰκοδομοῦσι πάνυ μέγαν καὶ θαυμαστὸν καὶ
τοιοῦτον, ἐξ ἐκείνου πάντα βασίλειον οἶκον παλάτιον ὀνομάζε
 140

Γεώργιος Κεδρηνός Compendium historiarum Vol. 1, p.722, line 9

ἐκτύπωμα αὐτοῦ ἐν τῇ τοῦ παλατίου σφαιροειδεῖ στέγῃ ὡς ἐν οὐ-

ρανῷ καθήμενον, καὶ περὶ τοῦτο ἥλιον καὶ σελήνην καὶ ἄστρα,
οἷς ὁ δεισιδαίμων ὡς θεοῖς ἐλάτρευε, καὶ ἀγγέλους αὐτῷ σκηπτρο-
φόρους περιέστησεν. ἐκεῖθέν τε σταγόνας στάζειν ὡς ὑετοὺς καὶ
ἤχους ὡς βροντὰς ἐξηχεῖσθαι ὁ θεομάχος ταῖς μηχαναῖς ἐπετεχνά-
σατο. ταῦτα γοῦν πάντα πυρὶ ἀναλώσας, καὶ τὸν τοῦ πυρὸς
ναὸν κατακαύσας καὶ πᾶσαν τὴν πόλιν, συντόμως κατεδίωκεν
ὀπίσω Χοσρόου ἐν τοῖς στενοῖς τῶν Μήδων χωρίοις, ἐν οἷς καὶ
πολλὰς πόλεις καὶ χώρας ἐπόρθησε. συμβούλιον δὲ ποιήσας τοῦ
παραχειμάσαι, ἁγνίζει τὸν λαὸν ἐπὶ ἡμέρας τρεῖς, καὶ ἀνοίξας
τὰ τοῦ θεοῦ ἄχραντα εὐαγγέλια εὗρεν ἐπιτρέποντα ἐν Ἀλβανίᾳ
παραχειμάσαι. ἐν δὲ τῷ μεταξὺ τῆς ὁδοῦ ἔχων σὺν αὐτῷ πολλὴν
αἰχμαλωσίαν Περσικήν, ὡσεὶ πεντήκοντα χιλιάδας, τούτους τῇ
συμπαθεῖ αὐτοῦ ψυχῇ ἐλεήσας τῶν δεσμῶν ἔλυσε.
Τῷ ιδʹ ἔτει Χοσρόης ὁ τῶν Περσῶν βασιλεὺς Σαρβαραζᾶν
ἄλλον στρατηγὸν ἐξοπλίσας μετὰ λαοῦ πρὸς Σαρβαραγκᾶν ἀπέστει-
λεν, ὡς ἑνωθέντας ἀμφοτέρους πολεμῆσαι Ῥωμαίοις. τοῦτο
γνοὺς ὁ βασιλεὺς ἔσπευσε συμβαλεῖν πόλεμον μετὰ Σαρβάραγκα
πρὸ τοῦ ἑνωθῆναι αὐτὸν τῷ Σαρβαραζᾷ, καὶ πολλὰς ἐκδρομὰς
κατ' αὐτοῦ ποιησάμενος εἰς δειλίαν αὐτὸν ἐνέβαλεν.

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος Imperator Hist., De legationibus

P. 201, line 8

νων τῶν Ῥωμαίων οὕτω γε δήπου θᾶττον ἥξειν αὐτόν. εἰωθότων

γὰρ τῶν Περσῶν ἐν τοῖς ἔμπροσθεν χρόνοις ἀμφὶ τὸ πέρας τοῦ
τὴν ἐπωνυμίαν Αὐγούστου κληρωσαμένου μηνὸς ἀναφαίνεσθαι
κατὰ δὴ τῆς Περσῶν Ἀρμενίας καὶ τηνικαῦτα τὸν πόλεμον συγ-
κροτεῖν, προτερήσας αὐτὸς εἰσήρρησεν αὐτόθι. ξυνηνέχθη τοι-
γαροῦν ἅπαξ προκατειλημμένους καὶ ἐφυστερίσαντας τοὺς Ῥω-
μαίους δι' ὅλου τοῦ ἔτους οὐδὲν ὁτιοῦν σφᾶς διαπράξασθαι ἐν
καιρῷ. οὔτε γὰρ τὸ στράτευμα ξυνήθροιστο τὸ Ῥωμαϊκόν, ἀλλ'
οἱ μὲν περὶ Κοῦρσον καὶ Θεόδωρον τοὺς στρατιώτας, ἐπειδὴ αὐ-
τοῖς ἀπήγγελλον ὡς νεμεσᾷ τε καὶ ἀγανακτεῖ ὁ Καῖσαρ, ὅτι δὴ
ἐσβαλόντες ἐν Ἀλβανίᾳ μὴ ἀνέστησαν ἅπαντας Σαβείρους τε καὶ
Ἀλβανούς, ἀλλ' ὅτι ὁμήροις πεποιθότες ἐξεχώρησαν, κατεγνωκότες
τε ἐξ αὐτῆς τῆς πείρας, τῷ ἀφηνιάσαι αὐτίκα ἀπὸ Ῥωμαίων τὸν
Σαβεῖρα, ὡς οὐ κατὰ τὸ δέον ἐπεπράχεσαν, παρώφθη τε ὑπὸ σφῶν
τὸ συνοῖσον, ὥσπερ ἀμέλει ἐκ μεταμελείας αὖθις ἐλάσαντες ἐν
Ἀλβανίᾳ πρεσβείας ἦγον τοὺς Σαβείρους τε καὶ Ἀλβανούς, παν-
οικίᾳ σφᾶς μετοικίζοντες ἐς τὰ τῇδε τοῦ Κύρου ποταμοῦ, ὡς
 141

λοιπὸν ἐν τῇ Ῥωμαϊκῇ διαιτᾶσθαι χώρᾳ. ἔτι οὖν Θεόδωρός τε

καὶ Κοὺρς ἐν τούτοις ἐνησχολημένοι ἐτύγχανον. εἶτα ἐγκελευσα-
μένου τοῦ Καίσαρος Ἰουστινιανὸν τὸν τῆς ἕω στρατηγὸν μεταφοι-
τῆσαι καὶ ἐν Ἀρμενίᾳ γενέσθαι αὐτὸν ἡγησόμενον τοῦ πολέμου,

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος Imperator Hist., De legationibus

P. 396, line 18

Περὶ πρέσβεων ἐθνικῶν πρὸς Ῥωμαίους. Ἐκ τῆς ἱστορίας Διοδώρου

Σικελιώτου.

1. Ὅτι ἐπὶ Ὁστιλλίου Τύλλου τοῦ Ῥωμαίων βασιλέως Ἀλβανοὶ

τὴν αὔξησιν τῶν Ῥωμαίων ὑφορώμενοι καὶ ταπεινῶσαι τούτους
βουλόμενοι προσεποιήσαντο ἐπὶ τῆς ἑαυτῶν χώρας γεγονέναι λῃστὰς
Ῥωμαίους, καὶ ἔπεμψαν εἰς Ῥώμην πρεσβευτὰς τοὺς τὸ δίκαιον
αἰτήσοντας, εἰ δὲ μὴ προσέχωσιν, πόλεμον καταγγελοῦντας.
Ὁστίλλιος δὲ ὁ τῶν Ῥωμαίων βασιλεὺς πυθόμενος, ὡς ζητοῦσι
πρόφασιν πολέμου, τοῖς μὲν φίλοις παρήγγειλε τοὺς πρέσβεις
ἐκδέξασθαι καὶ παρακαλεῖν ἐπὶ ξενίαν, αὐτὸς δὲ ἐκκλίνας τὴν πρὸς
τούτους ἔντευξιν ἔπεμψεν εἰς Ἀλβανοὺς τὸ παραπλήσιον τοῖς
ἐκείνων ποιήσοντας. τοῦτο δὲ συνετέλεσεν ἀρχαϊκῷ τινι προαχθεὶς
ἔθει διὰ τὸ τοὺς παλαιοὺς μηδὲν οὕτω σπουδάζειν ὡς τὸ δικαίους

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος Imperator Hist., De legationibus

P. 397, line 4

αἰτήσοντας, εἰ δὲ μὴ προσέχωσιν, πόλεμον καταγγελοῦντας.

Ὁστίλλιος δὲ ὁ τῶν Ῥωμαίων βασιλεὺς πυθόμενος, ὡς ζητοῦσι
πρόφασιν πολέμου, τοῖς μὲν φίλοις παρήγγειλε τοὺς πρέσβεις
ἐκδέξασθαι καὶ παρακαλεῖν ἐπὶ ξενίαν, αὐτὸς δὲ ἐκκλίνας τὴν πρὸς
τούτους ἔντευξιν ἔπεμψεν εἰς Ἀλβανοὺς τὸ παραπλήσιον τοῖς
ἐκείνων ποιήσοντας. τοῦτο δὲ συνετέλεσεν ἀρχαϊκῷ τινι προαχθεὶς
ἔθει διὰ τὸ τοὺς παλαιοὺς μηδὲν οὕτω σπουδάζειν ὡς τὸ δικαίους
ἐνίστασθαι πολέμους. εὐλαβεῖτο γὰρ μὴ τοὺς αἰτίους τῆς λῃστείας
οὔθ' εὑρεῖν δυνάμενος οὔτε παραδιδοὺς τοῖς ἐξαιτοῦσι δόξῃ πόλε-
μον ἄδικον ἐπαναιρεῖσθαι. ἐντυχόντων δὲ πρότερον τῶν εἰς
Ἄλβαν πεμφθέντων τὸ μὴ λαμβάνειν τὸ δίκαιον, εἰς ἡμέραν τρι-
ακοστὴν πόλεμον κατήγγειλαν. ὃν οἱ μὲν τῶν Ἀλβανῶν πρεσβευταὶ
κατὰ τὴν ἐξαίτησιν ἀπόκρισιν ἔλαβον ὅτι, πρότερον ἐκείνων οὐ
διδόντων τὸ δίκαιον, οἱ Ῥωμαῖοι πόλεμον αὐτοῖς κατηγγελκότες
εἴησαν· οἱ δὲ δῆμοι πρὸς ἀλλήλους ἐπιγαμίας ἔχοντες καὶ φιλίαν
 142

ἀπὸ ταύτης τῆς αἰτίας εἰς διαφορὰν κατέστησαν.

2. Ὅτι Καμβύσου τοῦ Περσῶν βασιλέως κυριεύσαντος πάσης
Αἰγύπτου, πρὸς τοῦτον οἱ Λίβυες καὶ Κυρηναῖοι συνεστρατευκότες
τοῖς Αἰγυπτίοις ἀπέστειλαν δῶρα καὶ τὸ προσταττόμενον ποιήσειν
ἐπηγγείλαντο.

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος Imperator Hist., De legationibus

P. 463, line 6

ὕβρεών τε μεστὴ καὶ ὀνειδισμοῦ καὶ μεμεθυσμένων ῥημάτων ὑπῆρ-

χεν. καὶ ἡ μὲν ἐπιστολὴ ὑπερηφανίας τε ἦν καὶ ἀλαζονείας πλήρης·
εἰσάγεται δ' οὖν Ἰάκωβος, οὐ μὴν ὡς Ἰουστῖνον ἅτε νοσώδη τυγ-
χάνοντα, ἀλλὰ γὰρ ὡς τὴν βασιλίδα, ἐπεὶ αὐτὴ ξὺν Τιβερίῳ ἅπαντα
ἔπραττεν. ἀναλεξαμένη τοίνυν τὸ γράμμα ἐπηγγείλατο καὶ αὐτὴ
στέλλειν τὸν πρεσβευσόμενον ὡς βασιλέα Περσῶν καὶ ἀμφὶ τῶν
ὁπωσοῦν κεκινημένων διαλεχθησόμενον. στέλλεται δ' οὖν Ζαχα-
ρίας, ἐν τοῖς βασιλείοις καταταττόμενος ἰατροῖς, ἐπιφερόμενος
γράμμα ἐκ τῆς βασιλίδος.
22. Ὅτι ἐπὶ Τιβερίου Καίσαρος οἱ τῶν Ῥωμαίων στρατηγοὶ
εἰσβολὴν ἐς Ἀλβανίαν ποιησάμενοι καὶ ὁμήρους λαβόντες Σαβεί-
ρων καὶ Ἀλανῶν καὶ ἄλλων ἐθνῶν ἧκον ἐς Βυζάντιον. ἀφικομέ-
νους δὲ ἐν Βυζαντίῳ τοὺς πρέσβεις τῶν ἐνδεδωκότων ἑαυτοὺς
Ἀλανῶν τε καὶ Σαβείρων ὁ Καῖσαρ δέχεται ἐπιεικῶς καὶ πάνυ
φιλανθρώπως, πυθόμενός τε παρ' αὐτῶν, ὁπόσα χρήματα αὐτοῖς
ἐδίδου ὁ Περσῶν βασιλεύς, δεδωκώς τε ἐξουσίαν σφίσιν ἐς ὅσον
ἠβούλοντο ἐξᾶραι τῇ ψευδολογίᾳ τὸ χρῆμα καὶ τῷ κόμπῳ τἀληθὲς
ἐπικαλύψαι, διπλάσια τούτων ἔγωγε παρέξω, ἔφη, τοῖς τε ἐν τέλει
ὑμῶν, πρὸς δὲ δὴ καὶ ὑμῖν αὐτοῖς. ἐπὶ τούτοις ἥσθησάν τε οἱ
βάρβαροι καὶ ἐδόκουν χάριν εἰδέναι τῷ κρείττονι ἀνθ' ὧν ὑπήκοοι

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος Imperator Hist., De legationibus

P. 499, line 21

τροις καὶ ἱπποδρομίοις, καὶ εἴ που ἄλλῃ τὸ τοιοῦτον γενέσθαι

δεήσει, εἰκόνα τε χαλκῆν ἢ ὕλης ἑτέρας μήποτε Θευδάτῳ μόνῳ
καθίστασθαι, ἀλλὰ γίνεσθαι μὲν ἀεὶ ἀμφοτέροις, στήσεσθαι δὲ
οὕτως ἐν δεξιᾷ μὲν τὴν βασιλέως, ἐπὶ θάτερα δὲ τὴν Θευδάτου.
ἐπὶ ταύτῃ τῇ ξυμβάσει γράμματα γράψας τὸν πρεσβευτὴν ὁ Θευ-
δάτος ἀπεπέμψατο. ὀλίγῳ δὲ ὕστερον ψυχῆς ὀρρωδία περιλαβοῦσα
τὸν ἄνθρωπον ἐς δείματα ἀπῆγεν ὅρον οὐκ ἔχοντα, καὶ ἔστρεφεν
αὐτοῦ τὴν διάνοιαν δεδισσομένη τῷ τοῦ πολέμου ὀνόματι, καὶ ὡς,
ἤν γε βασιλέα οὐδαμῆ ἀρέσκῃ τά τε αὐτῷ καὶ Πέτρῳ ξυγκείμενα,
 143

ὁ πόλεμος εὐθὺς ἀπαντήσει. αὖθις οὖν τὸν Πέτρον μεταπεμψά-

μενος ἐν Ἀλβανοῖς ἤδη γενόμενον ἅτε κοινολογούμενος λάθρα τοῦ
ἀνθρώπου ἀνεπυνθάνετο, εἰ τὴν ξύμβασιν βασιλεῖπρὸς ἡδονῆς
ἔσεσθαι οἴεται. καὶ ὃς οὕτω δὴ ὑποτοπάζειν ἔφη. ἢν δέ γε ταῦτα
μηδαμῆ ἀρέσκῃ τὸν ἄνδρα, τί τὸ ἐντεῦθεν γενήσεται; εἶπεν. ἀπεκρί-
νατο Πέτρος· πολεμητέα σοι τὸ λοιπόν, ὦ γενναῖε. τί δέ; δίκαια
ταῦτα, φίλε πρεσβευτά; ἔφη. ὁ δὲ αὐτίκαὑπολαβών· καὶ πῶς
οὐ δίκαια, ἀγαθέ, εἶπεν, τὰ ἐπιτηδεύματα τῇ ψυχῇ ἑκάστῃ φυλάς-
σεσθαι. τί δὴ τοῦτό ἐστιν; ὁ Θευδάτης ἠρώτα. ὅτι σοὶ μὲν
σπουδὴ πολλὴ φιλοσοφεῖν, ἔφη, Ἰουστινιανῷ δὲ Ῥωμαίων γενναίῳ
εἶναι, διαφέρειν δέ, ὅτι τῷ μὲν φιλοσοφίαν ἀσκήσαντι θάνατον
ἀνθρώποις πορίζεσθαι ἄλλως τε καὶ τοσούτοις τὸ πλῆθος οὐ

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος Imperator Hist., De legationibus

P. 501, line 9

σιλέως ἀναγγείλωσιν. ἢν δέ τινος καὶ ἀδικίας οἱ ἕτεροι ἐς τοὺς

ἐναντίους ὑπάρξωσι, τοὺς πρέσβεις οὐδέν τι ἧσσον ἀποδοθήσε-
σθαι ἐς τὸ σφῶν ἔθνος. τῶν μὲν οὖν βαρβάρων οἱ πρέσβεις Ῥω-
μαίων παραπεμπόντων ἐς Βυζάντιον ἧκον, οἱ δὲ Ῥωμαῖοι πόλεις
τινὰς ἑλόντες καὶ πανταχόθεν τοὺς βαρβάρους κυκλωσάμενοι ἐν
μέσῳ εἶχον. διὸ δὴ Γότθοι διαλύειν τε τὰ ξυγκείμενα καί τι ἐς
Ῥωμαίους κακουργεῖν ὤργων. πέμψαντες οὖν παρὰ Βελισάριον
πρέσβεις ἠδικῆσθαι σπονδαῖς ἔφασαν. Οὐιττίγιδος γὰρ Γότθους
τοὺς ἐν Πόρτῳ μεταπεμψαμένου κατά τινα χρείαν Παῦλόν τε καὶ
Ἰσαύρους τὸ ταύτη φρούριον λόγῳ οὐδενὶ καταλαβόντας ἔχειν, ταὐτὸ
δὲ τοῦτο ἀμφί τε Ἀλβανῷ καὶ Κεντουκέλλαις δῆθεν τῷ λόγῳ ᾐτι-
ῶντο ἠπείλουν τε ἢν μὴ ταῦτα σφίσιν ἀποδιδῷ οὐκἐπιτρέψειν.
Βελισάριος δὲ ξὺν γέλωτι αὐτοὺς ἀπεπέμψατο παραπέτασμα μὲν
εἶναι ταύτην τὴν αἰτίαν εἰπών, ἀγνοεῖν δὲ οὐδένα, ὅτου δὴ ἕνεκα
Γότθοι τὰ χωρία ταῦτα ἔλιπον. καὶ τὸ λοιπὸν ὑποψίᾳ τινὶ ἐς
ἀλλήλους ἐχρῶντο.

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος Imperator Hist., De virtutibus et

vitiis Vol. 1, p.172, line 13

18. (68). Ὅτι ληξάντων τῶν ἐμφυλίων πολέμων φόνοι καὶ

προγραφαὶ τῶν ἐπιφανῶν οἴκων διεδέξαντο τὴν Ῥώμην, ἐς πᾶν
ἐπεξιόντος τοῦ Σύλλου τοῖς ἀντιστασιώταις, ὡς τὴν Μαρίου τε-
λευτὴν οὐκ ἀπαλλαγὴν, ἀλλὰ μεταβολὴν τυραννίδος νομισθῆναι
Ῥωμαίοις. τὰ μὲν γὰρ πρῶτα τοὺς ἐχθίστους οἱ τῶν πολιτῶν
 144

ἐκποδὼν ποιήσασθαι διεγνωκὼς διὰ πάσης ὠμότητος ἐπεξῄει τήν τε

πόλιν καὶ τὴν ἄλλην Ἰταλίαν. τελευτῶν δὲ ἔστιν οὓς ἢ χρημάτων ἢ
κτημάτων ἕνεκα ἐπ' ὠφελείᾳ τῶν ἑαυτοῦ φίλων διέφθειρεν. λέγεται
γοῦν Κόϊντον ἄνδρα ἐπιφανῆ, ἐπιεικῆ τε καὶ σώφρονα, οὐδετέρας
μὲν γεγονότα στάσεως, ἀδοκήτως δὲ ἐν τοῖς προγεγραμμένοις θεα-
σάμενον ἑαυτόν “οἴμοι τάλας” εἰπεῖν “διώκει με τὸ ἐν Ἀλβανοῖς
χωρίον”. καὶ ὀρθῶς γε Σαλούστιος ὁ Ῥωμαῖος συγγραφεὺς ἔφη
καλοῖς αὐτὸν ἐγχειρήμασιν κάκιστον ἐπενηνοχέναι τὸ τέλος. εἰ
μὲν γὰρ τὴν Μαρίου καταβαλὼν δυναστείαν ἀνδρὸς ἀρχῆθέν τε
χαλεποῦ καὶ ἐπιτείναντος ἐν τῇ ἐξουσίᾳ τὴν φύσιν παρέδωκε τῇ
βουλῇ καὶ τῷ δήμῳ τὴν πολιτείαν, θαυμαστὸς ἂν ἦν· νῦν δὲ μέ-
τριος τὰ πρῶτα καὶ πολιτικὸς φανεὶς καὶ δόξαν δημωφελοῦς ἡγε-
μόνος παρασχὼν ἐπειδὴ τῶν ἐναντίων ἐκράτησεν, αὐτὸς ἀντ'
ἐκείνων ἦν. καὶ τυραννίδα φάσκων ἐλαύνειν ἐκ τῆς πόλεως ἑτέραν
εἰσῆγε χαλεπωτέραν. δικτάτορα μὲν γὰρ ἀνεῖπεν ἑαυτόν· ἔμπληκτα
δὲ καὶ ἀπάνθρωπα ἔς τε τοὺς πολίτας καὶ τοὺς ἄλλους ὑπηκόους

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος Imperator Hist., De virtutibus et

vitiis Vol. 2, p.218, line 15

γός, ἐπὶ Σαυνίτας ὁδεύων ἔμαθε τὸ βούλευμα τῶν φυλάκων, καὶ

ἐπικρύψας τοὺς μὲν αὐτῶν ἐξώπλισε καὶ τοὺς στρατιώτας ἀφῆκεν
οἷα κεκμηκότας, τοὺς δὲ πονηροτέρους ἐκέλευσεν ἐς Ῥώμην ἐπί
τινα χρείαν ἐπείγεσθαι, χιλίαρχόν τε αὐτοῖς συνέπεμψεν, ᾧ εἴρητο
ἀφανῶς αὐτοὺς φυλάσσειν. ἑκάτεροι δ' ὑπώπτευον μεμηνῦσθαι,
καὶ περὶ Ταρρακίνην ἀφίστανταί τε τοῦ χιλιάρχου, καὶ τοὺς ἐπὶ
τῶν ἔργων ἐν τοῖς ἀγροῖς δεδεμένους ἐκλύσαντες, καὶ ὁπλίσαντες
ὡς ἐδύναντο, ἤλαυνον ἐς Ῥώμην, ὁμοῦ δισμύριοι γεγονότες. ἔτι
δ' αὐτῶν ὁδὸν ἡμέρας μιᾶς ἀπεχόντων ὑπήντα Κορβῖνος, καὶ
παραστρατοπεδεύσας ἐν τοῖς ὄρεσι τοῖς Ἀλβανῶν ἠρέμει, περι-
σκοπῶν τε τὸ ἔργον ἔτι, καὶ μέγα ἡγούμενος ἀπεγνωκόσι μάχε-
σθαι. οἱ δὲ ἐπεμίγνυντο ἀλλήλοις κρύφα, καὶ ὀδυρμοὶ καὶ δάκρυα
τῶν φυλάκων ἦν ὡς ἐν οἰκείοις καὶ φίλοις ἁμαρτεῖν μὲν ὁμολο-
γούντων, τὴν δὲ αἰτίαν ἐς τὰ χρέα φερόντων τὰ ἐν Ῥώμῃ. ὧν ὁ
Κορβῖνος αἰσθανόμενος, καὶ ὀκνῶν ἅψασθαι πολιτικοῦ καὶ τοσού-
του φόνου, συνεβούλευσε τῇ βουλῇ τὰ χρέα τοῖς ἀνδράσι μεθεῖ-
ναι, τόν τε πόλεμον ἐξαίρων ἐπὶ μέγα, εἰ τοσῶνδε ἀνδρῶν δύ-
ναιτο κρατῆσαι μαχομένων ἐξ ἀπογνώσεως, καὶ τὰς συνόδους
αὐτῶν καὶ ἐπιμιξίας ἐν ὑπονοίᾳ τιθέμενος, μὴ οὐδ' ὁ ἴδιος αὐτῷ
στρατὸς ἐς πάντα ᾖ πιστός, ἅτε συγγενεῖς ὄντες ἐκείνων, καὶ οὐχ

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος Imperator Hist., De insidiis P.

 145

106, line 27

τοὐναντίον ἐν σπάνει πάντων ὑπῆρχεν, ὑπὸ σκηναῖς τε αὐτοσχεδίοις

καὶ γυμνῷ τῷ ἀέρι διατρίβων. οἱ γὰρ Ῥωμαῖοι πάντα προκατέλα-
βον, ὑπατικοὺς ἄνδρας προχειρισάμενοι τῆς κατὰ τὴν Ἰταλίαν
φρουρᾶς. συνέβαινε δὲ καὶ τὸν στρατὸν δοκοῦντα πολιορκεῖν αὐ-
τὸν πολιορκεῖσθαι. ὅθεν ἐν ἀπογνώσει γενόμενοι οἱ στρατιῶται
τά τε κατὰ τὴν Ῥώμην καὶ πᾶσαν τὴν Ἰταλίαν πυθόμενοι, αἰφνι-
δίως, ἀναπαυομένου τοῦ Μαξιμίνου ἐν τῇ σκηνῇ, καὶ τῆς ἡμέρας
ἐκείνης ἐν ἀνέσει τοῦ πολέμου οὔσης, τῶν τε πλείστων εἰς τὰς
σκηνὰς ἀνακεχωρηκότων, ἔδοξε τοῖς στρατιώταις, οἳ πρὸς τῇ Ῥω-
μαίων πόλει στρατόπεδον εἶχον ὑπὸ τὸ καλούμενον Ἀλβανόν,
ἔνθα παῖδας καὶ γυναῖκας καταλελοίπεσαν, φονεῦσαι τὸν Μαξι-
μῖνον, ὡς παύσαιντο χρονίου πολιορκίας, μηκέτι δὲ πορθοῖεν
Ἰταλίαν ὑπὲρ τυράννου κατεγνωσμένου καὶ μεμισημένου. τολμή-
σαντές τε οὖν ἐπίασι τῇ σκηνῇ περὶ μέσην ἡμέραν, συναραμένων
αὐτοῖς καὶ τῶν δορυφόρων. τάς τε εἰκόνας ἐκ τῶν σημείων κατα-
σπῶσι καὶ αὐτὸν σὺν τῷ παιδὶ ἀναιροῦσι. φονεύουσι δὲ καὶ τὸν
ἐπάρχοντα τοῦ στρατοῦ, πάντας τε ἀναιροῦσι τοὺς ἐκείνῳ θυμή-
ρεις, ῥίψαντές τε τὰ σώματα τοῖς βουλομένοις ἐνυβρίζειν. τού-
των δὲ τὰς κεφαλὰς ἐς τὴν Ῥώμην ἔπεμψαν.

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος Imperator Hist., De insidiis

P. 198, line 13

δρευσαν τὸν Τήμενον παρά τινα ποταμόν, καὶ φονεῦσαι μὲν οὐκ
ἠδυνήθησαν, κατατραυματίσαντες δὲ εἰς φυγὴν ὥρμησαν.
23. Ὅτι Ἀργεῖοι πολλὰ κακοπαθήσαντες ἐν τῷ πολέμῳ τῷ
πρὸς Λακεδαιμονίους μετὰ τοῦ ἑαυτῶν βασιλέως, καὶ τοῖς Ἀρκάσι
τὰς πατρίδας ἀποκαταστήσαντες, ἐμέμφοντο τὸν βασιλέα διὰ τὸ
τὴν χώραν αὐτῶν ἀποδεδωκέναι τοῖς φυγάσιν, ἀλλὰ μὴ σφίσιν
κατακληρουχῆσαι. συστάντος δὲ ἐπ' αὐτὸν τοῦ δήμου καὶ τὰς
χεῖρας ἀπονενοημένως προσφέροντος, ἔφυγεν εἰς Τέγεαν κἀκεῖ δι-
ετέλεσε τιμώμενος ὑπὸ τῶν εὖ παθόντων.
24. Ὅτι Νεμέτωρ ὑπὸ τοῦ ἰδίου ἀδελφοῦ στερηθεὶς τῆς βασι-
λείας, ὃς Ἀμόλιος ἐκαλεῖτο, ἐβασίλευσε δὲ Ἀλβανῶν, τοὺς ἰδίους
υἱοὺς παρ' ἐλπίδας ἀναγνωρίσας Ῥέμον καὶ Ῥωμύλον ἐπεβούλευσε
κατὰ τοῦ ἰδίου ἀδελφοῦ περὶ ἀναιρέσεως. ὃ καὶ γέγονεν· μετα-
πεμψάμενοι γὰρ τοὺς νομεῖς ὥρμησαν ἐπὶ τὰ βασίλεια καὶ ἐντὸς
τῶν θυρῶν εἰσεβιάσαντο καὶ τοὺςὑφισταμένους ἀνῄρουν, ὕστε-
ρον δὲ καὶ αὐτὸν τὸν Ἀμόλιον.
25. Ὅτι Ὁστιλίου τοῦ ὑπάτου παραγενηθέντος ἐκ Ῥώμης εἰς
 146

Ἤπειρον, Θεόδοτος καὶ Φιλόστρατος οἱ μάλιστα περσίζοντες ἐπε-

βάλοντο τῷ βασιλεῖ παραδοῦναι τὸν ὕπατον. μεταπεμπομένων
δὲ αὐτῶν τὸν Περσέα κατὰ τάχος, ὁ μὲν Ὁστίλιος λαβὼν ὑποψίαν
μετῆλθε νυκτός, ὁ δὲ Περσεὺς ὑστερηκὼς τῶν καιρῶν τῆς περὶ

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος Imperator Hist., De sententiis

P. 262, line 4

ἀπέσκωπτεν εἰς τοὺς βασιλεῖς, μεταπεμψάμενος ὁ Σευῆρος ὤμνυ

τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ ἐκτεμεῖν. ὁ δὲ ἀπεκρίνατο ἐκτεμεῖν αὐτὴν
δύνασθαι “ἐφ' ὅσον δὲ αὐτὴν ἔχω, οὔτε σὺ οὔτε ἐγὼ κατασχεῖν
αὐτὴν δύναμαι,” ὥστε γελάσαντα τὸν Σευῆρον ἀπολῦσαι αὐτόν.
143. Ὅτι τὸν αὐτὸν Ἀντωνῖνος μεταπεμψάμενος ἐπέτρεψεν
αὐτῷ γράψαι στίχους εἰς αὐτόν· ὁ δὲ τεχνικῶς ἔσκωψεν· εἶπεν
γὰρ αὐτὸν ἐν παντὶ καιρῷ ἐοικέναι θυμουμένῳ· καὶ τοῦτο μὲν ὡς
σκώπτων εἶπεν, ἐκεῖνον δὲ σφόδρα ἐθεράπευσεν· ἤθελε γὰρ δεινὸς
καὶ ἄγριος καὶ ἀπότομος ἀεὶ φαίνεσθαι· καὶ διὰ τοῦτο αὐτῷ εἴ-
κοσι μυριάδας ....
144. Ὅτι Ἀντωνῖνος κατὰ Ἀλβαννῶν ἐξορμήσας χρήμασι τὴν
δοκοῦσαν νίκην ἐπρίατο. ἔλαβε δὲ καὶ γυναῖκας αἰχμαλώτους, ἐν
αἷς αἱ γυναῖκες ἐθαυμάσθησαν· πυθομένου γὰρ αὐτοῦ πότερον
πραθῆναι ἢ φονευθῆναι βούλονται, ἐκεῖναι φονευθῆναι ἐπελέξαντο·
ὡς δὲ ἐπράθησαν, αἱ πολλαὶ ἑαυτὰς ἀπέσφαξαν.
145. Ὅτι Ἀντωνῖνος πᾶσιν ἐπετίμα καὶ ἐνεκάλει ὅτι οὐδὲν
αὐτὸν ᾔτουν· καὶ ἔλεγε πρὸς πάντας “δῆλόν ἐστιν ὅτι οὐ θαρρεῖτέ
μοι ἐξ ὧν μὴ αἰτεῖτέ με. εἰ δὲ μὴ θαρρεῖτε, ὑποπτεύετέ με, εἰ
δὲ ὑποπτεύετε, φοβεῖσθε, εἰ δὲ φοβεῖσθε, μισεῖτε.” ταῦτα δὲ
πρόφασιν ἐπιβουλῆς ἐποιεῖτο.

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος Imperator Hist., De cerimoniis

aulae Byzantinae (lib. 1.84-2.56) p.688, line 10

εἰς τὸν ἄρχοντα τοῦ Κούελ, Ἰβηρία· εἰς τὸν ἄρχοντα τοῦ
Ἀτζαρᾶ, Ἰβηρία· “κέλευσις ἐκ τῶν φιλοχρίστων δεσποτῶν
πρὸς ὁ δεῖνα.” εἰς τὸν ἐξουσιοκράτορα Ἀλανίας. βούλλα
χρυσῆ δισολδία. “ἐν ὀνόματι τοῦ πατρὸς καὶ τοῦ υἱοῦ καὶ
τοῦ ἁγίου πνεύματος, τοῦ ἑνὸς καὶ μόνου ἀληθινοῦ Θεοῦ
ἡμῶν. Κωνσταντῖνος καὶ Ῥωμανὸς, πιστοὶ ἐν αὐτῷ τῷ Θεῷ
βασιλεῖς Ῥωμαίων, πρὸς ὁ δεῖνα τὸν ἐξουσιαστὴν Ἀλανίας
καὶ πνευματικὸν ἡμῶν τέκνον.” εἰς τὸν ἐξουσιαστὴν Ἀβα-
σγίας, βούλλα χρυσῆ δισολδία. “κέλευσις ἐκ τῶν φιλοχρίστων
δεσποτῶν πρὸς ὁ δεῖνα τὸν περιφανῆ ἐξουσιαστὴν Ἀβα-
σγίας.” εἰς τὸν ἄρχοντα Ἀλβανίας· εἰς τὸν ἄρχοντα τῶν
 147

Κρεβατάδων, ἤγουν τὸν λεγόμενον Κρεβατᾶν· εἰς τὸν ἄρ-

χοντα Κηδωνίας· εἰς τοὺς ἄρχοντας Τζαναρίας· εἰς τὸν
ἄρχοντα τοῦ Σαρβᾶν, οἵτινες κεῖνται μέσον Ἀλανίας καὶ
Τζαναρίας· εἰς τοὺς ἄρχοντας Ἀζίας, ἐν ᾧ εἰσιν αἱ Κα-
σπεῖαι πύλαι· εἰς τὸν ἄρχοντα Χρύσα· εἰς τὸν ἄρχοντα Βρέζαν·
εἰς τὸν ἄρχοντα Μωκᾶν. (ἰστέον, ὅτι ἀπὸ Μωκᾶν ἐστιν ἡ Μαι-
ώτης λίμην.) ἐπιγραφὴ εἰς πάντας τοὺς προειρημένους· “κέλευ-
σις ἐκ τῶν φιλοχρίστων δεσποτῶν πρὸς ὁ δεῖνα τὸν ἄρχοντα
τῆσδε.” εἰς τὸν καθολικὸν Ἀρμενίας, εἰς τὸν καθολικὸν Ἰβηρίας,

Γεώργιος Μοναχός Χρονικόν (lib. 1-4) P. 56, line 8

τῶν Αἰθιόπων, Ἐρυθρὰ ἡ βλέπουσα κατὰ ἀνατολάς, Θηβαΐς,

Λιβύη ἡ παρεκτείνουσα μέχρι Κυρήνης, Μαρμαρίς, Συρτίς,
Λιβύη ἄλλη, Νουμηδεία, Μασσυρίς, Μαυριτανία ἡ κατέ-
ναντι Γαδείρων, ἐν δὲ τοῖς κατὰ βορρᾶν τὰ παρὰ θάλασσαν
ἔχει, Κιλικίαν, Παμφυλίαν, Πισιδίαν, Μυσίαν, Λυκαονίαν,
Φρυγίαν, Καμαλίαν, Λυκίαν, Καρίαν, Λυδίαν, Μυσίαν
ἄλλην, Τρῳάδα, Αἰολίδα, Βιθυνίαν, τὴν ἀρχαίαν Φρυγίαν,
καὶ νήσους πάλιν ἔχει Σαρδανίαν, Κρήτην, Κύπρον, καὶ
ποταμὸν Γηὼν τὸν καὶ Νεῖλον καλούμενον. τῷ δὲ Ἰάφεθ
Μήδεια, Ἀλβανία, Ἀρμενία μικρά τε καὶ μεγάλη, Καππα-
δοκία, Παφλαγονία, Γαλατία, Κολχίς, Βοσπόρη, Μαιῶτις,
Δέρβις, Σαρμάτις, Ταυριανίς, Βουταρνίς, Σκυθία, Θρᾴκη,
Μακεδονία, Δαλματία, Μολοσσή, Θεσσαλία, Λοκρίς, Βοιω-
τία, Αἰτωλία, Ἀττική, Ἀχαΐα, Πελληνὶς ἡ καὶ Πελοπόνησος,
Ἀρκαδία, Ἠπειρῶτις, Ἰλλυρίς, Λυχνίτις, Ἀδριακή, ἐξ ἧς τὸ
Ἀδριακὸν πέλαγος. ἔχει δὲ καὶ νήσους Βρεττανίαν, Σικελίαν,
Εὔβοιαν, Ῥόδον, Χῖον, Λέσβην, Κυθήραν, Ζάκυνθον, Κε-
φαληνίαν, Ἰθάκην, Κέρκυραν, καὶ μέρος τι τῆς Ἀσίας τὴν
καλουμένην Ἰωνίαν, καὶ ποταμὸν Τίγριν τὸν διορίζοντα
μεταξὺ Μηδείας καὶ Βαβυλῶνος.

Γεώργιος Μοναχός Χρονικόν breve (lib. 1-6) (redactio recentior) Vol.

110, p.97, line 42

ποταμὸς τῶν Αἰθιόπων, Ἐρυθρὰ βλέπουσα κατὰ

ἀνατολὰς, Θηβαῒς, Λιβύη ἡ παρεκτείνουσα μέχρι
Κυρήνης, Μαρμαρὶς, Σύρτις, Λιβύη ἄλλη, Νου-
 148

μιδία, Μασσυρὶς, Μαυριτανία ἡ κατέναντι Γαδεί-

ρων. Ἐν δὲ τοῖς κατὰ βοῤῥᾶν τὰ παραθαλάσσια
ἔχει, Κιλικίαν, Παμφυλίαν, Πισσιδίαν, Μυσίαν,
Λυκαονίαν, Φρυγίαν, Καβαλίαν, Λυκίαν, Καρίαν,
Λυδίαν, Βιθυνίαν, τὴν ἀρχαίαν Φρυγίαν· καὶ
νήσους πάλιν ἔχει, Σαρδινίαν, Κρήτην, Κύπρον
καὶ ποταμὸν τὸν καὶ Νεῖλον καλούμενον.
(4) Τῷ δὲ Ἰάφεθ Μηδία, Ἀλβανία, Ἀρμενία
μικρὰ καὶ μεγάλη, Καππαδοκία, Παφλαγονία,
Γαλατία, Κολχὶς, Βόσπορος, Μαιῶτις, Δερβὶς,
Σαρματὶς, Ταυριανὶς, Μολοσσὴ, Θεσσαλία.
Λοκρὶς, Βοιωτία, Αἰτωλία, Ἀττική, Ἀχαΐα, Πελ-
λήνη, ἡ καλουμένη Πελοπόννησος, Ἀρκαδία,
Ἠπειρῶτις, Ἰλλυρὶς, Λυχνῖτις, Ἀδριακὴ, ἐξ ἧς
τὸ Ἀδριακὸν πέλαγος. Ἔχει καὶ νήσους, Βρετα-
νίαν, Σικελίαν, Εὔβοιαν, Ῥόδον, Χῖον, Λέσβον,
Κυθήρην, Ζάκυνθον, Κεφαλληνίαν, Ἰθάκην, Κόρ-
κυραν καὶ μέρος τι τῆς Ἀσίας, τὴν καλουμένην

Γεώργιος Σύυγγελος χρονικόν

P. 55, line 9
ζηνοί, Δενναγινοί, Καππάδοκες, Παφλαγόνες, Ταβίεννοι, Χάλυβες, Σαρ-
μάται, Θρᾷκες, Μοσσονοί, Βαστρανοί, Σαυρομάται, Ἰλλυριοί,
Μαιῶται,
Σκύθαι, Ταῦροι, Μακεδόνες, Ἕλληνες, Ἴστριοι, Δαυνεῖς, Οὐεννοί, Ἰάπυ-
γες, Καλαβροί, Ὀππικοί, Λατῖνοι καὶ Ῥωμαῖοι, Γάλλοι οἱ καὶ Κελταῖοι,
Λυγιστῖνοι, Κελτίβηρες, Ἴβηρες, Γάλλοι, Ἀκυτιανοί, Ἰλλυρικοί, Βάσαν-
τες, Κυρτανοί, Λυσιτανοί, Οὐακκαῖοι, Βρεττανικοί, οἱ δὲ ἐν ταῖς νήσοις
οἰκοῦντες. ἐξ αὐτῶν εἰδότες γράμματά εἰσιν οὗτοι· Ἴβηρες, Λατῖνοι οἱ
καὶ
Ῥωμαῖοι, Ἱσπάνοι, Ἕλληνες, Μῆδοι, Ἀρμένιοι. ἔστι δὲ κατὰ μῆκος τὰ
ὅρια αὐτῶν ἀπὸ Μηδείας ἕως δυτικοῦ Ὠκεανοῦ τὰ πρὸς βορρᾶν· εὖρος
δὲ
ἀπὸ Τανάιδος ποταμοῦ ἕως Μαστουσίας τῆς κατὰ ἥλιον.
Αἱ χῶραι δὲ αὐτῶν Μηδεία, Ἀλβανία, Ἀρμενία μικρὰ καὶ μεγάλη,
Ἀμαζονίς, Παφλαγονία, Καππαδοκία, Γαλατία, Κολχίς, Βοσπορινή,
Μαιῶτις, Δερρίς, Σαρματία, Ταυριανή, Βαστρανή, Σκυθία, Θρᾴκη, Μα-
κεδονία, Ἑλλάς, Θεσσαλία, Βοιωτίς, Λοκρία, Αἰτωλία, Ἀχαΐα, Πελο-
πόννησος, Ἀκαρνία, Ἠπειρῶτις, Ἰλλυρίς, Λυχνῖτις, Ἀδριακή, ἀφ' ἧς τὸ
Ἀδριακὸν πέλαγος ἐκλήθη, Καλαβρία, Ἰταλία, Γαλλία, Θουσκινή, Λυ-
 149

σιτανία, Κελτική, Μεσσαλία, Κελτογαλλία, Σπανογαλλία, Ἰβηρία, Ἱσπα-

νία ἡ μεγάλη. ἐνταῦθα καταλήγει τὰ ὅρια τοῦ Ἰάφεθ ἕως Βρεττανικῶν
νήσων τὰ πρὸς βορρᾶν βλέποντα. ἔχει δὲ νήσους Βρεττανίαν, Σικελίαν,
Εὔβοιαν, Ῥόδον, Χίον, Λέσβον, Κύθηραν, Ζάκυνθον, Κεφαλληνίαν, Ἰθά-
κην καὶ τὰς Κυκλάδας, καὶ μέρος τι τῆς Ἀσίας τὴν Ἰωνίαν καλουμένην·

Γεώργιος Σύυγγελος χρονικόν p.200, line 11

Μετὰ τὴν ἅλωσιν Τροίας ΛΑΤΙΝΩΝ ΒΑΣΙΛΕΙΣ

Πολλῆς διαφωνίας γενομένης παρὰ τοῖς πολλοῖς περὶ τῆς Ῥωμαϊκῆς

μὲν ἐσχάτως μετὰ Ῥωμύλον βασιλείας ὀνομασθείσης ἀπ' αὐτοῦ, πρὸ αὐ-
τοῦ δὲ Λατίνων ἀπὸ Λατίνου τοῦ βασιλεύσαντος πρὸ Αἰνείου κατὰ τοὺς
Τρωικοὺς χρόνους, τῶν αὐτῶν πρὸ αὐτοῦ καλουμένων Ἀλβάνων ἀπὸ Ἀλ-
βάνου Κρόνου τοῦ πάντων κατὰ τὴν Ἰταλίαν βασιλέων πρώτου λεγομέ-
νου, παρέλκον ἡγούμεθα κανονικῇ θεωρίᾳ τὰς τούτων παραθέσθαι χρή-
σεις, τοῦτο μόνον σημαίνοντες ὅτι πρὸ Αἰνείου αʹ φασὶ Πεῖκον υἱὸν Κρό-
νου βασιλεῦσαι χώρας Λαυρέντου λζʹ, εἶναι δὲ τὴν χώραν ἕως τῆς νυνὶ
Ῥώμης πόλεως, μεθ' ὃν Φαῦνον τὸν υἱὸν αὐτοῦ Πείκου τοῦ καὶ Διὸς
ἔτη μδʹ. τοῦτον δέ φασί τινες Ἑρμῆν, καθ' ὃν Ἡρακλῆς ἀπὸ Σπανίας
ἐπανελθὼν ἐν φόρῳ τῷ λεγομένῳ βοαρίῳ βωμὸν ἤγειρε, διότι ἀνεῖλε Κά-
κος τὸν Ἡφαίστου υἱόν· ὡς δέ τισιν ἔδοξε, καὶ ἐβασίλευσε μετὰ Φαῦνον
ἔτη λεʹ ὁ Ἡρακλῆς. ἔπειτα Λατῖνος ἔτη λϛʹ. τούτου κατὰ τὸ λγʹ ἔτος
Αἰνείας ἐξ Ἰλίου παραγενόμενος σὺν τοῖς μετ' αὐτοῦ ὅπλοις καὶ πλούτῳ

Γεώργιος Σύυγγελος χρονικόν p.200, line 12

Μετὰ τὴν ἅλωσιν Τροίας ΛΑΤΙΝΩΝ ΒΑΣΙΛΕΙΣ

Πολλῆς διαφωνίας γενομένης παρὰ τοῖς πολλοῖς περὶ τῆς Ῥωμαϊκῆς

μὲν ἐσχάτως μετὰ Ῥωμύλον βασιλείας ὀνομασθείσης ἀπ' αὐτοῦ, πρὸ αὐ-
τοῦ δὲ Λατίνων ἀπὸ Λατίνου τοῦ βασιλεύσαντος πρὸ Αἰνείου κατὰ τοὺς
Τρωικοὺς χρόνους, τῶν αὐτῶν πρὸ αὐτοῦ καλουμένων Ἀλβάνων ἀπὸ Ἀλ-
βάνου Κρόνου τοῦ πάντων κατὰ τὴν Ἰταλίαν βασιλέων πρώτου λεγομέ-
νου, παρέλκον ἡγούμεθα κανονικῇ θεωρίᾳ τὰς τούτων παραθέσθαι χρή-
σεις, τοῦτο μόνον σημαίνοντες ὅτι πρὸ Αἰνείου αʹ φασὶ Πεῖκον υἱὸν Κρό-
 150

νου βασιλεῦσαι χώρας Λαυρέντου λζʹ, εἶναι δὲ τὴν χώραν ἕως τῆς νυνὶ
Ῥώμης πόλεως, μεθ' ὃν Φαῦνον τὸν υἱὸν αὐτοῦ Πείκου τοῦ καὶ Διὸς
ἔτη μδʹ. τοῦτον δέ φασί τινες Ἑρμῆν, καθ' ὃν Ἡρακλῆς ἀπὸ Σπανίας
ἐπανελθὼν ἐν φόρῳ τῷ λεγομένῳ βοαρίῳ βωμὸν ἤγειρε, διότι ἀνεῖλε Κά-
κος τὸν Ἡφαίστου υἱόν· ὡς δέ τισιν ἔδοξε, καὶ ἐβασίλευσε μετὰ Φαῦνον
ἔτη λεʹ ὁ Ἡρακλῆς. ἔπειτα Λατῖνος ἔτη λϛʹ. τούτου κατὰ τὸ λγʹ ἔτος
Αἰνείας ἐξ Ἰλίου παραγενόμενος σὺν τοῖς μετ' αὐτοῦ ὅπλοις καὶ πλούτῳ
παρεσκευασμένος, συμμαχήσας τε αὐτῷ Λατίνῳ κατὰ Ῥουτούλων καὶ

Γεώργιος Σύυγγελος χρονικόν P. 284, line 11

Ῥωμαίων καʹ ἐβασίλευσε Σερούιος ὁ καὶ Σίλβιος Τοῦλλος ὁ ἐκ δούλης

ἔτη μδʹ. τοῦ δὲ κόσμου ἦν ἔτος ͵δϡιγʹ.
Ῥωμαίων κβʹ ἐβασίλευσε Ταρκύινος Σούπερβος ἔτη κδʹ. τοῦ δὲ κόσμου
ἦν ἔτος ͵δϡνζʹ.
Οὗτος τὸν πρὸ αὐτοῦ βασιλεύοντα Σίλβιον Τοῦλλον κηδεστὴν οἰκεῖον
ὄντα ἀνελὼν ἐβασίλευσεν ἀντ' αὐτοῦ. ἀνῃρέθη δὲ καὶ αὐτὸς διὰ
Ταρκύινον
τὸν ἴδιον παῖδα μοιχεύσαντα Λουκρουτίαν τὴν Κολατίνου γυναῖκα
ἀνδρὸς ἐπισήμου, ὃς ἅμα Βρούττῳ μετὰ τὴν Ταρκυίνου ἀναίρεσιν
πρῶτος
τὴν ὑπάτων ἀρχὴν ἀναδείκνυσι, μὴ δεχομένων Ῥωμαίων βασιλεύεσθαι
ἕως τῆς Ἰουλίου Καίσαρος ἀρχῆς.
Τινὲς βούλονται Κρόνον πρῶτον Ἀλβανὸν κρατῆσαι τῶν κατὰ τὴν
ἑσπέραν τόπων. μεθ' ὅν φασι Πεῖκον υἱὸν αὐτοῦ, τὸν καὶ Δία,
βασιλεῦσαι·
εἶτα Φαῦνον Διὸς υἱόν, τὸν καὶ Ἑρμῆν· ἐφ' οἷς Ἡρακλῆς ἐπανελθὼν ἀπὸ
Ἱσπανίας, καὶ μετ' αὐτὸν Λατῖνος, ἐφ' οὗ Αἰνείας μετὰ τὴν ἅλωσιν
Τροίας ἐλθὼν ὅπλοις καὶ πλούτῳ βασιλικῷ παρεσκευασμένος ζεύγνυται
Λαβηνίᾳ θυγατρὶ αὐτοῦ καὶ βασιλεύει Λατίνων καὶ οἱ ἐξ αὐτοῦ μετ' αὐ-
τόν. οἱ πάντες ἕως Ῥωμύλου βασιλεῖς ιϛʹ τοῦ κτιστοῦ Ῥώμης· ἀφ' οὗ οἱ
πρότερον Ἀλβανοί, εἶτα Ἰταλοί, ἔπειτα Λατῖνοι, Ῥωμαῖοι μετεκλήθησαν.
Ἀπὸ δὲ Ῥωμύλου ἐπὶ τὸ παρὸν κδʹ ἔτος Ταρκυίνου Σουπέρβου ἔτη μὲν
γίνονται σκεʹ, ἤτοι ἀπὸ τοῦ ιγʹ ἔτους αὐτοῦ, καθ' ὃ ἔκτισε Ῥώμην,
βασιλεῖς δὲ Ῥωμαίων ζʹ,

Γεώργιος Σύυγγελος χρονικόν P. 284, line 18

ἀνδρὸς ἐπισήμου, ὃς ἅμα Βρούττῳ μετὰ τὴν Ταρκυίνου ἀναίρεσιν

πρῶτος
 151

τὴν ὑπάτων ἀρχὴν ἀναδείκνυσι, μὴ δεχομένων Ῥωμαίων βασιλεύεσθαι

ἕως τῆς Ἰουλίου Καίσαρος ἀρχῆς.
Τινὲς βούλονται Κρόνον πρῶτον Ἀλβανὸν κρατῆσαι τῶν κατὰ τὴν
ἑσπέραν τόπων. μεθ' ὅν φασι Πεῖκον υἱὸν αὐτοῦ, τὸν καὶ Δία,
βασιλεῦσαι·
εἶτα Φαῦνον Διὸς υἱόν, τὸν καὶ Ἑρμῆν· ἐφ' οἷς Ἡρακλῆς ἐπανελθὼν ἀπὸ
Ἱσπανίας, καὶ μετ' αὐτὸν Λατῖνος, ἐφ' οὗ Αἰνείας μετὰ τὴν ἅλωσιν
Τροίας ἐλθὼν ὅπλοις καὶ πλούτῳ βασιλικῷ παρεσκευασμένος ζεύγνυται
Λαβηνίᾳ θυγατρὶ αὐτοῦ καὶ βασιλεύει Λατίνων καὶ οἱ ἐξ αὐτοῦ μετ' αὐ-
τόν. οἱ πάντες ἕως Ῥωμύλου βασιλεῖς ιϛʹ τοῦ κτιστοῦ Ῥώμης· ἀφ' οὗ οἱ
πρότερον Ἀλβανοί, εἶτα Ἰταλοί, ἔπειτα Λατῖνοι, Ῥωμαῖοι μετεκλήθησαν.
Ἀπὸ δὲ Ῥωμύλου ἐπὶ τὸ παρὸν κδʹ ἔτος Ταρκυίνου Σουπέρβου ἔτη μὲν
γίνονται σκεʹ, ἤτοι ἀπὸ τοῦ ιγʹ ἔτους αὐτοῦ, καθ' ὃ ἔκτισε Ῥώμην,
βασιλεῖς δὲ Ῥωμαίων ζʹ, μεθ' οὓς λοιπὸν ὕπατοι, ἀρξάμενοι ἀπὸ Κολατί-
νου καὶ Βρούττου. εἶτα δήμαρχοι καὶ δικάτωρες· μεθ' οὓς πάλιν ὕπατοι
πάντες διεγένοντο ἔτεσι υογʹ, τοῦτ' ἔστιν ἀπὸ τοῦ ͵δϡπαʹ κοσμικοῦ
ἔτους ἕως τοῦ ͵ευνδʹ, καθ' ὃ Γάιος Ἰούλιος Καῖσαρ ἐμονάρχησε πρῶτος.

Συμεών Λογοθέτης χρονικόν (sub nomine Leonis Grammatici vel

Theodosii Melisseni vel Julii Pollucis) (redactio A + B operis sub t
P. 16, line 18

τείνουσα μέχρι Κυρήνης, Μαρμαρίς, Σύρτις, Λιβύη ἡ ἀπὸ

ποταμέως παρεκτείνουσα μέχρις ἄκρας Σύρτεως, Νουμιδία,
Μασσυρίς, Μαυριτανία ἡ παρεκτείνουσα μέχρις Ἡρακλεωτι-
κῶν στηλῶν κατέναντι Γαδείρων. ἔχει δὲ ἐν τοῖς κατέναντι
βορρᾶν τὰ παρὰ θάλασσαν, Κιλικίαν, Παμφυλίαν, Πισιδίαν,
Μυσίαν, Λυκαονίαν, Φρυγίαν, Καβαλίαν, Λυκίαν, Καρίαν,
Λυδίαν, Μυσίαν ἄλλην, Τρωάδα, Αἰολίδα, Βιθυνίαν, τὴν
ἀρχαίαν Φρυγίαν. ἔχει δὲ καὶ νήσους Σαρδινίαν, Κρήτην,
Κύπρον, καὶ ποταμὸν Γηὼν τὸν καλουμένον Νεῖλον.
Τῷ δὲ Ἰάφεθ τῷ τρίτῳ υἱῷ τοῦ Νῶε ἔλαχον χῶραι
κατ' ὄνομα αἵδε, Μηδία, Ἀλβανία Ἀμαζονίς, Ἀρμενία μι-
κρά τε καὶ μεγάλη, Καππαδοκία, Παφλαγονία, Γαλατία,
Κολχίς, Βοσπόρη, Μαιῶτις, Δερβίς, Σαρματίς, Ταυριανίς,
Βαστρανίς, Σκυθία, Θρᾴκη, Μακεδονία, Δαλματία, Μολοσσίς,
Θεσσαλία, Λοκρίς, Βοιωτία, Αἰτωλία, Ἀττική, Ἀχαΐα, Πελ-
λήνη, ἡ καλουμένη Πελοπόννησος, Ἀρκαδία, Ἠπειρῶτις, Ἰλ-
λυρίς, Λυχνῖτις, Ἀδριακή, ἀφ' ἧς τὸ πέλαγος τὸ Ἀδριακόν.
ἐπὶ δὲ αὐτῷ καὶ νῆσοι αἵδε, Βρεττανία, Σικελία, Εὔβοια,
 152

Ῥόδος, Χίος, Λέσβος, Κύθηρα, Ζάκυνθος, Κεφαληνία, Ἰθάκη,

Κέρκυρα καὶ αἱ Κυκλάδες, καὶ μέρος τι τῆς Ἀσίας ἡ κα-
λουμένη Ἰωνία. ποταμὸς δ' ἔστιν ἐν τοῖς αὐτοῖς μέρεσι Τί

Κωνσταντίνος Μανασσής Compendium chronicum

Line 1615

ἐπεὶ δὲ καὶ τὴν λύκαιναν σύνηθες λοῦπαν λέγειν,

τὴν ὕβριν τὴν τῆς γυναικός τινες ἠγνοηκότες
λύκαιναν εἶπον τοῖς μασθοῖς τὰ βρέφη διαθρέψαι.
ὡς δ' οὖν καὶ διετράφησαν, τέως εἰς αὔξην ἦλθον
καὶ Ῥῶμος ὠνομάσθησαν οἱ παῖδες καὶ Ῥωμύλος,
καὶ βίον εἶχον συφορβῶν ἀγροίκων καὶ βουκόλων.
ἀγνοίᾳ δὲ Νεμέτωρος μανδρεύματα κακοῦντες,
ὃν ἔφθη μητροπάτορα τούτων εἰπὼν ὁ λόγος,
ἑάλωσαν λῃστεύοντες τινῶν ἐνεδρευσάντων.
τῷ πάππῳ προσαχθέντες δὲ καὶ γνόντες καὶ γνωσθέντες
τῆς βασιλείας Ἀλβανῶν Ἀμούλιον γυμνοῦσιν,
καὶ ξίφει κατασφάττουσιν ἀφύλακτον εὑρόντες,
τῷ σφῶν δὲ μητροπάτορι χαρίζονται τὰ σκῆπτρα.
τούτοις ὁ πάππος δεδωκὼς χρημάτων ἀφθονίαν
καὶ πᾶν τὸ συμβαλλόμενον πέμπει πρὸς ἀποικίαν.
ὁ γοῦν Ῥωμύλος παρελθὼν ἐπί τινα πολίχνην
ἀπὸ τοῦ κτίστου Πάλαντος Παλάτιον κληθεῖσαν
τὸ σχῆμα τὸ τῆς πόλεως ἐκεῖσε διαγράφει,
ἄρρενα ταῦρον καρτερὸν καὶ δάμαλιν συζεύξας,
ὧν ὁ μὲν ταῦρος ἔνευεν ἔξω πρὸς τὸ πεδίον,
ἡ τούτῳ συζυγοῦσα δὲ δάμαλις πρὸς τὴν πόλιν.

Μιχαήλ Ατταλιάτης. , Historia P. 9, line 11

δυνάμεσι· καὶ εἰ μὴ διαβληθεὶς περὶ τυραννίδος ὁ τὴν στρα-

τηγίαν τῶν ὅλων ἐμπιστευθεὶς Γεώργιος ἐκεῖνος ὁ Μανιάκης
ἐκ μέσου γέγονε, καὶ ἄλλοις ἀνετέθη τὰ τοῦ πολέμου, κἂν
ὑπὸ Ῥωμαίοις ἐτέλει νυνὶ νῆσος οὕτω μεγάλη καὶ περιβόητος
καὶ πόλεσι περιεζωσμένη μεγίσταις καὶ τῶν ἄλλων χρηστῶν
οὐδενὸς ἀποδέουσα. νῦν δὲ ὁ φθόνος καὶ τὸν ἄνδρα καὶ τὰς
πράξεις καὶ τοσοῦτον κατειργάσατο ἔργον· αἰσχρῶς γὰρ καὶ
ἀγεννῶς βουλευσαμένων τῶν ὕστερον στρατηγῶν σὺν αὐτῇ
καὶ τὸ πλεῖστον τοῦ στρατεύματος ἀπολώλει Ῥωμαίοις. οὐ
 153

μὴν δὲ ἀλλὰ καὶ οἵ ποτε σύμμαχοι καὶ τῆς ἰσοπολιτείας ἡμῖν

συμμετέχοντες, ὡς καὶ αὐτῆς τῆς θρησκείας, Ἀλβανοὶ καὶ
Λατῖνοι ὅσοι μετὰ τὴν ἑσπερίαν Ῥώμην τοῖς Ἰταλικοῖς πλη-
σιάζουσι μέρεσι, πολέμιοι παραλογώτατοι ἐχρημάτισαν ἐμπε-
παρῳνηκότος εἰς τὸν ἄρχοντα τούτων τοῦ τότε τὴν στρατη-
γίαν ἰθύνοντος Μιχαὴλ δουκὸς τοῦ Δοκειανοῦ.
Ἀλλὰ περὶ μὲν τούτων ἅλις· Μυσοὶ δέ, οἷς εἰδικὴ προ-
σηγορία τὸ τῶν Βουλγάρων καθέστηκεν ὄνομα, τηνικαῦτα
τοὺς τῆς δουλώσεως ἀποπτύσαντες χαλινοὺς εἰς ἀποστασίαν
προκεχωρήκεσαν, καὶ τὸν βασιλέα περὶ τὰ ἐν Θεσσαλονίκῃ
διατρίβοντα ὅρια, καὶ μόνους τοὺς ἐν τῇ αὐλῇ σωματοφύλα-
κας ἔχοντα ὡς διὰ φιλίας παροδεύοντα γῆς, ἰταμῶς

Μιχαήλ Ατταλιάτης. , Historia P. 18, line 19

τῇ αὐταδελφῇ Ζωῇ, καὶ τὸν ἄζυγα βίον αἱρεῖται, ὃν ἐκ παί-

δων καὶ μέχρι γήρως τῆς ἐσχάτης ἡμέρας ἐξήσκησεν.
Εὐεργετικώτερος δὲ τοῦ προβεβασιλευκότος ὁ Μονομά-
χος ἀποδειχθείς, καὶ πάντας σχεδὸν βασιλικοῖς ἀξιώμασι καὶ
δωρήμασι φιλοτίμοις ἀποσεμνύνας, ἠγάθυνε τὸ ὑπήκοον· ἐξ-
αίφνης δὲ νέφος ἐκ τῆς ἑσπέρας ἐγείρεται τετριγὸς καὶ ὀλέ-
θριον καὶ πανωλεθρίαν αὐτῷ καὶ τῆς βασιλείας ἀπέλασιν
ἀπειλοῦν, ἀνὴρ αἱμοχαρὴς καὶ γενναῖος, ὁ προμνημονευθεὶς
Γεώργιος, ᾧ Μανιάκης ἐπώνυμον, ἐκ τῆς Ἰταλικῆς ἀρχῆς
ἐπαναστὰς μετὰ τῶν ἐκεῖσε συνόντων στρατιωτῶν Ῥωμαίων
καὶ Ἀλβανῶν, διὰ παρόρασιν τοῦ βασιλέως ἀνιαθεὶς καὶ
προηγησαμένας ἔχθρας μετ' αὐτοῦ δεδιώς. καὶ τὰ μὲν λοιπὰ
τῶν συναντησάντων στρατεύματα συνετάραξε καὶ κατέβαλε,
πρὸ δύο δὲ τῆς Θεσσαλονίκης ἡμερῶν στρατοπεδευσάμενος
περὶ δείλην ὀψίαν προσβάλλει τῷ μεγίστῳ βασιλικῷ στρατο-
πέδῳ· καὶ γὰρ ἦν ἐξεστρατευμένος ὁ παρὰ βασιλέως ἀπο-
σταλεὶς μετὰ τῶν Ῥωμαϊκῶν δυνάμεων εἰς ἀντιπαράταξιν.
καὶ πολλὰ δράσας τοῖς βασιλικοῖς στρατιώταις, καὶ καταπλή-
ξας τῇ ἀνυποίστῳ τούτου φορᾷ καὶ τοῖς οἰκειοχείροις πλη-
γαῖς (καὶ γὰρ οὗτος τοῦ πλήθους προεπολέμει τε καὶ προε-
κινδύνευε, καὶ οὐκ ἦν ὃς τῷ φασγάνῳ τούτου τραυματισθεὶς

Θεοφύλακτος Σιμοκάτα Historiae Book-dialogue-index 3, cha. 6, se. 17,

line 6

Τούρκους ἐλήλακεν, ἀνατείνει κατὰ Σουανίας τὴν μάχαιραν,

 154

τῆς Σκυθικῆς Πέρσαις ἀπομαρανθείσης ἐκτάξεως. περίδοξος

τοίνυν ὁ Βαρὰμ κατὰ τὸν Τουρκικὸν γενόμενος πόλεμον τῇ
Σουανίᾳ προσομιλεῖ, καὶ λείας κρατήσας περιφανοῦς καὶ
ἐπὶ τὴν Βαβυλωνίαν ἐκπέμψας ἐς τὸν Ἀράξην στρατοπεδεύεται
ποταμόν, ὃν Ἔρας ἀποκαλοῦσιν οἱ βάρβαροι. ὁ δ' αὐτο-
κράτωρ τῶν συμβεβηκότων ἀκηκοὼς Ῥωμανὸν τοῦ πολέμου
κηδεμόνα καθίστησιν. γενόμενος οὖν ἐν τῇ Κολχίδι ὁ στρα-
τηγός, ἣν Λαζικὴν ἡ συνήθης μετωνόμασε γλῶττα, καὶ τῷ
ἐκεῖσε ἱεραρχοῦντι κοινολογησάμενος, ἀπάρας ἐντεῦθεν στρα-
τοπεδεύεται ἐπὶ τὴν Ἀλβανίαν αὐτήν.
ὁ δὲ Βαρὰμ πυθόμενος τὴν Ῥωμαϊκὴν παρουσίαν ἐγεγήθει· ἤρα γὰρ
Ῥωμαϊκῆς παρατάξεως ἀεί πως αὐτῷ γελᾶν τὴν τύχην οἰόμενος. διά
τοι τοῦτο διαπεραιωσάμενος τὸν γείτονα ποταμὸν ἐπὶ τὸ
Κάνζακον τὴν ὑποχώρησιν ἐπεποίητο ἐφελκόμενος ὥσπερ
ἐπὶ τὰ ἐνδότερα τῆς Περσίδος Ῥωμαίους. τούτων γοῦν ὁ
Ῥωμανὸς ὑπαισθανόμενος φιλυπόστροφος γίνεται τὸ συνοῖσον
τῇ προθυμίᾳ πραγματευόμενος. ὑποτονθορύζοντος δὲ τοῦ
πλήθους καὶ διαγανακτοῦντος καὶ τῆς πρὸς τὸ πρόσω ἐφιεμένου
φορᾶς, λόγοις ἐχέφροσι

Θεοφύλακτος Σιμοκάτα Historiae Book-dialogue-index 3, cha. 7, se. 13,

line 2

λαβούσης τὴν πρόοδον, ὡς καὶ τὸν Βαρὰμ καταπλαγῆναι

ἐπὶ τῇ συντάξει τοῦ δράματος, ἐπανῆκεν ἡ προτρέχουσα
δύναμις τῆς Ῥωμαίων πληθύος. καὶ τούτων καταφανῶν τῷ
Ῥωμαίων στρατηγῷ γενομένων, καὶ τῆς Ῥωμαϊκῆς ἐκτάξεως
ὀργώσης συμπλακῆναι τοῖς Μήδοις, ὁ Ῥωμανὸς τὴν ἀπόμαχον
ἠρεμίαν ἠσπάζετο δέει τῆς ἀπειροπλασίου τῶν βαρβάρων.
ἀθροίσεως. ἐπεὶ δ' οὐχ οἷός τε ἦν χαλιναγωγεῖν τὸ ὑπήκοον
τοῖς ἔναγχος ἀνδραγαθήμασι ζωπυρούμενον, πρὸς παράταξιν
τὰς δυνάμεις καθώπλιζεν. συνήντα δὲ καὶ τὸ βάρβαρον.
στρατοπεδεύονται γοῦν ἑκάτεραι δυνάμεις ἐν πεδίῳ τῆς
Ἀλβανίας, ἃς διεῖργε τῆς παρατάξεως ἀπορρώξ τις ἀγχιβαθὴς
ἐκ τοῦ Ἀράξου ποταμοῦ προερχόμενος. τὰ μὲν οὖν πλήθη
ἐπὶ ταῖς ὄχθαις ἐναυλιζόμενα τοῦ μεσιτεύοντος ὕδατος ἐδίδοσάν
τε καὶ ἀντελάμβανον λόγους. τρίτη δ' ἡμέρα, καὶ ἄγγελος
ἀπὸ τοῦ Περσικοῦ πρὸς τὸν Ῥωμανὸν παραγίνεται τὸν
πόλεμον ἐξαιτούμενος, χώραν τε τῇ διαβάσει ἢ Ῥωμαίους
Πέρσαις παρέχεσθαι ἢ τὸ βάρβαρον τοῖς τῶν Ῥωμαίων
στρατεύμασιν. καὶ οὖν ὁ τοῦ Ῥωμαϊκοῦ τὴν ἐπιστασίαν
περιβαλόμενος πανστρατιᾷ συναθροισάμενος ξύλλογον ὑπὸ
 155

τῆς πληθύος ἠξίου διδάσκεσθαι τὸ συνοῖσον αὐτοῖς πρὸς

τὸν πόλεμον. τῶν δὲ συγχωρεῖν διανήξασθαι εἰσηγησαμένων

Ιωάννης Ζωναράς Ep. historiarum (lib. 1-12)

Vol. 2, p.102, line 9

αὐτῷ, ὃς μετὰ Τοῦλλον Ὁστίλλιον ἐβασίλευσε. τοῦ-

τον πενταετῆ καταλιπὼν ὁ Νόμας ἐτελεύτησεν, κατὰ
μικρὸν ὑπὸ γήρως καὶ νόσου μαλακῆς ἀπομαραινό-
μενος, χρόνον τριετῆ τοῖς ὀγδοήκοντα προσβιώσας,
βασιλεύσας ἔτη ἐπὶ τρισὶ τεσσαράκοντα.
Τοῦ δὲ Νόμα τελευτήσαντος καὶ μηδένα κατα-
λιπόντος διάδοχον, Ὁστίλλιος Τοῦλλος ᾑρέθη παρ
οῦ δήμου καὶ τῆς βουλῆς. ὃς τὰ πλεῖστα τῶν τοῦ
Νόμα χλευάσας ἠθῶν τὸν Ῥωμύλον ἐζήλωσε, καὶ
πρὸς μάχας αὐτός τε ὥρμα καὶ τὸν δῆμον ἠρέθιζεν.
ἁρπαγῆς γοῦν γενομένης παρὰ Ῥωμαίων ἐξ Ἀλβανῶν,
ὥρμησαν πρὸς μάχην ἑκάτεροι· πρὸ δὲ τοῦ συμβα-
λεῖν κατηλλάγησαν, καὶ ἐς μίαν πόλιν ἀμφοῖν ἐδόκει
συνοικῆσαι τοῖς γένεσιν. ἑκάστου δὲ τῆς οἰκείας
ἐχομένου καὶ τὸ ἕτερον εἰς ταύτην ἀξιοῦντος μετα-
ναστεῦσαι, ἀπέστησαν τοῦ σκοποῦ. εἶτα περὶ τῆς
ἡγεμονίας διηνέχθησαν· ὡς δὲ οὐδεὶς τῷ ἑτέρῳ παρ-
εχώρει αὐτῆς, ἀγωνίσασθαι συνέθεντο περὶ τῆς ἀρ-
χῆς. οὔτε δὲ τοῖς στρατοπέδοις ὅλοις ἐδόκει μαχέ-
σασθαι οὔτε μὴν μονομαχίᾳ κριθήσεσθαι. ἦσαν δὲ
παρ' ἀμφοῖν τρίδυμοι ἀδελφοί, ἐκ μητέρων γεγονό

Ιωάννης Ζωναράς Ep. historiarum (lib. 1-12) Vol. 2, p.102, line 22

συνοικῆσαι τοῖς γένεσιν. ἑκάστου δὲ τῆς οἰκείας

ἐχομένου καὶ τὸ ἕτερον εἰς ταύτην ἀξιοῦντος μετα-
ναστεῦσαι, ἀπέστησαν τοῦ σκοποῦ. εἶτα περὶ τῆς
ἡγεμονίας διηνέχθησαν· ὡς δὲ οὐδεὶς τῷ ἑτέρῳ παρ-
εχώρει αὐτῆς, ἀγωνίσασθαι συνέθεντο περὶ τῆς ἀρ-
χῆς. οὔτε δὲ τοῖς στρατοπέδοις ὅλοις ἐδόκει μαχέ-
σασθαι οὔτε μὴν μονομαχίᾳ κριθήσεσθαι. ἦσαν δὲ
παρ' ἀμφοῖν τρίδυμοι ἀδελφοί, ἐκ μητέρων γεγονό-
τες διδύμων, ἰσήλικές τε καὶ ἰσοπαλεῖς τὴν ἰσχύν·
ἐκαλοῦντο δὲ οἱ μὲν τῶν Ῥωμαίων Πουπλιοράτιοι,
οἱ δὲ τῶν Ἀλβανῶν Κουριάται. τούτους εἰς μάχην
 156

προεβάλοντο, παρ' οὐδὲν τὴν πρὸς ἀλλήλους αὐτῶν

συγγένειαν θέμενοι. οἱ δὲ ὁπλισάμενοι καὶ ἐν τῷ
μεταιχμίῳ τῶν στρατοπέδων ἀντιπαραταξάμενοι θε-
ούς τε ὁμογνίους ἀνεκαλοῦντο καὶ συνεχῶς ἀνέβλεπον
πρὸς τὸν ἥλιον. συμβαλόντες δὲ ποτὲ μὲν ἀθρόοι,
ποτὲ δὲ καὶ καθ' ἕνα ἐμάχοντο. τέλος δὲ τῶν μὲν
Ῥωμαίων τῶν δύο πεσόντων, τῶν δὲ Ἀλβανῶν ἁπάν-
των τρωθέντων, ὁ Ὁράτιος ὁ κατάλοιπος, ὅτι τοῖς
τρισὶν ἅμα, εἰ καὶ ἄτρωτος ἦν, οὐκ ἠδύνατο ἀντι-
τάξασθαι, ἐνέκλινεν, ὡς ἂν διώκοντες αὐτὸν

Ιωάννης Ζωναράς Ep. historiarum (lib. 1-12) Vol. 2, p.102, line 29

Ιωάννης Ζωναράς Ep. historiarum (lib. 1-12) Vol. 2, p.103, line 9

Ῥωμαίων τῶν δύο πεσόντων, τῶν δὲ Ἀλβανῶν ἁπάν-

των τρωθέντων, ὁ Ὁράτιος ὁ κατάλοιπος, ὅτι τοῖς
τρισὶν ἅμα, εἰ καὶ ἄτρωτος ἦν, οὐκ ἠδύνατο ἀντι-
τάξασθαι, ἐνέκλινεν, ὡς ἂν διώκοντες αὐτὸν σκεδα-
σθῶσι· κἀπειδὴ πρὸς τὴν δίωξιν διεσπάρησαν, ἑκά-
στῳ ἐπιτιθέμενος ἅπαντας διεχρήσατο. κἀντεῦθεν
τετίμητο· ὅτι δὲ καὶ τὴν ἀδελφὴν προσαπέκτεινεν,
ὀλοφυρομένην, ἐπεὶ τὰ τῶν ἀνεψιῶν σκῦλα ἑώρα φέ-
ροντα τὸν Ὁράτιον, φόνου ἐκρίθη· ἐς δὲ τὸν δῆμον
ἔκκλητον αἰτήσας ἀφείθη.
Οἱ δὲ Ἀλβανοὶ τότε μὲν ὑπήκοοι τῶν Ῥωμαίων
ἐγένοντο, ὕστερον δὲ τὰς συνθήκας ἀθετήσαντες, καὶ
ὡς ὑπήκοοι πρὸς συμμαχίαν κληθέντες, μεταθέσθαι
δὲ πρὸς τοὺς πολεμίους ἐν τῷ καιρῷ τῆς μάχης ἐπι-
χειρήσαντες καὶ συνεπιθέσθαι Ῥωμαίοις, γνωσθέν-
τες ἐκολάσθησαν· καὶ πολλοὶ μὲν ἐκτάνθησαν καὶ ὁ
αὐτῶν ἐξηγούμενος Μέττιος, οἱ ἄλλοι δὲ μετανάστα-
σιν ἔπαθον, καὶ ἡ πόλις αὐτῶν Ἄλβα κατεσκάφη,
πεντακόσιά που ἔτη Ῥωμαίοις νομισθεῖσα μητρό-
πολις.

Ιωάννης Ζωναράς Ep. historiarum (lib. 1-12) Vol. 2, p.147, line 6

ἐναντίους στρατεύσαντες μάχῃ αὐτοὺς νενικήκασι.

διὸ τήν τε λείαν αὐτοῖς οἱ δυνατοὶ διέδοσαν καὶ μι-
 157

σθὸν τοῖς πεζοῖς, εἶτα καὶ τοῖς ἱππεῦσιν ἐψηφίσαντο·

ἀμισθὶ γὰρ μέχρι τότε καὶ οἰκόσιτοι ἐστρατεύοντο·
τότε δὲ πρῶτον μισθοφορεῖν ἤρξαντο.
Πολέμου δὲ αὐτοῖς πρὸς Οὐιέντας συστάντος,
ἕως μὲν κατὰ σφᾶς ἐπολέμουν ἐκεῖνοι, πολλάκις αὐ-
τοὺς οἱ Ῥωμαῖοι ἐνίκησαν, καὶ ἐς πολιορκίαν κατέ-
στησαν· προσγενομένων δὲ αὐτοῖς συμμάχων ἐπεξῆλ-
θον τοῖς Ῥωμαίοις καὶ ἐπεκράτησαν. ἐν τούτοις δὲ
ἡ πρὸς τῷ ὄρει τῷ Ἀλβανῷ οὖσα λίμνη, ὑπὸ τῶν
πέριξ αὐτῆς περικλειομένη λόφων καὶ μὴ ἔχουσα
ἐκροήν, κατὰ τὸν τῆς πολιορκίας τῶν Οὐιεντῶν και-
ρὸν ἐς τοσοῦτον ἐπλήμμυρεν ὡς ὑπερεκχεῖσθαι καὶ
τῶν ὀρῶν καὶ κατιέναι πρὸς θάλασσαν. κρίναν-
τες δ' οἱ Ῥωμαῖοι πάντως τι διὰ τούτου θεῖον ση-
μαίνεσθαι, ἔπεμψαν εἰς Δελφοὺς περὶ τούτου χρη-
σόμενοι. ἦν δέ τις καὶ παρὰ τοῖς Οὐιένταις Τυρ-
σηνὸς ἀνὴρ μαντικός. ἐς ταὐτὸν οὖν ἥ τε Πυθία
καὶ ἡ ἐκείνου μαντεία συνέδραμον· καὶ ἄμφω γὰρ
ἁλώσεσθαι τὴν πόλιν εἶπον ὅταν τὸ ὕδωρ τὸ πλημ

Ιωάννης Ζωναράς Ep. historiarum (lib. 1-12) Vol. 2, p.161, line 12

βαρβάρους ἐστράτευσαν. οὐ μάχη μέντοι κοινή, μο-

νομαχία δὲ γέγονε πρότερον. Τίτος γάρ τις Μάλλιος,
ἀνὴρ εὐπατρίδης. προσκεκρουκὼς τῷ πατρὶ παρημε-
λεῖτο καὶ διέτριβεν ἐν ἀγρῷ· εἶτα τῷ πατρὶ διηλλάγη,
καὶ χιλίαρχος στρατοπέδου γενόμενος τῷ τε προκα-
λουμένῳ Κελτῷ πρὸς μονομαχίαν ἀντέστη καὶ νική-
σας αὐτὸν τὸν στρεπτὸν αὐτοῦ χρυσοῦν ὄντα ἐσκύ-
λευσε, καὶ Τουρκουάτος φορῶν αὐτὸν ἐπεκέκλητο.
συμμιξάντων δὲ καὶ τῶν στρατευμάτων ἥττηντο οἱ
Κελτοί, καὶ τῆς μὲν ἐπὶ τὴν Ῥώμην ὁρμῆς ἀπέσχοντο,
τὴν δ' Ἀλβανίδα ἐλεηλάτουν, ἐάσαντες οὖν αὐτοὺς
οἱ Ῥωμαῖοι διαρπάσαι τὴν χώραν, ὡς κατακορεῖς
γενόμενοι βρωμάτων καὶ μέθης εὐεπιχειρητότε-
ροι εἶεν, ἐπέθεντο σφίσι, καὶ αὐτῶν τε πολλοὺς
διέφθειραν καὶ τὸ σφῶν εἷλον στρατόπεδον. ὁ δὲ
Κάμιλλος εἰς τὴν Ῥώμην ἐπανελθὼν ἀπέθετο τὴν
ἀρχήν.
 158

Ιωάννης Ζωναράς Ep. historiarum (lib. 1-12) Vol. 2, p.207, line 23

ἀγνοούσας ὑπὸ ὁμίχλης ἐπὶ πολὺ τὸ γινόμενον καὶ

ταραττομένας κατέδυσε, τὰς δὲ λοιπὰς καταφυγού-
σας ἐς τὴν γῆν κενὰς εἷλεν. ὁ γὰρ Ἀννίβας οὐκ
ἀσφαλῆ τὸν λιμένα ὁρῶν, καταλιπὼν αὐτὰς ὑπεχώ-
ρησεν εἰς πόλιν Σουλκούς· ἔνθα στασιασάντων πρὸς
αὐτὸν Καρχηδονίων προῆλθέ τε ἐς αὐτοὺς μόνος καὶ
ἀπώλετο. ἀδεέστερον δ' ἐκ τούτου τὴν χώραν κατα-
τρέχοντες οἱ Ῥωμαῖοι ἡττήθησαν ὑπὸ Ἄννωνος.
ταῦτα ἐν τῷ ἔτει τούτῳ ἐγένετο. καὶ συνεχῶς λίθοι
ἐξ οὐρανοῦ ἐς τὴν Ῥώμην ἅμα πολλοί, ὡς καὶ χαλάζῃ
ἐοικέναι, ἔπεσον· καὶ ἐς τὸ Ἀλβανὸν καὶ ἄλλοθι λί-
θους ὁμοίως συνέβη κατενεχθῆναι.
Οἱ δ' ὕπατοι ἐπὶ Σικελίαν ἐλθόντες ἐπὶ Λιπά-
ραν ἐστράτευσαν. ἐπεὶ δ' ὑπὸ τὴν ἄκραν τὴν Τυν-
δαρίδα καλουμένην ναυλοχοῦντας ᾔσθοντο τοὺς Καρ-
χηδονίους, διχῇ τὸν πλοῦν ἐποιοῦντο. καὶ θατέρου
τῶν ὑπάτων τῷ ἡμίσει τοῦ ναυτικοῦ τὸ ἀκρωτήριον
περιβαλόντος, νομίσας ὁ Ἀμίλκας μόνους εἶναι, ἐξα-
νήχθη· ὡς δὲ καὶ οἱ λοιποὶ ἐπεγένοντο, πρὸς φυγὴν
ἐχώρησε καὶ τοῦ ναυτικοῦ πλεῖστον ἀπέβαλεν. ἐπαρ-
θέντες δ' οἱ Ῥωμαῖοι Σικελίαν μὲν ὡς ἤδη σφετέ

Ιωάννης Ζωναράς Ep. historiarum (lib. 13-18) P. 229, line 11

Στείλας δὲ τὸν στρατηγὸν Λεόντιον ὁ Ἰουστινιανὸς ὑπέταξε

δι' αὐτοῦ τὴν Ἰβηρίαν καὶ τὴν Ἀλβανίαν καὶ χώρας ἑτέρας.
οὗτος ὁ βασιλεὺς ἔλυσε καὶ τὰς πρὸς τοὺς Βουλγάρους σπον-
δάς, μὴ ἀνεχόμενος δασμοὺς παρέχειν αὐτοῖς. ἐκστρατεύσας
δὲ κατὰ τὰ ἑσπέρια πολλὰ τῶν Σθλαβικῶν ἐθνῶν ὑπηγάγετο,
τὰ μὲν ἑκόντα, ἔνια δὲ πολέμου νόμῳ· ἐξ ὧν καὶ νέον συνε-
στήσατο σύνταγμα. κατ' ἐκλογὴν γὰρ εἰληφὼς ἐκ τούτων ἄν-
δρας γενναίους τε καὶ νεάζοντας εἰς χιλιάδας τριάκοντα, λαὸν
αὐτοὺς ἐκάλεσε περιούσιον. οἷς γεγηθώς τε καὶ πεποιθὼς καὶ
 159

τὰς πρὸς τοὺς Ἄραβας συνθήκας παρέλυσεν, αἰτίαν ἐσχηκὼς

ὅτι σταλὲν τὸ τοῦ ἐτησίου φόρου χάραγμα οὐ Ῥωμαϊκὸν εἶχε
σφράγισμα, ἀλλὰ νέον Ἀράβιον. οὐδὲ γὰρ ἐξῆν ἐν χρυσῷ

Ιωάννης Ζωναράς Ep. historiarum (lib. 13-18) P. 251, line 14

θεοῦ. εἶτα καὶ θεῖον ἐν Ἀβασγοῖς τῆς θεοτόκου ἐδείματο τέ-

μενος καὶ ἱερεῖς ἐγκατέστησε καὶ οὕτως εἰς ἤθη τὰ τῶν χριστια-
νῶν αὐτοὺς μετήγαγεν ἐκ τῶν πάνυ βαρβαρικῶν. ἐντεῦθεν
ὑπ' οὐδενὸς ἀρχομένων τῶν Ἀβασγῶν οἱ βασιλεῖς Ῥωμαίων
ἔστελλον ἄρχοντας, καὶ ὑπ' ἐκείνων αὐτοῖς διῃτῶντο τὰ πρά-
γματα. χωρησάντων δὲ τῶν στελλομένων εἰς ἀδικίας καὶ τυ-
ραννικώτερον χρωμένων αὐτοῖς, δείσαντες μὴ πάντῃ δουλωθῶσι
Ῥωμαίοις, ἀφίστανται καὶ οὐκέτι δέχεσθαι ἄρχοντα Ῥωμαίων
ἐβούλοντο. διὰ τοῦτο τίσασθαι θέλων αὐτοὺς ὁ ῥινότμητος
Ἰουστινιανὸς στέλλει τὸν σπαθάριον Λέοντα πρὸς τοὺς Ἀλανούς,
οὓς Ἀλβανοὺς ὁ Προκόπιος γράφει, χρήμασι πλείστοις κατὰ
τῶν Ἀβασγῶν ὁμόρων ὄντων αὐτοῖς, ὁπλίσαι τούτους βουλό-
μενος. ἐκεῖ τοίνυν ὁ Λέων γενόμενος καὶ συχνοὺς διατρίψας
ἐνιαυτούς, ὀψὲ καὶ μόλις ἐπανελήλυθε, μήτε τὸν Ἰουστινιανὸν
εὑρηκώς (ἀνῄρητο γάρ), μήτε μὴν τὸν Φιλιππικόν (καθῄρητο
γὰρ πηρωθείς, ὡς εἴρηται, καὶ τὰ ὄμματα). πρόσεισιν οὖν Ἀρ-
τεμίῳ βασιλεύοντι τότε· ὁ δὲ καὶ προσήκατο αὐτὸν εὐμενῶς
καὶ στρατηγὸν τοῦ τῶν ἀνατολικῶν προεχειρίσατο θέματος.
τούτῳ γοῦν, ὡς εἴρηται, δῆθεν ἀμύνων ἀντῆρε χεῖρα κατὰ
Θεοδοσίου καὶ τῶν σκήπτρων γέγονεν ἐγκρατής (ὦ θεοῦ κρι-
μάτων ἄβυσσος ἀκατάληπτος) καὶ αὐτίκα τὴν θυγατέρα τῷ

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 1, p.24, line 1

οὗτοι, ὅσα γε ἔξεστι τεκμαίρεσθαι, ὅθεν προαγαγεῖν ἐπὶ τὴν τῆς

Εὐρώπης ἡγεμονίαν ἀφίκοντο, Ἰλλυριῶν γένος, ἀπὸ τῆς πρὸς
ἑσπέραν τῆς ἐς τὸν Ἰόνιον χώρας προελθόντες ἐπὶ τὴν τῶν
Σκοπίων πόλιν, τῇ τε φωνῇ παραπλησίᾳ χρώμενοι ἐκείνοις, καὶ
γένος δὲ ἐκεῖνο τῶν Ἰλλυριῶν μέγα τε καὶ ἐπὶ πλεῖστον διῆκον
τοῦ Ἰονίου πελάγους ἔστε ἐπὶ Ἑνετούς, ὡς ἂν ἔχειν οὐ χαλεπῶς
τεκμαίρεσθαι ἀπ' ἐκείνων δὲ τότε ἀνὰ τὴν Εὐρώπην σκεδασθέν-
τας ἀχθῆναι. φωνῇ τε γὰρ ἀμφότεροι τῇ αὐτῇ χρῶνται ἔτι καὶ
νῦν, καὶ ἤθεσι τοῖς αὐτοῖς καὶ διαίτῃ, ὥστε οὐκ ὀρθῶς ἂν
λέγοιεν οἱ γνώμην ἀποδεικνύμενοι περὶ Ἰλλυριῶν, ὡς εἴησαν οἱ
νῦν Ἀλβανοί. ἀρχὴν δ' ἐγὼ οὐδὲ προσίεμαι τὸν λόγον, ὡς εἴησαν
 160

Ἰλλυριῶν γένος οἱ Ἀλβανοί. ὡς μὲν οὖν ἀπ' Ἐπιδάμνου καὶ

οὗτοι ὥρμηντο ἐς τὴν πρὸς ἕω χώραν τῆς Εὐρώπης ἐπὶ Θεττα-
λίαν τε ἀφικόμενοι καὶ ἐπὶ Αἰτωλίαν καὶ Ἀκαρνανίαν, οὐκ ὀλίγα
ἄττα τῆς Μακεδονίας χωρία ὑφ' αὑτοῖς πεποιημένοι ᾤκουν, οἶδά
τε αὐτὸς ἐπιστάμενος, ἀπὸ πολλῶν τεκμαιρόμενος, καὶ πολλῶν
δὴ ἀκήκοα. εἴτε μὲν οὖν ἀπὸ Ἰαπυγίας, ὡς ἔνιοί φασιν, ἐς
Ἐπίδαμνον διαβάντες ἐπὶ τὴν χώραν, ἣν ὑπηγάγοντο σφίσιν, ἄλλος
ἄλλῃ ἀφίκοντο, εἴτε αὐτοῦ περὶ Ἐπίδαμνον τὴν ἀρχὴν Ἰλλυριῶν
ὅμοροι προϊόντες κατὰ βραχὺ κατέσχον τὴν πρὸς ἕω τῆς Ἐπι-
δάμνου χώραν, οὐκ ἔχω, ὅπῃ συμβάλλωμαι ἀσφαλῶς.

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 1, p.45, line 17

ἐπλήρου ἅπαντα καὶ φυλακῆς, Χαρατίνῃ χρώμενος ὑπηρέτῃ τῷ

πάντα ἀρίστῳ καὶ ἐς τὸ συλλαμβάνειν αὐτῷ καὶ ὁτιοῦν ξυνεπι-
λαβέσθαι, καὶ ἐπιτηδείως ἔχοντι ἐς τὰ μάλιστα, καὶ οὐκ ὀλίγα
ἐς τὴν ἀρχὴν αὐτῷ ποιησαμένῳ κατὰ τὴν Εὐρώπην. ὑπηγάγετο
μὲν οὖν τοσάδε ἔθνη καὶ ἡγεμόνας τοὺς ἐν τῇ Εὐρώπῃ ἐς
φόρων τε ἀπαγωγήν, καὶ συνεπομένους αὐτῷ, ὅποι ἂν στρατεύοιτο,
Ἑλλήνων βασιλεῖς εἶχέ οἱ στρατευομένους. Ἐμμανουήλῳ δὲ
ἠρέσκετο μάλιστα δὴ ξυμπάντων Ἑλλήνων. εἶχε δὲ καὶ τῶν
Μυσῶν βασιλέα, πρὸς δὲ καὶ Δραγάσην τὸν Ζάρκου παῖδα καὶ
Μπόγδανον τὸν τὴν Ῥοδόπην κατέχοντα καὶ ἄλλους τοὺς ἐν τῇ
Εὐρώπῃ ἡγεμόνας καὶ Τριβαλλῶν καὶ Ἑλλήνων καὶ Ἀλβανῶν.
τούτων δὲ ἁπάντων κατεστρατευμένων, καὶ τῶν ἐν τῇ Ἀσίᾳ
ἡγεμόνων αὐτῷ συνεπομένων ἐς τοὺς πολέμους ἤλαυνε δὲ τελευ-
τῶν. ὡς μὲν οὖν Ἕλληνες κατεστραμμένοι ἐδεδούλωντο Ἀμου-
ράτῃ τῷ Ὀρχάνεω, καὶ πρότερόν μοι δεδήλωται. καὶ νῦν δὲ
τοσάδε ἂν λέγοιτο ἐς ὑπόμνησιν ἱκανῶς.
Ἰωάννης γὰρ ἐπείτε κατέσχε τὴν βασιλείαν, συνελάσας
Καντακουζηνὸν τὸν πρόσθεν βασιλεύοντα Ἑλλήνων ἐς τὴν Να-
ζηραίων δίαιταν, ἐνεώρα γε τὰ Τούρκων πράγματα ἐπὶ μέγα
χωροῦντα δυνάμεως, ἀπέπλευσεν ἐς Ἰταλίαν. καὶ πρῶτα μὲν ἐπὶ
Ἑνετοὺς τραπόμενος, ἐπικουρίας μὲν οὐδέν τι ἀξίας λόγου

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 1, p.55, line 1

σατο περιφανεῖ, πολλῶν τε καὶ αὐτοῦ ἀποθανόντων ἐν τῇ μάχῃ

καὶ τελευτήσαντος τοῦ ἡγεμόνος, ἐπέδραμέ τε σύμπασαν τὴν
Τριβαλλῶν χώραν, καὶ ἀνδράποδα ὡς πλεῖστα ὑφ' αὑτῷ ποιη-
σάμενος, καθίστησι τὰ ἐν τῇ ἀρχῇ αὑτῷ, ᾗ ᾤετο ξυνοίσεσθαι
 161

ἐπὶ τὸ ἄμεινον, καὶ Ἕλλησι σπονδὰς ἐποιήσατο. καὶ τοῖς περὶ

Μακεδονίαν ἡγεμόσιν εἰρήνην ποιησάμενος τὴν Σκοπίων ᾤκισε
πόλιν, παμπόλλους τῶν Τούρκων ἀπό τε τῆς Εὐρώπης καὶ ἀπὸ
τῆς Ἀσίας ἀγαγὼν σὺν γυναιξί τε ἅμα καὶ παισί. ταῦτα δὲ
ἐποίει, ὡς ἔχοι ἂν ἀπὸ ταύτης ὁρμώμενος ἄγειν καὶ φέρειν τὰ
Ἰλλυριῶν πράγματα. ἐπέδραμε μὲν οὖν καὶ τὴν Ἰλλυριῶν χώραν,
καὶ πολίσματα ἄττα ἑλὼν ἠνδραποδίσατο, καὶ τήν τε Ἀλβανῶν
χώραν ἐπιπέμψας στράτευμα ἐληΐζετο ἔστε ἐπὶ τὴν ἐς τὸ Ἰόνιον
παράλιον χώραν, καὶ τὴν περὶ Ἐπίδαμνον.
Καὶ Ἕλληνες μὲν αὐτῷ ἐφείποντο στρατευόμενοι ἅμα, ὅποι
ἂν ἐλαύνοι, ὅ τε Ἰωάννου τοῦ βασιλέως Ἑλλήνων παῖς Ἐμμα-
νουῆλος, καὶ Ἀνδρονίκου τοῦ πρεσβυτέρου παῖς Ἰωάννης. τού-
τους γὰρ ὡς τὼ ὀφθαλμὼ ὄξει ζέοντι περιέχει, παρείχετο αὐτοῖς
τὴν δίαιταν ἀμφοῖν. οὗτοι δ' ὡς ἔγνωσαν ὁρῶντες ἐπὶ σφίσιν
αὐτοῖς, καὶ ὅτι τῶν ὀφθαλμῶν ἐπὶ τὸ ἄμεινον διακέοιτο, χρόνου
ἐπιγενομένου σφίσι, τῇ τε γυναικὶ καὶ ἀλλήλοις ἐς λόγους ἀφι-
κόμενοι, καί τινων ἄλλων ἐς τὴν ἐσήγησιν ταύτην ἐξηγουμένων

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 1, p.61, line 7

τελοῦντας καὶ ὑπὸ Καραμάνεω καὶ Μετίνῃ καὶ Ἀϊδίνῃ ἐπίσταμαι

σαφῶς εἶναί τε καὶ ὀνομάζεσθαι. καὶ ἐν Καππαδοκίᾳ ὑπαγόμε-
νος τοῦτο μὲν τὴν ὑπὸ Καραϊσούφῃ χώραν, τοῦτο δὲ τὴν ὑπὸ τοῖς
Ὀμούρεω παισί, καὶ τὰ πλέω τῆς Φρυγίας καταστρεψάμενος,
ἤλαυνεν ἐπὶ Ἐρτζιγγάνην τὰ τῶν Ἀρμενίων βασίλεια, καὶ ἐπὶ τὸν
Σκενδέρεω παῖδα, ὃς ταύτης ἡγεῖτο τῆς χώρας ἔστε ἐπὶ Εὐφρά-
την καὶ τῆς τε Κολχίδος μοῖραν οὐκ ὀλίγην ὑφ' αὑτῷ ποιησά-
μενος ἦρχε.
Ταῦτα μὲν οὖν γενόμενος ἐν τῇ Ἀσίᾳ καὶ μεγάλα ἀπεδεί-
κνυτο ἔργα· μετὰ δὲ ὡς τὴν Εὐρώπην διαβάς, στρατεύματα ἐπι-
πέμπων ἔστε Μακεδονίαν, τὴν πρὸς τὸν Ἰόνιον τοὺς ταύτῃ Ἀλβανοὺς
καὶ τὴν χώραν ἐδῄου, καὶ πολίσματα ἄττα ἑλὼν τῆς Ἀλβανῶν
χώρας ἐπὶ Ἰλλυριοὺς ἤλαυνέ τε καὶ ἐδῄου τὴν χώραν, λείαν τὰ
ἐκείνων ποιούμενος. μετὰ δὲ ταῦτα ἐστρατεύετο ἐπὶ Πελοπόννη-
σον, τῷ μὲν λόγῳ ὡς ἐπὶ Φωκίδα καὶ ἐπὶ Θετταλίαν ἐλαύνων,
καταστησόμενος τὰ ἐν τῇ Θετταλίᾳ, ὥστε ἐπιτηδείως ἔχειν αὐτῷ,
τοῦ δὲ Φωκέων ἀρχιερέως ἐπαγομένου σφίσιν ἐπὶ χώραν κυνη-
γῆσαί τε κρατίστην καὶ λειμῶνας γεράνους παρεχομένους πλῆ-
θος ἄπλετον καὶ πεδία ἐνιππεῦσαι τὰ κάλλιστα, τῷ δὲ ἔργῳ ἐπὶ
Θετταλίαν τε καὶ τοὺς ταύτῃ ἡγεμόνας Ἐπικερναίους τοὔνομα
καὶ ἐπὶ γυναῖκα τοῦ Δὲ Λουῆ ἡγεμόνος τοῦ Δὲ Σουλᾶ.
 162

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 1, p.61, line 8

σαφῶς εἶναί τε καὶ ὀνομάζεσθαι. καὶ ἐν Καππαδοκίᾳ ὑπαγόμε-

νος τοῦτο μὲν τὴν ὑπὸ Καραϊσούφῃ χώραν, τοῦτο δὲ τὴν ὑπὸ τοῖς
Ὀμούρεω παισί, καὶ τὰ πλέω τῆς Φρυγίας καταστρεψάμενος,
ἤλαυνεν ἐπὶ Ἐρτζιγγάνην τὰ τῶν Ἀρμενίων βασίλεια, καὶ ἐπὶ τὸν
Σκενδέρεω παῖδα, ὃς ταύτης ἡγεῖτο τῆς χώρας ἔστε ἐπὶ Εὐφρά-
την καὶ τῆς τε Κολχίδος μοῖραν οὐκ ὀλίγην ὑφ' αὑτῷ ποιησά-
μενος ἦρχε.
Ταῦτα μὲν οὖν γενόμενος ἐν τῇ Ἀσίᾳ καὶ μεγάλα ἀπεδεί-
κνυτο ἔργα· μετὰ δὲ ὡς τὴν Εὐρώπην διαβάς, στρατεύματα ἐπι-
πέμπων ἔστε Μακεδονίαν, τὴν πρὸς τὸν Ἰόνιον τοὺς ταύτῃ Ἀλβανοὺς
καὶ τὴν χώραν ἐδῄου, καὶ πολίσματα ἄττα ἑλὼν τῆς Ἀλβανῶν
χώρας ἐπὶ Ἰλλυριοὺς ἤλαυνέ τε καὶ ἐδῄου τὴν χώραν, λείαν τὰ
ἐκείνων ποιούμενος. μετὰ δὲ ταῦτα ἐστρατεύετο ἐπὶ Πελοπόννη-
σον, τῷ μὲν λόγῳ ὡς ἐπὶ Φωκίδα καὶ ἐπὶ Θετταλίαν ἐλαύνων,
καταστησόμενος τὰ ἐν τῇ Θετταλίᾳ, ὥστε ἐπιτηδείως ἔχειν αὐτῷ,
τοῦ δὲ Φωκέων ἀρχιερέως ἐπαγομένου σφίσιν ἐπὶ χώραν κυνη-
γῆσαί τε κρατίστην καὶ λειμῶνας γεράνους παρεχομένους πλῆ-
θος ἄπλετον καὶ πεδία ἐνιππεῦσαι τὰ κάλλιστα, τῷ δὲ ἔργῳ ἐπὶ
Θετταλίαν τε καὶ τοὺς ταύτῃ ἡγεμόνας Ἐπικερναίους τοὔνομα
καὶ ἐπὶ γυναῖκα τοῦ Δὲ Λουῆ ἡγεμόνος τοῦ Δὲ Σουλᾶ. μετὰ δὲ
ταῦτα καὶ ὡς Πελοπόννησον ἐμβαλών, ἔχων δὴ καὶ τὸν βασιλέως

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 1, p.75, line 17

μετέμελεν αὖθις οὐ πολλῷ ὕστερον. ἐπήμυνε δὲ αὐτῷ τὸν ὄλε-

θρον Ἀλίης ὁ Χαρατίνεω παῖς, ὃς συνήθης αὐτῷ ἐτύγχανεν
ὢν καὶ χρήμασιν ὡς τὰ μάλιστα ἐθεραπεύετο ὑπ' αὐτοῦ. συνιόν-
τες δὴ οὖν ἐς ταὐτὸ οὖτοι οἱ ἡγεμόνες ἐν τῷ τότε χρόνῳ περὶ
τὰς θύρας τοῦ βασιλέως διατρίβοντες, ἐδίδοσαν σφίσι λόγους,
ὡς μηκέτι τοῦ λοιποῦ ἀφίξεσθαι ἐπὶ τὰς θύρας. ἐνταῦθα μὲν
οὖν ἐγγυᾶται Κωνσταντῖνος ὁ Ζάρκου, Δραγάσεω ἀδελφός, ὃς
ἐκείνου τελευτήσαντος τοῦ Ζάρκου ἦν ἀνδρῶν ἄριστος τὰ ἐς
σύνεσίν τε καὶ πόλεμον, οὐδενὸς λειπόμενος τῶν ἐς ἐκεῖνον τὸν
χρόνον, καὶ πρός τε Ἀλβανοὺς καὶ Τριβαλλοὺς πολεμίους δια-
πολεμῶν χώραν τε αὑτῷ ὑπηγάγετο οὐ φαύλην, καὶ ἐπὶ τῇ
τελευτῇ αὐτοῦ Κωνσταντῖνος ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ κατέσχε τὴν
χώραν καὶ ἐφοίτα ἐς τὰς βασιλέως θύρας. οὗτος ἐγγυᾶται τὴν
 163

θυγατέρα τῶν Ἑλλήνων βασιλεῖ, ὥστε ἐμπεδοῦνται σφίσιν αὐτοῖς,

ὅσα συνέθεντο ἐς τὴν ἀπόστασιν. ἠγάγετο μέντοι οὗτος Ἐμμα-
νουῆλος καὶ πρότερον τὴν τοῦ βασιλέως Κολχίδος θυγατέρα
χηρεύουσάν τε, Ζετίνεω δέ τινος Τούρκων ἡγεμόνος γυναῖκα
γενομένην, κάλλει τε διαφέρουσαν. ταύτην γὰρ ὡς ἠγάγετο ἀπὸ
Κολχίδος ἐς Βυζάντιον, θεασάμενος ὁ πατὴρ αὐτοῦ τότε βασι-
λεύων, ὡς ἐδόκει αὐτῷ κάλλει τε γυναικῶν πολλῶν εἶναι

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 1, p.92, line 21

ἀναβεβηκότας τὸ τεῖχος τοὺς πολεμίους ταύτῃ ἑλεῖν τε κατὰ

κράτος τὴν πόλιν καὶ ἀνδραποδίσασθαι πόλιν περιφανῆ τε καὶ
παλαιάν. ἀνδράποδα δὲ λέγεται γενέσθαι ἐντεῦθεν τοῖς Τούρκοις
ὡς τρισμύρια. κατοικίσαι μὲν τούτους λέγεται βασιλεὺς ἐς τὴν
Ἀσίαν· οὐκ ἔχω δὲ τοῦτο συμβάλλεσθαι, ὡς εἴη ἀληθές, οὐ
δυνάμενος ἐξευρεῖν διαπυνθανομένῳ, ὅποι τῆς Ἀσίας οὗτοι κατῴ-
κηνται ὑπὸ Παιαζήτεω βασιλέως.
Ἰαγούπης μὲν οὖν, ὡς τὸ Ἄργος ἠνδραποδίσατο, ἀπήγαγε τὸν
στρατόν· μετὰ δὲ ταῦτα Βρενέζης τε αὐτίκα ἐπὶ μέγα ἐχώρει
δυνάμεως, ἐμβάλλων τε ἐς τὴν Πελοπόννησον καὶ ἐς τὴν παρά-
λιον Μακεδονίαν ἐπὶ τοὺς Ἀλβανούς, μεγάλα καὶ ἐπίσημα ἔργα
ἀποδεικνύμενος τῷ τοῦ βασιλέως οἴκῳ, στρατηγὸς μὲν οὐκέτι
ἀποδειχθεὶς ὑπὸ βασιλέως, τῶν δὲ Τούρκων ἑπομένων αὐτῷ,
ὅποι ἂν ἐξηγοῖτο, ὡς εὐτυχεῖ τε γενομένῳ τὰ ἐς πόλεμον καὶ
πλουτίζοντι τὰ στρατεύματα, ὅποι ἂν ἐπίοι στρατευόμενος. τοὺς
γὰρ δὴ ἱπποδρόμους καλουμένους τοῦ γένους τοῦδε, μήτε μισθόν,
μήτε ἀρχὴν ἔχοντας ὑπὸ τοῦ βασιλέως, ἐπὶ διαρπαγήν τε καὶ
λείαν ἀεὶ διωσθέντας ἕπεσθαι, ὅποι ἄν τις ἐξηγῆται αὐτοῖς ἐπὶ
τοὺς πολεμίους, αὐτίκα ἕκαστον ἱππεύοντά τε καὶ ἕτερον ἀγόμε-
νον ἵππον ἐς τὸν ὑπόδρομον τῆς λείας, ἐπὰν δὲ ἐν τῇ πολεμίᾳ
γένωνται, σύνθημα λαμβάνοντες ὑπὸ τοῦ στρατηγοῦ, ἀναβάντες,

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 1, p.196, line 15

τῶν περιοίκων καὶ τῶν ταύτῃ ἐθνῶν ἀπελαύνοντο ἐκ τῆς χώρας

ἄρχοντες ἀπαλλαττόμενοι ἐπὶ Ἰταλίας, Κεφαλληνία δὲ καὶ Ζά-
κυνθος καὶ αἱ Ἐχινάδες νῆσοι, ὅσαι ταύτῃ ᾠκημέναι ἐτύγχανον,
ἐς τουτονὶ τὸν βασιλέα τετραμμέναι ἁρμοστήν τε ἐδέχοντο καὶ
ἄρχοντα τοῦ βασιλέως Παρθενόπης. ἀφίκοντο μὲν δὴ καὶ ἄλλοι
πρόσθεν ἁρμοσταὶ εἰς τὰς νήσους ταύτας, ἐν δὲ δὴ καὶ Κάρουλος
οὑτοσίν, ὁ τῆς οἰκίας Τόκων καλούμενος, ἔχων ἑταίρους μεθ'
ἑαυτοῦ ἄνδρας ἀγαθούς, τόν τε Ῥῶσον καὶ Γυΐδον καὶ Μυλειαρέ-
 164

σην. καὶ ὡς ἐν τῇ Κεφαλληνίᾳ διατρίβοντες προσέσχον τε τῇ

Ἠπείρῳ, ἐπαγομένων τῶν Ἠπειρωτῶν, τήν τε χώραν ἐκτήσαντο
σφίσιν ὑπήκοον καὶ κατὰ βραχὺ τήν τε Ἀκαρνανίαν. Ἀλβανοὶ
δὲ ὡρμημένοι ἀπὸ Ἐπιδάμνου καὶ τὸ πρὸς ἕω βαδίζοντες Θετ-
ταλίαν τε ὑπηγάγοντο σφίσι καὶ τῆς μεσογαίου Μακεδονίας τὰ
πλέω, Ἀργυροπολίχνην τε καὶ Καστορίαν. ἀφικόμενοι δὲ ἐπὶ
Θετταλίαν τήν τε χώραν σφίσιν ὑποχείριον ποιησάμενοι, καὶ τὰς
πόλεις ἐπιδιελόμενοι, κατὰ σφᾶς ἐνέμοντο τὴν χώραν, νομάδες
τε ὄντες καὶ οὐδαμῇ ἔτι βέβαιον σφῶν αὐτῶν τὴν οἴκησιν ποι-
ούμενοι. ἐπεὶ δὲ καὶ ἐς Ἀκαρνανίαν ἀφικόμενοι γνώμῃ τοῦ ἡγε-
μόνος Ἀκαρνανίας, ἀφιεμένου αὐτοῖς τῆς χώρας, ἐνέμοντό τε
τήνδε τὴν χώραν. μετὰ δὲ ταῦτα συνίσταντο ἀλλήλοις ὡς τοῖς
Ἕλλησιν ἐπιθησόμενοι, ὅπως ἂν αὐτοῖς προχωροίη.

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 1, p.197, line 5

ταλίαν τε ὑπηγάγοντο σφίσι καὶ τῆς μεσογαίου Μακεδονίας τὰ

πλέω, Ἀργυροπολίχνην τε καὶ Καστορίαν. ἀφικόμενοι δὲ ἐπὶ
Θετταλίαν τήν τε χώραν σφίσιν ὑποχείριον ποιησάμενοι, καὶ τὰς
πόλεις ἐπιδιελόμενοι, κατὰ σφᾶς ἐνέμοντο τὴν χώραν, νομάδες
τε ὄντες καὶ οὐδαμῇ ἔτι βέβαιον σφῶν αὐτῶν τὴν οἴκησιν ποι-
ούμενοι. ἐπεὶ δὲ καὶ ἐς Ἀκαρνανίαν ἀφικόμενοι γνώμῃ τοῦ ἡγε-
μόνος Ἀκαρνανίας, ἀφιεμένου αὐτοῖς τῆς χώρας, ἐνέμοντό τε
τήνδε τὴν χώραν. μετὰ δὲ ταῦτα συνίσταντο ἀλλήλοις ὡς τοῖς
Ἕλλησιν ἐπιθησόμενοι, ὅπως ἂν αὐτοῖς προχωροίη. καὶ δή ποτε
τοῦ ἡγεμόνος (Ἰσαάκιος δ' ἦν τοὔνομα) ἐπὶ ἄγραν φοιτῶντος
ἀφικνουμένου, ἐπέθεντό τε αὐτῷ οἱ Ἀλβανοί, ἡγουμένου αὐτοῖς
Σπάτα, ἀνδρὸς ὁρμήν τε καὶ τόλμαν ἐπιδεικνυμένου σφίσιν ἐν
τῷ τότε παρόντι ξύμφορον ἐς τὰ παρόντα αὐτοῖς καὶ οὐκ ἀδό-
κιμον. καὶ τὸν μὲν ἡγεμόνα αὐτοῦ ταύτῃ ἀνεῖλον, τὴν δὲ χώραν
αὐτίκα ὑπελαύνοντες κατέσχον τε καὶ ἐζώγρησαν τοὺς ἐν τοῖς
ἀγροῖς, συλλαμβάνοντες, ᾧ ἂν περιτύχοιεν. μετὰ δὲ ταῦτα πο-
λιορκοῦντές τε Ἄρτην τῆς Ἀκαρνανίας πόλιν παρεστήσαντο, καὶ
τὴν χώραν ταύτην ὑφ' αὑτοῖς ποιησάμενοι τὴν τῶν ἑσπερίων
χώραν ἐδῄουν, οὐδὲν ἔτι ἐς ἡσυχίαν ἐνδιδόντες. μετὰ δὲ ταῦτα
οἱ τῆς Νεαπόλεως ἄρχοντες, ἀπὸ Κερκύρας τῆς νήσου ὁρμώ-
μενοι (εἶχον δὲ τότε τὴν νῆσον οἱ Παρθενόπης βασιλεῖς) καὶ

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 1, p.197, line 17

τῷ τότε παρόντι ξύμφορον ἐς τὰ παρόντα αὐτοῖς καὶ οὐκ ἀδό-

 165

κιμον. καὶ τὸν μὲν ἡγεμόνα αὐτοῦ ταύτῃ ἀνεῖλον, τὴν δὲ χώραν
αὐτίκα ὑπελαύνοντες κατέσχον τε καὶ ἐζώγρησαν τοὺς ἐν τοῖς
ἀγροῖς, συλλαμβάνοντες, ᾧ ἂν περιτύχοιεν. μετὰ δὲ ταῦτα πο-
λιορκοῦντές τε Ἄρτην τῆς Ἀκαρνανίας πόλιν παρεστήσαντο, καὶ
τὴν χώραν ταύτην ὑφ' αὑτοῖς ποιησάμενοι τὴν τῶν ἑσπερίων
χώραν ἐδῄουν, οὐδὲν ἔτι ἐς ἡσυχίαν ἐνδιδόντες. μετὰ δὲ ταῦτα
οἱ τῆς Νεαπόλεως ἄρχοντες, ἀπὸ Κερκύρας τῆς νήσου ὁρμώ-
μενοι (εἶχον δὲ τότε τὴν νῆσον οἱ Παρθενόπης βασιλεῖς) καὶ
παρασκευασάμενοι στρατόν, ἴεντο ἐπὶ τὴν Ἀκαρνανίαν ὡς τούς
τε Ἀλβανοὺς τὴν χώραν ἀφαιρησόμενοι καὶ Ἄρτην τῆς Ἀκαρ-
νανίας καταστρεψόμενοι λαβόντες. ἀφικόμενοι δὲ ἐς Ἄρτην τήν
τε πόλιν ἐπολιόρκουν καὶ μηχανὰς προσέφερον τῷ τείχει ὡς
αἱρήσοντες. Σπάτας δὲ ὁ τῶν Ἀλβανῶν ἡγεμὼν (οὐ γὰρ εἰσῄει
ἐς τὴν πόλιν, ἀλλ' ἐκτὸς περιῄει τὴν χώραν) τούς τε Ἀλβανοὺς
συλλέξας ἐς ταὐτὸ καὶ βουλευσάμενος, ὡς αὐτῷ εἵποντο ἑτοίμως
εἰς τὸν κίνδυνον, ἄφνω ἐπεισπίπτουσι τῷ Ἰταλῶν στρατεύματι, ὃ
ἐπολιόρκει τὴν πόλιν, καὶ τρεψάμενοι ἐς φυγὴν πολλοὺς μὲν
διέφθειραν, τοὺς δὲ πλείους ἐζώγρησαν. συνεπελάβετο δὲ αὐτοῖς
ἐς τόνδε τὸν πόλεμον καὶ Πρεάλουπας ὁ τῆς Αἰτωλίας ἡγεμών,
ἀνὴρ Τριβαλλός, ὃς ἐπιγαμίαν πρὸς τὸν Σπάταν τῆς Ἄρτης ἡγε

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 1, p.197, line 20

ἀγροῖς, συλλαμβάνοντες, ᾧ ἂν περιτύχοιεν. μετὰ δὲ ταῦτα πο-

λιορκοῦντές τε Ἄρτην τῆς Ἀκαρνανίας πόλιν παρεστήσαντο, καὶ
τὴν χώραν ταύτην ὑφ' αὑτοῖς ποιησάμενοι τὴν τῶν ἑσπερίων
χώραν ἐδῄουν, οὐδὲν ἔτι ἐς ἡσυχίαν ἐνδιδόντες. μετὰ δὲ ταῦτα
οἱ τῆς Νεαπόλεως ἄρχοντες, ἀπὸ Κερκύρας τῆς νήσου ὁρμώ-
μενοι (εἶχον δὲ τότε τὴν νῆσον οἱ Παρθενόπης βασιλεῖς) καὶ
παρασκευασάμενοι στρατόν, ἴεντο ἐπὶ τὴν Ἀκαρνανίαν ὡς τούς
τε Ἀλβανοὺς τὴν χώραν ἀφαιρησόμενοι καὶ Ἄρτην τῆς Ἀκαρ-
νανίας καταστρεψόμενοι λαβόντες. ἀφικόμενοι δὲ ἐς Ἄρτην τήν
τε πόλιν ἐπολιόρκουν καὶ μηχανὰς προσέφερον τῷ τείχει ὡς
αἱρήσοντες. Σπάτας δὲ ὁ τῶν Ἀλβανῶν ἡγεμὼν (οὐ γὰρ εἰσῄει
ἐς τὴν πόλιν, ἀλλ' ἐκτὸς περιῄει τὴν χώραν) τούς τε Ἀλβανοὺς
συλλέξας ἐς ταὐτὸ καὶ βουλευσάμενος, ὡς αὐτῷ εἵποντο ἑτοίμως
εἰς τὸν κίνδυνον, ἄφνω ἐπεισπίπτουσι τῷ Ἰταλῶν στρατεύματι, ὃ
ἐπολιόρκει τὴν πόλιν, καὶ τρεψάμενοι ἐς φυγὴν πολλοὺς μὲν
διέφθειραν, τοὺς δὲ πλείους ἐζώγρησαν. συνεπελάβετο δὲ αὐτοῖς
ἐς τόνδε τὸν πόλεμον καὶ Πρεάλουπας ὁ τῆς Αἰτωλίας ἡγεμών,
ἀνὴρ Τριβαλλός, ὃς ἐπιγαμίαν πρὸς τὸν Σπάταν τῆς Ἄρτης ἡγε-
μόνα ἐπεποίητο. οὕτω μὲν οὖν κατέσχον οἱ Σπαταῖοι τὴν χώραν
 166

τῆς Ἀκαρνανίας· μετὰ δὲ ταῦτα ὡρμημένου τοῦ Καρούλου ἀπὸ

τῶν νήσων σὺν τοῖς ἑταίροις αὐτοῦ καί τινων τῶν τῆς χώρας

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 1, p.197, line 21

λιορκοῦντές τε Ἄρτην τῆς Ἀκαρνανίας πόλιν παρεστήσαντο, καὶ

τὴν χώραν ταύτην ὑφ' αὑτοῖς ποιησάμενοι τὴν τῶν ἑσπερίων
χώραν ἐδῄουν, οὐδὲν ἔτι ἐς ἡσυχίαν ἐνδιδόντες. μετὰ δὲ ταῦτα
οἱ τῆς Νεαπόλεως ἄρχοντες, ἀπὸ Κερκύρας τῆς νήσου ὁρμώ-
μενοι (εἶχον δὲ τότε τὴν νῆσον οἱ Παρθενόπης βασιλεῖς) καὶ
παρασκευασάμενοι στρατόν, ἴεντο ἐπὶ τὴν Ἀκαρνανίαν ὡς τούς
τε Ἀλβανοὺς τὴν χώραν ἀφαιρησόμενοι καὶ Ἄρτην τῆς Ἀκαρ-
νανίας καταστρεψόμενοι λαβόντες. ἀφικόμενοι δὲ ἐς Ἄρτην τήν
τε πόλιν ἐπολιόρκουν καὶ μηχανὰς προσέφερον τῷ τείχει ὡς
αἱρήσοντες. Σπάτας δὲ ὁ τῶν Ἀλβανῶν ἡγεμὼν (οὐ γὰρ εἰσῄει
ἐς τὴν πόλιν, ἀλλ' ἐκτὸς περιῄει τὴν χώραν) τούς τε Ἀλβανοὺς
συλλέξας ἐς ταὐτὸ καὶ βουλευσάμενος, ὡς αὐτῷ εἵποντο ἑτοίμως
εἰς τὸν κίνδυνον, ἄφνω ἐπεισπίπτουσι τῷ Ἰταλῶν στρατεύματι, ὃ
ἐπολιόρκει τὴν πόλιν, καὶ τρεψάμενοι ἐς φυγὴν πολλοὺς μὲν
διέφθειραν, τοὺς δὲ πλείους ἐζώγρησαν. συνεπελάβετο δὲ αὐτοῖς
ἐς τόνδε τὸν πόλεμον καὶ Πρεάλουπας ὁ τῆς Αἰτωλίας ἡγεμών,
ἀνὴρ Τριβαλλός, ὃς ἐπιγαμίαν πρὸς τὸν Σπάταν τῆς Ἄρτης ἡγε-
μόνα ἐπεποίητο. οὕτω μὲν οὖν κατέσχον οἱ Σπαταῖοι τὴν χώραν
τῆς Ἀκαρνανίας· μετὰ δὲ ταῦτα ὡρμημένου τοῦ Καρούλου ἀπὸ
τῶν νήσων σὺν τοῖς ἑταίροις αὐτοῦ καί τινων τῶν τῆς χώρας
ἅτε δὴ ἀχθομένων τῇ Ἀλβανῶν τυραννίδι, τήν τε χώραν

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 1, p.198, line 9

ἐς τὴν πόλιν, ἀλλ' ἐκτὸς περιῄει τὴν χώραν) τούς τε Ἀλβανοὺς

συλλέξας ἐς ταὐτὸ καὶ βουλευσάμενος, ὡς αὐτῷ εἵποντο ἑτοίμως
εἰς τὸν κίνδυνον, ἄφνω ἐπεισπίπτουσι τῷ Ἰταλῶν στρατεύματι, ὃ
ἐπολιόρκει τὴν πόλιν, καὶ τρεψάμενοι ἐς φυγὴν πολλοὺς μὲν
διέφθειραν, τοὺς δὲ πλείους ἐζώγρησαν. συνεπελάβετο δὲ αὐτοῖς
ἐς τόνδε τὸν πόλεμον καὶ Πρεάλουπας ὁ τῆς Αἰτωλίας ἡγεμών,
ἀνὴρ Τριβαλλός, ὃς ἐπιγαμίαν πρὸς τὸν Σπάταν τῆς Ἄρτης ἡγε-
μόνα ἐπεποίητο. οὕτω μὲν οὖν κατέσχον οἱ Σπαταῖοι τὴν χώραν
τῆς Ἀκαρνανίας· μετὰ δὲ ταῦτα ὡρμημένου τοῦ Καρούλου ἀπὸ
τῶν νήσων σὺν τοῖς ἑταίροις αὐτοῦ καί τινων τῶν τῆς χώρας
ἅτε δὴ ἀχθομένων τῇ Ἀλβανῶν τυραννίδι, τήν τε χώραν κα-
τεστρέψαντο τῆς Ἀκαρνανίας, πρὸς δὲ καὶ τὴν Αἰτωλίαν, ἀφε-
 167

λόμενοι Ἰζάουλον τὸν τότε ἡγεμονεύοντα Ἀκαρνάνων τε τῆς

πόλεως καὶ χώρας τε τῆς Αἰτωλίας ἤδη.
Ἡ δὲ ἀρχὴ τῆς Αἰτωλίας οὖσα τὸ πρότερον Θωμᾶ τοῦ
Πρεαλουπῶν Τριβαλλοῦ, περιῆλθεν ἐς τοῦτον δὴ τὸν Ἰζάουλον
τρόπῳ τοιῷδε. ὡς συνεπελάβετο ὁ Πρεάλουπας τῷ τε Σπάτᾳ καὶ
τοῖς Ἀλβανοῖς ἐς τὸν πρὸς Ἰταλοὺς πόλεμον, πολιορκοῦντας
Ἄρτην μητρόπολιν τῆς Ἀκαρνανίας χώρας, ἑάλωσαν δὴ ἐν τῇ
μάχῃ ταύτῃ ἄλλοι τε πολλοὶ τῶν παρὰ σφίσιν εὐδοκιμούντων
τῷ γένει καὶ δὴ καὶ Ἰζάουλος, εἷς τῶν ἀρίστων λεγόμενος

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.16, line 22

τούτους καὶ ἀπὸ Ἰταλίας, ὡς οὐδὲν ἤνυεν, ἐσπένδετό τε αὐτοῖς

καὶ καθυφίετο τῆς χώρας, ἧς ἦρχον, ἐφ' ᾧ μηκέτι αὐτῷ τοῦ
λοιποῦ παρέχειν πράγματα.
Αἰτωλία μὲν δὴ οὕτω ἐγένετο ὑπὸ βασιλεῖ Ἀμουράτῃ· μετὰ
δὲ ταῦτα ὡς Ἕλληνες ἰόντες ἐς τὰς θύρας ἠξίουν σφίσι σπέν-
δεσθαι, εἰρήνην μέντοι ἐποιήσαντο, ἐφ' ᾧ τόν τε Ἰσθμὸν καθε-
λεῖν καὶ μηδὲν ἔτι νεωτερίζειν τοῦ λοιποῦ. τὸν μέντοι Τουραχά-
νην ἐπὶ Πελοπόννησον πέμψας τήν τε Οὐενετῶν χώραν ἐδῄου, καὶ
τὸν Ἰσθμὸν καθεῖλε καὶ πολίσματα ἄττα ἑλὼν τῶν Οὐενετῶν
ἠνδραποδίσατο. ἐνταῦθα μὲν οὖν ἐξιόντι ἀπὸ Πελοποννήσου
συνελέγοντο οἱ τῆς Πελοποννήσου Ἀλβανοὶ περὶ τὴν μεσόγαιον,
Δαβίην καλουμένην χώραν, καὶ σφίσι στρατηγὸν ἐστήσαντο, καὶ
ἀπόστασιν ἐβουλεύοντο ἀπὸ Ἑλλήνων, ὡς τὸ Τουραχάνεω στρά-
τευμα διαφθείρωσι. Τουραχάνης μέντοι ὡς ἐπύθετο τοὺς Ἀλ-
βανοὺς ἐπ' αὐτὸν ὁμόσε ἰόντας ὡς διὰ μάχης, ὡς οὐκ ἠδύνατο
διαφυγεῖν, παρετάξατό τε εἰς μάχην. καὶ οἱ Ἀλβανοὶ συνταξά-
μενοι καὶ αὐτοὶ ἐπῄεσαν, καὶ ἐς χεῖρας ἐλθόντες οὐδὲ ἐδέξαντο
τοὺς Τούρκους, ἀλλ' ἐτράποντο ἐς φυγήν. ἐνταῦθα ἐπεξελθὼν ὁ
Τουραχάνης ἐπιδιώκων πολλούς τε ἀνεῖλεν ἐν τῇ διώξει, καὶ
οὓς ἐζώγρησεν ἀμφὶ τοὺς ὀκτακοσίους, αὐτοῦ ἅπαντας διεχρή-
σατο, καὶ ταῖς κεφαλαῖς αὐτῶν πυργία ἐποικοδομησάμενος ἀπῄει

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.28, line 7

κηται ἐπ' αὐτούς, ἀποδιδράσκει τε ἀπὸ τῶν θυρῶν, καὶ κατιὼν

ἐπὶ τὴν πατρῴαν ἀρχὴν συντίθεται τοῖς βελτίοσι τῆς χώρας.
καὶ ὑποδεχομένων ἀσμένως ἀπέστησαν ἀπὸ βασιλέως, καὶ τούς
γε ἄρχοντας τῆς χώρας Τούρκους ἀνελόντες ἐπέδραμον τὴν βα-
σιλέως χώραν καὶ ἦγον καὶ ἔφερον, χώραν τε ἐρυμνὴν κατέ-
 168

χοντες αὐτοὶ καὶ ὀρεινὴν τὴν σύμπασαν καὶ τραχεῖαν. ὡς μὲν

οὖν ταῦτα ἠγγέλλετο βασιλεῖ, ἔπεμπεν Ἀλίην τὸν Βρενέζεω,
στρατηγὸν ἀποδείξας· καὶ παραδοὺς αὐτῷ στράτευμα, ὅσον τε
παρὰ Ἀξιὸν ποταμὸν καὶ τῆς Ἀργυροπολίχνης, καὶ ἱπποδρόμους,
ὅσοι τήνδε τὴν χώραν ἐνοικοῦσιν, ἐκέλευεν ἐπιόντα τήν τε χώραν
αὐτῷ τὴν Ἀλβανῶν καταστρέψασθαι, καὶ ἀνδραποδισάμενον ἥκειν
αὐτῷ ἄγοντα τὸν Κομνηνοῦ παῖδα. οὗτος μὲν οὖν λαβὼν τὸν
στρατὸν ἅπαντα ἐσέβαλεν ἐς τὴν χώραν, καὶ πεζὸν ἅμα εὑρά-
μενος οὐκ ὀλίγον. ὡς δὲ ἐσέβαλον, ἐδῄουν τε τὴν χώραν καὶ
ἐνεπίμπρων οἰκίας τε καὶ ἀγρούς, οὐδενὸς φειδόμενοι. ὁ μέντοι
Ἀριανίτης συναγαγὼν τοὺς τῆς χώρας ἱππέας τε καὶ πεζοὺς καὶ
ἀφικόμενος καταλαμβάνει τὰ ἄκρα, ᾗ ἔμελλεν ἀναζεύξας Ἀλίης
ὁ τοῦ Βρενέζεω ἐξελαύνειν. καὶ ὡς ἐπειρῶντο μετὰ ταῦτα οἱ
τοῦ Ἀλίεω διελθεῖν, οὐκ ἠδύναντο, ἐνισταμένων τῶν ταύτῃ μετὰ
Ἀριανίτου καὶ οὐκ ἐπιτρεπόντων διεξιέναι. ἐνταῦθα οἱ Τοῦρκοι
ἄλλοι μὲν ὡς ἀπελήφθησαν ἐν τῇ χώρᾳ, ἄλλοι δὲ κατὰ τὴν

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.28, line 19

μενος οὐκ ὀλίγον. ὡς δὲ ἐσέβαλον, ἐδῄουν τε τὴν χώραν καὶ

ἐνεπίμπρων οἰκίας τε καὶ ἀγρούς, οὐδενὸς φειδόμενοι. ὁ μέντοι
Ἀριανίτης συναγαγὼν τοὺς τῆς χώρας ἱππέας τε καὶ πεζοὺς καὶ
ἀφικόμενος καταλαμβάνει τὰ ἄκρα, ᾗ ἔμελλεν ἀναζεύξας Ἀλίης
ὁ τοῦ Βρενέζεω ἐξελαύνειν. καὶ ὡς ἐπειρῶντο μετὰ ταῦτα οἱ
τοῦ Ἀλίεω διελθεῖν, οὐκ ἠδύναντο, ἐνισταμένων τῶν ταύτῃ μετὰ
Ἀριανίτου καὶ οὐκ ἐπιτρεπόντων διεξιέναι. ἐνταῦθα οἱ Τοῦρκοι
ἄλλοι μὲν ὡς ἀπελήφθησαν ἐν τῇ χώρᾳ, ἄλλοι δὲ κατὰ τὴν
χώραν ἐτράποντο, ὅποι ἑκάστῳ προὐχώρει διασώζεσθαι. τούτων
οἱ πλεῖστοι διεφθάρησαν ὑπὸ τῶν Ἀλβανῶν, οἱ δὲ ἄλλοι ἑάλω-
σαν παριόντες. οἱ δὲ σὺν τῷ Ἀλίῃ ἀποτραπόμενοι ταύτην τὴν
πορείαν πεδινωτέραν ἐποιήσαντο καὶ ἐπιμήκη, καὶ ἐξελθόντες ἐς
τὴν Ἤπειρον τὴν κατὰ Κέρκυραν ᾠκημένην ἐκ πολλῶν ἀπενό-
στησαν διαφυγόντες μὴ ἀπόλλυσθαι. ἐνταῦθα δὴ ἀνείλετο δό-
ξαν περιφανῆ Ἀριανίτης ὁ Κομνηνοῦ, ἀποδειξάμενος ἔργα λόγου
ἄξια καὶ τὸ ἐντεῦθεν εὐδοκιμῶν.
Οὕτω μὲν δὴ Ἀλίῃ τῷ Βρενέζεω, ὡς εἰσεβάλλοντο ἐς τὴν
πρὸς Ἰόνιον χώραν, ὁ στρατὸς χαλεπώτατα ἐπεπράγει. οἱ μέντοι
τῶν πρὸς τὴν Ἀργυροπολίχνην οἰκούντων Ἀλβανῶν οἱ λοιποί,
ὡς εἶδον Ἀριανίτην νεωτερίσαντα περὶ τὴν βασιλέως ἀρχήν,

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.29, line 3

 169

χώραν ἐτράποντο, ὅποι ἑκάστῳ προὐχώρει διασώζεσθαι. τούτων

οἱ πλεῖστοι διεφθάρησαν ὑπὸ τῶν Ἀλβανῶν, οἱ δὲ ἄλλοι ἑάλω-
σαν παριόντες. οἱ δὲ σὺν τῷ Ἀλίῃ ἀποτραπόμενοι ταύτην τὴν
πορείαν πεδινωτέραν ἐποιήσαντο καὶ ἐπιμήκη, καὶ ἐξελθόντες ἐς
τὴν Ἤπειρον τὴν κατὰ Κέρκυραν ᾠκημένην ἐκ πολλῶν ἀπενό-
στησαν διαφυγόντες μὴ ἀπόλλυσθαι. ἐνταῦθα δὴ ἀνείλετο δό-
ξαν περιφανῆ Ἀριανίτης ὁ Κομνηνοῦ, ἀποδειξάμενος ἔργα λόγου
ἄξια καὶ τὸ ἐντεῦθεν εὐδοκιμῶν.
Οὕτω μὲν δὴ Ἀλίῃ τῷ Βρενέζεω, ὡς εἰσεβάλλοντο ἐς τὴν
πρὸς Ἰόνιον χώραν, ὁ στρατὸς χαλεπώτατα ἐπεπράγει. οἱ μέντοι
τῶν πρὸς τὴν Ἀργυροπολίχνην οἰκούντων Ἀλβανῶν οἱ λοιποί,
ὡς εἶδον Ἀριανίτην νεωτερίσαντα περὶ τὴν βασιλέως ἀρχήν,
ἔργον λαμπρὸν σφίσι κατεργασάμενον, ἐβουλεύοντο καὶ αὐτοὶ
ἀπόστασιν ἀπὸ βασιλέως Ἀμουράτεω, καὶ ἐπεκαλοῦντο μὲν Δέπαν
τὸν ἡγεμόνα αὐτῶν. τούτου γὰρ δὴ τὸν πατέρα ἐξελάσας ἐκ τῆς
χώρας Παιαζήτης ὁ Ἀμουράτεω, καὶ Μύρξαν τῶν Κανίνων ἡγε-
μόνα καὶ συχνοὺς ἄλλους ἄρχοντας τῆς τῇδε χώρας, τήν τε
χώραν κατέσχε καὶ ἑαυτῷ κατεπροστήσατο. τὸν δὴ οὖν Δέπαν
τοῦτον περιόντα καὶ περινοστοῦντα ἄλλοτε ἄλλῃ τῆς Ἰταλίας,
καὶ ἐν Κερκύρᾳ τῇ Ἑνετῶν νήσῳ τὰ πολλὰ διατρίβοντα, ἐπε-
καλοῦντο οἱ περὶ τὴν Ἀργυροπολίχνην οἰκοῦντες καὶ σφίσι βα

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.29, line 20

χώραν κατέσχε καὶ ἑαυτῷ κατεπροστήσατο. τὸν δὴ οὖν Δέπαν

τοῦτον περιόντα καὶ περινοστοῦντα ἄλλοτε ἄλλῃ τῆς Ἰταλίας,
καὶ ἐν Κερκύρᾳ τῇ Ἑνετῶν νήσῳ τὰ πολλὰ διατρίβοντα, ἐπε-
καλοῦντο οἱ περὶ τὴν Ἀργυροπολίχνην οἰκοῦντες καὶ σφίσι βα-
σιλέα τε ἐστήσαντο. καὶ στρατὸν ποιησάμενοι ἐπήλαυνον ἐπὶ τὴν
Ἀργυροπολίχνην, τὴν βασιλέως τότε δὴ πόλιν, ἀνήκουσαν δὲ
προὔθεντο τουτῳὶ τῷ Δέπᾳ, καὶ ἐπολιόρκουν τὴν πόλιν μηχα-
ναῖς τε τῷ τείχει προσφέροντες. ἦσαν δὲ αὐτοῦ ἐν τῇ πόλει
νεήλυδές τε τοῦ βασιλέως φρουρᾷ καί τινες ἄλλοι οὐ πολλοὶ τῶν
Τούρκων διαφυγόντες ἐς τὴν πόλιν, καὶ ἠμύνοντο τὸν στρατόν. ὥς
τε δὴ ταῦτα πράσσοντες οἱ Ἀλβανοὶ τήν τε πόλιν ἐπολιόρκουν,
μηδὲν ἀνιέντες ἐς τὴν πολιορκίαν, καὶ τὴν χώραν τὴν περίοικον
τοῦ βασιλέως ἐπέδραμον, βασιλέως ἔχοντος καὶ ἀπόντος ἐς τὴν
Ἀσίαν καὶ πολεμοῦντος Καραμάνῳ τῆς Κιλικίας τε καὶ Καρίας
ἡγεμόνι. ἐνταῦθα ὡς ἐπύθετο Τουραχάνης ὁ τῶν Τρικκάλων καὶ
Θετταλίας ὕπαρχος τότε δὴ ὤν, τούς τε Ἀλβανοὺς ἀφεστηκότας
 170

ἀπὸ βασιλέως καὶ τὴν μητρόπολιν πολιορκοῦντας, συλλέξας στρά-

τευμα ὡς ἠδύνατο μέγιστον, συμπαραλαβὼν καὶ τοὺς τῆς παρα-
θαλασσίας χώρας τῶν Τούρκων, ὅσους ἠδύνατο, ἐλαύνων διὰ
τῆς χιόνος (χειμών τε γὰρ ἦν μέγας) δευτεραῖος ἀφικνεῖται ἐπὶ
τὴν χώραν, καὶ καταλαμβάνει ἐπιστρατευομένους ἐν τῇ πόλει

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.30, line 4

Ἀργυροπολίχνην, τὴν βασιλέως τότε δὴ πόλιν, ἀνήκουσαν δὲ

προὔθεντο τουτῳὶ τῷ Δέπᾳ, καὶ ἐπολιόρκουν τὴν πόλιν μηχα-
ναῖς τε τῷ τείχει προσφέροντες. ἦσαν δὲ αὐτοῦ ἐν τῇ πόλει
νεήλυδές τε τοῦ βασιλέως φρουρᾷ καί τινες ἄλλοι οὐ πολλοὶ τῶν
Τούρκων διαφυγόντες ἐς τὴν πόλιν, καὶ ἠμύνοντο τὸν στρατόν. ὥς
τε δὴ ταῦτα πράσσοντες οἱ Ἀλβανοὶ τήν τε πόλιν ἐπολιόρκουν,
μηδὲν ἀνιέντες ἐς τὴν πολιορκίαν, καὶ τὴν χώραν τὴν περίοικον
τοῦ βασιλέως ἐπέδραμον, βασιλέως ἔχοντος καὶ ἀπόντος ἐς τὴν
Ἀσίαν καὶ πολεμοῦντος Καραμάνῳ τῆς Κιλικίας τε καὶ Καρίας
ἡγεμόνι. ἐνταῦθα ὡς ἐπύθετο Τουραχάνης ὁ τῶν Τρικκάλων καὶ
Θετταλίας ὕπαρχος τότε δὴ ὤν, τούς τε Ἀλβανοὺς ἀφεστηκότας
ἀπὸ βασιλέως καὶ τὴν μητρόπολιν πολιορκοῦντας, συλλέξας στρά-
τευμα ὡς ἠδύνατο μέγιστον, συμπαραλαβὼν καὶ τοὺς τῆς παρα-
θαλασσίας χώρας τῶν Τούρκων, ὅσους ἠδύνατο, ἐλαύνων διὰ
τῆς χιόνος (χειμών τε γὰρ ἦν μέγας) δευτεραῖος ἀφικνεῖται ἐπὶ
τὴν χώραν, καὶ καταλαμβάνει ἐπιστρατευομένους ἐν τῇ πόλει
τοὺς Ἀλβανούς. καὶ ἐπεισπεσὼν ἄφνω τοὺς πλείστους τε αὐτῶν
διέφθειρε, καὶ τόν τε Δέπαν τὸν ἡγεμόνα ζωγρήσας ἀνεῖλε, καὶ
τὴν πόλιν τῆς πολιορκίας ἠλευθέρωσε. λέγεται δὲ ἐν ταύτῃ τῇ
Τουραχάνεω ἐφόδῳ πλείους τῶν χιλίων διαφθαρῆναι. καὶ οὕτω
αὖθις κατεδεδούλωντο οἱ Ἀλβανοὶ ἀφεστηκότες ἀπὸ βασιλέως.

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.92, line 9

αὑτῷ ποιησάμενος καὶ ξύμπασαν τὴν Βοιωτίαν κατέσχε. καὶ ὁ

τῆς Ἀττικῆς τύραννος φόρον τε ἀπάγειν αὐτῷ ὑπισχνούμενος
σπονδὰς ἐποιήσατο, καὶ τό τε Πίνδον ὄρος – Βλάχοι δ' ἐνοι-
κοῦσιν αὐτό, τῶν Δακῶν ὁμόγλωττοι· τοῖς παρὰ τὸν Ἴστρον
Δαξὶν ὁμοίωντο – ἀφικόμενοι παρὰ τοῦτον τὸν ἡγεμόνα, παρα-
διδόντα σφίσιν, ἐπολέμουν τοῖς τὴν Θετταλίαν οἰκοῦσι Τούρκοις,
λαμβάνοντες ἄρχοντα παρὰ τοῦ Πελοποννησίων ἡγεμόνος. Λεω-
δορίκιόν τε τὸ κατὰ τὴν Λοκρῶν χώραν ᾠκημένον πολίχνιον,
 171

Πίνδου μέντοι τὸ κατὰ τὴν Φαναρίου πόλιν ᾠκημένον, ἄρχοντά τε

λαμβάνει ἀπὸ βασιλέως. τὸ δὲ αὖ κατὰ τὴν Ἀχαΐαν καθῆκον
Ἀραβαῖοι ᾤκουν ἄνδρες Ἀλβανοί, ὑπὸ βασιλέως συγχωρηθέντες
ἄρχειν τῆς πατρῴας αὐτῶν χώρας· καὶ οὗτοι ἀφίκοντο ἐς τοὺς
Ἕλληνας. συναγαγὼν δὲ καὶ ξύμπασαν τὴν Πελοπόννησον ἐς τὸν
Ἰσθμὸν ἐτείχισεν αὐτόν, ὡς ἠδύνατο τάχιστα, συγκαλέσας αὐτοῦ
καὶ τὸν ἀδελφόν, καὶ ἧς αὐτὸς ἦρχε χώρας, ξύμπαντας ἐνταῦθα
μεταπεμψάμενος ἐληλάκει τὸ τεῖχος, παραδοὺς ἑνὶ ἑκάστῳ, ὅσον
ἐν τοσῷδε χρόνῳ παρέχοιτο ᾠκοδομημένον. ὡς δὲ τὸ τεῖχος τοῦ
Ἰσθμοῦ αὐτῷ παρεσκεύαστο, στρατόν τε ἔπεμπεν ἐπὶ τὴν βασι-
λέως χώραν, καὶ ἐδῄου τε τὴν χώραν καὶ πολεμῶν διεγένετο.
Μετὰ δὲ ταῦτα οὐ πολὺν χρόνον Ὀμάρης ὁ Τουραχάνεω
παῖς, παραλαβὼν τὸ Θετταλίας στράτευμα, ἐπήλασέ τε ἐπὶ τὰς

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.96, line 10

Κατὰ δὲ τὴν παράλιον τῆς Μακεδονίας ἐς τὸν Ἰόνιον συνέ-

βαινε τοιάδε. ὡς γὰρ προσδόκιμοι ἦσαν οἱ Παίονες ἀφίξεσθαι
αὖθις ἐς τὴν Εὐρώπην, ὡς ἐξελόντες Τούρκους τε καὶ Ἀμου-
ράτην ἐκ τῆς Εὐρώπης, προϊδόντες ὅτι ἔσοιτο αὖθις ὁ πόλεμος
(προηγγέλλετο γὰρ ἁπανταχῇ τῇ Εὐρώπῃ, ὡς συλλέγοιντό τε αὖθις
στρατευσόμενοι οἱ Παίονες καὶ ὁ Ἑλλήσποντος ὑπὸ τῶν ἑσπε-
ρίων κατέχοιτο), ὥρμητο καὶ αὐτός τις ἕκαστος ἐπὶ τὴν πατρῴαν
αὑτοῦ ἀρχήν, ὡς σχήσων τε καὶ καταληψόμενος, ὅ τι ἂν αὐτῷ
προχωρήσειεν. ἔνθα δὴ καὶ Ζενεμπίσας ἀπὸ Μακεδονίας τῆς
πρὸς τὸν Ἰόνιον παραλίου ὡρμημένος, συμπαραλαμβάνων τοὺς
ταύτῃ Ἀλβανούς, οἳ ἐνῆσαν αὐτῷ, προῄει διὰ τῆς Ἀργυροπο-
λίχνης, καὶ τήν τε πεδιάδα, ὅσην ᾤκει ἐνταῦθα μέχρι Καστο-
ρίας, ὑπηγάγετο. ἐνταῦθα δὴ Θερίζης ὁ Βερροίας ὕπαρχος,
ξυναγαγὼν τοὺς παρὰ Ἀτζικερίη Σκύθας τε ἅμα καὶ Τούρκους
τοὺς βασιλέως, ἐπισπομένων αὐτῷ καὶ συχνῶν τῶν ἀπὸ τῆς
Θέρμης τε καὶ Λίμνης τῆς Περραιβῶν, ἐπέλασέ τε ἄφνω,
καὶ ἀπαρασκεύοις ἐπεισπεσών, ἐσκηνωμένοις αὐτοῦ ταύτῃ που
περὶ τὴν τῆς Καστορίας χώραν, τοὺς πλείστους τε αὐτῶν
Ἀλβανῶν διέφθειρε, καὶ αὐτὸν Ζενεμπίσαν τὸν ἡγεμόνα ἀνελὼν
ἐπὶ πολὺ ἤλασε φόνου, ἐνταῦθα τοὺς ἄλλους καταβαίνων.
Ταύτῃ μέντοι ἀνὰ τὴν Εὐρώπην ἐγένετο, καὶ ἐς θορύβους

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.111, line 1

 172

ἔπεσον δ' ἐν ταύτῃ τῇ μάχῃ Τούρκων μέν, ὡς αὐτοὶ λέγου-

σιν, ἀμφὶ τοὺς ἑξακισχιλίους, Παιόνων δὲ καὶ πλείους τούτων.
ἀπώλοντο δ' οἱ πλείους ἐν τῇ ἀποχωρήσει ὑπὸ Δακῶν.
Ταῦτα μὲν οὖν οὕτω ἐγένετο, καὶ τὰ πράγματα ἐπανῆκεν
αὖθις τῷ Ἀμουράτῃ, εἰς ἐνδοιασμὸν τοῖς ἀνὰ τὴν Εὐρώπην
ἀφικόμενα οὐκ ὀλίγον. Θερίζην μέντοι τὸν τὴν κεφαλὴν τοῦ βασι-
λέως ἀπενεγκάμενον χρήμασί τε πολλοῖς ἐδωρήσατο καὶ χώραις,
καὶ ὕπαρχον ἀπέδειξε. τὸ μέντοι Καραζίεω σῶμα ἐνεγκάμενος
ἐς Ἀδριανούπολιν ἐξήνεγκέ τε αὐτὸς βασιλεὺς μεγάλως καὶ
ἔθαψεν ἀξίως λόγου. καὶ Σκοῦραν ἀντ' αὐτοῦ ἐστήσατο στρατη-
γὸν τῆς Ἀσίας, ἄνδρα Ἀλβανὸν τὸ γένος, ὃν ἀνδραποδισάμενος
ἀπὸ τῆς Ἀλβανῶν χώρας ἐξέθρεψέ τε αὐτὸς βασιλεὺς ἐν τῷ
οἴκῳ οἱ, καὶ ἀπέδειξε πρῶτα μὲν ὕπαρχον, μετὰ δὲ στρατηγὸν
τῆς Ἀσίας. Φατουμᾶν δὲ ἐκβαλὼν ἐκ τῆς τιμῆς (πρυτανεὺς γὰρ
ἦν αὐτῷ οἴκου τοῦ βασιλέως) Σαραζέην παῖδα τὸ γένος Ἕλληνα
ἐς τὴν ἐκείνου ἱδρύσατο χώραν. τὸ κράτος δ' εἶχε Χαλίλης ὁ
Πραΐμεω, ἀνὴρ τὰ ἐς σύνεσιν τὰ πρῶτα φερόμενος ταῖς τοῦ
βασιλέως θύραις. τὸν μὲν οὖν Φατουμᾶν οὐ πολλῷ ὕστερον συλ-
λαβὼν τὴν οὐσίαν αὐτοῦ ἀφείλετο, ἐς πεντήκοντα καὶ ἑκατὸν
μυριάδας, ἀργύρια δ' ἐς τετρακισχίλια τάλαντα.

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.120, line 13

λέως καὶ παιδικὰ αὐτοῦ γενόμενος ἀπέδρα ἐς τὴν πατρῴαν αὐτοῦ

χώραν, καὶ ἀγόμενος γυναῖκα θυγατέρα τοῦ Ἀριανίτου ἐκ τοῦ
ἐμφανοῦς ἐπολέμουν τῷ βασιλεῖ, καὶ οὔτε φόρον ἐπήγαγον τῷ
βασιλεῖ οὔτε αὐτοὶ ἐς τὰς θύρας ἴεντο οὔτε πείθεσθαι ἤθελον.
διὰ ταῦτα συναγείρας ἅπαντα τόν τε Ἀσίας καὶ Εὐρώπης αὐτῷ
στρατὸν ἤλαυνεν ἐπὶ τὴν Ἰβάνεω χώραν· καὶ ἐπεί τε ἐσέβαλεν
ἐς τὴν χώραν, ἐδῄου τε τὰ στρατεύματα διαπέμπων, ὅπῃ παρεί-
κοι καὶ ἐνεπίμπρα τάς τε κώμας καὶ τοὺς ἀγρούς, καὶ τὰ λήϊα
ἐκαίοντο ὑπὸ τοῦ στρατοῦ, καὶ περιεφθείροντο τὰ ἐκεῖσε πάντα.
Σκενδέρης μὲν οὖν ἐπὶ τὴν ἐς τὸν Ἰόνιον παράλιον χώραν τῶν
Οὐενετῶν ὑπεξέθετο, αὐτός τε καὶ οἱ Ἀλβανῶν, τάς τε γυναῖκας
καὶ παῖδας· αὐτοὶ δὲ περιιόντες ἄλλοτε ἄλλῃ τῆς χώρας διήρ-
χοντο, εἴ του δέοιντο αἱ πόλεις αὐτῶν. καὶ οὗτοι μὲν ἀνὰ τὸ
ὄρος τὸ ὑπὲρ τὴν χώραν αὐτῶν ἄχρι τοῦ Ἰονίου διατεῖνον διέ-
τριβον, καραδοκοῦντες, ὅποι σφίσι τὰ πράγματα ἀποβήσεται· Ἀμου-
ράτης δὲ ἐπελαύνων πρῶτα μὲν τὴν Σφετίαν πόλιν ἐπολιόρκει. καὶ
λόγον μὲν προσέφερεν, ὡς παραδοῖέν τε αὐτὴν καὶ αὐτοὶ ἀπίοιεν
ἐπὶ τὰ ἑαυτοῦ ἕκαστος· οἱ δὲ οὐκ ἐπείθοντο. μετὰ δὲ ταῦτα
προσέβαλε σὺν τοῖς νεήλυσι, καὶ εἷλε τὴν πόλιν κατὰ κράτος
 173

καὶ ἐξηνδραποδίσατο, τούς τε ἄνδρας σύμπαντας διεχρήσατο.

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.121, line 3

χοντο, εἴ του δέοιντο αἱ πόλεις αὐτῶν. καὶ οὗτοι μὲν ἀνὰ τὸ

ὄρος τὸ ὑπὲρ τὴν χώραν αὐτῶν ἄχρι τοῦ Ἰονίου διατεῖνον διέ-
τριβον, καραδοκοῦντες, ὅποι σφίσι τὰ πράγματα ἀποβήσεται· Ἀμου-
ράτης δὲ ἐπελαύνων πρῶτα μὲν τὴν Σφετίαν πόλιν ἐπολιόρκει. καὶ
λόγον μὲν προσέφερεν, ὡς παραδοῖέν τε αὐτὴν καὶ αὐτοὶ ἀπίοιεν
ἐπὶ τὰ ἑαυτοῦ ἕκαστος· οἱ δὲ οὐκ ἐπείθοντο. μετὰ δὲ ταῦτα
προσέβαλε σὺν τοῖς νεήλυσι, καὶ εἷλε τὴν πόλιν κατὰ κράτος
καὶ ἐξηνδραποδίσατο, τούς τε ἄνδρας σύμπαντας διεχρήσατο.
μετὰ δὲ ἐπιὼν ἐπὶ τὴν Γετίην ὁμολογίᾳ τε παρεστήσατο, καὶ
τοὺς ἐν τῇ πόλει ἀνδραποδισάμενος ἐπῆγε τὸν στρατὸν ἐπὶ τὴν
Κρούην, πόλιν προέχουσαν τῶν ἐν τῇ Ἀλβανῶν χώρᾳ· ᾤκηται
δὲ ἐν ὀχυρῷ πάνυ. ταύτην μὲν οὖν προσκαθεζόμενος ἐπολιόρκει,
καὶ τηλεβόλοις τε ἔτυπτε τὸ τεῖχος, καὶ κατέβαλε μέρος οὐκ
ὀλίγον. μετὰ δὲ ταῦτα προσέβαλε σὺν τοῖς νεήλυσιν ὡς ἐξαιρή-
σων τὴν πόλιν, καὶ ὡς οὐκ ἠδυνήθη ἑλεῖν, ἀπήγαγε τὸν στρα-
τόν· ἤδη γὰρ ὀψὲ ἦν τοῦ ἐνιαυτοῦ, καὶ χειμὼν ἐπιγενόμενος
ἐπίεζε τὸν στρατόν.

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.123, line 9

παραγενόμενός τε κατέσχε τὴν βασιλείαν, χρηματίζων τοῖς ἐν

τῇ πόλει τῶν θυρῶν ὡς βασιλεύς. ὁ μέντοι παῖς αὐτῷ, ὡς
ᾔσθετο ἐπανιόντος τοῦ πατρὸς αὐτῷ ἄφνω, οὐκ ἔχων, ὅ τι
χρήσαιτο τῷ πράγματι, προσῄει τε καὶ προσεκύνησε· καὶ τὸ
ἀπὸ τοῦδε παρῆγεν αὐτῷ, ἐς ἣν ἂν στρατεύηται χώραν. τὸν μέν-
τοι παῖδα οὐκ ἐλάνθανεν, ὡς αὐτῷ ταῦτα εἴη διαπεπραγμένος
Χαλίλης ὁ Πραΐμεω, καὶ ἤχθετό τε ἀξίως, οὐ μέντοι γε ἀνεδή-
λου αὐτῷ τὴν ὀργήν· ᾔδει γὰρ μέγα δυνάμενον παρὰ τῷ πατρί.
Τότε μὲν οὖν ἐς τὴν Ἀμουράτεω ἐπάνοδον ἐπὶ τὴν βασιλείαν
οὕτως ἐγένετο· ἐπεὶ δὲ ἀπήγαγε τὸν στρατὸν ἀπὸ τῆς πρὸς τὸν
Ἰόνιον Μακεδονίας τῆς τῶν Ἀλβανῶν χώρας, τοῦτο μὲν τὸ ἔτος
διέτριβεν ἐν τοῖς Εὐρώπης βασιλείοις ἡσυχίαν ἄγων, τῷ δ'
ἐπιόντι ἐνιαυτῷ αὖθις, ἐπεὶ περιαγγέλλει τῷ στρατεύματι ἕπε-
σθαι, ἐστρατεύετο αὖθις ἐπὶ Σκενδέρην τὸν Ἰβάνεω καὶ ἐπὶ τὴν
ταύτῃ κατὰ τὸν Ἰόνιον Ἀλβανῶν χώραν, καὶ ἐπῄει πολλῷ θυμῷ
ὡς ἐξελῶν τε τὴν Κρούην καὶ αὐτὸν Σκενδέρην ἐξαιτησόμενος
τοὺς Οὐενετούς, καὶ ἢν μὴ ἀποδοῖεν αὐτόν, ὡς πολιορκήσων
 174

τὴν πόλιν, ἐς ἣν καταφυγὼν ἐσῄει. ἐπεὶ δὲ εἰσέβαλεν, ἐπο-

ρεύετο ἰθὺ ἐπὶ τὴν Κρούην, καὶ τήν τε χώραν, ὅση ὑπελεί-
πετο τὴν ἀρχὴν αὐτῷ ἀσινής, ἐπέδραμέ τε αὐτοῦ τὰ στρατεύ-
ματα, καὶ ἐπέκαον πῦρ ἐνιέντες, ὅτῳ ἂν αὐτοῖς περιτύχοιεν.

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.164, line 9

τῶν Οὐενετῶν τριήρεις λύσασαι ἐκομίζοντο διὰ τοῦ Ἑλλησπόντου,

καὶ τριταῖαι ἀφικνοῦνται ἐς Εὔβοιαν κεναὶ ἀνθρώπων· τοὺς γὰρ
πλείους ἀποβιβάσαντες οἱ Ἕλληνες ἐτάξαντο ἐς τὴν τῆς πόλεως
φυλακὴν πρὸς τὰς ἐπάλξεις, καὶ ἑάλωσαν, οἱ δὲ καὶ ἀπέθανον.
αἱ μὲν οὖν τριήρεις ἀφικόμεναι ἀγγέλλουσί τε τὴν Βυζαντίου
συμφοράν, καὶ πάντες οὐδὲ ᾔδεσαν, ποῦ τράπωνται γενόμενοι·
αὐτίκα γὰρ ἥξειν ἐς αὐτοὺς τὸ δεινὸν ἐνόμιζον. καὶ αἱ νῆσοι
αἱ ἐν τῷ Αἰγαίῳ σχεδόν τι ξύμπασαι ὥρμηντο ἐς φυγήν, καὶ
οἱ ἡγεμόνες τῶν Ἑλλήνων καὶ οἱ περὶ Πελοπόννησον συμφορᾷ
πεπληγμένοι ὥρμηντο ἐπὶ τὴν θάλασσαν. δι' ἃ δὴ ξυνέβη ὕστε-
ρον γενέσθαι τὴν ἀπόστασιν τῶν ἐνοικούντων αὐτὴν Ἀλβανῶν.
Βασιλεὺς μὲν δή, ὡς ἑάλω Βυζάντιον, αὐτίκα ἐκέλευε
Ζάγανον τὸν κηδεστὴν αὐτοῦ τριήρεις πληρώσαντα ἰέναι τε ἐπὶ
τὴν καταντικρὺ Βυζαντίου Γαλατίην πόλιν, καὶ διακωλύειν μὴ
πλέειν ἐπὶ τὰς ναῦς, παραγγέλλειν τε τοῖς ἐν τῇ πόλει ἱδρῦσθαί
τε ἕκαστον ἐν τῇ χώρᾳ καὶ μηδενὶ ἐπιτρέπειν ἐσβαίνειν ἐς τὰς
ναῦς. ὁ γὰρ τῆς πόλεως ταύτης προεστώς, ὡς ᾔσθετο τὸ Βυζάντιον
ἑαλωκέναι ὑπὸ βασιλέως, περιδεὴς γενόμενος, μὴ καὶ ἐς σφᾶς
ὁρμώμενος ἐξανδραποδίσαιτο τὴν πόλιν, οἷα καὶ Βυζάντιον ἔδρασε,
λαβὼν τὰς τῆς πόλεως κλεῖς καὶ ἀφικόμενος ἐς βασιλέα παρε-
δίδου τὴν πόλιν, ὡς αὐτῷ τε ἐπιτρέπουσι σφᾶς, ἀξιοῦντες

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.169, line 21

βασιλέως καὶ τοῦ ἀρχιερέως αὖ, εἴτε πλειόνων εἴτε δὴ καὶ

ἐλαττόνων, ὅσοι ἐχώρησαν ἐπὶ τὴν ἀρχιερωσύνην τῆς πόλεως.
λέγεται μὲν καὶ πολλὰ τοῦ βασιλέως τοῦδε ἔργα θαύματος ἄξια,
ἅτε δὴ ἀστέρων καὶ ψυχῶν ἐμπείρου γενομένου καὶ ὡμιληκότος
τῇ ἐκείνων δυνάμει, δύο δὲ καὶ τρία, ὧν ἄξιον ἐπιμνησθῆναι.
Μέτειμι δὲ ἐφ' οὗ ἤια λέξων ἐφεξῆς λόγου. ὡς οἱ ἀπὸ
Πελοποννήσου ἡγεμόνες ὥρμηντο μὲν φεύγειν ἐπὶ Ἰταλίας, καὶ
Ἑλλήνων ὅσοι ἐνῴκουν τὴν νῆσον οἱ ἐπιφανέστεροι, ὡς δὲ σφίσι
σπονδὰς ὁ βασιλεὺς ἐποιήσατο, οὐκέτι διενοοῦντο ἀπιέναι, ἀλλ'
ἐμμένοντες περιέπεσον ξυμφορᾷ οὐ σμικρᾷ τινι οὐδὲ ἐπιτυχούσῃ.
ὡς γὰρ ἑώρων αὐτοὺς οἱ Ἀλβανοὶ παρασκευαζομένους ἀπαίρειν,
 175

οὐκέτι ἤθελον πείθεσθαι, ἀλλὰ συνίσταντο μὲν πρὸς ἀλλήλους

καὶ συνώμνυντο ὡς ἐπιθησόμενοι τῇ Πελοποννήσῳ. ἔπραττον δὲ
ταῦτα ἐνάγοντος Πέτρου τοῦ χωλοῦ, ἀνδρὸς τὸν τρόπον οὐκ
ἀγαθοῦ, δεξιοῦ δὲ ἄλλως καὶ καθηγουμένου τοῖς Ἀλβανοῖς τὴν
ἐσήγησιν ταύτης τῆς ἀποστάσεως. ἐνῆγε δὲ ἐπικείμενος, ὥστε
ἀφίστασθαι ἀπὸ Ἑλλήνων καὶ σφίσιν ἡγεμόνα ἑλέσθαι, ὃν ἂν
αὐτοὶ ἕλωνται. καὶ ὥρμηντο μὲν ὡς ξυμβήσοντες τοῖς ἡγεμόσι,
μετὰ δὲ διεκωλύθησαν. καὶ ἐπεκαλοῦντο μὲν καὶ Ἑλλήνων ἄλλον
ἐς τὴν ἐσήγησιν ταύτην, ἐπιστάτην ἀξιοῦντες γενέσθαι·

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.171, line 14

Ἰσθμὸν καθελὼν ἤλαυνεν ἐντὸς Πελοποννήσου εὐθὺ Ἀχαΐας.

ὥρμηντο δὲ αὐτός τε ἅμα καὶ Μπόχαλις ὁ Λεοντάρης ἄρχων
ἀφίστασθαι. καὶ ὁ μὲν Μπόχαλις ἀπέστη ἐκ τοῦ φανεροῦ καὶ
ἐπολέμει, καὶ συμβαλὼν στρατηγῷ Ῥαοὺλ τοῦ ἡγεμόνος ἑάλω
καὶ ἐξεκόπη τὼ ὀφθαλμὼ ὑπὸτοῦ ἡγεμόνος. τούτους μὲν
οὕτω αἰτιασάμενος, ἐπελαύνοντος Ἀμουράτεω, Λουκάνην δὲ καὶ
νεωτερίζοντά τε περὶ τὰ αὐτοῦ πράγματα καὶ ξυνιστάμενον τοῖς
τῶν Ἑλλήνων καινοτομεῖν βουλομένοις συνέλαβέ τε καὶ καθείρξας
εἶχεν ἐν τῇ ἀκροπόλει. ἐνῆγε μὲν οὗτος καὶ πρότερον ἐπὶ ξυνω-
μοσίᾳ, δύναμιν ἀξιόχρεω περιποιούμενος, τούς τε Ἑλλήνων περι-
φανεῖς καὶ μετὰ ταῦτα Ἀλβανῶν τοὺς δυνατωτάτους. τοῦτον δὴ
γένους ὄντα οὐ φλαύρου, πρὸς δὲ μάλιστα ἀφανοῦς Θεόδωρος
ὁ νεώτερος τῆς Σπάρτης ἡγεμών, φύσεως εὖ ἔχειν δοκοῦντα
καὶ ἐς τὰ ἄλλα οὐκ ἀξύνετον, ἐς τοὺς παρ' ἑαυτῷ πρωτεύοντας
ταξάμενος χρήμασί τε ἐθεράπευσεν. ὁρμώμενος δὲ ἀπὸ ταύτης
τῆς τοῦ ἡγεμόνος εὐεργεσίας, ἐρίζων πρὸς τοὺς τῶν Ἑλλήνων
ἐπιφανεῖς. ἔπρασσε τὰ Πελοποννησίων πρὸς τὸν ἡγεμόνα δημα-
γωγῶν. ἐτράπετο δὲ ἐπὶ τούτους ὡς διενεχθέντας μὲν τῇ γνώμῃ
πρὸς τοὺς Βυζαντίου Ἕλληνας, καὶ δεδιότας περὶ σφίσι τε
αὐτοῖς καὶ τῇ χώρᾳ καὶ Τούρκους, ὡς ἢν ἐπικρατήσωσι τῶν ἐν
Πελοποννήσῳ πραγμάτων, οὐκ ἐπιτρέψουσι σφίσι τῇ παρούσῃ

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.172, line 11

αὐτοῖς καὶ τῇ χώρᾳ καὶ Τούρκους, ὡς ἢν ἐπικρατήσωσι τῶν ἐν

Πελοποννήσῳ πραγμάτων, οὐκ ἐπιτρέψουσι σφίσι τῇ παρούσῃ
ἐμμένειν εὐδαιμονίᾳ. καὶ ἐδόκει μὲν τὸ μέγα δύνασθαι αὐτίκα
παρ' ὅτῳ συσταθείη τῶν ἡγεμόνων, ὑγιὲς δὲ αὐτοῦ οὐδὲν ἔτι
ἦν ἐν τοῖς πράγμασι. τούτων μὲν οὖν τῶν ἀνδρῶν αὕτη ἡ
ἀπαλλαγὴ ἐγένετο ἀπὸ τῆς εἱρκτῆς· στρατὸν δὲ ἐπάγοντες τῇ
 176

τε Κλίνῃ αἴσχιστα ἀπηλλάττοντο ἡττηθέντες, καὶ ἐς Πάτρας

τῆς Ἀχαΐας στρατευσάμενοι καὶ ἐς τὸν ἡγεμόνα τὸν νεώτερον
κακῶς ἔπραξαν, πολλοὺς ἀποβαλόντες τῶν σφετέρων ἐνταῦθα.
Καὶ ἐδόκει μὲν οὖν ὡς τὰ Πελοποννήσου πράγματα χωρῆσαι
ἐπὶ τοὺς Ἀλβανούς, εἰ μὴ διαπραξαμένου τοῦ Ἀσάνεω ἐν ταῖς
βασιλέως θύραις, ὥστε στρατὸν σφίσιν ἐπιδοθῆναι· στρατόν τε
ἐπηγάγοντο τοῦ βασιλέως, ἡγουμένου τοῦ Τουραχάνεω, ὃς ἀφικό-
μενος σὺν τῷ στρατῷ ἐπὶ τὴν Πελοπόννησον, καὶ συγγενόμενος
τοῖς ἡγεμόσιν, ἐφ' ᾧ βουλεύσασθαι, ὅπως ποιήσονται τὸν πόλε-
μον, πρὸς αὐτοὺς ἔλεγε τοιάδε. «ὦ βασιλέως Ἑλλήνων παῖδες,
ἀνάγκη μέντοι καὶ ὑμῶν τινα αὐτοῦ παρεῖναι ἐς τὸν πόλεμον.
καὶ γὰρ ἂν ὁρῶντες ὑμᾶς οἱ πολέμιοι θᾶττον ἂν προσχωροῖεν,
ἰδόντες οὐδέν τι σφίσιν ἀνήκεστον ἐσόμενον ὑφ' ὑμῶν. ὑμῶν
δὲ διαφόρων τε ὄντων καὶ δεδιότων, οὐκ ἂν πάνυ τι ῥᾳδίως

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.174, line 3

ἐναντίαν τραπέσθαι. κἀκεῖνο δὲ αὖ παραινῶ ὑμῖν, μὴ οἴκοι

διατρίβοντας ἐᾶν ὑμῖν φέρεσθαι τὰ πράγματα, ὅποι χωροίη
ὑμῖν, ἀλλ' ἐπιόντας αὐτούς, ἤν τινα αἰσθάνησθε, τιμωρεῖσθαι
αὐτίκα, μηδὲν μαλακὸν ἐνδιδόντας. δύο γὰρ ταῦτα καὶ Τούρκους
ἐποίησε μέγα δύνασθαι, σπουδῇ τε ἅμα τὸ παρεῖναι ἁπανταχῇ
καταλαμβάνοντας, ὅτου ἂν δέοιντο, καὶ τοὺς ἀγαθοὺς ἀμείβεσθαι
ἐς τὰ μάλιστα, καὶ ἤν τι ἐς τὸ παρὸν μὴ ἐπιτρέπῃ τιμωρεῖσθαι
τοὺς φαύλους, εἴκειν μὲν συγχωροῦντας, ὅτου ἂν δέοι, αὐτίκα
δέ, ἐπειδὰν κατασταίη τὰ πράγματα, μηκέτι ἐπιτρέπειν αὐτῷ
κακῷ ὄντι ἐξυβρίζειν, ἀλλ' εὐθὺ ἐπιόντα ἀμύνεσθαι.»
Ταῦτά τε ἔλεγε, καὶ ἐπὶ τοὺς Ἀλβανοὺς παρεκάλει τὸν
ὕστερον αὐτῷ ἕπεσθαι. καὶ πρῶτα μὲν Δημήτριος ἐλαύνων ἅμα
τοῖς Τούρκοις ἐπὶ Βορδονίαν χώραν ἐρυμνήν, ἐς ἣν καταθέ-
μενοι παῖδάς τε καὶ γυναῖκας οἱ Ἀλβανοὶ ἐπὶ τῷ στόματι
τεῖχός τε ἐπῳκοδόμησαν καὶ πυργίον, ἐνταῦθα ἀφικόμενοι ἐπο-
λιόρκουν ἅμα ἄμφω τὼ ἡγεμόνε, καὶ Ἕλληνες τε ἅμα καὶ
Τοῦρκοι προσέβαλλον ὑπορύσσοντες καὶ ἐπειρῶντο ἑλεῖν. ἡ μέν-
τοι νὺξ ἐπιγενομένη διεκώλυσεν αὐτοὺς οὕτω ἑλεῖν. ὑπὸ δὲ τὴν
νύκτα διὰ φάραγγος, ἐς ἣν καθήκει τὸ ὄρος, ὥρμηντο ἐς φυγήν.
οἱ μὲν οὖν Τοῦρκοι αἰσθόμενοι ὡρμημένους ἐς φυγήν, αὐτίκα
ἐπεισπεσόντες ἠνδραποδίσαντο ἄνδρας τε καὶ γυναῖκας

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.174, line 20

 177

τοι νὺξ ἐπιγενομένη διεκώλυσεν αὐτοὺς οὕτω ἑλεῖν. ὑπὸ δὲ τὴν

νύκτα διὰ φάραγγος, ἐς ἣν καθήκει τὸ ὄρος, ὥρμηντο ἐς φυγήν.
οἱ μὲν οὖν Τοῦρκοι αἰσθόμενοι ὡρμημένους ἐς φυγήν, αὐτίκα
ἐπεισπεσόντες ἠνδραποδίσαντο ἄνδρας τε καὶ γυναῖκας ἀμφὶ
τοὺς μυρίους γενομένους. μετὰ δὲ ταῦτα ἐξελαύνοντες ἀφίκοντο
ἐς τὴν Ἰθώμην, ἐναλλὰξ ἑπομένου Θωμᾶ τοῦ νεωτέρου ἀδελφοῦ
τῷ στρατῷ, καὶ ἐπὶ πολίχνην Ἀετὸν καλουμένην, προσχωρήσα-
σαν Κεντηρίωνι ὀλίγῳ πρόσθεν. καὶ παρεστήσαντο μέντοι τὴν
πόλιν, ἐφ' ᾧ χίλια ἀνδράποδα τῷ στρατεύματι καὶ τὰ ὅπλα καὶ
ὑποζύγια παραδιδόναι. προσεχώρησαν μὲν οὖν αὐτίκα καὶ οἱ
λοιποὶ τῶν Ἀλβανῶν τοῖς ἡγεμόσι διαπρεσβευόμενοι, ἐφ' ᾧ ἔχειν
αὐτούς, ἅττα δὴ ὑπηγάγοντο, καὶ ἵππους καὶ ὑποζύγια, ὅσα ἐληΐ-
σαντο, μὴ ἀποδιδόναι. ξυνέβησαν μὲν ἐπὶ τούτοις τῷ ἡγεμόνι
αὐτοῦ ἕκαστος.
Τουραχάνης μὲν ἐβούλετο ἀσθενῆ ποιεῖν τὰ Ἀλβανῶν πράγματα, ὥστε
τοῦ λοιποῦ χρῆσθαι αὐτοῖς ἐπιτηδείως σφίσιν ἐπὶ τὸ ξυνοίσειν αὐτοῖς
δοκοῦν. ἐπεί τε δὴ ἔμελλεν ἀπελαύνειν, ἀφικόμενος αὖθις ἐς λόγους
ἀμφοτέροις τοῖς ἡγεμόσιν ἔλεγε τοιάδε. «ὦ βασιλεῖς Ἑλλήνων, ἐμοὶ μὲν
καὶ πρότερον τῇδε συγγενομένῳ εἴρηται ἱκανῶς ἐς ὑμᾶς, ἃ φρονῶν
τυγχάνω περὶ τὰ ὑμέτερα πράγματα. καὶ νῦν δὲ τοσόνδε ἂν λέγοιτο,
...Βικιπαίδεια. Ο Τουραχάν μπέης (τουρκικά : Turahan Bey/Beğ ; αλβανικά : Turhan Bej ;
αγγλικά : Turahan Bey ή Turakhan Beg ; πέθανε το 1456), γνωστός και ως Τουραχάνης ή
Τουραχάμπεης, ήταν ένας εξέχων Οθωμανός διοικητής και κυβερνήτης της Θεσσαλίαςαπό το
1423 μέχρι τον θάνατό του το 1456. Συμμετείχε σε πολλές οθωμανικές εκστρατείες του
δεύτερου τετάρτου του 15ου αιώνα κατά των Βυζαντινών και κατά της Σταυροφορίας της
Βάρνας. Οι συνεχείς επιδρομές του στον Μορέα μεταμόρφωσαν αυτό το βυζαντινό
δεσποτάτο σε κυριαρχία των Οθωμανών και άνοιξαν τον δρόμο για την κατάκτησή του. Την
ίδια στιγμή, η διοίκηση του Τουραχάν στην Θεσσαλία καθόρισε νέους λαούς, ίδρυσε τον
Τύρναβο, αναζωογόνησε την οικονομία της περιοχής και έθεσε τις βάσεις για την οθωμανική
κυριαρχία στην περιοχή για τους επόμενους αιώνες.

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.175, line 1

...τοὺς μυρίους γενομένους. μετὰ δὲ ταῦτα ἐξελαύνοντες ἀφίκοντο

ἐς τὴν Ἰθώμην, ἐναλλὰξ ἑπομένου Θωμᾶ τοῦ νεωτέρου ἀδελφοῦ
τῷ στρατῷ, καὶ ἐπὶ πολίχνην Ἀετὸν καλουμένην, προσχωρήσα-
σαν Κεντηρίωνι ὀλίγῳ πρόσθεν. καὶ παρεστήσαντο μέντοι τὴν
πόλιν, ἐφ' ᾧ χίλια ἀνδράποδα τῷ στρατεύματι καὶ τὰ ὅπλα καὶ
ὑποζύγια παραδιδόναι. προσεχώρησαν μὲν οὖν αὐτίκα καὶ οἱ
λοιποὶ τῶν Ἀλβανῶν τοῖς ἡγεμόσι διαπρεσβευόμενοι, ἐφ' ᾧ ἔχειν
αὐτούς, ἅττα δὴ ὑπηγάγοντο, καὶ ἵππους καὶ ὑποζύγια, ὅσα ἐληΐ-
σαντο, μὴ ἀποδιδόναι. ξυνέβησαν μὲν ἐπὶ τούτοις τῷ ἡγεμόνι
αὐτοῦ ἕκαστος.
 178

Τουραχάνης μὲν ἐβούλετο ἀσθενῆ ποιεῖν τὰ Ἀλβανῶν πρά-

γματα, ὥστε τοῦ λοιποῦ χρῆσθαι αὐτοῖς ἐπιτηδείως σφίσιν ἐπὶ
τὸ ξυνοίσειν αὐτοῖς δοκοῦν. ἐπεί τε δὴ ἔμελλεν ἀπελαύνειν,
ἀφικόμενος αὖθις ἐς λόγους ἀμφοτέροις τοῖς ἡγεμόσιν ἔλεγε
τοιάδε. «ὦ βασιλεῖς Ἑλλήνων, ἐμοὶ μὲν καὶ πρότερον τῇδε
συγγενομένῳ εἴρηται ἱκανῶς ἐς ὑμᾶς, ἃ φρονῶν τυγχάνω περὶ
τὰ ὑμέτερα πράγματα. καὶ νῦν δὲ τοσόνδε ἂν λέγοιτο, ὡς ὁμο-
νοοῦσι μὲν πρῶτα ὑμῖν ἔσται ἄφθονα τἀγαθά, διενεχθεῖσι δὲ
καὶ δίχα γενομένοις τἀναντία τούτων, ἔπειτα δὲ καὶ μὴ ἐπι-
τρέπουσι καθ' ἡσυχίαν ἐξυβρίζειν τοὺς ὑπηκόους ἐς ὑμᾶς, ἀλλὰ
ἀφειδέστερον κολάζειν, μηδέποτε ἡσυχίαν ἄγειν.

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.176, line 4

καὶ δεξιωσάμενος τοὺς ἡγεμόνας ἀπήλαυνε.

Καὶ τούτοις μὲν ἐς τοὐναντίον κατέστη ἅπαντα· εἰς γὰρ
τὸ θεραπεύειν τετραμμένοι ἑκάτεροι, πρὸς ἀλλήλους τε γνώμῃ
τὰ σφέτερα αὐτῶν διενεχθέντες, ἐρίζοντες ἀλλήλοις ἐτύγχανον,
ὁπότερος ἂν μάλιστα εὖ ποιῶν φαίνοιτο, ὥστε δοκεῖν αὐτοὺς
χαρίζεσθαι. καί τινες τῶν παρ' αὐτοῖς τὰ πρῶτα φερομένων,
ἐναγόντων τε καὶ ἐπὶ ξυνωμοσίαν προκαλουμένων τοὺς ἄλλους,
ὥστε ὁμοφρονεῖν, οὕτω κωλύειν διενοοῦντο. αὐτοί τε σφίσι κακο-
δαιμονοῦντες ἐπέτρεπον τὰ πράγματα σφίσιν αὐτοῖς φθείρεσθαι.
Λουκάνης τε ὁ Πελοποννήσιος, καί τινας τῶν Βυζαντίου ἐπαγό-
μενος, συνίστα τε τοὺς Πελοποννησίους τε ἅμα καὶ Ἀλβανούς,
ἐφ' ᾧ σφίσι τε αὐτοῖς, ὧν ἔχει ἐπιτηδείους, καλῶς πολιτεύεσθαι.
καὶ ὥρμηντο μὲν ἐπὶ Ἀσάνην, μέγα δυνάμενόν τε ἐν Πελοπον-
νήσῳ καὶ Κόρινθον καὶ μοῖραν οὐκ ἐλαχίστην τῆς Πελοποννή-
σου ἐπιτροπεύοντα. καὶ οὐ προσίετο μὲν οὗτος, οὐδὲ συγχωρῶν.
ἔνθα δὴ οὔτε, ὃν ἐτάξαντο φόρον, ξυμφερομένων, οὔτε τῶν Πελο-
ποννησίων οὔτε τῶν Ἀλβανῶν, οὐκ εἶχον ἀπάγειν τῷ βασιλεῖ.
ἦν δὲ αὐτοῖς ὁ ἐπέτειος φόρος μύριοι καὶ δισχίλιοι χρυσίου
στατῆρες.

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.176, line 10

ἐναγόντων τε καὶ ἐπὶ ξυνωμοσίαν προκαλουμένων τοὺς ἄλλους,

ὥστε ὁμοφρονεῖν, οὕτω κωλύειν διενοοῦντο. αὐτοί τε σφίσι κακο-
δαιμονοῦντες ἐπέτρεπον τὰ πράγματα σφίσιν αὐτοῖς φθείρεσθαι.
Λουκάνης τε ὁ Πελοποννήσιος, καί τινας τῶν Βυζαντίου ἐπαγό-
μενος, συνίστα τε τοὺς Πελοποννησίους τε ἅμα καὶ Ἀλβανούς,
ἐφ' ᾧ σφίσι τε αὐτοῖς, ὧν ἔχει ἐπιτηδείους, καλῶς πολιτεύεσθαι.
 179

καὶ ὥρμηντο μὲν ἐπὶ Ἀσάνην, μέγα δυνάμενόν τε ἐν Πελοπον-

νήσῳ καὶ Κόρινθον καὶ μοῖραν οὐκ ἐλαχίστην τῆς Πελοποννή-
σου ἐπιτροπεύοντα. καὶ οὐ προσίετο μὲν οὗτος, οὐδὲ συγχωρῶν.
ἔνθα δὴ οὔτε, ὃν ἐτάξαντο φόρον, ξυμφερομένων, οὔτε τῶν Πελο-
ποννησίων οὔτε τῶν Ἀλβανῶν, οὐκ εἶχον ἀπάγειν τῷ βασιλεῖ.
ἦν δὲ αὐτοῖς ὁ ἐπέτειος φόρος μύριοι καὶ δισχίλιοι χρυσίου
στατῆρες.
Οἱ μὲν Ἕλληνες οὕτω ἐν οὐδενὶ λόγῳ ὑπὸ σφῶν αὐτῶν
ἐπιτριβόμενοι κατὰ βραχὺ ἀπώλλυντο. τόν τε γὰρ φόρον αὐτοί
τε οἱ Ἀλβανοὶ καὶ οἱ Πελοποννήσιοι οὐκ ἔφασαν ἀποδιδόναι,
ἂν μή τις αὐτοῖς ἐπιδιελόμενος τὴν χώραν ἐπὶ τοῖς ἴσοις τε
καὶ ὁμοίοις ξυμβαίη. ἀλλ' ἐχρῆν μὲν ταῦτα, τύχῃ οὐκ ἀγαθῇ
φερόμενα, ταῦτ' ἄρα ἴσχειν σφίσι τὴν τελευτήν, καὶ οὕτω ἀποβή-
σεσθαι ἐς τὸ μηδὲν εἶναι γενόμενα.

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.194, line 10

τῷ στρατῷ, καὶ τάς τε γυναῖκας καὶ παῖδας ἐς τὰ ἐρυμνὰ

εἰσενεγκάμενος αὐτὸς περιῄει, ἔχων περὶ τὴν φυλακὴν τῆς
χώρας, ὅποι δέοι, παραγενόμενος. καὶ ὁ μὲν στρατὸς καὶ οἱ
ἱπποδρόμοι ἐπέδραμον τὴν χώραν· καὶ ὑποζύγια ληϊσάμενος καὶ
χρόνον τινὰ συχνὸν διατρίψας ἐπῄει πᾶσαν τὴν χώραν ἐμπιπρῶν
καὶ διαφθείρων. ὡς δὲ ἱκανῶς εἶχεν αὐτῷ ἐς τὴν τῆς χώρας
διαφθοράν, ὁ στρατὸς ἀπήλαυνεν, οὐδέν τι πλέον διαπραξάμενος.
ὁ μὲν οὖν Σκενδέρης οὗτος ἄκραν τὴν ἐς τὸν Ἰόνιον περὶ
Ἐπίδαμνον ᾠκοδόμει· χερρόνησος δ' ἐστί, καὶ ἰσθμὸς βραχὺς
ἀμφὶ τρία στάδια. τοῦτον τειχίσας ἐσῴκιζεν ἐς τὴν χώραν
ταύτην οὐκ ὀλίγους τῶν Ἀλβανῶν, καὶ ἐκράτυνε τὴν πόλιν, ὡς ἄν
τι νεώτερον καταλαμβάνῃ αὐτὸν ἀπὸ τῶν βασιλέως στρατῶν, ὡς
ἐπιὼν πολιορκοῖτο ἐν ταύτῃ τῇ χώρᾳ, ἐπειδὰν δὲ μὴ ἀντέχειν
οἷος τ' ᾖ, ἐσβησόμενος ἐς τὴν θάλασσαν καὶ ἀποπλευσούμενος,
ᾗ δὴ προχωροίη. ὁ μὲν οὖν στρατὸς ἀφικόμενος ἐς τὸν χῶρον
τοῦτον καὶ πειρασάμενος, ὡς οὐδὲν σφίσι προεχώρει ἡ τῆς
πόλεως αἵρεσις, ἀπήλαυνεν ἐπ' οἴκου, καὶ τῷ ἔτει τούτῳ οὐδέν
τι πλέον ἐγένετο βασιλέα Μεχμέτην ἐς ἐκστρατείαν φέρον.
Τοῦ δ' ἐπιγενομένου θέρους ἐπεπόμφει μὲν καὶ τῶν θυρῶν
αὐτοῦ ἄνδρας ἐπιλέκτους ἐπὶ τοὺς ὑποτελεῖς αὐτοῦ ἡγεμόνας τε
καὶ βασιλεῖς, ἐπικαλούμενος ἐς τὴν τῶν παίδων αὐτοῦ κάθαρσιν,

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.202, line 4

 180

δας χρυσίου. ἑνουμένη δὲ αὕτη ἡ πρόσοδος τῇ προτέρᾳ, ἥτις ἐς

τὰς βασιλέως παραγίνεται θύρας, γένοιτ' ἂν σύμπασα ἡ τῆς
βασιλέως χώρας πρόσοδος, ὅση ἐς τοὺς ἄρχοντας αὐτοῦ ἀφικνεῖται
καὶ ὅση ἐς τὰς θύρας, ἐς χιλίας τε καὶ τετρακοσίας μυριάδας
χρυσίου, στατῆρας τῶν Οὐενετῶν. αὕτη μὲν πρόσοδος, ὅσα γε ἐς
ἡμᾶς εἰδέναι, παραγίνεται τῷ βασιλεῖ καὶ τοῖς ὑπηκόοις αὐτοῦ.

ΛΑΟΝΙΚΟΥ ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΙΣΤΟΡΙΩΝ Θ.

Ὡς δὲ ἐπὶ Πελοπόννησον πέμπων ἄνδρας τῶν θυρῶν Μεχ-

μέτης ὁ Ἀμουράτεω ἠξίου τὸν φόρον οἱ ἀποδίδοσθαι, φοιτῶντες
δὲ τοῦ βασιλέως ἄνδρες οὐδὲν ὑγιὲς εὕρισκον τῶν Ἑλλήνων,
καὶ οὔτε τοὺς Ἀλβανοὺς κελεύοντας εἰσφέρεσθαι ἐς τὸν φόρον
οὔτε τοὺς Πελοποννησίους, καὶ αὐτοὺς δὲ ἰδίᾳ τοὺς ἡγεμόνας
διαφερομένους σφίσιν ἐς τὰ πράγματα κακοδαιμονᾶν, συνεχώρει
μὲν τὸν ἐπίτριτον φόρον ἀπάγοντας ἴσχειν αὐτῷ εἰρήνην, ὡς δὲ
καὶ ἠμέλουν ἀγνωμοσύνῃ χρώμενοι καὶ σκαιότητι, ὥρμητο ἐπὶ
Πελοπόννησον στρατεύεσθαι. καὶ Μαχμούτην μὲν τὸν Μιχαήλου
παῖδα, ἡγεμόνα τε ἅμα τῶν θυρῶν καὶ στρατηγὸν τῆς Εὐρώπης,
ἔπεμψεν ἐπὶ τὸν Ἴστρον, ὡς ἄν, εἴ τι νεώτερον ἀπὸ Παιόνων
καταλαμβάνῃ, ὑποσταίη τε ἀντιωσόμενος καὶ διακωλύῃ τούτους
τὴν χώραν βλάπτειν τὴν ἑαυτοῦ ἐπιόντας. οὗτος μὲν παραλαβὼν
τὸ τῆς Εὐρώπης στράτευμα,

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.204, line 1

γὰρ ἦν ἁρμοστὴς ὁ Λακεδαιμόνιος ἀπόντος τοῦ Ἀσάνεω) οὔτε

ἐς τὴν φυλακὴν τῆς πόλεως διέθεντο ἱκανῶς, ὥστε ἀντέχειν
ἐπὶ χρόνον τῷ βασιλέως στρατῷ. Ἀσάνης μὲν οὖν οὐ πολλῷ
ὕστερον, ὡς ἐπυνθάνετο τὴν πόλιν πολιορκεῖσθαι ὑπὸ τοῦ Ἀσια-
νοῦ στρατοπέδου, ἔχων περὶ αὑτὸν ἄνδρας ἱκανούς, ὁρμώμενος
ἀπὸ Ναυπλίου τῆς Οὐενετῶν πόλεως, καὶ διὰ θαλάσσης ἐπὶ
τὸν Κεγχρεῶν λιμένα ἀφικόμενος νυκτός, λαθὼν τὸν στρατὸν
τοῦ βασιλέως ἐσῆλθεν ἐς τὴν πόλιν αὐτός τε καὶ οἱ ἀμφ' αὐτόν,
καί τινα βραχὺν σῖτον εἰσεκομίσαντο. βασιλεὺς μὲν οὖν ἐς
Φλιοῦντα ἀφικόμενος Ταρσόν τε τὴν πολίχνην ἐπολιόρκει· Δοξίης
δὲ ὁ τῆς Φλιοῦντος τῶν Ἀλβανῶν προεστώς, τούς τε ὑπ' αὐτῷ
ὄντας καὶ τοὺς τῆς Φλιοῦντος ἄνδρας εἰσενεγκάμενος ἔς τι
ἐρυμνὸν ἐς τὰ μάλιστα χωρίον, παρεσκευάζετο ὡς ἀμυνούμενος.
τὸν γάρ τοι Ταρσὸν ὁ βασιλεὺς παρεστήσατο ὁμολογίᾳ, καὶ
παῖδας λαβὼν ὡς τριακοσίους καὶ ἄρχοντα ἐπιστήσας τοῖς ἐν
 181

τῇ πόλει προῄει διὰ τῆς μεσογαίου. πορευόμενος δὲ τρέπεται

ἐπὶ τὴν πόλιν, ἣ κεῖται ἐπὶ ὄρους ὑψηλοῦ τε καὶ ἐρυμνοῦ, ἐς
ἣν πολλοί τε τῶν Ἑλλήνων ἅμα καὶ Ἀλβανῶν συλλεγόμενοι
παρεσκευάζοντο ὡς πολιορκησόμενοι. καὶ ὕδατι μὲν οὐκ ἐχρῆτο
ἀφθόνῳ ἡ πόλις, ὅτι μὴ ἐκτὸς τῆς πόλεως, ἀφ' οὗ ὑδρεύεσθαι
ᾤοντο καὶ μὴ ἀφαιρεθήσεσθαι ὑπὸ τῶν πολεμίων, συμβαλλομένου

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.204, line 8

τοῦ βασιλέως ἐσῆλθεν ἐς τὴν πόλιν αὐτός τε καὶ οἱ ἀμφ' αὐτόν,

καί τινα βραχὺν σῖτον εἰσεκομίσαντο. βασιλεὺς μὲν οὖν ἐς
Φλιοῦντα ἀφικόμενος Ταρσόν τε τὴν πολίχνην ἐπολιόρκει· Δοξίης
δὲ ὁ τῆς Φλιοῦντος τῶν Ἀλβανῶν προεστώς, τούς τε ὑπ' αὐτῷ
ὄντας καὶ τοὺς τῆς Φλιοῦντος ἄνδρας εἰσενεγκάμενος ἔς τι
ἐρυμνὸν ἐς τὰ μάλιστα χωρίον, παρεσκευάζετο ὡς ἀμυνούμενος.
τὸν γάρ τοι Ταρσὸν ὁ βασιλεὺς παρεστήσατο ὁμολογίᾳ, καὶ
παῖδας λαβὼν ὡς τριακοσίους καὶ ἄρχοντα ἐπιστήσας τοῖς ἐν
τῇ πόλει προῄει διὰ τῆς μεσογαίου. πορευόμενος δὲ τρέπεται
ἐπὶ τὴν πόλιν, ἣ κεῖται ἐπὶ ὄρους ὑψηλοῦ τε καὶ ἐρυμνοῦ, ἐς
ἣν πολλοί τε τῶν Ἑλλήνων ἅμα καὶ Ἀλβανῶν συλλεγόμενοι
παρεσκευάζοντο ὡς πολιορκησόμενοι. καὶ ὕδατι μὲν οὐκ ἐχρῆτο
ἀφθόνῳ ἡ πόλις, ὅτι μὴ ἐκτὸς τῆς πόλεως, ἀφ' οὗ ὑδρεύεσθαι
ᾤοντο καὶ μὴ ἀφαιρεθήσεσθαι ὑπὸ τῶν πολεμίων, συμβαλλομένου
τοῦ χωρίου ἐς τὸ ἀμύνασθαι ἰσχυρότατα ἐντεῦθεν. ὁ μὲν οὖν
βασιλεὺς ἀπελάσας σὺν τοῖς νεήλυσι τοῦ τε ὕδατος ἐπεκράτησε,
καὶ ἐξεπολιόρκει τὴν πόλιν. λέγεται δὲ ἐνταῦθα τοὺς ἐν τῇ
πόλει κτείνοντας τὰ ὑποζύγια τῷ αἵματι φύρειν τε τὰ ἄλφιτα
καὶ ἕψειν τὸν ἄρτον. ὡς δὲ δίψει συσχεθέντες ἐν ἀπόρῳ ἐγίγ-
νοντο, ἐτράποντο μὲν ἐπὶ ὁμολογίαν καὶ πρέσβεις ἔπεμπον ἐπὶ
ὁμολογίᾳ. ἐνταῦθα ὀλιγωρούντων τῶν ἐν τῇ πόλει περὶ τῶν φυλα

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.205, line 2

καὶ ἕψειν τὸν ἄρτον. ὡς δὲ δίψει συσχεθέντες ἐν ἀπόρῳ ἐγίγ-

νοντο, ἐτράποντο μὲν ἐπὶ ὁμολογίαν καὶ πρέσβεις ἔπεμπον ἐπὶ
ὁμολογίᾳ. ἐνταῦθα ὀλιγωρούντων τῶν ἐν τῇ πόλει περὶ τῶν φυλα-
κῶν τῆς πόλεως διὰ τοὺς πρέσβεις, κελεύοντες οἱ νεήλυδες
εἰσέπεσον καὶ εἰσεχέοντο ἐς τὴν πόλιν καὶ κατέσχον καὶ τήν τε
 182

πόλιν κατὰ κράτος ἐξελόντες ἐξηνδραποδίσαντο. μετὰ δὲ ταῦτα

ἀφικόμενοι ἐπὶ Ἀκωβὴν πόλιν, καὶ ταύτῃ ὑποστάντων τῶν ἐν
τῇ πόλει καὶ οὐκ ἐκλιπόντων, ἐπελθόντες οἱ νεήλυδες ἐπέβησάν
τε τοῦ τείχους καὶ εἷλον, ἑλόντες δὲ ἠνδραποδίσαντο καὶ ταύτην.
μετὰ δὲ ταῦτα ἐλαύνων ἀφίκετο ἐς Ῥουπέλην τῆς Φλιασίας
πολίχνην, ἐς ἣν Ἀλβανοί τε καὶ Ἕλληνες καταφυγόντες διεσώ-
ζοντο αὐτοί τε ἅμα καὶ αἱ γυναῖκες. προσέβαλλε μὲν ἐνταῦθα
καὶ τῇ προτεραίᾳ καὶ τῇ ὑστεραίᾳ, καὶ ὡς οὐκ ἠδύνατο ἑλεῖν,
πεσόντων ἐνταῦθα οὐκ ὀλίγων τῶν βασιλέως, καὶ συχνῶν τῶν τοῦ
στρατοπέδου τετρωμένων, ἀπήγαγε τὸν στρατὸν ὡς ἀπιών. ἐπεὶ δὲ
συνεσκευάζετο ὡς ἀπιών, ἐνταῦθα προσέφερον λόγους τῷ βασιλεῖ,
ξυμβῆναί τε ἐθέλοντες καὶ παραδιδόναι τὴν πόλιν. ὁ δὲ ὡς παρέ-
λαβε τὴν πολίχνην, οὔτε ἀνδραποδισάμενος οὔτε ἄλλο ἀεικὲς
ἐργασάμενος, σὺν γυναιξί τε ἅμα καὶ παισὶν ἐς Βυζάντιον
κατέπεμψε κατοικήσοντας. τῶν τε Ἀλβανῶν τῶν ἐν τῷ Ταρσῷ
παραδεδωκότων σφᾶς καὶ ἐνταῦθα δεύτερον αὖθις ἀποφυγόντων,

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.205, line 17

συνεσκευάζετο ὡς ἀπιών, ἐνταῦθα προσέφερον λόγους τῷ βασιλεῖ,

ξυμβῆναί τε ἐθέλοντες καὶ παραδιδόναι τὴν πόλιν. ὁ δὲ ὡς παρέαβε τὴν
πολίχνην, οὔτε ἀνδραποδισάμενος οὔτε ἄλλο ἀεικὲς
ἐργασάμενος, σὺν γυναιξί τε ἅμα καὶ παισὶν ἐς Βυζάντιον
κατέπεμψε κατοικήσοντας. τῶν τε Ἀλβανῶν τῶν ἐν τῷ Ταρσῷ
παραδεδωκότων σφᾶς καὶ ἐνταῦθα δεύτερον αὖθις ἀποφυγόντων,
ξυντυχίᾳ τινὶ χρησαμένων οὐκ ἀγαθῇ, λαβὼν τούτους τούς τε
πόδας καὶ χεῖρας ἔκλασε, καὶ οὕτω ἀνεῖλε κακίστῳ ὀλέθρῳ
παραδοὺς ἀμφὶ τοὺς εἴκοσιν. ἐντεῦθεν ἐλαύνων διὰ Μαντινείας
χώρας ἀφίκετο ἐπὶ Παζενίκην πόλιν, καὶ ἔπεμπε Καντακουζηνόν,
ὅν ποτε οἱ Ἀλβανοὶ ἡγεμόνα ἑλόμενοι ἐστρατεύοντο ἐπὶ τοὺς
Ἕλληνας· παρῆν γὰρ τότε ἐν τῷ στρατοπέδῳ μετάπεμπτος ὑπὸ
βασιλέως, ὥστε ἐπιλαβέσθαι αὐτῷ ἐς τοὺς ἐν τῇ Πελοποννήσῳ
Ἀλβανούς, μετιόντα τε καὶ λόγους ἐπιπέμποντα περὶ προδοσίας.
ὡς δὲ ἐνταῦθα πέμπων ἐκέλευε προσφέρειν τοῖς ἐν τῇ πόλει, ὥστε
προσχωρῆσαι· παρῆσαν δὲ ἅμα αὐτῷ καί τινες τοῦ βασιλέως,
αἰτιασάμενοι παρὰ βασιλεῖ, ὡς δι' ἐκεῖνον σφίσι νεύματι χρησάμε-
νον οὐ παρέδωκαν σφᾶς, ἀχθεσθῆναί τε συνέβη τὸν βασιλέα, καὶ
προϊὼν ἀπιέναι ὅτι τάχιστα ἐκ τοῦ στρατοπέδου ἐξήλασεν. ὡς δὲ
ἀδύνατα προσβαλεῖν τῷ ἐρύματι (ἐκλελοιπότες γὰρ οἱ ἐν τῇ
πόλει ἔρυμα αὐτοῦ ταύτῃ, ὅτι ἐγγυτάτω ὄν,
 183

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.205, line 20

ἐργασάμενος, σὺν γυναιξί τε ἅμα καὶ παισὶν ἐς Βυζάντιον

κατέπεμψε κατοικήσοντας. τῶν τε Ἀλβανῶν τῶν ἐν τῷ Ταρσῷ
παραδεδωκότων σφᾶς καὶ ἐνταῦθα δεύτερον αὖθις ἀποφυγόντων,
ξυντυχίᾳ τινὶ χρησαμένων οὐκ ἀγαθῇ, λαβὼν τούτους τούς τε
πόδας καὶ χεῖρας ἔκλασε, καὶ οὕτω ἀνεῖλε κακίστῳ ὀλέθρῳ
παραδοὺς ἀμφὶ τοὺς εἴκοσιν. ἐντεῦθεν ἐλαύνων διὰ Μαντινείας
χώρας ἀφίκετο ἐπὶ Παζενίκην πόλιν, καὶ ἔπεμπε Καντακουζηνόν,
ὅν ποτε οἱ Ἀλβανοὶ ἡγεμόνα ἑλόμενοι ἐστρατεύοντο ἐπὶ τοὺς
Ἕλληνας· παρῆν γὰρ τότε ἐν τῷ στρατοπέδῳ μετάπεμπτος ὑπὸ
βασιλέως, ὥστε ἐπιλαβέσθαι αὐτῷ ἐς τοὺς ἐν τῇ Πελοποννήσῳ
Ἀλβανούς, μετιόντα τε καὶ λόγους ἐπιπέμποντα περὶ προδοσίας.
ὡς δὲ ἐνταῦθα πέμπων ἐκέλευε προσφέρειν τοῖς ἐν τῇ πόλει, ὥστε
προσχωρῆσαι· παρῆσαν δὲ ἅμα αὐτῷ καί τινες τοῦ βασιλέως,
αἰτιασάμενοι παρὰ βασιλεῖ, ὡς δι' ἐκεῖνον σφίσι νεύματι χρησάμε-
νον οὐ παρέδωκαν σφᾶς, ἀχθεσθῆναί τε συνέβη τὸν βασιλέα, καὶ
προϊὼν ἀπιέναι ὅτι τάχιστα ἐκ τοῦ στρατοπέδου ἐξήλασεν. ὡς δὲ
ἀδύνατα προσβαλεῖν τῷ ἐρύματι (ἐκλελοιπότες γὰρ οἱ ἐν τῇ
πόλει ἔρυμα αὐτοῦ ταύτῃ, ὅτι ἐγγυτάτω ὄν, κατέλαβόν τε καὶ
διεσώζοντο) συσκευασάμενος ἀπῄει ἐντεῦθεν, καὶ τῇ ὑστεραίᾳ
ἐτέλεσεν ἐς τὸν Τεγεάτην χῶρον καὶ ἐπηυλίσατο. ἐνταῦθα ἐβου-
λεύετο ἐπ' ἀμφότερα, εἴ τε ἐς Σπάρτην ἐλαύνοι καὶ Ἐπίδαυρον.

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.214, line 10

ὅντινα δὴ ἁλῶναι συνέβη ἐν Πάτραις καὶ ἐς τὴν ἀκρόπολιν, ἣν

κατέχουσιν οἱ τοῦ βασιλέως νεήλυδες καὶ ἄλλοι περιφανεῖς τῶν
Τούρκων. καὶ αὐτοὶ μετὰ ταῦτα ἐπολιορκοῦντο ὑπὸ τῶν τοῦ
Θωμᾶ στρατιωτῶν. τὴν μέντοι ἀπόστασιν ἐβουλεύετο πειθόμενος
ἅμα τῷ Λακεδαιμονίῳ Λουκάνῃ φαμένῳ ὡς ξυνθέμενος προ-
δοσίαν τοῖς ἐν Κορίνθῳ, ἔχειν ἐλπίδα παραστήσεσθαί τε αὐτῷ
τὴν πόλιν καὶ τἄλλα διαπράξεσθαι ὡς βέλτιστα οὗτος τὴν λοιπὴν
χώραν. ἐπεὶ δὲ ἀπέστη τε ἐκ τοῦ φανεροῦ καὶ ἐπολέμει ταῖς
βασιλέως ἀκροπόλεσι, πειρώμενος ἑλεῖν κατὰ κράτος, προεχώρει
μὲν οὐδὲν αὐτῷ, ὧν ἐπενόει, συναφίστη μέντοι καὶ τοὺς λοιποὺς
αὐτῶν Πελοποννησίους, Ἀλβανῶν τε ἅμα καὶ Ἑλλήνων, καὶ
ἐπολέμει τε ἅμα τῷ ἀδελφῷ, παρακαλῶν ἐπὶ τὸν πόλεμον, καὶ
ἐπολιόρκει μὲν καί τινα τῶν τοῦ ἀδελφοῦ πολισμάτων. ταύτην
μὲν δὴ τὴν ἀπόστασιν Ὀμάρεω φασί τινες διαπράξασθαι. ἐπεί
 184

τε τάχιστα ἐπύθετο βασιλεύς, πέμψας ἐς Πελοπόννησον ἄρχοντα

ὕπαρχον παυσόμενον Ὀμάρην τῆς ἀρχῆς καὶ αὐτὸν παραληψόμε-
νον τὴν ἀρχὴν αὐτοῦ. καὶ διὰ ταύτην τὴν αἰτίαν ἀφελέσθαι
βασιλέα Ὀμάρην τὴν Θετταλίας ἀρχήν.
Βασιλεὺς δὲ ἐπὶ τὴν Σκοπίων ἀφικόμενος πόλιν διέτριβεν,
ἤν τι νεώτερον ἀπὸ Παιόνων ἐπιγένηται. Παίονες γὰρ μετὰ τὴν
Μαχουμούτεω διατριβὴν συλλεχθέντες καὶ τὸν Ἴστρον διαβάντες

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.215, line 13

καὶ ὃς λαβὼν Ἀχμάτην τὸν τῆς Πελοποννήσου ὕπαρχον καὶ

Ὀμάρην τὸν Τουραχάνεω, καὶ γαμβρὸν γενόμενόν οἱ ἐπὶ τῇ
θυγατρί, τούτους λαβὼν ἐσέβαλεν ἐς τὴν Πελοπόννησον, καὶ
ἐς Πάτρας μέντοι τῆς Ἀχαΐας ἀφίκετο, καὶ τὴν ἀκρόπολιν
ἠλευθέρωσεν. οἱ γὰρ Ἕλληνες ὡς ᾔσθοντο τοῦ βασιλέως στρα-
τὸν ἐπιόντα, ἐπανέστησάν τε ἐκ τῆς πολιορκίας, καὶ ἐς τὴν
Μεγαλόπολιν, τὸ νῦν λεγόμενον Λεοντάριον, συνελέγοντο ἐπὶ τὸν
ἡγεμόνα ὡς τὴν μάχην ποιησόμενοι. ὁ μὲν οὖν στρατὸς διῄει
διὰ τῆς Ἤλιδος χώραν τὴν παραλίαν, καὶ ἐπὶ τὴν Ἰθώμην
ἀφικόμενος ἀνῄει ἐς Λεοντάριον. ἐνταῦθα Θωμᾶς συναθροίσας
τούς τε Ἀλβανοὺς καὶ Ἕλληνας τοὺς συναφεστῶτας παρετάς-
σετο ὡς εἰς μάχην. ἔνθα δὴ οἱ Τοῦρκοι ἐπελαύνοντες, ὡς εἶδον
τὸ τῶν Ἑλλήνων στράτευμα παρατασσόμενον ἐπὶ τοῖς λόφοις
τῆς πόλεως, ἐβουλεύοντο μέν, εἴτε στρατοπεδεύσωνται, εἴτε καὶ
διελαύνωσιν ἅπαντες, ὡς ἔχουσιν, ἰθὺ τῆς Τεγέης ἐπὶ Μουχλήν.
Ἰονούζης δὲ τῶν ἱπποδρόμων ἄρχων ἰδὼν τοὺς Ἕλληνας τὰς
τάξεις ἐς βάθος πεποιημένους ἀνέκραγεν «ὦ φίλοι Τοῦρκοι,
ἥττηνται οἱ Ἕλληνες· οὐ γὰρ οἷόν τε, ὡς συνετάξαντο, μαχέ-
σασθαι αὐτούς, ἀλλὰ δώσειν αὐτίκα ἅμα πάντας, τῶν ὑστάτων
ἐς φυγὴν τρεπομένων. οὐ γὰρ κατὰ τοὺς δακτύλους ἀλλήλοις
ἐπιβοηθοῦντας παρετάξαντο, ἀλλ' ἐς βάθος τὰς τάξεις

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.231, line 23

ὑπάγειν ἐκέλευσεν, ἐπιστήσας εὐνοῦχον τῇ θυγατρὶ τοῦ ἡγεμό-

νος· μετὰ δὲ ταῦτα, οὐ πολλῷ ὕστερον, καὶ αὐτὸν τὸν ἡγεμόνα
ὑπάγειν ἔξω Πελοποννήσου ἐπέταξε παρὰ τὴν γυναῖκα. αὐτὸς
δὲ ἤλαυνε μὲν αὐτίκα, μετὰ τὴν Γαρδικίης αἵρεσιν, ἐπὶ τὰς
Οὐενετῶν πόλεις, καὶ Κορώνην ἀφίκετο ὀψόμενος. καὶ ὁ μὲν
ἀμφὶ ταῦτα εἶχε· Ζάγανος δὲ ὁ τῆς Πελοποννήσου ὕπαρχος,
 185

ὡς τήν τε Ἀχαΐαν ἐπετέτραπτο καταστρέφεσθαι καὶ Ἤλιδος

τὴν πλείονα χώραν καὶ τὴν ταύτῃ μεσόγαιον, παραλαβὼν τὸ
Θετταλίας στράτευμα καὶ ἱπποδρόμους τοῦ βασιλέως, τήν τε
Καλαβρίτων πόλιν ὑπηγάγετο, παραδόντος Δοξίεω ἄρχοντος, τῶν
ἐν τοῖς Ἀλβανοῖς ἐπιφανῶν τὰ πρῶτα φερομένου. καὶ αὐτὸς
μὲν αὐτίκα προσεχώρησαν καὶ οἱ προσήκοντες, τῷ Ζαγάνῳ
παραδόντες τὴν πόλιν· οὓς ξύμπαντας τούτους ὕστερον βασι-
λέως ἐπιτάξαντος διεχρήσατο. ἐλαύνων δὲ ἐπὶ Γρεβενὸν ὀχυρὰν
πόλιν, ταύτην μὲν προσέβαλλέ τε, καὶ ἐξεκρούσθη τῇ χαλεπότητι
τοῦ χωρίου. ἀπόπειραν δὲ ποιούμενος τῶν ἄλλων χωρίων, Σαντα-
μέριον πόλιν, ἐς ἣν ὡς πλεῖστοι τῶν ταύτῃ περιοίκων ὄλβιοι
κατέθεντο τὸν πλοῦτον καὶ τὴν ἄλλην εὐδαιμονίαν, ὡς αὐτὸν
ἐνταῦθα ἀφικόμενοι διεσώζοντο, προσφέροντες λόγους τῷ Ζαγάνῳ
περὶ ξυμβιβάσεως, σπονδάς τε ἐποιοῦντο καὶ τὴν ἀκρόπολιν
παρεδίδοσαν.

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.233, line 3

ἀφικόμενος ἐνταῦθα ἐστρατοπεδεύετο, ᾗπερ καὶ ὁ Θωμᾶς σὺν

τῇ νηΐ· ἐς ἣν ἐμβὰς καὶ ἀναγόμενος ἐκαραδόκει, ᾗ χωρήσει
τὰ Πελοποννήσου πράγματα. τούτῳ μὲν ἐπιπλέουσαι νῆες τῶν
Οὐενετῶν προηγόρευον ἐντεῦθεν ἀπαλλάττεσθαι, μηδὲ ἐναντίον
βασιλέως ἀνέχειν ἐπὶ τοῦ σφετέρου λιμένος. οὗτος μέν, ὡς
βασιλεὺς ἐστρατοπεδεύετο, ἀπηλλάττετο ἀναγόμενος ἐς τὸ πέλα-
γος· οἱ δὲ Οὐενετῶν πρέσβεις ἀφικόμενοι ἐνταῦθα παρὰ βασι-
λέα τάς τε σπονδὰς ἐπεκύρουν σφίσι καὶ τὴν ξενίαν τε καὶ
εὔνοιαν ἐνεδείκνυντο βασιλεῖ. οἱ μὲν οὖν ἱπποδρόμοι ὅμως ἐς
τὴν Πύλον ἐπιδραμόντες τινὰς οὐκ ὀλίγους ἐνταῦθα τῶν ταύτῃ
Ἀλβανῶν τῶν περιοίκων ἑλόντες διέφθειρον. ἐλάσαντος δὲ ἵππῳ
τοῦ βασιλέως ἐπὶ Μεθώνην καὶ θεασαμένου, τινὲς τῶν τῆς
πόλεως ἐπεξῆλθον ὡς ἐπὶ σπονδαῖς, καί τινες αὐτῶν διεφθάρη-
σαν ὑπὸ τῶν βασιλέως. βασιλεὺς δὲ ἀπὸ Πύλου συσκευασάμενος
τὸν μέντοι Ἑλλήνων ἡγεμόνα ἐκέλευε τὴν μεσόγαιον ὑπάγοντα
εὐθὺ Βοιωτίας ἐλαύνειν, ὡς πρότερόν μοι δεδήλωται· αὐτὸς δὲ
ἐπὶ Ἀχαΐδος γενόμενος, καὶ τὰ ταύτῃ χωρία παραλαβὼν παρα-
δόντων τῶν ἀρχόντων, παρεγένετο ἐς Ἀχαΐαν, περιάγων καὶ
Ἀσάνην τὸν τοῦ ἡγεμόνος γυναικὸς ἀδελφόν. ἐνταῦθα δὲ ἀφικό-
μενος, ὡς ἐπύθετο τὰ περὶ Σανταμέριον γενόμενα, ἐχαλέπαινε
τῷ Ζαγάνῳ καὶ ἤχθετο, ὅτι διὰ τὴν ἐκείνου παράβασιν

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.234, line 22

 186

τῶν βασιλέως ἀνδρῶν, οἰκτρότατα ἄλλων ἄλλῃ ἀπολλυμένων.

βασιλεὺς μὲν οὖν ἀφικόμενος ἐς Πάτρας τῆς Ἀχαΐας ἐστρατο-
πεδεύετο, τό τε Καστριμένον πόλισμα προσεχώρησεν αὐτῷ. καὶ
πρὸς Σαλμενίκην πέμπων κήρυκα ἐκέλευεν αὐτοὺς παραδοῦναι
τὴν πόλιν. οἱ δὲ οὐκ ἔφασαν ἑκόντες εἶναι σφᾶς παραδοῦναι,
εἰδότες ὡς ὅμοια πείσονται τοῖς ἄλλοις Ἕλλησι. ταῦτα μὲν
ὡς ἀνήχθη ἐς βασιλέα, συσκευασάμενος τῇ ὑστεραίᾳ ἀφίκετο
ἐπὶ τὴν Σαλμενίκην. ἔστι δὲ ἡ πόλις αὕτη ἐν ἄκρῃ, καθήκουσα
ἀπὸ ὀρέων ὑψηλοτάτων, ἐρυμνὴ μὲν ἐς τὰ μάλιστα, ἀκρόπολις
δ' ἀνέχει ἐπὶ πολὺ τοῦ κρημνοῦ ἀνατείνουσα. ἐς ταύτην τῶν
περιοίκων Ἑλλήνων τε καὶ Ἀλβανῶν οἱ πλεῖστοι διασώζοντες
αὐτοί τε καὶ αἱ γυναῖκες καὶ τὰ παιδία. βασιλεὺς οὖν ὡς ἐπέλα-
σεν, ἐπολιόρκει τὴν πόλιν, τηλεβόλοις τε παίων τὸ τεῖχος τῆς
πόλεως, ἐρυμνὸν ὂν καὶ αὐτὸ πάνυ. καὶ οἱ νεήλυδες προσέβαλλον
μὲν ἐγγύτατα τοῦ τείχους, καὶ ἐπειρῶντο καὶ ἄλλῃ, ᾗ προεχώρει·
οὐ μέντοι προεχώρει αὐτοῖς οὔτε ἡ τῆς πόλεως αἵρεσις οὔτε
τἄλλα ἀξίως τῆς παρασκευῆς. τηλεβολίσκοις μέντοι ἐτίτρωσκον
οὐκ ὀλίγους τῶν ἐν τῇ πόλει. ἡμέρας δὲ ἑπτὰ πολιορκῶν, καὶ
τὸ ὕδωρ τοῦ ποταμοῦ κατασχόντων τῶν νεηλύδων, οὐ πολλῷ
ὕστερον οἱ ἐν τῇ πόλει ἐν ἀπόρῳ καθεστηκότες,

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.236, line 15

καὶ ὡς αὐτίκα παραβαίη τὰς βασιλέως σπονδάς. πυνθανόμενος

δὲ ἕκαστα τὸν μέντοι Χαμουζᾶν ἐξέλασεν ἀπὸ τῆς ἀρχῆς,
Ζάγανον δὲ αὖθις ἀπέδειξε Θετταλίας τε ἅμα καὶ Πελοποννήσου
ἄρχοντά τε καὶ ὕπαρχον. ἐπιτρέψας δὲ αὐτῷ ἄμφω τὼ χώρα,
αὐτὸς ἤλαυνε διὰ τοῦ Φενεοῦ. ἐνταῦθα οὖν ἀφικόμενος ἔπεμπε
κήρυκα ἐς τὰ πολίσματα, ὡς βασιλεὺς αὐτοῖς τῶν παρεληλυθό-
των συγγνώμην τε ἴσχοι, καὶ κελεύοι κατιόντας ἀπὸ τῶν πολισμά-
των ἀγορὰν παρέχειν τῷ βασιλέως στρατῷ. οἱ μὲν οὖν τινες
αὐτῶν ἐπείθοντο, καὶ κατιόντες ἐς τὸ στρατόπεδον συνέμισγον
τοῖς Τούρκοις. βασιλεὺς δὲ συναγαγὼν τούς τε τῶν θυρῶν καὶ
ἱπποδρόμων, ὅσοι παρῆσαν, ἠφίει ἐπὶ τοὺς Ἀλβανοὺς ὡς ἀναρ-
πασομένους. οὗτοι μὲν οὖν ὅσοι ἐπείθοντο τῷ λόγῳ, ἐξαπατηθέν-
τες οὕτω ἀπώλοντο. καὶ τά τε ὑποζύγια καὶ κτήνη τῆς χώρας
ἐξελαύνοντες ἐκομίζοντο ἐπὶ Κόρινθον. ἐπὶ λόγῳ τοιῷδε ἐπέδραμε
τὰ Φλιοῦντος χωρία. οἱ γὰρ ἐν τούτοις κατῳκημένοι τῶν Ἀλβα-
νῶν, ἅτε ἐν ὀχυρῷ πάνυ ᾠκημένοι, ἦγον καὶ ἔφερον τὰ Ἑλλήνων
πράγματα, καὶ τοὺς λοιποὺς τούσδε ἐς τὰ κάτω χωρία τῆς
Πελοποννήσου εἶχον ἑπομένους σφίσιν, ᾗ ἂν οὗτοι ὑφηγήσαιντο
ἐπὶ τὸν πόλεμον, ὥστε ἀσθενῆ ἔγνω ποιῆσαι δεῖν τὰ χωρία
 187

ταῦτα, καὶ ὡρμημένους ἐντεῦθεν τοὺς Ἀλβανοὺς νεωτερίζειν ἐς

τὴν βασιλέως χώραν. καὶ τό γε πλέον τῆς ἀποβάσεως οὗτοι

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.236, line 20

κήρυκα ἐς τὰ πολίσματα, ὡς βασιλεὺς αὐτοῖς τῶν παρεληλυθό-

των συγγνώμην τε ἴσχοι, καὶ κελεύοι κατιόντας ἀπὸ τῶν πολισμά-
των ἀγορὰν παρέχειν τῷ βασιλέως στρατῷ. οἱ μὲν οὖν τινες
αὐτῶν ἐπείθοντο, καὶ κατιόντες ἐς τὸ στρατόπεδον συνέμισγον
τοῖς Τούρκοις. βασιλεὺς δὲ συναγαγὼν τούς τε τῶν θυρῶν καὶ
ἱπποδρόμων, ὅσοι παρῆσαν, ἠφίει ἐπὶ τοὺς Ἀλβανοὺς ὡς ἀναρ-
πασομένους. οὗτοι μὲν οὖν ὅσοι ἐπείθοντο τῷ λόγῳ, ἐξαπατηθέν-
τες οὕτω ἀπώλοντο. καὶ τά τε ὑποζύγια καὶ κτήνη τῆς χώρας
ἐξελαύνοντες ἐκομίζοντο ἐπὶ Κόρινθον. ἐπὶ λόγῳ τοιῷδε ἐπέδραμε
τὰ Φλιοῦντος χωρία. οἱ γὰρ ἐν τούτοις κατῳκημένοι τῶν Ἀλβα-
νῶν, ἅτε ἐν ὀχυρῷ πάνυ ᾠκημένοι, ἦγον καὶ ἔφερον τὰ Ἑλλήνων
πράγματα, καὶ τοὺς λοιποὺς τούσδε ἐς τὰ κάτω χωρία τῆς
Πελοποννήσου εἶχον ἑπομένους σφίσιν, ᾗ ἂν οὗτοι ὑφηγήσαιντο
ἐπὶ τὸν πόλεμον, ὥστε ἀσθενῆ ἔγνω ποιῆσαι δεῖν τὰ χωρία
ταῦτα, καὶ ὡρμημένους ἐντεῦθεν τοὺς Ἀλβανοὺς νεωτερίζειν ἐς
τὴν βασιλέως χώραν. καὶ τό γε πλέον τῆς ἀποβάσεως οὗτοι
ἐλέγοντο ποιεῖσθαι, καὶ ἄγειν τοὺς λοιπούς, ὅποι ἂν ἐξηγήσαιντο.
Ταῦτα μὲν ἐς τὴν Πελοποννήσου ἅλωσιν ἐς τοσοῦτον ἐγένετο·
βασιλεὺς δὲ Ἀθήναζε ἀφικόμενος περιιὼν ἐπεσκόπει τήν τε
παλαιὰν πόλιν καὶ τοὺς λιμένας. ἐξηγουμένων δέ οἱ τῶν ἐν τῇ
ἀκροπόλει νεηλύδων ὡς Ἀθηναίων τινὲς συνθέμενοι προδοσίαν

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.275, line 5

μέχρι τινὸς ἐς τὴν γυναικωνῖτιν, πολλῶν δὴ καλλίστην καὶ

ὡραίαν λεγομένην εἶναι, προαποθανόντος τοῦ ἀνδρὸς αὐτῆς ἐν
Τραπεζοῦντι, καὶ αὐτῆς γενομένης καὶ οὔσης χήρας μεθ' ἑνὸς
παιδὸς καὶ μόνου. τὸν δὲ παῖδα τοῦτον, ὅτε εἷλε τὴν Τραπε-
ζοῦντα, εἰσενεγκάμενος καὶ αὐτὸν ὁ βασιλεὺς ἐν θεραπείᾳ τε
εἶχε μάλιστα δὴ παίδων τῶν ἐν ταῖς βασιλέως θύραις, μετά
γε τὸν ἀπὸ Βυζαντίου παῖδα Ἀμουράτεω ἀδελφόν. τὴν μὲν οὖν
θυγατέρα βασιλέως Τραπεζοῦντος, Ἄνναν λεγομένην καὶ Χρι-
στιανήν, φυλαχθεῖσαν ὁρισμῷ τοῦ κρατοῦντος, ἡρμόσατο Ζαγάνῳ
τῷ Μακεδονίας τῆς κάτω ὑπάρχῳ γενομένῳ, ἐξ ὅτου τὴν Πελο-
πόννησον αὐτὸν ἀφελόμενος ἐπέτρεπεν Ἀλβάνεω παιδί, τῷ Ἰυῶν
λεγομένῳ, εἰ καὶ ὕστερον ἐχωρίσατο ταύτην ὁ κρατῶν ἀπ' αὐτοῦ,
 188

ἀναγκάζοντι ταύτην γενέσθαι ἐς τὴν θρησκείαν αὐτοῦ.

Τὸν μὲν οὖν ἡγεμόνα τῆς Λέσβου οὐ πολλῷ ὕστερον αἰτια-
σάμενος συνέλαβέ τε καὶ καθεῖρξεν ἔχων ἐν φυλακῇ, ὡς μὲν
ἐγὼ ἐπυθόμην, ὡς οὐκ ἐν γνώμῃ γεγονότα τῷ βασιλεῖ τὸν
ἡγεμόνα τοῦτον, καὶ πρότερον ἀχθομένῳ αὐτῷ ἐπὶ πολλοῖς
ἀεικέσι τε καὶ ἀνηκέστοις ἔργοις πρὸς τὸν βασιλέως οἶκον. ὡς
δὲ ὑπ' ἄλλων λέγεται, παῖδα διαφυγόντα τὰς βασιλέως θύρας
ἀφικέσθαι ἐπὶ τὸν Λέσβου τοῦτον ἡγεμόνα, καὶ μεταβαλόντα
ἐς τὴν θρησκείαν τοῦ Ἰησοῦ γενέσθαι παιδικὰ αὐτοῦ. ὡς δὲ ἡ

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.278, line 2

Μυσοὶ ἅμα καὶ Τριβαλλοὶ καὶ πρός γε ἔτι Σαρμάται τούτοις

τὴν αὐτὴν ἵενται τὴν φωνὴν καὶ τῷ παντὶ παραπλησίαν, ὡς μὴ
χαλεπῶς συνιέναι ἀλλήλων αὐτούς. εἰκὸς δὲ οἴεσθαι τούτους
μᾶλλον ὡρμημένους ἀπὸ τῆς πρὸς τὸν Ἰόνιον χώρας, γένος τε
ὂν μέγα καὶ πολλαχῇ ἐνευδοκιμοῦν, τήν τε Θρᾴκην ὑπάγεσθαι
σφίσιν αὐτοῖς, καὶ τὸν Ἴστρον διαβάντας τὴν τῆς Σαρματίας
χώραν οἰκῆσαι, ἤ, ὡς ἔνιοι οἴονται, ὑπὸ Σκυθῶν διωκομένους
διαβῆναί τε ἐς τὴν ἐπὶ τάδε τοῦ Ἴστρου χώραν, καὶ καταστρε-
ψαμένους τὴν ταύτῃ Θρᾴκην, ἔστε ἐπὶ μυχὸν τοῦ κόλπου ἀφικο-
μένους, ἐνοικῆσαι. θαυμάζω δέ, εἰ τοὺς Ἰλλυριοὺς ἀποφαινόμενος
Ἀλβανοὺς τεκμαίροιτό τις, συμβαλλόμενος, ὡς Ἰλλυριοὶ οἱ πρὸς
τῷ μυχῷ τοῦ Ἰονίου ἐχώρησαν ἐπὶ τὴν Ἤπειρόν τε καὶ Αἰτω-
λίαν καὶ Θετταλίας χώραν. ἀλλ' ὅτι μὲν ἀπὸ Ἐπιδάμνου μέχρι
τοῦ Καρνερίου καλουμένου κόλπου ἅπας ὁ χῶρος οὗτος διατεί-
νων ἐπὶ σταδίους μάλιστά πῃ τρισχιλίους, γένος τε ἓν ἐνοικεῖ,
καὶ τῇ αὐτῇ φωνῇ διαχρώμενον, καὶ ἐπὶ μεσόγαιαν παρῆκον
ἄχρι τοῦ Ἴστρου, παραμεῖβόν τε τὴν τοῦ Σανδάλεω χώραν, καὶ
τοῦ ταύτῃ βασιλέως ἐχομένων αὐτίκα τῶν Τριβαλλῶν τε ἅμα
καὶ Μυσῶν. μάλιστα δὲ συμβαλλόμενος ἔχων ἀποφαίνεσθαι διὰ
τὸ ἐπὶ μέγα τὸ Ἰλλυρικὸν γένος χωρῆσαι δυνάμεως, καὶ ἐπὶ
πολλὰ ταύτῃ σκεδασθῆναι ἀνὰ τὴν Θρᾴκην, Ἰλλυριοὺς μᾶλλον

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.278, line 22

πολλὰ ταύτῃ σκεδασθῆναι ἀνὰ τὴν Θρᾴκην, Ἰλλυριοὺς μᾶλλον

τὸ γένος τοῦτο εἶναι ἢ Ἀλβανούς. συντίθεμαι δὲ καὶ ἐκείνοις
ἔγωγε, οἳ φάσκουσι τὸ Ἰλλυρικὸν γένος ἴσχειν αὐτῷ τὴν ἐπω-
νυμίαν ἀπὸ τῆς χώρας, διακεκρίσθαι μέντοι ὕπαρχον, ἄλλοτε
 189

ἄλλην φωνὴν ἀφιέμενον, ὥστε πολλὰ γένη αὐτοῦ καὶ σφίσι

διενηνοχότα πάμπαν ἐς τὴν φωνήν, λαχεῖν τοὔνομα τοῦτο Ἰλλυ-
ριοὺς καλουμένους. ἀλλὰ ταῦτα μὲν οὕτω μοι ἐς τοσοῦτον
ἀναγεγράφθω· εἰ δὲ μὴ τοὔνομα αὐτὸ ἐς γένος τοῦτο ὀρθῶς
εἴρηται, διὰ δὲ τὴν χώραν, ἣν ἐνοικοῦν, φαίνεται τὴν Ἰλλυριῶν,
ἄξιόν ἐστι φέρεσθαί οἱ τοὔνομα τοῦτο, καὶ μὴ νέμεσις εἴη
οὕτω φρονοῦντι περὶ αὐτῶν. Ἀλβανοὺς γὰρ ἔγωγε μᾶλλόν τε
τοῖς Μακεδόσι προστίθεσθαι ἂν λέγοιμι, ἢ ἄλλῳ τινὶ τῶν κατὰ
τὴν οἰκουμένην ἐθνῶν· οὐδενί τε γὰρ συμφέρονται, ὅτι μὴ τὸ
Μακεδόνων γένος. ἀλλὰ τούτων μὲν πέρι ἅλις ἔστω ταῦτα
εἰρημένα, καλείσθωσαν δέ μοι τῷ ὀνόματι τούτῳ, Ἰλλυριοί,
οἱ περὶ τὸν Ἰόνιον οἰκοῦντες ἄχρις ἄκρας Ἰστρίας καλουμένης
πρὸς τῷ μυχῷ τοῦ κόλπου, ἀνεχούσης ταύτῃ ἐς τὸ πέλαγος,
καὶ οἱ περὶ τὴν ταύτῃ μεσόγαιον οἰκοῦντες Ἰλλυριοί.
Ἐπὶ τούτων δὲ τὸν βασιλέα ἐστρατεύετο βασιλεὺς Μεχμέτης,
ὅτι τὸν φόρον αὐτοῦ, ὡς ἐπ' αὐτὸν ἀφίκετο βασιλέα κῆρυξ κελεύων
τόν τε φόρον ἀπάγειν ὅτι τάχιστα ἐς τὰς βασιλέως θύρας καὶ μὴ

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.289, line 26

Ὡς μὲν οὖν ἑάλω ἡ τῶν Ἰλλυριῶν χώρα, καὶ ὅ τε βασι-

λεὺς ἐτελεύτησεν ἁλοὺς καὶ οἱ λοιποὶ ἡγεμόνες εἴχοντο ἐν
φυλακῇ, πυθόμενοι ταῦτα οἵ τε Οὐενετοὶ καὶ οἱ Παίονες δεινὸν
ἐποιοῦντο καὶ ἐς φόβον καθίσταντο μέγαν, αὐτίκα οἰόμενοι ἐπὶ
σφᾶς ἥξειν τὸ δεινόν. καὶ οἱ μὲν Οὐενετοὶ ἐχαλέπαινον ἐπι-
φερομένων σφίσι τῶν βασιλέως ὑπάρχων καὶ χαλεπῶν ὄντων
τοῖς ὑπηκόοις, ἐνέμενον δ' ὅμως ταῖς σπονδαῖς, καραδοκοῦντες,
ᾗ ἀποβήσεται σφίσι τὰ πράγματα. ὡς δὲ τό τε ἐν Πελοποννήσῳ
Ἄργος, ἱερέως τῶν ἐν τῇ πόλει παραδόντος προδοσίᾳ, ἔλαβεν
ὁ τοῦ βασιλέως ὕπαρχος, Ἀλβάνεω παῖς, τοὔνομα Ἰησοῦς, καὶ
ἐπέθετο περιφανῶς ἤδη πολεμεῖν, καὶ Ναύπακτον μὲν ἐπέδραμεν
Ὀμάρης ὁ Τουραχάνεω, τὴν δὲ ἐν Πελοποννήσῳ χώραν Οὐενε-
τῶν, τὴν περὶ Μεθώνην, καταλαβόντες οἱ τοῦ βασιλέως οὐκ
ἐνεδίδοσαν, ἐνταῦθα οὐκέτι ἀνασχετὸν ἐποιοῦντο ἡσυχίαν ἄγειν,
ἀλλ' ἐβουλεύοντο μὲν ἐπ' ἀμφότερα γιγνόμενοι ταῖς γνώμαις.
καταστάσης δὲ πολλαχῇ ἐκκλησίας τῶν κλητῶν καλουμένων,
Βίκτωρ τῶν Καπέλλων οἰκίας, ἀνὴρ πλούτῳ τε καὶ ἀξιώματι
προέχων καὶ ἄγειν δοκῶν τὴν πόλιν κράτιστος, προσπαρακαλέσας
καὶ τοὺς προσήκοντας αὐτῷ καὶ συγγενεῖς ἐς τὴν ἑαυτοῦ ψῆφον,
παριὼν ἐπὶ τὸ βῆμα ἔλεγε τοιάδε· «ἄνδρες Οὐενετοί, πολλαχῇ

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.300, line 13

 190

σασθαι τὴν Οὐενετῶν βοήθειαν. καὶ ὡς ἐποίησαν, ἐτρέψαντο

αὐτίκα τούτους, καὶ διαφθείραντες ἐς διακοσίους τούτους ἐζώ-
γρησαν. αὐτός τε Ἱερώνυμος διέφυγε μὴ ἀπολέσθαι. ἐμβὰς δὲ
ἐς πλοῖον ταύτῃ που ὁρμιζόμενον, ἐπηγγέλλετο, ὡς ὑπὸ τοῦ
στρατηγοῦ παρείη πλεύσων τὴν Αἴγιναν. ὡς δὲ ἐπὶ Αἴγιναν
ἀφίκετο, αὖθις ἐκέλευεν αὐτὸν διαπορθμεῦσαι ἐς Εὔβοιαν. ἐπι-
βὰς δὲ ἐς τὴν Ἀττικήν, ἐντεῦθεν ἀφίκετο παρὰ βασιλέα.
Οὗτος μὲν οὖν οὐ πολλῷ ὕστερον αὖθις ἐς τοὺς Οὐενετοὺς
ὑποστρέψας χαλεπὰ ἐπεπόνθει. οἱ μέντοι Οὐενετοί, ὡς προϊσχο-
μένων τῶν ἐν τῇ Πελοποννήσῳ Ἑλλήνων τε ἅμα καὶ Ἀλβανῶν,
καὶ κελευομένων αὐτῶν καὶ Ῥάλεω καὶ Πέτρου τοῦ χωλοῦ,
ὡς, εἰ τὸν Ἰσθμὸν τειχίσαιεν, αὐτίκα ἰόντες οἱ Πελοποννήσιοι
ἀποστήσονται, καὶ ἐπ' αὐτοὺς χωρήσουσι· μέγα γάρ τι προσφέ-
ρειν τοῦτο σφισιν ἐς τὴν ἀπόστασιν. ἐδόκει δὲ ἰόντας πανστρατιᾷ
φράγνυσθαι τὸν Ἰσθμὸν καὶ διαπειρᾶσθαι τῶν ἐν τῇ Πελοπον-
νήσῳ. ἀφικομένων δέ, λίθους συντιθέντες ἐπῳκοδόμουν, ὡς ἂν
ἀποπειρώμενοι τῶν Πελοποννησίων γνώσωσιν, εἰ προσχωροίη
καὶ ἡ Κόρινθός σφισι, καὶ τὰ λοιπὰ τῆς Πελοποννήσου αὐτίκα
χωρήσουσιν ἰόντες ἐς αὐτούς. ὡς δὲ ἐπῳκοδόμησάν τε τὸν
Ἰσθμόν, καὶ αὐτοὶ ἀναλαβόντες τὰ ὅπλα ᾔεσαν ἐς τὴν Κόρινινθον...

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.302, line 20

γὰρ στρατεύματι πρόσθεν ἐγγύτατα τοῦ Ἰσθμοῦ ἀφικόμενος

τηλεβόλους τε ἀφεώρα πλείους ἢ δισχιλίους καὶ τηλεβολιστὰς
τετρακοσίους καὶ τοξότας καὶ πελταστάς, καὶ μηδενὶ αὐτοὺς
αὐτοῦ ἐν τῷ Ἰσθμῷ ἐπιτρέψαι ἂν στρατοπεδεύσασθαι. ταῦτα
ἀκούσαντα τὸν βασιλέως ἡγεμόνα, ἐδόκει βασιλεῖ μὲν καταλαμ-
βάνοντα τὴν Πελοπόννησον ἀπαγγέλλειν, αὐτοὺς δὲ ἀναζεύξαντας
ἰέναι ἐς τὸ πρόσω ἐς Λεβαδίαν. βασιλεὺς μέν, ὡς ἀγγελία
αὐτῷ ἀφίκετο τήν τε παρασκευὴν μεγάλην τε εἶναι καὶ ἀξιόχρεω,
λεγέται δὲ αὐτῷ καὶ γράμματα ἐλθεῖν ἀπὸ Πελοποννήσου ἐπο-
τρύνοντα, ὡς, ἢν ἐπίῃ, οὐ μενοῦσιν αὐτὸν ἐπιόντα οἱ Οὐενετοί.
τὰ γράμματα ἐνέγκαι αὐτῷ ἄνδρα Ἀλβανὸν ἀπὸ Κορίνθου,
σκάφει τὸ πέλαγος νυκτός, τηρήσαντα πνεῦμα, ὡς οὔρου καθι-
σταμένου καὶ νυκτὸς ἀπαίροντα διαπεραιώσασθαι ἐς Βοιωτίαν,
ἀποβάντα δ' ἀφικέσθαι παρὰ Μαχουμούτην ἐς Θετταλίαν. τὸν
δὲ ἐπιφρασάμενον τὰ γράμματα, συσκευασάμενον ἐντεῦθεν ἐς τὸ
πρόσω ἐλαύνειν, ἐλάσαντα ἀγχοῦ Βοιωτίας, ἀφικνεῖται ἀγγελία,
ὡς Οὐενετοὶ τόν τε Ἰσθμὸν ἐκλελοιπότες ᾤχοντο φεύγοντες.
οὕτω δὴ ἑσπέρας οὔσης συσκευασάμενος, ἀπὸ τῆς Πλαταίας
 191

χώρας πρὸς Κιθαιρῶνα νυκτὸς διαπορευθείς, ἕωθεν ἐς τὸν

Ἰσθμὸν παρῆν, καὶ τάς τε νῆας ἀφεώρα ἤδη ἀναγομένας, καὶ
τὸν Ἰσθμὸν ἔρημον καταλαβών, παρελθὼν εἴσω ἐστρατοπεδεύετο.

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορικός. Historiae Vol. 2, p.303, line 18

ἐντεῦθεν διὰ τῆς Κορίνθου διιὼν ἀφίκετο ἐς Ἄργος. τὸ δὲ

Ἄργος κατεῖχον οἱ Οὐενετοί, φρουράν τε ἐν αὐτῷ ἐγκαταλιπόντες
ἐφύλαττον. τούτους μέν, ὡς ἐπολιόρκει ἐπελάσας, παρεστήσατο,
καὶ τοὺς ἄνδρας δεσμίους ἀποπέμπων ὡς βασιλέα, ἄνδρας τε
ἑβδομήκοντα. αὐτῷ μέντοι τῷ βασιλεῖ οὐκέτι ἐφαίνετο, ἄρας ἐς
τὴν Πελοπόννησον ἐσβαλεῖν καὶ τὰ στρατεύματα αὐτῷ κάμνειν·
ἄρτι ὡς ἐπύθετο καταληφθῆναι τὸν Ἰσθμόν, ἀπήλαυνεν ὀπίσω
ἐπὶ τῶν βασιλείων. Μαχουμούτης δὲ ὁ ἡγεμὼν προϊὼν διὰ τῆς
Τεγέης ἀφίκετο ἐς Λεοντάριον πόλιν, καὶ αὐτοῦ ἐστρατοπεδεύ-
σατο. ἐντεῦθεν ἀποστέλλει Ζάγανον, ὃν ἐπέστησεν ἄρχοντα τῇ
Πελοποννήσῳ, ἐκβαλὼν Ἰησοῦν τὸν Ἀλβάνεω παῖδα. τοῦτον δὲ
τὸν Ζάγανον πέμπει ἐς Πάτρας τῆς Ἀχαΐας καὶ ἐς τὰς ἄλλας
αὐτοῦ ταύτῃ πόλεις, ἐχυρῶσαί τε τὰς ἀκροπόλεις σιτίοις τε καὶ
τῇ ἄλλῃ παρασκευῇ. Ὀμάρην δὲ ἐκέλευσεν ἀναλαβόντα τὸν
στρατόν, ὡς δισμυρίους, ἐπιδραμεῖν τὴν Οὐενετῶν χώραν. οὗτος
μὲν οὖν παραλαβὼν τὸ στράτευμα ἀφίκετο ἐς τὰ περὶ τὴν
Μεθώνην χωρία, καὶ πολίχνην παραστησάμενος, τοὺς ἀνθρώ-
πους ἀπάγων παρεδίδου τῷ ἡγεμόνι. οὗτοι μὲν οὖν ὡςἀνή-
χθησαν ἐς βασιλέα, σύμπαντες, ἐς πεντακοσίους γενόμενοι,
ἀπέθανον ἐς δύο τμηθέντες. λέγεται δέ, ὡς ἐν Βυζαντίῳ τὰ
σώματα αὐτοῦ ταύτῃ ἔκειτο, ᾗ ἐπιτάξαντος τοῦ βασιλέως ἐς

Γεώργιος Ακροπολίτης ιστορικός. Annales Se. 14, line 25

καὶ εἰς τοὺς μετ' αὐτὸν τῶν Ῥωμαίων κατάρξοντας. ὃς

καὶ ἀφικόμενος συνῆν τῷ ἀδελφῷ Μιχαήλ. μετ' οὐ πολὺ
δὲ φονεύεται παρά του τῶν ὑπηρετῶν ὁ Μιχαὴλ νύκτωρ
ἐπὶ τῆς κλίνης συγκαθεύδων τῇ γυναικί· Ῥωμαῖος δὲ ἦν
τῷ φονευτῇ τοὔνομα. ἐπιλαμβάνεται γοῦν τῆς ἐξουσίας
ἐκείνου ὁ ἀδελφὸς Θεόδωρος, ἔχων καὶ τοὺς ἀδελφοὺς
Κωνσταντῖνον καὶ Μανουήλ. ἄρξαι δὲ βουληθεὶς πάνυ
γε ἐπηύξησε τὴν αὐτοῦ ἀρχήν· ἔκ τε γὰρ τῶν Ἰταλῶν
οὐκ ὀλίγην χώραν ἐκτήσατο κἀκ τῶν Βουλγάρων πολλήν·
τήν τε γὰρ Θεσσαλίαν ὑφ' ἑαυτὸν ἐποιήσατο, Ἀχρίδα τε
καὶ Πρίλαπον, Ἄλβανόν τε καὶ αὐτὸ τὸ Δυρράχιον· ἔνθα
 192

καὶ Πέτρον μετὰ μεγίστης στρατιᾶς ἐξ Ἰταλίας ὁρμώμενον

καὶ ὡς πρὸς τὴν Κωνσταντίνου πεποιημένον τὴν δίοδον,
ἀνηγορευμένον πρὸς τοῦ πάπα καὶ βασιλέα, αὐτοῦ που
γεγενημένον προχειρωσάμενόν τε καὶ αὐτὸ τὸ Δυρράχιον
γενναίως κατετροπώσατο. ὁ μὲν οὖν ῥηθεὶς Πέτρος γαμβρὸς
ὑπῆρχεν ἐπ' ἀδελφῇ τοῦ πρώτως βασιλεύσαντος ἐκ τοῦ
Λατίνων μέρους Βαλδουΐνου καὶ τοῦ μετ' αὐτὸν Ἐρῆ, ἐκα-
λεῖτο δὲ ἡ αὐτῶν ἀδελφὴ Ἰολεντία, ἐξ ἧς παῖδες τῷ Πέτρῳ
γεγένηνται τρεῖς, ὅ τε Φίλιππος, ὁ Ῥομπέρτος καὶ ὁ Βαλ-
δουῖνος, ὧν ὁ μὲν Ῥομπέρτος καὶ ὁ Βαλδουῖνος

Γεώργιος Ακροπολίτης ιστορικός. Annales Se. 14, line 42

Λατίνων μέρους Βαλδουΐνου καὶ τοῦ μετ' αὐτὸν Ἐρῆ, ἐκα-

λεῖτο δὲ ἡ αὐτῶν ἀδελφὴ Ἰολεντία, ἐξ ἧς παῖδες τῷ Πέτρῳ
γεγένηνται τρεῖς, ὅ τε Φίλιππος, ὁ Ῥομπέρτος καὶ ὁ Βαλ-
δουῖνος, ὧν ὁ μὲν Ῥομπέρτος καὶ ὁ Βαλδουῖνος τῆς Κων-
σταντίνου βεβασιλεύκασι, τοῦ πρώτου αὐτῶν ἀδελφοῦ τοῦ
Φιλίππου τῷ ἀδελφῷ Ῥομπέρτῳ τῆς βασιλείας παραχωρήσαν-
τος. ὑπῆρχον δέ σφισι καὶ ἀδελφαί, ὧν μία Μαρία ἦν,
ᾗ συνεζύγη ὁ βασιλεὺς Θεόδωρος. ὁ μὲν οὖν δηλωθεὶς
Θεόδωρος, καθὼς εἰρήκειν, τὸ οἰκεῖον παραλαβὼν στράτευμα
ἀντιτάττεται τῷ Πέτρῳ, μικρὸν ὑπερπηδήσαντι τὸ Δυρράχιον
καὶ ἐν ταῖς τοῦ Ἀλβάνου δυσχωρίαις γεγενημένῳ. νικῶσι
γοῦν κατὰ κράτος οἱ τοῦ Κομνηνοῦ Θεοδώρου τὸ τῶν
Λατίνων στράτευμα, ὡς πάντας ἄρδην δεσμώτας ποιῆσαι σὺν
πᾶσι σκεύεσι, καὶ αὐτὸν δὲ τὸν βασιλέα Πέτρον ἔργον μαχαί-
ρας γενέσθαι. τοῦτο δὴ τότε μέγα Ῥωμαίοις ἐγεγόνει βοήθημα.
Ἀλλ' ὁ λόγος μοι καὶ πάλιν ἐπὶ τὸν βασιλέα Θεό-
δωρον τὸν Λάσκαριν ἐφορμᾷ. οὗτος γὰρ ἐκ τῆς αὐτοῦ
γαμετῆς Ἄννης, ὡς ἔφην, τρεῖς ἐποιήσατο θυγατέρας, Εἰρήνην,
Μαρίαν καὶ Εὐδοκίαν. τὴν γοῦν Μαρίαν τὴν δευτέραν τῶν
αὐτοῦ θυγατέρων τῷ ῥηγὶ Οὐγγρίας διερχομένῳ τὴν αὐτοῦ
χώραν ἐκ τῶν Ἱεροσολύμων εἰς κῆδος ἐπὶ υἱῷ παραδίδωσι,

Γεώργιος Ακροπολίτης ιστορικός. Annales Se. 49, line 68

ὑπηρεσίαν ὁ βασιλεὺς καὶ γραμματικοῖς ἀνωνύμοις, τῷ

Μεσποταμίτῃ Ἰωσὴφ καὶ τῷ ἐξυπηρετήσαντι αὐτῷ Νικη-
φόρῳ τῷ Ἀλυάτῃ, ἐν δὲ τοῖς ἐλλογιμωτέροις γράμμασι καὶ
 193

ἀξίοις σπουδῆς τῷ Μακρωτῷ Ἰωάννῃ καὶ ἐμοί.

Ὁ μὲν οὖν ῥηθεὶς Πετραλίφας τοῦ Μιχαὴλ γυναικάδελ-
φος ὤν, ἐπεὶ προσέλθοι τῷ βασιλεῖ, πολλῆς εὐθυμίας αὐ-
τόν τε τὸν βασιλέα καὶ τὰ στρατεύματα ἔπλησεν· εὐθὺς γὰρ
ἡ Καστορία καὶ ἡ περὶ αὐτὴν ἅπασα χώρα προσερρύη τῷ
βασιλεῖ, καὶ αἱ Δεαβόλεις δέ, ἥ τε μικρὰ καὶ μεγάλη, τοῦ
βασιλέως ἐγένοντο. καὶ ὁ ἀπὸ τοῦ Ἀλβάνου δὲ Γουλάμος,
ἐπεὶ πρὸς τὰ τῆς Καστορίας συνδιῆγε μετὰ τοῦ ἐξ Ἀλβά-
νου στρατοῦ μέρη, σύζυγον ἔχων τῆς βασιλίδος Εἰρήνης αὐ-
τανεψιὰν πρωτεξαδέλφης αὐτῆς θυγατέρα, λόγοις μειλιχίοις
καὶ γράμμασιν ὑποσχέσεων τῶν ὑπὸ τοῦ βασιλέως θελχθεὶς
προσῄει τῷ βασιλεῖ. φιλοφρόνως γοῦν τοὺς τοιούτους πάν-
τας ὁ βασιλεὺς δεξάμενος πρεπόντως ἐφιλοτιμήσατο. ταῦτα
γνοὺς Μιχαὴλ ὁ δεσπότης καὶ ἐν στενῷ κομιδῇ βλέπων τὰ
περὶ αὐτὸν τυγχάνοντα πράγματα, κατὰ ῥοῦν δὲ χωροῦντα
τῷ βασιλεῖ, πρεσβείαν πρὸς τὸν βασιλέα ἐστείλατο διά τε
τοῦ μητροπολίτου Ναυπάκτου τοῦ Ξηροῦ καὶ τοῦ

Γεώργιος Ακροπολίτης ιστορικός. Annales Se. 49, line 70

Μεσποταμίτῃ Ἰωσὴφ καὶ τῷ ἐξυπηρετήσαντι αὐτῷ Νικη-

φόρῳ τῷ Ἀλυάτῃ, ἐν δὲ τοῖς ἐλλογιμωτέροις γράμμασι καὶ
ἀξίοις σπουδῆς τῷ Μακρωτῷ Ἰωάννῃ καὶ ἐμοί.
Ὁ μὲν οὖν ῥηθεὶς Πετραλίφας τοῦ Μιχαὴλ γυναικάδελ-
φος ὤν, ἐπεὶ προσέλθοι τῷ βασιλεῖ, πολλῆς εὐθυμίας αὐ-
τόν τε τὸν βασιλέα καὶ τὰ στρατεύματα ἔπλησεν· εὐθὺς γὰρ
ἡ Καστορία καὶ ἡ περὶ αὐτὴν ἅπασα χώρα προσερρύη τῷ
βασιλεῖ, καὶ αἱ Δεαβόλεις δέ, ἥ τε μικρὰ καὶ μεγάλη, τοῦ
βασιλέως ἐγένοντο. καὶ ὁ ἀπὸ τοῦ Ἀλβάνου δὲ Γουλάμος,
ἐπεὶ πρὸς τὰ τῆς Καστορίας συνδιῆγε μετὰ τοῦ ἐξ Ἀλβά-
νου στρατοῦ μέρη, σύζυγον ἔχων τῆς βασιλίδος Εἰρήνης αὐ-
τανεψιὰν πρωτεξαδέλφης αὐτῆς θυγατέρα, λόγοις μειλιχίοις
καὶ γράμμασιν ὑποσχέσεων τῶν ὑπὸ τοῦ βασιλέως θελχθεὶς
προσῄει τῷ βασιλεῖ. φιλοφρόνως γοῦν τοὺς τοιούτους πάν-
τας ὁ βασιλεὺς δεξάμενος πρεπόντως ἐφιλοτιμήσατο. ταῦτα
γνοὺς Μιχαὴλ ὁ δεσπότης καὶ ἐν στενῷ κομιδῇ βλέπων τὰ
περὶ αὐτὸν τυγχάνοντα πράγματα, κατὰ ῥοῦν δὲ χωροῦντα
τῷ βασιλεῖ, πρεσβείαν πρὸς τὸν βασιλέα ἐστείλατο διά τε
τοῦ μητροπολίτου Ναυπάκτου τοῦ Ξηροῦ καὶ τοῦ ἐπ'
ἀδελφῇ γαμβροῦ αὐτοῦ τοῦ Μαλιασηνοῦ καὶ τοῦ Λαμπέτη,
οἳ καὶ εἰς λόγους συνελθόντες τῷ βασιλεῖ ξυμβιβάσεις
 194

Γεώργιος Ακροπολίτης ιστορικός. Annales Se. 49, line 83

προσῄει τῷ βασιλεῖ. φιλοφρόνως γοῦν τοὺς τοιούτους πάν-

τας ὁ βασιλεὺς δεξάμενος πρεπόντως ἐφιλοτιμήσατο. ταῦτα
γνοὺς Μιχαὴλ ὁ δεσπότης καὶ ἐν στενῷ κομιδῇ βλέπων τὰ
περὶ αὐτὸν τυγχάνοντα πράγματα, κατὰ ῥοῦν δὲ χωροῦντα
τῷ βασιλεῖ, πρεσβείαν πρὸς τὸν βασιλέα ἐστείλατο διά τε
τοῦ μητροπολίτου Ναυπάκτου τοῦ Ξηροῦ καὶ τοῦ ἐπ'
ἀδελφῇ γαμβροῦ αὐτοῦ τοῦ Μαλιασηνοῦ καὶ τοῦ Λαμπέτη,
οἳ καὶ εἰς λόγους συνελθόντες τῷ βασιλεῖ ξυμβιβάσεις
πεποίηνται. καὶ ἀπέλυσε μὲν πρὸς τὸν βασιλέα ὁ Μιχαὴλ
τὸ ἄστυ τὸν Πρίλαπον καὶ τὸν Βελεσσὸν καὶ τὸ ἐν τῷ
Ἀλβάνῳ φρούριον τὰς Κρόας, καὶ προέβησαν πρὸς τοῦ
βασιλέως ἔγγραφοι ὅρκοι, καὶ ἀπεστάλησαν πρὸς αὐτὸν καὶ
πρέσβεις, ὅ τε Φιλαδελφείας Φωκᾶς καὶ ὁ τῆς αὐλῆς πριμ-
μικήριος Ἰσαάκιος ὁ Δούκας, ὃν καὶ Μούρτζουφλον ἀπε-
κάλουν, καὶ ὁ Ὑαλέας Μιχαὴλ καὶ αὐτὸς ἐγώ. ἀπῄειμεν
οὖν πρὸς τὸν Μιχαήλ, καὶ εὕρομεν τοῦτον ἐν τῇ Λαρίσσῃ,
καὶ πεπληρώκαμεν τὰς σπονδάς. καὶ λαβόντες τὸν υἱὸν
αὐτοῦ Νικηφόρον, ὃν καὶ δεσπότην ὁ βασιλεὺς διὰ τὴν
αὐτοῦ ἐγγόνην τετίμηκεν, ἀλλὰ μὴν καὶ τὸν τοῦ Μιχαὴλ
θεῖον τὸν Ἄγγελον Θεόδωρον δεσμώτην, πρὸς τὸν βασιλέα
ἐπανεζεύξαμεν ἐν τοῖς Βοδηνοῖς σκηνούμενον

Γεώργιος Ακροπολίτης ιστορικός. Annales Se. 66, line 17

λαβὼν τῆς πρὸς τὴν ἕω φερούσης ἐφήπτετο. καταλελοίπει

δὲ ἔν τε τῇ Θεσσαλονίκῃ καὶ τοῖς κατὰ δυσμὴν μέρεσιν
ὡς πρὸς φύλαξιν δῆθεν τῆς χώρας τὸν πρὸς πάππου θεῖον
αὐτοῦ τὸν Λάσκαριν Μιχαήλ, μικρόν τι καὶ εὐσύνοπτον
ἐκ Παφλαγόνων στράτευμα ἐπιδοὺς αὐτῷ κἀκ τοῦ Σκυθικοῦ
ὅσον εἰς τριακοσίους ἠριθμημένον, τοῦ δὲ Πριλάπου καὶ
τῶν περὶ αὐτὸν στρατευμάτων τὸν ὃν εἶχε σκουτέριον
Ξυλέαν ὠνομασμένον, φερωνύμως τὴν κλῆσιν νὴ τὴν Θέμιν
ἔχοντα, εἰς δὲ τὸν Βελεσὸν καὶ τὰ περὶ αὐτὸν τὸν Καλαμ-
πάκην Θεόδωρον, ὃν καὶ τατᾶν τῆς αὐλῆς κατωνόμαζον,
τὸν δὲ Χαβάρωνα Κωνσταντῖνον εἰς ἡγεμονίαν τοῦ Ἀλβάνου
κατέστησεν, ἐμὲ δὲ πραίτορα χειροτονήσας πάντων αὐτῶν
ἀφῆκε προΐστασθαι. τοῦτο δέ, ὡς οἶμαι, πεποίηκεν, ἵνα
τῇ ἐξ αὐτοῦ μακροτέρᾳ ἀποδημίᾳ εἰς λήθην ὧν ἐπεπόνθειν
 195

γενοίμην. οὐδὲ γὰρ εἶδέ με πώποτε μετὰ τὰς πληγὰς

ἐλευθεριάσαντα καὶ λόγοις χαροπωτέροις ὡς εἰώθειν πρὸς
αὐτὸν χρήσασθαι. ἵνα γοῦν τῇ χρονίῳ ταύτῃ διατριβῇ τῆς
ψυχῆς ἡ σκυθρωπότης διαλυθείη μοι, πέπραχε τοῦτο, τάχα
δὲ καὶ ὡς δυσχεραίνων ἦν τὴν ξυναυλίαν μου βαρυνόμενος·
προσέκρουον γὰρ αὐτῷ πολλάκις ἐφ' οἷς ᾔδειν οὐ κατὰ
λόγον οὐδὲ κατὰ δίκαιον διαπράττεσθαι θέλοντα.

Γεώργιος Ακροπολίτης ιστορικός. Annales Se. 67, line 7

ψυχῆς ἡ σκυθρωπότης διαλυθείη μοι, πέπραχε τοῦτο, τάχα

δὲ καὶ ὡς δυσχεραίνων ἦν τὴν ξυναυλίαν μου βαρυνόμενος·
προσέκρουον γὰρ αὐτῷ πολλάκις ἐφ' οἷς ᾔδειν οὐ κατὰ
λόγον οὐδὲ κατὰ δίκαιον διαπράττεσθαι θέλοντα.
Ὁ μὲν οὖν βασιλεὺς πρὸς τὴν ἕω ἀπῄει, ἐγὼ δὲ
καταλελείμμην τοῖς ἐν δυσμῇ. τῆς γοῦν Θεσσαλονίκης
ἐξιὼν ἀφικόμην περὶ τὴν Βέρροιαν· ἐκεῖσε γὰρ ὑπῆρχον
καὶ οἱ τοῦ πάπα πρέσβεις, οὓς ἀπεκβαλεῖν βασιλικῷ προς-
τάγματι ἔμελλον. κἀκεῖσε μικρὸν προσκαρτερήσας διὰ τὴν
τῶν πρέσβεων ἀπεκβολὴν καὶ δι' ἑτέρας τινὰς ὑποθέσεις,
ἐκεῖθεν ἐξιὼν τῆς πρὸς τὸ Ἄλβανον φερούσης ἡπτόμην.
καὶ δὴ τὰ Σέρβια παρελθὼν καὶ παραμείψας τὴν Καστορίαν
καὶ τὰ ἀμφὶ τὴν Ἀχρίδαν παραγγείλας ἀφικόμην περὶ τὸ
Ἄλβανον, κἀκ τούτου μετὰ τῶν τῆς χώρας ἐκκρίτων κατείληφα
τὸ Δυρράχιον. κἀκεῖσε διακαρτερήσας ἡμέρας ὀκτὼ ἐξῄειν,
πάντα τὰ καθ' ὁδὸν οἰκονομήσας καὶ καταρτίσας ὡς ἔμοιγε
δέον ἐδόκει, κατὰ ταῦτα δὲ καὶ τὰ τοῦ Δυρραχίου. ἐξορ-
μήσας γοῦν τοῦ Δυρραχίου καὶ διελθὼν τὰ τῆς Χουναβίας
καὶ τὸ ὄρος ὑπερβὰς ὃ δὴ Κακὴν Πέτραν κατονομάζουσιν,
εἰς τὰ περὶ τὴν Μάτην ἀπῄειν κἀντεῦθεν περὶ τὴν Δέβρην
ἀφῖγμαι. πᾶσι δὲ τοῖς καθ' ὁδὸν ξυντυχών, τοῖς ἀμφὶ τὰ

Γεώργιος Ακροπολίτης ιστορικός. Annales Se. 67, line 10

λόγον οὐδὲ κατὰ δίκαιον διαπράττεσθαι θέλοντα.

Ὁ μὲν οὖν βασιλεὺς πρὸς τὴν ἕω ἀπῄει, ἐγὼ δὲ
καταλελείμμην τοῖς ἐν δυσμῇ. τῆς γοῦν Θεσσαλονίκης
ἐξιὼν ἀφικόμην περὶ τὴν Βέρροιαν· ἐκεῖσε γὰρ ὑπῆρχον
καὶ οἱ τοῦ πάπα πρέσβεις, οὓς ἀπεκβαλεῖν βασιλικῷ προς-
τάγματι ἔμελλον. κἀκεῖσε μικρὸν προσκαρτερήσας διὰ τὴν
τῶν πρέσβεων ἀπεκβολὴν καὶ δι' ἑτέρας τινὰς ὑποθέσεις,
ἐκεῖθεν ἐξιὼν τῆς πρὸς τὸ Ἄλβανον φερούσης ἡπτόμην.
 196

καὶ δὴ τὰ Σέρβια παρελθὼν καὶ παραμείψας τὴν Καστορίαν

καὶ τὰ ἀμφὶ τὴν Ἀχρίδαν παραγγείλας ἀφικόμην περὶ τὸ
Ἄλβανον, κἀκ τούτου μετὰ τῶν τῆς χώρας ἐκκρίτων κατείληφα
τὸ Δυρράχιον. κἀκεῖσε διακαρτερήσας ἡμέρας ὀκτὼ ἐξῄειν,
πάντα τὰ καθ' ὁδὸν οἰκονομήσας καὶ καταρτίσας ὡς ἔμοιγε
δέον ἐδόκει, κατὰ ταῦτα δὲ καὶ τὰ τοῦ Δυρραχίου. ἐξορ-
μήσας γοῦν τοῦ Δυρραχίου καὶ διελθὼν τὰ τῆς Χουναβίας
καὶ τὸ ὄρος ὑπερβὰς ὃ δὴ Κακὴν Πέτραν κατονομάζουσιν,
εἰς τὰ περὶ τὴν Μάτην ἀπῄειν κἀντεῦθεν περὶ τὴν Δέβρην
ἀφῖγμαι. πᾶσι δὲ τοῖς καθ' ὁδὸν ξυντυχών, τοῖς ἀμφὶ τὰ
ἄστη καὶ τοῖς ἀμφὶ τὰ τοπικὰ στρατόπεδα καὶ τοῖς τὰ
δημόσια διενεργουμένοις πράγματα, διὰ τῆς Κυτζάβεως πα-
ριὼν ἐπὶ τὸν Πρίλαπον ἐγενόμην.

Γεώργιος Ακροπολίτης ιστορικός. Annales

Se. 68, line 3

ἀφῖγμαι. πᾶσι δὲ τοῖς καθ' ὁδὸν ξυντυχών, τοῖς ἀμφὶ τὰ

ἄστη καὶ τοῖς ἀμφὶ τὰ τοπικὰ στρατόπεδα καὶ τοῖς τὰ
δημόσια διενεργουμένοις πράγματα, διὰ τῆς Κυτζάβεως πα-
ριὼν ἐπὶ τὸν Πρίλαπον ἐγενόμην. ταύτην γοῦν τὴν πορείαν
τὴν ἐκ Θεσσαλονίκης μέχρι καὶ αὐτοῦ τοῦ Πριλάπου διὰ
τριῶν πεποίηκα τῶν μηνῶν χειμῶνος ὥρᾳ· Δεκέβριος γὰρ
ἦν ὁπότε τῆς Βερροίας ἐξώρμων, καὶ τὸ Φεβρουαρίου τέλος
ἐπὶ τὸν Πρίλαπον εἶχέ με.
Ἐκεῖσε γοῦν ἀφιγμένου μου φήμη πάμπαν δεινὴ
τοῖς ὠσὶν ἐπεισέφρησε. τὰ δὲ τῆς φήμης, ὅτιπερ ὁ τὴν
ἡγεμονίαν τοῦ Ἀλβάνου πρὸς τοῦ βασιλέως λαβὼν ὁ Χα-
βάρων Κωνσταντῖνος πρὸς τοῦ δεσπότου Μιχαὴλ ἑάλω μη-
χαναῖς τῆς γυναικαδέλφης αὐτοῦ Μαρίας, ἥτις προεῖχε μὲν
ἄνδρα Σφραντζῆν τοὐπίκλην, τότε δὲ ὑπῆρχε χήρα· δόλοις
γὰρ αὕτη τὸν Χαβάρωνα μετελθοῦσα καὶ γράμμασιν ἐρωτι-
κοῖς δελεάσασα τούτου τὸ φρόνημα – κουφότερος γὰρ οὗ-
τος περὶ τὰ τοιαῦτα τυγχάνων ἦν, εἰ καὶ ἄλλως καλὸς
ἐτύγχανε στρατιώτης – ταῖς πάγαις ταύτης ἁλώσιμος ἐγε-
γόνει. τοὐντεῦθεν εἰς ἀποστασίαν φανερὰν ὁ Μιχαὴλ
ἐξωρμήκει. ἔγωγε μὲν οὖν διάγων περὶ τὸν Πρίλαπον περὶ
τοῦ γεγενημένου δράματος ἐπεπύσμην. ὡς εἶχον γοῦν σπουδῆς

Γεώργιος Ακροπολίτης ιστορικός. Annales Se. 68, line 40

 197

... καὶ ὁ Ξυλέας σκουτέριος ἵνα λάβῃ τὸ ὑπ' αὐτὸν ἅπαν

στρατιωτικὸν σύνταγμα – ἐκεῖνο γὰρ μᾶλλον εἰς πλῆθος
ἠρίθμητο – καὶ συνέλθοι τῷ Λάσκαρι Μιχαήλ, καὶ ἡνω-
μένως ἐν τοῖς τῆς Πελαγονίας μέρεσι στρατοπεδεύσασθαι.
ἐν ἐπικαίρῳ γὰρ ἦν ὁ τόπος περὶ τὴν τοῦ δεσπότου Μι-
χαὴλ μάχην καὶ περὶ τὴν τῶν Σέρβων, ὡς ἐπυθόμεθα ὅτι
καὶ οὗτοι συμφώνους λόγους πρὸς τὸν Μιχαὴλ ἐπεποίηντο.
ἐκείνους μὲν οὖν ἐκπληρῶσαι τὰ βεβουλευμένα ὑπεσχημένους
κατέλιπον, ἐγὼ δὲ μετὰ τῆς προσηκούσης ὑπηρεσίας μου
τὴν Ἀχρίδα κατέλαβον, εἴ πως ἂν δυνηθείην τὰ τῶν Ἀλβα-
νιτῶν διορθώσασθαι. προύλαβον δὲ ἐξαποστεῖλαι περὶ τὸ
Ἄλβανον τὸν ἐπὶ τῆς βασιλικῆς τραπέζης Ἰσαάκιον τὸν
Νεστόγγον, ἔνταλμα δοὺς αὐτῷ κατ' ἔθος περιλαμβάνον τὴν
τῆς ἡγεμονίας περίληψιν. ὥριστό μοι καὶ γὰρ ἐπ' ἀδείας
ἔχειν με τοιαῦτα ποιεῖν, ἐνεργοῦντας καὶ δημόσια διαπραττο-
μένους καὶ στρατευμάτων προϊσταμένους καὶ χωρῶν ἡγεμο-
νίαν κεκτημένους ἀνταλλάττειν ὡς ἂν βουλοίμην. εἱλόμην
οὖν ἀπελθεῖν περὶ τὸ Ἄλβανον καὶ τῆς τῆς χώρας ἕνεκεν
διορθώσεως καὶ τοῦ μαθεῖν με τί ἂν ὁ ἐπὶ τῆς βασιλικῆς
τραπέζης πεποίηκεν. ἀπελθὼν γοῦν τὸν μὲν ἐπὶ τῆς τρα-
πέζης, καθὼς ἂν εἶχον ἰσχύος, τοῦ Ἀλβάνου ἐξήγαγον.
προύφθασαν γὰρ τὸ τῶν Ἀλβανιτῶν ἔθνος καὶ τὰ τῆς ἀν
ταρσίας ἐκπεπληρώκασιν· ἅπαντες γὰρ ξυνῆλθον τῷ ἀπο-
στάτῃ δεσπότῃ Μιχαήλ. ἐπεὶ γοῦν αὐτὸς ἑώρων τὰ πάντα
κυκώμενα, ἐκ τῶν Δεβρῶν ἀπάρας – πλείους γὰρ ἐκεῖσε
ἡμέρας ἢ ἔδει διήνυσα· καὶ γὰρ κύκλῳ τοὺς πολεμίους
εἶχον – μετὰ μετρίων τινῶν ἀνδρῶν τῶν ἐξυπηρετούντων
μοι μεθ' ὅπλων κατείληφα τὴν Ἀχρίδα

Γεώργιος Ακροπολίτης ιστορικός. Annales Se. 68, line 51

Ἄλβανον τὸν ἐπὶ τῆς βασιλικῆς τραπέζης Ἰσαάκιον τὸν

Νεστόγγον, ἔνταλμα δοὺς αὐτῷ κατ' ἔθος περιλαμβάνον τὴν
τῆς ἡγεμονίας περίληψιν. ὥριστό μοι καὶ γὰρ ἐπ' ἀδείας
ἔχειν με τοιαῦτα ποιεῖν, ἐνεργοῦντας καὶ δημόσια διαπραττο-
μένους καὶ στρατευμάτων προϊσταμένους καὶ χωρῶν ἡγεμο-
νίαν κεκτημένους ἀνταλλάττειν ὡς ἂν βουλοίμην. εἱλόμην
οὖν ἀπελθεῖν περὶ τὸ Ἄλβανον καὶ τῆς τῆς χώρας ἕνεκεν
διορθώσεως καὶ τοῦ μαθεῖν με τί ἂν ὁ ἐπὶ τῆς βασιλικῆς
τραπέζης πεποίηκεν. ἀπελθὼν γοῦν τὸν μὲν ἐπὶ τῆς τρα-
πέζης, καθὼς ἂν εἶχον ἰσχύος, τοῦ Ἀλβάνου ἐξήγαγον.
 198

προύφθασαν γὰρ τὸ τῶν Ἀλβανιτῶν ἔθνος καὶ τὰ τῆς ἀν-

ταρσίας ἐκπεπληρώκασιν· ἅπαντες γὰρ ξυνῆλθον τῷ ἀπο-
στάτῃ δεσπότῃ Μιχαήλ. ἐπεὶ γοῦν αὐτὸς ἑώρων τὰ πάντα
κυκώμενα, ἐκ τῶν Δεβρῶν ἀπάρας – πλείους γὰρ ἐκεῖσε
ἡμέρας ἢ ἔδει διήνυσα· καὶ γὰρ κύκλῳ τοὺς πολεμίους
εἶχον – μετὰ μετρίων τινῶν ἀνδρῶν τῶν ἐξυπηρετούντων
μοι μεθ' ὅπλων κατείληφα τὴν Ἀχρίδα. κἀκεῖσε γοῦν τὸν
ἐπὶ τῆς τραπέζης εἰς φυλακὴν τοῦ κάστρου ἀφείς, διαβὰς
τὴν Πρέσπαν καὶ τὸ οὕτω πως ἐπονομαζόμενον Σιδηρό-
καστρον, τῷ Πριλάπῳ προσέσχον, καὶ οἷον ἐδόκουν ὡς εἰς
λιμένα τινὰ προσοκεῖλαί με ἄκλυστον.

Γεώργιος Ακροπολίτης ιστορικός. Historia in brevius redacta

Se. 14, line 18

θανάτου δεδιέναι τὸ ἄωρον. καὶ πέμπει τοῦτον τῷ ἀδελφῷ,

ὅρκοις πρῶτον ἐμπεδωσάμενος πίστιν δουλείας εἰς τοῦτον
φυλάττειν καὶ εἰς τοὺς μετ' αὐτοῦ. ὃς καὶ ἀφικόμενος
συνῆν τῷ ἀδελφῷ Μιχαήλ. μετ' οὐ πολὺ δὲ φονεύεται
παρά του τῶν ὑπηρετῶν ὁ Μιχαήλ· Ῥωμαῖος δὲ ἦν τῷ φο-
νευτῇ τοὔνομα. ἐπιλαμβάνεται γοῦν τῆς ἐξουσίας ἐκείνου
ὁ ἀδελφὸς Θεόδωρος ἔχων καὶ τοὺς ἀδελφοὺς Κωνσταντῖνον
καὶ Μανουήλ. καὶ ηὔξησε τὴν αὐτοῦ ἀρχήν. προσεκτή-
σατο γὰρ οὐκ ὀλίγην χώραν ἔκ τε Ἰταλῶν καὶ Βουλγάρων,
καὶ τὴν Θεσσαλίαν ὑφ' ἑαυτὸν ἐποιήσατο, Ἀχρίδαν τε καὶ
Πρίλαπον, Ἄλβανόν τε καὶ αὐτὸ τὸ Δυρράχιον· ἔνθα καὶ
Πέτρον μετὰ μεγίστης στρατιᾶς ἐξ Ἰταλίας ὁρμώμενον καὶ
πρὸς τὴν Κωνσταντίνου διοδεύοντα, ἀνηγορευμένον πρὸς
τοῦ πάπα βασιλέα, καὶ προχειρωσάμενον τὸ Δυρράχιον [ἐκ
τοῦ Λατίνων μέρους Βαλδουίνου, καὶ τοῦ μετ' αὐτὸν Ἐρρῆ]
γενναίως κατετροπώσατο. γαμβρὸς δὲ ἦν ὁ Πέτρος Βαλ-
δουίνου ἐπ' ἀδελφῇ Ἰολέντᾳ, ἐξ ἧς παῖδες αὐτῷ Φίλιππος
Ῥομπέρτος καὶ Βαλδουῖνος. ὧν ὁ μὲν Ῥομπέρτος καὶ ὁ
Βαλδουῖνος τῆς Κωνσταντίνου βεβασιλεύκασι, τοῦ πρώτου
αὐτῶν ἀδελφοῦ τοῦ Φιλίππου τῷ ἀδελφῷ Ῥομπέρτῳ τῆς

Γεώργιος Ακροπολίτης ιστορικός. Historia in brevius redacta

Se. 14, line 32

γενναίως κατετροπώσατο. γαμβρὸς δὲ ἦν ὁ Πέτρος Βαλ-

δουίνου ἐπ' ἀδελφῇ Ἰολέντᾳ, ἐξ ἧς παῖδες αὐτῷ Φίλιππος
 199

Ῥομπέρτος καὶ Βαλδουῖνος. ὧν ὁ μὲν Ῥομπέρτος καὶ ὁ

Βαλδουῖνος τῆς Κωνσταντίνου βεβασιλεύκασι, τοῦ πρώτου
αὐτῶν ἀδελφοῦ τοῦ Φιλίππου τῷ ἀδελφῷ Ῥομπέρτῳ τῆς
βασιλείας παραχωρήσαντος. ὑπῆρχον σφίσι καὶ ἀδελφαί,
ὧν μίαΜαρία, ᾗ συνεζύγη ὁ βασιλεὺς Θεόδωρος. ὁ δὲ
τῆς Ἠπείρου Θεόδωρος, τὸ οἰκεῖον παραλαβὼν στράτευμα,
ἀντιτάττεται τῷ Πέτρῳ μικρὸν ὑπερπηδήσαντι τὸ Δυρράχιον
καὶ ἐν ταῖς τοῦ Ἀλβανοῦ δυσχωρίαις γεγενημένῳ. νικῶσι
γοῦν οἱ τοῦ Κομνηνοῦ Θεοδώρου τὸ τῶν Λατίνων στρά-
τευμα, ὡς πάντας ἄρδην δεσμώτας ποιῆσαι σὺν πᾶσι
σκεύεσι, καὶ αὐτὸν δὲ τὸν βασιλέα Πέτρον ἔργον μαχαί-
ρας γενέσθαι. τοῦτο δὴ τότε μέγα Ῥωμαίοις ἐγεγόνει
βοήθημα.

Γεώργιος Ακροπολίτης ιστορικός. Historia in brevius redacta

Se. 49, line 22

τὸ ἄστυ παρεστήσατο. καὶ ἐν λίμνῃ Ὀστροβῷ παραστρατο-

πεδεύσας πέμπει τὸν Κομνηνὸν Ἀλέξιον τὸν Στρατηγόπουλον
Μιχαὴλ τὸν Παλαιολόγον, τὸν Μακρηνὸν Ἰωάννην, τὸν
Τύραννον Γουδέλην, ἵνα ληίζοντο τὰ τοῦ Μιχαήλ. ὁ δὲ
βασιλεὺς ἐκεῖ σκηνῶν ἠθύμει, ὅτι μὴ ἄξιόν τι εἰργάσατο.
τὴν δὲ τῶν χρειωδῶν σπάνιν ἡμιόνοις καὶ καμήλοις ἐκ
Βερροίας ἐθεράπευσεν. ἧκε δ' αὐτῷ πρόσφυξ ὁ Γλαβᾶς
Ἰωάννης ἐκ Καστορίας, καὶ συνεχῶς ὁ Πετραλίφας Θεόδω-
ρος ὁ γυναικαδελφὸς τοῦ Μιχαήλ. ὃς ἐπεὶ προσέλθοι τῷ
βασιλεῖ, αἱ Δεαβόλεις, ἥ τε μικρὰ καὶ μεγάλη, τοῦ βασιλέως
ἐγένοντο. καὶ ὁ ἀπὸ Ἀλβάνου Γουλάμος μετὰ στρατοῦ πρὸς
Καστορίαν διάγων, σύζυγον ἔχων καὶ τὴν αὐτοῦ ἀνεψιὰν
τῆς βασιλίδος Εἰρήνης πρωτεξαδέλφης αὐτῆς θυγατέρα,
προσῄει τῷ βασιλεῖ. ὁ δὲ Μιχαὴλ ἐν στενῷ ὁρῶν τὰ περὶ
αὐτὸν πρεσβείαν πρὸς τὸν βασιλέα ἐστείλατο, καὶ ἀπέλυσε
πρὸς τὸν βασιλέα ὁ Μιχαὴλ Πρίλαπον καὶ Βελεσὸν καὶ τὸ
ἐν τῷ Ἀλβάνῳ φρούριον τὰς Κροάς. καὶ προέβησαν παρὰ
τοῦ βασιλέως ἔγγραφοι ὅρκοι, καὶ δεσπότην τὸν αὐτοῦ υἱὸν
τιμήσας ὁ βασιλεὺς διὰ τὴν ἐγγόνην.

Γεώργιος Ακροπολίτης ιστορικός. Historia in brevius redacta

Se. 66, line 10
 200

πᾶσαν τὴν ὑπὸ τοὺς Μουσουλμάνους κατέδραμε χώραν.

Ὁ δὲ βασιλεὺς Θεόδωρος ἐπεὶ περὶ τῶν γεγενημένων
ἐπύθετο, ἔσπευσε πρὸς τὴν ἕω παλινοστῆσαι, καὶ ἀφεὶς ἐν
Θεσσαλονίκῃ καὶ τοῖς κατὰ δυσμὴν μέρεσιν εἰς φύλαξιν τὸν
πρὸς πάππου θεῖον αὐτοῦ τὸν Λάσκαριν Μιχαὴλ μετὰ
μικροῦ στρατεύματος, ὅσον εἰς τριακοσίους ἠριθμημένου,
τοῦ δὲ Πριλάπου καὶ τῶν περὶ αὐτὸν στρατευμάτων τὸν ὃν
εἶχε σκουτέριον Ξυλέαν ὠνομασμένον, εἰς δὲ τὸν Βελεσσὸν
καὶ τὰ περὶ αὐτὸν τὸν Καλαμπάκην Θεόδωρον, ὃν καὶ τατᾶν
τῆς αὐλῆς κατωνόμαζον, τὸν δὲ Χαβάρωνα Κωνσταντῖνον
εἰς ἡγεμονίαν τοῦ Ἀλβάνου, ἐμὲ δὲ πάντων προΐστασθαι.
Καὶ διελθὼν τὰ τῆς Χουναβίας καὶ τὸ ὄρος
τὴν Κακὴν Πέτραν, τὴν Μάτην, τὴν Δέβρην, τὴν Κύτζαβιν,
εἰς Πρίλαπον ἤχθην. εἶτα τὴν Ἀλβανίαν κατέλαβον· ἦλθον
εἰς Ἀχρίδαν, τὴν Πρέσπαν, τὸ Σιδηρόκαστρον, καὶ τῷ Πρι-
λάπῳ προσέσχον.
Ὁ δὲ βασιλεὺς διαπεραιωθεὶς τὸν Ἑλλήσποντον ὡς
εἶχε τάχους ἐπὶ τοὺς τῆς Λυδίας τόπους κεχώρηκε καὶ περὶ
τὰς Σάρδεις τὰς σκηνὰς ἔπηξεν. ὁ δὲ σουλτάνος τὴν αὐτοῦ
χώραν καταλιπὼν φυγὰς πρὸς τὸν βασιλέα ἀφίκετο. ὁ δὲ
δώροις τοῦτον ἐδεξιώσατο καὶ πρὸς τὴν αὐτοῦ ἐπαναζεῦξαι

Γεώργιος Παχυμέρης Συγγραφικαὶ ἱστορίαι (libri vi de Michaele

Palaeologo) P. 459, line 26

Ἐπ' οὐκ ὀλίγον γοῦν τοῦ σεισμοῦ κρατήσαντος, ὡς μηδὲν ἑστὸς ἐγκατα-
λειφθῆναι, ἀλλὰ πᾶν τὸ ἐντὸς καταπεσεῖν καὶ τοὺς ἀνθρώπους
συγκαταχῶσαι,
παρὰ μόνην αὐτὴν τὴν ἀκρόπολιν – ἐκείνη γὰρ καὶ ἀντέσχε καὶ οὐχ
ὑπήκουε
τῷ σεισμῷ – , ἡμέρας φανείσης, συντρέχουσιν εὐθὺς οἱ περίοικοι, ἅμα
μακέλλαις τε καὶ δικέλλαις καὶ παντὶ τῷ προστυχόντι ὀργάνῳ πρὸς
ὀρυγὴν
χρώμενοι, καὶ προσπεσόντες ὤρυττον, ἵνα γοῦν καί τισι ταλαιπώροις ἔτι
ζῶσιν ἀπαμύναιεν τοῦ κινδύνου, τὸ δὲ πλέον ὡς ἂν καὶ πλοῦτον
παντοδαπὸν
ἐκφορήσαντες, τοῖς ἐρειπίοις κατασπασθέντα, λαβόντες ἔχοιεν· τότε γὰρ
τοῖς
πράγμασι τῶν πεσόντων καὶ οἱ κληρονόμοι συγκατεδύοντο, καὶ ὁ
λαγχάνειν τὰς ἐξούλης δίκας ἐκείνοις οὐκ ἦν. Ἐφ' ἡμέραις οὖν ἅπαν τὸ
γεγονὸς εἰς ἔδαφος κατασκάψαντες καὶ χρυσοῦν ἀμήσαντες θέρος,
Ἀλβανῖταί τε καὶ οἱ περίοικοι, ὡς ἄμαις χρώμενοι ταῖς δικέλλαις, τέλος
ἔρημον ἀφιᾶσι τήν ποτε πόλιν ἐκείνην, γνωριζομένην σημείοις τισὶν
 201

ἀμυδροῖς, ἐν οὖσι καταλε-γομένην οὐ τῷ εἶναι, ἀλλὰ μόνῳ τῷ

ὀνομάζεσθαι. Ὁ δ' ἐκείνης ἀρχιερεὺς Νικήτας, εὑρεθεὶς κἀκεῖνος τῷ τότε
καὶ φυλαχθεὶς μέν, ἀλλ' ἐν πολλοῖς τῶν μελῶν τὰ σύμβολα τοῦ κινδύνου
φέρων, πικρὰν ἰδὼν συμφορὰν καὶ ἣν
ἥκιστ' ἄν τις καὶ προσεδόκησε πώποτε, κατάφοβος φεύγει, ἀφεὶς ἔρημον
οὐχ ἑαυτοῦ μόνου, ἀλλὰ καὶ τῶν ταύτης ἐποίκων καὶ κάλλους κτισμάτων
καὶ πραγμάτων αὐτῶν τὴν μητρόπολιν.

Γεώργιος Σφραντζής χρονικόν. sive Minus [Sp.] Cha. 12, se. 1, line 2

περὶ αὐτοῦ εἴρηκεν, ὅτι τὸν βασιλέα καὶ ὁποῦ οὐδὲν ἐγνωρίζει αὐτὸν
καὶ ἀπὸ μόνης τῆς αὐτοῦ θεωρίας θέλει εἰπεῖν, ὅτι “αὐτὸς τυχένει νὰ
ἔνι βασιλεύς”.
Ὁ δὲ Μουσταφόπουλος πλημμελήσας καὶ πλείους ἡμέρας εἰς
τὴν Πόλιν ἀπὸ τὸ συμβὰν εἰς τὸν βασιλέα τὸν ἅγιον, τέλος ἀπῆλθε μέ-
χρι καὶ τῆς Σηλυμβρίας καὶ μικρὸν διατρίψας ἐπανέστρεψεν εἰς τὴν Πό-
λιν καὶ περάσας ἀπῆλθεν εἰς τὴν Προῦσαν. Τὸ δὲ ἔαρ· πάλιν τοῦ αὐτοῦ
ἔτους ἐπέρασε καὶ ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ κατ' αὐτοῦ εἰς τὴν Ἀνατολὴν καὶ
ἐσκότωσεν αὐτὸν προδοσίᾳ τῶν ἰδίων αὐτοῦ.
Καὶ τὸν Μάϊον τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἐχάλασε καὶ ὁ Τουραχάνης
τὸ Ἑξαμίλιον εἰς τὸν Μορέαν καὶ πολλοὺς τῶν Ἀλβανιτῶν ἐσκότωσεν.
Καὶ τὸ θέρος τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἔφυγεν ὁ αὐθεντόπουλος κὺρ Δη-
μήτριος μετὰ Ἰλαρίωνος Ντώρια καὶ Γιούργη Ἰζαοὺλ καὶ γαμβροῦ αὐτοῦ
δὴ τοῦ Ντώρια καὶ ἀπῆλθον εἰς τὸν Γαλατᾶν, ἵνα ὑπάγωσιν εἰς τοὺς
Τούρκους, εἰ καὶ οὐκ ἀπῆλθον, ἀλλ' εἰς τὴν Οὐγγαρίαν.
Καὶ τῇ ιε-ῃ τοῦ Νοεμβρίου τοῦ λβ-ου ἔτους διέβη ὁ βασιλεὺς
κὺρ Ἰωάννης εἰς τὴν Ἰταλίαν καὶ Οὐγγαρίαν, ποήσας δεσπότην τὸν ἀ-
δελφὸν αὑτοῦ τὸν αὐθεντόπουλον κὺρ Κωνσταντῖνον καὶ καταλείψας
αὐτὸν εἰς τὴν Πόλιν ἀντ' αὐτοῦ.

Γεώργιος Σφραντζής χρονικόν. sive Minus [Sp.] Cha. 37, se. 1, line 2

ἔστειλεν εἰς τὴν Χίον διὰ τοῦ Γαλατᾶ, ἵνα στείλωσιν ἀνθρώπους καὶ οὐκ
ἔστειλαν;
Τὶς καὶ νηστείας καὶ δεήσεις ἐποιεῖτο καὶ δι' ἑαυτοῦ καὶ διὰ
τῶν ἱερέων διδοὺς αὐτοῖς χρήματα, ἢ τοῖς πτωχοῖς πλείω ἐθεράπευσεν,
ἢ ἐπαγγελίας ἐποιήσατο πλείους εἰς θεὸν εἰς τὸ ἐλευθερωθῆναι τοὺς Χρι-
στιανοὺς ἀπὸ τῆς αἰχμαλωσίας τῶν Τουρκῶν; Ἀλλ' ὅμως πάντα ταῦτα
 202

μὲν παρεῖδε θεός, τίσι κρίμασιν, οὐκ οἶδα, τὰ δὲ ἠγνοοῦσαν οἱ ἄνθρωποι

καὶ ἕκαστος ἔλεγε κατ' ἐκείνου τὸ ἤθελεν. Ἀλλ' ἐπὶ τὸ προκείμενον τοῦ
λόγου ἐπανέλθωμεν.
Τῷ αὐτῷ δὴ φθινοπώρῳ τοῦ ξβ-ου ἔτους δηλονότι τε-
λείως ἐπανέστησαν οἱ τοῦ Μορέως Ἀλβανῖται κατὰ τῶν δεσποτῶν καὶ
αὐθεντῶν αὐτῶν καὶ τόν, οὐκ οἶδα τί εἰπεῖν, Καντακουζηνὸν Μανουὴλ
δεσπότην τάχα πεποιήκασι.
Τὸν δὲ Δεκέμβριον τοῦ αὐτοῦ χρόνου ἐλθόντος πάλιν τοῦ υἱοῦ
τοῦ Τουραχάνη μετὰ φωσάτου ὑπὲρ βοηθείας τῶν δεσποτῶν καὶ
κακώσαν-
τος μικρὸν τοὺς Ἀλβανίτας καὶ τὸν αἰχμάλωτον αὐτοῦ ἀδελφὸν χάριτα
λαβὼν ἐπανέστρεψεν.
Ἐν ᾧ δὴ χρόνῳ καὶ μηνὶ ἀνεῖλεν αὐτοχειρίᾳ τὸν φίλτατόν μου
υἱὸν Ἰωάννην ὁ ἀσεβέστατος καὶ ἀπηνέστατος ἀμηρᾶς ὡς δῆθεν βουλη-
θέντος τοῦ παιδὸς τοῦτο ποιῆσαι κατ' αὐτοῦ, – οἴμοι τῷ δυστυχεῖ καὶ
ἀθλίῳ γενέτῃ, – χρόνου ὄντος ιδ-ου καὶ μηνῶν ηʹ παρὰ ἡμέραν,

Γεώργιος Σφραντζής χρονικόν. sive Minus [Sp.] Cha. 37, se. 7, line 3

στίτζαν πέρα, τῇ α-ῃ Σεπτεβρίου τοῦ ξγ-ου ἔτους ἀπῆλθον εἰς τὴν Ἀν-
δριανούπολιν καὶ ἀπ' ἐκεῖ εἰς τὴν Αἶνον, ἴνα ἀποκρύφως διαβιβάσω και-
ρόν, ἕως οὗ ἀπὸ τοῦ τῆς Σοφίας μέρους ἐπαναστρέψῃ ὁ ἀμηρᾶς καὶ ὁ
τὴν ἀθλίαν τῶν παίδων μου μητέραν ἔχων εἰς χωρίον μεραχούρης αὐτοῦ
εἰς τὴν Ἀνδριανούπολιν ἔλθῃ. Ἣν καὶ ἐξαγοράσας, ἐπιστρέψαντός
μου εἰς τὴν Ἀνδριανούπολιν, ἀλλὰ δὴ καὶ τὴν μετ' αὐτῆς Χρυσοβεργί-
ναν, ἐν τῇ Πάτρᾳ τὸν Φευρουάριον ἐπανέστρεψα μετ' αὐτῶν, πολλὰ
κακο-
παθήσας καὶ ἐξοδιάσας.
Τὸν δ' Ὀκτώβριον, ἐν ᾧ δὴ ἐγὼ εἰς τὰ περὶ τὴν Ἀνδριανούπολιν
διέτριβον, ἐλθόντος τοῦ Τουραχάνη μετὰ καὶ τῶν υἱῶν αὐτοῦ καὶ πολ-
λοῦ φωσάτου ὑπὲρ βοηθείας τῶν αὐθεντῶν καὶ δεσποτῶν, τοὺς
Ἀλβανίτας ἐδούλωσαν, ὁπωσδήποτε κακώσαντες, καὶ τὸν
ψευδοδεσπότην ἐδίω-ξαν.
Ἐν ὧ δὴ χρόνῳ καὶ τῇ β-ᾳ Ἰαννουαρίου ἐγεννήθη καὶ τῷ δεσπό-
τῃ κὺρ Θωμᾶ καὶ ὁ κὺρ Μανουὴλ ὁ Παλαιολόγος.
Καὶ τὸν Σεπτέβριον τοῦ ξδ-ου ἔτους ἀπέθανε Θάμαρ ἡ καλή μου
θυγάτηρ ἐν τῷ τοῦ ἀμηρᾶ σαραγίῳ λοιμώδει νόσῳ, – ἰού, ἱού μοι τῷ
ἀθλίῳ γενέτῃ, – οὖσα χρονῶν ιδ-ων καὶ μηνῶν εʹ.
Ἐμοῦ δὲ τοῦ ἀθλίου οὐκ εἰδότος τοῦτο τῇ κε-ῃ τοῦ Ὀκτωβρίου
ἀπεστάλην ἀποκρισιάρης εἰς τὴν αὐθεντίαν τῶν Βενετικῶν, δουκὸς ὄντος
αὐτοῦ δὴ τοῦ Φραντζέσκω Φούσκαρι·
 203

Γεώργιος Σφραντζής χρονικόν. sive Minus [Sp.] Cha. 39, se. 1, line 4

Τὸν δ' Ὀκτώβριον τοῦ ξζ-ου ἔτους ἀποκρισιάρην ὁ ἀμηρᾶς

ἐστείλην εἰς τὸν δεσπότην κὺρ Δημήτριον, ἵνα τὴν θυγατέραν αὑτοῦ εἰς
γυναῖκαν πέμψῃ αὐτῷ δὴ τῷ ἀμηρᾷ· εἰ δ' οὖν, μάχη μέσον αὐτῶν ἔσται.
Ὃς δὴ ἀποκρισιάρης καὶ εἰς τὸν δεσπότην κὺρ Θωμᾶν ἐλθών,
εἰς τὸν Ποντικὸν εὑρισκόμενον, ὅρκους αὐτοῦ ἀπῆρεν ἀγάπης καὶ τὰ
μὴ φθάσαντα δοθῆναι κάστρη εἰς τὸν αὐθέντην αὐτοῦ καὶ ἀπῆλθεν.
Τὸν δὲ Ἰαννουάριον μῆνα τοῦ αὐτοῦ ἔτους καὶ ὁ καλὸς
κἀγαθὸς Λουκάνης Νικηφόρος, ἢ μᾶλλον Μορεοφθόρος, καὶ τῶν πρώ-
των καὶ πιστῶν ἀρχόντων τοῦ δεσπότου κὺρ Δημητρίου λογιζόμενος, καί
τινες ἄλλοι Ἀλβανιτῶν καὶ Μοραϊτῶν, οὓς καὶ αὐτὸς πλέον τὸ εἰς κακίαν
ἐκείνων πρόχειρον ᾠκονόμησεν, ἔπεισαν τὸν δεσπότην κὺρ Θωμᾶν, ἵνα
καὶ κατὰ τοῦ ἀμηρᾶ καὶ κατὰ τοῦ ἀδελφοῦ αὑτοῦ ἐπανάστασιν ποιήσῃ
καὶ φάγῃ τοὺς ὅρκους ὡς λάχανα, οὓς πρὸ ὀλίγου μετ' αὐτοὺς ἐποίησεν·
καὶ ταύτα, τοῦ ἄλλου ἀγαθοῦ ἀνδρὸς Ἀσάνη Ματθαίου πρὸ ὀλίγου ἀπελ-
θόντος καὶ ὄντος εἰς τὸν ἀμηρᾶν ἀποκρισιαρίου διὰ τὴν δουλείαν δῆθεν
τοῦ συνοικεσίου τῆς ἀνεψιᾶς αὐτοῦ.

Γεώργιος Σφραντζής χρονικόν. sive Minus [Sp.] Cha. 39, se. 8, line 1

Ὁ δὲ δεσπότης κὺρ Δημήτριος πάλιν τὸ Λεοντάρι καὶ τὰ αὐτοῦ

καὶ τὸ Πίδημα διὰ τοῦ Παλαιολόγου Γεωργίου, περιποθήτου ἐξαδέλφου
καὶ μεσάζοντος τοῦ δεσπότου κυροῦ Θωμᾶ καὶ τοῦ γαμβροῦ αὐτοῦ Μπο-
χάλη Μανουήλ, εἰ καὶ ὁ μὲν τάχα ἀπῆρε τὴν Καλαμάταν καὶ τὸ Λεῦ-
κτρον καὶ πολὺ τοῦ τῆς Μάνης ζυγοῦ.
Τοῦ δὲ δεσπότου κυροῦ Δημητρίου ἐρχομένου ἐμβῆναι ἐν τῷ
Λεονταρίῳ, ὡς ἔμαθε τοῦτο ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ, ἔδραμε καὶ προλαβὼν ἐσέ-
βη ἐν αὐτῷ· καὶ ἀπέμεινεν ἄπρακτος ὁ δεσπότης κὺρ Δημήτριος, τοῦ Πα-
λαιολόγου καὶ τῶν Μποχαλέων φυγόντων μόνον καὶ ἀπελθόντων εἰς αὐ-
τὸν εἰς τὸν Μυζηθρᾶν ἐπαναστρέψαντα.
Ἔτι δὲ καὶ τὸ κάκιστον καὶ ἀφελέστατον γένος τῶν Ἀλβανιτῶν,
καιροῦ λαβόμενον τῆς ὑπολήψεως καὶ ἁρπακτικῆς αὐτῶν γνώμης ἁρμο-
δίου, τί οὐκ ἔπραξαν ᾒ τί οὐκ εἰργάσαντο κακόν; Ἀπιστοῦντες γὰρ δὶς
τοῦ σαββάτου, ἀπὸ τὸν ἕνα τῶν αὐθεντῶν εἰς τὸν ἄλλον ἀπήρχοντο· καὶ
κάστρα, ὡς ἡ ἐκείνων γλῶσσα, εἰς κεφαλατίκια ἀπῄτουν, εἰ δ' οὖν, εἰς
τὸν ἄλλον ἀπήρχοντο καὶ οἱ ἄλλοι πρὸς τὸν ἕτερον τῶν δεσποτῶν
ὁμοίως.
Διὰ μέσου οὖν, εἴ τι ἆρα καὶ εὕρισκον τῶν ἀθλίων τάχα Ῥωμαίων, ἀλλὰ
δὴ καὶ τῶν Ἀλβανιτῶν καὶ συγγενῶν πολλάκις καὶ οἰκείων αὐτῶν, πάντα
 204

διηρπάζοντο καὶ ἠφάνιζον. Ἐγένοντο δὲ τοιαῦτα καὶ τοσαῦτα, ὅτι τὶς

ἀξίως αὐτὰ θρηνήσειεν;

Γεώργιος Σφραντζής χρονικόν. sive Minus [Sp.]

Cha. 43, se. 3, line 3

Καὶ ἱστορήσας τὰ ἐν τῇ πόλει τῇ μεγάλῃ καὶ περιβοήτῳ καὶ

παλαιᾶ, τῇ ιϛ-ῃ Ἰουλίου ἐξῆλθον καὶ ἦλθον διὰ τῆς εὐθείας ὁδοῦ εἰς τὸν
Ἀγκῶνα καὶ μικρόν τι προσμείνας διὰ θαλάσσης εἰς τὴν Βενετίαν
ἀπῆλθον
τῇ κη-ῃ τοῦ αὐτοῦ. Καὶ ἐποίησα ἐκεῖσε εἰς τὸ μοναστήριον τοῦ Σταυροῦ
ἡμέρας κϛʹ, ἕως Αὐγούστου δηλονότι κγʹ, ἐν ᾗ ἀργὰ σὺν θεῷ
ἐξελθόντες
ἀπεσώθημεν ἐνταῦθα εἰς τοὺς Κορφοὺς τῇ ε-ῃ τοῦ Σεπτεβρίου μηνὸς τοῦ
οε-ου ἔτους.
Καθ' ὃν δὴ καιρὸν ἡμεῖς εἰς τὰ περὶ τὴν Ῥώμην καὶ αὐτὴν τὴν
Ῥώμην διετρίβομεν, καὶ ὁ τῶν ἀσεβῶν ἐξάρχων ἀμηρᾶς ἐλθὼν κατὰ τῆς
Ἀλβανιτίας καὶ διώξας τὸν αὐθέντην αὐτῆς τὸν Σκαντάρην καὶ αἰχμαλω-
τεύσας καὶ ἀφανίσας τὸν τόπον καὶ κτίσας κάστρον πλησίον τοῦ καθο-
λικοῦ κάστρου αὐτῆς Κρούας ὀνομαζομένου, πρὸς τὸ ἀντιμάχεσθαι αὐ-
τῷ, ἐπανέστρεψεν εἰς τὰ περὶ τὴν Κωνσταντινούπολιν.
Καὶ τοῦ αὐτοῦ οδ-ου ἔτους τὸ θέρος γεγονὼς Βίκτωρ Καπέλλος
καπετάνιος τζενεράλης ἀπελθὼν εἰς τὴν νῆσον Ἴμβρον καὶ πολεμήσας,
ἀπῆρεν αὐτήν. Καὶ πάλιν ἀπελθόντος αὐτοῦ εἰς τὴν Ἀθῆναν, πᾶσαν τὴν
χώραν ᾑχμαλώτευσεν· ἐλθόντος δ' αὐτοῦ εἰς τὴν Παλαιὰν Πάτραν περὶ
τὸν Αὔγουστον ἀπῆρε τὴν χώραν.

Γεώργιος Σφραντζής χρονικόν. sive Minus [Sp.]

Cha. 45, se. 2, line 1

Ἁγίαν Μαῦραν, παρακινήσει τῆς βασιλίσσης κυρᾶς Ἑλένης καὶ πενθε-

ρᾶς τοῦ αὐθεντὸς τοῦ τόπου ἐκείνου κυροῦ Λεονάρδου, ἵνα καὶ τὸν τό-
πον καὶ τοὺς ἐκεῖσε ἀναθεωρήσω καὶ ὡς δῆθεν ἀνεψιοῦ τοῦ μακαρίτου
αὐθεντός μου τοῦ βασιλέως κυροῦ Κωνσταντίνου καὶ ὑπὲρ τοῦ πατρὸς
αὐτοῦ παθόντος μου ζημίαν μεγίστην, ὡς προεδήλωσα ἐν τῷ λη-ῳ ἔτει,
ἀπολαύσω τινὸς εὐεργεσίας ἐτησίου ὡς γέρων καὶ ἀσθενὴς καὶ πτωχὸς
ἀπὸ τῆς αἰχμαλωσίας. Ἐπανέστρεψα δὲ τῇ κβ-ᾳ τοῦ αὐτοῦ, εὐτελῆ πάν-
τα καὶ ἰδὼν καὶ ἀπολαύσας ἄνευ τοῦ ὑπερέχειν ἐν τῷ μπασταρδικῷ γέ-
νει τὴν πᾶσαν ἀρχὴν αὐτοῦ· δεῖ γὰρ τοῖς ἀρχομένοις ἐξομοιοῦσθαι τοῖς
 205

ἄρχουσι. Καὶ τὸν Ἰαννουάριον τοῦ αὐτοῦ ἔτους καὶ ὁ τῆς Ἀλβανιτίας
αὐθέντης Σκαντάρης τέθνηκε φυσικῷ θανάτῳ· καὶ τὸ μὲν τοῦ τόπου καὶ
τῆς αὐθεντίας αὐτοῦ ἔλαβεν ἡ αὐθεντία τῶν Βενετιῶν, τὸ δὲ ὁ τῆς ἀδελ-
φῆς αὐτοῦ υἱός, Τοῦρκος ὢν καὶ εἰς τὸν ἀμηρᾶν καὶ σταλεὶς παρ' ἐκεί-
νου.
Ἀπὸ δὲ τοῦ ἡμίσεως ἔαρος τοῦ αὐτοῦ, δηλονότι οϛ-ου ἔτους καὶ
ὅλου τοῦ θέρους διαβιβάσαντός μου κακῶς ἀπὸ τῆς συνήθους ἀσθενείας
τοῦ ῥευματισμοῦ, ἀλλὰ δὴ καὶ τῶν κοσμικῶν φορεμάτων μου
διαλυθέντων,
ἐρασοφορέσαμεν τῇ α-ῃ τοῦ Αὐγούστου μηνὸς καὶ ἀντὶ Γεώργιος Γρη-
γορίου, ἀντὶ δὲ Ἑλένη Εὐπραξία ὠνομάσθημεν, διδόντες πρῶτον τὴν εἰς
θεὸν τῆς πίστεως ὁμολογίαν ἡμῶν ἔχουσαν οὕτως·

Δούκας. Ιστορία Τουρκοβυζαντινή. Cha. 6, se. 2, line 8

ραίοις καὶ μηδαμινοῖς ἀνδράσι, πείσθητι τῶν ῥημάτων ἡμῶν καὶ

ἀντιλαβοῦ τὴν
ἡγεμονίαν καὶ περίζωσαι τὴν ῥωμφαίαν σου ἐπὶ τὸν μηρόν σου καὶ
ἔντεινε καὶ
κατευοδοῦ καὶ βασίλευε ἕνεκεν ἀληθείας καὶ πραότητος καὶ
δικαιοσύνης.”
Τότε ὁ Καντακουζηνὸς ἀναλογισάμενος τὰς ἐπαναστάσεις τῆς βασιλί-
δος καὶ τῆς συγκλήτου, φθόνῳ φερόμενοι κατ' αὐτοῦ ἄνευ τινὸς εὐλόγου
αἰτίας
καὶ τῆς τυχούσης ἐπιβουλῆς, συνυπακούει τοῖς Ῥωμαίοις καὶ ἀμφιέννυται
τὰ
κόκκινα καὶ τὰ σηρικὰ πέδιλα καὶ βασιλεὺς παρὰ τοῦ στρατοῦ
ἀναγορεύεται·
οἶμαι τοῦ Θεοῦ εἰς τοῦτο σκληρύναντος τὴν καρδίαν αὐτοῦ τοῦ
διχοστατῆσαι
τὴν βασιλείαν Ῥωμαίων καὶ διὰ μέσου τούτων εἰσάξαι τοὺς Τούρκους
τοῦ κα-
ταφθεῖραι πᾶσαν γῆν Ῥωμαίων τὴν ὑπὸ χεῖρα καὶ οὐ μόνον Ῥωμαίων,
ἀλλὰ καὶ Τριβαλλῶν καὶ Μυσῶν καὶ Ἀλβανιτῶν καὶ παντὸς ἄλλου
δυτικοῦ ἔθνους κρίμασιν, οἷς οἶδεν ὁ ἀκοίμητος ὀφθαλμός, τὰ μὲν ἄλλα
γένη τιμωρῶν διὰ τὰς συνεχεῖς ἀντάρσεις κατὰ Ῥωμαίων, τοὺς δὲ
Ῥωμαίους διὰ τοὺς φρικωδεστά-τους ὅρκους καὶ ἀφορισμοὺς ἀφορήτους,
οὓς ἔφερον κατὰ κεφαλῆς αὐτῶν, ὀμνύν-τες καὶ ἐξομνύντες τοῦ φυλάξαι
τὴν βασιλείαν τῷ υἱῷ τοῦ Λάσκαρι καὶ μηδ' ὅλως συνομαρτεῖν καὶ
συνανταίρειν τῷ Παλαιολόγῳ πρὸς ἀποστασίαν, ἀντιστρό-
 206

φως δὲ πάλιν ἀντομνύντες, ὥς τ' ἔχειν καὶ στέργειν βασιλέα τῶν ωμαίων
τὸν Παλαιολόγον,

Δούκας. Ιστορία Τουρκοβυζαντινή. Cha. 15, se. 2, line 8

κατὰ τὸν Ἀραβικὸν νόμον. Καὶ πάντα ὅσα εἶχον Ῥωμαῖοι μέχρι
Σηλυβρίας καὶ
αὐτὴ Σηλυβρία τοῦ Παγιαζὴτ ἐγένοντο καὶ ὁ Ἰωάννης ἦν βασιλεύων
μόνον
ἐντὸς τῆς Πόλεως.
Ὁ δὲ Παγιαζὴτ καθήμενος ἐν Προύσῃ καὶ τὰ τῆς εὐτυχίας ὑψίκομα
δένδρα ὁρῶν καρποῖς βρίθοντα καὶ καθ' ἑκάστην ἡμέραν ἀδεῶς
κατατρυφῶντα ἐν
διαφόροις στρουθῶν κελαδίσμασιν, οὐ γὰρ ἔλειπέ τι τῶν ἐν τοῖς γένεσι
τῶν
γλωσσῶν ὡραῖον, εἴτε ἐν σώματι ζῴου ἢ μετάλλου ἢ ἄλλης τινὸς ἐν τῷ
κόσμῳ
δοθείσης παρὰ τοῦ Θεοῦ ἡδείας ὄψεως, τοῦ μὴ εἶναί τε καὶ εὑρίσκεσθαι
ἐν τοῖς
θησαυροῖς αὐτοῦ, ἐκλεγόμενα τοίνυν τὰ καθαρὰ τῶν σωμάτων καὶ τῶν
ὡραίᾳ
τῇ ὄψει ἀῤῥένων τε καὶ θηλέων, παρίσταντο παιδάρια νέα καὶ τρυφερὰ
καὶ κό-
ραι ὑπὲρ τὸν ἥλιον λάμπουσαι, – τίνων; Ῥωμαίων, Σέρβων, Βλάχων,
Ἀλβανιτῶν, Οὔγγρων, Σάξων, Βουλγάρων καὶ Λατίνων, – ἕνα ἕκαστον
μελῳδούντων τῇ ἰδίᾳ διαλέκτῳ καὶ μὴ βουλομένων, αὐτὸς δὲ καθήμενος
καὶ κατασπαταλῶν
οὐκ ἐπαύετο ἀφροδισιάζων, ἐν ἀῤῥένοις ἀσελγαίνων καὶ θήλεσιν.
Ταῦτα τῶν παρανομιῶν ἡμῶν τὰ ἐπίχειρα. Δικαία ἡ τοῦ Θεοῦ παίδευ-
σις. Ἀλλὰ σύ, κύριε, ἀπόδος καὶ αὐτοῖς κατὰ τὰ ἔργα αὐτῶν· Πάριδε τὰς
ἀνο-μίας ἡμῶν, δέσποτα, καὶ μὴ ἐάσῃς συντριβῆναι ἡμᾶς ὡς καλάμην
στυπείου, ἀλλὰ βλέψον εἰς ἡμᾶς ἱλέῳ ὄμματί σου.
Κατασπαταλῶντος οὖν μιᾷ τῶν ἡμερῶν, ἰδοὺ μήνυμα, ὡς ἀποκρισιάριοι
ἤλθοσαν ἀπὸ Περσίας ζητοῦντες ἰδεῖν τὸν ἡγεμόνα. – ”Παρὰ τίνος;”
ἀπεκρίνα-το. – Οἱ δέ· “Παρὰ τοῦ Τεμὴρ-χάν, σουλτάνου Περσίας καὶ
Βαβυλῶνος.”

Δούκας. Ιστορία Τουρκοβυζαντινή. Cha. 21, se. 3, line 14

καὶ ἀδείᾳ πολλῇ, δεύτερος ἀρχηγὸς ὡς ἔπος εἰπεῖν. Δοῦλος γὰρ ὑπῆρχε
 207

τοῦ Μα-
χουμέτ, ἀλλὰ διὰ τὴν ὑπερβάλλουσαν αὐτοῦ δουλείαν κατέστησεν
ἄρχοντα τοῦ
οἴκου αὐτοῦ. Αὐτὸς δὲ ὁ ῥηθεὶς Παγιαζὴτ ἔτι ὄντος ἐν Θράκῃ τοῦ
Μαχουμὲτ
γράφει πρὸς τὸν Τζινεήτ· “Εἰ βούλει τοῦ εἶναί σε κύριον Ἰωνίας, μὴ ἔχειν
τὸν
τυχόντα πειρασμὸν παρ' ἡμῖν, δός μοι τὴν σὴν θυγατέρα νόμῳ γάμου καὶ
ἔσο-
μαί σοι γαμβρός, σὺ δ' ἐμὸς πενθερὸς γενήσῃ καὶ ἔκτοτε ἔσο ἀμερίμνως
διάγων
ἐν τῇ σῇ ἡγεμονίᾳ.” – Ὁ Τζινεὴτ δὲ θέλων δηλῶσαι τὴν ἀλαζονίαν αὐτοῦ
καὶ
ὑπερηφάνιαν ἐνώπιον τοῦ πιττακοκομιστοῦ, παρισταμένου τοῦ Αὐδουλᾶ,
δούλου
ὑπάρχοντος αὐτοῦ, λέγει πρὸς αὐτόν· “Τίνος εἶ δοῦλος;” – Ὁ δὲ “Τῆς
σῆς
αὐθεντίας·” – Ὁ δὲ Τζινεήτ· “Καὶ ποίου γένους;” – Αὐδουλὰς δέ· “Τῶν
Ἀλβανῶν·” – ”Ποίας θρησκείας;” – Ὁ δ' Αὐδουλάς· “Πρώην μὲν καβοὺρ
ὑπῆρ-χον, νῦν δὲ μουσουλμάνος.” – Ὁ δὲ Τζινεὴτ πρὸς τοὺς μεγιστᾶνας
αὐτοῦ φησιν·
“Τὴν σήμερον ἡμέραν, κατενώπιον πάντων ὑμῶν, ἰδοὺ δίδωμι τὴν ἐμὴν
θυγα-
τέραν εἰς γυναῖκα νόμιμον τῷ ἐμῷ δούλῳ Ἀυδουλὰχ καὶ ποιῶ τοῦτον
ἐλεύθερον
καὶ γαμβρὸν ἀπὸ τὴν σήμερον καὶ ἕνα τῶν ἐμῶν συγγενῶν.” –
Εὐφημήσαντες
δὲ πάντες τὸν Τζινεὴτ οἱ συνεδριάζοντες, ἀνοίξας τὸ στόμα πρὸς τὸν
ἀπεσταλ-
μένον τοὺς λόγους τούτους εἴρηκεν· “Ἀνάγγειλον τῷ κυρίῳ σου
Παγιαζήτ, ὅτι
ἀνελαβόμην γαμβρὸν ἐκ τῶν Ἀλβανῶν ὡς ἐκεῖνον, δοῦλον ἀργυρώνητον
ὡς ἐκεῖ-
νον, δεσπότην ἔχοντα αὐθέντην ὅμοιον ὡς ἐκείνου, νεώτερον ὑπὲρ
ἐκεῖνον καὶ
φρονιμώτερον παρ' ἐκεῖνον.” –

Δούκας. Ιστορία Τουρκοβυζαντινή. Cha. 22, se. 10, line 6

ᾠήθη ὁ παρελθὼν Μεχεμέτ, ὁ πατὴρ αὐτοῦ, ἐγχειρίσαι τὴν ἐπαρχίαν τῷ

υἱῷ
 208

αὐτοῦ καὶ καταστῆσαι τοῦτον κύριον ἐν τοῖς ὁρίοις ἐκείνοις καὶ κεφαλὴν
πρὸς
Πέρσας ἀντιπαρατάττουσαν, ὡς κἀκεῖνος ἐν τῇ Ἀδριανοῦ πρὸς
Ῥωμαίους, Οὔννους, Βλάχους, Σέρβους, Βουλγάρους δόρυ κινῶν, ἐν
πάσῃ τῇ Ἀσίᾳ καὶ Θρᾴκῃ τὸ ὑπήκοον ἐν εὐπραγίᾳ διάγειν.
Κληρωθεὶς οὖν ὁ Μουράτ-πεγ τὴν ἀρχηγίαν, οὐκ ἀταράχως οὐδ' ἄνευ
ζάλης εἰσῆλθεν, ἀλλὰ μετὰ πολλοῦ τοῦ θορύβου καὶ μεγάλης ζημίας τὸν
κότινον
ἔλαβεν, ὡς ὁ λόγος φθάσας δηλώσει. Καὶ γὰρ ὁ τούτου πατὴρ
νοσηλευθεὶς
προσκαλεῖται τὸν πρῶτον τῶν μεγιστάνων αὐτοῦ, ὃν καὶ βεζίρην καὶ
πασίαν κα-
τὰ τὴν αὐτῶν καλοῦσι φωνήν, ὃν οἱ Ῥωμαῖοι πατρίκιον καὶ μεσάζοντα
λέγουσι.
Ὄνομα τῷ ἀνδρὶ Παγιαζήτ, γένους Ἀλβανῶν, ἐκ παιδιόθεν τὴν δουλικὴν
τύ-
χην λαχὼν καὶ τῷ Μεχεμέτ-πεγ συνὼν ἔν τε δυσπραγίαις καὶ θλίψεσιν.
Ἔτι νέος
ὢν ὁ Μεχεμέτ, παρὰ τοῦ Ταμὴρ τοῦ τὸν πατέρα τούτου κτείναντος
διωκόμενος
ἐν τοῖς ὄρεσι Γαλατίας ἐν ὁρίοις Ἀγκύρας τῆς πόλεως, ἐν οἷς καὶ ὁ
πόλεμος
ἐκεῖνος ὁ μέγας, ὃν προλαβὼν ὁ λόγος ἐδήλωσε, πολλὰ δεινὰ καὶ
ταλαιπωρίας ὅτι
πλείστας ἐν ἐξορίαις διάγων καὶ διωκόμενος παρὰ τῶν Περσῶν, ὁ ῥηθεὶς
Πα-
γιαζὴτ συνεδυσπράγει καὶ συνεθλίβετο· καὶ ταῦτα πῶς; Πεζοὶ τὴν
πορείαν ποιού-
μενοι ἄμφω οἱ δύο, παῖς ὢν ἔτι ὁ Μεχεμὲτ καὶ μὴ φέρων τῆς ὁδοῦ τὸν
ἀγῶνα,
ἀλλὰ τοὺς πόδας ἐξογκωθεὶς καὶ μηκέτι βαδίζειν δυνάμενος, ὁ Παγιαζὴτ
ἐν τοῖς
ὤμοις φέρων πορείας ὁδὸν ἡμερῶν ἱκανῶν ὡς ὄνος Λιβυστικὸς ἐν τῇ τοῦ
πατρὸς ἡγεμονίᾳ αὐτὸν ἐπανέσωσεν.

Δούκας. Ιστορία Τουρκοβυζαντινή. Cha. 23, se. 2, line 10

πατέρα θάψωσι καὶ αὐτὸν ἀρχηγὸν ἀναγορεύσωσι.

Τότε ὁ Παγιαζὴτ μεθ' ὅσης ἡδονῆς καὶ χαρᾶς δεξάμενος τὰ γράμμα-
τα, τῇ ἐπαύριον καθίσας ἐπὶ τοῦ βήματος σὺν πᾶσι τοῖς σατράπαις καὶ
μεγιστᾶ-
σιν, καὶ μέρους οὐκ ὀλίγου τῆς πόλεως παρόντος, ἤρξατο δημηγορεῖν
 209

τοιάδε·
“Πρὸςὑμᾶς, ὦ ἄνδρες, οὐ χρὴ λέγειν καὶ δημηγορεῖν ἐκ ποίας εἰς ποίαν
τύ-
χην ὑψώθημεν συνευδοκοῦντος Θεοῦ διὰ παρακλήσεως τοῦ προφήτου.
Οἴδατε
γὰρ ἀκριβῶς, οἱ μὲν αὐτοψεί, οἱ δὲ παρὰ τῶν γονέων ἐνωτισθέντες, ὡς
οὐκ ἔστιν
οὔπω ἑξηκοστὸν ἢ πλέον τι, ἀφ' οὗ τὸν πορθμὸν διαβάντες οἱ τοῦ Ὀτμάν,
ἔτος,
τὴν Θρᾴκην πᾶσαν ἐκράτησαν καὶ τὴν βασιλείαν Ῥωμαίων καὶ Σέρβων
ὑποτελῆ
καὶ ὑπόφορον ἔδειξαν, ἀλλὰ καὶ Βλάχους ὑπὲρ τὸν Δάνουβιν καὶ
Οὔννους, τὸ
μυριάριθμον γένος, Ἀλβανοὺς καὶ Βουλγάρους, πάντας σχεδὸν εἰπεῖν
τοσοῦτον
εἰς τέλος αἰχμαλωτίζοντες ἐταπείνωσαν, ὡς καὶ τὰ δημόσια αὐτῶν τέλη
μὴ ἐξι-
σχύειν τοὺς φόρους τοὺς ἐτησίους τοὺς διδομένους ἡμῖν ἐξαρκεῖν, ἀλλὰ
καὶ τὰς
θυγατέρας καὶ τοὺς υἱοὺς αὐτῶν ἐξαποστέλλειν πρὸς τοὺς ἡμετέρους
ἀρχηγοὺς
δουλοπρεπῶς· πῶς; ἔλεον ζητοῦντες καὶ οἶκτον, ἀνακωχὴν δεινῶν καὶ
εἰρήνην
παρ' ἡμῶν. Ἀλλὰ καὶ ὅσον ἐγκρατὲς καὶ περὶ τὴν ἡγεμονίαν ταύτην
ἀξιωματι-
κώτερον, σοφῶς καὶ ἐπιστημόνως συλλέξαντες ἐκ πασῶν τῶν γενεῶν καὶ
ταῦτα
τὸ πλέον κατωτυχὲς καὶ ἀγροτικόν, καὶ θεὸν ἕνα μὴ σέβοντες, τὸν ὃν ὁ

Δούκας. Ιστορία Τουρκοβυζαντινή. Cha. 23, se. 8, line 23

μους παρεμβολὰς στοιχήσαντες θέουσιν, οὐκ ἄλλο οἱ πλέονες ἀλλ' ἢ

ῥόπαλον ταῖς
ἑκάστου χερσί. Καὶ κατὰ τῶν χριστιανῶν ὁρμῶντες ὡς πρόβατα τούτους
ἐζώ-
γρων, ἀῤῥήτοις Θεοῦ κρίμασι τοῦτο καθ' ἡμῶν τὸ ψήφισμα δεδωκότος
ἕνεκα
πλήθους ἁμαρτιῶν τοῦ ἡμετέρου γένους. Καὶ ἡ ἐπιδρομὴ ἡ συνεχὴς
κρατοῦσα
ἄχρι τοῦ νῦν, οὐ μόνον τὰ ἀνατολικὰ θέματα, ἀλλὰ καὶ τὰ τῆς Θρᾴκης
κρατή-
σαντες, ἀπὸ Χεῤῥονήσου μέχρι τοῦ Ἴστρου πάσας τὰς ἐπαρχίας
καθυποτάξαντες,
 210

τὸ καθεκάστην μὴ ἀμελοῦντες, ἀλλὰ σήμερον πρὸς εἰρήνην

μετασχηματιζόμενοι
τοῖς Σέρβοις, αὔριον τὰ τῆς Ἀττικῆς καὶ Λακεδαιμονίας, Ἀχαΐας καὶ
Ἑλλάδος
ἐληΐζοντο. Μετὰ τὴν αὔριον δὲ τὰ τῶν Ῥωμαίων, ὡς ἐδόκει, πρὸςτὴν
εἰρή-
νην ἐπισπώντων, θρῆνος καὶ οὐαὶ τοῖς Σέρβοις ἐπέῤῥεεν, εἶτα
Βουλγάροις, μετέπειτα Ἀλβανίταις· καὶ καθεξῆς λυμαίνοντες ἅπαν
ἄγριόν τε καὶ ἥμερον ἔθνος οἱ βάρβαροι οὐκ ἐπαύοντο καὶ οὐ παύονται
ἄχρι τὴν σήμερον· ὡς ἐμοὶ δοκεῖ, καὶ
οὐ παύσονται, ἄχρις ἂν ἡμεῖς τὸν τοῦ Θεοῦ φόβον ἐν νῷ λάβωμεν. Καὶ
γὰρ εἰς
τὸ Θεῖον ἡμεῖς ἀσεβοῦντες, βάπτισμα ἔχοντες εἰς ὄνομα πατρός, υἱοῦ καὶ
ἁγίου
πνεύματος, τῆς μιᾶς θεότητος, καὶ τούτου καταφρονοῦντες, ἀθετοῦμεν
τὰς ἐντο-
λὰς τοῦ μόνου ἀληθινοῦ Θεοῦ· τοῖς ἀσεβέσι παρεδόθημεν καὶ δικαίως ὑπ'
αὐτῶν
κολαζόμεθα, τοῦ Θεοῦ τοῦτο καλῶς καὶ δικαίως ὁρίσαντος.
Καὶ οὐ μόνον τὰ πρὸ τοῦ Ἴστρου μυριάριθμα ἔθνη καὶ πάμπολλα, ἀλλὰ
καὶ μετὰ τὸν Ἴστρον Βλάχους εἰς τέλος ταπεινώσαντες, Οὔννους αὐτούς,
τὴν ἀμέτρητον πληθύν, εὐδιάμετρον κατεργάσαντες, καὶ οὐ μόνον οἱ
γειτνιῶντες Τοῦρκοι κατατρέχουσιν, οἱ τῆς Θρᾴκης, οἱ τῆς Ἀττικῆς, οἱ
τοῦ Ἰλλυρικοῦ...

Δούκας. Ιστορία Τουρκοβυζαντινή. Cha. 23, se. 8, line 43

Τοῦρκοι κατατρέχουσιν, οἱ τῆς Θρᾴκης, οἱ τῆς Ἀττικῆς, οἱ τοῦ

Ἰλλυρικοῦ, οἱ
τοῦ Αἱμιμόντου καὶ οἱ γειτνιῶντες Σερβίαν· – καὶ γὰρ ὅσον τὸ κατ' ἐμέ,
πολὺ
πλέον τυγχάνει τὸ γένος τοῦτο τὴν σήμερον ἀπὸ πορθμοῦ
Καλλιουπόλεως ἄχρι
τοῦ Ἴστρου παρ' ὅσον ἐν τοῖς τῆς Ἀνατολῆς μέρεσι τὸ κατοικοῦν, λέγω
τὸ ὑπή-
κοον τοῦ ἀρχηγοῦ τοῦ ἐκ τῶν Ὀθμάν· – ἀλλὰ καὶ οἱ ἐκ τῆς Ἀσιάτιδος γῆς
καὶ
οἱ τὴν Φρυγίαν οἰκοῦντες, καὶ τί λέγω; Λυκάονες, οἱ ἐν τοῖς Ἀρμενίων
ὁρίοις
κείμενοι, Ἀμασινοί, Καππαδόκαι, Κίλικες, Λύκιοι, Κᾶρες ἄχρι Δανούβιος
πεζοὶ
 211

τὴν πορείαν ποιοῦντες ἕνεκα τοῦ κλέψαι χριστιανόν. Καὶ γὰρ εἰ μυριάκις
μύριοι
ἐπέλθωσι τῇ τυχούσῃ τῶν ἐπαρχιῶν, ἀλλὰ λῃστρικῶς ἐπεμβαίνουσι καὶ
ἁρπάζον-
τες φεύγουσι. Τοῦτο τὴν Θρᾴκην πᾶσαν ἄχρι Δαλματίας ἔρημον
ἀπειργάσατο· τοῦτο τοὺς Ἀλβανούς, γένος ὑπὲρ ἀριθμὸν ὄν,
εὐαριθμήτους ἐποίησεν· Βλάχους ὁμοίως· Σέρβους καὶ Ῥωμαίους εἰς
τέλος ἠφάνισεν. Τούτων οὕτως αἰχμαλωτιζομένων, τὸ πέμπτον τῶν
λαφύρων τῷ ἀρχηγῷ προσκυροῦσι κατὰ τὴν αὐτῶν νεαρὰν καὶ
ἀφοσιοῦσι τοῦτο τὸ πέμπτον τῇ ἀρχῇ καὶ ταῦτα τὰ κρείττονα. Εἶτα καὶ οἱ
τοῦ ἀρχηγοῦ καὶ τῆς ἀρχῆς ἐξισωταί, ὅπου δ' ἂν νέον καὶ εὔρωστον ἐκ
τῶν αἰχμαλώτων ἴδωσι, τοῦτον δι' ἐλαχίστου τιμήματος ὠνήσαντες
εἰσποιητὸν τῇ ἀρχῇ καὶ δοῦλον κατονομάζουσι. Καὶ τούτους ὁ ἀρχηγὸς
νεόλεκτον στρατόν, κατὰ δὲ τὴν αὐτῶν γλῶτταν γενίτζεροι,

Δούκας. Ιστορία Τουρκοβυζαντινή. Cha. 23, se. 9, line 26

Τοῦρκοι τὸ αὐτὸ χρῶντες ὡς κεφαλῆς περιβόλαιον, οἱ μὲν πάντες, ὅσοι

ἐξ ἰδιω-
τῶν καὶ ἐξ εὐγενῶν τυγχάνουσι, κοκκινοβαφὲς τοῦτο χρῶνται, ὅσοι δὲ
τῶν ἀλλο-
γενῶν τῷ τῆς δουλείας ὑπέπεσον ζυγῷ γραφέντες δοῦλοι τοῦ ἀρχηγοῦ,
οὗτοι λευ-
κόχροα φοροῦσι τὰ τῆς κεφαλῆς περιβόλαια ἐκ πίλου λευκοτάτου,
ἡμισφαιρές, ὅσον
χωρεῖν κεφαλή, ἔχον περιττεῦον ἄνωθεν τῆς κορυφῆς, ὅσον καὶ σπιθαμῆς
εἰς
ὀξὺ καταλῆγον. Τοῦτο τοίνυν τὸ νεόλεκτον σύνταμα καθ' ἕκαστον ἔτος
ὑπερπεριττεῦόν ἐστι καὶ εἰς τὸ ἓν ἑκατοντάκις ἓν ἀριθμεῖται, καὶ γὰρ
δοῦλοι δούλους κτῶνται καὶ τῶν δούλων οἱ δοῦλοι δούλους· καὶ πάντες
ὀνομάζονται καὶ εἰσὶ τοῦ ἀρχηγοῦ δοῦλοι. Οὐκ ἔστιν ἐν αὐτοῖς οὔτε
Τοῦρκος οὔτ' Ἄραψ, ἀλλὰ πάντες χριστιανῶν παῖδες· Ῥωμαίων, Σέρβων,
Ἀλβανῶν, Βουλγάρων, Βλάχων καὶ Οὔννων, οἵτινες ἀσεβήσαντες καὶ
τοῦ παρόντος τὰς ἀπολαύσεις ὡς χοῖροι λαχάνων κατατρυφῶντες,
παρόμοιοι κύνεσι λύτταν νοσοῦντες κατὰ τῶν ὁμογενῶν ἔχθραν
ἄσπονδον θανατηφόρον ἀεὶ φέρουσι. Ὡς γὰρ ἀνωτέρω εἰρήκαμεν, ὅτι τὸ
ὑπήκοον μεταβάλλεται ἐξ ἄλλου εἰς ἕτερον ἀρχηγὸν εὐκόλως, πλὴν ἐκ
τῆς αὐτῆς ῥίζης τοῦ Ὀθμὰν εἶναι τὸν ἤδη τὸν νεωστὶ ἄρξαντα καὶ οὐκ
ἄλλοθεν, καὶ τὸ δοῦλον φῦλον, ὃ διήλθομεν τὴν ἱστορίαν, καὶ αὐτὸ τὴν
αὐτὴν ὁρμὴν κέκτηται· ἀρκεῖ γὰρ εἶναι τὸν νέαρχον Ὀθμάνιον. Πάντες
γὰρ οἱ Ὀθμάνιοι πάτρωνες αὐτῶν λογίζονται καὶ εἰσὶ καὶ αὐτοὶ ὡς ἰδίους
ἀπελευθέρους αὐτοὺς ἔχουσι. Ἐπὰν
 212

δὲ ῥεύσῃ ἡ ἀρχὴ ἐξ ἄλλου εἰς ἕτερον ἢ ἐκ πατρὸς πρὸς υἱὸν ἢ εἰς

ἀδελφὸν ἐξ ἀδελφοῦ, τὸν ὃν ἡ τύχη καλῶς προσβλέψῃ, ἐκεῖ καὶ τὸ
δοῦλον πιστότατα τ

Δούκας. Ιστορία Τουρκοβυζαντινή. Cha. 24, se. 6, line 11

Ὁ δὲ Μουσταφᾶς σὺν τῷ Τζιναὴτ καὶ αὐτός, τοὺς οὓς εἶχεν, ἐγκαρ-

δίως στεῤῥώσας καὶ ὀμόσας, ὡς, εἰ τῆς ἀρχῆς ἐπιλάβοι, πάντων
πραγμάτων ὡς
αὐτὸς καὶ αὐτοὶ ἔσονται κύριοι καὶ τιμῶν καὶ δώρων ὅτι πλείστων
ἀπολαύσονται
παρ' αὐτοῦ, καὶ τοῖς μικροῖς μεγάλα καὶ τοῖς μεγάλοις ὑπερμεγέθη τάξας
τὰς
ἀμοιβὰς καὶ τὰς χάριτας, καὶ δὴ ὁρῶν ὁ Μουσταφᾶς ἤδη σαλευόμενον τὸ
τοῦ
πολέμου πτερόν, – καὶ οἱ ὑπεναντίοι προσώρμησαν ἐπισείοντες τὰ
δόρατα καὶ
τοξοβολισμοὺς οἱ τοξόται προέπεμπον, – στὰς ἐφ' ὑψηλοῦ τόπου, τὸν
πόλεμον
καταλιπὼν τῷ Τζιναήτ, καὶ γὰρ ἦν ὁ ἀνὴρ ὡς οὐδεὶς τῶν ἄλλων ἀνδρεῖος
καὶ
τοῖς πολέμοις συνήθης, ἔκραξε μεγαλοφώνως· “Ἄνδρες ἀδελφοί, καὶ γὰρ
οὐ
δούλους καλῶ, εἰς τί ἡ ἀσέβεια αὕτη; δοῦλος κατὰ δεσπότου; καὶ ταῦτα
ἐξ Ἀλβανῶν, γένος βάρβαρον πρὸς ἐμὲ τὸν υἱὸν τοῦ Ἰλτρήμ, τὸν κύριον
ὑμῶν; καὶ γὰρ εἰ ἔζη ὁ ἐμὸς ἀδελφός, εἶχεν ἂν λόγον ἡ ἀσέβεια αὕτη ὡς
ὑπὲρ ἐκείνου τὴν ζωὴν θύσειν μέλλων ὁ βιοθανὴς ἐν ὀλίγῳ μέλλων
γενέσθαι οὗτος. Νῦν δὲ θανόντος ἐκείνου τίς κληρονόμος αὐτοῦ; Ὁ υἱός;
Ἀλλ' οὐκ ἔχει χώραν ἐν Θράκῃ·
Ἀρκεῖ γὰρ αὐτῷ τὰ τῆς ἑῴας· Καὶ γὰρ οὐ τοῖς πράγμασιν ἐπεμβαίνω τοῖς
πα-
τρικοῖς αὐτοῦ, ἀλλὰ τοῖς τοῦ ἐμοῦ πατρός. Εἰ γὰρ οὔκ εἰμι υἱός, λέγει τις,
τοῦ
Ἰλτρήμ, ἀλλ' ἐγὼ τὴν ἀλήθειαν φανερὰν ἐπιδείξω. Εἰ δὲ καὶ πολεμεῖν με
θέλει,
οὐχ ὁ ἐμὸς δοῦλος, ἀλλ' ὁ ἐμὸς ἀνεψιὸς ἐλθέτω. Καὶ εἰ τίνι νέμει τὸ
κράτος ἡ
τύχη, καὶ κρατείτω ἐκεῖνος· Θαυμάζω δὲ καὶ ὑμᾶς τοὺς εὐδοκιμήσαντας
ἐν ταῖς
στρατείαις τοῦ ἐμοῦ πατρὸς καὶ ἐπισταμένους τὴν ἀλαζονείαν αὐτοῦ καὶ
τὸν τῦφον καὶ τὴν ὑπεροψίαν τοῦ τριοβολιμαίου τούτου.
 213

Δούκας. Ιστορία Τουρκοβυζαντινή. Cha. 32, se. 7, line 10

τοῦΜουρὰτ καὶ ἧττα τοῦ Ἰάγγου.

Στραφεὶς δὲ μετὰ νίκης μεγάλης κατὰ τῆς Πελοποννήσου ἐστράτευσεν.
Ὁ γὰρ Κωνσταντῖνος δεσπότης ὢν τότε Λακεδαιμονίας καὶ ἰδὼν τὴν
ἄφιξιν
τοῦ ῥηγὸς καὶ τὰς τριήρεις ἐν Ἑλλησπόντῳ, ἐμαντεύσατο παντελῆ
ἀπώλειαν τῶν
Τούρκων. Καὶ ἐξελθὼν ἀπὸ τοῦ Ἑξαμιλίου εἷλε Θήβας καὶ τὰ πέριξ
χωρία.
Στραφεὶς δὲ ὁ Μουρὰτ σὺν εὐτυχίᾳ πλείστῃ στέλλει ἀποκρισιάριον,
ζητῶν τὰς
πόλεις αὐτοῦ, ὁ δὲ Κωνσταντῖνος οὐκ ἤθελε. Καὶ στρατεύσας καὶ θεὶς
χάρακα
ἐν τῷ Ἑξαμιλίῳ, ἦν γὰρ πρὸ τεσσάρων χρόνων οἰκοδομήσας αὐτὸ ὁ δὲ
Κων-
σταντῖνος, σὺν ἑξήκοντα χιλιάσιν ὢν ἐντὸς αὐτὸς εἰσῆλθε. Καὶ ὡς ἐν
ὀλίγῳ καὶ
αὐτὸς καὶ Θωμᾶς ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ, δεσπότης ὢν Ἀχαΐας, παρεδίδοντο
ὑπὸ τῶν
Ἀλβανῶν· πλὴν αὐτοὶ τὸν δόλον ἐννοήσαντες ἀπέδρασαν. Ὁ δὲ Μουρὰτ
μέχρις
Πατρῶν καὶ Γλαρέντζας δραμὼν καὶ ἀφανισμῷ παραδοὺς πάντα τὰ ἐκεῖ,
ὑπανέ-
στρεψε χαλάσας τὸ Ἑξαμίλιον, ἐρείπιον καταλιπὼν αὐτό, αἰχμαλωτεύσας
πλῆθος
λαοῦ, ἐπέκεινα χιλιάδες ἐξήκοντα.
Ὁ δὲ βασιλεὺς Ἰωάννης ποδαλγίᾳ πιεζόμενος ἐν πολλοῖς ἔτεσιν
καὶ μετὰ τὴν ἐπάνοδον ἀπὸ Ἰταλίας ἐν πολλαῖς θλίψεσι καὶ δυσφορίαις
ὤν, πῇ
μὲν διὰ τὴν τῶν ἐκκλησιῶν ταραχήν, πῇ δὲ διὰ τὴν ἐκδημίαν τῆς
δεσποίνης,
κατέλαβεν αὐτὸν νόσος καὶ ἐν ὀλίγαις ἡμέραις ἐτελεύτησεν, ὕστατος
βασιλεὺς
χρηματίσας Ῥωμαίων. Τὸν δὲ Κωνσταντῖνον πέμψαντες οἱ τῆς
Κωνσταντίνου
ἤγαγον αὐτὸν ἐν τῇ πόλει· καὶ πρέσβεις στείλας εἰς τὸν Μουρὰτ καὶ
δεξιώσας
αὐτὸν σὺν δώροις καὶ μειλιχίοις λόγοις, εἰρήνευσεν αὐτόν, ἄρας ἐκ μέσου
πάντα
 214

Δούκας. Ιστορία Τουρκοβυζαντινή. Cha. 45, se. 12, line 8

τῆς Πόλεως τὸ καλούμενον Χρυσεία Πύλη πολίχνιον, τὸ ὃ Ἰωάννης ὁ

Γέρων
ὁ βασιλεὺς ἠβουλήθη τοῦ κτίσαι καὶ ὁ Παγιαζήτ, ὁ τοῦ τυράννου πάππος,
ἐκώ-
λυσεν αὐτόν.
Τοῦ δὲ ἔαρος ἤδη ἐλθόντος καὶ εἰς ἓν τὰς δυνάμεις ἀθροίσαντος, ἐπὶ
τὴν Πελοπόνησον ὥρμησε καὶ πρῶτον Κόρινθον ἔσχεν ἄνευ πολέμου.
Μαθόντες
οὖν οἱ δεσπόται τὸ γεγονός, ὁ μὲν Θωμᾶς πρὸς Ἰταλίαν ἐχώρησεν σὺν
γυναικὶ
καὶ τέκνοις, ὁ δὲ Δημήτριος παρεδόθη ἑκὼν καὶ προσεκύνησε τῷ
τυράννῳ. Πα-
ραλαβὼν οὖν πᾶσαν τὴν Πελοπόννησον καὶ ἐγκαταστήσας ἀρχηγοὺς καὶ
ἡγεμό-
νας, αὐτὸς εἰς τὴν Ἀδριανοῦ ὥρμησε, φέρων μετ' αὐτοῦ πανοικὶ τὸν
Δημή-
τριον, ἄγων σὺν αὐτῷ καὶ τοὺς τοῦ παλατίου καὶ τοὺς λογάδας καὶ
εὐτυχεῖς πά-
σης Ἀχαΐας, Λακεδαιμονίας καὶ τῶν λοιπῶν ἐπαρχιῶν. Τοὺς δὲ τῶν
Ἀλβανῶν προύχοντας πάντας κατέσφαξε, οὐκ ἄλλο τῶν πολιχνίων
ἐάσας πλὴν Μονεμβασίαν καὶ τοῦτο ἄκων καὶ μὴ βουλόμενος. Τὴν δὲ διὰ
θαλάσσης τῶν τριήρεων
πρὸς ἐχθροὺς εἰσβολήν, ἐν Αἰγαίῳ Πελάγει διὰ τῶν Κυκλάδων νήσων
ἔστειλε τὸν
ἀριθμὸν ὡς ρπʹ διήρεις καὶ τριήρεις, μηδὲν ὠφεληθέντες. Μετοικίσας ἐκ
τῆς
Πελοποννήσου φαμελίας δισχιλίας δήπου καὶ παῖδας ἰσαρίθμους, τοὺς
μὲν παῖ-
δας εἰς νεόλεκτον στρατὸν κατεγράψατο, τὰς δὲ οἰκίας ἐν τῷ τῆς Πόλεως
μέρει κατέθετο.

Michael Critobulus Hist., Historiae B.3, cha. 19, se. 3, line 1

...καὶ δὶς διαπρεσβευσάμενοι παρ' ἀλλήλους λόγοις λύειν τὰ διάφορα καὶ

μὴ πολέμῳ· ὡς δ' οὐ προὐχώρει κατὰ νοῦν αὐτοῖς ἡ πεῖρα τῶν χειρόνων
κρατούντων καὶ ἀσύμβατοι διελύοντο, οὕτως ἤδη καὶ ἐς φανερὸν κατ-
έστησαν πόλεμον καὶ καταστάντες ἐμάχοντο κατὰ κράτος ἐσβάλλοντες
ἐς τὴν ἀλλήλων ἰσχυρῶς καὶ κατατρέχοντες καὶ ληϊζόμενοι ταύτην καὶ
χώρας ἐμπιπρῶντες καὶ φρούρια χειρούμενοι, τὰ δὲ καὶ κατασκάπτον-
τες, καὶ λείαν ἐλαύνοντες καὶ πᾶσι τρόποις διαφθείροντες τὸ ὁμόφυλον·
 215

καὶ τοῦτο ἦν μέχρι πολλοῦ.

μετὰ δὲ τοῦτο τῶν τε ταύτῃ Ἀλβανῶν
μεταπεσόντων ἐς τὸν δεσπότην Θωμᾶν τῶν τε τοῦ δεσπότου Δημητρίου
καλλιστευόντων αὐτομολίᾳ καθ' ἡμέραν χρωμένων ἐς αὐτὸν καὶ τὰ
φρούρια ἐνδιδόντων ὑπερέσχεν οὗτος καὶ τῶν πλείστων κύριος γεγο-
νὼς καταδιώκει τὸν ἀδελφὸν καὶ κατακλείει μετά γε τῆς γυναικὸς καὶ
τῆς θυγατρὸς ἐς Ἐπίδαυρον τὴν Λιμηράν, ἣ δὴ νῦν Μονεμβασία καλεῖ-
ται.

Ιωάννης 6ος Καντακουζηνός. Vol. 1, p.279, line 23

τερον πόλεμον ζημιωθεὶς, καιροῦ παρασχόντος, οὐκ ἠθέλησα

ἀμύνασθαι τοῖς ἴσοις, νυνὶ δὲ ὀλίγων ἕνεκα χρημάτων τό, τε
ἐξ ἀρχῆς ἦθος διαφθερῶ καὶ ἥττων ἀδίκου λήμματος καὶ κέρ-
δους ἂν φανῶ· ἀλλὰ μᾶλλον αὐτὰ στρατιώταις καὶ ἄλλοις
οἷς ἂν ἐθέλῃς κέλευσον διανεμηθῆναι.” βασιλεὺς μὲν οὖν ἐπεί-
θετο εἰπόντι, καὶ τὸν χρυσὸν ὅσος ἦν ἐκέλευσε διανεμηθῆναι
τῇ στρατιᾷ· ὅσα δὲ ἦν ἔπιπλα καί τινα ἐκ τῶν σκευῶν τῶν
εὐπατριδῶν διεδόθη τισὶ, καὶ τὰ λειπόμενα τῷ βασιλικῷ προς-
ήχθη ταμιείῳ. ὀκτὼ δὲ ἡμέραις τῇ Ἀχρίδι ἐνδιατρίψαντα
βασιλέα οἵ τε τὰς Δεαβόλεις νεμόμενοι Ἀλβανοὶ νομάδες καὶ
οἱ τὰς Κολωνείας, ἔτι δὲ καὶ οἱ Ἀχρίδος ἐγγὺς, προσεκύνη-
σαν ἐλθόντες καὶ δουλεύειν ἐπηγγείλαντο προθύμως. τοὺς
δὲ πόῤῥω κατῳκισμένους πρὸς ἐσχατιαῖς τῆς Ῥωμαίων ἡγε-
μονίας γράμματα ἐκάλει βασιλικὰ πρὸς Θεσσαλονίκην ἐλθεῖν,
ὡς προσκυνήσοντας ἐκεῖ· καὶ οὐ πολλῷ ὕστερον ἦλθον. ὁ μέν-
τοι Κράλης ἅμα στρατῷ παντὶ τῷ ὑπ' αὐτὸν ἐν μεθορίοις
τῆς αὐτοῦ καὶ Ῥωμαίων ἡγεμονίας ὢν, ὑπὸ μὲν τῶν φυγά-
δων Ῥωμαίων ὁσημέραι παρεκαλεῖτο κατὰ βασιλέως ἐλθεῖν
καὶ μάχην συνάπτειν, ὑπήκουε δὲ οὐδαμῶς, δεδιὼς μὴ οὐ κατὰ
γνώμην αὐτῷ τὰ πράγματα χωρήσῃ.

Ιωάννης 6ος Καντακουζηνός. Vol. 1, p.450, line 16

λείᾳ τῶν ζητούντων αὐτὸν διαδιδράσκειν, ἑαυτοῦ αὐτὸς τὴν

ζήτησιν ἐποιεῖτο. καὶ παρελθὼν εἰς Γαλατᾶν ἅμα ὅσοις ἔτυχε
Ῥωμαίων, ἐπεὶ μηδὲν εἶχον οἱ Λατῖνοι ἀντιλέγειν, τὰς οἰκίας
πέμπων διηρευνᾶτο καθ' ἑκάστην· ὁ δ' ἴσα καὶ ᾅδου ὑπο-
δύντι κυνῆν, ἀνεύρητος ἦν. ὅμως δὲ ἐκέκρυπτο ἐν Γαλατᾷ
ὑπὸ φαύλου τινὰ οἰκίαν, ἣ διὰ φαυλότητα οὐδὲ ἀνηρευνήθη,
καίτοι γε βασιλέως ἐπ' αὐτῆς ἑστῶτος καθ' ὅσον χρόνον αἱ λοι-
 216

παὶ διηρευνῶντο. ἐπεὶ δὲ ἀνεχώρησεν ἐκεῖθεν ὁ βασιλεὺς ὡς

ἀδύνατον ἀπαγορεύσας τὸ ζητεῖν, ὁ Συργιάννης ἐπιβὰς νεὼς
ἐπ' Εὔβοιαν πλεούσης, ἐκεῖ ἀπεκομίσθη πρῶτον· ἔπειτα ἐκεῖ-
θεν διὰ Λοκρῶν καὶ Ἀκαρνάνων εἰς Ἀλβανοὺς, οἳ περὶ
Θετταλίαν οἰκοῦσιν αὐτόνομοι νομάδες, διεσώθη κατὰ φι-
λίαν παλαιὰν, ἣν πρὸς αὐτοὺς ἦν πεποιημένος, ὅτε τῆς ἑσπέ-
ρας ἐστρατήγει· κἀκεῖθεν ἀγωγῶν παρ' αὐτῶν τυχὼν, ἦλθεν
εἰς Κράλην ἄρχοντα τῶν Τριβαλῶν φυγάς. καὶ ἐπηγγέλλετο πολλὰ τοῖς
Ῥωμαίοις ὑπήκοα αὐτῷ ὑποποιήσειν· Κράλης
δὲ ὑπεδέξατο αὐτὸν ἀσμένως, ἅμα μὲν ἱκέτην γεγενημένον,
ἅμα δὲ ἐλπίσας δι' αὐτοῦ τὰ Ῥωμαίων πράγματα ὡς μά-
λιστα κακώσειν. καὶ τά τε ἄλλα φιλοτίμως μάλιστα ... Οι Τριβαλλοί ήταν μια
αρχαία φυλή, της οποίας η κυριαρχία εκτεινόταν στις πεδιάδες της σημερινής νότιας
Σερβίας και της δυτικής Βουλγαρίας, στον ποταμό Οίσκο (σήμερα Iskar), με κέντρο μάλλον
εκεί που συνορεύουν σήμερα η Σερβία και Βουλγαρία.Οι Τριβαλλοί ήταν θρακική φυλή, η
οποία δέχτηκε επιρροές από τους Κέλτες, τους Σκύθες και τους Ιλλυρούς (βλ. Ιλλυρία).

Ιωάννης 6ος Καντακουζηνός. Vol. 1, p.453, line 8

ρίᾳ πολιχνίων ἐγχειρίζειν τὴν ἀρχὴν, καὶ ἐπειδὰν γένηται ἐκεῖ,

Συργιάννην μὲν οὐκ ἀνέξεσθαι εὐθὺς μὴ προσπέμψαι πρὸς αὐ-
τὸν καὶ παρακαλεῖν αὐτῷ προσθέσθαι ἀποστάντα βασιλέως·
τὸν δὲ ὑπακούσαντα προθύμως, φιλίαν θέσθαι πρὸς αὐτὸν καὶ
συμμαχίαν· καὶ ἐπειδὰν γένωνται ἐν συνηθείᾳ καὶ φοιτῶσι
παρ' ἀλλήλους ἀδεῶς, τότ' ἤδη φυλάξαντα καιρὸν ἐν ᾧ μὴ
μεθ' ἑτέρων ἂν εἴη πολλῶν ὁ Συργιάννης, (πάντως δὲ τοιού-
τους πολλοὺς εὑρήσειν,) εἰς ἓν τῶν φρουρίων κατασχόντα δῆ-
σαι· φρουρεῖν τε ἀσφαλῶς ἄχρις ἂν ἐλθόντι ἐγχειρίσῃ βασι-
λεῖ· οἴεσθαι δὲ ἔσεσθαι αὐτοῦ ῥᾳδίαν καὶ τὴν φυλακὴν ἅτε τῆς
ἑπομένης στρατιᾶς οὐκ οἰκείας, ἀλλ' ἐξ Ἀλβανῶν καὶ Τριβαλῶν οὔσης
συμμαχίδος, οἳ οὐ βουλήσονται ὑπὲρ Συργιάννη
διακινδυνεύειν, τὸ φρούριον πολιορκοῦντες, ἀλλὰ διαλυθή-
σονται ἐπ' οἴκου, ἄσμενοι τῶν ἐκ τῶν πολέμων κακῶν ἀπηλλα-
γμένοι. τοιαῦτα μὲν ἐδόκει ἀμφοτέροις ἐπιχειρητέα εἶναι·
καὶ ἐς τὴν ὑστεραίαν τὸν Σφραντζὴν μεταπεμψάμενος ὁ βα-
σιλεὺς, τὰ βεβουλευμένα τε διηγεῖτο, καὶ ἐπυνθάνετο αὐτοῦ,
εἰ καὶ αὐτὸς λυσιτελῆ τε καὶ δυνατὰ ἡγοῖτο· ὁ δ' ἔφασκε τοι-
αῦτα μὲν αὐτὸς οὐδὲ ἐνθυμηθῆναι τὴν ἀρχὴν, ἀλλ' ἕτερ' ἄττα
πολλῷ ἀποδέοντα αὐτῶν· ἃ δὲ ἐβουλεύσαντο αὐτοὶ οὐ λυσιτε-
λοῦντα μόνον, ἀλλὰ καὶ ῥᾷστα καὶ αὐτὸς νομίζειν· Από τη Βικιπαίδεια, την
 217

ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια. Οι Τριβαλλοί ήταν μια αρχαία φυλή, της οποίας η κυριαρχία
εκτεινόταν στις πεδιάδες της σημερινής νότιας Σερβίας και της δυτικής Βουλγαρίας, στον
ποταμό Οίσκο (σήμερα Iskar), με κέντρο μάλλον εκεί που συνορεύουν σήμερα η Σερβία και
Βουλγαρία...

Ιωάννης 6ος Καντακουζηνός. Vol. 1, p.474, line 11

Λυκόστομον πολίσματα αὐτῆς. Σταγοὺς δὲ καὶ Τρίκαλα καὶ

Φανάριον καὶ Δαμάσιν καὶ Ἐλασῶνα, ἃ ὑπὸ Γαβριηλόπουλον
ἐτέλουν, καὶ ἕτερα φρούριά τινα ὁ τῆς Ἀκαρνανίας ἄρχων ὁ
δεσπότης Ἰωάννης ὁ δοὺξ φθάσας παρεστήσατο ὁμολογίᾳ. καὶ
κατασχὼν φρουραῖς, ἐπανῆλθεν εἰς Ἀκαρνανίαν. βασιλεὺς
δὲ ἐπεὶ ἐπύθετο τὰ κατὰ Θετταλίαν, ἔγνω δεῖν ἐκεῖ παρα-
γενέσθαι. καὶ ὀλίγῳ ὕστερον ἐλθὼν, εἷλε πάντα ὅσα ὑπε-
ποιήσατο ὁ δούξ. καὶ τοὺς φρουροὺς ἐκβαλὼν, ἠδίκησεν
οὐδέν· ἀλλ' εὖ ποιήσας, ἀπέπεμψεν εἰς τὴν οἰκείαν. δια-
τρίβοντα δὲ ἐν Θετταλίᾳ βασιλέα οἱ τὰ ὀρεινὰ τῆς Θεττα-
λίας νεμόμενοι Ἀλβανοὶ ἀβασίλευτοι Μαλακάσιοι καὶ Μπού-
ϊοι καὶ Μεσαρίται ἀπὸ τῶν φυλάρχων προσαγορευόμενοι, περὶ
δισχιλίους καὶ μυρίους ὄντες, προσεκύνησαν ἐλθόντες καὶ
ὑπέσχοντο δουλεύσειν. ἐδεδοίκεσαν γὰρ μὴ, χειμῶνος ἐπελ-
θόντος, διαφθαρῶσιν ὑπὸ τῶν Ῥωμαίων, ἅτε πόλιν οἰ-
κοῦντες οὐδεμίαν, ἀλλ' ὄρεσιν ἐνδιατρίβοντες καὶ χωρίοις
δυσπροσόδοις, ὧν ἀναχωροῦντες τοῦ χειμῶνος διὰ τὸ κρύος
καὶ τὴν χιόνα, ἄπιστόν τινα ἐν τοῖς ὄρεσιν ἐκείνοις νιφομέ-
νην, εὐεπιχείρητοι ἔσεσθαι ἐδόκουν. βασιλεὺς δὲ ἐκεῖθεν ἀ-
ναζεύξας ἦλθεν εἰς Θεσσαλονίκην. καὶ μετ' οὐ πολλὰς ἡμέ-
ρας πρεσβείαν πρὸς αὐτὸν ὁ Κράλης πεπομφὼς,

Ιωάννης 6ος Καντακουζηνός. Vol. 1, p.495, line 6

συγγνώμην τε παρέσχετο εὐθὺς καὶ ὅσα πρότερον ἐπηγγείλα-

το αὐτοῖς ὁ μέγας δομέστικος ἔργῳ ἐπληροῦτο, καὶ αὐτῶν
Μιτυλήνην παραδόντων βασιλεῖ, ἐκβληθέντων τῶν φρουρῶν·
Σαρχάνῃ τε ὁ βασιλεὺς τὸν παῖδα ἀποδοὺς καὶ τοῖς ἄλλοις
Πέρσαις, χάριτας αὐτῷ πολλὰς τῆς ἐλευθερίας τῶν παίδων
ἕνεκα ὁμολογοῦσιν, αὐτὸς εἰς Βυζάντιον ἀπέπλευσε, Λέσβον
ὑπὸ Λατίνοις ἤδη γεγενημένην Ῥωμαίοις ἀνασώσας.
λβʹ. Ὀλίγου δὲ παρελθόντος χρόνου, ἠγγέλλετο ἐκ τῆς
ἑσπέρας παρὰ τῶν ἐπιτροπευόντων ἐκεῖ, ὅτι οἱ περὶ Βαλά-
 218

γριτα καὶ Κάνινα νεμόμενοι Ἀλβανοὶ, εὐχερεῖς ὄντες πρὸς

μεταβολὰς καὶ φύσει νεωτεροποιοὶ, ἃς πρὸς βασιλέα ἐποιή-
σαντο συνθήκας παραβαίνοντες, ταῖς ἐκεῖσε πόλεσιν ἐξ ἐφόδου
ἐπιόντες, κακῶς διατιθέασι καὶ λεηλατοῦσιν. οἳ καὶ πρότερον
τοιαῦτά τινα ἐτόλμων καὶ συνιστάμενοι πολλοὶ καὶ ἄποροι,
τὰς πόλεις κακῶς ἐποίουν ἄχρις ἂν στρατιὰν ἐπ' ἐκείνους
πέμψας βασιλεὺς, ἀναγκάσειεν εἰρήνην ἄγειν καὶ τοὺς ἑσπε-
ρίους ἀδικεῖν μηδέν. ἐπειδὰν δὲ ἡ στρατιὰ ἐπ' οἴκου διαλυ-
θείη καὶ τὸ θέρος ἐπιγένοιτο, οὐκέτι οἷοί τε ἦσαν ἠρεμεῖν,
ἀλλὰ λῃστείαις καὶ φανεραῖς ἐπιδρομαῖς ἐπίεζον τὰς πόλεις
τὰς ἐκεῖ. τότε δὲ πολλοί τε καὶ ὁμοίας περὶ τὸ ἀδικεῖν τὰς

Ιωάννης 6ος Καντακουζηνός. Vol. 1, p.496, line 3

γνώμας ἔχοντες συστάντες, Βαλάγριτά τε καὶ Κάνινα ἐκακούρ-

γουν πάνυ. καὶ φρούριόν τι Σκρεπάριον ὠνομασμένον καὶ τὴν
Κλεισοῦραν, Τίμωρον δὲ φρούριόν τι καὶ αὐτὸ ἑσπέριον περὶ
Βαλάγριτα ᾠκισμένον παρεστήσαντο ἤδη καὶ βεβαίως εἶχον
πρός τε τὰς λῃστείας καὶ τὰς συχνὰς ἀπειρηκὸς ἐπιδρομάς.
διὰ ταῦτα οὖν ἐδόκει βασιλεῖ αὐτοῖς ἐπιστρατεύειν. προσεπιγε-
νομένη δὲ ὑπὸ τοῖς αὐτοῖς χρόνοις καὶ ἡ Ἰωάννου τοῦ Δούκα
τῆς Ἀκαρνανίας ἄρχοντος τελευτὴ μᾶλλον ἐξώρμησε τὸν βα-
σιλέα πρὸς τὴν ἑσπέραν, ἐλπίσαντα Ἀκαρνανίαν ὑποποιήσειν
ἑαυτῷ. τοιαῦτα δὲ βουλευομένῳ καὶ συμμαχίαν ἐδόκει δεῖν
ἐξ Ἰωνίας μεταπέμπεσθαι Περσικὴν ἕνεκα τῶν Ἀλβανῶν πε-
ζήν. ὄρη γὰρ δυσπρόσοδα νεμόμενοι καὶ μεγάλα καὶ πολλὰς
ἔχοντα ἀποφυγὰς καὶ καταδύσεις, οὐ ῥᾳδίως ὑπὸ τῶν ἱππέων
βλάπτεσθαι ἐδύναντο, καὶ μάλιστα ἐν θέρει εἰς τὰ ἀκρότατα
ἀνιόντες τῶν ὀρῶν, ὅπου καὶ πεζοῖς ἀντιτάξασθαι οὐκ εὐ-
χερὲς διὰ τὴν ὀχυρότητα τοῦ τόπου καὶ τὸ ὑπὲρ κεφαλῆς
τοὺς ἐπιόντας τοὺς ἀμυνομένους βάλλειν. καὶ πέμψας πρὸς
Ἀμοὺρ, ᾐτεῖτο συμμαχίαν πεζήν. ὁ δὲ ἄσμενός τε προσεδέ-
ξατο τὴν πρεσβείαν βασιλέως, (ἦν γὰρ ἄγων περὶ πλείστου τὸ
κατὰ γνώμην τι βασιλέως πράττειν,) καὶ τὴν στρατιὰν εὐθὺς
ἔπεμπεν εἰς Θεσσαλονίκην. ἐπεὶ δὲ καὶ ὁ βασιλεὺς τὴν

Ιωάννης 6ος Καντακουζηνός. Vol. 1, p.496, line 15

ἔχοντα ἀποφυγὰς καὶ καταδύσεις, οὐ ῥᾳδίως ὑπὸ τῶν ἱππέων

βλάπτεσθαι ἐδύναντο, καὶ μάλιστα ἐν θέρει εἰς τὰ ἀκρότατα
ἀνιόντες τῶν ὀρῶν, ὅπου καὶ πεζοῖς ἀντιτάξασθαι οὐκ εὐ-
 219

χερὲς διὰ τὴν ὀχυρότητα τοῦ τόπου καὶ τὸ ὑπὲρ κεφαλῆς

τοὺς ἐπιόντας τοὺς ἀμυνομένους βάλλειν. καὶ πέμψας πρὸς
Ἀμοὺρ, ᾐτεῖτο συμμαχίαν πεζήν. ὁ δὲ ἄσμενός τε προσεδέ-
ξατο τὴν πρεσβείαν βασιλέως, (ἦν γὰρ ἄγων περὶ πλείστου τὸ
κατὰ γνώμην τι βασιλέως πράττειν,) καὶ τὴν στρατιὰν εὐθὺς
ἔπεμπεν εἰς Θεσσαλονίκην. ἐπεὶ δὲ καὶ ὁ βασιλεὺς τὴν Ῥω-
μαίων ἄγων στρατιὰν ἀφίκετο ἐκεῖ, καὶ τὴν Περσικὴν παρα-
λαβὼν διὰ Θετταλίας ἐπὶ Ἀλβανοὺς ἐχώρει. καὶ μέχρι Ἐπι-
δάμνου ἦλθε ληϊζόμενος αὐτούς. διεφθάρησάν τε ἐξ αὐτῶν
πολλοί. πυθόμενοι γὰρ τὴν βασιλέως ἔφοδον καὶ νομίσαντες
μόνην ἐκ Ῥωμαίων ἱππικὴν εἶναι στρατιὰν, πρὸς τὰ ὄρη κατέ-
φυγον καὶ τὰς δυσχωρίας, οἰόμενοι διαφεύξεσθαι τὸν ὄλεθρον.
ἐπελθόντες δὲ οἱ Πέρσαι ψιλοί τε ὄντες καὶ τοξόται, οἷς μά-
λιστά ἐστι ῥᾳδία ἡ πρὸς τὰς δυσχωρίας μάχη, ῥᾷστά τε ἐκρά-
τησαν αὐτῶν οὐ μόνον διὰ τὸ ἀόπλους ὄντας πόῤῥωθεν βαλ-
λομένους πίπτειν, ἀλλὰ καὶ διὰ τὸ ἄηθες καταπλαγέντας τῶν
βαρβάρων. καὶ πλείστους τε ἀπέκτειναν αὐτῶν καὶ εἷλον
αἰχμαλώτους. ὅσοι δὲ ἠδυνήθησαν διαφυγεῖν τέκνα

Ιωάννης 6ος Καντακουζηνός. Vol. 1, p.498, line 2

βοσκημάτων δὲ ἐκράτησαν σχεδὸν ἀριθμὸν ὑπερβαινόντων,
ἐπίπλων τε καὶ ἄλλων τινῶν χρημάτων οὐκ ὀλίγων. ἐλέγετο
δὲ, καὶ ἦν ἀληθὲς, ὡς ὕστερον ἐξ αὐτῶν τῶν κακῶς παθόν-
των βασιλεῖ προσελθόντων, μετὰ τὴν συμφορὰν ἐκείνην τὴν
μεγάλην ἀριθμούντων τὰ αὑτῶν, ἐγένετο καταφανὲς ὡς κρα-
τήσειαν οἱ Ῥωμαῖοι κατὰ τὴν λείαν βοῶν μὲν τριάκοντα μυ-
ριάδων, πεντακισχιλίων δὲ ἵππων, προβάτων δὲ μυριάδων
εἴκοσι καὶ ἑκατόν. τοσαῦτα δὲ ὄντα τὸ πλῆθος ἄγειν μὲν
οὐκ ἠδύνατο ἡ στρατιὰ, ἀλλὰ τοὺς ἔχοντας μόνον ἀπελάσαν-
τες, κατέλιπον φέρεσθαι ἀνόμευτα ὡς ἔτυχεν. αἵ τε πόλεις
ὅσαι πρότερον κακῶς πάσχουσαι ἦσαν ὑπὸ Ἀλβανῶν, ἐξερ-
χόμενοι ἦγον ὅσα ἕκαστος ἐβούλετο, κωλύοντος οὐδενὸς, αὐτοί
τε οἱ ἔχοντες μετὰ τὸ ὑπὸ βασιλέα γενέσθαι καὶ ἐπαγγείλα-
σθαι δουλείαν πολλῶν ἐγένοντο αὖθις κύριοι κατὰ νάπας καὶ
τὰς φάραγγας εὑρόντες διεσκεδασμένα, ὠνήσαντό τε καὶ ἀπὸ
τῆς στρατιᾶς πολλὰ, ὑπὲρ πεντακοσίων ἕνα παρέχοντες χρυ-
σοῦν προβάτων, ὑπὲρ βοῶν δὲ ἑκατόν. ἔθους δὲ ὄντος
πρότερον τῇ στρατιᾷ ἐπειδάν τινος κρατήσωσι λείας ἢ πλεί-
ονος ἢ ἐλάσσονος, τὴν πέμπτην μοῖραν παρέχειν ἀριστεῖον βα-
σιλεῖ, καὶ μετ' ἐκεῖνον τῷ μεγάλῳ δομεστίκῳ ἴσην οἷα δὴ
τῆς συμπάσης ἡγουμένῳ στρατιᾶς,
 220

Ιωάννης 6ος Καντακουζηνός. Vol. 1, p.498, line 15

σθαι δουλείαν πολλῶν ἐγένοντο αὖθις κύριοι κατὰ νάπας καὶ

τὰς φάραγγας εὑρόντες διεσκεδασμένα, ὠνήσαντό τε καὶ ἀπὸ
τῆς στρατιᾶς πολλὰ, ὑπὲρ πεντακοσίων ἕνα παρέχοντες χρυ-
σοῦν προβάτων, ὑπὲρ βοῶν δὲ ἑκατόν. ἔθους δὲ ὄντος
πρότερον τῇ στρατιᾷ ἐπειδάν τινος κρατήσωσι λείας ἢ πλεί-
ονος ἢ ἐλάσσονος, τὴν πέμπτην μοῖραν παρέχειν ἀριστεῖον βα-
σιλεῖ, καὶ μετ' ἐκεῖνον τῷ μεγάλῳ δομεστίκῳ ἴσην οἷα δὴ
τῆς συμπάσης ἡγουμένῳ στρατιᾶς, τότε οὐδὲν ἐποίουν τῶν
εἰωθότων. οὐδέ τις ἠνώχλει αὐτοῖς περὶ τῆς πέμπτης, ἀλλ'
ὥσπερ ἐξ ἀεννάων ποταμῶν ἐξῆν ἑκάστῳ ὅσων ἂν βούλοι-
το κύριος γενέσθαι. τοιαῦτα μὲν Ἀλβανοὶ πρότερον τοὺς
ἑσπερίους ἠδίκουν, τοιαύτην δὲ ἔδοσαν τὴν δίκην ὑπὲρ ὧν
ἠδίκουν ὕστερον. πόλεις δὲ αἱ πρότερον πάσχουσαι κακῶς
διπλῆς ἀπήλαυσαν εὐεργεσίας, ἐπηρείας τε τῆς παρὰ Ἀλ-
βανῶν ἀπηλλαγμένοι καὶ τῆς βασιλέως ἀπολαύσαντες ἐπι-
δημίας καὶ προνοίας· ὃ μείζω καὶ λαμπροτέραν αὐτοῖς
τὴν ἡδονὴν ἐποίει καὶ ἑορτὴν ἦγον τὴν πασῶν χαριεστά-
την. ἀπὸ γὰρ τῶν Κομνηνοῦ τοῦ Μανουὴλ βασιλέως χρό-
νων ἄχρις Ἀνδρονίκου τῶν Παλαιολόγων τοῦ δευτέρου βα-
σιλέως ἕτερος βασιλεὺς οὐκ ἐπεδήμησεν αὐτοῖς οὐδὲ προ-
νοίας ἠξίωσε τοσαύτης.

Ιωάννης 6ος Καντακουζηνός. Vol. 1, p.500, line 13

δυνήσονται πρὸς χρόνον, οὐδὲν λυσιτελήσειν πλέον, ἢ ὅσον

τῆς τε χώρας ἀναστάτου γινομένης καὶ τῆς στρατιᾶς διε-
φθαρμένης, τελευταῖον βασιλεῖ καὶ αὐτοὺς ὑπ' ἀνάγκης προς-
χωρεῖν οὐκ ἐπὶ τοῖς αὐτοῖς ὥσπερ νῦν, ἀλλὰ χείροσι πολ-
λῷ, ὀργῇ φερομένου βασιλέως πρὸς αὐτοὺς διὰ τὸν πόλεμον.
τοιαῦτα δὲ αὐτοῖς ἐπῄει λέγειν, οὐ μόνον οἰομένοις ἑαυτοῖς
τε καὶ τοῖς ἄλλοις τὴν βουλὴν λυσιτελεῖν, ἀλλὰ καὶ τὰ βασι-
λέως πράττουσιν ἀφανῶς, κρύφα διὰ γραμμάτων πρὸς αὐ-
τοὺς διειλεγμένου καθ' ὅσον χρόνον ἐληΐζετο καὶ ἐπόρθει Ἀλ-
βανούς. οὕτω δ' ἑκατέροις αὐτοῖς βουλευομένοις ἀλλήλοις
 221

ἐναντία ἐδόκει δεῖν καὶ βασιλίσσῃ τὴν βουλὴν ἀνατιθέναι ὡς

ἅττα ἂν ἕλοιτο αὐτὴ, διαπραξομένων καὶ αὐτῶν. ἡ δὲ πρῶ-
τα μὲν ὡμολόγει χάριτας αὐτοῖς πολλὰς, ὡς οὐχ ὑπὲρ ἑαυ-
τῶν μόνον, ἀλλὰ καὶ αὐτῆς καὶ τοῦ παιδὸς πρόνοιαν ποιου-
μένοις. συνεβούλευέ τε μὴ πρὸς βασιλέα πόλεμον κινεῖν ὡς
οὐκ ἀπαλλάξοντας καλῶς, οἷα δὴ αὐτῆς μὲν οὔσης γυναικὸς,
τοῦ παιδὸς δὲ νηπίου, αὐτῶν δὲ διὰ τὴν ἀναρχίαν στασια-
σόντων πρὸς ἀλλήλους καὶ διαφθαρησομένων· ἀλλὰ πρεσβείαν
πρὸς βασιλέα πέμπειν, τοὺς συνετωτάτους ἑαυτῶν καὶ μάλιστα
εἰδότας πράγμασι χρῆσθαι ἀπολεξαμένους,

Ιωάννης 6ος Καντακουζηνός. Vol. 2, p.15, line 8

ναντίον, ἤν τι νεωτερίζοιεν, τίσουσι δίκας. καὶ τοῖς τῶν δη-

μοσίων συνεισφορῶν τὴν εἴσπραξιν ἐγκεχειρισμένοις ἐκέλευε
κακουργεῖν περὶ τὰ χρήματα μηδὲν, ὡς οὐδὲν ἔλαττον ἢ βα-
σιλέως ζῶντος περὶ αὐτῶν παρέξουσιν εὐθύνας. καὶ τοῦτον
τὸν τρόπον ἐν πλείοσιν ἢ τριάκοντα ἡμέραις ὑπὲρ πεντακο-
σίας ἐφ' ἑκάστης πέμπων γραφὰς, εἰς τοσοῦτον εὐταξίας καὶ
εὐπειθείας τὴν ὑπὸ Ῥωμαίους πᾶσαν κατέστησεν ἡγεμονίαν,
ὡς δοκεῖν καινὸν μηδὲν συμβεβηκέναι, ἀλλὰ ζῇν ἔτι βασιλέα
καὶ τοῖς πράγμασιν ἐφεστάναι. οὐδὲν γὰρ οὔτε μικρὸν οὔτε
μέγα ἐκινήθη, πλὴν οἱ κατὰ Θετταλίαν μόνοι νεμόμενοι Ἀλ-
βανοὶ, αἰσθόμενοι τὴν βασιλέως τελευτὴν, τῶν ἐκεῖ κατέδρα-
μον πόλεων καὶ ἐληΐσαντο οὐ πολλά. ὅπερ ὁ μέγας δομέστι-
κος πυθόμενος, κατὰ τάχος ἔπεμψε τοὺς ἀγγελοῦντας Ἀλβα-
νοῖς, ἢ τὴν λείαν ἀποδιδόναι καὶ μηδὲν νεωτερίζειν ἔτι, ἢ εἰ
μὴ πείθοιντο, ἐκδέχεσθαι αὐτὸν χρησόμενον ὡς πολεμίοις.
οἳ δὴ καὶ ὑποπτήξαντες τὴν ἀπειλὴν, οὐ μόνον τὴν λείαν
ἀπέδοσαν τοῖς ἠδικημένοις, ἀλλὰ καὶ ἡσυχίαν ἄγειν ἐπηγγεί-
λαντο τοῦ λοιποῦ, εἰ μόνον ἐπὶ τοῖς ἡμαρτημένοις λήψον-
ται συγγνώμην. ἀλλὰ ταῦτα μὲν ὀλίγῳ ὕστερον. μετὰ δὲ
τὸ μέγαν δομέστικον ἐκ τῶν βασιλείων οἴκαδε ἐλθεῖν, κήρυκες
ἐφοίτων αὐτοῦ κελεύσαντος εἰς τὰς περὶ Βυζάντιον πόλεις καὶ

Ιωάννης 6ος Καντακουζηνός.

Vol. 2, p.81, line 20
μὲν κατασκεψομένους τὴν ἐκείνου δύναμιν ὁπόση εἴη, ἅμα
δὲ, εἰ καὶ πρὸς διαλλαγὰς ἑτοίμως ἔχει, χωρήσοντας πρὸς
διαλύσεις. οὐ γὰρ ἡγοῦμαι νῦν ἡμῖν λυσιτελεῖν, ἐξὸν εἰρή-
 222

νην μετὰ τῶν ὁμορούντων ἐθνῶν ἄγειν, ἑκοντὶ τὸν πόλεμον

αἱρεῖσθαι. αὐτὸς δὲ ὀλίγας ἡμέρας Βυζαντίῳ ἐνδιατρίψας,
ἔπειτα τὸ μισθοφορικὸν τῆς στρατιᾶς καὶ τῶν ἐκ χωρίων
τὰς προσόδους ἐχόντων τοὺς δυνατωτέρους παραλαβὼν, ὡς
καὶ τῆς ἑσπερίου στρατιᾶς συνεσομένης, πρὸς ἑσπέραν τοῦ
χειμῶνος βαδιοῦμαι, τοῖς ἄλλοις ἐπιτρέψας οἴκοι διατρίβειν
καὶ παρασκευάζεσθαι πρὸς τὴν στρατείαν, ὡς ἅμα ἦρι ἐσομέ-
νης. καὶ Ἀλβανοὺς τοὺς περὶ Πογονιανὴν-κοντά στα Ιωάννινα- καὶ
Λιβίσδαν νεμομένους ληϊσάμενος καὶ δίκας τῆς ἀδικίας ἐπιθεὶς, (ἴστε
γὰρ δήπου καὶ αὐτοὶ, ὡς καὶ περιόντος βασιλέως καὶ μετὰ
τὴν ἐκείνου τελευτὴν πολλὰ τὰς τῆς Ἀκαρνανίας πόλεις καὶ
Βαλάγριτα ἐκάκωσαν ὁσημέραι κατατρέχοντες καὶ ληϊζόμενοι,)
πειράσομαι, εἰ δυναίμην, οἴομαι δὲ, τὴν τῶν Χριστοῦ γε-
νεθλίων ἑορτὴν ἐν Βυζαντίῳ ἀγαγεῖν, οὐ μόνον διὰ τὴν στρα-
τιὰν, ἵνα μὴ ὑπερόριος ἐν χειμῶνι διατρίβῃ, ἀλλ' ἵνα καὶ
βασιλέως ἡ νέου στεφηφορία τελεσθῇ. οὕτω γὰρ ἐδέδοκτο
ἡμῖν. ἅμα δὲ ἦρι ἀρχομένῳ τῶν τε τριήρεων πρὸς τὸν... Η επαρχία μας που
λεγόταν Λιβίσδα 1336 μ.Χ. (Δεσποτάτο της Ηπείρου ) είχε οικονομικές συναλλαγές με
τους Βενετούς ενώ παράλληλα οι Βενετοί φρουρούσαν το κάστρο της Κόνιτσας, το οποίο
είχε κτισθεί , συντηρηθεί , επί Ιουστινιανού και χρησίμευε έκτοτε ως καταφύγιο εκείνων
που κατοικούσαν στις παρυφές του κάμπου. Για την φύλαξη αυτών των στενών και
διαβάσεων και προπαντός για την παρεμπόδιση ληστρικών Ιλλυρικών φύλων, που έπεφταν
μετά μανίας κάθε φθινόπωρο στους κάμπους της Θεσσαλίας και Μακεδονίας ν’ αρπάξουν
τα έτοιμα γεννήματα, ο Ιουστινιανός, μέσα σε ένα γενικότερο σχέδιο που περιλάμβανε
ολόκληρο τον κορμό της Πίνδου, έχτισε κάστρα, καστράκια και καστέλλια και εγκατέστησε
παλιούς και κουρασμένους πια βετεράνους των Ρωμαϊκών του λεγεώνων, που κατάγονται
(όπως αποδεικνύεται τώρα από ανθρωπομετρικές μελέτες) από τις γύρω περιοχές.

Ιωάννης 6ος Καντακουζηνός. Vol. 2, p.322, line 13

Κατελάνων, ἔχῃ καὶ αὐτὸς, εἰ δὲ μάχην, μάχηται καὶ αὐτός·

καὶ ὅσα ἂν προσέλθῃ εἰς τὴν δουλοσύνην τῆς βασιλείας μου,
εἴτε ἀλλοτρόπως, εἴτε καὶ δι' αὐτοῦ τούτου τοῦ αὐταδελφοῦ
τῆς βασιλείας μου, ἔχῃ ἄδειαν αὕτη τάττειν εἰς κεφαλὴν ἰδι-
οῤῥύθμως, ὃν ἂν ἐθελήσειεν. ἵνα, ἐὰν θέλωσί τινες τῶν ἐν
τῇ Βλαχίᾳ ἀρχόντων τυγχάνειν ὀφφικίων παρὰ τῆς βασιλείας
μου ἔρχεσθαί τε καὶ εἰς προσκύνησιν αὐτῆς, ἔχωσι τοῦτο ἐπ'
ἀδείας καὶ οὐδὲν κωλύωνται παρ' αὐτοῦ. ἵνα ἐπὶ μὲν ἅπασι
τοῖς δυτικοῖς μέρεσιν, ἔνθα ἂν χρῄζῃ αὐτῶν ἡ βασιλεία μου,
δουλεύῃ μεθ' ἑαυτοῦ τε καὶ παντὸς τοῦ φωσσάτου Ῥωμαϊ-
κοῦ τε καὶ Ἀλβανιτικοῦ· ἀνωτέρω δὲ τῆς Χριστουπόλεως
ἐὰν χρῄζῃ ἡ βασιλεία μου, δουλεύῃ μὲν μεθ' ἑαυτοῦ, φως-
 223

σάτου δὲ ὅσου ἂν δύνηται.” Ἀγγέλῳ μὲν οὖν τῷ Ἰωάννῃ ἐπὶ

τοιαύταις συνθήκαις παρεδίδου Θετταλίας τὴν ἀρχὴν ὁ βα-
σιλεύς. Θετταλοί τε τόν τε Ἄγγελον ἐδέχοντο προθύμως, ὡς
παρὰ βασιλέως ἥκοντα, καὶ τὰ προστεταγμένα πάντα ἐπηγ-
γέλλοντο ποιεῖν.
νδʹ. Οἱ ἐν Διδυμοτείχῳ δὲ ἐπεὶ πανταχόθεν αὐτοὺς ὁ
πόλεμος περιειστήκει καὶ οὐδεμία τις ἐφαίνετο ἀνακωχὴ, εἰ
μὴ πρὸς αὐτοὺς ταχέως ἐπανέλθοι βασιλεὺς, τὸν Ταρχανει-
ώτην Μανουὴλ πέμπουσι πρὸς αὐτὸν, τοῦτο μὲν καὶ τὰ κατ'

Ιωάννης 6ος Καντακουζηνός. Vol. 2, p.398, line 3

πατριάρχῃ καὶ τοῖς ὑπολειφθεῖσιν ἔτι τῶν πραγμάτων ἄρ-

χουσι βέλτιστά τε εἶναι δοκῇ καὶ λυσιτελέστατα ἑαυτοῖς. πε-
ποιθέναι δὲ αὐτὸν, ὡς τοῦ θεοῦ διδόντος χαίροντες ἐπανήξουσι
καὶ τὰ πᾶσι κοινῇ Ῥωμαίοις συνοίσοντα κατωρθωκότες. τοι-
αύτη μὲν ἦν ἡ βασιλέως τοῦ Καντακουζηνοῦ πρεσβεία πρὸς
Ἄνναν τὴν βασιλίδα. Ἀμοὺρ δὲ καὶ αὐτὸς ἰδίᾳ συνεβούλευεν
ἔχεσθαι τῆς εἰρήνης, ὡς τὰ μέγιστα λυσιτελούσης. αὐτὸς
μὲν γὰρ καὶ πρότερον φίλος εἶναι βασιλεῖ τῷ Καντακουζη-
νῷ ἐκ πολλῶν ἐτῶν, καὶ διὰ τὴν αὐτοῦ φιλίαν βασιλεῖ τε
τῷ Ἀνδρονίκῳ οὐ μόνον εἰς τὸν κατὰ Φωκαίας πόλεμον συμ-
μαχίαν παρεσχῆσθαι, ἀλλὰ καὶ ὕστερον ἐπὶ Ἀλβανούς. καὶ
ἐξ ἐκείνων τῶν χρόνων εἰς τὴν Ῥωμαίων οὐδέποτε ἐμβεβλη-
κέναι, Ῥωμαίους πάντας ἡγούμενος ὑπὸ Καντακουζηνὸν τελεῖν
τὸν βασιλέα, καὶ ἔτι τὴν ἰδιώτου τύχην στέργοντα. νυνὶ δὲ
οὐκέτι φίλος εἶναι βασιλέως, ἀλλὰ δοῦλος, καὶ οὕτω παρε-
σκευάσθαι, ὡς οὐ πέμπων στρατιὰν βοηθεῖν, ἀλλ' αὐτὸς πα-
ρεῖναι καὶ τὴν ἴσην ἐπιδείκνυσθαι σπουδὴν, ἣν ἂν καὶ ὑπὲρ
ἑαυτοῦ τὸν πόλεμον αἱρούμενος ἐποιεῖτο. δι' ἃ συνεβούλευεν
αἱρεῖσθαι μᾶλλον τὴν εἰρήνην, τοῦ βασιλέως μάλιστα τὰ εἰς
αὐτὸν γεγενημένα πρότερον διὰ τῶν ἀρχόντων τὴν ἀγνωμοσύ-
νην ἀφιέντος καὶ τὸν πόλεμον κατατίθεσθαι ἐθέλοντος.

Ιωάννης 6ος Καντακουζηνός. Vol. 3, p.317, line 11

γαμβροῦ. ἔπειτα εἰς Θετταλίαν ἀπῇρε πρὸς τὸν ἄνδρα, ἤδη

πάσης κύριον γεγενημένον καὶ τῶν κατὰ τὴν Ἀκαρνανίαν πό-
λεων. ἡδέως δὲ ἐκεῖνος ὑπεδέχετο τὴν γυναῖκα. καὶ χρόνον
τινὰ ἠρέμουν οἰκείως ἔχοντες ἀλλήλοις καὶ συμφυῶς, ὥσπερ
προσῆκεν. ἔπειτα τῶν συνόντων τινῶν, ὑπὸ μοχθηρίας καὶ
 224

ἀσυνεσίας ἐκείνων τε φαῦλα καὶ παράνομα ἐννοούντων καὶ

τὸν δεσπότην ἐναγόντων, ἔπεισαν τὴν μὲν γυναῖκα Τριβαλοῖς
προέσθαι, αὐτὸν δὲ τὴν Ἑλένης ἀδελφὴν τῆς Κράλη γυναι-
κὸς πρὸς γάμον ἀγαγέσθαι, ὡς τῆς τε Θετταλίας καὶ Ἀκαρ-
νανίας οὕτως ἄρξοντα βεβαίως, τῶν Τριβαλῶν οὐ πολεμούν-
των διὰ τὴν ἐπιγαμίαν, καὶ Ἀλβανοὺς διαφθεροῦντα ἐναντιου-
μένους πρὸς τὴν ἀρχὴν καὶ παραβλάπτοντας οὐ μέτρια.
αὐτίκα τε ἀηδῶς πρὸς τὴν γυναῖκα εἶχε καὶ οὐδὲ ἠνείχετο
ἰδεῖν. ὕστερον δὲ ὀλίγῳ καὶ πρὸς Ἄρταν τῆς Ἀκαρνανίας
πόλιν πέμψας, ἐκέλευε φρουρεῖσθαι. πρὸς Κράλαιναν δὲ
πρεσβείαν πέμψας, τὰ κατὰ τὸν γάμον ἔπραττε τῆς ἀδελφῆς.
μέχρι μὲν οὖν ἐν λόγοις ἦν ἡ ἐπιχείρησις καὶ πρεσβείαις,
καὶ βασίλισσα ἡ θυγάτηρ βασιλέως ἐνεκαρτέρει, τὸν ἄνδρα
οἰομένη τῆς ἀτοπίας ἀποσχήσεσθαί ποτε καὶ μέτρια καὶ δί-
καια φρονήσειν. ἐπεὶ δὲ ἤδη τέλος εἶχε πάντα,

Ιωάννης 6ος Καντακουζηνός. Vol. 3, p.318, line 3

μέχρι μὲν οὖν ἐν λόγοις ἦν ἡ ἐπιχείρησις καὶ πρεσβείαις,

καὶ βασίλισσα ἡ θυγάτηρ βασιλέως ἐνεκαρτέρει, τὸν ἄνδρα
οἰομένη τῆς ἀτοπίας ἀποσχήσεσθαί ποτε καὶ μέτρια καὶ δί-
καια φρονήσειν. ἐπεὶ δὲ ἤδη τέλος εἶχε πάντα, καὶ οἱ ὅρκοι
ἐτελοῦντο, οἷς ἐνεγέγραπτο, τὴν μὲν γυναῖκα Τριβαλοῖς αὐ-
τὸν προέσθαι, τῇ δὲ ἀδελφῇ Κραλαίνης συνοικεῖν, δεῖν ἔγνω
σώζειν ἑαυτὴν καὶ μὴ δι' ἑτέρων παραπληξίαν αὐτὴν παρα-
πολέσθαι. καὶ πέμψασα εἰς Πελοπόννησον πρὸς δεσπότην
Μανουὴλ τὸν ἀδελφὸν, πρόνοιάν τινα αὐτῆς ποιήσασθαι ἐδεῖ-
το. καὶ ὃς οὐδὲν μελλήσας ἐκ θαλάσσης πέμψας, προσελάμ-
βανε τὴν ἀδελφὴν, πάντων Ἀκαρνάνων καὶ Ἀλβανῶν μετ'
εὐφημίας προπεμπόντων καὶ ἁμιλλωμένων πρὸς ἀλλήλους
τῆς εἰς ἐκείνην ἕνεκα εὐνοίας καὶ τιμῆς, οὐ μόνον διὰ τὴν
αὐτῆς ἐπιείκειαν καὶ μεγαλοφροσύνην καὶ τὸ πᾶσι κεκοσμῆ-
σθαι ἀγαθοῖς, ἀλλὰ καὶ διὰ τὴν εἰς τὸν βασιλέα τὸν πατέρα
εὔνοιαν. κατάκρας γὰρ αὐτοῦ τὸ τῶν ἑσπερίων ἅπαν ἥττητο
καὶ ἀκριβῶς ἐξήρτητο αὐτοῦ καὶ μετὰ τὴν τῶν πραγμά-
των ἀναχώρησιν. δεσπότου δὲ τοῦ Νικηφόρου, καίτοι γε αὐ-
τὸν εἰδότες οὐ πρᾴως οἴσοντα τὴν προπομπὴν καὶ εὐφημίαν
τῆς γυναικὸς, οὐ μόνον οὐδένα λόγον ἐποιοῦντο, ἀλλὰ καὶ
φανερῶς ἐλοιδοροῦντο,

Ιωάννης 6ος Καντακουζηνός. Vol. 3, p.318, line 16

 225

αὐτῆς ἐπιείκειαν καὶ μεγαλοφροσύνην καὶ τὸ πᾶσι κεκοσμῆ-

σθαι ἀγαθοῖς, ἀλλὰ καὶ διὰ τὴν εἰς τὸν βασιλέα τὸν πατέρα
εὔνοιαν. κατάκρας γὰρ αὐτοῦ τὸ τῶν ἑσπερίων ἅπαν ἥττητο
καὶ ἀκριβῶς ἐξήρτητο αὐτοῦ καὶ μετὰ τὴν τῶν πραγμά-
των ἀναχώρησιν. δεσπότου δὲ τοῦ Νικηφόρου, καίτοι γε αὐ-
τὸν εἰδότες οὐ πρᾴως οἴσοντα τὴν προπομπὴν καὶ εὐφημίαν
τῆς γυναικὸς, οὐ μόνον οὐδένα λόγον ἐποιοῦντο, ἀλλὰ καὶ
φανερῶς ἐλοιδοροῦντο, ὡς παντάπασι τῶν σωφρόνων λογι-
σμῶν ἐξεστηκότα, καὶ, ὅ φασι, χάλκεα χρυσείων ἀλλαττόμε-
νον. ὅθεν καὶ ὀλίγῳ ὕστερον ἐκ ταύτης τῆς αἰτίας ἀπέστη-
σαν δεσπότου φανερῶς οἱ Ἀλβανοὶ, φάσκοντες προθύμως πο-
λεμήσειν, ὥσπερ ὑπὲρ σφῶν αὐτῶν, εἰ μὴ τὴν πρὸς Τριβαλοὺς
ἐπιγαμίαν διαλύσας, ἐκ Πελοποννήσου ἀνακαλέσηται τὴν βα-
σιλέως θυγατέρα καὶ ταύτῃ συνοικοίη. ὁ δὲ εἴτε καὶ αὐτὸς
τὴν ἀτοπίαν συνιδὼν, εἴτε καὶ τὴν προσδοκωμένην στάσιν δεί-
σας, ἣ διὰ τὴν γυναῖκα ὑπωπτεύετο φυήσεσθαι, τοὺς μὲν
ἀθέσμους ἐκείνους γάμους πέμψας ἀπηγόρευε, πρὸς δὲ τὴν
γυναῖκα ἔπεμψεν εἰς Πελοπόννησον πρεσβείαν, κελεύων ἥ-
κειν παρ' αὐτὸν, καὶ πίστεις παρεχόμενος δι' ὅρκων, ὡς οὐ-
δὲν ἀγνωμονήσει ἔτι πρὸς αὐτὴν, ἀλλὰ τὸν ἀρχαῖον τρόπον
μετὰ πάσης εὐγνωμοσύνης καὶ ἐπιεικείας συνοικήσει. ἡ δὲ

Ιωάννης 6ος Καντακουζηνός. Vol. 3, p.319, line 9

ἀθέσμους ἐκείνους γάμους πέμψας ἀπηγόρευε, πρὸς δὲ τὴν

γυναῖκα ἔπεμψεν εἰς Πελοπόννησον πρεσβείαν, κελεύων ἥ-
κειν παρ' αὐτὸν, καὶ πίστεις παρεχόμενος δι' ὅρκων, ὡς οὐ-
δὲν ἀγνωμονήσει ἔτι πρὸς αὐτὴν, ἀλλὰ τὸν ἀρχαῖον τρόπον
μετὰ πάσης εὐγνωμοσύνης καὶ ἐπιεικείας συνοικήσει. ἡ δὲ
φίλανδρος οὖσα καὶ περὶ πλείστου ποιουμένη τὸ μὴ τὸν γά-
μον αὐτῇ διαλυθῆναι, πάντων ὑπεριδοῦσα τῶν γεγενημένων,
παρεσκευάζετο ὡς ὕστερον μικρῷ ἀφιξομένη πρὸς τὸν ἄνδρα·
ὁ δὲ ὑπὸ φιλοτιμίας, ἵνα μὴ δοκοίη τὴν ἀρχὴν δι' ἐκείνης
καθίστασθαι αὐτῷ, ὥρμησεν ἐπὶ τὸ τοὺς ἀποστάντας Ἀλβα-
νοὺς πρὶν ἐκείνην ἥκειν καταδουλώσασθαι πολέμῳ. συμβὰν
δὲ οὕτω, καὶ Πέρσαι κατὰ τὴν Θετταλίαν μονήρεσι λῃστρικαῖς
περαιωθέντες, συνεμάχουν ὑπ' αὐτοῦ προσκεκλημένοι. οἷς
μάλιστα θαῤῥῶν ἐπῆλθεν Ἀλβανοῖς, καὶ γενομένης συμβολῆς
περί τι χωρίον Ἀχελῷον προσαγορευόμενον, αὐτός τε ἔπιπτε
μαχόμενος πρὶν τὰς φάλαγγας συμμίξαι, καὶ ἡ ἐκείνου πᾶσα
διέφθαρτο ἡττηθεῖσα στρατιά. βασίλισσα δὲ ἡ ἐκείνου γα-
μετὴ ἔτι ἐν Πελοποννήσῳ διατρίβουσα, ἐπεὶ πύθοιτο τὴν ἐ-
 226

κείνου τελευτὴν, ἐπένθησε μὲν ἐκεῖ ἐφ' ἱκανὸν, καὶ ἀπωδύρατο

τοῦ ἀνδρὸς τὴν τελευτὴν, ἔπειτα εἰς Βυζάντιον ἐλθοῦσα,
συνῆν τὸν ἐπίλοιπον βίον βασιλίδι τῇ μητρὶ κατὰ τὴν Μάρθας

Ιωάννης 6ος Καντακουζηνός. Vol. 3, p.319, line 12

δὲν ἀγνωμονήσει ἔτι πρὸς αὐτὴν, ἀλλὰ τὸν ἀρχαῖον τρόπον

μετὰ πάσης εὐγνωμοσύνης καὶ ἐπιεικείας συνοικήσει. ἡ δὲ
φίλανδρος οὖσα καὶ περὶ πλείστου ποιουμένη τὸ μὴ τὸν γά-
μον αὐτῇ διαλυθῆναι, πάντων ὑπεριδοῦσα τῶν γεγενημένων,
παρεσκευάζετο ὡς ὕστερον μικρῷ ἀφιξομένη πρὸς τὸν ἄνδρα·
ὁ δὲ ὑπὸ φιλοτιμίας, ἵνα μὴ δοκοίη τὴν ἀρχὴν δι' ἐκείνης
καθίστασθαι αὐτῷ, ὥρμησεν ἐπὶ τὸ τοὺς ἀποστάντας Ἀλβα-
νοὺς πρὶν ἐκείνην ἥκειν καταδουλώσασθαι πολέμῳ. συμβὰν
δὲ οὕτω, καὶ Πέρσαι κατὰ τὴν Θετταλίαν μονήρεσι λῃστρικαῖς
περαιωθέντες, συνεμάχουν ὑπ' αὐτοῦ προσκεκλημένοι. οἷς
μάλιστα θαῤῥῶν ἐπῆλθεν Ἀλβανοῖς, καὶ γενομένης συμβολῆς
περί τι χωρίον Ἀχελῷον προσαγορευόμενον, αὐτός τε ἔπιπτε
μαχόμενος πρὶν τὰς φάλαγγας συμμίξαι, καὶ ἡ ἐκείνου πᾶσα
διέφθαρτο ἡττηθεῖσα στρατιά. βασίλισσα δὲ ἡ ἐκείνου γα-
μετὴ ἔτι ἐν Πελοποννήσῳ διατρίβουσα, ἐπεὶ πύθοιτο τὴν ἐ-
κείνου τελευτὴν, ἐπένθησε μὲν ἐκεῖ ἐφ' ἱκανὸν, καὶ ἀπωδύρατο
τοῦ ἀνδρὸς τὴν τελευτὴν, ἔπειτα εἰς Βυζάντιον ἐλθοῦσα,
συνῆν τὸν ἐπίλοιπον βίον βασιλίδι τῇ μητρὶ κατὰ τὴν Μάρθας
μονὴν διατριβούσῃ. ταῦτα μὲν οὖν ὕστερον.

Εφραίμ ιστορικός χρονικόν. Line 7674

ηὔξησεν ἐπλάτυνε ταύτης τοὺς ὅρους, ἐκ Βουλγάρων γῆς, Ἰταλικῶν

ἀστέων Ἰλλυριῶν τε καὶ Τριβαλῶν χωρίων ταύτην ἐπαύξων εὐρύνων
μεγαλύνων. ἔθηκε καὶ γὰρ ὑφ' ἑαυτόν, ὡς ἔπος, Ἀχρίδα καὶ Πρίλαπον,
Πελαγονίαν σὺν τοῖς πέριξ ἅπασι χωρίοις τόποις· κρατεῖ Θεσσαλίας τε
σὺν Ἀχαΐᾳ, Μακεδονίας καὶ μέρους τινὸς Θρᾴκης· αἱρεῖ Δαλματίαν τε
σὺν Ἐπιδάμνῳ, Ἰλλυρίδα γῆν, Ἀλβανοὺς ὀριτρόφους. εὐρὺ δέ οἱ τίθησι
μᾶλλον τὸ κλέος ἡ κατὰ Πέτρου Λατίνου λαμπρὰ νίκη. γαμβρὸς γὰρ
οὗτος εἰς ἀδελφὴν τυγχάνων Ἐρρῆ Βαλδουΐνου τε τῶν βασιλέων,
πρὸς πάπα χρισθεὶς εἰς κρατάρχην Λατίνων Ἐρρῆ θανόντος εἰς Βύζαντος
ἐστάλη, εἰς Ἐπιδαμνίων δὲ κατάρας πόλιν δι' Ἀλβανῶν ἔσπευδε τὴν
Κωνσταντίνου μετὰ στρατιᾶς καταλαβεῖν εὐόπλου·
 227

Εφραίμ ιστορικός χρονικόν. Line 8092

μετὰ στρατιᾶς ἐξιὼν πρὸς τὰς πόλεις

ᾕρει τε ταύτας εὐχερῶς ἄνευ μάχης,
καὶ τοῖς ὑπ' αὐτὸν συνέταττε φρουρίοις.
τὴν Ἀδριανοῦ παραλαμβάνει πόλιν,
μεθ' ἣν Διδυμότειχον ἀσφαλῆ πόλιν,
ἔπειτα Θρᾴκην Μακεδονίαν ὅλην,
Βολερὸν εἷλε καὶ Ξάνθειαν καὶ Σέρρας,
ἄστυ Πριλάπου, Πελαγονίας πλάτη
σὺν τοῖς πέριξ ἅπασι χωρίοις τόποις.
αἱρεῖ τε Πρέσπαν Δεάβολιν Ἀχρίδα,
Ἀλβανὸν ἅπαν, Ἰλλυριῶν τὸ κλίμα,
καὶ τῆς Βλαχίας τοὺς ὅρους κατατρέχει.
ἔπειτ' ἐπανέζευξε πρὸς τὴν πατρίδα,
καὶ φρουρίων μέν τινα Ῥωμαίοις νέμει,
ἄλλα δ' ἀφῆκεν ὑφ' ἑαυτὸν τυγχάνειν.
ἐντεῦθεν οὖν ἔδοξεν οὗτος Ἀσάνης
θαυμαστὸς ἀνὴρ μακαριστὸς τοῖς ὅλοις.
ἦν γὰρ ἀληθῶς συμπαθὴς πρᾶος πάνυ·
οὐ γὰρ ἐχρῆτο καθ' ὑπηκόων φόνοις,
οὐδ' εἶχεν ὠμότητα τὴν ἐν βαρβάροις

Ephraem Hist., Poeta, Chronicon

Line 8699

μετὰ δὲ μικρὸν παρὰ πᾶσαν ἐλπίδα

προσηλθέτην ἄνακτι Γλαβᾶς τοὐπίκλην
ἐκ Καστορίας ἀγγελεὺς τῶν κρειττόνων,
καὶ Πετραλίφας εὐγενῶν τῶν ἐν τέλει,
γαμβρὸς Τορνίκη τυγχάνων Δημητρίου,
γυναικάδελφος Μιχαὴλ δεσπότου.
ὡς οὖν προσῆλθε βασιλεῖ Πετραλίφας,
αὐτόν τε χαρᾶς ἐμπιμπλᾷ στράτευμά τε·
εὐθὺς προσερρύη γὰρ ἡ Καστορία
καὶ τὰ πέριξ ἅπαντα σὺν Δεαβόλει.
καὶ Γολεάμος Ἀλβανῶν εἷς ἐντίμων,
αὐτανεψιὰν Εἰρήνης βασιλίδος
σύνευνον αὐχῶν, εἰς ὅμηρα φιλίας,
 228

γράμμασι πεισθείς, αὐτεπάγγελτος φθάνει.

οὕσπερ κρατάρχης εὐμενῶς δεδεγμένος
πολλαῖς ἐδωρήσατο ταῖς εὐποιίαις.
ταῦτ' ἄρα μαθὼν Μιχαὴλ ὁ δεσπότης
ἔπεμψε πρέσβεις, ποιμένα Ναυπακτίων,
Μαλιασηνὸν εὐγενῆ καὶ Λαμπέτην,
πρὸς τὸν κρατοῦντα, καὶ τιθοῦσι συμβάσεις·
καὶ παραχωρεῖ Μιχαὴλ τοῦ Πριλάπου

Εφραίμ ιστορικός χρονικόν. Line 9149

Ἰλλυριῶν δὲ Χαβάρων' ἐπιστάτην.

πρὸς τοῖσδε Γεώργιον Ἀκροπολίτην
ἄρχοντα πάντων καὶ πρόεδρον δεικνύει,
πρόσθεν τιμήσας τῇ πραίτωρος ἀξίᾳ.
οὕτως ἀφῖκτο πρὸς πόλιν Βερροιαίων,
κἀκεῖσε πρέσβεις προσμένοντας τοῦ πάπα,
εὖ τὰ κατ' αὐτοὺς διαθεὶς ὥσπερ δέον,
ὑποστρέφειν δέδρακε πρὸς τῆν πατρίδα.
εἶτα παρελθὼν φρούριον τῶν Σερβίων,
καὶ Καστορίαν παραμείψας τὴν πόλιν,
δι' Ἀχρίδος πέφθακεν Ἀλβάνου τόπον,
κἀκεῖθεν ἧκεν εἰς Ἐπίδαμνον πόλιν.
κἀκεῖ διαθεὶς τὰ κατὰ νοῦν ὡς δέον,
διὰ Χουναβίας τε καὶ Μάτης τόπων
Κιτζάβεως Δεύρης τε τῶν πολιχνίων,
ὡς εἶχε κατέλαβεν ἄστυ Πριλάπου.
ἔνθα διατρίβοντι κατ' ἄστυ τόδε
δυσάγγελος φήμη τις ἧκεν ἀθρόον
ὅτι περ ἁλοὺς Χαβάρων Κωνσταντῖνος
ἐν καστελλίῳ Κανίνων πρὸς Μαρίας
γυναικαδέλφης Μιχαὴλ τοῦ δεσπότου,

Σφραντζής Χρονικόν. sive Maius (partim sub auctore Macario

Melisseno) P. 222, line 12

Μουσουλμάνος ἐνωτισθῇ τὸν τοῦ πατρὸς θάνατον καί τι ἐναντίον συμβῇ,

μηχανῇ ἐλο-
γίσατο· στείλας εὐθὺς ὡς ἐκ προσώπου τοῦ πατρὸς προσεκαλέσατο.
Οὗτος δὲ μὴ εἰ-
δὼς τὰ γενόμενα, ἐν ἀκακίᾳ ἐλθὼν καὶ πιασθεὶς ὑπ' αὐτοῦ ἀπεπνίγη καὶ
 229

οὕτως ἀμερί-
μνως διῆγεν. Ὡς δὲ τὸ ἔαρ ἤγγικε, πάντα τὸν στρατὸν συναθροίσας καὶ ἐν
τῇ Ἀσίᾳ
περάσας, εἰς τὴν Ἀρμενίαν ἐλθών, πολεμήσας πᾶσαν ἐκυρίευσε καὶ τοὺς
Κολχοὺς
ἐτροπώσατο καὶ τὴν Ἄμαστριν καὶ τὸν ἀμηρᾶν αὐτῆς Ἔδ Δίνουν. Εἶτα
στρατεύει κατὰ
τοῦ ἀμηρᾶ Σαρκάνου, νικᾷ αὐτόν τε καὶ τὸν ἀμηρᾶν Μααδές. Τοῦ δὲ
φθινοπώρου ἐπι-
στάντος, διὰ τοῦ χειμῶνος ἐλθὼν κατὰ τοῦ Θεχόει ἀμηρᾶ καὶ Μεθήνου,
νικήσας αὐ-
τοὺς καὶ διώξας καὶ κύριος τῆς αὐτῶν ἀρχῆς πάσης ἐγένετο καὶ τὰς
γυναῖκας καὶ τέκνα
αὐτῶν ᾐχμαλώτισεν. Εἶτα ἐν τῇ Εὐρώπῃ αὖθις ἐπιστρέψας ἐκστρατεύει
κατὰ τῶν Οὐγ-
γρῶν καὶ ἅπαξ καὶ δὶς αὐτοὺς ἐνίκησε· καὶ τῆς Ἀλβανιτίας μέρος
ἐδούλωσε.
Καὶ κατὰ τοῦ Μίλτζα, τοῦ τῆς Βλαχίας ἄρχοντος, στρατεύει, πολύν τε
τόπον
ζημιώσας. Εἶτα ὁ Μίλτζας ἐλθὼν εἰς μάχην φανερὰν ἔν τινι τόπῳ
δυσκόλῳ, ὁ ἀμηρᾶς
δὲ μεθοδεύων τὸ τοῦ τόπου ἀτύχημα τὴν μάχην καταλιπὼν ἀνεχώρησεν·
ὕστερον εἰς
συνηβάσεις ἐλθόντες, τέλος ἔταξεν ὁ Μίλτζας διδόναι αὐτῷ καὶ
εἰρήνευσαν.
Καὶ ἐκ τῶν ἐναπολειφθέντων τῆς Βουλγαρίας καὶ Σερβίας πολὺν τόπον
ἔλαβε·
καὶ μετὰ τοῦ βασιλέως τῆς Γερμανίας Σιγισμόνδου πόλεμον ποιήσαντες,
καὶ ἕως τῆς
Νικοπόλεως ὁ Σιγισμόνδος ἔφθασε· καὶ τὰ στρατεύματα συνηντήθη καὶ
κακοβουλίας
ἕνεκεν τὰ τῶν Χριστιανῶν εἰς ἄκρον ἐσφάλησαν, καὶ τρέψαντες αὐτοὺς
μετὰ φόνου πολλοῦ καὶ αἰχμαλωσίας ἐδιώξαν. Εἶτα τὴν
ωνσταντινούπολιν καὶ ἡμετέραν πατρίδαἐλθὼν ἀπέκλεισε, πολιορκῶν
αὐτήν.

Σφραντζής Χρονικόν. sive Maius (partim sub auctore Macario

Melisseno) P. 256, line 20

αὐτῶν πίστεως Μαχουμέτη ἐστὶ τῇ θεωρίᾳ, ὥς ποτε καὶ ὁ Μπαγιαζήτης

ὁ καὶ ἐχθρὸς αὐτοῦ περὶ τούτου εἴρηκε· “Καὶ ὅστις οὐκ οἶδε τὸν βασι-
λέα, ἀπὸ μόνης τῆς θεωρίας αὐτὸν λέξῃ, εἶναι βασιλέα.” Ὁ δὲ Μουστα-
 230

φόπουλος πλημμελήσας πλείσταις ἡμέραις ἐν τῇ Πόλει ἕνεκεν τοῦ τῷ βα-

σιλεῖ συμβάντος, τέλος ἀπῆλθε μέχρι τῆς Σηλυμβρίας καὶ μικρὸν δια-
τρίψας ἐκεῖσε, ἐπανέστρεψεν εἰς τὴν Πόλιν καὶ διελθὼν ἀπῆλθεν εἰς τὴν
Προῦσαν. Τῷ δὲ ἔαρι τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἐπῆλθε καὶ ἀδελφὸς αὐτοῦ κατ'
αὐτοῦ εἰς τὴν Ἀσίαν· ἀπέκτεινεν αὐτὸν προδοσίᾳ τῶν ἰδίων αὐτοῦ.
XXXI. Τῷ δὲ Μαΐῳ μηνὶ τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἑάλω τὸ Ἑξαμίλιον, ἤτοι
ὁ τῆς Πελοποννήσου Ἰσθμός, ὑπὸ τοῦ Τουραχάνη καὶ πολλοὶ τῶν
Ἀλβανιτῶν ἀπεκτάνθησαν. Ο Τουραχάν μπέης (τουρκικά : Turahan Bey/Beğ ;
αλβανικά : Turhan Bej ; αγγλικά : Turahan Bey ή Turakhan Beg ; πέθανε το 1456), γνωστός
και ως Τουραχάνης ...--
Καὶ τῷ θέρει τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἔφυγεν ὁ αὐθεντόπουλος κὺρ Δημή-
τριος μετὰ Ἱλαρίωνος Δόρια καὶ Γεωργίου Ἰζαοὺλ, γαμβροῦ τοῦ αὐτοῦ
Δόρια, καὶ ἀπῆλθον εἰς τὸν Γαλατᾶν, ἴνα ὑπάγωσι πρὸς τοὺς Τούρκους·
καὶ πάλιν οὐκ ἀπῆλθον, ἀλλ' εἰς τὴν Οὐγγαρίαν.
Καὶ τῇ ιε-ῃ τοῦ Νοεμβρίου τοῦ ͵ϛϡλβ-ου ἔτους, διέβη ὁ βασι-
λεὺς κὺρ Ἰωάννης εἰς τὴν Οὐγγαρίαν, ποιήσας δεσπότην τὸν ἀδελφὸν
αὑτοῦ τὸν αὐθεντόπουλον τὸν κὺρ Κονσταντῖνον καὶ καταλείψας αὐτὸν
εἰς τὴν Πόλιν ἀντ' αὑτοῦ.

Σφραντζής Χρονικόν. sive Maius (partim sub auctore Macario

Melisseno) P. 420, line 1

11. Λοιπόν, ἀδελφοί, ἐπεὶ ἡμᾶς πολιορκεῖ καὶ ἀπέκλεισε, καὶ καθ'
ἑκάστην
τὸ ἀχανὲς αὑτοῦ στόμα χάσκων καὶ εὐκαιρίαν αἰτεῖ, πῶς καταπίῃ ἡμᾶς
καὶ τὴν πόλιν
ταύτην, ἣν ἀνήγειρεν ὁ τρισμακάριστος καὶ μέγας Κωνσταντῖνος ὁ
βασιλεὺς ἐκεῖνος
καὶ τῇ πανάγνῳ τε καὶ ὑπεράγνῳ δεσποίνῃ ἡμῶν Θεοτόκῳ καὶ
ἀειπαρθένῳ Μαρίᾳ ἀφιέ-
ρωσε καὶ ἐχαρίσατο τοῦ κυρίαν εἶναι καὶ βοηθὸν καὶ σκέπην τῇ ἡμετέρᾳ
πατρίδι
καὶ καταφύγιον τῶν Χριστιανῶν, ἐλπίδα καὶ χαρὰν πάντων Ἑλλήνων, τὸ
καύχημα τῶν
ὑπὸ τὴν ἡλίου ἀνατολὴν ὄντων πάντων. Καὶ οὗτος ὁ ἀσεβέστατος τήν
ποτε περιφανῆ
καὶ ὀμφακίζουσαν ὡς ῥόδον τοῦ ἀγροῦ βούλετας ἀφανῆ ποιήσαι, τὴν
δουλώσασαν
σχεδόν, δυνάμαι εἰπεῖν, πᾶσαν τὴν ὑφ' ἥλιον καὶ ὑποτάξασαν ὑπὸ τοὺς
πόδας αὑτῆς
Πόντον καὶ Ἀρμενίαν, Περσίαν καὶ Παμφλαγονίαν, Ἀμαζόνας καὶ
Καππαδοκίαν, Γα-
 231

λατίαν καὶ Μηδίαν, Κολχοὺς Ἴβηρας, Βοσποριανοὺς καὶ Ἀλβάνους,

Σιρίαν καὶ Κι-
λικίαν καὶ Μεσοποταμίαν, Φοινίκην καὶ Παλαιστίνην, Ἀραβίαν τε καὶ
Ἰουδαίαν, Βακ-
τριανοὺς καὶ Σκύθας, Μακεδονίαν καὶ Θετταλίαν, Ἐλλάδα, Βοιωτίαν,
Λοκροὺς καὶ
Αἰτωλούς, Ἀκαρνανίαν, Ἀχαίαν καὶ Πελοπόννησον, Ἤπειρον καὶ τὸ
Ἰλλυρικόν, Λυχνίτας καὶ τὸ Ἀνδριατικόν, Ἰταλίαν, Τουσκίνους Κελτοὺς
καὶ Κελτογαλάτας, Ἰβη-
ρίαν τε καὶ ἕως τῶν Γαδείρων, Λιβύαν καὶ Μαυρητανίαν καὶ
Μαυρουσίαν, Αἰθιοπίαν,
Βελέδας Σκούδην, Νουμιδίαν καὶ Ἀφρικὴν καὶ Αἴγυπτον, αὐτὸς τὰ νῦν
βούλεται ταύ-
την δουλῶσαι αὑτῷ τὴν κυριεύουσαν τῶν πόλεων καὶ ζυγῷ ὑποβαλεῖν
καὶ δουλείᾳ καὶ
τὰς ἁγίας ἐκκλησίας ἡμῶν, ἔνθα ἐπροσκυνεῖτο ἡ ἁγία τριὰς καὶ
ἐδοξολογεῖτο τὸ ἅγιον
πνεῦμα καὶ ὅπου ἄγγελοι ἠκούοντο ὑμνεῖν τὸ θεῖον καὶ τὴν ἔνσαρκον τοῦ
Θεοῦ λόγου οἰκονομίαν, βούλεται ποιῆσαι προσκύνημα τῆς αὑτοῦ
βλασφημίας καὶ τοῦ

Σφραντζής Χρονικόν. sive Maius (partim sub auctore Macario

Melisseno) P. 522, line 8

γεννᾶται. Καὶ ὄντος ἀέρος, ὅμως ἐξερχομένου ἐκ τοῦ στόματος σου

ἀέρος, ὑποπί-
πτει ὑπὸ τὴν σὴν πολιὰν δροσία, ὡς ὑπὸ τεσσάρων στοιχέων καὶ ὁ
ἄνθρωπος συνηρ-
μοσμένος ὑπάρχει καὶ πᾶσα ἡ κτίσις. Τὸ δὲ ὕδωρ χοῦν ἀποτελεῖ· εἰ
βούλῃ, τοῦτο
ὄψῃ ἀληθῶς· Λάβε ὕδωρ ἀπὸ βροχῆς καθαρὸν ἐν ὑελίῳ ὑδρίᾳ καὶ ἄφες
αὐτὸ τὸ ὕ-
δωρ, ἔως οὗ ἐκλείπῃ, καὶ εὑρεῖς χοῦν, ὡς εἴπομεν. Τὸ δὲ χοῦν γεννᾶ
λίθον καὶ σί-
δηρον καὶ πῦρ ἀποτελεῖ.
Ἐνταῦθα εἴπομεν τὴν τῶν στοιχείων καὶ ἄλλων τινὰ διή-
γησιν ἐν συνόψει· τὰ νῦν τὰ τῆς ἡμετέρας ἱστορίας αὖθις ἁψώμεθα.
xiv. Τῷ αὐτῷ δὴ φθινοπώρῳ, τοῦ ἔτους δηλονότι, τε-
λέως ἐπανέστησαν οἱ τῆς Πελοποννήσου Ἀλβανῖται κατὰ τῶν δεσπο-
τῶν καὶ αὐθέντων αὐτῶν· καὶ τὸν Καντακουζηνὸν Μανουὴλ δεσπότην
τάχα πεποιήκασι, περὶ οὗ οὐκ οἶδα τί εἰπεῖν, πόθεν καὶ διὰ τί οὕτως ἐπε-
χειρίσθη.
 232

2. Τῷ δὲ Δεκεμβρίῳ τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἐλθόντος πάλιν τοῦ Ἀμάρη,

υἱοῦ Τουραχάνη, μετὰ στρατοπέδου εἰς βοήθειαν τῶν δεσποτῶν αἰτήσει
αὐτῶν καί, μικρόν τι κακώσαντες τοὺς Ἀλβανίτας καὶ τὸν αἰχμάλωτον
αὑτοῦ ἀδελφὸν χάριν λαβών, ἐπανέστρεψεν.

Σφραντζής Χρονικόν. sive Maius (partim sub auctore Macario

Melisseno) P. 522, line 14

Ἐνταῦθα εἴπομεν τὴν τῶν στοιχείων καὶ ἄλλων τινὰ διή-

γησιν ἐν συνόψει· τὰ νῦν τὰ τῆς ἡμετέρας ἱστορίας αὖθις ἁψώμεθα.
xiv. Τῷ αὐτῷ δὴ φθινοπώρῳ, τοῦ ͵ϛϡξβ-ου ἔτους δηλονότι, τελέως
ἐπανέστησαν οἱ τῆς Πελοποννήσου Ἀλβανῖται κατὰ τῶν δεσπο-
τῶν καὶ αὐθέντων αὐτῶν· καὶ τὸν Καντακουζηνὸν Μανουὴλ δεσπότην
τάχα πεποιήκασι, περὶ οὗ οὐκ οἶδα τί εἰπεῖν, πόθεν καὶ διὰ τί οὕτως ἐπε-
χειρίσθη.
2. Τῷ δὲ Δεκεμβρίῳ τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἐλθόντος πάλιν τοῦ Ἀμάρη,
υἱοῦ Τουραχάνη, μετὰ στρατοπέδου εἰς βοήθειαν τῶν δεσποτῶν αἰτήσει
αὐτῶν καί, μικρόν τι κακώσαντες τοὺς Ἀλβανίτας καὶ τὸν αἰχμάλωτον
αὑτοῦ ἀδελφὸν χάριν λαβών, ἐπανέστρεψεν.
3. Ἐν ᾧ δὴ χρόνῳ καὶ μηνὶ ἀνεῖλεν αὐτοχειρίᾳ τὸν φίλτατόν μου
υἱὸν Ἰωάννην ὁ ἀσεβέστατος καὶ ἀπηνέστατος ἀμηρᾶς, ὃς δῆθεν ἐβού-
λετο τὴν ἀθέμιτον σοδομίαν πρᾶξαι κατὰ τοῦ παιδὸς
χρόνων ὄντος δεκατεσσάρων καὶ μηνῶν ὀκτὼ παρὰ ἡμέραν μίαν· κατὰ
δὲ φρόνησιν καὶ ἡλικίαν ὡσὰν πλειόνων ἐτῶν ἦν. Οἴ μοι, οἴ μοι τῷ δυ-
στυχεῖ καὶ ἀθλίῳ γενέτῃ!

Σφραντζής Χρονικόν. sive Maius (partim sub auctore Macario

Melisseno) P. 524, line 8

βιβάσω ἀποκρύφως, ἕως οὗ ὁ ἀμηρᾶς διὰ τοῦ τῆς Σοφίας μέρους ἐπα-
ναστρέψῃ εἰς Ἀνδριανούπολιν καὶ ἐλεύσωμαι κἀγώ, ἵνα τοὺς οἰκείους
μου αἰχμαλωτισθέντας ἐξαγοράσω. Καὶ ἐλθόντος τοῦ ἀμηρᾶ ἐν τῇ Ἀν-
δριανουπόλει παρεγενόμην κἀγὼ ἐκεῖσε καὶ παρὰ τοῦ πρώτου ἱπποκόμου
τοῦ ἀμηρᾶ τοὔνομα Ἰβραὴμ τζελεπὴἐξηγόρασα τὴν ἐμὴν σύ-
νευνον, οὐκ αὐτὴν μόνην, ἀλλὰ καὶ τὴν μετ' αὐτῆς Χρυσοβεργίναν· καὶ
ἐν τῇ Πάτρᾳ τῷ Φεβρουαρίῳ μηνὶ μετ' αὐτῶν ἐπανέστρεψα, πολλὰ κα-
κοπάθησας καὶ καταναλώσας ἐν τῇδε τῇ ἀποδημίᾳ.
6. Καὶ ὅτε ἐγὼ εἰς Ἀνδριανούπολιν διέτριβον, τῷ Ὀκτωμβρίῳ δὴ
μηνὶ ἦλθεν ὁ Τουραχάνης μετὰ τῶν υἱῶν αὑτοῦ καὶ πολλῶν
 233

στρατοπέδων εἰς βοήθειαν τῶν αὐθέντων καὶ δεσποτῶν καὶ τοὺς

Ἀλβανίτας παντέλως ἐδούλωσαν, τούς ποτε ἀφηνιάσαντας, καὶ τὸν
ψευδοδεσπότην αὐτῶν ἐδιώξαν.
7. Ἐν ᾧ δὴ χρόνῳ καὶ τῇ β-ᾳ Ἰαννουαρίου μηνὸς ἐγεννήθη τῷ
δεσπότῃ κὺρ Θωμᾷ ὁ κὺρ Μανουὴλ ὁ Παλαιολόγος.
8. Καὶ τῷ Σεπτεμβρίῳ μηνὶ τοῦ ͵ϛϡξδ-ου ἔτους ἀπέθανε Θάμαρ
ἡ καλή μου θυγάτηρ αἰχμάλωτος οὖσα ἐν τῷ τοῦ ἀμηρᾶ σαῤῥαγίῳ λοι-
μώδει νόσῳ, οὖσα ἐτῶν ιδ-ων καὶ μηνῶν πέντε.

Σφραντζής Χρονικόν. sive Maius (partim sub auctore Macario

Melisseno) P. 528, line 24

τέρα αὐτοῦ εἰς γυναῖκα, ἣν ἔσχεν ἐκ τῆς αὐτοῦ συζύγου, τῆς

τοῦ Παύλου τοῦ Ἀσάνη θυγατρός, τοῦ πατρὸς Ματθαί-
ου, εἰ δ' οὔ, μάχη ἀνὰ αὐτῶν ἔσεται. Ὁ δὲ περὶ τούτου συνοικεσίου πρέ-
σβυς ἐλθὼν καὶ πρὸς τὸν δεσπότην κὺρ Θωμᾶν, εἰς τὸν Ποντικὸν εὑρι-
σκόμενον, τοὺς ὅρκους τῆς ἀγάπης ἀπετέλεσε καὶ τὰ μὴ φθάσαντα ἄστεα
δωθῆναι τῷ αὐθέντῃ αὐτοῦ ἔσχε κατὰ τὰς συμφωνίας, ὡς εἰρήκαμεν, καὶ
ἀπῆλθε.
2. Τὸν δὲ Ἰαννουάριον μῆνα τοῦ αὐτοῦ ἔτους καὶ ὁ καλοκἀγαθὸς
Λουκάνης Νικηφόρος ἢ μᾶλλον εἰπεῖν Πελοποννισιοφθόρος, λογιζόμε-
νος εἶναι τῶν πρώτων καὶ πιστῶν ἀρχόντων τοῦ δεσπότου κὺρ Δημη-
τρίου, καί τινες ἄλλοι σὺν αὐτῷ τῶν Ἀλβανιτῶν καὶ Πελοποννησιωτῶν,
μὴ λογιζόμενοι, ὅτι, ἃ ἐπιμελοῦντο πρᾶξαι, εἰς κακίαν αὐτῶν πρόχειρον
ᾠκονόμουν, ἔπεισαν τὸν δεσπότην κὺρ Θωμᾶν, ἵνα μάχην ἐγείρῃ κατὰ
τοῦ ἀδελφοῦ αὑτοῦ καὶ κατὰ τοῦ ἀμηρᾶ ἐπανάστασιν ποιήσῃ καὶ φάγῃ
τοὺς ὅρκους ὡς λάχανα, οὓς πρὸ ὀλίγου μετ' αὐτῶν ἐποίησεν. Καὶ ὁ ἄλ-
λος ἀγαθὸς ἀνὴρ Ἀσάνης ὁ Ματθαῖος διὰ τὸ πρὸς τὸν ἀμηρᾶν εἶναι ἀπε-
σταλμένος περὶ τοῦ εἰρημένου συνοικεσίου τοῦ ἀνὰ τῆς τούτου ἀνεψιᾶς
καὶ τοῦ ἀμηρᾶ ταῦτα οὐκ ἐγίνωσκεν.

Σφραντζής Χρονικόν. sive Maius (partim sub auctore Macario

Melisseno) P. 530, line 32

ὃς εἰς συνεργοὺς εὗρε καὶ αὐτὸς Γεώργιον τὸν Παλαιολόγον καί τινα
τούτου ἐξάδελφον καὶ τὸν γαμβρὸν αὐτοῦ Μπουχάλην Μανουήλ, ὃς ἐμέ-
σαζον κατὰ τοῦ δεσπότου κὺρ Θωμᾶ. Καὶ ὁ μὲν παρέλαβε τάχα τὴν
Ζαρνάταν, ὁ δεσπότης κὺρ Θωμᾶς λέγω, καὶ τὸ Λεῦκτρον καὶ τὸ
πολὺ τῆς Μάνης ζυγόν, ἔτι δὲ καὶ τὴν Καλαμάταν. Τοῦ δὲ δεσπότου κὺρ
Δημητρίου ἐρχομένου ἐμβῆναι ἐν τῷ Λεοντάρει, καὶ μαθὼν τοῦτο ὁ ἀ-
δελφὸς αὐτοῦ, δραμὼν ἐπρόλαβε καὶ εἰσῆλθεν ἐν τῷδε τῷ ἄστει· καὶ οὕ-
 234

τως ὁ δεσπότης κὺρ Δημήτριος ἀπέμεινεν ἄπρακτος. Τοῦ δὲ Παλαιολό-

γου Γεωργίου καὶ τῶν Μπουχαλέων φυγόντων μόνων καὶ ἀπελθόντων
σὺν αὐτῷ ἐπαναστρέφοντι εἰς Σπάρτην.
5. Ἔτι δὲ τὸ κάκιστον καὶ ἀνωφελέστατον τῶν Ἀλβανιτῶν γένος
εὐκαιρίαν εὑρόντες τῆς ὑπολήψεως καὶ ἁρπακτικῆς καὶ πλεονεκτικῆς καὶ
ἀδίκου αὐτῶν γνώμης ἁρμόδιον, τί οὐκ ἔπραξαν ἢ τί οὐκ εἰργάσαντο κα-
κόν; Ἀπιστοῦντες γὰρ τρὶς τοῦ σαββάτου ἐκ τοῦ ἑνὸς αὐθέντου πρὸς
τὸν ἄλλον ἀπήρχοντο· καὶ ἀντὶ τοῦ εἰπεῖν κώμας ἢ ἄστεα, κάστρας ἔλε-
γον κατὰ τὴν αὐτῶν γλῶσσαν τὴν βαρβαρίζουσαν καὶ εἰς κεφαλάτικα
ἀπῄτουν· καὶ οὕτως ποτὲ μὲν πρὸς τὸν ἕνα τῶν δεσποτῶν ἀπήρχοντο,
ποτὲ
δὲ ἄλλοι αὐτῶν πρὸς τὸν ἕτερον. Διὰ μέσου οὖν αὐτῶν πᾶν τι ἆρα εὑρί-
σκετο τῶν ἀθλίων τάχα Ῥωμαίων τε καὶ ἑτέρων Ἀλβανιτῶν καὶ
συγγενῶν
καὶ οἰκείων αὐτῶν πολλάκις διήρπαζον καὶ ἠφάνιζον πάντα. Ἐγένοντο
τοιαῦτα καὶ τοσαῦτα, ὅτι τίς αὐτὰ οὐ θρνηνήσειεν; Ἀλλὰ δὴ καὶ αὐτοὶ

Σφραντζής Χρονικόν. sive Maius (partim sub auctore Macario

Melisseno) P. 532, line 2

γου Γεωργίου καὶ τῶν Μπουχαλέων φυγόντων μόνων καὶ ἀπελθόντων

σὺν αὐτῷ ἐπαναστρέφοντι εἰς Σπάρτην.
5. Ἔτι δὲ τὸ κάκιστον καὶ ἀνωφελέστατον τῶν Ἀλβανιτῶν γένος
εὐκαιρίαν εὑρόντες τῆς ὑπολήψεως καὶ ἁρπακτικῆς καὶ πλεονεκτικῆς καὶ
ἀδίκου αὐτῶν γνώμης ἁρμόδιον, τί οὐκ ἔπραξαν ἢ τί οὐκ εἰργάσαντο κα-
κόν; Ἀπιστοῦντες γὰρ τρὶς τοῦ σαββάτου ἐκ τοῦ ἑνὸς αὐθέντου πρὸς
τὸν ἄλλον ἀπήρχοντο· καὶ ἀντὶ τοῦ εἰπεῖν κώμας ἢ ἄστεα, κάστρας ἔλε-
γον κατὰ τὴν αὐτῶν γλῶσσαν τὴν βαρβαρίζουσαν καὶ εἰς κεφαλάτικα
ἀπῄτουν· καὶ οὕτως ποτὲ μὲν πρὸς τὸν ἕνα τῶν δεσποτῶν ἀπήρχοντο,
ποτὲ
δὲ ἄλλοι αὐτῶν πρὸς τὸν ἕτερον. Διὰ μέσου οὖν αὐτῶν πᾶν τι ἆρα εὑρί-
σκετο τῶν ἀθλίων τάχα Ῥωμαίων τε καὶ ἑτέρων Ἀλβανιτῶν καὶ
συγγενῶν
καὶ οἰκείων αὐτῶν πολλάκις διήρπαζον καὶ ἠφάνιζον πάντα. Ἐγένοντο
τοιαῦτα καὶ τοσαῦτα, ὅτι τίς αὐτὰ οὐ θρνηνήσειεν; Ἀλλὰ δὴ καὶ αὐτοὶ
οἱ Τοῦρκοι οἱ ἐν Κορίνθῳ καὶ ἐν Ἀμύκλῃκαὶ Πάτρᾳ εὑρισκόμε-
νοι, λαβόντες καιρὸν ἐπιτήδειον, τοὺς μὲν ᾐχμαλώτιζον, τοὺς δὲ ἀπέκτει-
νον, τοὺς δ' αὐθέντας καὶ τοὺς ἄρχοντας κατεγέλων, βλέποντες καθ' ἑαυ-
τῶν τὰ ξίφη ὠθοῦντας.
6. Ταύτας δὴ τὰς ἐργασίας ἐννοησάντων ἡμῶν ἐν τῇ Ἀρκαδίᾳ ὄν-
των, ἔνθα δὴ καὶ ἐπράττοντο τὰ αὐτῶν συμπεράσματα,
 235

σὺν ἡμῖν ἦν καὶ ὁ τῆς χρηστῆς ῥίζης καρπὸς Νικόλαος Μελισσηνὸς ὁ

νέος καὶ ὀρφανός, ὅν ποτε ἔμελλον ὁ δυστυχὴς ἐγὼ γαμβρὸν ποιῆσαί μοι·
ὃς ἀναμέσον

Σφραντζής Χρονικόν. sive Maius (partim sub auctore Macario

Melisseno) P. 564, line 12

ὑπὸ τοῦ ἄκρου ἀρχιερέως διετελέσθη. Ἡμεῖς οὖν οἱ τῆς νύμφης οἰκιακοὶ
παρὰ τοῦ
νυμφίου πλείστας φιλοτιμίας ἐλάβομεν, εὐφραινόμενοι ἐν τῇ χαρᾷ.
5. Ἔνθα προσέμεινα ἡμέρας λϛʹ· καὶ τοὺς τῶν κορυφαίων ἀποστό-
λων ἐπισκεψάμενος τάφους καὶ πολλῶν ἄλλων ἁγίων καὶ ἱστορήσας τὰ
ἐν τῇ μεγάλῃ ἐκείνῃ πρεσβυτέρᾳ Ῥώμῃ τῇ ιϛ-ῃ Ἰουλίου δι' εὐθείας ὁδοῦ
παρεγενόμην εἰς Ἀγκῶνα. Καὶ μετὰ μικρὸν εἰς Ἑνετίαν ἀπέπλευσα τῇ
κη-ῃ τοῦ αὐτοῦ· κἀκεῖσε προσέμεινα ἐν τῷ τοῦ Σταυροῦ μοναστηρίῳ
ἄχρι
κγʹ τοῦ Αὐγούστου, ὅθεν ἐξελθόντες σὺν θεῷ ἀπεσώθημεν ἐνταῦθα
εἰς Κερκύραν τῇ ε-ῃ Σεπτεμβρίου ͵ϛϡοε-ου ἔτους.
6. Καὶ ἡνίκα ἡμεῖς εἰς τὰ περὶ τὴν Ῥώμην διετρίβομεν, ὁ ἀμηρᾶς
ἐλθὼν κατὰ τῆς Ἀλβανιτίας ἐδίωξε τὸν αὐτὴν κυριεύσαντα Σκαντέρην·
καὶ αἰχμαλωτίσας καὶ ἀφανίσας τὸν τόπον καὶ κτίσας καὶ ἄστυ πλησίον
τοῦ καθολικοῦ ἄστεως αὐτῆς, Κρούας ὀνομαζομένου, πρὸς ἀντιμάχεσθαι
αὐτῷ ἐπανέστρεψεν εἰς τὰ περὶ τὴν Κωνσταντινούπολιν.
7. Καὶ τοῦ αὐτοῦ ἔτους τῷ θέρει ͵ϛϡοε-ου, ὁ Βίκτωρ Καππέλλος,
ὁ καθολικὸς ναυάρχης τοῦ τῶν Ἑνετῶν στόλου, ἀπελθὼν εἰς νῆσον Ἴμ-
βρον παρέλαβεν αὐτήν· καὶ πάλιν ἀπελθόντος αὐτοῦ εἰς Ἀθήνας πᾶ-
σαν τὴν τῶν Ἀθηνῶν πόλιν ᾐχμαλώτευσεν. Εἶτα ἐλθὼν περὶ
τὸν Αὔγουστον μῆνα εἰς τὴν Παλαιὰν Πάτραν ἀπῆρε τὴν χώραν.
8. Ἐπιδραμόντος οὖν τοῦ Ἀμάρη εἰς βοήθειαν τῆς χώρας, ὁ προ-
μηθὴς τοῦ τῶν Ἑνετῶν στόλου, μετὰ παντὸς τοῦ στόλου, καὶ ὁ Ῥαοὺλ

Σφραντζής Χρονικόν. sive Maius (partim sub auctore Macario

Melisseno) P. 568, line 28

15. Τοῦ δὲ ͵ϛϡοϛ-ου ἔτους Νοεμβρίῳ μηνὶ ἀπῆλθον κἀγὼ εἰς τὴν
Ἁγίαν Μαύραν παρακινήσει τῆς βασιλίσσης κυρᾶς Ἑλένης καὶ πεν-
θεροῦτοῦ αὐθεντὸς τοῦ τόπου ἐκείνου κὺρ Λεονάρδου, ἵνα καὶ τὸν
τόπον ἐκεῖσε ἀναθεωρήσω καὶ ὡς δῆθεν ἀνεψιοῦ τοῦ μακαρίτου τοῦ αὐ-
θέντου μου τοῦ βασιλέως κὺρ Κωνσταντίνου καὶ ὑπὲρ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ
παθόντος μου ζημίαν μεγίστην, ὡς προεδήλωσα ἐν τῷ λη-ῳ ἔτει, ἵνα ἀπο-
λαύσω τινὸς εὐεργεσίας ἐτησίου ὡς γέρων καὶ ἀσθενὴς καὶ πτωχὸς ἀπὸ
 236

τῆς αἰχμαλωσίας, ἐπαναστρέψας δὲ τῇ κβ-ῃ τοῦ αὐτοῦ, εὐτελῆ πάντα

ἰδὼν
καὶ ἀπολαύσας, ἄνευ τοῦ ὑπερέχεν ἐν τῷ μαστραϊδικῷ γένει τὴν πᾶσαν
ἀρχὴν αὐτοῦ, δεῖ γὰρ τοῖς ἀρχομένοις ἐξομοιοῦσθαι τοῖς ἄρχουσι.
16. Καὶ τῷ Ἰαννουαρίῳ μηνὶ τοῦ αὐτοῦ ἔτους ὁ καὶ τῆς Ἀλβανι-
τίας αὐθέντης ὀνόματι Σκαντέρης τέθνηκε φυσικῷ θανάτῳ καὶ τὸ μὲν τοῦ
τόπου καὶ τῆς αὐθεντίας αὐτοῦ παρέλαβεν ἡ αὐθεντία τῆς Ἑνετίας, τὸ
δὲ ὁ τῆς ἀδελφῆς αὐτοῦ υἱὸς Τοῦρκος ὢν παρὰ τῷ ἀμηρᾷ ἐστάλη παρ'
ἐκείνου. 17. Ἀπὸ δὲ τοῦ ἡμίσεως ἔαρος τοῦ αὐτοῦ, δηλονότι ͵ϛϡοϛ-ου,
ἔτους καὶ ὅλῳ τῷ θέρει διαβιβάσοντός μου κακῶς ἀπὸ τῆς συνήθους
ἀσθενείας τοῦ ῥευματισμοῦ, ἀλλὰ δὴ καὶ τῶν κοσμικῶν μου φορεμάτων
διαλυθέντων ἐρασοφορήσαμεν τῇ πρώτῃ τοῦ Αὐγούστου μηνὸς καὶ ἀντὶ
Γεώργιος Γρηγόριος μετωνομάσθην, ἀντὶ δὲ Ἑλένη ἡ ἐμὴ σύνευνος Εὐ-
πραξία, δεδωκότες πρῶτον τῆς εἰς Θεὸν πίστεως ὁμολογίαν ἡμῶν,

Στέφανος γραμματικός Εθνικά. (ep.) P. 2, line 2

Ἄβαι,πόλις Φωκική, ἀπὸ εὐθείας ἑνικῆς τῆς Ἄβη. κέκλη-

ται δὲ ἀπὸ ἥρωος Ἄβα. Ἡρωδιανὸς δέ φησιν ὅτι τὸ Ἄβας,
ὅτε ἔθνος σημαίνει, περιττοσυλλάβως κλίνεται ἀεί, ὅτε δὲ κύριον,
καὶ ἰσοσυλλάβως καὶ περιττοσυλλάβως. ἔστι δὲ ὁ ποταμὸς
Ἰταλίας. ὡς οὖν ἀπὸ τοῦ Ἀμύκλα Ἀμύκλαι, οὕτως Ἄβα Ἄβαι.
Λυκόφρων “ποθοῦντες Ἄμφισσάν τε καὶ κλεινὰς Ἄβας”. τὸ
ἐθνικὸν Ἀβαῖος καὶ τὸ κτητικόν. μηδεὶς δὲ περιττολογίαν
ἡγείσθω τὴν παράθεσιν τῶν ἐθνικῶν, διὰ τὸ ἀνόμοιον. Δέρβη
γὰρ φρούριον Ἰσαυρίας, τὸ δὲ ἐθνικὸν Δερβήτης καὶ Δερβαῖος,
ὡς Σιδήτης καὶ Πυλήτης, ὡς δειχθήσεται, ἀπὸ τοῦ Σίδη
καὶ Πύλη. [ὡς] καὶ Ἄλβη, τὸ ἐθνικὸν Ἀλβανός. καὶ
Ἀλύβη, τὸ δὲ ἐθνικὸν Ἀλυβαῖος καὶ Ἀλυβεύς, οὗ θηλυκὸν
Ἀλυβηίς, καὶ Ἀλυβήιος τὸ κτητικόν, ὡς βασιλήιος· ἀλλὰ καὶ
Ἄλυβες. καὶ Ἀρτάκη Ἀρτακηνός Ἀρτάκιος, οὐκ Ἀρτακαῖος.
αἱ δὲ Ἄβαι πόλις ἐν τοῖς Φωκεῦσιν, ἔνθα ἱερὸν Ἀπόλλωνος.
ἦν δὲ τοῦτο τὸ μαντεῖον πρὸ τοῦ ἐν Δελφοῖς. ἔστι καὶ ἄλλη
Ἄβα πόλις Καρίας, ὡς Ἡρωδιανὸς ἐν ἑνδεκάτῳ βιβλίῳ. δύ-
ναται δὲ Ἀβεύς τὸ ἐθνικὸν διὰ τὸν εἰθισμένον τοῖς Καρικοῖς
τύπον, ὡς δείξομεν.

Στέφανος γραμματικός Εθνικά. (ep.) P. 17, line 8

ἐθνικῶν ἐθνικά, ὡς τοῦ Ῥοδίου τὸ Ῥοδιακός κτητικὸν καὶ

Σαμίου τὸ Σαμιακός), Κίου πόλεως Μυσίας Κιανός, Τίου
 237

Τιανός, Καρίου Καριανός, Σηλυμβρίου Σηλυμβριανός. ἡμάρ-

τηται τὸ Βοτρυηνός, ἐὰν ἀπὸ τοῦ Βότρυος γέγονεν. ἐντεῦθεν
δὲ ὁ τύπος μιᾷ περιττεύει, σπανίως δὲ δυσίν, ὡς τὸ Ταυ-
ριανός καὶ Σκορπιανός καὶ Ζυγιανός, ἅπερ ἀπὸ τῶν Σκόρπων
καὶ Ταύρων καὶ Ζυγῶν παράγεσθαι δοκοῦσι, δυνάμενα καὶ
αὐτὰ ἀπὸ τῶν προτέρων παράγεσθαι τοπικῶν, Ζυγίων Σκορ-
πίων Ταυρίων. πρόσκειται οὐκ ἀναστρέφοντος τοῦ λόγου, διὰ
τὸ Ἱσπανός Καρμανός Καμπανός Γερμανός Βρεττανός Ὠρη-
τανός Ἀφρικανός Ἀλβανός Ὑρκανός. οὐδὲν γὰρ τούτων ἀπὸ
γενικῆς καθαρευούσης. ὁ δὲ Ὦρός φησι “τὰ μέντοι [μὴ] κα-
θαρεύοντα τῷ ηθέλει παραλήγεσθαι χωρὶς εἰ μὴ τῷ ρπαρ-
εδρευόμενα διφοροῖτο, καθάπερ ἐπὶ τοῦ Ἀγκυρανός καὶ
Θυατειρηνός Γερμανός καὶ Γαγγρηνός. ὧν τὰ μὲν παρὰ τὴν
Ἄγκυραν .... συνεξέδραμεν τῷ Σωρανός Βοστρανός, τὰ δὲ
ἀπὸ τοῦ τὰ Θυάτειρα καὶ τὰ Γάγγρα παρῆκται. ἀλλὰ καὶ
θηλυκῶς λέγεται ἡ Γάγγρα”. [ὡς Πολυίστωρ φησίν, αἰπόλον
φάναι περὶ τὸν τόπον αἶγας νέμοντα, κτίσαντα οὖν πόλιν
οὕτως ὀνομάσαι· οὕτω γὰρ ὄνομα τῇ αἰγί.]

Στέφανος γραμματικός Εθνικά. (ep.) P. 69, line 11

Ἄλβα,πόλις Ἰταλίας, ἣν ἔκτισαν οἱ ἀπὸ τοῦ Λαυινίου

Λατῖνοι, Τρῶες ὄντες. ἔστι δ' ἡ Ἄλβα καθ' Ἑλλάδα λευκή.
κλίνεται δὲ Ἄλβας, ὡς Χάραξ. ἔστι καὶ ποταμὸς Ἄλβας, ὁ
νῦν λεγόμενος Τίβερις, Τιβερίνου τοῦ βασιλέως ἐν αὐτῷ θα-
νόντος. λέγεται καὶ Ἄλβη. ὁ πολίτης Ἀλβανός, ὡς καὶ οἶνος
Ἀλβανὸς ἡδύς τε καὶ καλός. λέγεται καὶ Ἀλβανὸς ἐν Ἰταλίᾳ
τόπος ἐν ᾧ ἱεροποιίαι ἐγένοντο, καὶ λίμνη Ἀλβανίς. ἔστι καὶ
Ἄλβη πόλις Κρήτης, τὸ ἐθνικὸν Ἀλβαῖος ὡς Θηβαῖος.
Ἀλβανία,χώρα πρὸς τοῖς ἀνατολικοῖς Ἴβηρσιν.

Στέφανος γραμματικός Εθνικά. (ep.) P. 351, line 5

Κάλυνδα,πόλις Καρίας, ὡς Καρύανδα. τὸ ἐθνικὸν

Καλυνδεύς. Ἡρόδοτος ὀγδόῃ.
Κάλυτις,πόλις Συρίας. Ἡρόδοτος δευτέρᾳ. ὁ οἰκήτωρ
Καλυτίτης, καὶ τὸ θηλυκὸν Καλυτίς, διὰ τὸ προειλῆφθαι
τὸν χαρακτῆρα.
Καμάρα,πόλις Κρήτης. καὶ ὁ πολίτης [Καμαρίτης],
ὡς Ξενίων ἐν Κρητικοῖς φησιν. ἥτις Λατώἐλέγετο.
 238

Καμαρηνοί,νῆσοι Ἀραβίων. Ἑκαταῖος ἐν περιηγήσει.

οἱ οἰκοῦντες ὁμοίως τῷ πρωτοτύπῳ Καμαρηνοί.
Καμαρία,πόλις Ἰταλική. “Ἀλβανῶν ἀπόκτισις” Διο-
νύσιος [δευτέρῳ] Ῥωμαϊκῆς ἀρχαιολογίας. οἱ οἰκήτορες Κα-
μαρῖνοι.
Καμάρινα,πόλις Σικελίας. καὶ λίμνη, ἀφ' ἧς ἡ πα-
ροιμία “μὴ κίνει Καμάριναν, ἀκίνητος γὰρ ἀμείνων”. ὁ πο-
λίτης Καμαριναῖος.

Στέφανος γραμματικός Εθνικά. (ep.) P. 440, line 9

Μεδιολάνιον,πόλις Ἀκυτανίας. οἱ οἰκοῦντες Με-

διολάνιοι.
Μεδίων,πόλις πρὸς τῇ Αἰτωλίᾳ. Πολύβιος ὀκτωκαι-
δεκάτῳ. τὸ ἐθνικὸν Μεδιώνιος.
Μέδμασα,πόλις Καρίας. Ἑκαταῖος Ἀσίᾳ. τὸ ἐθνικὸν
Μεδμασεύς τῷ τύπῳ τῆς χώρας, ὡς Πηγασεύς.
Μέδμη,πόλις Ἰταλίας καὶ κρήνη ὁμώνυμος. Ἑκαταῖος
Εὐρώπῃ. ἀπὸ Μέδμης κόρης τινός. ὁ πολίτης Μεδμαῖος.
ὅθεν ἦν Φίλιππος ἀξιόλογος ἀνὴρ ὁ περὶ ἀνέμων γεγραφώς.
ἔστι καὶ ἑτέρα πόλις τῆς Λιγυστικῆς. ἐθνικὸν Μεδμαῖος.
Μεδυλλία,πόλις, Ἀλβανῶν κτίσις, Ῥωμαίων ἀποι-
κία. Διονύσιος γʹ Ῥωμαϊκῆς ἀρχαιολογίας. τὸ ἐθνικὸν Με-
δυλλῖνος.
Μεθουριάδες,νῆσοι μεταξὺ Αἰγίνης καὶ Ἀττικῆς πλη-
σίον Τροιζῆνος. Ἀνδροτίων πέμπτῳ Ἀτθίδος. τὸ ἐθνικὸν
Μεθουριεύς.
Μεθύδριον,πόλις Ἀρκαδίας. ὁ πολίτης Μεθυδριεύς.
καὶ ἑτέρα πόλις Θεσσαλίας, ὡς Φίλων.
Μεθώνη,πόλις Θρᾴκης. Μαγνησίας, [ἣν] Ὅμηρος διὰ
τοῦ η“οἳ δ' ἄρα Μηθώνην καὶ Θαυμακίην ἐνέμοντο”. ὁ πο-
λίτης Μεθωναῖος. ἔστι καὶ Μακεδονίας.

Στέφανος γραμματικός Εθνικά. (ep.) P. 506, line 4

καὶ Παρθυαῖοι,καὶ Παρθυαία ἡ χώρα καὶ Παρθυηνή καὶ

Παρθυηνός· καὶ Παρθίς χώρα Μακεδονίας.
Παρικάνη,πόλις Περσική. Ἑκαταῖος Ἀσίᾳ “ἐν δ' αὐ-
τοῖσι πόλις Παρικάνη οὔνομα”. τὸ ἐθνικὸν Παρικάνιοι. λέ-
γονται καὶ Παρίκανοι.
Πάριον,πόλις ἐν Ἑλλησπόντῳ κληθεῖσα ἀπὸ Παρίου
 239

τοῦ Ἰασίωνος. τὸ ἐθνικὸν Πάριος. ὁ πολίτης Παριανός καὶ

τὸ θηλυκὸν Παριανή. λέγονται καὶ Παριανεῖς ἀπὸ τῆς Πα-
ριανεύς εὐθείας.
Πάρμη,πόλις Ἰταλίας. τὸ ἐθνικὸν Παρμαῖος ἢ Παρμανός ὡς Ἀλβανός.
Παρνασσός,ὄρος Δελφῶν. ὁ ὄρειος Παρνάσσιος, τὸ
θηλυκὸν Παρνασσία καὶ Παρνασσιάς ἀπὸ τοῦ Παρνάσσιος,
ὡς Ἑλικωνιάς, καὶ τὸ οὐδέτερον Παρνάσσιον. λέγεται καὶ
Παρνασσίς παρὰ τὸ Παρνασσός, ὡς τοῦ Τευμησσός Τευμησσίς,
καὶ Παρνασσεύς. τὸ κτητικὸν Παρνασσιακός. ἐκαλεῖτο δὲ
πρότερον Λαρνασσόςδιὰ τὸ τὴν Δευκαλίωνος λάρνακα αὐ-
τόθι προσενεχθῆναι. ἔνιοι δέ φασιν ἀπὸ Παρνασσοῦ Παρ-
νασσὸν τοὔνομα λαβεῖν, ὃν καὶ μαντεύσασθαι Πυθοῖ πρῶτον,
ὡς Ἀλεξανδρίδης φησὶν ἐν πρώτῳ περὶ τοῦ ἐν Δελφοῖς
χρηστηρίου.

Προκόπιος De bellis B.5, cha. 15, se. 29, line 1

τε καὶ Σούαβοι (οὐχ οἱ Φράγγων κατήκοοι, ἀλλὰ παρὰ

τούτοις ἕτεροι) χώραν τὴν μεσόγειον ἔχουσι. καὶ ὑπὲρ
τούτους Καρνίοι τε καὶ Νωρικοὶ ἵδρυνται. τούτων
δὲ Δᾶκαί τε καὶ Παννόνες ἐν δεξιᾷ οἰκοῦσιν, οἳ ἄλλα
τε χωρία καὶ Σιγγιδόνον καὶ Σίρμιον ἔχουσιν, ἄχρι
ἐς ποταμὸν Ἴστρον διήκοντες. τούτων μὲν δὴ τῶν
ἐθνῶν Γότθοι κόλπου τοῦ Ἰονίου ἐκτὸς κατ' ἀρχὰς
τοῦδε τοῦ πολέμου ἦρχον, ὑπὲρ δὲ Ῥαβέννης πόλεως
Πάδου τοῦ ποταμοῦ ἐν ἀριστερᾷ Λιγούριοι ᾤκηνται.
καὶ αὐτῶν τὰ μὲν πρὸς βορρᾶν ἄνεμον Ἀλβανοὶ ἐν
χώρᾳ ὑπερφυῶς ἀγαθῇ Λαγγούβιλλα καλουμένῃ οἰκοῦσι,
τούτων τε ὕπερθεν ἔθνη τὰ Φράγγοις κατήκοά ἐστι,
τὰ δὲ πρὸς ἑσπέραν Γάλλοι τε καὶ μετ' ἐκείνους
Ἱσπανοὶ ἔχουσι. τοῦ δὲ Πάδου ἐν δεξιᾷ Αἰμιλία τέ
ἐστι καὶ τὰ Τούσκων ἔθνη, ἄχρι καὶ ἐς τοὺς Ῥώμης
ὅρους διήκοντα. ταῦτα μὲν δὴ ὧδέ πη ἔχει.
Βελισάριος δὲ τὰ Ῥώμης ὅρια κύκλῳ ἅπαντα
μέχρι ἐς ποταμὸν Τίβεριν καταλαβὼν ἐκρατύνατο.

Θεοφάνης Χρονογράφος P. 262, line 24

ἐθριάμβευσεν. ὁ δὲ Ὁρμίσδας, ὁ τῶν Περσῶν βασιλεύς,στρατηγὸν

χειροτονήσας τὸν Βαρὰμ ἅμα δυνάμεσι πολλαῖς κατὰ Σουανίας ἐκ-
πέμπει. ἀδοκήτως δὲ ταύτῃ ἐπιστάς, καταπολεμηθέντων τῶν Τούρκων
 240

ὑπὸ τῶν Περσῶν, τοσοῦτον Ὁρμίσδας ηὐξήθη, ὡς καὶ φόρους μʹ

χιλιάδας χρυσοῦ παρὰ τῶν Τούρκων λαβεῖν, πρότερον τούτου τὰ
ἴσα τοῖς Τούρκοις τελοῦντος. τοῦ δὲ Βαρὰμ περιδόξου κατὰ τὸν
πόλεμον τοῦτον γεγονότος καὶ εἰς τὸν Ἀράξην ποταμὸν στρατοπεδευ-
ομένου, ὁ Μαυρίκιος τοῦτο μαθὼν Ῥωμανὸν χειροτονεῖ στρατηγόν,
καὶ ἐν Σουανίᾳ μετὰ δυνάμεως ἐκπέμπει. καταλαβὼν δὲ ὁ Ῥωμανὸς
τὴν Λαζικὴν καὶ εἰς τὸν Φάσιδα γενόμενος ποταμὸν ἐπὶ τὴν Ἀλβανίαν
στρατοπεδεύεται. ὁ δὲ Βαρὰμ τὸν τῶν Ῥωμαίων στρατὸν
ἐπιδημήσαντα ἀκηκοὼς διεγέλα τὸ πρᾶγμα· ἐπεθύμει δὲ καὶ Ῥωμαϊκῆς
παρατάξεως πεῖραν λαβεῖν· οὐ γὰρ ἦν ποτε Ῥωμαίους πολεμήσας.
διαβὰς τοίνυν τὸν γείτονα ποταμόν, ὡς ἐπὶ τὰ ἐνδότερα μέρη τῆς
Περσίδος τοὺς Ῥωμαίους ἐφελκόμενος ᾔει· ὁ δὲ Ῥωμανὸς τὴν Ῥω-
μαϊκὴν πληθὺν ἐχώριζεν, τοὺς ἀδοκίμους εἰς τὸ τοῦλδον καταλιπών·
καὶ δέκα χιλιάδας ἐπιλέκτους λαβὼν κατὰ τῶν βαρβάρων ἐχώρει, δύο
δὲ χιλιάδας προτρέχειν τοῦ στρατοῦ παρακελεύεται· οἵ τινες συναν-
τήσαντες τοὺς προτρέχοντας τῶν Περσῶν τούτους τρέπουσι καὶ
πάντας ἀνήλωσαν. τῆς γὰρ φυγῆς γενομένης, καὶ κρημνοῦ συναν-
τήσαντος αὐτοῖς, ἀποκλεισθέντες πάντες ἀνῃρέθησαν· οἱ δὲ Ῥωμαῖοι

Θεοφάνης Χρονογράφος P. 263, line 9

διαβὰς τοίνυν τὸν γείτονα ποταμόν, ὡς ἐπὶ τὰ ἐνδότερα μέρη τῆς

Περσίδος τοὺς Ῥωμαίους ἐφελκόμενος ᾔει· ὁ δὲ Ῥωμανὸς τὴν Ῥω-
μαϊκὴν πληθὺν ἐχώριζεν, τοὺς ἀδοκίμους εἰς τὸ τοῦλδον καταλιπών·
καὶ δέκα χιλιάδας ἐπιλέκτους λαβὼν κατὰ τῶν βαρβάρων ἐχώρει, δύο
δὲ χιλιάδας προτρέχειν τοῦ στρατοῦ παρακελεύεται· οἵ τινες συναν-
τήσαντες τοὺς προτρέχοντας τῶν Περσῶν τούτους τρέπουσι καὶ
πάντας ἀνήλωσαν. τῆς γὰρ φυγῆς γενομένης, καὶ κρημνοῦ συναν-
τήσαντος αὐτοῖς, ἀποκλεισθέντες πάντες ἀνῃρέθησαν· οἱ δὲ Ῥωμαῖοι
μέχρι τοῦ χάρακος τῶν βαρβάρων ἐγένοντο, ὡς καταπλαγῆναι τὸν
Βαρὰμ ἐπὶ τούτῳ. τοῦτο ἀκηκοὼς Ῥωμανὸς παραθαρρύνει τὸ στρα-
τόπεδον, καὶ παρατάσσονται ἐν πεδίῳ τῆς Ἀλβανίας. ὁ δὲ Βαρὰμ
ἀπεπειρᾶτο κλέψαι τὸν πόλεμον, διητύχησε δὲ τοῦ βουλεύματος·
συνέσει γὰρ ὁ Ῥωμανὸς ἐκεκόσμητο. συμβαλόντων δὲ ἀλλήλοις, καὶ
πολλῶν ἀναιρεθέντων βαρβάρων, μεγίστη Ῥωμαίων γίνεται νίκη·
σκυλεύονται τοίνυν οἱ βάρβαροι καὶ ταφῆς ἀμοιρήσαντες τοῖς θηρίοις
γίνονται κατάβρωμα. τοῦτο ἀκούσας ὁ τῶν Περσῶν βασιλεὺς καὶ
τὴν αἰσχύνην μὴ φέρων γυναικείαν ἐσθῆτα τῷ Βαρὰμ ἐξέπεμψεν,
καὶ τῆς στρατηγίας τοῦτον ἀπέπαυσεν. νεωτερίζει τοίνυν ὁ Βαρὰμ
καὶ πρὸς τυραννίδα χωρεῖ· καὶ ἀνθυβρίζει διὰ γραμμάτων τὸν Ὁρ-
μίσδαν ἐπιγράψας τὴν ἐπιστολήν· Ὁρμίσδᾳ, τῇ θυγατρὶ Χοσρόου, ὁ
Βαρὰμ ταῦτα ἐπιστέλλει. συναγαγὼν δὲ τὰ στρατεύματα ἔφασκεν
 241

Θεοφάνης ΧρονογράφοςP. 308, line 14

μαῒς τὴν πόλινἐν τῇ ἀνατολῇ, ἐν ᾗ ὑπῆρχεν ὁ ναὸς τοῦ Πυρὸς

καὶ τὰ χρήματα Κροίσου, τοῦ Λυδῶν βασιλέως, καὶ ἡ πλάνη τῶν
ἀνθράκων. ταῦτα λαβὼν ἐπὶ τὸ Δασταγὲρδ ἐχώρει. ὁ δὲ βασιλεὺς
ἀπάρας ἀπὸ Γαζακῶν καταλαμβάνει τὴν Θηβαρμαΐς· καὶ εἰσελθὼν ἐν
ταύτῃ πυρὶ ἀνήλωσε τὸν τοῦ Πυρὸς ναὸν καὶ πᾶσαν τὴν πόλιν πυρὶ
ἀναλώσας κατεδίωκεν ὀπίσω Χοσρόου ἐν τοῖς στενοῖς τῆςτῶν
Μήδων χώρας, καὶ ἐνταύταις ταῖς δυσχωρίαις τόπον ἐκ τόπου ὁ
Χοσρόης ἤμειβεν· καὶ ὁ Ἡράκλειος τοῦτον διώκων πολλὰς πόλεις
ἐπόρθησε καὶ χώρας. χειμῶνος δὲ καταλαβόντος, βουλὴν ἐποιεῖτο
ποῦ παραχειμάσαι μετὰ τοῦ λαοῦ αὐτοῦ· καὶ οἱ μὲν ἔφασκον ἐν
Ἀλβανίᾳ, οἱ δὲ κατ' αὐτὸν εἰσβαλεῖν τὸν Χοσρόην. ὁ δὲ βασιλεὺς
ἐκέλευσε τὸν λαὸν ἁγνίζεσθαι τρεῖς ἡμέρας, καὶ ἀνοίξας τὰ τοῦ
θεοῦ εὐαγγέλια εὗρεν ἐπιτρέποντα αὐτῷ ἐν Ἀλβανίᾳ παραχειμάσαι.
εὐθέως οὖν ἐπιστρέψας ὥρμησεν ἐν Ἀλβανίᾳ. ἐν δὲ τῷ μεταξὺ τῆς
ὁδοῦ ἔχων πολλὴν αἰχμαλωσίαν Περσῶν σὺν αὐτῷ οὐκ ὀλίγας ἐπι-
δρομὰς ὑπὸ τῶν Περσικῶν στρατευμάτων ἐδέχετο· αὐτὸς δὲ τῇ τοῦ
θεοῦ συνεργίᾳ νίκην κατὰ πάντων ἤρατο. χειμῶνος δὲ σφοδροῦ
ἐπιπεσόντος αὐτῷ ἐν τῇ ὁδῷ καὶ κρύους, φθάσας αὐτὸς ἐν Ἀλβανίᾳ
νʹ χιλιάδας δεσμίους ἔχων τούτους τῇ εὐσυμπαθήτῳ αὐτοῦ καρδίᾳ
ἐλεήσας τῶν δεσμῶν ἔλυσεν, καὶ ἐπιμελείας καὶ ἀναπαύσεως μετεδί-
δου· ὥστε πάντες μετὰ δακρύων τούτῳ ηὔχοντο ῥύστῃ γενέσθαι καὶ

Nicephorus Gregoras Hist., Historia Romana Vol. 3, p.557, line 14

που δέδειχε γαμβρὸν ἐπὶ θυγατρὶ καταστάντα καὶ συμπαρο-

μαρτοῦντα τῷ βασιλεῖ Καντακουζηνῷ πρὶν ἢ βασιλείας δρά-
ξασθαι, ἔδραμεν εὐθὺς πρὸς Ἀκαρνᾶνας καὶ Αἰτωλούς· καὶ
συλλήπτορας εἰληφὼς ἐκείνους, καὶ ἅμα τὸν τηνικαῦτα τῶν
ἐκεῖ χωρῶν τε καὶ πόλεων ἀρχηγὸν Σίμωνα τὸν ἐπ' ἀδελφῇ
μὲν γαμβρόν, υἱὸν δὲ τοῦ τεθνηκότος Κράλη Σερβίας, ἐπέθετο
ταῖς ἄχρι τόθ' ὑπηκόοις τῷ Κράλη πόλεσι τῆς Θετταλίας,
προσκαλουμένας μὲν αὐτὸν ἐκ πολλοῦ, νῦν δὲ καὶ προσχω-
ρούσας ἑκοντί. καὶ παρεστήσατο τοῦτον τὸν τρόπον οὐκ ὀλί-
γην ἀρχήν, προσερρυηκότων τέως εἰς συμμαχίαν καὶ τῶν
γειτόνων αὐταῖς Ἀλβανῶν καὶ Ἰλλυριῶν.
 242

Κατὰ δὲ τοῦτον τὸν χρόνον ἧκεν ἐκ Μυσῶν τῷ νέῳ

βασιλεῖ Ἀνδρονίκῳ, τῷ τοῦ βασιλέως Ἰωάννου τοῦ Παλαιολό-
γου παιδί, νύμφη Μαρία ἡ τοῦ βασιλέως Μυσῶν Ἀλεξάν-
δρου θυγάτηρ, τὸν ἔνατον ἄρτι τῆς ἡλικίας ἀμείβοντι χρόνον
ὁμῆλιξ οὖσα καὶ αὕτη σχεδόν. εἵπετο δ' ἐκεῖθεν εὐθὺς καὶ
Εἰρήνη ἡ τοῦ βασιλέως αὐτοῦ Ἰωάννου τοῦ Παλαιολόγου
ἀδελφή, πάλαι μὲν νύμφη πεμφθεῖσα τῷ τοῦ ῥηθέντος Ἀλε-
ξάνδρου παιδί, χηρεύσασα δὲ μετὰ παραδρομὴν ἐνιαυτῶν
ἄπαις· ἣ δὴ καὶ διῆγεν ἐκεῖ τὸν βίον ἑξῆς ἄχρι καὶ τήμε-
ρον. .. Η Μυσία ήταν αρχαία χώρα της Μικράς Ασίας παρά την Προποντίδα. Οι κάτοικοί
της ονομάζονται Μυσοί.

Etymologicum Symeonis, Etymologicum Symeonis (α – ἁμωσγέπως)

Vol. 1, p.270, line 19

ἀλβανία· χώρα. SByz.

ἀλβίων(Marcian. Peripl. mar. exp. 564 müller)·
νῆσος Βρεττανική. SByz.
ἄλγιδος· πόλις Ἰταλίας. SByz.
ἀλέα(Theopomp. FGH 115 F 242)· πόλις Ἀρκαδίας.
ὁ πολίτης Ἀλεός· λέγεται καὶ Ἀλεαῖος. SByz.
ἀλεξάνδρεια· πόλις. SByz.
ἀλευρόττησις· σήθω σήσω σῆσις, καὶ – 6 ἄλευρον
ἀλευρόττησις, τὸ κόσκινον. οὕτως Φίλων Z125. Egen. 425.
ἀλεξίκακος(Κ 20)· τοῦτο καὶ τὸ ἀλεξιφάρμακος
ἀπὸ τοῦ ἀλέξω γέγονε καὶ τοῦ κακός, ἀλεξώκακος καὶ τροπῇ τοῦ

Joannes Antiochenus Hist., Fr.a Fr. 68, line 14

τοῖς ἀντιστασιώταις, ὡς τὴν Μαρίου τελευτὴν οὐκ

ἀπαλλαγὴν, ἀλλὰ μεταβολὴν τυραννίδος νομισθῆναι
Ῥωμαίοις. Τὰ μὲν γὰρ πρῶτα τοὺς ἐχθίστους οἱ τῶν
πολιτῶν ἐκποδὼν ποιήσασθαι διεγνωκὼς, διὰ πάσης
ὠμότητος ἐπεξῄει τήν τε πόλιν καὶ τὴν ἄλλην Ἰταλίαν.
Τελευτῶν δὲ ἔστιν οὓς ἢ χρημάτων ἢ κτημάτων ἕνεκα
ἐπ' ὠφελείᾳ τῶν ἑαυτοῦ φίλων διέφθειρε. Λέγεται
γοῦν Κόϊντον ἄνδρα ἐπιφανῆ, ἐπιεικῆ τε καὶ σώφρονα,
οὐδετέρας μὲν γεγονότα μερίδος, ἀδοκήτως δὲ ἐν τοῖς
προγεγραμμένοις θεασάμενον ἑαυτὸν, «Οἴμοι τάλας,
 243

εἰπεῖν, διώκει με τὸ ἐν Ἀλβανοῖς χωρίον.» Καὶ ὀρθῶς

γε Σαλούστιος ὁ Ῥωμαῖος συγγραφεὺς ἔφη καλοῖς
αὐτὸν ἐγχειρήμασι κάκιστον ἐπενηνοχέναι τὸ τέλος.
Εἰ μὲν γὰρ τὴν Μαρίου καταβαλὼν δυναστείαν, ἀνδρὸς
ἀρχῆθέν τε χαλεποῦ καὶ ἐπιτείναντος ἐν τῇ ἐξουσίᾳ τὴν
φύσιν, παρέδωκε τῇ βουλῇ καὶ τῷ δήμῳ τὴν πολι-
τείαν, θαυμαστὸς ἂν ἦν· νῦν δὲ μέτριος τὰ πρῶτα καὶ
πολιτικὸς φανεὶς, καὶ δόξαν δημωφελοῦς ἡγεμόνος
παρασχὼν, ἐπειδὰν τῶν ἐναντίων ἐκράτησεν, αὐτὸς ἀντ'
ἐκείνου ἦν. Καὶ τυραννίδα φάσκων ἐλαύνειν ἐκ τῆς
πόλεως ἑτέραν εἰσῆγε χαλεπωτέραν.

Joannes Antiochenus Hist., Fr.a Fr. 146, line 151

ἀέρι διατρίβων. Οἱ γὰρ Ῥωμαῖοι πάντα προκατέλαβον,

ὑπατικοὺς ἄνδρας προχειρισάμενοι τῆς κατὰ τὴν Ἰτα-
λίαν φρουρᾶς. Συνέβαινε δὲ καὶ τὸν στρατὸν δοκοῦντα
πολιορκεῖν, αὐτὸν πολιορκεῖσθαι· ὅθεν ἐν ἀπογνώσει
γενόμενοι οἱ στρατιῶται, τά τε κατὰ τὴν Ῥώμην καὶ
πᾶσαν τὴν Ἰταλίαν πυθόμενοι, αἰφνιδίως, ἀναπαυο-
μένου τοῦ Μαξιμίνου ἐν τῇ σκηνῇ, καὶ τῆς ἡμέρας
ἐκείνης ἐν ἀνέσει τοῦ πολέμου οὔσης, τῶν τε πλείστων
εἰς τὰς σκηνὰς ἀνακεχωρηκότων, ἔδοξε τοῖς στρατιώ-
ταις, οἳ πρὸς τῇ Ῥωμαίων πόλει στρατόπεδον εἶχον
ὑπὸ τὸ καλούμενον Ἀλβανὸν, ἔνθα παῖδας καὶ γυναῖκας
καταλελοίπεσαν, φονεῦσαι τὸν Μαξιμῖνον, ὡς παύ-
σαιντο χρονίου πολιορκίας, μηκέτι [δὲ] πορθοῖεν Ἰτα-
λίαν ὑπὲρ τυράννου κατεγνωσμένου καὶ μεμισημένου.
Τολμήσαντες οὖν ἐπίασι τῇ σκηνῇ περὶ μέσην ἡμέραν,
συναραμένων αὐτοῖς καὶ τῶν δορυφόρων, τάς τε εἰκόνας
ἐκ τῶν σημείων κατασπῶσι, καὶ αὐτὸν σὺν τῷ παιδὶ
ἀναιροῦσι. Φονεύουσι δὲ καὶ τὸν ἐπάρχοντα τοῦ στρα-
τοῦ, πάντας τε ἀναιροῦσι τοὺς ἐκείνῳ θυμήρεις· ῥίψαν-
τές τε τὰ σώματα τοῖς βουλομένοις ἐνυβρίζειν, [εἴασαν
κυσί τε καὶ ὄρνισι βοράν]·
 244

Scholia In Lycophronem, Scholia in Lycophronem (scholia vetera et

recentiora partim Isaac et Joannis Tzetzae) Scholion 1232, line 38

γυναικός, ὃς ἐβασίλευσε τῶν ἐκεῖσε, καὶ ἀπ' αὐτοῦ Λατῖνοι

πάντες ἐκλήθησαν. πεντηκοστῷ δὲ πέμπτῳ ἔτει ἀφ' Ἡρα-
κλέος οὗτος ὁ Αἰνείας μετὰ τὴν τῆς Τροίας ἅλωσιν, ὡς ἔφη-
μεν (35226), εἰς Ἰταλίαν καὶ Λατίνους παρεγένετο. περὶ Λά-
βρεντον δὲ προσώκειλε τὸ καὶ Τροίαν καλούμενον περὶ Νουμί-
κιον ποταμὸν ἔχων καὶ τὸν ἐκ Κρεούσης υἱὸν αὐτοῦ Ἀσκά-
νιον ἢ Ἴλον, ὅπου φαγόντων τῶν μετ' αὐτοῦ τὰς τραπέζας
σελινίνους οὔσας ἢ ἐκ τῶν σκληροτέρων μερῶν τῶν ἄρτων
– οὐ γὰρ εἶχον τραπέζας – εἰσέτι δὲ καὶ χοίρου λευκῆς
ἀπὸ τοῦ πλοίου αὐτῶν ἀποσκιρτησάσης ἐπὶ τὸ ἀπ' αὐτῆς
Ἀλβανὸν ὄρος καὶ λʹ τετοκυίας, ἅπερ ἐδήλου ὅτι τρια-
κοστῷ ἔτει οἱ παῖδες αὐτοῦ καὶ γῆν καὶ κράτος ἄμει-
νον ἕξουσιν, ἐπαύθη τῆς ἀλητείας ἐκ χρησμοῦ τοῦτο προ-
ακηκοώς. θύσας δὲ καὶ τὴν χοῖρον παρεσκευάζετο κτίζειν
πόλιν. ὁ δὲ Λατῖνος τοῦτον οὐκ εἴα, ἡττηθεὶς δὲ πολέμῳ
δίδωσιν Αἰνείᾳ πρὸς γάμον Λαβινίαν τὴν αὐτοῦ θυγατέρα,
Αἰνείας δὲ κτίσας πόλιν Λαβινίαν ὠνόμασε. Λατίνου δὲ
καὶ Τόρνου τῶν Ῥουτούλων βασιλέως πολέμῳ ὑπ' ἀλλήλων
ἀποθανόντων Αἰνείας ἐβασίλευσεν, ἀνῃρημένου δὲ καὶ Αἰ-
νείου πολέμῳ ἐν Λαβρέντῳ ὑπὸ τῶν αὐτῶν Ῥουτούλων καὶ
Μαξεντίου τοῦ Τυρρηνοῦ ἐγκύου οὔσης τῆς γυναικὸς

Σούδα λεξικόν alpha, 1090, line 1

Ἀλβανοί:ὄνομα ἔθνους Γαλατῶν. τούτων φασὶ τὴν γῆν

εὐδαίμονα καὶ καρποὺς ἐνεγκεῖν οὖσαν ἀγαθήν, οἶνον ἡδὺν καὶ πολὺν
ἔχουσαν.
Ἄλβιος:ὄνομα κύριον. Ἄλβιος ἐς τὴν ἱππάδα τελῶν, τὴν Ἀντωνίου θε-
ραπεύων καὶ ὑπαικάλλων ἅμα φάτνην.
Ἄλγεα:κακά, λυπηρά.
Ἀλγεινόεις:ὁ λυπηρός. καὶ Ἀλγεινός.
Ἀλγεῖντοῦ πονεῖν διαφέρει. ἀλγεῖν μὲν κατὰ σάρκα, πονεῖν
δὲ τὸ ἐνεργεῖν.
 245

Σούδα λεξικόν kappa, 929, line 2

Ἀρριανός· τῷ τε στρατηγήματι τῷδε μάλιστα φιλανθρώπῳ φανέντι

κατεδημαγώγησεν οὐκ ἀπιστεῖν αὐτῷ καὶ πολεμοῦντι τοὺς περιοίκους.
Κατεδόξαζον:ἀπείκαζον, ἐνόμιζον. τοὺς δὲ περισωθέντας
κατεδόξαζον εἶναι περὶ δισχιλίους.
Κατέδων:κατεσθίων.
Κατέδραθε:κατεκοιμήθη.
Κατέδραμον·αἰτιατικῇ.
Κατέδυ·ὁ δὲ ἐν Καρχηδόνι τὸν βίον κατέστρεψε καὶ ἐνταῦθα
κατέδυ.
Κατέθεον:ἐξεπόρθουν, ἐληΐζοντο. οἱ δὲ Κελτοὶ κατέθεον τὴν
γῆν τῶν Ἀλβανῶν.
Κατέθει:κατέτρεχεν.
Κατέθορε:κατεπήδησεν.
Κατεκάλει·ὁ δὲ πανταχόθεν κατεκάλει τοὺς περισῳζομένους
τῶν Ἀθηναίων. ἀντὶ τοῦ ἐφώνει.

Σούδα λεξικόν kappa, 1307, line 2

ἵππου, ᾧ εἷς ἀνὴρ ἐπικάθηται.

Κέλωρ,Κέλωρος: ὄνομα κύριον.
Κελσῖνος,Εὐδώρου, Κασταβαλεύς, φιλόσοφος. ἔγραψε Συναγω-
γὴν δογμάτων πάσης αἱρέσεως φιλοσόφου· καὶ ἕτερα.
Κελτίβηρεςἴδιον ἔχουσι κατὰ τὸν πόλεμον. πιεζομένων γὰρ
τῶν πεζῶν, παρακαταβάντες καὶ ἐν τοῖς ἀγωγεῦσι τῶν ἵππων πας-
σαλίσκους ἔχοντες προσηρτημένους, τούτους πήξαντες πειθαρχεῖν
ποιοῦσι τοὺς ἵππους.
Κελτοί:ὄνομα ἔθνους, οἱ λεγόμενοι Γερμανοί· οἳ ἀμφὶ τὸν
Ῥῆνον ποταμόν εἰσιν, οἳ κατέθεον τὴν γῆν τῶν Ἀλβανῶν· οὓς καὶ
Σήνωνας καλοῦσιν. περὶ τῶν Κελτῶν. ὅτι Κελτοὶ κατὰ Ῥωμαίων
ἐστράτευσαν. ἀνὴρ δέ τις τῶν Κελτῶν ἡγεμονικός, τό τε σῶμα ἐκπρε-
πὴς καὶ τὸν θυμὸν ἀλκιμώτατος προελθὼν τοῦ οἰκείου πλήθους ἐς
μονομαχίαν προυκαλεῖτο τῶν ἐναντίων τὸν ἄριστον. Βαλέριος δέ τις
ἡγεμὼν φάλαγγος ὑπέστη τὸ ἀγώνισμα, καὶ θείᾳ δέ τινι μοίρᾳ κατὰ
γνώμην ἀποβάντος ἔτυχε τοῦ βουλεύματος. ἐπεὶ γὰρ προῆλθε τοῦ
οἰκείου τάγματος ὁπλισάμενος, κόραξ προσιζάνει τῷ δεξιῷ τοῦ ἀνδρὸς
βραχίονι· ἀντιπρόσωπος δὲ τῷ Κελτῷ κατὰ τὸν ἀγῶνα φερόμενος
 246

καὶ τοῖς τε ὄνυξιν ἀμύττων τὸ πρόσωπον καὶ ταῖς πτέρυξιν ἐπικα-

λύπτων τοὺς ὀφθαλμοὺς ἀφύλακτον τῷ Βαλερίῳ τὸν πολέμιον

Stephanus Alchem., De magna et sacra arte (sub nomine Stephani

Alexandrini philosophi) Vol. 2, p.204, line 10

εὑρίσκεται, καὶ πῶς οἰκονομεῖται, καὶ πῶς ἄκαυστον ἔχει

φύσιν. ὦ διδασκαλίας σοφία τῆς τοιαύτης κατασκευῆς δια-
σημαίνουσα τὸ ἔργον, ὦ λευχημονοῦσα σελήνη ἀποστίλβουσα
λευκότητα, μάθωμεν τίς αὕτη ἡ σεληνιακή, ἵνα τὸ ἀπο-
ρούμενον μὴ διαλάθωμεν. ἔστι δὲ αὕτη ἡ λευκοφόρος
χιών, τὸ πολύφωτον ὄμμα τῆς λευκασίας, ἡ νυμφαγωγὸς
στολὴ τῆς οἰκονομίας, ὁ ἄφθαρτος χιτών, τῆς εὐμορφίας
τὸ νοοσύνθετον κάλλος, τῆς τελειώσεως τὸ λευκότατον
σύνθεμα, τῆς ἀποπληρώσεως τὸ πηκτὸν γάλα, τῆς θαλάς-
σης τὸ ἀφροσέληνον ἑῴας, ἡ μαγνησία τῆς Λυδίας, τὸ
ἰταλικὸν στῆμι, τῆς Ἀχαΐας ὁ πυρίτης, ὁ ἀπὸ Ἀλβανίας,
τὸ πολυώνυμον τῆς ἀγαθοεργίας, ἡ τὸ πᾶν ἐπικοιμίζουσα,
ἡ τὸ ἓν πᾶν φέρουσα, ἡ τὸ θαυμαστὸν ἔργον ἀποπληροῦσα·
τί δέ ἐστιν ἡ ταύτης ἀπόρροια; οὐκ ἀποκρύψω, ἀλλ' ἐμ-
φανὲς δείξω τὸ ζητούμενον κάλλος. ἔστιν οὖν αὐτῆς. ἡ
ἀπόρροια τὸ ἐν αὐτῇ κεκρυμμένον μυστήριον, ὁ πολύτιμος
μαργαρίτης, ὁ φλογοφόρος φεγγίτης, ὁ χρυσοράντιστος χι-
τών, τὸ χρυσοζώμιον βρῶμα, ὁ χρυσόκοσμος σπινθήρ, ὁ
νικηφόρος ἀνθαγαθεὺς, τὸ βασιλικὸν περιβόλαιον, ἡ ἀλη-
θινὴ πορφύρα, τὸ πολυτίμητον στέμμα, τὸ ἄπυρρον θεῖον,
ὁ εἰσκριτὴρ τῶν σωμάτων...

Δυρράχιον. Αποσπάσματα από αρχαία κείμενα

Βικιπαίδεια. Το Δυρράχιο (αλβ. Durrës «Ντούρες», λατ. Dyrrachium,
ιταλ. Durazzo, τουρκ. Dıraç, βουλγ. και σερβ. Драч ) είναι η δεύτερη
μεγαλύτερη πόλη και το κυριότερο λιμάνι της Αλβανίας. Βρίσκεται στις
ακτές της κεντρικής Αλβανίας, περίπου 33 χιλιόμετρα δυτικά της
πρωτεύουσας Τίρανα. Είναι μια από τις αρχαιότερες και οικονομικά
σημαντικότερες πόλεις της Αλβανίας. Το Δυρράχιο βρίσκεται σε ένα από
τα στενότερα σημεία της Αδριατικής Θάλασσας, απέναντι από τα Ιταλικά
λιμάνια του Μπάρι (σε απόσταση 300 χλμ.) και του Μπρίντιζι (σε
απόσταση 200 χλμ.). Έχει το μεγαλύτερο λιμάνι της Αλβανίας και το
 247

νεότερο δημόσιο πανεπιστήμιο, το Πανεπιστήμιο Αλεξάντερ Μοϊσίου.

Έχει πληθυσμό 115.550 κατοίκους, ενώ η μητροπολιτική περιοχή έχει
πληθυσμό 265.530. Είναι επίσης το σημείο συνάντησης των εθνικών οδών
SH2 και SH4. Ιδρυμένο τον 7ο αιώνα π.Χ. από Ελληνες αποίκους, από την
Κόρινθο και την Κέρκυρα με το όνομα Επίδαμνος, κατοικείται συνεχώς
επί 2.700 χρόνια και είναι μια από τις αρχαιότερες πόλεις της Αλβανίας.

Πλούταρχος. Sulla Plutarch's lives, vol. 4”, Ed. Perrin, B.Cambridge,

Mass.: Harvard University Press, 1916, Repr. 1968.Cha. 27, se. 1, line 3

Ὀρχομενῷ μάχην νενικηκὼς ἐδίωκε τοὺς πολε-

μίους, ἅμα τρεῖς πόλεις τῆς Βοιωτίας, Ἀνθηδόνα,
Λάρυμναν, Ἁλὰς ἀνῃρηκώς. τῶν δ' ἀνθρώπων
ὑπὸ δέους ἀφώνων γενομένων, διαμειδιάσας ἐκέ-
λευσεν ἀπιέναι χαίροντας, ὡς οὐ μετὰ φαύλων
οὐδὲ ἀξίων ὀλιγωρίας ἥκοντας παραιτητῶν.
Ἁλαῖοι μὲν ἐκ τούτου λέγουσι θαρρήσαντες αὖθις
εἰς τὴν πόλιν συνελθεῖν.
Σύλλας δὲ διὰ Θετταλίας καὶ Μακε-
δονίας καταβὰς ἐπὶ θάλατταν παρεσκευάζετο
χιλίαις ναυσὶ καὶ διακοσίαις ἀπὸ Δυρραχίου
διαβάλλειν εἰς Βρεντέσιον. ἡ δὲ Ἀπολλωνία
πλησίον ἐστί, καὶ πρὸς αὐτῇ τὸ Νύμφαιον, ἱερὸς
τόπος ἐκ χλοερᾶς νάπης καὶ λειμώνων ἀναδιδοὺς
πυρὸς πηγὰς σποράδας ἐνδελεχῶς ῥέοντος. ἐν-
ταῦθά φασι κοιμώμενον ἁλῶναι σάτυρον, οἷον οἱ
πλάσται καὶ γραφεῖς εἰκάζουσιν, ἀχθέντα δὲ ὡς
Σύλλαν ἐρωτᾶσθαι δι' ἑρμηνέων πολλῶν ὅστις
εἴη· φθεγξαμένου δὲ μόλις οὐδὲν συνετῶς, ἀλλὰ
τραχεῖάν τινα καὶ μάλιστα μεμιγμένην ἵππου τε

Πλούταρχος. Pompeius (0007: 045)“Plutarch's lives, vol. 5”, Ed. Perrin,

B.Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1917, Repr. 1968.
Cha. 62, se. 2, line 7

δημάρχων ἑνὶ Μετέλλῳ κωλύοντι χρήματα λαβεῖν

αὐτὸν ἐκ τοῦ ταμιείου θάνατον ἠπείλησε, καὶ
προσέθηκε τῇ ἀπειλῇ τραχύτερον λόγον· ἔφη γὰρ
 248

ὡς τοῦτο φῆσαι χαλεπὸν ἦν αὐτῷ μᾶλλον ἢ

πρᾶξαι. τρεψάμενος δὲ τὸν Μέτελλον οὕτω, καὶ
λαβὼν ὧν ἔχρῃζεν, ἐδίωκε Πομπήϊον, ἐκβαλεῖν
σπεύδων ἐκ τῆς Ἰταλίας πρὶν ἀφικέσθαι τὴν ἐξ
Ἰβηρίας αὐτῷ δύναμιν. ὁ δὲ τὸ Βρεντέσιον
κατασχὼν καὶ πλοίων εὐπορήσας τοὺς μὲν
ὑπάτους εὐθὺς ἐμβιβάσας καὶ μετ' αὐτῶν σπείρας
τριάκοντα προεξέπεμψεν εἰς Δυρράχιον, Σκη-
πίωνα δὲ τὸν πενθερὸν καὶ Γναῖον τὸν υἱὸν εἰς
Συρίαν ἀπέστειλε ναυτικὸν κατασκευάσοντας.
αὐτὸς δὲ φραξάμενος τὰς πύλας καὶ τοῖς τείχεσι
τοὺς ἐλαφροτάτους στρατιώτας ἐπιστήσας, τοὺς
δὲ Βρεντεσίνους ἀτρεμεῖν κατ' οἰκίαν κελεύσας,
ὅλην ἐντὸς τὴν πόλιν ἀνέσκαψε καὶ διετάφρευσε,
καὶ σκολόπων ἐνέπλησε τοὺς στενωποὺς πλὴν
δυεῖν, δι' ὧν ἐπὶ θάλατταν αὐτὸς κατῆλθεν.
ἡμέρᾳ δὲ τρίτῃ τὸν μὲν ἄλλον ὄχλον ἐν ταῖς
ναυσὶν εἶχεν ἤδη καθ' ἡσυχίαν ἐμβεβηκότα, τοῖς

Πλούταρχος. Pompeius Cha. 74, se. 1, line 8

Φεῦ τοῖσι γενναίοισιν ὡς ἅπαν καλόν.

Οὕτω δὲ παραπλεύσας ἐπ' Ἀμφι-
πόλεως ἐκεῖθεν εἰς Μιτυλήνην ἐπεραιοῦτο, βουλό-
μενος τὴν Κορνηλίαν ἀναλαβεῖν καὶ τὸν υἱόν.
ἐπεὶ δὲ προσέσχε τῇ νήσῳ κατ' αἰγιαλόν, ἔπεμ-
ψεν εἰς πόλιν ἄγγελον, οὐχ ὡς ἡ Κορνηλία προς-
εδόκα τοῖς πρὸς χάριν ἀπαγγελλομένοις καὶ
γραφομένοις, ἐλπίζουσα τοῦ πολέμου κεκριμένου
περὶ Δυρράχιον ἔτι λοιπὸν ἔργον εἶναι Πομπηΐῳ
τὴν Καίσαρος δίωξιν. ἐν τούτοις οὖσαν αὐτὴν
καταλαβὼν ὁ ἄγγελος ἀσπάσασθαι μὲν οὐχ ὑπέ-
μεινε, τὰ δὲ πλεῖστα καὶ μέγιστα τῶν κακῶν τοῖς
δάκρυσι μᾶλλον ἢ τῇ φωνῇ φράσας σπεύδειν
ἐκέλευσεν, εἰ βούλεταί πως Πομπήϊον ἰδεῖν ἐπὶ
νεὼς μιᾶς καὶ ἀλλοτρίας. ἡ δὲ ἀκούσασα προ-
ήκατο μὲν αὑτὴν χαμᾶζε καὶ πολὺν χρόνον
ἔκφρων καὶ ἄναυδος ἔκειτο, μόλις δέ πως ἔμφρων
γενομένη καὶ συννοήσασα τὸν καιρὸν οὐκ ὄντα
θρήνων καὶ δακρύων, ἐξέδραμε διὰ τῆς πόλεως

Πλούταρχος. Caesar (0007: 048)“Plutarchi vitae parallelae, vol. 2.2,

 249

2nd edn.”, Ed. Ziegler, K.Leipzig: Teubner, 1968.Cha. 16, se. 3, line 2

διέφθειρεν, ἄλλας δὲ τοσαύτας ἐζώγρησεν.

Εὐνοίᾳ δὲ καὶ προθυμίᾳ στρατιωτῶν ἐχρήσατο
τοσαύτῃ περὶ αὑτόν, ὥστε τοὺς ἑτέρων μηδὲν ἐν ταῖς
ἄλλαις στρατείαις διαφέροντας ἀμάχους καὶ ἀνυποστά-
τους φέρεσθαι πρὸς πᾶν δεινὸν ὑπὲρ τῆς Καίσαρος δόξης.
οἷος ἦν τοῦτο μὲν Ἀκίλιος, ὃς ἐν τῇ περὶ Μασσαλίαν
ναυμαχίᾳ νεὼς πολεμίας ἐπιβεβηκώς, τὴν μὲν δεξιὰν
ἀπεκόπη χεῖρα μαχαίρᾳ, τῇ δ' ἀριστερᾷ τὸν θυρεὸν
οὐκ ἀφῆκεν, ἀλλὰ τύπτων εἰς τὰ πρόσωπα τοὺς πολεμίους
ἀπέστρεψε πάντας καὶ τοῦ σκάφους ἐπεκράτησε· τοῦτο
δὲ Κάσσιος Σκεύας, ὃς ἐν τῇ περὶ Δυρράχιον μάχῃ τὸν
ὀφθαλμὸν ἐκκοπεὶς τοξεύματι, τὸν δ' ὦμον ὑσσῷ καὶ τὸν
μηρὸν ἑτέρῳ διεληλαμένος, τῷ δὲ θυρεῷ βελῶν ἑκατὸν
καὶ τριάκοντα πληγὰς ἀναδεδεγμένος, ἐκάλει τοὺς πολε-
μίους ὡς παραδώσων ἑαυτόν. δυεῖν δὲ προσιόντων τοῦ
μὲν ἀπέκοψε τὸν ὦμον τῇ μαχαίρᾳ, τὸν δὲ κατὰ τοῦ
προσώπου πατάξας ἀπέστρεψεν, αὐτὸς δὲ διεσώθη, τῶν
οἰκείων περισχόντων. ἐν δὲ Βρεττανίᾳ τῶν πολεμίων
εἰς τόπον ἑλώδη καὶ μεστὸν ὑδάτων ἐμπεσοῦσι τοῖς πρώ-
τοις ταξιάρχοις ἐπιθεμένων, στρατιώτης, Καίσαρος αὐ-
τοῦ τὴν μάχην ἐφορῶντος, ὠσάμενος εἰς μέσους καὶ πολλὰ

Πλούταρχος. Caesar Cha. 35, se. 2, line 4

στὰς ἀπῄει πρὸς Καίσαρα, καὶ λαβὼν δεξιάν, αὖθις

διεξέπεσε πρὸς Πομπήϊον. ταῦτ' εἰς τὴν Ῥώμην ἀπαγ-
γελλόμενα τοὺς ἀνθρώπους ἡδίους ἐποίει, καί τινες φυ-
γόντες ἀνέστρεψαν.
Ὁ δὲ Καῖσαρ τήν τε τοῦ Δομιτίου στρατιὰν παρ-
έλαβε, καὶ τοὺς ἄλλους, ὅσους ἐν ταῖς πόλεσι Πομπηΐῳ
στρατολογουμένους ἔφθασε καταλαβών. πολὺς δὲ γεγονὼς
ἤδη καὶ φοβερός, ἐπ' αὐτὸν ἤλαυνε Πομπήϊον. ὁ δ' οὐκ
ἐδέξατο τὴν ἔφοδον, ἀλλ' εἰς Βρεντέσιον φυγών, τοὺς
μὲν ὑπάτους πρότερον ἔστειλε μετὰ δυνάμεως εἰς Δυρράχιον, αὐτὸς δ'
ὀλίγον ὕστερον ἐπελθόντος Καίσαρος ἐξ-
έπλευσεν, ὡς ἐν τοῖς περὶ ἐκείνου γραφησομένοις τὰ καθ'
ἕκαστον δηλωθήσεται (c. 62, 2 – 6).
Καίσαρι δὲ βουλομένῳ μὲν εὐθὺς διώκειν ἀπορία νεῶν
ἦν, εἰς δὲ τὴν Ῥώμην ἀνέστρεψε, γεγονὼς ἐν ἡμέραις
ἑξήκοντα πάσης ἀναιμωτὶ τῆς Ἰταλίας κύριος. ἐπεὶ δὲ
 250

καὶ τὴν πόλιν εὗρε μᾶλλον ἢ προσεδόκα καθεστῶσαν καὶ

τῶν ἀπὸ βουλῆς ἐν αὐτῇ συχνούς, τούτοις μὲν ἐπιεικῆ
καὶ δημοτικὰ διελέχθη, παρακαλῶν αὐτοὺς [καὶ] πρὸς
Πομπήϊον ἀποστέλλειν ἄνδρας ἐπὶ συμβάσεσι πρεπούσαις·
ὑπήκουσε δ' οὐδείς, εἴτε φοβούμενοι Πομπήϊον

Πλούταρχος. Cato Minor (0007: 050)“Plutarchi vitae parallelae, vol.

2.1, 2nd edn.”, Ed. Ziegler, K.Leipzig: Teubner, 1964.Cha. 54, se. 7, line
2

καὶ ναυτικῆς δυνάμεως περὶ αὐτὸν οὔσης. ἔνθα δὴ καὶ μάλιστα τῆς γνώ-
μης κατάφωρος ἔδοξε γεγονέναι Πομπήϊος. ὥρμησε μὲν γὰρ ἐγχειρίσαι
τῷ Κάτωνι τὴν τῶν νεῶν ἡγεμονίαν· ἦσαν δὲ πεντακοσίων μὲν οὐκ ἐλάτ-
τους αἱ μάχιμοι, λιβυρνικὰ δὲ καὶ κατασκοπικὰ καὶ ἄφρακτα παμπληθῆ·
ταχὺ δ' ἐννοήσας ἢ διδαχθεὶς ὑπὸ τῶν φίλων, ὡς ἕν ἐστι κεφάλαιον
Κάτωνι πάσης πολιτείας ἐλευθερῶσαι τὴν πατρίδα, κἂν γένηται κύριος
τηλικαύτης δυνάμεως, ἧς ἂν ἡμέρας καταγωνίσωνται Καίσαρα, τῆς
αὐτῆς ἐκείνης ἀξιώσει καὶ Πομπήϊον τὰ ὅπλα καταθέσθαι καὶ τοῖς νόμοις
ἕπεσθαι, μετέγνω, καίπερ ἤδη διειλεγμένος αὐτῷ, καὶ Βύβλον ἀπέδειξε
ναύαρχον. οὐ μὴν ᾔσθετό γε παρὰ τοῦτο τῆς προθυμίας τοῦ Κάτωνος
ἀμβλυτέρας, ἀλλὰ καὶ λέγεται πρός τινα μάχην περὶ τὸ Δυρράχιον αὐτοῦ
τε Πομπηΐου παρορμῶντος τὴν δύναμιν, καὶ τῶν ἄλλων ἕκαστον ἡγεμό-
νων εἰπεῖν τι καὶ προτρέψασθαι κελεύοντος, ἀργῶς καὶ σιωπῇ τοὺς στρα-
τιώτας ἀκούειν, Κάτωνος δὲ μετὰ πάντας, ὅσα καιρὸν εἶχε τῶν ἀπὸ φιλο-
σοφίας [ἀκούειν] λεγομένων περὶ ἐλευθερίας καὶ ἀρετῆς καὶ θανάτου καὶ
δόξης, διελθόντος αὐτοπαθῶς, καὶ τελευτῶντα τρέψαντος τὸν λόγον εἰς
θεῶν ἀνάκλησιν, ὡς παρόντων καὶ ἐφορώντων τὸν ὑπὲρ τῆς πατρίδος
ἀγῶνα, τηλικοῦτον ἀλαλαγμὸν γενέσθαι καὶ τοσοῦτον κίνημα τῆς στρα-
τιᾶς ἐπαρθείσης, ὥστε πάντας ἐλπίδων μεστοὺς ἐπὶ τὸν κίνδυνον ὁρμῆσαι
τοὺς ἡγεμόνας. τρεψαμένων δὲ καὶ κρατησάντων, ἀφείλετο τὴν παντελῆ
νίκην ὁ Καίσαρος δαίμων, τῇ Πομπηΐου χρησάμενος εὐλαβείᾳ καὶ
ἀπιστίᾳ

Πλούταρχος. Cato Minor Cha. 55, se. 1, line 2

θεῶν ἀνάκλησιν, ὡς παρόντων καὶ ἐφορώντων τὸν ὑπὲρ τῆς πατρίδος

ἀγῶνα, τηλικοῦτον ἀλαλαγμὸν γενέσθαι καὶ τοσοῦτον κίνημα τῆς στρα-
τιᾶς ἐπαρθείσης, ὥστε πάντας ἐλπίδων μεστοὺς ἐπὶ τὸν κίνδυνον ὁρμῆσαι
τοὺς ἡγεμόνας. τρεψαμένων δὲ καὶ κρατησάντων, ἀφείλετο τὴν παντελῆ
νίκην ὁ Καίσαρος δαίμων, τῇ Πομπηΐου χρησάμενος εὐλαβείᾳ καὶ
ἀπιστίᾳ
 251

περὶ τὸ εὐτύχημα· ταῦτα μὲν οὖν ἐν τοῖς περὶ Πομπηΐου γέγραπται. χαι-
ρόντων δὲ πάντων καὶ μεγαλυνόντων τὸ ἔργον, ὁ Κάτων ἀπεδάκρυε τὴν
πατρίδα καὶ τὴν ὀλέθριον καὶ κακοδαίμονα φιλαρχίαν ὠδύρετο, πολλοὺς
καὶ ἀγαθοὺς ὁρῶν πολίτας ὑπ' ἀλλήλων πεπτωκότας.
Ἐπεὶ δὲ Καίσαρα διώκων Πομπήϊος εἰς Θεσσαλίαν ἀνεζεύγνυε,
πολλὰ καταλιπὼν περὶ Δυρράχιον ὅπλα καὶ χρήματα καὶ σώματα
συγγενῆ
καὶ οἰκεῖα, πάντων ἀπέδειξεν ἡγεμόνα καὶ φύλακα τὸν Κάτωνα, πεντε-
καίδεκα σπείρας ἔχοντα στρατιωτῶν, διὰ πίστιν ἅμα καὶ φόβον τοῦ
ἀνδρός.
ἡττωμένῳ μὲν γὰρ πάντων εἶναι βεβαιότατον ἐνόμιζεν, εἰ δὲ νικῴη, μὴ
ἐπιτρέψειν παρόντα χρήσασθαι τοῖς πράγμασιν ὡς προῄρηται. πολλοὶ
δὲ καὶ ἄλλοι τῶν ἐπιφανῶν ἀνδρῶν ἀπερρίφησαν ἐν Δυρραχίῳ μετὰ
Κάτωνος.

Πλούταρχος. Cicero (0007: 055)“Plutarchi vitae parallelae, vol. 1.2, 3rd

edn.”, Ed. Ziegler, K.Leipzig: Teubner, 1964.Cha. 32, se. 3, line 2

ἐλάχιστος ἦν τοῦ διαγράμματος τούτου λόγος αἰδουμένοις

τὸν Κικέρωνα, καὶ πᾶσαν ἐνδεικνύμενοι φιλοφροσύνην παρέ-
πεμπον αὐτόν· ἐν δ' Ἱππωνίῳ, πόλει τῆς Λευκανίας ἣν
Οὐιβῶνα νῦν καλοῦσιν, Οὐίβιος Σίκκας, ἀνὴρ ἄλλα τε
πολλὰ τῆς Κικέρωνος φιλίας ἀπολελαυκώς, καὶ γεγονὼς
ὑπατεύοντος αὐτοῦ τεκτόνων ἔπαρχος, οἰκίᾳ μὲν οὐκ ἐδέ-
ξατο, [τὸ] χωρίον δὲ καταγράψειν ἐπηγγέλλετο, καὶ Γάιος
Οὐεργίλιος ὁ τῆς Σικελίας στρατηγός, ἀνὴρ ἐν τοῖς μάλι-
στα Κικέρωνι κεχρημένος, ἔγραψεν ἀπέχεσθαι τῆς Σικε-
λίας. ἐφ' οἷς ἀθυμήσας ὥρμησεν ἐπὶ Βρεντέσιον, κἀκεῖθεν
εἰς Δυρράχιον ἀνέμῳ φορῷ περαιούμενος, ἀντιπνεύσαντος
πελαγίου μεθ' ἡμέραν ἐπαλινδρόμησεν, εἶτ' αὖθις ἀνήχθη.
λέγεται δὲ καὶ καταπλεύσαντος εἰς Δυρράχιον αὐτοῦ καὶ
μέλλοντος ἀποβαίνειν, σεισμόν τε τῆς γῆς καὶ σπασμὸν ἅμα
γενέσθαι τῆς θαλάσσης. ἀφ' ὧν συνέβαλον οἱ μαντικοὶ μὴ
μόνιμον αὐτῷ τὴν φυγὴν ἔσεσθαι· μεταβολῆς γὰρ εἶναι
ταῦτα σημεῖα. πολλῶν δὲ φοιτώντων ἀνδρῶν ὑπ' εὐνοίας
καὶ τῶν Ἑλληνίδων πόλεων διαμιλλωμένων ἀεὶ ταῖς πρε-
σβείαις πρὸς αὐτόν, ὅμως ἀθυμῶν καὶ περίλυπος διῆγε τὰ
πολλά, πρὸς τὴν Ἰταλίαν ὥσπερ οἱ δυσέρωτες ἀφορῶν, καὶ
τῷ φρονήματι μικρὸς ἄγαν καὶ ταπεινὸς ὑπὸ

Πλούταρχος. Cicero Cha. 32, se. 4, line 1

 252

πεμπον αὐτόν· ἐν δ' Ἱππωνίῳ, πόλει τῆς Λευκανίας ἣν

Οὐιβῶνα νῦν καλοῦσιν, Οὐίβιος Σίκκας, ἀνὴρ ἄλλα τε
πολλὰ τῆς Κικέρωνος φιλίας ἀπολελαυκώς, καὶ γεγονὼς
ὑπατεύοντος αὐτοῦ τεκτόνων ἔπαρχος, οἰκίᾳ μὲν οὐκ ἐδέ-
ξατο, [τὸ] χωρίον δὲ καταγράψειν ἐπηγγέλλετο, καὶ Γάιος
Οὐεργίλιος ὁ τῆς Σικελίας στρατηγός, ἀνὴρ ἐν τοῖς μάλι-
στα Κικέρωνι κεχρημένος, ἔγραψεν ἀπέχεσθαι τῆς Σικε-
λίας. ἐφ' οἷς ἀθυμήσας ὥρμησεν ἐπὶ Βρεντέσιον, κἀκεῖθεν
εἰς Δυρράχιον ἀνέμῳ φορῷ περαιούμενος, ἀντιπνεύσαντος
πελαγίου μεθ' ἡμέραν ἐπαλινδρόμησεν, εἶτ' αὖθις ἀνήχθη.
λέγεται δὲ καὶ καταπλεύσαντος εἰς Δυρράχιον αὐτοῦ καὶ
μέλλοντος ἀποβαίνειν, σεισμόν τε τῆς γῆς καὶ σπασμὸν ἅμα
γενέσθαι τῆς θαλάσσης. ἀφ' ὧν συνέβαλον οἱ μαντικοὶ μὴ
μόνιμον αὐτῷ τὴν φυγὴν ἔσεσθαι· μεταβολῆς γὰρ εἶναι
ταῦτα σημεῖα. πολλῶν δὲ φοιτώντων ἀνδρῶν ὑπ' εὐνοίας
καὶ τῶν Ἑλληνίδων πόλεων διαμιλλωμένων ἀεὶ ταῖς πρε-
σβείαις πρὸς αὐτόν, ὅμως ἀθυμῶν καὶ περίλυπος διῆγε τὰ
πολλά, πρὸς τὴν Ἰταλίαν ὥσπερ οἱ δυσέρωτες ἀφορῶν, καὶ
τῷ φρονήματι μικρὸς ἄγαν καὶ ταπεινὸς ὑπὸ τῆς συμ-
φορᾶς γεγονὼς καὶ συνεσταλμένος, ὡς οὐκ ἄν τις ἄνδρα
παιδείᾳ συμβεβιωκότα τοσαύτῃ προσεδόκησε.

Πλούταρχος. Regum et imperatorum apophthegmata [Sp.?] (172b–

208a) (0007: 081)“Plutarchi moralia, vol. 2.1”, Ed. Nachstädt, W.
Leipzig: Teubner, 1935, Repr. 1971.Stephanus P. 206, se. C, line 10

Τῶν δὲ τολμημάτων τὰ παράβολα καὶ μεγάλα

πράττειν ἔφη δεῖν, ἀλλὰ μὴ βουλεύεσθαι. Καὶ διέβη
τὸν Ῥουβίκωνα ποταμὸν ἐκ τῆς Γαλατικῆς ἐπαρχίας ἐπὶ
Πομπήιον εἰπών ‘πᾶς ἀνερρίφθω κύβος.’
Ἐπεὶ δὲ Πομπηίου φυγόντος ἐπὶ θάλασσαν ἐκ τῆς
Ῥώμης Μέτελλος ἔπαρχος ὢν τοῦ ταμιείου βουλόμενον
αὐτὸν χρήματα λαβεῖν ἐκώλυε καὶ τὸ ταμιεῖον ἀπέκλεισεν,
ἠπείλησεν ἀποκτενεῖν αὐτόν· καταπλαγέντος δὲ τοῦ Με-
τέλλου ‘τοῦτ'’ εἶπεν ‘ὦ νεανίσκε, φῆσαί μοι χαλεπώ-
τερον ἦν ἢ ποιῆσαι.’
Τῶν δὲ στρατιωτῶν αὐτῷ βραδέως εἰς Δυρράχιον
ἐκ Βρεντεσίου κομιζομένων λαθὼν ἅπαντας εἰς πλοῖον
ἐμβὰς μικρὸν ἐπεχείρησε διαπλεῖν τὸ πέλαγος· συγκλυ-
ζομένου δὲ τοῦ πλοίου ποιήσας τῷ κυβερνήτῃ φανερὸν
ἑαυτὸν ἀνεβόησε ‘πίστευε τῇ τύχῃ γνοὺς ὅτι Καίσαρα
κομίζεις.’
 253

Πλούταρχος. Quaestiones convivales (612c–748d) (0007: 112)

“Plutarchi moralia, vol. 4”, Ed. Hubert, C.Leipzig: Teubner, 1938, Repr.
1971.Stephanus P. 694, se. C, line 2

δ' ὁ βούλιμος, ὅτι γίνεται παθόντος παρὰ φύσιν τοῦ σώ-

ματος, εἰκότως ἀντιτάττουσιν ὡς μὲν ἐνδείᾳ τὸν πλοῦτον
ὡς δὲ νόσῳ τὴν ὑγίειαν· ὡς δὲ ναυτιᾶν ὠνομάσθη μὲν ἐπὶ
τῶν ἐν νηὶ καὶ κατὰ πλοῦν τὸν στόμαχον ἐκλυομένων, ἔθει
δ' ἴσχυκεν ἤδη καὶ κατὰ τῶν ὁπωσοῦν τοῦτο πασχόντων
ὄνομα τοῦ πάθους εἶναι, οὕτως ἄρα καὶ τὸ βουλιμιᾶν
ἐκεῖθεν ἀρξάμενον ἐνταῦθα διέτεινεν. ταῦτα μὲν οὖν ἔρα-
νον κοινὸν ἐκ πάντων συνεπληροῦμεν λόγων.
Ἐπειδὴ δ' ἡπτόμεθα τῆς αἰτίας τοῦ πάθους, πρῶ-
τον μὲν ἠπορήθη τὸ μάλιστα βουλιμιᾶν τοὺς διὰ χιόνος
πολλῆς βαδίζοντας, ὥσπερ καὶ Βροῦτος ἐκ Δυρραχίου
πρὸς Ἀπολλωνίαν ἰὼν ἐκινδύνευσεν ὑπὸ τοῦ πάθους·
ἦν δὲ νιφετὸς πολὺς καὶ τῶν τὰ σιτία κομιζόντων οὐδεὶς
ἐξηκολούθει· λιποθυμοῦντος οὖν αὐτοῦ καὶ ἀπολιπόντος,
ἠναγκάσθησαν οἱ στρατιῶται προσδραμόντες τοῖς τείχεσιν
ἄρτον αἰτῆσαι παρὰ τῶν τειχοφυλάκων πολεμίων ὄντων·
καὶ λαβόντες εὐθὺς ἀνεκτήσαντο τὸν Βροῦτον· διὸ καὶ
φιλανθρώπως ἐχρήσατο πᾶσι κύριος τῆς πόλεως γενόμενος.
πάσχουσι δὲ τοῦτο καὶ ἵπποι καὶ ὄνοι, καὶ μάλισθ' ὅταν
[ἢ] ἰσχάδας ἢ μῆλα κομίζωσιν. ὃ δὲ θαυμασιώτατόν
ἐστιν, οὐκ ἀνθρώπους μόνον ἀλλὰ καὶ κτήνη μάλιστα

Γαληνός ιατρός. De praenotione ad Posthumum (Epigenem) (0057:

083)Claudii Galeni opera omnia, vol. 14”, Ed. Kühn, C.G.
Leipzig: Knobloch, 1827, Repr. 1965.Vol.14, P. 648, line 17

ὅταν ἐπυνθανόμην πεπαῦσθαι τὴν στάσιν, ἄφνω τῆς Ῥω-

μαίων πόλεως ἐξῆλθον, ὡς δῆθεν εἰς Καμπανίαν ἀπιὼν, ἕνα
καταλιπὼν οἰκέτην φυλάττοντα τὰ κατὰ τὴν οἴκησιν· ᾧ
προσέταξα πλοῖον ἐπιτηρήσαντι τῶν εἰς Ἀσίαν ἐξιόντων,
ἡμέρᾳ μιᾷ τῶν ἐκ τῆς Βηβούρας κερκώπων παραλαβόντα
τινὰ πωλῆσαί τε τὰ κατὰ τὴν οἰκίαν, ἐξελθεῖν τε παραχρῆ-
μα καὶ τῆς νεὼς ἐπιβάντα κατὰ τὸν ἐπὶ Σικελίας πλοῦν
εἰς τὴν πατρίδα παραγενέσθαι. ταῦτα μὲν οὖν ὀλίγον ὕστε-
ρον ἐπράχθη. ἐγὼ δ' ἀνὰ Καμπανίαν γενόμενος, εἶτ' ἐκεῖ-
 254

θεν ἔσπευσα μὲν εἰς τὸ Βρεντήσιον· ἀφικόμενος δὲ ὥρισα

κατὰ τὴν πρώτην ἀναγενομένην ναῦν, εἴτ' ἐς Δυῤῥάχιον
εἴτ' ἐπὶ τῆς Ἑλλάδος πλέοι, διαπεραιωθῆναι· δεδιὼς μή
τις ἄρα τῶν πολὺ δυναμένων ἀνδρῶν ἢ καὶ αὐτὸς ὁ αὐτο-
κράτωρ γνούς μου τὴν ἔξοδον, ὡς δραπέτου πέμψας στρα-
τιώτην εἰς Ῥώμην ἐπανελθεῖν κελεύσειεν. ἐγὼ μὲν οὖν οὕ-
τως μετὰ μίαν ἡμέραν εἰς Κασσιόπην ἔπλευσα. ζητοῦντες
δέ με οἱ ἐν Ῥώμῃ φίλοι, παρά τε τοῦ καταλειφθέντος οἰ-
κέτου πυνθανόμενοι ποῦ ποτ' εἴην, ἀκούοντες δὲ ἐν τῇ Καμ-
πανίᾳ διατρίβειν με, τὸ μὲν πρῶτον ὑπώπτευον τὸ γεγονός·
προϊόντος δὲ τοῦ χρόνου μήθ' ὁρῶντες μήτε τὸν ἐμὸν ἄν-
θρωπον ἐν Ῥώμῃ, ἔγνωσαν πεποιηκότα με τὰ ἐξαρχῆς

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. “Grammatici Graeci, vol. 3.1”,

Ed. Lentz, A.Leipzig: Teubner, 1867, Repr. 1965.Part+vol.3,1, p 268,
line 14

τῆς ἐν Μακεδονίᾳ. Ποιήεσσα πόλις τῆς Κέω. Σύεσσα καλύβη τις ἐν

Λυκίᾳ ἀπὸ Συέσσης γραός τινος ὑποδεξαμένης τὴν Λητὼ καὶ Σύεσσα
πόλις Τυρρηνῶν. Σινόεσσα πόλις Σικελίας. Τειχιόεσσα πόλις Μι-
λησίας. Ὑδρόεσσα· οὕτως ἡ Τῆνος ἐκαλεῖτο διὰ τὸ κατάρρυτον εἶναι.
Ἀκριόεσσα πόλις ἐν Πόντῳ, Ἡρακλείας ὑποτελής. Δομίτιος Καλλί-
στρατος ἐν τετάρτῃ περὶ Ἡρακλείας. Πύργησσα πολίχνιον Ἰταλίας.
Μάρπησσα ὄρος Πάρου. Τρίνησσα τόπος Φρυγίας. Θεόπομπος Ἑλλη-
νικῶν τετάρτῳ. Πέτροσσα νῆσος Κιλικίας. Τίλφωσσα, Βοιωτίας κρήνη
καὶ ὄρος ἀπὸ Τιλφώσσης νύμφης. γράφεται καὶ δι' ἑνὸς σ. μέλισσα
καὶ Μέλισσα θυγάτηρ Ἐπιδάμνου, ἧς καὶ τοῦ Ποσειδῶνος ὁ Δυρρά-
χιος. ἀφ' ἧς ἔστιν ἐν Ἐπιδάμνῳ τόπος Μελισσώνιος, ἔνθα Ποσειδῶν
αὐτῇ συνῆλθεν, ὡς Φίλων. ἔστι καὶ Μέλισσα πόλις Λιβύων. Ἑκαταῖος
Ἀσίᾳ. καὶ ἐν Κυζίκῳ κώμη Μέλισσα. Ἄμφισσα πόλις Ὀζολῶν Λοκρῶν.
ἔστι δὲ παραγωγὴ ἐκ τῆς ἀμφί ὡς ἐκ τῆς ἀντί Ἄντισσα· ἔστι δὲ πόλις
Λέσβου ἐφεξῆς τῷ Σιγρίῳ ἀπὸ τῆς Ἀντίσσης τῆς Μάκαρος θυγατρός,
ἐν τοῖς Φίλωνος. ἔστι καὶ νῆσος μία τῶν Κυκλάδων καὶ τρίτη Ἰνδι-
κῆς, ἣν ἀναγράφει Φίλων καὶ Δημοδάμας ὁ Μιλήσιος – καὶ ἐκ τῆς
ἐπί ἔπισσα παρ' Ἑκαταίῳ. «Μνημοσύνης ἢ Λητογενοῦς χαρίεντος
ἔπισσα». Ἄργισσα πόλις ἡ ὕστερον Ἄργουρα. Πίτνισσα πόλις Λυκαο-
νίας. ὡσαύτως δὲ καὶ τὰ παρεσχηματισμένα, Μάκεσσα, Θρέϊσσα,
Ἀράβισσα, Αἰθιόπισσα, Καππαδόκισσα, πανδόκισσα, Φοίνισσα,

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία.Part+vol.3,1, P. 368, line 24

 255

ματος. γερόντιον, Μεταπόντιον πόλις Ἰταλίας ἡ πρότερον Σῖρις

ἀπὸ Μετάβου τοῦ Σισύφου τοῦ Αἰόλου. τὸν γὰρ Μετάποντον οἱ βάρ-
βαροι Μέταβον ἔλεγον. Ἱερόντιον ἡ πόλις. Δυσπόντιον πόλις
Πισαίας, ἀπὸ Δυσπόντου τοῦ Πέλοπος, παρὰ τὴν ὁδὸν τὴν ἐξ Ἤλιδος
εἰς Ὀλυμπίαν. Μαμέρτιον πόλις Ἰταλίας. Λαφύστιον.
Τὰ διὰ τοῦ φιον οὐδέτερα μονογενῆ προπαροξύνεται, ζωΰφιον,
δενδρύφιον, ὀρνύφιον, ὠΰφιον, χρυσάφιον, ἀργυράφιον,
μοιράφιον.
Τὰ διὰ τοῦ χιον ὑπὲρ τρεῖς συλλαβὰς οὐδέτερα προπαροξύνεται,
ὀνύχιον. ἔστι καὶ Ὀνύχιον τόπος Κρήτης, ἀπὸ ὄνυχος ἀγκύρας
ἐνσχεθείσης ἐν αὐτῷ τῶν Ἀμυκλαίων ἀποικησάντων. Δυρράχιον πόλις
Ἰλλυρικὴ καὶ Ἐπίδαμνος κληθεῖσα ἀπὸ Ἐπιδάμνου. τούτου θυγάτηρ
Μέλισσα, ἧς καὶ τοῦ Ποσειδῶνος ὁ Δυρράχιος. Στράβων ἐν ηʹ (p. 316)
φησί «μετὰ δὲ τὸν Ῥιζονικὸν Λίσσος ἐστὶ πόλις καὶ Ἀκρόλισσος καὶ
Ἐπίδαμνος Κερκυραίων κτίσμα, ἡ νῦν Δυρράχιον ὁμωνύμως τῇ χερρο-
νήσῳ λεγομένη, ἐφ' ἧς ἵδρυται». Ἐρατοσθένης γʹ γεωγραφουμένων
»ἐχόμενοι δ' οἰκοῦσι Ταυλάντιοι. πόλις δὲ Ἑλληνὶς Ἐπίδαμνος ἐπὶ
χερρονήσου τῆς καλουμένης Δυρραχίου. ποταμοὶ δὲ Δρίλων καὶ Ἀῷος,
περὶ οὓς οἱ Κάδμου καὶ Ἁρμονίας τάφοι δείκνυνται». λέγει δὲ Παυ-
σανίας ϛʹ (c. 10, 8) περὶ τῆς ἀρχαίας καὶ τῆς νῦν πόλεως οὕτως
«Ἐπιδάμνιοι μὲν χώραν ἥνπερ καὶ ἐξ ἀρχῆς, πόλιν δὲ αὐτὴν ἀρχαίαν ἐπὶ

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 368, line 26

βαροι Μέταβον ἔλεγον. Ἱερόντιον ἡ πόλις. Δυσπόντιον πόλις

Πισαίας, ἀπὸ Δυσπόντου τοῦ Πέλοπος, παρὰ τὴν ὁδὸν τὴν ἐξ Ἤλιδος
εἰς Ὀλυμπίαν. Μαμέρτιον πόλις Ἰταλίας. Λαφύστιον.
Τὰ διὰ τοῦ φιον οὐδέτερα μονογενῆ προπαροξύνεται, ζωΰφιον,
δενδρύφιον, ὀρνύφιον, ὠΰφιον, χρυσάφιον, ἀργυράφιον,
μοιράφιον.
Τὰ διὰ τοῦ χιον ὑπὲρ τρεῖς συλλαβὰς οὐδέτερα προπαροξύνεται,
ὀνύχιον. ἔστι καὶ Ὀνύχιον τόπος Κρήτης, ἀπὸ ὄνυχος ἀγκύρας
ἐνσχεθείσης ἐν αὐτῷ τῶν Ἀμυκλαίων ἀποικησάντων. Δυρράχιον πόλις
Ἰλλυρικὴ καὶ Ἐπίδαμνος κληθεῖσα ἀπὸ Ἐπιδάμνου. τούτου θυγάτηρ
Μέ-
λισσα, ἧς καὶ τοῦ Ποσειδῶνος ὁ Δυρράχιος. Στράβων ἐν ηʹ (p. 316)
φησί «μετὰ δὲ τὸν Ῥιζονικὸν Λίσσος ἐστὶ πόλις καὶ Ἀκρόλισσος καὶ
Ἐπίδαμνος Κερκυραίων κτίσμα, ἡ νῦν Δυρράχιον ὁμωνύμως τῇ χερρο-
νήσῳ λεγομένη, ἐφ' ἧς ἵδρυται». Ἐρατοσθένης γʹ γεωγραφουμένων
»ἐχόμενοι δ' οἰκοῦσι Ταυλάντιοι. πόλις δὲ Ἑλληνὶς Ἐπίδαμνος ἐπὶ
χερρονήσου τῆς καλουμένης Δυρραχίου. ποταμοὶ δὲ Δρίλων καὶ Ἀῷος,
περὶ οὓς οἱ Κάδμου καὶ Ἁρμονίας τάφοι δείκνυνται». λέγει δὲ Παυ-
 256

σανίας ϛʹ (c. 10, 8) περὶ τῆς ἀρχαίας καὶ τῆς νῦν πόλεως οὕτως «Ἐπι-
δάμνιοι μὲν χώραν ἥνπερ καὶ ἐξ ἀρχῆς, πόλιν δὲ αὐτὴν ἀρχαίαν ἐπὶ
ἡμῶν ἔχουσιν, ἐκείνης δ' ἀφεστηκυῖαν ὀλίγον. ὄνομα δὲ τῇ πόλει τῇ
νῦν Δυρράχιον ἀπὸ τοῦ οἰκιστοῦ». Ἀλέξανδρος δὲ ἐν Εὐρώπῃ μετὰ
τοῦ σ Δυσράχιον αὐτὴν καλεῖ «Δυσραχίου τ' Ἐπίδαμνος ἐπ' ἀγχιάλου
χθονὸς ἀκτῆς». δυσράχιον γάρ ἐστι, ὅ ἐστι δυσέξοχον. τρέψαν δὲ τὸ
σ εἰς ρ εὐφωνότερον λαλεῖται Δυρράχιον, καθάπερ καὶ Τυρσηνός Τυρ-
ρηνός, ταρσός ταρρός, πυρσός πυρρός. Δουλίχιον μία τῶν Ἐχινά-
δων νήσων, ἡ καὶ Δολίχα καλουμένη ἀπὸ Δουλιχίου τοῦ Τριπτολέμου.

Αίλιος Ηρωδιανός ., Περὶ ὀρθογραφίας (0087: 011)“Grammatici

Graeci, vol. 3.2”, Ed. Lentz, A.
Leipzig: Teubner, 1870, Repr. 1965.Part+vol.3,2, P. 494, line 28

δροίτη: ἡ πύελος. ὁ δὲ Αἰτωλός φησι τὴν σκάφην, ἐν ᾗ τιθη-

νεῖται τὰ βρέφη. Παρθένιος δὲ τὴν σορὸν καὶ Αἰσχύλος. καὶ ἔστι παρὰ
τὸ δόρυ καὶ τὸν οἶτον τὸν θάνατον τὸ δόρυ τὸ εἰς θάνατον ἐπιτή-
δειον. ἢ ἐκ δρυὸς εἰς οἶτον πεποιημένη καὶ εἰς τὸ δέχεσθαι τὸ σκῆνος.
κατὰ τὸν Ἕρμιππον οὖν διὰ τοῦ υ γράφεται παρὰ τὴν δρῦν τὴν ξυλί-
νην. ὅτε δὲ τὴν σορόν, διὰ τῆς οι.
Δρυόπη: γράφεται καὶ Δρυόπα.
Δρύουσα ἢ Δρυοῦσσα: ἡ Σάμος τὸ παλαιόν.
δύο: δύω. δύω: δοιώ.
Δυρράχιον πόλις Ἠπείρου ἡ πρότερον κληθεῖσα Ἐπίδαμνος, νῦν
δὲ Δυρράχιον, ὅτι κατὰ τὸν τόπον προεχούσης ἄκρας γεωλόφου τὸ κῦμα
προσπῖπτον καὶ σχιζόμενον ῥαχίαν ποιεῖ μεγάλην, ὅθεν διὰ τὴν ῥαχίαν
καὶ τὸ δύσορμον Δυρράχιον ὠνόμασαν τὸν τόπον. Ἀλέξανδρος ἐν Εὐ-
ρώπῃ «δυσραχίου τ' Ἐπίδαμνος ἐπ' ἀγχιάλου χθονὸς ἀκτῆς».
δῶσι: ὅταν μὲν ἑνικῶς ᾖ, σὺν τῷ ι, ὅταν δὲ πληθυντικῶς, ἄνευ
τοῦ ι.

Αίλιος Ηρωδιανός ., Περὶ ὀρθογραφίας

Part+vol.3,2, P. 494, line 31

δειον. ἢ ἐκ δρυὸς εἰς οἶτον πεποιημένη καὶ εἰς τὸ δέχεσθαι τὸ σκῆνος.

κατὰ τὸν Ἕρμιππον οὖν διὰ τοῦ υ γράφεται παρὰ τὴν δρῦν τὴν ξυλί-
νην. ὅτε δὲ τὴν σορόν, διὰ τῆς οι.
Δρυόπη: γράφεται καὶ Δρυόπα.
Δρύουσα ἢ Δρυοῦσσα: ἡ Σάμος τὸ παλαιόν.
δύο: δύω. δύω: δοιώ.
 257

Δυρράχιον πόλις Ἠπείρου ἡ πρότερον κληθεῖσα Ἐπίδαμνος, νῦν

δὲ Δυρράχιον, ὅτι κατὰ τὸν τόπον προεχούσης ἄκρας γεωλόφου τὸ κῦμα
προσπῖπτον καὶ σχιζόμενον ῥαχίαν ποιεῖ μεγάλην, ὅθεν διὰ τὴν ῥαχίαν
καὶ τὸ δύσορμον Δυρράχιον ὠνόμασαν τὸν τόπον. Ἀλέξανδρος ἐν Εὐ-
ρώπῃ «δυσραχίου τ' Ἐπίδαμνος ἐπ' ἀγχιάλου χθονὸς ἀκτῆς».
δῶσι: ὅταν μὲν ἑνικῶς ᾖ, σὺν τῷ ι, ὅταν δὲ πληθυντικῶς, ἄνευ
τοῦ ι. δωτήρ καὶ δωτῆρες: ἀπὸ τοῦ δοτήρ τοῦ διὰ τοῦ ο μικροῦ ἐκτα-
θέντος εἰς ω δωτῆρες διὰ τοῦ ω ὥσπερ παρὰ τῷ ποιητῇ «θεοὶ δωτῆρες
ἐάων» (Od. θ 325). δωτίνη: ι. τὰ γὰρ εἰς ινη μονογενῆ κτλ.

Αίλιος Ηρωδιανός ., Περὶ παρωνύμων (0087: 026)“Grammatici

Graeci, vol. 3.2”, Ed. Lentz, A.
Leipzig: Teubner, 1870, Repr. 1965.Part+vol.3,2, P. 879, line 11

Γρησῖνος πόλις Χερρονήσου. τὸ ἐθνικὸν Γρησίνιος, ὡς Ἀνδρο-

τίων ἕκτῳ Ἀτθίδος.
Δαύνιον πόλις Ἰταλίας. τὸ ἐθνικὸν Δαύνιοι καὶ Δαυνῖται κατὰ
συγκοπὴν ἀπὸ τοῦ Δαυνιᾶται.
Δῆλος. Δήλιος. καὶ Δηλίτης ὁ εἰς Δῆλον ἐρχόμενος χορός,
Καλλίμαχος τρίτῳ.
Δριλώνιος πόλις Κελτική. τὸ ἐθνικὸν Δριλώνιος ὡς Θεόπομπος μγʹ.
Δρυμία πόλις Φωκίδος. Παυσανίας ιʹ (c. 33, 12) «Δήμητρος δὲ
θεσμοφόρου Δρυμίοις ἱερόν ἐστιν ἀρχαῖον». τὸ ἐθνικὸν Δρυμιεύς
ἐκ τοῦ θηλυκοῦ καὶ τοῦ οὐδετέρου.
Δυρράχιον πόλις Ἰλλυρική. λέγεται καὶ ἡ χώρα τῆς Ἰλλυρίας
Δυρραχία. Εὐφορίων «ἄστεα Δυρραχίης τε καὶ ἔθνεα Ταυλαντίνων». καὶ
δῆλον ὅτι Δυρράχιος τὸ τούτου ἀρσενικόν, ὡς τοῦ Ἀνακτόριον τὸ
Ἀνακτόριος, Βυζάντιον Βυζάντιος, Θούριον Θούριος, Κούριον Κούριος.
ὅμως δὲ νῦν Δυρραχηνοί λέγονται. οὕτω γὰρ καὶ Βάλακρος ἐν
Μακεδονικοῖς φησι «καὶ τούτων αἱ πόλεις Δυρραχηνοῖς τε καὶ Ἀπολ-
λωνιάταις ἐπιδιῄρηνται». καὶ Ἑρέννιος Φίλων ἐν τοῖς Ἰατρικοῖς «Ἀσκλη-
πιάδης ἀκουστὰς ἔσχε Τίτον Αὐφίδιον Σικελὸν καὶ Φιλωνίδην Δυρρα-
χηνὸν καὶ Νίκωνα Ἀκραγαντῖνον». καὶ πάλιν «Φιλωνίδης δὲ ὁ Δυρ-
ραχηνὸς ἤκουσε μὲν Ἀσκληπιάδου, ἰατρεύσας δὲ ἐν τῇ πατρίδι ἐνδόξως
συνετάξατο βιβλία μεʹ».

Αίλιος Ηρωδιανός ., Περὶ παρωνύμων Part+vol.3,2, P. 879, line 13

Δαύνιον πόλις Ἰταλίας. τὸ ἐθνικὸν Δαύνιοι καὶ Δαυνῖται κατὰ

συγκοπὴν ἀπὸ τοῦ Δαυνιᾶται.
Δῆλος. Δήλιος. καὶ Δηλίτης ὁ εἰς Δῆλον ἐρχόμενος χορός,
 258

Καλλίμαχος τρίτῳ.
Δριλώνιος πόλις Κελτική. τὸ ἐθνικὸν Δριλώνιος ὡς Θεόπομπος μγʹ.
Δρυμία πόλις Φωκίδος. Παυσανίας ιʹ (c. 33, 12) «Δήμητρος δὲ
θεσμοφόρου Δρυμίοις ἱερόν ἐστιν ἀρχαῖον». τὸ ἐθνικὸν Δρυμιεύς
ἐκ τοῦ θηλυκοῦ καὶ τοῦ οὐδετέρου.
Δυρράχιον πόλις Ἰλλυρική. λέγεται καὶ ἡ χώρα τῆς Ἰλλυρίας
Δυρραχία. Εὐφορίων «ἄστεα Δυρραχίης τε καὶ ἔθνεα Ταυλαντίνων». καὶ
δῆλον ὅτι Δυρράχιος τὸ τούτου ἀρσενικόν, ὡς τοῦ Ἀνακτόριον τὸ
Ἀνακτόριος, Βυζάντιον Βυζάντιος, Θούριον Θούριος, Κούριον Κούριος.
ὅμως δὲ νῦν Δυρραχηνοί λέγονται. οὕτω γὰρ καὶ Βάλακρος ἐν
Μακεδονικοῖς φησι «καὶ τούτων αἱ πόλεις Δυρραχηνοῖς τε καὶ Ἀπολ-
λωνιάταις ἐπιδιῄρηνται». καὶ Ἑρέννιος Φίλων ἐν τοῖς Ἰατρικοῖς «Ἀσκλη-
πιάδης ἀκουστὰς ἔσχε Τίτον Αὐφίδιον Σικελὸν καὶ Φιλωνίδην Δυρρα-
χηνὸν καὶ Νίκωνα Ἀκραγαντῖνον». καὶ πάλιν «Φιλωνίδης δὲ ὁ Δυρ-
ραχηνὸς ἤκουσε μὲν Ἀσκληπιάδου, ἰατρεύσας δὲ ἐν τῇ πατρίδι ἐνδόξως
συνετάξατο βιβλία μεʹ».

Αίλιος Ηρωδιανός ., Partitiones (= Ἐπιμερισμοί) [Sp.?] (e codd. Paris.

2543 + 2570) (0087: 036)“Herodiani partitiones”, Ed. Boissonade,
J.F.London, 1819, Repr. 1963.P. 24, line 12

δρόμων, εἶδος πλοίου, καὶ κλίνεται δρόμωνος· δρόσος·

δροσώδης· καὶ τὰ λοιπά.
Πλὴν τοῦ δρώπαξ, εἶδος ξίφους, καὶ κλίνεται δρώ-
πακος· δρωπακίζω, τὸ κόπτω· δρῶ, τὸ πράττω, ἀπὸ
συναιρέσεως, καὶ δρώμενα, μετοχικὸν, τὰ πραττόμενα.
Πᾶσα λέξις ἀπὸ τῆς δυ συλλαβῆς ἀρχομένη διὰ τοῦ
υ ψιλοῦ γράφεται· οἷον· δύναμις· δυναμοῦμαι· δυνατός·
δύο, ἐπὶ ἀριθμοῦ· δυὰς, τὸ αὐτὸ, καὶ κλίνεται δυάδος· δύω,
ῥῆμα, τὸ ὑπεισέρχομαι· δύσκολος· δυσχερής· δυσμενής·
δυσώδης· δύστηνος, ὁ ἄθλιος· Δυῤῥάχιον, τόπος· δύη, ἡ
κακοπάθεια· καὶ τὰ λοιπά.
Πλὴν τοῦ δοιὸς, ὁ διπλοῦς, ὅθεν καὶ ἐνδοιάζω, καὶ ἐνδοια-
σμός· καὶ δοίδυξ, τὸ κοχλιάριον, ὃ καὶ κλίνεται δοίδυκος.
Πᾶσα λέξις ἀπὸ τῆς δρυ συλλαβῆς ἀρχομένη, διὰ τοῦ
υ ψιλοῦ γράφεται· οἷον· δρύπω, τὸ ξέω· δρῦς, τὸ δένδρον,
καὶ κλίνεται δρυός· δρυμὼν, ὁ τόπος τῶν δρυῶν, καὶ
κλίνεται δρυμῶνος· δρυτόμος, ὁ τὰς δρῦς τέμνων· δρυοκο-
λάπτης, ὄρνεον· δρύφακτος οἶκος, ὁ ἐκ δρυῶν πεφραγμένος·
καὶ τὰ λοιπά.

Στράβων Γεωγραφικά. (0099: 001)“Strabonis geographica, 3 vols.”,

 259

Ed. Meineke, A.Leipzig: Teubner, 1877, Repr. 1969.B.7, cha. 5, se. 8,

line 3

καὶ οἱ Γαλάβριοι, παρ' οἷς ... πόλις ἀρχαία, καὶ οἱ Θου-

νάται, [οἳ] Μαίδοις ἔθνει Θρᾳκίῳ πρὸς ἕω συνάπτου-
σιν. ἄγριοι δ' ὄντες οἱ Δαρδάνιοι τελέως, ὥσθ' ὑπὸ
ταῖς κοπρίαις ὀρύξαντες σπήλαια ἐνταῦθα διαίτας ποι-
εῖσθαι, μουσικῆς δ' ὅμως ἐπεμελήθησαν ἀεὶ χρώμε-
νοι καὶ αὐλοῖς καὶ τοῖς ἐντατοῖς ὀργάνοις. οὗτοι μὲν
οὖν ἐν τῇ μεσογαίᾳ· μνησθησόμεθα δ' αὐτῶν καὶ
ὕστερον.
Μετὰ δὲ τὸν Ῥιζονικὸν κόλπον Λίσσος ἐστὶ πόλις
καὶ Ἀκρόλισσος καὶ Ἐπίδαμνος Κερκυραίων κτίσμα, ἡ
νῦν Δυρράχιον ὁμωνύμως τῇ χερρονήσῳ λεγομένη
ἐφ' ἧς ἵδρυται. εἶθ' ὁ Ἄψος ποταμὸς καὶ ὁ Ἄωος, ἐφ'
ᾧ Ἀπολλωνία πόλις εὐνομωτάτη, κτίσμα Κορινθίων
καὶ Κερκυραίων, τοῦ ποταμοῦ μὲν ἀπέχουσα σταδίους
δέκα τῆς θαλάττης δὲ ἑξήκοντα. τὸν δ' Ἄωον Αἴαντα
καλεῖ Ἑκαταῖος καί φησιν ἀπὸ τοῦ αὐτοῦ τόπου τοῦ
περὶ Λάκμον, μᾶλλον δὲ τοῦ αὐτοῦ μυχοῦ, τόν τε Ἴνα-
χον ῥεῖν εἰς Ἄργος πρὸς νότον καὶ τὸν Αἴαντα πρὸς
ἑσπέραν καὶ πρὸς τὸν Ἀδρίαν. ἐν δὲ τῇ χώρᾳ τῶν Ἀπολ-
λωνιατῶν καλεῖταί τι νυμφαῖον· πέτρα δ' ἐστὶ πῦρ
ἀναδιδοῦσα, ὑπ' αὐτῇ δὲ κρῆναι ῥέουσι χλιαροῦ

Στράβων Γεωγραφικά. B.7a, cha. 1, se. 10, line 11

Ὅτι ἡ Μακεδονία περιορίζεται ἐκ μὲν δυσμῶν τῇ

παραλίᾳ τοῦ Ἀδρίου, ἐξ ἀνατολῶν δὲ τῇ παραλλήλῳ
ταύτης μεσημβρινῇ γραμμῇ τῇ διὰ τῶν ἐκβολῶν Ἕβρου
ποταμοῦ καὶ Κυψέλων πόλεως, ἐκ βορρᾶ δὲ τῇ νοου-
μένῃ εὐθείᾳ γραμμῇ τῇ διὰ Βερτίσκου ὄρους καὶ Σκάρ-
δου καὶ Ὀρβήλου καὶ Ῥοδόπης καὶ Αἵμου· τὰ γὰρ ὄρη
ταῦτα ἀρχόμενα ἀπὸ τοῦ Ἀδρίου διήκει κατὰ εὐθεῖαν
γραμμὴν ἕως τοῦ Εὐξείνου, ποιοῦντα χερρόνησον με-
γάλην πρὸς νότον, τήν τε Θρᾴκην ὁμοῦ καὶ Μακεδο-
νίαν καὶ Ἤπειρον καὶ Ἀχαΐαν· ἐκ νότου δὲ τῇ Ἐγνατίᾳ
ὁδῷ ἀπὸ Δυρραχίου πόλεως πρὸς ἀνατολὰς ἰοῦσιν
ἕως Θεσσαλονικείας· καὶ ἔστι τὸ σχῆμα τοῦτο τῆς Μα-
κεδονίας παραλληλογράμμου ἔγγιστα. Epi
Ὅτι Ἠμαθία ἐκαλεῖτο πρότερον ἡ νῦν Μακεδο-
νία. ἔλαβε δὲ τοὔνομα τοῦτο ἀπ' ἀρχαίου τινὸς τῶν
 260

ἡγεμόνων Μακεδόνος. ἦν δὲ καὶ πόλις Ἠμαθία πρὸς

θαλάσσῃ. κατεῖχον δὲ τὴν χώραν ταύτην Ἠπειρωτῶν
τινες καὶ Ἰλλυριῶν, τὸ δὲ πλεῖστον Βοττιαῖοι καὶ Θρᾷ-
κες· οἱ μὲν ἐκ Κρήτης, ὥς φασι, τὸ γένος ὄντες, ἡγε-
μόνα ἔχοντες Βόττωνα, Θρᾳκῶν δὲ Πίερες μὲν ἐνέ-
μοντο τὴν Πιερίαν καὶ τὰ περὶ τὸν Ὄλυμπον, Παίονες

Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 1–3) (0363: 009)

“Claudii Ptolemaei geographia, vol. 1.1”, Ed. Müller, K.
Paris: Didot, 1883.B.3, cha. 12, se. 1, line 4

Μακεδονίας θέσις.

[Εὐρώπης πίναξ ιʹ.]

Ἡ Μακεδονία περιορίζεται ἀπὸ μὲν ἄρ-

κτων ταῖς ἐκτεθειμέναις πλευραῖς Δαλματίας
καὶ Μυσίας τῆς ἄνω καὶ Θρᾴκης· ἀπὸ δὲ
δυσμῶν τῷ Ἰονίῳ πελάγει τῷ ἀπὸ Δυρραχίου
(ἤτοι Ἐπιδάμνου) μέχρι Κελύδνου ποταμοῦ
κατὰ τὴν περιγραφὴν τοιαύτην·
Γαυλαντίων
Δυρράχιον μεʹ μʹ ʹʹγʹʹ ιβʹʹ
Πανυάσου ποτ. ἐκβολαί μεʹ μʹ γοʹʹ
Ἄψου ποταμοῦ ἐκβολαί μεʹ ιβʹʹ μʹ ʹʹ
Ἀπολλωνία μεʹ ιβʹʹ μʹ ϛʹʹ
Ἀώου ποταμοῦ ἐκβολαί μεʹ μʹ
Αὐλὼν πόλις, ἐπίνειον μδʹ ʹʹγʹʹ λθʹ ʹʹγʹʹ ιβʹʹ
Ἐλιμιωτῶν

Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 1-3) B.3, cha. 12, se. 2, line 2

[Εὐρώπης πίναξ ιʹ.]

Ἡ Μακεδονία περιορίζεται ἀπὸ μὲν ἄρ-

κτων ταῖς ἐκτεθειμέναις πλευραῖς Δαλματίας
 261

καὶ Μυσίας τῆς ἄνω καὶ Θρᾴκης· ἀπὸ δὲ

δυσμῶν τῷ Ἰονίῳ πελάγει τῷ ἀπὸ Δυρραχίου
(ἤτοι Ἐπιδάμνου) μέχρι Κελύδνου ποταμοῦ
κατὰ τὴν περιγραφὴν τοιαύτην·
Γαυλαντίων
Δυρράχιον μεʹ μʹ ʹʹγʹʹ ιβʹʹ
Πανυάσου ποτ. ἐκβολαί μεʹ μʹ γοʹʹ
Ἄψου ποταμοῦ ἐκβολαί μεʹ ιβʹʹ μʹ ʹʹ
Ἀπολλωνία μεʹ ιβʹʹ μʹ ϛʹʹ
Ἀώου ποταμοῦ ἐκβολαί μεʹ μʹ
Αὐλὼν πόλις, ἐπίνειον μδʹ ʹʹγʹʹ λθʹ ʹʹγʹʹ ιβʹʹ
Ἐλιμιωτῶν

Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 4–8) (0363: 014)

“Claudii Ptolemaei geographia, vols. 1–2”, Ed. Nobbe, C.F.A.
Leipzig: Teubner, 1:1843; 2:1845, Repr. 1966.B.8, cha. 12, se. 3, line 3

καὶ τὴν Εὔβοιαν σὺν ταῖς περὶ αὐτὰ νήσοις. Ὁ δὲ διὰ μέσου αὐτοῦ
παράλληλος λόγον ἔχει, ὃν τὰ ζ πρὸς τὰ θ.
Περιορίζεται δὲ ὁ πίναξ ἀπὸ μὲν ἀνατολῶν
Αἰγαίῳ πελάγει καὶ Μυρτώῳ καὶ Καρπαθίῳ, ἀπὸ δὲ
μεσημβρίας Ἀδριατικῷ πελάγει καὶ Λιβυκῷ, ἀπὸ
δὲ δύσεως Ἰωνίῳ πελάγει καὶ Ἀδριατικῷ, ἀπὸ δὲ
ἄρκτων Δαλματίᾳ καὶ Μυσίᾳ τῇ ἄνω καὶ Θρᾴκῃ.
Τῶν μὲν οὖν
ἐν τῇ Μακεδονίᾳ
διασήμων πόλεων τὸ μὲν Δυῤῥάχιον ἔχει τὴν μεγί-
στην ἡμέραν ὡρῶν ἰσημερινῶν ιε, καὶ διέστηκεν Ἀλε-
ξανδρείας πρὸς δύσεις ὥρας διμοίρῳ·
ἡ δὲ Θεσσαλονίκη τὴν μεγίστην ἡμέραν
ἔχει ὡρῶν ιδ ʹιβʹ, καὶ διέστηκεν Ἀλεξανδρείας πρὸς
δύσεις ὥρας μιᾶς διμοίρῳ·

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. (0385: 001)“Cassii Dionis Cocceiani

historiarum Romanarum quae supersunt, 3 vols.”, Ed. Boissevain, U.P.
Berlin: Weidmann, 1:1895; 2:1898; 3:1901, Repr. 1955.B.41, cha. Pin,
se. 1, line 6

Τάδε ἔνεστιν ἐν τῷ τετταρακοστῷ πρώτῳ τῶν Δίωνος Ῥωμαϊκῶν

α. Ὡς Καῖσαρ ἐς τὴν Ἰταλίαν ἦλθε καὶ Πομπήιος ἐκλιπὼν αὐτὴν ἐς

 262

Μακε-
δονίαν διέπλευσεν.
β. Ὡς Καῖσαρ Ἰβηρίαν παρεστήσατο.
γ. Ὡς Καῖσαρ ἐς Μακεδονίαν ἐπὶ Πομπήιον διέπλευσεν.
δ. Ὡς Καῖσαρ καὶ Πομπήιος περὶ Δυρράχιον ἐπολέμησεν.
ε. Ὡς Καῖσαρ Πομπήιον περὶ Φάρσαλον ἐνίκησεν.

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. B.41, cha. 14, se. 1, line 1

ἐξήγαγε· καὶ τοὺς πλούτους τῶν βαρβάρων ἐς τὴν Ῥώμην ἀγαγών,

πάνθ' ὅσα ἠδυνήθη τότε ἐξ αὐτῆς ἑτέρωσε ἐκόμισε· καὶ τῶν μὲν
οἴκοι πάντων ἀπέγνω, τοῖς δ' ἀλλοτρίοις καὶ τοῖς γε ὑφ' ἑαυτοῦ
ποτε δουλωθεῖσι συμμάχοις κατὰ τῆς πατρίδος χρήσασθαι ἐνόει,
καὶ ἐν αὐτοῖς πολὺ πλείω ἐλπίδα καὶ τῆς σωτηρίας καὶ τῆς δυ-
ναστείας ἢ ἐν τοῖς εὐεργετηθεῖσιν ἐποιεῖτο. καὶ διὰ ταῦτα ἀντὶ
μὲν τῆς λαμπρότητος ἣν ἐκ τῶν πολέμων ἐκείνων κτησάμενος ἀφί-
κετο, ταπεινότητα πρὸς τὸν παρὰ τοῦ Καίσαρος φόβον ἀντιλαβὼν
ἀπῆρεν, ἀντὶ δὲ τῆς εὐκλείας ἣν ἐκ τοῦ τὴν πατρίδα αὐξῆσαι ἔσχεν,
δυσκλεέστατος ἐπὶ τῇ τότε ἐκλείψει αὐτῆς ἐγένετο.
καὶ εὐθύς γε καταίρων ἐς τὸ Δυρράχιον ἔμαθεν ὅτι οὐ καλῶς
ἀπαλλάξει· στρατιώτας τε γὰρ κεραυνοὶ ἐν αὐτῷ τῷ πρόσπλῳ
ἔφθειραν, καὶ τὰ σημεῖα τὰ στρατιωτικὰ ἀράχναι κατέσχον, ἐκ-
βάντος τε ἐκ τῆς νεὼς αὐτοῦ ὄφεις τὸν στίβον ἐπισπόμενοι συν-
έχεον. ἐκείνῳ μὲν δὴ ταῦτα τὰ τέρατα ἐγένετο, συνεβεβήκει δὲ
καὶ πάσῃ τῇ πόλει τούτῳ τε τῷ ἔτει καὶ ὀλίγον ἔμπροσθεν ἕτερα.
ὄντως γάρ που ἀμφοτέρωθεν ἐν ταῖς στάσεσι τὸ κοινὸν βλάπτεται·
καὶ διὰ τοῦτο λύκοι τε καὶ βύαι πολλοὶ ἐν αὐτῷ τῷ ἄστει ὤφθη-
σαν, καὶ σεισμοὶ συνεχεῖς μετὰ μυκηθμῶν ἐγένοντο, πῦρ τε ἀπὸ
δυσμῶν πρὸς ἀνατολὰς διῇξε, καὶ ἕτερον ἄλλα τε καὶ τὸν τοῦ Κυ-
ρίνου ναὸν κατέφλεξεν. ὅ τε ἥλιος σύμπας ἐξέλιπε, καὶ κεραυνοὶ

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. B.41, cha. 48, se. 1, line 1

μὲν τοῦ ποταμοῦ ἀπήντησέν οἱ, νομίσας ἀξιόμαχος καὶ ὣς τοῖς

τότε προσιοῦσι γενήσεσθαι· ἐπεὶ δὲ ἔμαθεν ὅτι πολὺ τῷ πλήθει
ἠλαττοῦτο, ἡσύχασε. καὶ ὅπως γε μήθ' ὑπὸ δέους τοῦτο ποιεῖν
μήτε ἐξάρχειν τοῦ πολέμου νομισθείη, λόγους τέ τινας συμβατη-
ρίους σφίσι καθίει καὶ κατὰ τοῦτο διῆγε. γνοὺς δὲ ταῦθ' ὁ Πομ-
πήιος συμβαλεῖν μὲν αὐτῷ ὡς ὅτι τάχιστα ἠθέλησε, καὶ διὰ τοῦτο
καὶ τὸν ποταμὸν ἐπιδιαβῆναι ἐπεχείρησεν· ὡς δὲ ἡ γέφυρα βάρος
λαβοῦσα διελύθη καί τινες τῶν προδιαβεβηκότων μονωθέντες ἀπώ-
λοντο, ἐπέσχεν ἀθυμήσας ὅτι πρῶτον τῶν τοῦ πολέμου ἔργων ἁπτό-
μενος ἐπταίκει. κἀν τούτῳ καὶ τοῦ Ἀντωνίου ἐπελθόντος φοβη-
 263

θεὶς ἀπεχώρησε πρὸς τὸ Δυρράχιον. ἕως μὲν γὰρ ὁ Βίβουλος ἔζη,

οὐδ' ἀπᾶραι ἐκεῖνος ἐκ τοῦ Βρεντεσίου ἐτόλμησεν· τοσαύτη που φυ-
λακὴ αὐτοῦ ἐγίγνετο· ἐπεὶ δὲ αὐτός τε ἐκκαμὼν ὑπὸ τῆς ταλαιπω-
ρίας ἐτελεύτησε καὶ τὴν ναυαρχίαν ὁ Λίβων διεδέξατο, κατεφρό-
νησεν αὐτοῦ καὶ ἀνηγάγετο ὡς καὶ βιασόμενος τὸν ἔκπλουν. κατα-
ραχθείς τε ἐς τὴν γῆν ἠμύνατό τε αὐτὸν ἰσχυρῶς προσβαλόντα οἱ,
καὶ μετὰ τοῦτο ἐπεκβῆναί ποι βουληθέντα οὐδαμῇ τῆς ταύτῃ ἠπεί-
ρου προσορμισθῆναι εἴασεν. ἀπορήσας οὖν ὁ Λίβων καὶ ὅρμου
καὶ ὕδατος (τὸ γὰρ νησίδιον τὸ πρὸς τοῦ λιμένος ὄν, ἐς ὅπερ μόνον
προσέχειν ἐδύνατο, καὶ ἄνυδρον καὶ ἀλίμενόν ἐστιν) ἀπέπλευσε
πόρρω ποι, ὅπου ἀμφοτέρων εὐπορήσειν ἔμελλε.

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. B.41, cha. 49, se. 1, line 2

καὶ μετὰ τοῦτο ἐπεκβῆναί ποι βουληθέντα οὐδαμῇ τῆς ταύτῃ ἠπεί-
ρου προσορμισθῆναι εἴασεν. ἀπορήσας οὖν ὁ Λίβων καὶ ὅρμου
καὶ ὕδατος (τὸ γὰρ νησίδιον τὸ πρὸς τοῦ λιμένος ὄν, ἐς ὅπερ μόνον
προσέχειν ἐδύνατο, καὶ ἄνυδρον καὶ ἀλίμενόν ἐστιν) ἀπέπλευσε
πόρρω ποι, ὅπου ἀμφοτέρων εὐπορήσειν ἔμελλε. καὶ οὕτως ὁ Ἀν-
τώνιος ἐξαναχθεὶς ὕστερον πρὸς μὲν ἐκείνου, καίπερ μετεώροις σφί-
σιν ἐπιχειρῆσαι ἐθελήσαντος, οὐδὲν ἔπαθε· χειμὼν γὰρ σφοδρὸς ἐπι-
γενόμενος ἐκώλυσε τὴν ἐπίθεσιν· πρὸς δὲ δὴ αὐτοῦ τούτου ἀμφό-
τεροι ἐκακοπάθησαν.
διασωθέντων δ' οὖν τῶν στρατιωτῶν ὅ τε Πομπήιος ἐς τὸ
Δυρράχιον, ὥσπερ εἶπον, ἀνεχώρησε, καὶ ὁ Καῖσαρ ἐπηκολούθησεν
αὐτῷ θαρσήσας, ὅτι τῷ πλήθει τῶν τότε συνόντων οἱ περιῆν ἐκ
τῶν προσγεγενημένων. τὸ δὲ Δυρράχιον ἐν τῇ γῇ τῇ πρότερον μὲν
Ἰλλυριῶν τῶν Παρθινῶν, νῦν δὲ καὶ τότε γε ἤδη Μακεδονίας νε-
νομισμένῃ κεῖται, καὶ ἔστιν ἐπικαιρότατον, εἴτ' οὖν ἡ Ἐπίδαμνος
[καὶ] ἡ τῶν Κερκυραίων εἴτε καὶ ἑτέρα τις οὖσα. καὶ οἱ μὲν τοῦτο
γράψαντες τήν τε κτίσιν αὐτῆς καὶ τὸ ὄνομα ἐς Δυρράχιον ἥρωα
ἀναφέρουσιν· οἱ δ' ἕτεροι Δυρράχιον ἀντονομασθῆναι τὸ χωρίον
ὑπὸ τῶν Ῥωμαίων πρὸς τὴν τῆς ῥαχίας δυσχέρειαν ἔφασαν, ὅτι ἡ
τῆς Ἐπιδάμνου πρόσρησις ζημιώδη δήλωσιν ἐν τῇ τῶν Λατίνων γλώσσῃ
ἔχουσα δυσοιώνιστός σφισιν ἐς τὸ περαιοῦσθαι ἐς αὐτὴν

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. B.41, cha. 49, se. 2, line 1

καὶ ὕδατος (τὸ γὰρ νησίδιον τὸ πρὸς τοῦ λιμένος ὄν, ἐς ὅπερ μόνον
προσέχειν ἐδύνατο, καὶ ἄνυδρον καὶ ἀλίμενόν ἐστιν) ἀπέπλευσε
 264

πόρρω ποι, ὅπου ἀμφοτέρων εὐπορήσειν ἔμελλε. καὶ οὕτως ὁ Ἀν-

τώνιος ἐξαναχθεὶς ὕστερον πρὸς μὲν ἐκείνου, καίπερ μετεώροις σφί-
σιν ἐπιχειρῆσαι ἐθελήσαντος, οὐδὲν ἔπαθε· χειμὼν γὰρ σφοδρὸς ἐπι-
γενόμενος ἐκώλυσε τὴν ἐπίθεσιν· πρὸς δὲ δὴ αὐτοῦ τούτου ἀμφό-
τεροι ἐκακοπάθησαν.
διασωθέντων δ' οὖν τῶν στρατιωτῶν ὅ τε Πομπήιος ἐς τὸ
Δυρράχιον, ὥσπερ εἶπον, ἀνεχώρησε, καὶ ὁ Καῖσαρ ἐπηκολούθησεν
αὐτῷ θαρσήσας, ὅτι τῷ πλήθει τῶν τότε συνόντων οἱ περιῆν ἐκ
τῶν προσγεγενημένων. τὸ δὲ Δυρράχιον ἐν τῇ γῇ τῇ πρότερον μὲν
Ἰλλυριῶν τῶν Παρθινῶν, νῦν δὲ καὶ τότε γε ἤδη Μακεδονίας νε-
νομισμένῃ κεῖται, καὶ ἔστιν ἐπικαιρότατον, εἴτ' οὖν ἡ Ἐπίδαμνος
[καὶ] ἡ τῶν Κερκυραίων εἴτε καὶ ἑτέρα τις οὖσα. καὶ οἱ μὲν τοῦτο
γράψαντες τήν τε κτίσιν αὐτῆς καὶ τὸ ὄνομα ἐς Δυρράχιον ἥρωα
ἀναφέρουσιν· οἱ δ' ἕτεροι Δυρράχιον ἀντονομασθῆναι τὸ χωρίον
ὑπὸ τῶν Ῥωμαίων πρὸς τὴν τῆς ῥαχίας δυσχέρειαν ἔφασαν, ὅτι ἡ
τῆς Ἐπιδάμνου πρόσρησις ζημιώδη δήλωσιν ἐν τῇ τῶν Λατίνων
γλώσσῃ ἔχουσα δυσοιώνιστός σφισιν ἐς τὸ περαιοῦσθαι ἐς αὐτὴν
ἔδοξεν εἶναι. πρὸς οὖν τοῦτο τὸ Δυρράχιον ὁ Πομπήιος καταφυγὼν

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. B.41, cha. 49, se. 2, line 5

σιν ἐπιχειρῆσαι ἐθελήσαντος, οὐδὲν ἔπαθε· χειμὼν γὰρ σφοδρὸς ἐπι-

γενόμενος ἐκώλυσε τὴν ἐπίθεσιν· πρὸς δὲ δὴ αὐτοῦ τούτου ἀμφό-
τεροι ἐκακοπάθησαν.
διασωθέντων δ' οὖν τῶν στρατιωτῶν ὅ τε Πομπήιος ἐς τὸ
Δυρράχιον, ὥσπερ εἶπον, ἀνεχώρησε, καὶ ὁ Καῖσαρ ἐπηκολούθησεν
αὐτῷ θαρσήσας, ὅτι τῷ πλήθει τῶν τότε συνόντων οἱ περιῆν ἐκ
τῶν προσγεγενημένων. τὸ δὲ Δυρράχιον ἐν τῇ γῇ τῇ πρότερον μὲν
Ἰλλυριῶν τῶν Παρθινῶν, νῦν δὲ καὶ τότε γε ἤδη Μακεδονίας νε-
νομισμένῃ κεῖται, καὶ ἔστιν ἐπικαιρότατον, εἴτ' οὖν ἡ Ἐπίδαμνος
[καὶ] ἡ τῶν Κερκυραίων εἴτε καὶ ἑτέρα τις οὖσα. καὶ οἱ μὲν τοῦτο
γράψαντες τήν τε κτίσιν αὐτῆς καὶ τὸ ὄνομα ἐς Δυρράχιον ἥρωα
ἀναφέρουσιν· οἱ δ' ἕτεροι Δυρράχιον ἀντονομασθῆναι τὸ χωρίον
ὑπὸ τῶν Ῥωμαίων πρὸς τὴν τῆς ῥαχίας δυσχέρειαν ἔφασαν, ὅτι ἡ
τῆς Ἐπιδάμνου πρόσρησις ζημιώδη δήλωσιν ἐν τῇ τῶν Λατίνων
γλώσσῃ ἔχουσα δυσοιώνιστός σφισιν ἐς τὸ περαιοῦσθαι ἐς αὐτὴν
ἔδοξεν εἶναι.
πρὸς οὖν τοῦτο τὸ Δυρράχιον ὁ Πομπήιος καταφυγὼν στρα-
τόπεδόν τε ἔξω τῆς πόλεως ἐποιήσατο, καὶ τάφρους βαθείας σταυ-
ρώματά τε ἰσχυρὰ περιεβάλετο. καὶ αὐτῷ ὁ Καῖσαρ ἐπιστρατοπε-
δεύσας προσέμιξε μὲν ὡς καὶ δι' ὀλίγου τὸ χαράκωμα τῷ πλήθει
τῶν στρατιωτῶν αἱρήσων, ἐπεὶ δὲ ἀπεκρούσθη,
 265

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. B.41, cha. 49, se. 3, line 1

γενόμενος ἐκώλυσε τὴν ἐπίθεσιν· πρὸς δὲ δὴ αὐτοῦ τούτου ἀμφό-

τεροι ἐκακοπάθησαν.
διασωθέντων δ' οὖν τῶν στρατιωτῶν ὅ τε Πομπήιος ἐς τὸ
Δυρράχιον, ὥσπερ εἶπον, ἀνεχώρησε, καὶ ὁ Καῖσαρ ἐπηκολούθησεν
αὐτῷ θαρσήσας, ὅτι τῷ πλήθει τῶν τότε συνόντων οἱ περιῆν ἐκ
τῶν προσγεγενημένων. τὸ δὲ Δυρράχιον ἐν τῇ γῇ τῇ πρότερον μὲν
Ἰλλυριῶν τῶν Παρθινῶν, νῦν δὲ καὶ τότε γε ἤδη Μακεδονίας νε-
νομισμένῃ κεῖται, καὶ ἔστιν ἐπικαιρότατον, εἴτ' οὖν ἡ Ἐπίδαμνος
[καὶ] ἡ τῶν Κερκυραίων εἴτε καὶ ἑτέρα τις οὖσα. καὶ οἱ μὲν τοῦτο
γράψαντες τήν τε κτίσιν αὐτῆς καὶ τὸ ὄνομα ἐς Δυρράχιον ἥρωα
ἀναφέρουσιν· οἱ δ' ἕτεροι Δυρράχιον ἀντονομασθῆναι τὸ χωρίον
ὑπὸ τῶν Ῥωμαίων πρὸς τὴν τῆς ῥαχίας δυσχέρειαν ἔφασαν, ὅτι ἡ
τῆς Ἐπιδάμνου πρόσρησις ζημιώδη δήλωσιν ἐν τῇ τῶν Λατίνων
γλώσσῃ ἔχουσα δυσοιώνιστός σφισιν ἐς τὸ περαιοῦσθαι ἐς αὐτὴν
ἔδοξεν εἶναι.
πρὸς οὖν τοῦτο τὸ Δυρράχιον ὁ Πομπήιος καταφυγὼν στρα-
τόπεδόν τε ἔξω τῆς πόλεως ἐποιήσατο, καὶ τάφρους βαθείας σταυ-
ρώματά τε ἰσχυρὰ περιεβάλετο. καὶ αὐτῷ ὁ Καῖσαρ ἐπιστρατοπε-
δεύσας προσέμιξε μὲν ὡς καὶ δι' ὀλίγου τὸ χαράκωμα τῷ πλήθει
τῶν στρατιωτῶν αἱρήσων, ἐπεὶ δὲ ἀπεκρούσθη, ἐπεχείρησεν αὐτὸ
ἀποτειχίσαι. καὶ ἐκεῖνός τε ἅμα τοῦτ' εἰργάζετο, καὶ ὁ Πομπήιος

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. B.41, cha. 50, se. 1, line 1

τῶν προσγεγενημένων. τὸ δὲ Δυρράχιον ἐν τῇ γῇ τῇ πρότερον μὲν

Ἰλλυριῶν τῶν Παρθινῶν, νῦν δὲ καὶ τότε γε ἤδη Μακεδονίας νε-
νομισμένῃ κεῖται, καὶ ἔστιν ἐπικαιρότατον, εἴτ' οὖν ἡ Ἐπίδαμνος
[καὶ] ἡ τῶν Κερκυραίων εἴτε καὶ ἑτέρα τις οὖσα. καὶ οἱ μὲν τοῦτο
γράψαντες τήν τε κτίσιν αὐτῆς καὶ τὸ ὄνομα ἐς Δυρράχιον ἥρωα
ἀναφέρουσιν· οἱ δ' ἕτεροι Δυρράχιον ἀντονομασθῆναι τὸ χωρίον
ὑπὸ τῶν Ῥωμαίων πρὸς τὴν τῆς ῥαχίας δυσχέρειαν ἔφασαν, ὅτι ἡ
τῆς Ἐπιδάμνου πρόσρησις ζημιώδη δήλωσιν ἐν τῇ τῶν Λατίνων
γλώσσῃ ἔχουσα δυσοιώνιστός σφισιν ἐς τὸ περαιοῦσθαι ἐς αὐτὴν
ἔδοξεν εἶναι.
πρὸς οὖν τοῦτο τὸ Δυρράχιον ὁ Πομπήιος καταφυγὼν στρα-
τόπεδόν τε ἔξω τῆς πόλεως ἐποιήσατο, καὶ τάφρους βαθείας σταυ-
ρώματά τε ἰσχυρὰ περιεβάλετο. καὶ αὐτῷ ὁ Καῖσαρ ἐπιστρατοπε-
 266

δεύσας προσέμιξε μὲν ὡς καὶ δι' ὀλίγου τὸ χαράκωμα τῷ πλήθει

τῶν στρατιωτῶν αἱρήσων, ἐπεὶ δὲ ἀπεκρούσθη, ἐπεχείρησεν αὐτὸ
ἀποτειχίσαι. καὶ ἐκεῖνός τε ἅμα τοῦτ' εἰργάζετο, καὶ ὁ Πομπήιος
τὰ μὲν διεσταύρου τὰ δὲ ὑπετείχιζε καὶ διετάφρευε, πύργους τε
ἐπὶ τῶν μετεώρων καὶ φυλακὰς ἐπικαθίστη, ὡς τήν τε περίοδον
τοῦ περιτειχίσματος ἀπέραντον καὶ τὴν ἔφοδον καὶ κρατοῦσι τοῖς
ἐναντίοις ἄπορον ποιῆσαι. πολλαὶ μὲν οὖν καὶ ἐν τούτῳ μάχαι
αὐτῶν, βραχεῖαι δ' οὖν [αὐτῶν] ἐγίγνοντο· καὶ ἐν ταύταις

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. B.41, cha. 50, se. 3, line 3

δεύσας προσέμιξε μὲν ὡς καὶ δι' ὀλίγου τὸ χαράκωμα τῷ πλήθει

τῶν στρατιωτῶν αἱρήσων, ἐπεὶ δὲ ἀπεκρούσθη, ἐπεχείρησεν αὐτὸ
ἀποτειχίσαι. καὶ ἐκεῖνός τε ἅμα τοῦτ' εἰργάζετο, καὶ ὁ Πομπήιος
τὰ μὲν διεσταύρου τὰ δὲ ὑπετείχιζε καὶ διετάφρευε, πύργους τε
ἐπὶ τῶν μετεώρων καὶ φυλακὰς ἐπικαθίστη, ὡς τήν τε περίοδον
τοῦ περιτειχίσματος ἀπέραντον καὶ τὴν ἔφοδον καὶ κρατοῦσι τοῖς
ἐναντίοις ἄπορον ποιῆσαι. πολλαὶ μὲν οὖν καὶ ἐν τούτῳ μάχαι
αὐτῶν, βραχεῖαι δ' οὖν [αὐτῶν] ἐγίγνοντο· καὶ ἐν ταύταις τοτὲ μὲν
οὗτοι τοτὲ δὲ ἐκεῖνοι καὶ ἐνίκων καὶ ἐνικῶντο, ὥστε καὶ θνήσκειν
τινὰς ἀμφοτέρων ὁμοίως. αὐτοῦ δὲ δὴ τοῦ Δυρραχίου ὁ Καῖσαρ
μεταξὺ τῶν τε ἑλῶν καὶ τῆς θαλάσσης νυκτός, ὡς καὶ προδοθησο-
μένου ὑπὸ τῶν [τε] ἀμυνομένων, πειράσας εἴσω μὲν τῶν στενῶν
παρῆλθε, προσπεσόντων δέ οἱ ἐνταῦθα πολλῶν μὲν κατὰ πρόσωπον
πολλῶν δὲ καὶ κατόπιν, οἳ πλοίοις παρακομισθέντες ἐξαίφνης
αὐτῷ ἐπέθεντο, καὶ συχνοὺς ἀπέβαλε καὶ ὀλίγου καὶ αὐτὸς ἐφθάρη.
γενομένου δὲ τούτου ὁ Πομπήιος ἐπιθαρσήσας ἐπεβούλευσε νυκτὸς
τῷ περιτειχίσματι, καὶ ἐκείνου τέ τι ἀπροσδόκητος προσπεσὼν
εἷλε, καὶ φόνον τῶν αὐλιζομένων πρὸς αὐτῷ πολὺν εἰργάσατο.
ὁ οὖν Καῖσαρ, ὡς ταῦτά τε συνεβεβήκει καὶ ὁ σῖτος αὐτὸν

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. B.41, cha. 51, se. 2, line 1

αὐτῷ ἐπέθεντο, καὶ συχνοὺς ἀπέβαλε καὶ ὀλίγου καὶ αὐτὸς ἐφθάρη.
γενομένου δὲ τούτου ὁ Πομπήιος ἐπιθαρσήσας ἐπεβούλευσε νυκτὸς
τῷ περιτειχίσματι, καὶ ἐκείνου τέ τι ἀπροσδόκητος προσπεσὼν
εἷλε, καὶ φόνον τῶν αὐλιζομένων πρὸς αὐτῷ πολὺν εἰργάσατο.
ὁ οὖν Καῖσαρ, ὡς ταῦτά τε συνεβεβήκει καὶ ὁ σῖτος αὐτὸν
ἐπελελοίπει (ἥ τε γὰρ θάλασσα καὶ ἡ γῆ πᾶσα ἡ πλησία ἀλλοτρία
αὐτῷ ἦν, καί τινες διὰ ταῦτα καὶ ἀπηυτομολήκεσαν), δείσας μὴ
ἤτοι προσεδρεύων καταπολεμηθῇ ἢ καὶ ὑπὸ τῶν ἄλλων ἐγκαταλει-
 267

φθῇ, πάντα μὲν τὰ ᾠκοδομημένα κατέστρεψε, πάντα δὲ τὰ παρα-

βεβλημένα προσδιέφθειρε, καὶ μετὰ τοῦτο ἐξαίφνης ἄρας ἐς Θες-
σαλίαν ὥρμησεν. ἐν γὰρ τῷ αὐτῷ τούτῳ χρόνῳ ᾧ τὸ Δυρράχιον
ἐπολιορκεῖτο, Λούκιός τε Κάσσιος Λογγῖνος καὶ Γναῖος Δομίτιος
Καλουῖνος ἔς τε τὴν Μακεδονίαν καὶ ἐς τὴν Θεσσαλίαν ὑπ' αὐτοῦ
πεμφθέντες, Λογγῖνος μὲν ἐνταῦθα ὑπό τε τοῦ Σκιπίωνος καὶ ὑπὸ
Σαδάλου Θρᾳκὸς ἰσχυρῶς ἐσφάλη, Καλουῖνος δὲ τῆς μὲν Μακεδο-
νίας ὑπὸ τοῦ Φαύστου ἀπεώσθη, Λοκρῶν δὲ δὴ καὶ Αἰτωλῶν
προσχωρησάντων οἱ ἔς τε τὴν Θεσσαλίαν μετ' αὐτῶν ἐσέβαλε, καὶ
τὸν Σκιπίωνα μάχαις, τῇ μὲν λοχισθεὶς τῇ δ' ἀντενεδρεύσας, ἐνέ-
δρευσε, καὶ ἀπ' αὐτοῦ καὶ πόλεις τινὰς προσεποιήσατο. ἐνταῦθ'
οὖν ὁ Καῖσαρ, ὡς καὶ ῥᾷον σὺν ἐκείνοις τῆς τε τροφῆς εὐπορήσων
καὶ τὸν πόλεμον διοίσων, ἠπείχθη. καὶ ἐπειδὴ οὐδεὶς

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. B.47, cha. 21, se. 6, line 2

θόντων ὑπολειφθέντας ἢ διὰ νόσον ἢ διὰ ἀταξίαν, προσλαβὼν εἶχε·

καί οἱ καὶ χρήματα ἐκ τῆς Ἀσίας παρὰ τοῦ Τρεβωνίου ἦλθε. τὸ
μὲν οὖν Ἑλληνικὸν ἀπονητότατα ἐκ τούτων, ἅτε μηδὲ δύναμίν τινα
ἀξιόλογον ἔχον, προσεποιήσατο· ἐς δὲ δὴ τὴν Μακεδονίαν ἦλθε
μὲν ἐν ἐκείνῳ τῷ καιρῷ ἐν ᾧ ὅ τε Ἀντώνιος ὁ Γάιος ἄρτι ἀφῖκτο
καὶ Κύιντος Ὁρτήσιος ὁ προάρξας αὐτῆς ἀπαλλαγήσεσθαι ἔμελλεν,
οὐ μέντοι καὶ πρᾶγμά τι ἔσχεν. οὗτός τε γὰρ εὐθὺς αὐτῷ προσε-
χώρησε, καὶ ὁ Ἀντώνιος κωλυθεὶς κατὰ τὴν τοῦ Καίσαρος ἐν τῇ
Ῥώμῃ ἐπικράτησιν πράσσειν τι τῶν τῇ ἀρχῇ προσηκόντων ἀσθενὴς
ἦν. ὅ τε Οὐατίνιος ἦρχε μὲν Ἰλλυριῶν τῶν πλησιοχώρων, καὶ τό
τε Δυρράχιον ἐκεῖθεν ἐπελθὼν προκατέλαβε καὶ ἦν αὐτῷ κατὰ τὸ
στασιωτικὸν διάφορος, οὐ μὴν ἠδυνήθη τι αὐτὸν βλάψαι· οἱ γὰρ
στρατιῶται ἀχθόμενοί τε αὐτῷ καὶ προσκαταφρονήσαντες αὐτοῦ
διὰ νόσον μετέστησαν. καταλαβὼν οὖν καὶ τούτους ἐπί τε τὸν
Ἀντώνιον ἐν τῇ Ἀπολλωνίᾳ ὄντα ἐστράτευσε, καὶ προαπαντήσαντός
οἱ αὐτοῦ τούς τε στρατιώτας ᾠκειώσατο, καὶ ἐκεῖνον ἐς τὸ τεῖχος
προκαταφυγόντα ἀπετείχισε μὲν καὶ ἐζώγρησεν ἐκ προδοσίας, κακὸν
δὲ οὐδὲν εἰργάσατο. πράξας δὲ ταῦτα, καὶ τήν τε Μακεδονίαν
μετὰ τοῦτο πᾶσαν καὶ τὴν Ἤπειρον προσλαβών, ἐπέστειλε τῇ γε-
ρουσίᾳ, τά τε πραχθέντα οἱ δηλῶν καὶ ἑαυτὸν τά τε ἔθνη καὶ
τοὺς στρατιώτας ἐπ' αὐτῇ ποιούμενος. οἱ δέ (ἔτυχον γὰρ ὑπόπτως

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. B.47, cha. 49, se. 3, line 1

(ἐς γὰρ χωρίον τι ἐρυμνὸν ἀναπεφευγὼς ἦν), μὴ δυνηθεὶς δέ, καὶ

 268

προσέτι καὶ μαθὼν ὅτι τινὲς τῶν στρατιωτῶν τοῖς νικήσασιν ὡμο-
λογήκασιν, οὐδεμίαν ἔτ' ἐλπίδα ἔσχεν, ἀλλὰ ἀπογνοὺς μὲν τὴν
σωτηρίαν ἀπαξιώσας δὲ τὴν ἅλωσιν ἐς τὸν θάνατον καὶ αὐτὸς
κατέφυγεν. καὶ ἀναβοήσας τοῦτο δὴ τὸ Ἡράκλειον
ὦ τλῆμον ἀρετή, λόγος ἄρ' ἦσθ' [ἄλλως], ἐγὼ δέ σε
ὡς ἔργον ἤσκουν· σὺ δ' ἄρ' ἐδούλευες τύχῃ
παρεκάλεσέ τινα τῶν συνόντων, ἵνα αὐτὸν ἀποκτείνῃ. καὶ αὐτοῦ
τὸ μὲν ἄλλο σῶμα ταφῆς ὑπὸ τοῦ Ἀντωνίου ἔτυχεν, ἡ δὲ δὴ κε-
φαλὴ ἐπέμφθη μὲν ἐς τὴν Ῥώμην, χειμῶνι δ' ἐν τῷ ἀπὸ τοῦ
Δυρραχίου διάπλῳ περιπεσοῦσα ἐς τὴν θάλασσαν ἐρρίφη. τελευ-
τήσαντος δὲ αὐτοῦ τὸ μὲν πλῆθος τῶν στρατιωτῶν αὐτίκα ἀδείας
σφίσι κηρυχθείσης μετέστη, ἡ δὲ δὴ Πορκία ἄνθρακα διάπυρον
καταπιοῦσα ἀπέθανε. τῶν δὲ ἀνδρῶν τῶν πρώτων τῶν ἀρχάς
τινας σχόντων ἢ καὶ ἐκ τῶν σφαγέων τῶν τε ἐπικεκηρυγμένων ἔτι
ὄντων οἱ μὲν πλείους ἑαυτοὺς παραχρῆμα ἀπέκτειναν ἢ ἁλόντες,
ὥσπερ καὶ ὁ Φαουώνιος, ἐφθάρησαν, οἱ δὲ λοιποὶ τότε ἐπὶ τὴν
θάλασσαν διέφυγον καὶ μετὰ τοῦτο τῷ Σέξτῳ προσέθεντο.

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. B.51, cha. 4, se. 6, line 4

δημάρχων καὶ στρατηγῶν δύο κατὰ δόγμα καταμεινάντων, ἀπήντησε,

καὶ ἡ ἱππὰς τοῦ τε δήμου τὸ πλεῖον καὶ ἕτεροι, οἱ μὲν κατὰ πρες-
βείας οἱ δὲ ἐθελονταί, πολλοὶ συνῆλθον, οὐκέτ' οὐδὲν ὑπ' οὐδενὸς
πρός τε τὴν ἄφιξιν αὐτοῦ καὶ πρὸς τὴν τῶν πλειόνων σπουδὴν
ἐνεοχμώθη. καὶ γὰρ ἐκεῖνοι οἱ μὲν φόβῳ οἱ δὲ ἐλπίσιν, οἱ δὲ καὶ
μετάπεμπτοι, πρὸς τὸ Βρεντέσιον ἀφίκοντο· καὶ αὐτῶν ὁ Καῖσαρ
τοῖς μὲν ἄλλοις χρήματα ἔδωκε, τοῖς δὲ διὰ παντὸς αὐτῷ συστρα-
τεύσασι καὶ γῆν προσκατένειμε. τοὺς γὰρ δήμους τοὺς ἐν τῇ
Ἰταλίᾳ τοὺς τὰ τοῦ Ἀντωνίου φρονήσαντας ἐξοικίσας τοῖς μὲν
στρατιώταις τάς τε πόλεις καὶ τὰ χωρία αὐτῶν ἐχαρίσατο, ἐκείνων
δὲ δὴ τοῖς μὲν πλείοσι τό τε Δυρράχιον καὶ τοὺς Φιλίππους ἄλλα
τε ἐποικεῖν ἀντέδωκε, τοῖς δὲ λοιποῖς ἀργύριον ἀντὶ τῆς χώρας τὸ
μὲν ἔνειμε τὸ δ' ὑπέσχετο. συχνὰ μὲν γὰρ καὶ ἐκ τῆς νίκης ἐκτή-
σατο, πολλῷ δὲ ἔτι πλείω ἀνήλισκε. καὶ διὰ τοῦτο καὶ προέγρα-
ψεν ἐν τῷ πρατηρίῳ τά τε ἑαυτοῦ κτήματα καὶ τὰ τῶν ἑταίρων,
ἵνα ἄν τε πρίασθαί τι αὐτῶν ἄν τε καὶ ἀντιλαβεῖν τις ἐθελήσῃ,
τοῦτο ποιήσῃ. καὶ ἐπράθη μὲν οὐδέν, οὐδ' ἀντεδόθη οὐδέν· τίς
γὰρ ἂν καὶ ἐτόλμησεν ὁποτερονοῦν αὐτῶν πρᾶξαι; τῆς δὲ δὴ ἐπαγ-
γελίας ἀναβολὴν ἐκ τούτου εὐπρεπῆ λαβὼν ὕστερον αὐτὴν ἐκ τῶν
Αἰγυπτίων λαφύρων ἀπήλλαξε.

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. B.63, cha. 7, se. 1, line 2

 269

συνιέντι αὐτῷ ἔλεγεν, ἐν δὲ δὴ τοῖς ἄλλοις καὶ ἐκολάκευσεν αὐτὸν

καὶ ὑπέδραμε δεινότατα, καὶ διὰ τοῦτο δῶρά τε παντοδαπὰ πεντα-
κισχιλίων μυριάδων ἄξια, ὥς φασιν, ἔλαβε, καὶ Ἀρτάξατα ἀνοικο-
δομῆσαι ἐπετράπη· δημιουργούς τε πρὸς τούτοις πολλούς, τοὺς
μὲν παρ' ἐκείνου λαβὼν τοὺς δὲ καὶ χρήμασι πείσας, ἐκ τῆς
Ῥώμης ἐξήγαγεν. οὐ μέντοι καὶ πᾶσιν αὐτοῖς ὁ Κορβούλων ἐς
τὴν Ἀρμενίαν διαβῆναι ἐφῆκεν, ἀλλὰ μόνοις τοῖς ὑπὸ τοῦ Νέρω-
νος αὐτῷ δοθεῖσιν· ὅθεν καὶ ἔτι μᾶλλον ὁ Τιριδάτης τοῦτόν τε
ἐθαύμασε καὶ ἐκείνου κατέγνω. ἀνεκομίσθη δὲ οὐχ ᾗπερ ἦλθε
διὰ τοῦ Ἰλλυρικοῦ καὶ ὑπὲρ τὸν Ἰόνιον, ἀλλ' ἐς τὸ Δυρράχιον ἐκ
τοῦ Βρεντεσίου πλεύσας· καὶ εἶδε καὶ τὰς ἐν τῇ Ἀσίᾳ πόλεις,
ὥστε καὶ ἐξ ἐκείνων τὴν τῶν Ῥωμαίων ἀρχὴν καταπλαγῆναι καὶ
ἰσχύος ἕνεκα καὶ κάλλους. Xiph. 172, 18 – 175, 26 R. S
ὅτι θεώμενος Τιριδάτης ποτὲ παγκράτιον, ἐπειδὴ εἶδε θάτερον τῶν
παγκρατιαστῶν πεσόντα καὶ τυπτόμενον ὑπὸ τοῦ ἀντιπάλου, ἔφη “ἄδικος
ἡ μάχη· οὐ γὰρ δίκαιον τὸν πεσόντα τύπτεσθαι”. Petr. Patr. exc. Va68
(p. 214 Mai. = p. 196, 6 – 9 Dind.).
ὁ μὲν δὴ Τιριδάτης τὰ Ἀρτάξατα ἀνοικοδομήσας Νερώνεια

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. (versio 1 in volumine 1) “Cassii

Dionis Cocceiani historiarum Romanarum quae supersunt, vol. 1”, Ed.
Boissevain, U.P.Berlin: Weidmann, 1895, Repr. 1955.P. 304, line 27

ἔχειν, ὥστε τῷ Ὀκταβίῳ τιμωρήσειν. ἐς Τρίπολιν δὲ τῆς Συρίας ἐπειχ-

θεὶς καὶ ταύτην προσαγαγόμενος ὡς ὑπὸ τῶν Ῥωμαίων ἐπὶ τὴν βασι-
λείαν σταλείς, (τὴν γὰρ ἀπόδρασιν αὐτοῦ οὐδεὶς ἐνενόει), καὶ Ἀπαμείας
κρατήσας δύναμίν τε συναγαγὼν ἐπὶ τὴν Ἀντιόχειαν ἤλασε, καὶ τό τε
παιδίον καὶ τὸν Λυσίαν φιλικῶς ἀπαντήσαντας αὐτῷ (δεδιότες γὰρ τοὺς
Ῥωμαίους οὐκ ἀντῆραν) διέφθειρε, καὶ τὴν βασιλείαν ἀνεκομίσατο, κἀν
τῇ Ῥώμῃ στέφανον καὶ τοὺς τοῦ Ὀκταβίου αὐθέντας ἀπέστειλεν. οἱ δὲ
χαλεπαίνοντες αὐτῷ οὐδέτερον ἐδέξαντο.
Μετὰ ταῦτα δ' ἐπὶ Δαλμάτας οἱ Ῥωμαῖοι ἐστράτευσαν. τὸ δ'
ἔθνος τοῦτο ἔστι μὲν Ἰλλυριῶν τῶν παρὰ τὸν Ἰόνιον κόλπον, ὧν τινας
Ταυλαντίους ὠνόμαζον Ἕλληνες, ἔχονται δὲ τοῦ Δυρραχίου ἐν μέρει.
αἴτιον δὲ τοῦ πολέμου ὅτι τινὰς τῶν προσχώρων αὐτοῖς ἐν φιλίᾳ τοῖς
Ῥωμαίοις ὄντας ἠδίκουν, συμπρεσβευσαμένοις τε ὑπὲρ αὐτῶν τοῖς

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. (Xiphilini ep.) (0385: 010)

“Cassii Dionis Cocceiani historiarum Romanarum quae supersunt, vol.
3”, Ed. Boissevain, U.P.Berlin: Weidmann, 1901, Repr. 1955.
Dindorf-Stephanus P. 16, line 17
 270

ἐπολέμησε. Καῖσαρ δὲ μὴ φέρων ἐλαττωθῆναι, καὶ μέγιστος πάντων

γενέσθαι σπουδάζων, τὴν Γαλατίαν ἀφεὶς ἤλαυνεν εἰς τὴν Ῥώμην ὡς
ἀπαράσκευον ἔτι ληψόμενος τὸν Πομπήιον. αὐτὸς μὲν γὰρ παρα-
σκευῆς ἕνεκα τῆς εἰς πόλεμον καὶ γυμνασίας τῶν στρατοπέδων τοσοῦ-
τον χρόνον ἐν τοῖς Γαλατικοῖς πολέμοις ἐξησκημένων καὶ τοσαύταις
νίκαις γεγαυρωμένων, ὑπό τε τῶν αὐτοῦ δωρεῶν καὶ ὑποσχέσεων
εὖ μάλα συγκεκροτημένων, ἑτοιμότατος ἦν· ὅθεν ὁ Πομπήιος ἐξέλιπε
τὴν Ῥώμην, καὶ μετὰ τοῦτο τὴν Ἰταλίαν, τὴν σύγκλητον ἔχων ὀλίγου
δεῖν σύμπασαν καὶ τὰ χρήματα. τὸν γὰρ ὑπομείναντα ἐν τῇ Ῥώμῃ,
ἐν ἴσῳ, εἰ καὶ μετὰ τοῦ Καίσαρος ἦν, πολέμιον ἐψηφίσατο· καὶ εἰς
τὸ Δυρράχιον ἀποπλεύσας συμμάχους τε προσεκαλεῖτο καὶ τὸ στρά-
τευμα ἤσκει. πολλὰ μὲν οὖν καὶ παρὰ πολλῶν ἀρίστων τε καὶ δυνα-
τῶν ἀνδρῶν ἐν τοῖς καιροῖς ἐκείνοις καὶ ἐπράχθη καὶ ἐρρέθη· διὰ
δὲ τὸ τὴν ἐξουσίαν καὶ τὸ κῦρος σχεδὸν ἁπάντων εἰς Καίσαρα ἀνή-
κειν καὶ Πομπήιον, τούτων ἡ ἐπιτομὴ μνημονεύει καὶ μόνων. Καῖσαρ
δὲ ὑπὸ Λεπίδου τοῦ ἐν τῇ τριαρχίᾳ ὕστερον γενομένου δικτάτωρ
ἀναγορευθεὶς καὶ δεξάμενος τὴν ἀρχήν, ταύτην μὲν ἑκὼν αὖθις ἀπέ-
θετο, εἰ καὶ τὰ ἔργα αὐτῆς πάντα ἐποίει, ὥσπερ δὴ καὶ Πομπήιος,
πράττοντες κατ' ἐξουσίαν ὁπόσα καὶ βούλοιντο, ἅτε καὶ τὰ στρατεύ-
ματα διὰ χειρὸς ἔχοντες. χρημάτων δὲ σπανίζων, τὰ ἀναθήματα τά
τε ἄλλα καὶ τὰ ἐν τῷ Καπιτωλίῳ πάντα ἀφείλετο.

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. (Xiphilini ep.) Dindorf-Stephanus P.

18, line 15

τούτου καὶ τὸν χειμῶνα παύσων, καὶ ἔφη “θάρσει· Καίσαρα γὰρ
ἄγεις”. τοιοῦτον μὲν δὴ φρόνημα καὶ τοιαύτην ἐλπίδα ἤτοι τὴν ἄλλως
ἢ ἐκ μαντείας τινὸς εἶχεν ὥστε καὶ παρὰ τὰ φαινόμενα πίστιν τῆς
σωτηρίας ἐχέγγυον ποιεῖσθαι· οὐ μέντοι καὶ ἐπεραιώθη. Πομπήιος δὲ
ῥᾳδίως αὐτὸν ἐλπίσας, πρὶν καὶ τοὺς ἄλλους τοὺς μετὰ Ἀντωνίου ὄντας
προσλαβεῖν, κατεργάσασθαι, σπουδῇ πρὸς τὴν Ἀπολλωνίαν μετὰ τῆς δυ-
νάμεως ἤλασε. καὶ τὸν Ἄψον ποταμόν, περὶ ὃν ὁ Καῖσαρ ἐστρατοπέ-
δευε, διαβῆναι ἐπεχείρησεν· ὡς δὲ ἡ γέφυρα βάρος λαβοῦσα διελύθη καί
τινες τῶν προδιαβεβηκότων μονωθέντες ἀπώλοντο, ἐπέσχεν ἀθυμήσας
ὅτι πρῶτον τῶν τοῦ πολέμου ἔργων ἁπτόμενος ἐπταίκει. κἀν τούτῳ
καὶ τοῦ Ἀντωνίου ἐπελθόντος, φοβηθεὶς ἀπεχώρησε πρὸς τὸ Δυρράχιον.
ἕως μὲν γὰρ ὁ Βίβουλος ἔζη, οὐδ' ἀπᾶραι ἐκεῖνος ἐκ τοῦ Βρεντησίου
ἐτόλμησεν· ἐπεὶ δὲ αὐτός τε ἐκκαμὼν ὑπὸ τῆς ταλαιπωρίας ἐτελεύτησε
καὶ τὴν ναυαρχίαν ὁ Λίβων διεδέξατο, κατεφρόνησεν αὐτοῦ καὶ ἀνήχθη.
τὸ δὲ Δυρράχιόν ἐστιν ἡ Ἐπίδαμνος ἡ τῶν Κερκυραίων· τινὲς δὲ
οὕτως ἀντονομασθῆναι τὴν Ἐπίδαμνον ὑπὸ τῶν Ῥωμαίων πρὸς τὴν
 271

τῆς ῥαχίας δυσχέρειαν ἔφασαν, ὅτι ἡ τῆς Ἐπιδάμνου πρόρρησις

ζημιώδη δήλωσιν ἐν τῇ τῶν Λατίνων γλώσσῃ ἔχουσα δυσοιώνιστός
σφισιν ἐς τὸ περαιοῦσθαι ἐς αὐτὴν ἔδοξεν εἶναι. πρὸς οὖν τοῦτο
τὸ Δυρράχιον ὁ Πομπήιος καταφυγὼν στρατόπεδόν τε ἔξω τῆς πόλεως
ἐποιήσατο, καὶ τάφρους βαθείας σταυρώματά τε ἰσχυρὰ περιεβάλετο.

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. (Xiphilini ep.) Dindorf-Stephanus P.

18, line 20

ῥᾳδίως αὐτὸν ἐλπίσας, πρὶν καὶ τοὺς ἄλλους τοὺς μετὰ Ἀντωνίου ὄντας
προσλαβεῖν, κατεργάσασθαι, σπουδῇ πρὸς τὴν Ἀπολλωνίαν μετὰ τῆς δυ-
νάμεως ἤλασε. καὶ τὸν Ἄψον ποταμόν, περὶ ὃν ὁ Καῖσαρ ἐστρατοπέ-
δευε, διαβῆναι ἐπεχείρησεν· ὡς δὲ ἡ γέφυρα βάρος λαβοῦσα διελύθη καί
τινες τῶν προδιαβεβηκότων μονωθέντες ἀπώλοντο, ἐπέσχεν ἀθυμήσας
ὅτι πρῶτον τῶν τοῦ πολέμου ἔργων ἁπτόμενος ἐπταίκει. κἀν τούτῳ
καὶ τοῦ Ἀντωνίου ἐπελθόντος, φοβηθεὶς ἀπεχώρησε πρὸς τὸ Δυρράχιον.
ἕως μὲν γὰρ ὁ Βίβουλος ἔζη, οὐδ' ἀπᾶραι ἐκεῖνος ἐκ τοῦ Βρεντησίου
ἐτόλμησεν· ἐπεὶ δὲ αὐτός τε ἐκκαμὼν ὑπὸ τῆς ταλαιπωρίας ἐτελεύτησε
καὶ τὴν ναυαρχίαν ὁ Λίβων διεδέξατο, κατεφρόνησεν αὐτοῦ καὶ ἀνήχθη.
τὸ δὲ Δυρράχιόν ἐστιν ἡ Ἐπίδαμνος ἡ τῶν Κερκυραίων· τινὲς δὲ
οὕτως ἀντονομασθῆναι τὴν Ἐπίδαμνον ὑπὸ τῶν Ῥωμαίων πρὸς τὴν
τῆς ῥαχίας δυσχέρειαν ἔφασαν, ὅτι ἡ τῆς Ἐπιδάμνου πρόρρησις
ζημιώδη δήλωσιν ἐν τῇ τῶν Λατίνων γλώσσῃ ἔχουσα δυσοιώνιστός
σφισιν ἐς τὸ περαιοῦσθαι ἐς αὐτὴν ἔδοξεν εἶναι. πρὸς οὖν τοῦτο
τὸ Δυρράχιον ὁ Πομπήιος καταφυγὼν στρατόπεδόν τε ἔξω τῆς πόλεως
ἐποιήσατο, καὶ τάφρους βαθείας σταυρώματά τε ἰσχυρὰ περιεβάλετο.
πολλαὶ μὲν μάχαι αὐτῶν, βραδεῖαι δ' ὅμως ἐγένοντο. αὐτοῦ δὲ δὴ
τοῦ Δυρραχίου ὁ Καῖσαρ μεταξὺ τῶν τε ἑλῶν καὶ τῆς θαλάσσης
νυκτός, ὡς καὶ προδοθησομένου, πειράσας εἴσω μὲν τῶν στενῶν
παρῆλθε, προσπεσόντων δέ οἱ ἐνταῦθα πολλῶν μὲν κατὰ πρόσωπον,

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. (Xiphilini ep.) Dindorf-Stephanus P.

18, line 27

ὅτι πρῶτον τῶν τοῦ πολέμου ἔργων ἁπτόμενος ἐπταίκει. κἀν τούτῳ
καὶ τοῦ Ἀντωνίου ἐπελθόντος, φοβηθεὶς ἀπεχώρησε πρὸς τὸ Δυρράχιον.
ἕως μὲν γὰρ ὁ Βίβουλος ἔζη, οὐδ' ἀπᾶραι ἐκεῖνος ἐκ τοῦ Βρεντησίου
ἐτόλμησεν· ἐπεὶ δὲ αὐτός τε ἐκκαμὼν ὑπὸ τῆς ταλαιπωρίας ἐτελεύτησε
καὶ τὴν ναυαρχίαν ὁ Λίβων διεδέξατο, κατεφρόνησεν αὐτοῦ καὶ ἀνήχθη.
τὸ δὲ Δυρράχιόν ἐστιν ἡ Ἐπίδαμνος ἡ τῶν Κερκυραίων· τινὲς δὲ
οὕτως ἀντονομασθῆναι τὴν Ἐπίδαμνον ὑπὸ τῶν Ῥωμαίων πρὸς τὴν
 272

τῆς ῥαχίας δυσχέρειαν ἔφασαν, ὅτι ἡ τῆς Ἐπιδάμνου πρόρρησις

ζημιώδη δήλωσιν ἐν τῇ τῶν Λατίνων γλώσσῃ ἔχουσα δυσοιώνιστός
σφισιν ἐς τὸ περαιοῦσθαι ἐς αὐτὴν ἔδοξεν εἶναι. πρὸς οὖν τοῦτο
τὸ Δυρράχιον ὁ Πομπήιος καταφυγὼν στρατόπεδόν τε ἔξω τῆς πόλεως
ἐποιήσατο, καὶ τάφρους βαθείας σταυρώματά τε ἰσχυρὰ περιεβάλετο.
πολλαὶ μὲν μάχαι αὐτῶν, βραδεῖαι δ' ὅμως ἐγένοντο. αὐτοῦ δὲ δὴ
τοῦ Δυρραχίου ὁ Καῖσαρ μεταξὺ τῶν τε ἑλῶν καὶ τῆς θαλάσσης
νυκτός, ὡς καὶ προδοθησομένου, πειράσας εἴσω μὲν τῶν στενῶν
παρῆλθε, προσπεσόντων δέ οἱ ἐνταῦθα πολλῶν μὲν κατὰ πρόσωπον,
πολλῶν δὲ καὶ κατόπιν, οἳ πλοίοις παρακομισθέντες ἐξαίφνης αὐτῷ
ἐπέθεντο, συχνοὺς ἀπέβαλε, καὶ ὀλίγου καὶ αὐτὸς ἐφθάρη· διὸ καὶ
ἄρας ἐξαίφνης νυκτὸς ἐς Θεσσαλίαν ὥρμησε. Πομπήιος δέ, ὡς καὶ δια-
πεπολεμηκώς, τὸ μὲν τοῦ αὐτοκράτορος ὄνομα ἔλαβεν, οὐ μέντοι καὶ
ἐμεγαληγόρει τι· ἐπὶ δὲ δὴ τὸν Καίσαρα μετὰ τοῦθ' ὁρμήσας ἐς τὴν

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. (Xiphilini ep.) Dindorf-Stephanus P.

18, line 31

ἐτόλμησεν· ἐπεὶ δὲ αὐτός τε ἐκκαμὼν ὑπὸ τῆς ταλαιπωρίας ἐτελεύτησε

καὶ τὴν ναυαρχίαν ὁ Λίβων διεδέξατο, κατεφρόνησεν αὐτοῦ καὶ ἀνήχθη.
τὸ δὲ Δυρράχιόν ἐστιν ἡ Ἐπίδαμνος ἡ τῶν Κερκυραίων· τινὲς δὲ
οὕτως ἀντονομασθῆναι τὴν Ἐπίδαμνον ὑπὸ τῶν Ῥωμαίων πρὸς τὴν
τῆς ῥαχίας δυσχέρειαν ἔφασαν, ὅτι ἡ τῆς Ἐπιδάμνου πρόρρησις
ζημιώδη δήλωσιν ἐν τῇ τῶν Λατίνων γλώσσῃ ἔχουσα δυσοιώνιστός
σφισιν ἐς τὸ περαιοῦσθαι ἐς αὐτὴν ἔδοξεν εἶναι. πρὸς οὖν τοῦτο
τὸ Δυρράχιον ὁ Πομπήιος καταφυγὼν στρατόπεδόν τε ἔξω τῆς πόλεως
ἐποιήσατο, καὶ τάφρους βαθείας σταυρώματά τε ἰσχυρὰ περιεβάλετο.
πολλαὶ μὲν μάχαι αὐτῶν, βραδεῖαι δ' ὅμως ἐγένοντο. αὐτοῦ δὲ δὴ
τοῦ Δυρραχίου ὁ Καῖσαρ μεταξὺ τῶν τε ἑλῶν καὶ τῆς θαλάσσης
νυκτός, ὡς καὶ προδοθησομένου, πειράσας εἴσω μὲν τῶν στενῶν
παρῆλθε, προσπεσόντων δέ οἱ ἐνταῦθα πολλῶν μὲν κατὰ πρόσωπον,
πολλῶν δὲ καὶ κατόπιν, οἳ πλοίοις παρακομισθέντες ἐξαίφνης αὐτῷ
ἐπέθεντο, συχνοὺς ἀπέβαλε, καὶ ὀλίγου καὶ αὐτὸς ἐφθάρη· διὸ καὶ
ἄρας ἐξαίφνης νυκτὸς ἐς Θεσσαλίαν ὥρμησε. Πομπήιος δέ, ὡς καὶ δια-
πεπολεμηκώς, τὸ μὲν τοῦ αὐτοκράτορος ὄνομα ἔλαβεν, οὐ μέντοι καὶ
ἐμεγαληγόρει τι· ἐπὶ δὲ δὴ τὸν Καίσαρα μετὰ τοῦθ' ὁρμήσας ἐς τὴν
Θεσσαλίαν ἀφίκετο, κἀνταῦθα συνέβαλον τὰ στρατεύματα, Πομπήιος
μὲν οὐδενὸς ἀνθρώπων δεύτερος, Καῖσαρ δὲ καὶ πρῶτος πάντων
εἶναι ἐπιθυμῶν, ἀμφότεροι δὲ ἀξιοστρατηγότατοι καὶ ἀξιονικότατοι

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. (Xiphilini ep.) Dindorf-Stephanus P.

 273

54, line 2

Βροῦτον. ἡττηθέντος οὖν καὶ τοῦ Βρούτου, καὶ ἄλλων ἄλλῃ φευ-
γόντων, ἐπεδίωξαν μὲν οἱ κεκρατηκότες, οὔτε δὲ ἀπέκτειναν οὔθ'
εἷλόν τινα, ἀλλὰ προσεδρεύσαντες αὐτοῖς τὴν νύκτα ὡς ἑκάστοις οὐκ
εἴασαν αὖθίς σφας συστραφῆναι. ὁ οὖν Βροῦτος ἀπογνοὺς μὲν τὴν
σωτηρίαν ἀπαξιώσας δὲ τὴν ἅλωσιν ἐς τὸν θάνατον αὐτὸς κατέφυγε
καὶ ἀναβοήσας τοῦτο δὴ τὸ Ἡράκλειον, “Ὦ τλῆμον ἀρετή, λόγος ἄρ'
ἦσθα ἄλλως, ἐγὼ δέ σε ὡς ἔργον ἤσκουν· σὺ δ' ἄρα ἐδούλευες
τύχῃ,” παρεκάλεσέ τινα τῶν συνόντων, ἵνα αὐτὸν ἀποκτείνῃ. καὶ
αὐτοῦ τὸ μὲν ἄλλο σῶμα ταφῆς ὑπὸ τοῦ Ἀντωνίου ἔτυχεν, ἡ δὲ δὴ
κεφαλὴ ἐπέμφθη μὲν εἰς τὴν Ῥώμην, χειμῶνι δὲ ἐν τῷ ἀπὸ τοῦ
Δυρραχίου διάπλῳ περιπεσοῦσα εἰς τὴν θάλασσαν ἐρρίφη. τελευτή-
σαντος δὲ αὐτοῦ καὶ ἡ γυνὴ Πορκία ἄνθρακα διάπυρον καταπιοῦσα
ἀπέθανε. τῶν δὲ συνόντων αὐτῷ ἐπιφανῶν ἀνδρῶν οἱ μὲν πλείους
ἑαυτοὺς παραχρῆμα ἀπέκτειναν ἢ ἁλόντες ἐφθάρησαν, ὥσπερ καὶ ὁ
Φαώνιος ὁ τοῦ Κάτωνος ἐραστής, οἱ δὲ λοιποὶ εἰς Σικελίαν πρὸς
τὸν Σέξτον κατέφυγον. Καῖσαρ δὲ καὶ Ἀντώνιος, ὁ μὲν εἰς τὴν
Ἀσίαν ἐχώρησεν ἀργυρολογήσων αὐτήν, Καῖσαρ δὲ εἰς τὴν Ῥώμην,
τὸν Λέπιδον, ἄν τι παρακινῇ, κωλύσων, καὶ τῷ Σέξτῳ προσπολεμή-
σων. κατὰ δὲ τὴν Ῥώμην ἡ Φολουία ἡ τοῦ τε Καίσαρος πενθερὰ
καὶ τοῦ Ἀντωνίου γυνὴ τὸν Λέπιδον ὑπὸ νωθείας παρ' οὐδὲν ἦγε
καὶ αὐτὴν τὰ πράγματα διεχείριζεν, ὥστε μήτε τὴν βουλὴν μήτε τὸν

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. (Xiphilini ep.) Dindorf-Stephanus P.

S175, line 24

ποδον Κορβούλλωνα ἔχεις.” ταῦτα μὲν οὐδὲ συνιέντι αὐτῷ ἔλεγεν,

ἐν δὲ δὴ τοῖς ἄλλοις καὶ ἐκολάκευσεν αὐτὸν καὶ ὑπέδραμε δεινότατα,
καὶ διὰ τοῦτο δῶρά τε παντοδαπὰ πεντακισχιλίων μυριάδων ἄξια,
ὥς φασιν, ἔλαβε, καὶ Ἀρτάξατα ἀνοικοδομῆσαι ἐπετράπη· δημιουρ-
γούς τε πρὸς τούτοις πολλούς, τοὺς μὲν παρ' ἐκείνου λαβὼν τοὺς
δὲ καὶ χρήμασι πείσας, ἐκ τῆς Ῥώμης ἐξήγαγεν. οὐ μέντοι καὶ πᾶσιν
αὐτοῖς ὁ Κορβούλλων ἐς τὴν Ἀρμενίαν διαβῆναι ἐφῆκεν, ἀλλὰ μόνοις
τοῖς ὑπὸ τοῦ Νέρωνος αὐτῷ δοθεῖσιν· ὅθεν καὶ ἔτι μᾶλλον ὁ Τηρι-
δάτης τοῦτόν τε ἐθαύμασε καὶ ἐκείνου κατέγνω. ἀνεκομίσθη δὲ οὐχ
ᾗπερ ἦλθε διὰ τοῦ Ἰλλυρικοῦ καὶ ὑπὲρ τὸν Ἰόνιον, ἀλλ' ἐς τὸ Δυρράχιον
ἐκ τοῦ Βρεντεσίου πλεύσας· καὶ εἶδε καὶ τὰς ἐν τῇ Ἀσίᾳ
πόλεις, ὥστε καὶ ἐξ ἐκείνων τὴν τῶν Ῥωμαίων ἀρχὴν καταπλαγῆναι
καὶ ἰσχύος ἕνεκα καὶ κάλλους. ὁ μὲν δὴ Τηριδάτης τὰ Ἀρτάξατα
ἀνοικοδομήσας Νερώνεια προσηγόρευσεν· ὁ δὲ δὴ Οὐολόγαισος οὔτε
ἐλθεῖν πρὸς τὸν Νέρωνα, καίτοι πολλάκις μεταπεμφθείς, ἠθέλησε, καὶ
 274

τέλος, ὡς ὀχληρὸς αὐτῷ ἐγίνετο, ἀντεπέστειλέν οἱ ὅτι “πολύ σοι

ῥᾷον ἢ ἐμοί ἐστι τοσαύτην θάλασσαν πλεῦσαι. ἂν οὖν εἰς τὴν Ἀσίαν
ἔλθῃς, τότε συνθησόμεθα συμβαλεῖν ἀλλήλοις”. Νέρων δὲ ἐπὶ μὲν
ἐκεῖνον οὐκ ἔπλευσε, καίπερ ὀργὴν αὐτῷ ἔχων, οὐ μὴν οὐδὲ ἐπὶ τοὺς
Αἰθίοπας ἢ τὰς πύλας τὰς Κασπίας, ὥσπερ ἐνενόει· τά τε γὰρ ἄλλα
καὶ κατασκόπους ἑκατέρωσε ἔπεμψεν ἐς δὲ δὴ τὴν Ἑλλάδα ἐπεραιώθη,

Παυσανίας Ελλάδας περιήγησης. (0525: 001)“Pausaniae Graeciae

descriptio, 3 vols.”, Ed. Spiro, F.Leipzig: Teubner, 1903, Repr.
1:1967.B.6, cha. 10, se. 8, line 10

νικήσας ἵπποις καλὸν ἀγῶνα Διός.

τῶν δὲ ἱπποτροφησάντων ἐν Ἕλλησι πρῶτος ἐς Ὀλυμ-
πίαν εἰκόνα ἀνέθηκεν ὁ Κλεοσθένης οὗτος. τὰ γὰρ
Μιλτιάδου τοῦ Ἀθηναίου καὶ Εὐαγόρου τοῦ Λάκωνος
ἀναθήματα, τοῦ μὲν ἅρματά ἐστιν, οὐ μὴν καὶ αὐτὸς
ἐπὶ τοῖς ἅρμασιν Εὐαγόρας· τὰ Μιλτιάδου δέ, ὁποῖα
ἐς Ὀλυμπίαν ἀνέθηκεν, ἑτέρωθι δὴ δηλώσω τοῦ λόγου.
Ἐπιδάμνιοι δὲ χώραν μὲν ἥνπερ καὶ ἐξ ἀρχῆς, πόλιν
δὲ οὐ τὴν ἀρχαίαν ἐπὶ ἡμῶν ἔχουσιν, ἐκείνης δὲ ἀφε-
στηκυῖαν ὀλίγον· ὄνομα δὲ τῇ πόλει τῇ νῦν Δυρράχιον ἀπὸ τοῦ οἰκιστοῦ.
Λυκῖνον δὲ Ἡραιέα καὶ Ἐπικράδιον Μαντινέα καὶ
Τέλλωνα Ὀρεσθάσιον καὶ Ἠλεῖον Ἀγιάδαν ἐν παισὶν
ἀνελομένους νίκας, Λυκῖνον μὲν δρόμου, τοὺς δὲ ἐπ'
αὐτῷ κατειλεγμένους πυγμῆς, Ἐπικράδιον μὲν καὶ
Ἀγιάδαν, τὸν μὲν αὐτῶν Πτόλιχος Αἰγινήτης ἐποίησε,
τὸν δὲ Ἀγιάδαν Σήραμβος, γένος καὶ οὗτος Αἰγινή-
της· Λυκίνου δέ ἐστιν ὁ ἀνδριὰς Κλέωνος τέχνη·
τὸν δὲ Τέλλωνα ὅστις εἰργάσατο, οὐ μνημονεύουσιν.
ἐφεξῆς τούτων ἀναθήματά ἐστιν Ἠλείων, Φίλιππος
ὁ Ἀμύντου καὶ Ἀλέξανδρος ὁ Φιλίππου καὶ Σέλευκός

Αππιανός Εμφύλιοι πόλεμοι (0551: 017)“Appian's Roman history, vols.

3–4 (ed. H. White)”, Ed. Viereck, P.Cambridge, Mass.: Harvard
University Press, 1913, Repr. 3:1964; 4:1961.B.2, cha. 6, se. 39, line 4

νεσί τε πᾶσι καὶ βασιλεῦσι καὶ πόλεσι καὶ

στρατηγοῖς καὶ δυνάσταις ἔγραφε κατὰ σπουδήν,
ὅ τι δύναιτο ἕκαστος, ἐς τὸν πόλεμον συμ-
φέρειν. καὶ τάδε μὲν ἀθρόως ἐγίνετο, ὁ δ' ἴδιος
αὐτοῦ Πομπηίου στρατὸς ἦν ἐν Ἰβηρίᾳ καὶ
 275

παρασκευῆς εἶχεν ὡς ὁρμήσων, ὅπῃ ποτ' ἂν αἱ

χρεῖαι καλῶσιν.
Αὐτὸς δ' ὁ Πομπήιος τῶν ἀμφ' αὑτὸν ἤδη
τελῶν τὰ μὲν ἔδωκε τοῖς ὑπάτοις προαπάγειν
ἐς Ἤπειρον ἐκ Βρεντεσίου, καὶ διέπλευσαν οἵδε
αὐτίκα ἀσφαλῶς ἐς Δυρράχιον· ἣν Ἐπίδαμνόν
τινες εἶναι νομίζουσι διὰ τοιάνδε ἄγνοιαν. βασι-
λεὺς τῶν τῇδε βαρβάρων, Ἐπίδαμνος, πόλιν
ᾤκισεν ἐπὶ θαλάσσης καὶ ἀφ' ἑαυτοῦ προσεῖπεν
Ἐπίδαμνον. τούτου θυγατριδοῦς Δύρραχος, νομι-
ζόμενος εἶναι Ποσειδῶνος, ἐπίνειον ᾤκισε τῇ πόλει
καὶ Δυρράχιον ὠνόμασε. πολεμουμένῳ δ' ὑπὸ
τῶν ἀδελφῶν τῷδε τῷ Δυρράχῳ συνεμάχησεν ὁ
Ἡρακλῆς ἐπὶ μέρει τῆς γῆς, ἐξ Ἐρυθείας ἐπ-
ανιών· ὅθεν οἱ Δυρράχιοι τὸν Ἡρακλέα, ὡς μερί-
την τῆς γῆς, οἰκιστὴν σφῶν τίθενται, οὐκ ἀρνού

Αππιανός Εμφύλιοι πόλεμοι B.2, cha. 6, se. 39, line 10

Αὐτὸς δ' ὁ Πομπήιος τῶν ἀμφ' αὑτὸν ἤδη

τελῶν τὰ μὲν ἔδωκε τοῖς ὑπάτοις προαπάγειν
ἐς Ἤπειρον ἐκ Βρεντεσίου, καὶ διέπλευσαν οἵδε
αὐτίκα ἀσφαλῶς ἐς Δυρράχιον· ἣν Ἐπίδαμνόν
τινες εἶναι νομίζουσι διὰ τοιάνδε ἄγνοιαν. βασι-
λεὺς τῶν τῇδε βαρβάρων, Ἐπίδαμνος, πόλιν
ᾤκισεν ἐπὶ θαλάσσης καὶ ἀφ' ἑαυτοῦ προσεῖπεν
Ἐπίδαμνον. τούτου θυγατριδοῦς Δύρραχος, νομι-
ζόμενος εἶναι Ποσειδῶνος, ἐπίνειον ᾤκισε τῇ πόλει
καὶ Δυρράχιον ὠνόμασε. πολεμουμένῳ δ' ὑπὸ
τῶν ἀδελφῶν τῷδε τῷ Δυρράχῳ συνεμάχησεν ὁ
Ἡρακλῆς ἐπὶ μέρει τῆς γῆς, ἐξ Ἐρυθείας ἐπ-
ανιών· ὅθεν οἱ Δυρράχιοι τὸν Ἡρακλέα, ὡς μερί-
την τῆς γῆς, οἰκιστὴν σφῶν τίθενται, οὐκ ἀρνού-
μενοι μὲν οὐδὲ τὸν Δύρραχον, φιλοτιμούμενοι δ'
ὑπὲρ σφῶν ἐς τὸν Ἡρακλέα μᾶλλον ὡς ἐς θεόν.
φασὶ δ' ἐν τῇ μάχῃ τῇδε Δυρράχου παῖδα Ἰόνιον
ὑφ' Ἡρακλέους ἐξ ἀγνοίας ἀποθανεῖν καὶ τὸν
Ἡρακλέα τὸ σῶμα θάψαντα ἐμβαλεῖν ἐς τὸ
πέλαγος, ἵνα ἐπώνυμον αὐτοῦ γένοιτο.
 276

Αππιανός Εμφύλιοι πόλεμοι B.2, cha. 6, se. 39, line 28

ὑφ' Ἡρακλέους ἐξ ἀγνοίας ἀποθανεῖν καὶ τὸν

Ἡρακλέα τὸ σῶμα θάψαντα ἐμβαλεῖν ἐς τὸ
πέλαγος, ἵνα ἐπώνυμον αὐτοῦ γένοιτο. χρόνῳ δὲ
τῆς τε χώρας καὶ πόλεως κατασχεῖν Βρίγας ἐκ
Φρυγῶν ἐπανελθόντας καὶ Ταυλαντίους ἐπ' ἐκεί-
νοις, Ἰλλυρικὸν ἔθνος, ἐπὶ δὲ τοῖς Ταυλαντίοις
ἕτερον γένος Ἱλλυριῶν Λιβυρνούς, οἳ τὰ περίοικα
νηυσὶ ταχείαις ἐληίζοντο· καὶ Λιβυρνίδας ἐντεῦ-
θεν ἡγοῦνται Ῥωμαῖοι τὰς ναῦς τὰς ταχείας, ὧν
ἄρα πρώτων ἐς πεῖραν ἦλθον. οἱ δ' ἐκ τῶν
Λιβυρνῶν ἐξελαθέντες ἀπὸ τοῦ Δυρραχίου Κερκυ-
ραίους ἐπαγόμενοι θαλασσοκρατοῦντας ἐξέβαλον
τοὺς Λιβυρνούς· καὶ αὐτοῖς οἱ Κερκυραῖοι σφετέ-
ρους ἐγκατέμιξαν οἰκήτορας, ὅθεν Ἑλληνικὸν
εἶναι δοκεῖ τὸ ἐπίνειον. τὴν δ' ἐπίκλησιν ὡς οὐκ
αἴσιον ἐναλλάξαντες οἱ Κερκυραῖοι καὶ τήνδε ἀπὸ
τῆς ἄνω πόλεως Ἐπίδαμνον ἐκάλουν, καὶ Θουκυ-
δίδης οὕτως ὠνόμαζεν· ἐκνικᾷ δ' ὅμως τὸ ὄνομα,
καὶ Δυρράχιον κληίζεται.
Οἱ μὲν δὴ μετὰ τῶν ὑπάτων διεπεπλεύκεσαν ἐς τὸ Δυρράχιον, ὁ δὲ
Πομπήιος τὸν ὑπό

Αππιανός Εμφύλιοι πόλεμοι B.2, cha. 6, se. 39, line 36

θεν ἡγοῦνται Ῥωμαῖοι τὰς ναῦς τὰς ταχείας, ὧν

ἄρα πρώτων ἐς πεῖραν ἦλθον. οἱ δ' ἐκ τῶν
Λιβυρνῶν ἐξελαθέντες ἀπὸ τοῦ Δυρραχίου Κερκυ-
ραίους ἐπαγόμενοι θαλασσοκρατοῦντας ἐξέβαλον
τοὺς Λιβυρνούς· καὶ αὐτοῖς οἱ Κερκυραῖοι σφετέ-
ρους ἐγκατέμιξαν οἰκήτορας, ὅθεν Ἑλληνικὸν
εἶναι δοκεῖ τὸ ἐπίνειον. τὴν δ' ἐπίκλησιν ὡς οὐκ
αἴσιον ἐναλλάξαντες οἱ Κερκυραῖοι καὶ τήνδε ἀπὸ
τῆς ἄνω πόλεως Ἐπίδαμνον ἐκάλουν, καὶ Θουκυ-
δίδης οὕτως ὠνόμαζεν· ἐκνικᾷ δ' ὅμως τὸ ὄνομα,
καὶ Δυρράχιον κληίζεται.
Οἱ μὲν δὴ μετὰ τῶν ὑπάτων διεπεπλεύκεσαν ἐς τὸ Δυρράχιον, ὁ δὲ
Πομπήιος τὸν ὑπό-λοιπον στρατὸν ἐς τὸ Βρεντέσιον ἀγαγὼν τάς τε
ναῦς ἀνέμενεν ἐπανελθεῖν, αἳ τοὺς ὑπάτους
διέφερον, καὶ τὸν Καίσαρα ἐπελθόντα ἀπὸ τῶν
 277

τειχῶν ἠμύνετο τήν τε πόλιν διετάφρευε, μέχρι

καταπλεύσαντος αὐτῷ τοῦ στόλου περὶ δείλην
ἑσπέραν ἀπέπλευσε, τοὺς εὐτολμοτάτους ἐπὶ τῶν
τειχῶν ὑπολιπών· οἳ καὶ αὐτοὶ νυκτὸς ἐρχομένης
ἐξέπλεον οὐρίῳ πνεύματι.

Αππιανός Εμφύλιοι πόλεμοι B.2, cha. 8, se. 54, line 27

τῆς δυσχωρίας, ὡς εὐεπιχείρητος ἄν, εἴ τις

ᾔσθετο, γενέσθαι. περὶ δὲ τὴν ἕω μόλις αὐτῷ
συνῄει τὸ πλῆθος, καὶ ὁ φρούραρχος ὁ τῆς
Ὠρίκου, τῶν ἔνδον αὐτῷ προειπόντων οὐ κωλύσειν
ἐπιόντα Ῥωμαίων ὕπατον, τάς τε κλεῖς παρέδωκε
τῷ Καίσαρι καὶ παρ' αὐτῷ κατέμεινε τιμῆς
ἀξιούμενος. Λουκρήτιος δὲ καὶ Μινούκιος ἐπὶ
θάτερα τῆς Ὠρίκου ναυσὶν ὀκτωκαίδεκα μακραῖς
Πομπηίῳ σῖτον ἐν πλοίοις φυλάσσοντες τά τε
πλοῖα κατέδυσαν, ἵνα μὴ ὁ Καῖσαρ αὐτὰ λάβοι,
καὶ ἐς Δυρράχιον διέφυγον. ἀπὸ δὲ τῆς Ὠρίκου
Καῖσαρ ἐς Ἀπολλωνίαν ἠπείγετο· καὶ τῶν
Ἀπολλωνιατῶν αὐτὸν δεχομένων, Σταβέριος ὁ
φρούραρχος ἐξέλιπε τὴν πόλιν.
Καὶ ὁ Καῖσαρ ἁλίσας τὸν ἑαυτοῦ στρατὸν
ἀνέμνησεν, ὅτι διὰ τὴν ταχυεργίαν τοῦ τε χει-
μῶνος σὺν τῇ τύχῃ περιγένοιντο καὶ θαλάσσης
τοσῆσδε χωρὶς νεῶν κρατήσειαν Ὤρικόν τε καὶ
Ἀπολλωνίαν ἀμαχεὶ λάβοιεν καὶ τὰ τῶν πολε-
μίων ἔχοιεν, καθάπερ εἶπεν, ἀγνοοῦντος ἔτι Πομ-
πηίου. “εἰ δὲ καὶ Δυρράχιον,” ἔφη, “τὸ ταμιεῖον

Αππιανός Εμφύλιοι πόλεμοι B.2, cha. 8, se. 56, line 2

νίκουν ὡς ἐν ἀγῶνι δρόμου. καὶ οὔτε τροφῇ

καιρὸν ἐδίδοσαν οὔτε ὕπνῳ· ἔπειξις δ' ἦν καὶ
σπουδὴ καὶ βοαὶ τῶν ἀγόντων αὐτοὺς ὑπὸ λαμ-
πτῆρσι, καὶ θόρυβος ἐκ τοῦδε πολὺς καὶ φόβος,
ὡς τῶν πολεμίων αἰεὶ πλησιαζόντων. ὑπὸ δὲ
καμάτου τινὲς ἀπερρίπτουν, ἃ ἔφερον, ἢ ἐν φά-
 278

ραγξι διαλαθόντες ὑπελείποντο, τὴν αὐτίκα ἀνά-

παυσιν τοῦ παρὰ τῶν ἐχθρῶν φόβου διαλλασσό-
μενοι.
Τοιαῦτα δὲ ἑκατέρων κακοπαθούντων πρού-
λαβεν ὅμως ὁ Πομπήιος τὸ Δυρράχιον καὶ παρ'
αὐτὸ ἐστρατοπέδευσεν. ναῦς τε ἐπιπέμψας
Ὤρικον αὖθις εἷλε καὶ τὴν θάλασσαν ἀκριβε-
στέραις φρουραῖς ἐφύλασσεν. ὁ δὲ Καῖσαρ τοῦ
Πομπηίου τὸν Ἄλωρα ποταμὸν ἐν μέσῳ θέμενος
ἐστρατοπέδευσε. καὶ τὸν ποταμὸν διαβαίνοντες
ἱππομάχουν ἀλλήλοις ἀνὰ μέρη, ἀθρόοις δὲ τοῖς
στρατοῖς οὐ συνεπλέκοντο, Πομπήιος μὲν ἔτι
γυμνάζων τοὺς νεοστρατεύτους, ὁ δὲ Καῖσαρ τοὺς
ἐκ Βρεντεσίου περιμένων. νομίσας δ' ἔαρος μὲν
αὐτοὺς ἐπὶ ὁλκάδων διαπλέοντας οὐ λήσειν

Αππιανός Εμφύλιοι πόλεμοι B.2, cha. 9, se. 60, line 26

δ' ὡς αὐτομολοῦντι δύο ἀνδρῶν, τὸν μὲν ἔφθασε

κτείνας, τοῦ δὲ τὸν ὦμον ἀπέκοψε. καὶ ὁ μὲν τάδε
ἔπρασσεν ἀπογιγνώσκων ἑαυτοῦ καὶ τοῦ φρουρίου.
τοῖς δ' ἄλλοις αἰδὼς ἐπὶ τῷ συμβεβηκότι καὶ ὁρμὴ
προσέπιπτε, καὶ τὸ φρούριον περιεσώθη, πολλὰ
καὶ τοῦ φρουράρχου Μινουκίου παθόντος, ᾧ γέ
φασι τὴν μὲν ἀσπίδα ἑκατὸν καὶ εἴκοσιν ἀναδέ-
ξασθαι βέλη, τὸ δὲ σῶμα ἓξ τραύματα καὶ τὸν
ὀφθαλμὸν ὁμοίως ἐκκοπῆναι. τούτους μὲν δὴ
Καῖσαρ ἀριστείοις πολλοῖς ἐτίμησεν, αὐτὸς δ',
ἐκ Δυρραχίου τινὸς αὐτῷ πρασσομένης προδοσίας,
ἧκε μέν, ὡς συνέκειτο, νυκτὸς σὺν ὀλίγοις ἐπὶ
πύλας καὶ ἱερὸν Ἀρτέμιδος ...
Τοῦ δ' αὐτοῦ χειμῶνος ἄλλην στρατιὰν ἐκ
Συρίας ἦγε Πομπηίῳ Σκιπίων ὁ κηδεστής· καὶ
αὐτῷ Γάιος Καλουίσιος περὶ Μακεδονίαν συμ-
βαλὼν ἡττᾶτο, καὶ τέλος ἓν αὐτοῦ κατεκόπη
χωρὶς ὀκτακοσίων ἀνδρῶν.

Αππιανός Εμφύλιοι πόλεμοι B.2, cha. 10, se. 65, line 14

Καίσαρι καὶ ἐνοχλεῖν θαλασσοκρατοῦντας ἀλω-

 279

μένῳ καὶ ἀποροῦντι, τὸ δὲ πεζὸν αὐτὸν Πομπήιον

ἄγειν κατὰ σπουδὴν ἐς τὴν Ἰταλίαν εὔνουν τε
πρὸς αὐτὸν οὖσαν καὶ πολεμίων ἔρημον, κρατυνά-
μενον δ' αὐτήν τε καὶ Γαλατίαν καὶ Ἰβηρίαν ἐξ
οἰκείας καὶ ἡγεμονίδος γῆς αὖθις ἐπιχειρεῖν
Καίσαρι. ὁ δὲ καὶ ταῦτα ἄριστα ἄν οἱ γενόμενα
παριδὼν ἐπείθετο τοῖς λέγουσιν αὐτίκα τὸν
Καίσαρος στρατὸν μεταθήσεσθαι πρὸς αὐτὸν ὑπὸ
τοῦ λιμοῦ, ἢ οὐ πολὺ σφίσιν ἔσεσθαι τὸ ἔτι
λοιπὸν ἐπὶ τῇ κατὰ Δυρράχιον γενομένῃ νίκῃ· τὸ
δ' ἐναντίον αἴσχιστον εἶναι, καταλιπεῖν φεύγοντα
Καίσαρα καὶ τοῖς ἡττηθεῖσιν ὁμοίως τὸν νικῶντα
φεύγειν. ὁ μὲν δὴ τοῖσδε προσθέμενος αἰδοῖ
μάλιστα τῶν ἑῴων ἐθνῶν ἐς αὐτὸν ἀφορώντων καὶ
φειδοῖ Λευκίου Σκιπίωνος, μή τι περὶ Μακεδονίαν
ὢν ἔτι πάθοι, μάλιστα δ' ἐς ἀγῶνα χρήσασθαι
θαρροῦντι τῷ στρατῷ διανοούμενος ἐπῆλθε καὶ
ἀντεστρατοπέδευσε τῷ Καίσαρι περὶ Φάρσαλον,
καὶ τριάκοντα σταδίους ἀλλήλων ἀπεῖχον.
Ἀγορὰ δὲ Πομπηίῳ μὲν ἦν πανταχόθεν·

Αππιανός Εμφύλιοι πόλεμοι B.2, cha. 10, se. 67, line 5

τερον ἐκτρῦσαι ταῖς ἀπορίαις αὐτοὺς οὔτε γῆς

εὐπόρου κρατοῦντας οὔτε θαλάσσῃ χρωμένους
οὔτε ναῦς ἐς φυγὴν ταχεῖαν ἔχοντας.
Ὁ μὲν δὴ κρατίστῳ λογισμῷ τρίβειν τὸν
πόλεμον ἐγνώκει, καὶ ἐς λοιμὸν ἐκ λιμοῦ τοὺς
πολεμίους περιφέρειν·
πολὺ δ' ἀμφ' αὐτὸν
πλῆθος ἀνδρῶν ἀπό τε τῆς βουλῆς ὁμοτίμων οἱ καὶ
τῶν καλουμένων ἱππέων οἱ διαφανέστατοι βασι-
λέες τε πολλοὶ καὶ δυνάσται, οἱ μὲν ὑπ' ἀπειρίας,
οἱ δ' ἀμέτρως τοῖς περὶ τὸ Δυρράχιον εὐπραγήμα-
σιν ἐπηρμένοι, εἰσὶ δ' οἳ καὶ τῷ πλέονες εἶναι τῶν
πολεμίων, οἱ δὲ καὶ κάμνοντες ὅλως τῷ πολέμῳ
τὴν κρίσιν ταχυτέραν μᾶλλον ἢ πρέπουσαν
ἐπειγόμενοι γενέσθαι, πάντες ἐξώτρυνον αὐτὸν ἐς
τὴν μάχην, ἐπιδεικνύοντες αἰεὶ τὸν Καίσαρα
παρατάττοντά τε καὶ προκαλούμενον.

Αππιανός Εμφύλιοι πόλεμοι B.2, cha. 10, se. 67, line 17

 280

πολεμίων, οἱ δὲ καὶ κάμνοντες ὅλως τῷ πολέμῳ

τὴν κρίσιν ταχυτέραν μᾶλλον ἢ πρέπουσαν
ἐπειγόμενοι γενέσθαι, πάντες ἐξώτρυνον αὐτὸν ἐς
τὴν μάχην, ἐπιδεικνύοντες αἰεὶ τὸν Καίσαρα
παρατάττοντά τε καὶ προκαλούμενον. ὁ δ' ἐξ
αὐτοῦ μάλιστα τοῦδε αὐτοὺς ἀνεδίδασκεν, ὅτι
Καίσαρι μὲν τοῦτ' ἐξ ἀπορίας ἀναγκαῖον ἦν, σφίσι
δὲ καὶ διὰ τοῦτ' εὔκαιρον ἡσυχάζειν, ὅτι Καῖσαρ
ὑπ' ἀνάγκης ἐπείγοιτο. ἐνοχλούμενος δὲ ὑπό τε
τοῦ στρατοῦ παντὸς ἐπηρμένου τοῖς περὶ τὸ Δυρράχιον ἀμέτρως καὶ τῶν
ἐπ' ἀξιώσεως αὐτὸν
ἐπιτωθαζόντων ἐς φιλαρχίαν ὡς ἑκόντα βραδύ-
νοντα, ἵν' ἀνδρῶν ὁμοτίμων τοσῶνδε ἄρχοι, καὶ
ἐπὶ τῷδε αὐτὸν βασιλέα τε βασιλέων καὶ Ἀγα-
μέμνονα καλούντων, ὅτι κἀκεῖνος βασιλέων διὰ
τὸν πόλεμον ἦρχεν, ἐξέστη τῶν οἰκείων λογισμῶν
καὶ ἐνέδωκεν αὐτοῖς, θεοῦ βλάπτοντος ἤδη καὶ
τἆλλα παρ' ὅλον τόνδε τὸν πόλεμον. νωθής τε
γὰρ καὶ βραδὺς παρὰ τὴν αὑτοῦ φύσιν ἐν ἅπασι
γεγονὼς παρεσκευάζετο ἄκων ἐς μάχην ἐπὶ κακῷ
τε αὑτοῦ καὶ τῶν αὐτὸν ἀναπειθόντων.

Αππιανός Εμφύλιοι πόλεμοι B.2, cha. 10, se. 71, line 28

βασιλέων, Κλεοπάτρας τε καὶ τοῦ ἀδελφοῦ,

παιδὸς ἔτι ὄντος. ἀλλ' αἵδε μὲν οὐ συνεμάχησαν·
οὐδὲ γὰρ τὸ ἄλλο ναυτικόν, ἀλλ' ἐπὶ ἀργίας ἐν
Κερκύρᾳ κατέμενε. καὶ δοκεῖ Πομπήιος τόδε
μάλιστα ἀφρόνως ἐργάσασθαι, τῶν μὲν νεῶν
καταφρονήσας, αἷς δὴ πολὺ προύχων ἐδύνατο
πανταχοῦ τὴν ἐπακτὸν ἀγορὰν τοὺς πολεμίους
ἀφαιρεῖσθαι, ἐν δὲ ἀγῶνι πεζῷ συνενεχθεὶς ἀνδρά-
σιν ἐκ πόνου πολλοῦ μεγαλαύχοις τε καὶ θηρι-
ώδεσιν ἐς μάχας γενομένοις. ἀλλ' αὐτὸν αὐτοὺς
φυλαξάμενον περὶ Δυρράχιον θεοβλάβεια δοκεῖ
παραγαγεῖν, ἐν καιρῷ μάλιστα δὴ πάντων ἥδε τῷ
Καίσαρι γενομένη· διὰ γὰρ αὐτὴν ὁ στρατὸς ὁ τοῦ
Πομπηίου κουφόνως μάλα ἐπήρθη, καὶ τοῦ
στρατηγοῦ σφῶν κατεκράτησαν καὶ ἐς τὸ ἔργον
ἀπειροπολέμως ἐτράποντο.
 281

Αππιανός Εμφύλιοι πόλεμοι B.2, cha. 11, se. 72, line 19

σασθε μὲν ὡς ἐλάττοσι πολὺ πλείονες, κατα-

φρονεῖτε δὲ ὡς ἡττημένων νενικηκότες καὶ γερόντων
νέοι καὶ πολλὰ κεκμηκότων ἀκμῆτες ἄνδρες, οἷς
ὑπάρχει δύναμις τοσήδε καὶ παρασκευὴ καὶ τὸ
συνειδὸς αὐτὸ τῆς αἰτίας· ὑπὲρ γὰρ ἐλευθερίας καὶ
πατρίδος ἀγωνιζόμεθα μετὰ νόμων καὶ δόξης
ἀγαθῆς καὶ τοσῶνδε ἀνδρῶν, τῶν μὲν ἀπὸ βουλῆς,
τῶν δ' ἱππέων, πρὸς ἄνδρα ἕνα λῃστεύοντα τὴν
ἡγεμονίαν. ἴτε οὖν, ὡς ἠξιοῦτε, μετ' ἀγαθῆς
ἐλπίδος, ἐν ὄψει τιθέμενοι τήν τε φυγὴν αὐτῶν
τὴν περὶ τὸ Δυρράχιον γενομένην καὶ ὅσα σημεῖα
μιᾶς ἡμέρας κρατοῦντες αὐτῶν ἐλάβομεν.”
Ὁ μὲν δὴ Πομπήιος ὧδε ἔλεγεν, ὁ δὲ
Καῖσαρ τοῖς ἰδίοις τοιάδε· “τὰ μὲν δυσχερέστερα
ἤδη νενικήκαμεν, ὦ φίλοι· ἀντὶ γὰρ λιμοῦ καὶ
ἀπορίας ἀνδράσι μαχούμεθα· ἥδε δὲ ἡ ἡμέρα
κρινεῖ πάντα. μέμνησθέ μοι τῆς περὶ τὸ Δυρρά-
χιον ἐπαγγελίας καὶ ὧν ἐφορῶντος ἐμοῦ συνώ-
μνυσθε ἀλλήλοις, μὴ νικῶντες οὐδ' ἐπανήξειν. οἵδε
εἰσίν, ὦ ἄνδρες, ἐφ' οὓς ἐξ Ἡρακλείων στηλῶν
ἤλθομεν· οἵδε οἱ περιφυγόντες ἡμᾶς ἐξ Ἰταλίας,
Πολύαινος. Στρατηγήματα (0616: 001)“Polyaeni strategematon libri
viii”, Ed. Woelfflin, E., Melber, J.Leipzig: Teubner, 1887, Repr.
1970.B.8, cha. 23, se. 12, line 1

κοσι πέντε. ὁ δὲ νύκτωρ ὁπλίτας τρισχιλίους καὶ τοὺς

ἱππέας πάντας διελὼν ἐκ πλαγίου μέρους ἑκατέρωθεν
ἐκέλευσεν ἀναχωρήσαντας, τῆς ὑστεραίας ἀμφὶ δευτέραν
ὥραν κατόπιν τῶν πολεμίων ἐπιφανέντας ἔργου ἔχε-
σθαι· αὐτὸς δὲ ἀρχομένης ἡμέρας ἐξῆγε τὴν στρατιὰν
ἐς μάχην, ὥστε οἱ βάρβαροι τῷ πλήθει θαρροῦντες
γελῶντες ἐδέχοντο. τῶν δὲ κατὰ νώτου φανέντων καὶ
ἀλαλαξάντων καὶ κυκλουμένων φυγεῖν ἀπογνόντες
ἐξεπλάγησαν, ἐταράχθησαν. καὶ τότε πλεῖστος φόνος
Γαλατῶν ὁμολογεῖται γεγενῆσθαι.
Καῖσαρ Δυρράχιον κρατούμενον ὑπὸ Πομπηΐου
βουλόμενος ἑλεῖν αὐτὸς μὲν ὀλίγους εἶχεν ἱππέας, τοῖς
δὲ ἦν πολὺ πλῆθος ἱππέων· ἀλλὰ καὶ τοὺς πολλοὺς
τέχνῃ χρησάμενος ἐτρέψατο. τοὺς ὀλίγους ἱππεῖς ἐπε-
 282

λαύνειν κελεύσας ἔμπροσθεν αὐτῶν λόχους τέσσαρας

πεζῶν ἔταξε, παραγγείλας μηδὲν ἄλλο δρᾶν ἢ τοῖς
ποσὶν ἀνεγείρειν κόνιν ὅσην πλείστην δύναιντο. πολὺ
δὴ νέφος ἀρθὲν φαντασίαν πολλοῦ πλήθους ἱππέων
ἐνεποίησε τοῖς πολεμίοις, ὥστε παραχρῆμα φοβηθέντες
ἔφευγον.

Πολύαινος. Στρατηγήματα B.8, cha. 23, se. 26, line 1

αὐτὸν ἕνα ἄρτον προσενεχθέντα τοιοῦτον ἀπέκρυψεν

οὐ βουλόμενος τοῖς ἑαυτοῦ στρατιώταις ἐπιδεῖξαι τὴν
τῶν πολεμίων ἐγκράτειαν.
Καῖσαρ Πομπηΐῳ παρετάσσετο περὶ Φάρσαλον.
ὁρῶν δὲ πολλοὺς τῶν πολεμίων νέους καὶ καλοὺς ἐπὶ
τῷ κάλλει μέγα φρονοῦντας καὶ σοβαροὺς παρήγγειλε
τοῖς ἰδίοις στρατιώταις τὰς λόγχας καὶ τοὺς ὑσσοὺς
μὴ φέρειν ἐπὶ τὰ σώματα τῶν πολεμίων, ἀλλ' ἐς αὐτὰ
τὰ πρόσωπα. οἱ δὲ λωβηθῆναι τὸ κάλλος τῶν προς-
ώπων φοβηθέντες καὶ δὴ ἀποστραφέντες ἔφυγον.
Οἱ Καίσαρος στρατιῶται περὶ Δυρράχιον ἡττηθέντες ἑαυτοὺς
δεκατευθησομένους παρέδωκαν. Καῖσαρ
οὐχ ὡς περὶ τιμωρίας αὐτῶν ἐβουλεύετο, ἀλλὰ καὶ
παραμυθησόμενος ἀναμαχέσασθαι τὴν ἧτταν αὐτοὺς
προέτρεψεν· οἱ δὲ ἐν ταῖς λοιπαῖς μάχαις ἀεὶ παρα-
ταξάμενοι πολὺ πλείοσιν ἐκράτησαν.
Καῖσαρ Πομπηΐου κηρύξαντος ἔχθραν καὶ τοῖς
μηδετέρῳ προστιθεμένοις ἀντεκήρυξε καὶ φίλους ἡγή-
σεσθαι κατ' ἴσον τοῖς ἑαυτῷ συμμαχήσασιν.

Balagrus Hist., Fr.um (1211: 003)“FHG 4”, Ed. Müller, K.

Paris: Didot, 1841–1870.Fr. 1b, line 1

ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΑ.

Steph. B.: Ἄμολβος, πόλις Μαγνήτων, ὡς Βάλα-

γρος Μακεδονικῶν δευτέρῳ.
idem v. Δυρράχιον: Βάλαγρος ἐν Μακεδονικοῖς
φησί· «Καὶ τούτων αἱ πόλεις Δυρραχηνοῖς τε καὶ Ἀπολλωνιάταις
ἐπιδιῄρηνται.»
Idem: Ὄλβηλος, πόλις Μακεδονίας. Βάλαγρος Μακεδονικῶν .
 283

(Ερέννιος Fr.a (1416: 006)“FGrH #790”.

Volume-Jacobyʹ-F 3c,790,F, fr. 35, line 1

STEPH. BYZ. s.v. Βοῦρα· πόλις Ἀχαίας· θηλυκῶς· ἀπὸ Βούρας

θυγατρὸς Ἴωνος τοῦ Ξούθου καὶ Ἑλίκης. τὸ ἐθνικὸν Βουραῖος·
Λυκόφρων
(Al. 591) «Δύμη τε Βουραίοισιν ἡγεμὼν στόλου». ἐκ ταύτης ἦν Πυθέας
ζωγράφος, οὗ ἐστιν ἔργον ὁ ἐν Περγάμωι ἐλέφας, ἀπὸ τοι-
χογραφίας ὤν, ὡς Φίλων.
STEPH. BYZ. s.v. Γέρασα· πόλις τῆς Κοίλης Συρίας τῆς δε-
καπόλεως. ἐξ αὐτῆς Ἀρίστων ῥήτωρ ἀστεῖός ἐστιν, ὡς Φίλων, καὶ
Κήρυκος σοφιστὴς καὶ Πλάτων νομικὸς ῥήτωρ, πᾶσαν παί-
δευσιν ὡς μίαν ἀποστοματίζων καὶ ἐν συνηγορίαις καὶ παρε-
δρευταῖς καὶ θρόνοις τὴν ὀρθότητα τῶν νόμων ἐπιτηδεύων.
STEPH. BYZ. (plen.) s.v. Δυρράχιον· πόλις Ἰλλυρική, Ἐπί-
δαμνος κληθεῖσα ἀπὸ Ἐπιδάμνου. τούτου θυγάτηρ Μέλισσα, ἧς καὶ
Ποσει-δῶνος Δυρράχιος· ἀφ' ἧς ἐστιν ἐν Ἐπιδάμνωι τόπος Μελισσώνιος,
ἔνθα Πο-σειδῶν αὐτῆι συνῆλθεν, ὡς Φίλων. Στράβων δ' ἐν ζ (5, 8) φησί·
«μετὰ δὲ τὸν Ῥιζονικὸν κόλπον Λίσσος ἐστὶ πόλις καὶ Ἀκρόλισσος καὶ
Ἐπίδαμνος, Κερκυραίων κτίσμα, ἡ νῦν Δυρράχιον ὁμωνύμως τῆι
χερρονήσωι [πρότερον] λεγομένη, ἐφ' ἧς ἵδρυται, [ὡς Φίλων].
STEPH. BYZ. s.v. Ἔγεστα· πόλις Σικελίας, ἔνθα θερμὰ
ὕδατα, ὡς Φίλων. ἀπὸ Ἐγέστου τοῦ Τρωός.
STEPH. BYZ. s.v. Ἐλαία (SCHOL. EUSDION. PER. 910)·

(Ερέννιος Fr.a Volume-Jacobyʹ-F 3c,790,F, fr. 53, line 1

κυρίου τῆς πόλεως βαρύς, ὡς τὸ κόντος (?) καὶ πόντος.

SCHOL. OREIBASIOS III p. 132 Raeder: οἱ περὶ Διονύσιον τὸν
Κυρτόν] ὁ Φίλων ἐν τῶι
θ Περὶ βιβλιοθήκης κτήσεως καὶ Ἕρμιππος (IV) ἐν τῶι ε Περὶ τῶν
διὰ παιδείαν σεμνηθέντων ἐνδόξων ἀνδρῶν ἰατρῶν καὶ ὁ Σωρανὸς ἐν ταῖς
τῶν
Ἰατρῶν Διαδοχαῖς φασιν, ὅτι καὶ ὀξυτόνως εἴρηται κυρτὸς ὡς φοξὸς διὰ
σω-
ματικὴν ἀσθένειαν, βαρυτόνως δὲ ὡς ἵππος, πύργος, ἐπεὶ ἐκ μεσογαίου
πόλεως τῆς Αἰγύπτου λεγομένης Κύρτου ὑπῆρχεν· ἢ ὥς φασί τινες, διὰ τὸ
ἁλίσκεσθαι τοὺς ἀντιλέγοντας ὑπ' αὐτοῦ ὥσπερ τοὺς ἰχθῦς ὑπὸ τῶν
ἁλιευτικῶν κύρτων.
 284

STEPH. BYZ. (plen.) s.v. Δυρράχιον· ..... ὅμως δὲ νῦν

Δυρραχηνοὶ λέγνται· οὕτω γὰρ καὶ Βάλαγρος ἐν Μακεδονικοῖς (773 F 2)
φησι .... καὶ Ἑρέννιος Φίλων ἐν τοῖς Ἰατροῖς Δυρραχηνὸν ἀνα-
γράφει Φιλωνίδην οὕτως· «Ἀσκληπιάδης ἀκουστὰς ἔσχε Τῖτον
Αὐφίδιον Σικελὸν καὶ Φιλωνίδην Δυρραχηνὸν καὶ Νίκωνα
Ἀκραγαντῖνον». καὶ πάλιν· «Φιλωνίδης δὲ ὁ Δυρραχηνὸς ἤκουσε
μὲν Ἀσκληπιάδου, ἰατρεύσας δὲ ἐν τῆι πατρίδι ἐνδόξως συνετά-
ξατο βιβλία με».
LYDUS De magistr. 1, 12 p. 17, 6 Wü: ἐν γὰρ ταῖς
Εἰκόσι Τερέντιος ὁ ἐπίκλην Βάρρων – τὸ δὲ Βάρρωνος ἐπώνυμον τὸν
ἀνδρεῖον κατὰ τὴν Κελτῶν φωνήν, κατὰ δὲ Φοίνικας τὸν Ἰουδαῖον

Ερέννιος Fr.a (1416: 008)“FHG 3”, Ed. Müller, K.Paris: Didot, 1841–
170.Fr. 15, line 12

Ἄργισσα ... Τὸ ἐθνικὸν δὲ ἔδει Ἀργουραῖος, ὡς καὶ Φί-

λων.
Μελίταια, πόλις Θετταλίας ... Θεόπομπος δὲ Με-
λίτειαν αὐτήν φησιν ... Ἔφορος λʹ· «Οἱ δὲ τύραννοι τῶν
Φερῶν καὶ Μελιταιεῖς, φίλοι πρότερον ὑπάρχοντες.»
Μελίτεια. Φίλων οὕτω γράφει, τὰ αὐτὰ πρά-
γματα τῇ εἰρημένῃ προσάπτων.
Βουθόη,- Πόλη και λιμάνι της Ιλλυρικής κατά την αρχαιότητα, η σημερινή Μπούντβα
του Μαυροβουνίου (Budva, Budua ιταλικά-λατινικά) (ο καταγόμενος από την Βουθόη: ...-
πόλις Ἰλλυρίας, ὡς Φίλων, διὰ τὸ
Κάδμον ἐπὶ ζεύγους βοῶν ὀχούμενον ταχέως ἀνύσαι
τὴν ἐς Ἰλλυριοὺς ὁδόν.
Δυρράχιον, πόλις Ἰλλυρικὴ, Ἐπίδαμνος κλη-
θεῖσα ἀπὸ Ἐπιδάμνου. Τούτου θυγάτηρ Μέλισσα, ἧς
καὶ Ποσειδῶνος Δυρράχιος· ἀφ' ἧς ἐστιν ἐν Ἐπιδάμνῳ
τόπος Μελισσώνιος, ἔνθα Ποσειδῶν αὐτῇ συνῆλθεν.
»Μετὰ δὲ τὸν Ῥιζονικὸν [κόλπον] Λίσσος ἐστὶ πόλις
καὶ Ἀκρόλισσος καὶ Ἐπίδαμνος Κερκυραίων κτίσμα,
ἡ νῦν Δυρράχιον ὁμωνύμως τῇ χερρονήσῳ πρότερον
λεγομένη, ἐφ' ἧς ἵδρυται,» ὡς Φίλων (Στράβων?).
Eustath. ad Dionys. 752: Ὅτι Φροῦροι Σκυθι-
κὸν ἔθνος βαρυτόνως, πρὸς ἀντιδιαστολὴν τοῦ φρου-
ροί, ὅπερ ὀξυνόμενον δηλοῖ τοὺς φύλακας. Τινὲς δὲ

(Ερέννιος Fr.a Fr. 15, line 14

 285

Μελίταια, πόλις Θετταλίας ... Θεόπομπος δὲ Με-

λίτειαν αὐτήν φησιν ... Ἔφορος λʹ· «Οἱ δὲ τύραννοι τῶν
Φερῶν καὶ Μελιταιεῖς, φίλοι πρότερον ὑπάρχοντες.»
Μελίτεια. Φίλων οὕτω γράφει, τὰ αὐτὰ πρά-
γματα τῇ εἰρημένῃ προσάπτων.
Βουθόη, πόλις Ἰλλυρίας, ὡς Φίλων, διὰ τὸ
Κάδμον ἐπὶ ζεύγους βοῶν ὀχούμενον ταχέως ἀνύσαι
τὴν ἐς Ἰλλυριοὺς ὁδόν.
Δυρράχιον, πόλις Ἰλλυρικὴ, Ἐπίδαμνος κλη-
θεῖσα ἀπὸ Ἐπιδάμνου. Τούτου θυγάτηρ Μέλισσα, ἧς
καὶ Ποσειδῶνος Δυρράχιος· ἀφ' ἧς ἐστιν ἐν Ἐπιδάμνῳ
τόπος Μελισσώνιος, ἔνθα Ποσειδῶν αὐτῇ συνῆλθεν.
»Μετὰ δὲ τὸν Ῥιζονικὸν [κόλπον] Λίσσος ἐστὶ πόλις
καὶ Ἀκρόλισσος καὶ Ἐπίδαμνος Κερκυραίων κτίσμα,
ἡ νῦν Δυρράχιον ὁμωνύμως τῇ χερρονήσῳ πρότερον
λεγομένη, ἐφ' ἧς ἵδρυται,» ὡς Φίλων (Στράβων?).
Eustath. ad Dionys. 752: Ὅτι Φροῦροι Σκυθι-
κὸν ἔθνος βαρυτόνως, πρὸς ἀντιδιαστολὴν τοῦ φρου-
ροί, ὅπερ ὀξυνόμενον δηλοῖ τοὺς φύλακας. Τινὲς δὲ
Φρῦνοι γράφουσιν ὁμωνύμως τῷ ζῴῳ· φρῦνοι γὰρ,
καθὰ καὶ ὁ Φίλων γράφει, οἱ βάτραχοι.

(Ερέννιος Fr.a Fr. 20, line 1

χεν, ἢ, ὥς φασί τινες, διὰ τὸ ἁλίσκεσθαι τοὺς ἀντιλέγον-

τας ὑπ' αὐτοῦ ὥσπερ τοὺς ἰχθῦς ὑπὸ τῶν ἁλιευτικῶν
κύρτων.
Stephan. Byz.: Κύρτος, πόλις Αἰγύπτου ἐν
τῇ μεσογείῳ. Ἐκ ταύτης Διονύσιος ἦν διάσημος ἰατρὸς
ἀπὸ τῆς πατρίδος, οὐκ ἀπὸ τοῦ σώματος Κυρτὸς ὀνο-
μαζόμενος, οὗ μέμνηται Ἑρέννιος Φίλων ἐν τῷ Περὶ
ἰατρικῶν. Ὁ τόνος τοῦ μὲν ἐθνικοῦ ὀξὺς ὁμόφωνος τῷ
πάθει, τοῦ δὲ κυρίου τῆς πόλεως βαρὺς, ὡς τὸ Πόντος
καὶ κόντος.
SB. v. Δυρράχιον: Ἑρέννιος Φίλων ἐν τοῖς Ἰα-
τρικοῖς Δυρραχηνὸν ἀναγράφει Φιλωνίδην οὕτως· «Ἀς-
κληπιάδης ἀκουστὰς ἔσχε Τίτον Αὐφίδιον Σικελὸν καὶ
Φιλωνίδην Δυρραχηνὸν καὶ Νίκωνα Ἀκραγαντῖνον.»
Καὶ πάλιν· «Φιλωνίδης δὲ ὁ Δυρραχηνὸς ἤκουσε μὲν
Ἀσκληπιάδου, ἰατρεύσας δὲ ἐν τῇ πατρίδι ἐνδόξως συν-
ετάξατο βιβλία μεʹ.»
 286

Vitae Prophetarum, Index apostolorum discipulorumque Domini

(textus Pseudo–Dorothei) (1750: 004)“Prophetarum vitae fabulosae”, Ed.
Schermann, T.Leipzig: Teubner, 1907.P. 141, line 10

ναʹ. Κηφᾶς, ὃν ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἐν Ἀντιοχείᾳ ἤλεγξεν,

ὃς καὶ ἐπίσκοπος Κονίας ἐγένετο.
νβʹ. Σωσθένης, οὗ καὶ αὐτοῦ ὁ ἀπόστολος μέμνηται, ὃς
καὶ ἐπίσκοπος Κολοφωνίας ἐγένετο.
νγʹ. Τύχικος, οὗ καὶ αὐτοῦ ὁ ἀπόστολος μέμνηται, ὃς
ἐπίσκοπος Κολοφωνίας ἐγένετο.
νδʹ. Ἐπαφρόδιτος, οὗ καὶ αὐτοῦ ὁ ἀπόστολος μέμνηται,
ὃς καὶ ἐπίσκοπος Ἀνδριακῆς γέγονεν.
νεʹ. Καῖσαρ, οὗ καὶ αὐτοῦ μέμνηται ὁ ἀπόστολος, ὃς
ἐπίσκοπος τοῦ Δυῤῥαχίου γέγονεν.
νϛʹ. Μάρκος ὁ ἀνέψιος Βαρνάβα, οὗ καὶ αὐτοῦ μέμνηται
ὁ ἀπόστολος, ὃς καὶ ἐπίσκοπος Ἀπολλωνιάδος γέγονεν.
νζʹ. Ἰησοῦς ὁ λεγόμενος Ἰοῦστος, οὗ καὶ αὐτοῦ μέμνη-
ται ὁ ἀπόστολος ἐν ταῖς πράξεσι τῶν ἀποστόλων, ὃς καὶ
ἐπίσκοπος Ἐλευθεροπόλεως γέγονεν.
νηʹ. Ἀρτεμᾶς, οὗ καὶ αὐτοῦ μέμνηται ὁ ἀπόστολος, ὃς
ἐπίσκοπος γέγονεν Λύστρας.
νθʹ. Κλήμης, οὗ καὶ αὐτοῦ μέμνηται ὁ ἀπόστολος λέγων·
μετὰ Κλήμεντος καὶ τῶν λοιπῶν συνεργῶν μου, ὃς καὶ πρῶ-
τος ἐξ ἐθνῶν καὶ Ἑλλήνων ἐπίστευσεν εἰς Χριστόν, ὃς καὶ

Epiphanius Scr. Eccl., Index discipulorum [Sp.] (2021: 024)

“Prophetarum vitae fabulosae”, Ed. Schermann, T.Leipzig: Teubner,
1907.P. 124, line 11

μζʹ. Ἀπολλώς, οὗ καὶ αὐτοῦ ἐν τῇ πρὸς Κορινθίους ἐπι-

στολῇ ὁ Παῦλος μέμνηται, ἐπίσκοπος Καισαρείας ἐγένετο.
μηʹ. Κηφᾶς, ὃν ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἐν Ἀντιοχείᾳ ἤ-
λεγξε διαλεχθεὶς ὁμωνυμοῦντα τῷ Πέτρῳ, ἐπίσκοπος Κονίας
ἐγένετο.
μθʹ. Σωσθένης, οὗ καὶ αὐτοῦ ὁ Παῦλος μέμνηται, ἐπί-
σκοπος Κολοφονιάδος ἐγένετο.
νʹ. Ἐπαφρόδιτος, οὗ καὶ αὐτοῦ ὁ Παῦλος μέμνηται, ἐπί-
σκοπος Ἀδριακῆς ἐγένετο.
ναʹ. Καῖσαρ, οὗ καὶ αὐτοῦ ὁ Παῦλος μέμνηται, ἐπίσκο-
 287

πος Δυῤῥαχίου ἐγένετο.

νβʹ. Μάρκος ὁ ἀνέψιος Βαρνάβα, οὗ καὶ ὁ Παῦλος
μέμνηται, ἐπίσκοπος Ἀπολλωνιάδος ἐγένετο.
νγʹ. Ἰωσὴφ ὁ λεγόμενος καὶ Ἰοῦστος καὶ Βαρσαββᾶς,
οὗ μέμνηται Λουκᾶς ἐν ταῖς πράξεσι τῶν ἀποστόλων ὡς συγ-
κληρωθέντος τῷ Ματθίᾳ, ἐπίσκοπος Ἐλευθεροπόλεως γέγονε.
νδʹ. Ἀρτεμᾶς, οὗ καὶ αὐτοῦ ὁ Παῦλος μέμνηται, ἐπί-
σκοπος ἐν Λύστρᾳ ἐγένετο.
νεʹ. Κλήμης, οὗ καὶ αὐτοῦ ὁ Παῦλος μέμνηται, λέγων·
μετὰ Κλήμεντος καὶ τῶν λοιπῶν συνεγρῶν μου, ὃς καὶ πρῶ-
τος ἐξ ἐθνῶν καὶ Ἑλλήνων ἐπίστευσεν εἰς Χριστόν, ἐπίσκοπος

Publius Herennius Dexippus Hist., Fr.a (2141: 003)“FHG 3”, Ed.

Müller, K.Paris: Didot, 1841–1870.Fr. 6, line 1

E LIBRO DECIMO.

Stephan. Byz. v. Δυρράχιον: Δέξιππος δὲ ἐν Χρο-

νικῶν ιʹ φησὶν οὕτω· «Καὶ Μακεδόνων τὴν μὲν Ἐπίδαμνον, εἰς ὕστερον
δὲ Δυρράχιον μετονομασθεῖσαν,
πόλιν τῆς Μακεδονίας μεγάλην καὶ εὐδαίμονα οὖσαν,
κατὰ κράτος αἱροῦσιν.
Idem: Σουκχαῖοι, ἔθνος Μαυρούσιον, ὡς Δέξιππος
Χρονικῶν δεκάτῳ.

Publius Herennius Dexippus Hist., Fr.a Fr. 6, line 3

Stephan. Byz. v. Δυρράχιον: Δέξιππος δὲ ἐν Χρο-

νικῶν ιʹ φησὶν οὕτω· «Καὶ Μακεδόνων τὴν μὲν Ἐπί-
δαμνον, εἰς ὕστερον δὲ Δυρράχιον μετονομασθεῖσαν,
πόλιν τῆς Μακεδονίας μεγάλην καὶ εὐδαίμονα οὖσαν,
κατὰ κράτος αἱροῦσιν.
Idem: Σουκχαῖοι, ἔθνος Μαυρούσιον, ὡς Δέξιππος
Χρονικῶν δεκάτῳ.

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. Anna Comnène. Alexiade, 3 vols.”, Ed. Leib,

 288

B.Paris: Les Belles Lettres, 1:1937; 2:1943; 3:1945, Repr. 1–2:1967.B.1,

cha. 4, se. 2, line 2

κατεσχηκότος κατὰ Νικηφόρου τοῦ Βρυεννίου τὴν δύσιν

ὅλην κλονοῦντος καὶ τὸ διάδημα ἑαυτῷ περιθεμένου καὶ
βασιλέα Ῥωμαίων ἀνακηρύττοντος. Ἄρτι γὰρ τοῦ αὐτοκρά-
τορος Μιχαὴλ τοῦ Δούκα τοῦ θρόνου καθαιρεθέντος καὶ
ἀντὶ ταινίας τε καὶ στέμματος τὸν ποδήρη καὶ τὴν ἐπω-
μίδα τὴν ἀρχιερατικὴν ἐνδεδυμένου, ὁ Βοτανειάτης ἐπὶ τοῦ
βασιλείου θρόνου καθίσας καὶ τὴν βασιλίδα Μαρίαν, ὡς
προϊὼν ὁ λόγος σαφέστερον παραστήσειε, μνηστευσάμενος
τὰ τῆς βασιλείας διίθυνε πράγματα.
Ἀλλ' ὁ Νικηφόρος
Βρυέννιος τὴν δουκικὴν περιεζωσμένος ἀρχὴν Δυρραχίου
ἐπὶ τοῦ βασιλέως Μιχαὴλ καὶ πρὸ τοῦ βασιλεῦσαι τὸν
Νικηφόρον βασιλειᾶν τε ἤρξατο καὶ ἀποστασίαν κατὰ τοῦ
Μιχαὴλ ἐμελέτησε. Τὸ μὲν ὅθεν καὶ ὅπως, οὐκ ἀναγκαῖόν
ἐστιν ἡμῖν διηγεῖσθαι· φθάνει γὰρ ἡ τοῦ Καίσαρος ξυγγραφὴ
τὸ αἴτιον τῆς ἀποστασίας ἐξιστορῆσαι. Τὸ δ' ὅτι ἐκεῖθεν
ὥσπερ ἐξ ὁρμητηρίου τινὸς τῆς πόλεως Δυρραχίου πάντα τὰ
τῆς ἑσπέρας κατέδραμε καὶ ὑφ' ἑαυτὸν ἐποίησε καὶ ὅπως
οὗτος ἑάλω, τοῦτο τῶν ἀναγκαιοτάτων ἐστὶν ἐν βραχεῖ
διηγήσασθαι. Τὸ γὰρ ἀκριβὲς τῆς ἱστορίας τὸν βουλό-
μενον μαθεῖν ἐς τὸν Καίσαρα παραπέμπομεν.

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.1, cha. 4, se. 2, line 8

βασιλείου θρόνου καθίσας καὶ τὴν βασιλίδα Μαρίαν, ὡς

προϊὼν ὁ λόγος σαφέστερον παραστήσειε, μνηστευσάμενος
τὰ τῆς βασιλείας διίθυνε πράγματα.
Ἀλλ' ὁ Νικηφόρος
Βρυέννιος τὴν δουκικὴν περιεζωσμένος ἀρχὴν Δυρραχίου
ἐπὶ τοῦ βασιλέως Μιχαὴλ καὶ πρὸ τοῦ βασιλεῦσαι τὸν
Νικηφόρον βασιλειᾶν τε ἤρξατο καὶ ἀποστασίαν κατὰ τοῦ
Μιχαὴλ ἐμελέτησε. Τὸ μὲν ὅθεν καὶ ὅπως, οὐκ ἀναγκαῖόν
ἐστιν ἡμῖν διηγεῖσθαι· φθάνει γὰρ ἡ τοῦ Καίσαρος ξυγγραφὴ
τὸ αἴτιον τῆς ἀποστασίας ἐξιστορῆσαι. Τὸ δ' ὅτι ἐκεῖθεν
ὥσπερ ἐξ ὁρμητηρίου τινὸς τῆς πόλεως Δυρραχίου πάντα τὰ
τῆς ἑσπέρας κατέδραμε καὶ ὑφ' ἑαυτὸν ἐποίησε καὶ ὅπως
οὗτος ἑάλω, τοῦτο τῶν ἀναγκαιοτάτων ἐστὶν ἐν βραχεῖ
διηγήσασθαι. Τὸ γὰρ ἀκριβὲς τῆς ἱστορίας τὸν βουλό-
μενον μαθεῖν ἐς τὸν Καίσαρα παραπέμπομεν.
 289

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.1, cha. 16, se. 1, line 10

Ὁ μέντοι Ῥομπέρτος πᾶσαν δύναμιν συναγηοχὼς

κατὰ τὸ Βρεντήσιον τάς τε ναῦς αὐτῷ καὶ τοὺς στρατιώ-
τας (αἱ μὲν γὰρ νῆες εἰς ἑκατὸν καὶ πεντήκοντα συνη-
ρίθμηντο, οἱ δὲ στρατιῶται εἰς τριάκοντα χιλιάδας
ξύμπαντες ἐτύγχανον συμποσούμενοι, ἑκάστης νηὸς
ἄνδρας ἀπολαμβανούσης διακοσίους μεθ' ὅπλων καὶ
ἵππων) καὶ οὕτως ἐχόντων παρασκευῆς, ἐπειδὰν οἷς
προσοκείλειαν, ὡπλισμένοις τούτοις καὶ ἱππόταις περι-
τύχοιεν, ἔμελλε διαφεῖναι πρὸς τὴν Ἐπίδαμνον πόλιν, ἣν
Δυρράχιον κατὰ τὸ νῦν ἐπικρατῆσαν ἔθος προσονομά-
ζομεν. Ἐδόκει μὲν γὰρ ἐξ Ὑδροῦντος πρὸς τὰς Νικοπό-
λεις διαπερᾶν καὶ τήν τε Ναύπακτον καὶ τὰ ξυμπαρα-
κείμενα χωρία καὶ φρούρια πάντα κύκλῳ περιλαβεῖν. Ἀλλ'
ἐπειδήπερ εἰς πολὺ πλάτος ἠνέῳκτο τὸ ἐκεῖθεν ἐνθάδε
πέλαγος ἢ τὸ ἀπὸ Βρεντησίου πρὸς τὸ Δυρράχιον, προεί-
λετο μᾶλλον τοῦτον τὸν κατάπλουν ἐκείνου ἅμα μὲν καὶ
τὴν ταχίστην κέλευθον προαιρούμενος, ἅμα δὲ καὶ τὴν
ῥᾳστώνην τῷ στόλῳ περιποιούμενος. Καὶ γὰρ χειμέριος
ἦν ἡ ὥρα καὶ ὁ ἥλιος πρὸς τοὺς νοτίους

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.1, cha. 16, se. 2, line 2

ἡμερήσια διαστήματα. Ἵν' οὖν μὴ ἐξ Ὑδροῦντος ἀφεὶς

ἀρχομένης ἡμέρας νυκτοπλοήσειε καὶ κλύδωσί τισι προς-
πελάσειεν, ἐπὶ τὸ Δυρράχιον ἐκ Βρεντησίου ὅλοις ἱστίοις
ἀπενεχθῆναι ἐβουλεύσατο. Τὰ μήκη γὰρ τοῦ διαστήματος
τῆς ὁδοῦ συνετέμνετο ἐπιστενουμένου τοῦ Ἀδριαντικοῦ
πελάγους ἐκεῖθι. Οὐ μέντοι οὐδὲ τὸν υἱὸν Ῥογέρην κατό-
πιν ἀπέλιπε, καθάπερ βεβούλητο πρότερον, Ἀπουληΐας
αὐτὸν κεχειροτονηκὼς κύριον, ἀλλ' οὐκ οἶδ' ὅπως μετα-
δόξαν αὐτὸν πάλιν συνεφεπόμενον εἶχε.
Μεταξὺ δὲ
τοῦ πρὸς τὸ Δυρράχιον κατάπλου τήν τε Κορυφὼ πόλιν
ὀχυρωτάτην καὶ ἄλλα τα ἡμέτερα φρούρια ἐξ ἀποστολῆς
κατέσχε. Καὶ ὁμήρους ἔκ τε Λογγιβαρδίας καὶ Ἀπουληΐας
ἀναλαβόμενος καὶ τὴν χώραν ἀργυρολογήσας ἅπασαν καὶ
φορολογήσας προσδοκήσιμος ἦν τῷ Δυρραχίῳ προσεσχη-
κέναι. Δοὺξ δὲ τηνικαῦτα ἐτύγχανε παντὸς τοῦ Ἰλλυρικοῦ
 290

Γεώργιος ὁ Μονομαχάτος παρὰ τοῦ αὐτοκράτορος Βοτα-

νειάτου ἀποσταλείς. Καίτοι γε πρότερον τὴν ἀποστολὴν
ἀπεπέμπετο καὶ οὐδ' ὅλως ἦν εὐπειθὴς πρὸς τὴν λει-
τουργίαν ταύτην, ἀλλ' οἵ γε βάρβαροι δοῦλοι τοῦ αὐτοκρά-
τορος (Σκύθαι γὰρ ἦσαν Βορῖλός τε καὶ Γερμανός)

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.1, cha. 16, se. 3, line 8

στραφέντα ποτὲ πρὸς τὴν βασιλίδα Μαρίαν ἐρεῖν «ἐχθρὸν

τῆς τῶν Ῥωμαίων ἡγεμονίας τὸν Μονομαχάτον τοῦτον
ὑπώπτευκα».
Τοῦτο ἀκροασάμενος Ἰωάννης ὁ Ἀλα-
νός, φίλος ἐς τὰ μάλιστα ὢν τοῦ Μονομαχάτου, γινώ-
σκων δὲ καὶ τὴν τῶν Σκυθῶν πρὸς αὐτὸν μῆνιν καὶ τὰς
συχνὰς κατ' αὐτοῦ εἰσηγήσεις ἅπαντα τά τε τοῦ βασιλέως
ῥήματα τά τε τῶν Σκυθῶν πρὸς τὸν Μονομαχάτον ἀπελθὼν
ἐξηγεῖται καὶ περὶ τοῦ συμφέροντος βουλεύσασθαι ξυμβου-
λεύει. Ὁ δὲ (νουνεχὴς γὰρ ἦν) καὶ τῷ βασιλεῖ προσελθὼν
προαρπάζει τὴν ἐπὶ τὸ Δυρράχιον λειτουργίαν λόγοις
κολακευτικοῖς καταθέλξας αὐτόν. Καὶ ὡς πρὸς τὴν
Ἐπίδαμνον συνταξάμενος καὶ τὰς ἐπὶ τῇ δουκικῇ ζώνῃ
προστάξεις ἐγγράφως ἀνειληφώς, ἐπισπευδόντων εὖ μάλα
πρὸς τοῦτο τῶν Σκυθῶν ἐκείνων Γερμανοῦ καὶ Βορίλου,
εἰς δευτέραν ἡμέραν τῆς βασιλίδος πόλεως ἔξεισι τὴν
Ἐπίδαμνον ἀφορῶν καὶ τὴν Ἰλλυρίδα χώραν.
Ἀλλὰ περιτυγχάνει περί που τὴν λεγομένην Πηγήν, ἔνθα καὶ
ναὸς ᾠκοδόμηται τῆς ἐμῆς δεσποίνης παρθένου καὶ θεο-
μήτορος ἐν τοῖς ἀνὰ Βυζαντίδα πόλιν ναοῖς περιβόητος,

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.1, cha. 16, se. 4, line 18

πρὸς τοῦτον φιλίαν, καὶ ὅτι οἱ Σκύθαι οἱ πᾶσιν ἐποφθαλ-

μιῶντες Βορῖλος καὶ Γερμανὸς ὅλον τοῦ φθόνου τὸν τροχὸν
κατ' αὐτοῦ ἐξεκύλισαν καὶ δὴ τῶν οἰκείων καὶ τῆς φίλης
ταύτης πόλεως εὐπροσώπως ἐξορίζουσι. Καὶ πάντα κατὰ
μέρος ἐκτραγῳδήσας, ὅσα τε πρὸς τὸν βασιλέα συκοφαν-
τηθείη καὶ πάθοι παρὰ τῶν δούλων, ἠξιοῦτο παραμυθίας
ὅτι πλείστης παρὰ τοῦ δομεστίκου τῆς δύσεως, οἷος
ἐκεῖνος ψυχὴν ἐπικουφίσαι βαρυνομένην ταῖς συμφοραῖς.
Καὶ τέλος ἐπειπόντος, ὡς ἄρα Θεὸς εἴη τῶν τοιούτων
ἐκδικητὴς καὶ ὡς μεμνῆσθαι φιλίας τῆς πρὸς αὐτὸν
ὑπομνήσαντος, ὁ μὲν ἐπὶ τὸ Δυρράχιον ὥρμα, τὸν δ'
 291

ἀφῆκεν εἰσδῦναι τὴν βασιλεύουσαν πόλιν.

Ὁ δὲ
Μονομαχάτος καταλαβὼν τὸ Δυρράχιον καὶ ἀμφοτέρων
τὴν παρασκευὴν ἀκηκοὼς τήν τε τοῦ τυράννου Ῥομπέρτου
καὶ τὴν ἐπανάστασιν Ἀλεξίου, ἐν ζυγῷ καὶ σταθμῷ τὰ
κατ' αὐτὸν διετίθετο. Καὶ πρὸς μὲν τὸ φανερὸν ἀντίξως
εἶχεν [ἐν] ἀμφοτέροις, εἶχε δέ τι τὰ τῆς προδήλου
μάχης καὶ τοῦ φαινομένου βαθύτερον. Ὁ μὲν γὰρ μέγας
δομέστικος γράμμασιν αὐτῷ μεμηνύκει τὰ συμπεσόντα,
ὅτι τε τῶν ὀμμάτων ἀποστέρησις τούτῳ ἠπείλητο καὶ ὡς

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.1, cha. 16, se. 8, line 2

εἰς λαμπρὰν ἀποστασίαν ἀναρρηγνυμένου, πολλὰ κατηγο-

ρεῖν ἔχω. Ἀλλ' ἔοικέ πως τὰ τοιαῦτα ἤθη τῶν ἀνθρώπων
παλίμβολα καὶ πολλὰ χρώματα μεταλαμβάνοντα κατὰ τὰς
τῶν πραγμάτων μεταβολάς, καὶ τῷ μὲν κοινῷ οἱ τοιοῦτοι
πάντες ἀξύμφοροι, ἑαυτοῖς δέ εἰσιν ἀσφαλέστατοι τὰ κατ'
αὐτοὺς καὶ μόνους ξυμφέροντα διοικονομούμενοι καὶ ὡς τὰ
πολλὰ ἀποτυγχάνοντες. Ταῦτα μὲν οὕτως ὁ τῆς ἱστορίας
ἵππος τῆς λεωφόρου ἐξέδραμε· πάλιν δὲ τοῦτον εἰς τοὺς
προτέρους δρόμους ἐπαναγάγωμεν καὶ γεγονότα ἐξήνιον.
Ὁ γάρ τοι Ῥομπέρτος καὶ πρότερον σφαδάζων πρὸς
τὴν καθ' ἡμῶν περαίωσιν καὶ τὸ Δυρράχιον φανταζόμενος,
τότε δὴ καὶ μᾶλλον ἐξεφλέγετο καὶ χεῖρας καὶ πόδας
ἀκάθεκτος ἦν πρὸς τὴν ναυστολίαν καὶ τοὺς στρατιώτας
ἐπέσπευδε καὶ λόγοις παροξυντικοῖς παρεθάρρυνεν. Ὁ δὲ
Μονομαχάτος ταῦτα κατασκευάσας καὶ ἄλλην τινὰ τοιαύ-
την ἀσφάλειαν ἑαυτῷ ἐπῳκοδομεῖτο. Τόν τε γὰρ Βοδῖνον
καὶ τὸν Μιχαηλᾶν τοὺς ἐξάρχους τῶν Δαλματῶν διά
τινων γραφῶν ἑαυτῷ ὑπεποιήσατο φίλους καὶ δωρεαῖς
προκατείληφε τὰς γνώμας αὐτῶν θύρας παντοδαπὰς
ἑαυτῷ ὑπανοίγων. Εἰ γὰρ τοῦ τε Ῥομπέρτου καὶ Ἀλεξίου
ἀστοχήσειε καὶ ἀμφοτέρων ἀποκριθείη, εὐθὺ Δαλματίας

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.3, cha. 9, se. 4, line 14

ἐγχειρήματος. Ἐπεὶ δ' ὁ πρὸ τοῦ τὴν πόλιν αὐτὸν

κατασχεῖν πρὸς τὸν Μονομαχάτον ἀποσταλείς, δι' οὗ
εἰς βοήθειαν αὐτὸν μετεκαλεῖτο χρήματά τε ἐπεζήτει
 292

ἀποσταλῆναί οἱ, γράμματα μόνον κομίζων ἧκεν αὐτῷ προ-

φάσεις δηλοῦντα, καθάπερ φθάσαντες ἱστορήσαμεν, δι' ἃς
δῆθεν ἔτι τοῦ Βοτανειάτου τῆς βασιλείας ἐγκρατοῦς ὄντος
βοηθεῖν οὐκ ἠδύνατο, ταῦτα ἀναγνοὺς καὶ πτοηθείς, μὴ
μαθὼν τὴν ἀπὸ τῆς βασιλείας τοῦ Βοτανειάτου ἔκπτωσιν
προσρυῇ τῷ Ῥομπέρτῳ, ἀθύμως εἶχε παντάπασι. Τοιγαρ-
οῦν μετακαλεσάμενος τὸν σύγγαμβρον αὐτοῦ Γεώργιον
τὸν Παλαιολόγον πρὸς τὸ Δυρράχιον ἐξαπέστειλε (πόλις
δὲ τοῦτο Ἰλλυρική) παρακαλεσάμενος πάσῃ μηχανῇ
χρήσασθαι, ὥστε ἀμαχητὶ ἐκεῖθεν ἐξεῶσαι τὸν Μονομα-
χάτον, ἐπεὶ μὴ ἀποχρῶσαν εἶχε δύναμιν, δι' ἧς τοῦτον
ἄκοντα ἐκεῖθεν ἀπελάσει, πρὸς δὲ τὰς τοῦ Ῥομπέρτου
μηχανὰς ἀντιμηχανᾶσθαι, ὡς δύναμις.

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.3, cha. 12, se. 1, line 2

νούσης, εἰς τοὔσχατον δὲ ἤδη ἐληλακυίας, μὴ δυνάμεις,

μὴ χρήματα κεκτημένον· προπέποτο γὰρ ἅπαντα ἐν μηδενὶ
χρησίμῳ καταναλωθέντα. Ἔνθεν τοι καὶ τοὺς Τούρκους
διὰ παντοίας μεθόδου τῆς τε Δαμάλεως καὶ τῶν περὶ αὐτὴν
παραλίων τόπων ἐκδιώξας, ἅμα καὶ δώροις δεξιωσάμενος
ἐξεβιάσατο εἰς εἰρηνικὰς ἀπονεῦσαι σπονδάς· καὶ ὅρον
αὐτοῖς τὸν καλούμενον Δράκοντα ποταμὸν δεδωκὼς μὴ
ὑπερβαίνειν ὅλως αὐτοῦ μήτε ποτὲ πρὸς τὰ ὅρια Βιθυνῶν
ἐξορμᾶν ἔπεισεν.
Οὕτω μὲν οὖν τὰ περὶ τὴν ἕω κατηύναστο. Κατα-
λαβὼν δὲ τὸ Δυρράχιον ὁ Παλαιολόγος ταχυδρόμον ἀπο-
στείλας τὰ περὶ τοῦ Μονομαχάτου ἐδήλου, ὅτιπερ τὴν
ἐκείνου ἄφιξιν μεμαθηκὼς σπουδαίως πρός τε τὸν Βοδῖνον
καὶ τὸν Μιχαηλᾶν προσεληλύθει. Ἐδεδίει γὰρ διὰ τὸ μὴ
ὑπακοῦσαι, ἀλλὰ κενὸν ἀποπέμψαι, ὃν πρὸ τοῦ τὴν μελε-
τωμένην ἀποστασίαν εἰς φῶς ἀγαγεῖν ὁ βασιλεὺς Ἀλέξιος
πρὸς αὐτὸν ἐπεπόμφει γραμματοκομιστὴν χρήματα δι'
αὐτοῦ αἰτούμενος, κἂν ὁ βασιλεὺς μηδὲν κατ' αὐτοῦ ἐναν-
τίον διενοεῖτο, εἰ μὴ τὴν τῆς ἀρχῆς παράλυσιν διὰ τὴν
ἤδη ῥηθεῖσαν αἰτίαν.

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.3, cha. 12, se. 2, line 6

τίον διενοεῖτο, εἰ μὴ τὴν τῆς ἀρχῆς παράλυσιν διὰ τὴν

ἤδη ῥηθεῖσαν αἰτίαν. Διαγνοὺς δὲ τὰ κατὰ τὸν Μονομα-
χάτον ὁ αὐτοκράτωρ χρυσόβουλλον λόγον πρὸς αὐτὸν ἐξα-
 293

ποστέλλει πᾶσαν ἀφροντισίαν αὐτῷ παρέχων· ὃν ἐν χερσὶν

ἐκεῖνος λαβὼν παλινδρομεῖ πρὸς τὰ βασίλεια.
Ὁ δὲ
Ῥομπέρτος εἰς Ὑδροῦντα παραγενόμενος καὶ τὴν ἅπασαν
αὐτοῦ ἐξουσίαν καὶ αὐτῆς δὴ τῆς Λογγιβαρδίας τῷ υἱῷ
αὐτοῦ Ῥογέρῃ ἀναθέμενος ἐκεῖθεν ἐξελθὼν τὸν λιμένα τοῦ
Βρεντησίου κατέλαβε, κἀκεῖσε τὴν τοῦ Παλαιολόγου ἐς τὸ
Δυρράχιον ἔλευσιν μεμαθηκώς, παραχρῆμα ἐν τοῖς μείζοσι
τῶν πλοίων πύργους δειμάμενος διὰ ξύλων, διὰ βύρσης
τούτους περιέστειλε καὶ πάντα τὰ πρὸς τειχομαχίαν ἐπι-
τήδεια ἐν ταῖς ναυσὶ σπουδαίως εἰσαγαγὼν εἴς τε τοὺς
δρόμωνας ἵππους τε καὶ ἐνόπλους ἱππέας εἰσελάσας καὶ
πάντοθεν τὰ πρὸς πόλεμον ὀξέως μάλα ἐξαρτύσας διαπερᾶν
ἠπείγετο. Ἐσκόπει γάρ, ὁπηνίκα τὸ Δυρράχιον καταλάβῃ,
περιζῶσαι τοῦτο διὰ τῶν ἑλεπόλεων ἀπό τε θαλάττης καὶ
ἠπείρου, ἵν' ἅμα μὲν καταπλήξῃ τοὺς ἐντός, ἅμα δὲ καὶ
πανταχόθεν περιστοιχίσας αὐτοὺς ἐξ ἐφόδου τὴν πόλιν
αἱρήσεται. Θόρυβος τοίνυν ἐντεῦθεν τούς τε νησιώτας

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.3, cha. 12, se. 3, line 11

ἤδη τετέλεσται, λύσας τὰ πρυμνήσια τούς τε δρόμωνας

καὶ τὰς τριήρεις νῆας καὶ μονήρεις κατὰ τὴν τῶν ναυτικῶν
ἐμπειρίαν εἰς πολέμου σχῆμα διατυπώσας σὺν εὐταξίᾳ τοῦ
πλοὸς ἀπεπειρᾶτο. Οὐρίου δὲ τυχὼν πνεύματος τὴν κατὰ
τὸν Αὐλῶνα περαίαν κατέλαβε καὶ τὴν ἠϊόνα παραπλέων
ἀπῆλθε μέχρι Βοθρεντοῦ. Κἀκεῖσε ἑνωθεὶς μετὰ τοῦ υἱοῦ
αὐτοῦ Βαϊμούντου προφθάσαντος περᾶσαι καὶ τὸν Αὐλῶνα
ἐξ ἐφόδου κατασχεῖν, διχῆ τὸ ἅπαν διελὼν στράτευμα τὸ
μὲν αὐτὸς κατεῖχε διὰ θαλάττης τὸν ἀπόπλουν ὡς πρὸς τὸ
Δυρράχιον ἐθέλων ποιήσασθαι, τοῦ δὲ τὸν Βαϊμοῦντον
ἄρχειν ἐπέτρεψε διὰ ξηρᾶς μέλλοντα πρὸς τὸ Δυρράχιον
ὁδεῦσαι. Καὶ δὴ τὴν Κορυφὼ διελθὼν καὶ πρὸς τὸ Δυρράχιον
ἀποκλίνας κατά τι ἀκρωτήριον Γλῶσσαν καλού-μενον μεγίστῳ κλύδωνι
αἴφνης περιπεπτώκει. Νιφετὸς γὰρ πολὺς καὶ ἄνεμοι τῶν ὀρῶν
κινηθέντες τὴν θάλασσαν σφοδρῶς συνετάραττον.

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.3, cha. 12, se. 8, line 15

πεδιάδα. Καὶ δὴ ἐντὸς τῶν ἐρειπωθέντων τειχῶν τῆς πάλαι
 294

καλουμένης πόλεως Ἐπιδάμνου καλύβας ἐπήγνυντο ἰλαδὸν

τὰς δυνάμεις κατατιθέμενοι. Ἐν ᾖ βασιλεύς ποτε Ἠπει-
ρώτης Πύρρος Ταραντίνοις ἑνωθεὶς Ῥωμαίοις ἐν Ἀπου-
ληΐᾳ καρτερὸν τὸν πόλεμον συνεστήσατο· καὶ ἀνδροκτασίας
ἐντεῦθεν πολλῆς γεγονυίας, ὡς ἅπαντας ἄρδην ξίφους
παρανάλωμα γεγονέναι, ἄοικος πάντη καταλέλειπται. Ἐν
ὑστέροις δὲ χρόνοις, ὡς Ἕλληνές φασι καὶ αὐτὰ δὴ τὰ ἐν
τῇ πόλει γλυπτὰ γράμματα μαρτυροῦσιν, ὑπ' Ἀμφίονος καὶ
Ζήθου ἀνοικοδομηθεῖσα εἰς ὃ νῦν ὁρᾶται σχῆμα αὐτίκα
καὶ τὴν κλῆσιν μεταμείψασα Δυρράχιον προσηγόρευται.
Τοσαῦτα μὲν οὖν προσιστορείσθω καὶ περὶ ταύτης τῆς
πόλεως· καὶ ἡμῖν τὰ τοῦ τρίτου λόγου ἐνταυθοῖ συμπε-
περάνθω, τὰ δ' ἐφεξῆς ὁ μετὰ τοῦτον εὐθὺς ἱστορήσειεν.

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.4, cha. 1, se. 1, line 10

ΑΛΕΞΙΑΣ Δʹ

Ἡ μὲν οὖν ἤπειρος τὸν Ῥομπέρτον εἶχε ἤδη ἐν

αὐτῇ αὐλιζόμενον ἑπτὰ καὶ δεκάτην ἄγοντος τοῦ Ἰουνίου
μηνὸς τῆς τετάρτης ἐπινεμήσεως μεθ' ἱππέων καὶ πεζῶν
δυνάμεων ἀριθμὸν ὑπερβαινουσῶν, καὶ φοβερὸν ἰδεῖν ἀπό
τε τοῦ σχήματος ἀπό τε τῆς στρατηγικῆς καταστάσεως·
ἤδη γὰρ ἁπανταχόθεν αὖθις συνήθροιστο στράτευμα. Ἐν
δὲ τῇ θαλάττῃ παντοῖον εἶδος πλοίων μεθ' ἑτέρων στρατιω-
τῶν ἐμπειρίαν πολλὴν τοῦ διὰ θαλάσσης πολέμου ἐχόντων
τὸ ναυτικὸν αὐτοῦ διεπλῴζετο. Περιστοιχισθέντες οὖν οἱ
τοῦ Δυρραχίου ἐντὸς ἐξ ἑκατέρου μέρους, θαλάττης φημὶ
καὶ ἠπείρου, καὶ ἀπειροπληθεῖς τὰς τοῦ Ῥομπέρτου
ὁρῶντες δυνάμεις καὶ πάντα λόγον ὑπερβαινούσας μεγίστῳ
δέει συνείχοντο. Ὁ δέ γε Παλαιολόγος Γεώργιος γενναῖος
ὢν ἀνὴρ καὶ στρατηγικὴν πᾶσαν ἐξησκημένος, μυρίους δὲ
πολέμους ἀγωνισάμενος περὶ τὴν ἕω καὶ νικητὴς ἀναδει-
χθείς, ἀκατάπληκτος ὢν τὴν πόλιν κατωχύρου τάς τε
ἐπάλξεις κατασκευάζων κατὰ τὰς ὑποθημοσύνας τοῦ
αὐτοκράτορος καὶ λιθοβόλοις τὰ τείχη καταπυκνῶν μηχα-
νήμασι τούς τε ἀναπεπτωκότας τῶν στρατιωτῶν ἀνακτώ-
μενος καὶ σκοποὺς δι' ὅλου καταστήσας τοῦ τείχους καὶ

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.4, cha. 1, se. 2, line 3

 295

αὐτοκράτορος καὶ λιθοβόλοις τὰ τείχη καταπυκνῶν μηχα-

νήμασι τούς τε ἀναπεπτωκότας τῶν στρατιωτῶν ἀνακτώ-
μενος καὶ σκοποὺς δι' ὅλου καταστήσας τοῦ τείχους καὶ
αὐτὸς δὴ περιπολεύων διὰ πάσης νυκτὸς καὶ ἡμέρας
ἐπαγρυπνεῖν τοὺς φυλάσσοντας παρεκελεύετο. Τηνικαῦτα
δὲ καὶ διὰ γραμμάτων τὴν τοῦ Ῥομπέρτου ἔφοδον ἐδήλου
τῷ αὐτοκράτορι καὶ ὅτι τὴν πόλιν πολιορκήσων τὸ Δυρρά-
χιον παρεγένετο.
Οἱ δὲ ἐντὸς ὁρῶντες τὰς ἔξωθεν
ἑλεπόλεις καὶ τὸν κατασκευασθέντα ὑπερμεγέθη μόσυνα
ὑπερανεστηκότα καὶ αὐτῶν τῶν τοῦ Δυρραχίου τειχῶν
βύρσαις τε πανταχόθεν περιπεφραγμένον καὶ τὰ λιθοβόλα
μηχανήματα κατὰ κορυφὴν τούτου ἱστάμενα τήν τε πᾶσαν
περιβολὴν τῶν τειχῶν ἔξωθεν τοῦ στρατοπέδου περιζω-
σθεῖσαν καὶ τοὺς ἁπανταχόθεν συρρέοντας συμμάχους
πρὸς τὸν Ῥομπέρτον καὶ τὰς παρακειμένας πόλεις ἐξ
ἐπιδρομῆς πορθουμένας καὶ τὰς καλύβας καθ' ἑκάστην
πολλαπλασιαζομένας, δέει συνείχοντο διαγινώσκοντες ἤδη
τὸν σκοπὸν τοῦ δουκὸς Ῥομπέρτου, ὡς οὐκ ἐπὶ τῷ πόλεις
καὶ χώρας δῃώσασθαι καὶ λείαν πολλὴν ἐκεῖθεν συγκομι-
σάμενος αὖθις εἰς Ἀπουληΐαν ἐπαναστρέψαι,

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.4, cha. 1, se. 2, line 16

περιβολὴν τῶν τειχῶν ἔξωθεν τοῦ στρατοπέδου περιζω-

σθεῖσαν καὶ τοὺς ἁπανταχόθεν συρρέοντας συμμάχους
πρὸς τὸν Ῥομπέρτον καὶ τὰς παρακειμένας πόλεις ἐξ
ἐπιδρομῆς πορθουμένας καὶ τὰς καλύβας καθ' ἑκάστην
πολλαπλασιαζομένας, δέει συνείχοντο διαγινώσκοντες ἤδη
τὸν σκοπὸν τοῦ δουκὸς Ῥομπέρτου, ὡς οὐκ ἐπὶ τῷ πόλεις
καὶ χώρας δῃώσασθαι καὶ λείαν πολλὴν ἐκεῖθεν συγκομι-
σάμενος αὖθις εἰς Ἀπουληΐαν ἐπαναστρέψαι, ὡς ἁπαντα-
χοῦ διεκηρυκεύετο, τὸ Ἰλλυρικὸν πεδίον κατέλαβεν, ἀλλὰ
τῆς ἀρχῆς τῆς Ῥωμαίων βασιλείας ἱμειρόμενος τὸ Δυρρά-
χιον, ὅ φασιν, ἐκ πρώτης ἀφετηρίας πολιορκῆσαι ἠπεί-
γετο.

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.4, cha. 1, se. 3, line 19

δειχθῆναι τοῖς τῆς πόλεως οἰκήτορσιν. Ἀπαγαγόντες δὲ

 296

τὸν τοιοῦτον μετὰ λαμπρᾶς προπομπῆς παντοίοις ὀργάνοις

μουσικοῖς καὶ κυμβάλοις κατακτυπούμενον ὑποδεικνύουσιν.
Ἅμα δὲ τῷ τοῦτον θεάσασθαι ἄνωθεν μυρίαις ὕβρεσιν
ἔπλυνον μὴ ἐπιγινώσκειν αὐτὸν ὅλως διισχυριζόμενοι. Ὁ
δὲ Ῥομπέρτος παρ' οὐδὲν ταῦτα θέμενος τοῦ προκειμένου
ἔργου εἴχετο. Ἐν ὅσῳ δὲ ταῦτα οἵ τε ἐντὸς καὶ ἐκτὸς
πρὸς ἀλλήλους ἔλεγον, ἄφνω τῆς πόλεως ἐκπηδήσαντές
τινες μετὰ τῶν Λατίνων συναίρουσι πόλεμον καὶ μερικῶς
αὐτοὺς καταβλάψαντες αὖθις εἰσῆλθον εἰς τὸ Δυρράχιον.
Περὶ δέ γε τοῦ συνεφεπομένου μοναχοῦ τῷ

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.4, cha. 2, se. 2, line 7

θέσεως ἀποβλέπων μέγεθος καὶ τὰς ὑπ' αὐτὸν δυνάμεις

μηδὲ τὸ πολλοστὸν τῶν τοῦ Ῥομπέρτου σῳζούσας κατα-
νοῶν δέον ἔκρινεν ἐκ τῆς ἑῴας Τούρκους μετακαλέσασθαι
καὶ τηνικαῦτα περὶ τούτου δηλοῖ τῷ σουλτάνῳ.
Ἀλλὰ
καὶ τοὺς Βενετίκους προσκαλεῖται δι' ὑποσχέσεων καὶ
δώρων (ἀφ' ὧν, ὥς φασι, καὶ τὸ βένετον χρῶμα ἐν ταῖς
ἱππικαῖς ἁμίλλαις Ῥωμαίοις ἐξεύρηται) τὰ μὲν ἐπαγγει-
λάμενος, τὰ δὲ καὶ προτείνων ἤδη, εἰ μόνον θελήσαιεν τὸ
ναυτικὸν ἁπάσης τῆς χώρας αὐτῶν ἐξοπλίσαι καὶ τάχιον
εἰς τὸ Δυρράχιον καταλαβεῖν, ἐφ' ᾧ τοῦτο μὲν φυλάξαι,
μετὰ δὲ τοῦ στόλου τοῦ Ῥομπέρτου καρτερὸν συστήσασθαι
πόλεμον. Καὶ εἰ κατὰ τὰ διαμηνυθέντα αὐτοῖς ποιήσαιεν,
εἴτε Θεοῦ ἐπαρήγοντος τὴν νικῶσαν σχοῖεν, εἴτε (ὁποῖα
συμβαίνειν εἴωθεν) ἡττηθεῖεν, ἐκεῖνα αὐτὰ λήψονται κατὰ
τὰ ὑπεσχημένα, ὥσπερ εἰ κατὰ κράτος ἐνίκησαν. Ἀλλὰ
καὶ ὁπόσα τῶν θελημάτων αὐτῶν μὴ ἐπισφαλῆ τῇ τῶν
Ῥωμαίων ἀρχῇ εἶεν, ἀποπληρωθήσονται διὰ χρυσοβούλλων
λόγων ἐμπεδωθέντα.

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.4, cha. 2, se. 3, line 5

εἴτε Θεοῦ ἐπαρήγοντος τὴν νικῶσαν σχοῖεν, εἴτε (ὁποῖα

συμβαίνειν εἴωθεν) ἡττηθεῖεν, ἐκεῖνα αὐτὰ λήψονται κατὰ
τὰ ὑπεσχημένα, ὥσπερ εἰ κατὰ κράτος ἐνίκησαν. Ἀλλὰ
καὶ ὁπόσα τῶν θελημάτων αὐτῶν μὴ ἐπισφαλῆ τῇ τῶν
Ῥωμαίων ἀρχῇ εἶεν, ἀποπληρωθήσονται διὰ χρυσοβούλλων
λόγων ἐμπεδωθέντα.
Οἱ δὲ τούτων ἀκούσαντες πάντα
 297

ὅσαπερ ἤθελον αὖθις διὰ πρέσβεων ἐξαιτησάμενοι τὰς

ὑποσχέσεις βεβαίας λαμβάνουσι. Τηνικαῦτα τοίνυν στόλον
εὐτρεπίσαντες διὰ παντοίου εἴδους πλοίων τὸν πρὸς
Δυρράχιον ἀπόπλουν ἐποιοῦντο σὺν εὐταξίᾳ πολλῇ. Καὶ
πολλοὺς κελεύθους διανηξάμενοι κατέλαβον τὸ ἐπ' ὀνόματι
τῆς ὑπεραμώμου θεοτόκου πάλαι ἀνοικοδομηθὲν τέμενος
εἰς τόπον Παλλία καλούμενον ἀπέχοντα τῆς παρεμβολῆς
τοῦ Ῥομπέρτου ἔξωθεν τοῦ Δυρραχίου κειμένης ὡσεὶ
σταδίους ὀκτωκαίδεκα. Θεασάμενοι δὲ τὸ ναυτικὸν τοῦ
Ῥομπέρτου ἐκεῖθεν τῆς πόλεως Δυρραχίου παντοίῳ εἴδει
πολεμικῶν ὀργάνων περιπεφραγμένον ἀπεδειλίασαν πρὸς
τὸν πόλεμον. Μεμαθηκὼς δὲ τὴν τούτων ἔλευσιν ὁ
Ῥομπέρτος πέμπει τὸν υἱὸν αὐτοῦ Βαϊμοῦντον πρὸς
αὐτοὺς μετὰ στόλου μηνύων εὐφημῆσαι τὸν βασιλέα

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.4, cha. 2, se. 5, line 7

ἐξ οὗπερ ἔφευγον, εἰς τοῦτ' αὐτὸ ἐνέπιπτον καὶ ἐβυθί-

ζοντο, οἱ δὲ μετὰ τῶν Βενετίκων μαχόμενοι ἀνῃρέθησαν.
Ἐκεῖνος δὲ εἰς κίνδυνον ἤδη ἐληλακὼς εἰς ἓν τῶν αὐτοῦ
πλοίων εἰσπηδήσας εἴσεισιν.
Ἐπὶ πλέον δὲ θαρρή-
σαντες οἱ Βενέτικοι καὶ τὴν κατ' αὐτῶν μάχην θαρραλεώ-
τερον συνάψαντες καὶ τελείως κατατροπωσάμενοι τούτους
ἐδίωξαν ἄχρι τῆς τοῦ Ῥομπέρτου σκηνῆς. Ἅμα δὲ τῷ
τῇ χέρσῳ πελάσαι εἰσπηδήσαντες ἄλλον πόλεμον μετὰ τοῦ
Ῥομπέρτου συνάπτουσι. Τούτους θεασάμενος ὁ Παλαιο-
λόγος ἐξελθὼν καὶ αὐτὸς ἀπὸ τοῦ κάστρου Δυρραχίου
μαχόμενος ἦν μετ' αὐτῶν. Καρτεροῦ γοῦν γεγονότος πολέ-
μου καὶ μέχρι τῆς τοῦ Ῥομπέρτου παρεμβολῆς φθάσαντος
ἐκεῖθεν ταύτης πολλοὶ ἐδιώχθησαν, πολλοὶ δὲ καὶ παραν-
άλωμα ξιφῶν γεγόνασιν.

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.4, cha. 3, se. 2, line 18

τὰ κατὰ γνώμην εἰς ἔργον προάγειν, δεδιὼς τὸ ναυάγιον

ἀνέμων μεγάλων τηνικαῦτα πνεόντων ἐγκαρτερήσας ἐπὶ
δυσὶ μησὶ περὶ τὸν λιμένα τῆς Ἱεριχὼ ηὐτρεπίζετο βου-
λόμενος ἀπό τε τῆς θαλάττης καὶ ἠπείρου μάχεσθαι καὶ
τὰ τῆς μάχης ἐξήρτυεν. Ὁ δὲ στόλος ὅ τε Βενέτικος
καὶ ὁ Ῥωμαϊκὸς ὡς ἐνὸν τὸν πορθμὸν ἐτήρει, καὶ ὁπηνίκα
 298

μικρὸν ἡ θάλασσα τοῖς βουλομένοις πλεῖν νῶτα ὑπεῖχε,

τοὺς ἐκεῖθεν πρὸς τὸν Ῥομπέρτον ἐπιχειροῦντας διαπε-
ρᾶν ἀπεῖργεν. Ὡς δὲ οὐδ' ἀπὸ τῆς ἠπείρου ῥᾳδίως ἐνῆν
τὰ πρὸς χρείαν κομίζεσθαι περὶ τὸν Γλυκὺν ποταμὸν
αὐλιζομένοις αὐτοῖς τῶν ἐκ τοῦ Δυρραχίου ἀπειργόντων
τοὺς χορταγωγίας χάριν ἢ συγκομιδῆς ἑτέρας ἐξιόντας
τῆς τοῦ Ῥομπέρτου ταφρείας, λιμώττειν ἐντεῦθεν τούτοις
συνέβαινεν. Ἀλλὰ καὶ τὸ ἄηθες τοῦ τόπου μεγάλως
αὐτοὺς ἐλυμαίνετο· διὰ παραδρομῆς τοίνυν μηνῶν τριῶν,
ὡς λέγεται, φθορὰ γέγονεν ἀνδρῶν εἰς χιλιάδας δέκα
ποσουμένων. Ἡ δὲ νόσος αὕτη καὶ τὰς μετὰ τοῦ Ῥο-
μπέρτου ἱππικὰς δυνάμεις καταλαβοῦσα πολλοὺς διέφθειρεν.
Ἀπὸ μὲν γὰρ τῶν ἱππέων κόμητες καὶ λογάδες ἀλκιμώ-
τατοι ἄνδρες μέχρι τῶν πεντακοσίων νόσου καὶ λιμοῦ
παρανάλωμα γεγόνασι, τῆς δὲ χθαμαλωτέρας τύχης ἱππεῖς

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.4, cha. 4, se. 4, line 4

ὁ Κουλέων, τῆς αὐτῆς καὶ οὗτοι αἱρέσεως. Ἄνδρες ἅπαν-

τες οὗτοι μαχιμώτατοι καὶ αἵματος ἀπογεύεσθαι τῶν
ἐχθρῶν καιροῦ καλοῦντος ἑτοιμότατοι καὶ πρός γε ἔτι καὶ
ἰταμοὶ καὶ ἀναίσχυντοι. Τῶν δέ γε οἰκειοτέρων αὐτῷ
(βεστιαρίτας ἡ συνήθεια καλεῖ) καὶ τῶν Φραγγικῶν ταγ-
μάτων ὁ Πανουκωμίτης καὶ Κωνσταντῖνος ὁ Οὐμπερτό-
πουλος ἐκ γένους τὴν ἐπωνυμίαν λαχών.
Οὕτως οὖν
τὰ τάγματα καταστήσας πανστρατὶ κατὰ τοῦ Ῥομπέρτου
ἐξώρμησε. Συναντήσας δέ τινι ἐκεῖθεν ἐρχομένῳ περὶ τῶν
κατὰ τὸ Δυρράχιον πυθόμενος σαφέστερον ἐμεμαθήκει,
ὅτι ὁ Ῥομπέρτος κινήσας πάντα τὰ πρὸς τειχομαχίαν
ἐπιτήδεια ὄργανα τοῖς τείχεσι προσεπέλασεν. Ὁ δὲ
Παλαιολόγος Γεώργιος διὰ πάσης νυκτὸς καὶ ἡμέρας
πρὸς τὰς ἔξωθεν ἑλεπόλεις καὶ τὰ μηχανήματα ἀντικαθ-
ιστάμενος καὶ ἀπαγορεύσας ἤδη τὰς πύλας ἀναπετάσας
καὶ ἐξελθὼν μετ' αὐτῶν καρτερὸν συνεστήσατο πόλεμον.
Καὶ καιρίως ἐν διαφόροις τοῦ σώματος τόποις ἐπλήγη καὶ
μᾶλλον περὶ τὸν κρόταφον βέλους διελθόντος. Ὃ βιαζό-
μενος ἐξελεῖν καὶ μὴ δυνηθεὶς μετακαλεσάμενός τινα τῶν
ἐμπείρων περιεῖλε τὰ ἄκρα, τόν τε στύρακά φημι καὶ

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.4, cha. 4, se. 5, line 7

 299

τῆς πληγῆς ἐναπέμεινε. Δεσμήσας δὲ τὴν κεφαλήν, ὡς

ὁ καιρὸς ἐνεδίδου, αὖθις ἐς μέσους τοὺς ἐναντίους ἑαυτὸν
ὠθήσας μαχόμενος μέχρι δείλης ἑσπέρας ἀκλόνητος
ἵστατο.
Ταῦτα ἀκηκοὼς ὁ βασιλεὺς καὶ διαγνοὺς
ἀρωγῆς ταχείας τοῦτον δεῖσθαι ἐπέτεινε τὴν ὁδοιπορίαν.
Καταλαβὼν δὲ τὴν Θεσσαλονίκην διὰ πολλῶν τὰ κατὰ
τὸν Ῥομπέρτον ἐπὶ πλέον ἐβεβαιοῦτο. Καὶ γὰρ ἕτοιμος
ὢν ὁ Ῥομπέρτος καὶ γενναίους μὲν παρετοιμάσας στρα-
τιώτας, πολλὴν δὲ καὶ ὕλην κατὰ τὴν πεδιάδα συναθροί-
σας τοῦ Δυρραχίου τὴν παρεμβολὴν κατέθετο ὡσεὶ τόξου
βολὴν τῶν τειχῶν τούτου ἀπέχουσαν· πολλὰς μέντοι τῶν
ὑπ' αὐτὸν δυνάμεις καὶ περὶ τὰ ὄρη καὶ τὰ τέμπη καὶ
τοὺς βουνοὺς κατέθετο. Ἀλλὰ καὶ τὴν τοῦ Παλαιολόγου
ἐπιμέλειαν ἐκ πολλῶν κατεμάνθανεν.

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.4, cha. 5, se. 1, line 4

Τούτους δὲ φεύγοντας ὁρῶν ὁ Παλαιολόγος τηνικαῦτα

γενναίους ἄνδρας ὁπλοφόρους ἐξάγει διὰ τῆς πυλίδος
τοῦ κάστρου καὶ ἑτέρους μετὰ ἀξινῶν, ὡς ἂν δι' αὐτῶν
ὁ πύργος ἀφανισθῇ. Καὶ οὐδὲ τούτου ἠστόχει, ἀλλὰ
τοῦ πύργου τὰ μὲν ἄνωθεν ἐμπρήσας, τὰ δὲ κάτωθεν
διά τινων λαξευτηρίων ὀργάνων ποδοκοπήσας τελείως
ἠφάνισεν.
Ἐπεὶ δέ, ὡς ὁ ταῦτα διηγησάμενος ἔλεγεν, ὁ Ῥο-
μπέρτος αὖθις ἕτερον κατασκευάζειν μόσυνα ἠπείγετο
παρόμοιον τῷ προκατασκευασθέντι καὶ ἑλεπόλεις κατὰ τοῦ
Δυρραχίου ἡτοίμαζε, διαγνοὺς ὁ βασιλεὺς ἀρωγῆς τοὺς ἐν
τῷ Δυρραχίῳ ταχείας δεῖσθαι καταστήσας τὰς ἰδίας
δυνάμεις τῆς πρὸς τὸ Δυρράχιον ὁδοῦ εἴχετο. Καταλαβὼν
οὖν ἐκεῖσε καὶ τάφρον ποιήσας καὶ τὰ στρατεύματα
καταθεὶς εἰς τὸν λεγόμενον Χαρζάνην ποταμὸν εὐθὺς διά
τινων ἀποστείλας ἠρώτα τὸν Ῥομπέρτον, ὅτου χάριν
παρεγένετο καὶ τίς αὐτῷ ὁ σκοπός.
Ἐκεῖθεν δὲ ἀπά-
ρας ἔρχεται εἰς τὸ ἐπ' ὀνόματι τοῦ ἐν ἱεράρχαις μεγίστου
Νικολάου τέμενος τέσσαρας σταδίους τοῦ Δυρραχίου
ἀπέχον καὶ τὴν τοῦ τόπου διεσκοπεῖτο θέσιν,

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.4, cha. 5, se. 2, line 11

 300

Ἐκεῖθεν δὲ ἀπά-
ρας ἔρχεται εἰς τὸ ἐπ' ὀνόματι τοῦ ἐν ἱεράρχαις μεγίστου
Νικολάου τέμενος τέσσαρας σταδίους τοῦ Δυρραχίου
ἀπέχον καὶ τὴν τοῦ τόπου διεσκοπεῖτο θέσιν, ὥστε τὸν
ἐπικαιρότατον τόπον, ὅπη χρὴ τὰς φάλαγγας ἐν καιρῷ
μάχης καταστήσασθαι, προκαταλαβεῖν. Πεντεκαιδεκάτη
δ' ἦν τηνικαῦτα τοῦ Ὀκτωβρίου μηνός. Αὐχὴν δὲ ἦν ἀπὸ
Δαλματίας διήκων πρὸς θάλασσαν ἀποτελευτῶν εἰς ἀκρω-
τήριόν τι, ὅπερ οἷον χερσόνησός ἐστιν, ἐν ᾧ καὶ τὸ ἤδη
ῥηθὲν ᾠκοδόμηται τέμενος. Ἠρέμα δὲ τὸ τοῦ αὐχένος
πρανὲς συμβάλλον τῇ πεδιάδι πρὸς τὸ Δυρράχιον ἀπονε-
νευκὸς ἐξ εὐωνύμου μὲν τὴν θάλασσαν, δεξιόθεν δὲ ὄρος
ὑψηλὸν καὶ ὑπερκείμενον ἔχει. Ἐκεῖσε γοῦν τὸ ὁπλιτικὸν παν συναγαγὼν
καὶ τὸν χάρακα πηξάμενος τηνικαῦτα
καὶ τὸν Παλαιολόγον μετεκαλεῖτο Γεώργιον. Ὁ δὲ πεῖραν
σχὼν τῶν τοιούτων ἐκ μακροῦ μὴ συμφέρον τοῦτο λογι-
ζόμενος ἀνένευε τὴν ἐξέλευσιν αὐτὸ τοῦτο πρὸς τὸν
βασιλέα δηλώσας. Ὡς δ' αὖθις ὁ βασιλεὺς ἐπιμελέστερον
τοῦτον μετεκαλεῖτο, φησὶν «ἐμοὶ λίαν ὀλέθριον δοκεῖ
πολιορκουμένου τοῦ κάστρου ἐξελθεῖν, καὶ εἰ μὴ τὸν
δακτύλιον τῆς χειρὸς τῆς σῆς βασιλείας θεάσομαι, οὐκ

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.4, cha. 6, se. 3, line 5

ἱκανοὺς εἶχε στρατιώτας τῆς τοξείας εἰδήμονας, οὓς κατὰ

τοῦ· Ῥομπέρτου προεκπέμπειν ἠβούλετο, ἐπιτρέψας τῷ
Ναμπίτῃ, ὁπηνίκα βούλοιντο πρὸς τοὺς Κελτοὺς ἐξιππά-
σασθαι καὶ αὖθις ὑποστρέφειν, χώραν αὐτοῖς ἐξ ἐφόδου
διδόναι ἐφ' ἑκάτερα σχιζομένους, εἶτ' αὖθις συνεχίζεσθαι
καὶ συνησπικότας πορεύεσθαι.
Οὕτω γοῦν τὸ ἅπαν
διατυπώσας στράτευμα αὐτὸς μὲν κατὰ μέτωπον ἵετο τῶν
Κελτικῶν στρατευμάτων τὴν ᾐόνα παραθέων· οἱ δὲ ἀπο-
σταλέντες βάρβαροι τὰς ἁλυκὰς διεληλυθότες, ἐπεὶ καὶ οἱ
ἐντὸς τοῦ Δυρραχίου τὰς πύλας ἀνεπέτασαν τοῦτο αὐτοῖς
τοῦ αὐτοκράτορος ἐπισκήψαντος, ἐν ταὐτῷ ταῖς Κελτικαῖς
σκηναῖς προσέβαλον. Κατ' ἀλλήλων δὲ τῶν δημαγωγῶν
ἐρχομένων ἀποσπάδας ἀποστέλλων ὁ Ῥομπέρτος ἱππασίας
ἐκέλευε ποιεῖσθαι, εἴ που ἐκεῖθεν ὑποσῦραί τινας δυνηθεῖεν
τοῦ Ῥωμαϊκοῦ στρατεύματος. Ἀλλ' οὐδ' ὁ βασιλεὺς πρὸς
 301

τοῦτο ἀνεπεπτώκει· ἔπεμπε δὲ μᾶλλον καὶ συχνοὺς τοὺς

ἀντικαταστησομένους αὐτοῖς πελταστάς.

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.4, cha. 8, se. 4, line 11

Ὁ δὲ βασιλεὺς τοὺς ἑλιγ-

μοὺς τῶν παρακειμένων ὀρῶν καὶ πᾶσαν τὴν δύσβατον
ἀτραπὸν ἐν δυσὶ νυχθημέροις διεξελθὼν καταλαμβάνει
τὴν Ἀχρίδα. Ἐν δὲ τῷ μεταξὺ τὸν Χαρζάνην διελθὼν καὶ
μικρὸν περὶ τὴν καλουμένην Βαβαγορὰν ἐγκαρτερήσας
(τέμπος δ' αὕτη δύσβατόν ἐστι), μήθ' ὑπὸ τῆς ἥττης μήθ'
ὑπὸ τῶν ἄλλων τοῦ μόθου κακῶν τὸν νοῦν συγχυθεὶς μήθ'
ὑπὸ τῆς κατὰ τὸ μέτωπον τοῦ τραύματος ὀδύνης ὑποχα-
λάσας, κἂν τὰ ἐντὸς ὑπὸ τῆς λύπης τῶν ἐν τῇ μάχῃ πε-
πτωκότων καὶ μᾶλλον τῶν γενναίως ἀγωνισαμένων ἀνδρῶν
ἐξεφλέγετο. Ἀλλ' ὅμως τῆς πόλεως ὅλος ἦν Δυρραχίου
καὶ ταύτης ἐμέμνητο ἀχθόμενος ὅτι ἄτερ ἡγεμόνος κατα-
λέλειπτο τοῦ Παλαιολόγου διὰ τὴν ὀξεῖαν συμβολὴν τοῦ
πολέμου μὴ δυνηθέντος ἐπαναστρέψαι. Καὶ ὡς ἐνὸν τοὺς
κατ' αὐτὴν ἠσφαλίσατο καὶ τὴν τῆς ἀκροπόλεως φρουρὰν
τοῖς ἐκκρίτοις Βενετίκοις τῶν ἐκεῖσε ἀποίκων ἀνέθετο,
τὴν δέ γε ἐπίλοιπον πᾶσαν πόλιν τῷ ἐξ Ἀρβάνων

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.5, cha. 1, se. 1, line 4

πολέμου μὴ δυνηθέντος ἐπαναστρέψαι. Καὶ ὡς ἐνὸν τοὺς

κατ' αὐτὴν ἠσφαλίσατο καὶ τὴν τῆς ἀκροπόλεως φρουρὰν
τοῖς ἐκκρίτοις Βενετίκοις τῶν ἐκεῖσε ἀποίκων ἀνέθετο,
τὴν δέ γε ἐπίλοιπον πᾶσαν πόλιν τῷ ἐξ Ἀρβάνων ὁρμω-
μένῳ Κομισκόρτῃ τὰ συνοίσοντα, διὰ γραμμάτων ὑποθέ-
μενος.

ΑΛΕΞΙΑΣ Εʹ

Ὁ μέντοι Ῥομπέρτος ἀμεριμνήσας παντάπασι τὴν

λείαν πᾶσαν καὶ τὴν βασιλικὴν σκηνὴν ἀφελόμενος τρο-
παιοφόρος καὶ γαυριῶν τὴν πεδιάδα κατέλαβεν, εἰς ἣν
πρότερον ηὐλίζετο τὸ Δυρράχιον πολιορκῶν. Καὶ μικρὸν
διαναπαυσάμενος ἐβουλεύετο, εἰ χρὴ αὖθις ἀποπειρᾶσθαι
τῶν τούτου τειχῶν ἢ τὴν μὲν πολιορκίαν εἰς τὸ ἐπιὸν
 302

ἔαρ παραφυλάξασθαι, τὸ παρὸν δὲ τὴν Γλαβινίτζαν κατα-

λαβεῖν καὶ τὰ Ἰωαννίνα κἀκεῖσε παραχειμάσαι καταθέμενον
τὸ ὁπλιτικὸν ἅπαν εἰς τὰ ὑπερκείμενα τέμπη τῆς πεδιά-
δος Δυρραχίου. Οἱ δ' ἐντὸς Δυρραχίου, καθάπερ ὁ λόγος
ἐδήλωσεν, ἐπεὶ οἱ πλείους ἀπὸ Μέλφης καὶ Βενετίας
ἧσαν ἄποικοι, τὰ ξυμπεσόντα τῷ αὐτοκράτορι μεμαθη-
κότες καὶ τὴν τοσαύτην ἀνδροκτασίαν καὶ τὴν τῶν τηλι-
κούτων ἀνδρῶν σφαγὴν καὶ τοὺς στόλους ὑποκεχωρηκότας

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.5, cha. 3, se. 4, line 13

τῆς ἐμῆς ἐν τῷ πρὸς τὸ Ἰλλυρικὸν μέλλειν διαπερᾶν κατ-

έστησα χώρας. Οὐ γὰρ ἐχρῆν ἐκεῖθεν ὑποχωροῦντα καὶ
τοιοῦτο ἀναδεχόμενον ἔργον τὴν ἰδίαν χώραν ἄτερ ἡγε-
μόνος καταλιπεῖν εἰς προνομὴν ἕτοιμον παντὶ τῷ βουλο-
μένῳ ἐκκεῖσθαι. Ἐπεὶ δὲ ὁ ῥὴξ Ἀλαμανίας πολιορκήσων
ταύτην ἤδη καταλαμβάνει, χρὴ καὶ ἡμᾶς ὡς ἐνὸν ταύτης
ἀντιποιήσασθαι. Οὐδὲ γὰρ δεῖ ἑτέρων ἐπιλαμβανομένους
τῶν ἰδίων κατερρᾳθυμηκέναι. Λοιπὸν ἐγὼ μὲν ἄπειμι ἐφ'
ᾧ τῆς οἰκείας χώρας ἀντιποιήσασθαι, τὴν πρὸς τὸν
Ἀλαμανίας ἀναδησάμενος μάχην. Τουτῳὶ δέ μοι τῷ υἱῷ
τῷ νεωτέρῳ ἐπαφίημι τό τε Δυρράχιον καὶ τὸν Αὐλῶνα
καὶ τὰς λοιπὰς πόλεις καὶ νήσους ὅσας φθάσας αὐτὸς
τὠμῷ δόρατι κατέσχον. Παρεγγυῶμαι δὲ καὶ ὑμῖν καὶ
ἀξιῶ ὡς ἐμὲ τοῦτον λογίζεσθαι καὶ ὅλῃ χειρὶ καὶ γνώμῃ
ὑπὲρ αὐτοῦ μάχεσθαι.

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.6, cha. 5, se. 10, line 15

ἠξίωσε μετὰ τῆς ἀναλόγου ῥόγας. Ἀλλὰ καὶ πάσαις ταῖς

ἐν Βενετίᾳ ἐκκλησίαις χρυσίου ποσότητα ἱκανὴν ἐτησίως
διανείμασθαι ἀπὸ τῶν βασιλικῶν ταμιείων ἐκέλευσε. Τῇ
μέντοι ἐπ' ὀνόματι τοῦ εὐαγγελιστοῦ ἀποστόλου Μάρκου
ἐκκλησίᾳ ὑποφόρους ἅπαντας τοὺς ἐκ Μέλφης ἐν Κων-
σταντινουπόλει ἐργαστήρια κατέχοντας πεποίηκε, καὶ τὰ
ἀπὸ τῆς παλαιᾶς Ἑβραϊκῆς σκάλας μέχρι τῆς καλουμένης
Βίγλας διήκοντα ἐργαστήρια καὶ τὰς ἐντὸς τοῦ διαστή-
ματος τούτου ἐμπεριεχομένας σκάλας ἐδωρήσατο, καὶ
ἑτέρων πολλῶν ἀκινήτων δωρεὰς ἔν τε τῇ βασιλευούσῃ καὶ
τῇ πόλει Δυρραχίου καὶ ὅποι ποτ' ἂν ἐκεῖνοι ᾐτήσαντο.
Τὸ δὲ δὴ μεῖζον, τὴν ἐμπορίαν αὐτοῖς ἀζήμιον ἐποίησεν
ἐν πάσαις ταῖς ὑπὸ τὴν ἐξουσίαν Ῥωμαίων χώραις, ὥστε
ἀνέτως ἐμπορεύεσθαι καὶ κατὰ τὸ αὐτοῖς βουλητὸν μήτε
 303

μὴν ὑπὲρ κομμερκίου ἢ ἑτέρας τινὸς εἰσπράξεως τῷ

δημοσίῳ εἰσκομιζομένης παρέχειν ἄχρι καὶ ὀβολοῦ ἑνός,
ἀλλ' ἔξω πάσης εἶναι ῥωμαϊκῆς ἐξουσίας.

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.6, cha. 6, se. 4, line 4

ἀναλαβόμενοι εἰς τὸ Βενούσιον διεσώσαντο. Καὶ εἰς τὴν

ἐπ' ὀνόματι τῆς ἁγίας Τριάδος πάλαι ἀνοικοδομηθεῖσαν
μονήν, οὗ καὶ οἱ ἀδελφοὶ αὐτοῦ προετάφησαν, καὶ αὐτὸς
ἐνσοριάζεται. Τελευτᾷ δὲ ὁ Ῥομπέρτος εἰκοστῷ πέμπτῳ
χρόνῳ τῆς δουκικῆς αὐτοῦ ἀρχῆς τὸν ἅπαντα χρόνον
βιώσας ἔτη ἑβδομήκοντα.
Μεμαθηκὼς δὲ ὁ βασιλεὺς
τὸν τοῦ Ῥομπέρτου αἰφνίδιον θάνατον ἀνέσφαλε μὲν ἄχθος
τοιοῦτον ἀπωμισάμενος· ἐπιτίθεται δὲ παραχρῆμα τοῖς τὸ
Δυρράχιον ἔτι κατέχουσιν εἰς διχόνοιαν τούτους διὰ γραμ-
μάτων καὶ παντοίας μεθόδου εἰσάξαι σκεψάμενος κᾆθ'
οὕτως ῥᾷστα τὴν πόλιν Δυρραχίου ἐλπίζων λήψεσθαι.
Ἀλλὰ καὶ τοὺς ἐν τῇ πόλει παρατυχόντας Βενετίκους
παρασκευάζει διὰ γραμμάτων ξυμβουλεῦσαι τοῖς τε Ἀμαλ-
φηνοῖς καὶ Βενετίκοις καὶ ὅσοι ἄποικοι εἰς Ἐπίδαμνον
ἔτυχον, ὑπεῖξαι τῷ αὐτοῦ θελήματι καὶ παραδοῦναί οἱ τὸ
Δυρράχιον. Ἀλλὰ καὶ αὐτός, δι' ὑποσχέσεων καὶ δωρεῶν,
οὐκ ἐνεδίδου ὅλως ὥστε τὴν πόλιν Δυρραχίου παραδοῦναι
αὐτῷ.

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.6, cha. 6, se. 4, line 6

μονήν, οὗ καὶ οἱ ἀδελφοὶ αὐτοῦ προετάφησαν, καὶ αὐτὸς

ἐνσοριάζεται. Τελευτᾷ δὲ ὁ Ῥομπέρτος εἰκοστῷ πέμπτῳ
χρόνῳ τῆς δουκικῆς αὐτοῦ ἀρχῆς τὸν ἅπαντα χρόνον
βιώσας ἔτη ἑβδομήκοντα.
Μεμαθηκὼς δὲ ὁ βασιλεὺς
τὸν τοῦ Ῥομπέρτου αἰφνίδιον θάνατον ἀνέσφαλε μὲν ἄχθος
τοιοῦτον ἀπωμισάμενος· ἐπιτίθεται δὲ παραχρῆμα τοῖς τὸ
Δυρράχιον ἔτι κατέχουσιν εἰς διχόνοιαν τούτους διὰ γραμ-
μάτων καὶ παντοίας μεθόδου εἰσάξαι σκεψάμενος κᾆθ'
οὕτως ῥᾷστα τὴν πόλιν Δυρραχίου ἐλπίζων λήψεσθαι.
Ἀλλὰ καὶ τοὺς ἐν τῇ πόλει παρατυχόντας Βενετίκους
παρασκευάζει διὰ γραμμάτων ξυμβουλεῦσαι τοῖς τε Ἀμαλ-
φηνοῖς καὶ Βενετίκοις καὶ ὅσοι ἄποικοι εἰς Ἐπίδαμνον
ἔτυχον, ὑπεῖξαι τῷ αὐτοῦ θελήματι καὶ παραδοῦναί οἱ τὸ
 304

Δυρράχιον. Ἀλλὰ καὶ αὐτός, δι' ὑποσχέσεων καὶ δωρεῶν,

οὐκ ἐνεδίδου ὅλως ὥστε τὴν πόλιν Δυρραχίου παραδοῦναι
αὐτῷ. Καταπειθεῖς οὖν γεγονότες (τοιοῦτον γὰρ τὸ Λατί-
νων ἅπαν γένος ἐρασιχρήματόν τε καὶ ὀβολοῦ ἑνὸς πιπράς-
κειν εἰωθὸς καὶ αὐτὰ δὴ τὰ φίλτατα) μεγάλα ἐλπίσαντες
καὶ συνωμοσίαν τηνικαῦτα ποιησάμενοι ἀναιροῦσι μὲν τὸν

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.7, cha. 8, se. 9, line 3

ἅπερ αὐτὸς ἐκεῖθεν ἐξ ἐκείνου καὶ ἐμοῦ ἐπιζητεῖς κατα-

θέσθαι δύναμαι. Ἀλλ' ἐπεὶ δοὺξ μέγας ὁ Ἰωάννης καὶ
γυναικάδελφος τοῦ αὐτοκράτορος ὅσον ἤδη μετὰ παντὸς
καταλαμβάνει τοῦ στόλου ἐξ ἠπείρου τε καὶ θαλάττης
δυνάμεις πολλὰς συνεπαγόμενος, ἐκεῖνος ἀκουσάτω τῶν
παρὰ σοῦ λεγομένων. Καὶ οὕτως, εὖ ἴσθι, αἱ μετὰ τοῦ
αὐτοκράτορος σπονδαὶ αὐτοῦ τὴν εἰρήνην μεσάζοντος
πέρας λάβοιεν.»
Καὶ γὰρ τουτονὶ τὸν Δούκαν Ἰωάννην
εἰς Ἐπίδαμνον ὁ αὐτοκράτωρ μετὰ στρατιᾶς ἀξιομάχου
ἐξέπεμψεν ἅμα μὲν καὶ περὶ τὴν τοῦ Δυρραχίου φρουρὰν
ἐπιμελῶς διαπονεῖσθαι, ἅμα δὲ καὶ τὴν μετὰ τῶν Δαλμα-
τῶν ἀναδήσασθαι μάχην. Ὁ γὰρ οὕτω καλούμενος Βοδῖνος
μαχιμώτατος ὢν καὶ ῥᾳδιουργίας πλήρης οὐ μέχρι τῶν
ἰδίων ὁρίων ἑστάναι ἠβούλετο, ἀλλ' ὁσημέραι τὰς ἔγγιστα
Δαλματίας κωμοπόλεις κατατρέχων τοῖς ἰδίοις προσετίθει
ὁρίοις. Ὁ δὲ Δούκας Ἰωάννης ἐνιαυτοὺς πρὸς τῷ ἑνὶ
δέκα εἰς τὸ Δυρράχιον ἐνδιατρίψας πολλὰ μὲν τῶν ὑπὸ
τὴν ἐξουσίαν Βολκάνου ἀφῃρεῖτο φρούρια, πολλοὺς δὲ
καὶ ζωγρίαν Δαλμάτας πρὸς τὸν αὐτοκράτορα ἐξαπές-
τειλε καὶ τέλος καρτερὰν μετὰ τοῦ Βοδίνου μάχην

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.8, cha. 7, se. 3, line 4

ἀπονεύσειε τῶν ἐχθρῶν. Δέον οὖν αὐτῷ ἐδόκει κατὰ τῶν

Δαλματῶν πρώτως ἐξοπλίσασθαι καὶ προκαταλαβεῖν τὰ
ἀναμεταξὺ τῆς ἡμεδαπῆς καὶ αὐτῶν διακείμενα τέμπη καὶ
ὡς ἐνὸν ἀσφαλίσασθαι. Συναγαγὼν τοίνυν ἅπαντας καὶ
ἀνακοινωσάμενος τὸ σκοπούμενον, ἐπεὶ συνοῖσον ἅπασι
τοῦτ' ἐδόκει, ἔξεισι τῆς μεγαλοπόλεως τὰ κατὰ τὴν ἑσπέ-
ραν προμηθευσόμενος.
 305

Καὶ ταχὺ τὴν Φιλιππούπολιν

καταλαβὼν καὶ γράμματα δεξάμενος τοῦ τηνικαῦτα ἀρχιε-
πισκόπου Βουλγαρίας χρηματίζοντος περὶ τοῦ δουκὸς
Δυρραχίου Ἰωάννου τοῦ υἱοῦ τοῦ σεβαστοκράτορος διαβε-
βαιούμενα ἀποστασίαν ἐκεῖνον ὠδίνειν, ἀθυμῶν διὰ πάσης
νυκτὸς καὶ ἡμέρας ἦν πῂ μὲν διὰ τὸν ἐκείνου πατέρα ἀνα-
βαλλόμενος τὴν τῆς ὑποθέσεως ἐξέτασιν, πῂ δὲ καὶ δεδιὼς
μὴ ἅπερ ἡ φήμη λέγει οὐ ψεύσεται. Καὶ ἐπεὶ μειράκιον ἦν
ὁ Ἰωάννης, ὡς ἐπίπαν τὰς τῶν τοιούτων ὁρμὰς ἀκαθέκ-
τους γινώσκων, ἐδεδίει μή τι νεωτερίσειε καὶ λύπης ἀφο-
ρήτου ἀμφοῖν τῷ τε πατρὶ καὶ θείῳ πρόξενος γένοιτο. Δεῖν
οὖν ἐλογίσατο διὰ πάσης μεθόδου σπεῦσαι τὴν ἐκείνου
σφῆλαι βουλήν. Ἐκήδετο γὰρ τούτου ὁπόσον ἄν τις εἴποι.
Μεταπεμψάμενος οὖν τὸν τότε μέγαν ἑταιρειάρχην

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.8, cha. 7, se. 5, line 2

Βολκάνον μὴ καὶ αὐτὸς ἐναντία καθ' ἡμῶν φρονήσας μελε-

τήσῃ), πρὸς δὲ καὶ τὰ κατὰ τὴν Δαλματίαν ἀναγγελεῖν
πρὸς ἡμᾶς καὶ περὶ αὐτοῦ τοῦ Βολκάνου εἰ ταῖς εἰρη-
νικαῖς ἐμμένει σπονδαῖς (καὶ γὰρ οὐκ ἀγαθαί μοι περὶ αὐτοῦ
ἀγγελίαι καθ' ἑκάστην κομίζονται), ἵνα σαφέστερόν τι
μεμαθηκότες καὶ πρὸς τὰς αὐτοῦ ἐπὶ πλέον παρασκευασώ-
μεθα μηχανὰς καί σοι τὸ δέον ὑποθέμενοι αὖθις πρὸς τὸ
Ἰλλυρικὸν ἐκπέμψωμεν, ὅπως ἐξ ἑκατέρου τοῖς ἐχθροῖς
μαχόμενοι τὴν νικῶσαν Θεοῦ ἐπαρήγοντος σχοίημεν.»
Ταῦτα μὲν ἡ πρὸς τὸν Ἰωάννην γραφὴ διελάμβανεν· ἡ δέ
γε πρὸς τοὺς λογάδας τῶν ἐποίκων Δυρραχίου τοιαῦθ' ὑπη-
γόρευεν· «Ἐπεὶ καθ' ἡμῶν μελετᾶν τὸν Βολκάνον αὖθις
μεμαθηκότες τῆς Βυζαντίδος ἐξεληλύθειμεν κατασφαλισό-
μενοί τε τὰ ἐν μεσαιχμίῳ τῆς τε ἡμεδαπῆς καὶ τῶν Δαλ-
ματῶν διακείμενα τέμπη, ἅμα δὲ καὶ τὰ κατ' αὐτὸν καὶ
τοὺς Δαλμάτας ἀκριβώσασθαι, διά τοι ταῦτα δέον κρίναν-
τες μετακαλέσασθαι τὸν ὑμέτερον δοῦκα καὶ ποθούμενον
ἀνεψιὸν τοῦ κράτους ἡμῶν τουτονὶ τὸν τὴν ἡμετέραν
ἐγχειρίζοντα ὑμῖν γραφὴν ἐξαπεστείλαμεν δοῦκα τοῦτον
προχειρισάμενοι. Δέξασθε αὐτὸν καὶ ὑμεῖς καὶ εἰς πᾶν τὸ
παρ' αὐτοῦ προσταττόμενον ὑπείκετε.»

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.8, cha. 8, se. 2, line 2

 306

ἀδελφὸν παρ' ἐλπίδας ἐθεάσατο, ἡσυχάζων τέως ἦν καὶ

τοὺς παρατυχόντας αὐτὸ τοῦτο ποιεῖν καὶ αὐτὸς ἐκέλευεν.
Ἐπεὶ δὲ καὶ ὁ σεβαστοκράτωρ ἔξυπνος γενόμενος τὸν
ἀδελφὸν καὶ βασιλέα γρηγοροῦντα ἐθεάσατο κἀκεῖνος ἐνι-
δὼν αὐτόν, προσελθόντες ἀμφότεροι ἀλλήλους κατησπά-
ζοντο. Εἶτα ὁ μὲν βασιλεὺς ἐπυνθάνετο, τί ποτε ἄρα καὶ
βούλοιτο καὶ τίς ἡ αἰτία τῆς αὐτοῦ ἐλεύσεως. Ἐκεῖνος δέ,
»Σοῦ ἕνεκα» ἔφη. Καὶ ὅς· «Μάτην ἑαυτὸν συντείνας τοσοῦ-
τον κεκοπίακας».
Ὁ δὲ σεβαστοκράτωρ τέως οὐκ
ἀντεφθέγξατο, ἀλλ' ὀνειρώττων ἦν τὰ ἀπὸ τοῦ Δυρραχίου
μετὰ τοῦ προπεμφθέντος παρ' αὐτοῦ κομισθησόμενα μηνύ-
ματα. Καὶ γὰρ ἅμα τῷ ἐνωτισθῆναι τὰ θρυλλούμενα περὶ
τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ δισύλλαβον ἐγχαράξας πρὸς αὐτὸν γράμμα
παρεκελεύσατο θᾶττον πρὸς τὸν αὐτοκράτορα φοιτῆσαι,
ὡς καὶ αὐτὸν ἐπ' αὐτῷ τούτῳ τοῦ Βυζαντίου ἐξεληλυθότα
πρὸς Φιλιππούπολιν ἐπείγεσθαι ἐφ' ᾧ τὰ κατ' αὐτοῦ πρὸς
τὸν αὐτοκράτορα εἰσηγηθέντα κατασεῖσαι τὰ εἰκότα πρὸς
τὸν ἀδελφὸν καὶ βασιλέα ὁμιλήσαντα, ἅμα δὲ καὶ τὴν αὐτοῦ
πρὸς αὐτὸν ἐγκαρτερῆσαι ἄφιξιν. Ὑποχωρήσας δὲ ἀπὸ τοῦ
βασιλέως εἰς τὴν ἀποτεταγμένην αὐτῷ σκηνὴν ἄπεισιν.

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.8, cha. 8, se. 4, line 17

οὐδ' ἀκοῦσαι τῶν κατὰ σοῦ λαληθέντων ἀνέχομαι. Ἔσο

τοίνυν ἀμερίμνως διάγων ὡς τὸ πρότερον.» Ταῦτα μὲν οὖν
ἅπαντα ἐντὸς τῆς βασιλικῆς ἐρρήθη σκηνῆς μόνων τῶν
συγγενῶν, ὀθνείου δὲ οὐδενὸς παρόντος. Οὕτω γοῦν τῶν
λαληθέντων ἢ καὶ μελετηθέντων ἴσως κατευνασθέντων τὸν
ἴδιον ἀδελφόν, τὸν σεβαστοκράτορά φημι Ἰσαάκιον, μετα-
καλεσάμενος σὺν αὐτῷ τῷ Ἰωάννῃ καὶ υἱῷ αὐτοῦ πολλὰ
πρότερον ὁμιλήσας ἔφη πρὸς τὸν σεβαστοκράτορα· «Σὺ μὲν
χαίρων ἄπιθι πρὸς τὴν βασιλεύουσαν τὰ καθ' ἡμᾶς τῇ μητρὶ
ἀνακοινωσόμενος. Ἐγὼ δὲ τουτονί», τὸν Ἰωάννην φησὶν
ὑποδείξας, «αὖθις, ὡς ὁρᾷς, ἐκπέμπω πρὸς τὸ Δυρράχιον
ἐφ' ᾧ τὰ τῆς ἰδίας ἀρχῆς ἐπιμελῶς ἐνεργεῖν.» Οὕτως οὖν
ἀπ' ἀλλήλων διακριθέντες ὁ μὲν τῆς πρὸς τὸ Βυζάντιον τῇ
μετ' αὐτὴν εἴχετο, ὁ δὲ πρὸς τὸ Δυρράχιον στέλλεται.
Οὐ μέχρι δὲ τούτου τὰ κατὰ τὸν αὐτοκράτορα ἔστη.
Ἀλλ' ἐπεὶ Θεόδωρος ὁ Γαβρᾶς ἐνδημήσας ἦν ἐν τῇ βασιλευ-
ούσῃ, γινώσκων τὸ τούτου ὀμβριμοεργὸν καὶ περὶ τὰς πρά-
ξεις ὀξύ, βουλόμενος τοῦτον ἀπελάσαι τῆς πόλεως, δοῦκα
 307

Τραπεζοῦντος προὐβάλλετο πάλαι ταύτην ἀπὸ τῶν Τούρ-

κων ἀφελόμενον. Ὥρμητο μὲν γὰρ οὗτος ἐκ Χαλδαίας καὶ
τῶν ἀνωτέρω μερῶν, στρατιώτης δὲ περιφανὴς γενόμενος

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.8, cha. 8, se. 4, line 20

συγγενῶν, ὀθνείου δὲ οὐδενὸς παρόντος. Οὕτω γοῦν τῶν

λαληθέντων ἢ καὶ μελετηθέντων ἴσως κατευνασθέντων τὸν
ἴδιον ἀδελφόν, τὸν σεβαστοκράτορά φημι Ἰσαάκιον, μετα-
καλεσάμενος σὺν αὐτῷ τῷ Ἰωάννῃ καὶ υἱῷ αὐτοῦ πολλὰ
πρότερον ὁμιλήσας ἔφη πρὸς τὸν σεβαστοκράτορα· «Σὺ μὲν
χαίρων ἄπιθι πρὸς τὴν βασιλεύουσαν τὰ καθ' ἡμᾶς τῇ μητρὶ
ἀνακοινωσόμενος. Ἐγὼ δὲ τουτονί», τὸν Ἰωάννην φησὶν
ὑποδείξας, «αὖθις, ὡς ὁρᾷς, ἐκπέμπω πρὸς τὸ Δυρράχιον
ἐφ' ᾧ τὰ τῆς ἰδίας ἀρχῆς ἐπιμελῶς ἐνεργεῖν.» Οὕτως οὖν
ἀπ' ἀλλήλων διακριθέντες ὁ μὲν τῆς πρὸς τὸ Βυζάντιον τῇ
μετ' αὐτὴν εἴχετο, ὁ δὲ πρὸς τὸ Δυρράχιον στέλλεται.
Οὐ μέχρι δὲ τούτου τὰ κατὰ τὸν αὐτοκράτορα ἔστη.
Ἀλλ' ἐπεὶ Θεόδωρος ὁ Γαβρᾶς ἐνδημήσας ἦν ἐν τῇ βασιλευ-
ούσῃ, γινώσκων τὸ τούτου ὀμβριμοεργὸν καὶ περὶ τὰς πρά-
ξεις ὀξύ, βουλόμενος τοῦτον ἀπελάσαι τῆς πόλεως, δοῦκα
Τραπεζοῦντος προὐβάλλετο πάλαι ταύτην ἀπὸ τῶν Τούρ-
κων ἀφελόμενον. Ὥρμητο μὲν γὰρ οὗτος ἐκ Χαλδαίας καὶ
τῶν ἀνωτέρω μερῶν, στρατιώτης δὲ περιφανὴς γενόμενος
ἐπί τε φρονήσει καὶ ἀνδρείᾳ ὑπερέχων ἁπάντων, μικροῦ
καὶ μηδέποτε ἔργου ἁψάμενος καὶ ἀτυχήσας, ἀλλὰ πάντων
ἀεὶ τῶν πολεμίων κρατῶν.

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.10, cha. 5, se. 9, line 4

βαρδίας πορθμὸν διανήξασθαι ἐνῆν;) οἱ μὲν πρῶτοι, οἱ δὲ

δεύτεροι, οἱ δὲ τούτων ὄπισθεν καὶ καθεξῆς οἱ ἅπαντες τὸν
ἀπόπλουν οὕτω ποιούμενοι διὰ τῆς ἠπείρου διήρχοντο.
Προηγεῖτο δὲ ἑκάστου στρατεύματος τούτων ἀκρὶς ἀμύθη-
τος, ὡς ἔφαμεν. Ἅπαντες γοῦν ἅπαξ καὶ δὶς τοῦτο θεασά-
μενοι προδρόμους ταύτας τῶν Φραγγικῶν ταγμάτων ἐγνώ-
ρισαν.
Ὡς δὲ σποράδην τινὲς τὸν τῆς Λογγιβαρδίας
διεπέρων ἤδη πορθμόν, ὁ αὐτοκράτωρ μετακαλεσάμενός
τινας τῶν ῥωμαϊκῶν δυνάμεων ἀρχηγοὺς ἐκπέμπει τού-
τους πρὸς τὰ μέρη Δυρραχίου καὶ Αὐλῶνος ἐντειλάμενος
δέχεσθαι μὲν προσηνῶς τοὺς διαπερῶντας πανηγύρεις τε
 308

δαψιλεῖς ἐξ ἁπασῶν τῶν χωρῶν κατὰ τὴν ὁδὸν ἐξάγειν,

εἶτα ἐνεδρεύειν παρακολουθοῦντας διόλου καὶ ἐπὰν ἐκδρο-
μάς τινας τούτους θεάσοιντο ποιουμένους εἰς προνομὴν
τῶν παρακειμένων χωρῶν ἐκτρέχοντας, ἀναστέλλειν διὰ
μετρίων ἀκροβολισμῶν. Συμπαρῆσαν δὲ τούτοις καί τινες
τῆς λατινικῆς διαλέκτου εἰδήμονες, ἵνα τὰς ἀναφυομένας
μεταξὺ μάχας καταστέλλωσιν.

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.10, cha. 7, se. 2, line 2

Οὖβος δέ τις ὁ τοῦ ῥηγὸς Φραγγίας ἀδελφὸς

φυσῶν τὰ Ναυάτου ἐπ' εὐγενείᾳ καὶ πλούτῳ καὶ δυνάμει
τῆς ἐνεγκαμένης μέλλων ἐξελθεῖν τάχα ὡς πρὸς τὸν ἅγιον
τάφον ἀποστείλας ἀπονοίας ῥήματα ἐμήνυσε πρὸς τὸν
αὐτοκράτορα προμηθευόμενος λαμπρὰν τὴν ὑπαντὴν αὐτῷ
γενέσθαι· «Ἴσθι» λέγων «ὦ βασιλεῦ, ὡς ἐγὼ ὁ βασιλεὺς τῶν
βασιλέων καὶ ὁ μείζων τῶν ὑπ' οὐρανόν. Καὶ καταλαμβά-
νοντά με ἤδη ἐνδέχεται ὑπαντῆσαί τε καὶ δέξασθαι μεγα-
λοπρεπῶς καὶ ἀξίως τῆς ἐμῆς εὐγενείας».
Ταῦτα ὁ
βασιλεὺς ἀκούσας, ἐπεὶ δοὺξ μὲν ἔτυχε Δυρραχίου Ἰωάν-
νης ὁ υἱὸς Ἰσαακίου τοῦ σεβαστοκράτορος, περὶ οὗ ἄνωθεν
εἴρηται, τοῦ δὲ στόλου Νικόλαος ὁ Μαυροκατακαλὼν περὶ
τὸν λιμένα τοῦ Δυρραχίου ἐκ διαστημάτων ἐνορμίσας τὰς
ναῦς κἀκεῖθεν αὖθις τὰς ἐκδρομὰς ποιούμενος καὶ τὰ
πελάγη περισκοπῶν, ὡς μὴ λάθοιεν αὐτὸν λῃστρικαὶ νῆες
παραπλεύσασαι, ὁ αὐτοκράτωρ εὐθὺς γράμματα πρὸς ἀμφο-
τέρους ἐκπέμπει ἐντειλάμενος τὸν μὲν δοῦκα Δυρραχίου
διὰ τῆς ἠπείρου καὶ τῆς παραλίας ἐφεδρεύειν τὴν τούτου
ἔλευσιν καὶ παραυτίκα τῷ αὐτοκράτορι ταχεῖαν τῆς τούτου
ἐλεύσεως δοῦναι γνῶσιν, αὐτὸν δὲ τὸν Οὖβον ὑποδέξασθαι

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.10, cha. 7, se. 3, line 3

παραπλεύσασαι, ὁ αὐτοκράτωρ εὐθὺς γράμματα πρὸς ἀμφο-

τέρους ἐκπέμπει ἐντειλάμενος τὸν μὲν δοῦκα Δυρραχίου
διὰ τῆς ἠπείρου καὶ τῆς παραλίας ἐφεδρεύειν τὴν τούτου
ἔλευσιν καὶ παραυτίκα τῷ αὐτοκράτορι ταχεῖαν τῆς τούτου
ἐλεύσεως δοῦναι γνῶσιν, αὐτὸν δὲ τὸν Οὖβον ὑποδέξασθαι
μεγαλοπρεπῶς, τὸν δὲ δοῦκα τοῦ στόλου παρακελεύσασθαι
μηδαμῶς ἀναπεπτωκέναι μηδὲ καταρρᾳθυμεῖν, ἀλλ' ἐγρηγο-
ρέναι διὰ παντός.
 309

Κατὰ τὴν παραλίαν δὲ τῆς Λογγι-

βαρδίας ὁ Οὖβος διασωθεὶς πρέσβεις τηνικαῦτα ἐκπέμπει
πρὸς τὸν δοῦκα Δυρραχίου εἴκοσι πρὸς τοῖς τέσσαρσι τὸν
ἀριθμόν, θώραξι χρυσέοις σὺν αὐταῖς κνημῖσι περιπεφραγ-
μένους, μετὰ τοῦ κόμητος Τζερπεντηρίου καὶ Ἠλία τοῦ
ἐκ Θεσσαλονίκης ἀποδράσαντος ἀπὸ τοῦ αὐτοκράτορος. Οἱ
δὲ πρὸς τὸν δοῦκα τοιαῦτα ἔλεγον· «Γνωστὸν ἔστω σοι,
δούξ, ὅτι ὁ κύριος ἡμῶν Οὖβος ὅσον ἤδη καταλαμβάνει
ἀναλαβόμενος ἀπὸ Ῥώμης τὴν χρυσῆν τοῦ ἁγίου Πέτρου
σημαίαν. Ἀρχηγὸν δὲ τοῦτον ἐπίστασο τοῦ Φραγγικοῦ
στρατεύματος ἅπαντος. Ἡτοιμάσθητι γοῦν πρὸς τὴν τού-
του καὶ τῶν ὑπ' αὐτὸν δυνάμεων δοχὴν ἀξίαν τῆς αὐτοῦ
ἐξουσίας καὶ τὴν πρὸς αὐτὸν ὑπαντὴν ποιησόμενος.»

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.10, cha. 7, se. 4, line 7

σημαίαν. Ἀρχηγὸν δὲ τοῦτον ἐπίστασο τοῦ Φραγγικοῦ

στρατεύματος ἅπαντος. Ἡτοιμάσθητι γοῦν πρὸς τὴν τού-
του καὶ τῶν ὑπ' αὐτὸν δυνάμεων δοχὴν ἀξίαν τῆς αὐτοῦ
ἐξουσίας καὶ τὴν πρὸς αὐτὸν ὑπαντὴν ποιησόμενος.»
Τούτων τοιαῦτα πρὸς τὸν δοῦκα λεγόντων ὁ Οὖβος διὰ τῆς
Ῥώμης εἰς Λογγιβαρδίαν, ὡς εἴρηται, κατελθὼν καὶ διὰ
τῆς Βάρεως ὡς πρὸς τὸ Ἰλλυρικὸν τὸν ἀπόπλουν ποιού-
μενος κλύδωνι μεγίστῳ περιπεσὼν ἀπώλεσε τὰ πλείω τῶν
αὐτοῦ πλοίων σὺν αὐτοῖς ἐρέταις καὶ ἐπιβάταις, ἑνὸς
μόνου σκάφους, ἐν ᾧ αὐτὸς ἔτυχε, κατὰ τὴν μεσαίχμιον
παραλίαν τοῦ τε Δυρραχίου καὶ τόπου τινὸς καλουμένου
Πάλους ἀποπτυσθέντος οἷον παρὰ τῶν κυμάτων καὶ αὐτοῦ
ἡμιθραύστου. Παραδόξως δὲ τούτῳ σωθέντι περιτυχόντες
δύο τινὲς τῶν περισκοπούντων τὴν τούτου ἔλευσιν μετεκα-
λοῦντο αὐτὸν λέγοντες ὡς «Ὁ δοὺξ ἀπεκδέχεταί σου τὴν
ἄφιξιν ἐπιποθῶν σε θεάσασθαι». Ὁ δ' εὐθὺς ἵππον ἐζήτει.
Ἅτερος δὲ τούτων ἀποβὰς τοῦ ἵππου τοῦτον αὐτῷ μάλα
προθύμως δίδωσιν.

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.10, cha. 7, se. 5, line 10

προθύμως δίδωσιν.
Οὕτω γοῦν τοῦτον ὁ δοὺξ σωθέντα
θεασάμενος καὶ προσηγορίας ἀξιώσας, ὅπη τε καὶ ὅθεν
ἐπερωτήσας καὶ ὅπως αὐτῷ διαπλωζομένῳ τὰ δεινὰ ξυμ-
βέβηκε μαθὼν καὶ ἐπανακτησάμενος χρησταῖς ὑποσχέσεσι
 310

τράπεζαν αὐτῷ δαψιλῆ τοῦ λοιποῦ παρατίθησιν. Μετὰ δὲ

τὴν εὐωχίαν ἄνετον μέν, οὐκ ἐλεύθερον δὲ παντελῶς εἶχε.
Ταχὺ δὲ τῷ αὐτοκράτορι τὰ κατ' αὐτὸν δηλώσας ἐκαρτέρει
τὸ ποιητέον ἐκεῖθεν δέξασθαι. Ἅπαντα δὲ μεμαθηκὼς ὁ
αὐτοκράτωρ ὀξέως τὸν Βουτουμίτην πέμπει πρὸς τὴν Ἐπί-
δαμνον, ἣν πολλάκις Δυρράχιον κατωνομάσαμεν, ἐφ' ᾧ τὸν
Οὖβον ἀναλαβέσθαι καὶ μὴ τὴν εὐθεῖαν βαδίσαι, ἀλλὰ
παρεκκλῖναι καὶ διὰ τῆς Φιλιππουπόλεως αὐτὸν ἀγαγεῖν
εἰς τὴν μεγαλόπολιν. Ἐδεδίει γὰρ τὰ ὄπισθεν ἐρχόμενα
Κελτικὰ πλήθη καὶ στρατεύματα. Δεξάμενος δὲ τοῦτον ὁ
βασιλεὺς ἐντίμως καὶ παντοίας φιλοφροσύνης ἀξιώσας
χρήματά τε ἱκανὰ ἐπιδοὺς πείθει παραχρῆμα ἄνθρωπον
αὐτοῦ γενέσθαι τὸν τοῖς Λατίνοις συνήθη ὅρκον ἐπομοσά-
μενον.

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.10, cha. 11, se. 2, line 2

των ἔσπευσε καταλαβεῖν τὴν βασιλεύουσαν. Ὁ δὲ βασιλεὺς

τὰς αὐτοῦ μηχανὰς γινώσκων καὶ τὸ ὕπουλον καὶ ἐνεδρευ-
τικὸν αὐτοῦ ἦθος ἐκ μακροῦ ἐπιστάμενος ἔσπευσε πρὸ τοῦ
καὶ τοὺς ἄλλους καταλαβεῖν κόμητας ὁμιλῆσαί τε καὶ
ἀκοῦσαι τῶν παρ' αὐτοῦ λεγομένων καὶ πεῖσαι πρὸ τῆς
ἐκείνων ἀφίξεως διαπερᾶσαι, ἵνα μὴ ἑνωθεὶς μετ' αὐτῶν
καταλαμβανόντων ἤδη καὶ τὰς ἐκείνων διαστρέψειε γνώμας.
Εἰσελθόντι δὲ ἱλαρὸν εὐθὺς ἐνατενίσας τὰ κατὰ τὴν ὁδοι-
πορίαν ἐπυνθάνετο καὶ ὅπου τοὺς κόμητας κατέλιπε.
Τοῦ δὲ ἅπαντα διασαφήσαντος αὐτῷ, ὡς εἶχε γνώμης,
ἀστεϊζόμενος ὁ βασιλεὺς καὶ τῶν κατὰ τὸ Δυρράχιον καὶ
τὴν Λάρισσαν τετολμημένων παρ' αὐτοῦ ἀναμιμνήσκει
τηνικαῦτα καὶ τῆς ἔχθρας ἐκείνης. Ὁ δὲ πρὸς αὐτὸν ἔλε-
γεν ὡς «Ἔγωγε κἂν ἐχθρὸς κἂν πολέμιος τότ' ἦν, ἀλλὰ νῦν
αὐτόμολος ἥκω φίλος τῆς σῆς βασιλείας». Ὁ δὲ αὐτοκρά-
τωρ διὰ πολλῶν μετελθὼν αὐτὸν καὶ ἀκροθιγῶς πως ἀπο-
πειράσας τὸν αὐτοῦ λογισμόν, ἐπεὶ διέγνω κατανεύσοντα
τοῦτον ὅρκια πιστὰ δοῦναι πρὸς αὐτὸν ἔφη· «Τὰ νῦν μὲν
κεκοπιακότα σε ἀπὸ τῆς ὁδοιπορίας χρὴ ἀπελθόντα διανα-
παύσασθαι, ἐς νέωτα δὲ περὶ ὧν βουλόμεθα ὁμιλήσομεν».

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.12, cha. 4, se. 3, line 9

ἔφη· «Τὸ δὲ σβέννυσθαι τὴν τούτων αὐτοῦ που κατάλυσιν

δηλοῖ.» Ἀλλὰ περὶ μὲν τοῦ φανέντος ἀστέρος
 311

τοιαῦτα· ὁ δὲ βασιλεὺς τὴν Θεσσαλονίκην καταλαβών, ὡς

ὁ λόγος φθάσας ἐδήλωσεν, ἡτοιμάζετο πρὸς τὴν τοῦ
Βαϊμούντου διαπεραίωσιν ἐκπαιδεύων μὲν τοὺς νεολέκτους
τόξον τε τείνειν καὶ βέλη κατὰ σκοποῦ πέμπειν καὶ
περιφράττεσθαι θυρεῷ, ἀλλὰ καὶ ξενικὰς ἐξ ἀλλοδαπῶν
διὰ γραμμάτων παρασκευάζων δυνάμεις, ἵν', ὁπηνίκα
καιρὸς καλοίη, θᾶττον παραγένωνται. Πολλὴν δὲ καὶ τοῦ
Ἰλλυρικοῦ ἐπεποίητο πρόνοιαν τήν τε πόλιν τὸ Δυρράχιον
ἀσφαλισάμενος καὶ ἡγεμόνα ταύτης τὸν δεύτερον υἱὸν
Ἰσαακίου τοῦ σεβαστοκράτορος Ἀλέξιον καταστησάμενος.
Ἅμα δὲ κἀκ τῶν Κυκλάδων νήσων καὶ τῶν παρὰ θάλασσαν
τῆς Ἀσίας πόλεων καὶ αὐτῆς τῆς Εὐρώπης στόλον παρε-
κελεύσατο ἀπαρτίσαι· πολλῶν δὲ παρεμποδιζόντων τὴν
τοῦ στόλου κτίσιν διὰ τὸ μήπω τὴν τοῦ Βαϊμούντου

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.12, cha. 8, se. 1, line 5

ἀνακτᾶσθαι ἀθυμίας καὶ συμβουλεύειν τὰ λῴονα. Ὁ δὲ

βραδὺς πρὸς τὴν ἐπὶ τὸ κρεῖττον μεταβολὴν ἐφαίνετο·
ἔνθεν τοι καὶ ἐπὶ πλείονα καιρὸν ἔμφρουρος ἦν. Εἶτα συμ-
παθείας ἀξιωθεὶς τοσαύτης φιλοφροσύνης ἀπήλαυε καὶ
δωρεῶν καὶ τιμῆς ὁπόσης οὐδὲ πρὸ τοῦ, ὁποῖος ὁ ἐμὸς
βασιλεὺς περὶ τὰ τοιαῦτα.
Οὕτω μὲν οὖν τὰ κατὰ τοὺς ἐπιβούλους καὶ τὸν
ἀποστάτην Γρηγόριον οἰκονομήσας οὐδὲ τὰ κατὰ τὸν Βαϊ-
μοῦντον ἐλάθετο, ἀλλὰ μεταπεμψάμενος τὸν Κοντοστέφα-
νον Ἰσαάκιον μέγαν δοῦκα τοῦ στόλου προὐβάλετο καὶ πρὸς
τὸ Δυρράχιον ἐξέπεμψεν ἐπαπειλησάμενος τὴν τῶν ὀφθαλ-
μῶν αὐτοῦ ἐκκοπήν, εἰ μὴ φθάσας προκαταλάβοι τὴν πρὸς
τὸ Ἰλλυρικὸν τοῦ Βαϊμούντου διαπεραίωσιν. Πέμπει δὲ καὶ
συνεχῆ γράμματα πρὸς τὸν δοῦκα Δυρραχίου Ἀλέξιον, τὸν
ἀδελφιδοῦν αὐτοῦ, ἐπαλείφων τοῦτον καὶ παρασκευάζων
ἐγρηγορέναι διὰ παντὸς καὶ τοὺς κατὰ τὴν θάλασσαν ἐπι-
σκοποῦντας αὐτὸ τοῦτο ποιεῖν παρακελεύεσθαι, ὡς μὴ λά-
θοι ὁ Βαϊμοῦντος διαπεράσας, ἀλλ' εὐθὺς δηλωθῆναί οἱ
διὰ γραμμάτων.

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.12, cha. 8, se. 7, line 4

νὸς ὁ Ὑαλέας καὶ ὁ τούτου ἐξάδελφος Κωνσταντῖνος

Ἐξαζηνὸς ὁ καλούμενος Δούκας καὶ ὁ ἀνδρικώτατος
 312

Ἀλέξανδρος ὁ Εὐφορβηνὸς καὶ ἕτεροι τῆς αὐτῆς ἀξίας

καὶ τύχης, μνησάμενοι θούριδος ἀλκῆς ἐπιστραφέντες καὶ
τοὺς ἀκινάκεις σπασάμενοι, ὅλῃ χειρὶ καὶ γνώμῃ πρὸς τοὺς
ἡττήσαντες αὐτοὺς λαμπρὰν τὴν κατ' αὐτῶν νίκην ἤραντο.
Ἀνακωχὴν οὖν ὁ Κοντοστέφανος ἐντεῦθεν λαβὼν τῆς
κελτικῆς ἐπελεύσεως λύσας ἐκεῖθεν τὰ πρυμνήσια μετὰ
τοῦ ναυτικοῦ παντὸς τὸν Αὐλῶνα καταλαμβάνει. Ἐπεὶ δέ,
ὁπότε πρώτως τὸ Δυρράχιον καταλαβὼν τὰς ὑφ' ἑαυτὸν
πολεμικὰς ναῦς ἐξ αὐτοῦ Δυρραχίου μέχρι τοῦ Αὐλῶνος
καὶ αὐτῆς τῆς καλουμένης Χιμάρας διέσπειρεν, ἀπέχοντος
μὲν τοῦ Δυρραχίου τοῦ Αὐλῶνος σταδίους ἑκατόν, τῆς δὲ
Χιμάρας τοῦ Αὐλῶνος αὖθις ἀπεχούσης σταδίους ἑξή-
κοντα, τὴν τοῦ Βαϊμούντου ἐπειγομένην ἤδη ἐμάνθανε
διαπεραίωσιν, στοχασάμενος ἐνδεχόμενον εἶναι μᾶλλον εἰς
τὸν Αὐλῶνα διαπερᾶσαι αὐτὸν διὰ τὸ ἥττονα εἶναι τὸν
πρὸς τὸν Αὐλῶνα πλοῦν τοῦ πρὸς τὸ Δυρράχιον, καὶ διὰ
τοῦτο δεῖν πλείονα τὴν φυλακὴν τοῦ Αὐλῶνος ποιήσασθαι,
ἀπελθὼν μετὰ τῶν ἑτέρων δουκῶν ἐτήρει ἐπιμελῶς τὸν

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.12, cha. 9, se. 2, line 16

δίδωσι. Δεξιᾷ δὲ τύχῃ χρησάμενος, ἐκ Βάρεως ἐπὶ τὸν

Αὐλῶνα περαιωσάμενος ἅπαν τὸ διαπόντιον αὐτοῦ στρά-
τευμα εἰς τὴν περαίαν ἀποβησάμενος, πρῶτα μὲν ἐλῄσατο
τὴν παραλίαν ἅπασαν, ἀμύθητον στράτευμα ἐπαγόμενος
φραγγικόν τε καὶ κελτικὸν καὶ ὅσοι ἀπὸ τῆς Θούλης νήσου
στρατεύονται Ῥωμαίοις τότε δὴ αὐτῷ προσχωρήσαντες
διὰ τὴν τοῦ καιροῦ δυναστείαν καὶ δὴ καὶ πλείους τοῦ
γερμανικοῦ γένους καὶ ἀπὸ τῶν Κελτιβήρων. Τούτους γὰρ
ἅπαντας συλλεξάμενος ἐπὶ πάσης τῆς ἐντὸς Ἀδρίου
ὑφήπλωσε γῆς καὶ τὰ ἐφεξῆς ἅπαντα λῃσάμενος τῇ
Ἐπιδάμνῳ προσέβαλεν, ἣν Δυρράχιον ὀνομάζομεν, ταύτην
τὴν πόλιν σκοπὸν ἔχων ἑλεῖν κᾆθ' οὕτως τὴν ἐπὶ τάδε
μέχρι τῆς Κωνσταντίνου λῄσασθαι. Δεινὸς δὲ ὢν
εἴπερ ἄλλος τις εἰς πολιορκίαν ὁ Βαϊμοῦντος καὶ τὸν
Πολιορκητὴν ἐκεῖνον Δημήτριον ὑπερβαλλόμενος τὴν Ἐπί-
δαμνον πᾶσαν ἐν νῷ βαλλόμενος πάσας ὠδῖνας μηχανικὰς
κατὰ τῆς πόλεως ταύτης ἐκίνησε. Πρῶτα μὲν κύκλῳ περι-
βαλόμενος τὸ ἑαυτοῦ στράτευμα καὶ τὰ ἐγγὺς καὶ πορρω-
τέρω τῆς πόλεως Δυρραχίου πολιορκῶν, καὶ ποτὲ μὲν
ὑπαντιαζόντων αὐτῷ στρατευμάτων ῥωμαϊκῶν, ποτὲ δὲ καὶ
 313

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.12, cha. 9, se. 4, line 10

Ἀλλὰ πρὶν ἥκειν εἰς αὐτὴν ἐκείνην

τὴν ἐπὶ τῷ Δυρραχίῳ μάχην τοῦ τυράννου Βαϊμούντου,
ἀναγκαῖόν ἐστιν εἰπεῖν ὅπως ἔχει θέσεως ἡ πόλις. Κεῖται
μὲν ἐπ' αὐταῖς ᾐόσι τοῦ Ἀδριαντικοῦ πελάγους· ἐν τῷ
μέσῳ δὲ ὑφήπλωται πέλαγος πολὺ καὶ μακρὸν καὶ κατὰ
πλάτος μὲν παρατεῖνον εἰς τὴν περαίαν τῶν Ἰταλῶν, κατὰ
μῆκος δὲ ἀνιὸν καὶ ἐπικάμπτον πρὸς ἀνατολάς τε καὶ
πρὸς βορρᾶν πρὸς τοὺς Οὐέτονας βαρβάρους, ὧν καταντι-
κρὺ κεῖται τῶν Ἀπουληίων ἡ χώρα. Καὶ καθόλου μὲν ὁ
Ἀδρίας ὧδε περατοῦται· τὸ μέντοι Δυρράχιον ἢ Ἐπί-
δαμνος, ἀρχαία πόλις καὶ ἑλληνίς, κατωτέρω μὲν κεῖται
τοῦ Ἐλισσοῦ καὶ πρὸς τὰ εὐώνυμα μέρη τούτου, ἀνωτέρω
δὲ ὁ Ἐλισσὸς καὶ δεξιώτερος.
Οὗτος δὲ ὁ Ἐλισσός,
εἴτε ἀπό τινος ποταμοῦ Ἐλισσοῦ ὀνομαζομένου συμμιγνυ-
μένου τῷ Δρυμόνι μεγίστῳ ποταμῷ, εἴτε οὕτως ἁπλῶς τὸ
πολίχνιον ὠνόμαστο, οὐκ ἔχω σαφῶς εἰπεῖν. Ὁ δὲ Ἐλισσὸς
μετέωρόν ἐστι πολίχνιον καὶ πάντη δυσάλωτον, κάτω καὶ
περὶ τὰς πεδιάδας ὁρῶν τὸ Δυρράχιον, ὡς λέγουσι, τοιοῦ-
τον δὲ ἀσφαλές, ὥστε καὶ ἠπειρόθεν καὶ ἐκ θαλάττης πολ

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.12, cha. 9, se. 7, line 1

Ἀχρίδα προσηγόρευσεν, ἀπὸ [δὲ] Μόκρου διά τινων

τάφρων ἑκατόν, ἃς γεφύρας ἐπονομάζομεν. Καὶ γὰρ ἀπορ-
ρέουσιν ὥσπερ ἀπό τινων ἀρχῶν διαφόρων τῆς λίμνης
διῃρημένοι ποταμοὶ καὶ εἰς ἑκατὸν ἥκοντες οὐ λήγουσι,
κᾆθ' οὕτως τῷ ποταμῷ τῷ κατὰ τὴν Δεύρην ἑνούμενοι, ἐξ
οὗ καὶ Δρυμὼν ἐπονομάζεται, καὶ συνεχεῖς αὐτῷ γινόμενοι
πλατύνουσί τε αὐτὸν καὶ μέγιστον ἐξεργάζονται. Ὃς τοὺς
ἐσχάτους τῶν Δαλματῶν παραμείβων καὶ πρὸς βορρᾶν ἀνιὼν
ἔπειτα ἐπικάμπτει πρὸς νότον καί, περὶ τὰς ῥίζας τοῦ
Ἐλισσοῦ γινόμενος, εἰς τὸν Ἀδριαντικὸν ἐκδίδωσι κόλπον.
Ταῦτα μὲν περί τε τῆς θέσεως Δυρραχίου καὶ Ἐλισσοῦ
καὶ τῆς ἀσφαλείας ἑκατέρων τῶν τόπων γεγράφθω· ὁ δὲ
βασιλεύς, ἔτι εἰς τὴν βασιλεύουσαν ἐνδιατρίβων, μεμαθηκὼς
διὰ γραφῶν τοῦ δουκὸς Δυρραχίου τὴν τοῦ Βαϊμούντου
διαπεραίωσιν ἐπετάχυνε τὴν ἐξέλευσιν. Ἀνύστακτος γὰρ
ὢν ὁ δοὺξ Δυρραχίου, μὴ διδοὺς τὸ παράπαν ὕπνον τοῖς
ὀφθαλμοῖς, ὁπηνίκα διέγνω διαπλῳσάμενον τὸν Βαϊμοῦντον
 314

παρὰ τὴν τοῦ Ἰλλυρικοῦ πεδιάδα καὶ τῆς νηὸς ἀποβε-

βηκότα καὶ αὐτόθι που πηξάμενον χάρακα, Σκύθην μετα-
πεμψάμενος ὑπόπτερον, τοῦτο δὴ τὸ τοῦ λόγου,

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.13, cha. 2, se. 2, line 13

ἐνθάδε πρὸς τὰ ἡμέτερα, καὶ τὸ φραγγικὸν ἅπαν στράτευμα

κατὰ τῶν ἡμετέρων πεδιάδων ἐξέχεε, συνταξάμενος ἐκεῖ-
θεν ἔρχεται κατὰ τῆς Ἐπιδάμνου, εἰ μὲν δύναιτο, καὶ
αὐτοβοεὶ αἱρήσων αὐτήν, εἰ δ' οὐ, ἀλλὰ τειχομάχοις μηχα-
νήμασι καὶ πετροβόλοις ὀργάνοις τὴν ὅλην πόλιν παραστη-
σόμενος. Ὁ μὲν οὖν σκοπὸς αὐτῷ οὗτος· ηὐλίσατο δὲ
ἀντικρὺ τῆς πύλης τῆς κατὰ τὰς ἀνατολὰς ἀνεῳγυίας, ἧς
ὕπερθεν ἱππότης ἐστὶ χαλκοῦς, καὶ κατασκοπήσας τοῦ
πολιορκεῖν ἤρξατο. Χειμῶνα μὲν οὖν ὅλον ἐπινοούμενος
καὶ πανταχόθεν ἐπιβλέπων, οὗπερ ἁλώσιμόν ἐστι τὸ Δυρ-
ράχιον, ἔαρος δὲ διαγελῶντος, ἐπειδήπερ καθάπαξ παραυ-
τίκα διαπεράσας πυρὶ παραδέδωκε τάς τε φορταγωγοὺς
αὐτοῦ νῆας καὶ τὰς ἱππαγωγοὺς καὶ ὡς οὕτως εἰπεῖν στρα-
τιώτιδας, τοῦτο μὲν καὶ στρατηγικόν τι μηχανώμενος ἵνα
μὴ ὁρῷεν πρὸς θάλατταν τὸ στράτευμα τούτου, τοῦτο δ' ὅτι
καὶ καταναγκάζοντος αὐτὸν τοῦ ῥωμαϊκοῦ στόλου, ὅλος
πρὸς πολιορκίαν ἀπέβλεψε.
Κύκλῳ περιχεάμενος τὸ βαρβαρικὸν στράτευμα τὰ πρῶτα καὶ ἐν
ἀκροβολισμοῖς ὤν (ἐπετοξάζοντο δὲ τούτοις καὶ οἱ ἀπὸ τοῦ ῥωμαϊκοῦ
στρα-τεύματος ποτὲ μὲν καὶ πυργόθεν ἀπὸ τοῦ Δυρραχίου,
Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.13, cha. 2, se. 3, line 4

ράχιον, ἔαρος δὲ διαγελῶντος, ἐπειδήπερ καθάπαξ παραυ-

τίκα διαπεράσας πυρὶ παραδέδωκε τάς τε φορταγωγοὺς
αὐτοῦ νῆας καὶ τὰς ἱππαγωγοὺς καὶ ὡς οὕτως εἰπεῖν στρα-
τιώτιδας, τοῦτο μὲν καὶ στρατηγικόν τι μηχανώμενος ἵνα
μὴ ὁρῷεν πρὸς θάλατταν τὸ στράτευμα τούτου, τοῦτο δ' ὅτι
καὶ καταναγκάζοντος αὐτὸν τοῦ ῥωμαϊκοῦ στόλου, ὅλος
πρὸς πολιορκίαν ἀπέβλεψε.
Κύκλῳ περιχεάμενος τὸ
βαρβαρικὸν στράτευμα τὰ πρῶτα καὶ ἐν ἀκροβολισμοῖς ὤν
(ἐπετοξάζοντο δὲ τούτοις καὶ οἱ ἀπὸ τοῦ ῥωμαϊκοῦ στρα-
τεύματος ποτὲ μὲν καὶ πυργόθεν ἀπὸ τοῦ Δυρραχίου, ποτὲ
δὲ καὶ πόρρωθεν), ἀποστέλλων τινὰς ἀποσπάδας τοῦ φραγ-
γικοῦ στρατεύματος, ἐπολέμει τε καὶ ἐπολεμεῖτο. Τήν τε
γὰρ Πέτρουλαν ἐχειρώσατο καὶ τὸ λεγόμενον Μύλου πόλισμα
ὑπερκείμενον ποταμοῦ Διαβόλεως, καὶ ἄλλα τὰ τοιαῦτα
 315

πέριξ τῆς πόλεως Δυρραχίου τυγχάνοντα πάντα πολέμου

νόμῳ κατεκληρώσατο. Ταῦτα μὲν οὖν ἐποίει πολεμικῇ
δεξιᾷ· ἠρχιτεκτόνει δὲ ἐν τοσούτῳ καιρῷ τὰ πολεμικὰ
μηχανήματα, χελώνας κατασκευάζων πυργοφόρους καὶ
κριοφόρους καί τινας ὀρυκτρίδας καὶ ἄλλας χωστρίδας, ὅλον
χειμῶνα καὶ θέρος ἐργαζόμενος καὶ καταπλήττων καὶ

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.13, cha. 3, se. 2, line 4

σάμενοι καὶ ἐν παραλληλογράμμῳ σχήματι ταύτην κατα-

σκευάσαντες καὶ τροχοὺς ὑποθέντες καὶ πανταχόθεν,
ἄνωθέν τε καὶ ἑκατέρωθεν, τὰς πλευρὰς διαστεγάσαντες
βύρσαις βοείαις καὶ συνερραφότες πανταχόθεν, καὶ τοῦτο
δὴ τὸ παρ' Ὁμήρου λεγόμενον, ἑπταβόειον τὸν ὄροφον καὶ
τοὺς τοίχους τοῦ μηχανήματος ποιησάμενοι κᾆθ' οὕτως
ἔνδον τοὺς κριοὺς ἀπῃώρησαν.
Ἐπεὶ δὲ οὕτως εἶχεν
αὐτῷ τὸ μηχάνημα, τοῦτο καὶ προσήγγισε τῷ τείχει,
μυριάνδρου πλήθους ἔνδοθεν μετά τινων κοντῶν προωθούν-
των αὐτὸ καὶ ἐγγύθεν ποιουμένων τῶν τοῦ Δυρραχίου
τειχῶν. Ἐπειδὴ ἀποχρώντως εἶχεν αὐτοῖς ἡ ἐγγύτης καὶ
συμμέτρως τὰ πρὸς ἀπόστασιν, ὑφεῖλον μὲν τὰς τροχιάς,
περιπήγμασι δὲ πανταχόθεν ἀσφαλισάμενοι τὸ μηχάνημα,
ἵνα μὴ ταῖς ὠθήσεσι τὸ στέγος διασαλεύοιτο· ἐνταῦθά
τινες ἄνδρες ῥωμαλεώτατοι ἑκατέρωθεν τοῦ κριοῦ σφοδρῶς
ὠθοῦντες ἐπὶ τὸ τεῖχος εἴχοντο τῆς ὁμοταγοῦς τοιαύτης
κινήσεως. Καὶ οἱ μὲν καθάπαξ ὤθησαν σφοδρῶς τὸν κρίον,
ὁ δὲ καθάπαξ παρενεχθεὶς ἐσπάραττέ τε τὸ τεῖχος καὶ
ἐκεῖθεν ἀποκρουόμενος καὶ παλιμπόρευτον τὴν φορὰν

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.13, cha. 3, se. 6, line 9

καταντικρὺ καὶ θεασάμενοι τὸ πλῆθος ἀπὸ τῆς ἐντὸς γινο-

μένης τρυμαλιᾶς, πυρὶ τὰ τούτων πρόσωπα κατῃθάλωσαν.
Τοῦτο δὲ τὸ πῦρ ἀπὸ τοιούτων μηχανημάτων αὐτοῖς
διεσκεύαστο. Ἀπὸ τῆς πεύκης καὶ ἄλλων τινῶν τοιούτων
δένδρων ἀειθαλῶν συνάγεται δάκρυον εὔκαυστον. Τοῦτο
μετὰ θείου τριβόμενον ἐμβάλλεταί τε εἰς αὐλίσκους καλά-
μων καὶ ἐμφυσᾶται παρὰ τοῦ παίζοντος λάβρῳ καὶ συνεχεῖ
πνεύματι, κᾆθ' οὕτως ὁμιλεῖ τῷ πρὸς ἄκραν πυρὶ καὶ ἐξάπ-
τεται καὶ ὥσπερ πρηστὴρ ἐμπίπτει ταῖς ἀντιπρόσωπον
ὄψεσι. Τούτῳ τῷ πυρὶ κεχρημένοι οἱ τἄνδον τοῦ Δυρρα-
 316

χίου κατέχοντες, ἐπείπερ ἀντιπρόσωποι ἦσαν τοῖς πολε-

μίοις, τάς τε γενειάδας αὐτῶν κατέφλεξαν καὶ τὰ πρό-
σωπα. Καὶ ἦν ἰδεῖν τούτους καθάπερ σμῆνος μελισσῶν ὑπὸ
καπνοῦ διωκόμενον ἐξαγομένους ἀτάκτως, ὅθεν εὐτάκτως
εἰσῄεσαν.

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.13, cha. 3, se. 8, line 2

καπνοῦ διωκόμενον ἐξαγομένους ἀτάκτως, ὅθεν εὐτάκτως

εἰσῄεσαν.
Ἐπεὶ δὲ καὶ τοῦτο αὐτοῖς εἰς μάτην ἐπε-
πόνητο καὶ ἡ βαρβαρικὴ φροντὶς αὕτη εἰς οὐδὲν δέον
ἀπετελεύτησε, τρίτον αὐτοῖς ἐπινοεῖται μηχάνημα πύργος
ξύλινος, ὅπερ, ὡς ἡ φήμη φησί, πολιορκητικὸν ὄργανον
οὐ μετὰ τὴν ἀστοχίαν τῶν προεσκευασμένων ὀργάνων
κατῆρκτο γίνεσθαι, ἀλλὰ πρὸ τούτων εἰς ἐνιαυτὸν ὅλον.
Τοῦτο μὲν ἔργον εἶχε, τὰ δὲ προειρημένα ὄργανα πάρεργον.
λλὰ δεῖ με πρότερον ὀλίγα περὶ τοῦ σχήματος τῆς
πόλεως Δυρραχίου ἀφηγήσασθαι. Τὸ μὲν τεῖχος ταύτης
ὑποχαλᾶται τοῖς πύργοις· οἱ δὲ πύργοι κυκλόθεν ταύτης
ἐξυπανίστανται ὅσον εἰς ἕνδεκα πόδας ὑψούμενοι, διὰ
κοχλίου τινὸς τὴν ἄνοδον ἔχοντες ἐπάλξεσί τε ἠσφαλισμέ-
νοι. Οὕτως ἔχει σχήματός τε καὶ ἀσφαλείας ἡ πόλις. Τὸ
δὲ πάχος τοῦ τείχους εἰς ἀξιόλογον πλάτος ἐκτέταται, καὶ
τοσοῦτον ὥστε ἱππότας ἄνδρας καὶ πλείους τῶν τεσσάρων
τοὺς ὤμους συμμίξαντας διιππάσασθαι ἀσφαλῶς. Οὕτω
μὲν οὖν ἐκπεφράσθω μοι τὰ περὶ τοῦ τείχους ὡς ἐν παρα-
δρομῇ τινα σαφήνειαν τῶν μελλόντων ῥηθῆναι προαφηγη-
σαμένῃ.

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.13, cha. 3, se. 9, line 15

προσεπέλασε φρικωδέστατον θέαμα. Εἶχε δὲ τοιῶσδε.

Πύργος ξύλινος κατεσκεύαστο ἐκ τετραγώνου βάσεως εἰς
ἀξιόλογον μῆκος ἠρμένος, καὶ τοσοῦτον ὥστε τῶν τῆς πόλεως
πύργων ὑπερανέχειν εἰς πέντε που καὶ ἓξ πήχεις τὸ ὕψος.
Ἔδει γὰρ οὕτως κατεσκευάσθαι τὸν μόσυνα τοῦτον, ἵνα
διά τινων ὑποβαθρῶν μετεώρων πρὸς τὸ χθαμαλώτερον
καταχαλωμένων τὸ τεῖχος τῆς πόλεως ἐκεῖθεν εὐκόλως
καταδραμεῖται. Οὕτω γὰρ ἂν τὸ σφοδρὸν τῆς ῥύμης οὐκ ἂν
ὑπενέγκοιεν οἱ ἐγχώριοι ἀεὶ πρὸς τὸ κατόπιν ὠθούμενοι.
Ὀπτικὴν δὲ ἄρα τὴν ἐπιστήμην ἐπλούτουν, ὡς ἔοικεν, οἱ
 317

τὸ Δυρράχιον πολιορκοῦντες βάρβαροι. Οὐ γὰρ ἄνευ τοιαύ-

της δυνάμεως τὰ ὕψη τῶν τειχῶν κατελάμβανον· εἰ δὲ μὴ
ὀπτικῆς, ἀλλά γε τῆς ἀπὸ τῶν διοπτρῶν καταλήψεως.
Ὁ γοῦν πύργος ἐκεῖνος φοβερὸς μὲν ἰδεῖν, φοβερώ-
τερος δὲ κινούμενος κατεφαίνετο. Τροχοὶ γὰρ πολλοὶ τὴν
βάσιν αὐτῷ μετεώριζον· ἀναμοχλευόμενος δὲ ὑπὸ τῶν
ἔνδον στρατιωτῶν τοῖς μοχλοῖς θάμβος ἐποίει μὴ φαινο-
μένης τῆς ἀρχῆς τῆς κινήσεως, ἀλλ' ὥσπερ τις γίγας
ὑπερνεφὴς ἀφ' ἑαυτοῦ ἐδόκει κινούμενος.

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.13, cha. 3, se. 11, line 3

ἔνδον στρατιωτῶν τοῖς μοχλοῖς θάμβος ἐποίει μὴ φαινο-

μένης τῆς ἀρχῆς τῆς κινήσεως, ἀλλ' ὥσπερ τις γίγας
ὑπερνεφὴς ἀφ' ἑαυτοῦ ἐδόκει κινούμενος. Ἐστέγαστο δὲ
ἁπανταχόθεν ἐκ βάσεως ἄχρι κορυφῆς καὶ εἰς στέγας πολ-
λὰς διῄρητο καὶ θυρίσι κύκλῳ παντοδαπαῖς ἠνέῳκτο, ἀφ'
ὧν ἐξέπιπτε βέλη συχνά. Πρὸς δὲ τὸ ἀνωτάτω μέρος
ἄνδρες ἦσαν ἐξωπλισμένοι θυμοειδεῖς καὶ ἐπὶ τῶν χειρῶν
τὰ ξίφη φέροντες καὶ πρὸς ἄμυναν διηυτρεπισμένοι.
Ἐπεὶ δὲ τῷ τείχει προσήγγισε τὸ φρικτὸν τουτὶ
θέαμα, οὐκ ἀμελῶς ἔσχον οἱ ἀμφὶ τὸν Ἀλέξιον καὶ στρα-
τηγὸν τῆς πόλεως Δυρραχίου, ἀλλ' ἅμα τε τοῦτο τὸ
μηχάνημα ἔξωθεν τῷ Βαϊμούντῳ κατεσκευάζετο ὥσπερ τις
ἑλέπολις ἄφυκτος, καὶ ἄλλο τι ἔνδοθεν τοῦ τείχους αὐτοῖς
ἀντεμηχανᾶτο. Ἑωρακότες γὰρ εἰς ὅσον ὕψος ὁ αὐτοκίνη-
τος οὗτος πύργος ἐκτέταται καὶ ὅπου τοῦτον ἐστήριξαν
ὑφελόμενοι τοὺς τροχούς, τέτταρα ξύλα μακρότατα καταν-
τικρὺ τοῦ μόσυνος πήξαντες ὥσπερ ἀπὸ τετραγώνου
βάσεως εἰς πήγματος σχῆμα διανιστάμενα, κᾆθ' οὕτως
βάσεις τινὰς διειληφότες μεταξὺ τῶν ἀντιτεταγμένων
ξύλων, εἰς πῆχυν ἕνα τὸν ἔξωθεν ξύλινον πύργον ἐποίησαν
ἀνατρέχειν.

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.13, cha. 7, se. 2, line 21

ἐπινυσταζόντων ἔτι περὶ τὴν φυλακὴν τοῦ πορθμοῦ Λογγι-

βαρδίας, σχολὴν ἐξ ἀνάγκης οἱ πρὸς τὸν Βαϊμοῦντον
διαπλῳζόμενοι καὶ τὰ πρὸς χρείαν κομίζοντες ἔχουσιν. Οἱ
γὰρ ἀπὸ Λογγιβαρδίας πρὸ μικροῦ πρὸς τὸν Βαϊμοῦντον
τὸν ἀπόπλουν ποιησάμενοι, τὸν ἐπιπνέοντα τούτοις εὔθε-
τον ἐπιτηρήσαντες ἄνεμον (καὶ γὰρ νότοι μὲν εὐρεῖς
εὔθετοι τοῖς ἀπὸ Λογγιβαρδίας πρὸς τὸ Ἰλλυρικὸν δια-
 318

πλέουσίν εἰσιν, οἱ δέ γε βορεῖς ἀνάπαλιν), πτερώσαντες

τὰς ναῦς τοῖς λαίφεσι τὸν πρὸς τὸ Ἰλλυρικὸν ἀπόπλουν
τότε ἐθάρρησαν. Σφοδρῶς δὲ ὁ νότος ἐπιπνέων προσορμί-
σαι μὲν εἰς τὸ Δυρράχιον οὐδαμῶς παρεχώρει, παρα-
πλεῦσαι δὲ τὴν ᾐόνα Δυρραχίου καὶ τὸν Αὐλῶνα καταλαβεῖν
ἠνάγκασε. Κεῖθι δὲ τὰς μυριοφόρους ὁλκάδας προσορμί-
σαντες δυνάμεις τε πολλὰς ἐξ ἱππέων καὶ πεζῶν συνεπα-
γόμενοι καὶ τὰ ζωαρκῆ ἅπαντα τῷ Βαϊμούντῳ προσαγηό-
χασι. Κἀντεῦθεν πανηγύρεις πολλὰς συνεστήσαντο, ὡς
ἀφθονώτερον ἐκεῖθεν οἱ Κελτοὶ τὰ πρὸς διοίκησιν ἐμπο-
ρεύωνται».

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.13, cha. 7, se. 2, line 22

βαρδίας, σχολὴν ἐξ ἀνάγκης οἱ πρὸς τὸν Βαϊμοῦντον

διαπλῳζόμενοι καὶ τὰ πρὸς χρείαν κομίζοντες ἔχουσιν. Οἱ
γὰρ ἀπὸ Λογγιβαρδίας πρὸ μικροῦ πρὸς τὸν Βαϊμοῦντον
τὸν ἀπόπλουν ποιησάμενοι, τὸν ἐπιπνέοντα τούτοις εὔθε-
τον ἐπιτηρήσαντες ἄνεμον (καὶ γὰρ νότοι μὲν εὐρεῖς
εὔθετοι τοῖς ἀπὸ Λογγιβαρδίας πρὸς τὸ Ἰλλυρικὸν δια-
πλέουσίν εἰσιν, οἱ δέ γε βορεῖς ἀνάπαλιν), πτερώσαντες
τὰς ναῦς τοῖς λαίφεσι τὸν πρὸς τὸ Ἰλλυρικὸν ἀπόπλουν
τότε ἐθάρρησαν. Σφοδρῶς δὲ ὁ νότος ἐπιπνέων προσορμί-
σαι μὲν εἰς τὸ Δυρράχιον οὐδαμῶς παρεχώρει, παρα-
πλεῦσαι δὲ τὴν ᾐόνα Δυρραχίου καὶ τὸν Αὐλῶνα καταλαβεῖν
ἠνάγκασε. Κεῖθι δὲ τὰς μυριοφόρους ὁλκάδας προσορμί-
σαντες δυνάμεις τε πολλὰς ἐξ ἱππέων καὶ πεζῶν συνεπα-
γόμενοι καὶ τὰ ζωαρκῆ ἅπαντα τῷ Βαϊμούντῳ προσαγηό-
χασι. Κἀντεῦθεν πανηγύρεις πολλὰς συνεστήσαντο, ὡς
ἀφθονώτερον ἐκεῖθεν οἱ Κελτοὶ τὰ πρὸς διοίκησιν ἐμπο-
ρεύωνται».

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.13, cha. 7, se. 5, line 3

ἀνέπεισεν. Ἀνακτησάμενος οὖν ἑαυτὸν ὁ Ἰσαάκιος καὶ

καταλαβὼν οὗπερ ὁ αὐτοκράτωρ αὐτῷ παρεκελεύσατο τὰς
ναῦς προσώκειλε. Καὶ καιρὸν ἐπιτηρήσας, ὁπηνίκα οἱ ἀπὸ
Λογγιβαρδίας μετὰ πολλῆς παρασκευῆς πρὸς τὸ Ἰλλυρικὸν
τὸν ἀπόπλουν ἐποιοῦντο, ἀνέμου δεξιοῦ τηνικαῦτα ἐπι-
πνέοντος, δέχεται τούτους τοῦ πορθμοῦ μέσον, καί τινα μὲν
τῶν λῃστρικῶν πλοίων πυρίκαυστα πεποίηκε, πλείω δὲ καὶ
 319

αὔτανδρα τῷ βυθῷ παρέπεμψεν.

Οὔπω ταῦτα μεμαθη-
κὼς ὁ βασιλεύς, ἀλλὰ πρὸς τὰ παρὰ τοῦ Λαντούλφου γρα-
φέντα καὶ αὐτοῦ δουκὸς Δυρραχίου ἐγκείμενον ἔχων τὸν
νοῦν, ἑτέρου λογισμοῦ γεγονώς, παραχρῆμα τὸν ἤδη
ῥηθέντα Μαριανὸν τὸν Μαυροκατακαλὼν μεταπεμψάμενος
ἐκεῖθεν δοῦκα τοῦ στόλου προχειρίζεται, τὰ δὲ τῆς
Πετρούλας ἑτέρῳ ἀνατίθησιν. Οὗτος οὖν ἀπελθὼν καὶ
κατά τινα συντυχίαν εὐθὺς ἐντυχὼν ταῖς ἀπὸ Λογγι-
βαρδίας πρὸς τὸν Βαϊμοῦντον διαπλῳζομέναις λῃστρικαῖς
καὶ φορτηγοῖς ναυσὶ κατέσχεν ἁπάσας πλήρεις παντοίων
ἐδωδίμων. Καὶ τοῦ λοιποῦ ἄγρυπνος φύλαξ τοῦ ἀναμεταξὺ
Λογγιβαρδίας καὶ Ἰλλυρικοῦ πορθμοῦ τυγχάνων οὐ συνεχώ-
ρει τὸ παράπαν τοῖς Κελτοῖς τὸν πρὸς τὸ Δυρράχιον

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.13, cha. 7, se. 5, line 13

φέντα καὶ αὐτοῦ δουκὸς Δυρραχίου ἐγκείμενον ἔχων τὸν

νοῦν, ἑτέρου λογισμοῦ γεγονώς, παραχρῆμα τὸν ἤδη
ῥηθέντα Μαριανὸν τὸν Μαυροκατακαλὼν μεταπεμψάμενος
ἐκεῖθεν δοῦκα τοῦ στόλου προχειρίζεται, τὰ δὲ τῆς
Πετρούλας ἑτέρῳ ἀνατίθησιν. Οὗτος οὖν ἀπελθὼν καὶ
κατά τινα συντυχίαν εὐθὺς ἐντυχὼν ταῖς ἀπὸ Λογγι-
βαρδίας πρὸς τὸν Βαϊμοῦντον διαπλῳζομέναις λῃστρικαῖς
καὶ φορτηγοῖς ναυσὶ κατέσχεν ἁπάσας πλήρεις παντοίων
ἐδωδίμων. Καὶ τοῦ λοιποῦ ἄγρυπνος φύλαξ τοῦ ἀναμεταξὺ
Λογγιβαρδίας καὶ Ἰλλυρικοῦ πορθμοῦ τυγχάνων οὐ συνεχώ-
ρει τὸ παράπαν τοῖς Κελτοῖς τὸν πρὸς τὸ Δυρράχιον
ἀπόπλουν.
Ὁ δέ γε αὐτοκράτωρ, περὶ τοὺς πρόποδας τῶν
κλεισουρῶν καὶ κατὰ τὴν Διάβολιν αὐλιζόμενος, ἀπῆγχε
μὲν τοὺς προσχωρῆσαι τῷ Βαϊμούντῳ ὠδίνοντας, ὡσεὶ
νιφετοὺς δὲ πρὸς τοὺς τὰς κλεισούρας τηροῦντας ἐξέπεμ-
πεν, ἑκάστῳ ὑποτιθέμενος ὁπόσους εἰς τὴν πεδιάδα Δυρ-
ραχίου ἐξαποστέλλειν κατὰ τοῦ Βαϊμούντου καὶ ὁποῖον τὸ
τοῦ πολέμου σχῆμα διατυποῦν τοὺς κατερχομένους χρὴ ἐν
τῷ μάχεσθαι, τὰ πλεῖστά τε προτρέχειν τοῖς ἵπποις καὶ
αὖθις ἀνθυπονοστεῖν καὶ οὕτω πάλιν καὶ πάλιν ποιοῦντας

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.13, cha. 8, se. 1, line 6

καὶ φορτηγοῖς ναυσὶ κατέσχεν ἁπάσας πλήρεις παντοίων

ἐδωδίμων. Καὶ τοῦ λοιποῦ ἄγρυπνος φύλαξ τοῦ ἀναμεταξὺ
 320

Λογγιβαρδίας καὶ Ἰλλυρικοῦ πορθμοῦ τυγχάνων οὐ συνεχώ-

ρει τὸ παράπαν τοῖς Κελτοῖς τὸν πρὸς τὸ Δυρράχιον
ἀπόπλουν.
Ὁ δέ γε αὐτοκράτωρ, περὶ τοὺς πρόποδας τῶν
κλεισουρῶν καὶ κατὰ τὴν Διάβολιν αὐλιζόμενος, ἀπῆγχε
μὲν τοὺς προσχωρῆσαι τῷ Βαϊμούντῳ ὠδίνοντας, ὡσεὶ
νιφετοὺς δὲ πρὸς τοὺς τὰς κλεισούρας τηροῦντας ἐξέπεμ-
πεν, ἑκάστῳ ὑποτιθέμενος ὁπόσους εἰς τὴν πεδιάδα Δυρ-
ραχίου ἐξαποστέλλειν κατὰ τοῦ Βαϊμούντου καὶ ὁποῖον τὸ
τοῦ πολέμου σχῆμα διατυποῦν τοὺς κατερχομένους χρὴ ἐν
τῷ μάχεσθαι, τὰ πλεῖστά τε προτρέχειν τοῖς ἵπποις καὶ
αὖθις ἀνθυπονοστεῖν καὶ οὕτω πάλιν καὶ πάλιν ποιοῦντας
διὰ τῆς τοξείας μάχεσθαι, τοὺς δὲ τὰ δόρατα φέροντας
ὄπισθεν αὐτῶν βραδεῖ ποδὶ στείχειν, ἵν' εἴ που γένηται
τοῖς τοξόταις πλέον τοῦ δέοντος πρὸς τὰ ὄπισθεν παρα-
συρῆναι, δέχωνται τούτους, ἅμα δὲ καὶ τὸν εἰς χεῖρας τού-
των ἴσως ἐλθόντα Κελτὸν πλήττοιεν. Ἐπεχορήγει δὲ δαψιλῆ
τούτοις τὰ βέλη παρακελευόμενος μὴ φείδεσθαι τούτων
ὅλως, ἀλλὰ κατὰ τῶν ἵππων μᾶλλον ἢ τῶν Κελτῶν

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.13, cha. 8, se. 5, line 22

ἐκεῖθεν πρὸς τὸ Ἰλλυρικὸν διαπερῶντας, οὐ τριάρμενον οὐδὲ

μυριοφόρον ὁλκάδα οὐδὲ μυοπάρωνα δίκωπον τὸ παράπαν
ξυγχωρῶν πρὸς τὸν Βαϊμοῦντον διαπερᾶν) καὶ αὐτῶν γοῦν
τῶν διὰ θαλάττης κομιζομένων τροφίμων ἐκλιπόντων αὐτῷ
καὶ τῶν διὰ ξηρᾶς ἐπιτιθεμένων, σὺν ἐμπειρίᾳ πολλῇ τὸν
πόλεμον ἑώρα προβαίνοντα (ὁπηνίκα γὰρ τοῦ χάρακος χορ-
ταγωγίας χάριν ἐξῄει τις ἢ καί τινων συγκομιδῶν ἄλλων ἢ
καὶ τοὺς ἵππους εἰς ποτὸν ἐξήλαυνον, ἐπετίθεντο τούτοις
οἱ Ῥωμαῖοι καὶ τοὺς πλείονας ἀνῄρουν, ὡς κατὰ μικρὸν τὸ
αὐτοῦ δαπανᾶσθαι στράτευμα) ἀποστείλας πρὸς τὸν δοῦκα
Δυρραχίου Ἀλέξιον τὰ περὶ εἰρήνης ἐπερωτᾷ.
Ἐπεὶ δὲ καὶ εἷς τις εὐγενὴς τῶν τοῦ Βαϊμούντου κομήτων,
Γελίελμος ὁ Κλαρέλης, ἑώρα τὸ ἅπαν στράτευμα τῶν Κελ-
τῶν ὑπό τε λιμοῦ καὶ νόσου (δεινὴ γάρ τις τούτοις ἐπέσκη-
ψεν ἄνωθεν) διαφθειρόμενον, τὴν ἑαυτοῦ σωτηρίαν πραγμα-
τευόμενος μεθ' ἵππων πεντήκοντα αὐτομολεῖ πρὸς τὸν αὐτο-
κράτορα. Ὁ δὲ βασιλεὺς τὸν τοιοῦτον ἀποδεξάμενος πυθόμε-
νός τε τὰ κατὰ τὸν Βαϊμοῦντον, καὶ τήν τε ὑπὸ λιμοῦ τοῦ
στρατεύματος πτῶσιν βεβαιωθεὶς καὶ ὡς ἐν στενῷ κομιδῆ τὰ
κατ' αὐτοὺς ἐληλάκει, αὐτὸν μὲν τῷ τοῦ νωβελλισίμου τηνι
 321

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.13, cha. 8, se. 7, line 3

διανοουμένους καὶ ὅσαι ὧραι ἐπανισταμένους ὁρῶν καὶ βαλ-

λόμενος μᾶλλον ὑπὸ τῶν ἐγκολπίων ἢ τῶν ὀθνείων ἐχθρῶν,
ἐπεὶ ἐδόκει αὐτῷ μὴ ἐπὶ πλέον πρὸς ἑκατέρους ἀμφοτέραις
χερσὶ μάχεσθαι, τὴν ἀνάγκην φιλοτιμίαν ποιησάμενος, ὥς
πού τις ἔφη, βέλτιον ἔγνωκεν εἶναι τὴν μετὰ τῶν Κελτῶν
εἰρήνην ἀσπάσασθαι καὶ μὴ τὰς τοῦ Βαϊμούντου ἀπώσασθαι
αἰτήσεις, ἐπτοεῖτο δὲ ἐπὶ τὰ προσωτέρω χωρῆσαι δι' ἣν
ἄνωθεν ὁ λόγος ἐνέφηνεν αἰτίαν.
Διὰ ταῦτα αὐτὸς
μὲν αὐτοῦ που προσέμενεν ἀντικαθιστάμενος πρὸς ἄμφω
τὰ μέρη, τῷ δὲ δουκὶ Δυρραχίου τοιαῦτα πρὸς τὸν Βαϊ-
μοῦντον εἰπεῖν διὰ γραμμάτων ἐπέσκηψεν· «Οἶσθα πάντως
ὁσάκις ἠπάτημαι πιστεύων τοῖς σοῖς ὅρκοις καὶ ῥήμασιν.
Καὶ εἰ μὴ ὁ τοῦ εὐαγγελίου θεῖος νόμος Χριστιανοῖς ἅπαντα
συγχωρεῖν ἀλλήλοις παρεκελεύετο, οὐκ ἂν πρὸς τοὺς σοὺς
λόγους τὰ ὦτα ἀνέῳξα. Βέλτιον δὲ ὅμως ἀπατᾶσθαι ἢ
προσκεκρουκέναι Θεῷ καὶ θείους παραβαίνειν νόμους. Διά
τοι τοῦτο οὐκ ἀποπέμπομαί σου τὴν αἴτησιν. Εἰ μὲν οὖν
ἐν ἀληθείᾳ τὴν εἰρήνην καὶ αὐτὸς βούλει, μυσαχθεὶς τὸ
ἄτοπον οὗπερ ἐπεχείρησας ἔργου καὶ ἀτέλεστον, καὶ οὐκέτι
αἵμασι Χριστιανῶν ἐκχεομένοις χαίρειν ἐθέλεις
Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.13, cha. 9, se. 3, line 5

ὑποσχέσεων καὶ τῶν ὅρκων, ὧν ἐποιήσω οὐ σὺ μόνος, ἀλλὰ

καὶ πάντες οἱ τότε διεληλυθότες κόμητες. Καὶ ὁρᾷς πάντως
ὡς οὐκ εἰς καλὸν τὰ τῆς παραβάσεως τῶν ὅρκων ἐκείνων
ἀπέβη σοι». Τούτων ὁ Βαϊμοῦντος ἀκούσας· «Ἅλις, ἔφη,
τῶν τοιούτων λόγων. Εἰ δέ τι ἕτερον παρὰ τοῦ βασιλέως
διεμηνύθη μοι, τοῦτο μαθεῖν ἐθέλω.»
Καὶ οἱ πρέσβεις
πρὸς αὐτόν· «Ὁ βασιλεὺς τὴν σήν τε καὶ τοῦ ὑπὸ σὲ στρα-
τεύματος σωτηρίαν βουλόμενος ταῦτά σοι δι' ἡμῶν ἀπο-
φθέγγεται. Οἶσθα πάντως ὅτι, πολλὰ μογήσας, οὔτε τὴν
πόλιν Δυρραχίου κατασχεῖν οἷός τε γέγονας οὔτε σαυτῷ
καὶ τοῖς ὑπὸ σὲ ἀγαθόν τι προσενήνοχας. Εἰ γοῦν μὴ παν-
τελῆ ἀπώλειαν ἑαυτοῦ τε καὶ τοῦ ὑπὸ σὲ λαοῦ βούλει πραγ-
ματεύσασθαι, ἴθι πρὸς τὴν βασιλείαν μου ἀδεῶς, ἀποκαλύ-
ψων ἅπαν τὸ σοὶ βουλητὸν καὶ ἀκουσόμενος αὖθις τὰ ἡμῖν
δοκοῦντα. Καὶ εἰ μὲν ἐς ταὐτὸν αἱ ἀμφοτέρων γνῶμαι ξυνδρά-
 322

μοιεν, Θεῷ χάρις· εἰ δ' οὔ, ἀσινῆ σε αὖθις πρὸς τὴν οἰκείαν
ἐκπέμψω παρεμβολήν. Ἀλλὰ καὶ ὅσοι τῶν ὑπὸ σὲ πρὸς τὴν
τοῦ ἁγίου τάφου προσκύνησιν ἀπιέναι βουλήσονται, δια-
σωθήσονται παρ' ἐμοῦ· ὅσοι δὲ τὴν πρὸς τὴν χώραν αὐτῶν
ἀναχώρησιν ἕλωνται, δαψιλῶν τῶν ἐξ ἐμοῦ δωρεῶν ἀπολαύ

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.13, cha. 10, se. 2, line 3

μᾶλλον ὁπηνίκα στερροτέροις ἐντύχοι φρονήμασιν. Οἱ δὲ

πλείω τῶν δύο καὶ δέκα σταδίων οὐ συνεχώρουν μετα-
τεθῆναι τὸ στράτευμα καί· «Εἰ τοῦτο βούλει, πρὸς τὸν
Βαϊμοῦντον ἔλεγον, συνελευσόμεθα καὶ ἡμεῖς ὀψόμενοι τὸν
τόπον». Κατανεύσαντος δὲ καὶ πρὸς τοῦτο τοῦ Βαϊ-
μούντου, παραχρῆμα διὰ γραμμάτων τοῖς τὰς κλεισούρας
φυλάσσουσιν ἐδήλωσαν ὥστε μὴ ἐκδρομὰς ποιουμένους
καταβλάπτειν αὐτούς.
Ὁ δὲ Εὐφορβηνὸς Κωνσταντῖ-
νος ὁ Κατακαλὼν ᾐτεῖτο αὖθις τὸν Βαϊμοῦντον, παραχω-
ρηθῆναι τὴν εἰς τὸ Δυρράχιον ἀπέλευσιν. Κατανεύσαντος
δὲ τοῦ Βαϊμούντου, γοργῶς τὸ Δυρράχιον ὁ Κατακαλὼν
καταλαμβάνει καί, τὸν φυλάσσοντα τὴν πόλιν Ἀλέξιον τὸν
υἱὸν Ἰσαακίου τοῦ σεβαστοκράτορος ἀναζητήσας, ἀπήγ-
γειλε τὰ παρὰ τοῦ αὐτοκράτορος διαμηνυθέντα πρὸς
αὐτόν τε καὶ τοὺς συγκατελθόντας μετ' αὐτοῦ λογάδας
τῶν στρατιωτῶν. Καὶ γὰρ οὐκ ἠδύναντο τοῦ τείχους
προκύπτειν διὰ τὴν γεγενημένην ἄνωθεν περὶ τὰ κρήδεμνα
τοῦ Δυρραχίου μηχανὴν τοῦ αὐτοκράτορος. Σανίδες γάρ
τινες περὶ τὰς ἐπάλξεις τοῦ κάστρου εὐμηχάνως ἐτέθησαν
ἐπὶ τούτῳ αὐτῷ κατασκευασθεῖσαι ἀνήλωτοι,

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.13, cha. 10, se. 2, line 4

πλείω τῶν δύο καὶ δέκα σταδίων οὐ συνεχώρουν μετα-

τεθῆναι τὸ στράτευμα καί· «Εἰ τοῦτο βούλει, πρὸς τὸν
Βαϊμοῦντον ἔλεγον, συνελευσόμεθα καὶ ἡμεῖς ὀψόμενοι τὸν
τόπον». Κατανεύσαντος δὲ καὶ πρὸς τοῦτο τοῦ Βαϊ-
μούντου, παραχρῆμα διὰ γραμμάτων τοῖς τὰς κλεισούρας
φυλάσσουσιν ἐδήλωσαν ὥστε μὴ ἐκδρομὰς ποιουμένους
καταβλάπτειν αὐτούς.
Ὁ δὲ Εὐφορβηνὸς Κωνσταντῖ-
νος ὁ Κατακαλὼν ᾐτεῖτο αὖθις τὸν Βαϊμοῦντον, παραχω-
ρηθῆναι τὴν εἰς τὸ Δυρράχιον ἀπέλευσιν. Κατανεύσαντος
 323

δὲ τοῦ Βαϊμούντου, γοργῶς τὸ Δυρράχιον ὁ Κατακαλὼν

καταλαμβάνει καί, τὸν φυλάσσοντα τὴν πόλιν Ἀλέξιον τὸν
υἱὸν Ἰσαακίου τοῦ σεβαστοκράτορος ἀναζητήσας, ἀπήγ-
γειλε τὰ παρὰ τοῦ αὐτοκράτορος διαμηνυθέντα πρὸς
αὐτόν τε καὶ τοὺς συγκατελθόντας μετ' αὐτοῦ λογάδας
τῶν στρατιωτῶν. Καὶ γὰρ οὐκ ἠδύναντο τοῦ τείχους
προκύπτειν διὰ τὴν γεγενημένην ἄνωθεν περὶ τὰ κρήδεμνα
τοῦ Δυρραχίου μηχανὴν τοῦ αὐτοκράτορος. Σανίδες γάρ
τινες περὶ τὰς ἐπάλξεις τοῦ κάστρου εὐμηχάνως ἐτέθησαν
ἐπὶ τούτῳ αὐτῷ κατασκευασθεῖσαι ἀνήλωτοι, ὥστε τοὺς
ἴσως ἀπὸ τῶν Λατίνων διὰ κλιμάκων ἀναρριχᾶσθαι

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς.

B.13, cha. 11, se. 2, line 11

Ταῦτα τοῦ βασιλέως καὶ ἄλπλείω πρὸς αὐτὸν εἰπόντος τε καὶ

ἀκούσαν-τος, ἐπεὶ ὁ αὐτὸς ἐκεῖνος ἦν Βαϊμοῦντος καὶ οὐκ ἠλλοίωτο,
ἔφη· «Ἀδυνάτως ἔχω τοιαύτην ὑπόσχεσιν ποιήσασθαι»·
καὶ δι' ἄλλα τινὰ παρὰ τοῦ βασιλέως ἀπαιτούμενα ᾐτεῖτο
τὴν πρὸς τὸ ἴδιον στράτευμα ἐπανάζευξιν κατὰ τὴν γενο-
μένην συμφωνίαν παρὰ τῶν πρέσβεων. Ὁ δὲ βασιλεύς
φησι πρὸς αὐτὸν ὅτι· «Κρείττονα ἐμοῦ οὐκ ἔχω τὸν μετ
ἀσφαλείας σε διασώσοντα». Καὶ ἅμα τῷ λόγῳ, τοῖς ἡγε-
μόσι παρρησίᾳ ἐπέταττε τοῦ στρατεύματος ἑτοιμάσαι
τοὺς ἵππους αὐτῶν ἐφ' ᾧ τῆς πρὸς τὸ Δυρράχιον φερούσης
ἅψασθαι. Τοῦτο ὁ Βαϊμοῦντος ἀκούσας, ἐξελθὼν ἐπὶ τῷ
πρὸς τὴν ἀποτεταγμένην αὐτῷ ἀπιέναι σκηνήν, τὸν ἐμὸν
καίσαρα Νικηφόρον τὸν Βρυέννιον, τῷ τοῦ πανυπερσε-
βάστου τότε τετιμημένον ἀξιώματι, ἐζήτει θεάσασθαι. Ὁ
δὲ ἐξελθὼν καὶ πᾶσαν πειθὼ λόγων κινήσας, ὁποῖος ἐκεῖνος
ἐν δημηγορίαις καὶ διαλέξεσιν ἀπαράμιλλος, πείθει τὸν Βαϊ-
μοῦντον τοῖς πλείστοις συνθέσθαι τῶν παρὰ τοῦ βασιλέως
ῥηθέντων. Κρατήσας οὖν αὐτὸν τῆς χειρὸς εἰσάγει πρὸς
τὸν βασιλέα.

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.14, cha. 4, se. 3, line 15

ἁπανταχόθεν ἀπαναστάντες πρὸς ἡμᾶς ὥρμησαν; Τότε

γὰρ οὗτος εἰς πέλαγος ἀχανὲς φροντίδων ἐμπεπτωκώς,
ἐκ πολλοῦ συνιδὼν αὐτοὺς τὴν Ῥωμαίων βασιλείαν ὀνει-
ρώττοντας, ὑπὲρ τὴν ἄμμον δὲ καὶ τὰ ἄστρα τὴν αὐτῶν
πληθὺν ὁρῶν, τὰς δὲ ῥωμαϊκὰς ἁπάσας δυνάμεις οὐδὲ
 324

πρὸς πολλοστημόριον τούτων ἐξισουμένας, εἰ καὶ εἰς ἓν

συναφθεῖεν, πολλῴ γε μᾶλλον διεσπαρμένων τῶν πλειόνων
ὄντων καὶ τῶν μὲν τὰ περὶ τὴν Σερβίαν τέμπη καὶ Δαλμα-
τίαν ἐπιτηρούντων, τῶν δὲ τὰ περὶ τὸν Ἴστρον ὡς τὰς
τῶν Κομάνων καὶ Δακῶν ἐφόδους φυλαττομένων, πολλῶν
δὲ καὶ τὴν τοῦ Δυρραχίου φρουρὰν ἐμπιστευομένων ὡς μὴ
ὑπὸ τῶν Κελτῶν καὶ αὖθις ἁλῴη, ταῦτα συνορῶν ὁ αὐτο-
κράτωρ ὅλος γίνεται τῶν Κελτῶν τἆλλα πάντα ἐν δευτέρῳ
θέμενος.
Καὶ τὸ μὲν πέριξ ὑποκινούμενον βαρβαρι-
κὸν καὶ μήπω ἐς φῶς ἐκρῆξαν τὴν ἔχθραν ἀξιώμασιν
ἀνεῖργε καὶ δωρεαῖς, τῶν δὲ Κελτῶν τὴν ἔφεσιν παντοίαις
μεθοδείαις ἀναστέλλων καὶ τῶν οἴκοι τὴν στάσιν οὐχ
ἧττον, ὅτι μὴ καὶ μᾶλλον ὑφορώμενος παντοίως φυλάτ-
τεσθαι ἔσπευδεν ἐντέχνως τούτων ἀπείργων τὰ βουλεύ-
ματα.

Theodorus Studites Scr. Eccl., Theol., Epistulae (2714: 002)

“Theodori Studitae Epistulae, vol. 1–2”, Ed. Fatouros, G.
Berlin: De Gruyter, 1992; Corpus Fontium Historiae Byzantinae, Series
Berolinensis 31.Epistle 462, line 1t

Ἀντωνίῳ τοῦ Δυρραχίου

Ὀψὲ μὲν τοῦ καιροῦ, ὅμως ὅτι ἀντελάβομεν τῶν πάλαι γεγραμ-
μένων ἐπιστολὴν τιμίαν τοῦ ἁγιωτάτου ἡμῶν πατρός, πάνυ ἥσθημεν
οἱ ταπεινοί· οὐδὲν γὰρ οὕτως συνδεῖν οἶδεν ἀγάπην καὶ ἀδιασκέδαστον
φυλάττειν ὡς ἀντιδιδομένη διάθεσις. ἀλλὰ τί ὅτι οὕτως, ὦ δέσποτα,
ἦρες τῷ ἐγκωμιαστικῷ λόγῳ τῆς πολυσόφου σου γλώττης τὰ καθ'
ἡμᾶς, τοὺς μηδ' ὁτιοῦν ἀγαθὸν ἔχοντας; ἢ πάντως ἡ ἀγάπη αἰτία,
κλέπτουσα τἀληθῆ καὶ τὰ μὴ ὄντα ὡς ὄντα τοῖς φιλουμένοις ἀνά-
πτουσα; πλὴν ὅτι ἓν τοῦτο καὶ ἡμεῖς ἔχομεν (εἰρήσεται γάρ), εἰ μὴ
ἀπατώμεθα, τὸ στέργειν καὶ ἀγαπᾶν τοὺς ἀδελφοὺς καὶ πατέρας, καί
γε τοὺς οἷος σὺ εἶ, ἕλκων τῇ χρηστότητι τῶν ἀγαθῶν τρόπων πρὸς

Theodorus Studites Scr. Eccl., Theol., Epistulae Epistle 543, line 6

Διονυσίῳ μονάζοντι

Οἱ παρὰ τῶν ἐπιστημόνων ἰατρῶν θεραπευόμενοι οὐ χρείαν

ἔχουσι τῆς τῶν ὑφειμένων ἐπισκέψεως, εἰ μή τι ἆρα ἀγάπης τρόπῳ
 325

ἀφοσιούμενοι τοὺς γνησιεύοντας· ὥστε καὶ ἡ ἀδελφικὴ ὑμῶν τι-

μιότης περιττόν τι ἂν εἰργάζετο, παρὰ τοῦ θεοφιλεστάτου ἡμῶν
πατρὸς καὶ ἀρχιεπισκόπου τοῦ Δυρραχίου ἰαθεῖσα καὶ μὴ ἐμμείνασα,
ἀλλ' ἔτι καὶ πρὸς ἡμῶν τῶν ὑφειμένων καὶ τεταπεινωμένων θεραπείαν
ἐπιζητοῦσα. ἀλλ', ἐπεὶ ὁ λόγος τῆς ἀγάπης κεκίνηκε νῦν ὑμᾶς ἐπι-
στεῖλαι, πέπεικεν καὶ ἡμᾶς τοὺς οὐδαμινοὺς ἀντεπιστεῖλαι ὑμῖν καὶ
συνάψαι πρὸς ἑαυτοὺς τῇ ἀγαπητικῇ διαθέσει· χρὴ γὰρ καὶ δίχα
τινὸς ἀναγκαίου τοὺς τὸ αὐτὸ ἐπάγγελμα ἐπανῃρημένους καὶ τὸ αὐτὸ
φρόνημα οὖν ἀσπαζομένους ἀγαπητικὸν συνανακρᾶσθαι. καὶ γὰρ διὰ
τὸ πληθυνθῆναι τὴν ἀνομίαν ψυγῆναι τὴν τῶν πολλῶν ἀγάπην ὁ
Κύριος εἴρηκεν.

Manuel Philes Poeta, Scr. Rerum Nat., Carmina (2718: 001)

“Manuelis Philae Carmina, vols. 1–2”, Ed. Miller, E.
Paris, 1855–1857, Repr. 1967.Cha. 3, poem 237, line 288

Ὅσους ὁ καιρὸς ἀντεδίδου ταῖς μάχαις·

Ἀθροίζεται δὲ στρατιᾶς πάλιν σέλας
Ὡς ὑπὸ δίσκῳ τῇ στροφῇ τῶν πραγμάτων,
Καὶ τὸν Λαχανᾶν τὸν πολὺν καταφλέγει. αὶ πάλιν αὐτὸς ὁ γλυκὺς
ἑωσφόρος,
Λυθέντος αὐτῷ τοῦ κατασχόντος νέφους,
Βυζάντιον πῦρ ἐκδραμὸν πρὸς ἑσπέραν
Τῇ τῶν Ἰταλῶν δείκνυται πανοπλίᾳ·
Τεφροῖ γὰρ αὐτοὺς ὡς ἀνίκμους ἀθρόους,
Θερμὴν φύσιν ἔχοντας ὑπεροψίας.
Ἐξ ὧν κατασχὼν τὴν πόλιν Δυῤῥαχίου
Κροάς τε καὶ Κάννινα καὶ τὰ κυκλόθεν,
Ὁρμᾷ πρὸς αὐτοὺς τοὺς θρασεῖς πάλαι Βλάχους,
Θεόδωρον δὲ πυρπολεῖ κατακράτος
Τὸν σεβαστοκράτορα τῶν ἀλλοτρίων,
Καὶ λαμβάνει τὴν χώραν, ὡς δῶρον τύχης.
Δρεανοβισκὸς δεῖγμα τῆς εὐανδρίας,
Ἄστρον δὲ μικροῦ θαῦμα τῆς εὐτολμίας.

Evagrius Scholasticus Scr. Eccl., Historia ecclesiastica (2733: 001)

“The ecclesiastical history of Evagrius with the scholia”, Ed. Bidez, J.,
Parmentier, L.London: Methuen, 1898, Repr. 1979.P. 125, line 24

τὴν Ζήνωνος τελευτὴν καὶ τὴν ἀνάρρησιν Ἀναστασίου

 326

ἔτη διελθεῖν ἑπτὰ καὶ διακόσια· ἀπὸ δὲ τῆς Αὐγούστου

μοναρχίας ἔτη δύο καὶ τριάκοντα καὶ πεντακόσια πρὸς
μησὶν ἑπτά· ἀπὸ δὲ τῆς Ἀλεξάνδρου τοῦ Μακεδόνος
ἀρχῆς ἔτη δύο καὶ τριάκοντα καὶ ὀκτακόσια ὁμοίως πρὸς
μησὶν ἑπτά· ἐκ δὲ τῆς Ῥωμαίων καὶ Ῥωμύλου βασιλείας,
ἔτη δύο καὶ πεντήκοντα καὶ χίλια καὶ πρός γε μῆνας
ἑπτά· ἀπὸ δὲ ἁλώσεως Τροίας ἔτη ἓξ καὶ ὀγδοήκοντα
καὶ ἑξακόσια καὶ χίλια πρὸς μησὶν ἑπτά. Οὗτος ὁ
Ἀναστάσιος πατρίδα τὴν Ἐπίδαμνον ἔχων, Δυρράχιον
νῦν προσηγόρευται, τήν τε Ζήνωνος βασιλείαν καὶ γα-
μετὴν τοῦ αὐτοῦ Ζήνωνος τὴν Ἀριάδνην εἰσοικίζεται.
Καὶ πρῶτα μὲν Λογγῖνον Ζήνωνος ἀδελφὸν τὴν τοῦ
μαγίστρου ἀρχὴν διέποντα, ὃν ἡγεμόνα τῶν ἐν τῇ αὐλῇ
τάξεων οἱ πρόσθεν ἐκάλουν, ἀνὰ τὴν ἐνεγκαμένην ἐκ-
πέμπει, εἶτα δὲ καὶ πολλοὺς ἑτέρους Ἰσαύρους τοῦτο
δῆθεν αἰτήσαντας.

Evagrius Scholasticus Scr. Eccl., Historia ecclesiastica P. 151, line 11

Κεφάλαια δ ἐκκλησιαστικῆς ἱστορίας Εὐαγρίου ἀπὸ ἐπάρχων

σχολαστικοῦ.

αʹ. Περὶ τῆς Ἰουστίνου τοῦ γέροντος βασιλείας.

βʹ. Περὶ τῆς ἀναιρέσεως Βιταλιανοῦ.
γʹ. Περὶ τῆς φυγῆς Σευήρου.
δʹ. Περὶ τῆς χειροτονίας καὶ ἀναχωρήσεως Παύλου.
εʹ. Περὶ τῆς Εὐφρασίου χειροτονίας.
ϛʹ. Περὶ τῶν σεισμῶν Ἀντιοχείας.
ζʹ. Περὶ τῆς χειροτονίας Εὐφημίου.
ηʹ. Περὶ τῶν θαυμάτων Ζωσιμᾶ.
θʹ. Περὶ τῶν παθημάτων Δυρραχίου, Κορίνθου, Ἀναζάρβου
καὶ Ἐδέσσης.

Evagrius Scholasticus Scr. Eccl., Historia ecclesiastica

P. 159, line 11

δὲ τοῦ θυμοῦ καθάπαξ ἐπιλελησμένος ὑπέσαινε καὶ τῷ

 327

Ζωσιμᾷ προσέτρεχε πράως εὐθύς, καὶ διὰ τοῦ σχήματος

ἐβόα τὸ πειθήνιον. Ὧι περιθεὶς ὁ Ζωσιμᾶς τοῦ ὄνου τὸ
φορτίον μέχρι τῶν πυλῶν τῆς Καίσαρος ἤγαγε, δεικνὺς
τοῦ θεοῦ τὴν δύναμιν καὶ ὡς ἅπαντα τοῖς ἀνθρώποις
δοῦλά τε καὶ πειθήνια, ὅταν αὐτῷ ζῶμεν καὶ τὴν δεδο-
μένην ἡμῖν χάριν οὐ παραχαράττομεν. Ἀλλ' ἵνα μὴ
τοῖς πλείοσι τὴν ἱστορίαν παραμηκύνωμεν, ἐπάνειμι ὅθεν
τὴν ἐκβολὴν ἐποιησάμην.
8. Εἰσέτι Ἰουστίνου τὴν αὐτοκράτορα διϊθύνοντος
ἀρχήν, τὸ νῦν μὲν Δυρράχιον, Ἐπίδαμνος δὲ πάλαι,
πέπονθεν ὑπὸ κλόνου τῆς γῆς, ὡσαύτως δὲ καὶ Κόρινθος
ἐπὶ τῆς Ἑλλάδος κειμένη, εἶτα καὶ Ἀνάζαρβος τὸ
τέταρτον αὐτῆς πάθος, ἣ τοῦ δευτέρου τῶν Κιλίκων
ἡγεῖται ἔθνους· ἃς ὁ Ἰουστῖνος πολλοῖς ἀνεκτίσατο
χρήμασι. Κατὰ τοὺς αὐτοὺς χρόνους καὶ ἡ Ἔδεσσα
πόλις τῆς Ὀσροηνῶν μεγίστη τε καὶ εὐδαίμων τοῖς τοῦ
παραρρέοντος Σκίρτου χειμάρρου ὕδασι κατεποντώθη,
ὥστε καὶ τὰ πολλὰ τῶν οἰκοδομιῶν παρασυρῆναι καὶ
πλῆθος ἀναρίθμητον ἀπολέσθαι, οὓς τὸ ὕδωρ λαβὸν
ᾤχετο.

Oracula Tiburtina, Prophetia (2960: 001)“The oracle of Baalbek. The

Tiburtine Sibyl in Greek dress”, Ed. Alexander, P.J.Washington, D.C.:
Dumbarton Oaks, 1967; Dumbarton Oaks Studies 10.Line 163

σκος. καὶ λαλήσει βλασφημίαν κατὰ τοῦ θεοῦ τοῦ ὑψίστου, καὶ διὰ
τὴν βλασφημίαν αὐτοῦ ἀπὸ γυναικὸς χλευασθεὶς κακῶς ἀπολεῖται
καὶ αὐτὸς καὶ πᾶσα ἡ συγγένεια αὐτοῦ. καὶ μετὰ ταῦτα ὑποστρέψει
Ἴσαυρος εἰς τὴν βασιλείαν αὐτοῦ, πλὴν οὐκ ἔστι διδομένη ἐξ οὐρανοῦ
ἡ βασιλεία αὐτοῦ. ἔστι δὲ τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐν γράμμασι Ῥωμαϊκοῖς εἰς
τὸ τέλος τοῦ ἀλφαβήτου, γραφόμενον δὲ Γραικῶς ἀπὸ τοῦ ἑβδόμου
γράμματος· οὗτινος τὸ ὄνομά ἐστι Γραικολατῖνον. καὶ ἔσται ἡ βασι-
λεία αὐτοῦ δυνατή, ἀρέσκουσα παντὶ τῷ λαῷ. φιλῶν τοὺς πένητας
δυνάστας καὶ πλουσίους ταπεινώσει. καὶ μετὰ ταῦτα ἀναστήσεται
ἄλλος βασιλεὺς ἀπὸ δυσμῶν πόλεως Ἐπιδάμνου, ὅ ἐστι Λατίνως
Δυρραχίου· τὸ δὲ ὄνομα τοῦ βασιλέως κεκρυμμένον ἐστὶ τοῖς ἔθνεσιν,
ὁμοιοῖ δὲ τὸ ὄνομα αὐτοῦ τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἐσχάτῃ, γράφεται δὲ ἀπὸ τοῦ
γράμματος τοῦ ὀκτωκαιδεκάτου. ὅταν δὲ λάβῃ τὴν βασιλείαν αὐτοῦ,
κληθήσεται Ἀναστάσιος. ἔστι δὲ φαλακρός, εὐπρεπής, ὡς ἄργυρος τὸ
μέτωπον αὐτοῦ, τὴν δεξιὰν χεῖραν ἔχων μακράν, γενναῖος, φοβερός,
μεγαλόψυχος καὶ ἐλεύθερος, μισῶν πάντας τοὺς πτωχούς. πολλοὺς
δὲ τοῦ λαοῦ ἀπολέσει δικαίως ἀδίκως καὶ καθελεῖ τοὺς τηροῦντας
 328

θεοσέβειαν. καὶ ἀναστήσονται ἐν τοῖς καιροῖς αὐτοῦ οἱ Πέρσαι καὶ

καταστρέψουσι τὰς πόλεις τῆς Ἀνατολῆς μετὰ τοῦ πλήθους τῶν
στρατιωτῶν τῆς Ῥωμανίας μαχαίρᾳ. καὶ βασιλεύσει ἔτη τριάκοντα ἕν.

Γεώργιος Κεδρηνός Compendium historiarum (3018: 001)

“Georgius Cedrenus Ioannis Scylitzae ope, 2 vols.”, Ed. Bekker, I.
Bonn: Weber, 1:1838; 2:1839; Corpus scriptorum historiae Byzantinae.
Vol.1, P. 522, line 23

χὼν ὁ μέγας Ἀντώνιος ἐν Ἀλεξανδρείᾳ εἶπε πρὸς αὐτόν “μηδὲν

ταραττέτω σε ἡ ἀποβολὴ τῶν ὀμμάτων· τοιοῦτοι γάρ σε λείπουσιν
ὀφθαλμοὶ οὓς καὶ μυῖαι καὶ κώνωπες βλάψαι ἰσχύουσι. χαῖρε δὲ
ὅτι ἔχεις ὀφθαλμοὺς οἷς καὶ ἄγγελοι βλέπουσι.”
Τῷ ζʹ ἔτει σεισμοῦ μεγάλου γενομένου Νεοκαισάρεια ποντι-
σθεῖσα κατεπτώθη πλὴν τῆς ἐπισκοπῆς καὶ τῆς ἐκκλησίας. τότε
καὶ Παῦλος ὁ ὁμολογητὴς χειροτονεῖται ἐπίσκοπος Κωνσταντινου-
πόλεως.
Τῷ ηʹ ἔτει σεισμοῦ μεγάλου γενομένου Ῥόδος ἡ νῆσος κατέ-
πεσε.
Τῷ θʹ ἔτει Δυρράχιον πόλις τῆς Δαλματίας ὑπὸ σεισμοῦ
διεφθάρη, καὶ Ῥώμη ἐν τρισὶν ἐκινδύνευσεν ἡμέραις σειομένη,
τῆς δὲ Καμπανίας ιβʹ πόλεις διεφθάρησαν. ἐλθὼν δὲ Κωνστάν-
τιος εἰς τὸ Βυζάντιον Παῦλον τὸν ἐπίσκοπον τοῦ θρόνου ἀπήλασε,
καὶ τὸν ἀσεβέστατον Εὐσέβιον τὸν Νικομηδείας εἰσήγαγε λῃστρι-
κῶς καὶ ἀθέσμως, τὸ τῶν κακῶν καταγώγιον. καὶ συντελεσθεῖ-
σαν τὴν τοῦ θεοῦ μεγάλου ἐκκλησίαν ὑπὸ Κωνσταντίου κατὰ τὴν
ἐνδιάθηκον ἐντολὴν τοῦ μεγάλου Κωνσταντίνου Εὐσέβιος ἐγκαι-
νίζει, καὶ τὰ λείψανα ἀπὸ Ἀντιοχείας κομίζει καὶ ἐν αὐτῷ κατα-
τίθησι τοῦ ἁγίου μάρτυρος Παμφίλου καὶ τῶν σὺν αὐτῷ, Θεο-
δούλου Πορφυρίου καὶ Παύλου.

Γεώργιος Κεδρηνός Compendium historiarum Vol.1, P. 638, line 14

εἶχεν ἀκτῖνας ἐκπεμπούσας ἐπὶ τὰ κάτω αὐγάς, ὃν ἔλεγον πωγω-

νίαν εἶναι· εἶχε δὲ ἀκτῖνα ὁρῶσαν ἐπὶ δύσιν. τῷ δ' αὐτῷ ἔτει
ἐδημοκράτει τὸ Βένετον μέρος, ἐν πάσαις ταῖς πόλεσι ταραχὰς
ἐμποιοῦντες καὶ φόνους πολλούς. ἦλθε δὲ τὸ κακὸν τῆς ἀταξίας
ἀπὸ Ἀντιοχείας. καὶ οὐ μόνον τοὺς ἀπαντῶντας πρασίνους ἔσφα-
ζον, ἀλλὰ καὶ τοὺς κατ' οἶκον κρυπτομένους, μὴ δυναμένων τῶν
ἀρχόντων ποιῆσαι ἐκδίκησιν. ταῦτα ἐπράττετο ἕως ἓξ ἐνιαυτῶν
Ἰουστίνου.
 329

Τῷ γʹ ἔτει Ἰουστῖνος μετὰ Καβάδη τοῦ τῶν Περσῶν βασι-

λέως εἰρήνην ποιήσας τὰ περὶ τῆς πίστεως διορθοῦν ἐσπούδαζε.
Τῷ δʹ ἔτει τὸ Δυρράχιον ὑπὸ θεομηνίας ἔπαθε, καὶ ἡ τῆς
Ἑλλάδος Κόρινθος· ἃς μεγάλως ἀνενεώσατο ὁ βασιλεὺς καὶ ἐφι-
λοτιμήσατο.
Τῷ εʹ ἔτει Τζάθος ὁ τῶν Λαζῶν βασιλεὺς ἀποστατήσας τῆς
τῶν Περσῶν βασιλείας ἦλθε πρὸς Ἰουστῖνον εἰς τὸ Βυζάντιον,
καὶ παρεκάλεσε γενέσθαι Χριστιανὸν καὶ ὑπ' αὐτοῦ ἀναγορευθῆ-
ναι βασιλέα τῶν Λαζῶν. ὃ καὶ μετὰ χαρᾶς ἐποίησε, καὶ υἱὸν
ἀνηγόρευσε, καὶ γυναῖκα εὐγενῆ Ῥωμαίαν δέδωκεν, ἣν καὶ εἰς τὴν
ἰδίαν χώραν ἀπεκόμισε μετὰ χαρᾶς, καὶ δῶρα ἔλαβε πολλά. γνοὺς
δὲ τοῦτο Καβάδης δηλοῖ Ἰουστίνῳ ὅτι φιλίας καὶ εἰρήνης μεταξὺ
ἡμῶν οὔσης τὰ ἐχθρῶν πράττεις καὶ τοὺς ὑπὸ τὴν ἐξουσίαν τῶν

Γεώργιος Κεδρηνός Compendium historiarum Vol.2, P. 451, line 6

θησαν ἐν Βουλγαρίᾳ. ὁ δὲ μάγιστρος τοὺς αἰχμαλώτους Ῥω-

μαίους ἐλευθερώσας, σκυλεύσας δὲ καὶ τοὺς πεσόντας Βουλγά-
ρους, διαρπάσας δὲ καὶ τὸ τῶν πολεμίων στρατόπεδον καὶ πλοῦ-
τον ὅτι πλεῖστον περιβαλόμενος, σὺν τῇ στρατιᾷ ἐπανέζευξεν εἰς
Θεσσαλονίκην.
Ὁ Σαμουὴλ δὲ πρὸς τὰ οἰκεῖα ἀνασωθεὶς γαμβρὸν ἄγεται
ἐπὶ τῇ αὐτοῦ θυγατρὶ Ἀσώτην τὸν τοῦ Ταρωνίτου υἱόν, τῶν
δεσμῶν ἐλευθερώσας· πρὸς τοῦτον γὰρ ἡ παῖς ἐρωτικῶς διατε-
θεῖσα ἐξάξειν ἑαυτὴν ἠπείλει, εἰ μὴ νομίμως αὐτῷ συναφθείη.
ἐκτελέσας δὲ τοὺς γάμους ἐκπέμπει μετ' αὐτῆς τοῦτον εἰς τὸ Δυρ-
ράχιον, ἐπὶ φυλακῇ τάχα τῆς χώρας· ὁ δὲ ἐκεῖσε γενόμενος καὶ
τῇ συζύγῳ κοινολογησάμενος καὶ πείσας φεύγει μετ' αὐτῆς εἰς τὰς
ἐν τῷ τόπῳ φυλακῆς χάριν παραπλεούσας Ῥωμαϊκὰς τριήρεις,
καὶ δι' αὐτῶν εἰς τὸν βασιλέα ἀνασώζεται, τιμηθεὶς μάγιστρος
καὶ ἡ τούτου σύζυγος ζωστή. διεκόμισε δὲ οὗτος καὶ γράμματα
δυνάστου τινός, ἑνὸς τῶν ἐν τῷ Δυρραχίῳ, Χρυσηλίου τοὔνομα,
ὑπισχνουμένου παραδοῦναι τὴν τοῦ Δυρραχίου πόλιν τῷ βασιλεῖ,
εἰ τιμηθείη αὐτός τε καὶ οἱ δύο υἱοὶ αὐτοῦ πατρίκιοι. γράμμασι
δὲ τοῦ βασιλέως ἐπιτελεῖς τὰς ὑποσχέσεις ποιῆσαι βεβαιώσαντος,
προεδόθη τὸ Δυρράχιον Εὐσταθίῳ πατρικίῳ τῷ Δαφνομήλῃ, καὶ
οἱ τοῦ Χρυσηλίου υἱοὶ τετίμηντο πατρίκιοι,

Γεώργιος Κεδρηνός Compendium historiarum

Vol.2, P. 463, line 2
 330

τῶν ἀρχόντων Βουλγαρίας ὑπηκόους ὁμολογούντων καὶ δούλους

γενέσθαι τοῦ βασιλέως. προσερρύη δὲ τῷ βασιλεῖ καὶ Καυκάνος
ὁ ἀδελφὸς Δομετιανοῦ τοῦ ἐν Μογλένοις ἁλόντος· ὃν φιλοτιμησά-
μενος διὰ τιμῆς ἦγεν. ἐπεὶ δὲ ἔγνω τὸν Ἰωάννην δόλῳ καὶ περι-
νοίᾳ γράψαντα τὰ γραφέντα καὶ τἀναντία ὧν ὑπισχνεῖτο διανοού-
μενον, ἐπανέστρεψε πάλιν πρὸς Βουλγαρίαν, καὶ λεηλατήσας τὴν
περίχωρον Ὀστροβοῦ καὶ τοῦ Σωσκοῦ καὶ τὴν πεδιάδα Πελαγονίας
τοὺς ἁλισκομένους πάντας ἀπετύφλου Βουλγάρους. ἄπεισιν οὖν
ἄχρι τῆς πόλεως Ἀχρίδος, ἐν ᾗ τὰ βασίλεια τῶν βασιλέων ἵδρυντο
Βουλγαρίας. καὶ τὴν πόλιν παραλαβὼν καὶ πάντα καλῶς δια-
θεὶς ἔμελλε καὶ προσωτέρω βαδίζειν καὶ τῆς πρὸς τὸ Δυρράχιον
ἅψασθαι· ἐδεῖτο γὰρ τῆς ἐπιδημίας αὐτοῦ τὰ ἐκεῖσε. ἕως μὲν
γὰρ Τρυμαλιᾶς καὶ τῶν ἀγχοτάτω Σερβίας μερῶν ἦρχε Βλαδιμη-
ρὸς ὁ ἐπὶ θυγατρὶ τοῦ Σαμουὴλ κηδεστής, ἀνὴρ ἐπιεικὴς καὶ
εἰρηνικὸς καὶ ἀρετῆς ἀντεχόμενος, ἠρεμίαν εἶχε τὰ ἐν Δυρραχίῳ·
ἐπειδὴ δὲ ὁ Γαβριὴλ παρὰ τοῦ Ἰωάννου ἀπώλετο, καὶ οὗτος
παρασπονδηθεὶς καὶ τοῖς ὅρκοις πιστεύσας παρὰ τοῦ Ἰωάννου δο-
θεῖσιν αὐτῷ διὰ Δαβὶδ τοῦ ἀρχιεπισκόπου Βουλγαρίας ἑαυτὸν
ἐνεχείρισε καὶ μετὰ μικρὸν ἀπεσφάγη, πολὺν εἶχε τάραχον καὶ
κλόνον τὰ ἐκεῖσε πράγματα, ἐγκειμένου καθ' ἑκάστην καὶ διὰ
στρατηγῶν πολλάκις τοῦ Ἰωάννου καὶ δι' ἑαυτοῦ πάλιν ἑλεῖν τὴν

Γεώργιος Κεδρηνός Compendium historiarum Vol.2, P. 466, line 23

καὶ ταραχῆς τοῦτο ἐνέπλησαν, μηδὲν ἄλλο βοῶντες εἰ μὴ “βεζεῖτε,

ὁ Τζαῖσαρ.” πάντων οὖν φευγόντων ἀκόσμως σὺν τῷ Ἰωάννῃ,
οἱ περὶ τὸν Διογένην ἀναθαρρήσαντες κατόπιν ἐδίωκον. καὶ κτεί-
νουσι μὲν πολλούς, συλλαμβάνουσι δὲ καὶ διακοσίους πανοπλίτας
καὶ τοὺς ἵππους καὶ τὴν ἀποσκευὴν Ἰωάννου καὶ τὸν τούτου ἀνε-
ψιόν. ταῦτα δράσας ἐπάνεισι πρὸς τὰ Βοδηνά, καὶ πάντα τὰ
ἐκεῖσε καταστησάμενος ἐπαναζευγνύει πρὸς τὸ Βυζάντιον, κατὰ
τὴν θʹ τοῦ Ἰανουαρίου μηνός, τῆς ιεʹ ἐπινεμήσεως, ἔτους
͵ϛφκϛʹ.
Ἀδείας δὲ λαβόμενος ὁ Ἰωάννης ἄπεισι πολιορκήσων τὸ
Δυρράχιον μετὰ φρυάγματος καὶ ὄγκου βαρβαρικοῦ. ἔνθα πο-
λιορκίας συστάσης καὶ συμπλοκῆς γενομένης πίπτει, μηδενὸς δήλου
γενομένου τοῦ καταβεβληκότος αὐτόν, ἄρξας Βουλγάρων ἐπ'
ἐνιαυτοὺς βʹ καὶ μῆνας εʹ. μηνυθέντος δὲ τῷ βασιλεῖ τοῦ θανά-
του τοῦ Ἰωάννου διὰ τοῦ στρατηγοῦντος Δυρραχίου Νικήτα πα-
τρικίου τοῦ Πηγωνίτου, ἔξεισι παραυτίκα ὁ βασιλεύς. γενομένῳ
δ' αὐτῷ κατὰ τὴν Ἀδριανούπολιν ὑπαντῶσιν ὁ ἀδελφὸς τοῦ περι-
φήμου Κρακρᾶ καὶ ὁ υἱός, προσχωρεῖν εὐαγγελιζόμενοι τό τε
 331

περίπυστον φρούριον τὸν Πέρνικον καὶ ἕτερα πέντε ἐπὶ τριάκοντα.

οὓς τιμήσας ἀξίως καὶ τὸν Κρακρᾶν ἐς τὸν τῶν πατρικίων θρόνον
ἀναβιβάσας ἦλθεν εἰς Μοσυνούπολιν.

Γεώργιος Κεδρηνός Compendium historiarum Vol.2, P. 474, line 4

τας ἅμα τοῖς σὺν ἐμοί. εἰ δὲ καὶ θανούμεθα, ὅπερ ἀνάγκη πα-
θεῖν τοὺς ὑπὸ πλειόνων περιστοιχισθέντας, εὐδαίμονα καὶ μακά-
ριον τὸν θάνατον λογιζόμεθα, ἔχοντες καὶ τὸν μέλλοντα καὶ τὸ
ἡμέτερον ἐκζητῆσαι καὶ ἐκδικῆσαι αἷμα, πρὸς ὃν βουλεύσασθε εἰ
δυνατὸν ἄχρι πολλοῦ ἀνθίστασθαι.” τούτων ἀκούσαντες οἱ συνη-
θροισμένοι τῶν λόγων, καὶ τῷ ἐκ βασιλέως δέει καταπλαγέντες,
κατὰ μικρὸν ὑπορρέοντες ἄλλοι ἀλλαχῇ διεσκεδάσθησαν, οἱ γη-
ραιότεροι δὲ καὶ φρονιμώτεροι τὸν βασιλέα εὐφημήσαντες ὑπετάγη-
σαν. ὁ δ' Εὐστάθιος κατὰ πολλὴν ἄδειαν τὸν Ἰβάτζην εἰληφὼς τῷ
βασιλεῖ διεκόμισεν. ὃν οὗτος ἀποδεξάμενος τῆς ἀνδραγαθίας στρα-
τηγόν τε εὐθὺς προυβάλετο Δυρραχίου καὶ τὴν ἅπασαν κινητὴν
ὕπαρξιν ἐδωρήσατο τοῦ Ἰβάτζου· τοῦτον δὲ παρέδωκεν φυλακῇ.
Τότε καὶ Νικολιτζᾶς ὁ πολλάκις ληφθεὶς καὶ τοσαυτάκις
ἀφεθείς, ἔν τισιν ὄρεσιν κρυπτόμενος, ὡς ἐπέμφθη δύναμις κατ'
αὐτοῦ καὶ τῶν οἱ συνόντων οἱ μὲν προσεχώρησαν ἐθελοντὶ οἱ δὲ
ἡλίσκοντο, αὐτόμολος κάτεισι νυκτὸς εἰς τὸ στρατόπεδον, καὶ τῇ
χειρὶ κρούσας τὴν θύραν προσήγγειλεν ἑαυτὸν ὅστις εἴη καὶ ὅτι
παραδίδωσιν ἑκουσίως τὸ σῶμα τῷ βασιλεῖ. ἀλλὰ τοῦτον μὲν ὁ
βασιλεὺς οὐδὲ ἰδεῖν ἠνέσχετο, ἀλλ' εἰς Θεσσαλονίκην ἐξέπεμψε
φρουρεῖσθαι κελεύσας. αὐτὸς δὲ τὰ τοῦ Δυρραχίου καὶ τῆς Κο-
λωνείας καὶ Δρυϊνουπόλεως, ὥς πῃ ἐδόκει αὐτῷ βέλτιστα,

Γεώργιος Κεδρηνός Compendium historiarum Vol.2, P. 474, line 13

βασιλεῖ διεκόμισεν. ὃν οὗτος ἀποδεξάμενος τῆς ἀνδραγαθίας στρα-

τηγόν τε εὐθὺς προυβάλετο Δυρραχίου καὶ τὴν ἅπασαν κινητὴν
ὕπαρξιν ἐδωρήσατο τοῦ Ἰβάτζου· τοῦτον δὲ παρέδωκεν φυλακῇ.
Τότε καὶ Νικολιτζᾶς ὁ πολλάκις ληφθεὶς καὶ τοσαυτάκις
ἀφεθείς, ἔν τισιν ὄρεσιν κρυπτόμενος, ὡς ἐπέμφθη δύναμις κατ'
αὐτοῦ καὶ τῶν οἱ συνόντων οἱ μὲν προσεχώρησαν ἐθελοντὶ οἱ δὲ
ἡλίσκοντο, αὐτόμολος κάτεισι νυκτὸς εἰς τὸ στρατόπεδον, καὶ τῇ
χειρὶ κρούσας τὴν θύραν προσήγγειλεν ἑαυτὸν ὅστις εἴη καὶ ὅτι
παραδίδωσιν ἑκουσίως τὸ σῶμα τῷ βασιλεῖ. ἀλλὰ τοῦτον μὲν ὁ
βασιλεὺς οὐδὲ ἰδεῖν ἠνέσχετο, ἀλλ' εἰς Θεσσαλονίκην ἐξέπεμψε
φρουρεῖσθαι κελεύσας. αὐτὸς δὲ τὰ τοῦ Δυρραχίου καὶ τῆς Κο-
 332

λωνείας καὶ Δρυϊνουπόλεως, ὥς πῃ ἐδόκει αὐτῷ βέλτιστα, κατα-

στησάμενος, καὶ φύλακας τοῖς θέμασι καὶ στρατηγοὺς ἐπιστήσας,
καὶ τῶν αἰχμαλώτων Ῥωμαίων τοὺς βουλομένους κατὰ χώραν μέ-
νειν ἐάσας, τοὺς δὲ λοιποὺς ἕπεσθαι προστάξας, ἦλθεν εἰς Κα-
στορίαν. ἔνθα προσήχθησαν αὐτῷ θυγατέρες δύο τοῦ Σαμουήλ,
αἵτινες θεασάμεναι Μαρίαν τὴν Ἰωάννου γυναῖκα παρισταμένην
τῷ βασιλεῖ ὥρμησαν κατ' αὐτῆς ὡς διαχειρισόμεναι. ἀλλὰ ταύ-
ταις μὲν ὁ βασιλεὺς τὸν θυμὸν κατεκοίμισεν, ὑποσχόμενος τιμῆ-
σαι καὶ ὑπερπλουτίσαι αὐτάς, τὴν δὲ Μαρίαν τῷ τῆς ζωστῆς
ἀξιώματι τιμήσας εἰς τὴν βασιλίδα μετὰ τῶν υἱῶν ἐκπέμπει.

Γεώργιος Κεδρηνός Compendium historiarum Vol.2, P. 498, line 17

τοῦ τιμίου σταυροῦ αἰφνίδιον ἀπελθοῦσα εἰς τὸ Πετρίον τὴν ἑαυ-

τῆς ἀδελφὴν Θεοδώραν ἀπέκειρε μοναχήν, ἀδύνατον ἄλλως εἶναι
φήσασα παυθῆναι τὰς ἐπιβουλὰς καὶ τὰ σκάνδαλα. δέδωκε δὲ
καὶ τὴν οἰκείαν ἀνεψιὰν ὁ βασιλεὺς Ῥωμανὸς μετὰ πολλῶν ἕδνων
εἰς εὐνὴν τῷ τῆς μεγάλης Ἀρμενίας ἐξουσιάρχῃ. μέλλων δὲ δευ-
τέραν εἰσβολὴν τάχα ποιήσασθαι ὁ βασιλεὺς κατὰ Συρίας ἐξῆλθεν
εἰς τὰ Μεσάνακτα. ἐκεῖσε δὲ τούτου ἐνδιατρίβοντος μηνύεται τῇ
βασιλίδι Ζωῇ διὰ Θεοφάνους τοῦ Θεσσαλονίκης ὡς Κωνσταντῖνος
ὁ Διογένης κοινολογησάμενος τῇ ταύτης ἀδελφῇ Θεοδώρᾳ ἀπό-
δρασιν πρὸς τὸ Ἰλλυρικὸν μελετᾷ, εἰδήσει τοῦ μητροπολίτου Δυρ-
ραχίου καὶ τοῦ ἐπισκόπου Περιθεωρίου. καὶ εὐθὺς ἀνάρπαστοι
οἵ τε ἐπίσκοποι καὶ ὁ Διογένης γίνονται. καὶ ὁ μὲν Κωνσταντῖνος
ἐταζόμενος ἐν τῷ παλατίῳ τῶν Βλαχερνῶν διὰ Ἰωάννου τοῦ πραι-
ποσίτου, τοῦ μετὰ ταῦτα ὀρφανοτρόφου καὶ ἀδελφοῦ τοῦ βεβασι-
λευκότος Μιχαήλ, ἑαυτὸν ἀποκρημνίσας τοῦ τείχους καὶ ἐκτραχη-
λισθεὶς ἀπέθανε ῥιφεὶς μετὰ τῶν αὐτοφόνων, οἱ δὲ ἐπίσκοποι ὡς
τὸν βασιλέα πρὸς τὰ Μεσάνακτα ἐξεπέμφθησαν κἀκεῖθεν ἠλευθε-
ρώθησαν.

Γεώργιος Κεδρηνός Compendium historiarum Vol.2, P. 527, line 19

(φρούρια δὲ ταῦτα τῆς Παννονίας κατὰ τὴν περαίαν τοῦ Ἴστρου

διακείμενα καὶ γειτονοῦντα τῷ κράλῃ Τουρκίας), καὶ υἱὸν ἑαυτὸν
ἐφήμιζε Ῥωμανοῦ τοῦ υἱοῦ τοῦ Σαμουήλ, καὶ τὸ γένος ἀνέσειε
τῶν Βουλγάρων, πρὸ ὀλίγου τὸν τράχηλον ὑποβαλὸν τῇ δουλείᾳ
καὶ λίαν ὀριγνώμενον ἐλευθερίας. διὸ καὶ πιστεύσαντες τοῖς παρ'
αὐτοῦ λεγομένοις βασιλέα τε αὐτὸν ἀναγορεύουσι Βουλγαρίας, καὶ
ἄραντες ἐκεῖθεν διά τε Ναϊσσοῦ καὶ τῶν Σκουπίων, τῆς μητροπό-
 333

λεως Βουλγαρίας, ἵεντο ἀνακηρύττοντες καὶ ἀνευφημοῦντες τοῦ-

τον, καὶ πάντα τὸν παρευρεθέντα Ῥωμαῖον ἀνηλεῶς καὶ ἀπαν-
θρώπως ἀναιροῦντες. ὅπερ μαθὼν Βασίλειος ὁ Συναδηνός,
στρατηγὸς Δυρραχίου τυγχάνων, ἄρας τὰς ἐγχωρίους δυνάμεις
ἔσπευδεν ἀπαντῆσαι τῷ Δελεάνῳ πρὶν ἢ ἐπὶ μέγα ἀρθῆναι τὸ κα-
κὸν καὶ πυρκαϊὰν ἀναφθῆναι. γενόμενος δὲ κατὰ τὴν λεγομένην
Δέβρην, καὶ προσκρούσας κατά τι μετά τινος τῶν ὑποστρατήγων
Μιχαὴλ τοῦ Δερμοκαΐτου, διαβάλλεται ἐς βασιλέα ὡς μελετῶν
τυραννίδα. καὶ ὁ μὲν εὐθὺς παραλύεται τῆς ἀρχῆς καὶ ἐν Θεσσα-
λονίκῃ ἀχθεὶς ἐν φυλακῇ βάλλεται, στρατηγεῖν δ' ἀντ' αὐτοῦ
προχειρίζεται ὁ Δερμοκαΐτης, ὃς ἀπείρως καὶ φαύλως διοικῶν
τὴν ἀρχὴν ἐν βραχεῖ χρόνῳ τὰ πάντα ἀνέτρεψε. πλεονεκτούμενοι
γὰρ οἱ ὑπ' αὐτὸν καὶ ἀδικούμενοι, καὶ τοὺς ἑαυτῶν ἵππους καὶ
τὰ ἅρματα ἀφαιρούμενοι καὶ ἄλλο πᾶν ὅπερ ἦν αὐτοῖς ἄξιον λόγου,

Γεώργιος Κεδρηνός Compendium historiarum Vol.2, P. 529, line 19

Γέγονε δὲ καὶ αὐχμὸς κατὰ τοῦτον τὸν χρόνον, ὡς σχεδὸν

ἀποξηρανθῆναι τὰς ἀφθόνους πηγὰς καὶ τοὺς ἀεννάους ποταμούς.
ἐγένετο δὲ καὶ ἐμπρησμὸς ἐν τῇ Ἐξαρτήσει, κατὰ τὴν ϛʹ τοῦ Αὐ-
γούστου μηνός, καὶ ἐνεπρήσθησαν αἱ ἐκεῖσε ἱστάμεναι πᾶσαι
τριήρεις μετὰ τῆς ἑαυτῶν παρασκευῆς.
Ὁ δὲ Δελεάνος ἀποσκευασάμενος, ὡς εἴπομεν, τὸν Τειχό-
μηρον καὶ πάντων τῶν πραγμάτων κύριος καταστὰς γενναίως ἐξη-
γεῖτο τῶν ἔργων. καὶ πρότερον μὲν ἀποστείλας πλῆθος στρατηγὸν
ἔχον τὸν λεγόμενον Καυκάνον εἷλε τὸ Δυρράχιον. ἀπέστειλε δὲ
καὶ στρατιὰν ἑτέραν ἐν Ἑλλάδι, στρατηγουμένην ὑπ' Ἀνθίμου·
ᾗ τινὶ ὑπαντιάσας ὁ Ἀλλακασσεὺς καὶ συμμίξας ἐν Θήβαις τρέπε-
ται, καὶ ἀναιρεῖται πλῆθος τῶν Θηβαίων πολύ. τότε δὴ καὶ τὸ
θέμα τῶν Νικοπολιτῶν, πλὴν Ναυπάκτου, προσερρύη Βουλγά-
ροις δι' αἰτίαν τὴν ῥηθήσεσθαι μέλλουσαν. Βυζάντιος γάρ τις
ἄνθρωπος Ἰωάννης τοὔνομα, Κουτζομύτης τὴν ἐπωνυμίαν, πρά-
κτωρ τῶν ἐκεῖσε δημοσίων φόρων πεμφθεὶς καὶ βαρέως προσενη-
νεγμένος τοῖς ἐγχωρίοις ἑαυτῷ τε ὄλεθρον προεξένησε καὶ ἀποστά-
σεως αἴτιος γέγονε τοῖς Νικοπολίταις· μὴ φέροντες γὰρ τὴν αὐτοῦ
πλεονεξίαν ἀποστατοῦσι, καὶ αὐτὸν μὲν εἰς μέρη καὶ μέλη

Γεώργιος Κεδρηνός Compendium historiarum Vol.2, P. 543, line 16

καὶ ταῦτα μὲν ἐπράχθη ἐν προοιμίοις τῷ Μονομάχῳ, κατὰ τὴν ιʹ

ἰνδικτιῶνα· κατὰ δὲ τὴν ϛʹ τοῦ Ὀκτωβρίου μηνός, τῆς ιαʹ ἰνδι-
κτιῶνος, τοῦ ͵ϛφναʹ ἔτους, ἐφάνη κομήτης ἀπὸ τῆς ἕω πρὸς τὴν
 334

δύσιν ποιούμενος τὴν πορείαν, καὶ ὡρᾶτο λάμπων παρ' ὅλον τοῦ-
τον τὸν μῆνα. προεμήνυε δ' οὗτος τὰς μελλούσας ἐπισυμβήσε-
σθαι κοσμικὰς συμφοράς. Στεφάνου γὰρ τοῦ καὶ Βοϊσθλάβου,
ὥσπερ ἔμπροσθεν ἐρρήθη, ἀποδράντος ἀπὸ τοῦ Βυζαντίου καὶ
τὰ Ἰλλυρικὰ κατασχόντος ὄρη, καὶ Τριβαλλοὺς καὶ Σέρβους καὶ
τὰ πρόσοικα γένη καὶ Ῥωμαίοις ὑπήκοα κατατρέχοντος καὶ ληϊζο-
μένου, μὴ φέρων ὁ Μονομάχος τὰς ἐκείνου καταδρομὰς τῷ τότε
ἄρχοντι τοῦ Δυρραχίου (ἦν δὲ Μιχαὴλ πατρίκιος, ὁ Ἀναστασίου
τοῦ λογοθέτου υἱὸς) γράμμασιν ἐγκελεύεται τὸν ὑπ' αὐτὸν ἀθροῖ-
σαι τοῦ Δυρραχίου λαὸν στρατιωτικόν, ἔτι δὲ καὶ τὰς στρατιὰς
τῶν ἐγγιζόντων τούτῳ θεμάτων καὶ αὐτῷ ὑποκειμένων, καὶ
συνάμα τοῖς ὑποστρατηγοῖς εἰς Τριβαλλοὺς ἀπελθεῖν καὶ κατα-
πολεμῆσαι τὸν Στέφανον. ὁ δὲ πολεμικῆς ἐπιστήμης ἀπέχων μα-
κρὰν οἷα σκιατραφὴς ἄνθρωπος καὶ εὐπαθείαις ἐντεθραμμένος,
ἀφυῶς καὶ ἀτέχνως ἐπιχειρήσας τῷ ἔργῳ μεγάλης αἴτιος ἀτυχίας
τῷ Ῥωμαίων ἐγένετο πολιτεύματι. ἀθροίσας γὰρ ἃς προσετέ-
τακτ

Γεώργιος Κεδρηνός Compendium historiarum Vol.2, P. 543, line 18

κτιῶνος, τοῦ ͵ϛφναʹ ἔτους, ἐφάνη κομήτης ἀπὸ τῆς ἕω πρὸς τὴν
δύσιν ποιούμενος τὴν πορείαν, καὶ ὡρᾶτο λάμπων παρ' ὅλον τοῦ-
τον τὸν μῆνα. προεμήνυε δ' οὗτος τὰς μελλούσας ἐπισυμβήσε-
σθαι κοσμικὰς συμφοράς. Στεφάνου γὰρ τοῦ καὶ Βοϊσθλάβου,
ὥσπερ ἔμπροσθεν ἐρρήθη, ἀποδράντος ἀπὸ τοῦ Βυζαντίου καὶ
τὰ Ἰλλυρικὰ κατασχόντος ὄρη, καὶ Τριβαλλοὺς καὶ Σέρβους καὶ
τὰ πρόσοικα γένη καὶ Ῥωμαίοις ὑπήκοα κατατρέχοντος καὶ ληϊζο-
μένου, μὴ φέρων ὁ Μονομάχος τὰς ἐκείνου καταδρομὰς τῷ τότε
ἄρχοντι τοῦ Δυρραχίου (ἦν δὲ Μιχαὴλ πατρίκιος, ὁ Ἀναστασίου
τοῦ λογοθέτου υἱὸς) γράμμασιν ἐγκελεύεται τὸν ὑπ' αὐτὸν ἀθροῖ-
σαι τοῦ Δυρραχίου λαὸν στρατιωτικόν, ἔτι δὲ καὶ τὰς στρατιὰς
τῶν ἐγγιζόντων τούτῳ θεμάτων καὶ αὐτῷ ὑποκειμένων, καὶ
συνάμα τοῖς ὑποστρατηγοῖς εἰς Τριβαλλοὺς ἀπελθεῖν καὶ κατα-
πολεμῆσαι τὸν Στέφανον. ὁ δὲ πολεμικῆς ἐπιστήμης ἀπέχων μα-
κρὰν οἷα σκιατραφὴς ἄνθρωπος καὶ εὐπαθείαις ἐντεθραμμένος,
ἀφυῶς καὶ ἀτέχνως ἐπιχειρήσας τῷ ἔργῳ μεγάλης αἴτιος ἀτυχίας
τῷ Ῥωμαίων ἐγένετο πολιτεύματι. ἀθροίσας γὰρ ἃς προσετέ-
τακτο δυνάμεις, οὔσας περὶ τὰς ἑξήκοντα χιλιάδας, εἴσεισιν εἰς
Τριβαλλούς, διοδεύσας ὁδοὺς ἀνάντεις καὶ τραχείας καὶ ἀποκρή-
μνους καὶ στενοχώρους ὡς μὴ ἐν ταὐτῷ δύνασθαι δύο ἱππότας
 335

Ιωάννης Κίνναμος Ep. rerum ab Joanne et Alexio Comnenis

gestarum (3020: 001)“Ioannis Cinnami ep. rerum ab Ioanne et Alexio
Comnenis gestarum”, Ed. Meineke, A.Bonn: Weber, 1836; Corpus
scriptorum historiae Byzantinae.P. 281, line 1

ραῖς παραπέμψας τὰς οὐσίας ἀναγράπτους εἰς τὸ δημόσιον

ἐποιήσατο, ἀπ' αἰτίας ἧς αὐτὸς ἐρῶν ἔρχομαι. Οὐεννέτων ἡ
χώρα κεῖται μὲν ἐς τοῦ Ἰονίου κόλπου τὰ ἔσχατα, θαλάσσῃ δὲ
ἀμφίρρυτος οὖσα τέναγός τι προβάλλεται τῆς ἀκτῆς μακρὸν
ὅσον. ἔνθα τῆς ἡμέρας ἡ θάλασσα πολλάκις προσιοῦσα και-
ρὸν μέν τινα πλώϊμον αὐτὸ ποιεῖται, τὸν πορθμὸν δ' αὖθις
ἀναλύουσα ἀπόρευτον παντάπασι ναυσί τε καὶ ἀνθρώποις ἐργά-
ζεται. ἔστι δὲ τὸ ἔθνος ἤθει μὲν διεφθορός, βωμολόχον εἴπερ
τι καὶ ἀνελεύθερον, ἅτε καὶ ἀπειροκαλίας μεστὸν ναυτικῆς.
οὗτοι Ἀλεξίῳ ποτὲ βασιλεῖ χεῖρα παρασχόμενοι σύμμαχον, ὁπη-
νίκα Ῥομπέρτος ἐκεῖνος ἐξ Ἰταλίας ἐπὶ Δυρράχιον διαβὰς ἐπο-
λιόρκει τὴν χώραν, ἀμοιβῆς τυγχάνουσι τῆς τε ἄλλης καὶ δὴ
καὶ στενωπὸς αὐτοῖς ἐν Βυζαντίῳ ἀποτέτακτο, ὃν Ἔμβολον ὀνο-
μάζουσιν οἱ πολλοί, μόνοι τε τῶν ἁπάντων διὰ τοῦτο τὰς κατ'
ἐμπορίαν δεκάτας οὐδενὶ Ῥωμαίων ἐξ ἐκείνου παρέσχοντο. τοίνυν
καὶ τὸ ἀσυμμέτρως ἐντεῦθεν πλουτεῖν ταχὺ ἐς ἀλαζονείαν αὐτοὺς
ἦρεν. ἀνδρὶ μέντοι πολίτῃ ὅσα καὶ ἀνδραπόδῳ προσεῖχον, ἀλλ'
οὐχ ὅπως τῶν πολλῶν τινι καὶ δημοτικῶν, ἀλλὰ κἄν τις ἐπὶ
σεβαστότητι ἐφρόνει κἂν ἐπὶ μεῖζόν τι προῆκε τῶν παρὰ Ῥω-
μαίοις σεμνῶν. ἐφ' οἷς χαλεπήνας ὁ βασιλεὺς Ἰωάννης ἐκ πο-
δῶν τῆς Ῥωμαίων αὐτοὺς ἐποιήσατο πολιτείας.

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De insidiis (3023:

003)“Excerpta historica iussu imp. Constantini Porphyrogeniti confecta,
vol. 3: excerpta de insidiis”, Ed. de Boor, C.Berlin: Weidmann, 1905.
P. 71, line 5

Καὶ ὁ μὲν Πομπήιος σὺν τοῖς ἀπὸ τῆς βουλῆς ἐνταῦθα δυνά-
μεις ἤθροιζεν καὶ τὰ πρὸς τὸν πόλεμον ἐξηρτύετο, Καῖσαρ δὲ
παρελθὼν ἐς τὴν Ῥώμην, οὐδενὸς ἐναντιουμένου, καὶ ἀποδείξας
ἑαυτὸν δικτάτορα, τούς τε δημοσίους θησαυροὺς ἀναρρήξας, ἐς
τοὺς στρατιώτας ἐκένωσεν. καὶ εὐθέως πρὸς τὰς ἐν Ἰβηρίᾳ δυνά-
μεις τοῦ Πομπηίου τρέπεται, ὡς μηδεὶς ὑπολείποιτο κατὰ νώτου
πολέμιος.
Ἐπειδὴ γὰρ ὁ Πομπήιος ἔγνω προκατειλῆφθαι τὰ ἐν Ἰβηρίᾳ,
ἐπὶ τὸ Βριττήσιον στρατοπεδεύσας ἐς χεῖρας τῷ Καίσαρι γίνεται.
διαμαρτήσας δὲ τῆς ἐλπίδος, αὖθις ἐπὶ τὸ Δυρράχιον καταφεύγει,
 336

πολύν τε διατρίψας χρόνον ἅπαντα τὰ τοῦ πολέμου παρεσκευά-

ζετο, καίτοι πρὸς μικρὸν ἀναβαλλόμενος ἐπεξελθεῖν τῷ πολέμῳ
ἕνεκεν σημείων τινῶν.
Αἱ μὲν οὖν Ῥωμαίων δυνάμεις μετέωροι πρὸς τὴν κατ' ἀλλή-
λων διέκειντο μάχην· ἥ τε σύγκλητος τὰ δίκαια τῆς Ῥώμης κατὰ
τὴν Θετταλονίκην μεταγαγοῦσα προεκάθητο τῶν πραττομένων·
αὐτός τε Καῖσαρ καὶ Πομπήιος διὰ τῶν ὅπλων ἐκρίνοντο. τρεῖς
δ' οὖν στρατιὰς ἐνταῦθα καὶ μεγάλας Καῖσαρ καταγωνισάμενος
ὑφ' ἡγεμόσι ταττομένας Λουκίῳ τε Ἀφρενίῳ καὶ Μάρκῳ Πετρο-
κίῳ καὶ Μάρκῳ Βάρωνι ἐν οὐ πολλῷ χρόνῳ, διὰ μάχης ἐλθὼν

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De insidiis

P. 135, line 2

αγαγόντος καὶ ἐπισχόντος ἐν ταῖς βασιλείοις αὐλαῖς, εἶτα καὶ

τὴν στρατιωτικὴν ἐπαφέντος χεῖρα, τρέπεται τὸ τοῦ Μαρκιανοῦ
μέρος καὶ φεύγει, πολλῶν ἐξ ἑκατέρων ἀναιρεθέντων. ὀλίγοι δέ
τινες τῶν φυγάδων καὶ τὴν Ἰλλοῦ ἐπίμπρασαν οἰκίαν. ὁ μὲν οὖν
Ζήνων, τῆς ἐμφυλίου ταραχῆς πεπαυμένης, τὸν Μαρκιανὸν ἐν τοῖς
λεγομένοις πρεσβυτέροις κατατάττει καὶ εἰς τὴν Καππαδοκῶν
Καισάρειαν ἐλαύνει· καὶ τὴν τούτου γυναῖκα Λεοντίαν ἐν τοῖς
λεγομένοις Ἀκοιμήτοις φυγοῦσαν καταλιμπάνει, τοὺς δὲ λοιποὺς
πρὸς Θευδέριχον ἀποδράντας ἀφαιρεῖται τῶν ὑπαρχόντων. κατὰ
δὲ τὸν αὐτὸν καιρὸν καὶ ὁ ἕτερος Θεοδώριχος ὁ Οὐαλάμερος ἐπὶ
τὴν Νέαν Ἤπειρον ἐκδραμὼν ἐγκρατὴς γίνεται πόλεως Δυρραχίου,
Ἴσαυροί τε Κώρυκον καὶ Σεβαστὴν τῆς Κιλικίας εἷλον. καὶ Μαρ-
κιανὸς δὲ ἀποδρὰς τοὺς φρουροῦντας καὶ σὺν πολλῷ πλήθει
γεωργικῷ ἐπελθὼν τῇ κατὰ Γαλατίαν Ἀγκύρᾳ ἀπεκρούσθη, Τρο-
κούνδου προκαταλαβόντος τὸ χωρίον· καὶ διὰ τῶν αὐτοῦ δορυ-
φόρων κρατηθέντα τοῦτον ἅμα γυναικὶ καὶ παισὶν εἴς τι φρούριον
τῶν ἐν Ἰσαυρίᾳ καταστῆσαι . ὅθεν ὁ βασιλεὺς Θευδέριχον τὸν
Τριαρίου παραλύσας τῆς ἀρχῆς Τροκούνδην προχειρίζεται, καὶ
Ἀέτιον τῶν ἐν Ἰσαυρίᾳ τελῶν προκαθίζει. ἐν ᾧ χρόνῳ συνω-
μοσίαν ποιησάμενοι Ἐπίνικός τε καὶ Διονύσιος, ὕπαρχος τῆς αὐ-
λῆς ὤν, καὶ Θραυστήλας στρατηγικὴν ἀξίωσιν ἔχων,

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De administrando imperio

(3023: 008)“Constantine Porphyrogenitus. De administrando imperio,
2nd edn.”, Ed. Moravcsik, G.Washington, D.C.: Dumbarton Oaks, 1967;
Corpus fontium historiae Byzantinae 1 (= Dumbarton Oaks Texts 1).Cha.
30, line 9
 337

Διήγησις περὶ τοῦ θέματος Δελματίας.

Εἰ πᾶσιν ἡ γνῶσις καλόν, καὶ ἡμεῖς ἄρα τῶν πραγμάτων τὴν

γνῶσιν καταλαμβάνοντες οὐ πόρρω τούτου γινόμεθα. Ὅθεν καὶ πᾶσι
φανερὰν ποιοῦμεν τῶν μεθ' ἡμᾶς πῇ μὲν τούτων τὴν δήλωσιν, πῇ δὲ
ἑτέρων ἀξιολόγων τινῶν, ἵνα καὶ διπλοῦν ἐπακολουθῇ τὸ καλόν.
Τοῖς οὖν καὶ τῆς Δελματίας τὴν παράληψιν ζητοῦσιν, ὅπως
ἐλήφθη παρὰ τῶν Σκλαβικῶν ἐθνῶν, ἐντεῦθεν ἔστιν μαθεῖν, ἀλλὰ πρότε-
ρον τὴν θέσιν αὐτῆς διηγητέον. Ἐκ παλαιοῦ τοίνυν ἡ Δελματία τὴν
ἀρχὴν μὲν εἶχεν ἀπὸ τῶν συνόρων Δυρραχίου, ἤγουν ἀπὸ Ἀντιβάρεως,
καὶ παρετείνετο μὲν μέχρι τῶν τῆς Ἰστρίας ὀρῶν, ἐπλατύνετο δὲ μέχρι
τοῦ Δανουβίου ποταμοῦ. Ἦν δὲ ἅπασα ἡ τοιαύτη περίχωρος ὑπὸ τὴν
Ῥωμαίων ἀρχήν, καὶ ἐνδοξότερον τῶν ἄλλων ἑσπερίων θεμάτων τὸ
τοιοῦ-
τον θέμα ἐτύγχανε, πλὴν παρελήφθη παρὰ τῶν Σκλαβικῶν ἐθνῶν τρόπῳ
τοιῷδε. Κάστρον ἐστὶν πλησίον Ἀσπαλάθου, ὃ Σαλῶνα λέγεται, ἔργον
Διοκλητιανοῦ τοῦ βασιλέως, ἀλλ' ἡ μὲν Ἀσπάλαθος καὶ αὐτὴ παρὰ
Διοκλητιανοῦ ἐκτίσθη, καὶ τὰ αὐτοῦ βασιλικὰ ἐκεῖσε ἐτύγχανον, εἰς
δὲ Σαλῶνα κατῴκουν οἵ τε μεγιστᾶνες αὐτοῦ καὶ τῶν ὄχλων ἱκανοί.
Ὑπῆρχε δὲ τὸ τοιοῦτον κάστρον κεφαλὴ πάσης τῆς Δελματίας. Ἠθροί-
ζοντο οὖν ἀνὰ πᾶν ἔτος ἐκ τῶν λοιπῶν κάστρων Δελματίας στρατιῶται

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De administrando imperio

Cha. 30, line 96

ἀλλήλοις, ὀψὲ καὶ μόγις ὑπερίσχυσαν οἱ Χρωβάτοι, καὶ ἀνεῖλον τοὺς

Φράγγους πάντας καὶ τὸν ἄρχοντα αὐτῶν Κοτζίλιν καλούμενον. Ἔκτοτε
δὲ μείναντες αὐτοδέσποτοι καὶ αὐτόνομοι, ἐξῃτήσαντο τὸ ἅγιον βάπτισμα
παρὰ τοῦ Ῥώμης, καὶ ἀπεστάλησαν ἐπίσκοποι, καὶ ἐβάπτισαν αὐτοὺς
ἐπὶ Πορίνου, τοῦ ἄρχοντος αὐτῶν. Διεμερίσθη οὖν ἡ χώρα αὐτῶν εἰς
ζουπανίας ιαʹ, ἤγουν ἡ Χλεβίανα, ἡ Τζένζηνα, τὰ Ἤμοτα, ἡ Πλέβα,
ἡ Πεσέντα, ἡ Παραθαλασσία, ἡ Βρεβέρη, ἡ Νόνα, ἡ Τνήνα, ἡ Σίδραγα,
ἡ Νίνα· καὶ ὁ βοάνος αὐτῶν κρατεῖ τὴν Κρίβασαν, τὴν Λίτζαν καὶ τὴν
Γουτζησκά. Καὶ ἡ μὲν εἰρημένη Χρωβατία, ἀλλὰ καὶ αἱ λοιπαὶ Σκλαβη-
νίαι διάκεινται οὕτως· ἡ δὲ Διόκλεια πλησιάζει πρὸς τὰ καστέλλια τοῦ
Δυρραχίου, ἤγουν πρὸς τὸν Ἐλισσὸν καὶ πρὸς τὸ Ἑλκύνιον καὶ τὴν
Ἀντίβαριν, καὶ ἔρχεται μέχρι τῶν Δεκατέρων, πρὸς τὰ ὀρεινὰ δὲ πλησιά-
ζει τῇ Σερβλίᾳ. Ἀπὸ δὲ τοῦ κάστρου τῶν Δεκατέρων ἄρχεται ἡ ἀρχοντία
Τερβουνίας, καὶ παρεκτείνεται μέχρι τοῦ Ῥαουσίου, πρὸς δὲ τὰ ὀρεινὰ
αὐτῆς πλησιάζει τῇ Σερβλίᾳ. Ἀπὸ δὲ τοῦ Ῥαουσίου ἄρχεται ἡ ἀρχοντία
 338

τῶν Ζαχλούμων, καὶ παρεκτείνεται μέχρι τοῦ Ὀροντίου ποταμοῦ,

καὶ πρὸς μὲν τὴν παραθαλασσίαν πλησιάζει τοῖς Παγανοῖς, πρὸς δὲ
τὰ ὀρεινὰ εἰς ἄρκτον μὲν πλησιάζει τοῖς Χρωβάτοις, εἰς κεφαλὴν δὲ τῇ
Σερβλίᾳ. Ἀπὸ δὲ τοῦ Ὀροντίου ποταμοῦ ἄρχεται ἡ Παγανία, καὶ
παρεκτείνεται μέχρι τοῦ ποταμοῦ τῆς Ζεντίνας, τρεῖς ἔχουσα ζουπανίας,
τὴν Ῥάστωτζαν καὶ τὸν Μοκρὸν καὶ τοῦ Δαλέν.

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De administrando imperio

Cha. 32, line 25

ὑποδήματα φοροῦντας. Ταύτην δὲ τὴν ἐπωνυμίαν ἔσχον οἱ Σέρβλοι διὰ

τὸ δοῦλοι γενέσθαι τοῦ βασιλέως Ῥωμαίων. Μετὰ δὲ χρόνον τινὰ ἔδοξεν
τοὺς αὐτοὺς Σέρβλους εἰς τὰ ἴδια ἀπελθεῖν, καὶ τούτους ἀπέστειλεν ὁ
βασιλεύς. Ὅτε δὲ διεπέρασαν τὸν Δανούβιν ποταμόν, μετάμελοι γενό-
μενοι ἐμήνυσαν Ἡρακλείῳ τῷ βασιλεῖ διὰ τοῦ στρατηγοῦ, τοῦ τότε τὸ
Βελέγραδον κρατοῦντος, δοῦναι αὐτοῖς ἑτέραν γῆν εἰς κατασκήνωσιν.
Καὶ ἐπειδὴ ἡ νῦν Σερβλία καὶ Παγανία καὶ ἡ ὀνομασθεῖσα Ζαχλούμων
χώρα καὶ Τερβουνία καὶ ἡ τῶν Καναλιτῶν ὑπὸ τὴν ἐξουσίαν τοῦ βασι-
λέως Ῥωμαίων ὑπῆρχον, ἐγένοντο δὲ αἱ τοιαῦται χῶραι ἔρημοι παρὰ
τῶν Ἀβάρων (ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε γὰρ Ῥωμάνους τοὺς νῦν Δελματίαν καὶ
τὸ Δυρράχιον οἰκοῦντας ἀπέλασαν), {καὶ} κατεσκήνωσεν ὁ βασιλεὺς
τοὺς αὐτοὺς Σέρβλους ἐν ταῖς τοιαύταις χώραις, καὶ ἦσαν τῷ βασιλεῖ
Ῥωμαίων ὑποτασσόμενοι, οὓς ὁ βασιλεὺς πρεσβύτας ἀπὸ Ῥώμης
ἀγαγὼν ἐβάπτισεν, καὶ διδάξας αὐτοὺς τὰ τῆς εὐσεβείας τελεῖν καλῶς,
αὐτοῖς τὴν τῶν Χριστιανῶν πίστιν ἐξέθετο. Ἐπεὶ δὲ ἡ Βουλγαρία ὑπὸ
τὴν ἐξουσίαν ἦν τῶν Ῥωμαίων, αὐτοῦ οὖν τοῦ ἄρχοντος τοῦ
Σέρβλου, τοῦ εἰς τὸν βασιλέα προσφυγόντος, τελευτήσαντος, κατὰ
διαδοχὴν ἦρξεν ὁ υἱὸς αὐτοῦ, καὶ πάλιν ὁ ἔγγων, καὶ οὕτως ἐκ τῆς γενεᾶς
αὐτοῦ οἱ καθεξῆς ἄρχοντες. Μετὰ δὲ χρόνους τινὰς ἐγεννήθη ἐξ αὐτῶν
ὁ Βοϊσέσθλαβος, καὶ ἐξ αὐτοῦ ὁ Ῥοδόσθλαβος, καὶ ἀπ' ἐκείνου

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De administrando imperio

Cha. 32, line 82

εἰσέρχονται ἐν Χρωβατίᾳ. Μετὰ δὲ χρόνους τρεῖς ἐλθὼν ὁ Βράνος πρὸς

τὸ πολεμῆσαι τὸν Πέτρον καὶ ἡττηθεὶς καὶ κρατηθεὶς παρ' αὐτοῦ
ἐτυφλώθη. Μετὰ δὲ χρόνους δύο φυγὼν καὶ ὁ Κλονίμηρος ἀπὸ Βουλ-
γαρίαν, ὁ πατὴρ τοῦ Τζεεσθλάβου, καταλαμβάνει καὶ αὐτὸς καὶ εἰσέρχε-
ται εἰς ἓν τῶν κάστρων Σερβλίας, τὴν Δοστινίκαν, μετὰ λαοῦ πρὸς τὸ
παραλαβεῖν τὴν ἀρχήν. Τοῦτον οὖν πολεμήσας ὁ Πέτρος ἀπέκτεινεν,
καὶ ἐκράτησεν ἕτερα ἔτη κʹ, ἄρξας ἐπὶ τῆς βασιλείας Λέοντος, τοῦ μακα-
 339

ριωτάτου καὶ ἁγίου βασιλέως, ἔχων ὑποταγὴν καὶ δούλωσιν πρὸς αὐτόν.
Εἰρήνευσεν δὲ καὶ μετὰ Συμεών, τοῦ ἄρχοντος Βουλγαρίας, ὥστε καὶ
σύντεκνον αὐτὸν ἐποίησεν. Μετὰ δὲ τὸν καιρόν, ὃν αὐτὸς ὁ κύρις Λέων
ἐβασίλευσεν, παρεγένετο ὁ τότε εἰς τὸ Δυρράχιον στρατηγῶν, ὁ πρωτο-
σπαθάριος Λέων ὁ Ῥαβδοῦχος, ὁ μετὰ τοῦτο μάγιστρος τιμηθεὶς καὶ
λογοθέτης τοῦ δρόμου, εἰς Παγανίαν, τὴν τότε παρὰ τοῦ ἄρχοντος
Σερβλίας διακρατουμένην, πρὸς τὸ βουλευθῆναι καὶ συντυχεῖν τῷ αὐτῷ
ἄρχοντι Πέτρῳ περί τινος δουλείας καὶ ὑποθέσεως. Ζηλοτυπήσας δὲ
πρὸς τοῦτο Μιχαήλ, ὁ ἄρχων τῶν Ζαχλούμων, ἐμήνυσεν Συμεών, τῷ
Βουλγάρων ἄρχοντι, ὅτι ὁ βασιλεὺς Ῥωμαίων δεξιοῦται διὰ δώρων
τὸν ἄρχοντα Πέτρον πρὸς τὸ συνεπαρεῖν τοὺς Τούρκους καὶ ἐπελθεῖν
κατὰ Βουλγαρίας. Ἐγένετο δὲ κατὰ τὸν καιρὸν ἐκεῖνον καὶ πόλεμος
εἰς Ἀχελὼν μεταξὺ τῶν Ῥωμαίων καὶ τῶν Βουλγάρων. Ἐμμανὴς οὖν
ἐν τούτῳ γενόμενος Συμεὼν κατὰ τοῦ ἄρχοντος Σερβλίας, Πέτρου,

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De thematibus (3023: 009)

“Costantino Porfirogenito. De thematibus”, Ed. Pertusi, A.Vatican City:
Biblioteca Apostolica Vaticana, 1952; Studi e Testi 160.Asia-Europe
Europ, cha. 9, line t

Ἔνατον θέμα Δυρράχιον

Δυρράχιον, ἥ ποτε Ἐπίδαμνος· ὑπὸ κονσιλαρίου, πόλεις θʹ· Σκάμπτα,

Ἀπολλωνία, Βούλλις, Ἀμαντία, Πουλχεριόπολις, Αὐλών, Λίστρων,
Σκεύπτων, Αὐλίνιδος μητρόπολις.
Ἐπαρχία Δακίας μεσογαίου· ὑπὸ κονσιλαρίου, πόλεις εʹ· Πανταλία,
Γερμαή, Ναισός, ἡ πατρὶς τοῦ μεγάλου Κωνσταντίνου, Ῥεμεσιάνα.
Ἐπαρχία [τῇ παλαιᾷ] · ὑπὸ κονσιλαρίου, πόλεις εʹ.
Ἐπαρχία Δαρδανίας· ὑφ' ἡγεμόνα, πόλεις γʹ.
Ἐπαρχία Πανονίας· ὑπὸ τὸν αὐτόν, πόλεις βʹ.
Καὶ ὧδε μὲν ἐπαρχία τῆς νέας Ἠπείρου, τουτέστι τοῦ Δυρραχίου, τοῦ
πάλαι καλουμένου Ἐπιδάμνου.

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De thematibus Asia-Europe

Europ, cha. 9, line 9

Ἔνατον θέμα Δυρράχιον

Δυρράχιον, ἥ ποτε Ἐπίδαμνος· ὑπὸ κονσιλαρίου, πόλεις θʹ· Σκάμπτα,

 340

Ἀπολλωνία, Βούλλις, Ἀμαντία, Πουλχεριόπολις, Αὐλών, Λίστρων,

Σκεύπτων, Αὐλίνιδος μητρόπολις.
Ἐπαρχία Δακίας μεσογαίου· ὑπὸ κονσιλαρίου, πόλεις εʹ· Πανταλία,
Γερμαή, Ναισός, ἡ πατρὶς τοῦ μεγάλου Κωνσταντίνου, Ῥεμεσιάνα.
Ἐπαρχία [τῇ παλαιᾷ] · ὑπὸ κονσιλαρίου, πόλεις εʹ.
Ἐπαρχία Δαρδανίας· ὑφ' ἡγεμόνα, πόλεις γʹ.
Ἐπαρχία Πανονίας· ὑπὸ τὸν αὐτόν, πόλεις βʹ.
Καὶ ὧδε μὲν ἐπαρχία τῆς νέας Ἠπείρου, τουτέστι τοῦ Δυρραχίου, τοῦ
πάλαι καλουμένου Ἐπιδάμνου. Ῥητέον δὲ περὶ τῆς ὀνομασίας αὐτοῦ
πόθεν καλεῖται Δυρράχιον. «Δυρράχιον πόλις [Ἑλληνικὴ] Ἰλλυρικὴ καὶ
Ἐπίδαμνος κληθεῖσα ὑπὸ Ἐπιδάμνου τοῦ ἀρχαίου ἥρωος· τούτου
θυγάτηρ
Μέλισσα, ἧς ἠράσθη Ποσειδῶν καὶ ἀφ' ἧς ὁ Δυρράχιος. Ἔστι τόπος ἐν
Ἐπιδάμνῳ Μελισσόνιος, ἔνθα Ποσειδῶν αὐτῇ συνῆλθεν», ὡς Φίλων.
«Με-τὰ δὲ τὸν Ῥιζόνικον Λισσός ἐστι πόλις, καὶ Ἀκρόλισσος καὶ
Ἐπίδαμνος, Κερκυραίων κτίσμα, ἡ νῦν Δυρράχιον ὁμωνύμως τῇ
Χερρονήσῳ λεγομένη, ἐφ' ἧς ἵδρυται», ὡς [Φίλων] Στράβων γράφει.
Δέξιππος δ' ἐν Χρονικῶν δεκάτῳ, Μακεδονικὴν πόλιν αὐτὴν καλεῖ,
γράφων οὕτως·
Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De thematibus Asia-Europe
Europ, cha. 9, line 30

κεδονίας μεγάλην καὶ εὐδαίμονα οὖσαν, κατὰ κράτος αἱροῦσιν».

Ἕως ὧδε ὁ μερισμὸς τῆς βασιλείας ἐγένετο τοῦ κρατοῦντος βασιλέως
τὸ Βυζάντιον, τὰ δὲ ἀντίπερα, ἅπερ Ἰώνιος κόλπος, τῷ βασιλεύοντι τῆς
Ῥώμης ὑπήκοα. Οὕτω γὰρ ἐμέρισεν ὁ μέγας βασιλεὺς Κωνσταντῖνος τοῖς
τρισὶν υἱέσιν αὑτοῦ, Κωνσταντίνῳ καὶ Κώνσταντι καὶ Κωνσταντίῳ· τῷ
μὲν πρώτῳ υἱῷ τὰς ἄνω Γαλλίας καὶ τὰ ἐπέκεινα Ἄλπεων ἕως τοῦ ἑσπε-
ρίου Ὠκεανοῦ καὶ ἐς αὐτὴν πόλιν τὴν Κάνταυριν· τῷ δὲ Κώνσταντι τῷ
ὑστάτῳ υἱῷ τὴν Ῥώμην καὶ τὰς κάτω Γαλλίας, τήν τε νῆσον Σαρδὼ καὶ
αὐτὴν Σικελίαν καὶ τὴν ἀντίπερα Λιβύην Καρχηδόνα τε [καὶ] τὴν τῶν
Ἄφρων μητρόπολιν καὶ ἕως Κυρήνης αὐτῆς· τῷ δὲ Κωνσταντίῳ τὰ ἀπὸ
τοῦ Δυρραχίου καὶ αὐτὸ τὸ Ἰλλυρικὸν τὴν Ἑλλάδα τε καὶ τὰς ἐπέκεινα
νήσους τάς τε Κυκλάδας καὶ τὰς καλουμένας Σποράδας καὶ ἕως Ἑλλης-
πόντου, τήν τε καλουμένην μικρὰν Ἀσίαν, ἀμφοτέρας τε καὶ Συρίας καὶ
Παλαιστίνην καὶ τὴν Κιλικίαν καὶ αὐτὴν Αἴγυπτον. Ἡ γὰρ Λιβύη τῷ
τῆς Ῥώμης ὑπέκειτο βασιλεύοντι. Καὶ οὕτως μὲν ὁ παλαιός τε καὶ [ὁ]
πρῶ-τος μερισμὸς τῆς βασιλείας Ῥωμαίων. Ἡ δὲ Δαλματία τῆς Ἰταλίας
ἐστὶ χώρα· ἐξ οὗπερ ἐβλάστησεν ὁ πάντων ἀνθρώπων ἀνοσιώτατος καὶ
ἀσεβέ-στατος βασιλεὺς Διοκλητιανός, ἀπό τινος χωρίου καλουμένου
Σαλῶναι, ν ᾧ ἔστιν ὕδωρ πότιμον καὶ γλυκύτατον ὑπὲρ πάντα τὰ ὕδατα,
ὥς φασιν οἱ γευσάμενοι.
 341

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De cerimoniis aulae yzantinae

(lib. 1.84–2.56) (3023: 010)“Constantini Porphyrogeniti imperatoris de
cerimoniis aulae Byzantinae libri duo, vol. 1”, Ed. Reiske, J.J.Bonn:
Weber, 1829; Corpus scriptorum historiae Byzantinae.P. 668, line 1

Διὰ τῆς ῥόγας τῶν προειρημένων πάντων πλοΐμων, πεζῶν καὶ κα-
βαλλαρίων.

Διὰ τῶν τεσσάρων θεμάτων τοῦ βασιλικοῦ πλοΐμου, διὰ

τῶν ἀρχόντων καὶ στρατιωτῶν σὺν βασιλικῶν μανδατόρων
καὶ ἰατρῶν καὶ τῶν αἰχμαλώτων, ἀρχόντων καὶ στρατιωτῶν,
Τουλματζίων καὶ τῶν Ῥῶς καὶ τῶν ἐκκλησιῶν καὶ τῶν μαγ-
γαναρίων, ῥόγα χάραγμα λίτραι ͵αχϙαʹ:νγʹ. καὶ διὰ μιλια-
ρησίων λίτραι ογʹ:κβʹϟδʹ, γινόμενα χρυσοῦ λίτραι, μιλια-
ρήσια, κεντηνάρια ιζʹ, λίτραι ξεʹ:μβϟδʹ. ἡ ἀποσταλεῖσα ῥό-
γα εἰς τὸ Δυῤῥάχιον λόγῳ τῶν ζʹ χελανδίων τῶν ὄντων ἐ-
κεῖσε καὶ αἰχμαλώτων Τουλματζίων ὑπὲρ ἀνδρῶν ψϙγʹ χρυσοῦ
λίτραι μιλ. λίτραι ριϛʹ:ιζʹ. διὰ τοῦ θέματος τοῦ Αἰγαίου
πελάγους, διά τε τῶν θεματικῶν ἀρχόντων καὶ τοῦ στρατη-
γοῦ ῥόγα χρυσοῦ λίτραι ξθʹ:κδʹ. ζήτει εἰς τοὺς ἄρχοντας
τοῦ τετραδίου λεπτομερέστερον τὴν ῥόγαν τῶν γʹ πλοϊμοθε-
μάτων. διὰ τοῦ θέματος τῆς Σάμου, διά τε τῶν θεματικῶν
ἀρχόντων τοῦ στρατοῦ ῥόγα χρυσοῦ λίτραι ρλδʹ:κʹ. διὰ τοῦ
θέματος τῶν Κιβυῤῥαιωτῶν, διὰ τῶν θεματικῶν ἀρχόντων
καὶ τοῦ στρατοῦ σὺν Μαρδαϊτῶν τοῦ αὐτοῦ θέματος ῥόγα
χρυσοῦ λίτραι ροζʹ”δʹ. διὰ τοῦ προχρέου τῶν Μαρδαϊτῶν

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De cerimoniis aulae Byzantinae

(lib. 1.84-2.56) P. 697, line 16

ράρχης, λλ. εʹ. ὁ στρατηγὸς Σελευκείας, ὡς ὢν τότε κλεισου-

ράρχης, λλ. εʹ. ὁ στρατηγὸς Λεοντοκόμεως, ὡς ὢν τότε κλει-
σουράρχης, λλ. εʹ. ὁ στρατηγὸς τῶν Κιβυῤῥαιωτῶν λλ. ιʹ. ὁ
στρατηγὸς τῆς Σάμου λλ. ιʹ. ὁ στρατηγὸς τοῦ Αἰγαίου πε-
λάγους λλ. ιʹ. ἰστέον, ὅτι οἱ τῆς δύσεως στρατηγοὶ οὐκ
ἐρογεύοντο διὰ τὸ λαμβάνειν αὐτοὺς ἀπὸ τῶν ἰδίων αὐτῶν
θεμάτων τὰς ἰδίας αὐτῶν συνηθείας κατ' ἔτος. ὁ στρατηγὸς
Πελοποννήσου. ὁ στρατηγὸς Νικοπόλεως. ὁ στρατηγὸς Ἑλ-
λάδος. ὁ στρατηγὸς Σικελίας. ὁ στρατηγὸς Λαγοβαρδίας.
ὁ στρατηγὸς Στρυμῶνος. ὁ στρατηγὸς Κεφαληνίας. ὁ στρα-
 342

τηγὸς Θεσσαλονίκης. ὁ στρατηγὸς τοῦ Δυῤῥαχίου. ὁ στρα-

τηγὸς Δαλματίας. ὁ στρατηγὸς Χερσῶνος.

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De cerimoniis aulae Byzantinae

(lib. 1.84-2.56) P. 713, line 18

τηγοῦ Χαρσιανοῦ· ιβʹ ἡ τοῦ στρατηγοῦ Κολωνίας· ιγʹ ἡ

τοῦ στρατηγοῦ Παφλαγωνίας· ιδʹ ἡ τοῦ στρατηγοῦ τῆς
Θρᾴκης· ιεʹ ἡ τοῦ στρατηγοῦ Μακεδονίας· ιϛʹ ἡ τοῦ στρα-
τηγοῦ Χαλδίας· ιζʹ ἡ τοῦ δομεστίκου τῶν ἐξσκουβίτων ἀ-
ξία· ιηʹ ἡ τοῦ ἐπάρχου πόλεως ἀξία· ιθʹ ἡ τοῦ στρατηγοῦ
Πελοποννήσου· κʹ ἡ τοῦ στρατηγοῦ Νικοπόλεως· καʹ ἡ τοῦ
στρατηγοῦ τῶν Κιβυῤῥαιωτῶν· κβʹ ἡ τοῦ στρατηγοῦ Ἑλλά-
δος· κγʹ ἡ τοῦ στρατηγοῦ Σικελίας· κδʹ ἡ τοῦ στρατηγοῦ
Στρυμόνος· κεʹ ἡ τοῦ στρατηγοῦ Κεφαληνίας· κϛʹ ἡ τοῦ
στρατηγοῦ Θεσσαλονίκης· κζʹ ἡ τοῦ στρατηγοῦ τοῦ Δυῤῥαχίου· κηʹ ἡ
τοῦ στρατηγοῦ τῆς Σάμου· κθʹ ἡ τοῦ στρατη-
γοῦ τοῦ Αἰγαίου πελάγους· λʹ ἡ τοῦ στρατηγοῦ Δαλματίας·
λαʹ ἡ τοῦ στρατηγοῦ Χερσῶνος· λβʹ ἡ τοῦ σακελλαρίου·
λγʹ ἡ τοῦ λογοθέτου τοῦ γενικοῦ· λδʹ ἡ τοῦ κυαίστωρος ἀ-
ξία· λεʹ ἡ τοῦ λογοθέτου τοῦ στρατιωτικοῦ· λϛʹ ἡ τοῦ
δρουγγαρίου τῆς βίγλας· λζʹ ἡ τοῦ λογοθέτου τοῦ δρόμου
ἀξία· ληʹ ἡ τοῦ δρουγγαρίου τῶν πλοΐμων· λθʹ ἡ τοῦ πρω-
τοσπαθαρίου τῶν βασιλικῶν· μʹ ἡ τοῦ λογοθέτου τῶν ἀγε-
λῶν· μαʹ ἡ τοῦ δομεστίκου τῶν ἱκανάτων· μβʹ ἡ τοῦ δομε-
στίκου τῶν νουμέρων· μγʹ ἡ τοῦ δομεστίκου τῶν ὀπτιμάτων·
μδʹ ἡ τοῦ κόμητος τῶν τειχέων· μεʹ ἡ τοῦ χαρτουλαρίου τοῦ

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De cerimoniis aulae Byzantinae

(lib. 1.84-2.56) P. 715, line 5

τῶν Ἀρμενιάκων· ὁ στρατηγὸς τῶν Θρᾳκησίων· ὁ κόμης

τοῦ Ὀψικίου· ὁ στρατηγὸς τῶν βουκελλαρίων· ὁ στρατηγὸς
Καππαδοκίας· ὁ στρατηγὸς Χαρσιανοῦ· ὁ στρατηγὸς Κο-
λωνείας· ὁ στρατηγὸς Παφλαγωνίας· ὁ στρατηγὸς τῆς Θρᾴ-
κης· ὁ στρατηγὸς Μακεδονίας· ὁ στρατηγὸς Χαλδίας. αὗ-
ται οὖν αἱ στρατηγίαι τοῖς Ἀνατολικοῖς θέμασιν ἀριθμοῦν-
ται. αἱ δὲ τῆς δύσεώς εἰσιν αὗται· ὁ στρατηγὸς Πελοποννή-
σου· ὁ στρατηγὸς Νικοπόλεως· ὁ στρατηγὸς Κιβυῤῥαιωτῶν·
ὁ στρατηγὸς Ἑλλάδος· ὁ στρατηγὸς Σικελλίας· ὁ στρατηγὸς
Στρυμόνος· ὁ στρατηγὸς Κεφαληνίας· ὁ στρατηγὸς Θεσσαλονί-
κης· ὁ στρατηγὸς τοῦ Δυῤῥαχίου· ὁ στρατηγὸς τῆς Σάμου·
 343

ὁ στρατηγὸς τοῦ Αἰγαίου πελάγους· ὁ στρατηγὸς Δαλματίας·

ὁ στρατηγὸς Χερσῶνος καὶ οἱ ἐκ προσώπου εἰσὶ τῶν σχολῶν.
αἱ δὲ εἰς δομεστίκους ταττόμεναί εἰσι τὸν ἀριθμὸν ζʹ, οἷον ὁ
δομέστικος τῶν σχολῶν, ὁ δομέστικος τῶν ἐξσκουβίτων, ὁ
δρουγγάριος τοῦ ἀριθμοῦ, ὁ δομέστικος τῶν ἱκανάτων, ὁ δο-
μέστικος τῶν νουμέρων, ὁ δομέστικος τῶν ὀπτιμάτων, ὁ δο-
μέστικος τῶν τειχέων, οἳ καὶ ὀφφικιάλιοι λέγονται. οἱ δὲ
εἰς κριτὰς λογιζόμενοί εἰσι τὸν ἀριθμὸν γʹ, οἷον ὁ ἔπαρχος
πόλεως, ὁ κυέστωρ, ὁ τοῦ δεήσεως. αἱ δὲ εἰς σέκρετα κα-
θεζόμεναί εἰσι καὶ αὗται τὸν ἀριθμὸν ιαʹ,

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De cerimoniis aulae Byzantinae

(lib. 1.84-2.56) P. 728, line 10

δίας· ὁ ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ στρατηγὸς καὶ δομέστικος

τῶν ἐξσκουβιτόρων· ὁ ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ ἔπαρχος τῆς
πόλεως· ὁ ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ στρατηγὸς Πελοποννή-
σου· ὁ ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ στρατηγὸς Νικοπόλεως· ὁ
ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ στρατηγὸς τῶν Κιβυῤῥαιωτῶν· ὁ
ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ στρατηγὸς Ἑλλάδος· ὁ ἀνθύπατος
πατρίκιος καὶ στρατηγὸς Σικελλίας· ὁ ἀνθύπατος πατρίκιος
καὶ στρατηγὸς Στρυμῶνος· ὁ ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ στρα-
τηγὸς Κεφαληνίας· ὁ ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ στρατηγὸς
Θεσσαλονίκης· ὁ ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ στρατηγὸς τοῦ
Δυῤῥαχίου· ὁ ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ στρατηγὸς τῆς Σά-
μου· ὁ ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ στρατηγὸς τοῦ Αἰγαίου
πελάγους· ὁ ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ στρατηγὸς Δαλμα-
τίας· ὁ ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ στρατηγὸς Χερσῶνος· ὁ
ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ σακελλάριος· ὁ ἀνθύπατος πατρί-
κιος καὶ γενικὸς λογοθέτης· ὁ ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ κυέ-
στωρ· ὁ ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ λογοθέτης τοῦ στρατιω-
τικοῦ· ὁ ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ δρουγγάριος τῆς βίγλης·
ὁ ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ δρουγγάριος τῶν πλοΐμων· ὃ
ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ λογοθέτης τοῦ δρόμου· ὁ ἀνθύ-
πατος πατρίκιος καὶ λογοθέτης τῶν ἀγελῶν·

Γεώργιος Μοναχός Χρονικόν breve (lib. 1–6) (redactio recentior)

(3043: 002); MPG 110.Vol.110, P. 1084, line 5

(19) Μαΐῳ (δὲ) αʹ ἐγκαινίζεται καὶ ἐνθρονίζεται

ἡ νέα ἐκκλησία (ἣν ἔκτισεν ὁ βασιλεὺς καὶ ἐκαλ-
 344

λώπισε κόσμῳ πολλῷ) παρὰ Φωτίου πατριάρχου,

τοῦ βασιλέως (ἐν τῷ ἐγκαινισμῷ) λῶρον φορέ-
σαντος, καὶ χρήματα πολλὰ δόντος, καὶ Νέαν αὐτὴν
ἐπονομάσαντος.
(20) Ἀπεστάλη δὲ παρὰ τοῦ βασιλέως Προκό-
πιος πρωτοβεστιάριος μετὰ πάντων τῶν δυτικῶν
θεμάτων, ὄντος Εὐπραξίου στρατηλάτου ἐπὶ
Σικελίαν, καὶ εἰς Κεφαλληνίαν τοῦ Μουσουλίκη, εἰς
δὲ τὸ Δυῤῥάχιον τοῦ Ῥαβδούχου καὶ ἐν τῇ Πελο-
ποννήσῳ τοῦ Ὀνιάτου καὶ τοῦ Ἀποστύππου.
Ὅστις Προκόπιος, πολλὰς πράξεις κατεργασάμενος
καὶ ἀνδραγαθίας, ἐσχάτως πολέμου γεγονότος καὶ
προδοθέντος ὑπὸ τοῦ Ἀποστύππου, ἐσφάγη.
762 (21) Λέων δὲ ὁ Σαλιβαρᾶς συνοψίζει
Φωτίῳ πατριάρχῃ Θεόδωρον μοναχὸν ἀρχιεπίσκοπον
Εὐχαΐτων, ὡς εὐλαβῆ καὶ ποιοῦντα τεράστια καὶ
προορατικόν. Φώτιος δὲ τοῦτον τῷ βασιλεῖ μεσι-
τεύει καὶ συνοψίζει, εἰς ὃν ὁ βασιλεὺς ἀρεσθεὶς –
πρὸς γὰρ τὰς ἐπιθυμίας αὐτοῦ διέκειτο –

Γεώργιος Σύυγγελος χρονικόν (3045: 001)“Georgius Syncellus. Ecloga

chronographica”, Ed. Mosshammer, A.A.Leipzig: Teubner, 1984.P. 253,
line 26

Θαλῆς Ἐξαμοίου Μιλήσιος φιλόσοφος εἷς τῶν ζʹ σοφῶν ἐγνωρίζετο,

ὃς λέγεται ζῆσαι ὑπὲρ τὰ ρʹ ἔτη.
Ἐν Πόντῳ Βουρυσθένης ἐκτίσθη.
Σινώπη ἐκτίσθη.
Μυρταῖος Ἀθηναῖος ποιητὴς ἐγνωρίζετο.
Ἔτι Τέρπανδρος μελοποιός, ὃς τὴν ἑπτάτονον ἁρμονίαν εὑρεῖν λέγεται,
ἤκμαζε.
Βάττος Κυρήνην ἐπέκτισε.
Κορινθίων Περίανδρος ὁ Κυψέλλου ἐτυράννησε.
Λιπάρα ἐκτίσθη.
Ἐπίδαμνος, ἡ νῦν καλουμένη Δυρράχιον, ἐκτίσθη.
Προύσια ἐκτίσθη.
Φάλαρις τυραννῶν κατελύθη.
Δράκων κατά τινας ἐνομοθέτει.
Ἀρίων ἐγνωρίζετο Μηθυμναῖος. οὗτος ἐπὶ δελφῖνος εἰς Ταίναρον
διεσώθη.

Michael Glycas Astrol., Hist., Annales (3047: 001)“Michaelis Glycae

 345

annales”, Ed. Bekker, I.Bonn: Weber, 1836; Corpus scriptorum historiae

Byzantinae.P. 510, line 1

Φιλιππικὸς οὗτος εἰς ἐκστρατείαν ἐκπεμφθείς, καὶ νικητὴς

ἐπαναζεύξας φθόνου πυρκαϊὰν ἤγειρε καθ' ἑαυτοῦ, εἴγε καὶ
μᾶλλον ἔφθασε μαθεῖν ὁ Μαυρίκιος ὅτι διαδέξεταί τις αὐτὸν
ἔχων τὸ Φ στοιχεῖον ἐν ἀρχῇ τῆς αὐτοῦ κλήσεως, ὡς ἐντεῦ-
θεν εἰπεῖν τὸν Μαυρίκιον, ὥς φασι, μετὰ τὸ ὅραμα, ὅτι
καὶ τὸν Φιλιππικὸν ἀπεκτείναμεν, καὶ τὸν θεὸν Φ οὐκ ἔλειψε.
μεταστελλόμενος οὖν ὁ Φιλιππικὸς τοσοῦτον ἐπτοήθη ὥστε καὶ
κοινωνίας μετασχεῖν καὶ τοὺς ὑπ' αὐτὸν ἐπὶ σποδοῦ καὶ σάκ-
κου καθημένους καταλιπεῖν. καταλλάσσεται οὖν ὁ βασιλεὺς
αὐτῷ, καὶ συγγνώμην ἐφ' οἷς ἐκάκωσεν αὐτὸν ἐξαιτεῖ. τού-
των οὕτως ἐχόντων ἐπανέρχεται ἀπὸ τοῦ Δυρραχίου ὁ δια-
ληφθεὶς Φωκᾶς, καὶ τῶν πολιτῶν ἐν τῷ Ἑβδόμῳ συναχθέν-
των βασιλεὺς ἀναγορεύεται. κρατεῖ οὖν ὁ Καππαδόκης οὗτος
Φωκᾶς ἔτη ηʹ. μετὰ δὲ ταῦτα τῶν δήμων στασιασάντων καὶ
λεγόντων ὅτι Μαυρίκιος οὐκ ἀπέθανεν, ἐπὶ τὸν αὐτοῦ φόνον
ὁ Φωκᾶς κινεῖται. καὶ δὴ ἐν τῷ τοῦ Εὐτροπίου λιμένι πρῶτα
μὲν ἀναιροῦσι τοὺς εʹ παῖδας αὐτοῦ, μηδὲν ἄλλο τηνικαῦτα
λέγοντος ἢ τοῦτο “δίκαιος εἶ, κύριε, καὶ δικαία ἡ κρίσις
σου,” τελευταῖον δὲ καὶ αὐτὸν ἀναιροῦσι. τὴν μέντοι γυναῖκα
αὐτοῦ σὺν ταῖς θυγατράσιν ἐν μοναστηρίῳ κατακλείει

Michael Glycas Astrol., Hist., Annales P. 594, line 5

μένης παρὰ τοῦ πρώτου τῶν πρεσβυτέρων τῆς νέας, ἐν ἔτει

͵ϛφνʹ. καὶ τηνικαῦτα προοιμίων ἀγαθῶν ἀπάρχεται, κρατή-
σας ἔτη ιβʹ. ἦν μὲν γὰρ ἀδαής, ὥς φασι, τὰ πολεμικά, το-
σοῦτον δὲ μεγαλοπρεπὴς καὶ μεγαλόδωρος ὡς πάντας ἐπαπο-
λαῦσαι τῶν χαρίτων αὐτοῦ. κατ' ἐκεῖνον δὴ τὸν καιρὸν ἐφάνη
κομήτης ἀπὸ τῆς ἑώας πρὸς τὴν δύσιν τὴν πορείαν ποιού-
μενος, καὶ ὡρᾶτο μῆνα ὅλον λάμπων. προεμήνυε δὲ οὗτος
μετὰ ἔτος ἓν τῆς αὐτοῦ βασιλείας φανεὶς τὰς μελλούσας γε-
νέσθαι κοσμικὰς συμφοράς. ὅρα γὰρ ὅτι μετ' οὐ πολὺ στά-
σις ἐν Σερβίᾳ γέγονε. γράφει οὖν ὁ βασιλεὺς τῷ ἄρχοντι
Δυρραχίου. καὶ ὃς ἐπισυνάξας ὡσεὶ χιλιάδας ξʹ εἰς Τριβα-
λῶν ἔρχεται, καὶ ἀνεπιστημόνως πάνυ τοῖς Σέρβοις προσβα-
λὼν ὡσεὶ χιλιάδας μʹ ποιεῖ ἐκεῖσε πεσεῖν καὶ στρατηγοὺς ζʹ.
ἀλλὰ καὶ ὁ Μανιάκης Γεώργιος ἐν Ἰταλίᾳ διάγων (παρὰ γὰρ
τοῦ Βασιλείου ἐκεῖσε προπεμφθεὶς ἔτυχεν) εἰς ἀποστασίαν
χωρεῖ καὶ τὰ παράσημα τῆς βασιλείας ἐνδύεται καὶ εἰς Σερ-
 346

βίαν ἔρχεται. μανθάνει περὶ τούτου ὁ βασιλεύς, καὶ μὴ

δυνηθεὶς διὰ γραμμάτων μεταποιῆσαι αὐτὸν χεῖρα βαρεῖαν
ἀποστέλλει κατ' αὐτοῦ· ποδάγρᾳ γὰρ ὁ βασιλεὺς συνεχόμε-
νος καὶ παρὰ δεμνίοις ἁπαλοῖς κείμενος δι' ἑαυτοῦ τοῖς τοιού-
τοις ἐφίστασθαι οὐκ ἠδύνατο. πόλεμος οὖν ἐν τῷ Ὀστροβῷ

Michael Glycas Astrol., Hist., Annales P. 615, line 19

ρητο ὁ μόνον ἰαμβίζειν ἐθέλων, καὶ ταῦτα μηδὲ τῆς τέχνης

γευσάμενος, κἂν τῷ Ψελλῷ ἐνεπαίζετο) ἀναστεῖλαι ἴσχυεν.
Οὕτω μὲν οὖν ἐχόντων τῶν πραγμάτων στρατηγοὶ τῆς
ἀνατολῆς, ὅ τε Ἀλέξανδρος, ὁ Καβάσιλας καὶ ὁ Βοτανειά-
της, ἣν ἀποστασίαν ὤδινον εἰς φῶς ἐξάγουσι, καὶ τὸν Βο-
τανειάτην Νικηφόρον βασιλέα ἀναγορεύουσι. καὶ τῷ βασιλεῖ
οὐ μικρὰν ἀθυμίαν ἐνέσταξεν· ἦν γὰρ καὶ πρὸ τοῦ λεγόμε-
νον ὅτι τὸ τεσσαρακοστὸν νικηθήσεται ὑπὸ τοῦ πεντηκοστοῦ.
καὶ οὐ μέχρι τούτου ἡ κατὰ Μιχαὴλ ἀποστασία, ἀλλὰ καὶ
μείζων ἄλλη κατὰ δύσιν ἐγένετο· ὁ γὰρ Βρυέννιος ἀπὸ τοῦ
Δυρραχίου διεγερθεὶς καὶ συνάξας στρατὸν περὶ τὴν Ἀνδρια-
νούπολιν ἔρχεται καὶ βασιλεὺς ἀναγορεύεται, προσβάλλει δὲ
καὶ Κωνσταντινουπόλει. ἀλλ' οὐδὲν ἤνυσεν· ἡ γὰρ βασι-
λεύουσα σχεδὸν ἅπασα τῷ Βοτανειάτῃ προσέθετο, καὶ τὴν
αὐτοῦ δὲ παρουσίαν ἐτάχυνε, καὶ τὰ βασίλεια καταλαβεῖν
αὐτὸν ἐπέσπευδε. τὸν δὲ Μιχαὴλ καθαιροῦσι σὺν τῇ γυ-
ναικὶ καὶ τῷ υἱῷ αὐτοῦ Κωνσταντίνῳ τῷ πορφυρογεννήτῳ,
καὶ ἀποκείραντες τῇ μονῇ τοῦ Στουδίου ἐνιᾶσιν.
Εἰσέρχεται οὖν ὁ Βοτανειάτης, καὶ παρὰ τοῦ πατριάρ-
χου στέφεται, τοῦ διαδεξαμένου τὸν Ξιφιλῖνον Κοσμᾶ. καὶ
κρατεῖ ὁ Βοτανειάτης ἔτη γʹ.

Georgius Monachus Continuatus, Chronicon (continuatio) (redactio

A) (3051: 001)“Theophanes Continuatus, Ioannes Cameniata, Symeon
Magister, Georgius Monachus”, Ed. Bekker, I.Bonn: Weber, 1838;
Corpus scriptorum historiae Byzantinae.P. 845, line 8
ἐξ Εὐδοκίας, ὡς δὲ λόγος, υἱὸς Βασιλείου· ὃν πολλὰ ἐθρήνησε
Βασίλειος, πολλὰ στέργων αὐτόν. καὶ ἀπετέθη τὸ σῶμα αὐτοῦ
ἐν τοῖς τάφοις τῶν βασιλέων.
19. Μαΐῳ αʹ ἐγκαινίζεται καὶ ἐνθρονίζεται ἡ Νέα ἐκκλησία,
ἣν ἔκτισεν ὁ βασιλεὺς καὶ ἐκαλλώπισε κόσμῳ πολλῷ, παρὰ Φω-
τίου πατριάρχου, τοῦ βασιλέως λῶρον φορέσαντος καὶ χρήματα
πολλὰ δόντος καὶ Νέαν αὐτὴν ἐπονομάσαντος.
 347

20. Ἀπεστάλη δὲ παρὰ τοῦ βασιλέως Προκόπιος πρωτο-

βεστιάριος μετὰ πάντων τῶν δυτικῶν θεμάτων, ὄντος Εὐπραξίου
στρατηλάτου εἰς Σικελίαν, καὶ εἰς Κεφαληνίαν τοῦ Μουσουλίκη,
εἰς δὲ τὸ Δυρράχιον τοῦ Ῥαβδούχου καὶ ἐν τῇ Πελοποννήσῳ τοῦ
Ὀνιάτου καὶ τοῦ Ἀποστύππου· ὅστις Προκόπιος πολλὰς πράξεις
καὶ ἀνδραγαθίας ἐργασάμενος ἐσχάτως πολέμου γεγονότος καὶ
προδοθέντος ὑπὸ τοῦ Ἀποστύππης ἐσφάγη.
21. Λέων δὲ ὁ Σαλιβαρᾶς συνοψίζει Φωτίῳ πατριάρχῃ
Θεόδωρον μοναχόν, ἀρχιεπίσκοπον Εὐχαϊτῶν, ὡς εὐλαβῆ καὶ
ποιοῦντα τεράστια καὶ προορατικόν. Φώτιος δὲ τοῦτον τῷ βασι-
λεῖ μεσιτεύει καὶ συνοψίζει. εἰς ὃν ὁ βασιλεὺς ἀρεσθεὶς (πρὸς
γὰρ τὰς ἐπιθυμίας αὐτοῦ διέκειτο) εἶχεν οὖν αὐτὸν ἐν τιμῇ πολλῇ.
ὃς ἀθυμοῦντα τὸν βασιλέα περὶ τοῦ τελευτήσαντος υἱοῦ αὐτοῦ
Κωνσταντίνου, διὰ τὸ φίλτρον ὅπερ εἰς αὐτὸν εἶχεν, ἐπλάνα,

Ιωάννης Σκυλίτζης Synopsis historiarum (3063: 001)“Ioannis

Scylitzae synopsis historiarum”, Ed. Thurn, J.Berlin: De Gruyter, 1973;
Corpus fontium historiae Byzantinae 5. Series Berolinensis.Emperor life
Bas2+Const8, se. 24, line 5

ἔλαθον διαδράντες εἰς τὰ ὄρη τῶν Αἰτωλῶν, κἀκεῖθεν διὰ τῶν κορυφῶν
τῶν τοιούτων ὀρέων διελθόντες τὴν Πίνδον διεσώθησαν ἐν Βουλγαρίᾳ.
ὁ δὲ μάγιστρος τοὺς αἰχμαλώτους Ῥωμαίους ἐλευθερώσας, σκυλεύσας δὲ
καὶ τοὺς πεσόντας Βουλγάρους, διαρπάσας δὲ καὶ τὸ τῶν πολεμίων
στρατόπεδον καὶ πλοῦτον ὅτι πλεῖστον περιβαλλόμενος, σὺν τῇ στρατιᾷ
ἐπανέζευξεν εἰς Θεσσαλονίκην.
Ὁ Σαμουὴλ δὲ πρὸς τὰ οἰκεῖα ἀνασωθεὶς γαμβρὸν ἄγεται ἐπὶ
τῇ αὐτοῦ θυγατρὶ Ἀσώτιον τὸν τοῦ Ταρωνίτου υἱόν, τῶν δεσμῶν
ἐλευθερώσας· πρὸς τοῦτον γὰρ ἡ παῖς αὐτοῦ Μιροσθλάβα ἐρωτικῶς
διατεθεῖσα ἐξάξειν ἑαυτὴν ἠπείλει, εἰ μὴ νομίμως αὐτῷ συναφθείη.
ἐκτελέσας δὲ τοὺς γάμους ἐκπέμπει μετ' αὐτῆς τοῦτον εἰς τὸ Δυρράχιον,
ἐπὶ φυλακῇ τάχα τῆς χώρας. ὁ δὲ ἐκεῖσε γενόμενος καὶ τῇ συζύγῳ
κοινολογησάμενος καὶ πείσας φεύγει μετ' αὐτῆς εἰς τὰς ἐν τῷ τόπῳ φυλα-
κῆς χάριν παραπλεούσας Ῥωμαϊκὰς τριήρεις, καὶ δι' αὐτῶν εἰς τὸν
βασιλέα ἀνασῴζεται, τιμηθεὶς μάγιστρος καὶ ἡ τούτου σύζυγος ζωστή.
διεκόμισε δ' οὗτος καὶ γράμματα δυνάστου τινός, ἑνὸς τῶν ἐν Δυρραχίῳ,
Χρυσηλίου τοὔνομα, ὑπισχνουμένου παραδοῦναι τὴν τοῦ Δυρραχίου
πόλιν τῷ βασιλεῖ, εἰ τιμηθείη αὐτός τε καὶ οἱ δύο υἱοὶ αὐτοῦ πατρίκιοι.
γράμμασι δὲ τοῦ βασιλέως ἐπιτελεῖς τὰς ὑποσχέσεις ποιῆσαι βεβαιώσαν-
τος, παρεδόθη τὸ Δυρράχιον Εὐσταθίῳ πατρικίῳ τῷ Δαφνομήλῃ, καὶ οἱ
τοῦ Χρυσηλίου υἱοὶ τετίμηντο πατρίκιοι, ἐκείνου φθάσαντος
καταστρέψαι
 348

Ιωάννης Σκυλίτζης Synopsis historiarum Emperor life Bas2+Const8, se.

24, line 11

Ὁ Σαμουὴλ δὲ πρὸς τὰ οἰκεῖα ἀνασωθεὶς γαμβρὸν ἄγεται ἐπὶ

τῇ αὐτοῦ θυγατρὶ Ἀσώτιον τὸν τοῦ Ταρωνίτου υἱόν, τῶν δεσμῶν
ἐλευθερώσας· πρὸς τοῦτον γὰρ ἡ παῖς αὐτοῦ Μιροσθλάβα ἐρωτικῶς
διατεθεῖσα ἐξάξειν ἑαυτὴν ἠπείλει, εἰ μὴ νομίμως αὐτῷ συναφθείη.
ἐκτελέσας δὲ τοὺς γάμους ἐκπέμπει μετ' αὐτῆς τοῦτον εἰς τὸ Δυρράχιον,
ἐπὶ φυλακῇ τάχα τῆς χώρας. ὁ δὲ ἐκεῖσε γενόμενος καὶ τῇ συζύγῳ
κοινολογησάμενος καὶ πείσας φεύγει μετ' αὐτῆς εἰς τὰς ἐν τῷ τόπῳ φυλα-
κῆς χάριν παραπλεούσας Ῥωμαϊκὰς τριήρεις, καὶ δι' αὐτῶν εἰς τὸν
βασιλέα ἀνασῴζεται, τιμηθεὶς μάγιστρος καὶ ἡ τούτου σύζυγος ζωστή.
διεκόμισε δ' οὗτος καὶ γράμματα δυνάστου τινός, ἑνὸς τῶν ἐν Δυρραχίῳ,
Χρυσηλίου τοὔνομα, ὑπισχνουμένου παραδοῦναι τὴν τοῦ Δυρραχίου
πόλιν τῷ βασιλεῖ, εἰ τιμηθείη αὐτός τε καὶ οἱ δύο υἱοὶ αὐτοῦ πατρίκιοι.
γράμμασι δὲ τοῦ βασιλέως ἐπιτελεῖς τὰς ὑποσχέσεις ποιῆσαι βεβαιώσαν-
τος, παρεδόθη τὸ Δυρράχιον Εὐσταθίῳ πατρικίῳ τῷ Δαφνομήλῃ, καὶ οἱ
τοῦ Χρυσηλίου υἱοὶ τετίμηντο πατρίκιοι, ἐκείνου φθάσαντος
καταστρέψαι
τὴν ζωήν.
Τούτῳ τῷ χρόνῳ Παῦλος μάγιστρος ὁ Βωβός, ἀνὴρ τῶν ἐν
Θεσσαλονίκῃ τὰ πρῶτα, καὶ Μαλακινὸς πρωτοσπαθάριος ἐπὶ συνέσει
καὶ λόγῳ ἐμπρέπων, διαβληθέντες, ὡς τὰ Βουλγάρων φρονοῦντες
μετῳκίσθησαν, ὁ μὲν Παῦλος εἰς τὴν ἐν Θρᾳκησίῳ πεδιάδα, ὁ δὲ

Ιωάννης Σκυλίτζης Synopsis historiarum Emperor life Bas2+Const8, se.

24, line 14

διατεθεῖσα ἐξάξειν ἑαυτὴν ἠπείλει, εἰ μὴ νομίμως αὐτῷ συναφθείη.

ἐκτελέσας δὲ τοὺς γάμους ἐκπέμπει μετ' αὐτῆς τοῦτον εἰς τὸ Δυρράχιον,
ἐπὶ φυλακῇ τάχα τῆς χώρας. ὁ δὲ ἐκεῖσε γενόμενος καὶ τῇ συζύγῳ
κοινολογησάμενος καὶ πείσας φεύγει μετ' αὐτῆς εἰς τὰς ἐν τῷ τόπῳ φυλα-
κῆς χάριν παραπλεούσας Ῥωμαϊκὰς τριήρεις, καὶ δι' αὐτῶν εἰς τὸν
βασιλέα ἀνασῴζεται, τιμηθεὶς μάγιστρος καὶ ἡ τούτου σύζυγος ζωστή.
διεκόμισε δ' οὗτος καὶ γράμματα δυνάστου τινός, ἑνὸς τῶν ἐν Δυρραχίῳ,
Χρυσηλίου τοὔνομα, ὑπισχνουμένου παραδοῦναι τὴν τοῦ Δυρραχίου
πόλιν τῷ βασιλεῖ, εἰ τιμηθείη αὐτός τε καὶ οἱ δύο υἱοὶ αὐτοῦ πατρίκιοι.
γράμμασι δὲ τοῦ βασιλέως ἐπιτελεῖς τὰς ὑποσχέσεις ποιῆσαι βεβαιώσαν-
τος, παρεδόθη τὸ Δυρράχιον Εὐσταθίῳ πατρικίῳ τῷ Δαφνομήλῃ, καὶ οἱ
τοῦ Χρυσηλίου υἱοὶ τετίμηντο πατρίκιοι, ἐκείνου φθάσαντος
 349

καταστρέψαι τὴν ζωήν.

Τούτῳ τῷ χρόνῳ Παῦλος μάγιστρος ὁ Βωβός, ἀνὴρ τῶν ἐν
Θεσσαλονίκῃ τὰ πρῶτα, καὶ Μαλακινὸς πρωτοσπαθάριος ἐπὶ συνέσει
καὶ λόγῳ ἐμπρέπων, διαβληθέντες, ὡς τὰ Βουλγάρων φρονοῦντες
μετῳκίσθησαν, ὁ μὲν Παῦλος εἰς τὴν ἐν Θρᾳκησίῳ πεδιάδα, ὁ δὲ
Μαλακι-νὸς ἐς Βυζάντιον. τοῦτο παθεῖν φοβηθέντες καί τινες τῶν ἐκ τῆς
Ἀδριανου-πόλεως ἰλλούστριοι καὶ στρατηγικαῖς ἀρχαῖς διαπρέψαντες,
διὰ τὸ ὑποπτεύεσθαι τῷ Σαμουὴλ προσερρύησαν, ὁ μὲν Βατάτζης
πανοικί, μόνος δὲ Βασίλειος ὁ Γλαβᾶς.

Ιωάννης Σκυλίτζης Synopsis historiarum Emperor life Bas2+Const8, se.

38, line 26

τῷ θεράποντι τοῦ Ἰωάννου καὶ τὴν σφαγὴν αὐτουργῆσαι ὀφείλοντι,

δώροις ὑποκλα-
πέντι, παρ' αὐτοῦ σφάττεται κατὰ τὸ Στούπιον οἰκητήριον. Διάβολις ὁ
τόπος
ἐκαλεῖτο ἀνέκαθεν, ἔνθα ἡ τοῦ Θεοδώρου ἐτελέσθη σφαγή.
ἐπεὶ δὲ ἔγνω τὸν Ἰωάννην δόλῳ καὶ περινοίᾳ γράψαντα τὰ γραφέντα
καὶ τἀναντία, ὧν ὑπισχνεῖτο, διανοούμενον, ἐπανέστρεψε πάλιν πρὸς
Βουλγαρίαν, καὶ λεηλατήσας τὴν περίχωρον Ὀστροβοῦ καὶ τοῦ Σωσκοῦ
καὶ τὴν πεδιάδα Πελαγονίας τοὺς ἁλισκομένους πάντας ἀπετύφλου
Βουλγάρους. ἄπεισιν οὖν ἄχρι τῆς πόλεως Ἀχρίδος, ἐν ᾗ τὰ βασίλεια
τῶν βασιλέων ἵδρυντο Βουλγαρίας. καὶ τὴν πόλιν παραλαβὼν καὶ
πάντα καλῶς διαθεὶς ἔμελλε καὶ προσωτέρω βαδίζειν καὶ τῆς πρὸς τὸ
Δυρράχιον ἅψασθαι. ἐδεῖτο γὰρ τῆς ἐπιδημίας αὐτοῦ τὰ ἐκεῖσε. ἕως
μὲν γὰρ Τριβαλίας καὶ τῶν ἀγχοτάτω Σερβίας μερῶν ἦρχε Βλαδιμηρὸς
ὁ ἐπὶ θυγατρὶ τοῦ Σαμουὴλ κηδεστής, ἀνὴρ ἐπιεικὴς καὶ εἰρηνικὸς καὶ
ἀρετῆς ἀντεχόμενος, ἠρεμίαν εἶχε τὰ ἐν Δυρραχίῳ. ἐπεὶ δὲ ὁ Γαβριὴλ
παρὰ τοῦ Ἰωάννου ἀπώλετο, καὶ οὗτος παρασπονδηθεὶς καὶ τοῖς
ὅρκοις πιστεύσας παρὰ Ἰωάννου δοθεῖσιν αὐτῷ διὰ Δαβὶδ τοῦ ἀρχιε-
πισκόπου Βουλγαρίας ἑαυτὸν ἐνεχείρισε καὶ μετὰ μικρὸν ἀπεσφάγη,
πολὺν εἶχε τάραχον καὶ κλόνον τὰ ἐκεῖσε πράγματα, ἐγκειμένου καθ'
ἑκάστην καὶ διὰ στρατηγῶν πολλάκις τοῦ Ἰωάννου καὶ δι' ἑαυτοῦ
πάλιν ἑλεῖν τὴν πόλιν. καὶ διὰ τοῦτο ἐβούλετο μὲν ὁ βασιλεὺς ἀπελ-
θεῖν καὶ βοηθῆσαι, ἐκωλύθη δὲ δι' αἰτίαν οὐκ ἄλογον.

Ιωάννης Σκυλίτζης Synopsis historiarum Emperor life Bas2+Const8, se.

41, line 2

χονται, καὶ δειλίας καὶ ταραχῆς τοῦτο ἐνέπλησαν, μηδὲν ἄλλο βοῶντες,
ἀλλ' ἢ ‘βεζεῖτε, ὁ τζέσαρ.’ πάντων οὖν φευγόντων ἀκόσμως σὺν τῷ
 350

Ἰωάννῃ, οἱ περὶ τὸν Διογένην ἀναθαρρήσαντες κατόπιν ἐδίωκον. καὶ

κτείνουσι μὲν πολλούς, συλλαμβάνουσι δὲ καὶ διακοσίους πανοπλίτας
καὶ τοὺς ἵππους καὶ τὴν ἀποσκευὴν Ἰωάννου καὶ τὸν τούτου ἀνεψιόν·
ὃν καὶ παραυτίκα στερεῖ τῶν ὀφθαλμῶν. ταῦτα δράσας ἐπάνεισι πρὸς τὰ
Βο-
δηνά, καὶ πάντα τὰ ἐκεῖσε καταστησάμενος ἐπαναζευγνύει πρὸς τὸ
Βυζάντιον, κατὰ τὴν ἐννάτην τοῦ Ἰαννουαρίου μηνός, ἰνδικτιῶνος πεντε-
καιδεκάτης, ἔτους ἑξακισχιλιοστοῦ πεντακοσιοστοῦ εἰκοστοῦ ἕκτου.
Ἀδείας δὲ λαβόμενος ὁ Ἰωάννης ἄπεισι πολιορκήσων τὸ Δυρ-
ράχιον μετὰ φρυάγματος καὶ ὄγκου βαρβαρικοῦ. ἔνθα πολιορκίας συστά-
σης καὶ συμπλοκῆς γενομένης πίπτει,
πίπτει – καταβεβλ. αὐτόν] μετὰ τοῦ στρατηγοῦ καὶ πατρικίου Νικήτα τοῦ
Πηγωνίτου, ἀπὸ τῶν ἵππων μαχομένων, πίπτει, ὑπὸ δύο πεζῶν
ἐπιδραμόντων ἐν τῇ συμπλοκῇ κατὰ τῶν σπλάγχνων καιρίαν τυπείς,
μηδενὸς δήλου γενομένου τοῦ καταβεβληκότος αὐτόν, ἄρξας Βουλγά-
ρων ἐπ' ἐνιαυτοὺς δύο καὶ μῆνας πέντε. μηνυθέντος δὲ τῷ βασιλεῖ τοῦ
θανάτου τοῦ Ἰωάννου διὰ τοῦ στρατηγοῦντος Δυρραχίου Νικήτα
πατρικίου τοῦ Πηγονίτου, ἔξεισι παραυτίκα ὁ βασιλεύς. γενομένῳ δ'
αὐτῷ κατὰ τὴν Ἀδριανούπολιν ὑπαντῶσιν ὁ ἀδελφὸς τοῦ περιφήμου
Κρακρᾶ καὶ ὁ υἱός, προσχωρεῖν εὐαγγελιζόμενοι τό τε περίπυστον

Ιωάννης Σκυλίτζης Synopsis historiarum Emperor life Bas2+Const8, se.

41, line 9

Βυζάντιον, κατὰ τὴν ἐννάτην τοῦ Ἰαννουαρίου μηνός, ἰνδικτιῶνος πεντε-

καιδεκάτης, ἔτους ἑξακισχιλιοστοῦ πεντακοσιοστοῦ εἰκοστοῦ ἕκτου.
Ἀδείας δὲ λαβόμενος ὁ Ἰωάννης ἄπεισι πολιορκήσων τὸ Δυρράχιον μετὰ
φρυάγματος καὶ ὄγκου βαρβαρικοῦ. ἔνθα πολιορκίας συστά-
σης καὶ συμπλοκῆς γενομένης πίπτει,
πίπτει – καταβεβλ. αὐτόν] μετὰ τοῦ στρατηγοῦ καὶ πατρικίου Νικήτα τοῦ
Πηγωνί-
του, ἀπὸ τῶν ἵππων μαχομένων, πίπτει, ὑπὸ δύο πεζῶν ἐπιδραμόντων ἐν
τῇ συμπλοκῇ
κατὰ τῶν σπλάγχνων καιρίαν τυπείς,
μηδενὸς δήλου γενομένου τοῦ καταβεβληκότος αὐτόν, ἄρξας Βουλγά-
ρων ἐπ' ἐνιαυτοὺς δύο καὶ μῆνας πέντε. μηνυθέντος δὲ τῷ βασιλεῖ τοῦ
θανάτου τοῦ Ἰωάννου διὰ τοῦ στρατηγοῦντος Δυρραχίου Νικήτα
πατρικίου τοῦ Πηγονίτου, ἔξεισι παραυτίκα ὁ βασιλεύς. γενομένῳ δ'
αὐτῷ κατὰ τὴν Ἀδριανούπολιν ὑπαντῶσιν ὁ ἀδελφὸς τοῦ περιφήμου
Κρακρᾶ καὶ ὁ υἱός, προσχωρεῖν εὐαγγελιζόμενοι τό τε περίπυστον
φρούριον τὸν Πέρνικον, καὶ ἕτερα πέντε ἐπὶ τριάκοντα. οὓς τιμήσας
ἀξίως καὶ τὸν Κρακρᾶν ἐς τὸν τῶν πατρικίων θρόνον ἀναβιβάσας ἦλθεν
 351

εἰς Μοσυνούπολιν. ἐνταῦθα δὲ καὶ πρέσβεις ἧκον ἐκ Πελαγονίας καὶ

Μωροβίσδου καὶ Λιπενίου, παραδιδόντων τῷ βασιλεῖ τὰς πόλεις.

Ιωάννης Σκυλίτζης Synopsis historiarum Emperor life Bas2+Const8, se.

42, line 87

μαι τοὺς ἐπιόντας ἅμα τοῖς σὺν ἐμοί. εἰ δὲ καὶ θανούμεθα, ὅπερ ἀνάγκη
παθεῖν τοὺς ὑπὸ πλειόνων περιστοιχηθέντας, εὐδαίμονα καὶ μακάριον
τὸν θάνατον λογιζόμεθα, ἔχοντες καὶ τὸν μέλλοντα τὸ ἡμέτερον
ἐκζητῆσαι
καὶ ἐκδικῆσαι αἷμα, πρὸς ὃν βουλεύσασθε, εἰ δυνατὸν ἄχρι πολλοῦ
ἀνθίστασθαι.’ τούτων ἀκούσαντες οἱ συνειλεγμένοι τῶν λόγων, καὶ τῷ
ἐκ βασιλέως δέει καταπλαγέντες, κατὰ μικρὸν ὑπορρέοντες ἄλλος
ἀλλαχῇ
διεσκεδάσθησαν, οἱ γηραιότεροι δὲ καὶ φρονιμώτεροι καὶ τὸν βασιλέα
εὐφημήσαντες ὑπετάγησαν. ὁ δ' Εὐστάθιος κατὰ πολλὴν ἄδειαν τὸν
Ἰβάτζην εἰληφὼς τῷ βασιλεῖ διεκόμισεν. ὃν οὗτος ἀποδεξάμενος τῆς
ἀνδραγαθίας στρατηγόν τε εὐθὺς προὐβάλλετο Δυρραχίου καὶ τὴν
ἅπασαν κινητὴν ὕπαρξιν ἐδωρήσατο τοῦ Ἰβάτζη. τοῦτον δὲ παρέδωκε
φυλακῇ.
Τότε καὶ Νικολιτζᾶς, ὁ πολλάκις ληφθεὶς καὶ πολλάκις ἀφεθείς, ἔν
τισιν ὄρεσι κρυπτόμενος, ὡς ἐπέμφθη δύναμις κατ' αὐτοῦ καὶ τῶν οἱ
συνόντων οἱ μὲν προσεχώρησαν ἐθελοντί, οἱ δὲ καὶ ἡλίσκοντο,
αὐτόμολος
κάτεισιν εἰς τὸ στρατόπεδον καὶ τῇ χειρὶ κρούσας τὴν θύραν προσήγγει-
λεν ἑαυτόν, ὅστις εἴη, καὶ ὅτι παραδίδωσιν ἑκουσίως τὸ σῶμα τῷ βασιλεῖ.
ἀλλὰ τοῦτον μὲν ὁ βασιλεὺς οὐδὲ ἰδεῖν ἠνέσχετο, ἀλλ' εἰς Θεσσαλονίκην
ἐξέπεμψε φρουρεῖσθαι κελεύσας. αὐτὸς δὲ τὰ τοῦ Δυρραχίου καὶ
Κολωνείας καὶ Δρυϊνουπόλεως,

Ιωάννης Σκυλίτζης Synopsis historiarum Emperor life Bas2+Const8, se.

43, line 7

Ἰβάτζην εἰληφὼς τῷ βασιλεῖ διεκόμισεν. ὃν οὗτος ἀποδεξάμενος τῆς

ἀνδραγαθίας στρατηγόν τε εὐθὺς προὐβάλλετο Δυρραχίου καὶ τὴν
ἅπασαν κινητὴν ὕπαρξιν ἐδωρήσατο τοῦ Ἰβάτζη. τοῦτον δὲ παρέδωκε
φυλακῇ.
Τότε καὶ Νικολιτζᾶς, ὁ πολλάκις ληφθεὶς καὶ πολλάκις ἀφεθείς, ἔν
τισιν ὄρεσι κρυπτόμενος, ὡς ἐπέμφθη δύναμις κατ' αὐτοῦ καὶ τῶν οἱ
συνόντων οἱ μὲν προσεχώρησαν ἐθελοντί, οἱ δὲ καὶ ἡλίσκοντο,
αὐτόμολος
 352

κάτεισιν εἰς τὸ στρατόπεδον καὶ τῇ χειρὶ κρούσας τὴν θύραν προσήγγει-

λεν ἑαυτόν, ὅστις εἴη, καὶ ὅτι παραδίδωσιν ἑκουσίως τὸ σῶμα τῷ βασιλεῖ.
ἀλλὰ τοῦτον μὲν ὁ βασιλεὺς οὐδὲ ἰδεῖν ἠνέσχετο, ἀλλ' εἰς Θεσσαλονίκην
ἐξέπεμψε φρουρεῖσθαι κελεύσας. αὐτὸς δὲ τὰ τοῦ Δυρραχίου καὶ
Κολωνείας
καὶ Δρυϊνουπόλεως, ὥς πῃ ἐδόκει αὐτῷ βέλτιστα, καταστησάμενος, καὶ
φύλακας τοῖς θέμασι καὶ στρατηγοὺς ἐπιστήσας, καὶ τῶν αἰχμαλώτων
Ῥωμαίων τοὺς βουλομένους κατὰ χώραν μένειν κελεύσας, τοὺς δὲ
λοιποὺς πεσθαι προστάξας,

Ιωάννης Σκυλίτζης Synopsis historiarum Emperor life Roman3, se. 9,

line 16

βαίωσε καὶ κοινοπραγίαν μετὰ τῶν Χαλεπιτῶν ἔθετο. Ζωὴ δὲ ἡ βασιλὶς

μετὰ τὴν ὕψωσιν τοῦ τιμίου σταυροῦ αἰφνίδιον ἀπελθοῦσα εἰς τὸ Πε-
τρίον τὴν ἑαυτῆς ἀδελφὴν Θεοδώραν ἀπέκειρε μοναχήν, ἀδύνατον ἄλλως
εἶναι φήσασα παυθῆναι τὰς ἐπιβουλὰς καὶ τὰ σκάνδαλα. δέδωκε δὲ καὶ
τὴν οἰκείαν ἀνεψιὰν ὁ βασιλεὺς Ῥωμανὸς μετὰ πολλῶν ἕδνων εἰς
εὐνὴν τῷ τῆς μεγάλης Ἀρμενίας ἐξουσιάρχῃ. μέλλων δὲ δευτέραν
εἰσβολὴν τάχα ποιήσασθαι κατὰ Συρίας ὁ βασιλεὺς ἐξῆλθεν εἰς τὰ Μεσά-
νακτα. ἐκεῖσε δὲ τούτου ἐνδιατρίβοντος μηνύεται τῇ βασιλίδι Ζωῇ διὰ
Θεοφάνους τοῦ Θεσσαλονικέως, ὡς Κωνσταντῖνος ὁ Διογένης κοινολο-
γησάμενος τῇ ταύτης ἀδελφῇ Θεοδώρᾳ ἀπόδρασιν πρὸς τὸ Ἰλλυρικὸν
μελετᾷ, εἰδήσει τοῦ μητροπολίτου Δυρραχίου καὶ τοῦ ἐπισκόπου Περι-
θεωρίου. καὶ εὐθὺς ἀνάρπαστοι οἵ τε ἐπίσκοποι καὶ ὁ Διογένης γίνονται.
καὶ ὁ μὲν Κωνσταντῖνος ἐταζόμενος ἐν τῷ παλατίῳ τῶν Βλαχερνῶν
διὰ Ἰωάννου πραιποσίτου, τοῦ μετὰ ταῦτα ὀρφανοτρόφου καὶ ἀδελ-
φοῦ τοῦ βεβασιλευκότος Μιχαήλ, ἑαυτὸν ἀποκρημνίσας τοῦ τείχους καὶ
ἐκτραχηλισθεὶς ἀπέθανε ῥιφεὶς μετὰ τῶν αὐτοφόνων, οἱ δὲ ἐπίσκοποι
ὡς τὸν βασιλέα πρὸς τὰ Μεσάνακτα ἐξεπέμφθησαν κἀκεῖθεν ἠλευθερώ-
θησαν.

Ιωάννης Σκυλίτζης Synopsis historiarum Emperor life Mich4, se. 23,

line 17

γειτονοῦντα τῷ κράλῃ Τουρκίας), καὶ υἱὸν ἑαυτὸν ἐφήμιζε Ῥωμανοῦ

τοῦ υἱοῦ τοῦ Σαμουήλ,
τεχθέντα αὐτῷ ἀπὸ τῆς θυγατρὸς τοῦ κράλη Οὐγγρίας, ἣν ἔτι ζῶντ̣ο̣σ̣
α̣ὐτ̣ ̣οῦ̣ ̣ Σαμουὴλ
μισήσας ἐδίωξε καὶ ἠγάγετο τὴν πανωραίαν Εἰρήνην τὴν Λαρισσαίαν
καὶ τὸ γένος ἀνέσειε τῶν Βουλγάρων, πρὸ ὀλίγου τὸν τράχηλον ὑπο-
 353

βαλὸν τῇ δουλείᾳ καὶ λίαν ὀριγνώμενον ἐλευθερίας. διὸ καὶ πιστεύσαντες

τοῖς παρ' αὐτοῦ λεγομένοις βασιλέα τε αὐτὸν Βουλγαρίας ἀναγορεύουσι,
καὶ ἄραντες ἐκεῖθεν διά τε Ναϊσσοῦ καὶ τῶν Σκούπων, τῆς μητροπόλεως
Βουλγαρίας, ἵεντο ἀνακηρύττοντες καὶ ἀνευφημοῦντες τοῦτον, καὶ
πάντα τὸν παρευρεθέντα Ῥωμαῖον ἀνηλεῶς καὶ ἀπανθρώπως ἀναιροῦν-
τες. ὅπερ μαθὼν Βασίλειος ὁ Συναδηνός, στρατηγὸς Δυρραχίου τυγχά-
νων, ἄρας τὰς ἐγχωρίους δυνάμεις ἔσπευδεν ὑπαντῆσαι τῷ Δελεάνῳ,
πρὶν ἢ ἐπὶ μέγα ἀρθῆναι τὸ κακὸν καὶ πυρκαϊὰν ἀναφθῆναι. γενόμενος
δὲ κατὰ τὴν λεγομένην Δέβριν, καὶ προσκρούσας κατά τι μετά τινος
τῶν ὑποστρατήγων Μιχαὴλ τοῦ Δερμοκαΐτου, διαβάλλεται ἐς βασι-
λέα, ὡς μελετῶν τυραννίδα. καὶ ὁ μὲν εὐθὺς παραλύεται τῆς ἀρχῆς
καὶ ἐν Θεσσαλονίκῃ ἀχθεὶς ἐν φυλακῇ βάλλεται, στρατηγεῖν δὲ ἀντ'
αὐτοῦ προχειρίζεται ὁ Δερμοκαΐτης, ὃς ἀπείρως καὶ φαύλως διοικῶν
τὴν ἀρχὴν ἐν βραχεῖ χρόνου τὰ πάντα ἀνέτρεψε. πλεονεκτούμενοι γὰρ
οἱ ὑπ' αὐτὸν καὶ ἀδικούμενοι, καὶ τοὺς ἑαυτῶν ἵππους καὶ τὰ ἅρματα
ἀφαιρούμενοι καὶ ἄλλο πᾶν, ὅπερ ἦν αὐτοῖς ἄξιον λόγου,

Ιωάννης Σκυλίτζης Synopsis historiarum Emperor life Mich4, se. 25,

line 4

εχώρησε τῷ Δελεάνῳ μετὰ καί τινος Κοιτωνίτου, ἑνὸς τῶν θαλαμη-

πόλων εὐνούχων.
Γέγονε δὲ καὶ αὐχμὸς κατὰ τοῦτον τὸν χρόνον, ὡς σχεδὸν
ἀποξηρανθῆναι τὰς ἀφθόνους πηγὰς καὶ τοὺς ἀεννάους ποταμούς.
ἐγένετο δὲ καὶ ἐμπρησμὸς ἐν τῇ Ἐξαρτήσει, κατὰ τὴν ἕκτην τοῦ Αὐγού-
στου μηνός, καὶ ἐνεπρήσθησαν αἱ ἐκεῖσε ἱστάμεναι πᾶσαι τριήρεις μετὰ
τῆς ἑαυτῶν παρασκευῆς.
Ὁ δὲ Δελεάνος ἀποσκευασάμενος, ὡς εἴπομεν, τὸν Τειχομηρὸν
καὶ πάντων τῶν πραγμάτων κύριος καταστὰς γενναίως ἐξηγεῖτο τῶν
ἔργων. καὶ πρότερον μὲν ἀποστείλας πλῆθος στρατηγὸν ἔχον τὸν λεγό-
μενον Καυκάνον εἷλε τὸ Δυρράχιον. ἀπέστειλε δὲ καὶ στρατιὰν ἑτέραν
ἐν Ἑλλάδι, στρατηγουμένην ὑπὸ Ἀνθίμου, ᾗτινι ὑπαντιάσας ὁ Ἀλακας-
σεὺς καὶ συμμίξας ἐν Θήβαις τρέπεται, καὶ ἀναιρεῖται πλῆθος τῶν Θη-
βαίων πολύ. τότε δὴ καὶ τὸ θέμα τῶν Νικοπολῶν, πλὴν Ναυπάκτου,
προσερρύη Βουλγάροις δι' αἰτίαν τὴν ῥηθήσεσθαι μέλλουσαν. Βυζάν-
τιος γάρ τις ἄνθρωπος Ἰωάννης τοὔνομα, Κουτζομύτης τὴν ἐπωνυμίαν,
πράκτωρ τῶν ἐκεῖσε δημοσίων φόρων πεμφθεὶς καὶ βαρέως προσενηνεγ-
μένος τοῖς ἐγχωρίοις ἑαυτῷ τε ὄλεθρον προεξένησε καὶ ἀποστάσεως
αἴτιος γέγονε τοῖς Νικοπολίταις. μὴ φέροντες γὰρ τὴν αὐτοῦ πλεονε-
ξίαν ἀποστατοῦσι, καὶ αὐτὸν μὲν εἰς μέλη καὶ μέρη κατέτεμον, αὐτοὶ
δὲ τὸν βασιλέα δυσφημήσαντες Ῥωμαίων τοῖς Βουλγάροις προσέθεντο.
 354

Ιωάννης Σκυλίτζης Synopsis historiarum Emperor life Const9, se. 2,

line 18

νωβελίσσιμον εἰς Σάμον. καὶ ταῦτα μὲν ἐπράχθη ἐν προοιμίοις τῷ

Μονομά-
χῳ, κατὰ τὴν δεκάτην ἰνδικτιῶνα. κατὰ δὲ τὴν ἕκτην τοῦ Ὀκτωβρίου
μηνός, τῆς ἑνδεκάτης ἰνδικτιῶνος, τοῦ ͵ϛφναʹ ἔτους, ἐφάνη κομήτης ἀπὸ
τῆς ἕω πρὸς δύσιν ποιούμενος τὴν πορείαν, καὶ ὡρᾶτο λάμπων παρ'
ὅλον τοῦτον τὸν μῆνα. προεμήνυε δ' οὗτος τὰς μελλούσας ἐπισυμβῆναι
κοσμικὰς συμφοράς. Στεφάνου γὰρ τοῦ καὶ Βοϊσθλάβου, ὥσπερ ἔμπρο-
σθεν ἐρρήθη, ἀποδράντος ἐκ Βυζαντίου καὶ τὰ Ἰλλυρικὰ κατασχόντος
ὄρη, καὶ Τριβαλλοὺς καὶ Σέρβους καὶ τὰ πρόσοικα γένη καὶ Ῥωμαίοις
ὑπήκοα κατατρέχοντος καὶ ληϊζομένου, μὴ φέρων ὁ Μονομάχος τὰς
ἐκείνου καταδρομὰς τῷ ἄρχοντι τῷ τότε τοῦ Δυρραχίου (ἦν δὲ Μιχαὴλ
πατρίκιος, ὁ Ἀναστασίου τοῦ λογοθέτου υἱός) γράμμασιν ἐγκελεύεται
τὸν ὑπ' αὐτὸν ἀθροῖσαι τοῦ Δυρραχίου στρατόν, ἔτι δὲ καὶ τὰς στρατιὰς
τῶν ἐγγιζόντων τούτῳ θεμάτων καὶ αὐτῷ ὑποκειμένων, καὶ συνάμα
τοῖς ὑποστρατήγοις εἰς Τριβαλλοὺς ἀπελθεῖν καὶ καταπολεμῆσαι τὸν
Στέφανον. ὁ δὲ πολεμικῆς ἐπιστήμης ἀπέχων μακράν, οἷα σκιατραφὴς
ἄνθρωπος καὶ ἐμπαθείαις ἐντεθραμμένος, ἀφυῶς καὶ ἀτέχνως

Ιωάννης Σκυλίτζης Synopsis historiarum Emperor life Const9, se. 2,

line 20

χῳ, κατὰ τὴν δεκάτην ἰνδικτιῶνα. κατὰ δὲ τὴν ἕκτην τοῦ Ὀκτωβρίου
μηνός, τῆς ἑνδεκάτης ἰνδικτιῶνος, τοῦ ͵ϛφναʹ ἔτους, ἐφάνη κομήτης ἀπὸ
τῆς ἕω πρὸς δύσιν ποιούμενος τὴν πορείαν, καὶ ὡρᾶτο λάμπων παρ'
ὅλον τοῦτον τὸν μῆνα. προεμήνυε δ' οὗτος τὰς μελλούσας ἐπισυμβῆναι
κοσμικὰς συμφοράς. Στεφάνου γὰρ τοῦ καὶ Βοϊσθλάβου, ὥσπερ ἔμπρο-
σθεν ἐρρήθη, ἀποδράντος ἐκ Βυζαντίου καὶ τὰ Ἰλλυρικὰ κατασχόντος
ὄρη, καὶ Τριβαλλοὺς καὶ Σέρβους καὶ τὰ πρόσοικα γένη καὶ Ῥωμαίοις
ὑπήκοα κατατρέχοντος καὶ ληϊζομένου, μὴ φέρων ὁ Μονομάχος τὰς
ἐκείνου καταδρομὰς τῷ ἄρχοντι τῷ τότε τοῦ Δυρραχίου (ἦν δὲ Μιχαὴλ
πατρίκιος, ὁ Ἀναστασίου τοῦ λογοθέτου υἱός) γράμμασιν ἐγκελεύεται
τὸν ὑπ' αὐτὸν ἀθροῖσαι τοῦ Δυρραχίου στρατόν, ἔτι δὲ καὶ τὰς στρατιὰς
τῶν ἐγγιζόντων τούτῳ θεμάτων καὶ αὐτῷ ὑποκειμένων, καὶ συνάμα
τοῖς ὑποστρατήγοις εἰς Τριβαλλοὺς ἀπελθεῖν καὶ καταπολεμῆσαι τὸν
Στέφανον. ὁ δὲ πολεμικῆς ἐπιστήμης ἀπέχων μακράν, οἷα σκιατραφὴς
ἄνθρωπος καὶ ἐμπαθείαις ἐντεθραμμένος, ἀφυῶς καὶ ἀτέχνως
 355

ἐπιχειρήσας

Ιωάννης Σκυλίτζης Continuatio Scylitzae (3064: 002)

“Ἡ συνέχεια τῆς χρονογραφίας τοῦ Ἰωάννου Σκυλίτση”, Ed. Tsolakes,
E.T.Thessalonica: n.p., 1968; Ἑταιρεία Μακεδονικῶν Σπουδῶν. Ἵδρυμα
Μελετῶν Χερσονήσου τοῦ Αἵμου 105.P. 168, line 25

Ὑποχωρεῖ γοῦν τῆς Καλαβρίας ὁ Θρυμβός, ὃς ἐκεῖσε στρατηγῶν ἐτύγ-

χανε, τὸ κατὰ τοὺς Σκρίβωνας ἄγος ἀνέδην τετολμηκώς· μὴ ἀρέσκον γὰρ
τοῖς ἐγχωρίοις ὁρῶν τὸ πεπραγμένον φυγὰς εἰς βασιλέα γίνεται.
Στέλλεται γοῦν δοὺξ Ἰταλίας ὁ Ἀμβουλχαρέ. Ὁ δὲ Ῥουμπέρτος τῇ τῶν
Σκρι-βώνων ἀναιρέσει δεινοπαθοῦν τὸ γένος ὁρῶν τῶν Καλαβρῶν ἅμα
κἀκ τῆς αἰτίας ταύτης ἀποστασίαν μελετῶν, οὐκέτι μὲν ὡς ὑποστρέψων
ἔξει-σι, σπουδῇ δὲ ἐλάσας αἱρεῖ τὸ Ῥήγιον, πόλιν μεγάλην καὶ ἐπιφανῆ,
ἐν ᾧ συνήθως ὁ δοὺξ Ἰταλίας διέτριβεν· ἦσαν γὰρ ἐν τούτῳ οἰκήματά τε
δια-πρεπῆ καὶ τῶν ἐπιτηδείων ἀφθονία πολλή. Ὁ δ' Ἀμβουλχαρὲ τὸ Δυρ-
ράχιον καταλαβὼν ἐξ ἐκείνου τε εἰς τὴν Βάριν περαιωθείς, πυθόμενος
ὅτι τὸ Ῥήγιον ἑάλω, ἔμεινεν αὐτὸς ἐν τῇ Βάρει κἀκεῖθεν, ὡς ἦν δυνατόν,
τῶν ἔτι τὰ Ῥωμαίων φρονουσῶν ἀντείχετο πόλεων, στρατηγούς τε
ἐφιστῶν
καὶ στρατὸν ἐπιπέμπων εἰς φυλακήν· ἔτι γὰρ ἐφρόνουν τὰ Ῥωμαίων
ἥ τε Βάρις καὶ ἡ Ὑδροῦς, ἡ Καλλίπολις, ὁ Τάρας, τὸ Βρενδήσιον καὶ αἱ
Ὧραι καὶ ἄλλα πολίχνια ἱκανὰ καὶ πᾶσα ἡ χώρα ἁπλῶς. Ἐν τῷ μεταξὺ
δὲ προεβλήθη δοὺξ τῆς Ἰταλίας ὁ Περηνός, στρατηγὸς δὲ Βρενδησίου
Νικηφόρος ὁ Καραντηνός. Ὁ μὲν οὖν Περηνὸς μὴ δυνηθεὶς εἰς Λογ-
γιβαρδίαν περαιωθῆναι διὰ τὴν τοῦ Ῥουμπέρτου καταδυναστείαν, ἔμει-
νεν ἐν Δυρραχίῳ ὀνομασθεὶς τοῦ Δυρραχίου δούξ. Νικηφόρος δὲ ὁ
Καραντηνὸς ἐκδρομὰς ποιουμένου τοῦ Ῥουμπέρτου καὶ κακώσεσι
μυρίαις τοὺς

Ιωάννης Σκυλίτζης Continuatio Scylitzae P. 169, line 5

πρεπῆ καὶ τῶν ἐπιτηδείων ἀφθονία πολλή. Ὁ δ' Ἀμβουλχαρὲ τὸ Δυρ-

ράχιον καταλαβὼν ἐξ ἐκείνου τε εἰς τὴν Βάριν περαιωθείς, πυθόμενος
ὅτι τὸ Ῥήγιον ἑάλω, ἔμεινεν αὐτὸς ἐν τῇ Βάρει κἀκεῖθεν, ὡς ἦν δυνατόν,
τῶν ἔτι τὰ Ῥωμαίων φρονουσῶν ἀντείχετο πόλεων, στρατηγούς τε
ἐφιστῶν
καὶ στρατὸν ἐπιπέμπων εἰς φυλακήν· ἔτι γὰρ ἐφρόνουν τὰ Ῥωμαίων
ἥ τε Βάρις καὶ ἡ Ὑδροῦς, ἡ Καλλίπολις, ὁ Τάρας, τὸ Βρενδήσιον καὶ αἱ
Ὧραι καὶ ἄλλα πολίχνια ἱκανὰ καὶ πᾶσα ἡ χώρα ἁπλῶς. Ἐν τῷ μεταξὺ
 356

δὲ προεβλήθη δοὺξ τῆς Ἰταλίας ὁ Περηνός, στρατηγὸς δὲ Βρενδησίου

Νικηφόρος ὁ Καραντηνός. Ὁ μὲν οὖν Περηνὸς μὴ δυνηθεὶς εἰς Λογ-
γιβαρδίαν περαιωθῆναι διὰ τὴν τοῦ Ῥουμπέρτου καταδυναστείαν, ἔμει-
νεν ἐν Δυρραχίῳ ὀνομασθεὶς τοῦ Δυρραχίου δούξ. Νικηφόρος δὲ ὁ
Καραντηνὸς ἐκδρομὰς ποιουμένου τοῦ Ῥουμπέρτου καὶ κακώσεσι
μυρίαις τοὺς
Ἰταλοὺς κατατρύχοντος ἐδειλία μέν, ἔμενε δ' ὅμως τὴν ἐκ βασιλέως ἀνα-
μένων ἐπικουρίαν. Πᾶσαι μὲν οὖν αἱ ἰταλικαὶ πόλεις προσεχώρησαν
καὶ φρουρὰν παρεδέξαντο· τινὲς δὲ φρουρὰν μὴ παραδεξάμεναι
ὑπόφοροι
κατέστησαν. Τούτων δὲ οὕτω τελουμένων φυγεῖν μὲν ἔγνω καὶ ὁ Κα-
ραντηνὸς αὐξανομένους καθ' ἑκάστην ὁρῶν τοὺς Φράγκους, τὸ δὲ τῆς
αἰσχύνης ἄδοξον λογιζόμενος ἔμενεν ἐπὶ χώρας, τὸ Βρενδήσιον
συντηρῶν
ἐν τῇ πρὸς τὸν βασιλέα πίστει τε καὶ δουλώσει. Ἀπάτῃ δὲ καὶ δόλῳ τοὺς

Ιωάννης Σκυλίτζης Continuatio Scylitzae P. 169, line 18

μένων ἐπικουρίαν. Πᾶσαι μὲν οὖν αἱ ἰταλικαὶ πόλεις προσεχώρησαν

καὶ φρουρὰν παρεδέξαντο· τινὲς δὲ φρουρὰν μὴ παραδεξάμεναι
ὑπόφοροι
κατέστησαν. Τούτων δὲ οὕτω τελουμένων φυγεῖν μὲν ἔγνω καὶ ὁ Κα-
ραντηνὸς αὐξανομένους καθ' ἑκάστην ὁρῶν τοὺς Φράγκους, τὸ δὲ τῆς
αἰσχύνης ἄδοξον λογιζόμενος ἔμενεν ἐπὶ χώρας, τὸ Βρενδήσιον
συντηρῶν
ἐν τῇ πρὸς τὸν βασιλέα πίστει τε καὶ δουλώσει. Ἀπάτῃ δὲ καὶ δόλῳ τοὺς
προσοίκους Φράγκους ὑπέρχεται. Λαθραίως οὖν αὐτοῖς ἐντυχὼν καὶ περὶ
τοῦ προδοῦναι τὴν πόλιν λόγους καὶ δοὺς καὶ λαβών, ἥκοντας τοὺς
Φράγ-
κους ἐδέξατο ἀνιόντας διὰ κλίμακος. Ἕνα καθένα γοῦν τῶν ἀνιόντων
ἀποσφάξας, εἰς ἑκατὸν ἀριθμουμένους, τὰς κεφαλὰς αὐτῶν πλοίῳ ἐμ-
βαλὼν περαιοῦται εἰς τὸ Δυρράχιον ἐκεῖθέν τε εἰς βασιλέα τῶν συμβε-
βηκότων ἄπεισιν ἄγγελος. Ὁ μὲν οὖν Περηνὸς ἐν τῷ Δυρραχίῳ ἔμενε,
τὴν
δὲ βασιλείαν τὰ οἴκοι ἀνιαρὰ ἔθλιβε, καὶ τὴν ἀνατολὴν τὰ ἐκ τῶν Τούρ-
κων δεινὰ ἐπίεζον, αὐξανόμενα καθ' ἑκάστην καὶ μηδεμίαν λαμβάνον-
τα ἄνεσιν καὶ ἀνακωχήν. Τελευτήσαντος δὲ τοῦ Δούκα Κωνσταντίνου
τοῦ βασιλέως, τῆς βασιλίδος δὲ Εὐδοκίας πρὸς βραχὺ τῆς βασιλείας ἀντι-
σχούσης, ἐπεὶ εἰς Διογένην τὰ σκῆπτρα τῆς βασιλείας περιῆλθε, τῷ
μὲν Ῥουμπέρτῳ καὶ τοῖς περὶ αὐτὸν δέος οὐ τὸ τυχὸν ἦν, μὴ καὶ τῶν οἰ-
κείων ἐκπέσωσι πεῖραν τῆς αὐτοῦ γενναιότητος ἔχουσι, τῶν δέ γε τῇ
 357

Ῥωμανίᾳ διαφερόντων, χωρῶν τε καὶ πόλεων, πᾶσι τρόποις ἀπῆγον

ἑαυτοὺς καὶ ὑπέστελλον.

Ιωάννης Σκυλίτζης Continuatio Scylitzae P. 172, line 22

ὅμως κατάγων καὶ τῶν περιωνύμων Φλαβίων, οἳ τὸ γένος ἀπὸ τῆς

περιδόξου καὶ πρεσβυτέρας Ῥώμης κατῆγον, καθὼς ἡ ἀνέκαθεν
παράδοσις
κρατεῖ περὶ αὐτοῦ. Τρίτην δὲ ἄγοντος τοῦ Ὀκτωβρίου μηνός, μέλλον-
τος ἤδη τὴν βασιλικὴν πήξασθαι σκηνὴν φῶς ἀθρόον περὶ τὸν ἀέρα διε-
φάνη περὶ πρώτας νυκτὸς φυλακὰς μέχρι Χαλκηδόνος καὶ Χρυσοπόλεως
καὶ τῶν ἐν Βλαχέρναις ἀνακτόρων· ὃ καὶ οἰωνὸς ἀγαθὸς πᾶσιν ἔδοξεν,
ὡς ἐπιφοιβάζειν τινὰς ἀπὸ Λάμπης λαμπτῆρα φωσφόρον ἐπιδημῆσαι
τοῖς βασιλείοις.
Ὡρμημένου δὲ ἤδη πρὸς τὸ Βυζάντιον ἀποστατικὴ ἑτέρα κα-
κόνοια τὴν δύσιν περιεκλόνησε. Νικηφόρος γὰρ πρόεδρος ὁ Βρυέν-
νιος τὴν τοῦ Δυρραχίου δουκικὴν διέπων ἀρχὴν καὶ ταύτης παραλυθεὶς
βασιλέως ἑαυτῷ περιέθηκεν ὄνομα, καὶ τοῖς ἐκεῖσε στρατιώταις ὀπα-
δοῖς καὶ συνεργοῖς χρησάμενος ἔξεισι μὲν ἐκεῖθεν, ἐπείγεται δὲ πρὸς
Ἀδριανούπολιν. Ὁ γὰρ αὐτάδελφος αὐτοῦ Ἰωάννης τινὰς τῶν ἑσπερίων
δυνάμεων εἰς τὴν προσδοκωμένην ἐπιβουλὴν καταρτύσας, μετὰ Βαράγ-
γων καὶ Φράγκων πλήθους πολλοῦ, τῷ ἀδελφῷ συνθέσθαι
παρεσκεύασε,

Ιωάννης Σκυλίτζης Continuatio Scylitzae P. 182, line 15

θυμίας. Ἄγεται τοίνυν τὴν Μαρίαν ἀπηρυθριασμένως ὁ βασιλεὺς καὶ

ἱερολογεῖται αὐτῇ, καὶ παραυτίκα καθαιρεῖται ὁ ἱερεὺς ὡς προφανῶς
μοιχείας τετελεσμένης. Ὁ δὲ Μιχαὴλ τὴν τρίχα κειράμενος, ψήφῳ τοῦ
πατριάρχου καὶ τῶν μητροπολιτῶν χειροτονεῖται Ἐφέσου ἀρχιερεύς.
Ἅπαξ μέντοι ἐν ἐκείνῃ ἐφοίτησε, καὶ ὑποστρέψας ἔμεινεν ἐν τῇ τοῦ Μα-
νουὴλ μονῇ, χερσὶν ἰδίαις ἐργαζόμενος. Ἐτιμήθη δὲ διαφερόντως ὑπὸ τοῦ
μετὰ ταῦτα βασιλεύσαντος Ἀλεξίου τοῦ Κομνηνοῦ, ἐφ' οὗ δὴ καὶ
ἐκοιμήθη,
τὴν ἑαυτοῦ σύζυγον Μαρίαν, μετὰ τὴν τοῦ Βοτανειάτου καθαίρεσιν μο-
ναχὴν γεγενημένην, συμπαθείας τῶν εἰς αὑτὸν ἐπταισμένων καταξιώ-
σας ἐν τῇ τελευτῇ.
Ὁ δὲ πρωτοπρόεδρος Νικηφόρος ὁ Βασιλάκιος τὸ Δυρράχιον κατα-
λαβὼν στρατὸν ἤθροιζεν ἐκ πασῶν τῶν ἐκεῖσε χωρῶν, μετεπέμψατο δὲ
καὶ Φράγκους ἐξ Ἰταλίας, διὰ τοῦ ἐπισκόπου Διαβόλεως Θεοδοσίου φι-
λοτίμοις ταῖς δεξιώσεσι, κατὰ τοῦ Βρυεννίου συσκευαζόμενος. Συναγηο-
χὼς δὲ στρατιὰν ἀξιόλογον ἔκ τε Φράγκων καὶ Βαράγγων, Ῥωμαίων
 358

τε καὶ Βουλγάρων καὶ Ἀρβανιτῶν, ἄρας ἐκεῖθεν πρὸς Θεσσαλονίκην

ἠπείγετο. Ἀφιγμένος δὲ εἰς Ἀχρίδα ἠβούλετο μὲν ἐκεῖσε ἀναγορευθῆ-
ναι, σπουδῇ δὲ τοῦ ἐκεῖσε ἀρχιερατεύοντος ἐκωλύθη. Ἐν δὲ
Θεσσαλονίκῃ
γενόμενος ἐπληροφορήθη τὴν τοῦ Βοτανειάτου ἀναγόρευσιν καὶ δουλικὰ

Συμεών Λογοθέτης χρονικόν (sub nomine Leonis Grammatici vel

Theodosii Melisseni vel Julii Pollucis) (redactio A + B operis sub titulo
Ep. forsub auctore Trajano Patricio) (3070: 001)“Leonis Grammatici
chronographia”, Ed. Bekker, I.Bonn: Weber, 1842; Corpus scriptorum
historiae Byzantinae.P. 38, line 7

πτίοις πλησιοχώρων οὐκ ὀλίγην ἀποσπάσας ἐκέκτητο, τουτέ-

στιν ἀπὸ τοῦ χειμάρρου Αἰγυπτίου ἕως τοῦ ποταμοῦ Εὐφρά-
του, καὶ τὴν Ἰουδαίαν ὑπόφορον ἅπασαν κατέστησε· καὶ
ἐδούλευσεν Ἰωακεὶμ τῷ Ναβουχοδονόσορ ἔτη γʹ. ἐπὶ τούτου
προφητεύουσιν Ἱερεμίας καὶ Βουζὶ καὶ Οὐρίας ὁ τοῦ Σαμέου,
ὃν καὶ φυγόντα εἰς Αἴγυπτον Ἰωακεὶμ συλλαβόμενος ἀναι-
ρεῖ. τοῦτον τὸν Ἰωακεὶμ δήσας χαλκείοις δεσμοῖς ὁ Ναβου-
χοδονόσορ εἰς Βαβυλῶνα ἀπήγαγε· μεθ' οὗ ἀπῆλθον αἰχμά-
λωτοι Δανιὴλ καὶ Ἀνανίας Μισαήλ τε καὶ Ἀζαρίας. κατὰ
τούτους τοὺς χρόνους Ἐπίδαμνος ἐκτίσθη καὶ μετωνομάσθη
Δυρράχιον. Ἰωακεὶμ ὁ καὶ Ἰεχονίας, τὸν πατέρα Ἐλιακεὶμ
διαδεξάμενος, βασιλεύει μῆνας τρεῖς. πολιορκοῦντος τὴν Ἱε-
ρουσαλὴμ τοῦ Ναβουχοδονόσορ ἐν ἔτει ὀγδόῳ τῆς αὐτοῦ βα-
σιλείας, ὑπεξελθὼν Ἰωακεὶμ τῆς πόλεως σὺν Ἐσθᾷ τῇ μητρὶ
καὶ πᾶσι τοῖς ἑαυτοῦ προσπίπτει τῷ Ναβουχοδονόσορ· ὁ δὲ
καὶ τὴν πόλιν ἐδαφίζει καὶ τούτους αἰχμαλώτους ἀπάγει σὺν
ἄλλοις πολλοῖς, μεθ' ὧν ἀπήχθη καὶ ὁ προφήτης Ἰεζεκιήλ.
καθίστησι δὲ ἀντ' αὐτοῦ τῶν ὑπολοίπων ἡγεμόνα τὸν Μαν-
θανίαν, πατράδελφον αὐτοῦ, Σεδεκίαν αὐτὸν μετονομάσας,
ὅρκους παρ' αὐτοῦ κατὰ τοῦ θεοῦ περὶ τοῦ μὴ ἀποστῆναι
κομισάμενος.

Συμεών Λογοθέτης χρονικόν (sub nomine Leonis Grammatici vel

Theodosii Melisseni vel Julii Pollucis) (redactio A + B operis sub t
P. 258, line 21

στρατεύει ὁ βασιλεὺς κατὰ Συρίας εἰς Γερμανίκειαν, καὶ ταύ-

την ἐκπορθήσας καὶ αἰχμαλωτίσας ὑπέστρεψεν. τελευτᾷ δὲ
Κωνσταντῖνος υἱὸς Μιχαὴλ βασιλέως ἐξ Εὐδοξίας, ὃν πολλὰ
 359

ἐθρήνησε Βασίλειος. Μαίῳ δὲ πρώτῃ ἐνθρονίζεται καὶ ἐγ-

καινίζεται ἡ ἐκκλησία, ἣν ἔκτισεν ὁ βασιλεὺς καὶ ἐκαλλώπισε
κοσμῷ πολλῷ, παρὰ Φωτίου πατριάρχου, τοῦ βασιλέως ἐν τῷ
αὐτῆς καινισμῷ λῶρον φορέσαντος καὶ χρήματα πολλὰ δόν-
τος καὶ νέαν αὐτὴν ἐπονομάσαντος. ἀπεστάλη δὲ παρὰ τοῦ
βασιλέως Προκόπιος πρωτοβεστιάριος μετὰ τῶν δυτικῶν θε-
μάτων, ὄντος Εὐπραξίου τοῦ στρατηλάτου εἰς Σικελίαν τοῦ
Μωσιλίκη, εἰς δὲ τὸ Δυρράχιον τοῦ Ῥαβδούχου, καὶ ἐν τῇ
Πελοποννήσῳ τοῦ Οἰνιάτου καὶ τοῦ Ἀποστούπη· ὅστις Προ-
κόπιος πολλὰς πράξεις κατεργασάμενος καὶ ἀνδραγαθίας,
ἐσχάτως πολέμου γεγονότος καὶ προδοθέντων πάντων ὑπὸ τοῦ
Ἀποστούπη, ἐσφάγη.
Λέων δὲ ὁ Σαλιβαρᾶς συνοψίζει Φωτίῳ πατριάρχῃ Θεό-
δωρον ἀββᾶν ἀρχιεπίσκοπον Εὐχαΐτων εὐλαβῆ καὶ ποιοῦντα
τεράστια καὶ προορατικόν. Φώτιος δὲ τοῦτον Βασιλείῳ βα-
σιλεῖ μεσιτεύει καὶ συνοψίζει· εἰς ὃν ὁ βασιλεὺς ἀρεσθεὶς
(πρὸς γὰρ τὰς ἐπιθυμίας αὐτοῦ διέκειτο) εἶχεν ἐν τιμῇ πολ-
λῇ, ὃς ἀθυμοῦντα τὸν βασιλέα περὶ τοῦ τελευτήσαντος

Michael Attaliates Hist., Historia (3079: 001)“Michaelis Attaliotae

historia”, Ed. Bekker, I.Bonn: Weber, 1853; Corpus scriptorum historiae
Byzantinae.P. 242, line 14

οἱ δ' ἐπιστημονικώτεροι τῶν Θεωμένων, καὶ συμβολικῶς τὸ

δέον ἐπιγινώσκοντες, ἀπὸ Λάμπης λαμπτῆρα φωσφόρον ἐπι-
δημῆσαι τοῖς βασιλείοις προεσήμαινον, ὥστε χρηματίσαι τοῖς
μὲν ἀγαθοῖς καὶ τὰ ὑπὲρ αὐτοῦ φρονοῦσι φῶς καὶ θυμηδίαν
καὶ χαρὰν ἀνεκλάλητον, τοῖς δὲ κατ' αὐτοῦ μελετῶσι καὶ ἀν-
τιταττομένοις αὐτῷ φλόγα τῷ ὄντι πυρὸς κατατήκουσαν τού-
τους καὶ κατακαίουσαν. καί γε τῆς συμβολικῆς προρρήσεως
οὐ διήμαρτον· δηλώσει δὲ προϊὼν ὁ λόγος.
Τοῦ δὲ ὀκτωβρίου μηνὸς παρεληλυθότος ἀποστατική τις
κακόνοια τὴν ἑσπέραν αἰφνιδίως περιεδόνησεν. εἰς γὰρ Ἐπί-
δαμνον, τὸ νῦν κεκλημένον Δυρράχιον, τὴν δουκικὴν ἔχων
ἀρχὴν Νικηφόρος πρόεδρος ὁ Βρυέννιος, καὶ ταύτης παρα-
λυθείς, βασιλέως ἑαυτῷ περιέθηκεν ὄνομα, καὶ τοῖς ἐκεῖσε
στρατιώταις καὶ ὀπαδοῖς καὶ συστρατιώταις χρησάμενος ἔξει-
σιν ἐκεῖθεν πρὸς Ἀδριανούπολιν. ὁ τούτου αὐτάδελφος, Ἰω-
άννης ὀνομαζόμενος, τινὰς τῶν ἑσπερίων δυνάμεων εἰς τὴν
ἰδίαν ἐπιβουλὴν καταρτίσας, μεθ' ὧν ἦσαν Βαράγγων καὶ
Φράγγων πλήθη πολλά, τῷ αὐταδέλφῳ συνθέσθαι παρέπεισε,
σὺν αὐτοῖς δὲ καὶ τὸν κατεπάνω τῆς αὐτῆς πόλεως, συγγενέα
 360

τούτου καὶ συμφυλέτην ὑπάρχοντα. καὶ πρὸ τοῦ καταλαβεῖν

εἰς Ἀδριανούπολιν τὴν εὐφημίαν αὐτῷ καὶ τὴν βασιλείαν

Michael Attaliates Hist., Historia P. 246, line 11

καταλαβεῖν παρῆλθον εἰς τὰ βασίλεια, καὶ τῷ λογοθέτῃ Νι-

κηφόρῳ πρὸς λόγους ἐλθὼν πάντα τὰ συνενεχθέντα προσήγ-
γειλα, καὶ τὸ ποιητέον αὐτῷ συνεβούλευσα, καὶ ὡς ὅτι τάχι-
στα χρὴ τήν τε Ῥαιδεστὸν χρυσοβούλλῳ λόγῳ κατακοιμίσαι
καὶ φιλανθρώποις δεξιώσεσιν οἰκειώσασθαι, καὶ τὰς ἄλλας
πόλεις ὡσαύτως, καὶ τὸ στρατιωτικὸν ἐς ταὐτὸν συναθροῖσαι,
καὶ παραλῦσαι τὴν τῶν πλείστων πρὸς τὸν ἀποστάτην συνά-
θροισιν· ἀπῆν γὰρ ἔτι τῆς Ἀδριανουπόλεως οὐ μικρὸν ἄπο-
θεν, ὅτε καὶ τῷ Βασιλάκῃ, τῷ ἀποσταλέντι μετ' αὐτὸν δουκὶ
Δυρραχίου, παρατυχὼν ἐντὸς τοῦ ἄστεος τῆς Θεσσαλονίκης
περὶ τῆς ἀρχῆς ἠμφισβήτησε· καὶ εἴπερ δεξιῶς τοῖς πράγ-
μασιν ὁ Βασιλάκιος τῷ τότε ἐχρήσατο, κατεπολέμησεν ἂν τοῦ-
τον ἐν ἀρχῇ τῆς ἀποστάσεως σαλεύοντα. ὁ δὲ λογοθέτης ἐν
μειδιάματι ποιούμενος τὰ παρ' ἐμοῦ τούτῳ μετὰ σπουδῆς
εἰσηγούμενα, μετεωρισμοῖς τισὶ καὶ ἀναβολαῖς τὰ μηδὲ μι-
κρᾶς ὑπερθέσεως δεόμενα παραδέδωκεν, ἕως τοῦ πάθους
φλεγμαίνοντος τὴν ἰατρείαν ἐπεχείρησε μέν, ἔγνω δὲ μά-
την παρακινῶν τὰ ἀκίνητα. καὶ τότε πάλιν ᾐσθόμην ὡς καλῷ
τὸ κακὸν ἰᾶσθαι ὀλίγοι τῶν ἐν ἡμῖν ἀνθρώπων δεδύνηνται.
Καταλαβὼν οὖν εἰς Τραϊανούπολιν ὁ Βρυέννιος

Michael Attaliates Hist., Historia P. 297, line 12

οίμιον ἐσχηκὼς τῆς αὐτοῦ τελευτῆς. τῆς γὰρ ἐκείνου ὑπη-

ρεσίας ἐτύγχανε, καὶ διὰ τοῦτο δήπου λόγος ἐκράτησεν ὡς
ἐκ μέσου τοῦτον πεποίηκεν ὁ θεὸς οἷα τὰς βασιλικὰς δωρεὰς
καὶ εὐεργεσίας διακωλύοντα.
Ἐν ὅσῳ δὲ ταῦτα ἐπράττετο καὶ γαλήνη τις σταθηρὰ
ἐκ τῶν τυράννων ὑπεσημαίνετο, ἕτερόν τι σκῶλον ἢ ζιζάνιον
διαφθεῖραι τὸν σῖτον φιλονεικοῦν ἐκ τῆς Ἐπιδάμνου πόλεως
ἀνεφύη καὶ διετάννυτο. ὁ γὰρ ἐκεῖσε ὑπὸ τοῦ προβεβασι-
λευκότος ἀποσταλεὶς δούξ, ὁ πρωτοπρόεδρος Βασιλάκης, μετὰ
τὸ φθάσαι παρελθεῖν τὸν Βρυέννιον καὶ ἀπελθεῖν εἰς Ἀδρια-
νούπολιν καταλαβὼν τὸ Δυρράχιον, στρατιὰν ἐκ πασῶν τῶν
ἐπικειμένων ἐκεῖσε χωρῶν συνελέγετο, καὶ Φράγγους μετα-
πεμψάμενος ἐξ Ἰταλίας φιλοτίμοις δεξιώσεσι τῆς ἑαυτοῦ με-
ρίδος καὶ συμμορίας ἐτίθετο δεξιῶς. ἤθροιζε γὰρ χρυσίον
 361

ἐκ πάσης αἰτίας καὶ τρόπου παρὰ τῶν πειθομένων καὶ κατα-

δυναστευομένων αὐτῷ, καὶ κατάλογον θέμενος πρόφασιν ἐποι-
εῖτο τῆς τοιαύτης ὁπλίσεως τὴν κατὰ τοῦ Βρυεννίου ὡς ἀπο-
στάτου ἐπίθεσιν. ἐπὰν δ' ἔγνω πολύ τι στρατόπεδον συνα-
γηοχὼς καὶ ἀξιόμαχον δύναμιν (εἶχε γὰρ καὶ Ῥωμαίων πολ-
λῶν στρατιωτικόν, Βουλγάρων τε καὶ Ἀρβανιτῶν, καὶ οἰκεί-
ους ὑπασπιστὰς οὐκ ὀλίγους),

Nicephorus I Scr. Eccl., Hist., Theol., Refutatio et eversio definitionis

synodalis anni 815 (3086: 012)“Nicephori Patriarchae
Constantinopolitani Refutatio et Eversio Definitionis Synodalis Anni
815”, Ed. Featherstone, J.M.Turnhout: Brepols, 1997; Corpus
Christianorum, Series Graeca 33.Cha. 83, line 107

φησὶν ὅτι ἐπὶ τῇ καταλύσει τοῦ εἰδώλου τοῦ Λύσσωνος καὶ

τῶν εἰδώλων τῶν Μοντανῶν τὰς αὐτὰς ἱερὰς εἰκόνας ἐπεφέ-
ροντο. καὶ μετ' ὀλίγα ὅτι μέλλοντος ἀπέρχεσθαι εἰς πόλεμον
Βονιφατίου τοῦ ἡγεμόνος Ταυρομενίας, χειροτονεῖ ὁ μακάριος
Παγκράτιος τὸν Εὐάγριον πρεσβύτερον πρὸς τὸ συνοδεῦσαι
αὐτῷ. ἐνέγκας δὲ τὰ σίγνα, ἅπερ ἦν ποιήσας, ἐπιστέλλει
Εὐαγρίῳ ποιῆσαι ἐν τῷ πρώτῳ σίγνῳ τὴν εἰκόνα τοῦ κυρίου
ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ ἐν τοῖς λοιποῖς τὸν τύπον τοῦ
τιμίου καὶ ζωοποιοῦ σταυροῦ· ἅπερ δὴ καὶ ἀπετέλεσεν. καὶ
ἀπάραντες πλοῒ ἀνήχθησαν ἐπὶ τὸ Δυρράχιον καὶ συμβαλόν-
τες τοῖς ὑπερκειμένοις βαρβάροις καὶ νικήσαντες αὐτοὺς ἐν
τῷ πολέμῳ ἔλαβον ἐξ αὐτῶν αἰχμαλωσίαν ἕως τῶν ὀγδοή-
κοντα χιλιάδων καὶ σκύλα πολλά, χρυσὸν καὶ ἄργυρον καὶ
ἅρματα παμπληθῆ. τοιαῦτα καὶ ἕτερα πλεῖστα ἀναγεγραμμένα
ἐν τῇ βίβλῳ εὕρηται τοῦ ὁσίου.
οὕτως οἵ τε θεῖοι ἀπόστολοι καὶ οἱ τούτων μαθηταὶ ἐπὶ
τὸ κήρυγμα διαθέοντες καὶ τὸν λόγον τὸν σωτήριον πανταχῇ
διασπείροντες καὶ τὴν τῶν εἰδώλων ἐξαμαυροῦντες πλάνην, τὰ
τῆς ἐπιδημίας πρὸς ἀνθρώπους Χριστοῦ τῇ τε διδασκαλίᾳ καὶ
τῇ ἱστορίᾳ ταύτῃ (ἐπεὶ εἰς ταυτὸν φέρει ἀμφότερα) διετίθεντο,

Nicephorus Bryennius Hist., Historiae (3088: 002)“Nicéphore

Bryennios. Histoire”, Ed. Gautier, P.Brussels: Byzantion, 1975; Corpus
fontium historiae Byzantinae 9. Series Bruxellensis.B.3, se. 3, line 11

Ἀφικομένου τοίνυν τοῦ Βρυεννίου, ὁ βασιλεὺς Μιχαὴλ τὸν σκο-

πὸν μεταθέμενος ἐβούλετο τοῦτον δοῦκα τῆς τῶν Βουλγάρων ἀποδεί-
ξασθαι πάσης χώρας, ὥστε δι' αὐτοῦ καὶ τὸ Σθλαβίνων ἔθνος κατα-
 362

κυριεῦσαν ἀνασταλῆναι· καὶ δὴ ἐν Βουλγαρίᾳ γενόμενος, ἐν βραχεῖ

καιρῷ ἐς τοσοῦτον τὸ Σθλαβίνων ἐταπείνωσεν ἔθνος ὡς ὑπὸ
ζυγὸν Ῥωμαίων αὖθις τοῦτο ποιῆσαι καὶ ἀγαπᾶν ὑπ' ἐκείνου
τὰ τῶν ἐν Βουλγαρίᾳ πραγμάτων κυριεύεσθαι. Ἐπεὶ δὲ Χωρο-
βάτοι καὶ Διοκλεῖς τὴν Ἰλλυρίδα κακῶς διετίθουν καὶ τὸ Φράγγων ἔθνος
κατακυριεῦσαν τῆς Ἰταλίας καὶ Σικελίας δεινὰ κατὰ Ῥωμαίων ἐμελέτων,
ἐβουλεύετο τοῦτον ὁ Μιχαὴλ ἐκ τῆς Βουλγαρίας ἐπὶ τὸ Δυρράχιον
μεταβαίνειν, ὃ μητρόπολίς ἐστι τοῦ Ἰλλυρικοῦ. Εὐθὺς οὖν γράμματα
πρὸς ἐκεῖνον ἐπέμπετο οὐ κελεύοντα μᾶλλον ἢ ἀξιοῦντα αὐτὸν εἰς τὸ
Ἰλλυρικὸν μεταβῆναι. Ἀφίκετο οὖν καὶ πάντες ἀσμένως
αὐτὸν ὑπεδέχοντο οἱ ἐγχώριοι· ἦν γὰρ ὁ ἀνὴρ χαριέστατος καὶ ἐλευ-
θεριώτατος. Βραχὺν δέ τινα χρόνον ἐκεῖσε ἐνδιατρίψας ὥστε τὰ πρὸς
τὸν πόλεμον ἐξαρτῦσαι, ἐστράτευσε κατὰ Διοκλέων καὶ Χωροβάτων.
Ἐν ὀχυρωτάτοις δὲ τούτων χωρίοις στρατοπεδευομένων, τὰς δυσχω-
ρίας αὐτὸς καθαίρειν ἔσπευδεν. Ὁπλίσας γὰρ πρότερον τοὺς στρα-
τιώτας διέβαινε τοὺς στενωπούς· δεδιότος δὲ τοῦ στρατεύματος ἐν
τῷ ὑποστρέφειν τὰ δυσδιόδευτα, ἐκέλευε τοὺς ἐγχωρίους συχνὰς ἀξί-
νας ἐπιφερομένους ὄπισθεν

Nicephorus Bryennius Hist., Historiae B.3, se. 3, line 28

ρίας αὐτὸς καθαίρειν ἔσπευδεν. Ὁπλίσας γὰρ πρότερον τοὺς στρα-

τιώτας διέβαινε τοὺς στενωπούς· δεδιότος δὲ τοῦ στρατεύματος ἐν
τῷ ὑποστρέφειν τὰ δυσδιόδευτα, ἐκέλευε τοὺς ἐγχωρίους συχνὰς ἀξί-
νας ἐπιφερομένους ὄπισθεν ἕπεσθαι καὶ καθαίρειν τὰ δύσβατα καὶ τὰς
ὁδοὺς εὐρύνειν· οὗ γενομένου, προθύμως οἱ στρατιῶται κατὰ τῶν πο-
λεμίων ἐχώρουν καὶ οὕτω κατὰ τὸν τόπον γενόμενος ἔνθα τὸ τῶν ἐναν-
τίων στράτευμα ἦν, προσέβαλε τούτῳ καὶ μάχης ἰσχυρᾶς γενομένης
κατὰ κράτος ἐνίκησε. Τὰς γοῦν πόλεις ἁπάσας ὑποσπόνδους Ῥω-
μαίους ποιησάμενος καθάπερ τὸ πρότερον καὶ ὁμήρους λαβὼν καὶ
φρουρὰν ἀποχρῶσαν ἐφ' ἑκάστην χώραν καταλιπὼν ἐπανῆκεν εἰς τὸ
Δυρράχιον. Ἐπεὶ δ' ἐξ Ἰταλίας πεμπόμεναι νῆες τὰς φορτηγοὺς
ναῦς καταιρούσας κακῶς διετίθουν, σκοπὸν ἔθετο καὶ τούτων τὴν
ὁρμὴν ἀναστεῖλαι καὶ μέντοι καὶ ἀνέστειλε ταύτην ταχέως τριήρεις
κατ' αὐτῶν ἐξοπλίσας καὶ πολλὰς μὲν τῶν λῃστρικῶν καταποντίσας
νηῶν, οὐκ ὀλίγας δὲ κατασχών, ὡς ὑποπτῆξαι πάντα τὸν ἐν Ἰταλίᾳ
στόλον καὶ συσταλῆναι.
Ταῦτα μὲν οὕτω πέπρακτο ἄξια ὄντα τιμῆς καὶ γερῶν, ἀλλ' ὁ
φθόνος οὐκ ἤνεγκεν ἔργα τοιαῦτα ἀνδρὸς ἀρίστου, ἀλλὰ τὰς συκο-
φαντῶν ἠρέθισε γλώσσας τῶν λαλούντων εἰρήνην μετὰ
τῶν πλησίον αὐτῶν, ὅι φησιν ὁ θεῖος Δαυίδ, κακὰ δὲ
ἐν ταῖς καρδίαις αὐτῶν.
 363

Nicephorus Bryennius Hist., Historiae B.3, se. 5, line 13

καιρὸς καὶ τῶν βαρβάρων τις τῶν πελεκηφόρων, οἷς ἡ τῶν βασι-
λείων πεπίστευτο φυλακή, ἐν Ὀδρυσοῖς ἐφοίτα πρὸς τὴν πάλαι μὲν Ὀρε-
στιάδα καλουμένην, νυνὶ δὲ Ἀδριανούπολιν, ὃς καταλύσας ἔν τινι πανδο-
χείῳ, ἐπειδὴ ἱκανῶς οἴνου ἐνεφορεῖτο, ἀπεφοίβαζε τὰ ἐντὸς ὡς
πεμφθείη
πρὸς τοῦ λογοθέτου δόλῳ μετελθεῖν καὶ ἀνελεῖν τὸν Βρυέννιον. Μη-
νυθέντων δὲ τούτων τῷ Βρυεννίῳ, ὁ βάρβαρος εὐθὺς ξυλλαμβάνεται
καὶ πρὸς ἐξέτασιν ἤγετο καὶ εἴθ' ἑκὼν εἴτε ἄκων ξυνετίθετο ταῦθ' οὕ-
τως ἔχειν. Τὴν ῥῖνα οὖν αὐτοῦ προστάξας τμηθῆναι ὁ Βρυέννιος Ἰωάν-
νης πρὸς τὸν ἀδελφὸν εὐθὺς ἐξέπεμψε γράμματα πρὸς ἀποστασίαν
αὐτὸν ἐρεθίζοντα. Διακομισθέντων οὖν πρὸς αὐτὸν τῶν γραμμάτων
κατὰ τὸ Δυρράχιον, πλήρης ἦν ὁ ἀνὴρ φροντίδος, οὐκ ἔχων ὅ τι καὶ
δράσειε· τό τε γὰρ πρὸς ἀποστασίαν χωρῆσαι δεινὸν ᾤετο καὶ μεγί-
στων κακῶν αἴτιον, τό τε ἑαυτὸν εἰς προῦπτον κίνδυνον παραδοῦναι
πάντων καταφρονήσαντα οὐκ ἀνδρὸς ἔκρινεν ἀγαθοῦ εἶναι καὶ συνετοῦ
καὶ γενναίου· τούτοις παλαίων τοῖς λογισμοῖς διέμεινε μέχρι πολ-
λοῦ, καίτοι συχνῶς ὑπὸ ἐπιστολῶν ἐρεθιζόμενος ὑπὸ τοῦ ἀδελφοῦ.
Ἀλλὰ τὰ μὲν κατὰ τοῦτον ἐν τούτοις ἦν. Ὁ δὲ καῖσαρ τὴν πρὸς
θάνατον φερόμενον ὁρῶν τὸν υἱὸν καὶ τοὺς παῖδας αὐτοῦ κομιδῇ νέους,
ἔσπευδεν ὡς ἔοικεν ἐπίκουρον τῇ οἰκίᾳ ἐκείνου εἰσαγαγεῖν, ἐκείνου τε
πρὸς τοῦτο αὐτὸν παραθήγοντος καὶ τῆς καλλίστης πασῶν γυναικῶν
αὐτοῦ
ὁμευνέτιδος, ἧς τῷ ἔξωθεν κάλλει τὸ ἐντὸς ξυνεξέλαμπε κάλλος καὶ

Nicephorus Bryennius Hist., Historiae B.3, se. 8, line 8

λάμπουσαν καὶ κοσμιότητι τῶν ἡλίκων πασῶν ὑπερφέρουσαν κατεγ-

γυᾶται τῷ τοῦ ἀδελφοῦ Νικηφόρου υἱῷ καὶ οὕτω τούτοις συνάπτεται.
Ὁ δὲ βασιλεὺς Μιχαὴλ ἀγνοήσας, οἶμαι, τὰς μεταξὺ τοῦ Βρυεν-
νίου καὶ τοῦ Βασιλάκη συμβιβάσεις καὶ τὰ ὅρκια δοῦκα τὸν Βασιλάκην
τῶν Ἰλλυριῶν ἐξαπέστειλε, παραγγείλας αὐτῷ, εἰ οἷόν τε, κατα-
σχεῖν τὸν Βρυέννιον καὶ δεσμώτην τοῦτον ἐκπέμπειν πρὸς τὴν Κων-
σταντινούπολιν· ἀπαγγελθέντος δὲ τούτου τῷ Βρυεννίῳ, δεῖν ᾠήθη
μηκέτι μένειν, ἀλλ' ἐξορμᾶν καὶ οἴκαδε ἀπιέναι. Ἐξῄει οὖν ὀλίγην
τινὰ μεθ' ἑαυτοῦ ἐπιφερόμενος δύναμιν. Ἐπεὶ δὲ καὶ ὁ Βασιλάκης
πρὸς τὸ Δυρράχιον ἐπειγόμενος ἐκεῖ καταλαβεῖν τὸν Βρυέννιον ἔσπευ-
δε, συνέβη τούτους ἀπαντῆσαι περὶ Θεσσαλονίκην, τοῦ Βασιλάκη
προκατειληφότος τὸ ἄστυ· ὃς ἰδὼν τὸν Βρυέννιον βραχεῖαν ἐπιφερό-
 364

μενον δύναμιν καὶ κατὰ πολὺ τῆς ἐκείνου ἐλάττονα, τῶν ὁρκίων ὥσπερ
ἐπιλαθόμενος καὶ τῶν πρὸς τὸν ἐκείνου αὐτάδελφον συνθηκῶν ἐξώρ-
μησε κατ' αὐτοῦ. Γενναίως δὲ τὴν τούτου ὁρμὴν ὑποστάντος τοῦ
Βρυεννίου καὶ πολλοὺς τῶν αὐτοῦ καταβαλόντος, εἰς φυγὴν τέτραπτο
καὶ τῆς πόλεως ἐντὸς συνεκλείετο. Ἐκεῖθεν οὖν πρέσβεις ἐκπέμψας,
ᾔτει ἀνανεωθῆναι σφίσι τὰς τοῦ ἀδελφοῦ συνθήκας τε καὶ τὰ ὅρκια,
κἀκεῖνος αὐτὸν ὑποδέχεται μάλα ἀσμένως καὶ τὰς ξυμβάσεις ἐκύρου.
Ἀλλ' ὁ μὲν ἥπτετο τῆς πρὸς Ἀδριανούπολιν,

Nicephorus Bryennius Hist., Historiae B.4, se. 16, line 13

μηνύων αὐτῷ τὴν ἐκείνου κατάσχεσιν. Ὁ δ' ἡσθεὶς τῷ ἀκούσματι

ὃν εἶχε πιστότατον καὶ οἰκειότατον ἄνδρα, εἴτε Σκύθην, εἴτε Μυσόν –
Βορίλας ἦν τούτῳ τὸ ὄνομα – , ὃν πρωτοπρόεδρον τιμήσας ἐθνάρχην
ἐκπέμπει παραληψόμενον τὸν Βρυέννιον, τῷ τῶν Σχολῶν δομεστίκῳ
τῷ Κομνηνῷ κελεύων μὴ εἰσιέναι πρὸς τὴν Κωνσταντινούπολιν,
ἀλλ' ἀπελθόντα καὶ τὰ κατὰ τὴν Ἀδριανούπολιν καταστήσαντα κατὰ
τοῦ Βασιλάκη στρατεύειν. Ἔφθη γὰρ κἀκεῖνος δυνατὸς γενέσθαι,
τοῦ ἐν τῷ Ἰλλυρικῷ παντὸς στρατεύματος καὶ τῇ Βουλγαρίᾳ αὐτῷ
προσχωρήσαντος· οὐ μὴ δέ, ἀλλὰ καὶ Βαράγγους εἶχε μεθ' ἑαυτοῦ,
ὅσοι πρὸς τοῦ βασιλέως Μιχαὴλ ξὺν τῷ Βασιλάκῃ πρὸς τὸ Δυρράχιον
κατεπέμφθησαν· κατέσχε δὲ καὶ τὴν ἐν Θεσσαλίᾳ μητρόπολιν, ἣν
Θεσσαλονίκην ὀνομάζουσιν. Ὁ μὲν οὖν Κομνηνὸς βαρέως τὸ κελευ-
σθὲν ἔφερεν· ᾤετο γὰρ τιμὰς ἐκ βασιλέως καὶ γέρα αὐτῷ γενέσθαι
τοῦ κατορθώματος ἄξια, ὡς οὐ τυραννίδα, μᾶλλον δὲ βασιλείαν μεγί-
στην καὶ στρατεύματι τοσούτῳ καὶ τηλικούτῳ κρατυνομένην καὶ
στρατηγῷ τοιούτῳ περιωνύμῳ καὶ χώρας τοσαύτης δασμοφορίᾳ καὶ
πόλεων καταλύσαντι καὶ ὑποτάξαντι, πλὴν ἀλλὰ καὶ βαρέως φέρων
ἐποίει τὸ κελευσθέν.

Νικήτας Χωνιάτης Historia (= Χρονικὴ διήγησις) (3094: 001)“Nicetae

Choniatae historia, pars prior”, Ed. van Dieten, J.Berlin: De Gruyter,
1975; Corpus fontium historiae Byzantinae 11.1. Series
Berolinensis.Reign Man1,pt7, P. 211, line of P. 3

ὁρίζων καὶ προσεπάγων ἐξηγήσεις ἐν οἷς πρὸς ὀρθὴν ἔννοιαν οἱ πατέρες

ἐφθέγξαντο, ὡς εἴπερ ὅλον αὐτὸν συνείληφε τὸν Χριστὸν καὶ ὑπ' αὐτοῦ
μεμύηται τὰ περὶ αὐτοῦ τρανότερον καὶ θειότερον.
Ζητήσεως οὖν γενομένης περὶ τοῦ γραφικοῦ ῥητοῦ, ὅ φησι τὸν σεσαρ-
κωμένον θεὸν προσφέρειν τε ὁμοῦ καὶ προσφέρεσθαι, καὶ τῶν τότε
λογίων
ἀνδρῶν εἰς ἐναντίας μοίρας ἀποκριθέντων, ἐφ' ἱκανὸν τὰ τῆς ἐξετάσεως
 365

παρετάθησαν, ῥήσεις τε καὶ ἀντιρρήσεις ἐξ ἑκατέρων ἐχέθησαν τῶν

μερῶν.
ὀρθοτομηθέντος δὲ τοῦ ζητουμένου καὶ τῇ δόξῃ προστεθέντος τοῦ βασι-
λέως τῇ θεοφιλεῖ τε καὶ κρείττονι, καθαίρεσιν ὑπέστησαν ὡς ἀντίφρονες
ὁ ὑποψήφιος τῆς Θεουπόλεως μεγάλης Ἀντιοχείας Σωτήριχος ὁ Παντ-
εύγενος, ὁ Δυρραχίου Εὐστάθιος, ὁ τοῦ Θεσσαλονίκης Μιχαὴλ τὸν
ῥητορικὸν θρόνον κοσμῶν καὶ τὸν εὐαγγελικὸν ἀναβαίνων ὀκρίβαντα,
ὁ Βασιλάκης Νικηφόρος τὰς τοῦ Παύλου ἀναπτύσσων ἐπ' ἐκκλησίας
ἐπιστολὰς καὶ διαλευκαίνων τῷ τῆς καλλιρρημοσύνης φωτὶ ὅσαι τῶν
ἀποστολικῶν ῥήσεων τῇ ἀσαφείᾳ ὑπομελαίνονται καὶ τῷ βάθει τοῦ
Πνεύματος ἐπιφρίσσουσι.
Λέγεται δὲ ὡς τοῦ δόγματος τούτου ὑποκινουμένου καὶ εἰς κοινὴν
ἐπικρινομένου προτεθῆναι βάσανον, ἐξώρως ἐκραγῆναι βροντὴν
ἐξαισίαν,

Νικήτας Χωνιάτης Historia (= Χρονικὴ διήγησις)

Reign Alex3,pt2, P. 532, line of P. 5

τὰ τῶν μελῶν ἀσχήμονα, καὶ διαφίησιν οὕτως ἀτίμως, ἔνθα δὴ καὶ

ὀργῴη πορεύεσθαι.
Πρὸς δὲ ταυτηνὶ τὴν πρᾶξιν τὴν ὄντως ἄσεμνον καὶ ἀπότομον καὶ
τὴν ὑπέρογκον ἀμυντηρίαν ὁ ἀδελφὸς ἀντιστὰς Βόλκος ἔς τε τὸ ἀπ-
άνθρωπον ὠνείδισεν ἦθος τὸν κασίγνητον μεθαρμοσθῆναί τε τῆς ὀργῆς
καὶ καθυφεῖναί τι μικρὸν καθικέτευσεν, ἀπιδόντα πρὸς τὸ μεγαλεῖον
τοῦ γένους τῆς Εὐδοκίας καὶ ἑαυτὸν δὲ οἰκτειρήσαντα, γενησόμενον
οὕτως ἐπ' ἀσχήμοσιν ἔργοις ἀοίδιμον. οὐκ ἔχων δὲ καὶ πείθειν ὡς τὴν
γνώμην ἀκαμπῆ καὶ δυσμείλικτον αὐτὸς τὴν Εὐδοκίαν προσηκούσης
κομιδῆς ἀξιώσας παραδίδωσι τοῖς ἀπάξουσι δεόντως εἰς τὸ Δυρράχιον.
μαθὼν δὲ τὸ γεγονὸς ὁ πατήρ, πέμψας ἀμφικέφαλον καθέδραν καὶ
κόσμους περιδερραίους ἄλλας τε λαμπρειμονίας βασιλικάς, εἰσοικίζεται
τὴν θυγατέρα.
Πλὴν οὐδ' οἱ τοῦ Νεεμὰν οὗτοι υἱοὶ ἀδελφὰ φρονοῦντες ἐς τέλος
διήρκεσαν, ἐκπολεμωθέντες δὲ κατ' ἀλλήλων τῷ χορῷ τῶν ἄλλων καὶ
οἵδε συνήφθησαν, οὓς μικρῷ πρόσθεν εἰρήκειμεν ἠγνοηκέναι τὴν φύσιν
διά τε φιλαρχίαν καὶ τρόπου σκαιότητα· καὶ φανεὶς κρείττων ὁ Βόλκος
τῆς ἀρχῆς ἅμα καὶ τῆς πατρίδος ἐκτοπίζει τὸν Στέφανον. ἐκ γὰρ τῆς
τῶν πόλεων βασιλίδος ὥσπερ τινὸς ὑπογραμμοῦ καὶ τύπου καὶ κοινοῦ
θεμιστεύματος τῆς ἀδελφοκτονίας ἐξιούσης καὶ διαδραμούσης τῆς γῆς

Nicolaus I Mysticus Theol., Epist., Epistulae (3100: 001)

“Nicholas I, Patriarch of Constantinople, s”, Ed. Jenkins, R.J.H.,
Westerink, L.G.Washington, D.C.: Dumbarton Oaks, 1973; Corpus
 366

Fontium Historiae Byzantinae 6.Epistle 151, line 14

ταῖς ἐπιτιθεμέναις ἀλγηδόσιν καὶ πληροῦται ὡς ἔοικε τὸ εἰρημένον,

ᾧτινι καὶ ἐρρήθη· «Ἀεὶ τὰ κακὰ τοῖς κακοῖς ἐπισυναπτόμενα τὸν ἐμὸν
περιστοιχίζει βίον· καὶ παρῆλθεν οὔπω τὸ χεῖρον, καὶ παρέστηκεν ἕτερον
χεῖρον.» Ἔφην, οὐκ οἶδα τί πρὸς ταῦτα ἐρῶ, ἀλλ' εἰ καὶ τοῖς συνήθεσι
καὶ ἀνθρωπίνοις ἐχρησάμην λόγοις, πλὴν οἶδα τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν εἶναι
τὴν αἰτίαν τῆς τοιαύτης τῶν χαλεπῶν ἐπιθέσεως. Τὸ γὰρ ἃ μηδ' ἄλλου
τινὸς προλέγοντος ἐλπὶς ἦν γενέσθαι, ταῦτα ἡμῖν ἀπαντᾶν, πόθεν ἄλλο-
θεν ἢ ἐξ ἧς εἶπον αἰτίας ἔχει τὴν γένεσιν;
Θορυβῇ τὴν ψυχὴν ἴσως, τέκνον ἡμῶν ἱερώτατον, ὥσπερ ἐπικε-
καλυμμένης προσιούσης σοι τῆς ἡμετέρας ἀλγηδόνος. Οὐκοῦν τὸ πρᾶγμα
ἐκδηλότερον μάνθανε. Ὁ τοῦ Δυρραχίου μητροπολίτης τὰ ἐνταῦθα
καταλαβών, οὐκ οἶδα τί παθὼν τοῦ πληρώματος τῆς ἐκκλησίας ἑαυτὸν
ἀπομερίζειν ἠγάπησεν. Τοῦτον πλειστάκις παραινέσεσιν ὅσαι τῶν ταπει-
νῶν χειλέων ἡμῶν ἰσχὺν ἔχουσι προϊέναι τῆς ἀτόπου γνώμης
μετενεγκεῖν
ἐπειράθημεν, ἀλλ' εἰς κενὸν ὤφθημεν ῥαψῳδήσαντες. Διὰ τοῦτο πρὸς τὴν
ὑμῶν σύνεσιν ἐκπεμφθῆναι αὐτὸν καλὸν εἶναι κεκρίκαμεν, ἐλπίζοντες τὸ
ἀπειθὲς αὐτοῦ εἰς εὐπείθειαν οὕτω μετενεχθῆναι, ἅμα δὲ καὶ τοῦτο ἐνθυ-
μηθέντες ὅτι ἐνταῦθα διατρίβων ὑπὸ τῶν ἀποστατησάντων τῆς ἐκκλη-
σίας οἷα εἰκὸς καθ' ἑκάστην εἰσηγήσεις λαμβάνων ὕστερον ὀφθήσεται
πρὸς τὸ τῇ ἐκκλησίᾳ συναφθῆναι δυσπειθέστερος, πρὸς ὑμᾶς δὲ στελ-
λόμενος καὶ εἴ τινα πρόληψιν ἔσχεν τοῦ τῆς ἐκκλησίας ἀποστατεῖν

Nicolaus I Mysticus Theol., Epist., Opuscula diversa (3100: 002)

“Nicholas I, Patriarch of Constantinople, Miscellaneous Writings”, Ed.
Westerink, L.G.Washington, D.C.: Dumbarton Oaks, 1981; Corpus
Fontium Historiae Byzantinae, Series Washingtonensis 20.Se. 191b, line
47

μʹ ἡ Ἀδριανούπολις
μαʹ ἡ Ἱεράπολις
μβʹ τὸ Δυρράχιον
μγʹ ἡ Σμύρνα
μδʹ ἡ Κατάνη
μεʹ τὸ Ἀμώριον
μϛʹ ἡ Κάμαχος
μζʹ τὸ Κοτυάειον
μηʹ ἡ Ἀγία Σευερίνα
 367

μθʹ ἡ Μιτυλήνη

Ιωάννης Ζωναράς Ep. historiarum (lib. 1–12) (3135: 001)

“Ioannis Zonarae ep. historiarum, 3 vols.”, Ed. Dindorf, L.
Leipzig: Teubner, 1:1868; 2:1869; 3:1870.Vol.2, P. 323, line 32

κρατήσας δύναμίν τε συναγαγὼν ἐπὶ τὴν Ἀντιόχειαν

ἤλασε, καὶ τό τε παιδίον καὶ τὸν Λυσίαν φιλικῶς
ἀπαντήσαντας αὐτῷ, δεδιότες γὰρ τοὺς Ῥωμαίους
οὐκ ἀντῆραν, διέφθειρε, καὶ τὴν βασιλείαν ἀνεκο-
μίσατο, κἀν τῇ Ῥώμῃ στέφανον καὶ τοὺς τοῦ Ὀκτα-
βίου αὐτοέντας ἀπέστειλεν. οἱ δὲ χαλεπαίνοντες
αὐτῷ οὐδέτερον ἐδέξαντο.
Μετὰ ταῦτα δ' ἐπὶ Δαλμάτας οἱ Ῥωμαῖοι ἐστρά-
τευσαν. τὸ δ' ἔθνος τοῦτο ἔστι μὲν Ἰλλυριῶν τῶν
παρὰ τὸν Ἰόνιον κόλπον, ὧν τινας Ταυλαντίους ὠνό-
μαζον Ἕλληνες, ἔχονται δὲ τοῦ Δυρραχίου ἐν μέρει.
αἴτιον δὲ τοῦ πολέμου ὅτι τινὰς τῶν προσχώρων αὐ-
τοῖς ἐν φιλίᾳ τοῖς Ῥωμαίοις ὄντας ἠδίκουν, συμ-
πρεσβευσαμένοις τε ὑπὲρ αὐτῶν τοῖς Ῥωμαίοις οὐδὲν
μέτριον ἀπεκρίναντο, ἀλλὰ καὶ τοὺς τῶν ἄλλων
πρέσβεις συλλαβόντες ἀπέκτειναν. τούτους ὁ Σκι-
πίων ὁ Νασικᾶς ὑπέταξεν, ἐπ' αὐτοὺς στρατεύσας·
τάς τε γὰρ πόλεις αὐτῶν εἷλε καὶ τοὺς αἰχμαλώτους
ἐπίπρασκε. καὶ ἄλλα δὲ κατ' ἐκείνους συνέβη τοὺς
χρόνους, οὐ μνήμης μέντοι οὐδ' ἱστορίας ἄξια.
Ἐντεῦθεν αὖθις ὁ πρὸς τοὺς Καρχηδονίους

Ιωάννης Ζωναράς Ep. historiarum (lib. 13–18) (3135: 002)

“Ioannis Zonarae epitomae historiarum libri xviii, vol. 3”, Ed. Büttner–
Wobst, T.Bonn: Weber, 1897; Corpus scriptorum historiae Byzantinae.
P. 565, line 13

τῷ βασιλεῖ δούλωσιν, προσερρύησαν δὲ αὐτῷ καὶ πολλοὶ τῶν

ἐπισήμων παρὰ Βουλγάροις. γνοὺς μέντοι τὸν Βλαδισθλάβον
ὁ βασιλεὺς οὐ κατὰ τὰς ἐπαγγελίας διανοούμενον, ἐπῆλθεν αὖθις
τῇ Βουλγαρίᾳ καὶ πολλὰς μὲν αὐτῆς ἐληίσατο χώρας, τὴν δὲ
τῆς Ἀχρίδος πόλιν, ἐν ᾗ τὰ βασίλεια τοῖς τῶν Βουλγάρων
ᾠκοδόμηντο ἀρχηγοῖς, πολιορκίᾳ λαβὼν καὶ ἕτερα φρούρια διὰ
στρατηγῶν, ἐπανέζευξεν εἰς τὴν Κωνσταντίνου.
Καὶ αὖθις δὲ κατὰ Βουλγάρων ἐστράτευσε καὶ αὖθις
 368

φρούριά τε καὶ πολλοὺς τῶν βαρβάρων τοὺς μὲν διέφθειρε,

τοὺς δὲ συνέσχε ζωούς. ὁ δὲ τῶν Βουλγάρων ἄρχων ὁ Ἰω-
άννης καὶ Βλαδισθλάβος κατὰ τοῦ Δυρραχίου ἐξώρμησε καὶ
πολιορκῶν αὐτὸ πίπτει, ἄρξας ἔτη δύο καὶ μῆνας πέντε. ὃ
μαθὼν ὁ βασιλεὺς εὐθὺς ἔξεισι καὶ περὶ τὴν Ἀδριανούπολιν
γενομένῳ προσίασιν αὐτῷ τῶν Βουλγάρων ἐπιφανεῖς τινες, παρα-
διδόντες αὐτῷ τὸν Πέρνικον καὶ ἕτερα φρούρια πέντε καὶ τριά-
κοντα, καὶ ἄλλοι δὲ πολλοὶ τῶν βαρβάρων τούτων αὐτῷ προς-
ερρύησαν. καὶ ἡ γυνὴ δὲ τοῦ Ἰωάννου καὶ Βλαδισθλάβου
Μαρία ἔπεμψε πρὸς τὸν βασιλέα τὸν ἀρχιεπίσκοπον Βουλγαρίας
Δαβὶδ μετὰ γραμμάτων ἐκστῆναι τῆς Βουλγαρίας ὑπισχνουμένη,
εἰ ὧνπερ βούλεται τεύξεται. καὶ μετὰ μικρὸν ἧκεν ἡ γυνὴ
πρὸς τὸν αὐτοκράτορα, υἱοὺς ἐπαγομένη τρεῖς καὶ θυγάτρια

Ιωάννης Ζωναράς Ep. historiarum (lib. 13-18) P. 600, line 5

μαίους μάχης· καὶ ὃς πείθεται. ἐπεὶ οὖν ἡνώθησαν ἄμφω

οἱ ἀρχηγοὶ καὶ τὸ πλῆθος τῶν Βουλγάρων συνήθροιστο, ὁ Δο-
λιάνος πρὸς τοὺς συνειλεγμένους ἔφη μὴ ἄν ποτε σωθήσεσθαι
τὸ τῶν Βουλγάρων ἔθνος ὑπ' ἀρχηγῶν δυοῖν κυβερνώμενον,
καί “εἰ τὴν σωτηρίαν ὑμῶν βούλεσθε, τὸν ἕνα ἐξ ἡμῶν ποι-
ήσατε ἐκποδών· εἰ μὲν οὖν ἐμὲ τοῦ γένους εἶναι τοῦ Σαμουὴλ
οἴδατε, ἀποσκευάσασθε τὸν Τειχομηρόν· εἰ δ' οὐ τοῦτο, αὐτῷ
μὲν ἑαυτοὺς ὑποτάξατε, ἐμὲ δ' ἐκ μέσου ποιήσατε.” ἐπὶ τού-
τοις θροῦς ἤρθη, καί οἱ τὴν βασιλείαν ξύμπαντες ἐπευφήμησαν,
καὶ ὁ Τειχομηρὸς κατελεύσθη. ὁ δὲ Δολιάνος αὐτοκράτωρ γενό-
μενος εἷλέ τε τὸ Δυρράχιον καὶ κατὰ τῆς Ἑλλάδος ἐχώρησε
καὶ τὰ Νικοπολιτῶν προσεποιήσατο, τῶν ἐν αὐτοῖς ἑκόντων
προσχωρησάντων αὐτῷ, ἐπεὶ μὴ ἔφερον τὴν τοῦ ὀρφανοτρόφου
ἀπληστίαν καὶ τὸ ἀκόρεστον. καὶ ὁ μὲν οὕτως λείαν Μυσῶν τὸ
τοῦ λόγου τὰ Ῥωμαίων ἐτίθετο. ὁ δὲ βασιλεὺς τῆς ἀγγελίας κο-
μισθείσης αὐτῷ αὐτίκα ὥρμα καταλαβεῖν τὸν ἀποστατήσαντα,
δεινὸν ἡγεῖσθαι λέγων, εἰ μηδὲν αὐτὸς τῇ βασιλείᾳ προσενεγκὼν
μοῖραν ταύτης ἀφαιρεθεῖσάν τινα παραβλέψεται. ὅτι δέ οἱ ἀπ-
έγνωστο τὸ βιώσιμον (ἤδη γὰρ ὁ ὕδερος αὐτοῦ κατεκράτησε
καὶ αὐτοῦ τὸ σῶμα ἐξώγκωτο), τό τε συγγενὲς ἀπεῖργε τὴν
ἐκστρατείαν αὐτῷ παρακλήσεσι καὶ οἱ προὔχοντες τῆς βουλῆς

Ιωάννης Ζωναράς Ep. historiarum (lib. 13-18) P. 618, line 1

δὲ προσεῖχεν ἢ μᾶλλον τοῖς λόγους μετιοῦσι καὶ δόξαν ἔχουσι

 369

λογιότητος, αὐτὸς τῶν λόγων ἄκρῳ μόνῳ δακτύλῳ τὸ τοῦ

λόγου γευσάμενος.
Τὰ μὲν οὖν περὶ τὰ βασίλεια οὕτως εἶχε, τὰ δ' ἐκτὸς οὐκ
εὐτυχῶς τοῖς Ῥωμαίοις ἐφέρετο. ἀποδρὰς γάρ τις ἐκ Βυζαν-
τίου Σκύθης ἀνήρ, Βοϊσθλάβος ὀνομαζόμενος, καὶ χεῖρα περὶ
αὐτὸν συλλέξας κἀν τοῖς ὄρεσι τοῖς Ἰλλυριοῖς ἐμφωλεύων ὥς
τις ἄγριος θήρ, τὰ πρόσοικα τοῖς ὄρεσι τούτοις ἔθνη καὶ Ῥω-
μαίοις ὑπήκοα ἐληίζετο, Τριβαλλούς τε καὶ Σέρβους καὶ ὅσοι
τούτοις ὁμογενεῖς. ὡς δ' οὖν ἠγγέλη τοῦτο τῷ βασιλεῖ, γράφει
τῷ εἰς τὸ Δυρράχιον ἄρχοντι τῷ Στεφάνῳ συμβαλεῖν· καὶ τοῦτο
γὰρ ὁ Βοϊσθλάβος ὠνόμαστο. ὁ δὲ ἀτέχνως ἐγχειρήσας τῇ
πρὸς ἐκεῖνον μάχῃ (ἦν γὰρ στρατηγικῆς ἐμπειρίας ἀμέθεκτος),
μεγάλης τοῖς μετ' αὐτοῦ στρατευομένοις ἐγένετο παραίτιος συμ-
φορᾶς, αὐτὸς μὲν μόλις μετὰ βραχέων σωθείς, τὸ δ' ἄλλο
στράτευμα σύμπαν καταστρώσας ἐκεῖ, μηδὲ χειρὶ δυνάμενον
χρήσασθαι καὶ τοὺς ἀναιρέτας ἀμύνασθαι.
Τὰ μὲν οὖν κατὰ τὸ Ἰλλυρικὸν τοῦτον ἔσχε τὸν τρόπον·
ὁ δὲ Μονομάχος (εἰς τὰ κατ' οἶκον γὰρ αὐτῷ πάλιν ὁ λόγος
ἐμφιλοχωρησάτω), ἐπεὶ καὶ ἡ δευτέρα σύνοικος αὐτῷ ἐτεθνήκει,
εἰς τρίτον μὲν γάμον ἀποκλῖναι οὐκ ἔκρινεν, ἀνεψιᾷ δὲ τῆς

Ιωάννης Ζωναράς Ep. historiarum (lib. 13-18) P. 715, line 18

καὶ ἀνηγόρευσαν αὐτοκράτορα. τοῦτο τὸν βασιλέα θορύβου

καὶ δέους ἐνέπλησεν· ᾔδετο γὰρ ὡς ὑπερτερήσει ποτὲ τοῦ ΜΥ
στοιχείου τὸ ΝΥ. ἦν δὲ τῶν εὐπατριδῶν ὁ Βοτανειάτης, ἐκ τοῦ
Φωκᾶ τὴν τοῦ γένους ἕλκων σειρὰν νομιζόμενος. διακηρυ-
κεύεται τοίνυν πρὸς τοὺς Τούρκους ὁ βασιλεύς, ἁδρὰς αὐτοῖς
ἐπαγγελλόμενος δωρεάς, εἰ τοὺς ἀποστατήσαντας συσχόντες πα-
ραδοῖεν αὐτῷ. ὁ μὲν οὖν Βοτανειάτης ἐξ ἑῴας, ὡς εἴρηται,
βασιλείας ἑαυτῷ περιθέμενος σχῆμα καὶ ὄνομα ἐφοίτα πρὸς
τὸ Βυζάντιον. ἐξ ἑσπέρας δ' αὖθις ἑτέρας ἀποστασίας ἐπεκυ-
μάνθη κλυδώνιον· ὁ γὰρ πρόεδρος Νικηφόρος ὁ Βρυέννιος
δοὺξ Δυρραχίου τυγχάνων, ἐπεὶ μεμαθήκει ἀφαιρεθεὶς τὴν
ἀρχήν, ἀφίσταται καὶ αὐτὸς καὶ περιβάλλεται τὰ τῆς βασιλείας
παράσημα καὶ τοῖς ἐκεῖ παροῦσι δορυφορούμενος τάγμασιν εἰς
τὴν Ἀδριανούπολιν ἀπῄει, ἀφ' ἧσπερ καὶ ὥρμητο, καὶ τῷ
ἀδελφῷ Ἰωάννῃ ἐκεῖ ἑνωθεὶς πλῆθός τε στρατιωτῶν ἐκεῖθεν
ἐθνικῶν τε καὶ Μακεδόνων πείσας συνάρασθαί οἱ τῆς τυραν-
νίδος ἀπήρξατο. τισὶ δὲ τῶν τοῦ Βρυεννίου ὁ Θεοδωροκάνος
συμμίξας ἡττᾶταί τε καὶ ἁλίσκεται. προσερρύησαν δὲ τῷ Βρυ-
εννίῳ καὶ οἱ Ῥαιδεστηνοί, ἀλλὰ μέντοι καὶ οἱ οἰκοῦντες τὸ Πά-
 370

νιον. εἴχετο τοίνυν τῆς ἀποστασίας ὁ Βρυέννιος κραταιῶς, τὸν

ἀδελφὸν κουροπαλάτην τιμήσας καὶ στείλας σὺν δυνάμει πρὸς

Ιωάννης Ζωναράς Ep. historiarum (lib. 13-18) P. 735, line 2

σμένον μεταχειρίσεσιν, ἀφελῆ δὲ ἄνθρωπον καὶ ἡσυχίᾳ ἢ γωνίᾳ

μᾶλλον προσήκοντα. ἤδη δὲ τρεῖς ἐνιαυτοὺς ἐνσεμνυνάμενος
κατηνέχθη τῶν ἱερῶν ἀνακτόρων παρὰ τῶν κρατούντων· ἡ δ'
αἰτία οὐκ ἔγνωσται ἀκριβῶς. καὶ λοιπὸν προκεχείριστο πα-
τριάρχης ἀνὴρ μοναχός, ὁ γραμματικὸς ὀνομαζόμενος Νικό-
λαος, ἐν ἀσκήσει τὸν βίον διηνυκὼς καὶ οὐδὲ τῆς ἐν λόγοις
παιδείας ἀμέθεκτος ὤν, κἂν μὴ κατακόρως ταύτης μετέσχηκεν.
Ἄρτι δὲ τῆς βασιλείας ἐπιβεβηκότι τῷ Κομνηνῷ ἠγγέλη
ὁ Φράγγος Ῥομπέρτος εἰς τὴν Ἐπίδαμνον διαπεραιούμενος,
ἀνὴρ πανοῦργός τε καὶ πολεμικώτατος. αὐτίκα τοίνυν ὁ βα-
σιλεὺς ἐξεστράτευσε καὶ γενόμενος κατὰ τὸ Δυρράχιον προς-
βάλλει τοῖς πολεμίοις· καὶ ἡττηθεὶς ἀκλεῶς ἔφυγε, πολλῶν ἐκεῖ
πεσόντων οὐ τῶν τυχόντων μόνον στρατιωτῶν, ἀλλὰ καὶ τῶν
ἐν ὑπεροχαῖς καὶ βασιλείου τυγχανόντων ἐξ αἵματος, καὶ ἡ
παρεμβολὴ ξύμπασα ἑάλω τοῖς πολεμίοις. ὁ μὲν οὖν βασιλεὺς
ἡττημένος ἐπανῆλθεν εἰς τὸ Βυζάντιον· οἱ δὲ βάρβαροι τῇ νίκῃ
πεφυσημένοι ὁμόσε κατὰ πάντων ἐχώρουν καὶ εἷλον τῶν πο-
λισμάτων τινά, ὧν ἦσαν ἡ Καστορία τε καὶ ἡ Λάρισσα. ὠνει-
ροπόλουν δὲ καὶ αὐτὴν τὴν βασιλίδα τῶν πόλεων καταλήψε-
σθαι, ἀλλ' ὁ βασιλεὺς καὶ πάλιν ἐκστρατεύει καὶ ἀπελαύνει μὲν
τῆς Καστορίας τοὺς αὐτὴν φρουροῦντας βαρβάρους,

Ιωάννης Ζωναράς Ep. historiarum (lib. 13-18) P. 750, line 9

τῶν χωρῶν ἐκείνων τὰς ἀρχὰς ἐμπεπιστευμένων καὶ ἀπαχθείη

δεσμώτης, ὡς παραβάτης ὧν ἔθετο συνθηκῶν. τί γοῦν μηχα-
νᾶται; ἑαυτοῦ καταψεύδεται θάνατον καὶ λάρνακι ἐμβεβήκει,
ἐντειλάμενος τοῖς θεράπουσι λέγειν ὡς ἐτεθνήκει καὶ ὁ νεκρὸς
ἐκείνου κομίζεται οἴκαδε. οὕτω λαθὼν εἰς τὴν χώραν αὐτοῦ
διασέσωστο· ἔνθα πολλὰ κατειπὼν τοῦ βασιλέως πολλοὺς τῶν
ὁμοεθνῶν ἆραι κατὰ Ῥωμαίων ὅπλα ἠρέθισεν, ὧν στραταρχῶν
ἐκεῖνος διεπεραιώθη πρὸς τὴν Ἐπίδαμνον καὶ πολλὴν ἔθετο
σπουδὴν ἐκπορθῆσαι τὸ ἄστυ αὐτῆς. χρόνον δὲ διατρίψας ἐν
τῇ πολιορκίᾳ μακρὸν καὶ κακώσας μὲν τοὺς ἐν τῇ πόλει, οὐ
μείω δὲ καὶ αὐτὸς κακωθεὶς ἀπέγνω μὲν τοῦ Δυρραχίου τὴν
ἅλωσιν, προέβη δ' εἰς ἕτερα κἀκείνων διήμαρτεν· ὅθεν διαπρε-
 371

σβεύεται πρὸς τὸν αὐτοκράτορα, συμβάσεις ζητῶν. ὁ δὲ τῇ

Θεσσαλονίκῃ ἦν ἐνδημῶν, καὶ ἀπάρας ἐκεῖθεν κατὰ τὴν Εὐ-
ρωπαίαν Κολώνειαν τὸν χάρακα ἔθετο, ἔνθα καὶ προσωμίλησε
τῷ βαρβάρῳ καὶ τὰς συνθήκας τῶν σπονδῶν ἐποιήσατο.
Ἡ μὲν οὖν τοῦ Βαϊμούνδου μάχη οὕτω πως διαλέλυτο·

Pseudo-Zonaras Lexicogr., Lexicon (3136: 001)“Iohannis Zonarae

lexicon ex tribus codicibus manuscriptis, 2 vols.”, Ed. Tittmann, J.A.H.
Leipzig: Crusius, 1808, Repr. 1967. , P. 582, line 1

(Οὐδέτερον.)

Δυερόν. βλαβερόν.
Δυοῖν θάτερον. τὸ ἕτερον τῶν δύο.
Δυῤῥάχιον. πόλις Ἠπείρου, ἥτις ὕστερον ἐκλή θη Ἐπίδαμνος, πάλιν νῦν
καλουμένη Δυῤῥάχιον. ὠνομάσθη δὲ οὕτως, ὅτι κατὰ τὸν τόπον προε-
χούσης ἄκρας γεωλόφου καὶ τὸ κῦμα προσπίπτον καὶ σχιζόμενον ῥαχίαν
ποιεῖ μεγάλην· ὅθεν διὰ τὴν ῥαχίαν καὶ τὸ δύσορμον οὕτως ὠνομάσθη.
Δύσεργον. δυσχερὲς, δύσκολον. ἢ δύσεργον ἦν
τοῖς ἀῤῥωστοτέραν ἔχουσι τὴν ἑτέραν.
Δυσπάριτον. τὸ δυσπόρευτον. [Ξενοφῶν· ἐρω-
τώμενος δ', εἰ εἴη δυσπάριτόν τι χωρίον

Pseudo-Zonaras Lexicogr., Lexicon , P. 582, line 2

Δυεῖν. δύναμις, γεωμετρικὸν ἐργαλεῖον. ὅθεν

φασὶ καὶ τὰς κατὰ κιβωτὸν πήχεις τὰς τρια-
κοσίας καὶ τὰς ἄλλας τοιαύτας. ἤτοι δυνάμεις
εἶναι τῶν τριακοσίων δυνάμεων, ἐχουσῶν ἐνα-
κοσίας δυναμάδας πήχεις συνήθεις.

(Οὐδέτερον.)

Δυῤῥάχιον. πόλις Ἠπείρου, ἥτις ὕστερον ἐκλή-

θη Ἐπίδαμνος, πάλιν νῦν καλουμένη Δυῤῥάχιον.
ὠνομάσθη δὲ οὕτως, ὅτι κατὰ τὸν τόπον προε-
χούσης ἄκρας γεωλόφου καὶ τὸ κῦμα προσπίπτον
καὶ σχιζόμενον ῥαχίαν ποιεῖ μεγάλην· ὅθεν
 372

διὰ τὴν ῥαχίαν καὶ τὸ δύσορμον οὕτως ὠνο-

μάσθη.

Γεώργιος Ακροπολίτης Annales (3141: 002)“Georgii Acropolitae opera,

vol. 1”, Ed. Heisenberg, A.Leipzig: Teubner, 1903, Repr. 1978 (1st edn.
corr. P. Wirth).Se. 14, line 25

καὶ εἰς τοὺς μετ' αὐτὸν τῶν Ῥωμαίων κατάρξοντας. ὃς

καὶ ἀφικόμενος συνῆν τῷ ἀδελφῷ Μιχαήλ. μετ' οὐ πολὺ
δὲ φονεύεται παρά του τῶν ὑπηρετῶν ὁ Μιχαὴλ νύκτωρ
ἐπὶ τῆς κλίνης συγκαθεύδων τῇ γυναικί· Ῥωμαῖος δὲ ἦν
τῷ φονευτῇ τοὔνομα. ἐπιλαμβάνεται γοῦν τῆς ἐξουσίας
ἐκείνου ὁ ἀδελφὸς Θεόδωρος, ἔχων καὶ τοὺς ἀδελφοὺς
Κωνσταντῖνον καὶ Μανουήλ. ἄρξαι δὲ βουληθεὶς πάνυ
γε ἐπηύξησε τὴν αὐτοῦ ἀρχήν· ἔκ τε γὰρ τῶν Ἰταλῶν
οὐκ ὀλίγην χώραν ἐκτήσατο κἀκ τῶν Βουλγάρων πολλήν·
τήν τε γὰρ Θεσσαλίαν ὑφ' ἑαυτὸν ἐποιήσατο, Ἀχρίδα τε
καὶ Πρίλαπον, Ἄλβανόν τε καὶ αὐτὸ τὸ Δυρράχιον· ἔνθα
καὶ Πέτρον μετὰ μεγίστης στρατιᾶς ἐξ Ἰταλίας ὁρμώμενον
καὶ ὡς πρὸς τὴν Κωνσταντίνου πεποιημένον τὴν δίοδον,
ἀνηγορευμένον πρὸς τοῦ πάπα καὶ βασιλέα, αὐτοῦ που
γεγενημένον προχειρωσάμενόν τε καὶ αὐτὸ τὸ Δυρράχιον
γενναίως κατετροπώσατο. ὁ μὲν οὖν ῥηθεὶς Πέτρος γαμβρὸς
ὑπῆρχεν ἐπ' ἀδελφῇ τοῦ πρώτως βασιλεύσαντος ἐκ τοῦ
Λατίνων μέρους Βαλδουΐνου καὶ τοῦ μετ' αὐτὸν Ἐρῆ, ἐκα-
λεῖτο δὲ ἡ αὐτῶν ἀδελφὴ Ἰολεντία, ἐξ ἧς παῖδες τῷ Πέτρῳ
γεγένηνται τρεῖς, ὅ τε Φίλιππος, ὁ Ῥομπέρτος καὶ ὁ Βαλ-
δουῖνος, ὧν ὁ μὲν Ῥομπέρτος καὶ ὁ Βαλδουῖνος τῆς Κων
Γεώργιος Ακροπολίτης Annales Se. 14, line 29

τῷ φονευτῇ τοὔνομα. ἐπιλαμβάνεται γοῦν τῆς ἐξουσίας

ἐκείνου ὁ ἀδελφὸς Θεόδωρος, ἔχων καὶ τοὺς ἀδελφοὺς
Κωνσταντῖνον καὶ Μανουήλ. ἄρξαι δὲ βουληθεὶς πάνυ
γε ἐπηύξησε τὴν αὐτοῦ ἀρχήν· ἔκ τε γὰρ τῶν Ἰταλῶν
οὐκ ὀλίγην χώραν ἐκτήσατο κἀκ τῶν Βουλγάρων πολλήν·
τήν τε γὰρ Θεσσαλίαν ὑφ' ἑαυτὸν ἐποιήσατο, Ἀχρίδα τε
καὶ Πρίλαπον, Ἄλβανόν τε καὶ αὐτὸ τὸ Δυρράχιον· ἔνθα
καὶ Πέτρον μετὰ μεγίστης στρατιᾶς ἐξ Ἰταλίας ὁρμώμενον
καὶ ὡς πρὸς τὴν Κωνσταντίνου πεποιημένον τὴν δίοδον,
ἀνηγορευμένον πρὸς τοῦ πάπα καὶ βασιλέα, αὐτοῦ που
γεγενημένον προχειρωσάμενόν τε καὶ αὐτὸ τὸ Δυρράχιον
γενναίως κατετροπώσατο. ὁ μὲν οὖν ῥηθεὶς Πέτρος γαμβρὸς
 373

ὑπῆρχεν ἐπ' ἀδελφῇ τοῦ πρώτως βασιλεύσαντος ἐκ τοῦ

Λατίνων μέρους Βαλδουΐνου καὶ τοῦ μετ' αὐτὸν Ἐρῆ, ἐκα-
λεῖτο δὲ ἡ αὐτῶν ἀδελφὴ Ἰολεντία, ἐξ ἧς παῖδες τῷ Πέτρῳ
γεγένηνται τρεῖς, ὅ τε Φίλιππος, ὁ Ῥομπέρτος καὶ ὁ Βαλ-
δουῖνος, ὧν ὁ μὲν Ῥομπέρτος καὶ ὁ Βαλδουῖνος τῆς Κων-
σταντίνου βεβασιλεύκασι, τοῦ πρώτου αὐτῶν ἀδελφοῦ τοῦ
Φιλίππου τῷ ἀδελφῷ Ῥομπέρτῳ τῆς βασιλείας παραχωρήσαν-
τος. ὑπῆρχον δέ σφισι καὶ ἀδελφαί, ὧν μία Μαρία ἦν,
ᾗ συνεζύγη ὁ βασιλεὺς Θεόδωρος. ὁ μὲν οὖν δηλωθεὶς

Γεώργιος Ακροπολίτης Annales Se. 14, line 41

ὑπῆρχεν ἐπ' ἀδελφῇ τοῦ πρώτως βασιλεύσαντος ἐκ τοῦ

Λατίνων μέρους Βαλδουΐνου καὶ τοῦ μετ' αὐτὸν Ἐρῆ, ἐκα-
λεῖτο δὲ ἡ αὐτῶν ἀδελφὴ Ἰολεντία, ἐξ ἧς παῖδες τῷ Πέτρῳ
γεγένηνται τρεῖς, ὅ τε Φίλιππος, ὁ Ῥομπέρτος καὶ ὁ Βαλ-
δουῖνος, ὧν ὁ μὲν Ῥομπέρτος καὶ ὁ Βαλδουῖνος τῆς Κων-
σταντίνου βεβασιλεύκασι, τοῦ πρώτου αὐτῶν ἀδελφοῦ τοῦ
Φιλίππου τῷ ἀδελφῷ Ῥομπέρτῳ τῆς βασιλείας παραχωρήσαν-
τος. ὑπῆρχον δέ σφισι καὶ ἀδελφαί, ὧν μία Μαρία ἦν,
ᾗ συνεζύγη ὁ βασιλεὺς Θεόδωρος. ὁ μὲν οὖν δηλωθεὶς
Θεόδωρος, καθὼς εἰρήκειν, τὸ οἰκεῖον παραλαβὼν στράτευμα
ἀντιτάττεται τῷ Πέτρῳ, μικρὸν ὑπερπηδήσαντι τὸ Δυρράχιον
καὶ ἐν ταῖς τοῦ Ἀλβάνου δυσχωρίαις γεγενημένῳ. νικῶσι
γοῦν κατὰ κράτος οἱ τοῦ Κομνηνοῦ Θεοδώρου τὸ τῶν
Λατίνων στράτευμα, ὡς πάντας ἄρδην δεσμώτας ποιῆσαι σὺν
πᾶσι σκεύεσι, καὶ αὐτὸν δὲ τὸν βασιλέα Πέτρον ἔργον μαχαί-
ρας γενέσθαι. τοῦτο δὴ τότε μέγα Ῥωμαίοις ἐγεγόνει βοήθημα.
Ἀλλ' ὁ λόγος μοι καὶ πάλιν ἐπὶ τὸν βασιλέα Θεό-
δωρον τὸν Λάσκαριν ἐφορμᾷ. οὗτος γὰρ ἐκ τῆς αὐτοῦ
γαμετῆς Ἄννης, ὡς ἔφην, τρεῖς ἐποιήσατο θυγατέρας, Εἰρήνην,
Μαρίαν καὶ Εὐδοκίαν. τὴν γοῦν Μαρίαν τὴν δευτέραν τῶν
αὐτοῦ θυγατέρων τῷ ῥηγὶ Οὐγγρίας διερχομένῳ τὴν αὐτοῦ

Γεώργιος Ακροπολίτης Annales Se. 63, line 172

λεύοντος πατὴρ πρὸ χρόνων τινῶν συμπεφώνηκεν, ὁ μὲν

βασιλεὺς ἔσπευδε τὴν Θεσσαλονίκην καταλαβεῖν, ἔνθα καὶ
τοὺς γάμους ποιῆσαι βεβούληται. καὶ δήπερ ἀπάρας ἐξ οὗ-
περ ἔκειτο τόπου τῆς εἰς τὴν Θεσσαλονίκην φερούσης ἥπτετο·
 374

καθ' ὁδὸν δὲ μετὰ τῆς τοῦ δεσπότου συζύγου τὰς συμβιβά-

σεις ἐποίει. ἡ μὲν οὖν τοῦ δεσπότου σύζυγος Θεοδώρα καὶ
ἄκουσα τοῖς τοῦ βασιλέως λόγοις συνήρχετο· ἐντὸς γὰρ τῶν
ἐκείνου χειρῶν οὖσα καὶ μικροῦ δεῖν ὡς ἐν εἱρκτῇ τυγχά-
νουσα οὐκ εἶχέ τι ἄλλο δρᾶσαι. συμπεφώνηκε γοῦν δοῦναι
πρὸς τὸν βασιλέα τὸ κάστρον τὰ Σέρβια καὶ σὺν αὐτῷ
καὶ τὸ Δυρράχιον. ἐπὶ τούτοις καὶ ὅρκοι ἐγγράφως προέ-
βησαν καὶ ἀπεστάλησαν πρὸς τὸν δεσπότην Μιχαήλ. ὁ δέ,
ὅ φησιν ὁ ποίησις, ἑκὼν ἀέκοντί γε θυμῷ τοῖς ὀμωμοσμέ-
νοις συνῆλθεν· ηὔχετο γὰρ ἐλευθερωθῆναι καὶ παρ' αὐ-
τὸν γενέσθαι καὶ τὸν υἱὸν καὶ τὴν σύζυγον.
Ἐν τοῖς τοιούτοις τῶν λόγων ὁ βασιλεὺς κἀμὲ τῆς ἧς
εἶχον ἐκμοχλεύσας στερρότητος ἐχειρώσατο. ἐξαποστείλας γὰρ
τὸν πρὸς πάππου αὐτοῦ θεῖον τὸν Λάσκαριν Μανουὴλ καὶ
τὸν πρωτοβεστιάριον αὐτοῦ τὸν Μουζάλωνα Γεώργιον ἱλα-
ροῖς καὶ ἁπλοῖς τισιν ἐχρήσατο λόγοις, καί με εἷλε, καὶ πρὸς
αὐτὸν οἱ ἀποσταλέντες ἀπήγαγον. καὶ γοῦν προσιὼν τῷ

Γεώργιος Ακροπολίτης Annales Se. 67, line 11

Ὁ μὲν οὖν βασιλεὺς πρὸς τὴν ἕω ἀπῄει, ἐγὼ δὲ

καταλελείμμην τοῖς ἐν δυσμῇ. τῆς γοῦν Θεσσαλονίκης
ἐξιὼν ἀφικόμην περὶ τὴν Βέρροιαν· ἐκεῖσε γὰρ ὑπῆρχον
καὶ οἱ τοῦ πάπα πρέσβεις, οὓς ἀπεκβαλεῖν βασιλικῷ προς-
τάγματι ἔμελλον. κἀκεῖσε μικρὸν προσκαρτερήσας διὰ τὴν
τῶν πρέσβεων ἀπεκβολὴν καὶ δι' ἑτέρας τινὰς ὑποθέσεις,
ἐκεῖθεν ἐξιὼν τῆς πρὸς τὸ Ἄλβανον φερούσης ἡπτόμην.
καὶ δὴ τὰ Σέρβια παρελθὼν καὶ παραμείψας τὴν Καστορίαν
καὶ τὰ ἀμφὶ τὴν Ἀχρίδαν παραγγείλας ἀφικόμην περὶ τὸ
Ἄλβανον, κἀκ τούτου μετὰ τῶν τῆς χώρας ἐκκρίτων κατείληφα
τὸ Δυρράχιον. κἀκεῖσε διακαρτερήσας ἡμέρας ὀκτὼ ἐξῄειν,
πάντα τὰ καθ' ὁδὸν οἰκονομήσας καὶ καταρτίσας ὡς ἔμοιγε
δέον ἐδόκει, κατὰ ταῦτα δὲ καὶ τὰ τοῦ Δυρραχίου. ἐξορ-
μήσας γοῦν τοῦ Δυρραχίου καὶ διελθὼν τὰ τῆς Χουναβίας
καὶ τὸ ὄρος ὑπερβὰς ὃ δὴ Κακὴν Πέτραν κατονομάζουσιν,
εἰς τὰ περὶ τὴν Μάτην ἀπῄειν κἀντεῦθεν περὶ τὴν Δέβρην
ἀφῖγμαι. πᾶσι δὲ τοῖς καθ' ὁδὸν ξυντυχών, τοῖς ἀμφὶ τὰ
ἄστη καὶ τοῖς ἀμφὶ τὰ τοπικὰ στρατόπεδα καὶ τοῖς τὰ
δημόσια διενεργουμένοις πράγματα, διὰ τῆς Κυτζάβεως πα-
ριὼν ἐπὶ τὸν Πρίλαπον ἐγενόμην. ταύτην γοῦν τὴν πορείαν
τὴν ἐκ Θεσσαλονίκης μέχρι καὶ αὐτοῦ τοῦ Πριλάπου
 375

Γεώργιος Ακροπολίτης Historia in brevius redacta (3141: 003)

“Georgii Acropolitae opera, vol. 1”, Ed. Heisenberg, A.Leipzig: Teubner,
1903, Repr. 1978 (1st edn. corr. P. Wirth).Se. 14, line 18

θανάτου δεδιέναι τὸ ἄωρον. καὶ πέμπει τοῦτον τῷ ἀδελφῷ,

ὅρκοις πρῶτον ἐμπεδωσάμενος πίστιν δουλείας εἰς τοῦτον
φυλάττειν καὶ εἰς τοὺς μετ' αὐτοῦ. ὃς καὶ ἀφικόμενος
συνῆν τῷ ἀδελφῷ Μιχαήλ. μετ' οὐ πολὺ δὲ φονεύεται
παρά του τῶν ὑπηρετῶν ὁ Μιχαήλ· Ῥωμαῖος δὲ ἦν τῷ φο-
νευτῇ τοὔνομα. ἐπιλαμβάνεται γοῦν τῆς ἐξουσίας ἐκείνου
ὁ ἀδελφὸς Θεόδωρος ἔχων καὶ τοὺς ἀδελφοὺς Κωνσταντῖνον
καὶ Μανουήλ. καὶ ηὔξησε τὴν αὐτοῦ ἀρχήν. προσεκτή-
σατο γὰρ οὐκ ὀλίγην χώραν ἔκ τε Ἰταλῶν καὶ Βουλγάρων,
καὶ τὴν Θεσσαλίαν ὑφ' ἑαυτὸν ἐποιήσατο, Ἀχρίδαν τε καὶ
Πρίλαπον, Ἄλβανόν τε καὶ αὐτὸ τὸ Δυρράχιον· ἔνθα καὶ
Πέτρον μετὰ μεγίστης στρατιᾶς ἐξ Ἰταλίας ὁρμώμενον καὶ
πρὸς τὴν Κωνσταντίνου διοδεύοντα, ἀνηγορευμένον πρὸς
τοῦ πάπα βασιλέα, καὶ προχειρωσάμενον τὸ Δυρράχιον [ἐκ
τοῦ Λατίνων μέρους Βαλδουίνου, καὶ τοῦ μετ' αὐτὸν Ἐρρῆ]
γενναίως κατετροπώσατο. γαμβρὸς δὲ ἦν ὁ Πέτρος Βαλ-
δουίνου ἐπ' ἀδελφῇ Ἰολέντᾳ, ἐξ ἧς παῖδες αὐτῷ Φίλιππος
Ῥομπέρτος καὶ Βαλδουῖνος. ὧν ὁ μὲν Ῥομπέρτος καὶ ὁ
Βαλδουῖνος τῆς Κωνσταντίνου βεβασιλεύκασι, τοῦ πρώτου
αὐτῶν ἀδελφοῦ τοῦ Φιλίππου τῷ ἀδελφῷ Ῥομπέρτῳ τῆς

Γεώργιος Ακροπολίτης Historia in brevius redacta Se. 14, line 21

.... μετ' οὐ πολὺ δὲ φονεύεται παρά του τῶν ὑπηρετῶν ὁ Μιχαήλ·

Ῥωμαῖος δὲ ἦν τῷ φο-
νευτῇ τοὔνομα. ἐπιλαμβάνεται γοῦν τῆς ἐξουσίας ἐκείνου
ὁ ἀδελφὸς Θεόδωρος ἔχων καὶ τοὺς ἀδελφοὺς Κωνσταντῖνον
καὶ Μανουήλ. καὶ ηὔξησε τὴν αὐτοῦ ἀρχήν. προσεκτή-
σατο γὰρ οὐκ ὀλίγην χώραν ἔκ τε Ἰταλῶν καὶ Βουλγάρων,
καὶ τὴν Θεσσαλίαν ὑφ' ἑαυτὸν ἐποιήσατο, Ἀχρίδαν τε καὶ
Πρίλαπον, Ἄλβανόν τε καὶ αὐτὸ τὸ Δυρράχιον· ἔνθα καὶ
Πέτρον μετὰ μεγίστης στρατιᾶς ἐξ Ἰταλίας ὁρμώμενον καὶ
πρὸς τὴν Κωνσταντίνου διοδεύοντα, ἀνηγορευμένον πρὸς
τοῦ πάπα βασιλέα, καὶ προχειρωσάμενον τὸ Δυρράχιον [ἐκ
τοῦ Λατίνων μέρους Βαλδουίνου, καὶ τοῦ μετ' αὐτὸν Ἐρρῆ]
γενναίως κατετροπώσατο. γαμβρὸς δὲ ἦν ὁ Πέτρος Βαλ-
δουίνου ἐπ' ἀδελφῇ Ἰολέντᾳ, ἐξ ἧς παῖδες αὐτῷ Φίλιππος
Ῥομπέρτος καὶ Βαλδουῖνος. ὧν ὁ μὲν Ῥομπέρτος καὶ ὁ
 376

Βαλδουῖνος τῆς Κωνσταντίνου βεβασιλεύκασι, τοῦ πρώτου

αὐτῶν ἀδελφοῦ τοῦ Φιλίππου τῷ ἀδελφῷ Ῥομπέρτῳ τῆς
βασιλείας παραχωρήσαντος. ὑπῆρχον σφίσι καὶ ἀδελφαί,
ὧν μία Μαρία, ᾗ συνεζύγη ὁ βασιλεὺς Θεόδωρος. ὁ δὲ
τῆς Ἠπείρου Θεόδωρος, τὸ οἰκεῖον παραλαβὼν στράτευμα,

Γεώργιος Ακροπολίτης Historia in brevius redacta Se. 14, line 31

τοῦ Λατίνων μέρους Βαλδουίνου, καὶ τοῦ μετ' αὐτὸν Ἐρρῆ]

γενναίως κατετροπώσατο. γαμβρὸς δὲ ἦν ὁ Πέτρος Βαλ-
δουίνου ἐπ' ἀδελφῇ Ἰολέντᾳ, ἐξ ἧς παῖδες αὐτῷ Φίλιππος
Ῥομπέρτος καὶ Βαλδουῖνος. ὧν ὁ μὲν Ῥομπέρτος καὶ ὁ
Βαλδουῖνος τῆς Κωνσταντίνου βεβασιλεύκασι, τοῦ πρώτου
αὐτῶν ἀδελφοῦ τοῦ Φιλίππου τῷ ἀδελφῷ Ῥομπέρτῳ τῆς
βασιλείας παραχωρήσαντος. ὑπῆρχον σφίσι καὶ ἀδελφαί,
ὧν μία Μαρία, ᾗ συνεζύγη ὁ βασιλεὺς Θεόδωρος. ὁ δὲ
τῆς Ἠπείρου Θεόδωρος, τὸ οἰκεῖον παραλαβὼν στράτευμα,
ἀντιτάττεται τῷ Πέτρῳ μικρὸν ὑπερπηδήσαντι τὸ Δυρράχιον
καὶ ἐν ταῖς τοῦ Ἀλβανοῦ δυσχωρίαις γεγενημένῳ. νικῶσι
γοῦν οἱ τοῦ Κομνηνοῦ Θεοδώρου τὸ τῶν Λατίνων στρά-
τευμα, ὡς πάντας ἄρδην δεσμώτας ποιῆσαι σὺν πᾶσι
σκεύεσι, καὶ αὐτὸν δὲ τὸν βασιλέα Πέτρον ἔργον μαχαί-
ρας γενέσθαι. τοῦτο δὴ τότε μέγα Ῥωμαίοις ἐγεγόνει
βοήθημα.

Γεώργιος Ακροπολίτης Historia in brevius redacta Se. 63, line 7

καὶ ἑκάτερα τὰ μέρη τοῖς παλαιτέροις ὁρίοις ἀρκεῖσθαι.

καὶ ἐς εἴκοσι χιλιάδας βασιλικῶν χαρισμάτων ὁ Οὖρος τυχὼν
ἐξῄει. ὁ δὲ βασιλεὺς διεκαρτέρει τὴν τῆς Τζεπαίνης περι-
μένων ἀπόλυσιν.
Ἀφίκετο δὲ καὶ ἡ τοῦ δεσπότου Μιχαὴλ γυνὴ Θεο-
δώρα μετὰ τοῦ υἱοῦ αὐτῆς Νικηφόρου τὸ πρὸς τὸν βασιλέα
κῆδος ἀποπληρώσοντες. ὁ μὲν οὖν βασιλεὺς ἔσπευδε τὴν
Θεσσαλονίκην καταλαβεῖν, συνείποντο δὲ τούτῳ καὶ ἡ τοῦ
δεσπότου γυνὴ μετὰ τοῦ υἱοῦ, καὶ καθ' ὁδὸν τὰς συμβι-
βάσεις ἐποίουν, καὶ συμπεφώνηκε καὶ ἄκουσα δοῦναι πρὸς
τὸν βασιλέα τὰ Σέρβια καὶ τὸ Δυρράχιον. ἐπὶ τούτοις καὶ
ὅρκοι προύβησαν καὶ ἀπεστάλησαν πρὸς τὸν Μιχαήλ· καὶ
ὃς ἑκὼν ἀέκοντί γε θυμῷ ξυνῆλθεν.
Ἐπεὶ δὲ ὁ βασιλεὺς τὴν Θεσσαλονίκην κατέλαβε,
 377

τοὺς γάμους πληροῖ, καὶ δεσπότην τὸν Νικηφόρον τετίμηκεν.

ἧκε δ' αὐτῷ γραφή, ὡς ὁ Παλαιολόγος Μιχαὴλ ὁ μέγας
κονοστάβλος τὴν Βιθυνίαν διέπων φυγὰς ᾤχετο περὶ τὴν
τῶν Μουσουλμάνων, καὶ ἐταράχθη ἐπὶ τούτοις ὁ βασιλεύς.
Ἐπεὶ δ' ὁ Παλαιολόγος ἐν τοῖς οἴκοις τῶν Τουρ-
κομάνων ἀφίκετο, τούτῳ ὡς ἑρμαίῳ ἐντυχόντες τὰ αὐτοῦ
διηρπάκασιν. οὗτος δὲ μόγις διεκφυγὼν γυμνὸς περὶ τὸν

Γεώργιος Παχυμέρης Συγγραφικαὶ ἱστορίαι (libri vi de Michaele

Palaeologo) (3142: 001)“Georges Pachymérès. Relations historiques, 2
vols.”, Ed. Failler, A., Laurent, V.Paris: Les Belles Lettres, 1984; Corpus
fontium historiae Byzantinae 24.1–2. Series Parisiensis.P. 3, line 18

εʹ. Ὅπως, παρὰ τῶν Ἰταλῶν ἁλούσης πάλαι τῆς πόλεως, ἐξησθένησαν τὰ
κατὰ τὴν ἀνατολήν, καὶ τὰ κατὰ τὸν Χαδηνόν.
ϛʹ. Ὅπως οἱ Πέρσαι κατέσχον τὰ τῆς Ῥωμαΐδος ὄρη.
ζʹ. Ὅπως ἐπὶ τοῦ βασιλέως Ἰωάννου ἐπὶ τῇ εἰς βασιλεῖς πίστει ὁ
Παλαιολόγος Μιχαὴλ κατησφαλίζετο.
ηʹ. Ὅπως ὁ δεύτερος Λάσκαρις βασιλεύς, πολλοὺς τῶν ἐν ἀξιώμασιν
ὑπερορῶν, ἑτέρους ἀντικαθίστη.
θʹ. Ὅπως ὁ Κότυς τὸν Παλαιολόγον παρασκευάζει αὐτομολῆσαι πρὸς
Πέρσας.
ιʹ. Ὅπως, πάλιν ἐπανελθὼν καὶ δεχθεὶς ἐκ μεσιτείας τοῦ Ἰκονίου,
στέλλεται στρατηγὸς ἐν τοῖς κατὰ δύσιν συνάμα τῷ Δυρραχίου
Χαλκούτζῃ.
ιαʹ. Ὅπως ἀποστέλλεται Χαδηνὸς ἀναγαγεῖν τὸν Παλαιολόγον
σιδηρόδετον
καὶ τὰ ἐπὶ τούτοις συμβάντα καὶ ὅπως ἀχθεὶς καθείργνυται.
ιβʹ. Ὅπως νοσῶν ὁ βασιλεὺς πάντας ἐπὶ μαγείαις ὑπώπτευε καὶ τὰ κατὰ
τὴν μεγάλην δομεστίκισσαν Μαρίαν, εἴτ' οὖν Μάρθαν.
ιγʹ. Θάνατος τοῦ βασιλέως Θεοδώρου καὶ τὰ ἔτι ζῶντος αὐτοῦ κατορθώ-
ματα.

Γεώργιος Παχυμέρης Συγγραφικαὶ ἱστορίαι (libri vi de Michaele

Palaeologo) P. 15, line 33

βʹ. Ὅπως, σχιζομένων τῶν κατ' ἀνατολήν, ὁ πατριάρχης διὰ ταῦτα τοῖς
ἐκεῖ ἐπιδημεῖ.
γʹ. Ὅπως τῷ Βουλγάρων βασιλεῖ Κωνσταντίνῳ ἡ τῆς Εὐλογίας θυγάτηρ
 378

Μαρία εἰς γάμον ἐξεδόθη.

δʹ. Τὰ περὶ τοῦ Νογᾶ καὶ Τοχάρων, ὅπως εἶχον τὸ πρίν, καὶ περὶ τοῦ
πρώτου βασιλέως καὶ νομοθέτου αὐτῶν.
εʹ. Τὰ περὶ τοῦ Μυτζῆ καὶ ὅπως δέδωκε βασιλεῖ τὴν Μεσέμβρειαν.
ϛʹ. Περὶ τοῦ πρὸς τοὺς Σέρβους κήδους τοῦ βασιλέως καὶ διὰ ταῦτα τῆς
τοῦ πατριάρχου Ἰωσὴφ ἐπιδημίας ἐκεῖσε.
ζʹ. Τὰ περὶ τοῦ Δυρραχίου καὶ τοῦ σεισμοῦ τοῦ ἐκεῖ ἐνσκήψαντος.
ηʹ. Τὰ κατὰ τὸν ῥῆγα Κάρουλον καὶ ὅπως κατὰ τῆς πόλεως ἐξηρτύετο
στόλον.
θʹ. Ὅπως πρέσβεις ὁ βασιλεὺς διὰ ταῦτα πρὸς τὸν ῥῆγα Φραγγίας
ἀπέστελλεν.
ιʹ. Ὅπως τὰ κατὰ τὴν πόλιν ὁ βασιλεὺς παρεσκευάζετο, ἀκουομένου τοῦ
στόλου τοῦ Καρούλου.
ιαʹ. Ὅπως, τοῦ εἰς πάπαν προσκληθέντος Γρηγορίου πρὸς βασιλέα
πέμψαντος, ὁ βασιλεύς, ὑπερχόμενος πατριάρχην καὶ τοὺς τῆς ἐκκλη-
σίας, κατήπειγε τὴν εἰρήνην.

Γεώργιος Παχυμέρης Συγγραφικαὶ ἱστορίαι (libri vi de Michaele

Palaeologo) P. 47, line 8

τειν τὸ δόξαν καὶ ἄλλοις μὲν ἀρχηγοῖς τοῖς ἐκεῖ, μάλιστα δέ γε τῷ ἱερεῖ.
Ὡς γοῦν Θετταλίας διὰ ταχέων ἐπέβησαν καὶ ἤδη πρὸς τῷ περαιοῦσθαι
τὸν
ποταμὸν Βαρδάριον ἦσαν, περαιοῦται μὲν ὁ ἡγεμὼν σὺν ταῖς τάξεσι
πρότερον,
εὑρίσκει δὲ τὰ τῇδε συγκεχυμένα καὶ πρὸς ἀπιστίαν κλίναντα, ὅτε καὶ ὁ
τοῦ δεσπότου Μιχαὴλ ἐκ νοθείας σκότιος παῖς Μανουήλ, τυχὼν ἐκεῖσε
σὺν
ἱκανῷ στρατεύματι καὶ συμπλακεὶς τῷ πολέμῳ, τὰ πρῶτα μέν, ὁμόσε
χωρήσας τῷ ἡγεμόνι, τῷ κοντῷ συνωθεῖ καὶ ῥιπτεῖ, ἔπειτα δέ, συστάντος
καὶ ἐπικαθεσθέντος τῷ ἵππῳ, παρ' ἐκείνου καιρίαν βάλλεται, μὴ λαβὼν
ἴσην.
ιαʹ. Ὅπως ἀποστέλλεται Χαδηνὸς ἀναγαγεῖν αὐτὸν σιδηρόδετον.
Ἀλλὰ τοῦ Δυρραχίου πρὸς Θεσσαλονίκην ὑποστραφέντος διὰ τὴν
σύγχυσιν
κἀκείνου ὡς εἰκὸς διαπονουμένου, ἐφ' ᾧ συσταλείη τὸ ἀνθιστάμενον,
φήμη
προτρέχει τὸν τῶν βασιλικῶν ἵππων κόμητα Χαδηνὸν ὅσον οὐκ ἤδη
καταλαμβάνειν Θεσσαλονίκην ἀγγέλλουσα, οὐκ ἄλλου χάριν ἢ τοῦ τὸν
Παλαιολόγον καθέξοντα ὡς βασιλέα δέσμιον ἐνεγκεῖν· καὶ ὅς – ἔφθασε
γὰρ
 379

διατρίβων ἐν Θεσσαλονίκῃ τῷ τηνικάδε – , ἀκούσας τὸ φημιζόμενον,

δεινὰ
ἐποίει καὶ στρέφων ἦν ἐπὶ λογισμῶν τί ποτε ἄρα τῷ βασιλεῖ δόξαν, ὡς
ἑαυτὸν οὐχ ὡς ἔπεμψεν ἐπανάγει, ἀλλὰ τιμῇ προπέμψας ἐπανελθεῖν

Γεώργιος Παχυμέρης Συγγραφικαὶ ἱστορίαι (libri vi de Michaele

Palaeologo) P. 47, line 20

προτρέχει τὸν τῶν βασιλικῶν ἵππων κόμητα Χαδηνὸν ὅσον οὐκ ἤδη
καταλαμβάνειν Θεσσαλονίκην ἀγγέλλουσα, οὐκ ἄλλου χάριν ἢ τοῦ τὸν
Παλαιολόγον καθέξοντα ὡς βασιλέα δέσμιον ἐνεγκεῖν· καὶ ὅς – ἔφθασε
γὰρ
διατρίβων ἐν Θεσσαλονίκῃ τῷ τηνικάδε – , ἀκούσας τὸ φημιζόμενον,
δεινὰ
ἐποίει καὶ στρέφων ἦν ἐπὶ λογισμῶν τί ποτε ἄρα τῷ βασιλεῖ δόξαν, ὡς
ἑαυτὸν οὐχ ὡς ἔπεμψεν ἐπανάγει, ἀλλὰ τιμῇ προπέμψας ἐπανελθεῖν
ἀναγκά-
ζειν θέλει μετ' ἀτιμίας καί, ὃν συμπαθείας ἠξίου διὰ γραμμάτων καὶ οὕτω
καθαρῶς ἀμνημονεῖν ἐῴκει τῶν πεπραγμένων, ὡς καὶ ἡγεμονίας ἀξιοῦν
μεγίστης, τοῦτον, τὰς συνθήκας ἀναλαμβάνων, ὡς ἐφ' ὁμολογουμέναις
καθοσιώσεσι κατακρίνει. Ὅμως οὐκ ἔχων ὅποι τῶν λογισμῶν καὶ τῶν
ὁδῶν
τράποιτο, ἐπὶ Θεὸν καταφεύγειν ἔγνω· κοινοῦταί τε τῷ Δυρραχίου τὰ
κατὰ γνώμην καί οἱ τῆς πρὸς τὸ θεῖον ἱκετείας συνάρασθαι δέεται. Εὐθὺς
τοίνυν – ἐδόκει γὰρ αὐτόθεν καὶ τὸ πρᾶγμα θεοφιλές – ἐπὶ τῆς τοῦ
Ἀκαπνίου μονῆς ὑμνολογεῖται παράκλησις νυκτὸς ἀφ' ἑσπέρας, τῆς
ἐπιγενησομένης ἡμέρας ἐν νῷ θέντος τοῦ ἀρχιερέως τὴν ἱερὰν τελέσαι
μυσταγωγίαν. Ὡς γοῦν ἐπέφωσκεν ἡ ἡμέρα καὶ τὰς νομιζομένας ὥρας
διελθεῖν ἔμελλεν ὁ ἀρχιερεύς, ἐφ' ᾧ λειτουργήσειε, σιγὴν μὲν ἐπισκήπτει
τοῖς ἔξωθεν, αὐτὸς δὲ κατὰ μόνας ὡμίλει Θεῷ καὶ τὰς συνήθεις καὶ

Γεώργιος Παχυμέρης Συγγραφικαὶ ἱστορίαι (libri vi de Michaele

Palaeologo) P. 49, line 12

ἅμα, ἀλλ' ἐν τῷ μεταξὺ καιροῦ τινος διαλείποντος· καὶ ἡ φωνὴ λέξις ἦν

οὐ
συνήθης, οὔτε μὴν οὐχ ὅπως Ἑλληνικῇ, ἀλλ' οὐδέ τινι ἑτέρᾳ γλώσσῃ
προσήκειν δοκοῦσα· μάρπου γὰρ ἐλέγετο, καὶ πλέον οὐκ ἦν· ἐφ' ᾧ δὴ
θαυμάσαντα τὸν ἀρχιερέα εὐθὺς προσελθεῖν τῷ Θεσσαλονίκης – ὁ
Δισύπατος δ' ἦν Μανουήλ – καὶ ἀπαγγεῖλαι ὅπως τε σταθείη εἰς τὴν διὰ
ψαλμῳδίας ἐντυχίαν Θεοῦ καὶ ὅπως ἀπροόπτως ἀφίκοιτο ἡ φωνή,
 380

λογιζομένῳ
περὶ ὧν λογίζεσθαι ἔφη· καὶ τόν, ἐφ' ἱκανὸν τὴν λέξιν σκεψάμενον, τὸ
συμβὰν
ἐπὶ τῷ πάλαι βεκλᾶς λαβεῖν ἐπὶ λογισμῶν καί, τὰ στοιχεῖα τῆς λέξεως
ἀναπτύξαντα, ἀριδήλως φάναι τὴν βασιλείαν Ῥωμαίων τῷ Παλαιολόγῳ
μνηστεύεσθαι· Μιχαὴλ γὰρ ἄναξ Ῥωμαίων Παλαιολόγος ὀξέως ὑμνηθή-
σεται, ὡς ἔλεγε, τὴν λέξιν δηλοῦν. Εἰσὶ δ' οἵτινες λέγουσι μήτε τὸν
Δυρραχίου
τοιαῦτ' ἀκοῦσαι, μήτε τὸν Θεσσαλονίκης τοιαῦτα φοιβάσασθαι, ἀλλά,
σοφὸν ἐκεῖνον ὄντα καὶ περὶ τοιαύτας βίβλους, αἳ δὴ καὶ βασιλείας τὰς ἐς
τοὐπιὸν διατυποῦσιν, ἐπτοημένον, φιλοπονώτερον ἐρευνῶντα, περὶ
τοιούτων
ἐγνωκέναι καὶ δή, γνωρίσαι θέλοντα ταῦτα ᾧ γε καὶ ἡ τῆς βασιλείας
κατηγγυᾶτο περιωπὴ καὶ ἀναφέρειν οἷον ἐκεῖνον τῆς λύπης, ἐπεὶ καὶ περὶ
αὐτῇ τῇ ζωῇ ἐδεδοίκει, τὸ μὲν ἐκ βίβλων εἰδέναι λέγειν, μὴ ἔχειν ἐκείνῳ
πιστεύειν, τὸ δ' ἐκ Θεοῦ φανερῶς ἀκοῦσαι, μὴ καὶ πολλάκις τὸν λόγον
– οὐδὲ γὰρ ἀραρότως εἶχε ταῖς βίβλοις ἐπ' ἀδήλοις ταῖς ἀποβάσεσι
πιστεύειν – διαπεσεῖν δεδοικέναι, καὶ διὰ ταῦτα, τῷ Δυρραχίου περὶ τῶν

Γεώργιος Παχυμέρης Συγγραφικαὶ ἱστορίαι (libri vi de Michaele

Palaeologo) P. 49, line 21

σεται, ὡς ἔλεγε, τὴν λέξιν δηλοῦν. Εἰσὶ δ' οἵτινες λέγουσι μήτε τὸν
Δυρραχίου τοιαῦτ' ἀκοῦσαι, μήτε τὸν Θεσσαλονίκης τοιαῦτα
φοιβάσασθαι, ἀλλά, σοφὸν ἐκεῖνον ὄντα καὶ περὶ τοιαύτας βίβλους, αἳ δὴ
καὶ βασιλείας τὰς ἐς τοὐπιὸν διατυποῦσιν, ἐπτοημένον, φιλοπονώτερον
ἐρευνῶντα, περὶ τοιούτων
ἐγνωκέναι καὶ δή, γνωρίσαι θέλοντα ταῦτα ᾧ γε καὶ ἡ τῆς βασιλείας
κατηγγυᾶτο περιωπὴ καὶ ἀναφέρειν οἷον ἐκεῖνον τῆς λύπης, ἐπεὶ καὶ περὶ
αὐτῇ τῇ ζωῇ ἐδεδοίκει, τὸ μὲν ἐκ βίβλων εἰδέναι λέγειν, μὴ ἔχειν ἐκείνῳ
πιστεύειν, τὸ δ' ἐκ Θεοῦ φανερῶς ἀκοῦσαι, μὴ καὶ πολλάκις τὸν λόγον
– οὐδὲ γὰρ ἀραρότως εἶχε ταῖς βίβλοις ἐπ' ἀδήλοις ταῖς ἀποβάσεσι
πιστεύειν – διαπεσεῖν δεδοικέναι, καὶ διὰ ταῦτα, τῷ Δυρραχίου περὶ τῶν
τοιούτων κοινολογησάμενον, αὐτῷ μὲν ὑποθέσθαι λέγειν τῆς φωνῆς
ἀκοῦσαι,
ἐκεῖνον δ' ἀναπτύσσειν προσποιεῖσθαι πρὸς ὅπερ καὶ βούλοιτο τὴν παρ'
αὐτοῦ
συντεθεῖσαν λέξιν. Ἃ δὴ τῷ Παλαιολόγῳ μυστικῶς πιστεύοντες καὶ
ἀμφότεροι, ἐκεῖνον μὲν ἐπ' ἀγαθαῖς ἐλπίσιν εἶχον μετεωρίζειν, ἑαυτοῖς
δέ,
 381

εἰ μὴ οὕτως ἀποβαίη, παραίτησιν ὑπελείποντο ὡς ἁμαρτοῦσι τῆς

ἐξηγήσεως,
ἄλλο τι τῆς φωνῆς τάχα δηλούσης ἢ ὡς ἐκείνοις ἐξήγητο.
Πλὴν ἀλλ' ἐν τοσούτῳ φθάνει καὶ ὁ τῶν βασιλικῶν ἵππων κόμης, ὁ
δηλω-
θεὶς Χαδηνός, καὶ ἐπιβαίνει ἀπτέρῳ τάχει Θεσσαλονίκης καὶ αὐτίκα τὸ
πιστὸν τῆς φήμης ἔδειξε πράξας, τὸν Παλαιολόγον ἐν ἀσφαλεῖ κατασχών.
Σιδήροις μέντοι οὐκ ἔγνω δεσμεύειν τὼ πόδε, ὡς δή οἱ καὶ
προστεταγμένον

Γεώργιος Παχυμέρης Συγγραφικαὶ ἱστορίαι (libri vi de Michaele

Palaeologo) P. 151, line 13

μεῖζον ἐξ ὧν ἐμάνθανε, τοῖς πρέσβεσιν ὁμιλῶν.

ιαʹ. Ὅπως ὁ τοῦ βασιλέως αὐτάδελφος Ἰωάννης τὰ ἀξιώματα ἐλάμβανε.
Τοῖς δὲ δυτικοῖς καὶ προσετετήκει· ὅθεν καὶ τὸν οἰκεῖον ἀδελφὸν
Ἰωάννην,
μέγαν ἔτι δομέστικον ὄντα, συνάμα πλείσταις δυνάμεσι πέμπει, ὅς, τοῖς
δυτικοῖς ἐπιστάς, φοβερὸν ἔδοξε πνέειν ἐκείνοις, ἅμα μὲν τῷ θερμῷ
τῆς νεότητος, ἅμα δὲ καὶ τῷ περὶ ἐκεῖνον στρατεύματι κουφιζόμενος. Καὶ
ἀπτέρῳ τάχει αἱρεῖ μὲν τὸ περὶ τὰ Κάνινα φρούριον, αἱρεῖ δὲ καὶ τὸ περὶ
τὰ Βελλάγραδα καὶ Πόλογον καὶ Κολώνειαν, χειροῦται δὲ καὶ Καστορίαν
καὶ
Πελαγονίαν καὶ Δεύρας, Τζέρνικόν τε καὶ Διάβολιν καὶ τὴν Πρίλαπον,
Βοδεεινά τε καὶ Βόστρον, ἔλλιμνον νῆσον, Πέτραν, Πρέσπαν τε καὶ
Στερί-
δολα καὶ Ἀχρίδαν καὶ τὰ Ἰλλυριῶν ὀχυρώματα, καὶ ἕως Δυρραχίου
φθάνει τὸ δόρυ κινῶν· προσβάλλει δὲ καὶ Πάτρᾳ καὶ Τρίκκῃ. Καὶ τὰ
κύκλῳ κατὰ συνθήκας κρατήσας, καὶ ἀμαχεὶ τὰ πλεῖστα, εἰς φόβον μέγαν
καθίστησι τὸν δεσπότην καὶ ἐν στενῷ κομιδῇ. Τότε καὶ ἐγγίονος ἀξιῶν
τύχης αὐτὸν πρὸς αὐτὸν καὶ ὁ κρατῶν, πέμψας τὰ σύμβολα,
σεβαστοκράτορα καθιστᾷ. ιβʹ. Ὅπως Μιχαὴλ ὁ δεσπότης στενοχωρηθεὶς
πέμπει τὴν σύζυγον καὶ τὸν υἱὸν πρὸς βασιλέα.

Γεώργιος Παχυμέρης Συγγραφικαὶ ἱστορίαι (libri vi de Michaele

Palaeologo) P. 177, line 23

τῷ κρατοῦντι, ἐπεὶ ὁ Θεσσαλονίκης καὶ ὁ τῶν Σάρδεων, τοῖς δόξασι

σφίσιν
ἀμεταθέτως ἐμμένοντες, ἐκποδὼν ἦσαν ἐξωρισμένοι, ἀντικαθιστᾷ τούτων
 382

ἑτέρους ταῖς ἐκκλησίαις καὶ τὸν μὲν Κυδώνην Ἰωαννίκιον, τῆς τῶν
Σωσάν-
δρων μονῆς ἐξάρχοντα, Θεσσαλονίκης, τὸν δέ γε Χαλαζᾶν Ἰάκωβον,
ἐκ δύσεως προσχωρήσαντα τῷ κρατοῦντι, Σάρδεων ἀποδείκνυσιν. Εἶχε
δὲ
καὶ εἰς ψῆφον Σμύρνης τὸν Ἰσαάκ, ἄνδρα καὶ αὐτὸν γεραρόν, ἐκ τῆς κατὰ
τὴν δύσιν τοῦ Μεσοποτάμου μονῆς ὁρμώμενον. Ἀλλ' ἐν τοσούτῳ τῆς
ἐκείνου
χειροτονίας φθάνει πεσὼν εἰς νόσον ὁ πατριάρχης, καὶ προτροπαῖς ἰδίαις
ἢ
μὴν καὶ τοῦ ἐξυπηρετοῦντος αὐτῷ – καὶ τοῦτο γὰρ λέγεται· ἐκεῖνος γὰρ
ἠναισθήτει, τὰ λοίσθια πνέων – , ὁ ἐκ Θεσσαλονίκης Νικήτας
Δυρραχίου
χειροτονεῖται. Ἀλλ' ἡ κυρία τότε τοῦ θανάτου ἐφίσταται τῷ
πατριαρχεύοντι·
καὶ ὁ ἐκ τῆς τοῦ Πέλοπος μοναχὸς ἐκ πριγκίπων Θεοδόσιος, ἀνὴρ
εὐλαβὴς
καὶ ἐπὶ πλείστοις χρόνοις ἀσκήσας, ἔτι δὲ καὶ τὴν συνουσίαν ἡδὺς καὶ
χαρίεις
καὶ ποικίλος τὴν ὁμιλίαν, ὡς μόνον ἐκεῖνον ἰδόντα τινά, κἂν τὰ μέγιστα
λυποῖτο, χαρᾶς ἔμπλεων ἀπαλλάττειν, καί, ὡς εὖ ἔχων τοῦ γένους, θεῖος
τοῦ κρατοῦντος ὀνομαζόμενος, τὴν οἰκονομίαν τοῦ ὅσον οὔπω
τεθνηξομένου
παρὰ τοῦ ἄνακτος ἐπιτρέπεται, ἐπεί τοί γε καὶ χρήμασιν ἐπλούτει ἐκ τῆς
Ἐφέσου πολλοῖς. Τότε γοῦν νύξαι τὸν κείμενον λέγεται τὸν ἐπίτροπον, εἴ
πως αἱροῖτο ἐπενδυθῆναι τὰ μοναχῶν· ὁ δὲ οὐχ ὅπως ἐπείσθη, ἀλλὰ καὶ
βαρέως τὴν ὑπόμνησιν ἤνεγκεν, ὡς τεθνηξείων ἀρχιερεύς·

Γεώργιος Παχυμέρης Συγγραφικαὶ ἱστορίαι (libri vi de Michaele

alaeologo) P. 457, line 17

δραστικῶς ἐξετάζειν καὶ ἀπαιτεῖν οὐ συνήνεγκε, μὴ καὶ πλέον

ἐπισυμβαίη,
ἀνθρώποις μὲν τὴν ἰδέαν, θηρίοις δὲ τὸν τρόπον παρεμπεσόντων. Ὅμως
τοῖς ἐκείνων ἄρχουσι χρησάμενοι εἰς βοήθειαν – μηδὲ γὰρ ἔχειν ὅπως καὶ
κινηθεῖεν – , τῶν κρειττόνων ἵππων ἀπολωλότων ἀντισηκούμενοι τοῖς
τῆς
χώρας οὐκ ἐπ' ἴσων, ἀλλ' οὐδ' ἐγγύς, μεταναστεύειν εἰς τοὔπισθεν ἐβου-
λεύοντο. Καὶ δὴ δοξάσης τῆς βουλῆς ἀγαθῆς καὶ συνοισούσης πλέον ἢ
μὴν
βλαψούσης, πρύμναν τε κρούονται, τὸ τοῦ λόγου, καί, τοῖς ὄπισθεν
ἐπεκτεινόμενοι, ἕως Ἀχρίδας ᾔεσαν. Ἐκεῖθεν δὲ συνάμα τῇ βασιλίδι
 383

Θεσσαλονίκης ἐπιβάντες, κῆδος ἐκεῖνο καὶ συνθήκας καὶ συναλλάγματα

παρ' οὐδὲν θέμενοι, πρὸς βασιλέα ὑπέστρεφον.
ζʹ. Τὰ περὶ τὸ Δυρράχιον καὶ τοῦ σεισμοῦ τοῦ ἐκεῖ ἐνσκήψαντος.
Τότε τοίνυν μετὰ καιρὸν καὶ τὰ περὶ τὸ Δυρράχιον συνέβη, ἐλεεινὰ καὶ
πλήρη δακρύων. Κρονίου γὰρ ἐνστάντος μηνός, ἀσυνήθεις ψόφοι τὴν γῆν
ἐτάρασσον συνεχῶς, οὓς δὴ βοασμοὺς κοινολογῶν εἴποι τις, καὶ δῆλοι
ἦσαν
σημαίνοντες ἐπιὸν ἐγγύθεν κακόν· μιᾶς γοῦν ἡμέρας καὶ συνεχέστερον
ἐπήχουν οἱ κρότοι καὶ μεῖζον ἢ πρότερον. Τοῖς μὲν οὖν ἐμπεσοῦσα δειλία
ἔξω
που κατοικεῖν τοῦ ἄστεος ἔπειθεν, ὡς, εἰ πλέον γένηται, ἀλυξείουσιν.

Γεώργιος Παχυμέρης Συγγραφικαὶ ἱστορίαι (libri vi de Michaele

Palaeologo) P. 461, line 16

πλείστων ἐμεγαλύνετο, ἔκσπονδος δὲ ὢν τῷ βασιλεῖ τὰ πλεῖστα ἐπ'

αἰτίαις
τῶν Βαλδουίνου συναλλαγμάτων, ὡς ἐντεῦθεν ἐπὶ τῇ πόλει οἴεσθαι
δικαιοῦ-
σθαι. Παρεσκεύαζε μὲν καὶ τὸ ναυτικὸν πλεῖστον ὅσον καὶ σώμασι καὶ
ὅπλοις καὶ χρήμασι συνεκρότει· οὐ μόνον δέ, ἀλλὰ καὶ τὸν πάπαν
προσελι-
πάρει καὶ θερμῶς ἐδέετο ἐφεῖναί οἱ τὴν κατὰ τῆς πόλεως ἐκστρατείαν,
ὡς καὶ ἄλλως δίκαιον ὂν ζητεῖν τὰ τῶν παίδων αὐτοῦ, ἐφ' οἷς σφίσι
συμφωνοῦσι καὶ ἡ ἐκκλησία συνῄνει καὶ συνεργεῖν τὰ μέγιστα
ὑπισχνεῖτο.
Καὶ ὁ μὲν ἐν τούτοις ἦν, ἐκ πολλοῦ παρασκευαζόμενος· ὁ δὲ βασιλεύς,
ἀνέριστα τὰ πρὸς ἐκεῖνον διαγινώσκων καὶ τὸ πᾶν ἀδήριτα, ὅτι καὶ
πλείσταις μὲν ταῖς ναυσὶν ἐξηρτύετο, πολλῷ δὲ καὶ τῷ κατὰ γῆν πεζικῷ,
διὰ Βρεντησίου περαιωθησομένῳ εἰς τὸ τοῦ Δυρραχίου ἐπίνειον, ἐρήμου
ὄντος ἢ μᾶλλον καὶ παρ' ἐκείνου κατεχομένου εἰς τὸ ἀνακτισθῆναι,
χρησόμενος, ὡς ἐλέγετο, δυνατὸς ἦν, κἀντεῦθεν διττὸν ᾠκονόμει τὸ
στράτευμα, ἄλλως ἔγνω τὴν πρὸς ἐκεῖνον μάχην μεταχειρίσασθαι. Καὶ δὴ
πολλάκις μὲν οὐκ ἰδίους πέμπων παρὰ τὸν πάπαν – οὐ γὰρ ἠδύνατο,
ἐκείνου κατὰ θύρας ἀπαντῶντος – , ἄλλως δὲ γραμματοφόρους κρυφηδὸν
καὶ δὴ καὶ Ἰταλῶν ἐπιδόξους ὅσους ᾔδει φιλοῦντας καὶ τῆς ἐκείνων
συμμορίας γινωσκομένους, ἔστι δ' ἐνίοτε καὶ οὓς φρερίους αὐτοὶ
λέγουσιν, ἀδελφοὺς δῆθεν, ... To Mπρίντιζι (ιταλ. Brindisi, προφέρεται: [ˈbrindizi] (
ακούστε)), ή Μπρίντεζι, ή Μπρέντεζι, το αρχαίο Βρινδήσιον ή Βρενδήσιον (εκ του λατινικού
"Brundusium", ή "Brundisium"), είναι πόλη της Ιταλίας στην Απουλία και λιμάνι στην
Αδριατική θάλασσα,
 384

Γεώργιος Παχυμέρης Συγγραφικαὶ ἱστορίαι (libri vi de Michaele

Palaeologo) P. 641, line 4

τος. Ταύτην γοῦν ἐμφανίζων, ἔλεγε γράφειν τὸ πρότερον, ἐπεὶ δὲ οἱ περὶ

αὐτὸν
σκανδαλίζοιντο, μετεγγράφειν ἐσαῦθις τὴν ἐς χεῖρας ταύτην γεγονυῖαν
τῷ
βασιλεῖ. Οὕτως ἦν ἐκεῖνος εἰρηνικὸς ἐφ' ἅπασιν. Ἀλλὰ τοὺς περὶ αὐτὸν
ὑποπτεύων ὁ βασιλεύς, ἅμα δὲ καὶ τοῦ μὴ δόξαι συνιστᾶν τὴν καθ' αὑτοῦ
κατηγορίαν, ὡς κατὰ χλεύην καὶ οὐ πρὸς ἀλήθειαν ποιησάμενος, τὰ περὶ
τούτων τοῖς ἐφεξῆς καιροῖς τῷ τέως ἀνήρτα.
λβʹ. Ὅπως συνέβη τὰ κατὰ Βελλάγραδα.
Ἐν τούτοις δ' ὄντος τοῦ βασιλέως, καὶ τὰ κατὰ τὰ Βελλάγραδα διηγγέλ-
λοντο. Ἀλλ' ἀναληπτέον μικρὸν ἄνωθεν. Ἰλλυριοὶ μὲν οὖν, βασιλέως
ἀπο-
στατήσαντες, καθ' αὑτοὺς ἦσαν· περισχόντες δ' ἐρήμην πόλιν τὴν
Δυρραχίου ἐκ τοῦ προγεγονότος σεισμοῦ, ἀνακτίζουσί τε καί τινας
συναποστάτας σφίσιν ἐκεῖ κατοικίζουσι. Τῷ ῥηγὶ δὲ Καρούλῳ, ἐξ
ἐγγίονος γειτονήματος
τοῦ ἀπὸ τῶν Κανίνων, φιλίως εἶχον καὶ κατὰ συνθήκας εἰρήνευον. Τὰ
μέντοι
γε Κάνινα πάλαι μὲν ἦσαν τοῦ Φιλίππου ἀμηραλῆ, ἀνδρὸς δυναμένου
πλεῖστα,
ὃν καὶ Μιχαὴλ δεδιὼς ὁ δεσπότης, καὶ μᾶλλον ἰσχύσαντος καὶ κατὰ τοῦ
Μαφρὲ τοῦ Καρούλου, ὡς καὶ ἀποκτεῖναι καὶ τὴν ἀρχὴν ἐκείνου λαβεῖν
συμ-
μαχίᾳ πλείστῃ τῆς ἐκκλησίας, κήδει εἰσποιεῖται, καὶ τὴν πάλαι τῷ
Σφραντζῇ
συνοικήσασαν, ἀδελφήν γε οὖσαν τῆς αὐτοῦ γυναικός, κεχηρωμένην
ἐκείνου,
πέμψας συναρμόζει οἱ, ἐκχωρήσας αὐτῷ καὶ Κανίνων καὶ Κορυφοῦς. Ὡς
δὲ
δόλῳ κακῶς ἀπεκτόνει, πέμψας τοὺς ἐξ ἀδήλων κατοϊστεύσοντας, καὶ τὸ

Γεώργιος Παχυμέρης Συγγραφικαὶ ἱστορίαι (libri vii de Andronico

Palaeologo) (3142: 002)“Georgii Pachymeris de Michaele et Andronico
Palaeologis libri tredecim, vol. 2”, Ed. Bekker, I.Bonn: Weber, 1835;
Corpus scriptorum historiae Byzantinae.P. 248, line 6

καὶ τί γε, φησί, τοῦτο δεινόν, εἰ καὶ τοῖς δαίμοσιν, οὐχ ὅπως
ἄνθρωποι πάντες, ἀλλὰ καὶ Χριστιανοὶ ἀδελφίζουσιν; τὴν γοῦν
 385

ἀνάγκην γίνεσθαι χάριν νίκα τῇ συνέσει. ὅπου δὲ τοῦτο καὶ γέ-

γραπται; υἱοὶ μητρός μου ἐμαχέσαντό μοι, λέγει ἡ ᾀσματίζουσα.
υἱοὺς δὲ μητρὸς τῆς ἐκκλησίας Χριστοῦ ὁ Νύσσης ἐξηγεῖται τοὺς
δαίμονας, ὡς ἂν ἐκ τῆς αὐτῆς καὶ μιᾶς αἰτίας (ἡ δ' ἔστιν, οἶ-
μαι, ἡ τοῦ θεοῦ ἀγαθότης, ἀρχή τις γενομένη τοῖς μὴ οὖσιν
εἰς ὄντωσιν) τούτους τε κἀκείνους ὡς ἐκ τοῦ αὐτοῦ πατρὸς
προῆχθαι καὶ ποιητοῦ. τοῦτο ἴσως καὶ κατὰ τὸ τυχὸν τῷ εἰ-
πόντι παρέρριπται, ἐξ εἰκότων δὲ γέγονε μέγα καὶ εἰς σκανδάλου
πρόφασιν ἱκανόν. ὁ γὰρ Δυρραχίου Νικήτας τὸν λόγον ἀκούσας
οὐκ ἀνεκτὸν ἀκοαῖς εὐσεβέσιν ἡγήσατο πάμπαν, εἰ δαιμόνων ἀν-
τικειμένων θεῷ ἄνθρωποι ὑπήκοοι τῷ Χριστῷ καὶ υἱοθετηθέντες
θεῷ διὰ τοῦ βαπτίσματος ἀδελφοὶ λέγοιντο. γνησίοις γοῦν διὰ
ταῦτα τὸν εἰπόντα βλέπειν ὄμμασιν οὐκ ἠνέσχετο, ἀλλὰ πολλοῖς
διελάλει τὸν λόγον καὶ βλασφημίαν τοῦτον οὐ μετρίαν ἔκρινε.
ταῦτα πολλοῖς μὲν ἐπῄει χλευάζειν καὶ τὸν λόγον ἐπιεικῶς ὡς ἰὸν
πικρίας καὶ ὄφεων ἀποστρέφεσθαι· ἐπέπυστο δὲ καὶ βασιλεὺς
πλατυνομένου τοῦ λόγου, καὶ ὡς εἰκὸς περιαλγήσας καὶ τῶν πρα-
γμάτων καταστενάξας, εἰ μὴ μόνον τοῖς σχιζομένοις ἀλλὰ καὶ
αὐτοῖς δὴ τοῖς ἡνωμένοις τὰ τῶν ἰδίων χλευάζονται, σύνοδον

Γεώργιος Σφραντζής χρονικόν. sive Minus [Sp.] (3143: 001)

“Georgios Sphrantzes. Memorii 1401–1477”, Ed. Grecu, V.
Bucharest: Academie Republicii Socialiste România, 1966; Scriptores
Byzantini 5.Cha. 40, se. 8, line 9

γον εἰς Κέρκυραν· καὶ αὐτοὶ μὲν ἠλευθερώθησαν τῆς δουλείας ὁπωσδή-
ποτε. Ὁ δὲ πενθερὸς μὲν Μανουὴλ τοῦ Μποχάλη Γεώργιος ὁ Παλαιο-
λόγος, πρωτεξάδελφος δέ, ὡς προεδηλώσαμεν, τῆς μητρὸς τοῦ μπεϊλαρ-
μπεΐ, βληθεὶς εἰς σίδηρα ἤγετο. Αὐτὸς γάρ, ὡς προείπομεν, φυγὼν ἀπὸ
τὸ Λεοντάρι μετὰ καὶ τοῦ γαμβροῦ αὐτοῦ, ἀπῆλθεν εἰς τὸν Μυζηθρᾶν
καὶ τὴν δουλοσύνην τοῦ δεσπότου κυροῦ Δημητρίου. Πολέμου δὲ γεγο-
νότος περὶ τὴν Βορδώνιαν καὶ τὴν Τρίπην, κακῶς λαβωθεὶς ἑάλω· καὶ
ἀπήγαγον αὐτὸν δέσμιον εἰς τόν ποτε αὐθέντην αὐτοῦ τὸν δεσπότην κὺρ
Θωμᾶν. Ὡς δὲ ἰάθη ἀπὸ τοῦ λαβώματος, περιωρισμένου δὲ ὄντος καὶ
φυλαττομένου ὁπωσδήποτε περὶ τὸ Δυῤῥάχιον, ἀπατήσας τοὺς
φυλάσσον-
τας ἔφυγε· καὶ πάλιν εὑρίσκετο εἴς τε τὸν δεσπότην κὺρ Δημήτριον καὶ
εἰς τὸ Ἀνάπλι τὸν πλείονα καιρόν, τῆς γυναικὸς αὐτοῦ καὶ τῶν παίδων
εὑρισκομένων εἰς τὰ Βενέτικα.
Τοῦ οὖν ἀμηρᾶ, ὡς δεδηλώκαμεν, δουλώσαντος τὸ Λεοντάρι καὶ
τὰ περὶ αὐτό, ἐδούλωσεν ἔτι δὲ καὶ τὸν Ἅγιον Γεώργιον. Ταῦτα γὰρ ἰδόν-
τος τοῦ Κροκοντύλου, ἢ μᾶλλον Κροκοδείλου εἰπεῖν οἰκειότερον, προ-
 386

σεκύνησε καὶ αὐτὸς τὸν ἀμηρᾶν καὶ τὸ κάστρον καὶ τοὺς δύο υἱοὺς αὐτοῦ
αὐτῷ δέδωκεν. Αὐτὸς δὲ ἔλαβε χάριν τούτων τοῦ Λωΐ, ἢ μᾶλλον τοῦ ἐ-
λωῒ ἐλωΐ, τουτέστι, θεέ μου, θεέ μου, ἵνα τὶ μὴ καὶ αὐτὸν προεγκατέ-
λιπες, τῶν προλεχθέντων κακῶν πρωτεργάτην;

Pseudo-Codinus Hist., De annis ab orbe condito (3168: 004)

“Die byzantinischen Kleinchroniken, vol. 1”, Ed. Schreiner, P.
Vienna: Österreichische Akademie der Wissenschaften, 1975; Corpus
fontium historiae Byzantinae 12.1. Series Vindobonensis.Se. 27, line 1

Ἰουστῖνος ὁ ἀπὸ κουροπαλατῶν, ὁ ἀδελφόπαις αὐτοῦ, ὁ δικαιότατος,

ἔτη ιγʹ.
Τιβέριος ὁ Θρὰξ ἔτη εʹ.
Μαυρίκιος ὁ γαμβρὸς αὐτοῦ, ὁ εὐσεβέστατος καὶ μισοπόνηρος, ἔτη κʹ.
Φωκᾶς ὁ Καππάδοξ, ὁ τύραννος καὶ αἱμοβόρος καὶ δυσσεβής, ἔτη ηʹ
ἥμισυ, ἡμέρας ηʹ.
Ἡράκλειος ὁ στρατηγὸς τῆς Ἀφρικῆς ἔτη λʹ.
Κωνσταντῖνος ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἔτος αʹ.
Κωνσταντῖνος ὁ ἔγγονος Ἡρακλείου, ὁ δυσσεβὴς καὶ μιαιφόνος ἔτη κζʹ.
Κωνσταντῖνος ὁ υἱὸς αὐτοῦ ὁ Πωγωνάτος (!), ὁ τοῦ Δυρραχίου, ὁ
εὐσεβέστατος καὶ πραότατος, ἔτη ιζʹ.
ὁμοῦ τὰ ἀπὸ κτίσεως κόσμου ἕως τῆς βασιλείας Ἰουστινιανοῦ τοῦ
Ῥινοτμήτου ἔτη ͵ϛρκαʹ. Ἰουστινιανὸς ὁ Ῥινότμητος, ὁ υἱὸς αὐτοῦ, ὁ
ἀγριώτατος καὶ ἀγριό-τροπος καὶ ἀκρατὴς θυμοῦ, τυραννούμενος ἔτη ιʹ.
Λεόντιος ἔτη γʹ.

Pseudo-Codinus Hist., Patria Constantinopoleos (3168:

005)“Scriptores originum Constantinopolitanarum, p2”, Ed. Preger, T.
Leipzig: Teubner, 1907, Repr. 1975.B.2, se. 81, line 3

(c11, m10) Ὁ Αὔγουστος ὁ Ὀκταούιος Αὐγούστῳ

μηνὶ ὑπάτευσε καὶ ἐτίμησεν αὐτόν, Σεξτίλιον πρώην λεγό-
μενον, ὀνομάσας Αὔγουστον· ἐν αὐτῷ δὲ καὶ ἐτελεύτησε τῇ
ιθʹ τοῦ μηνός. Τῷ δὲ Σεπτεμβρίῳ ἐγεννήθη τῇ κγʹ, καὶ
τῇ βʹ τοῦ Σεπτεμβρίου Ἀντώνιον ἐνίκησε καὶ ἤρξατο τῆς
μοναρχίας· καὶ ἐτίμησεν αὐτόν, ἀρχὴν ἰνδικτιῶνος ποιη-
σάμενος αὐτὸν ἤτοι ἀρχὴν χρόνου, ὅθεν ὁ Σεπτέμβριος
τετίμηται.
(m266) Φησὶν Ἀππιανός, Δίων τε καὶ ἄλλοι οἱ τὰ
Ῥωμαϊκὰ ἱστορήσαντες, ὡς ὁ Καῖσαρ ἀπὸ Νικοπόλεως πρὸς
τὸ Δυρράχιον περῶν μεγάλου κλύδωνος γενομένου καὶ τοῦ
 387

κυβερνήτου ἐξαπορήσαντος, ἀγνοοῦντος ὡς τὸν Καίσαρα

φέρει – ἦν γὰρ κεκαλυμμένος τοῦ μὴ γνωρίζεσθαι – ἀνακαλυ-
ψάμενος εἶπεν πρὸς τὸν κυβερνήτην· ‘ἴθι πρὸς τὸν κλύ-
δωνα· Καίσαρα φέρεις καὶ τὴν Καίσαρος τύχην.’
Κράνος ὁ φιλόσοφος, εἷς ὢν τῶν ζʹ φιλοσόφων
τῶν σὺν τῇ Εὐδοκίᾳ ἀνελθόντων ἐξ Ἀθηνῶν, ᾔτησε τὸν
Θεοδόσιον ἰδεῖν τὰ ἐν τῷ Ἱπποδρομίῳ στοιχεῖα· καὶ ἰδὼν
τὸν Περιχύτην λεγόμενον καὶ τὸν ἔμπροσθεν αὐτοῦ ἱστά-
μενον ὄνον εἶπεν· ‘τίς ὁ στήσας’; τοῦ δὲ ἀναγνώστου εἰπόν-
τος· Οὐαλεντινιανός· ‘ὦ συμφορά, φησίν, ὅτι

Pseudo-Codinus Hist., Patria Constantinopoleos B.3, se. 52, line 3

δὲ ἐλθοῦσα μετ' αὐτοῦ Θεοδώρα ἡ βασίλισσα, ἡ γυνὴ τοῦ

Ἰουστινιανοῦ, ἔσφιγξε τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ μετὰ κόρδας καὶ
ἐξεπήδησαν οἱ ὀφθαλμοὶ αὐτοῦ.
(c109, m142) Ἡ Ὀξεῖα ὁ ἅγιος Ἀρτέμιος· τὸν δὲ
ναὸν τοῦ Προδρόμου ἀνήγειρεν Ἀναστάσιος ὁ Δίκορος ὁ
ἀποσελεντιάριος ὁ Δυρραχιώτης. Ὄντος γὰρ αὐτοῦ πρωτο-
ασηκρήτης ἐκεῖσε ᾤκει· μετὰ δὲ τὸ κομισθῆναι τὸ λεί-
ψανον τοῦ ἁγίου Ἀρτεμίου ὠνομάσθη ὁ ναὸς οὕτως.
(c176, m98) Ὁμοίως καὶ τὸν Ἀρχιστράτηγον τοῦ
ἁγίου Ἰουλιανοῦ ὁ Δίκορος ἀνήγειρεν, ἐπεὶ, ὅταν ἦλθεν
ἀπὸ Δυρράχιον παῖς καὶ ἐμάνθανεν τὰ γραμματικὰ ἐν Κων-
σταντινουπόλει, ἐκεῖσε ᾤκει.
(c114, m146) Τὸ δὲ λεγόμενον Κονδύλιον ὁ ἅγιος
Προκόπιος ἐκλήθη οὕτως· ἔφιππος διερχόμενος ὁ Κων-
σταντῖνος ὁ πατὴρ Ἰουστινιανοῦ τοῦ ῥινοκοπημένου, ἐκεῖσε
ἐκονδύλισεν ὁ ἵππος αὐτοῦ καὶ ἔπεσεν.
(c115, m147) Τὰ δὲ καλούμενα Κινθήλια ὁ ἅγιος
Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος· ἐκεῖσε ἔκαμνον τὰ μικρὰ καρφία τὰ
πεταλαρικά, ἅπερ λέγονται κινθήλια.
(c116, m148) Ὅτι τὸν ναὸν τὸν ὄντα εἰς Κων-
σταντιανὰς τῶν ἁγίων Τεσσαράκοντα Ἀναστάσιος

Pseudo-Codinus Hist., Patria Constantinopoleos B.3, se. 114, line 5

(c141, m170) Εἰς τὸ Χριστοκάμαρον δὲ ἦν ὁ

Χριστὸς ἱστορισμένος πλησίον τοῦ ἁγίου Ἀκακίου, ὅπου
ἐστὶν τοῦ Μουσελὲ ὁ οἶκος· καὶ διὰ τοῦτο ἐλέγετο οὕτως.
 388

Τὰ δὲ δύο Μυρέλαια· μύρα ἔρρεε καὶ ἰάματα

πολλὰ ἐκεῖσε ἐγένοντο καὶ μέχρι τοῦ νῦν.
(c47, m48) Τὸ δὲ Ἀνεμοδοῦριν τὸ χαλκοῦν ἐστη-
λώθη παρὰ Ἡλιοδώρου τοῦ δυσσεβοῦς ἐν τοῖς χρόνοις
Λέοντος τοῦ Συρογενοῦς, καθώς εἰσιν ἐστηλωμένοι οἱ ιβʹ
ἄνεμοι. Τὰ δὲ τέσσαρα χαλκουργεύματα τὰ μεγάλα ἤχθησαν
ἀπὸ τοῦ Δυρραχίου· εἶχεν δὲ αὐτὰ γυνὴ εἰς προῖκα αὐτῆς
ἀπὸ ναοῦ τινος· μετὰ πολλῆς δὲ ἐπιστήμης καὶ ἀστρονο-
μίας τοῦτο ἐποίησεν.
(c111) Τὸν δὲ ἅγιον Προκόπιον, ὡς εἴρηται,
τὴν Χελῶνα, καὶ τὸν ἅγιον Μητροφάνην ἔκτισεν ὁ μέγας
Κωνσταντῖνος.
(c111) Τὸν δὲ ἅγιον Ἀκάκιον τὴν Καρέαν
ἔκτισεν ὁ ἀδελφὸς Ναρσῆ πατρικίου ἐν τοῖς χρόνοις Ἰου-
στίνου καὶ Τιβερίου.

Εφραίμ χρονικόν. (3170: 001)“Ephraemius”, Ed. Bekker, I.Bonn:

Weber, 1840; Corpus scriptorum historiae Byzantinae.
Line 7687

γαμβρὸς γὰρ οὗτος εἰς ἀδελφὴν τυγχάνων

Ἐρρῆ Βαλδουΐνου τε τῶν βασιλέων,
πρὸς πάπα χρισθεὶς εἰς κρατάρχην Λατίνων
Ἐρρῆ θανόντος εἰς Βύζαντος ἐστάλη,
εἰς Ἐπιδαμνίων δὲ κατάρας πόλιν
δι' Ἀλβανῶν ἔσπευδε τὴν Κωνσταντίνου
μετὰ στρατιᾶς καταλαβεῖν εὐόπλου·
ἀλλὰ προφθάσας Θεόδωρος γεννάδας
τοῦτον τροποῦται καὶ νικᾷ κατὰ κράτος,
αὐτόν τε καὶ στράτευμα δοὺς ἄρδην ξίφει.
πρὸς τοῖσδε Δυρράχιον αἱρεῖ τὴν πόλιν,
καὶ στρατιὰν μὲν ἐμπιμπλᾷ λείας σκύλων,
αὐτὸς δὲ βασίλειον εἴληφε στέφος,
Πέτρου πεσόντος κατὰ μάχην, ὡς ἔφην.
οὗτος πλατύνας εὐτυχῶς ἀρχῆς ὅρους,
ταῖς ἀλλεπαλλήλοις τε κεπφωθεὶς νίκαις,
ἐν οἷς ὑπῆρχε προσμένειν οὐκ ἠγάπα,
ἀλλὰ φρονεῖ μέγα τι καὶ παρ' ἀξίαν.
φημίζεται γοῦν βασιλεὺς αὐτοκράτωρ
τῶν ὧν κατῆρχεν ἀστέων καὶ χωρίων,
στεφθεὶς κεφαλὴν βασιλικῇ ταινίᾳ
 389

Εφραίμ χρονικόν. Line 9114

πρὸς Βουλγάρων ἄρχοντος ἀφεθῇ πάλιν.

Τούτων βασιλεῖ κατὰ νοῦν πεπραγμένων,
ἄρας ἐκεῖθεν Θεσσαλονίκην βλέπει,
ἔχων μεθ' αὑτοῦ καὶ Μιχαὴλ δεσπότου
σύνευνον ἅμα φιλτάτῳ Νικηφόρῳ,
ὁδοιποροῦντας εἰς περάτωσιν γάμων.
ἤνυστο τοίνυν τὰ τῶν γάμων ὡς δέον,
παῖδα κρατάρχου Μαρίαν Νικηφόρος
κατὰ νόμους σχὼν εἰς γάμου κοινωνίαν·
πλὴν πρόσθεν ἀπέλυσεν Αὐσόνων κράτει
Σέρβια Δυρράχιον οὗτος δεσπότης,
περὶ γυναικὸς δειλιῶν καὶ φιλτάτου.
Ἐν τοῖσδε διάγοντος ἄνακτος τότε,
γραφήν τις ἐκπέπομφέν οἱ Βιθυνόθεν
διεξιοῦσαν ὡς ἀποδράσας ἔχει
πρὸς Περσίδος γῆν ἡγεμὼν Βιθυνίας,
Παλαιολόγος Μιχαὴλ κομνηνόπαις.
τοῦτ' ἀνακυκᾷ καρδίαν βασιλέως.
ὅμως ἀπιὼν ἐν φυγῇ πρὸς Περσίδα
γράμμ' ἐγχαράττει προστάταις Βιθυνίας,
ἐν ὑπογραφαῖς ἀσφαλισθὲν ἰδίαις,

Pseudo-Sphrantzes Hist., Chronicon sive Maius (partim sub auctore

Macario Melisseno) (3176: 001)“Georgios Sphrantzes. Memorii 1401–
1477”, Ed. Grecu, V.Bucharest: Academie Republicii Socialiste
România, 1966; Scriptores Byzantini 5.P. 544, line 35

θεν πάλιν εἰς Νεάπολιν· καὶ αὐτοὶ μὲν ἠλευθερώθησαν τῆς δου-
λείας ὁπωσδήποτε.
5. Ὁ δὲ πενθερὸς μὲν Μανουὴλ τοῦ Μπουχάλη, Γεώργιος ὁ Παλαιο-
λόγος, πρωτεξάδελφος δέ, ὡς προεδηλώσαμεν τῆς μητρὸς τοῦ
μπερλεμπέη,
βληθεὶς εἰς σίδηρα ἤγετο. Αὐτὸς γάρ, ὡς προείπομεν, φυγὼν ἐκ τοῦ
Λεον-
ταρίου μετὰ καὶ τοῦ γαμβροῦ αὐτοῦ ἀπῆλθεν εἰς τὴν Σπάρτην εἰς δουλω-
σύνην τοῦ δεσπότου κὺρ Δημητρίου· πολέμου δὲ γεγονότος περὶ τὴν
Βορ-
δονίαν καὶ τὴν Τρίπην, κακῶς τρωθεὶς ἑάλω· καὶ ἀπήγαγον αὐτὸν δέ-
 390

σμιον πρὸς τόν ποτε αὐθέντην αὐτοῦ τὸν δεσπότην κὺρ Θωμᾶν. Ὡς δὲ
ἰάθη ἀπὸ τοῦ τραύματος, περιωρισμένου δὲ ὄντος καὶ φυλαττομένου
ὁπω-
σδήποτε περὶ τὸ Δυῤῥάχιον, ἀπατήσας τοὺς φυλάσσοντας ἔφυγε καὶ πά-
λιν προσέρχεται τῷ δεσπότῃ κὺρ Δημητρίῳ· καὶ ἐν τῷ Ναυπλίῳ τὸν
πλείο-
να καιρὸν διέτριβε διὰ τὸ τὴν γυναῖκα καὶ τὰ παιδία ὑπάρχειν ἐν τοῖς τῶν
Ἑνετῶν.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) (4028: 001)“Stephan von Byzanz. Ethnika”, Ed.

Meineke, A.Berlin: Reimer, 1849, Repr. 1958.P. 243, line 3

Δυρβαῖοι, ἔθνος καθῆκον εἰς Βάκτρους καὶ τὴν Ἰνδι-

κήν. Κτησίας ἐν Περσικῶν ιʹ “χώρη δὲ πρὸς αὐτὸν πρόσκει-
ται Δυρβαῖοι, πρὸς τὴν Βακτρίην καὶ Ἰνδικὴν κατατείνοντες.
οὗτοι εὐδαίμονες ἄνδρες καὶ πλούσιοι καὶ κάρτα δίκαιοί εἰσι,
οὔτε ἀδικέοντες οὔτε ἀποκτιννύοντες ἄνθρωπον οὐδένα. ἐὰν
δέ τι εὕρωσι ἐν τῇ ὁδῷ ἢ χρυσίον ἢ ἱμάτιον ἢ ἀργύριον ἢ
ἄλλο τι, οὐδὲν ἀποκινήσειαν. οὗτοι οὔτε ἀρτοποιέουσι οὔτ'
ἐσθίουσι οὔτε νομίζουσι ἐὰν μὴ ἱρῶν οὕνεκεν. ἄλφιτα δὲ
ποιέουσι λεπτότερα κατάπερ οἱ Ἕλληνες, καὶ ἐσθίουσι μάζας
ποῶν”.
Δυρράχιον, πόλις Ἰλλυρική, [καὶ] Ἐπίδαμνος κληθεῖσα ἀπὸ
Ἐπιδάμνου. τούτου θυγάτηρ Μέλισσα, ἧς καὶ τοῦ
Ποσειδῶνος ὁ Δυρράχιος· ἀφ' ἧς ἔστιν ἐν Ἐπιδάμνῳ τόπος
Μελισσώνιος, ἔνθα Ποσειδῶν αὐτῇ συνῆλθεν, ὡς Φίλων.
[Στράβων δ' ἐν ηʹ φησί] “μετὰ δὲ τὸν Ῥιζονικὸν Λίσσος
ἐστὶ πόλις καὶ Ἀκρόλισσος καὶ Ἐπίδαμνος Κερκυραίων κτίσμα,
ἡ νῦν Δυρράχιον ὁμωνύμως τῇ χερρονήσῳ λεγομένη ἐφ' ἧς
ἵδρυται”. Δέξιππος δὲ ἐν χρονικῶν ιʹ φησὶν οὕτως “καὶ Μα-
κεδόνων τὴν [πρότερον] μὲν Ἐπίδαμνον, ἐσύστερον δὲ Δυρ-
ράχιον μετονομασθεῖσαν, πόλιν τῆς Μακεδονίας μεγάλην καὶ
εὐδαίμονα κατὰ κράτος αἱροῦσιν”. Ἀλέξανδρος δὲ ἐν Εὐρώπῃ

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 243, line 5

ται Δυρβαῖοι, πρὸς τὴν Βακτρίην καὶ Ἰνδικὴν κατατείνοντες.

οὗτοι εὐδαίμονες ἄνδρες καὶ πλούσιοι καὶ κάρτα δίκαιοί εἰσι,
οὔτε ἀδικέοντες οὔτε ἀποκτιννύοντες ἄνθρωπον οὐδένα. ἐὰν
δέ τι εὕρωσι ἐν τῇ ὁδῷ ἢ χρυσίον ἢ ἱμάτιον ἢ ἀργύριον ἢ
ἄλλο τι, οὐδὲν ἀποκινήσειαν. οὗτοι οὔτε ἀρτοποιέουσι οὔτ'
 391

ἐσθίουσι οὔτε νομίζουσι ἐὰν μὴ ἱρῶν οὕνεκεν. ἄλφιτα δὲ

ποιέουσι λεπτότερα κατάπερ οἱ Ἕλληνες, καὶ ἐσθίουσι μάζας
ποῶν”.
Δυρράχιον, πόλις Ἰλλυρική, [καὶ] Ἐπίδαμνος κλη-
θεῖσα ἀπὸ Ἐπιδάμνου. τούτου θυγάτηρ Μέλισσα, ἧς καὶ τοῦ
Ποσειδῶνος ὁ Δυρράχιος· ἀφ' ἧς ἔστιν ἐν Ἐπιδάμνῳ τόπος
Μελισσώνιος, ἔνθα Ποσειδῶν αὐτῇ συνῆλθεν, ὡς Φίλων.
[Στράβων δ' ἐν ηʹ φησί] “μετὰ δὲ τὸν Ῥιζονικὸν Λίσσος
ἐστὶ πόλις καὶ Ἀκρόλισσος καὶ Ἐπίδαμνος Κερκυραίων κτίσμα,
ἡ νῦν Δυρράχιον ὁμωνύμως τῇ χερρονήσῳ λεγομένη ἐφ' ἧς
ἵδρυται”. Δέξιππος δὲ ἐν χρονικῶν ιʹ φησὶν οὕτως “καὶ Μα-
κεδόνων τὴν [πρότερον] μὲν Ἐπίδαμνον, ἐσύστερον δὲ Δυρ-
ράχιον μετονομασθεῖσαν, πόλιν τῆς Μακεδονίας μεγάλην καὶ
εὐδαίμονα κατὰ κράτος αἱροῦσιν”. Ἀλέξανδρος δὲ ἐν Εὐρώπῃ
μετὰ τοῦ σ Δυσράχιον αὐτὴν καλεῖ “Δυσραχίου τ' Ἐπίδαμνος
ἐπ' ἀγχιάλου χθονὸς ἀκτῆς”. ἔστι καὶ ἄλλη Λακωνικῆς μία

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 243, line 9

ἄλλο τι, οὐδὲν ἀποκινήσειαν. οὗτοι οὔτε ἀρτοποιέουσι οὔτ'

ἐσθίουσι οὔτε νομίζουσι ἐὰν μὴ ἱρῶν οὕνεκεν. ἄλφιτα δὲ
ποιέουσι λεπτότερα κατάπερ οἱ Ἕλληνες, καὶ ἐσθίουσι μάζας
ποῶν”.
Δυρράχιον, πόλις Ἰλλυρική, [καὶ] Ἐπίδαμνος κλη-
θεῖσα ἀπὸ Ἐπιδάμνου. τούτου θυγάτηρ Μέλισσα, ἧς καὶ τοῦ
Ποσειδῶνος ὁ Δυρράχιος· ἀφ' ἧς ἔστιν ἐν Ἐπιδάμνῳ τόπος
Μελισσώνιος, ἔνθα Ποσειδῶν αὐτῇ συνῆλθεν, ὡς Φίλων.
[Στράβων δ' ἐν ηʹ φησί] “μετὰ δὲ τὸν Ῥιζονικὸν Λίσσος
ἐστὶ πόλις καὶ Ἀκρόλισσος καὶ Ἐπίδαμνος Κερκυραίων κτίσμα,
ἡ νῦν Δυρράχιον ὁμωνύμως τῇ χερρονήσῳ λεγομένη ἐφ' ἧς
ἵδρυται”. Δέξιππος δὲ ἐν χρονικῶν ιʹ φησὶν οὕτως “καὶ Μα-
κεδόνων τὴν [πρότερον] μὲν Ἐπίδαμνον, ἐσύστερον δὲ Δυρ-
ράχιον μετονομασθεῖσαν, πόλιν τῆς Μακεδονίας μεγάλην καὶ
εὐδαίμονα κατὰ κράτος αἱροῦσιν”. Ἀλέξανδρος δὲ ἐν Εὐρώπῃ
μετὰ τοῦ σ Δυσράχιον αὐτὴν καλεῖ “Δυσραχίου τ' Ἐπίδαμνος
ἐπ' ἀγχιάλου χθονὸς ἀκτῆς”. ἔστι καὶ ἄλλη Λακωνικῆς μία
τῶν ρʹ. λέγεται δὲ καὶ ἡ χώρα τῆς Ἰλλυρίας Δυρραχία. Εὐ-
φορίων “ἄστεα Δυρραχίης τε καὶ ἔθνεα Ταυλαντίνων”. καὶ
δῆλον ὅτι Δυρράχιος τὸ τούτου ἀρσενικόν, ὡς τοῦ Ἀνακτόριον
τὸ Ἀνακτόριος, Βυζάντιον Βυζάντιος, Θούριον Θούριος,
 392

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 245, line 10

Βάλακρος ἐν Μακεδονικοῖς φησί “καὶ τούτων αἱ πόλεις Δυρ-

ραχηνοῖς τε καὶ Ἀπολλωνιάταις ἐπιδιῄρηνται”. καὶ Ἑρέννιος
Φίλων ἐν τοῖς Ἰατρικοῖς Δυρραχηνὸν ἀναγράφει Φιλωνίδην
οὕτως “Ἀσκληπιάδης ἀκουστὰς ἔσχε Τίτον Αὐφίδιον Σικελὸν
καὶ Φιλωνίδην Δυρραχηνὸν καὶ Νίκωνα Ἀκραγαντῖνον”. καὶ
πάλιν “Φιλωνίδης δὲ ὁ Δυρραχηνὸς ἤκουσε μὲν Ἀσκληπιάδου,
ἰατρεύσας δὲ ἐν τῇ πατρίδι ἐνδόξως συνετάξατο βιβλία μέ”.
λέγει δὲ Παυσανίας ϛʹ περὶ τῆς ἀρχαίας καὶ τῆς νῦν πόλεως
οὕτως “Ἐπιδάμνιοι μὲν χώραν ἥν περ καὶ ἐξ ἀρχῆς, πόλιν
δὲ οὐ τὴν ἀρχαίαν ἐπὶ ἡμῶν ἔχουσιν, ἐκείνης δ' ἀφεστηκυῖαν
ὀλίγον· ὄνομα δὲ τῇ πόλει [τῇ νῦν] Δυρράχιον ἀπὸ τοῦ
οἰκιστοῦ”.
Δυσπόντιον, πόλις Πισαίας, ἀπὸ Δυσπόντου τοῦ Πέ-
λοπος, παρὰ τὴν ὁδὸν τὴν ἐξ Ἤλιδος εἰς Ὀλυμπίαν. ἀπὸ
ταύτης Ἀντίμαχος ἦν ὀλυμπιονίκης νικήσας [ἐν ὀλυμπιάδι]
στάδιον. Φλέγων ἐν ὀλυμπιάδι βʹ “Ἀντίμαχος Ἠλεῖος ἐκ
Δυσποντίου στάδιον”. καὶ ἐν κζʹ “Δάιππος Κροτωνιάτης
πύξ, Ἠλείων ἐκ Δυσποντίου τέθριππον”. μέμνηται δ' αὐ-
τῆς καὶ Τρύφων ἐν παρωνύμοις γράφων οὕτως τὸ ἐθνικόν
“οἱ δὲ Δυσποντεῖς οὐ παρὰ τὴν πόλιν Δυσπόντιον καλοῦνται
(ἐλέγοντο γὰρ Δυσποντιεῖς), παρὰ δὲ τὸν Πέλοπος υἱὸν

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 273, line 4

Ἐπάκρια, μία τῶν ἐπὶ Κέκροπος συνοικισθεισῶν δώ-

δεκα πόλεων, διὰ τὸ ληίζεσθαι ὑπὸ Καρῶν [τὴν χώραν.] τὸ
ἐθνικὸν Ἐπακριεύς.
Ἐπαρῖται, ἔθνος Ἀρκαδίας. ἡ δὲ πόλις αὐτῶν Ἔπαρις
ἔδει, οὐχ εὕρηται δέ. περὶ δὲ τοῦ ἔθνους Ξενοφῶν καὶ Ἔφο-
ρος καὶ Ἀνδροτίων φασίν.
Ἐπειοί, οἱ Ἠλεῖοι, ἀπὸ Ἐπειοῦ βασιλέως. τὸ θηλυκὸν
Ἐπειάς καὶ Ἐπειίς. λέγονται καὶ πατρωνυμικῶς Ἐνδυμιω-
νιάδαι.
Ἐπίδαμνος, πόλις Ἰλλυρίας, ἐπὶ χερρονήσου τῆς καλου-
μένης Δυρραχίου. ἔστι δ' ἑτέρα ἐν τῷ Ἰονίῳ κόλπῳ. τὸ
ἐθνικὸν Ἐπιδάμνιος. εὕρηται παρὰ Παρθενίῳ καὶ διὰ δι-
φθόγγου. τὸ θηλυκὸν Ἐπιδαμνιάς.
Ἐπίδαυρος, πόλις πρὸς τῷ Ἄργει, θηλυκῶς λεγομένη.
 393

τὸ γὰρ “ἀμπελόεντ' Ἐπίδαυρον” μετὰ ἀρσενικοῦ ἐπιθέτου

θηλυκόν ἐστιν, ὡς τὸ “ψολόεντος ἐχίδνης” παρὰ Νικάνδρῳ.
τινὲς δὲ Λειμήρην αὐτήν φασι, τὴν λειμῶνας ἔχουσαν. ἐκαλεῖτο
καὶ Μειλισσία καὶ Αἱμηρά διὰ τὸ συνεχῶς αἱμάσσεσθαι τὸν
βωμὸν τοῦ Ἀσκληπιοῦ ὑπὸ τῶν θυσιῶν. εἶτα Ἐπίταυρος
καὶ Ἐπίδαυρος. τινὲς δὲ Λιμηρὰν Λακωνικὴν λέγουσι,
μίαν τῶν ἑκατόν, διὰ τὸ πολλοὺς ἔχειν λιμένας.

Προκόπιος De bellis (4029: 001)“Procopii Caesariensis opera omnia,

vols. 1–2”, Ed. Wirth, G. (post J. Haury)Leipzig: Teubner, 1:1962;
2:1963.B.3, cha. 1, se. 16, line 4

Ἐπέβαλλε δὲ τῷ μὲν τὸ τῆς ἑσπερίας ἔχοντι κρά-

τος Λιβύης τὰ πλεῖστα διήκοντα ἐς ἐνενήκοντα ὁδὸν
ἡμερῶν· τοσοῦτον γὰρ τὸ ἐκ Γαδείρων ἐς τὰ ὅρια τῆς
ἐν Λιβύῃ Τριπόλεώς ἐστιν· ἐν δὲ δὴ τῇ Εὐρώπῃ
πέντε καὶ ἑβδομήκοντα ὁδὸν ἡμερῶν ἔλαχε. τοσαύτη
γὰρ ἡ ἐκ τῆς ἑτέρας τῶν Ἡρακλέους στηλῶν ἐς κόλπον
τὸν Ἰόνιον τυγχάνει οὖσα. προσθείη δὲ ἄν τις καὶ
τὴν τοῦ κόλπου περίοδον. βασιλεὺς δὲ ὁ τῆς ἕω
ἡμερῶν εἴκοσι καὶ ἑκατὸν ὁδὸν ἐκληρώσατο ἐκ τῶν
Κυρήνης ὁρίων τῆς ἐν Λιβύῃ μέχρι Ἐπιδάμνου, ἣ
πρὸς αὐτῷ κεῖται τῷ Ἰονίῳ κόλπῳ, Δυρράχιον τανῦν
καλουμένη, καὶ ὅση ἀμφὶ τὸν Εὔξεινον Πόντον, ὡς
ἔμπροσθεν εἴρηται, ὑπὸ Ῥωμαίοις ἐστί. μιᾶς δὲ ἡμέ-
ρας ὁδὸς ἐς δέκα καὶ διακοσίους διήκει σταδίους,
ὅσον Ἀθήνηθεν Μέγαράδε ἰέναι. οὕτω μὲν ἤπειρον
ἑκατέραν οἱ Ῥωμαίων αὐτοκράτορες διείλοντο σφίσι.
τῶν δὲ δὴ νήσων Βρεττανία μὲν, ἡ ἐκτὸς στηλῶν τῶν
Ἡρακλείων νήσων πασῶν μεγίστη παρὰ πολὺ οὖσα,
μετὰ τῆς ἑσπερίας, ὥς γε τὸ εἰκὸς, ἐτάττετο μοίρας·
ἐντὸς δὲ αὐτῶν Ἔβουσα, ὥσπερ ἐν Προποντίδι τῇ

Προκόπιος De bellis B.3, cha. 11, se. 8, line 2

εὐνοῦχος μὲν ἦν, οὐκ ἐξ ἐπιβουλῆς δὲ ἀνθρώπου τὰ

αἰδοῖα ἐτύγχανεν ἀποτμηθεὶς, ἀλλά τις αὐτῷ τύχη ἐν
σπαργάνοις ὄντι τοῦτο ἐβράβευσε·) καὶ Κυπριανὸς καὶ
Βαλεριανὸς καὶ Μαρτῖνος καὶ Ἀλθίας καὶ Ἰωάννης
καὶ Μάρκελλος καὶ Κύριλλος, οὗ πρόσθεν ἐμνήσθην·
στρατιωτῶν δὲ ἱππέων μὲν Ῥουφῖνός τε καὶ Ἀιγὰν,
 394

ἐκ τῆς Βελισαρίου οἰκίας ὄντες, καὶ Βαρβᾶτος καὶ

Πάππος, πεζῶν δὲ Θεόδωρος, ὅνπερ Κτεάνον ἐπίκλησιν
ἐκάλουν, καὶ Τερέντιός τε καὶ Ζάϊδος καὶ Μαρκιανὸς
καὶ Σάραπις. Ἰωάννης δέ τις ἐξ Ἐπιδάμνου ὁρμώ-
μενος, ἣ νῦν Δυρράχιον καλεῖται, τοῖς τῶν πεζῶν
ἡγεμόσιν ἅπασιν ἐφειστήκει. τούτων ἁπάντων Σολό-
μων μὲν ἑῷος ἐτύγχανεν ὢν ἐκ τῆς Ῥωμαίων ἐσχατιᾶς
αὐτῆς, οὗ νῦν πόλις οἰκεῖται Δάρας, Ἀιγὰν δὲ ἦν
Μασσαγέτης γένος, οὓς νῦν Οὔννους καλοῦσιν. οἱ
δὲ λοιποὶ σχεδόν τι ἅπαντες τὰ ἐπὶ τῆς Θρᾴκης χωρία
ᾤκουν. εἵποντο δὲ αὐτοῖς Ἔρουλοι τετρακόσιοι, ὧν
Φάρας ἦρχε, καὶ ξύμμαχοι βάρβαροι ἑξακόσιοι μάλιστα
ἐκ τοῦ Μασσαγετῶν ἔθνους, ἱπποτοξόται πάντες· ὧν
δὴ ἡγοῦντο Σιννίων τε καὶ Βάλας, ἀνδρίας τε καὶ καρτερίας
ἐς ἄκρον ἥκοντε.

Geoponica, Geoponica (4080: 001)“Geoponica”, Ed. Beckh, H.

Leipzig: Teubner, 1895.B.15, cha. 8, se. 1, line 5

Μελισσῶν σμήνη μὴ φαρμακοῦσθαι, μηδὲ ἀγρούς, μηδὲ οἰκίας, μηδὲ

κτηνοτροφεῖα, μηδὲ ἐργαστήρια. Λεοντίνου.

Ὄνου μέλανος ὁπλὴν τοῦ δεξιοῦ ὤμου κατόρυξον

ὑπὸ τὸν οὐδὸν τῆς εἰσόδου, καὶ ἐπίχεε ῥητίνην πιτυΐ-
νην ὑγρὰν ἄπυρον (αὕτη δὲ ἐν Ζακύνθῳ γίνεται ἐκ
τῆς λίμνης ἀναφερομένη, ὡς ἡ ἄσφαλτος ἐξ Ἀπολλω-
νίας τῆς κατὰ Δυῤῥάχιον ἐκ τῆς λίμνης ἀναβάλλεται)
καὶ ἅλας, καὶ ὀρίγανον Ἡρακλεωτικόν, καὶ καρδάμω-
μον, καὶ κύμινον.
ἄρτου ψωμούς, σκίλλης, στέμμα
ἐρίου λευκοῦ ἢ φοινικοῦ, ἄγνον, ἱερὰν βοτάνην,
θεῖον, δαδία πεύκινα, καὶ ἀμάραντον τὸ ὑπέρυθρον
κατὰ μῆνα τίθει, καὶ ἐπίχωσον, καὶ πανσπερμίαν ἐπι-
βαλὼν ἄφες.

Ευστάθιος εκκλησιαστικός Commentarii ad Homeri Iliadem (4083:

001)“Eustathii archiepiscopi Thessalonicensis commentarii ad Homeri
Iliadem pertinentes, vols. 1–4”, Ed. van der Valk, M.Leiden: Brill,
 395

1:1971; 2:1976; 3:1979; 4:1987.Vol.1, P. 443, line 24

κατὰ δὲ τὸν Γεωγράφον καὶ Ἐπίκαρον αὐτὴν οἴονταί τινες, ὡς Καρῶν

αὐτήν
ποτε κατασχόντων. Οὐκ ἄσημος δέ, φησίν, ἐστὶ πόλις δι' ἐπιφάνειαν
Ἀσκλη-
πιοῦ μάλιστα. κεῖται δ' ἐν μυχῷ τοῦ Σαρωνικοῦ κόλπου βλέπουσα πρὸς
ἀνατολὰς θερινάς, ἐρυμνὴ φυσικῶς, πανταχόθεν περίπλουν ἔχουσα
στάδια
πεντεκαίδεκα· περικλείεται δὲ ὄρεσιν ὑψηλοῖς. τοῦ δ' αὐτοῦ φησιν εἶναι
κόλπου καὶ τὴν προκειμένην Αἴγιναν. Τινὲς μέντοι τοῦ Μυρτῴου φασὶ
τὴν
Αἴγιναν. τὸ δὲ ἐν αὐτῇ Ἀσκληπιεῖον καμνόντων τε πλῆρες ἦν, φασί, καὶ
πινακίων ἀνακειμένων, ἐν οἷς αἱ θεραπεῖαι ἀναγεγράφαται· φυλάσσει δὲ
μέχρι
καὶ νῦν τὸ ὄνομα καλουμένη Ἐπίδαυρος. ἑτέρα δέ ἐστιν αὕτη παρὰ τὴν
Ἐπίδαμνον· ἐκείνη γὰρ ἑτερογραφουμένη πόλις ἐστὶν Ἰλλυρική, τὸ νῦν
Δυρράχιον. ἀμπελόεσσαν δὲ λέγει Ἐπίδαυρον, ὡς τὴν Ἱστίαιαν εἶπε
πολυ-
στάφυλον, πλὴν ὅσον ἐκεῖ μὲν ἐκ τοῦ καρποῦ, ἐνταῦθα δὲ ἀπὸ τοῦ φυτοῦ
τὸ
ἐπίθετον εἴληπται. (v. 562) Αἴγινα δέ, ἧς ἐνταῦθα ἐκτείνεται ἡ
παραλήγουσα
διὰ τὸ μέτρον, ἀρκούντως ἠξίωται λόγου ἐν τοῖς τοῦ Περιηγητοῦ. κεῖται
δὲ
πλησίον Ἐπιδαύρου πρὸ τῆς Ἀττικῆς. ἔσχε δὲ τοὔνομα ἐξ Αἰγίνης τῆς
Ἀσω-
ποῦ, Οἰνώνη πρότερον καλουμένη. καὶ τόπος δέ τις, φασί, τῆς
Ἐπιδαυρίας Αἴγινα ἐκαλεῖτο. διὸ πρὸς διαστολὴν ὁμωνυμίας γράφουσί
τινες παρὰ τῷ ποιητῇ ἀντὶ τοῦ «οἵ τ' ἔχον Αἴγιναν» «νῆσόν τ' Αἴγιναν»,
ἵνα διαστείλωσι τῆς νήσου τὴν χέρσον Αἴγιναν. Ἔνδοξος δέ ποτε ἡ νῆσος
Αἴγινα. Οἰνώνη δέ, φασίν, ἐκαλεῖτο πάλαι ποτὲ ὁμωνύμως δυσὶ δήμοις
Ἀττικοῖς. γέγονε δὲ λαμπρὸν ἐμπόριον διὰ λυπρότητα χώρας

Ευστάθιος εκκλησιαστικός De capta Thessalonica (4083: 004)

“Eustazio di Tessalonica. La espugnazione di Tessalonica”, Ed.
Kyriakidis, S.Palermo: Istituto Siciliano di Studi Bizantini e Neoellenici,
1961; Testi e Monumenti. Istituto Siciliano di Studi Bizantini e
Neoellenici. Testi 5.P. 64, line 16

κότες οὐδ' αὐτοὶ τοῦ Κομνηνοῦ, ὃς μόνος ἐδόξαζε τὴν τοσαύτην

βασιλείαν
 396

ταχὺ καταλήψεσθαι, βραχὺ κατ' αὐτῆς παρακαλπάσας τὸν ἵππον, καὶ

κατα-
κτήσεσθαι αὐτὴν χειρωσάμενος ὡσεὶ καὶ στρουθοῦ φωλεόν, λόγῳ μὲν τῷ
Σικελῷ, ὃν καὶ γνησίως αὐθέντην ἐπεγράφετο, ψυχῇ δὲ ἑαυτῷ. Ἰνδάλλετο
γάρ, οὐκ οἴδαμεν ὅπως, καθὰ καὶ προεξεθέμεθα, ἅμα τε ἐκφαίνεσθαί που
καὶ
πάντας εὐθὺς τοὺς Ῥωμαίων ὀφθαλμοὺς εἰς αὐτὸν ὡς ἥλιον
ἐπιστρέφεσθαι
καὶ αὐτοῦ μόνου γίνεσθαι.
Ἐξεῖρψεν οὖν ἡ Λατίνη γῆ πλῆθος οὕτω πολὺ στρατιᾶς, ἀφ' ἱκανοῦ ἡμᾶς
ἐκφοβοῦν, καὶ γίνονται πάντες τῆς Ἰλλυριῶν ἠπειρώτιδος, ἣ τερματίζει
τὰ Ῥωμαίων εἰς τὸν Ἀδρίαν κόλπον. Καὶ περισχόντες τὴν τῶν ἐκεῖσε
μητρό-πολιν, τὸ Δυρράχιον, ἀπονητὶ ἀποχειροῦνται καὶ ὡς εἰπεῖν
αὐτοβοεί, κατὰ
μὲν τὸν Ἀνδρόνικον φάναι, προδεδομένην ὑπ' ἄλλων εἰς τὸ πᾶν, οὕτω
γὰρ
ἐκεῖνος ἐθεράπευε τὰ κατ' αὐτόν, οὐχ ἑαυτῷ ἀλλ' ἑτέροις ἐπιγράφων ἃ
ἐδυ-
στύχει δι' αὐτὸν ἡ Ῥωμαῒς γῆ, πρὸς δὲ ἀλήθειαν ὑπ' αὐτοῦ ἐκείνου
πρόδοτον.
Καὶ γάρ τοι πρὸ βραχέος χρόνου Ῥωμανόν τινα στείλας, ὃν ὁ καλὸς
Ἴστρος
φαύλην ἀπόρροιαν ἐναπερευξάμενος εἰς Κωνσταντινούπολιν γαμβρὸν
ἐκείνῳ
ἐφυλάξατο ἐν τοῖς τότε καιροῖς, τοὺς ἐν τῷ Δυρραχίῳ ἀνθοῦντας
ἐμάρανε
πλούτου ἔρωτι, ὁποῖος ἐκεῖνος πλουτῶν ἄντικρυς τὰ τοιαῦτα μὴ κορεννύ-
μενος. Κἀντεῦθεν ἡ πόλις κακυνθεῖσα καὶ μὴ πάνυ γενναίως ἀντισχοῦσα
ἑάλω καὶ μάλα κακῶς ἔπαθεν ἐμπρησμοῖς τε καὶ λοιποῖς κακοῖς,
Ευστάθιος εκκλησιαστικός De capta Thessalonica P. 92, line 34

πέντε ἄνδρας Ἀλαμανοὺς ἐνόλπους ἐφίππους, ὁμοῦ συνεστῶτας καὶ

ὁμιλοῦν-
τας τὰ σφίσι δοκοῦντα. Καὶ ὁ μὲν παρῴχετο ἐκείνους ὁδοῦ λόγῳ, οἱ δὲ
προς-
εκαλέσαντο καί, ὡς ἐπέλασεν αὐτοῖς, μετὰ πολλὰ τὰ ἐν μέσῳ ἀπήγαγον
αὐτοῦ
τὴν δεξιὰν χεῖρα δυστυχῶς τῷ ἀνδρί· γυμνώσας γὰρ εἶς ἐκείνων ξίφος καὶ
καταγαγὼν ἀπήραξεν αὐτήν. Οὐκ ἔσχε δὲ καὶ εἰς πλέον βλάψαι,
πτερωθέντα
οἷον εἰς φυγήν.
Τοιοῦτον καὶ τὸ τοῦ Ἀλαμανικοῦ τάγματος προδοτικόν, οὗ πρόδρομοι
τὴν χθὲς δείλην τρεῖς τῶν δυσμικῶν πυλῶν τῆς πόλεως κατεπήδησαν καὶ
 397

πάντων τῶν ἐκεῖ βλεπόντων τοῖς βαρβάροις φιλίως συνέμιξαν. Ἡ δὲ πρὸ

δυοῖν ἡμέραιν τῆς ἁλώσεως περὶ πέμπτην τῆς ἑβδομάδος βαθείας
ἑσπέρας
ἐπιφάνεια Θεοφάνους τοῦ Προβατᾶ ἔσω πόλεως, ὃς ἐκ Δυρραχίου
συνωμάρτει
τοῖς Λατίνοις φίλιος, τίνας οὐκ ἂν εἰς νοῦν προδοτικὸν ἐναγάγῃ
μαθόντας
αὐτήν; Ἣν Λέων τις, ἵππων ἀγαθὸς μελητής, ὁ Ἁγιοευφημίτης, ἰδὼν καὶ
περιεργασάμενος, καὶ θυμῷ μὲν βληθείς, οὐκ ἔχων δ' ὅ,τι καὶ δράσειεν,
ὡσιώ-
σατο ἄμυναν τῇ πατρίδι, ἐξειπὼν τὸ κακὸν τοῖς μὴ τολμῶσι λαλεῖν τι
πρὸς
τὸν ἐπὶ δυσπραγίᾳ κοινῇ φοβερὸν Δαυΐδ.
Ἀλλὰ ταῦτα μὲν οὕτως ἡμῖν ἀναγκαίως ἐπεμβεβλήσθω ἢ μάλιστα προ-
ειλήφθω. Οἱ δὲ πολέμιοι στερεῶς κατὰ τῶν ἑῴων μερῶν τῆς πόλεως τῶν
κατ' αἰγιαλὸν ἕως καὶ τῶν κατὰ τοὺς Ἀσωμάτους πυλῶν ἐπέκειντο.

Ευστάθιος εκκλησιαστικός Commentarium in Dionysii periegetae

orbis descriptionem (4083: 006)“Geographi Graeci minores, vol. 2”,
Ed. Müller, K.Paris: Didot, 1861, Repr. 1965.Se. 389, line 5

δὲ Λιβυρνίδας νήσους ἱστόρηται περὶ μʹ εἶναι τὸν

ἀριθμόν· παρονομάζονται δὲ ἀπὸ Λιβυρνῶν· ἔθνος δὲ
οἱ Λιβυρνοὶ ἐν τοῖς ἐνδοτέροις τοῦ Ἀδρίου, ἀπό τινος
Λιβυρνοῦ ἀνδρὸς εὑρόντος τὰ Λιβυρνικὰ λεγόμενα
σκάφη. Ἰστέον δὲ ὅτι ἐν Λατινικῷ λεξικῷ εὕρηται
ὅτι Λιβυρνίδες νῆες αἱ μακραί.
Ὅτι τῆς Ἰλλυρικῆς χώρας πέρας αἱ ἡλίβατοι
κολῶναι, τὰ Κεραύνια ὄρη, οὕτω καλούμενα διὰ τὸ
συχνοὺς ἐκεῖ πίπτειν κεραυνούς. Περὶ ἃ κεῖται καὶ ἡ
τῆς νέας Ἠπείρου μητρόπολις, ἥ ποτε καλουμένη
Ἐπίδαμνος, ἤτοι τὸ Δυρράχιον, δηλοῦν ἐκ τῆς τοιαύ-
της κλήσεως τὴν τοῦ τόπου τραχύτητα· δυσράχιον γάρ
ἐστιν, ὃ ἔστι δυσέξοχον· τρέψαν δὲ τὸ σ εἰς ρ
εὐφωνότερον λαλεῖται Δυρράχιον, καθὰ καὶ τὸ Τυρση-
νός Τυρρηνός, ταρσός ταρρός ὁ καλαθίσκος, πυρσός
πυρρός, καὶ ἄλλα. Ἀρχὴ δὲ τὰ Κεραύνια ὄρη τοῦ
Ἀδρίου καὶ τοῦ Ἰονίου πελάγους, ὧν εἰ καὶ τὸ στόμα
κοινὸν, ἀλλ' αὐτὰ διαφέρει τῇ θέσει. Ἰόνιος μὲν
γὰρ κόλπος ὁ μετὰ τὸ στόμα εὐθὺς, ἀπό τινος ἡγησα-
 398

μένου τῶν τόπων ἔχων τὴν κλῆσιν, ἢ καὶ ἀπὸ τῆς

Ἰοῦς· Ἀδρίας δὲ ὁ ἐντὸς μέχρι τοῦ μυχοῦ, ἀπὸ Ἀδρίας,

Ευστάθιος εκκλησιαστικός Commentarium in Dionysii periegetae orbis

descriptionem Se. 389, line 8

Λιβυρνοῦ ἀνδρὸς εὑρόντος τὰ Λιβυρνικὰ λεγόμενα

σκάφη. Ἰστέον δὲ ὅτι ἐν Λατινικῷ λεξικῷ εὕρηται
ὅτι Λιβυρνίδες νῆες αἱ μακραί.
Ὅτι τῆς Ἰλλυρικῆς χώρας πέρας αἱ ἡλίβατοι
κολῶναι, τὰ Κεραύνια ὄρη, οὕτω καλούμενα διὰ τὸ
συχνοὺς ἐκεῖ πίπτειν κεραυνούς. Περὶ ἃ κεῖται καὶ ἡ
τῆς νέας Ἠπείρου μητρόπολις, ἥ ποτε καλουμένη
Ἐπίδαμνος, ἤτοι τὸ Δυρράχιον, δηλοῦν ἐκ τῆς τοιαύ-
της κλήσεως τὴν τοῦ τόπου τραχύτητα· δυσράχιον γάρ
ἐστιν, ὃ ἔστι δυσέξοχον· τρέψαν δὲ τὸ σ εἰς ρ
εὐφωνότερον λαλεῖται Δυρράχιον, καθὰ καὶ τὸ Τυρση-
νός Τυρρηνός, ταρσός ταρρός ὁ καλαθίσκος, πυρσός
πυρρός, καὶ ἄλλα. Ἀρχὴ δὲ τὰ Κεραύνια ὄρη τοῦ
Ἀδρίου καὶ τοῦ Ἰονίου πελάγους, ὧν εἰ καὶ τὸ στόμα
κοινὸν, ἀλλ' αὐτὰ διαφέρει τῇ θέσει. Ἰόνιος μὲν
γὰρ κόλπος ὁ μετὰ τὸ στόμα εὐθὺς, ἀπό τινος ἡγησα-
μένου τῶν τόπων ἔχων τὴν κλῆσιν, ἢ καὶ ἀπὸ τῆς
Ἰοῦς· Ἀδρίας δὲ ὁ ἐντὸς μέχρι τοῦ μυχοῦ, ἀπὸ Ἀδρίας,
ὡς προερρέθη, πόλεως ἐπιφανοῦς, ἢ ἐξ ὁμωνύμου πο-
ταμοῦ. Ἐκεῖ δὲ ὥσπερ τρίτον τι τμῆμα ὁ Ἀκυλήϊος
κόλπος, ὡς ἀνωτέρω ἔφη ὁ Διονύσιος. Εἰσὶ δὲ καὶ

Etymologicum Gudianum, Additamenta in Etymologicum Gudianum

(ἀάλιον – ζειαί) (e codd. VaBarber. gr. 70 [olim Barber. I 70] + Paris.
suppl. gr. 172) (4098: 003)“Etymologicum Gudianum, fasc. 1 & 2”, Ed.
de Stefani, A.Leipzig: Teubner, 1:1909; 2:1920, Repr. 1965. , P. 382, line
20

ἐπιστήμης γίνεται καὶ μανίας καὶ θυμοῦ, ἡ δὲ ἰσχὺς ἀπὸ φύ⟦σε⟧ως καὶ
εὐτροφίας τῶν σωμάτων.
{Ἐπιμερισμῶν τοῦ Ψαλτηρίου} Δύναμις Ps. 17, 33· παρὰ τὸ δύω, τὸ
ὑπεισέρχομαι, δύαμις καὶ δύναμις.
Δυναστείαις Ps. 150, 2· ἡ εὐθεῖα δυναστεία· παρὰ τὸ δυναστεύω· τοῦτο
 399

παρὰ τὸ δυνάστης· τοῦτο παρὰ τὸ δύνημι.

Δύο· ἐπίρρημα ἀριθμητικόν· γίνεται δὲ παρὰ τὸ συν⟦δε⟧δέσθαι ἑτέρῳ
ἀριθ⟦μ⟧ῷ.
Δύο καὶ δεύτερος διαφέρει· τὸ μὲν γὰρ δύο ἐπὶ προσώπων τάσσεται, οἷον
“δύο ἦσαν οἱ Διόσκουροι”, τὸ δὲ δεύτερος ἐπὶ τάξεως.
Δυοῖν· ἐπὶ γενικῆς καὶ δοτικῆς.
Δυρράχιον· παρὰ τὴν ῥαχίαν.
Δυρράχιον· πόλις Ἠπείρου ἡ ὕστερον κληθεῖσα Ἐπίδαμνος, πάλιν δ' ἔτι
νῦν καλουμένη Δυρράχιον, ὅτι κατὰ τὸν τόπον προεχούσης ἄκρας
γεωλόφου τὸ κῦμα προσπίπτον καὶ σχιζόμενον ῥαχίαν π⟦οιεῖ μεγάλην·
ὅθεν διὰ τὴν ῥαχίαν καὶ τὸ δύσορμον Δυρράχιον⟧ ὠνόμασαν τὸν τόπον.
Δύσις· δύσεως· ἡ ἑσπέριος γῆ· παρὰ τὸ δύνειν τὸν ἥλιον ἐν αὐτῇ, ὅ ἐστι
κρύπτεσθαι. Δύσις· τὴν ἑσπέραν σημαίνει· παρὰ τὸ δύο εἴρηται.
Δύσις· παρὰ τὸν δύο εἴρηται ἀριθμόν, καὶ γὰρ τὸ φῶς περὶ
αὐτὴν τῷ σκότει συνδυάζεται. Δυσκάθαρτος Jo. Damasc. Canon. iamb.

Etymologicum Gudianum, Additamenta in Etymologicum Gudianum

(ἀάλιον – ζειαί) (e codd. VaBarber. gr. 70 [olim Barber. I 70] + Pari
, P. 382, line 21

{Ἐπιμερισμῶν τοῦ Ψαλτηρίου} Δύναμις Ps. 17, 33· παρὰ τὸ δύω, τὸ

ὑπεισέρχομαι, δύαμις καὶ
δύναμις.
Δυναστείαις Ps. 150, 2· ἡ εὐθεῖα δυναστεία· παρὰ τὸ δυναστεύω· τοῦτο
παρὰ τὸ δυνάστης· τοῦτο παρὰ τὸ δύνημι.
Δύο· ἐπίρρημα ἀριθμητικόν· γίνεται δὲ παρὰ τὸ συν⟦δε⟧δέσθαι ἑτέρῳ
ἀριθ⟦μ⟧ῷ.
Δύο καὶ δεύτερος διαφέρει· τὸ μὲν γὰρ δύο ἐπὶ προσώπων τάσσεται, οἷον
“δύο ἦσαν οἱ Διόσκουροι”, τὸ δὲ δεύτερος ἐπὶ τάξεως.
Δυοῖν· ἐπὶ γενικῆς καὶ δοτικῆς.
Δυρράχιον· παρὰ τὴν ῥαχίαν.
Δυρράχιον· πόλις Ἠπείρου ἡ ὕστερον κληθεῖσα Ἐπίδαμνος, πάλιν δ' ἔτι
νῦν καλουμένη Δυρράχιον, ὅτι κατὰ τὸν τόπον προεχούσης ἄκρας
γεωλόφου τὸ
κῦμα προσπίπτον καὶ σχιζόμενον ῥαχίαν π⟦οιεῖ μεγάλην· ὅθεν διὰ τὴν
ῥαχίαν καὶ
τὸ δύσορμον Δυρράχιον⟧ ὠνόμασαν τὸν τόπον.
Δύσις· δύσεως· ἡ ἑσπέριος γῆ· παρὰ τὸ δύνειν τὸν ἥλιον ἐν αὐτῇ, ὅ ἐστι
κρύπτεσθαι.

Etymologicum Gudianum, Additamenta in Etymologicum Gudianum

 400

(ἀάλιον – ζειαί) (e codd. VaBarber. gr. 70 [olim Barber. I 70] + Pari

, P. 382, line 22

{Ἐπιμερισμῶν τοῦ Ψαλτηρίου} Δύναμις Ps. 17, 33· παρὰ τὸ δύω, τὸ

ὑπεισέρχομαι, δύαμις καὶ
δύναμις.
Δυναστείαις Ps. 150, 2· ἡ εὐθεῖα δυναστεία· παρὰ τὸ δυναστεύω· τοῦτο
παρὰ τὸ δυνάστης· τοῦτο παρὰ τὸ δύνημι.
Δύο· ἐπίρρημα ἀριθμητικόν· γίνεται δὲ παρὰ τὸ συν⟦δε⟧δέσθαι ἑτέρῳ
ἀριθ⟦μ⟧ῷ.
Δύο καὶ δεύτερος διαφέρει· τὸ μὲν γὰρ δύο ἐπὶ προσώπων τάσσεται, οἷον
“δύο ἦσαν οἱ Διόσκουροι”, τὸ δὲ δεύτερος ἐπὶ τάξεως.
Δυοῖν· ἐπὶ γενικῆς καὶ δοτικῆς.
Δυρράχιον· παρὰ τὴν ῥαχίαν.
Δυρράχιον· πόλις Ἠπείρου ἡ ὕστερον κληθεῖσα Ἐπίδαμνος, πάλιν δ' ἔτι
νῦν καλουμένη Δυρράχιον, ὅτι κατὰ τὸν τόπον προεχούσης ἄκρας
γεωλόφου τὸ
κῦμα προσπίπτον καὶ σχιζόμενον ῥαχίαν π⟦οιεῖ μεγάλην· ὅθεν διὰ τὴν
ῥαχίαν καὶ
τὸ δύσορμον Δυρράχιον⟧ ὠνόμασαν τὸν τόπον.
Δύσις· δύσεως· ἡ ἑσπέριος γῆ· παρὰ τὸ δύνειν τὸν ἥλιον ἐν αὐτῇ, ὅ ἐστι
κρύπτεσθαι.
Δύσις· τὴν ἑσπέραν σημαίνει· παρὰ τὸ δύο εἴρηται.
Δύσις· παρὰ τὸν δύο εἴρηται ἀριθμόν, καὶ γὰρ τὸ φῶς περὶ
αὐτὴν τῷ σκότει συνδυάζεται.
Δυσκάθαρτος Jo. Damasc. Canon. iamb. 2, 84♀· ὁ ἀκάθαρτος. ἀντὶ τοῦ
α γὰρ τὸ δύς μόριον.
Δύσκολος· ὁ δυσάρεστος· παρὰ τὸ κολλῶ δύς⟦κολος, ὁ δυσχερῶς τινι

Etymologicum Gudianum, Additamenta in Etymologicum Gudianum

(ἀάλιον – ζειαί) (e codd. VaBarber. gr. 70 [olim Barber. I 70] + Pari
, P. 382, line 24

Δυναστείαις Ps. 150, 2· ἡ εὐθεῖα δυναστεία· παρὰ τὸ δυναστεύω· τοῦτο

παρὰ τὸ δυνάστης· τοῦτο παρὰ τὸ δύνημι.
Δύο· ἐπίρρημα ἀριθμητικόν· γίνεται δὲ παρὰ τὸ συν⟦δε⟧δέσθαι ἑτέρῳ
ἀριθ⟦μ⟧ῷ.
Δύο καὶ δεύτερος διαφέρει· τὸ μὲν γὰρ δύο ἐπὶ προσώπων τάσσεται, οἷον
“δύο ἦσαν οἱ Διόσκουροι”, τὸ δὲ δεύτερος ἐπὶ τάξεως.
Δυοῖν· ἐπὶ γενικῆς καὶ δοτικῆς.
 401

Δυρράχιον· παρὰ τὴν ῥαχίαν.

Δυρράχιον· πόλις Ἠπείρου ἡ ὕστερον κληθεῖσα Ἐπίδαμνος, πάλιν δ' ἔτι
νῦν καλουμένη Δυρράχιον, ὅτι κατὰ τὸν τόπον προεχούσης ἄκρας
γεωλόφου τὸ
κῦμα προσπίπτον καὶ σχιζόμενον ῥαχίαν π⟦οιεῖ μεγάλην· ὅθεν διὰ τὴν
ῥαχίαν καὶ
τὸ δύσορμον Δυρράχιον⟧ ὠνόμασαν τὸν τόπον.
Δύσις· δύσεως· ἡ ἑσπέριος γῆ· παρὰ τὸ δύνειν τὸν ἥλιον ἐν αὐτῇ, ὅ ἐστι
κρύπτεσθαι.
Δύσις· τὴν ἑσπέραν σημαίνει· παρὰ τὸ δύο εἴρηται.
Δύσις· παρὰ τὸν δύο εἴρηται ἀριθμόν, καὶ γὰρ τὸ φῶς περὶ
αὐτὴν τῷ σκότει συνδυάζεται.
Δυσκάθαρτος Jo. Damasc. Canon. iamb. 2, 84♀· ὁ ἀκάθαρτος. ἀντὶ τοῦ
α γὰρ τὸ δύς μόριον.
Δύσκολος· ὁ δυσάρεστος· παρὰ τὸ κολλῶ δύς⟦κολος, ὁ δυσχερῶς τινι
ἑνούμενος, ἀπὸ τῆς συνδεούσης⟧ καὶ ἑνούσης κόλλης. ‖ καὶ ἄλλως·
δύσκολος οἱονεὶ
δύσκολλός τις ⟦ὤν, ὁ δυσχερῶς τινι κολλώμενος καὶ συναπτόμενος,

Etymologicum Magnum, Etymologicum magnum (4099: 001)

“Etymologicum magnum”, Ed. Gaisford, T.Oxford: Oxford University
Press, 1848, Repr. 1967.Kallierges P. 291, line 24

Παρὰ τὸ δύπτω, δύπτης, ὡς ὄπτω ὄπτης, καὶ ἐπό-

πτης. Δύναται δὲ λέγεσθαι καὶ δύπτης ὁ κολυμ-
βητὴς, παρὰ τὸ δύνειν ἑαυτὸν εἰς τὴν θάλασσαν.
Δύρεσθαι: Ἀντὶ τοῦ ὀδύρεσθαι.
Δυρράχιον: Πόλις Ἠπείρου, ἡ πρότερον κλη-
θεῖσα Ἐπίδαμνος, νῦν δὲ Δυρράχιον, ὅτι κατὰ τὸν
τόπον προεχούσης ἄκρας γεωλόφου τὸ κῦμα προς-
πίπτον καὶ σχιζόμενον ῥαχίαν ποιεῖ μεγάλην· ὅθεν
διὰ τὴν ῥαχίαν καὶ [τὸ] δύσορμον Δυρράχιον ὠνό-
μασαν τὸν τόπον.

Nicephorus Gregoras Hist., Historia Romana (4145: 001)

“Nicephori Gregorae historiae Byzantinae, 3 vols.”, Ed. Schopen, L.,
Bekker, I.Bonn: Weber, 1:1829; 2:1830; 3:1855; Corpus scriptorum
historiae Byzantinae.Vol.1, P. 520, line 3
 402

καλύπτραν ζῶντα βλέπειν ἐᾶσαι τοῦ λοιποῦ τὴν τὰ πάντα βό-

σκουσαν αἰθερίαν λαμπάδα, τί φήσομεν περὶ τῶν ἀδεῶς οὑτωσὶ
τῇ θεολογίᾳ ἐπιπηδώντων καὶ ταῦτα μήτε δαίμονας δυναμένων
ἐκβάλλειν, μήτε θάλασσαν τέμνειν, μήτε ποταμοὺς ὑδάτων πα-
ρασκευάζειν ἐκβλύζειν ἐκ πέτρας, ἵνα τούτοις γοῦν μεταπείσωσι
τοὺς πολλοὺς καὶ πρὸς ἑαυτοὺς ὡς εἰκὸς ἀνθελκύσωσιν; ἀλλ'
ἐγὼ μὲν ἃ συμφέρειν ἐνόμισα, ταῦτα καὶ λέγειν προῆγμαι. εἰ δὲ
καὶ τοῖς ἀκούουσιν ἀκοῆς ἄξια ταῦτα φανείη, τῷ θεῷ χάρις τῷ
πάντων καλῶν χορηγῷ. εἰ δ' οὖν, σκεπτέον τὸ βέλτιον.” (Γ.) Ταῦ-
τα διεξελθὼν ὁμόστοιχα λέγειν ἔδοξα τοῖς ἐλλογιμωτέροις τῶν
ἐπισκόπων τοῖς τε ἄλλοις καὶ μάλιστα Δυῤῥαχίου τῷ πάνυ· ὃς
πολιᾷ βίου καὶ συνέσεως ὀξύτητι καὶ μεγαλοφυΐᾳ γνώμης διέπρε-
πεν ἐν τοῖς ἐπισκόποις, λόγῳ τε τὴν ἀρετὴν κοσμῶν καὶ ἀρετῇ
τὸν λόγον. οἷς ἀκολουθεῖν πεπείκασιν ἑαυτοὺς καὶ ὅσοι μὴ λόγοις
τὴν γλῶσσαν ὁπλίζειν ἐδύναντο, πᾶσαν ἐριστικὴν ἐξ ἀνάγκης ἀπο-
θέμενοι γνώμην. (Δ.) Ἐν τούτῳ τῷ χρόνῳ καὶ ὁ δεσπότης τε-
τελεύτηκε Κωνσταντῖνος, ἑαυτῷ γε συνθάψας ὁμοῦ καὶ τὰς ἀκαί-
ρους τῶν πολλῶν προσδοκίας.
αʹ. Τοῦ δ' ἐπιόντος ἔτους οἱ Τοῦρκοι πλεῖστα ναυπηγησάμενοι
πλοῖα οὐ μόνον τὰς νήσους κακῶς διετίθεσαν τάς τε κατὰ τὸν
Αἰγαῖον καὶ μετὰ τὸν Αἰγαῖον, ἀλλὰ καὶ τὰς ἐπ' ἐμπορίᾳ ἐξιούσας

Joannes Antiochenus Hist., Fr.a (4394: 001)“FHG 4”, Ed. Müller, K.

Paris: Didot, 1841–1870.Fr. 72, line 42

ἀπὸ τῆς βουλῆς ἐνταῦθα δυνάμεις ἤθροιζε, καὶ τὰ πρὸς

τὸν πόλεμον ἐξηρτύετο. Καῖσαρ δὲ παρελθὼν εἰς τὴν
Ῥώμην, οὐδενὸς ἐναντιουμένου, καὶ ἀποδείξας ἑαυτὸν
δικτάτωρα, τούς τε δημοσίους θησαυροὺς ἀναρρήξας
εἰς τοὺς στρατιώτας ἐκένωσεν, καὶ εὐθέως πρὸς τὰς ἐν
Ἰβηρίᾳ δυνάμεις τοῦ Πομπηίου τρέπεται, ὡς μηδεὶς
ὑπολείποιτο κατὰ νώτου πολέμιος.
5. Ἐπειδὴ γὰρ ὁ Πομπήιος ἔγνω προκατειλῆφθαι
τὰ ἐν Ἰβηρίᾳ, ἐπὶ τὸ Βρεντήσιον στρατοπεδεύσας, ἐς
χεῖρας τῷ Καίσαρι γίνεται. Διαμαρτήσας δὲ τῆς ἐλπί-
δος, αὖθις ἐπὶ τὸ Δυρράχιον καταφεύγει, πολύν τε
διατρίψας χρόνον, ἅπαντα τὰ τοῦ πολέμου παρεσκευά-
ζετο, καίτοι πρὸς μικρὸν ἀναβαλλόμενος ἐπεξελθεῖν τῷ
πολέμῳ (πολεμίῳ?) ἕνεκεν σημείων τινῶν.
6. Αἱ μὲν οὖν Ῥωμαίων δυνάμεις μετέωροι πρὸς
τὴν κατ' ἀλλήλων διέκειντο μάχην· ἥ τε σύγκλητος τὰ
δίκαια τῆς Ῥώμης κατὰ τὴν Θετταλονίκην μεταγα-
 403

γοῦσα, προεκάθητο τῶν πραττομένων· αὐτός τε Καῖ-

σαρ καὶ Πομπήιος διὰ τῶν ὅπλων ἐκρίνοντο.

Joannes Antiochenus Hist., Fr.a Fr. 211, line 92

Ὀλίγοι δέ τινες τῶν φυγάδων καὶ τὴν Ἰλλοῦ ἐπίμπρα-

σαν οἰκίαν.
4. Ὁ μὲν οὖν Ζήνων, τῆς ἐμφυλίου ταραχῆς πεπαυ-
μένης, τὸν Μαρκιανὸν ἐν τοῖς λεγομένοις πρεσβυτέροις
κατατάττει, καὶ εἰς τὴν Καππαδοκῶν Καισάρειαν ἐλαύ-
νει, καὶ τὴν τούτου γυναῖκα Λεοντίαν ἐν τοῖς λεγομένοις
Ἀκοιμήτοις φυγοῦσαν καταλιμπάνει, τοὺς δὲ λοιποὺς
πρὸς Θευδέριχον ἀποδράντας ἀφαιρεῖται τῶν ὑπαρχόν-
των. Κατὰ δὲ τὸν αὐτὸν καιρὸν καὶ ὁ ἕτερος Θευδέρι-
χος, ὁ Οὐαλίμερος ἐπὶ τὴν νέαν Ἤπειρον ἐκδραμὼν,
ἐγκρατὴς γίνεται πόλεως Δυρραχίου, Ἴσαυροί τε Κώ-
ρυκον καὶ Σεβαστὴν τῆς Κιλικίας εἷλον. Καὶ Μαρκια-
νὸς δὲ ἀποδρὰς τοὺς φρουροῦντας, καὶ σὺν πολλῷ πλή-
θει γεωργικῷ ἐπελθὼν τῇ κατὰ Γαλατίαν Ἀγκύρᾳ,
ἀπεκρούσθη, Τροκούνδου προκαταλαβόντος [τὸ] χωρίον,
καὶ διὰ τῶν αὐτοῦ δορυφόρων κρατηθέντα τοῦτον ἅμα
γυναικὶ καὶ παισὶν εἴς τι φρούριον τῶν ἐν Ἰσαυρίᾳ κα-
ταστῆσαι . Ὅθεν ὁ βασιλεὺς Θευδέριχον τὸν Τριαρίου
παραλύσας τῆς ἀρχῆς, Τροκούνδην προχειρίζεται, καὶ
Ἀέτιον τῶν ἐν Ἰσαυρίᾳ τελῶν προκαθίζει. Ἐν ᾧ χρόνῳ
συνωμοσίαν ποιησάμενοι Ἐπίνικός τε καὶ Διονύσιος

Concilia Oecumenica (ACO), Concilium universale Ephesenum anno

431 (5000: 001)“Acta conciliorum oecumenicorum, vol. 1.1.1–1.1.7”, Ed.
Schwartz, E.Berlin: De Gruyter, 1.1.1–1.1.3:1927;
.7:1962.Tomëvolumëpart 1,1,2, P. 3, line 24

καὶ Ἡσυχίου Παρίου

καὶ Ἑλλανίκου Ῥόδου
καὶ Δυνατοῦ Νικοπόλεως Ἠπείρου παλαιᾶς
καὶ Εὐχαρίου Δυρραχίου Ἠπείρου νέας
καὶ Περρεβίου Φαρμάλου
 404

καὶ Εὐδοξίου Χώματος τῆς Λυκίας

καὶ Σιλουανοῦ Χαιρετάπων Φρυγίας
καὶ Ἀμφιλοχίου Σίδης τῆς Παμφυλίας
καὶ Ἐπιφανίου Κρατίας τῆς Ὁνωριάδος
καὶ Γρηγορίου Κερασοῦντος Πόντου Πολεμωνιακοῦ
καὶ Προθυμίου Κομάνης
καὶ Παλλαδίου Ἀμασείας ἑλλησπόντου
καὶ Σενεκίωνος Σκόδρων
καὶ Ἀκακίου Ἄρκης

Concilia Oecumenica (ACO), Concilium universale Ephesenum anno

431 Tomëvolumëpart 1,1,2, P. 22, line 10

συμφώνως ἐκτεθείσηι τῆι πίστει τῶν προλεχθέντων ἁγίων πατέρων.

Ἀφόβιος ἐπίσκοπος Κολόης εἶπε· Παραναγνωσθείσης τῆι ἁγίαι συνόδωι
τῆς ἐπιστολῆς
τοῦ ἁγιωτάτου καὶ θεοφιλεστάτου ἐπισκόπου Κυρίλλου, συνωιδὰ
ἐχούσης τῆι ἐκτεθείσηι ὑπὸ
τῶν ἁγίων πατέρων τῶν ἐν Νικαίαι τιη, ταύτηι τῆι πίστει καὶ συντίθεμαι
καὶ πιστεύω.
Μάξιμος ἐπίσκοπος Ἀσσοῦ τῆς Ἀσίας εἶπεν· Καθὼς ὁ ἁγιώτατος καὶ
θεοφιλέστατος
ἐπίσκοπος ἡμῶν Μέμνων κατέθετο, ταύτηι τῆι πίστει κἀγὼ καὶ πιστεύω
καὶ ἐμμένω.
Δωρόθεος ἐπίσκοπος Μυρίνης τῆς Ἀσίας εἶπεν· Τῆι ἐκτεθείσηι πίστει
ὑπὸ τῶν ἁγίων
πατέρων τῶν τιη συνωιδὰ περιεχούσης τῆς ἐπιστολῆς τῆς ἀναγνωσθείσης
παρὰ τοῦ τὰ
πάντα ἁγιωτάτου καὶ θεοφιλεστάτου ἐπισκόπου καὶ πατρὸς ἡμῶν
Κυρίλλου, καὶ πιστεύω
καὶ οὕτως φρονῶ.
Εὐχάριος ἐπίσκοπος Δυρραχίου εἶπεν· Ὀρθῶς πάνυ καὶ δικαίως
κατανοήσας τὴν
ἐπιστολὴν ἔχειν τοῦ ἁγιωτάτου καὶ θεοφιλεστάτου ἀρχιεπισκόπου καὶ
πατρὸς ἡμῶν Κυρίλλου
τὴν πρὸς τὸν εὐλαβέστατον Νεστόριον γραφεῖσαν, εὗρον σύμφωνον
οὖσαν τῆι ἐκτεθείσηι
πίστει παρὰ τῶν ἁγίων πατέρων ἡμῶν τῶν συνελθόντων ἐν τῆι Νικαέων
κατὰ καιρούς,
κἀγὼ οὕτως φρονῶ καὶ πιστεύω καὶ εὔχομαι καὶ αὐτὸς καὶ ζῆσαι καὶ
τελέσαι ἐν κυρίωι.
 405

Θεόδωρος ἐπίσκοπος Ἀνινησίας εἶπεν· Συναινῶ καὶ αὐτὸς τῆι καταθέσει

τῶν ἁγίων
πατέρων περὶ τῆς ἐκτεθείσης πίστεως ἐν Νικαίαι καὶ τῆι γραφείσηι παρὰ
τοῦ ὁσιωτάτου
καὶ θεοφιλεστάτου ἐπισκόπου Κυρίλλου ἐπιστολῆι πρὸς τὸν
εὐλαβέστατον ἐπίσκοπον Νεστόριον.
Εὐδόξιος ἐπίσκοπος Λυκίας πόλεως Χώματος εἶπεν· Ἐθαύμασα τὰ
γραφέντα παρὰ
τοῦ ὁσιωτάτου καὶ ἁγιωτάτου πατρὸς ἡμῶν καὶ ἐπισκόπου Κυρίλλου τῶι
εὐλαβεστάτωι
ἐπισκόπωι Νεστορίωι, σύμφωνα ὄντα τῆι ἐκτεθείσηι πίστει παρὰ τῶν
ἁγίων πατέρων τῶν

Σχόλια στον Θουκυδίδη. (scholia vetera et recentiora) (5039:

001)“Scholia in Thucydidem ad optimos codices collata”, Ed. Hude,
K.Leipzig: Teubner, 1927, Repr. 1973.
B.1, cha. 24, se. 1, line 1

τῶν Πελοποννησιακῶν προύγραψα: μετ' ὀλίγον

ἔγραψα τοῦ μή τινα ζητῆσαι: λείπει τὸ ἕνεκεν.
ἐξ ὅτου: ἐκ τίνος
πρόφασιν: τὴν αἰτίαν ἀφανε-
στάτην: κεκρυμμένην. τοὺς Ἀθηναίους ... ἀναγκάσαι
ἐς τὸ πολεμεῖν: τὰ ὀνόματα ῥήματα ἐποίησεν· βούλεται γὰρ
δηλοῦν ὅτι μεγάλοι γινόμενοι οἱ Ἀθηναῖοι ἀνάγκην παρέσχον
τοῦ πολέμου αἱδ' ἦσαν: ποῖαι; αἱ καθεξῆς ῥηθη-
σόμεναι c1e
Ἐπίδαμνος: ἣ νῦν Δυρράχιον καλεῖται, ἥν
τινες παραγραμματίζοντες Δοράκιον καλοῦσιν ʃ ἀρχὴ
τῆς διηγήσεως e
ἀπῴκισαν: οὐχὶ τὸ ἀπανέστησαν τῆς
οἰκίας, ἀλλὰ τὸ ἀποικίαν ἔπεμψαν. καὶ γὰρ μετ' ὀλίγον (§ 6)
φησί, πέμπουσιν ἐς τὴν Κέρκυραν ὡς μητρόπολιν. οἱ μὲν
οὖν Κερκυραῖοι πέμπουσι τὴν ἀποικίαν· ὁ δὲ Φάλιος, Κορίν-
θιος ὢν καὶ ἐν Κερκύρᾳ ὤν, συνεκπεμφθεὶς οἰκίζει τὴν
Ἐπίδαμνον τὸν παλαιὸν νόμον: σημείωσαι· ὁ παλαιὸς
νόμος οὐκ ἀπὸ τοῦ γένους ἐκάλει, ἀλλ' ἀπὸ τῆς μητροπόλεως,
τουτέστι τῆς πατρίδος ἐκ τῆς μητροπόλεως: ἐκ τῆς

Ελληνική ανθολογία. Epigrammata sepulcralia (7052:

002)“Epigrammatum anthologia Palatina cum Planudeis et appendice
 406

nova, vol. 3”, Ed. Cougny, E.Paris: Didot, 1890.Epigram 495, line b4

ΑΛΛΟ.

Καστρίκιόν με Φίλιππον ἐτύμβευσεν Τίτος υἱός

Εἰονίου πελάγους ἄγχι καταφθίμενον·
ὀστέα δ' ἐνθάδ' ἔνεικεν, ἐπεὶ γλυκὺ καὶ μετὰ μοῖραν,
οὐχὶ μόνον ζωοῖς πάτριόν ἐστ' ἔδαφος.
Ἡδαίαν Εὐκλείας τὴν καὶ Μαρίαν με θανοῦσαν,
μητέρα τὴν ἰδίην υἱὸς ἔθαψε Τίτος,
ὀκτωκαιδεκέτης λειφθεὶς νέος, ὀστᾶ δὲ πατρός
εἰς ἓν ἔθηκεν ἐμοὶ Δυρραχίου κομίσας·
ᾗχι Φίλιππον ἔθαψεν, ἐμὸν πόσιν· ἀλλὰ τροφείων
μνησθεὶς ἀμφοτέροις τύμβον ἔχωσεν ἕνα.
Ὃς τὸν ἐμὸν παρὰ τύμβον ἄγεις, Τίτον ἴσθι Φιλίππου
πατρὸς Ἐδεσσαῖον παῖδά με καὶ Μαρίας.
Πατρὶς μέν μοι Ἔδεσσα, τὸ δ' οὔνομα Κλαυδία Γράπτη·
κεῖμαι δ' ἐνθάδ' ἐγὼ σύγγαμος οὖσα Τίτου.

Σούδα λεξικόν (9010: 001)“Suidae lexicon, 4 vols.”, Ed. Adler, A.

Leipzig: Teubner, 1.1:1928; 1.2:1931; 1.3:1933; 1.4:1935, Repr.
1.1:1971; 1.2:1967; 1.3:1967; 1.4:1971; Lexicographi Graeci 1.1–1.4.
, 1585, line 1

Δύο ἐτῶν ἐν τοῖς Ἕλλησι καταμείνας τῆς ἀδίκου φυγῆς

ὤνητο. Δυοῖν: ἀντὶ τοῦ δύο. δυοῖν ἀποκρίνας κακοῖν· ἀντὶ τοῦ
ἓν τῶν δύο ποιήσας. ἢ γῆς ἀπῶσαι πατρίδος, ἢ κτεῖναι λαβών.
Δυρράχιον: πόλις, τὸ πάλαι Ἐπίδαμνος καλουμένη.
Δυρράχιον: πόλις, ἡ ὕστερον κληθεῖσα Ἐπίδαμνος· πάλιν δὲ νῦν καλου-
μένη Δυρράχιον, ὅτι κατὰ τὸν τόπον προεχούσης ἄκρας γεωλόφου τὸ
κῦμα προσπίπτον καὶ σχιζόμενον ῥαχίαν ποιεῖ μεγάλην· ὅθεν καὶ διὰ τὴν
ῥαχίαν καὶ τὸ δύσορμον Δυρράχιον ὠνόμασαν τὸν τόπον.

Σούδα λεξικόν , 1586, line 1

Δύο τοίχους ἀλείφεις: λέγεται ἐπὶ τῶν ἐπαμφοτεριζόν-

των καὶ διὰ μέσου χωρούντων ἐν μάχαις ἢ φιλίαις. εἴρηται δὲ
 407

ἴσως ἀπὸ τῶν δύο τοίχους εὐφεγγίας ποιούντων.

Δυωδεκάτη καὶ Δυωδέκατος.
Δύο ἐτῶν ἐν τοῖς Ἕλλησι καταμείνας τῆς ἀδίκου φυγῆς
ὤνητο.
Δυοῖν: ἀντὶ τοῦ δύο. δυοῖν ἀποκρίνας κακοῖν· ἀντὶ τοῦ
ἓν τῶν δύο ποιήσας. ἢ γῆς ἀπῶσαι πατρίδος, ἢ κτεῖναι λαβών.
Δυρράχιον: πόλις, τὸ πάλαι Ἐπίδαμνος καλουμένη.
Δυρράχιον: πόλις, ἡ ὕστερον κληθεῖσα Ἐπίδαμνος· πάλιν δὲ νῦν καλου-
μένη Δυρράχιον, ὅτι κατὰ τὸν τόπον προεχούσης ἄκρας γεωλόφου τὸ
κῦμα
προσπίπτον καὶ σχιζόμενον ῥαχίαν ποιεῖ μεγάλην· ὅθεν καὶ διὰ τὴν
ῥαχίαν καὶ τὸ
δύσορμον Δυρράχιον ὠνόμασαν τὸν τόπον.

Σούδα λεξικόν epsilon, 2277, line 1

Ἐπίγυον· τὰ πρυμνήσια ἐπίγυα ἔλεγον.

Ἐπιγύοις: τοῖς ἀπὸ γῆς. τὰ δὲ πλεῖστα καὶ τοῖς ἐκ τῆς γῆς
ἐπιγύοις προσέλαβον εἰς τὸ ζεῦγμα. καὶ αὖθις· τὴν δ' ἀπὸ τοῦ ῥεύ-
ματος πλευρὰν ἠσφαλίζοντο τοῖς ἀπὸ γῆς ἐπιγύοις.
Ἐπίδαμνος· ὅτι ἡ πόλις τὸ νῦν Δυρράχιον Ἐπίδαμνος τὸ πάλαι ἐλέγετο.
Ἐπιδαύριος: ὄνομα τοπικόν.
Ἐπίδαυρος: ὄνομα τοπικόν· ἐν ᾧ ὁ Ἀσκληπιὸς ἐτιμᾶτο.
Ἐπιδαψιλευόμενος: πολυτελῶς διαπραξάμενος. καὶ
Ἡρόδοτος· τάς τε μητέρας καὶ ἀδελφεὰς ἐπιδαψιλεύμεθα ὑμῖν, ὡς
παντελῶς μάθετε τιμώμενοι πρὸς ἡμέων.

Επίδαμνος. Αποσπάσματα από αρχαία κείμενα

Από τη Βικιπαίδεια. Η Επίδαμνος είναι αρχαία πόλη, που ιδρύθηκε το 627

π.Χ. ως αποικία των Κερκυραίων στις ιλλυρικές ακτές και η οποία σήμερα
ανήκει στην Αλβανία και ονομάζεται Δυρράχιο. Αν και αποικίστηκε
κυρίως από Κερκυραίους πολίτες, αρχηγός της αποικίας ήταν ένας
Κορίνθιος, ο Φαλίας ο γιος του Ερατοκλείδη. Αυτό είχε γίνει προς τιμή της
αρχικής μητρόπολης, αφού η Κόρινθος ήταν μητρόπολη της Κέρκυρας. Η
πόλη της Επιδάμνου έγινε γνωστή για τις εμπορικές...
 408

Θουκυδίδης Ιστορίαι. B.1, cha. 24, se. 1, line 1

...καὶ Πελοποννήσιοι λύσαντες τὰς τριακοντούτεις σπονδὰς αἳ

αὐτοῖς ἐγένοντο μετὰ Εὐβοίας ἅλωσιν. διότι δ' ἔλυσαν,
τὰς αἰτίας προύγραψα πρῶτον καὶ τὰς διαφοράς, τοῦ μή
τινα ζητῆσαί ποτε ἐξ ὅτου τοσοῦτος πόλεμος τοῖς Ἕλλησι
κατέστη. τὴν μὲν γὰρ ἀληθεστάτην πρόφασιν, ἀφανεστάτην
δὲ λόγῳ, τοὺς Ἀθηναίους ἡγοῦμαι μεγάλους γιγνομένους
καὶ φόβον παρέχοντας τοῖς Λακεδαιμονίοις ἀναγκάσαι ἐς τὸ
πολεμεῖν· αἱ δ' ἐς τὸ φανερὸν λεγόμεναι αἰτίαι αἵδ' ἦσαν
ἑκατέρων, ἀφ' ὧν λύσαντες τὰς σπονδὰς ἐς τὸν πόλεμον
κατέστησαν.
Ἐπίδαμνός ἐστι πόλις ἐν δεξιᾷ ἐσπλέοντι ἐς τὸν Ἰόνιον
κόλπον· προσοικοῦσι δ' αὐτὴν Ταυλάντιοι βάρβαροι, Ἰλλυ-
ρικὸν ἔθνος. ταύτην ἀπῴκισαν μὲν Κερκυραῖοι, οἰκιστὴς δ'
ἐγένετο Φαλίος Ἐρατοκλείδου Κορίνθιος γένος τῶν ἀφ'
Ἡρακλέους, κατὰ δὴ τὸν παλαιὸν νόμον ἐκ τῆς μητροπόλεως
κατακληθείς. ξυνῴκισαν δὲ καὶ Κορινθίων τινὲς καὶ τοῦ
ἄλλου Δωρικοῦ γένους. προελθόντος δὲ τοῦ χρόνου ἐγένετο
ἡ τῶν Ἐπιδαμνίων δύναμις μεγάλη καὶ πολυάνθρωπος·
στασιάσαντες δὲ ἐν ἀλλήλοις ἔτη πολλά, ὡς λέγεται, ἀπὸ
πολέμου τινὸς τῶν προσοίκων βαρβάρων ἐφθάρησαν καὶ τῆς
δυνάμεως τῆς πολλῆς ἐστερήθησαν.

Θουκυδίδης Ιστορίαι. B.1, cha. 24, se. 3, line 2

Ἐπίδαμνός ἐστι πόλις ἐν δεξιᾷ ἐσπλέοντι ἐς τὸν Ἰόνιον

κόλπον· προσοικοῦσι δ' αὐτὴν Ταυλάντιοι βάρβαροι, Ἰλλυ-
ρικὸν ἔθνος. ταύτην ἀπῴκισαν μὲν Κερκυραῖοι, οἰκιστὴς δ'
ἐγένετο Φαλίος Ἐρατοκλείδου Κορίνθιος γένος τῶν ἀφ'
Ἡρακλέους, κατὰ δὴ τὸν παλαιὸν νόμον ἐκ τῆς μητροπόλεως
κατακληθείς. ξυνῴκισαν δὲ καὶ Κορινθίων τινὲς καὶ τοῦ
ἄλλου Δωρικοῦ γένους. προελθόντος δὲ τοῦ χρόνου ἐγένετο
ἡ τῶν Ἐπιδαμνίων δύναμις μεγάλη καὶ πολυάνθρωπος·
στασιάσαντες δὲ ἐν ἀλλήλοις ἔτη πολλά, ὡς λέγεται, ἀπὸ
πολέμου τινὸς τῶν προσοίκων βαρβάρων ἐφθάρησαν καὶ τῆς
δυνάμεως τῆς πολλῆς ἐστερήθησαν. τὰ δὲ τελευταῖα πρὸ
τοῦδε τοῦ πολέμου ὁ δῆμος αὐτῶν ἐξεδίωξε τοὺς δυνατούς,
οἱ δὲ ἐπελθόντες μετὰ τῶν βαρβάρων ἐλῄζοντο τοὺς ἐν τῇ
 409

πόλει κατά τε γῆν καὶ κατὰ θάλασσαν. οἱ δὲ ἐν τῇ πόλει

ὄντες Ἐπιδάμνιοι ἐπειδὴ ἐπιέζοντο, πέμπουσιν ἐς τὴν Κέρ-
κυραν πρέσβεις ὡς μητρόπολιν οὖσαν, δεόμενοι μὴ σφᾶς
περιορᾶν φθειρομένους, ἀλλὰ τούς τε φεύγοντας ξυναλλάξαι
σφίσι καὶ τὸν τῶν βαρβάρων πόλεμον καταλῦσαι.

Θουκυδίδης Ιστορίαι. B.1, cha. 24, se. 6, line 2

Ἡρακλέους, κατὰ δὴ τὸν παλαιὸν νόμον ἐκ τῆς μητροπόλεως

κατακληθείς. ξυνῴκισαν δὲ καὶ Κορινθίων τινὲς καὶ τοῦ
ἄλλου Δωρικοῦ γένους. προελθόντος δὲ τοῦ χρόνου ἐγένετο
ἡ τῶν Ἐπιδαμνίων δύναμις μεγάλη καὶ πολυάνθρωπος·
στασιάσαντες δὲ ἐν ἀλλήλοις ἔτη πολλά, ὡς λέγεται, ἀπὸ
πολέμου τινὸς τῶν προσοίκων βαρβάρων ἐφθάρησαν καὶ τῆς
δυνάμεως τῆς πολλῆς ἐστερήθησαν. τὰ δὲ τελευταῖα πρὸ
τοῦδε τοῦ πολέμου ὁ δῆμος αὐτῶν ἐξεδίωξε τοὺς δυνατούς,
οἱ δὲ ἐπελθόντες μετὰ τῶν βαρβάρων ἐλῄζοντο τοὺς ἐν τῇ
πόλει κατά τε γῆν καὶ κατὰ θάλασσαν. οἱ δὲ ἐν τῇ πόλει
ὄντες Ἐπιδάμνιοι ἐπειδὴ ἐπιέζοντο, πέμπουσιν ἐς τὴν Κέρ-
κυραν πρέσβεις ὡς μητρόπολιν οὖσαν, δεόμενοι μὴ σφᾶς
περιορᾶν φθειρομένους, ἀλλὰ τούς τε φεύγοντας ξυναλλάξαι
σφίσι καὶ τὸν τῶν βαρβάρων πόλεμον καταλῦσαι. ταῦτα
δὲ ἱκέται καθεζόμενοι ἐς τὸ Ἥραιον ἐδέοντο. οἱ δὲ Κερκυ-
ραῖοι τὴν ἱκετείαν οὐκ ἐδέξαντο, ἀλλ' ἀπράκτους ἀπέπεμψαν.
Γνόντες δὲ οἱ Ἐπιδάμνιοι οὐδεμίαν σφίσιν ἀπὸ Κερκύρας
τιμωρίαν οὖσαν ἐν ἀπόρῳ εἴχοντο θέσθαι τὸ παρόν, καὶ
πέμψαντες ἐς Δελφοὺς τὸν θεὸν ἐπήροντο εἰ παραδοῖεν
Κορινθίοις τὴν πόλιν ὡς οἰκισταῖς καὶ τιμωρίαν τινὰ πει-
ρῷντ' ἀπ' αὐτῶν ποιεῖσθαι. ὁ δ' αὐτοῖς ἀνεῖλε παραδοῦναι

Θουκυδίδης Ιστορίαι. B.1, cha. 25, se. 1, line 1

δυνάμεως τῆς πολλῆς ἐστερήθησαν. τὰ δὲ τελευταῖα πρὸ

τοῦδε τοῦ πολέμου ὁ δῆμος αὐτῶν ἐξεδίωξε τοὺς δυνατούς,
οἱ δὲ ἐπελθόντες μετὰ τῶν βαρβάρων ἐλῄζοντο τοὺς ἐν τῇ
πόλει κατά τε γῆν καὶ κατὰ θάλασσαν. οἱ δὲ ἐν τῇ πόλει
ὄντες Ἐπιδάμνιοι ἐπειδὴ ἐπιέζοντο, πέμπουσιν ἐς τὴν Κέρ-
κυραν πρέσβεις ὡς μητρόπολιν οὖσαν, δεόμενοι μὴ σφᾶς
περιορᾶν φθειρομένους, ἀλλὰ τούς τε φεύγοντας ξυναλλάξαι
σφίσι καὶ τὸν τῶν βαρβάρων πόλεμον καταλῦσαι. ταῦτα
 410

δὲ ἱκέται καθεζόμενοι ἐς τὸ Ἥραιον ἐδέοντο. οἱ δὲ Κερκυ-

ραῖοι τὴν ἱκετείαν οὐκ ἐδέξαντο, ἀλλ' ἀπράκτους ἀπέπεμψαν.
Γνόντες δὲ οἱ Ἐπιδάμνιοι οὐδεμίαν σφίσιν ἀπὸ Κερκύρας
τιμωρίαν οὖσαν ἐν ἀπόρῳ εἴχοντο θέσθαι τὸ παρόν, καὶ
πέμψαντες ἐς Δελφοὺς τὸν θεὸν ἐπήροντο εἰ παραδοῖεν
Κορινθίοις τὴν πόλιν ὡς οἰκισταῖς καὶ τιμωρίαν τινὰ πει-
ρῷντ' ἀπ' αὐτῶν ποιεῖσθαι. ὁ δ' αὐτοῖς ἀνεῖλε παραδοῦναι
καὶ ἡγεμόνας ποιεῖσθαι. ἐλθόντες δὲ οἱ Ἐπιδάμνιοι ἐς τὴν
Κόρινθον κατὰ τὸ μαντεῖον παρέδοσαν τὴν ἀποικίαν, τόν τε
οἰκιστὴν ἀποδεικνύντες σφῶν ἐκ Κορίνθου ὄντα καὶ τὸ χρη-
στήριον δηλοῦντες, ἐδέοντό τε μὴ σφᾶς περιορᾶν φθειρομένους,
ἀλλ' ἐπαμῦναι. Κορίνθιοι δὲ κατά τε τὸ δίκαιον ὑπεδέξαντο
τὴν τιμωρίαν, νομίζοντες οὐχ ἧσσον ἑαυτῶν εἶναι

Θουκυδίδης Ιστορίαι. B.1, cha. 26, se. 1, line 2

ταῖς κοιναῖς διδόντες γέρα τὰ νομιζόμενα οὔτε Κορινθίῳ

ἀνδρὶ προκαταρχόμενοι τῶν ἱερῶν ὥσπερ αἱ ἄλλαι ἀποικίαι,
περιφρονοῦντες δὲ αὐτοὺς καὶ χρημάτων δυνάμει ὄντες κατ'
ἐκεῖνον τὸν χρόνον ὁμοῖα τοῖς Ἑλλήνων πλουσιωτάτοις καὶ
τῇ ἐς πόλεμον παρασκευῇ δυνατώτεροι, ναυτικῷ δὲ καὶ πολὺ
προύχειν ἔστιν ὅτε ἐπαιρόμενοι καὶ κατὰ τὴν Φαιάκων προ-
ενοίκησιν τῆς Κερκύρας κλέος ἐχόντων τὰ περὶ τὰς ναῦς (ᾗ
καὶ μᾶλλον ἐξηρτύοντο τὸ ναυτικὸν καὶ ἦσαν οὐκ ἀδύνατοι·
τριήρεις γὰρ εἴκοσι καὶ ἑκατὸν ὑπῆρχον αὐτοῖς ὅτε ἤρχοντο
πολεμεῖν), πάντων οὖν τούτων ἐγκλήματα ἔχοντες οἱ Κορίνθιοι
ἔπεμπον ἐς τὴν Ἐπίδαμνον ἄσμενοι τὴν ὠφελίαν, οἰκήτορά
τε τὸν βουλόμενον ἰέναι κελεύοντες καὶ Ἀμπρακιωτῶν καὶ
Λευκαδίων καὶ ἑαυτῶν φρουρούς. ἐπορεύθησαν δὲ πεζῇ ἐς
Ἀπολλωνίαν, Κορινθίων οὖσαν ἀποικίαν, δέει τῶν Κερκυραίων
μὴ κωλύωνται ὑπ' αὐτῶν κατὰ θάλασσαν περαιούμενοι.
Κερκυραῖοι δὲ ἐπειδὴ ᾔσθοντο τούς τε οἰκήτορας καὶ φρου-
ροὺς ἥκοντας ἐς τὴν Ἐπίδαμνον τήν τε ἀποικίαν Κορινθίοις
δεδομένην, ἐχαλέπαινον· καὶ πλεύσαντες εὐθὺς πέντε καὶ
εἴκοσι ναυσὶ καὶ ὕστερον ἑτέρῳ στόλῳ τούς τε φεύγοντας
ἐκέλευον κατ' ἐπήρειαν δέχεσθαι αὐτούς (ἦλθον γὰρ ἐς τὴν
Κέρκυραν οἱ τῶν Ἐπιδαμνίων φυγάδες, , τάφους τε ἀποδεικ-
νύντες καὶ ξυγγένειαν, ἣν προϊσχόμενοι ἐδέοντο σφᾶς κατ-
άγειν) τούς τε φρουροὺς οὓς Κορίνθιοι ἔπεμψαν καὶ τοὺς
οἰκήτορας ἀποπέμπειν. οἱ δὲ Ἐπιδάμνιοι οὐδὲν αὐτῶν ὑπ-
ήκουσαν, ἀλλὰ στρατεύουσιν ἐπ' αὐτοὺς οἱ Κερκυραῖοι
 411

τεσσαράκοντα ναυσὶ μετὰ τῶν φυγάδων ὡς κατάξοντες,

καὶ τοὺς Ἰλλυριοὺς προσλαβόντες. προσκαθεζόμενοι δὲ
τὴν πόλιν προεῖπον Ἐπιδαμνίων τε τὸν βουλόμενον καὶ
τοὺς ξένους ἀπαθεῖς ἀπιέναι· εἰ δὲ μή, ὡς πολεμίοις χρή-
σεσθαι. ὡς δ' οὐκ ἐπείθοντο, οἱ μὲν Κερκυραῖοι (ἔστι δ'
ἰσθμὸς τὸ χωρίον) ἐπολιόρκουν τὴν πόλιν, Κορίνθιοι δ', ὡς
αὐτοῖς ἐκ τῆς Ἐπιδάμνου ἦλθον ἄγγελοι ὅτι πολιορκοῦνται,
παρεσκευάζοντο στρατείαν, καὶ ἅμα ἀποικίαν ἐς τὴν Ἐπί-
δαμνον ἐκήρυσσον ἐπὶ τῇ ἴσῃ καὶ ὁμοίᾳ τὸν βουλόμενον
ἰέναι· εἰ δέ τις τὸ παραυτίκα μὲν μὴ ἐθέλει ξυμπλεῖν, μετ-
έχειν δὲ βούλεται τῆς ἀποικίας, πεντήκοντα δραχμὰς κατα-
θέντα Κορινθίας μένειν. ἦσαν δὲ καὶ οἱ πλέοντες πολλοὶ
καὶ οἱ τἀργύριον καταβάλλοντες. ἐδεήθησαν δὲ καὶ τῶν
Μεγαρέων ναυσὶ σφᾶς ξυμπροπέμψαι, εἰ ἄρα κωλύοιντο ὑπὸ
Κερκυραίων πλεῖν· οἱ δὲ παρεσκευάζοντο αὐτοῖς ὀκτὼ ναυσὶ
ξυμπλεῖν, καὶ Παλῆς Κεφαλλήνων τέσσαρσιν.

Θουκυδίδης Ιστορίαι. B.1, cha. 28, se. 1, line 4

Κερκυραίων πλεῖν· οἱ δὲ παρεσκευάζοντο αὐτοῖς ὀκτὼ ναυσὶ

ξυμπλεῖν, καὶ Παλῆς Κεφαλλήνων τέσσαρσιν. καὶ Ἐπι-
δαυρίων ἐδεήθησαν, οἳ παρέσχον πέντε, Ἑρμιονῆς δὲ μίαν
καὶ Τροιζήνιοι δύο, Λευκάδιοι δὲ δέκα καὶ Ἀμπρακιῶται
ὀκτώ. Θηβαίους δὲ χρήματα ᾔτησαν καὶ Φλειασίους, Ἠλείους
δὲ ναῦς τε κενὰς καὶ χρήματα. αὐτῶν δὲ Κορινθίων νῆες
παρεσκευάζοντο τριάκοντα καὶ τρισχίλιοι ὁπλῖται.
Ἐπειδὴ δὲ ἐπύθοντο οἱ Κερκυραῖοι τὴν παρασκευήν,
ἐλθόντες ἐς Κόρινθον μετὰ Λακεδαιμονίων καὶ Σικυωνίων
πρέσβεων, οὓς παρέλαβον, ἐκέλευον Κορινθίους τοὺς ἐν
Ἐπιδάμνῳ φρουρούς τε καὶ οἰκήτορας ἀπάγειν, ὡς οὐ μετὸν
αὐτοῖς Ἐπιδάμνου. εἰ δέ τι ἀντιποιοῦνται, δίκας ἤθελον
δοῦναι ἐν Πελοποννήσῳ παρὰ πόλεσιν αἷς ἂν ἀμφότεροι
ξυμβῶσιν· ὁποτέρων δ' ἂν δικασθῇ εἶναι τὴν ἀποικίαν,
τούτους κρατεῖν. ἤθελον δὲ καὶ τῷ ἐν Δελφοῖς μαντείῳ
ἐπιτρέψαι. πόλεμον δὲ οὐκ εἴων ποιεῖν· εἰ δὲ μή, καὶ
αὐτοὶ ἀναγκασθήσεσθαι ἔφασαν, ἐκείνων βιαζομένων, φί-
λους ποιεῖσθαι οὓς οὐ βούλονται ἑτέρους τῶν νῦν ὄντων
μᾶλλον ὠφελίας ἕνεκα. οἱ δὲ Κορίνθιοι ἀπεκρίναντο αὐτοῖς,
ἢν τάς τε ναῦς καὶ τοὺς βαρβάρους ἀπὸ Ἐπιδάμνου ἀπαγά-
γωσι, βουλεύσεσθαι·
 412

Θουκυδίδης Ιστορίαι. B.1, cha. 29, se. 1, line 5

ἢν τάς τε ναῦς καὶ τοὺς βαρβάρους ἀπὸ Ἐπιδάμνου ἀπαγά-

γωσι, βουλεύσεσθαι· πρότερον δ' οὐ καλῶς ἔχειν τοὺς μὲν
πολιορκεῖσθαι, αὐτοὺς δὲ δικάζεσθαι. Κερκυραῖοι δὲ ἀντ-
έλεγον, ἢν καὶ ἐκεῖνοι τοὺς ἐν Ἐπιδάμνῳ ἀπαγάγωσι, ποιήσειν
ταῦτα· ἑτοῖμοι δὲ εἶναι καὶ ὥστε ἀμφοτέρους μένειν κατὰ
χώραν, σπονδὰς δὲ ποιήσασθαι ἕως ἂν ἡ δίκη γένηται.
Κορίνθιοι δὲ οὐδὲν τούτων ὑπήκουον, ἀλλ' ἐπειδὴ πλήρεις
αὐτοῖς ἦσαν αἱ νῆες καὶ οἱ ξύμμαχοι παρῆσαν, προπέμψαντες
κήρυκα πρότερον πόλεμον προεροῦντα Κερκυραίοις, ἄραντες
ἑβδομήκοντα ναυσὶ καὶ πέντε δισχιλίοις τε ὁπλίταις ἔπλεον
ἐπὶ τὴν Ἐπίδαμνον Κερκυραίοις ἐναντία πολεμήσοντες·
ἐστρατήγει δὲ τῶν μὲν νεῶν Ἀριστεὺς ὁ Πελλίχου καὶ
Καλλικράτης ὁ Καλλίου καὶ Τιμάνωρ ὁ Τιμάνθους, τοῦ δὲ
πεζοῦ Ἀρχέτιμός τε ὁ Εὐρυτίμου καὶ Ἰσαρχίδας ὁ Ἰσάρχου.
ἐπειδὴ δ' ἐγένοντο ἐν Ἀκτίῳ τῆς Ἀνακτορίας γῆς, οὗ τὸ
ἱερὸν τοῦ Ἀπόλλωνός ἐστιν, ἐπὶ τῷ στόματι τοῦ Ἀμπρακικοῦ
κόλπου, οἱ Κερκυραῖοι κήρυκά τε προύπεμψαν αὐτοῖς ἐν ἀκα-
τίῳ ἀπεροῦντα μὴ πλεῖν ἐπὶ σφᾶς καὶ τὰς ναῦς ἅμα ἐπλήρουν,
ζεύξαντές τε τὰς παλαιὰς ὥστε πλωίμους εἶναι καὶ τὰς ἄλλας
ἐπισκευάσαντες. ὡς δὲ ὁ κῆρύξ τε ἀπήγγειλεν οὐδὲν εἰρη-
ναῖον παρὰ τῶν Κορινθίων καὶ αἱ νῆες αὐτοῖς ἐπεπλήρωντο

Θουκυδίδης Ιστορίαι. B.1, cha. 29, se. 4, line 3

ἐστρατήγει δὲ τῶν μὲν νεῶν Ἀριστεὺς ὁ Πελλίχου καὶ

Καλλικράτης ὁ Καλλίου καὶ Τιμάνωρ ὁ Τιμάνθους, τοῦ δὲ
πεζοῦ Ἀρχέτιμός τε ὁ Εὐρυτίμου καὶ Ἰσαρχίδας ὁ Ἰσάρχου.
ἐπειδὴ δ' ἐγένοντο ἐν Ἀκτίῳ τῆς Ἀνακτορίας γῆς, οὗ τὸ
ἱερὸν τοῦ Ἀπόλλωνός ἐστιν, ἐπὶ τῷ στόματι τοῦ Ἀμπρακικοῦ
κόλπου, οἱ Κερκυραῖοι κήρυκά τε προύπεμψαν αὐτοῖς ἐν ἀκα-
τίῳ ἀπεροῦντα μὴ πλεῖν ἐπὶ σφᾶς καὶ τὰς ναῦς ἅμα ἐπλήρουν,
ζεύξαντές τε τὰς παλαιὰς ὥστε πλωίμους εἶναι καὶ τὰς ἄλλας
ἐπισκευάσαντες. ὡς δὲ ὁ κῆρύξ τε ἀπήγγειλεν οὐδὲν εἰρη-
ναῖον παρὰ τῶν Κορινθίων καὶ αἱ νῆες αὐτοῖς ἐπεπλήρωντο
οὖσαι ὀγδοήκοντα (τεσσαράκοντα γὰρ Ἐπίδαμνον ἐπολιόρ-
κουν), ἀνταναγαγόμενοι καὶ παραταξάμενοι ἐναυμάχησαν· καὶ
ἐνίκησαν οἱ Κερκυραῖοι παρὰ πολὺ καὶ ναῦς πέντε καὶ δέκα
 413

διέφθειραν τῶν Κορινθίων. τῇ δὲ αὐτῇ ἡμέρᾳ αὐτοῖς ξυνέβη

καὶ τοὺς τὴν Ἐπίδαμνον πολιορκοῦντας παραστήσασθαι ὁμο-
λογίᾳ ὥστε τοὺς μὲν ἐπήλυδας ἀποδόσθαι, Κορινθίους δὲ
δήσαντας ἔχειν ἕως ἂν ἄλλο τι δόξῃ. μετὰ δὲ τὴν ναυμα-
χίαν οἱ Κερκυραῖοι τροπαῖον στήσαντες ἐπὶ τῇ Λευκίμμῃ
τῆς Κερκυραίας ἀκρωτηρίῳ τοὺς μὲν ἄλλους οὓς ἔλαβον
αἰχμαλώτους ἀπέκτειναν, Κορινθίους δὲ δήσαντες εἶχον.
ὕστερον δέ, ἐπειδὴ οἱ Κορίνθιοι καὶ οἱ ξύμμαχοι ἡσσημένοι

Θουκυδίδης Ιστορίαι. B.1, cha. 34, se. 2, line 2

χείρησιν, ἵνα μὴ τῷ κοινῷ ἔχθει κατ' αὐτοὺς μετ' ἀλλήλων

στῶμεν μηδὲ δυοῖν φθάσαι ἁμάρτωσιν, ἢ κακῶσαι ἡμᾶς ἢ
σφᾶς αὐτοὺς βεβαιώσασθαι. ἡμέτερον δέ γ' αὖ ἔργον προ-
τερῆσαι, τῶν μὲν διδόντων, ὑμῶν δὲ δεξαμένων τὴν ξυμμαχίαν,
καὶ προεπιβουλεύειν αὐτοῖς μᾶλλον ἢ ἀντεπιβουλεύειν.
’Ἢν δὲ λέγωσιν ὡς οὐ δίκαιον τοὺς σφετέρους ἀποίκους
ὑμᾶς δέχεσθαι, μαθόντων ὡς πᾶσα ἀποικία εὖ μὲν πάσχουσα
τιμᾷ τὴν μητρόπολιν, ἀδικουμένη δὲ ἀλλοτριοῦται· οὐ γὰρ
ἐπὶ τῷ δοῦλοι, ἀλλ' ἐπὶ τῷ ὁμοῖοι τοῖς λειπομένοις εἶναι
ἐκπέμπονται. ὡς δὲ ἠδίκουν σαφές ἐστιν· προκληθέντες
γὰρ περὶ Ἐπιδάμνου ἐς κρίσιν πολέμῳ μᾶλλον ἢ τῷ ἴσῳ
ἐβουλήθησαν τὰ ἐγκλήματα μετελθεῖν. καὶ ὑμῖν ἔστω τι
τεκμήριον ἃ πρὸς ἡμᾶς τοὺς ξυγγενεῖς δρῶσιν, ὥστε
ἀπάτῃ τε μὴ παράγεσθαι ὑπ' αὐτῶν δεομένοις τε ἐκ τοῦ
εὐθέος μὴ ὑπουργεῖν· ὁ γὰρ ἐλαχίστας τὰς μεταμελείας ἐκ
τοῦ χαρίζεσθαι τοῖς ἐναντίοις λαμβάνων ἀσφαλέστατος ἂν
διατελοίη. λύσετε δὲ οὐδὲ τὰς Λακεδαιμονίων σπονδὰς
δεχόμενοι ἡμᾶς μηδετέρων ὄντας ξυμμάχους· εἴρηται γὰρ
ἐν αὐταῖς, τῶν Ἑλληνίδων πόλεων ἥτις μηδαμοῦ ξυμμαχεῖ,
ἐξεῖναι παρ' ὁποτέρους ἂν ἀρέσκηται ἐλθεῖν. καὶ δεινὸν εἰ
τοῖσδε μὲν ἀπό τε τῶν ἐνσπόνδων ἔσται πληροῦν τὰς ναῦς
Θουκυδίδης Ιστορίαι. B.1, cha. 38, se. 5, line 4

ἐπὶ τῷ κακῶς πάσχειν ἐκπεμφθεῖεν. ἡμεῖς δὲ οὐδ' αὐτοί

φαμεν ἐπὶ τῷ ὑπὸ τούτων ὑβρίζεσθαι κατοικίσαι, ἀλλ' ἐπὶ
τῷ ἡγεμόνες τε εἶναι καὶ τὰ εἰκότα θαυμάζεσθαι. αἱ γοῦν
ἄλλαι ἀποικίαι τιμῶσιν ἡμᾶς, καὶ μάλιστα ὑπὸ ἀποίκων
στεργόμεθα· καὶ δῆλον ὅτι, εἰ τοῖς πλέοσιν ἀρέσκοντές
ἐσμεν, τοῖσδ' ἂν μόνοις οὐκ ὀρθῶς ἀπαρέσκοιμεν, οὐδ'
ἐπιστρατεύομεν ἐκπρεπῶς μὴ καὶ διαφερόντως τι ἀδικού-
μενοι. καλὸν δ' ἦν, εἰ καὶ ἡμαρτάνομεν, τοῖσδε μὲν εἶξαι
 414

τῇ ἡμετέρᾳ ὀργῇ, ἡμῖν δὲ αἰσχρὸν βιάσασθαι τὴν τούτων

μετριότητα· ὕβρει δὲ καὶ ἐξουσίᾳ πλούτου πολλὰ ἐς ἡμᾶς
ἄλλα τε ἡμαρτήκασι καὶ Ἐπίδαμνον ἡμετέραν οὖσαν κακου-
μένην μὲν οὐ προσεποιοῦντο, ἐλθόντων δὲ ἡμῶν ἐπὶ τιμωρίᾳ
ἑλόντες βίᾳ ἔχουσιν.
’Καὶ φασὶ δὴ δίκῃ πρότερον ἐθελῆσαι κρίνεσθαι, ἥν γε
οὐ τὸν προύχοντα καὶ ἐκ τοῦ ἀσφαλοῦς προκαλούμενον
λέγειν τι δοκεῖν δεῖ, ἀλλὰ τὸν ἐς ἴσον τά τε ἔργα ὁμοίως
καὶ τοὺς λόγους πρὶν διαγωνίζεσθαι καθιστάντα. οὗτοι δὲ
οὐ πρὶν πολιορκεῖν τὸ χωρίον, ἀλλ' ἐπειδὴ ἡγήσαντο ἡμᾶς
οὐ περιόψεσθαι, τότε καὶ τὸ εὐπρεπὲς τῆς δίκης παρ-
έσχοντο. καὶ δεῦρο ἥκουσιν οὐ τἀκεῖ μόνον αὐτοὶ ἁμαρ-
τόντες, ἀλλὰ καὶ ὑμᾶς νῦν ἀξιοῦντες οὐ ξυμμαχεῖν,

Θουκυδίδης Ιστορίαι. B.1, cha. 146, se. 1, line 3

ἐχθροὺς παντὶ τρόπῳ ἀμύνεσθαι καὶ τοῖς ἐπιγιγνομένοις

πειρᾶσθαι αὐτὰ μὴ ἐλάσσω παραδοῦναι.’
Ὁ μὲν Περικλῆς τοιαῦτα εἶπεν, οἱ δὲ Ἀθηναῖοι νομί-
σαντες ἄριστα σφίσι παραινεῖν αὐτὸν ἐψηφίσαντο ἃ ἐκέλευε,
καὶ τοῖς Λακεδαιμονίοις ἀπεκρίναντο τῇ ἐκείνου γνώμῃ, καθ'
ἕκαστά τε ὡς ἔφρασε καὶ τὸ ξύμπαν, οὐδὲν κελευόμενοι
ποιήσειν, δίκῃ δὲ κατὰ τὰς ξυνθήκας ἑτοῖμοι εἶναι διαλύεσθαι
περὶ τῶν ἐγκλημάτων ἐπὶ ἴσῃ καὶ ὁμοίᾳ. καὶ οἱ μὲν ἀπε-
χώρησαν ἐπ' οἴκου καὶ οὐκέτι ὕστερον ἐπρεσβεύοντο· αἰτίαι
δὲ αὗται καὶ διαφοραὶ ἐγένοντο ἀμφοτέροις πρὸ τοῦ πολέμου,
ἀρξάμεναι εὐθὺς ἀπὸ τῶν ἐν Ἐπιδάμνῳ καὶ Κερκύρᾳ· ἐπε-
μείγνυντο δὲ ὅμως ἐν αὐταῖς καὶ παρ' ἀλλήλους ἐφοίτων
ἀκηρύκτως μέν, ἀνυπόπτως δὲ οὔ· σπονδῶν γὰρ ξύγχυσις
τὰ γιγνόμενα ἦν καὶ πρόφασις τοῦ πολεμεῖν.

Θουκυδίδης Ιστορίαι. B.3, cha. 70, se. 1, line 2

Λευκαδίων καὶ Ἀμπρακιωτῶν καὶ Βρασίδαν τὸν Τέλλιδος

ξύμβουλον Ἀλκίδᾳ ἐπεληλυθότα. ἐβούλοντο γὰρ οἱ Λακε-
δαιμόνιοι, ὡς τῆς Λέσβου ἡμαρτήκεσαν, πλέον τὸ ναυτικὸν
ποιήσαντες ἐς τὴν Κέρκυραν πλεῦσαι στασιάζουσαν, δώδεκα
μὲν ναυσὶ μόναις παρόντων Ἀθηναίων περὶ Ναύπακτον, πρὶν
δὲ πλέον τι ἐπιβοηθῆσαι ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ναυτικόν, ὅπως
προφθάσωσι, καὶ παρεσκευάζοντο ὅ τε Βρασίδας καὶ ὁ Ἀλκί-
δας πρὸς ταῦτα.
Οἱ γὰρ Κερκυραῖοι ἐστασίαζον, ἐπειδὴ οἱ αἰχμάλωτοι
 415

ἦλθον αὐτοῖς οἱ ἐκ τῶν περὶ Ἐπίδαμνον ναυμαχιῶν ὑπὸ

Κορινθίων ἀφεθέντες, τῷ μὲν λόγῳ ὀκτακοσίων ταλάντων
τοῖς προξένοις διηγγυημένοι, ἔργῳ δὲ πεπεισμένοι Κορινθίοις
Κέρκυραν προσποιῆσαι. καὶ ἔπρασσον οὗτοι, ἕκαστον τῶν
πολιτῶν μετιόντες, ὅπως ἀποστήσωσιν Ἀθηναίων τὴν πόλιν.
καὶ ἀφικομένης Ἀττικῆς τε νεὼς καὶ Κορινθίας πρέσβεις
ἀγουσῶν καὶ ἐς λόγους καταστάντων ἐψηφίσαντο Κερκυ-
ραῖοι Ἀθηναίοις μὲν ξύμμαχοι εἶναι κατὰ τὰ ξυγκείμενα,
Πελοποννησίοις δὲ φίλοι ὥσπερ καὶ πρότερον. καὶ (ἦν
γὰρ Πειθίας ἐθελοπρόξενός τε τῶν Ἀθηναίων καὶ τοῦ δήμου
προειστήκει) ὑπάγουσιν αὐτὸν οὗτοι οἱ ἄνδρες ἐς δίκην,

Πλούταρχος. Brutus Cha. 25, se. 3, line 4

καὶ αὐτὸς εἰς Ἰταλίαν χρημάτων δίδωσιν, ὅσοι δὲ περὶ Θεσσαλίαν ἔτι τῆς
Πομπηΐου στρατιᾶς ἐπλανῶντο, συνέρρεον ἀσμένως πρὸς αὐτόν· ἱππεῖς
δὲ πεντακοσίους ἀφείλετο Κίννα πρὸς Δολοβέλλαν ἄγοντος εἰς Ἀσίαν,
ἐπιπλεύσας τε τῇ Δημητριάδι πολλῶν ὅπλων ἐξαγομένων πρὸς Ἀντώνιον,
ἃ Καίσαρος τοῦ προτέρου κελεύσαντος ἐπὶ τὸν Παρθικὸν ἐποιήθη
πόλεμον, ἐκράτησεν.
Ὁρτησίου δὲ τοῦ στρατηγοῦ παραδόντος αὐτῷ Μακεδονίαν καὶ τῶν ἐν
κύκλῳ βασιλέων καὶ δυναστῶν συνισταμένων καὶ προστιθεμένων, ἀγ-
γέλλεται Γάϊος ὁ Ἀντωνίου ἀδελφὸς ἐξ Ἰταλίας διαβεβηκὼς [καὶ]
βαδίζειν εὐθὺς ἐπὶ τὰς δυνάμεις, ἃς ἐν Ἐπιδάμνῳ καὶ Ἀπολλωνίᾳ
Βατίνιος συνεῖχε.
βουλόμενος οὖν φθάσαι καὶ προλαβεῖν ὁ Βροῦτος, ἐξαίφνης ἀναστήσας
τοὺς σὺν αὐτῷ, διὰ χωρίων χαλεπῶν νιφόμενος ἐπορεύετο, καὶ πολὺ
προῆλθε τοὺς κομίζοντας τὸ ἄριστον. ἐγγὺς οὖν Ἐπιδάμνου γενόμενος
διὰ κόπον καὶ ψῦχος ἐβουλιμίασε. συμπίπτει δὲ μάλιστα τὸ πάθος χιόνος
οὔσης πονοῦσι καὶ κτήνεσι καὶ ἀνθρώποις, εἴτε τοῦ θερμοῦ διὰ περίψυξιν
καὶ πύκνωσιν, ὅταν ἐντὸς ἅπαν καθειρχθῇ, τὴν τροφὴν ἁθρόως ἀναλί-
σκοντος, εἴτε δριμεῖα καὶ λεπτὴ τῆς χιόνος διαλυομένης ἰοῦσα πνοὴ
τέμνει

Πλούταρχος. Aetia Romana et Graeca (263d-304f) Stephanus P. 297, se.

F, line 6

σαι μὴ ἀνελεῖν τὸν Τένην ὡς τιμώμενον ὑπ' Ἀπόλλωνος,

καὶ παρεγγυῆσαι ἑνὶ τῶν οἰκετῶν, ὅπως προσέχῃ καὶ
ἀναμιμνήσκῃ, μὴ λάθῃ κτείνας ὁ Ἀχιλλεὺς τὸν Τένην. ἐπεὶ
 416

δὲ τὴν Τένεδον κατατρέχων ἐδίωκε τὴν ἀδελφὴν τοῦ Τένου

καλὴν οὖσαν, ἀπαντήσας θ' ὁ Τένης ἠμύνετο πρὸ τῆς ἀδελ-
φῆς, καὶ ἡ μὲν ἐξέφυγεν ὁ δὲ Τένης ἀνῃρέθη· ὁ δ' Ἀχιλ-
λεὺς πεσόντα γνωρίσας τὸν μὲν οἰκέτην ἀπέκτεινεν, ὅτι
παρὼν οὐκ ἀνέμνησε· τὸν δὲ Τένην ἔθαψεν, οὗ νῦν τὸ ἱερόν
ἐστι, καὶ οὔτ' αὐλητὴς εἴσεισιν οὔτ' Ἀχιλλεὺς ὀνομάζεται.
’Τίς ὁ παρ' Ἐπιδαμνίοις πωλήτης;’ Ἐπιδάμνιοι
γειτνιῶντες Ἰλλυριοῖς ᾐσθάνοντο τοὺς ἐπιμιγνυμένους
αὐτοῖς πολίτας γιγνομένους πονηροὺς καὶ φοβούμενοι
νεωτερισμὸν ᾑροῦντο πρὸς τὰ τοιαῦτα συμβόλαια καὶ τὰς
ἀμείψεις καθ' ἕκαστον ἐνιαυτὸν ἕνα τῶν δεδοκιμασμέ-
νων παρ' αὐτοῖς, ὃς ἐπιφοιτῶν τοῖς βαρβάροις παρεῖχεν
ἀγορὰν καὶ διάθεσιν πᾶσι τοῖς πολίταις | ‘πωλήτης’ προς-
αγορευόμενος.

Ηρόδοτος Ιστορίαι. B.6, se. 127, line 6

ἡμέρην ἢ καὶ πρότερον ἐς Σικυῶνα ὡς κυρώσοντος Κλεις-

θένεος τὸν γάμον ἐν ἐνιαυτῷ, ἀπὸ τῆς ἑξηκοστῆς ἡμέρης
ἀρξαμένου. Ἐνθαῦτα Ἑλλήνων ὅσοι σφίσι τε αὐτοῖσι ἦσαν
καὶ πάτρῃ ἐξωγκωμένοι, ἐφοίτων μνηστῆρες· τοῖσι Κλεις-
θένης καὶ δρόμον καὶ παλαίστρην ποιησάμενος ἐπ' αὐτῷ
τούτῳ εἶχε. Ἀπὸ μὲν δὴ Ἰταλίης ἦλθε Σμινδυρίδης ὁ
Ἱπποκράτεος Συβαρίτης, ὃς ἐπὶ πλεῖστον δὴ χλιδῆς εἷς
ἀνὴρ ἀπίκετο (ἡ δὲ Σύβαρις ἤκμαζε τοῦτον τὸν χρόνον
μάλιστα), καὶ Σιρίτης Δάμασος Ἀμύριος τοῦ σοφοῦ λεγο-
μένου παῖς· οὗτοι μὲν ἀπὸ Ἰταλίης ἦλθον. Ἐκ δὲ τοῦ
κόλπου τοῦ Ἰονίου Ἀμφίμνηστος Ἐπιστρόφου Ἐπιδάμνιος·
οὗτος δὴ ἐκ τοῦ Ἰονίου κόλπου. Αἰτωλὸς δὲ ἦλθε Τιτόρμου
τοῦ ὑπερφύντος τε Ἕλληνας ἰσχύϊ καὶ φυγόντος ἀνθρώ-
πους ἐς τὰς ἐσχατιὰς τῆς Αἰτωλίδος χώρης, τούτου τοῦ
Τιτόρμου ἀδελφεὸς Μάλης. Ἀπὸ δὲ Πελοποννήσου Φείδω-
νος τοῦ Ἀργείων τυράννου παῖς Λεωκήδης, Φείδωνος [δὲ]
τοῦ τὰ μέτρα ποιήσαντος Πελοποννησίοισι καὶ ὑβρίσαντος
μέγιστα δὴ Ἑλλήνων ἁπάντων, ὃς ἐξαναστήσας τοὺς
Ἠλείων ἀγωνοθέτας αὐτὸς τὸν ἐν Ὀλυμπίῃ ἀγῶνα ἔθηκε,
τούτου τε δὴ παῖς, καὶ Ἀμίαντος Λυκούργου Ἀρκὰς ἐκ
Τραπεζοῦντος, καὶ Ἀζὴν ἐκ Παίου πόλιος Λαφάνης

Aeschines Orat., Epistulae [Sp.] Epistle 10, se. 9, line 2

 417

Καὶ γὰρ ἐν Μαγνησίᾳ ταὐτὸ

τοῦτο περὶ Μαίανδρον τὸν ποταμὸν ἔφη γεγονέναι ὑπό
τινος τῶν ἐκεῖ νέων, ἀφ' οὗ καὶ ἔτι σήμερον Ἄτταλον τὸν
ἀθλητὴν ὁ πατήρ, ἔφη, αὐτοῦ οὐχ ἑαυτοῦ υἱόν, ἀλλὰ τοῦ
Μαιάνδρου εἶναι πείθεται, καὶ διὰ τοῦτο αὐτὸν οὕτω πάνυ
νομίζει σαρκῶν τε καὶ ῥώμης εὖ ἔχειν· ἐπειδὰν δὲ πολλὰς
λαβὼν πληγὰς καὶ ἀπειπάμενος ἐξίῃ, τὸν ποταμὸν αὐτῷ
νεμεσῆσαι λέγει, ὅτι νικήσας οὐ πατέρα ἀνηγόρευεν αὐτόν.
Οὐκ ἄρ' ἀπορεῖ γε ἡττώμενος προφάσεως.
Καὶ περὶ Ἐπίδαμνον δ' ὁμοίως πάλιν Καρίωνα ἔφη τὸν μουσικὸν
ὑπ' εὐηθείας πεπεῖσθαι ὅτι Ἡρακλέους εἴη τὸ ἐκ μοιχοῦ
γεγονὸς αὐτῷ παιδίον. Ἐγὼ δὲ οὐκ ἐπαιδοποιησάμην, ἔφη,
ἅπαξ δὲ διελέχθην παιδὶ ὑπερώρῳ τε ἤδη, καὶ λουομένην
αὐτὴν μετὰ μιᾶς γραὸς ἰδών. Καὶ ἄλλως δ' ἐδόκει μοι,
ἔφη, ὡς μὴ παντάπασι τὰ ἐν Ἰλίῳ τραγικά τε καὶ φοβερὰ
ᾖ, παίζειν δεῖν τι καὶ ἡμᾶς καὶ οἷον ἐν κωμῳδίαις περὶ
τὸν Σκάμανδρον ἐργάσασθαι.

Διόδωρος Σικελός Ιστορική βιβλιοθήκη (lib. 1-20)

B.9, cha. 10, se. 3, line 3

Γνῶθι σαυτὸν παραγγέλλει παιδευθῆναι καὶ φρό-

νιμον γενέσθαι· οὕτω γὰρ ἄν τις ἑαυτὸν γνοίη· ἢ
ὅτι οἱ ἄμοιροι παιδείας καὶ ἀλόγιστοι κατὰ τὸ πλεῖ-
στον ἑαυτοὺς συνετωτάτους ὑπειλήφασιν, ἥπερ ἐστὶ
τῶν ἀμαθιῶν ἀμαθεστάτη κατὰ τὸν Πλάτωνα, ἢ
ὅτι τοὺς πονηροὺς ἐπιεικεῖς ἡγοῦνται, τοὺς δὲ χρη-
στοὺς ἀνάπαλιν φαύλους· μόνως γὰρ ἄν τις οὕτως
ἑαυτὸν γνοίη καὶ ἕτερον, τυχὼν παιδείας καὶ συνέ-
σεως περιττοτέρας. τὸ δὲ Μηδὲν ἄγαν μετριάζειν
ἐν πᾶσι καὶ μηδὲ περὶ ἑνὸς τῶν ἀνθρωπίνων τε-
λείως διορίζεσθαι, ὡς Ἐπιδάμνιοι. οὗτοι γὰρ 8παρὰ
τὸν Ἀδρίαν οἰκοῦντες καὶ πρὸς ἀλλήλους διαφερό-
μενοι, μύδρους διαπύρους καταποντίσαντες ἐν μέσῳ
τῷ πελάγει διωμόσαντο μὴ σπείσεσθαι τὴν πρὸς
ἀλλήλους ἔχθραν πρότερον ἕως ἂν οὗτοι θερμοὶ
ἀνενεχθῶσιν. οὕτω δὲ σκληρῶς ὀμόσαντες καὶ τὸ
Μηδὲν ἄγαν οὐκ ἐπινοήσαντες ὕστερον ὑπὸ τῶν
πραγμάτων ἀναγκαζόμενοι διελύσαντο τὴν ἔχθραν,
ἐάσαντες τοὺς μύδρους ψυχροὺς ἐν τῷ βυθῷ. τὸ δὲ
Ἐγγύα, πάρα δ' ἄτα, τινὲς ὑπέλαβον γάμον ἀπαγο-
ρεύειν· τὴν γὰρ τοῦ γάμου σύνθεσιν παρὰ τοῖς
 418

Διόδωρος Σικελός Ιστορική βιβλιοθήκη (lib. 1-20)

B.12, cha. 30, se. 2, line 4

Φούριον. ἐπὶ δὲ τούτων Συρακόσιοι διὰ τὰς προ-

ειρημένας εὐημερίας ἑκατὸν μὲν τριήρεις ἐναυπη-
γήσαντο, τὸν δὲ τῶν ἱππέων ἀριθμὸν ἐποίησαν δι-
πλάσιον· ἐπεμελήθησαν δὲ καὶ τῆς πεζῆς δυνάμεως,
καὶ χρημάτων παρασκευὰς ἐποιοῦντο, φόρους ἁδρο-
τέρους τοῖς ὑποτεταγμένοις Σικελοῖς ἐπιτιθέντες.
ταῦτα δ' ἔπραττον διανοούμενοι πᾶσαν Σικελίαν ἐκ
τοῦ κατ' ὀλίγον κατακτήσασθαι. ἅμα δὲ τούτοις
πραττομένοις κατὰ τὴν Ἑλλάδα συνέβη τὸν Κοριν-
θιακὸν κληθέντα πόλεμον ἀρχὴν λαβεῖν διὰ τοιαύ-
τας τινὰς αἰτίας. Ἐπιδάμνιοι κατοικοῦντες περὶ τὸν
Ἀδρίαν, ἄποικοι δ' ὑπάρχοντες Κερκυραίων καὶ
Κορινθίων, ἐστασίασαν πρὸς ἀλλήλους. τῆς δ' ἐπι-
κρατούσης μερίδος φυγαδευούσης πολλοὺς τῶν ἀν-
τιπραττόντων, οἱ φυγάδες ἀθροισθέντες καὶ παρα-
λαβόντες τοὺς Ἰλλυριοὺς ἔπλευσαν κοινῇ μετ' αὐτῶν
ἐπὶ τὴν Ἐπίδαμνον. στρατευσάντων δὲ τῶν βαρ-
βάρων πολλῇ δυνάμει, καὶ τὴν μὲν χώραν κατα-
σχόντων, τὴν δὲ πόλιν πολιορκούντων, οἱ μὲν Ἐπι-
δάμνιοι, καθ' ἑαυτοὺς οὐκ ὄντες ἀξιόμαχοι, πρέσβεις
ἔπεμψαν εἰς Κέρκυραν, ἀξιοῦντες τοὺς Κερκυραίους

Διόδωρος Σικελός Ιστορική βιβλιοθήκη (lib. 1-20)

B.12, cha. 30, se. 4, line 6

δάμνιοι, καθ' ἑαυτοὺς οὐκ ὄντες ἀξιόμαχοι, πρέσβεις

ἔπεμψαν εἰς Κέρκυραν, ἀξιοῦντες τοὺς Κερκυραίους
συγγενεῖς ὄντας βοηθῆσαι. οὐ προσεχόντων δ' αὐτῶν,
ἐπρεσβεύσαντο πρὸς Κορινθίους περὶ συμμαχίας, καὶ
μόνην ἐκείνην ἐποιήσαντο μητρόπολιν· ἅμα δὲ καὶ
συνοίκους ᾐτοῦντο. οἱ δὲ Κορίνθιοι τοὺς μὲν Ἐπι-
δαμνίους ἐλεοῦντες, τοὺς δὲ Κερκυραίους μισοῦντες
διὰ τὸ μόνους τῶν ἀποίκων μὴ πέμπειν τὰ κατει-
θισμένα ἱερεῖα τῇ μητροπόλει, ἔκριναν βοηθεῖν τοῖς
Ἐπιδαμνίοις. διόπερ ἀποίκους τε ἐξέπεμψαν εἰς τὴν
Ἐπίδαμνον καὶ στρατιώτας ἱκανοὺς φρουρῆσαι τὴν
 419

πόλιν. ἐπὶ δὲ τούτοις οἱ Κερκυραῖοι παροξυνθέντες

ἀπέστειλαν πεντήκοντα τριήρεις καὶ στρατηγὸν ἐπ'
αὐτῶν. οὗτος δὲ προσπλεύσας τῇ πόλει προσέταττε
τοὺς μὲν φυγάδας καταδέχεσθαι· ἐπὶ δὲ τοὺς φρου-
ροὺς Κορινθίους πρέσβεις ἀπέστειλαν ἀξιοῦντες δι-
καστηρίῳ κριθῆναι περὶ τῆς ἀποικίας, μὴ πολέμῳ.
τῶν δὲ Κορινθίων οὐ προσεχόντων αὐτοῖς, συγκα-
τέβησαν εἰς πόλεμον ἀμφότεροι, καὶ ναυτικὰς δυνά-
μεις ἀξιολόγους κατεσκεύαζον καὶ συμμάχους προς-
ελαμβάνοντο. ὁ μὲν οὖν Κορινθιακὸς ὀνομασθεὶς

Διόδωρος Σικελός Ιστορική βιβλιοθήκη (lib. 1-20)

B.12, cha. 31, se. 2, line 8

οἱ τοῦ Κιμμερίου Βοσπόρου βασιλεύσαντες, ὀνομα-

σθέντες δὲ Ἀρχαιανακτίδαι, ἦρξαν ἔτη δύο πρὸς
τοῖς τετταράκοντα· διεδέξατο δὲ τὴν ἀρχὴν Σπάρτα-
κος, καὶ ἦρξεν ἔτη ἑπτά. κατὰ δὲ τὴν Ἑλλάδα
Κορίνθιοι πρὸς Κερκυραίους διαπολεμοῦντες καὶ
παρασκευασάμενοι ναυτικὰς δυνάμεις, συνεστήσαντο
ναυμαχίαν. οἱ μὲν οὖν Κορίνθιοι ἔχοντες ναῦς
ἑβδομήκοντα καλῶς ἐξηρτυμένας, ἐπέπλευσαν τοῖς
πολεμίοις· οἱ δὲ Κερκυραῖοι τριήρεσιν ὀγδοήκοντα
ἀντιταχθέντες ἐνίκησαν τῇ ναυμαχίᾳ, καὶ τὴν Ἐπί-
δαμνον ἐκπολιορκήσαντες τοὺς μὲν ἄλλους αἰχμα-
λώτους ἀπέκτειναν, τοὺς δὲ Κορινθίους δήσαντες
εἰς φυλακὴν παρέδοσαν. μετὰ δὲ τὴν ναυμαχίαν οἱ
μὲν Κορίνθιοι καταπλαγέντες κατέπλευσαν εἰς Πελο-
πόννησον, οἱ δὲ Κερκυραῖοι θαλαττοκρατοῦντες τῆς
κατ' ἐκείνους τοὺς τόπους θαλάττης ἐπέπλεον τοῖς Κο-
ρινθίων συμμάχοις καὶ τὴν χώραν αὐτῶν ἐπόρθουν.
Τοῦ δ' ἐνιαυσίου χρόνου διελθόντος Ἀθήνησι
μὲν ἦρχεν Εὐθυμένης, ἐν Ῥώμῃ δ' ἀντὶ τῶν ὑπά-
των χιλίαρχοι κατεστάθησαν τρεῖς, Αὖλος Σεμ-
πρώνιος, Λεύκιος Ἀτίλιος, Τίτος Κόιντος.

Διόδωρος Σικελός Ιστορική βιβλιοθήκη (lib. 1-20)

B.12, cha. 57, se. 1, line 3

μονίοις, ἑκάστου δὲ ὁμολογοῦντος μηδὲν εὐηργετη-

κέναι, πάλιν ἐπηρώτων εἴ τι κακὸν ἔδρασαν τοὺς
 420

Σπαρτιάτας· οὐδενὸς δ' ἀντιλέγοντος, πάντων κατέ-

γνωσαν θάνατον. διὸ καὶ τοὺς ἐγκαταλειφθέντας
ἅπαντας ἀνεῖλον καὶ κατασκάψαντες ἐμίσθωσαν τὴν
χώραν αὐτῶν. Πλαταιεῖς μὲν οὖν τὴν πρὸς Ἀθη-
ναίους συμμαχίαν βεβαιοτάτην τηρήσαντες ἀδίκως
ταῖς μεγίσταις συμφοραῖς περιέπεσον.
Ἅμα δὲ τούτοις πραττομένοις ἐν τῇ Κερκύρᾳ
μεγάλη συνέστη στάσις καὶ φιλοτιμία διὰ τοιαύτας
αἰτίας. ἐν τῷ περὶ Ἐπίδαμνον πολέμῳ πολλοὶ Κερ-
κυραίων αἰχμάλωτοι γενόμενοι καὶ καταβληθέντες
εἰς τὴν δημοσίαν φυλακὴν ἐπηγγείλαντο τοῖς Κο-
ρινθίοις παραδώσειν τὴν Κέρκυραν, ἐὰν αὐτοὺς
ἀπολύσωσιν. ἀσμένως δὲ τῶν Κορινθίων προσδεξα-
μένων τοὺς λόγους, οἱ Κερκυραῖοι προσποιηθέντες
λύτρα διδόναι διηγγυήθησαν ὑπὸ τῶν προξένων
ἱκανῶν τινων ταλάντων ἀφεθέντες. καὶ τηροῦντες
τὴν [ὑπὸ] τῶν ὡμολογημένων πίστιν, ὡς κατήντη-
σαν εἰς τὴν πατρίδα, τοὺς δημαγωγεῖν εἰωθότας
καὶ μάλιστα τοῦ πλήθους προΐστασθαι συλλαβόντες

Διόδωρος Σικελός Ιστορική βιβλιοθήκη (lib. 1-20)

B.19, cha. 67, se. 7, line 4

μετὰ τῶν ἱκανῶν στρατιωτῶν τούτῳ μὲν παρήγγειλε

βοηθεῖν Ἀκαρνᾶσιν, αὐτὸς δὲ μετὰ δυνάμεως παρ-
ελθὼν ἐπὶ Λευκάδος τὴν πόλιν διὰ πρεσβείας προς-
ηγάγετο. μετὰ δὲ ταῦτα τὴν ὁρμὴν ἐπὶ τὸν Ἀδρίαν
ποιησάμενος Ἀπολλωνίαν ἐξ ἐφόδου παρέλαβεν. εἰς
δὲ τὴν Ἰλλυρίδα προελθὼν καὶ διαβὰς τὸν Ἕβρον
ποταμὸν παρετάξατο πρὸς Γλαυκίαν τὸν Ἰλλυριῶν βα-
σιλέα. περιγενόμενος δὲ τῇ μάχῃ πρὸς μὲν τοῦτον
συνθήκας ἐποιήσατο, καθ' ἃς οὐκ ἐξῆν τῷ Γλαυκίᾳ
στρατεύειν ἐπὶ τοὺς Κασάνδρου συμμάχους, τὴν δὲ
τῶν Ἐπιδαμνίων πόλιν προσαγαγόμενος καὶ φρουρὰν
ἐγκαταστήσας ἐπανῆλθεν εἰς Μακεδονίαν. ἀπαλλαγέν-
τος δὲ ἐκ τῆς Αἰτωλίας τοῦ Κασάνδρου συστραφέντες
τῶν Αἰτωλῶν εἰς τρισχιλίους καὶ περιχαρακώσαντες
Ἀγρίνιον ἐπολιόρκουν, τῶν δὲ κατοικούντων τὸ χω-
ρίον ὁμολογίας ποιησαμένων ὥστε τὴν μὲν πόλιν παρα-
δοῦναι, τῆς δ' ἀσφαλείας τυχόντας αὐτοὺς ἀπαλλαγῆναι,
οὗτοι μὲν πιστεύοντες ταῖς σπονδαῖς ἀπῄεσαν, οἱ δ'
Αἰτωλοὶ παραβάντες τὰς συνθήκας καὶ καταδιώξαντες
 421

τοὺς οὐδὲν ἐλπίζοντας πείσεσθαι δεινὸν πλὴν ὀλίγων

πάντας ἀπέσφαξαν. ὁ δὲ Κάσανδρος παραγενόμενος

Διόδωρος Σικελός Ιστορική βιβλιοθήκη (lib. 1-20)

B.19, cha. 78, se. 1, line 2

σβεύσατο πρὸς Βυζαντίους, ἀξιῶν μετέχειν τῆς συμ-

μαχίας. παραγενομένων δὲ καὶ παρὰ Λυσιμάχου
πρεσβευτῶν καὶ παρακαλούντων μηδὲν ποιεῖν μήτε
κατ' αὐτοῦ μήτε κατὰ Κασάνδρου τοῖς μὲν Βυζαντίοις
ἔδοξε μένειν ἐφ' ἡσυχίας καὶ τηρεῖν τὴν πρὸς ἀμφοτέ-
ρους εἰρήνην ἅμα καὶ φιλίαν. ὁ δ' Ἀντίγονος δυς-
χρηστούμενος ἐπὶ τούτοις, ἅμα δὲ καὶ τῆς χειμερινῆς
ὥρας συγκλειούσης διέδωκε τοὺς στρατιώτας κατὰ πόλιν
εἰς τὴν χειμασίαν.
Ἅμα δὲ τούτοις πραττομένοις Κορκυραῖοι μὲν
βοηθήσαντες Ἀπολλωνιάταις καὶ τοῖς Ἐπιδαμνίοις τοὺς
μὲν στρατιώτας Κασάνδρου ὑποσπόνδους ἀφῆκαν, τῶν
δὲ πόλεων Ἀπολλωνίαν μὲν ἠλευθέρωσαν, Ἐπίδαμνον δὲ Γλαυκίᾳ- . Το
312 π.Χ., ο βασιλιάς των Ταυλαντίων Γλαυκίας κατέλαβε την Επίδαμνο.- Καθώς
επέστρεφε o Αλέξανδρος από μια εκστρατεία κατά των Γετών, οι οποίοι κατοικούσαν πάνω
από τον Δούναβη, και είχε φτάσει στην χώρα των Αγριάνων και των Παιόνων, έλαβε
πληροφορίες ότι ο Κλείτος και ο Γλαυκίας, οι οποίοι μοιράστηκαν όλη την παραθαλάσσια
Ιλλυρία, είχαν εκδηλωθεί εναντίον του και είχαν επικρατήσει επί των Αυταριατών ώστε
να του [...] Καθώς επέστρεφε o Αλέξανδρος από μια εκστρατεία κατά των Γετών, οι οποίοι
κατοικούσαν πάνω από τον Δούναβη, και είχε φτάσει στην χώρα των Αγριάνων και των
Παιόνων, έλαβε πληροφορίες ότι ο Κλείτος και ο Γλαυκίας, οι οποίοι μοιράστηκαν όλη
την παραθαλάσσια Ιλλυρία, είχαν εκδηλωθεί εναντίον του και είχαν επικρατήσει επί των
τῷ τῶν Ἰλλυριῶν βασιλεῖ παρέδωκαν. ὁ
Αυταριατών ώστε να του [...]
δ' Ἀντιγόνου στρατηγὸς Πτολεμαῖος χωρισθέντος εἰς
Μακεδονίαν Κασάνδρου καταπληξάμενος τοὺς φρουροῦντας τὴν
Χαλκίδα παρέλαβε τὴν πόλιν καὶ τοὺς
Χαλκιδεῖς ἀφῆκεν ἀφρουρήτους, ὥστε γενέσθαι φανερὸν
ὡς πρὸς ἀλήθειαν Ἀντίγονος ἐλευθεροῦν προῄρηται
τοὺς Ἕλληνας· ἐπίκαιρος γὰρ ἡ πόλις ἐστὶ τοῖς βουλο-
μένοις ἔχειν ὁρμητήριον πρὸς τὸ

Scylax Perieg., Periplus Scylacis Se. 26, line 2

ταμοῦ [ἐπὶ τὸν Ῥιζοῦντα ποταμὸν] πλοῦς ἡμέρας

 422

ἥμισυ· καὶ Κάδμου καὶ Ἁρμονίας οἱ λίθοι εἰσὶν ἐνταῦ-

θα, καὶ ἱερὸν [οὐκ] ἄπωθεν τοῦ Ῥιζοῦντος ποταμοῦ.
Ἀπὸ δὲ τοῦ Ῥιζοῦντος ποταμοῦ εἰς Βουθόην ὁ πλοῦς
καὶ τὸ ἐμπόριον.
ΕΓΧΕΛΕΙΣ. Ἰλλυριῶν ἔθνος εἰσὶν οἱ Ἐγχελεῖς,
ἐχόμενοι τοῦ Ῥιζοῦντος. Ἐκ Βουθόης δὲ εἰς Ἐπίδαμνον, πόλιν Ἑλληνίδα,
πλοῦς ἡμέρας καὶ νυκτὸς,
ὁδὸς δὲ τριῶν ἡμερῶν.
ΤΑΥΛΑΝΤΙΟΙ. Ταυλαντίων δέ ἐστι τὸ Ἰλλυρικὸν
ἔθνος, ἐν ᾧ ἡ Ἐπίδαμνός ἐστι, καὶ ποταμὸς παρὰ τὴν
πόλιν παραρρεῖ, ᾧ ὄνομα Πάλαμνος. Ἐκ δὲ Ἐπι-
δάμνου εἰς Ἀπολλωνίαν πόλιν Ἑλληνίδα ὁδὸς ἡμερῶν
δύο. Ἡ δὲ Ἀπολλωνία ἀπὸ τῆς θαλάττης ἀπέχει
στάδια νʹ, καὶ ποταμὸς Αἴας παραρρεῖ τὴν πόλιν.
Ἀπὸ δὲ Ἀπολλωνίας εἰς Ἀμαντίαν ἐστὶ στάδια τκʹ.
⟦Καὶ ὁ Αἴας ποταμὸς ἀπὸ τοῦ Πίνδου ὄρους παρὰ τὴν
Ἀπολλωνίαν παραρρεῖ⟧. Πρὸς [δ' Ἀμαντίας] εἴσω
μᾶλλον εἰς τὸν Ἰόνιον Ὠρικός. Τῆς Ὠρικίας καθήκει
εἰς θάλατταν στάδια πʹ, τῆς δὲ Ἀμαντίας στάδια ξʹ.

Pseudo-Scymnus Geogr., Ad Nicomedem regem, vv. 1-980 (sub titulo

Orbis descriptio) Line 435

εἶναι, βίον ζηλοῦν τε κοσμιώτατον.

Φάρος δὲ τούτων οὐκ ἄπωθεν κειμένη
νῆσος Παρίων κτίσις ἐστὶν ἥ τε λεγομένη
Μέλαινα Κόρκυρ', ἣν Κνίδιοι κατῴκισαν.
Ἔχει δὲ λίμνην εὖ μάλ' ἡ χώρα τινά
μεγάλην, παρ' αὐτοῖς τὴν Λυχνῖτιν λεγομένην.
Προσεχὴς δὲ νῆσός ἐστιν, οὗ φασίν τινες
ἐλθόντα Διομήδην ὑπολιπεῖν τὸν βίον·
ὅθεν ἐστὶ Διομήδεια ταύτῃ τοὔνομα.
Ὑπὲρ δὲ τούτους εἰσὶ Βρῦγοι βάρβαροι.
Πρὸς τῇ θαλάττῃ δ' ἔστιν Ἐπίδαμνος, πόλις
Ἑλληνὶς, ἣν Κόρκυρ' ἀποικίσαι δοκεῖ.
Ὑπὲρ δὲ Βρύγους Ἐγχέλειοι λεγόμενοι
οἰκοῦσιν, ὧν ἐπῆρξε καὶ Κάδμος ποτέ.
Οἷς πλησιόχωρός ἐστιν Ἀπολλωνία,
Κορκυραίων τε καὶ Κορινθίων κτίσις,
Ἑλληνὶς Ὠρικός τε παράλιος πόλις·
ἐξ Ἰλίου γὰρ ἐπανάγοντες Εὐβοεῖς
κτίζουσι, κατενεχθέντες ὑπὸ τῶν πνευμάτων.
 423

Ἔπειτα Θεσπρωτῶν τε καὶ τῶν Χαόνων

ἔθνη κατοικεῖ βάρβαρ' οὐ πολὺν τόπον.

Διονύσιος Αλικαρνασσέας De Thucydide

Se. 10, line 30

τῆς ἑτέρας, κατὰ λέξιν οὕτως γράφων· ‘ἤρξαντο δὲ

Ἀθηναῖοι αὐτοῦ καὶ Πελοποννήσιοι, λύσαντες τὰς τρια-
κοντούτεις σπονδάς, αἳ αὐτοῖς ἐγένοντο μετὰ Εὐβοίας
ἅλωσιν διότι δὲ ἔλυσαν, τὰς αἰτίας προέγραψα πρῶ-
τον καὶ τὰς διαφορὰς τοῦ μή τινας ζητῆσαί ποτε, ἐξ
ὅτου τοσοῦτος πόλεμος τοῖς Ἕλλησι κατέστη. τὴν μὲν
γὰρ ἀληθεστάτην πρόφασιν, ἀφανεστάτην δὲ λόγῳ, τοὺς
Ἀθηναίους ἡγοῦμαι μεγάλους γιγνομένους καὶ φόβον
παρέχοντας τοῖς Λακεδαιμονίοις ἀναγκάσαι ἐς τὸ πο-
λεμεῖν. αἱ δὲ ἐς τὸ φανερὸν λεγόμεναι αἰτίαι αἵδε
ἦσαν. Ἐπίδαμνός ἐστι πόλις εἰς δεξιὰ ἐσπλέοντι τὸν
Ἰόνιον κόλπον. προσοικοῦσιν δ' αὐτὴν Ταυλάντιοι βάρ-
βαροι, Ἰλλυρικὸν ἔθνος.’ καὶ μετὰ τοῦτο διεξέρχεται
τὰ περὶ Ἐπίδαμνον καὶ τὰ περὶ Κέρκυραν καὶ τὰ περὶ
Ποτίδαιαν καὶ τὴν Πελοποννησίων σύνοδον εἰς Σπάρ-
την καὶ τοὺς ῥηθέντας ἐκεῖ κατὰ τῆς Ἀθηναίων πό-
λεως λόγους. ταῦτα δὲ μέχρι δισχιλίων ἐκμηκύνας
στίχων, τότε περὶ τῆς ἑτέρας αἰτίας τὸν λόγον ἀποδί-
δωσι τῆς ἀληθοῦς τε καὶ αὐτῷ δοκούσης, ἐνθένδε ἀρ-
ξάμενος· ‘ἐψηφίσαντο δὲ οἱ Λακεδαιμόνιοι τὰς σπον-
δὰς λελύσθαι καὶ πολεμεῖν Ἀθηναίοις

Διονύσιος Αλικαρνασσέας De Thucydide Se. 10, line 33

ἅλωσιν διότι δὲ ἔλυσαν, τὰς αἰτίας προέγραψα πρῶ-

τον καὶ τὰς διαφορὰς τοῦ μή τινας ζητῆσαί ποτε, ἐξ
ὅτου τοσοῦτος πόλεμος τοῖς Ἕλλησι κατέστη. τὴν μὲν
γὰρ ἀληθεστάτην πρόφασιν, ἀφανεστάτην δὲ λόγῳ, τοὺς
Ἀθηναίους ἡγοῦμαι μεγάλους γιγνομένους καὶ φόβον
παρέχοντας τοῖς Λακεδαιμονίοις ἀναγκάσαι ἐς τὸ πο-
λεμεῖν. αἱ δὲ ἐς τὸ φανερὸν λεγόμεναι αἰτίαι αἵδε
ἦσαν. Ἐπίδαμνός ἐστι πόλις εἰς δεξιὰ ἐσπλέοντι τὸν
Ἰόνιον κόλπον. προσοικοῦσιν δ' αὐτὴν Ταυλάντιοι βάρ-
βαροι, Ἰλλυρικὸν ἔθνος.’ καὶ μετὰ τοῦτο διεξέρχεται
τὰ περὶ Ἐπίδαμνον καὶ τὰ περὶ Κέρκυραν καὶ τὰ περὶ
 424

Ποτίδαιαν καὶ τὴν Πελοποννησίων σύνοδον εἰς Σπάρ-

την καὶ τοὺς ῥηθέντας ἐκεῖ κατὰ τῆς Ἀθηναίων πό-
λεως λόγους. ταῦτα δὲ μέχρι δισχιλίων ἐκμηκύνας
στίχων, τότε περὶ τῆς ἑτέρας αἰτίας τὸν λόγον ἀποδί-
δωσι τῆς ἀληθοῦς τε καὶ αὐτῷ δοκούσης, ἐνθένδε ἀρ-
ξάμενος· ‘ἐψηφίσαντο δὲ οἱ Λακεδαιμόνιοι τὰς σπον-
δὰς λελύσθαι καὶ πολεμεῖν Ἀθηναίοις οὐ τοσοῦτον τῶν
συμμάχων πεισθέντες τοῖς λόγοις, ὅσον φοβούμενοι
τοὺς Ἀθηναίους, μὴ ἐπὶ μεῖζον δυνηθῶσιν, ὁρῶντες
αὐτοῖς τὰ πολλὰ τῆς Ἑλλάδος ὑποχείρια ἤδη ὄντα.

Διονύσιος Αλικαρνασσέας De compositione verborum Se. 4, line 70

μεταξὺ Σύρων τε καὶ Παφλαγόνων ἐξίησι πρὸς βορέαν

ἄνεμον εἰς τὸν Εὔξεινον καλούμενον πόντον’. μετατί-
θημι τῆς λέξεως ταύτης τὴν ἁρμονίαν, καὶ γενήσεταί
μοι οὐκέτι ὑπαγωγικὸν τὸ πλάσμα οὐδ' ἱστορικόν,
ἀλλ' ὀρθὸν μᾶλλον καὶ ἐναγώνιον· ‘Κροῖσος ἦν υἱὸς
μὲν Ἀλυάττου, γένος δὲ Λυδός, τύραννος δὲ τῶν ἐν-
τὸς Ἅλυος ποταμοῦ ἐθνῶν· ὃς ἀπὸ μεσημβρίας ῥέων
μεταξὺ Σύρων καὶ Παφλαγόνων εἰς τὸν Εὔξεινον
καλούμενον πόντον ἐκδίδωσι πρὸς βορέαν ἄνεμον.’
οὗτος ὁ χαρακτὴρ οὐ πολὺ ἀπέχειν ἂν δόξειεν τῶν
Θουκυδίδου τούτων· ‘Ἐπίδαμνός ἐστι πόλις ἐν δεξιᾷ
εἰσπλέοντι τὸν Ἰόνιον κόλπον· προσοικοῦσι δ' αὐτὴν
Ταυλάντιοι βάρβαροι, Ἰλλυρικὸν ἔθνος.’ πάλιν δὲ
ἀλλάξας τὴν αὐτὴν λέξιν ἑτέραν αὐτῇ μορφὴν ἀπο-
δώσω τὸν τρόπον τοῦτον· ‘Ἀλυάττου μὲν υἱὸς ἦν
Κροῖσος, γένος δὲ Λυδός, τῶν δ' ἐντὸς Ἅλυος ποτα-
μοῦ τύραννος ἐθνῶν· ὃς ἀπὸ μεσημβρίας ῥέων Σύρων
τε καὶ Παφλαγόνων μεταξὺ πρὸς βορέαν ἐξίησιν ἄνε-
μον ἐς τὸν καλούμενον πόντον Εὔξεινον’. Ἡγησιακὸν
τὸ σχῆμα τοῦτο τῆς συνθέσεως, μικρόκομψον,

Αριστοτέλης Politica Bekker P. 1267b, line 18

δύνασθαι· τοῦτο δ' ἐστίν, ἂν ἥττους τε ὦσι καὶ μὴ ἀδικῶν-

ται. οὐ καλῶς δὲ οὐδὲ τὴν ἰσότητα τῆς οὐσίας εἴρηκεν. περὶ
γὰρ τὴν τῆς γῆς κτῆσιν ἰσάζει μόνον, ἔστι δὲ καὶ δούλων
καὶ βοσκημάτων πλοῦτος καὶ νομίσματος, καὶ κατασκευὴ
πολλὴ τῶν καλουμένων ἐπίπλων· ἢ πάντων οὖν τούτων ἰσό-
 425

τητα ζητητέον ἢ τάξιν τινὰ μετρίαν, ἢ πάντα ἐατέον. φαί-

νεται δ' ἐκ τῆς νομοθεσίας κατασκευάζων τὴν πόλιν μι-
κράν, εἴ γ' οἱ τεχνῖται πάντες δημόσιοι ἔσονται καὶ μὴ
πλήρωμά τι παρέξονται τῆς πόλεως. ἀλλ' εἴπερ δεῖ δη-
μοσίους εἶναι τοὺς τὰ κοινὰ ἐργαζομένους, δεῖ (καθάπερ ἐν
Ἐπιδάμνῳ τε, καὶ Διόφαντός ποτε κατεσκεύαζεν Ἀθή-
νησι) τοῦτον ἔχειν τὸν τρόπον. περὶ μὲν οὖν τῆς Φαλέου πο-
λιτείας σχεδὸν ἐκ τούτων ἄν τις θεωρήσειεν, εἴ τι τυγχά-
νει καλῶς εἰρηκὼς ἢ μὴ καλῶς.
Ἱππόδαμος δὲ Εὐρυφῶντος Μιλήσιος (ὃς καὶ τὴν τῶν
πόλεων διαίρεσιν εὗρε καὶ τὸν Πειραιᾶ κατέτεμεν, γενόμενος
καὶ περὶ τὸν ἄλλον βίον περιττότερος διὰ φιλοτιμίαν οὕτως
ὥστε δοκεῖν ἐνίοις ζῆν περιεργότερον τριχῶν τε πλήθει καὶ
κόσμῳ πολυτελεῖ, ἔτι δὲ ἐσθῆτος εὐτελοῦς μὲν ἀλεεινῆς δέ,
οὐκ ἐν τῷ χειμῶνι μόνον ἀλλὰ καὶ περὶ τοὺς θερινοὺς χρό-
νους, λόγιος δὲ καὶ περὶ τὴν ὅλην φύσιν εἶναι βουλόμενος)

Αριστοτέλης Politica Bekker P. 1287a, line 7

δὲ πλήθους ἥττω καθεστάναι, καθάπερ οἵ τ' ἀρχαῖοι τὰς φυλακὰς

ἐδίδοσαν, ὅτε καθισταῖέν τινα τῆς πόλεως ὃν ἐκάλουν αἰσυμνή-
την ἢ τύραννον, καὶ Διονυσίῳ τις, ὅτ' ᾔτει τοὺς φύλακας, συν-
εβούλευε τοῖς Συρακουσίοις διδόναι τοσούτους τοὺς φύλακας.
Περὶ δὲ τοῦ βασιλέως τοῦ κατὰ τὴν αὑτοῦ βούλησιν
πάντα πράττοντος ὅ τε λόγος ἐφέστηκε νῦν καὶ ποιητέον τὴν
σκέψιν. ὁ μὲν γὰρ κατὰ νόμον λεγόμενος βασιλεὺς οὐκ ἔστιν
εἶδος, καθάπερ εἴπομεν, πολιτείας (ἐν πάσαις γὰρ ὑπ-
άρχειν ἐνδέχεται στρατηγίαν ἀίδιον, οἷον ἐν δημοκρατίᾳ καὶ
ἀριστοκρατίᾳ, καὶ πολλοὶ ποιοῦσιν ἕνα κύριον τῆς διοικήσεως·
τοιαύτη γὰρ ἀρχή τις ἔστι καὶ περὶ Ἐπίδαμνον, καὶ περὶ
Ὀποῦντα δὲ κατά τι μέρος ἔλαττον)· περὶ δὲ τῆς παμβασι-
λείας καλουμένης (αὕτη δ' ἐστὶ καθ' ἣν ἄρχει πάντα κατὰ
τὴν ἑαυτοῦ βούλησιν ὁ βασιλεύς) δοκεῖ [δέ] τισιν οὐδὲ κατὰ
φύσιν εἶναι τὸ κύριον ἕνα πάντων εἶναι τῶν πολιτῶν, ὅπου
συνέστηκεν ἐξ ὁμοίων ἡ πόλις· τοῖς γὰρ ὁμοίοις φύσει τὸ
αὐτὸ δίκαιον ἀναγκαῖον καὶ τὴν αὐτὴν ἀξίαν κατὰ φύσιν
εἶναι, ὥστ' εἴπερ καὶ τὸ ἴσην ἔχειν τοὺς ἀνίσους τροφὴν ἢ
ἐσθῆτα βλαβερὸν τοῖς σώμασιν, οὕτως ἔχει καὶ τὰ περὶ τὰς
τιμάς· ὁμοίως τοίνυν καὶ τὸ ἄνισον τοὺς ἴσους· διόπερ οὐδὲν
μᾶλλον ἄρχειν ἢ ἄρχεσθαι δίκαιον, καὶ τὸ ἀνὰ μέρος τοί

Αριστοτέλης Politica Bekker P. 1301b, line 21

 426

εστηκυῖαν πολιτείαν, ἀλλὰ τὴν μὲν κατάστασιν προαιροῦνται

τὴν αὐτήν, δι' αὑτῶν δ' εἶναι βούλονται ταύτην, οἷον τὴν
ὀλιγαρχίαν ἢ τὴν μοναρχίαν· ἔτι περὶ τοῦ μᾶλλον καὶ
ἧττον, οἷον ἢ ὀλιγαρχίαν οὖσαν εἰς τὸ μᾶλλον ὀλιγαρχεῖ-
σθαι ἢ εἰς τὸ ἧττον, ἢ δημοκρατίαν οὖσαν εἰς τὸ μᾶλλον
δημοκρατεῖσθαι ἢ εἰς τὸ ἧττον, ὁμοίως δὲ καὶ ἐπὶ τῶν
λοιπῶν πολιτειῶν, ἢ ἵνα ἐπιταθῶσιν ἢ ἀνεθῶσιν· ἔτι πρὸς
τὸ μέρος τι κινῆσαι τῆς πολιτείας, οἷον ἀρχήν τινα κατα-
στῆσαι ἢ ἀνελεῖν, ὥσπερ ἐν Λακεδαίμονί φασι Λύσανδρόν
τινες ἐπιχειρῆσαι καταλῦσαι τὴν βασιλείαν καὶ Παυσα-
νίαν τὸν βασιλέα τὴν ἐφορείαν, καὶ ἐν Ἐπιδάμνῳ δὲ μετ-
έβαλεν ἡ πολιτεία κατὰ μόριον (ἀντὶ γὰρ τῶν φυλάρ-
χων βουλὴν ἐποίησαν, εἰς δὲ τὴν ἡλιαίαν ἐπάναγκές ἐστιν
ἔτι τῶν ἐν τῷ πολιτεύματι βαδίζειν τὰς ἀρχάς, ὅταν
ἐπιψηφίζηται ἀρχή τις, ὀλιγαρχικὸν δὲ καὶ ὁ ἄρχων ὁ
εἷς ἦν ἐν τῇ πολιτείᾳ ταύτῃ). πανταχοῦ γὰρ διὰ τὸ ἄνισον
ἡ στάσις, οὐ μὴν εἰ τοῖς ἀνίσοις ὑπάρχει ἀνάλογον (ἀΐδιος
γὰρ βασιλεία ἄνισος, ἐὰν ᾖ ἐν ἴσοις)· ὅλως γὰρ τὸ ἴσον
ζητοῦντες στασιάζουσιν. ἔστι δὲ διττὸν τὸ ἴσον· τὸ μὲν γὰρ
ἀριθμῷ τὸ δὲ κατ' ἀξίαν ἐστίν. λέγω δὲ ἀριθμῷ μὲν τὸ
πλήθει ἢ μεγέθει ταὐτὸ καὶ ἴσον, κατ' ἀξίαν δὲ τὸ τῷ

Αριστοτέλης Politica Bekker P. 1304a, line 14

συλον ἀπέκτειναν. καὶ περὶ Μυτιλήνην δὲ ἐξ ἐπικλήρων

στάσεως γενομένης πολλῶν ἐγένετο ἀρχὴ κακῶν καὶ τοῦ
πολέμου τοῦ πρὸς Ἀθηναίους, ἐν ᾧ Πάχης ἔλαβε τὴν πόλιν
αὐτῶν· Τιμοφάνους γὰρ τῶν εὐπόρων τινὸς καταλιπόντος
δύο θυγατέρας, ὁ περιωσθεὶς καὶ οὐ λαβὼν τοῖς υἱέσιν αὑτοῦ
Δέξανδρος ἦρξε τῆς στάσεως καὶ τοὺς Ἀθηναίους παρώξυνε,
πρόξενος ὢν τῆς πόλεως. καὶ ἐν Φωκεῦσιν ἐξ ἐπικλήρου
στάσεως γενομένης περὶ Μνασέαν τὸν Μνάσωνος πατέρα καὶ
Εὐθυκράτη τὸν Ὀνομάρχου, ἡ στάσις αὕτη ἀρχὴ τοῦ ἱεροῦ
πολέμου κατέστη τοῖς Φωκεῦσιν. μετέβαλε δὲ καὶ ἐν Ἐπι-
δάμνῳ ἡ πολιτεία ἐκ γαμικῶν· ὑπομνηστευσάμενος
γάρ τις, ὡς ἐζημίωσεν αὐτὸν ὁ τοῦ ὑπομνηστευθέντος
πατήρ, γενόμενος τῶν ἀρχόντων, ἅτερος συμπαρέλαβε τοὺς
ἐκτὸς τῆς πολιτείας ὡς ἐπηρεασθείς.
 427

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 174, line 24

ἐπιθετικώτερον· ἄμενος γὰρ παρὰ τὸ μὴ ἔχειν μένος.

Τὰ εἰς μνος δισύλλαβα ἔχοντα τὴν πρὸ τέλους μὴ φύσει μακράν,
μονογενῆ μὲν ὄντα, βαρύνεται, ὕμνος, σκύμνος, Τύμνος πόλις
Καρίας. τριγενῆ δὲ ὀξύνεται, γυμνός, σεμνός, στυμνός ὁ σκληρός,
πρυμνός.
Τὰ εἰς μνος δισύλλαβα ἔχοντα τὴν πρὸ τέλους φύσει μακρὰν
βαρύνεται, Κρῶμνος ὁ Λυκάονος καὶ πόλις Πελοποννήσου, Λῆμνος
νῆσος πρὸς τῇ Θρᾴκῃ, Τῆμνος πόλις τῆς Αἰολίδος.
Τὰ εἰς μνος ὑπερδισύλλαβα κύρια ἢ προσηγορικὰ μὴ ἔχοντα ἴδια
θηλυκὰ προπαροξύνεται, Ἄμυμνος ἔθνος Ἠπειρωτικόν, Λύκαμνος,
Ἐπίδαμνος πόλις Ἰλλυρίας ἀπὸ Ἐπιδάμνου, Αἴσυμνος. Ἴαμνος,
Λεπέτυμνος, τὸ μέντοι ἐρεμνός ἔχει θηλυκὸν τὸ ἐρεμνή, ὥσπερ
καὶ τὸ ἐρυμνός ὁ κεκαλυμμένος.
Τὰ εἰς δύο νν βαρύνεται ἀπαρασχημάτιστα ὄντα θηλυκῷ γένει,
βλέννος, θύννος, Κύννος ὁ ἀδελφὸς Κοίου, Σάννος ἔθνος. Βοῦννος πόλις
Ἰλλυρίας. Γόννοι πόλις Περραιβίας ἀπὸ Γουνέως κληθεῖσα
τοῦ ἀπογόνου Κύφου. οὕτως φησὶν Ὅμηρος (Β 748). Αἰολεῖς ὄντες
οἱ Περραιβοὶ τὰ σύμφωνα ἐδίπλουν καὶ Περραιβοὺς ἑαυτοὺς καλοῦντες
καὶ Γόννοι διὰ δύο νν τὴν πόλιν. γόννα γὰρ οἱ Αἰολεῖς τὰ γόνατα.
Σίγυννος· πόλις Αἰγύπτου, ὡς Κτησίας ἐν πρώτῳ περίπλων. καὶ ὁ
πολίτης ὁμοφώνως. Ἄργυννος υἱὸς Πεισιδίκης τῆς Λεύκωνος τοῦ

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 268, line 13

τὸ μετά «χωρὶς δὲ μέτασσαι» (Od. ι 221). Ἔδεσσα πόλις Συρίας ἀποικία

τῆς ἐν Μακεδονίᾳ. Ποιήεσσα πόλις τῆς Κέω. Σύεσσα καλύβη τις ἐν
Λυκίᾳ ἀπὸ Συέσσης γραός τινος ὑποδεξαμένης τὴν Λητὼ καὶ Σύεσσα
πόλις Τυρρηνῶν. Σινόεσσα πόλις Σικελίας. Τειχιόεσσα πόλις Μι-
λησίας. Ὑδρόεσσα· οὕτως ἡ Τῆνος ἐκαλεῖτο διὰ τὸ κατάρρυτον εἶναι.
Ἀκριόεσσα πόλις ἐν Πόντῳ, Ἡρακλείας ὑποτελής. Δομίτιος Καλλί-
στρατος ἐν τετάρτῃ περὶ Ἡρακλείας. Πύργησσα πολίχνιον Ἰταλίας.
Μάρπησσα ὄρος Πάρου. Τρίνησσα τόπος Φρυγίας. Θεόπομπος Ἑλλη-
νικῶν τετάρτῳ. Πέτροσσα νῆσος Κιλικίας. Τίλφωσσα, Βοιωτίας κρήνη
καὶ ὄρος ἀπὸ Τιλφώσσης νύμφης. γράφεται καὶ δι' ἑνὸς σ. μέλισσα
καὶ Μέλισσα θυγάτηρ Ἐπιδάμνου, ἧς καὶ τοῦ Ποσειδῶνος ὁ Δυρρά-
χιος. ἀφ' ἧς ἔστιν ἐν Ἐπιδάμνῳ τόπος Μελισσώνιος, ἔνθα Ποσειδῶν
αὐτῇ συνῆλθεν, ὡς Φίλων. ἔστι καὶ Μέλισσα πόλις Λιβύων. Ἑκαταῖος
Ἀσίᾳ. καὶ ἐν Κυζίκῳ κώμη Μέλισσα. Ἄμφισσα πόλις Ὀζολῶν Λοκρῶν.
ἔστι δὲ παραγωγὴ ἐκ τῆς ἀμφί ὡς ἐκ τῆς ἀντί Ἄντισσα· ἔστι δὲ πόλις
Λέσβου ἐφεξῆς τῷ Σιγρίῳ ἀπὸ τῆς Ἀντίσσης τῆς Μάκαρος θυγατρός,
 428

ἐν τοῖς Φίλωνος. ἔστι καὶ νῆσος μία τῶν Κυκλάδων καὶ τρίτη Ἰνδι-
κῆς, ἣν ἀναγράφει Φίλων καὶ Δημοδάμας ὁ Μιλήσιος – καὶ ἐκ τῆς
ἐπί ἔπισσα παρ' Ἑκαταίῳ. «Μνημοσύνης ἢ Λητογενοῦς χαρίεντος
ἔπισσα». Ἄργισσα πόλις ἡ ὕστερον Ἄργουρα. Πίτνισσα πόλις Λυκαο-
νίας. ὡσαύτως δὲ καὶ τὰ παρεσχηματισμένα, Μάκεσσα, Θρέϊσσα,

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 268, line 14

τῆς ἐν Μακεδονίᾳ. Ποιήεσσα πόλις τῆς Κέω. Σύεσσα καλύβη τις ἐν

Λυκίᾳ ἀπὸ Συέσσης γραός τινος ὑποδεξαμένης τὴν Λητὼ καὶ Σύεσσα
πόλις Τυρρηνῶν. Σινόεσσα πόλις Σικελίας. Τειχιόεσσα πόλις Μι-
λησίας. Ὑδρόεσσα· οὕτως ἡ Τῆνος ἐκαλεῖτο διὰ τὸ κατάρρυτον εἶναι.
Ἀκριόεσσα πόλις ἐν Πόντῳ, Ἡρακλείας ὑποτελής. Δομίτιος Καλλί-
στρατος ἐν τετάρτῃ περὶ Ἡρακλείας. Πύργησσα πολίχνιον Ἰταλίας.
Μάρπησσα ὄρος Πάρου. Τρίνησσα τόπος Φρυγίας. Θεόπομπος Ἑλλη-
νικῶν τετάρτῳ. Πέτροσσα νῆσος Κιλικίας. Τίλφωσσα, Βοιωτίας κρήνη
καὶ ὄρος ἀπὸ Τιλφώσσης νύμφης. γράφεται καὶ δι' ἑνὸς σ. μέλισσα
καὶ Μέλισσα θυγάτηρ Ἐπιδάμνου, ἧς καὶ τοῦ Ποσειδῶνος ὁ Δυρρά-
χιος. ἀφ' ἧς ἔστιν ἐν Ἐπιδάμνῳ τόπος Μελισσώνιος, ἔνθα Ποσειδῶν
αὐτῇ συνῆλθεν, ὡς Φίλων. ἔστι καὶ Μέλισσα πόλις Λιβύων. Ἑκαταῖος
Ἀσίᾳ. καὶ ἐν Κυζίκῳ κώμη Μέλισσα. Ἄμφισσα πόλις Ὀζολῶν Λοκρῶν.
ἔστι δὲ παραγωγὴ ἐκ τῆς ἀμφί ὡς ἐκ τῆς ἀντί Ἄντισσα· ἔστι δὲ πόλις
Λέσβου ἐφεξῆς τῷ Σιγρίῳ ἀπὸ τῆς Ἀντίσσης τῆς Μάκαρος θυγατρός,
ἐν τοῖς Φίλωνος. ἔστι καὶ νῆσος μία τῶν Κυκλάδων καὶ τρίτη Ἰνδι-
κῆς, ἣν ἀναγράφει Φίλων καὶ Δημοδάμας ὁ Μιλήσιος – καὶ ἐκ τῆς
ἐπί ἔπισσα παρ' Ἑκαταίῳ. «Μνημοσύνης ἢ Λητογενοῦς χαρίεντος
ἔπισσα». Ἄργισσα πόλις ἡ ὕστερον Ἄργουρα. Πίτνισσα πόλις Λυκαο-
νίας. ὡσαύτως δὲ καὶ τὰ παρεσχηματισμένα, Μάκεσσα, Θρέϊσσα,
Ἀράβισσα, Αἰθιόπισσα, Καππαδόκισσα, πανδόκισσα, Φοίνισσα,

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 295, line 19

χώρα Ἰλλυρίας, οἱ δὲ Θεσσαλίας. Αἱμονία ἡ Θετταλία ἀπὸ Αἵμονος.

εἰσὶ δὲ καὶ Αἱμονιαί πόλις Ἀρκαδίας ἀπὸ Αἵμονος τοῦ Λυκάονος
παιδός, ὡς Παυσανίας ὀγδόῳ περιηγήσεως Ἑλλάδος (44, 1). Ἀκαρ-
νανία χώρα κεχωρισμένη τῶν Κουρήτων πρὸς τῷ Ἀχελῴῳ. Ἀκμο-
νία πόλις Φρυγίας ὡς Ἀλέξανδρος ὁ πολυίστωρ ἐν τρίτῳ περὶ Φρυ-
γίας. κτίσαι δὲ αὐτὴν Ἄκμονα τὸν Μάνεω. λέγεται καὶ Ἀκμόνεια. Ἀλ-
βανία χώρα πρὸς τοῖς ἀνατολικοῖς Ἴβηρσιν. Ἀμαζονία πόλις Μεσσαπίας.
Ἀμμωνία ἡ μεσόγειος Λιβύη. καὶ αὐτὴ δὲ πᾶσα ἡ Λιβύη οὕτως ἐκα-
λεῖτο ἀπὸ Ἄμμωνος. Ἀμυθαονία μοῖρα τῆς Ἤλιδος ἀπὸ Ἀμυθάονος
τοῦ Κρηθέως, ὡς Ῥιανός. Ἀπολλωνία. αʹ πόλις Ἰλλυρίας, ἣν ᾤκουν
 429

Ἰλλυριοί, κατ' Ἐπίδαμνον. βʹ ἐν νήσῳ πρὸς τῇ Σαλμυδησσῷ, ἀποικία

Μιλησίων καὶ Ῥοδίων. γʹ Μακεδονίας. δʹ πόλις Λιβύης. εʹ ἐν νήσῳ
τῆς Ἀκαρνανίας, μία τῶν Ἐχινάδων. ϛʹ ἐν Κρήτῃ πρὸς τῇ Κνωσσῷ.
ζʹ πλησίον Ἀλοντίνων καὶ Καλῆς ἀκτῆς. ηʹ Μυσίας. θʹ πόλις Μυσίας
ἐπὶ Ῥυνδάκῳ ποταμῷ. ιʹ κατὰ Θυάτειρα καὶ Ἔφεσον. ιαʹ Φωκίδος,
ἣν Ὅμηρος Κυπάρισσόν φησι διὰ τὸ πολλὰς ἔχειν κυπαρίσσους, ὡς
Δίδυμος. ιβʹ περὶ τὴν κοίλην Συρίαν. ιγʹ κατὰ Ἰόπην. ιδʹ τῆς Μεσο-
ποταμίας. ιεʹ Λιβύης, ἣ Κυρήνη ἐκαλεῖτο. ιϛʹ Λυδίας. ιζʹ Πισιδίας ἡ
πρότερον Μορδιάειον. ιηʹ Φρυγίας, ἡ πάλαι Μάργιον. ιθʹ ἐν Σίφνῳ
τῇ νήσῳ. κʹ Συρίας κατ' Ἀπάμειαν. καʹ νῆσος πρὸς τῇ Λυκίᾳ. κβʹ
τῶν ἐπὶ Θρᾴκης Ἰώνων, ἣν Δημοσθένης φησίν (Philipp. 3 p. 117).

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 368, line 25

ἀπὸ Μετάβου τοῦ Σισύφου τοῦ Αἰόλου. τὸν γὰρ Μετάποντον οἱ βάρ-
βαροι Μέταβον ἔλεγον. Ἱερόντιον ἡ πόλις. Δυσπόντιον πόλις
Πισαίας, ἀπὸ Δυσπόντου τοῦ Πέλοπος, παρὰ τὴν ὁδὸν τὴν ἐξ Ἤλιδος
εἰς Ὀλυμπίαν. Μαμέρτιον πόλις Ἰταλίας. Λαφύστιον.
Τὰ διὰ τοῦ φιον οὐδέτερα μονογενῆ προπαροξύνεται, ζωΰφιον,
δενδρύφιον, ὀρνύφιον, ὠΰφιον, χρυσάφιον, ἀργυράφιον,
μοιράφιον.
Τὰ διὰ τοῦ χιον ὑπὲρ τρεῖς συλλαβὰς οὐδέτερα προπαροξύνεται,
ὀνύχιον. ἔστι καὶ Ὀνύχιον τόπος Κρήτης, ἀπὸ ὄνυχος ἀγκύρας
ἐνσχεθείσης ἐν αὐτῷ τῶν Ἀμυκλαίων ἀποικησάντων. Δυρράχιον πόλις
Ἰλλυρικὴ καὶ Ἐπίδαμνος κληθεῖσα ἀπὸ Ἐπιδάμνου. τούτου θυγάτηρ
Μέλισσα, ἧς καὶ τοῦ Ποσειδῶνος ὁ Δυρράχιος. Στράβων ἐν ηʹ (p. 316)
φησί «μετὰ δὲ τὸν Ῥιζονικὸν Λίσσος ἐστὶ πόλις καὶ Ἀκρόλισσος καὶ
Ἐπίδαμνος Κερκυραίων κτίσμα, ἡ νῦν Δυρράχιον ὁμωνύμως τῇ χερρο-
νήσῳ λεγομένη, ἐφ' ἧς ἵδρυται». Ἐρατοσθένης γʹ γεωγραφουμένων
»ἐχόμενοι δ' οἰκοῦσι Ταυλάντιοι. πόλις δὲ Ἑλληνὶς Ἐπίδαμνος ἐπὶ
χερρονήσου τῆς καλουμένης Δυρραχίου. ποταμοὶ δὲ Δρίλων καὶ Ἀῷος,
περὶ οὓς οἱ Κάδμου καὶ Ἁρμονίας τάφοι δείκνυνται». λέγει δὲ Παυ-
σανίας ϛʹ (c. 10, 8) περὶ τῆς ἀρχαίας καὶ τῆς νῦν πόλεως οὕτως «Ἐπι-
δάμνιοι μὲν χώραν ἥνπερ καὶ ἐξ ἀρχῆς, πόλιν δὲ αὐτὴν ἀρχαίαν ἐπὶ
ἡμῶν ἔχουσιν, ἐκείνης δ' ἀφεστηκυῖαν ὀλίγον. ὄνομα δὲ τῇ πόλει τῇ

Αίλιος Ηρωδιανός ., Περὶ ὀρθογραφίας Part+vol.3,2, P. 494, line 28

δροίτη: ἡ πύελος. ὁ δὲ Αἰτωλός φησι τὴν σκάφην, ἐν ᾗ τιθη-

νεῖται τὰ βρέφη. Παρθένιος δὲ τὴν σορὸν καὶ Αἰσχύλος. καὶ ἔστι παρὰ
τὸ δόρυ καὶ τὸν οἶτον τὸν θάνατον τὸ δόρυ τὸ εἰς θάνατον ἐπιτή-
 430

δειον. ἢ ἐκ δρυὸς εἰς οἶτον πεποιημένη καὶ εἰς τὸ δέχεσθαι τὸ σκῆνος.

κατὰ τὸν Ἕρμιππον οὖν διὰ τοῦ υ γράφεται παρὰ τὴν δρῦν τὴν ξυλί-
νην. ὅτε δὲ τὴν σορόν, διὰ τῆς οι.
Δρυόπη: γράφεται καὶ Δρυόπα.
Δρύουσα ἢ Δρυοῦσσα: ἡ Σάμος τὸ παλαιόν.
δύο: δύω. δύω: δοιώ.
Δυρράχιον πόλις Ἠπείρου ἡ πρότερον κληθεῖσα Ἐπίδαμνος, νῦν
δὲ Δυρράχιον, ὅτι κατὰ τὸν τόπον προεχούσης ἄκρας γεωλόφου τὸ κῦμα
προσπῖπτον καὶ σχιζόμενον ῥαχίαν ποιεῖ μεγάλην, ὅθεν διὰ τὴν ῥαχίαν
καὶ τὸ δύσορμον Δυρράχιον ὠνόμασαν τὸν τόπον. Ἀλέξανδρος ἐν Εὐ-
ρώπῃ «δυσραχίου τ' Ἐπίδαμνος ἐπ' ἀγχιάλου χθονὸς ἀκτῆς».
δῶσι: ὅταν μὲν ἑνικῶς ᾖ, σὺν τῷ ι, ὅταν δὲ πληθυντικῶς, ἄνευ
τοῦ ι.
δωτήρ καὶ δωτῆρες: ἀπὸ τοῦ δοτήρ τοῦ διὰ τοῦ ο μικροῦ ἐκτα-
θέντος εἰς ω δωτῆρες διὰ τοῦ ω ὥσπερ παρὰ τῷ ποιητῇ «θεοὶ δωτῆρες
ἐάων» (Od. θ 325).

Αίλιος Ηρωδιανός ., Περὶ ὀρθογραφίας Part+vol.3,2, P. 509, line 1

ἐπεί: διὰ τῆς ει διφθόγγου. ἀπὸ γὰρ τοῦ εἰ γέγονε καὶ τῆς ἐπί
προθέσεως.
ἐπείγω τὸ σπεύδω, ἐξ οὗ καὶ ἐπείκτης καὶ ἔπειξις καὶ ἐπειγωλή
ἡ σπουδή, γράφεται διὰ διφθόγγου.
ἐπαίτης ἀπὸ τοῦ αἰτῶ αἰτήσω αἰτητής καὶ ἐπαίτης.
Ἐπειός: δίφθογγος. τὰ γὰρ διὰ τοῦ ειος κύρια ὀξύτονα διὰ τῆς
ει διφθόγγου γράφεται.
ἐπήρεια: δίφθογγος. ἐπηρεάζω γὰρ καὶ ἐπηρεασμός.
ἐπί ἡ πρόθεσις ι, ἐπεί ὁ σύνδεσμος δίφθογγος.
Ἐπιδάμνιος τὸ ἐθνικόν· εὕρηται παρὰ Παρθενίῳ καὶ διὰ
διφθόγγου.
Ἐπίδαυρος.
ἐπιείκεια: διὰ τῆς ει διφθόγγου καὶ κατὰ τὴν πρώτην καὶ κατὰ
τὴν παραλήγουσαν. παρὰ τὸ εἴκω γάρ ἐστιν τὸ σημαῖνον τὸ ὑποχωρῶ.
καὶ γὰρ ὁ ἐπιεικὴς εὐχερῶς ὑποχωρεῖ, ὅπερ διὰ τῆς ει διφθόγγου γρά-
φεται, ὁμοίως καὶ ἡ παραλήγουσα τῷ λόγῳ τῶν διὰ τοῦ εια προπαρο-
ξυτόνων. ἐπιτάξ, ἐπιζάξ Ἀθηναῖοι.
ἐπιζυγκλεῖν ἐπισκαρδαμύττειν, ἐπιστένειν, ἐπικατακλᾶν.
ἐπίσιον τὸ ἐφήβαιον· διὰ τοῦ ι τὰ δύο. ἀπὸ γὰρ τοῦ τὰ σία
Αίλιος Ηρωδιανός ., Περὶ παρωνύμων Part+vol.3,2, P. 879, line 26

Μακεδονικοῖς φησι «καὶ τούτων αἱ πόλεις Δυρραχηνοῖς τε καὶ Ἀπολ-

 431

λωνιάταις ἐπιδιῄρηνται». καὶ Ἑρέννιος Φίλων ἐν τοῖς Ἰατρικοῖς «Ἀσκλη-

πιάδης ἀκουστὰς ἔσχε Τίτον Αὐφίδιον Σικελὸν καὶ Φιλωνίδην Δυρρα-
χηνὸν καὶ Νίκωνα Ἀκραγαντῖνον». καὶ πάλιν «Φιλωνίδης δὲ ὁ Δυρ-
ραχηνὸς ἤκουσε μὲν Ἀσκληπιάδου, ἰατρεύσας δὲ ἐν τῇ πατρίδι ἐνδόξως
συνετάξατο βιβλία μεʹ».
Δώριον πόλις. τὸ ἐθνικὸν Δώριος καὶ Δωριεύς καὶ Δωριάν.
Ἑλίκη πόλις Πελοποννήσου. ὁ πολίτης Ἑλικώνιος ἀπὸ τοῦ κτι-
στοῦ Ἑλικῶνος. ἴσως δὲ τοῦτο ἀπὸ τοῦ ὄρους γέγονεν. ἔστω οὖν
Ἑλικεύς ἢ Ἑλικωνίτης. ἴσως ἀπὸ τοῦ Ἑλικώνιος. ἢ Ἑλικήσιοι.
Ἐπίδαμνος πόλις Ἰλλυρίας. τὸ ἐθνικὸν Ἐπιδάμνιος. εὕρηται
παρὰ Παρθενίῳ καὶ διὰ διφθόγγου.
Ἐπίδαυρος πόλις πρὸς τῷ Ἄργει. ὁ πολίτης Ἐπιδαύριος. καὶ
Ἐπιδαυριώτης φασίν.
Εὐρύαμπος πόλις Μαγνησίας. ὁ πολίτης Εὐρυάμπιος. Λυκόφρων
(900) «Ἀμφρυσίων σκηπτοῦχον Εὐρυάμπιον».
Εὐρυμέδων ποταμὸς Παμφυλίας. τὸ ἐθνικὸν Εὐρυμεδόντιος.
ἀπὸ δὲ Εὐρυμηδοῦντος Εὐρυμηδούντιος.
Ἔφεσος. τὸ ἐθνικὸν Ἐφέσιος. εὕρηται καὶ Ἐφέσεια διὰ διφθόγγου.
οὕτω γὰρ ἐν Ἀλεξάνδρῳ Σοφοκλῆς. λέγεται καὶ Ἐφεσίτης, ὡς Ἅβρων
φησί, καὶ Ἐφεσεύς ὡς Ταρσός Ταρσεύς, Ἁλικαρνασσός Ἁλικαρνασσεύς.

Στράβων Γεωγραφικά. B.2, cha. 1, se. 40, line 34

τι πολυσχιδές· καὶ γὰρ τὸ Σούνιον ἀκρωτηριάζει ὁμοί-

ως τῇ Λακωνικῇ, οὐ πολὺ ἧττον μεσημβρινώτερον ὂν
τῶν Μαλεῶν καὶ κόλπον ἀπολαμβάνον ἀξιόλογον.
καὶ ἡ Θρᾳκία Χερρόνησος ἀπολαμβάνει πρὸς τὸ Σού-
νιον τόν τε Μέλανα κόλπον καὶ τοὺς ἐφεξῆς τοὺς Μα-
κεδονικούς. εἰ δ' οὖν παρείημεν τοῦτο, καὶ τῶν δια-
στημάτων τὰ πλεῖστα φανερῶς ψευδογραφούμενα ἐλέγ-
χει τὴν ἀπειρίαν τῶν τόπων ὑπερβάλλουσαν καὶ οὐ
δεομένην γεωμετρικῶν ἐλέγχων, ἀλλὰ φανερῶν καὶ
αὐτόθεν ἐκμαρτυρεῖσθαι δυναμένων· οἷον ὅτι ἐξ Ἐπι-
δάμνου πρὸς τὸν Θερμαῖον κόλπον ἡ ὑπέρβασίς ἐστι
πλειόνων ἢ δισχιλίων σταδίων· ὁ δ' ἐνακοσίων φη-
σίν· ἐκ δὲ Ἀλεξανδρείας εἰς Καρχηδόνα ὑπὲρ μυρίους
καὶ τρισχιλίους, οὐ πλείους ὄντας τῶν ἐννακισχιλίων,
εἴπερ ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ μεσημβρινοῦ ἐστι κατὰ τοῦτον τῇ
μὲν Ἀλεξανδρείᾳ Καρία καὶ Ῥόδος, τῇ δὲ Καρχηδόνι
ὁ πορθμός. πάντες γὰρ ὁμολογοῦσι μὴ πλειόνων εἶναι
τὸν ἐκ Καρίας ἐπὶ πορθμὸν πλοῦν σταδίων ἢ ἐνα-
κισχιλίων· ὅ τε μεσημβρινὸς ἐν μεγάλῳ μέν τινι δια-
στήματι λαμβανόμενος δοθείη ἂν ὁ αὐτὸς εἶναι τοσοῦ-
 432

τον δυσμικώτερος πρὸς τὸν ἑωθινώτερον

Στράβων Γεωγραφικά. B.2, cha. 4, se. 4, line 4

συνάπτειν τῷ διὰ τῶν στηλῶν παραλλήλῳ. καὶ τοῦτο

οὐκ εὖ λέγεται τὸ πλησίον τῆς Σαρδόνος τὴν λεχθεῖσαν
κάθετον τελευτᾶν· οὐ γὰρ παραπλήσιον, ἀλλὰ πολὺ
δυσμικώτερον εἶναι τὸ δίαρμα τοῦτο τῆς Σαρδόνος,
ὅλον σχεδόν τι ἀπολαμβάνον ἐν τῷ μεταξὺ πρὸς τῷ
Σαρδονίῳ τὸ Λιγυστικὸν πέλαγος· καὶ τῆς παραλίας
δὲ τὰ μήκη πεπλεόνασται, πλὴν οὐκ ἐπὶ τοσοῦτόν γε.
Ἑξῆς δὲ τὰ τοῦ Ἐρατοσθένους ἐπανορθοῖ, τὰ μὲν
εὖ τὰ δὲ χεῖρον λέγων ἢ ἐκεῖνος. ἐξ Ἰθάκης μὲν γὰρ
εἰς Κόρκυραν τριακοσίους εἰπόντος, πλείους φησὶν
εἶναι τῶν ἐνακοσίων, ἐξ Ἐπιδάμνου δὲ εἰς Θεσσαλο-
νίκειαν ἐνακοσίους ἀποδόντος, πλείους τῶν δισχι-
λίων φησί· ταῦτα μὲν εὖ. ἀπὸ δὲ Μασσαλίας ἐπὶ στή-
λας λέγοντος ἑπτακισχιλίους, ἀπὸ δὲ Πυρήνης ἑξακις-
χιλίους, αὐτὸς λέγει χεῖρον πλείους ἢ ἐνακισχιλίους
τοὺς ἀπὸ Μασσαλίας, ἀπὸ δὲ Πυρήνης μικρὸν ἐλάτ-
τους ἢ ὀκτακισχιλίους· ἐγγυτέρω γὰρ τῆς ἀληθείας ἐκεῖ-
νος εἴρηκεν. οἱ γὰρ νῦν ὁμολογοῦσιν, εἴ τις τὰς τῶν
ὁδῶν ἀνωμαλίας ὑποτέμνοιτο, μὴ μείζω τῶν ἑξακισχι-
λίων σταδίων εἶναι τὸ μῆκος τὴν σύμπασαν Ἰβηρίαν
ἀπὸ Πυρήνης ἕως τῆς ἑσπερίου πλευρᾶς. ὁ δ' αὐτὸν

Στράβων Γεωγραφικά. B.6, cha. 3, se. 8, line 3

Ῥώμης Ἀππία καλεῖται, διὰ Καυδίου καὶ Καλατίας καὶ

Καπύης καὶ Κασιλίνου μέχρι Σινοέσσης· τὰ δ' ἐνθένδε
εἴρηται. ἡ δὲ πᾶσά ἐστιν ἐκ Ῥώμης εἰς Βρεντέσιον μί-
λια τριακόσια ἑξήκοντα. τρίτη δ' ἐστὶν ἐκ Ῥηγίου διὰ
Βρεττίων καὶ Λευκανῶν καὶ τῆς Σαυνίτιδος εἰς τὴν
Καμπανίαν, συνάπτουσα εἰς τὴν Ἀππίαν, μακροτέρα
τῆς ἐκ Βρεντεσίου τρισὶν ἢ τέτταρσιν ἡμέραις διὰ τῶν
Ἀπεννίνων ὀρῶν.
Ὁ δ' εἰς τὴν περαίαν ἐκ τοῦ Βρεντεσίου πλοῦς
ἐστὶν ὁ μὲν ἐπὶ τὰ Κεραύνια καὶ τὴν ἑξῆς παραλίαν τῆς
τε Ἠπείρου καὶ τῆς Ἑλλάδος, ὁ δ' εἰς Ἐπίδαμνον μεί-
ζων τοῦ προτέρου· χιλίων γάρ ἐστι καὶ ὀκτακοσίων
σταδίων· τέτριπται δὲ καὶ οὗτος διὰ τὸ τὴν πόλιν εὐ-
φυῶς κεῖσθαι πρός τε τὰ τῶν Ἰλλυριῶν ἔθνη καὶ τὰ
 433

τῶν Μακεδόνων. παραπλέοντι δ' ἐκ τοῦ Βρεντεσίου

τὴν Ἀδριατικὴν παραλίαν πόλις ἐστὶν ἡ Ἐγνατία, οὖσα
κοινὴ καταγωγὴ πλέοντί τε καὶ πεζεύοντι εἰς Βάριον·
ὁ δὲ πλοῦς νότῳ. μέχρι δεῦρο μὲν Πευκέτιοι κατὰ θά-
λατταν, [ἐν] τῇ μεσογαίᾳ δὲ μέχρι Σιλουίου· πᾶσα δὲ
τραχεῖα καὶ ὀρεινή, πολὺ τῶν Ἀπεννίνων ὀρῶν κοινω-
νοῦσα· ἀποίκους δ' Ἀρκάδας δέξασθαι δοκεῖ.

Στράβων Γεωγραφικά. B.7, cha. 5, se. 8, line 2

... καὶ τοῖς Αὐταριάταις. τῶν δὲ Δαρδανιατῶν εἰσι

καὶ οἱ Γαλάβριοι, παρ' οἷς ... πόλις ἀρχαία, καὶ οἱ Θου-
νάται, [οἳ] Μαίδοις ἔθνει Θρᾳκίῳ πρὸς ἕω συνάπτου-
σιν. ἄγριοι δ' ὄντες οἱ Δαρδάνιοι τελέως, ὥσθ' ὑπὸ
ταῖς κοπρίαις ὀρύξαντες σπήλαια ἐνταῦθα διαίτας ποι-
εῖσθαι, μουσικῆς δ' ὅμως ἐπεμελήθησαν ἀεὶ χρώμε-
νοι καὶ αὐλοῖς καὶ τοῖς ἐντατοῖς ὀργάνοις. οὗτοι μὲν
οὖν ἐν τῇ μεσογαίᾳ· μνησθησόμεθα δ' αὐτῶν καὶ
ὕστερον.
Μετὰ δὲ τὸν Ῥιζονικὸν κόλπον Λίσσος ἐστὶ πόλις
καὶ Ἀκρόλισσος καὶ Ἐπίδαμνος Κερκυραίων κτίσμα, ἡ
νῦν Δυρράχιον ὁμωνύμως τῇ χερρονήσῳ λεγομένη
ἐφ' ἧς ἵδρυται. εἶθ' ὁ Ἄψος ποταμὸς καὶ ὁ Ἄωος, ἐφ'
ᾧ Ἀπολλωνία πόλις εὐνομωτάτη, κτίσμα Κορινθίων
καὶ Κερκυραίων, τοῦ ποταμοῦ μὲν ἀπέχουσα σταδίους
δέκα τῆς θαλάττης δὲ ἑξήκοντα. τὸν δ' Ἄωον Αἴαντα
καλεῖ Ἑκαταῖος καί φησιν ἀπὸ τοῦ αὐτοῦ τόπου τοῦ
περὶ Λάκμον, μᾶλλον δὲ τοῦ αὐτοῦ μυχοῦ, τόν τε Ἴνα-
χον ῥεῖν εἰς Ἄργος πρὸς νότον καὶ τὸν Αἴαντα πρὸς
ἑσπέραν καὶ πρὸς τὸν Ἀδρίαν. ἐν δὲ τῇ χώρᾳ τῶν Ἀπολ-
λωνιατῶν καλεῖταί τι νυμφαῖον· πέτρα δ' ἐστὶ πῦρ

Στράβων Γεωγραφικά. B.7, cha. 7, se. 4, line 1

... αὐτοῖς Ῥωμαῖοι τοῖς οἴκοις, κατασταθέντες ὑπ'

αὐτῶν δυνάσται. τῶν γοῦν Ἠπειρωτῶν ἑβδομήκοντα
πόλεις Πολύβιός φησιν ἀνατρέψαι Παῦλον μετὰ τὴν
Μακεδόνων καὶ Περσέως κατάλυσιν (Μολοττῶν δ'
ὑπάρξαι τὰς πλείστας), πέντε δὲ καὶ δέκα μυριάδας
ἀνθρώπων ἐξανδραποδίσασθαι. ὅμως δ' οὖν ἐγχειρή-
σομεν, ἐφ' ὅσον τῇ γραφῇ τε προσήκει καὶ ἡμῖν ἐφι-
κτόν, ἐπελθεῖν τὰ καθ' ἕκαστα, ἀρξάμενοι ἀπὸ τῆς
κατὰ τὸν Ἰόνιον κόλπον παραλίας· αὕτη δ' ἐστὶν εἰς
 434

ἣν ὁ ἔκπλους ὁ ἐκ τοῦ Ἀδρίου τελευτᾷ.

Ταύτης δὴ τὰ πρῶτα μέρη τὰ περὶ Ἐπίδαμνον καὶ
Ἀπολλωνίαν ἐστίν. ἐκ δὲ τῆς Ἀπολλωνίας εἰς Μακε-
δονίαν ἡ Ἐγνατία ἐστὶν ὁδὸς πρὸς ἕω, βεβηματισμένη
κατὰ μίλιον καὶ κατεστηλωμένη μέχρι Κυψέλων καὶ
Ἕβρου ποταμοῦ· μιλίων δ' ἐστὶ πεντακοσίων τριά-
κοντα πέντε· λογιζομένῳ δέ, ὡς μὲν οἱ πολλοί, τὸ μί-
λιον ὀκταστάδιον τετρακισχίλιοι ἂν εἶεν στάδιοι καὶ
ἐπ' αὐτοῖς διακόσιοι ὀγδοήκοντα, ὡς δὲ Πολύβιος
προστιθεὶς τῷ ὀκτασταδίῳ δίπλεθρον, ὅ ἐστι τρίτον
σταδίου, προσθετέον ἄλλους σταδίους ἑκατὸν ἑβδομή-
κοντα ὀκτώ, τὸ τρίτον τοῦ τῶν μιλίων ἀριθμοῦ.

Στράβων Γεωγραφικά. B.7, cha. 7, se. 4, line 14

...κατὰ μίλιον καὶ κατεστηλωμένη μέχρι Κυψέλων καὶ

Ἕβρου ποταμοῦ· μιλίων δ' ἐστὶ πεντακοσίων τριά-
κοντα πέντε· λογιζομένῳ δέ, ὡς μὲν οἱ πολλοί, τὸ μί-
λιον ὀκταστάδιον τετρακισχίλιοι ἂν εἶεν στάδιοι καὶ
ἐπ' αὐτοῖς διακόσιοι ὀγδοήκοντα, ὡς δὲ Πολύβιος
προστιθεὶς τῷ ὀκτασταδίῳ δίπλεθρον, ὅ ἐστι τρίτον
σταδίου, προσθετέον ἄλλους σταδίους ἑκατὸν ἑβδομή-
κοντα ὀκτώ, τὸ τρίτον τοῦ τῶν μιλίων ἀριθμοῦ. συμ-
βαίνει δ' ἀπὸ ἴσου διαστήματος συμπίπτειν εἰς τὴν αὐ-
τὴν ὁδὸν τούς τ' ἐκ τῆς Ἀπολλωνίας ὁρμηθέντας καὶ
τοὺς ἐξ Ἐπιδάμνου. ἡ μὲν οὖν πᾶσα Ἐγνατία καλεῖται,
ἡ δὲ πρώτη ἐπὶ Κανδαουίας λέγεται ὄρους Ἰλλυρικοῦ,
διὰ Λυχνιδοῦ πόλεως καὶ Πυλῶνος τόπου ὁρίζοντος ἐν
τῇ ὁδῷ τήν τε Ἰλλυρίδα καὶ τὴν Μακεδονίαν· ἐκεῖθεν
δ' ἐστὶ παρὰ Βαρνοῦντα διὰ Ἡρακλείας καὶ Λυγκη-
στῶν καὶ Ἐορδῶν εἰς Ἔδεσσαν καὶ Πέλλαν μέχρι Θες-
σαλονικείας· μίλια δ' ἐστί, φησὶ Πολύβιος, ταῦτα δια-
κόσια ἑξήκοντα ἑπτά. ταύτην δὴ τὴν ὁδὸν ἐκ τῶν περὶ
τὴν Ἐπίδαμνον καὶ τὴν Ἀπολλωνίαν τόπων ἰοῦσιν ἐν
δεξιᾷ μέν ἐστι τὰ Ἠπειρωτικὰ ἔθνη κλυζόμενα τῷ Σι-
κελικῷ πελάγει μέχρι τοῦ Ἀμβρακικοῦ κόλπου,

Στράβων Γεωγραφικά. B.7, cha. 7, se. 4, line 22

... δ' ἀπὸ ἴσου διαστήματος συμπίπτειν εἰς τὴν αὐ-

τὴν ὁδὸν τούς τ' ἐκ τῆς Ἀπολλωνίας ὁρμηθέντας καὶ
τοὺς ἐξ Ἐπιδάμνου. ἡ μὲν οὖν πᾶσα Ἐγνατία καλεῖται,
 435

ἡ δὲ πρώτη ἐπὶ Κανδαουίας λέγεται ὄρους Ἰλλυρικοῦ,

διὰ Λυχνιδοῦ πόλεως καὶ Πυλῶνος τόπου ὁρίζοντος ἐν
τῇ ὁδῷ τήν τε Ἰλλυρίδα καὶ τὴν Μακεδονίαν· ἐκεῖθεν
δ' ἐστὶ παρὰ Βαρνοῦντα διὰ Ἡρακλείας καὶ Λυγκη-
στῶν καὶ Ἐορδῶν εἰς Ἔδεσσαν καὶ Πέλλαν μέχρι Θεσ
σαλονικείας· μίλια δ' ἐστί, φησὶ Πολύβιος, ταῦτα δια-
κόσια ἑξήκοντα ἑπτά. ταύτην δὴ τὴν ὁδὸν ἐκ τῶν περὶ
τὴν Ἐπίδαμνον καὶ τὴν Ἀπολλωνίαν τόπων ἰοῦσιν ἐν
δεξιᾷ μέν ἐστι τὰ Ἠπειρωτικὰ ἔθνη κλυζόμενα τῷ Σι-
κελικῷ πελάγει μέχρι τοῦ Ἀμβρακικοῦ κόλπου, ἐν ἀρι-
στερᾷ δὲ τὰ ὄρη τὰ τῶν Ἰλλυριῶν ἃ προδιήλθομεν, καὶ
τὰ ἔθνη τὰ παροικοῦντα μέχρι Μακεδονίας καὶ Παιό-
νων. εἶτ' ἀπὸ μὲν Ἀμβρακικοῦ κόλπου τὰ νεύοντα
ἐφεξῆς πρὸς ἕω, τὰ ἀντιπαρήκοντα τῇ Πελοποννήσῳ,
τῆς Ἑλλάδος ἐστίν· εἶτ' ἐκπίπτει [εἰς] τὸ Αἰγαῖον πέ-
λαγος ἀπολιπόντα ἐν δεξιᾷ τὴν Πελοπόννησον ὅλην.
ἀπὸ δὲ τῆς ἀρχῆς τῶν Μακεδονικῶν ὀρῶν καὶ τῶν
Παιονικῶν μέχρι Στρυμόνος ποταμοῦ Μακεδόνες...

Στράβων Γεωγραφικά. B.7, cha. 7, se. 8, line 12

... καὶ συνάπτοντες τοῖς Ἰλλυρικοῖς ὄρεσι, τραχεῖαν

οἰκοῦντες χώραν, Μολοττοί τε καὶ Ἀθαμᾶνες καὶ Αἴ-
θικες καὶ Τυμφαῖοι καὶ Ὀρέσται Παρωραῖοί τε καὶ
Ἀτιντᾶνες, οἱ μὲν πλησιάζοντες τοῖς Μακεδόσι μᾶλ-
λον οἱ δὲ τῷ Ἰονίῳ κόλπῳ. λέγεται δὲ τὴν Ὀρεστιάδα
κατασχεῖν ποτε Ὀρέστης φεύγων τὸν τῆς μητρὸς φό-
νον καὶ καταλιπεῖν ἐπώνυμον ἑαυτοῦ τὴν χώραν, κτί-
σαι δὲ καὶ πόλιν, καλεῖσθαι δ' αὐτὴν Ἄργος Ὀρεστι-
κόν. ἀναμέμικται δὲ τούτοις τὰ Ἰλλυρικὰ ἔθνη τὰ πρὸς
τῷ νοτίῳ μέρει τῆς ὀρεινῆς καὶ τὰ ὑπὲρ τοῦ Ἰονίου
κόλπου· τῆς γὰρ Ἐπιδάμνου καὶ τῆς Ἀπολλωνίας μέ-
χρι τῶν Κεραυνίων ὑπεροικοῦσι Βυλλίονές - Βυλλίονες: Αρχαίο φύλο της
Ηπείρου, εντοπιζόμενο στα βόρεια του κάτω ρου του ποταμού Αώου -τε καὶ
Ταυλάντιοι Οι Ταυλάντιοι ήταν ένα σύνολο φυλών των Ιλλυριών. Σύμφωνα με την
Ελληνική Μυθολογία, ο Ταύλας, ένας από τους έξι υιούς του Ιλλυριού -- καὶ Παρθῖνοι-
This is a list of ancient tribes in the ancient territory of Illyria (Ancient Greek: Ἰλλυρία). .....
The Parthini or Partheni or Peerthenetai (Greek Παρθῖνοι, Παρθηνοί) were Illyrians, part of
the Taulantii who may be placed to the north in the ... -καὶ Βρῦγοι- Στις πεδιάδες της
Πελαγονίας ή Παιονίας, όπως τις αποκαλεί ο d' Anville, κατοικούσαν άλλοτε οι Βρύγοι.
(Pouqueville, τόμ. ΙΙΙ, σ. 24); -· πλησίον δέ που καὶ τὰ ἀργυρεῖα τὰ ἐν
Δαμαστίῳ, περὶ ἃ Δυέσται συνεστήσαντο τὴν δυναστείαν καὶ Ἐγχέλειοι,
 436

οὓς καὶ Σεσαρη-

θίους καλοῦσι· πρὸς δὲ τούτοις Λυγκῆσταί τε καὶ ἡ
Δευρίοπος καὶ ἡ τρίπολις Πελαγονία καὶ Ἐορδοὶ καὶ
Ἐλίμεια καὶ Ἐράτυρα. ταῦτα δὲ πρότερον μὲν κατεδυ-
ναστεύετο ἕκαστα, ὧν ἐν τοῖς Ἐγχελείοις οἱ Κάδμου
καὶ Ἁρμονίας ἀπόγονοι ἦρχον, καὶ τὰ μυθευόμενα περὶ
αὐτῶν ἐκεῖ δείκνυται.

Στράβων Γεωγραφικά. B.7, cha. 7, se. 8, line 40

... ἅπαντα εἰς τὴν Μακεδόνων ἀρχήν, πλὴν ὀλί-

γων τῶν ὑπὲρ τοῦ Ἰονίου κόλπου. καὶ δὴ καὶ τὰ περὶ
Λύγκον καὶ Πελαγονίαν καὶ Ὀρεστιάδα καὶ Ἐλίμειαν
τὴν ἄνω Μακεδονίαν ἐκάλουν, οἱ δ' ὕστερον καὶ ἐλευ-
θέραν· ἔνιοι δὲ καὶ σύμπασαν τὴν μέχρι Κορκύρας
Μακεδονίαν προσαγορεύουσιν, αἰτιολογοῦντες ἅμα
ὅτι καὶ κουρᾷ καὶ διαλέκτῳ καὶ χλαμύδι καὶ ἄλλοις
τοιούτοις χρῶνται παραπλησίως· ἔνιοι δὲ καὶ δίγλωτ-
τοί εἰσι. καταλυθείσης δὲ τῆς Μακεδόνων ἀρχῆς ὑπὸ
Ῥωμαίους ἔπεσε. διὰ δὲ τούτων ἐστὶ τῶν ἐθνῶν ἡ
Ἐγνατία ὁδὸς ἐξ Ἐπιδάμνου καὶ Ἀπολλωνίας· περὶ δὲ
τὴν ἐπὶ Κανδαουίας ὁδὸν αἵ τε λίμναι εἰσὶν αἱ περὶ Λυ-
χνιδὸν ταριχείας ἰχθύων αὐτάρκεις ἔχουσαι, καὶ ποτα-
μοὶ οἵ τε εἰς τὸν Ἰόνιον κόλπον ἐκπίπτοντες καὶ οἱ ἐπὶ
τὰ νότια μέρη, ὅ τ' Ἴναχος καὶ ὁ Ἄρατθος καὶ ὁ Ἀχε-
λῶος καὶ ὁ Εὔηνος ὁ Λυκόρμας πρότερον καλούμενος,
ὁ μὲν εἰς τὸν κόλπον τὸν Ἀμβρακικὸν ἐμβάλλων ὁ δὲ
εἰς τὸν Ἀχελῶον, αὐτὸς δὲ ὁ Ἀχελῶος εἰς τὴν θάλατ-
ταν καὶ ὁ Εὔηνος, ὁ μὲν τὴν Ἀκαρνανίαν διεξιὼν ὁ δὲ
τὴν Αἰτωλίαν· ὁ δὲ Ἐρίγων πολλὰ δεξάμενος ῥεύματα
ἐκ τῶν Ἰλλυρικῶν ὀρῶν καὶ Λυγκηστῶν καὶ Βρύγων...

Στράβων Γεωγραφικά. B.8, cha. 3, se. 32, line 16

... ἐν Αἰόλῳ φησί. ἐγγὺς δὲ τῆς Σαλμώνης Ἡρά-

κλεια, καὶ αὕτη μία τῶν ὀκτώ, διέχουσα περὶ τετταρά-
κοντα σταδίους τῆς Ὀλυμπίας, κειμένη δὲ παρὰ τὸν
Κυθήριον ποταμόν, οὗ τὸ τῶν Ἰωνιάδων νυμφῶν
ἱερὸν τῶν πεπιστευμένων θεραπεύειν νόσους τοῖς
ὕδασι. παρὰ δὲ τὴν Ὀλυμπίαν ἐστὶ καὶ ἡ Ἄρπινα, καὶ
αὕτη τῶν ὀκτώ, δι' ἧς ῥεῖ ποταμὸς Παρθενίας ὡς εἰς
 437

Ἡραίαν ἰόντων· αὐτοῦ δ' ἔστι καὶ τὸ Κικύσιον τῶν

ὀκτὼ καὶ τὸ Δυσπόντιον κατὰ τὴν ὁδὸν τὴν ἐξ Ἤλιδος
εἰς Ὀλυμπίαν ἐν πεδίῳ κείμενον· ἐξελείφθη δέ, καὶ
ἀπῆραν οἱ πλείους εἰς Ἐπίδαμνον καὶ Ἀπολλωνίαν· καὶ
ἡ Φολόη δ' ὑπέρκειται τῆς Ὀλυμπίας ἐγγυτάτω, ὄρος
Ἀρκαδικόν, ὥστε τὰς ὑπωρείας τῆς Πισάτιδος εἶναι.
καὶ πᾶσα δ' ἡ Πισᾶτις καὶ τῆς Τριφυλίας τὰ πλεῖστα
ὁμορεῖ τῇ Ἀρκαδίᾳ· διὰ δὲ τοῦτο καὶ Ἀρκαδικὰ εἶναι
δοκεῖ τὰ πλεῖστα τῶν Πυλιακῶν ἐν καταλόγῳ φραζο-
μένων χωρίων· οὐ μέντοι φασὶν οἱ ἔμπειροι· τὸν γὰρ
Ἐρύμανθον εἶναι τὸν ὁρίζοντα τὴν Ἀρκαδίαν τῶν εἰς
Ἀλφειὸν ἐμπιπτόντων ποταμῶν, ἔξω δ' ἐκείνου τὰ χω-
ρία ἱδρῦσθαι ταῦτα.

Στράβων Γεωγραφικά. B.9, cha. 3, se. 16, line 26

δος δ' ἐπὶ πλέον περὶ τοῦ ποταμοῦ λέγει καὶ τῆς ῥύ-
σεως, ὡς δι' ὅλης ῥέοι τῆς Φωκίδος σκολιῶς καὶ δρα-
κοντοειδῶς “παρὲκ Πανοπῆα διὰ Γλήχωνά τ' ἐρυμνὴν
“καί τε δι' Ὀρχομενοῦ εἱλιγμένος εἶσι δράκων ὥς.”
τὰ δὲ στενὰ τὰ περὶ τοὺς Παραποταμίους ἢ τὴν Παρα-
ποταμίαν (λέγεται γὰρ ἀμφοτέρως) περιμάχητα ὑπῆρ-
ξεν ἐν τ[ῷ Φωκικῷ πολέ]μῳ, μίαν ἐχόντων ταύτην ἐμ-
βολὴν [εἰς τὴν Φωκίδα]· ἔστι δὲ Κηφισσὸς ὅ τε Φωκι-
κὸς καὶ ὁ Ἀθήνησι καὶ ὁ ἐν Σαλαμῖνι, τέταρτος δὲ καὶ
πέμπτος ὁ ἐν Σικυῶνι καὶ ὁ ἐν Σκύρῳ, ἐν Ἀπολλωνίᾳ
δὲ τῇ πρὸς Ἐπιδάμνῳ πηγή ἐστι κατὰ τὸ γυμνάσιον,
ἣν καλοῦσι Κηφισσόν.
Δαφνοῦς δὲ νῦν μὲν κατέσκαπται· ἦν δέ ποτε
τῆς Φωκίδος πόλις ἁπτομένη τῆς Εὐβοϊκῆς θαλάττης,
διαιροῦσα τοὺς Ἐπικνημιδίους Λοκρούς, τοὺς μὲν ἐπὶ
τὸ πρὸς Βοιω[τίαν μέρος τοὺς δὲ πρὸς] Φωκίδα τὴν
ἀπὸ θαλάττης καθήκ[ουσαν τότε ἐπὶ θάλατταν]. τε-
κμήριον δὲ τὸ ἐν αὐτῷ Σχεδιεῖον, ὅ φασιν εἶναι τάφον
Σχεδίου. [εἴρη]ται δὲ ὁ Δαφνοῦς ἐφ' ἑκάτερα τὴν Λο-
κρίδα [σχίσαι, ὥστ]ε μηδαμοῦ ἅπτεσθαι ἀλλήλων τούς
τ' Ἐπικνημι[δίους καὶ το]ὺς Ὀπουντίους·

Κλαύδιος Πτολεμαίος Geographia (lib. 1-3) B.3, cha. 12, se. 1, l5

 438

[Εὐρώπης πίναξ ιʹ.]

Ἡ Μακεδονία περιορίζεται ἀπὸ μὲν ἄρ-

κτων ταῖς ἐκτεθειμέναις πλευραῖς Δαλματίας
καὶ Μυσίας τῆς ἄνω καὶ Θρᾴκης· ἀπὸ δὲ
δυσμῶν τῷ Ἰονίῳ πελάγει τῷ ἀπὸ Δυρραχίου
(ἤτοι Ἐπιδάμνου) μέχρι Κελύδνου ποταμοῦ
κατὰ τὴν περιγραφὴν τοιαύτην·
Γαυλαντίων
Δυρράχιον μεʹ μʹ ʹʹγʹʹ ιβʹʹ
Πανυάσου ποτ. ἐκβολαί μεʹ μʹ γοʹʹ
Ἄψου ποταμοῦ ἐκβολαί μεʹ ιβʹʹ μʹ ʹʹ
Ἀπολλωνία μεʹ ιβʹʹ μʹ ϛʹʹ
Ἀώου ποταμοῦ ἐκβολαί μεʹ μʹ
Αὐλὼν πόλις, ἐπίνειον μδʹ ʹʹγʹʹ λθʹ ʹʹγʹʹ ιβʹʹ
Ἐλιμιωτῶν
Βουλλίς μεʹ λθʹ ʹʹδʹʹ

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. B.12, cha. 49, se. 6, line 5

τάχιστα τὸν πόλεμον τοὺς Ῥωμαίους ἐψηφίσθαι οἱ ἐπύθετο, κατέ-

πτηξε, καὶ τούς τε ἄνδρας οὓς εἶχεν αὐτῶν ἀποδώσειν ὑπέσχετο
καὶ ἐπὶ τοῖς τετελευτηκόσιν ἀπελογεῖτο λέγουσα ὑπὸ λῃστῶν τινων
αὐτοὺς πεφονεῦσθαι. τῶν τε Ῥωμαίων τὰ τῆς στρατείας διὰ τοῦτο
ἐπισχόντων τοὺς δὲ αὐτόχειρας ἐξαιτησάντων κατεφρόνησέ τε αὖ-
θις, ὅτι μηδέπω τὰ δεινὰ αὐτῇ παρῆν, καὶ οὔτε τινὰ ἐκδώσειν
ἔφη καὶ ἐπὶ τὴν Ἴσσαν στράτευμα ἀπέστειλεν. ἐπειδὴ δὲ τοὺς
ὑπάτους παρόντας ᾔσθετο, κατέδεισεν αὖ καὶ τοῦ θυμοῦ ὑφῆκε καὶ
ἐς πᾶν ὁτιοῦν ἐπακοῦσαί σφων ἑτοίμη ἐγένετο. οὐ μέντοι καὶ
παντάπασιν ἐσωφρονίσθη· τῶν γὰρ ὑπάτων πρὸς Κέρκυραν περαι-
ωθέντων ἀνεθάρσησε, καὶ ἀποστᾶσα ἐπ' Ἐπίδαμνον καὶ Ἀπολ-
λωνίαν στράτευμα ἀπέστειλε. τῶν δὲ Ῥωμαίων τὰς πόλεις ῥυσα-
μένων καὶ πλοῖα αὐτῆς μετὰ χρημάτων λαμβανόντων ἐμέλλησεν
αὖθις πειθαρχῆσαί σφισιν· ἐπεὶ δὲ ἀναβάντες ὑπὲρ τῆς θαλάσσης
κακῶς περὶ τὸν Ἀτύριον λόφον ἀπήλλαξαν, ἐπέσχεν ἐλπίσασα αὐ-
τούς (ἤδη γὰρ καὶ χειμὼν ἦν) ἀπαναστήσεσθαι. αἰσθομένη δὲ τὸν
Ἀλβῖνον κατὰ χώραν μένειν, καὶ τὸν Δημήτριον ἔκ τε τῆς ἐμπλη-
ξίας ἐκείνης καὶ ἐκ τοῦ τῶν Ῥωμαίων φόβου μεθεστηκότα καί τινας
ἄλλους αὐτομολῆσαι πεπεικότα, παντελῶς κατέδεισε καὶ τὴν ἀρχὴν
ἀφῆκεν. UR9 6 (p. 378).
ὅτι χρησμός τις τῆς Σιβύλλης τοὺς Ῥωμαίους ἐδειμάτου, φυ
 439

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. B.41, cha. 49, se. 2, line 3

πόρρω ποι, ὅπου ἀμφοτέρων εὐπορήσειν ἔμελλε. καὶ οὕτως ὁ Ἀν-

τώνιος ἐξαναχθεὶς ὕστερον πρὸς μὲν ἐκείνου, καίπερ μετεώροις σφί-
σιν ἐπιχειρῆσαι ἐθελήσαντος, οὐδὲν ἔπαθε· χειμὼν γὰρ σφοδρὸς ἐπι-
γενόμενος ἐκώλυσε τὴν ἐπίθεσιν· πρὸς δὲ δὴ αὐτοῦ τούτου ἀμφό-
τεροι ἐκακοπάθησαν.
διασωθέντων δ' οὖν τῶν στρατιωτῶν ὅ τε Πομπήιος ἐς τὸ
Δυρράχιον, ὥσπερ εἶπον, ἀνεχώρησε, καὶ ὁ Καῖσαρ ἐπηκολούθησεν
αὐτῷ θαρσήσας, ὅτι τῷ πλήθει τῶν τότε συνόντων οἱ περιῆν ἐκ
τῶν προσγεγενημένων. τὸ δὲ Δυρράχιον ἐν τῇ γῇ τῇ πρότερον μὲν
Ἰλλυριῶν τῶν Παρθινῶν, νῦν δὲ καὶ τότε γε ἤδη Μακεδονίας νε-
νομισμένῃ κεῖται, καὶ ἔστιν ἐπικαιρότατον, εἴτ' οὖν ἡ Ἐπίδαμνος
[καὶ] ἡ τῶν Κερκυραίων εἴτε καὶ ἑτέρα τις οὖσα. καὶ οἱ μὲν τοῦτο
γράψαντες τήν τε κτίσιν αὐτῆς καὶ τὸ ὄνομα ἐς Δυρράχιον ἥρωα
ἀναφέρουσιν· οἱ δ' ἕτεροι Δυρράχιον ἀντονομασθῆναι τὸ χωρίον
ὑπὸ τῶν Ῥωμαίων πρὸς τὴν τῆς ῥαχίας δυσχέρειαν ἔφασαν, ὅτι ἡ
τῆς Ἐπιδάμνου πρόσρησις ζημιώδη δήλωσιν ἐν τῇ τῶν Λατίνων
γλώσσῃ ἔχουσα δυσοιώνιστός σφισιν ἐς τὸ περαιοῦσθαι ἐς αὐτὴν
ἔδοξεν εἶναι.
πρὸς οὖν τοῦτο τὸ Δυρράχιον ὁ Πομπήιος καταφυγὼν στρα-
τόπεδόν τε ἔξω τῆς πόλεως ἐποιήσατο, καὶ τάφρους βαθείας σταυ-
ρώματά τε ἰσχυρὰ περιεβάλετο. καὶ αὐτῷ ὁ Καῖσαρ

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. (versio 1 in volumine 1) P. 182, line 4

[Zonaras 8, 19, 5 – 7 (2, 170, 8 sqq. B. = 2, 228, 26 sqq. D.)]

πρὸς πᾶν ὑπακοῦσαι αὐτῶν. καὶ σπονδαὶ πρὸς τὸν πεμφθέντα ἐγένοντο,
τὴν Κέρκυραν αὐτοῖς παρασχόμενον. τῶν δὲ πρὸς τὴν νῆσον περαιωθέν-
των ἀνεθάρσησεν αὖθις, οἷα γυνὴ κούφην ἔχουσα γνώμην καὶ εὐμετά-
βολον, καὶ πρὸς Ἐπίδαμνον καὶ Ἀπολλωνίαν ἐξέπεμψε στρατιάν. τῶν δὲ
Ῥωμαίων τὰς πόλεις τε ῥυσαμένων καὶ πλοῖα αὐτῆς κατασχόντων μετὰ
χρημάτων ἐκ Πελοποννήσου προσπλέοντα, καὶ τὰ χωρία πορθησάντων
τὰ πάραλα, καὶ τοῦ Δημητρίου διὰ τὴν ἐμπληξίαν ἐκείνης πρὸς Ῥω-
μαίους μεθεστηκότος καὶ ἄλλους αὐτομολῆσαι πεπεικότος, κατέδεισε καὶ
ἀπέσχετο τῆς ἀρχῆς. καὶ τὴν μὲν ὁ Δημήτριος ὡς τῷ παιδὶ ἐπιτρο-
πεύσων εἰλήφει, οἱ δὲ Ῥωμαῖοι διὰ ταῦτα παρὰ Κορινθίων ἐπῃνέθησαν,
καὶ τοῦ Ἰσθμικοῦ μετέσχον ἀγῶνος, καὶ στάδιον ἐν αὐτῷ ὁ Πλαῦτος
 440

ἐνίκησε. καὶ πρὸς Ἀθηναίους δὲ φιλίαν ἐπεποιήκεσαν καὶ τῆς πολιτείας

σφῶν τῶν τε μυστηρίων μετέσχον.

Δίων Κάσσιος Ρωμαϊκή ιστορία. (Xiphilini ep.) Dindorf-Stephanus P.

18, line 20

ῥᾳδίως αὐτὸν ἐλπίσας, πρὶν καὶ τοὺς ἄλλους τοὺς μετὰ Ἀντωνίου ὄντας
προσλαβεῖν, κατεργάσασθαι, σπουδῇ πρὸς τὴν Ἀπολλωνίαν μετὰ τῆς δυ-
νάμεως ἤλασε. καὶ τὸν Ἄψον ποταμόν, περὶ ὃν ὁ Καῖσαρ ἐστρατοπέ-
δευε, διαβῆναι ἐπεχείρησεν· ὡς δὲ ἡ γέφυρα βάρος λαβοῦσα διελύθη καί
τινες τῶν προδιαβεβηκότων μονωθέντες ἀπώλοντο, ἐπέσχεν ἀθυμήσας
ὅτι πρῶτον τῶν τοῦ πολέμου ἔργων ἁπτόμενος ἐπταίκει. κἀν τούτῳ
καὶ τοῦ Ἀντωνίου ἐπελθόντος, φοβηθεὶς ἀπεχώρησε πρὸς τὸ Δυρράχιον.
ἕως μὲν γὰρ ὁ Βίβουλος ἔζη, οὐδ' ἀπᾶραι ἐκεῖνος ἐκ τοῦ Βρεντησίου
ἐτόλμησεν· ἐπεὶ δὲ αὐτός τε ἐκκαμὼν ὑπὸ τῆς ταλαιπωρίας ἐτελεύτησε
καὶ τὴν ναυαρχίαν ὁ Λίβων διεδέξατο, κατεφρόνησεν αὐτοῦ καὶ ἀνήχθη.
τὸ δὲ Δυρράχιόν ἐστιν ἡ Ἐπίδαμνος ἡ τῶν Κερκυραίων· τινὲς δὲ
οὕτως ἀντονομασθῆναι τὴν Ἐπίδαμνον ὑπὸ τῶν Ῥωμαίων πρὸς τὴν
τῆς ῥαχίας δυσχέρειαν ἔφασαν, ὅτι ἡ τῆς Ἐπιδάμνου πρόρρησις
ζημιώδη δήλωσιν ἐν τῇ τῶν Λατίνων γλώσσῃ ἔχουσα δυσοιώνιστός
σφισιν ἐς τὸ περαιοῦσθαι ἐς αὐτὴν ἔδοξεν εἶναι. πρὸς οὖν τοῦτο
τὸ Δυρράχιον ὁ Πομπήιος καταφυγὼν στρατόπεδόν τε ἔξω τῆς πόλεως
ἐποιήσατο, καὶ τάφρους βαθείας σταυρώματά τε ἰσχυρὰ περιεβάλετο.
πολλαὶ μὲν μάχαι αὐτῶν, βραδεῖαι δ' ὅμως ἐγένοντο. αὐτοῦ δὲ δὴ
τοῦ Δυρραχίου ὁ Καῖσαρ μεταξὺ τῶν τε ἑλῶν καὶ τῆς θαλάσσης
νυκτός, ὡς καὶ προδοθησομένου, πειράσας εἴσω μὲν τῶν στενῶν
παρῆλθε, προσπεσόντων δέ οἱ ἐνταῦθα πολλῶν μὲν κατὰ πρόσωπον,

Παυσανίας Ελλάδας περιήγησης. B.6, cha. 10, se. 6, line 4

τὸ ἐπίγραμμα Εὐτελίδα τε εἶναι καὶ Χρυσοθέμιδος

Ἀργείων· οὐ μὴν παρ' ὅτῳ γε ἐδιδάχθησαν δεδήλωκεν,
ἔχει γὰρ δὴ οὕτως·
Εὐτελίδας καὶ Χρυσόθεμις τάδε ἔργα τέλεσσαν
Ἀργεῖοι, τέχναν εἰδότες ἐκ προτέρων.
Ἴκκος δὲ ὁ Νικολαΐδα Ταραντῖνος τόν τε Ὀλυμ-
πικὸν στέφανον ἔσχεν ἐπὶ πεντάθλῳ καὶ ὕστερον γυ-
μναστὴς ἄριστος λέγεται τῶν ἐφ' αὑτοῦ γενέσθαι· μετὰ
δὲ Ἴκκον καταπαλαίσας παῖδας Παντάρκης ἕστηκεν
Ἠλεῖος ὁ ἐρώμενος Φειδίου. ἐπὶ δὲ τῷ Παντάρκει
Κλεοσθένους ἐστὶν ἅρμα ἀνδρὸς Ἐπιδαμνίου· τοῦτο
 441

ἔργον μέν ἐστιν Ἀγελάδα, ἕστηκε δὲ ὄπισθεν τοῦ

Διὸς τοῦ ἀπὸ τῆς μάχης τῆς Πλαταιᾶσιν ἀνατεθέντος
ὑπὸ Ἑλλήνων. ἐνίκα μὲν δὴ τὴν ἕκτην ὀλυμπιάδα καὶ
ἑξηκοστὴν ὁ Κλεοσθένης, ἀνέθηκε δὲ ὁμοῦ τοῖς ἵπποις
αὑτοῦ τε εἰκόνα καὶ τὸν ἡνίοχον. ἐπιγέγραπται δὲ
καὶ τῶν ἵππων τὰ ὀνόματα Φοῖνιξ καὶ Κόραξ, ἑκατέ-
ρωθεν δὲ οἱ παρὰ τὸ ζυγόν, κατὰ μὲν τὰ δεξιὰ Κνα-
κίας, ἐν δὲ τῇ ἀριστερᾷ Σάμος· καὶ ἐλεγεῖον τόδε ἐστὶν
ἐπὶ τῷ ἅρματι·

Παυσανίας Ελλάδας περιήγησης. B.6, cha. 10, se. 7, line 6

ἔργον μέν ἐστιν Ἀγελάδα, ἕστηκε δὲ ὄπισθεν τοῦ

Διὸς τοῦ ἀπὸ τῆς μάχης τῆς Πλαταιᾶσιν ἀνατεθέντος
ὑπὸ Ἑλλήνων. ἐνίκα μὲν δὴ τὴν ἕκτην ὀλυμπιάδα καὶ
ἑξηκοστὴν ὁ Κλεοσθένης, ἀνέθηκε δὲ ὁμοῦ τοῖς ἵπποις
αὑτοῦ τε εἰκόνα καὶ τὸν ἡνίοχον. ἐπιγέγραπται δὲ
καὶ τῶν ἵππων τὰ ὀνόματα Φοῖνιξ καὶ Κόραξ, ἑκατέ-
ρωθεν δὲ οἱ παρὰ τὸ ζυγόν, κατὰ μὲν τὰ δεξιὰ Κνα-
κίας, ἐν δὲ τῇ ἀριστερᾷ Σάμος· καὶ ἐλεγεῖον τόδε ἐστὶν
ἐπὶ τῷ ἅρματι·
Κλεοσθένης μ' ἀνέθηκεν ὁ Πόντιος ἐξ Ἐπιδάμνου,
νικήσας ἵπποις καλὸν ἀγῶνα Διός.
τῶν δὲ ἱπποτροφησάντων ἐν Ἕλλησι πρῶτος ἐς Ὀλυμ-
πίαν εἰκόνα ἀνέθηκεν ὁ Κλεοσθένης οὗτος. τὰ γὰρ
Μιλτιάδου τοῦ Ἀθηναίου καὶ Εὐαγόρου τοῦ Λάκωνος
ἀναθήματα, τοῦ μὲν ἅρματά ἐστιν, οὐ μὴν καὶ αὐτὸς
ἐπὶ τοῖς ἅρμασιν Εὐαγόρας· τὰ Μιλτιάδου δέ, ὁποῖα
ἐς Ὀλυμπίαν ἀνέθηκεν, ἑτέρωθι δὴ δηλώσω τοῦ λόγου.
Ἐπιδάμνιοι δὲ χώραν μὲν ἥνπερ καὶ ἐξ ἀρχῆς, πόλιν
δὲ οὐ τὴν ἀρχαίαν ἐπὶ ἡμῶν ἔχουσιν, ἐκείνης δὲ ἀφε-
στηκυῖαν ὀλίγον· ὄνομα δὲ τῇ πόλει τῇ νῦν Δυρρά

Παυσανίας Ελλάδας περιήγησης. B.6, cha. 19, se. 8, line 2

τὴν κεφαλήν· ἀνατεθῆναι δὲ ὑπὸ Λοκρῶν φησι τῶν

πρὸς Ζεφυρίῳ τῇ ἄκρᾳ, Πατροκλέα δὲ εἶναι Κα-
τίλλου Κροτωνιάτην τὸν εἰργασμένον.
ἐφεξῆς δὲ τῷ Σικυωνίων ἐστὶν ὁ Καρχηδονίων
θησαυρός, Ποθαίου τέχνη καὶ Ἀντιφίλου τε καὶ
Μεγακλέους· ἀναθήματα δὲ ἐν αὐτῷ Ζεὺς μεγέθει
 442

μέγας καὶ θώρακες λινοῖ τρεῖς ἀριθμόν, Γέλωνος δὲ

ἀνάθημα καὶ Συρακοσίων Φοίνικας ἤτοι τριήρεσιν ἢ
καὶ πεζῇ μάχῃ κρατησάντων.
ὁ δὲ τρίτος τῶν θησαυρῶν καὶ ὁ τέταρτος ἀνάθημά
ἐστιν Ἐπιδαμνίων ἔχει μὲν πόλον ἀνεχόμενον
ὑπὸ Ἄτλαντος, ἔχει δὲ Ἡρακλέα καὶ δένδρον τὸ παρὰ
Ἑσπερίσι, τὴν μηλέαν, καὶ περι[ελ]ειλιγμένον τῇ μηλέᾳ
τὸν δράκοντα, κέδρου μὲν καὶ ταῦτα, Θεοκλέους δὲ
ἔργα τοῦ Ἡγύλου· ποιῆσαι δὲ αὐτὸν ὁμοῦ τῷ παιδί
φησι τὰ ἐπὶ τοῦ πόλου γράμματα. αἱ δὲ Ἑσπερίδες
– μετεκινήθησαν γὰρ ὑπὸ Ἠλείων – αὗται μὲν ἔτι
καὶ ἐς ἐμὲ ἦσαν ἐν τῷ Ἡραίῳ· τὸν δὲ θησαυρὸν τοῖς
Ἐπιδαμνίοις Πύρρος καὶ οἱ παῖδες Λακράτης τε καὶ
Ἕρμων ἐποίησαν.

Παυσανίας Ελλάδας περιήγησης. B.8, cha. 40, se. 3, line 2

ἔτι τῶν ἀνταγωνιστῶν ἐμάχετο ὑπὲρ τοῦ κοτίνου, ὁ

μὲν προέλαβεν ὅστις δὴ ὁ ἀνταγωνιζόμενος καὶ τοῖς
ποσὶ τὸν Ἀρραχίωνα εἶχεν ἐζωκὼς καὶ τὸν τράχηλον
ἐπίεζεν ἅμα αὐτοῦ ταῖς χερσίν· ὁ δὲ Ἀρραχίων ἐκκλᾷ
τῶν ἐν τῷ ποδὶ τοῦ ἀνταγωνιζομένου δάκτυλον, καὶ
Ἀρραχίων τε τὴν ψυχὴν ἀφίησιν ἀγχόμενος καὶ ὁ
ἄγχων τὸν Ἀρραχίωνα ὑπὸ τοῦ δακτύλου τῆς ὀδύνης
κατὰ τὸν καιρὸν ἀπαγορεύει τὸν αὐτόν. Ἠλεῖοι δὲ
ἐστεφάνωσάν τε καὶ ἀνηγόρευσαν νικῶντα τοῦ Ἀρρα-
χίωνος τὸν νεκρόν. ἐοικὸς δὲ καὶ Ἀργείους οἶδα ἐπὶ
Κρεύγᾳ ποιήσαντας Ἐπιδαμνίῳ πύκτῃ· καὶ γὰρ Ἀργεῖοι
τεθνεῶτι ἔδοσαν τῷ Κρεύγᾳ τῶν Νεμείων τὸν στέφα-
νον, ὅτι ὁ πρὸς αὐτὸν μαχόμενος Δαμόξενος Συρα-
κόσιος παρέβη τὰ ὡμολογημένα σφίσιν ἐς ἀλλήλους.
ἐφήξειν μὲν γὰρ ἔμελλεν ἑσπέρα πυκτεύουσιν αὐτοῖς,
συνέθεντο δὲ ἐς ἐπήκοον ἀνὰ μέρος τὸν ἕτερον ὑπο-
σχεῖν αὐτῶν τῷ ἑτέρῳ πληγήν. τοῖς δὲ πυκτεύουσιν
οὐκ ἦν πω τηνικαῦτα ἱμὰς ὀξὺς ἐπὶ τῷ καρπῷ τῆς
χειρὸς ἑκατέρας, ἀλλὰ ταῖς μειλίχαις ἔτι ἐπύκτευον,
ὑπὸ τὸ κοῖλον δέοντες τῆς χειρός, ἵνα οἱ δάκτυλοί
σφισιν ἀπολείπωνται γυμνοί· αἱ δὲ ἐκ βοέας ὠμῆς

Πολύβιος ιστορίαι. B.2, cha. 9, se. 2, line 3

 443

ὡρισμένων δικαίων ἀποπλέουσιν αὐτοῖς ἐπαποστεῖ-

λαί τινας τὸν παρρησιασάμενον τῶν πρέσβεων ἀπο-
κτεῖναι. προσπεσόντος δὲ τοῦ γεγονότος εἰς τὴν
Ῥώμην, διοργισθέντες ἐπὶ τῇ παρανομίᾳ τῆς γυναι-
κὸς εὐθέως περὶ παρασκευὴν ἐγίνοντο καὶ στρατό-
πεδα κατέγραφον καὶ στόλον συνήθροιζον.
Ἡ δὲ Τεύτα, τῆς ὥρας ἐπιγενομένης, ἐπισκευά-
σασα λέμβους πλείους τῶν πρότερον ἐξαπέστειλε
πάλιν εἰς τοὺς κατὰ τὴν Ἑλλάδα τόπους. ὧν οἱ
μὲν διὰ πόρου τὸν πλοῦν ἐπὶ τὴν Κέρκυραν ἐποι-
οῦντο, μέρος δέ τι προσέσχε τὸν τῶν Ἐπιδαμνίων
λιμένα, λόγῳ μὲν ὑδρείας καὶ ἐπισιτισμοῦ χάριν, ἔργῳ
δ' ἐπιβουλῆς καὶ πράξεως ἐπὶ τὴν πόλιν. τῶν δ'
Ἐπιδαμνίων (ἀ)κάκως ἅμα καὶ ῥᾳθύμως αὐτοὺς πα-
ραδεξαμένων, εἰσελθόντες ἐν αὐτοῖς τοῖς περιζώ-
μασιν ὡς ὑδρευσόμενοι, μαχαίρας ἔχοντες ἐν τοῖς
κεραμίοις, οὕτως κατασφάξαντες τοὺς φυλάττοντας
τὴν πύλην ταχέως ἐγκρατεῖς ἐγένοντο τοῦ πυλῶνος.
ἐπιγενομένης δὲ κατὰ τὸ συντεταγμένον ἐνεργῶς
τῆς ἀπὸ τῶν πλοίων βοηθείας, παραδεξάμενοι τού-
τους ῥᾳδίως κατεῖχον τὰ πλεῖστα τῶν τειχῶν.

Πολύβιος ιστορίαι. B.2, cha. 9, se. 3, line 2

Ῥώμην, διοργισθέντες ἐπὶ τῇ παρανομίᾳ τῆς γυναι-

κὸς εὐθέως περὶ παρασκευὴν ἐγίνοντο καὶ στρατό-
πεδα κατέγραφον καὶ στόλον συνήθροιζον.
Ἡ δὲ Τεύτα, τῆς ὥρας ἐπιγενομένης, ἐπισκευά-
σασα λέμβους πλείους τῶν πρότερον ἐξαπέστειλε
πάλιν εἰς τοὺς κατὰ τὴν Ἑλλάδα τόπους. ὧν οἱ
μὲν διὰ πόρου τὸν πλοῦν ἐπὶ τὴν Κέρκυραν ἐποι-
οῦντο, μέρος δέ τι προσέσχε τὸν τῶν Ἐπιδαμνίων
λιμένα, λόγῳ μὲν ὑδρείας καὶ ἐπισιτισμοῦ χάριν, ἔργῳ
δ' ἐπιβουλῆς καὶ πράξεως ἐπὶ τὴν πόλιν. τῶν δ'
Ἐπιδαμνίων (ἀ)κάκως ἅμα καὶ ῥᾳθύμως αὐτοὺς πα-
ραδεξαμένων, εἰσελθόντες ἐν αὐτοῖς τοῖς περιζώ-
μασιν ὡς ὑδρευσόμενοι, μαχαίρας ἔχοντες ἐν τοῖς
κεραμίοις, οὕτως κατασφάξαντες τοὺς φυλάττοντας
τὴν πύλην ταχέως ἐγκρατεῖς ἐγένοντο τοῦ πυλῶνος.
ἐπιγενομένης δὲ κατὰ τὸ συντεταγμένον ἐνεργῶς
τῆς ἀπὸ τῶν πλοίων βοηθείας, παραδεξάμενοι τού-
τους ῥᾳδίως κατεῖχον τὰ πλεῖστα τῶν τειχῶν. τῶν
 444

δ' ἐκ τῆς πόλεως ἀπαρασκεύως μὲν διὰ τὸ παρά-

δοξον, ἐκθύμως δὲ βοηθούντων καὶ διαγωνιζομένων,
συνέβη τοὺς Ἰλλυριοὺς ἐπὶ πολὺν χρόνον

Πολύβιος ιστορίαι. B.2, cha. 9, se. 8, line 5

γωρίαν ἐκινδύνευσαν ἀποβαλεῖν τὴν πατρίδα, διὰ

δὲ τὴν εὐψυχίαν ἀβλαβῶς ἐπαιδεύθησαν πρὸς τὸ
μέλλον. τῶν δ' Ἰλλυριῶν οἱ προεστῶτες κατὰ σπου-
δὴν ἀναχθέντες καὶ συνάψαντες τοῖς προπλέουσι
κατῆραν εἰς τὴν Κέρκυραν· καὶ ποιησάμενοι κατα-
πληκτικὴν τὴν ἀπόβασιν ἐνεχείρησαν πολιορκεῖν τὴν
πόλιν. ὧν συμβαινόντων οἱ Κερκυραῖοι δυσχρη-
στούμενοι καὶ δυσελπίστως διακείμενοι τοῖς ὅλοις
ἐπρεσβεύοντο πρός τε τοὺς Ἀχαιοὺς καὶ τοὺς Αἰτω-
λούς, ἅμα δὲ τούτοις Ἀπολλωνιᾶται καὶ Ἐπιδά-
μνιοι, δεόμενοι σφίσι βοηθεῖν κατὰ σπουδὴν καὶ μὴ
περιιδεῖν σφᾶς αὐτοὺς ἀναστάτους γενομένους ὑπὸ
τῶν Ἰλλυριῶν. οἱ δὲ διακούσαντες τῶν πρέσβεων
καὶ προσδεξάμενοι τοὺς λόγους ἐπλήρωσαν κοινῇ
τὰς τῶν Ἀχαιῶν δέκα ναῦς καταφράκτους, καταρτί-
σαντες δ' ἐν ὀλίγαις ἡμέραις ἔπλεον ἐπὶ τῆς Κερ-
κύρας, ἐλπίζοντες λύσειν τὴν πολιορκίαν. οἱ δ'
Ἰλλυριοὶ συμπαραλαβόντες Ἀκαρνάνων ναῦς κατὰ
τὴν συμμαχίαν, οὔσας ἑπτὰ καταφράκτους, ἀνταν-
αχθέντες συνέβαλλον τοῖς τῶν Ἀχαιῶν σκάφεσιν περὶ
τοὺς καλουμένους Παξούς.

Πολύβιος ιστορίαι. B.2, cha. 10, se. 9, line 3

ρώσαντες ἀσφαλῶς τὴν ἀποχώρησιν εἰς τὴν οἰκείαν

ἐποιήσαντο. τὸ δὲ τῶν Ἰλλυριῶν πλῆθος φρονη-
ματισθὲν ἐπὶ τῷ προτερήματι λοιπὸν ἤδη ῥᾳδίως
ἐχρήσατο τῇ πολιορκίᾳ καὶ τεθαρρηκότως. οἱ δὲ
Κερκυραῖοι δυσελπιστήσαντες τοῖς ὅλοις ἐκ τῶν
συμβεβηκότων, βραχὺν ἔτι χρόνον ὑπομείναντες τὴν
πολιορκίαν συνέθεντο τοῖς Ἰλλυριοῖς καὶ παρεδέ-
ξαντο φρουρὰν καὶ μετὰ τῆς φρουρᾶς Δημήτριον
τὸν Φάριον. τούτων δὲ πραχθέντων εὐθέως οἱ
τῶν Ἰλλυριῶν προεστῶτες ἀνήγοντο· καὶ κατάραν-
τες εἰς τὴν Ἐπίδαμνον ταύτην πάλιν ἐπεβάλοντο
πολιορκεῖν τὴν πόλιν.
 445

Κατὰ δὲ τοὺς αὐτοὺς καιροὺς τῶν τὰς ὑπάτους

ἀρχὰς ἐχόντων Γνάιος μὲν Φόλουιος ἐξέπλει ναυσὶ
διακοσίαις ἐκ τῆς Ῥώμης, Αὖλος δὲ Ποστόμιος τὰς
πεζικὰς ἔχων δυνάμεις ἐξώρμα. τὴν μὲν οὖν πρώ-
την ἐπιβολὴν ἔσχε πλεῖν ὁ Γνάιος ἐπὶ τῆς Κερκύ-
ρας, ὑπολαμβάνων ἔτι καταλήψεσθαι τὴν πολιορ-
κίαν ἄκριτον· ὑστερήσας δὲ τῶν καιρῶν ὅμως ἐπὶ
τὴν νῆσον ἔπλει, βουλόμενος ἅμα μὲν ἐπιγνῶναι
σαφῶς τὰ γεγονότα περὶ τὴν πόλιν,

Πολύβιος ιστορίαι. B.2, cha. 11, se. 9, line 1

δὲ προσδεξάμενοι τοὺς Κερκυραίους εἰς τὴν φιλίαν

ἔπλεον ἐπὶ τῆς Ἀπολλωνίας, ἔχοντες εἰς τὰ κατά-
λοιπα τῶν πραγμάτων ἡγεμόνα τὸν Δημήτριον.
κατὰ δὲ τὸν αὐτὸν καιρὸν καὶ Ποστόμιος τὰς πε-
ζικὰς διεβίβαζε δυνάμεις ἐκ τοῦ Βρεντεσίου, πεζοὺς
μὲν εἰς δισμυρίους, ἱππεῖς δὲ περὶ δισχιλίους. ἅμα
δὲ τῷ προσέχειν ἑκατέρας ὁμοῦ τὰς δυνάμεις πρὸς
τὴν Ἀπολλωνίαν ὁμοίως καὶ τούτων ἀποδεξαμένων
καὶ δόντων ἑαυτοὺς εἰς τὴν ἐπιτροπὴν παραχρῆμα
πάλιν ἀνήχθησαν, ἀκούοντες πολιορκεῖσθαι τὴν
Ἐπίδαμνον. οἱ δ' Ἰλλυριοὶ συνέντες τὴν ἔφοδον
τῶν Ῥωμαίων, οὐδενὶ κόσμῳ λύσαντες τὴν πολιορ-
κίαν ἔφυγον. Ῥωμαῖοι δὲ καὶ τοὺς Ἐπιδαμνίους
παραλαβόντες εἰς τὴν πίστιν προῆγον εἰς τοὺς εἴσω
τόπους τῆς Ἰλλυρίδος, ἅμα καταστρεφόμενοι τοὺς
Ἀρδιαίους. συμμιξάντων δὲ πρεσβευτῶν αὐτοῖς καὶ
πλειόνων, (ὧν) οἱ παρὰ τῶν Παρθίνων ἧκον ἐπιτρέ-
ποντες τὰ καθ' αὑτούς, δεξάμενοι τούτους εἰς τὴν
φιλίαν, παραπλησίως δὲ καὶ τοὺς παρὰ τῶν Ἀτιν-
τάνων προσεληλυθότας προῆγον ὡς ἐπὶ τὴν Ἴσσαν
διὰ τὸ καὶ ταύτην ὑπὸ τῶν Ἰλλυριῶν πολιορκεῖ

Πολύβιος ιστορίαι. B.2, cha. 11, se. 17, line 4

των τὴν Ἴσσαν οἱ μὲν ἐν τῇ Φάρῳ διὰ τὸν Δημή-

τριον ἀβλαβεῖς ἔμειναν, οἱ δ' ἄλλοι πάντες ἔφυγον
εἰς τὸν Ἄρβωνα σκεδασθέντες. ἡ δὲ Τεύτα πάνυ
μετ' ὀλίγων εἰς τὸν Ῥίζονα διεσώθη, πολισμάτιον
εὖ πρὸς ὀχυρότητα κατεσκευασμένον, ἀνακεχωρηκὸς
μὲν ἀπὸ τῆς θαλάττης, ἐπ' αὐτῷ δὲ κείμενον τῷ
 446

Ῥίζονι ποταμῷ. ταῦτα δὲ πράξαντες καὶ τῷ Δη-

μητρίῳ τοὺς πλείστους ὑποτάξαντες τῶν Ἰλλυριῶν
καὶ μεγάλην αὐτῷ περιθέντες δυναστείαν ἀνεχώρη-
σαν εἰς τὴν Ἐπίδαμνον ἅμα τῷ στόλῳ καὶ τῇ πε-
ζικῇ δυνάμει.
Γνάιος μὲν οὖν Φόλουιος εἰς τὴν Ῥώμην ἀπέ-
πλευσε, τὸ πλεῖον ἔχων μέρος τῆς τε ναυτικῆς καὶ
πεζικῆς στρατιᾶς. ὁ δὲ Ποστόμιος ὑπολειπόμενος
τετταράκοντα σκάφη καὶ στρατόπεδον ἐκ τῶν περι-
κειμένων πόλεων ἁθροίσας παρεχείμαζε, συνεφε-
δρεύων τῷ τε τῶν Ἀρδιαίων ἔθνει καὶ τοῖς ἄλλοις
τοῖς δεδωκόσιν ἑαυτοὺς εἰς τὴν πίστιν. ὑπὸ δὲ
τὴν ἐαρινὴν ὥραν ἡ Τεύτα διαπρεσβευσαμένη πρὸς
τοὺς Ῥωμαίους ποιεῖται συνθήκας,

Πολύβιος ιστορίαι. B.7, cha. 9, se. 13, line 4

ἡμῖν (σύμμαχοι) πρὸς τὸν πόλεμον, ὅς ἐστιν ἡμῖν

πρὸς Ῥωμαίους, ἕως ἂν ἡμῖν καὶ ὑμῖν οἱ θεοὶ δι-
δῶσι τὴν εὐημερίαν. βοηθήσετε δὲ ἡμῖν, ὡς ἂν χρεία
ᾖ καὶ ὡς ἂν συμφωνήσωμεν. ποιησάντων δὲ τῶν
θεῶν εὐημερίαν ἡμῖν κατὰ τὸν πόλεμον τὴν πρὸς
Ῥωμαίους καὶ τοὺς συμμάχους αὐτῶν, ἂν ἀξιῶσι
Ῥωμαῖοι συντίθεσθαι περὶ φιλίας, συνθησόμεθα,
ὥστ' εἶναι πρὸς ὑμᾶς τὴν αὐτὴν φιλίαν, ἐφ' ᾧτε
μὴ ἐξεῖναι αὐτοῖς ἄρασθαι πρὸς ὑμᾶς μηδέποτε πό-
λεμον, μηδ' εἶναι Ῥωμαίους κυρίους Κερκυραίων
μηδ' Ἀπολλωνιατῶν καὶ Ἐπιδαμνίων μηδὲ Φάρου
μηδὲ Διμάλης καὶ Παρθίνων μηδ' Ἀτιντανίας. ἀπο-
δώσουσι δὲ καὶ Δημητρίῳ τῷ Φαρίῳ τοὺς οἰκείους
πάντας, οἵ εἰσιν ἐν τῷ κοινῷ τῶν Ῥωμαίων. ἐὰν δὲ
αἴρωνται Ῥωμαῖοι πρὸς ὑμᾶς πόλεμον ἢ πρὸς ἡμᾶς,
βοηθήσομεν ἀλλήλοις εἰς τὸν πόλεμον, καθὼς ἂν
ἑκατέροις ᾖ χρεία. ὁμοίως δὲ καὶ ἐάν τινες ἄλλοι
χωρὶς βασιλέων καὶ πόλεων καὶ ἐθνῶν, πρὸς ἃ ἡμῖν
εἰσιν ὅρκοι καὶ φιλίαι. ἐὰν δὲ δοκῇ ἡμῖν ἀφελεῖν
ἢ προσθεῖναι πρὸς τόνδε τὸν ὅρκον, ἀφελοῦμεν ἢ
προσθήσομεν ὡς ἂν ἡμῖν δοκῇ ἀμφοτέροις. [Cod.

Πολύβιος ιστορίαι. B.34, cha. 7, se. 2, line 3

 447

στήλας εἶναι σταδίων ἑπτακισχιλίων, καὶ ὃ σὺ δοκεῖς

ἀποδεῖξαι· ὁμολογοῦσι γὰρ οἱ πλεῖστοι λέγοντες τὸ διὰ
πελάγους μυρίων εἶναι καὶ δισχιλίων. –
Πῶς οὐκ ἂν εἰκότως δόξειεν ὑπερβεβηκέναι καὶ
ἀπολεληρηκέναι τὸν Βεργαῖον Ἀντιφάνην καὶ
καθόλου μηδενὶ καταλιπεῖν ὑπερβολὴν ἀνοίας τῶν
ἐπιγινομένων; –
Ἑξῆς δὲ τὰ τοῦ Ἐρατοσθένους ἐπανορθοῖ, τὰ μὲν
εὖ, τὰ δὲ χεῖρον λέγων ἢ ἐκεῖνος. ἐξ Ἰθάκης μὲν γὰρ
εἰς Κόρκυραν τριακοσίους εἰπόντος, πλείους 8φησὶν εἶναι
τῶν ἐνακοσίων, ἐξ Ἐπιδάμνου δὲ εἰς Θεσσαλονίκειαν
ἐνακοσίους ἀποδόντος, πλείους τῶν δισχιλίων φησί.
ταῦτα μὲν εὖ, ἀπὸ δὲ Μασσαλίας ἐπὶ στήλας λέγοντος
ἑπτακισχιλίους, ἀπὸ δὲ Πυρήνης ἑξακισχιλίους, αὐτὸς
λέγει χεῖρον πλείους ἢ ἐνακισχιλίους τοὺς ἀπὸ Μασσα-
λίας, ἀπὸ δὲ Πυρήνης μικρὸν ἐλάττους 8ἢ ὀκτακισχιλίους·
ἐγγυτέρω γὰρ τῆς ἀληθείας ἐκεῖνος εἴρηκεν. οἱ γὰρ
νῦν ὁμολογοῦσιν, εἴ τις τὰς τῶν ὁδῶν ἀνωμαλίας ὑπο-
τέμνοιτο, μὴ μείζω τῶν ἑξακισχιλίων σταδίων εἶναι τὸ
μῆκος τὴν σύμπασαν Ἰβηρίαν ἀπὸ Πυρήνης ἕως τῆς
ἑσπερίου πλευρᾶς.

Πολύβιος ιστορίαι. B.34, cha. 12, se. 6, line 1

Ἐγνατία ἐστὶν ὁδὸς πρὸς ἕω, 8βεβηματισμένη κατὰ μίλιον

καὶ κατεστηλωμένη μέχρι Κυψέλων καὶ Ἕβρου ποταμοῦ·
μιλίων δ' ἐστὶ πεντακοσίων τριάκοντα πέντε. λογιζομένῳ
δέ, ὡς μὲν οἱ πολλοί, τὸ μίλιον ὀκταστάδιον τετρα-
κισχίλιοι ἂν εἶεν στάδιοι καὶ ἐπ' αὐτοῖς διακόσιοι ὀγδοή-
κοντα, ὡς δὲ Πολύβιος, προστιθεὶς τῷ ὀκτασταδίῳ δί-
πλεθρον, ὅ ἐστι τρίτον σταδίου, προσθετέον ἄλλους
σταδίους ἑκατὸν ἑβδομήκοντα ὀκτώ, τὸ τρίτον τοῦ τῶν
μιλίων ἀριθμοῦ. συμβαίνει δ' ἀπὸ ἴσου διαστήματος
συμπίπτειν εἰς τὴν αὐτὴν ὁδὸν τούς τ' ἐκ τῆς Ἀπολ-
λωνίας ὁρμηθέντας καὶ τοὺς ἐξ Ἐπιδάμνου. ἡ μὲν οὖν
πᾶσα Ἐγνατία καλεῖται, ἡ δὲ πρώτη ἐπὶ Κανδαουίας
λέγεται, ὄρους Ἰλλυρικοῦ, διὰ Λυχνιδοῦ πόλεως καὶ
Πυλῶνος, τόπου ὁρίζοντος ἐν τῇ ὁδῷ τήν τε Ἰλλυρίδα
καὶ τὴν Μακεδονίαν. ἐκεῖθεν δ' ἐστὶ παρὰ Βαρ-
νοῦντα διὰ Ἡρακλείας καὶ Λυγκηστῶν καὶ Ἐορδῶν εἰς
Ἔδεσσαν καὶ Πέλλαν μέχρι Θεσσαλονικείας· μίλια δ' ἐστί,
8φησὶ Πολύβιος, ταῦτα 8διακόσια ἑξήκοντα ἑπτά. –
Ὅτι ἐκ Περίνθου εἰς Βυζάντιόν εἰσιν ἑξακόσιοι τριά-
 448

κοντα, ἀπὸ δὲ Ἕβρου καὶ Κυψέλων εἰς Βυζάντιον μέχρι

Κυανέων τρισχίλιοι ἑκατόν, ὥς φησιν Ἀρτεμίδωρος,

Κλαύδιος Αιλιανός De natura animalium B.14, se. 1, line 1

ται πολλοὶ χρυσόφρυες ἐν ὀλίγῳ ὕδατι, ἔνθ' ἂν καθή-

μενα εὑρεθῇ καὶ κοῖλα, εἶτα ὑπὸ τοῖς κλάδοις πτή-
ξαντες ἡσυχάζουσι· διασειομένους γὰρ αὐτοὺς καὶ
διακινουμένους ὑπὸ τοῦ προσπίπτοντος πνεύματος
ὀρρωδοῦσι, καὶ οὔτε σπαίρουσιν οὔτε ἀναπάλλονται.
πάρεστι δὴ συλλαβεῖν ὡς αἰχμαλώτους καὶ παίειν
παντὶ τῷ προσπεσόντι δειλῶν ἰχθύων δῆμον εἴποι
τις ἄν. αἱροῦσι γοῦν αὐτοὺς οὐ τεχνῖται μόνοι,
ἀλλὰ κἂν ἰδιώτης παρατυχὼν ᾖ, καὶ παῖδες καὶ
γυναῖκες.
Ἐν δὲ τῷ Ἰονίῳ πελάγει πλησίον Ἐπιδάμνου,
ὅπου καὶ Ταυλάντιοι παροικοῦσι, νῆσός ἐστι καὶ
Ἀθηνᾶς κέκληται, καὶ οἰκοῦσιν ἐνταῦθα ἁλιεῖς. ἔστι
δὲ καὶ λίμνη αὐτόθι, καὶ σκόμβρων ἠθάδων καὶ ἡμέ-
ρων ἀγέλαι τρέφονται. καὶ τούτοις μὲν τροφὰς ἐμ-
βάλλουσιν οἱ ἁλιεῖς, καὶ ἔστιν αὐτοῖς πρὸς αὐτοὺς
ἔνσπονδα, καί εἰσιν ἐλεύθεροι, καὶ ἀθηρίαν εἰλήχασι,
καὶ προΐασιν ἐς χρόνου πλῆθος, καὶ ζῶσιν αὐτόθι
σκόμβροι καὶ γέροντες. οὐ μὴν ἀργοὶ σιτοῦνται,
οὐδὲ ὑπὲρ ὧν τρέφονταί εἰσιν ἀχάριστοι, λαβόντες
δὲ ἐκ τῶν ἁλιέων τροφὰς τὰς ἑωθινὰς εἶτα μέντοι

Κλαύδιος Αιλιανός Varia historia B.13, se. 16, line 1

... τὸ δὲ ἀγώγιμον τοῦτο ἐξ Ἰωνίας, ἡνίκα

ἀπεδήμησεν, ἤγαγεν. ὕστερον δὲ Πεισίστρατος συν-
αγαγὼν ἀπέφηνε τὴν Ἰλιάδα καὶ Ὀδύσσειαν.
Φασὶ παχύτατον γενέσθαι τὴν διάνοιαν οἱ τῆς
κωμῳδίας ποιηταὶ Πολύδωρόν τινα, καὶ ἄλλον Κοι-
κυλίωνα ὄνομα, ὅσπερ τὰ κύματα ἠρίθμει ὑπὸ τῆς
ἄγαν ἀνοίας. λόγος δέ τις καὶ Σαννυρίωνα τοιοῦτον
γενέσθαι, ὃς ἐν τῇ ληκύθῳ τὴν κλίμακα ἐζήτει. καὶ
Κόροιβον δὲ καὶ Μελιτίδην καὶ ἐκείνους ἀνοήτους
φασίν.
Ἀπολλωνιάται πόλιν οἰκοῦσι γείτονα Ἐπιδάμνου
ἐν τῷ Ἰονίῳ κόλπῳ. καὶ ἐν τοῖς πλησίον αὐτῆς χω-
ρίοις ἄσφαλτός ἐστιν ὀρυκτὴ καὶ πίττα τὸν αὐτὸν ἐκ
 449

τῆς γῆς ἀνατέλλουσα τρόπον, ὃν καὶ αἱ πλεῖσται

πηγαὶ τῶν ὑδάτων. οὐ πόρρω δὲ καὶ τὸ ἀθάνατον
δείκνυται πῦρ. ὁ δὲ καόμενος τόπος ἐστὶν ὀλίγος
καὶ οὐκ ἐς μέγα διήκει καὶ ἔχει περίβολον οὐ πολύν,
ὄζει δὲ θείου καὶ στυπτηρίας. καὶ περὶ αὐτόν ἐστι
δένδρα εὐθαλῆ καὶ πόα χλωρά· καὶ τὸ πῦρ πλησίον
ἐνακμάζον οὐδὲν λυπεῖ οὔτε τὴν τῶν φυτῶν βλάστην
οὔτε τὴν τεθηλυῖαν πόαν.

Κλαύδιος Αιλιανός Varia historia B.13, se. 16, line 16

καὶ οὐκ ἐς μέγα διήκει καὶ ἔχει περίβολον οὐ πολύν,

ὄζει δὲ θείου καὶ στυπτηρίας. καὶ περὶ αὐτόν ἐστι
δένδρα εὐθαλῆ καὶ πόα χλωρά· καὶ τὸ πῦρ πλησίον
ἐνακμάζον οὐδὲν λυπεῖ οὔτε τὴν τῶν φυτῶν βλάστην
οὔτε τὴν τεθηλυῖαν πόαν. κάεται δὲ τὸ πῦρ καὶ
νύκτωρ καὶ μεθ' ἡμέραν, καὶ διέλιπεν οὐδέποτε, ὡς
Ἀπολλωνιάται λέγουσι, πρὶν τοῦ πολέμου τοῦ πρὸς
Ἰλλυριοὺς συμβάντος αὐτοῖς.
Ὅτι Ἀπολλωνιᾶται ξενηλασίας ἐποίουν κατὰ τὸν
Λακεδαιμόνιον νόμον, Ἐπιδάμνιοι δὲ ἐπιδημεῖν καὶ
μετοικεῖν παρεῖχον τῷ βουλομένῳ.
Πτήσσει Φρύνιχος ὥς τις ἀλεκτρυὼν παροιμία
ἐπὶ τῶν κακῶς τι πασχόντων. ὑποκρινομένου γὰρ
Φρυνίχου τοῦ τραγικοῦ τὴν Μιλήτου ἅλωσιν οἱ Ἀθη-
ναῖοι δακρύσαντες ἐξέβαλον δεδοικότα καὶ ὑποπτής-
σοντα.

Αππιανός ιστορικός. Ιλλυρικά. Se. 17, line 5

Ποντικῆς θαλάσσης, ὑφ' ἓν ἐκμισθοῦσι καὶ Ἰλλυρικὸν

τέλος προσαγορεύουσιν. ὅπως δὲ αὐτοὺς ὑπηγάγοντο
Ῥωμαῖοι, ὡμολόγησα μὲν καὶ περὶ Κρήτης λέγων οὐχ
εὑρεῖν τὰς ἀκριβεῖς τῶν πολέμων ἀρχάς τε καὶ προφά-
σεις, καὶ ἐς τοῦτο τοὺς δυναμένους τι πλέον εἰπεῖν παρε-
κάλουν· ὅσα δ' αὐτὸς ἔγνων, ἀναγράψω.
Ἄγρων ἦν βασιλεὺς Ἰλλυριῶν μέρους ἀμφὶ τὸν κόλπον
τῆς θαλάσσης τὸν Ἰόνιον, ὃν δὴ καὶ Πύρρος, ὁ τῆς
Ἠπείρου βασιλεύς, κατεῖχε καὶ οἱ τὰ Πύρρου διαδεξάμε-
νοι. Ἄγρων δ' ἔμπαλιν τῆς τε Ἠπείρου τινὰ καὶ Κέρκυραν
ἐπ' αὐτοῖς καὶ Ἐπίδαμνον καὶ Φάρον καταλαβὼν ἔμφρου-
ρα εἶχεν. ἐπιπλέοντος δ' αὐτοῦ καὶ τὸν ἄλλον Ἰόνιον,
 450

νῆσος, ᾗ ὄνομα Ἴσσα, ἐπὶ Ῥωμαίους κατέφυγεν. οἳ δὲ

πρέσβεις τοῖς Ἰσσίοις συνέπεμψαν, εἰσομένους τὰ Ἄγρω-
νος ἐς αὐτοὺς ἐγκλήματα. τοῖς δὲ πρέσβεσιν ἔτι προς-
πλέουσιν ἐπαναχθέντες Ἰλλυρικοὶ λέμβοι τῶν μὲν Ἰς-
σίων πρεσβευτὴν Κλεέμπορον, τῶν δὲ Ῥωμαίων Κορογκά-
νιον ἀναιροῦσιν· οἱ δὲ λοιποὶ διέδρασαν αὐτούς. καὶ
ἐπὶ τῷδε Ῥωμαίων ἐπ' Ἰλλυριοὺς ναυσὶν ὁμοῦ καὶ πεζῷ
στρατευόντων, Ἄγρων μὲν ἐπὶ παιδίῳ σμικρῷ, Πίννῃ
ὄνομα, ἀποθνήσκει, τῇ γυναικὶ τὴν ἀρχὴν ἐπιτροπεύειν

Αππιανός ιστορικός. Ιλλυρικά. Se. 19, line 9

πλέουσιν ἐπαναχθέντες Ἰλλυρικοὶ λέμβοι τῶν μὲν Ἰς-

σίων πρεσβευτὴν Κλεέμπορον, τῶν δὲ Ῥωμαίων Κορογκά-
νιον ἀναιροῦσιν· οἱ δὲ λοιποὶ διέδρασαν αὐτούς. καὶ
ἐπὶ τῷδε Ῥωμαίων ἐπ' Ἰλλυριοὺς ναυσὶν ὁμοῦ καὶ πεζῷ
στρατευόντων, Ἄγρων μὲν ἐπὶ παιδίῳ σμικρῷ, Πίννῃ
ὄνομα, ἀποθνήσκει, τῇ γυναικὶ τὴν ἀρχὴν ἐπιτροπεύειν
τῷ παιδὶ παραδούς, καίπερ οὐκ οὔσῃ μητρὶ τοῦ παιδίου,
Δημήτριος δ', ὁ Φάρου ἡγούμενος Ἄγρωνι (Φάρου τε
γὰρ αὐτῆς ἦρχε καὶ ἐπὶ τῇδε Κερκύρας), παρέδωκεν
ἄμφω Ῥωμαίοις ἐπιπλέουσιν ἐκ προδοσίας. οἳ δ' ἐπὶ
ταύταις Ἐπίδαμνον ἐς φιλίαν ὑπηγάγοντο, καὶ τοῖς
Ἰσσίοις καὶ Ἐπιδαμνίοις πολιορκουμένοις ὑπὸ Ἰλλυριῶν
ἐς ἐπικουρίαν ἔπλεον. Ἰλλυριοὶ μὲν δὴ τὰς πολιορκίας
λύσαντες ἀνεχώρουν, καί τινες αὐτῶν ἐς Ῥωμαίους, οἱ
Ἀτιντανοὶ λεγόμενοι, μετετίθεντο. μετὰ ταῦτα δὲ ἡ
Ἄγρωνος γυνὴ πρέσβεις ἐς Ῥώμην ἔπεμψε τά τε αἰχ-
μάλωτα ἀποδιδόντας αὐτοῖς καὶ τοὺς αὐτομόλους ἄγον-
τας, καὶ ἐδεῖτο συγγνώμης τυχεῖν τῶν οὐκ ἐφ' ἑαυτῆς,
ἀλλ' ἐπὶ Ἄγρωνος γενομένων. οἳ δὲ ἀπεκρίναντο Κέρκυ-
ραν μὲν καὶ Φάρον καὶ Ἴσσαν καὶ Ἐπίδαμνον καὶ Ἰλλυ-
ριῶν τοὺς Ἀτιντανοὺς ἤδη Ῥωμαίων ὑπηκόους εἶναι,

Αππιανός ιστορικός. Ιλλυρικά. Se. 39, line 2

ὅμηρα δοῖεν. ὑπισχνουμένων δὲ ἐς ἀμφότερα αὐτῶν

Οὐατίνιον ἔπεμψε σὺν στρατοῦ τέλεσι τρισὶ καὶ ἱππεῦσι
πολλοῖς, φόρους τε ὀλίγους τάξοντα αὐτοῖς καὶ τὰ
ὅμηρα ληψόμενον. ἀναιρεθέντος δὲ τοῦ Καίσαρος, ἡγού-
 451

μενοι τὴν Ῥωμαίων ἰσχὺν ἐν τῷ Καίσαρι γεγονέναι

τε καὶ διεφθάρθαι, οὐδὲν ἔτι τοῦ Οὐατινίου κατήκουον
οὔτε ἐς τοὺς φόρους οὔτε ἐς τὰ ἄλλα, βιάζεσθαι δὲ
ἐγχειροῦντος αὐτοὶ πέντε τάξεις ἐπιδραμόντες ἔφθειραν
καὶ τὸν ἡγούμενον τῶν τάξεων Βαίβιον, ἄνδρα ἀπὸ
βουλῆς. καὶ Οὐατίνιος μὲν σὺν τοῖς ὑπολοίποις ἐς Ἐπίδαμνον ἀνεχώρει·
ἡ δὲ Ῥωμαίων βουλὴ τὸν στρατὸν
τόνδε καὶ Μακεδονίαν ἐπ' αὐτῷ καὶ Ἰλλυριούς, ὅσων
ἦρχον, ἐνεχείρισε Βρούτῳ Καιπίωνι, τῷ κτείναντι Γάιον,
ὅτε περ καὶ Συρίαν Κασσίῳ, καὶ τῷδε ἀνδροφόνῳ Γαΐου
γενομένῳ. ἀλλὰ καὶ οἵδε, πολεμούμενοι πρὸς Ἀντωνίου
καὶ τοῦ δευτέρου Καίσαρος, τοῦ Σεβαστοῦ προσαγορευ-
θέντος, ἐς οὐδὲν ἐσχόλασαν Ἰλλυριοῖς.
οἱ δὲ Παίονές εἰσιν ἔθνος μέγα παρὰ τὸν Ἴστρον,
ἐπίμηκες ἐξ Ἰαπόδων ἐπὶ Δαρδάνους, Παίονες μὲν ὑπὸ
τῶν Ἑλλήνων λεγόμενοι καὶ ῥωμαϊστὶ Παννόνιοι,
συναριθμούμενοι δὲ ὑπὸ Ῥωμαίων τῇ Ἰλλυρίδι,

Αππιανός Εμφύλιοι πόλεμοι B.2, cha. 6, se. 39, line 4

νεσί τε πᾶσι καὶ βασιλεῦσι καὶ πόλεσι καὶ

στρατηγοῖς καὶ δυνάσταις ἔγραφε κατὰ σπουδήν,
ὅ τι δύναιτο ἕκαστος, ἐς τὸν πόλεμον συμ-
φέρειν. καὶ τάδε μὲν ἀθρόως ἐγίνετο, ὁ δ' ἴδιος
αὐτοῦ Πομπηίου στρατὸς ἦν ἐν Ἰβηρίᾳ καὶ
παρασκευῆς εἶχεν ὡς ὁρμήσων, ὅπῃ ποτ' ἂν αἱ
χρεῖαι καλῶσιν.
Αὐτὸς δ' ὁ Πομπήιος τῶν ἀμφ' αὑτὸν ἤδη
τελῶν τὰ μὲν ἔδωκε τοῖς ὑπάτοις προαπάγειν
ἐς Ἤπειρον ἐκ Βρεντεσίου, καὶ διέπλευσαν οἵδε
αὐτίκα ἀσφαλῶς ἐς Δυρράχιον· ἣν Ἐπίδαμνόν
τινες εἶναι νομίζουσι διὰ τοιάνδε ἄγνοιαν. βασι-
λεὺς τῶν τῇδε βαρβάρων, Ἐπίδαμνος, πόλιν
ᾤκισεν ἐπὶ θαλάσσης καὶ ἀφ' ἑαυτοῦ προσεῖπεν
Ἐπίδαμνον. τούτου θυγατριδοῦς Δύρραχος, νομι-
ζόμενος εἶναι Ποσειδῶνος, ἐπίνειον ᾤκισε τῇ πόλει
καὶ Δυρράχιον ὠνόμασε. πολεμουμένῳ δ' ὑπὸ
τῶν ἀδελφῶν τῷδε τῷ Δυρράχῳ συνεμάχησεν ὁ
Ἡρακλῆς ἐπὶ μέρει τῆς γῆς, ἐξ Ἐρυθείας ἐπ-
ανιών· ὅθεν οἱ Δυρράχιοι τὸν Ἡρακλέα, ὡς μερί-
την τῆς γῆς, οἰκιστὴν σφῶν τίθενται,
 452

Αππιανός Εμφύλιοι πόλεμοι B.2, cha. 6, se. 39, line 34

ἕτερον γένος Ἱλλυριῶν Λιβυρνούς, οἳ τὰ περίοικα

νηυσὶ ταχείαις ἐληίζοντο· καὶ Λιβυρνίδας ἐντεῦ-
θεν ἡγοῦνται Ῥωμαῖοι τὰς ναῦς τὰς ταχείας, ὧν
ἄρα πρώτων ἐς πεῖραν ἦλθον. οἱ δ' ἐκ τῶν
Λιβυρνῶν ἐξελαθέντες ἀπὸ τοῦ Δυρραχίου Κερκυ-
ραίους ἐπαγόμενοι θαλασσοκρατοῦντας ἐξέβαλον
τοὺς Λιβυρνούς· καὶ αὐτοῖς οἱ Κερκυραῖοι σφετέ-
ρους ἐγκατέμιξαν οἰκήτορας, ὅθεν Ἑλληνικὸν
εἶναι δοκεῖ τὸ ἐπίνειον. τὴν δ' ἐπίκλησιν ὡς οὐκ
αἴσιον ἐναλλάξαντες οἱ Κερκυραῖοι καὶ τήνδε ἀπὸ
τῆς ἄνω πόλεως Ἐπίδαμνον ἐκάλουν, καὶ Θουκυ-
δίδης οὕτως ὠνόμαζεν· ἐκνικᾷ δ' ὅμως τὸ ὄνομα,
καὶ Δυρράχιον κληίζεται.
Οἱ μὲν δὴ μετὰ τῶν ὑπάτων διεπεπλεύ-
κεσαν ἐς τὸ Δυρράχιον, ὁ δὲ Πομπήιος τὸν ὑπό-
λοιπον στρατὸν ἐς τὸ Βρεντέσιον ἀγαγὼν τάς τε
ναῦς ἀνέμενεν ἐπανελθεῖν, αἳ τοὺς ὑπάτους
διέφερον, καὶ τὸν Καίσαρα ἐπελθόντα ἀπὸ τῶν
τειχῶν ἠμύνετο τήν τε πόλιν διετάφρευε, μέχρι
καταπλεύσαντος αὐτῷ τοῦ στόλου περὶ δείλην
ἑσπέραν ἀπέπλευσε, τοὺς εὐτολμοτάτους

Αππιανός Εμφύλιοι πόλεμοι B.4, cha. 13, se. 106, line 12

μακράν, ὃν Διονύσου λέγουσιν, ἐν ᾧ καὶ τὰ

χρυσεῖα ἔστι τὰ Ἄσυλα καλούμενα. ἀπὸ δὲ
τούτου δέκα σταδίους προελθόντι δύο εἰσὶν ἄλλοι
λόφοι, Φιλίππων μὲν αὐτῶν ὅσον ὀκτωκαίδεκα
σταδίους ἀφεστῶτες, ἀλλήλων δὲ ὅσον ὀκτώ, ἐν
οἷς ἐστρατοπέδευσαν, Κάσσιος μὲν ἐπὶ τοῦ πρὸς
μεσημβρίαν, Βροῦτος δὲ ἐπὶ τοῦ βορείου. καὶ τῶν
ἀμφὶ τὸν Νωρβανὸν ὑποχωρούντων οὐκέτι
προῄεσαν· Ἀντώνιόν τε γὰρ ἐπυνθάνοντο πλη-
σιάζειν, Καίσαρος ὑπολελειμμένου διὰ νόσον ἐν
Ἐπιδάμνῳ, καὶ τὸ πεδίον ἦν ἐναγωνίσασθαι
καλὸν καὶ οἱ κρημνοὶ στρατοπεδεῦσαι. τὰ γὰρ
ἑκατέρωθεν αὐτῶν, τῇ μὲν ἦν ἕλη καὶ λίμναι
μέχρι τοῦ Στρυμόνος, τῇ δὲ τὰ στενὰ καὶ
ἀτριβῆ καὶ ἀνόδευτα· τὸ δὲ μέσον τῶν λόφων,
τὰ ὀκτὼ στάδια, δίοδος ἦν ἐς τὴν Ἀσίαν τε καὶ
 453

Εὐρώπην καθάπερ πύλαι, καὶ αὐτὰ διετείχισαν

ἀπὸ χάρακος ἐς χάρακα καὶ πύλας ἐν μέσῳ
κατέλιπον, ὡς ἓν εἶναι τὰ δύο στρατόπεδα. ἦν δὲ
καὶ παρ' αὐτὸ ποταμός, ὃν Γάγγαν τινές, οἳ δὲ
Γαγγίτην λέγουσι, καὶ θάλασσα ὄπισθεν,

Αππιανός Εμφύλιοι πόλεμοι B.5, cha. 8, se. 75, line 15

καὶ πράξει, αὖθις στρατηγοὺς πανταχῇ περιέ-

πεμπε καὶ τἆλλα ὡς ἐπενόει πάντα διεκόσμει.
ἵστη δέ πῃ καὶ βασιλέας, οὓς δοκιμάσειεν, ἐπὶ
φόροις ἄρα τεταγμένοις, Πόντου μὲν Δαρεῖον τὸν
Φαρνάκους τοῦ Μιθριδάτου, Ἰδουμαίων δὲ καὶ
Σαμαρέων Ἡρῴδην, Ἀμύνταν δὲ Πισιδῶν καὶ
Πολέμωνα μέρους Κιλικίας καὶ ἑτέρους ἐς ἕτερα
ἔθνη. τὸν δὲ στρατόν, ὅσος ἔμελλεν αὐτῷ συγ-
χειμάσειν, περιουσιάσαι τε βουλόμενος καὶ γυμν-
άσαι, τοὺς μὲν αὐτῶν ἐπὶ Παρθηνοὺς ἔπεμπεν,
Ἰλλυρικὸν ἔθνος Ἐπιδάμνῳ πάροικον, προθυμο-
τάτους γενομένους Βρούτῳ, τοὺς δ' ἐπὶ Δαρδανέας,
ἕτερον Ἰλλυριῶν γένος, αἰεὶ Μακεδονίαν ἐπιτρέ-
χοντας· τοὺς δ' ἐν Ἠπείρῳ μένειν ἐκέλευεν, ὡς ἂν
ἐν κύκλῳ πάντας ἔχῃ, μέλλων αὐτὸς ἐν Ἀθήναις
χειμάσειν. ἔπεμπε δὲ καὶ Φούρνιον ἐς Λιβύην,
τὰ ὑπὸ Σεξστίῳ τέλη τέσσαρα ἄξοντα ἐπὶ
Παρθυαίους· οὐ γάρ πω πέπυστο αὐτὰ Λέπιδον
ἀφῃρῆσθαι Σεξστίου.

Maximus Soph., Dialexeis Lecture 22, cha. 5, se. l, line 2

Περσεὺς εὐδαίμων, ὅτι πτηνὸς ἦν, καὶ περιεφέρετο ἐν

τῷ αἰθέρι, πάντα ἐποπτεύων τὰ ἐν γῇ παθήματα καὶ
χωρία, πολὺ τῶν Περσέως πτερῶν ἡ ἱστορία κουφό-
τερον καὶ μετεωρότερον· ἣ λαβοῦσα τὴν ψυχὴν περι-
φέρει πανταχοῦ, οὐκ ἀργῶς οὐδὲ ἠμελημένως δεικνύ-
ουσα, ἀλλὰ καὶ ἄνδρα γενεαλογεῖ καὶ ποταμόν·
Κροῖσσος ἦν Λυδὸς μὲν γένος, παῖς
δὲ Ἀλυάττεω, τύραννος δὲ ἐθνῶν·
Δάρδανον αὖ πρῶτον τέκετο νεφεληγερέτα Ζεύς.
Γενεαλογεῖ καὶ πόλιν·
Ἐπίδαμνός ἐστιν πόλις ἐν δεξιᾷ εἰπλέοντι τὸν Ἰώνιον κόλπον·
 454

προσοικοῦσιν δ' αὐτὴν Ταλάντιοι βάρβαροι· σ

ἔστι πόλις Ἐφύρη μυχῷ Ἄργεος ἱπποβότοιο.
Γενεαλογεῖ δὲ καὶ ποταμόν·
ὃς ῥέων ἐκ μεσημβρίης πρὸς βορέην ἄνεμον εἰς τὸν Εὔξεινον πόντον
καλεόμενον ἐκδιδοῖ·
ὃν Ξάνθον καλέουσι θεοί, ἄνδρες δὲ Σκάμανδρον.
Τοῦτο τὸ ἄκουσμα ἐφήμερον τὸ τῶν ἀνθρώπων γένος
καὶ φθειρόμενον ταχὺ καὶ ἀπολλύμενον καὶ ὑπορρέον

Aelius Theon Rhet., Progymnasmata P. 86, line 18

πολλαχῶς ποιησόμεθα· καὶ γὰρ ἀπὸ τῶν μέσων ἐστὶν

ἀρξάμενον ἐπὶ τὴν ἀρχὴν ἀναδραμεῖν, εἶτα ἐπὶ τὰ τε-
λευταῖα καταντῆσαι, ὅπερ ἐν Ὀδυσσείᾳ Ὅμηρος πεποίη-
κεν· ἤρξατο μὲν γὰρ ἀπὸ τῶν χρόνων, καθ' οὓς Ὀδυς-
σεὺς ἦν παρὰ Καλυψοῖ, εἶτα ἀνέδραμεν ἐπὶ τὴν ἀρχὴν
μετά τινος οἰκονομίας γλαφυρᾶς· ἐποίει γὰρ τὸν Ὀδυς-
σέα τοῖς Φαίαξι τὰ καθ' ἑαυτὸν διηγούμενον, εἶτα συνά-
ψας τὴν λοιπὴν διήγησιν ἔληξεν εἰς τὰ τελευταῖα, μέ-
χρι τοὺς μνηστῆρας ἀπέκτεινεν Ὀδυσσεύς, καὶ πρὸς τοὺς
γονέας αὐτῶν φιλίαν ἐποιήσατο. καὶ Θουκυδίδης δὲ
ἀπὸ τῶν περὶ Ἐπίδαμνον ἀρξάμενος ἀνέδραμεν ἐπὶ τὴν
πεντηκονταετίαν, ἔπειτα κατῆλθεν ἐπὶ τὸν Πελοποννη-
σιακὸν πόλεμον. ἔξεστι δὲ καὶ ἀπὸ τῶν τελευταίων ἀρ-
ξάμενον ἐλθεῖν ἐπὶ τὰ μέσα, καὶ οὕτως ἐπὶ τὴν ἀρχὴν
καταντῆσαι, ὅπερ Ἡρόδοτος διὰ τῆς τρίτης ἡμᾶς διδά-
σκει λέγων οὕτω· πέμψας Καμβύσης εἰς Αἴγυ-
πτον κήρυκα αἴτεε Ἄμασιν θυγατέρα, αἴτεε
δὲ ἐκ συμβουλῆς ἀνδρὸς Αἰγυπτίου, ὃς μεμ-
φόμενος Ἄμασιν ἔπρηξε ταῦτα, ὅτι μιν ἀπο-
σπάσας γυναικός τε καὶ τέκνων ἔκδοτον
ἐποίησεν εἰς Πέρσας·

Demetrius Rhet., De elocutione Se. 199, line 2

λέξεως καὶ διὰ τοῦτο ἀσαφοῦς τὸ παρὰ Ξενοφῶντι, οἷον καὶ ὅτι
τριήρεις ἤκουεν περιπλεούσας ἀπ' Ἰωνίας εἰς Κιλικίαν
Τάμον ἔχοντα τὰς Λακεδαιμονίων καὶ αὐτοῦ Κύρου. τοῦτο
γὰρ ἂν ἐξ εὐθείας μὲν ὧδέ πως λέγοιτο· τριήρεις προσεδοκῶντο
εἰς Κιλικίαν πολλαὶ μὲν Λάκαιναι, πολλαὶ δὲ Περσίδες, Κύρῳ ναυ-
πηγηθεῖσαι ἐπ' αὐτῷ τούτῳ. ἔπλεον δ' ἀπ' Ἰωνίας· ναύαρχος δ'
αὐταῖς ἐπεστάτει Τάμος Αἰγύπτιος. μακρότερον μὲν οὕτως ἐγένετο
 455

ἴσως, σαφέστερον δέ.

Καὶ ὅλως τῇ φυσικῇ τάξει τῶν ὀνομάτων χρηστέον, ὡς τὸ
Ἐπίδαμνός ἐστι πόλις ἐν δεξιᾷ ἐσπλέοντι εἰς τὸν Ἰόνιον
κόλπον· πρῶτον μὲν γὰρ ὠνόμασται τὸ περὶ οὗ, δεύτερον δὲ ὃ
τοῦτό ἐστιν, ὅτι πόλις, καὶ τὰ ἄλλα ἐφεξῆς.
Γίγνοιτο μὲν οὖν ἂν καὶ τὸ ἔμπαλιν, ὡς τὸ Ἔστι πόλις
Ἐφύρη. οὐ γὰρ πάντη ταύτην δοκιμάζομεν τὴν τάξιν, οὐδὲ τὴν
ἑτέραν ἀποδοκιμάζομεν, †καθὰ ἐκτιθέμεθα μόνον τὸ φυσικὸν εἶδος
τῆς τάξεως.
Ἐν δὲ τοῖς διηγήμασιν ἤτοι ἀπὸ τῆς ὀρθῆς ἀρκτέον· Ἐπί-
δαμνός ἐστι πόλις, ἢ ἀπὸ τῆς αἰτιατικῆς, ὡς τὸ λέγεται Ἐπί-
δαμνον τὴν πόλιν. αἱ δὲ ἄλλαι πτώσεις ἀσάφειάν τινα παρ-
έξουσι καὶ βάσανον τῷ τε λέγοντι αὐτῷ καὶ τῷ ἀκούοντι.

Demetrius Rhet., De elocutione Se. 201, line 3

Ἐπίδαμνός ἐστι πόλις ἐν δεξιᾷ ἐσπλέοντι εἰς τὸν Ἰόνιον

κόλπον· πρῶτον μὲν γὰρ ὠνόμασται τὸ περὶ οὗ, δεύτερον δὲ ὃ
τοῦτό ἐστιν, ὅτι πόλις, καὶ τὰ ἄλλα ἐφεξῆς.
Γίγνοιτο μὲν οὖν ἂν καὶ τὸ ἔμπαλιν, ὡς τὸ Ἔστι πόλις
Ἐφύρη. οὐ γὰρ πάντη ταύτην δοκιμάζομεν τὴν τάξιν, οὐδὲ τὴν
ἑτέραν ἀποδοκιμάζομεν, †καθὰ ἐκτιθέμεθα μόνον τὸ φυσικὸν εἶδος
τῆς τάξεως.
Ἐν δὲ τοῖς διηγήμασιν ἤτοι ἀπὸ τῆς ὀρθῆς ἀρκτέον· Ἐπί-
δαμνός ἐστι πόλις, ἢ ἀπὸ τῆς αἰτιατικῆς, ὡς τὸ λέγεται Ἐπί-
δαμνον τὴν πόλιν. αἱ δὲ ἄλλαι πτώσεις ἀσάφειάν τινα παρ-
έξουσι καὶ βάσανον τῷ τε λέγοντι αὐτῷ καὶ τῷ ἀκούοντι.
Πειρᾶσθαι δὲ μὴ εἰς μῆκος ἐκτείνειν τὰς περιαγωγάς· ὁ γὰρ
Ἀχελῷος ῥέων ἐκ Πίνδου ὄρους ἄνωθεν μὲν παρὰ Στρά-
τον πόλιν ἐπὶ θάλασσαν διέξεισιν· ἀλλ' αὐτόθεν ἀπολήγειν καὶ
ἀναπαύειν τὸν ἀκούοντα οὕτως· ὁ γὰρ Ἀχελῷος ῥεῖ μὲν ἐκ Πίνδου
ὄρους, ἔξεισιν δὲ εἰς θάλασσαν· πολὺ γὰρ οὕτως σαφέστερον, ὥσπερ
ἂν αἱ πολλὰ σημεῖα ἔχουσαι ὁδοὶ καὶ πολλὰς ἀναπαύλας· ἡγεμόσι
γὰρ τὰ σημεῖα ἔοικεν, ἡ δὲ ἀσημείωτος καὶ μονοειδής, κἂν μικρὰ ᾖ,
ἄδηλος δοκεῖ. Περὶ μὲν δὴ σαφηνείας τοσαῦτα, ὡς ὀλίγα ἐκ
πολλῶν· καὶ μάλιστα ἐν τοῖς ἰσχνοῖς αὐτῇ λόγοις χρηστέον.

Πολύαινος. Στρατηγήματα B.4, cha. 11, se. 4, line 2

ἐπιστολὴν ἐσφραγισμένην τῇ σφραγίδι τῇ Πολυσπέρ-

 456

χοντος ἐκέλευσεν αὐτὸν εἰσκομίσαι, μὴ μέντοι προσει-

πεῖν, ὡς Κάσσανδρος ταῦτα ἔγνω. καὶ ὁ μὲν εἰσε-
κόμισε, Κάσσανδρος δὲ τὴν πεντήρη συλλαβὼν
ἐποίησεν ἀφανῆ. Ὀλυμπιὰς πιστεύσασα τῇ σφραγίδι
τῇ Πολυσπέρχοντος καὶ τοῖς γράμμασι, τῆς πόλεως
προελθοῦσα νύκτωρ, οὐχ εὑροῦσα τὴν πεντήρη, ὡς δὴ
καὶ Πολυσπέρχοντος ἐξαπατῶντος ἠθύμησε καὶ παρέ-
δωκεν ἑαυτὴν καὶ τὸ ἄστυ τὸ Πυδναίων Κασσάνδρῳ.
Κάσσανδρος ἀπὸ τῆς Ἰλλυρίδος ἐπανιὼν, ἀποσχὼν
ὁδὸν ἡμέρας Ἐπιδάμνου, τὴν δύναμιν ἀποκρύψας,
ἱππέας καὶ πεζοὺς πέμψας ἐνέπρησε κώμας ὑψηλὰς
κειμένας ἐπὶ τῶν ὁρίων Ἰλλυρίδος καὶ Ἀτιντανίδος,
αἳ καταφανεῖς ἦσαν τοῖς Ἐπιδαμνίοις. οἱ μὲν δὴ νομί-
σαντες ἀπεληλυθέναι Κάσσανδρον προελθόντες τῆς
πόλεως ταῖς γεωργίαις προσεῖχον· ὁ δὲ τὴν κεκρυμμέ-
νην δύναμιν ἀναστήσας ἀπὸ μὲν τῶν ἔξω τῆς πόλεως
ἔλαβεν οὐκ ἐλάττους ἀνδρῶν δισχιλίων, καὶ τὰς πύλας
δὲ τῆς πόλεως ἀνεῳγμένας εὑρὼν ἐπεισελθὼν τὴν Ἐπίδαμνον κατέσχεν.

Πολύαινος. Στρατηγήματα B.8, cha. 19, se. 1, line 2

ΤΙΤΟΣ.

Τίτον αἰχμάλωτον λαβὼν Κλεώνυμος λύτρα ἐπράτ-

τετο δύο πόλεις, Ἐπίδαμνον καὶ Ἀπολλωνίαν· ὁ τοῦ
Τίτου πατὴρ οὐκ ἔδωκεν, ἀλλὰ σώζειν αὐτὸν ἐκέλευσε.
Τίτος εἴδωλον αὑτοῦ κατασκευάσας καθεύδοντος ἐν
τῷ οἴκῳ κατέθηκε καὶ αὐτὸς μὲν ἐπιβὰς ἀκατίου λαθὼν
ἔφυγεν, οἱ δὲ φύλακες τὸ εἴδωλον ἐφύλαττον.

Πολύαινος. Excerpta Polyaeni Excerpt 31, se. 6, line 2

ἀτάκτως καταγελῶντες τῶν Ἑλλήνων ὡς φευγόντων. Ἰφι-

κράτης ἐξ ἀφανοῦς ἐφορμήσας πολλοὺς μὲν αὐτῶν ἀπ-
έκτεινεν, πολλοὺς δὲ καὶ αἰχμαλώτους ἔλαβεν.
Ὅτι Φιλοκλῆς Πτολεμαίου στρατηγὸς Καύνῳ προς-
εστρατοπέδευσε· καὶ χρήμασι διαφθείρας τοὺς σιτοφύλακας
συνέθετο. οἱ μὲν ἐν τῇ πόλει παρήγγειλαν τοῖς στρατιώταις
δώσειν [σῖτον], οἱ δὲ τὰς φυλακὰς τῶν τειχῶν ἀπολιπόντες
τὸν σῖτον ἐμέτρουν. Φιλοκλῆς δὲ ἐν τῷ καιρῷ προσπεσὼν
ἀφύλακτον ἔλαβεν τὴν πόλιν.
 457

Ὅτι Κάσσανδρος ἀπὸ τῆς Ἰλλυρίδος ἐπανιὼν ἀποσχὼν

ὁδὸν ἡμέρας Ἐπιδάμνου, τὴν δύναμιν ἀποκρύψας ἱππέας
καὶ πεζοὺς πέμψας ἐνέπρησεν ὕλας κειμένας ἐπὶ τῶν ὁρίων
Ἰλλυρίδος καὶ Ἀτιντανίδος, αἳ καταφανεῖς ἦσαν τοῖς Ἐπι-
δαμνίοις. οἱ μὲν δὴ νομίσαντες ἀπεληλυθέναι Κάσσανδρον
προελθόντες τῆς πόλεως ταῖς γεωργίαις προσεῖχον, ὁ δὲ τὴν
κεκρυμμένην δύναμιν ἀναστήσας ἀπὸ μὲν τῶν ἔξω τῆς πό-
λεως ἔλαβεν οὐκ ἐλάττους ἀνδρῶν δισχιλίων, τὰς δὲ πύλας
τῆς πόλεως ἀνεῳγμένας εὑρὼν καὶ ταύτην κατέσχεν.

Parthenius Myth., Poesis reliquiae Fr. 40, line 1

τῆς ἐπὶ Γαδείρῃ στηλῶν ζεῦγος λίπεθ' οἵμου

ἀρχαίου Βριαρεῶο ἀπ' οὔνομα τὸ πρὶν ἀράξας.
ἵλαος ὦ Ὑμέναιε.
Τήλεφος ἀργεϊφόντης.
ὢ ἐμὲ τὴν τὰ περισσά.
Τυφρήστιον αἶπος.
δείκελον Ἰφιγόνης.
Κανωπίτης (Ἄδωνις).
Γενειάδες.
Ἐλεφαντίς.
Ἐπιδάμνειος.
Μαγνησσίς.
Μυρκιννία.
Μυτωνίδες.
δροίτη.

Dioscorides Pedanius Med., De materia medica B.1, cha. 73, se. 1, li10

ἄσφαλτος διαφέρει ἡ Ἰουδαικὴ τῆς λοιπῆς. ἔστι δὲ

καλὴ ἡ πορφυροειδῶς στίλβουσα, εὔτονος τῇ ὀσμῇ καὶ βαρεῖα,
ἡ δὲ μέλαινα καὶ ῥυπώδης φαύλη· δολοῦται γὰρ πίσσης μει-
γνυμένης. γεννᾶται δὲ καὶ ἐν Φοινίκῃ καὶ ἐν Σιδῶνι καὶ ἐν
Βαβυλῶνι καὶ ἐν Ζακύνθῳ· γίνεται δὲ καὶ κατὰ τὴν Ἀκραγαν-
τίνων χώρων τῆς Σικελίας ὑγρὸν ἐπινηχόμενον ταῖς κρήναις, ᾧ
χρῶνται εἰς τοὺς λύχνους ἀντὶ ἐλαίου, καλοῦντες αὐτὸ Σικελὸν
ἔλαιον πλανώμενοι· ἔστι γὰρ ἀσφάλτου ὑγρᾶς εἶδος.
καλεῖται δέ τις καὶ πιττάσφαλτος, γεννωμένη ἐν Ἀπολλωνίᾳ τῇ πρὸς
Ἐπιδάμνῳ, ἥτις ἐκ τῶν Κεραυνίων ὀρῶν συγκαταφέρεται τῇ τοῦ
 458

ποταμοῦ ῥύμῃ καὶ ἐκβράσσεται εἰς τὰς... Τα Κεραύνια Όρη (και Όρη Χειμάρας)
είναι παράκτια οροσειρά της νοτιοδυτικής Αλβανίας.
ἠιόνας βωλοειδῶς συμπεπηγυῖα, ὄζουσα πίσσης μεμειγμένης
ἀσφάλτῳ.
καλεῖται δέ τις καὶ νάφθα, ὅπερ ἐστὶ τῆς Βαβυλωνίου
ἀσφάλτου περιήθημα, τῷ χρώματι λευκόν, εὑρίσκεται δὲ καὶ
μέλαν. δύναμιν δὲ ἔχει ἁρπακτικὴν πυρὸς ὥστε καὶ ἐκ διαστή-
ματος ἁρπάζειν τοῦτο, ὅπερ πρὸς ὑποχύσεις χρησιμεύει καὶ
λευκώματα.

Alexander Rhet., Fr.a et titulusFr. 25, line 1

Εὐρώπη

Δυσραχίου τ' Ἐπίδαμνος ἐπ' ἀγχιάλου χθονὸς ἀκτῆς

Ἐλίμειον Ἑρκύνιον Τυρακή

Oribasius Med., Collectiones medicae (lib. 1-16, 24-25, 43-50)

B.12, cha. pi, se. 19, line 2

ἐφ' ὅσον ἂν ἡ πίσσα ἕψηται. συνάγεται δὲ καὶ λιγνὺς ἐκ τῆς ὑγρᾶς

πίσσης οὕτως· εἰς λύχνον καινὸν ἐλλελυχνιασμένον ἀποδούς τι τῆς
πίσσης ἅψον καὶ πωμάσας κεραμέῳ ἀγγείῳ κριβανώδει, ἄνωθεν μὲν
περιφερεῖ καὶ στενῷ, κάτωθεν δὲ τρῆμα ἔχοντι καθάπερ οἱ κλίβανοι,
ἔα καίεσθαι· ὅταν δ' ἀναλωθῇ τὸ πρότερον ὑγρόν, ἄλλο ἐπίχεε, ἕως
ἂν αἰθαλώσῃς τὸ πρὸς τὴν λιγνὺν αὔταρκες, καὶ χρῶ. – Ἡ δὲ ξηρὰ
πίσσα ἑψομένης τῆς ὑγρᾶς γίνεται· ἔστι δ' αὐτῆς ἡ μέν τις ἰξώδης,
ἡ δὲ ξηρά, καλὴ δ' ἐστὶν ἡ λιπαρὰ καὶ καθαρὰ καὶ ἰξώδης καὶ
ὑπόκιρρος, ῥητινώδης· τοιαύτη δ' ἐστὶν ἡ Λυκία καὶ Βρυττία ἅτε
δύο φύσεων ἐχόμεναι, πίσσης ἅμα καὶ ῥητίνης. – Καλεῖταί τις καὶ
πιττάσφαλτος, γεννωμένη ἐν Ἀπολλωνίᾳ τῇ πρὸς Ἐπιδάμνῳ, ἥτις
ἐκ τῶν Κεραυνίων ὀρῶν συγκαταφέρεται τῇ τοῦ ποταμοῦ ῥύμῃ καὶ
ἐκβράσσεται εἰς τὰς ἠϊόνας βωλοειδῶς πεπηγυῖα, ὄζουσα πίσσης μεμιγ-
μένης ἀσφάλτῳ.
Πολεμώνιον (οἱ δὲ Φιλεταίρειον)· κλωνία λεπτά, τεταρσωμένα·

Anonymi Historici (FGrH), Victores Olympici (forauctore Phlegonte vel

Eratosthene) (P. Oxy. 2.222) Volume-Jacobyʹ-F 3b,415,F, fr. 1, line 17
 459

[...... Μα]ρ̣ων̣ ̣είτης πάλην· / [Εὔθυμος Λο]κρὸς ἀπ' Ἰταλίας πύξ· / [Θεο-
γένης Θ]άσιος παγκράτιον· / [....... Λ]άκων παιδ στάδιον· / [Θεόγνητος
Αἰγι]νήτης παιδ πάλην· / [Ἀγ]ησί̣[δα]μος Λοκρὸς ἀπ' Ἰταλίας παιδ πύξ· /
[Ἀστ]ύλος Συρακόσιος ὁπλειτ· ο κρατις(?) [.]α· / [Θήρ]ωνος
Ἀκραγαντίνου
τεθρι· / [Ἱέρ]ωνος Συρακοσίου κέλης.
// [οζ Δάν]δις Ἀργεῖος στάδιον· / [...]γης Ἐπιδαύριος δίαυλον· /
[Ἐργ]οτέλης Ἱμεραῖος δόλιχον· / [...]αμος Μιλήσιος πένταθλον· / [Εὐρυ]-
μένης(?) Σάμιος πάλην· / [Εὔθ]υμος Λοκρὸς ἀπ' Ἰταλίας πύξ· / [Κα]λ̣λίας
Ἀθηναῖος παγκράτιον· / [Ἀγη]σ̣ανδρίδας Κορίνθιος παιδ στάδιον· / [Ἐπι]-
κρατίδας Ταραντῖνος παιδ πάλην· / [Τέλ]λ̣ων Μαινάλιος παίδων πύξ· /
[...]γ̣ίας Ἐπιδάμνιος ὁπλειτ δίς· / [Ἀγρ]είων δημόσιον τέθριππον· /

Harpocration Gramm., Lexicon in decem oratores Atticos P. 160, l 12

“φάλλους ἐν τῇ ὀρχήστρᾳ ὀρχούμενοι.” ποιήματά τινα οὕτως ἐλέ-

γετο τὰ ἐπὶ τῷ φαλλῷ ᾀδόμενα, ὡς Λυγκεὺς ἐν ταῖς ἐπιστολαῖς
φησίν· Δημοσθένης δὲ ἐν τῷ κατὰ Κόνωνος ἐπὶ ἐπωνύμου τεθειμένου
τισὶ κατὰ παιδιὰν ἔταξεν αὐτό. ἐλέγετο δὲ κυρίως ἰθύφαλλος τὸ
ἐντεταμένον αἰδοῖον, ὡς Κρατῖνος ἐν Ἀρχιλόχοις.
Ἰκαριεύς: Ἰσαῖος ἐν τῷ κατ' Ἐλπαγόρου. δῆμός ἐστι φυλῆς
τῆς Αἰγηΐδος, ὥς φησι Διόδωρος.
Ἱκετηρία: Αἰσχίνης ἐν τῇ ἀπολογίᾳ. ἱκετηρία καλεῖται ἐλαίας
κλάδος στέμματι ἐστεμμένος.
Ἰόνιος: Λυσίας ἐν Ὀλυμπιακῷ. τὸν Ἀδρίαν καλούμενον οὕτως
ὠνόμαζον ἐνίοτε οἱ παλαιοί. “Ἐπίδαμνός ἐστι πόλις ἐν δεξιᾷ ἐσπλέ-
“οντι τὸν Ἰόνιον κόλπον” Θουκυδίδης αʹ.
Ἰπνός: Λυκοῦργος ἐν τῷ κατὰ Λυκόφρονος αʹ. μέρος τι τῆς
οἰκίας οὕτω καλεῖται, τὸ λεγόμενον παρ' ἡμῖν μαγειρεῖον· ἔστι γοῦν
δρᾶμα Φερεκράτους Ἰπνὸς ἢ Παννυχίς, ἐν ᾧ δηλοῦται τοῦτο, ὅτι μέ-
ρος ἐστὶ τῆς οἰκίας. λέγεται δὲ κυρίως ἰπνὸς ἡ κάμινος, ὅθεν καὶ
ἰπνοπλάθους τινὰς ὀνομάζουσιν.

(Ερέννιος Fr.a Volume-Jacobyʹ-F 3c,790,F, fr. 35, line 2

θυγατρὸς Ἴωνος τοῦ Ξούθου καὶ Ἑλίκης. τὸ ἐθνικὸν Βουραῖος·

Λυκόφρων
(Al. 591) «Δύμη τε Βουραίοισιν ἡγεμὼν στόλου». ἐκ ταύτης ἦν Πυθέας
ζωγράφος, οὗ ἐστιν ἔργον ὁ ἐν Περγάμωι ἐλέφας, ἀπὸ τοι-
χογραφίας ὤν, ὡς Φίλων.
STEPH. BYZ. s.v. Γέρασα· πόλις τῆς Κοίλης Συρίας τῆς δε-
καπόλεως. ἐξ αὐτῆς Ἀρίστων ῥήτωρ ἀστεῖός ἐστιν, ὡς Φίλων, καὶ
 460

Κήρυκος σοφιστὴς καὶ Πλάτων νομικὸς ῥήτωρ, πᾶσαν παί-

δευσιν ὡς μίαν ἀποστοματίζων καὶ ἐν συνηγορίαις καὶ παρε-
δρευταῖς καὶ θρόνοις τὴν ὀρθότητα τῶν νόμων ἐπιτηδεύων.
STEPH. BYZ. (plen.) s.v. Δυρράχιον· πόλις Ἰλλυρική, Ἐπί-
δαμνος κληθεῖσα ἀπὸ Ἐπιδάμνου. τούτου θυγάτηρ Μέλισσα, ἧς καὶ
Ποσειδῶνος Δυρράχιος· ἀφ' ἧς ἐστιν ἐν Ἐπιδάμνωι τόπος Μελισσώνιος,
ἔνθα Ποσειδῶν αὐτῆι συνῆλθεν, ὡς Φίλων. Στράβων δ' ἐν ζ (5, 8) φησί·
«μετὰ δὲ τὸν Ῥιζονικὸν κόλπον Λίσσος ἐστὶ πόλις καὶ Ἀκρόλισσος καὶ
Ἐπίδαμνος, Κερκυραίων κτίσμα, ἡ νῦν Δυρράχιον ὁμωνύμως τῆι
χερρονήσωι [πρότερον] λεγομένη, ἐφ' ἧς ἵδρυται, [ὡς Φίλων].
STEPH. BYZ. s.v. Ἔγεστα· πόλις Σικελίας, ἔνθα θερμὰ
ὕδατα, ὡς Φίλων. ἀπὸ Ἐγέστου τοῦ Τρωός.

Salaminius Hermias Sozomenus Scr. Eccl., Historia ecclesiastica

B.2, cha. 3, se. 5, line 8

οἰκίας ἀνὰ τὰς ἀγυιὰς σποράδην οἰκοδομήσας, ἄνδρας ἐν λόγῳ σὺν τοῖς
οἰκείοις δεσπότας ποιήσας ἐν ταύταις κατῴκισε, τοὺς μὲν ἐκ τῆς πρες-
βυτέρας Ῥώμης, τοὺς δὲ ἐξ ἑτέρων ἐθνῶν μετακαλεσάμενος. φόρους
δὲ τάξας, τοὺς μὲν εἰς οἰκοδομὰς καὶ κάλλη τῆς πόλεως, τοὺς δὲ εἰς ἀπο-
τροφὴν τῶν πολιτῶν, ἅπασί τε τοῖς ἄλλοις τὰ περὶ τὴν πόλιν διαθεὶς ἱππο-
δρόμῳ τε καὶ κρήναις καὶ στοαῖς καὶ λοιποῖς οἰκοδομήμασι φιλοτίμως
κος-
μήσας, Νέαν Ῥώμην Κωνσταντινούπολιν ὠνόμασε, καὶ βασιλίδα κατέ-
στησε τῶν ὅσοι τὴν Ῥωμαίων ὑπήκοον γῆν οἰκοῦσι πρὸς ἄρκτον καὶ
νότον καὶ ἥλιον ἀνίσχοντα καὶ τὰ ἐν μέσῳ πελάγη ἐκ τῶν περὶ τὸν
Ἴστρον πόλεων καὶ Ἐπιδάμνου τῶν τε πρὸς τῷ Ἰονίῳ κόλπῳ μέχρι
Κυρήνης καὶ τῶν τῇδε Λιβύων παρὰ τὸ Βόρειον καλούμενον.
βουλευτήριόν τε μέγα, ἣν σύγκλητον ὀνομάζουσιν, ἕτερον συνεστήσατο,
τὰς αὐτὰς τάξας τιμὰς καὶ ἱερομηνίας, ᾗ καὶ Ῥωμαίοις τοῖς πρεσβυτέροις
ἔθος. ἐν πᾶσι δὲ δεῖξαι σπουδάσας ἐφάμιλλον τῇ παρὰ Ἰταλοῖς Ῥώμῃ τὴν
ὁμώνυμον αὐτῷ πόλιν οὐ διήμαρτεν.

Arcadius Gramm., De accentibus [Sp.] P. 71, line 13

Τὰ εἰς ΜΝΟΣ δισύλλαβα, εἰ παραλήγοι Α μετὰ

συμφώνου, βαρύνεται· θάμνος ῥάμνος. τὸ δὲ
ἀμνός ὀξύνεται· ἀπὸ τοῦ Α γὰρ καὶ ἐπιθετικώτερον·
ἄμενος γὰρ παρὰ τὸ μὴ ἔχειν μένος.
Τὰ εἰς ΜΝΟΣ δισύλλαβα ἔχοντα τὴν πρὸ τέλους
 461

μὴ φύσει μακρὰν, μονογενῆ μὲν ὄντα βαρύνεται· ὕμνος

σκύμνος τέμνος· τριγενῆ δὲ ὀξύνεται· γυμνός
σεμνός στυμνός (ὁ σκληρός).
Τὰ εἰς ΝΟΣ ὑπερδισύλλαβα κύρια ἢ προσηγορικὰ,
μὴ ἔχοντα ἴδια θηλυκὰ, προπαροξύνεται· Λάτυμνος
Λύκαμνος Ἐπίδαμνος Αἴσυμνος. τὸ μέντοι
ἐρεμνός ἔχει θηλυκὸν τὸ ἐρεμνή, ὥσπερ καὶ τὸ ἐρυ-
μνός (ὁ κεκαλυμμένος).
Τὰ εἰς δύο ΝΝ βαρύνεται ἀπαρασχημάτιστα ὄντα
θηλυκῷ γένει· βλέννος θύννος Κύννος δάθυν-
νος (?) Ἄργυννος τύραννος. τὰ μέντοι ἔχοντα
θηλυκὰ ὀξύνεται· ἐραννός (ὁ ποθεινός) ἀργεννός
κλεεννός ἐρεβεννός.

Christodorus Epic., Epigrammata B.7, epigram 697, line 1

ΧΡΙΣΤΟΔΩΡΟΥ

Οὗτος Ἰωάννην κρύπτει τάφος, ὅς ῥ' Ἐπιδάμνου

ἄστρον ἔην, ἣν πρὶν παῖδες ἀριπρεπέες
ἔκτισαν Ἡρακλῆος· ὅθεν καὶ μέρμερος ἥρως
αἰεὶ τῶν ἀδίκων σκληρὸν ἔκοπτε μένος.
εἶχε δ' ἀπ' εὐσεβέων προγόνων ἐρικυδέα πάτρην
Λυχνιδόν, ἣν Φοῖνιξ Κάδμος ἔδειμε πόλιν·
ἔνθεν λύχνος ἔην Ἑλικώνιος, οὕνεκα Κάδμος
στοιχείων Δαναοῖς πρῶτος ἔδειξε τύπον.
εἰς ὑπάτους δ' ἀνέλαμψε καὶ Ἰλλυριοῖσι δικάζων
Μούσας καὶ καθαρὴν ἐστεφάνωσε Δίκην.

Christodorus Epic., Epigrammata B.7, epigram 698, line 1

ἄστρον ἔην, ἣν πρὶν παῖδες ἀριπρεπέες

ἔκτισαν Ἡρακλῆος· ὅθεν καὶ μέρμερος ἥρως
αἰεὶ τῶν ἀδίκων σκληρὸν ἔκοπτε μένος.
εἶχε δ' ἀπ' εὐσεβέων προγόνων ἐρικυδέα πάτρην
Λυχνιδόν, ἣν Φοῖνιξ Κάδμος ἔδειμε πόλιν·
ἔνθεν λύχνος ἔην Ἑλικώνιος, οὕνεκα Κάδμος
στοιχείων Δαναοῖς πρῶτος ἔδειξε τύπον.
εἰς ὑπάτους δ' ἀνέλαμψε καὶ Ἰλλυριοῖσι δικάζων
Μούσας καὶ καθαρὴν ἐστεφάνωσε Δίκην.

ΤΟΥ ΑΥΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΔΩΡΟΥ

 462

Αὐτὸς Ἰωάννης Ἐπιδάμνιος ἐνθάδε κεῖται,

τηλεφανὴς ὑπάτων κόσμος ἀειφανέων,
ὁ γλυκύ μοι Μουσέων πετάσας φάος, ὁ πλέον ἄλλων
εὐρύνας ξενίου δαίμονος ἐργασίην
παμφόρβην παλάμην κεκτημένος, ἥντινα μούνην
οὐκ ἴδε δωτίνῃς μέτρον ὁριζόμενον.
αἰπυτάτην δ' ηὔξησε νόμοις πατρίοισιν ἀπήνην
φαιδρύνας καθαρῆς ἔργα Δικαιοσύνης.

Publius Herennius Dexippus Hist., Fr.a Fr. 6, line 3

E LIBRO DECIMO.

Stephan. Byz. v. Δυρράχιον: Δέξιππος δὲ ἐν Χρονικῶν ιʹ φησὶν οὕτω·

«Καὶ Μακεδόνων τὴν μὲν Ἐπίδαμνον, εἰς ὕστερον δὲ Δυρράχιον
μετονομασθεῖσαν, πόλιν τῆς Μακεδονίας μεγάλην καὶ εὐδαίμονα οὖσαν,
κατὰ κράτος αἱροῦσιν. Idem: Σουκχαῖοι, ἔθνος Μαυρούσιον, ὡς
Δέξιππος Χρονικῶν δεκάτῳ.

Aristodemus Hist., Fr.a Volume-Jacobyʹ-F 2a,104,F, fr. 1, line 302

Ἕλλησι πᾶσιν ἐκ τριῶν λαικαστριῶν.

ἐνθένδε μέντοι Περικλέης Ὀλύμπιος
ἤστραπτ', ἐβρόντα, συνεκύκα τὴν Ἑλλάδα,
ἐτίθει νόμους ὥσπερ σκόλια γεγραμμένους,
ὡς χρὴ Μεγαρέας μήτ' ἐν ἀγορᾶι μήτε γῆι
μήτ' ἐν θαλάττηι μήτ' ἐν ἠπείρωι μένειν.
(4) φασὶ δὲ ὅτι τοῦ Περικλέους σκεπτομένου περὶ τῆς ἀποδόσεως
τῶν λόγων ὑπὲρ τῆς ἐργεπιστασίας Ἀλκιβιάδης ὁ Κλεινίου,
ἐπιτροπευόμενος
ὑπ' αὐτοῦ εἶπεν· ‘μὴ σκέπτου πῶς ἀποδῶις τοὺς λόγους Ἀθηναίοις, ἀλλὰ
πῶς μὴ ἀποδῶις.’
(17) δευτέρα δὲ αἰτία φέρεται καὶ Κερκυραίων καὶ Ἐπιδαμνίων
τοιαύτη. Ἐπίδαμνος ἦν πόλις Κερκυραίων ἄποικος, ἡ δὲ Κέρκυρα
Κορινθίων. πλημμελούμενοι οὖν κατ' ἐκεῖνον τὸν καιρὸν καὶ ὑπερη-
φανευόμενοι ὑπὸ τῶν Κερκυραίων οἱ Ἐπιδάμνιοι, προσποιησάμενοι
συμμά-
χους τοὺς Κορινθίους ὡς μητροπολίτας, ἐστράτευσαν ἐπὶ Κέρκυραν καὶ
ἐπολέμουν. (2) πιεζόμενοι δὲ Κερκυραῖοι τῶι πολέμωι ἔπεμψαν περὶ
συμμαχίας πρὸς Ἀθηναίους, ἔχοντες πολὺ ναυτικόν. ὁμοίως δὲ καὶ οἱ
 463

Κορίνθιοι ἔπεμψαν πρὸς Ἀθηναίους, ἀξιοῦντες ἑαυτοῖς καὶ μὴ τοῖς

Κερκυ-
ραίοις βοηθεῖν αὐτούς. οἱ δὲ Ἀθηναῖοι εἵλοντο μᾶλλον βοηθεῖν τοῖς
Κερκυραίοις· καὶ ἐναυμάχησαν τοῖς Κορινθίοις οὖσιν ἐνσπόνδοις.

Libanius Rhet., Soph., Orationes 1-64 Oration 59, se. 83, line 10

μενοι.
Καὶ πλήρωμα πόλεως οὐ φαυλοτάτης ἐν Πέρ-
σαις αὐτοβοεί, καθάπερ ἐν δικτύῳ συγκλεισθέντες, παν-
οικησίᾳ μετηνέχθη καταρώμενον μὲν τοῖς ἐμβαλοῦσι
τοῦ πολέμου τὸ σπέρμα, ὀδυρόμενον δὲ τὴν τῆς πατρί-
δος ἐρημίαν, οὐκ ἀπεγνωκὸς δὲ παντάπασι τὰς ἀμεί-
νους ἐλπίδας ἐκ τῆς τοῦ νενικηκότος πρᾳότη-
τος. καὶ οὐκ ἐψεύσθησαν. λέγω δὲ ἤδη τὸ μετὰ τὴν
αἵρεσιν βούλευμα πολὺ τῆς αἱρέσεως ἄμεινον παρά γε
ἐμοὶ κριτῇ. οὐ γὰρ ἀπέκτεινε λαβών, ὥσπερ οἱ Κερκυραῖοι τοὺς ἐξ
Ἐπιδάμνου Κορινθίων οἰκήτορας, οὐδέ γε ἀπέδοτο τὰ ἆθλα τοῦ
πολέμου, καθάπερ Φίλιππος
τοὺς αἰχμαλώτους Ὀλυνθίων, ἀλλ' ἐπενόησεν ἀντὶ στή-
λης καὶ τροπαίου χρήσασθαι τοῖς αἱρεθεῖσι καὶ κομί-
ζων εἰς Θρᾴκην κατοικίζει μηνυτὰς εἶναι καὶ τοῖς
ὕστερον τοῦ πάθους.

Libanius Rhet., Soph., Orationes 1-64 Oration 64, se. 23, line 6

καιον εἶναί φημι τὰς μὲν παρ' αὑτοῦ προσθήκας

φάσκειν λυσιτελῆσαι τοῖς λόγοις καὶ μὴ τὰ πρότερα
θαυμάζειν, εἰ δὲ καὶ τὴν ὄρχησιν τοῦτ' αὐτὸ βελτίω
κατέστησε, προσθήκη, τὸ μὴ τὰ πρότερα τετηρῆσθαι
δεῖγμα ποιεῖσθαι φαυλότητος.
Ἑτέρως, φής, ὠρχοῦντο οἱ πρότερον. καὶ
γὰρ ἐναυμάχουν οὐ παραπλησίως οἱ πρότεροι τοῖς
δευτέροις, οἷον Μίνως πρὸς Κᾶρας, Πάρις πρὸς Σιδο-
νίους, Ἀχιλλεὺς πρὸς Λεσβίους, Κορίνθιοι πρὸς
Κερκυραίους, εἴτε δὴ τὴν παλαιτάτην βούλει ναυμα-
χίαν εἴθ' ἣν ἠγωνίσαντο περὶ τῆς Ἐπιδάμνου. πῶς
οὖν εἶχον ἐκεῖναι; τῶν μὲν νεῶν οὐ πολὺ τὸ ἔργον
ἦν, τοῖς δὲ ἐπὶ τοῦ καταστρώματος ὁπλίταις οἱ ἀγῶνες
 464

ἐκρίνοντο καὶ θάλαττα μὲν ὑπέκειτο, τὰ δὲ πραττό-

μενα τῶν ἐν τῇ γῇ δρωμένων οὐδὲν ἀπεστάτει. πάν-
τως δὲ ἀκούεις Θουκυδίδου λέγοντος τῷ παλαιῷ
τρόπῳ ἀπειρότερον ἔτι παρεσκευασμένοι καὶ ὡς
ἡ ναυμαχία καρτερὰ τῇ μὲν τέχνῃ οὐχ ὁμοίως, πεζομαχίᾳ δὲ τὸ πλέον
προσφερὴς οὖσα.

Ιωάννης Λαυρέντιος Λύδος. De magistratibus populi Romani

P. 8, line 15

Ζ περὶ τῆς τάξεως τῶν ἐπάρχων καὶ τῶν ἐν αὐτῇ καταλόγων,

ἠθῶν τε καὶ σχημάτων καὶ γραμμάτων καὶ τῶν ἄλλων τῆς ἀρχαι-
ότητος γνωρισμάτων καὶ ἐκ ποίων αἰτιῶν ἠμέληται.
Η διὰ τί τὸν ποταμὸν νῦν μὲν Ἴστρον, νῦν δὲ Δανούβιον συμ-
βαίνει προσαγορεύεσθαι· πῶς Πέρσαις πολεμητέον κατὰ τοὺς
τακτικούς.
Θ πότε καὶ τίνος χάριν ἐξηυρέθη τὸ τῶν σκρινιαρίων σῶμα· πό-
θεν εἰσηνέχθη τὸ τῶν καγκελλαρίων ὄνομα καὶ διὰ τί οὕτως
ὠνομάσθησαν· ἐκ ποίων αἰτιῶν ὑπεσύρη ἡ τάξις, καὶ ὅτι Ἀνα-
στάσιος ὁ βασιλεὺς διὰ Μαρίνου αἴτιος τούτου.
Ι πόθεν Δουρράχιον ἡ πάλαι Ἐπίδαμνος.
ΙΑ ὑποτύπωσις τῆς Ἀναστασίου βασιλείας.
ΙΒ διὰ τί Πέρσαι Ῥωμαίους παρὰ τὴν παλαιότητα χρυσίον ἐφ'
ἑκάστης ὥσπερ ὀφειλόμενον εἰσπράττουσιν· περὶ τοῦ πτώματος
Ἀντιοχείας τῆς πρὸς Δάφνην καὶ τῆς Περσῶν ἐφόδου.
ΙΓ περὶ τῆς εὐτυχεστάτης βασιλείας Ἰουστινιανοῦ τοῦ ἀηττήτου
βασιλέως, καὶ ὅσοις ἀγαθοῖς τὰ Ῥωμαίων ἐκόσμησεν, καὶ ὅπως
ἐν βραχεῖ Λιβύην ὅλην Ῥωμαίοις ἀπέσωσεν.

Ιωάννης Λαυρέντιος Λύδος. De magistratibus populi Romani

P. 204, line 11

ἢ πρᾶξαι πρὸς αὐτὴν ἠξίωσαν, ποταμοὺς ἢ τάχα θάλασσαν ὅλην

βλύζειν αὐτοῖς τὸ χρυσίον οἰόμενοι.
46 Νεμεσήσασα δ' οἴμ' ὡς ἡ Τύχη καὶ σκοπῷ διοικήσεως
τὰ νεῦρα παρέλυσε τῆς πολιτείας. τῶν γὰρ βουλευτικῶν συστη-
μάτων διοικούντων τὰς πόλεις καὶ τὸν στρατιώτην ἀποτρε-
 465

φόντων καὶ ἀληθῶς πολιτευομένων τοῖς πράγμασιν, Μαρῖνός

τις ἐκ τῶν λεγομένων σκρινιαρίων τῆς ἑῴας διοικήσεως παρ-
εισδὺς ἐντέχνως τῷ βασιλεῖ ἀναπείθει πᾶσαν αὐτῷ τὴν πο-
λιτείαν διαψηφίσαντι τοὺς φόρους καταπιστεῦσαι, ὁμολογήσας
χρυσίον τῷ βασιλεῖ περιποιεῖν. φιλοκερδὴς δὲ ἠρέμα ἐτύγχανεν
ἐκεῖνος, οἷα Ταυλάντιος, καὶ Ἐπιδάμνου τῆς Ἰλλυρίδος (Δουρ-
ράχιον αὐτὴν Κρῆτες ἀποικήσαντες ἐκεῖ προσηγόρευσαν ἀπὸ
Δουρράχου τότε βασιλεύοντος Κρητῶν, ὡς ὁ Ῥωμαῖος Λουκανὸς
ἐν τῇ δευτέρᾳ τῶν Ἐμφυλίων φησίν, ἢ Κορκυραῖοι, Κορινθίων
ἄποικοι κατὰ τὸν Συγγραφέα)· καὶ πολὺς ἦν λόγος ἀπληστίας
κατηγορῶν τοῦ Ἀναστασίου, ὡς καὶ ἐλεγείας τινὰς ἐπὶ τοῦ
ἱπποδρομίου ἀνατεθῆναι πρὸς τοῦ δήμου κατ' αὐτοῦ, εἰκόνος
αὐτῷ σιδηρᾶς ἐπὶ τοῦ ἱπποδρόμου ἀνατεθείσης. οἱ δὲ στίχοι τοῦ
λεγομένου παρὰ μὲν Ῥωμαίοις φαμώσου, καθ' ἡμᾶς δὲ βλασφη-
μίας, ὧδε·

Martyrium Ignatii, Martyrium Ignatii Antiocheni (martyrium

Antiochenum) Cha. 5, se. 2, line 3

κόψῃ, καλῆς ἀνεῳχθείσης αὐτῷ θύρας τοῦ μαρτυρίου, οἷα πρὸς

τὴν ἐκκλησίαν ἐπιστέλλει Ῥωμαίων, ὑποτέτακται.
Καταρτίσας τοίνυν, ὡς ἠβούλετο, τοὺς ἐν Ῥώμῃ τῶν ἀδελ-
φῶν ἄκοντας διὰ τῆς ἐπιστολῆς, οὕτως ἀναχθεὶς ἀπὸ τῆς Σμύρνης
(κατηπείγετο γὰρ ὑπὸ τῶν στρατιωτῶν ὁ χριστοφόρος φθάσαι τὰς
φιλοτιμίας ἐν τῇ μεγάλῃ πόλει, ἵνα ἐπ' ὄψεσι τοῦ δήμου Ῥωμαίων
θηρσὶν ἀγρίοις παραβληθεὶς τοῦ στεφάνου τῆς δικαιοσύνης διὰ τῆς
τοιαύτης ἀθλήσεως ἐπιτύχῃ) πρόσεσχε τῇ Τρωάδι.
εἶτα ἐκεῖθεν καταχθεὶς ἐπὶ τὴν Νεάπολιν, διὰ Φιλίππων παρώδευε
Μακεδονίαν πεζῇ καὶ τὴν Ἤπειρον τὴν πρὸς Ἐπιδάμνῳ·
ἧς ἐν τοῖς παραθαλαττίοις νηὸς ἐπιτυχὼν ἔπλεεν τὸ Ἀδριατικὸν
πέλαγος, κἀκεῖθεν ἐπιβὰς τοῦ Τυρρηνικοῦ καὶ παραμείβων νήσους τε καὶ
πόλεις, ὑποδειχθέντων τῷ ἁγίῳ Ποτιόλων, αὐτὸς μὲν ἐξελθεῖν ἔσπευδεν,
κατ' ἴχνος βαδίζειν θέλων τοῦ ἀποστόλου Παύλου· ὡς δὲ ἐπιπε-
σὸν βίαιον πνεῦμα οὐ συνεχώρει, τῆς νηὸς ἐκ πρύμνης ἐπειγομέ-ης,
μακαρίσας τὴν ἐν ἐκείνῳ τῷ τόπῳ τῶν ἀδελφῶν ἀγάπην,
οὕτω παρέπλει.

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.1, cha. 7, se. 2, line 1

 466

ἐπὶ τὸν Βασιλάκιον ἤδη καὶ τοῦτον βασιλείας περιθέμενον

διάδημα καὶ τὴν ἑσπέραν μετά γε τὸν Βρυέννιον ἀκατα-
σχέτως κυμαίνοντα. Ὁ γάρ τοι Βασιλάκιος οὗτος ἀνὴρ
ἦν μὲν τῶν πάνυ θαυμαζομένων ἐπ' ἀνδρείᾳ τε καὶ θυμῷ
καὶ τόλμῃ καὶ ῥώμῃ· ἄλλως δὲ ἄνθρωπος τυραννικὴν
ψυχὴν ἔχων ἐφεῖλκεν εἰς ἑαυτὸν τὰς ὑπερηφάνους τιμὰς
καὶ ἀναρρήσεις τὰς μὲν ἐπενοεῖτο, τὰς δὲ προσέταττε.
Τοῦ γὰρ Βρυεννίου καθαιρεθέντος οὗτος καθάπερ ἐκείνου
διάδοχος γεγονὼς τὴν πᾶσαν εἰς ἑαυτὸν ἀνεδέξατο τῆς
τυραννίδος ὑπόθεσιν.
Καὶ ἀπὸ τῆς Ἐπιδάμνου ἀρξάμενος (μητρόπολις δὲ αὕτη
προκαθημένη τοῦ Ἰλλυρικοῦ) μέχρι τῆς τῶν Θετταλῶν πόλεως ἧκε
πάντα καταστρε-ψάμενος αὐτὸς ἑαυτὸν καὶ χειροτονήσας εἰς βασιλέα καὶ
εὐφημήσας καὶ τὸν πλάνητα τούτου στρατὸν ὅποι καὶ
βούλοιτο μεταφέρων. Ἦν γὰρ καὶ ἄλλως μὲν θαυμαζό-
μενος ὁ ἀνὴρ ἐπί τε μεγέθει σώματος καὶ κράτει βραχιό-
νων καὶ προσώπου σεμνότητι, οἷς μᾶλλον ἁλίσκεται τὸ
ἀγροικικὸν τοῦτο καὶ στρατιωτικὸν ἔθνος. Οὐ γὰρ διορᾷ
εἰς ψυχὴν οὐδ' ἐνατενίζει πρὸς ἀρετήν, ἀλλὰ μέχρι τῶν
τοῦ σώματος ἀρετῶν ἵσταται τόλμαν καὶ ῥώμην καὶ δρόμον

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.1, cha. 16, se. 1, line 9

ἐπέρχεται καὶ γέλως ἐπιτρέχει τοῖς χείλεσι πρὸς λύχνον

ἐπισυρούσῃ τὸν κάλαμον.
Ὁ μέντοι Ῥομπέρτος πᾶσαν δύναμιν συναγηοχὼς
κατὰ τὸ Βρεντήσιον τάς τε ναῦς αὐτῷ καὶ τοὺς στρατιώ-
τας (αἱ μὲν γὰρ νῆες εἰς ἑκατὸν καὶ πεντήκοντα συνη-
ρίθμηντο, οἱ δὲ στρατιῶται εἰς τριάκοντα χιλιάδας
ξύμπαντες ἐτύγχανον συμποσούμενοι, ἑκάστης νηὸς
ἄνδρας ἀπολαμβανούσης διακοσίους μεθ' ὅπλων καὶ
ἵππων) καὶ οὕτως ἐχόντων παρασκευῆς, ἐπειδὰν οἷς
προσοκείλειαν, ὡπλισμένοις τούτοις καὶ ἱππόταις περι-
τύχοιεν, ἔμελλε διαφεῖναι πρὸς τὴν Ἐπίδαμνον πόλιν, ἣν
Δυρράχιον κατὰ τὸ νῦν ἐπικρατῆσαν ἔθος προσονομά-
ζομεν. Ἐδόκει μὲν γὰρ ἐξ Ὑδροῦντος πρὸς τὰς Νικοπό-
λεις διαπερᾶν καὶ τήν τε Ναύπακτον καὶ τὰ ξυμπαρα-
κείμενα χωρία καὶ φρούρια πάντα κύκλῳ περιλαβεῖν. Ἀλλ'
ἐπειδήπερ εἰς πολὺ πλάτος ἠνέῳκτο τὸ ἐκεῖθεν ἐνθάδε
πέλαγος ἢ τὸ ἀπὸ Βρεντησίου πρὸς τὸ Δυρράχιον, προεί-
λετο μᾶλλον τοῦτον τὸν κατάπλουν ἐκείνου ἅμα μὲν καὶ
 467

τὴν ταχίστην κέλευθον προαιρούμενος, ἅμα δὲ καὶ τὴν

ῥᾳστώνην τῷ στόλῳ περιποιούμενος.

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.1, cha. 16, se. 3, line 10

Τοῦτο ἀκροασάμενος Ἰωάννης ὁ Ἀλα-

νός, φίλος ἐς τὰ μάλιστα ὢν τοῦ Μονομαχάτου, γινώ-
σκων δὲ καὶ τὴν τῶν Σκυθῶν πρὸς αὐτὸν μῆνιν καὶ τὰς
συχνὰς κατ' αὐτοῦ εἰσηγήσεις ἅπαντα τά τε τοῦ βασιλέως
ῥήματα τά τε τῶν Σκυθῶν πρὸς τὸν Μονομαχάτον ἀπελθὼν
ἐξηγεῖται καὶ περὶ τοῦ συμφέροντος βουλεύσασθαι ξυμβου-
λεύει. Ὁ δὲ (νουνεχὴς γὰρ ἦν) καὶ τῷ βασιλεῖ προσελθὼν
προαρπάζει τὴν ἐπὶ τὸ Δυρράχιον λειτουργίαν λόγοις
κολακευτικοῖς καταθέλξας αὐτόν. Καὶ ὡς πρὸς τὴν
Ἐπίδαμνον συνταξάμενος καὶ τὰς ἐπὶ τῇ δουκικῇ ζώνῃ
προστάξεις ἐγγράφως ἀνειληφώς, ἐπισπευδόντων εὖ μάλα
πρὸς τοῦτο τῶν Σκυθῶν ἐκείνων Γερμανοῦ καὶ Βορίλου,
εἰς δευτέραν ἡμέραν τῆς βασιλίδος πόλεως ἔξεισι τὴν
Ἐπίδαμνον ἀφορῶν καὶ τὴν Ἰλλυρίδα χώραν. Ἀλλὰ
περιτυγχάνει περί που τὴν λεγομένην Πηγήν, ἔνθα καὶ
ναὸς ᾠκοδόμηται τῆς ἐμῆς δεσποίνης παρθένου καὶ θεο-
μήτορος ἐν τοῖς ἀνὰ Βυζαντίδα πόλιν ναοῖς περιβόητος,
τῷ ἐμῷ πατρὶ Ἀλεξίῳ. Οἱ δὲ εἶδον ἀλλήλους, καὶ ὁ μὲν
Μονομαχάτος ἄρχεται λόγων πρὸς τὸν μέγαν δομέστικον
περιπαθῶν καὶ ὡς ὑπερόριος γίνεται δι' ἐκεῖνον καὶ τὴν
πρὸς τοῦτον φιλίαν, καὶ ὅτι οἱ Σκύθαι οἱ πᾶσιν ἐποφθαλ-
μιῶντες Βορῖλος καὶ Γερμανὸς ὅλον τοῦ φθόνου τὸν τροχὸν
κατ' αὐτοῦ ἐξεκύλισαν καὶ δὴ τῶν οἰκείων καὶ τῆς φίλης

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.3, cha. 12, se. 8, line 6

στόλου καταλαβεῖν τούς τε πρὸ μικροῦ φθάσαντας διὰ τῆς

ἠπείρου διαπεραιωθῆναι ἱππέας ἐνόπλους καὶ πεζοὺς καὶ
τὸ ψιλὸν τῆς αὐτοῦ δυνάμεως, ἅπαντας συναγηοχὼς διά τε
τῆς ξηρᾶς καὶ θαλάσσης τὸ Ἰλλυρικὸν πεδίον κατέλαβε
μετὰ πασῶν τῶν αὐτοῦ δυνάμεων.
Συνῆν δὲ αὐτῷ καὶ
ὁ ταῦτά μοι διηγούμενος Λατῖνος, ὡς ἔλεγε, πρέσβυς τοῦ
ἐπισκόπου Βάρεως πρὸς τὸν Ῥομπέρτον ἀποσταλείς, καὶ
ὡς διεβεβαιοῦτο, σὺν τῷ Ῥομπέρτῳ τὴν τοιαύτην διέτριβε
πεδιάδα. Καὶ δὴ ἐντὸς τῶν ἐρειπωθέντων τειχῶν τῆς πάλαι
καλουμένης πόλεως Ἐπιδάμνου καλύβας ἐπήγνυντο ἰλαδὸν
 468

τὰς δυνάμεις κατατιθέμενοι. Ἐν ᾖ βασιλεύς ποτε Ἠπει-

ρώτης Πύρρος Ταραντίνοις ἑνωθεὶς Ῥωμαίοις ἐν Ἀπου-
ληΐᾳ καρτερὸν τὸν πόλεμον συνεστήσατο· καὶ ἀνδροκτασίας
ἐντεῦθεν πολλῆς γεγονυίας, ὡς ἅπαντας ἄρδην ξίφους
παρανάλωμα γεγονέναι, ἄοικος πάντη καταλέλειπται. Ἐν
ὑστέροις δὲ χρόνοις, ὡς Ἕλληνές φασι καὶ αὐτὰ δὴ τὰ ἐν
τῇ πόλει γλυπτὰ γράμματα μαρτυροῦσιν, ὑπ' Ἀμφίονος καὶ
Ζήθου ἀνοικοδομηθεῖσα εἰς ὃ νῦν ὁρᾶται σχῆμα αὐτίκα
καὶ τὴν κλῆσιν μεταμείψασα Δυρράχιον προσηγόρευται.

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.5, cha. 8, se. 5, line 6

αὐτοκράτορος ἀδελφοὶ καὶ αὐτὸς δὴ ὁ βασιλεὺς Μιχαήλ.

Ὁ δὲ Ἰταλὸς θερμὸν ἀεὶ καὶ μανικὸν πρὸς τὸν Ψελλὸν
ἔβλεπε, κἂν ἐκεῖνος ὡς ἀετὸς τῶν τοῦ Ἰταλοῦ ἐρεσχελιῶν
ὑπερίπτατο.
Τί τὸ μετὰ ταῦτα; Ἐσφάδᾳζε τὰ τῶν
Λατίνων τε καὶ Ἰταλῶν κατὰ Ῥωμαίων καὶ ἡ τῆς Λογγι-
βαρδίας ὅλης ὁμοῦ καὶ Ἰταλίας ἐμελετᾶτο κατάσχεσις.
Καὶ ὁ βασιλεὺς ἐκεῖνος τὸν Ἰταλὸν ὡς οἰκεῖον δῆθεν καὶ
ἄνδρα ἀγαθὸν καὶ τὰ τῶν Ἰταλῶν ἐπιστάμενον εἰς Ἐπί-
δαμνον ἀπέστειλε. Καὶ ἵνα συντέμω τὸν λόγον, ὡς κἀκεῖ
ἐφωρᾶτο τὰ ἡμέτερα προδιδοὺς καὶ ἀπεστέλλετο ὁ μέλλων
αὐτὸν μετακινεῖν ἐκεῖθεν, τούτου αἰσθόμενος φυγὰς εἰς
Ῥώμην ᾤχετο. Εἶθ' ὁποῖος ἐκεῖνος μεταμεληθεὶς πρὸς τὸν
βασιλέα παρακλήσει χρησάμενος κατὰ κέλευσιν ἐκείνου
τὴν Κωνσταντίνου κατέλαβε τὴν μονὴν τὴν οὕτω καλου-
μένην Πηγὴν ἐνδιαίτημα λαβὼν καὶ τὴν ἐκκλησίαν τῶν
ἁγίων τεσσαράκοντα. Ἔνθα καὶ τοῦ Ψελλοῦ μεταχωρή-
σαντος Βυζαντόθεν μετὰ τὴν ἀπόκαρσιν αὐτὸς φιλοσο-
φίας ἁπάσης προέστη διδάσκαλος, ὕπατος τῶν φιλοσόφων
χρηματίσας, καὶ τάς τε Ἀριστοτελικὰς βίβλους καὶ τὰς

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.6, cha. 6, se. 4, line 9

Μεμαθηκὼς δὲ ὁ βασιλεὺς
τὸν τοῦ Ῥομπέρτου αἰφνίδιον θάνατον ἀνέσφαλε μὲν ἄχθος
τοιοῦτον ἀπωμισάμενος· ἐπιτίθεται δὲ παραχρῆμα τοῖς τὸ
Δυρράχιον ἔτι κατέχουσιν εἰς διχόνοιαν τούτους διὰ γραμ-
μάτων καὶ παντοίας μεθόδου εἰσάξαι σκεψάμενος κᾆθ'
 469

οὕτως ῥᾷστα τὴν πόλιν Δυρραχίου ἐλπίζων λήψεσθαι.

Ἀλλὰ καὶ τοὺς ἐν τῇ πόλει παρατυχόντας Βενετίκους
παρασκευάζει διὰ γραμμάτων ξυμβουλεῦσαι τοῖς τε Ἀμαλ-
φηνοῖς καὶ Βενετίκοις καὶ ὅσοι ἄποικοι εἰς Ἐπίδαμνον
ἔτυχον, ὑπεῖξαι τῷ αὐτοῦ θελήματι καὶ παραδοῦναί οἱ τὸ
Δυρράχιον. Ἀλλὰ καὶ αὐτός, δι' ὑποσχέσεων καὶ δωρεῶν,
οὐκ ἐνεδίδου ὅλως ὥστε τὴν πόλιν Δυρραχίου παραδοῦναι
αὐτῷ. Καταπειθεῖς οὖν γεγονότες (τοιοῦτον γὰρ τὸ Λατί-
νων ἅπαν γένος ἐρασιχρήματόν τε καὶ ὀβολοῦ ἑνὸς πιπράς-
κειν εἰωθὸς καὶ αὐτὰ δὴ τὰ φίλτατα) μεγάλα ἐλπίσαντες
καὶ συνωμοσίαν τηνικαῦτα ποιησάμενοι ἀναιροῦσι μὲν τὸν
πρώτως αὐτοὺς ἀναπείσαντα τὸ κάστρον τῷ Ῥομπέρτῳ
προδοῦναι καὶ τοὺς συνωμότας αὐτοῦ· ἐκεῖνοι δὲ προσελ-
θόντες παραδιδόασι τὸ κάστρον τῷ βασιλεῖ πάσης

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.7, cha. 8, se. 9, line 2

παραδώσεις, οὔτε ἐγὼ βουλῆς ἄτερ τοῦ αὐτοκράτορος πρὸς

ἅπερ αὐτὸς ἐκεῖθεν ἐξ ἐκείνου καὶ ἐμοῦ ἐπιζητεῖς κατα-
θέσθαι δύναμαι. Ἀλλ' ἐπεὶ δοὺξ μέγας ὁ Ἰωάννης καὶ
γυναικάδελφος τοῦ αὐτοκράτορος ὅσον ἤδη μετὰ παντὸς
καταλαμβάνει τοῦ στόλου ἐξ ἠπείρου τε καὶ θαλάττης
δυνάμεις πολλὰς συνεπαγόμενος, ἐκεῖνος ἀκουσάτω τῶν
παρὰ σοῦ λεγομένων. Καὶ οὕτως, εὖ ἴσθι, αἱ μετὰ τοῦ
αὐτοκράτορος σπονδαὶ αὐτοῦ τὴν εἰρήνην μεσάζοντος
πέρας λάβοιεν.»
Καὶ γὰρ τουτονὶ τὸν Δούκαν Ἰωάννην
εἰς Ἐπίδαμνον ὁ αὐτοκράτωρ μετὰ στρατιᾶς ἀξιομάχου
ἐξέπεμψεν ἅμα μὲν καὶ περὶ τὴν τοῦ Δυρραχίου φρουρὰν
ἐπιμελῶς διαπονεῖσθαι, ἅμα δὲ καὶ τὴν μετὰ τῶν Δαλμα-
τῶν ἀναδήσασθαι μάχην. Ὁ γὰρ οὕτω καλούμενος Βοδῖνος
μαχιμώτατος ὢν καὶ ῥᾳδιουργίας πλήρης οὐ μέχρι τῶν
ἰδίων ὁρίων ἑστάναι ἠβούλετο, ἀλλ' ὁσημέραι τὰς ἔγγιστα
Δαλματίας κωμοπόλεις κατατρέχων τοῖς ἰδίοις προσετίθει
ὁρίοις. Ὁ δὲ Δούκας Ἰωάννης ἐνιαυτοὺς πρὸς τῷ ἑνὶ
δέκα εἰς τὸ Δυρράχιον ἐνδιατρίψας πολλὰ μὲν τῶν ὑπὸ
τὴν ἐξουσίαν Βολκάνου ἀφῃρεῖτο φρούρια, πολλοὺς δὲ
καὶ ζωγρίαν Δαλμάτας πρὸς τὸν αὐτοκράτορα ἐξαπές
 470

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.9, cha. 1, se. 3, line 12

κράτωρ βεβαιούμενος ὁσημέραι δεῖν ἔγνω μὴ ἀναπίπτειν

μηδὲ μαλακίζεσθαι πρὸς τὰ θρυλλούμενα, ἀλλὰ παρασκευά-
ζεσθαι διὰ τοῦ ἔτι λείποντος ἐαρινοῦ καιροῦ καὶ τοῦ μετ'
αὐτὸν χειμῶνος, κατὰ τὸ ἐπιὸν ἔαρ καρτερῶς πρὸς αὐτὸν
ἀντικαταστῆναι καὶ σπεῦσαι διὰ πάσης μηχανῆς μὴ μόνον
φροῦδα τὰ ἐκείνου ἀναδεῖξαι ἅπαντα, τὰς βουλάς, τὰς
ἐλπίδας, τὰς ἐγχειρήσεις, ἀλλὰ καὶ αὐτῆς ἀπελάσαι τῆς
Σμύρνης καὶ ὅσα ἄλλα προφθάσας κατέσχε τῆς ἐκείνου
χειρὸς ῥύσασθαι. Τοῦ χειμῶνος δὲ ἤδη παρῳχηκότος, ἐπεὶ
προσμειδιῶν ἤδη τὸ ἔαρ παρῆν, μεταπεμψάμενος ἀπὸ τῆς
Ἐπιδάμνου τὸν γυναικάδελφον αὐτοῦ Ἰωάννην τὸν Δούκαν
μέγαν δοῦκα τοῦ στόλου προεχειρίσατο. Καὶ ἠπειρώτας δὲ
στρατὸν ἐπίλεκτον ἐπιδοὺς παρεκελεύσατο αὐτὸν μὲν διὰ
τῆς ἠπείρου τὴν πρὸς τὸν Τζαχᾶν πορείαν ποιεῖσθαι, τῷ
δέ γε Κωνσταντίνῳ τῷ Δαλασσηνῷ τὴν τοῦ στόλου ἡγεμο-
νίαν ἐγχειρίσαι ἐντειλάμενον αὐτῷ τὴν ᾐόνα παραθέειν,
ἵν' ἅμα τὴν Μιτυλήνην καταλαβόντες ἐξ ἀμφοῖν θαλάττης
τε καὶ ἠπείρου τὸν μετὰ τοῦ Τζαχᾶ συνάψωσι πόλεμον.

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.10, cha. 7, se. 5, line 10

προθύμως δίδωσιν.
Οὕτω γοῦν τοῦτον ὁ δοὺξ σωθέντα
θεασάμενος καὶ προσηγορίας ἀξιώσας, ὅπη τε καὶ ὅθεν
ἐπερωτήσας καὶ ὅπως αὐτῷ διαπλωζομένῳ τὰ δεινὰ ξυμ-
βέβηκε μαθὼν καὶ ἐπανακτησάμενος χρησταῖς ὑποσχέσεσι
τράπεζαν αὐτῷ δαψιλῆ τοῦ λοιποῦ παρατίθησιν. Μετὰ δὲ
τὴν εὐωχίαν ἄνετον μέν, οὐκ ἐλεύθερον δὲ παντελῶς εἶχε. αχὺ δὲ τῷ
αὐτοκράτορι τὰ κατ' αὐτὸν δηλώσας ἐκαρτέρει
τὸ ποιητέον ἐκεῖθεν δέξασθαι. Ἅπαντα δὲ μεμαθηκὼς ὁ
αὐτοκράτωρ ὀξέως τὸν Βουτουμίτην πέμπει πρὸς τὴν Ἐπί-
δαμνον, ἣν πολλάκις Δυρράχιον κατωνομάσαμεν, ἐφ' ᾧ τὸν
Οὖβον ἀναλαβέσθαι καὶ μὴ τὴν εὐθεῖαν βαδίσαι, ἀλλὰ
παρεκκλῖναι καὶ διὰ τῆς Φιλιππουπόλεως αὐτὸν ἀγαγεῖν
εἰς τὴν μεγαλόπολιν. Ἐδεδίει γὰρ τὰ ὄπισθεν ἐρχόμενα
Κελτικὰ πλήθη καὶ στρατεύματα. Δεξάμενος δὲ τοῦτον ὁ
βασιλεὺς ἐντίμως καὶ παντοίας φιλοφροσύνης ἀξιώσας
χρήματά τε ἱκανὰ ἐπιδοὺς πείθει παραχρῆμα ἄνθρωπον
αὐτοῦ γενέσθαι τὸν τοῖς Λατίνοις συνήθη ὅρκον ἐπομοσάμενον.
 471

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.10, cha. 8, se. 4, line 6

κατέργου ἐξκουσσάτου παρὰ τοῖς ναυτικοῖς καλουμένου

ἐπισκήψας αὐτῷ, ἵν' ὁπηνίκα τὰ πρυμνήσια τῆς ἤδη
ῥηθείσης νηὸς οἱ ἐρέται λύσαντες εἰς κῦμα θαλάσσης ἐμβά-
λωσι, πυρσὸν ἀνάψῃ. Ὁ δὲ ἀπελθὼν παραχρῆμα τὸ κελευς-
θὲν ἐποίει.
Ὁ δὲ δοὺξ Νικόλαος τοῦτο θεασάμενος
τὰς μὲν τῶν νηῶν τοῖς ἱστίοις παραχρῆμα ἐπτέρου, τὰς
δὲ καὶ οἷον πολύποδας ταῖς κώπαις ἀπεργασάμενος κατὰ
τοῦ διαπερῶντος χωρεῖ κόμητος. Οὔπω δὲ τρεῖς σταδίους
ἀπὸ τῆς χέρσου διαπλῳσάμενον καταλαμβάνει τοῦτον πρὸς
τὴν περαίαν Ἐπιδάμνου σπεύδοντα, ἐνόπλους μὲν στρα-
τιώτας ἔχοντα χιλίους πρὸς τοῖς πεντακοσίοις, ἵππους δὲ
τῶν ἐκκρίτων ὀγδοήκοντα. Ὃν θεασάμενος ὁ πηδαλιοῦχος
τῆς νεώς φησι πρὸς τὸν κόμητα Πρεβέντζας· «Ἐκ Συρίας
ὁ ἤδη καταλαμβάνων ἡμᾶς στόλος ἐστὶ καὶ κίνδυνος μαχαί-
ρας καὶ ξιφῶν παρανάλωμα γενέσθαι.» Παραχρῆμα γοῦν ὁ
κόμης θωρήξασθαί τε ἐκέλευεν ἅπαντας καὶ καρτερῶς
μάχεσθαι.

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.12, cha. 9, se. 2, line 16

δίδωσι. Δεξιᾷ δὲ τύχῃ χρησάμενος, ἐκ Βάρεως ἐπὶ τὸν

Αὐλῶνα περαιωσάμενος ἅπαν τὸ διαπόντιον αὐτοῦ στρά-
τευμα εἰς τὴν περαίαν ἀποβησάμενος, πρῶτα μὲν ἐλῄσατο
τὴν παραλίαν ἅπασαν, ἀμύθητον στράτευμα ἐπαγόμενος
φραγγικόν τε καὶ κελτικὸν καὶ ὅσοι ἀπὸ τῆς Θούλης νήσου
στρατεύονται Ῥωμαίοις τότε δὴ αὐτῷ προσχωρήσαντες
διὰ τὴν τοῦ καιροῦ δυναστείαν καὶ δὴ καὶ πλείους τοῦ
γερμανικοῦ γένους καὶ ἀπὸ τῶν Κελτιβήρων. Τούτους γὰρ
ἅπαντας συλλεξάμενος ἐπὶ πάσης τῆς ἐντὸς Ἀδρίου
ὑφήπλωσε γῆς καὶ τὰ ἐφεξῆς ἅπαντα λῃσάμενος τῇ
Ἐπιδάμνῳ προσέβαλεν, ἣν Δυρράχιον ὀνομάζομεν, ταύτην
τὴν πόλιν σκοπὸν ἔχων ἑλεῖν κᾆθ' οὕτως τὴν ἐπὶ τάδε
μέχρι τῆς Κωνσταντίνου λῄσασθαι.
Δεινὸς δὲ ὢν
εἴπερ ἄλλος τις εἰς πολιορκίαν ὁ Βαϊμοῦντος καὶ τὸν
Πολιορκητὴν ἐκεῖνον Δημήτριον ὑπερβαλλόμενος τὴν Ἐπί-
δαμνον πᾶσαν ἐν νῷ βαλλόμενος πάσας ὠδῖνας μηχανικὰς
 472

κατὰ τῆς πόλεως ταύτης ἐκίνησε. Πρῶτα μὲν κύκλῳ περι-

βαλόμενος τὸ ἑαυτοῦ στράτευμα καὶ τὰ ἐγγὺς καὶ πορρω-
τέρω τῆς πόλεως Δυρραχίου πολιορκῶν, καὶ ποτὲ μὲν
ὑπαντιαζόντων αὐτῷ στρατευμάτων ῥωμαϊκῶν,

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.12, cha. 9, se. 4, line 11

Ἀλλὰ πρὶν ἥκειν εἰς αὐτὴν ἐκείνην

τὴν ἐπὶ τῷ Δυρραχίῳ μάχην τοῦ τυράννου Βαϊμούντου,
ἀναγκαῖόν ἐστιν εἰπεῖν ὅπως ἔχει θέσεως ἡ πόλις. Κεῖται
μὲν ἐπ' αὐταῖς ᾐόσι τοῦ Ἀδριαντικοῦ πελάγους· ἐν τῷ
μέσῳ δὲ ὑφήπλωται πέλαγος πολὺ καὶ μακρὸν καὶ κατὰ
πλάτος μὲν παρατεῖνον εἰς τὴν περαίαν τῶν Ἰταλῶν, κατὰ
μῆκος δὲ ἀνιὸν καὶ ἐπικάμπτον πρὸς ἀνατολάς τε καὶ
πρὸς βορρᾶν πρὸς τοὺς Οὐέτονας βαρβάρους, ὧν καταντι-
κρὺ κεῖται τῶν Ἀπουληίων ἡ χώρα. Καὶ καθόλου μὲν ὁ
Ἀδρίας ὧδε περατοῦται· τὸ μέντοι Δυρράχιον ἢ Ἐπί-
δαμνος, ἀρχαία πόλις καὶ ἑλληνίς, κατωτέρω μὲν κεῖται
τοῦ Ἐλισσοῦ καὶ πρὸς τὰ εὐώνυμα μέρη τούτου, ἀνωτέρω
δὲ ὁ Ἐλισσὸς καὶ δεξιώτερος. Οὗτος δὲ ὁ Ἐλισσός,
εἴτε ἀπό τινος ποταμοῦ Ἐλισσοῦ ὀνομαζομένου συμμιγνυ-
μένου τῷ Δρυμόνι μεγίστῳ ποταμῷ, εἴτε οὕτως ἁπλῶς τὸ
πολίχνιον ὠνόμαστο, οὐκ ἔχω σαφῶς εἰπεῖν. Ὁ δὲ Ἐλισσὸς
μετέωρόν ἐστι πολίχνιον καὶ πάντη δυσάλωτον, κάτω καὶ
περὶ τὰς πεδιάδας ὁρῶν τὸ Δυρράχιον, ὡς λέγουσι, τοιοῦ-
τον δὲ ἀσφαλές, ὥστε καὶ ἠπειρόθεν καὶ ἐκ θαλάττης πολ-
λὴν ἀρωγὴν ποιεῖν Δυρραχίῳ. Ὥι πολιχνίῳ, τῷ Ἐλισσῷ,
καὶ ἀποχρησάμενος ὁ αὐτοκράτωρ Ἀλέξιος εἰς βοήθειαν
τῆς πόλεως Ἐπιδάμνου, ἀπό τε τοῦ ποταμοῦ Δρυμόνος
ναυσιπόρου τυγχάνοντος καὶ ἀπὸ τῆς ἠπείρου τὴν πόλιν
Δυρραχίου κατησφαλίσατο, τὰ χρειώδη ἐκ γῆς καὶ θαλάτ-
της εἰσάγων, ὅσα τε εἰς τροφὴν τῶν αὐτόθι στρατιωτῶν τε
καὶ οἰκητόρων, καὶ ὅσα πρὸς ὅπλα καὶ μάχας ἦν ἐπιτήδεια.
Ὁ δὲ Δρυμὼν οὗτος ὁ ποταμός, ἵνα τι καὶ περὶ τοῦ
ῥεύματος τούτου προσιστορήσαιμι, ῥεῖ μὲν ἄνωθεν ἀπὸ τῆς
Λυχνίτιδος λίμνης, ἣν ἡ νῦν γλῶττα ἐκβαρβαρώσασα
Ἀχρίδα προσηγόρευσεν, ἀπὸ [δὲ] Μόκρου διά τινων
τάφρων ἑκατόν, ἃς γεφύρας ἐπονομάζομεν.

Άννα Κομνηνή Αλεξιάς. B.13, cha. 2, se. 2, line 5

 473

βασιλεῖ ταττόμενοι· τῷ αὐτῷ γὰρ καὶ βασιλεῖ καὶ στρατηγῷ

καὶ διδασκάλῳ ἐχρῶντο. Τούτων οὖν ἀπολεξάμενος αὖθις
τοὺς δεξιωτέρους καὶ ξυνταγματάρχας χειροτονήσας ἐπὶ
τὰ τέμπη πέμπει, δι' ὧν ἔμελλε τὸ βαρβαρικὸν στράτευμα
διελθεῖν. Ἐκεῖνος δὲ ἐν Θεσσαλονίκῃ τὴν παραχειμασίαν
ἐποιεῖτο.
Ἐπεὶ δέ, καθάπερ ἔφημεν, ὁ τύραννος Βαϊ-
μοῦντος μετὰ βαρυτάτου στόλου διεπεραιώσατο ἐκεῖθεν
ἐνθάδε πρὸς τὰ ἡμέτερα, καὶ τὸ φραγγικὸν ἅπαν στράτευμα
κατὰ τῶν ἡμετέρων πεδιάδων ἐξέχεε, συνταξάμενος ἐκεῖ-
θεν ἔρχεται κατὰ τῆς Ἐπιδάμνου, εἰ μὲν δύναιτο, καὶ
αὐτοβοεὶ αἱρήσων αὐτήν, εἰ δ' οὐ, ἀλλὰ τειχομάχοις μηχα-
νήμασι καὶ πετροβόλοις ὀργάνοις τὴν ὅλην πόλιν παραστη-
σόμενος. Ὁ μὲν οὖν σκοπὸς αὐτῷ οὗτος· ηὐλίσατο δὲ
ἀντικρὺ τῆς πύλης τῆς κατὰ τὰς ἀνατολὰς ἀνεῳγυίας, ἧς
ὕπερθεν ἱππότης ἐστὶ χαλκοῦς, καὶ κατασκοπήσας τοῦ
πολιορκεῖν ἤρξατο. Χειμῶνα μὲν οὖν ὅλον ἐπινοούμενος
καὶ πανταχόθεν ἐπιβλέπων, οὗπερ ἁλώσιμόν ἐστι τὸ Δυρ-
ράχιον, ἔαρος δὲ διαγελῶντος, ἐπειδήπερ καθάπαξ παραυ-
τίκα διαπεράσας πυρὶ παραδέδωκε τάς τε φορταγωγοὺς
αὐτοῦ νῆας καὶ τὰς ἱππαγωγοὺς καὶ ὡς οὕτως εἰπεῖν

Evagrius Scholasticus Scr. Eccl., Historia ecclesiastica

P. 125, line 24

τὴν Ζήνωνος τελευτὴν καὶ τὴν ἀνάρρησιν Ἀναστασίου

ἔτη διελθεῖν ἑπτὰ καὶ διακόσια· ἀπὸ δὲ τῆς Αὐγούστου
μοναρχίας ἔτη δύο καὶ τριάκοντα καὶ πεντακόσια πρὸς
μησὶν ἑπτά· ἀπὸ δὲ τῆς Ἀλεξάνδρου τοῦ Μακεδόνος
ἀρχῆς ἔτη δύο καὶ τριάκοντα καὶ ὀκτακόσια ὁμοίως πρὸς
μησὶν ἑπτά· ἐκ δὲ τῆς Ῥωμαίων καὶ Ῥωμύλου βασιλείας,
ἔτη δύο καὶ πεντήκοντα καὶ χίλια καὶ πρός γε μῆνας
ἑπτά· ἀπὸ δὲ ἁλώσεως Τροίας ἔτη ἓξ καὶ ὀγδοήκοντα
καὶ ἑξακόσια καὶ χίλια πρὸς μησὶν ἑπτά. Οὗτος ὁ
Ἀναστάσιος πατρίδα τὴν Ἐπίδαμνον ἔχων, Δυρράχιον
νῦν προσηγόρευται, τήν τε Ζήνωνος βασιλείαν καὶ γα-
μετὴν τοῦ αὐτοῦ Ζήνωνος τὴν Ἀριάδνην εἰσοικίζεται.
Καὶ πρῶτα μὲν Λογγῖνον Ζήνωνος ἀδελφὸν τὴν τοῦ
μαγίστρου ἀρχὴν διέποντα, ὃν ἡγεμόνα τῶν ἐν τῇ αὐλῇ
τάξεων οἱ πρόσθεν ἐκάλουν, ἀνὰ τὴν ἐνεγκαμένην ἐκ-
πέμπει, εἶτα δὲ καὶ πολλοὺς ἑτέρους Ἰσαύρους τοῦτο
δῆθεν αἰτήσαντας.
 474

30. Οὗτος ὁ Ἀναστάσιος, εἰρηναῖός τις ὤν, οὐδὲν

καινουργεῖσθαι παντελῶς ἠβούλετο, διαφερόντως περὶ
τὴν ἐκκλησιαστικὴν κατάστασιν.

Evagrius Scholasticus Scr. Eccl., Historia ecclesiastica

P. 159, line 11

δὲ τοῦ θυμοῦ καθάπαξ ἐπιλελησμένος ὑπέσαινε καὶ τῷ

Ζωσιμᾷ προσέτρεχε πράως εὐθύς, καὶ διὰ τοῦ σχήματος
ἐβόα τὸ πειθήνιον. Ὧι περιθεὶς ὁ Ζωσιμᾶς τοῦ ὄνου τὸ
φορτίον μέχρι τῶν πυλῶν τῆς Καίσαρος ἤγαγε, δεικνὺς
τοῦ θεοῦ τὴν δύναμιν καὶ ὡς ἅπαντα τοῖς ἀνθρώποις
δοῦλά τε καὶ πειθήνια, ὅταν αὐτῷ ζῶμεν καὶ τὴν δεδο-
μένην ἡμῖν χάριν οὐ παραχαράττομεν. Ἀλλ' ἵνα μὴ
τοῖς πλείοσι τὴν ἱστορίαν παραμηκύνωμεν, ἐπάνειμι ὅθεν
τὴν ἐκβολὴν ἐποιησάμην.
8. Εἰσέτι Ἰουστίνου τὴν αὐτοκράτορα διϊθύνοντος
ἀρχήν, τὸ νῦν μὲν Δυρράχιον, Ἐπίδαμνος δὲ πάλαι,
πέπονθεν ὑπὸ κλόνου τῆς γῆς, ὡσαύτως δὲ καὶ Κόρινθος
ἐπὶ τῆς Ἑλλάδος κειμένη, εἶτα καὶ Ἀνάζαρβος τὸ
τέταρτον αὐτῆς πάθος, ἣ τοῦ δευτέρου τῶν Κιλίκων
ἡγεῖται ἔθνους· ἃς ὁ Ἰουστῖνος πολλοῖς ἀνεκτίσατο
χρήμασι. Κατὰ τοὺς αὐτοὺς χρόνους καὶ ἡ Ἔδεσσα
πόλις τῆς Ὀσροηνῶν μεγίστη τε καὶ εὐδαίμων τοῖς τοῦ
παραρρέοντος Σκίρτου χειμάρρου ὕδασι κατεποντώθη,
ὥστε καὶ τὰ πολλὰ τῶν οἰκοδομιῶν παρασυρῆναι καὶ
πλῆθος ἀναρίθμητον ἀπολέσθαι, οὓς τὸ ὕδωρ λαβὸν
ᾤχετο.

Joannes Malalas Chronogr., Chronographia P. 418, line 3

λοντο πολλαὶ ψυχαί, καὶ οὐδεὶς ἐγίνωσκε πόθεν τὸ πῦρ ἀνήπτε-

το. κατὰ πρεσβείαν Ἐφραϊμίου τοῦ πατριάρχου Ἀντιοχείας
ἐφιλοτιμήσατο ὁ αὐτὸς βασιλεὺς διὰ τοὺς καυθέντας τόπους
χρυσοῦ κεντηνάρια δύο.
Ἐν δὲ τῷ αὐτῷ χρόνῳ συνέβη παθεῖν ὑπὸ θεομηνίας τὸ λε-
γόμενον Δοῤῥάχιον, πόλιν τῆς νέας Ἠπείρου ἐπαρχίας, ἐξ ἧς
ὑπῆρχεν Ἀναστάσιος ὁ βασιλεύς· ὅστις καὶ πολλὰ ἔκτισεν ἐκεῖ,
παρεσχηκὼς αὐτοῖς καὶ τὸ ἱπποδρόμιον. ὁ δὲ βασιλεὺς Ἰουστῖ-
νος πολλὰ παρέσχεν εἰς ἀνανέωσιν τῇ αὐτῇ Δοῤῥαχηνῶν πόλει,
ἥτις πρῴην μὲν ἐλέγετο Ἐπίδαμνος· ὁμοίως δὲ καὶ τοῖς περι-
λειφθεῖσιν ἐφιλοτιμήσατο. ἐν δὲ τῷ αὐτῷ χρόνῳ καὶ ἡ Κό-
ρινθος τῆς Ἑλλάδος ἔπαθε· καὶ πολλὰ κἀκεῖ ἐχαρίσατο ὁ αὐτὸς
 475

βασιλεύς. ἐν δὲ τῷ μεταξὺ χρόνῳ ἔπαθεν ὑπὸ θεομηνίας Ἀνά-

ζαρβος, πόλις τῆς Κιλικίας τὸ τέταρτον αὐτῆς πάθος· ἀνήγειρε
δὲ αὐτὴν ὁ αὐτὸς βασιλεύς. ἐν αὐτῷ δὲ τῷ χρόνῳ κατεπόθη
ὑπὸ θεομηνίας ὑδάτων ποταμιαίων Ἔδεσα, πόλις μεγάλη τῆς
Ὀσδροηνῆς ἐπαρχίας, ἐν ἑσπέρᾳ, τοῦ αὐτοῦ ποταμοῦ κατὰ μέ-
σον τῆς πόλεως παρερχομένου τοῦ λεγομένου Σκίρτου, αὔ-
τανδροι σὺν τοῖς οἴκοις ἀπώλοντο.

Nicolaus Rhet., Soph., Progymnasmata P. 13, line 1

λέγεται, οἷα τὰ ἐν τοῖς κωμικοῖς καὶ τραγικοῖς δράμασι·

μικτὰ δὲ τὰ ἐξ ἀμφοτέρων συγκείμενα, οἷα τὰ Ὁμήρου
καὶ Ἡροδότου καὶ εἴ τινα ἄλλα τοιαῦτα, πῇ μὲν ἀπ'
αὐτοῦ τοῦ ἀπαγγέλλοντος ἐκφερόμενα, πῇ δὲ ἐξ ἑτέρων
προσώπων. ἔτι τῶν διηγημάτων τὰ μέν ἐστι μυθικά, τὰ
δὲ ἱστορικά, τὰ δὲ πραγματικά, ἃ καὶ δικανικὰ καλοῦσι,
τὰ δὲ πλασματικά. μυθικὰ μὲν οὖν ἐστι τὰ οὐκ ἀναμφις-
βητήτου πίστεως ἠξιωμένα, ἀλλ' ἔχοντα καὶ ψεύδους
ὑπόνοιαν, οἷα τὰ περὶ Κυκλώπων καὶ Κενταύρων· ἱστο-
ρικὰ δὲ τὰ τῶν ὁμολογουμένως γενομένων παλαιῶν
πραγμάτων, οἷα τὰ περὶ Ἐπιδάμνου· πραγματικὰ δὲ ἤτοι
δικανικὰ τὰ ἐν τοῖς πολιτικοῖς ἀγῶσι λεγόμενα· πλα-
σματικὰ δὲ τὰ ἐν ταῖς κωμῳδίαις καὶ ὅλως τὰ ἐν τοῖς
ἄλλοις δράμασι. κοινωνεῖ δὲ τὰ μυθικὰ διηγήματα τοῖς
μύθοις [ἐν] τῷ ἀμφότερα δεῖσθαι πίστεως, διαφέρει δέ,
ὅτι οἱ μὲν μῦθοι ὁμολογουμένως εἰσὶ ψευδεῖς καὶ πε-
πλασμένοι, τὰ δὲ μυθικὰ διηγήματα καὶ παρ' ἄλλων ὡς
γεγονότα ἱστόρηται καὶ τῶν ἐνδεχομένων ἐστὶ γενέσθαι
καὶ μὴ γενέσθαι. ἔτι κοινωνεῖ τὰ πλασματικὰ διηγή-
ματα τοῖς μύθοις τῷ ἀμφότερα πεπλάσθαι, διαφέρει δὲ
καὶ ταῦτα ἀλλήλων, ὅτι τὰ μὲν πλασματικὰ διηγήματα,

Oracula Tiburtina, Prophetia Line 162

δὲ τὸ ὄνομα τοῦ θηρίου ἀπὸ τοῦ δευτέρου γράμματος· ὅ ἐστι Βασιλί-

σκος. καὶ λαλήσει βλασφημίαν κατὰ τοῦ θεοῦ τοῦ ὑψίστου, καὶ διὰ
τὴν βλασφημίαν αὐτοῦ ἀπὸ γυναικὸς χλευασθεὶς κακῶς ἀπολεῖται
καὶ αὐτὸς καὶ πᾶσα ἡ συγγένεια αὐτοῦ. καὶ μετὰ ταῦτα ὑποστρέψει
Ἴσαυρος εἰς τὴν βασιλείαν αὐτοῦ, πλὴν οὐκ ἔστι διδομένη ἐξ οὐρανοῦ
ἡ βασιλεία αὐτοῦ. ἔστι δὲ τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐν γράμμασι Ῥωμαϊκοῖς εἰς
τὸ τέλος τοῦ ἀλφαβήτου, γραφόμενον δὲ Γραικῶς ἀπὸ τοῦ ἑβδόμου
γράμματος· οὗτινος τὸ ὄνομά ἐστι Γραικολατῖνον. καὶ ἔσται ἡ βασι-
λεία αὐτοῦ δυνατή, ἀρέσκουσα παντὶ τῷ λαῷ. φιλῶν τοὺς πένητας
 476

δυνάστας καὶ πλουσίους ταπεινώσει. καὶ μετὰ ταῦτα ἀναστήσεται

ἄλλος βασιλεὺς ἀπὸ δυσμῶν πόλεως Ἐπιδάμνου, ὅ ἐστι Λατίνως
Δυρραχίου· τὸ δὲ ὄνομα τοῦ βασιλέως κεκρυμμένον ἐστὶ τοῖς ἔθνεσιν,
ὁμοιοῖ δὲ τὸ ὄνομα αὐτοῦ τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἐσχάτῃ, γράφεται δὲ ἀπὸ τοῦ
γράμματος τοῦ ὀκτωκαιδεκάτου. ὅταν δὲ λάβῃ τὴν βασιλείαν αὐτοῦ,
κληθήσεται Ἀναστάσιος. ἔστι δὲ φαλακρός, εὐπρεπής, ὡς ἄργυρος τὸ
μέτωπον αὐτοῦ, τὴν δεξιὰν χεῖραν ἔχων μακράν, γενναῖος, φοβερός,
μεγαλόψυχος καὶ ἐλεύθερος, μισῶν πάντας τοὺς πτωχούς. πολλοὺς
δὲ τοῦ λαοῦ ἀπολέσει δικαίως ἀδίκως καὶ καθελεῖ τοὺς τηροῦντας
θεοσέβειαν. καὶ ἀναστήσονται ἐν τοῖς καιροῖς αὐτοῦ οἱ Πέρσαι καὶ
καταστρέψουσι τὰς πόλεις τῆς Ἀνατολῆς μετὰ τοῦ πλήθους τῶν
στρατιωτῶν τῆς Ῥωμανίας μαχαίρᾳ. καὶ βασιλεύσει ἔτη τριάκοντα ἕν.

Ιωάννης Κίνναμος Ep. rerum ab Joanne et Alexio Comnenis gestarum P.

174, line 18

καὶ τὰς Ῥωμαίων ἐν Ἰταλίᾳ νίκας, οἳ δὴ τοσοῦτον ἤδη χρόνον

ἄγουσί τε καὶ φέρουσι τὰ ἐνταῦθα, αἱμάτων τρὶς τοσούτων μᾶλ-
λον δὲ πλεονάκις τοσούτων τὴν τῇδε πληρώσαντες γῆν, καὶ πόλεις
οὐ διασκυλευσάμενοι μόνον τοσαύτας, ἀλλ' ἤδη καὶ ὑποχειρίους
θέμενοι. πότερά σοι δοκεῖ μεγαλειότερα; κἂν μὴ πρὸς ἡμᾶς ἀν-
τιμετρεῖσθαι ταῦτα βούλει πολλῷ καταδεεστέρους τοῦ σοῦ κράτους
ὄντας, ἀλλὰ σύ γε ἐπὶ τοὺς πρώην ἀνάδραμε βασιλέας καὶ τὰ κα-
τόπιν τῷ χρόνῳ ἐπίβλεπέ μοι Ῥωμαίων ἀνδραγαθήματα· ἢ οὐ καὶ
τηνικάδε συγκέκρουκέ τις Ῥωμαίων τῇ ἀρχῇ; πολλὰ δήπου πάν-
τως ἐθνῶν καὶ Περσῶν καὶ Οὔννων καὶ εἴ τι μὴ δυσφοροίη κράτος
τὸ σόν, καὶ Ῥομπέρτος ἐκεῖνος ὁ Ἰταλίαθεν ἐς Ἐπίδαμνον διαβὰς
μεγάλας τῇδε πάππῳ τῷ σῷ συνδιηγώνιστο μάχας. ἀλλὰ μόγις
καὶ ἀγαπητῶς ἐκ τῆς Ῥωμαίων ἐκεῖνος Ῥομπέρτον διώσατο, σὺ δὲ
καὶ τῆς ἡμετέρας σχεδόν τι περιγέγονας ἁπάσης. εἴ τι οὖν σοι τοῦ
ἀνταμύνασθαι ἡμᾶς ἕνεκα ταῦτα ἐπικεχείρηται, ἅλις σοι τῶν τρο-
παίων· ἱκανῶς ἔχεις ἡμᾶς μετελθών. τὴν ἡμετέραν πατοῦντί σοι
τὰ τῆς εἰρήνης ἀσπάσασθαι οὔκουν ἐστὶν ἀγεννές, εἰ μὴ καὶ σφό-
δρα ἐπίδοξον. σὺ δὲ καὶ Ῥωμαίους, οὓς τῆς τύχης ἡμῖν δούσης
ἄνδρας οὕτω περιφανεῖς δορυαλώτους ἐποιησάμεθα, αὐτίκα λήψῃ,
ἐφ' οἷς οὐδὲ ὀργίζεσθαί σε δίκαιον ἐφ' ἡμᾶς. ἀνδρὶ γὰρ πολεμου-
μένῳ οὐδεμία νέμεσις ἀντιπράττειν ἐχθροῖς.

Ιωάννης Κίνναμος Ep. rerum ab Joanne et Alexio Comnenis gestarum P.

229, line 16
 477

Ῥώμῃ ἀρχιερέα καθίστη, ἀλλ' ἐπισκοπικῶν συνόδων καὶ τοῦ

κατὰ τὴν Ῥώμην ἀρχιερατικοῦ ταῦτα ἐτελεῖτο. ἀλλὰ Φρεδερί-
κος τῇ αὐτοκράτορος πάλαι ἐποφθαλμίζων ἀρχῇ, καὶ τοῦτο δὴ
μέγιστον αὐτῆς γνώρισμα ὑφαρπασάμενος ἔδοξεν ἔχειν. ὁ δὲ καὶ
τῶν ἐπισκόπων ὑποποιησάμενος πολλοὺς ὑπὸ συνόδῳ δῆθεν ἐκύ-
ρωσε τὰ τοῦ νεωτερισμοῦ. τοῦτο ῥηξὶ τοῖς ἄλλοις ἔδοξε μὲν οὐκ
ἐπαινετόν, ἐδυνήθη δὲ οὐδεὶς Φρεδερίκῳ ἀντιπρᾶξαι δυνάμεως
ἐπὶ πλεῖστον ἥκοντι, ὅτι μὴ βασιλεὺς χρήμασί τε καὶ μηχαναῖς
ἑτέραις ἐμποδὼν αὐτῷ κἀν τούτῳ ἐγένετο, Ἀλέξανδρον ἐπὶ τοῦ
θρόνου εἰσαῦθις καταστησάμενος. ἀλλὰ ταῦτα μὲν ὕστερον. ὁ
δὲ Χαλούφης, ἐπειδὴ πρὸς Ἐπιδάμνῳ ἐγένετο, ἐνταῦθα προστε-
ταγμένον αὐτῷ τὰ πλείω τῶν χρημάτων λιπὼν αὐτὸς ἐπὶ Οὐεν-
νέτους ναυσὶν ἦλθε πνεύματος ἐπιφόρου τυχών, τῷ τῆς χώρας
τε δουκὶ καὶ τοῖς ἄλλοις τῶν ἐν τῷ ἔθνει τούτῳ λογίμων εἰς λό-
γους ἐλθὼν ἔλεξε τάδε. “Μηδεὶς ὑμῶν, ὦ ἄνδρες, ὑπολαβέτω
δέει τοῦ μὴ τὸ ἐς τὴν Ῥωμαίων εὔνουν βασίλειαν προήσεσθαί
ποτε τὴν ὑμετέραν ἀγχίνοιαν πρὸς βασιλέως ἐνταῦθά με ἀφῖχθαι,
στηρίξοντα τὸ ὑμῶν ἴσως ὀκλάζον τῆς γνώμης. μὴ γὰρ οὕτως
αὐτοί τε ἀγεννῶς καὶ ἀναξίως τοῦ ὑμῶν αὐτῶν σχοίητε γένους,
καὶ βασιλεὺς τῆς περὶ ὑμᾶς πάλαι διαμάρτοι δόξης.

Ιωάννης Κίνναμος Ep. rerum ab Joanne et Alexio Comnenis gestarum P.

285, line 5

δρεῦον ἐξ ὑπερδεξίων αὐτοῖς συνεπλέκετο. ἀλλ' ἐκεῖνοι τὸ μὲν

πρὸς τῶν ἐν τῇ νήσῳ καταπολεμηθέντες Ῥωμαίων ὡς τῷ πλείονι
τοῦ αὐτῶν ἐζημιῶσθαι στρατοῦ, τὸ δὲ καὶ τὸν στόλον ἰέναι πυ-
θόμενοι, λύσαντες τῆς ἡμέρας ὀψὲ τὴν νῆσον ἀπέλιπον. ὄρθρου
δὲ ὁ Ῥωμαίων στόλος ἐπὶ Λέσβον ἦλθεν, ἐπειδή τε τὸ γεγονὸς
ἤκουσεν, ὀπίσω ἐδίωκεν. ἀλλὰ σταδαίᾳ μὲν μάχῃ τὸ πᾶν δια-
κρῖναι οὔπω ἐδυνήθη, φευγόντων ἀεὶ προτροπάδην τῶν πολεμίων·
τριήρεσι δὲ πολλαῖς αὐτῶν συμβαλόντες καὶ εἷλόν γε καὶ αὐτάν-
δρους κατέδυσαν, αἱ δ' ἄλλαι φυγῇ ἐπὶ τὴν αὑτῶν ἦλθον. οὕτω
μέντοι ὀλιγανδροῦσαι τὸν κίνδυνον ἔφυγον, ὡς αὐτῶν οὐδεμιᾷ τῶν
ἐξ Ἐπιδάμνου εἰς χεῖρας ἐλθούσας ἁλῶναι κατὰ κράτος ὑπ' αὐτῆς.
Οὐεννέτοις μὲν οὖν τοιοῦτον τὸ τῆς ἀλαζονείας εὕρατο κέρδος,
βασιλεὺς δὲ ἐπικερτομῆσαι τὴν τόλμαν αὐτοῖς βουληθεὶς ἀπέστειλε
τοιάδε. “ἀμαθίᾳ πολλῇ περὶ τὰ πρακτέα τὸ ὑμῶν ἄνωθεν κέ-
χρηται ἔθνος. πάλαι μὲν γὰρ ἀλῆται καὶ πενίᾳ δεινῶς κάτοχοι
εἰς τὴν Ῥωμαίων εἰσερρυηκότες πολιτείαν ὑπεροψίᾳ τῇ πολλῇ ἐς
αὐτοὺς ἐχρῆσθε καὶ τοῖς πολεμιωτάτοις αὐτοὺς προδιδόναι μεγί-
στη φιλοτιμία παρ' ὑμῖν ἦν· ἅπερ ἐν εἰδόσιν ἀριθμεῖσθαι τὰ νῦν
ἐστι περιττόν. ἐξ οὗ δὲ καταφανεῖς γεγονότες ἐνδίκως τῆς αὐτῶν
 478

ἐξωστράκισθε γῆς, ὑπὸ ἀλαζονείας καὶ εἰς ἀντίπαλον αὐτοῖς κα-

ταστῆναι ἐγνώκατε μάχην, ἔθνος πάλαι μὲν οὐδὲ ὀνόματος ἄξιον,

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De legationibus P. 83, line 26

τὸν πόλεμον τοὺς Ῥωμαίους ἐψηφίσθαι οἱ ἐπύθετο, κατέπτηξε καὶ

τούς τε ἄνδρας οὓς εἶχεν αὐτῶν ἀποδώσειν ὑπέσχετο, καὶ ἐπὶ τοῖς
τετελευτηκόσιν ἀπελογεῖτο λέγουσα ὑπὸ λῃστῶν τινῶν αὐτοὺς πε-
φονεῦσθαι. τῶν τε Ῥωμαίων τὰ τῆς στρατείας διὰ τοῦτ' ἐπι-
σχόντων, τοὺς δὲ αὐτόχειρας ἐξαιτησάντων, κατεφρόνησέ τε αὖθις,
ὅτι μηδέπω τὰ δεινὰ αὐτῇ παρῆν, καὶ οὔτε τινὰ ἐκδώσειν ἔφη καὶ
ἐπὶ τὴν Ἴσσαν στράτευμα ἀπέστειλεν. ἐπειδὴ δὲ τοὺς ὑπάτους παρ-
όντας ᾔσθετο, κατέδεισεν αὖ καὶ τοῦ θυμοῦ ὑφῆκε καὶ ἐς πᾶν
ὁτιοῦν ἐπακοῦσαι σφῶν ἑτοίμη ἐγένετο· οὐ μέντοι καὶ παντάπασιν
ἐσωφρονίσθη. τῶν γὰρ ὑπάτων πρὸς Κέρκυραν περαιωθέντων,
ἀνεθάρσησε καὶ ἀποστᾶσα ἐπὶ Ἐπίδαμνον στράτευμα ἀπέστειλεν,
τῶν δὲ Ῥωμαίων τὰς πόλεις ῥυσαμένων καὶ πλοῖα αὐτῆς μετὰ
χρημάτων λαμβανόντων, ἐμέλλησεν αὖθις πειθαρχῆσαι σφίσιν·
ἐπεὶ δὲ ἀναβάντες ὑπὲρ τῆς θαλάσσης κακῶς περὶ τὸν Ἀτύριον
λόφον ἀπήλλαξαν, ἐπέσχεν ἐλπίσασα αὐτούς (ἤδη γὰρ καὶ χειμὼν
ἦν) ἀπαναστήσεσθαι. αἰσθομένη δὲ τὸν Ἀλβῖνον κατὰ χώραν
μένειν, καὶ τὸν Δημήτριον ἔκ τε τῆς ἐμπληξίας ἐκείνης καὶ ἐκ
τοῦ τῶν Ῥωμαίων φόβου μεθεστηκότα καί τινας ἄλλους αὐτομο-
λῆσαι πεπεικότα, παντελῶς κατέδεισε καὶ τὴν ἀρχὴν ἀφῆκεν.

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De legationibus P. 108, li 18

τετύχηκεν. διὰ ταῦτα νῦν Ἀθανάσιός τε καὶ Πέτρος ἐστάλησαν

αὐτόσε, οἷς ὑμᾶς ἐς ἅπαντα ξυλλαβέσθαι χρεών. τοσαῦτα μὲν ἡ
γραφὴ ἐδήλου· Θευδάτος τε ἅπαντα ἀναλεξάμενος οὔτε τι ἔργῳ
ἐπιτελεῖν ὧν βασιλεῖ ὑπέσχετο ἔγνω, καὶ τοὺς πρέσβεις ἐν φυλακῇ
οὐ μετρίᾳ εἶχεν. ὁ δὲ βασιλεὺς Ἰουστινιανὸς ἐπεὶ ταῦτά τε καὶ τὰ
ἐν Δαλματίᾳ ξυνενεχθέντα ἠκηκόει, Κωνσταντιανὸν μέν, ὃς τῶν
βασιλικῶν ἱπποκόμων ἦρχεν, ἐς Ἰλλυριοὺς ἔπεμψε στρατιάν τε
αὐτῷ ἐπιστείλας ἐνθένδε ἀγεῖραι καὶ Σαλωνῶν ἀποπειρᾶσθαι, ὅπη
ἂν αὐτῷ δυνατὰ εἴη, Βελισάριον δὲ ἐς Ἰταλίαν τε κατὰ τάχος
ἐκέλευσεν ἰέναι καὶ Γότθοις ὡς πολεμίοις χρῆσθαι. Κωνσταντι-
ανὸς μὲν οὖν ἐς Ἐπίδαμνόν τε ἀφίκετο καὶ στρατιὰν ἤγειρεν, ἐν
τούτῳ δὲ Γότθοι Γρίππα σφίσιν ἡγουμένου στρατῷ ἑτέρῳ ἐς Δαλ-
ματίαν ἀφικόμενοι Σαλώνας ἔσχον.
20. Ὅτι γνόντες οἱ Φράγγων ἄρχοντες τὰ ποιούμενα, ὡς Βε-
 479

λισάριον εὐτυχεῖν, προσποιεῖσθαί τε τὴν Ἰταλίαν ἐθέλοντες πρέ-

σβεις παρὰ τὸν Οὐίττιγιν πέμπουσι ξυμμαχίας ὑπόσχεσιν προτει-
νόμενοι, ἐφ' ᾧ τῆς χώρας ξὺν αὐτῷ ἄρχουσιν. ὅπερ ἐπεὶ Βελισάριος
ἤκουσεν, πρέσβεις καὶ αὐτὸς ἀντεροῦντας Γερμανοῖς ἔπεμψεν
ἄλλους τε καὶ Θεοδόσιον τὸν τῇ οἰκίᾳ τῇ αὐτοῦ ἐφεστῶτα. πρῶτοι
μὲν οὖν οἱ Γερμανῶν πρέσβεις Οὐιττίγιδι ἐς ὄψιν ἐλθόντες ἔλεξαν
τοιάδε·

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De legationibus P. 157, line 16

λέγοι τὸν παρόντα ἐνιαυτόν, ἅτε μήτε ἐνσπείρας μήτε καρποῦ

ἐλπίδα ἔχων ἐν Παυταλίᾳ, ἔδωκε λίτρας χρυσίου ἀπιόντι διακο-
σίας, ἃς ἐκέλευε δόντα τῷ ὑπάρχῳ τῷ ἐκεῖ ποιῆσαι τὴν δαπάνην
αὐτοῖς εἰς Παυταλίαν χορηγῆσαι τὴν ἐπαρκοῦσαν. ἔτι δὲ τοῦ
πρεσβευτοῦ ὄντος ἐν Βυζαντίῳ, στρατιῶται συστάντες ἐν τῇ Θες-
σαλονίκῃ τὸν ὕπαρχον Ἰωάννην προϊόντα φυλάξαντες ξιφήρεις
ὥρμησαν· καὶ ὡρίσθη παρὰ τῶν Ζήνωνος Ἀδαμάντιος, καὶ ταῦτα
κατέστησεν. ὁ δὲ τοῦ Βαλαμήρου, ἐν ᾧ τὰ τῆς Θεσσαλονίκης
ἐγένετο, περὶ Ἡράκλειαν ἔμενεν καὶ ἐπὶ τὴν Ἤπειρον πέμπει πρὸς
Σιδιμοῦνδον, ἐκ μὲν τῆς αὐτῆς φυλῆς τὸ ἀνέκαθεν ὄντα, δοκοῦντα
δὲ τότε εἶναι Ῥωμαίοις ὑπόσπονδον καὶ ἐν τῇ κατ' Ἐπίδαμνον
Ἠπείρῳ χώραν τε νεμόμενον καὶ εὐδαίμονα κλῆρον καὶ παρὰ βασι-
λέως δεχόμενον συντάξεις. ἀνεψιὸς δὲ ἦν οὗτος Αἰδοΐγγου Βη-
ρίνης τε μάλιστα ὄντος οἰκειοτάτου καὶ τὴν τῶν λεγομένων δο-
μεστίκων ἀρχὴν ἄρχοντος μεγάλην τινὰ οὖσαν τῶν περὶ βασιλέα.
πρὸς τοῦτον οὖν ἔπεμπε τῆς τε παλαιᾶς αὐτὸν συγγενείας ἀνα-
μιμνήσκων καὶ ἀξιῶν ἐξευρεῖν καὶ συμπρᾶξαι τρόπον, δι' οὗ τῆς
τε Ἐπιδάμνου καὶ τῆς ἄλλης Ἠπείρου δυνηθείη κρατήσας στῆναι
τῆς πολλῆς πλάνης, καὶ ἱδρύσας ἑαυτὸν ἐν πόλει καὶ τείχεσιν
ἐντεῦθεν ὡς ἂν διδῷ δέχεσθαι τὸ συμβαῖνον. Σιδιμοῦνδος δὲ
ταῦτα παρ' αὐτοῦ δεξάμενος καὶ βάρβαρος βαρβάρῳ συνοικεῖν ἢ

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De legationibus

P. 157, line 23

κατέστησεν. ὁ δὲ τοῦ Βαλαμήρου, ἐν ᾧ τὰ τῆς Θεσσαλονίκης

ἐγένετο, περὶ Ἡράκλειαν ἔμενεν καὶ ἐπὶ τὴν Ἤπειρον πέμπει πρὸς
Σιδιμοῦνδον, ἐκ μὲν τῆς αὐτῆς φυλῆς τὸ ἀνέκαθεν ὄντα, δοκοῦντα
δὲ τότε εἶναι Ῥωμαίοις ὑπόσπονδον καὶ ἐν τῇ κατ' Ἐπίδαμνον
Ἠπείρῳ χώραν τε νεμόμενον καὶ εὐδαίμονα κλῆρον καὶ παρὰ βασι-
λέως δεχόμενον συντάξεις. ἀνεψιὸς δὲ ἦν οὗτος Αἰδοΐγγου Βη-
ρίνης τε μάλιστα ὄντος οἰκειοτάτου καὶ τὴν τῶν λεγομένων δο-
 480

μεστίκων ἀρχὴν ἄρχοντος μεγάλην τινὰ οὖσαν τῶν περὶ βασιλέα.

πρὸς τοῦτον οὖν ἔπεμπε τῆς τε παλαιᾶς αὐτὸν συγγενείας ἀνα-
μιμνήσκων καὶ ἀξιῶν ἐξευρεῖν καὶ συμπρᾶξαι τρόπον, δι' οὗ τῆς
τε Ἐπιδάμνου καὶ τῆς ἄλλης Ἠπείρου δυνηθείη κρατήσας στῆναι
τῆς πολλῆς πλάνης, καὶ ἱδρύσας ἑαυτὸν ἐν πόλει καὶ τείχεσιν
ἐντεῦθεν ὡς ἂν διδῷ δέχεσθαι τὸ συμβαῖνον. Σιδιμοῦνδος δὲ
ταῦτα παρ' αὐτοῦ δεξάμενος καὶ βάρβαρος βαρβάρῳ συνοικεῖν ἢ
Ῥωμαίοις ἡγησάμενος κρεῖττον, ἐλθὼν εἰς Ἐπίδαμνον καὶ ἰδίᾳ
μετιὼν τῶν πολιτῶν ἕκαστον ὡς δῆθεν κατ' εὔνοιαν συνεβούλευεν
αὐτοῖς, ἅ τε ἕκαστος ἔχει θᾶττον ὑπεκτίθεσθαι καὶ αὐτοὺς ἢ εἰς
νήσους ἢ πόλιν ποι σώζεσθαι, λέγων ὡς ὁ βάρβαρος ἐπὶ ταύτην
ὥρμηται, καὶ ὅτι τῷ βασιλεῖ ταῦτα δοκοῦντά ἐστιν, καὶ ὡς Ἀδαμάν-
τιος ἐπὶ ταῦτα πεμφθείη· κρεῖττον οὖν εἶναι αὐτοῖς, ἕως ἔτι
ἄπεστιν, κατὰ πλείονα σχολὴν τὰ κατ' αὐτοὺς διοικήσασθαι.

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De legationibus P. 158, line 3

ταῦτα παρ' αὐτοῦ δεξάμενος καὶ βάρβαρος βαρβάρῳ συνοικεῖν ἢ

Ῥωμαίοις ἡγησάμενος κρεῖττον, ἐλθὼν εἰς Ἐπίδαμνον καὶ ἰδίᾳ
μετιὼν τῶν πολιτῶν ἕκαστον ὡς δῆθεν κατ' εὔνοιαν συνεβούλευεν
αὐτοῖς, ἅ τε ἕκαστος ἔχει θᾶττον ὑπεκτίθεσθαι καὶ αὐτοὺς ἢ εἰς
νήσους ἢ πόλιν ποι σώζεσθαι, λέγων ὡς ὁ βάρβαρος ἐπὶ ταύτην
ὥρμηται, καὶ ὅτι τῷ βασιλεῖ ταῦτα δοκοῦντά ἐστιν, καὶ ὡς Ἀδαμάν-
τιος ἐπὶ ταῦτα πεμφθείη· κρεῖττον οὖν εἶναι αὐτοῖς, ἕως ἔτι
ἄπεστιν, κατὰ πλείονα σχολὴν τὰ κατ' αὐτοὺς διοικήσασθαι.
ταῦτα καὶ τοῖς στρατιώταις λέγων τοῖς ἐκεῖ φυλάττουσιν οὖσιν
ὡς δισχιλίοις, οἳ καὶ ἀμύνασθαι ἐπιόντα πρός γε τὸ παραχρῆμα
ῥᾳδίως ἠδύναντο, ἔπεισεν ὁμοῦ πάντας ἐκλιπεῖν Ἐπίδαμνον καὶ
λέγων καὶ ταράττων καὶ φήμην ἀεὶ καινὴν πειρώμενος ἐμβάλλειν,
καὶ ὅτι βασιλεῖ ἀπεχθήσονται μᾶλλον ἀντιστῆναι θέλοντες· καὶ
πρὸς τὸν Βαλαμήρου εὐθέως ἐπέστελλεν ὡς τάχος ἐπείγεσθαι.
ὁ δὲ τὸ τοῦ Σιδιμούνδου ἐπέμενε δήλωμα καὶ τὴν αὑτοῦ ἀδελφὴν
νόσῳ κατεχομένην, ἐξ ἧς ἐτελεύτησεν. φανερὰν μέντοι τῆς καθέ-
δρας πρόφασιν ἐποιεῖτο τὴν τοῦ πρεσβευτοῦ παρὰ Ζήνωνος ἄφιξιν
καὶ τὸ βούλεσθαι μαθεῖν, ὅπως πρὸς αὐτὸν ἔχει τὰ ἐκ τοῦ βασι-
λέως. ἐπεὶ δὲ τὴν μὲν ἀδελφὴν ἀποθανοῦσαν ἔθαψεν, τὰ δὲ παρὰ
Σιδιμούνδου ἀπήντησε καλοῦντα, πρὸς τοὺς Ἡρακλεώτας ἐκλιπόν-
τας μὲν τὴν πόλιν, ἐς φρούριον δὲ ἰσχυρὸν ἀνασκευασαμένους
 481

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De legationibus P. 159, line 8

ἐπὶ τοῦ στόματος αὐτὸς ὁ Θευδέριχος, Σόας δὲ ὁ μέγιστος τῶν

ὑπ' αὐτὸν στρατηγῶν τὸ μέσον εἶχεν, Θευδιμοῦνδος δὲ ὁ ἕτερος
τῶν Βαλαμήρου παίδων ἐπὶ τῆς οὐραγίας. Θευδέριχος μὲν οὖν
προκαταβὰς καὶ θαρσῶν, ὡς οὐδεὶς ἦν αὐτοῖς ἐφεπόμενος, τοῖς
ἐπὶ τῶν ἁμαξῶν καὶ τοῖς ἄλλοις σκευοφόροις εἶπε ἐπὶ σχολῆς
προχωρεῖν· αὐτὸς δὲ ἠπείγετο φθάσαι προκαταλαβὼν ἣν ἂν δύ-
ναιτο πόλιν. καὶ πρὸς μὲν τὴν Λυχνιδὸν ἐπελθὼν ἀπεκρούσθη
ἐπὶ ὀχυροῦ κειμένην καὶ πηγῶν ἔνδον πλήρη, καὶ σίτου προενόν-
τος. ἀναστὰς δὲ ἐκεῖθεν τήν τε Σκαμπίαν αἱρεῖ, τῶν οἰκητόρων
αὐτὴν πάλαι ἐκλελοιπότων, καὶ ἐξ αὐτῆς ὁρμήσας Ἐπίδαμνον λαμ-
βάνει. Ἀδαμάντιος δὲ ταῦτα πυθόμενος προπέμπει τῶν ἱππέων
τῶν βασιλείων τινά, οὓς μαγιστριανοὺς καλοῦσι, μεμφόμενός τε
αὐτῷ παρὰ τὴν ὑπόσχεσιν τῆς πρεσβείας ποιοῦντι καὶ κελεύων
ἠρεμεῖν καὶ μήτε πλοῖα λαβεῖν μήτ' ἄλλο τι τῶν παρόντων πλέον
νεωτερίσαι, ἕως ἂν αὐτὸς ἔλθῃ· ἀποστεῖλαι δὲ καὶ ἄνδρα, ὅστις
τὰ πιστὰ δώσει τῆς μετὰ τὴν πρεσβείαν αὖθις ἀναχωρήσεως καὶ
τῆς ὅλης ἀδείας. ταῦτά τε πρὸς ἐκεῖνον ἐπέστελλε καὶ αὐτὸς
ἄρας ἀπὸ Θεσσαλονίκης ἔρχεται εἰς Ἔδεσαν, ὅπου ἦν Σαβινιανός,
σὺν δὲ αὐτῷ καὶ Φιλόξενος·

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De legationibus P. 159, line 32

κοινῶν ταγμάτων τῶν μὲν διεσπαρμένων κατὰ πόλεις, τῶν

δὲ μετὰ τοῦ στρατηγοῦ Ὀνούλφου ἀκολουθούντων, ἐδόκει πέμπειν
ἁπανταχοῦ προστάγματα συγκαλοῦντα τοὺς στρατιώτας καὶ τὸν
στρατηγὸν δηλοῦντα προπέμπειν τὸν πρεσβευτήν. ἤδη δὲ ὁρμω-
μένοις ὁ παρὰ τοῦ Ἀδαμαντίου προαπεσταλμένος ἱππεὺς ἀπαντᾷ
τὸν τῶν βαρβάρων ἔχων ἱερέα, ὃν οἱ Χριστιανοὶ καλοῦσι πρες-
βύτερον, ὡς πίστιν τῆς ἀδείας αὐτῷ ἐπιθήσοντα. ἄγοντες οὖν
αὐτὸν σὺν αὑτοῖς ἠπείγοντο καὶ ἀφικνοῦνται εἰς Λυχνιδόν. τῶν δὲ
ἐκ τῆς πόλεως τῶν ἐν ταῖς ἀξίαις (παλαιόπλουτός τε γὰρ αὕτη
καὶ εὐδαίμων ἡ πόλις) καὶ τῶν ἄλλων ἀπαντησάντων, εἰσέρχονται
ἐνταῦθα. καὶ ἀποστέλλει πάλιν Ἀδαμάντιος εἰς Ἐπίδαμνον
κελεύων ἢ αὐτὸν τὸν Θευδέριχον εἴς τι τῶν περὶ Λυχνιδὸν
χωρίων ἀπαντῆσαι μετ' ὀλίγων διαλεξόμενον αὐτῷ περὶ ὧν
ἀπέσταλτο, ἤ, εἰ βούλοιτο αὐτὸν ἐλθεῖν εἰς Ἐπίδαμνον, πέμ-
ψαι ὁμήρους εἰς Λυχνιδὸν Σόαν τε τὸν αὐτοῦ στρατηγὸν καὶ
Δαγίσθεον φυλαχθησομένους, ἕως ἂν αὐτὸς ἐπανέλθῃ. ὁ δὲ
πέμπει μὲν τούτους, ἐκέλευσε δὲ αὐτοὺς περιμεῖναι ἐν Σκαμ-
πίᾳ καὶ προαποστεῖλαι ἄνδρα, ὃς τὸν Σαβινιανὸν ὁρκώσει ἦ
 482

μὴν ἐπανιόντος σῴου τοῦ Ἀδαμαντίου καὶ αὐτὸν τοὺς ὁμήρους

ἀπαθεῖς ἀποπέμψαι. ὁ δὲ Σαβινιανὸς οὐκ ἂν ἔφη ὀμεῖσθαι·

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De legationibus P. 160, line 3

στρατηγὸν δηλοῦντα προπέμπειν τὸν πρεσβευτήν. ἤδη δὲ ὁρμω-

μένοις ὁ παρὰ τοῦ Ἀδαμαντίου προαπεσταλμένος ἱππεὺς ἀπαντᾷ
τὸν τῶν βαρβάρων ἔχων ἱερέα, ὃν οἱ Χριστιανοὶ καλοῦσι πρες-
βύτερον, ὡς πίστιν τῆς ἀδείας αὐτῷ ἐπιθήσοντα. ἄγοντες οὖν
αὐτὸν σὺν αὑτοῖς ἠπείγοντο καὶ ἀφικνοῦνται εἰς Λυχνιδόν. τῶν δὲ
ἐκ τῆς πόλεως τῶν ἐν ταῖς ἀξίαις (παλαιόπλουτός τε γὰρ αὕτη
καὶ εὐδαίμων ἡ πόλις) καὶ τῶν ἄλλων ἀπαντησάντων, εἰσέρχονται
ἐνταῦθα. καὶ ἀποστέλλει πάλιν Ἀδαμάντιος εἰς Ἐπίδαμνον
κελεύων ἢ αὐτὸν τὸν Θευδέριχον εἴς τι τῶν περὶ Λυχνιδὸν
χωρίων ἀπαντῆσαι μετ' ὀλίγων διαλεξόμενον αὐτῷ περὶ ὧν
ἀπέσταλτο, ἤ, εἰ βούλοιτο αὐτὸν ἐλθεῖν εἰς Ἐπίδαμνον, πέμ-
ψαι ὁμήρους εἰς Λυχνιδὸν Σόαν τε τὸν αὐτοῦ στρατηγὸν καὶ
Δαγίσθεον φυλαχθησομένους, ἕως ἂν αὐτὸς ἐπανέλθῃ. ὁ δὲ
πέμπει μὲν τούτους, ἐκέλευσε δὲ αὐτοὺς περιμεῖναι ἐν Σκαμ-
πίᾳ καὶ προαποστεῖλαι ἄνδρα, ὃς τὸν Σαβινιανὸν ὁρκώσει ἦ
μὴν ἐπανιόντος σῴου τοῦ Ἀδαμαντίου καὶ αὐτὸν τοὺς ὁμήρους
ἀπαθεῖς ἀποπέμψαι. ὁ δὲ Σαβινιανὸς οὐκ ἂν ἔφη ὀμεῖσθαι·
οὐδὲ γὰρ ἐν τῷ πρόσθεν χρόνῳ ὀμωμοκέναι ἐπ' οὐδενὶ πράγ-
ματι, καὶ τὸ πάλαι αὐτῷ δόξαν οὐκ ἂν νῦν καταλύσειν. καὶ
τοῦ Ἀδαμαντίου λέγοντος ὡς ἀνάγκη συγχωρῆσαι τῷ καιρῷ ἢ ἄπρα-
κτον εἶναι τὴν πρεσβείαν·

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De legationibus

P. 160, line 20

οὐδὲ γὰρ ἐν τῷ πρόσθεν χρόνῳ ὀμωμοκέναι ἐπ' οὐδενὶ πράγ-

ματι, καὶ τὸ πάλαι αὐτῷ δόξαν οὐκ ἂν νῦν καταλύσειν. καὶ
τοῦ Ἀδαμαντίου λέγοντος ὡς ἀνάγκη συγχωρῆσαι τῷ καιρῷ ἢ ἄπρα-
κτον εἶναι τὴν πρεσβείαν· οὐ γὰρ αὐτὸν ἀπελθεῖν μή τι καὶ ἐνέ-
χυρον τοῦ σώματος λαβόντα· οὐδὲν μᾶλλον ἐπείσθη, ἀλλ' ἐκεῖνον
μὲν ἔφη εἰδέναι τὸ ἑαυτῷ πρακτέον, αὐτὸν δὲ οὐδὲν ποιήσειν
παρὰ τὸν αὑτοῦ νόμον. ἐνταῦθα Ἀδαμάντιος καταστὰς εἰς ἄπορον,
λαβὼν στρατιώτας σʹ δι' ὄχθων τε ἀβάτων καὶ ὁδοῦ ἀδήλου μὲν
τοῖς πολλοῖς, στενῆς δὲ καὶ ἀτριβοῦς καὶ τότε πρῶτον ἵππους,
ὡς ἐλέγετο, δεξαμένης, ἀφ' ἑσπέρας ὁρμήσας καὶ κύκλῳ περιελθὼν
ἔρχεται εἰς φρούριον Ἐπιδάμνου πλησίον ἐπὶ λόφου ὑψηλοῦ κεί-
 483

μενον καὶ ἄλλως ἄμαχον, ᾧ φάραγξ ὑπέκειτο βαθεῖα, καὶ παρὰ

τὴν φάραγγα ποταμὸς βαθὺς ἔρρει. ἐνταῦθα μεταπέμπεται τὸν
Θευδέριχον. καὶ ὁ μὲν ὑπακούσας ἔρχεται καὶ τὴν ἄλλην στρατιὰν
πόρρω καταστήσας σὺν ὀλίγοις ἱππεῦσι πρὸς τὸν ποταμὸν ἀφι-
κνεῖται. Ἀδαμάντιος δὲ κύκλῳ περὶ τὸν λόφον τάξας στρατιώτας,
ὅπως μή τις κύκλωσις παρ' ἐκείνου γένηται, ὑποκαταβὰς εἰς πέτραν,
ἀφ' ἧς ἦν ἀκουστόν, καὶ κελεύσας κἀκείνῳ τοὺς ἄλλους ἀποπέμψαι,
μόνος διελέγετο μόνῳ. καὶ καταστὰς ὁ Θευδέριχος κατηγόρει
Ῥωμαίων, ὡς ἐδόκει, δίκαια, λέγων ὅτι· ἐγὼ μὲν ἔξω τῆς ὅλης
Θρᾴκης διατρίβειν ᾑρούμην πόρρω πρὸς τὴν Σκυθίαν

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De legationibus P. 436, line 26

γνώμην ὡς ἐδόκεε ἄμεινον εἶναι δεξαμένους τὸν λόγον τόν σφι

Μουρυχίδης προσφέρει ἐξενεῖκαι ἐς τὸν δῆμον. Ἀθηναῖοι δὲ αὐ-
τίκα δεινὸν ποιησάμενοι περιστάντες Λυκίδην κατέλευσαν βάλλον-
τες, τὸν δὲ Ἑλλησπόντιον Μουρυχίδην ἀπέπεμψαν ἀσινέα. γενο-
μένου δὲ θορύβου περὶ τὸν Λυκίδην, πυνθάνονται τὸ γιγνόμενον
αἱ γυναῖκες τῶν Ἀθηναίων. διακελευσαμένη δὲ γυνὴ γυναικὶ καὶ
παραλαβοῦσα ἐπὶ τὴν Λυκίδεω οἰκίην ἤισαν αὐτοκελέες καὶ κατὰ
μὲν ἔλευσαν αὐτοῦ τὴν γυναῖκα, κατὰ δὲ τὰ τέκνα.

Περὶ πρέσβεων.
Ἐκ τῆς ἱστορίας Θουκυδίδου,

1. Ὅτι Ἐπιδάμνιοι, ἔστι δὲ πόλις ἐν δεξιᾷ πλέοντι τὸν Ἰόνιον

κόλπον, ἄποικοι Κερκυραίων, τὰ τελευταῖα παρὰ τοῦδε τοῦ πολέμου
ὁ δῆμος αὐτῶν ἐδίωξε τοὺς δυνατούς. οἱ δὲ ἀπελθόντες μετὰ τῶν
βαρβάρων ἐληίζοντο τοὺς ἐν τῇ πόλει κατά τε γῆν καὶ κατὰ θά-
λασσαν. οἱ δὲ ἐν τῇ πόλει ὄντες Ἐπιδάμνιοι, ἐπειδὴ ἐπιέζοντο,
πέμπουσιν ἐς τὴν Κέρκυραν πρέσβεις ὡς μητρόπολιν οὖσαν δεό-
μενοι σφᾶς μὴ περιορᾶν φθειρομένους, ἀλλὰ τούς τε φεύγοντας
συναλλάξαι σφίσι καὶ τὸν τῶν βαρβάρων πόλεμον καταλῦσαι. ταῦτα
δὲ ἱκέται καθεζόμενοι ἐς τὸ Ἥραιον ἐδέοντο. οἱ δὲ Κερκυραῖοι τὴν
ἱκετείαν οὐκ ἐδέξαντο, ἀλλὰ ἀπράκτους ἀπέπεμψαν. γνόντες δὲ
οἱ Ἐπιδάμνιοι οὐδεμίαν σφίσιν ἀπὸ Κερκύρας τιμωρίαν οὖσαν ἐν

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De legationibus P. 437, line 2

 484

Περὶ πρέσβεων. Ἐκ τῆς ἱστορίας Θουκυδίδου,

1. Ὅτι Ἐπιδάμνιοι, ἔστι δὲ πόλις ἐν δεξιᾷ πλέοντι τὸν Ἰόνιον

κόλπον, ἄποικοι Κερκυραίων, τὰ τελευταῖα παρὰ τοῦδε τοῦ πολέμου
ὁ δῆμος αὐτῶν ἐδίωξε τοὺς δυνατούς. οἱ δὲ ἀπελθόντες μετὰ τῶν
βαρβάρων ἐληίζοντο τοὺς ἐν τῇ πόλει κατά τε γῆν καὶ κατὰ θά-
λασσαν. οἱ δὲ ἐν τῇ πόλει ὄντες Ἐπιδάμνιοι, ἐπειδὴ ἐπιέζοντο,
πέμπουσιν ἐς τὴν Κέρκυραν πρέσβεις ὡς μητρόπολιν οὖσαν δεό-
μενοι σφᾶς μὴ περιορᾶν φθειρομένους, ἀλλὰ τούς τε φεύγοντας
συναλλάξαι σφίσι καὶ τὸν τῶν βαρβάρων πόλεμον καταλῦσαι. ταῦτα
δὲ ἱκέται καθεζόμενοι ἐς τὸ Ἥραιον ἐδέοντο. οἱ δὲ Κερκυραῖοι τὴν
ἱκετείαν οὐκ ἐδέξαντο, ἀλλὰ ἀπράκτους ἀπέπεμψαν. γνόντες δὲ
οἱ Ἐπιδάμνιοι οὐδεμίαν σφίσιν ἀπὸ Κερκύρας τιμωρίαν οὖσαν ἐν
ἀπόρῳ εἴχοντο θέσθαι τὸ παρὸν καὶ πέμψαντες ἐς Δελφοὺς τὸν
θεὸν ἐπήροντο, εἰ παραδοῖεν Κορινθίοις τὴν πόλιν ὡς οἰκισταῖς
καὶ τιμωρίαν τινὰ πειρῷντο ἀπ' αὐτῶν ποιεῖσθαι. ὁ δὲ αὐτοῖς
ἀνεῖλε παραδοῦναι καὶ ἡγεμόνας ποιεῖσθαι.

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De legationibus Pa 437, line 29

τὰ νομιζόμενα οὔτε Κορινθίῳ ἀνδρὶ προκαταρχόμενοι τῶν ἱερῶν

ὥσπερ αἱ ἄλλαι ἀποικίαι, περιφρονοῦντες δὲ αὐτοὺς καὶ χρημάτων
δυνάμει ὄντες κατ' ἐκεῖνον τὸν χρόνον ὅμοια τοῖς Ἑλλήνων πλου-
σιωτάτοις καὶ τῇ ἐς πόλεμον παρασκευῇ δυνατώτεροι ναυτικῷ τε
πολὺ προέχειν ἔστιν ὅτε ἐπαιρόμενοι, καὶ κατὰ τὴν τῶν Φαιάκων
προενοίκησιν τῆς Κερκύρας κλέος ἐχόντων τὰ περὶ τὰς ναῦς ᾗ καὶ
μᾶλλον ἐξηρτύοντο τὸ ναυτικὸν καὶ ἦσαν οὐκ ἀδύνατοι. τριήρεις
γὰρ εἴκοσι καὶ ἑκατὸν ὑπῆρχον αὐτοῖς, ὅτε ἤρχοντο πολεμεῖν. πάν-
των οὖν τούτων ἐγκλήματα ἔχοντες οἱ Κορίνθιοι ἔπεμπον ἐς τὴν
Ἐπίδαμνον ἄσμενοι τὴν ὠφέλειαν οἰκήτορά τε τὸν βουλόμενον ἰέναι
κελεύοντες.
2. Ὅτι ἄνευ τῶν συμμάχων τῶν Κορινθίων νῆες παρεσκευά-
ζοντο τριάκοντα καὶ τρισχίλιοι ὁπλῖται. ὡς δὲ ἐπύθοντο τὴν
παρασκευὴν οἱ Κερκυραῖοι, ἐλθόντες ἐς Κόρινθον μετὰ Λακεδαι-
μονίων καὶ Σικυωνίων πρέσβεων, οὓς παρέλαβον, ἐκέλευον Κοριν-
θίους τοὺς ἐν Ἐπιδάμνῳ φρουρούς τε καὶ οἰκήτορας ἀπάγειν, ὡς
οὐ μετὸν αὐτοῖς Ἐπιδάμνου, εἰ δέ τι ἀντιποιοῦνται, δίκας ἤθελον
δοῦναι ἐν Πελοποννήσῳ παρὰ πόλεσιν, αἷς ἂν ἀμφότεροι ξυμβῶ-
σιν, ὁποτέρων δ' ἂν δικασθῇ εἶναι τὴν ἀποικίαν, τούτους κρατεῖν.
 485

πόλεμον δὲ οὐκ εἴων ποιεῖν.

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De legationibus P. 437, line 35

προενοίκησιν τῆς Κερκύρας κλέος ἐχόντων τὰ περὶ τὰς ναῦς ᾗ καὶ

μᾶλλον ἐξηρτύοντο τὸ ναυτικὸν καὶ ἦσαν οὐκ ἀδύνατοι. τριήρεις
γὰρ εἴκοσι καὶ ἑκατὸν ὑπῆρχον αὐτοῖς, ὅτε ἤρχοντο πολεμεῖν. πάν-
των οὖν τούτων ἐγκλήματα ἔχοντες οἱ Κορίνθιοι ἔπεμπον ἐς τὴν
Ἐπίδαμνον ἄσμενοι τὴν ὠφέλειαν οἰκήτορά τε τὸν βουλόμενον ἰέναι
κελεύοντες.
2. Ὅτι ἄνευ τῶν συμμάχων τῶν Κορινθίων νῆες παρεσκευά-
ζοντο τριάκοντα καὶ τρισχίλιοι ὁπλῖται. ὡς δὲ ἐπύθοντο τὴν
παρασκευὴν οἱ Κερκυραῖοι, ἐλθόντες ἐς Κόρινθον μετὰ Λακεδαι-
μονίων καὶ Σικυωνίων πρέσβεων, οὓς παρέλαβον, ἐκέλευον Κοριν-
θίους τοὺς ἐν Ἐπιδάμνῳ φρουρούς τε καὶ οἰκήτορας ἀπάγειν, ὡς
οὐ μετὸν αὐτοῖς Ἐπιδάμνου, εἰ δέ τι ἀντιποιοῦνται, δίκας ἤθελον
δοῦναι ἐν Πελοποννήσῳ παρὰ πόλεσιν, αἷς ἂν ἀμφότεροι ξυμβῶ-
σιν, ὁποτέρων δ' ἂν δικασθῇ εἶναι τὴν ἀποικίαν, τούτους κρατεῖν.
πόλεμον δὲ οὐκ εἴων ποιεῖν. εἰ δὲ μή, καὶ αὐτοὶ ἀναγκασθήσες-
θαι ἐκείνων βιαζομένων φίλους ποιεῖσθαι οὓς οὐ βούλονται, ἑτέρους
τῶν νῦν ὄντων μᾶλλον, ὠφελείας ἕνεκα. οἱ δὲ Κορίνθιοι ἀπεκρί-
ναντο αὐτοῖς, ἢν τάς τε ναῦς καὶ τοὺς βαρβάρους ἀπὸ Ἐπιδάμνου
ἀπάγωσι, βουλεύσεσθαι, πρότερον δ' οὐ καλῶς ἔχειν τοὺς μὲν
πολιορκεῖσθαι, αὐτοὺς δὲ δικάζεσθαι. Κερκυραῖοι δὲ ἀντέλεγον,
ἢν καὶ ἐκεῖνοι τοὺς ἐν Ἐπιδάμνῳ ἀπαγάγωσι, ποιήσειν ταὐτά,

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De sententiis P. 284, line 11

Ἐγγύα, πάρα δ' ἄτα. τούτων ἕκαστον ὑπάρχον βραχὺ καὶ Λακω-
νικὸν μεγάλην ἔχει τὴν ἀναθεώρησιν. τὸ γὰρ Γνῶθι σαυτὸν
παραγγέλλει παιδευθῆναι καὶ φρόνιμον γενέσθαι· οὕτω γὰρ ἄν
τις ἑαυτὸν γνοίη· ἢ ὅτι οἱ ἄμοιροι παιδείας καὶ ἀλόγιστοι κατὰ
τὸ πλεῖστον ἑαυτοὺς συνετωτάτους ὑπειλήφασιν, ἥπερ ἐστὶ τῶν
ἀμαθιῶν ἀμαθεστάτη κατὰ τὸν Πλάτωνα, ἢ ὅτι τοὺς πονηροὺς
ἐπιεικεῖς ἡγοῦνται, τοὺς δὲ χρηστοὺς ἀνάπαλιν φαύλους· μόνως
γὰρ ἄν τις οὕτως ἑαυτὸν γνοίη καὶ ἕτερον, τυχὼν παιδείας καὶ
συνέσεως περιττοτέρας. τὸ δὲ Μηδὲν ἄγαν μετριάζειν ἐν πᾶσι
καὶ μηδὲ περὶ ἑνὸς τῶν ἀνθρωπίνων τελείως διορίζεσθαι, ὡς Ἐπι-
δάμνιοι. οὗτοι γὰρ τὸν Ἀδρίαν οἰκοῦντες καὶ πρὸς ἀλλήλους δια-
φερόμενοι μύδρους διαπύρους καταποντίσαντες ἐν μέσῳ τῷ πελά-
 486

γει διωμόσαντο μὴ σπείσασθαι τὴν πρὸς ἀλλήλους ἔχθραν πρό-

τερον ἕως ἂν οὗτοι θερμοὶ ἀνενεχθῶσιν. οὕτω δὲ σκληρῶς ὀμό-
σαντες καὶ τὸ Μηδὲν ἄγαν οὐκ ἐπινοήσαντες ὕστερον ὑπὸ τῶν
πραγμάτων ἀναγκαζόμενοι διελύσαντο τὴν ἔχθραν ἐάσαντες τοὺς
μύδρους ψυχροὺς ἐν τῷ βυθῷ. τὸ δὲ Ἐγγύα, παρὰ δ' ἄτα τινὲς
ὑπέλαβον γάμον ἀπαγορεύειν· τὴν γὰρ τοῦ γάμου σύνθεσιν παρὰ
τοῖς πλείστοις τῶν Ἑλλήνων ἐγγύην ὀνομάζεσθαι, καὶ βεβαιωτὴς
ὁ κοινὸς βίος, ἐν ᾧ πλεῖσται καὶ μέγισται γίνονται συμφοραὶ διὰ
τὰς γυναῖκας.

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De thematibus Asia-Europe

Europ, cha. 9, line 1

Ἔνατον θέμα Δυρράχιον

Δυρράχιον, ἥ ποτε Ἐπίδαμνος· ὑπὸ κονσιλαρίου, πόλεις θʹ· Σκάμπτα,

Ἀπολλωνία, Βούλλις, Ἀμαντία, Πουλχεριόπολις, Αὐλών, Λίστρων,
Σκεύ-
πτων, Αὐλίνιδος μητρόπολις.
Ἐπαρχία Δακίας μεσογαίου· ὑπὸ κονσιλαρίου, πόλεις εʹ· Πανταλία,
Γερμαή, Ναισός, ἡ πατρὶς τοῦ μεγάλου Κωνσταντίνου, Ῥεμεσιάνα.
Ἐπαρχία [τῇ παλαιᾷ] · ὑπὸ κονσιλαρίου, πόλεις εʹ.
Ἐπαρχία Δαρδανίας· ὑφ' ἡγεμόνα, πόλεις γʹ.
Ἐπαρχία Πανονίας· ὑπὸ τὸν αὐτόν, πόλεις βʹ.
Καὶ ὧδε μὲν ἐπαρχία τῆς νέας Ἠπείρου, τουτέστι τοῦ Δυρραχίου, τοῦ
πάλαι καλουμένου Ἐπιδάμνου. Ῥητέον δὲ περὶ τῆς ὀνομασίας αὐτοῦ πό-
θεν καλεῖται Δυρράχιον. «Δυρράχιον πόλις [Ἑλληνικὴ] Ἰλλυρικὴ καὶ

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De thematibus Asia-Europe

Europ, cha. 9, line 12

Ἀπολλωνία, Βούλλις, Ἀμαντία, Πουλχεριόπολις, Αὐλών, Λίστρων, Σκεύ

πτων, Αὐλίνιδος μητρόπολις.
Ἐπαρχία Δακίας μεσογαίου· ὑπὸ κονσιλαρίου, πόλεις εʹ· Πανταλία,
Γερμαή, Ναισός, ἡ πατρὶς τοῦ μεγάλου Κωνσταντίνου, Ῥεμεσιάνα.
Ἐπαρχία [τῇ παλαιᾷ] · ὑπὸ κονσιλαρίου, πόλεις εʹ.
Ἐπαρχία Δαρδανίας· ὑφ' ἡγεμόνα, πόλεις γʹ.
Ἐπαρχία Πανονίας· ὑπὸ τὸν αὐτόν, πόλεις βʹ.
Καὶ ὧδε μὲν ἐπαρχία τῆς νέας Ἠπείρου, τουτέστι τοῦ Δυρραχίου, τοῦ
πάλαι καλουμένου Ἐπιδάμνου. Ῥητέον δὲ περὶ τῆς ὀνομασίας αὐτοῦ πό-
θεν καλεῖται Δυρράχιον. «Δυρράχιον πόλις [Ἑλληνικὴ] Ἰλλυρικὴ καὶ
Ἐπίδαμνος κληθεῖσα ὑπὸ Ἐπιδάμνου τοῦ ἀρχαίου ἥρωος· τούτου
 487

θυγάτηρ
Μέλισσα, ἧς ἠράσθη Ποσειδῶν καὶ ἀφ' ἧς ὁ Δυρράχιος. Ἔστι τόπος ἐν
Ἐπιδάμνῳ Μελισσόνιος, ἔνθα Ποσειδῶν αὐτῇ συνῆλθεν», ὡς Φίλων.
«Μετὰ δὲ τὸν Ῥιζόνικον Λισσός ἐστι πόλις, καὶ Ἀκρόλισσος καὶ
Ἐπίδαμνος, Κερκυραίων κτίσμα, ἡ νῦν Δυρράχιον ὁμωνύμως τῇ
Χερρονήσῳ λεγομένη, ἐφ' ἧς ἵδρυται», ὡς [Φίλων] Στράβων γράφει.
Δέξιππος δ' ἐν Χρονικῶν
δεκάτῳ, Μακεδονικὴν πόλιν αὐτὴν καλεῖ, γράφων οὕτως· «καὶ Μακε-
δόνων Ἐπίδαμνον, ἐσύστερον Δυρράχιον μετονομασθεῖσαν, πόλιν τῆς
Μακεδονίας μεγάλην καὶ εὐδαίμονα οὖσαν, κατὰ κράτος αἱροῦσιν».

Γεώργιος Σύυγγελος χρονικόν P. 253, line 26

Θαλῆς Ἐξαμοίου Μιλήσιος φιλόσοφος εἷς τῶν ζʹ σοφῶν ἐγνωρίζετο,

ὃς λέγεται ζῆσαι ὑπὲρ τὰ ρʹ ἔτη.
Ἐν Πόντῳ Βουρυσθένης ἐκτίσθη.
Σινώπη ἐκτίσθη.
Μυρταῖος Ἀθηναῖος ποιητὴς ἐγνωρίζετο.
Ἔτι Τέρπανδρος μελοποιός, ὃς τὴν ἑπτάτονον ἁρμονίαν εὑρεῖν λέγεται,
ἤκμαζε.
Βάττος Κυρήνην ἐπέκτισε.
Κορινθίων Περίανδρος ὁ Κυψέλλου ἐτυράννησε.
Λιπάρα ἐκτίσθη.
Ἐπίδαμνος, ἡ νῦν καλουμένη Δυρράχιον, ἐκτίσθη.
Προύσια ἐκτίσθη.
Φάλαρις τυραννῶν κατελύθη.
Δράκων κατά τινας ἐνομοθέτει.
Ἀρίων ἐγνωρίζετο Μηθυμναῖος. οὗτος ἐπὶ δελφῖνος εἰς Ταίναρον
διεσώθη.

Συμεών Λογοθέτης χρονικόν (sub nomine Leonis Grammatici vel

Theodosii Melisseni vel Julii Pollucis) (redactio A + B operis sub t
P. 38, line 6

βυλῶνος πάσης Αἰγυπτίας ἐπεκράτησε γῆς, καὶ τῶν Αἰγυ-

πτίοις πλησιοχώρων οὐκ ὀλίγην ἀποσπάσας ἐκέκτητο, τουτέ-
στιν ἀπὸ τοῦ χειμάρρου Αἰγυπτίου ἕως τοῦ ποταμοῦ Εὐφρά-
του, καὶ τὴν Ἰουδαίαν ὑπόφορον ἅπασαν κατέστησε· καὶ
ἐδούλευσεν Ἰωακεὶμ τῷ Ναβουχοδονόσορ ἔτη γʹ. ἐπὶ τούτου
προφητεύουσιν Ἱερεμίας καὶ Βουζὶ καὶ Οὐρίας ὁ τοῦ Σαμέου,
ὃν καὶ φυγόντα εἰς Αἴγυπτον Ἰωακεὶμ συλλαβόμενος ἀναι-
ρεῖ. τοῦτον τὸν Ἰωακεὶμ δήσας χαλκείοις δεσμοῖς ὁ Ναβου-
 488

χοδονόσορ εἰς Βαβυλῶνα ἀπήγαγε· μεθ' οὗ ἀπῆλθον αἰχμά-

λωτοι Δανιὴλ καὶ Ἀνανίας Μισαήλ τε καὶ Ἀζαρίας. κατὰ
τούτους τοὺς χρόνους Ἐπίδαμνος ἐκτίσθη καὶ μετωνομάσθη
Δυρράχιον. Ἰωακεὶμ ὁ καὶ Ἰεχονίας, τὸν πατέρα Ἐλιακεὶμ
διαδεξάμενος, βασιλεύει μῆνας τρεῖς. πολιορκοῦντος τὴν Ἱε-
ρουσαλὴμ τοῦ Ναβουχοδονόσορ ἐν ἔτει ὀγδόῳ τῆς αὐτοῦ βα-
σιλείας, ὑπεξελθὼν Ἰωακεὶμ τῆς πόλεως σὺν Ἐσθᾷ τῇ μητρὶ
καὶ πᾶσι τοῖς ἑαυτοῦ προσπίπτει τῷ Ναβουχοδονόσορ· ὁ δὲ
καὶ τὴν πόλιν ἐδαφίζει καὶ τούτους αἰχμαλώτους ἀπάγει σὺν
ἄλλοις πολλοῖς, μεθ' ὧν ἀπήχθη καὶ ὁ προφήτης Ἰεζεκιήλ.
καθίστησι δὲ ἀντ' αὐτοῦ τῶν ὑπολοίπων ἡγεμόνα τὸν Μαν-
θανίαν, πατράδελφον αὐτοῦ, Σεδεκίαν αὐτὸν μετονομάσας,
ὅρκους παρ' αὐτοῦ κατὰ τοῦ θεοῦ περὶ τοῦ μὴ ἀποστῆναι

Michael Attaliates Hist., Historia P. 242, line 14

οἱ δ' ἐπιστημονικώτεροι τῶν Θεωμένων, καὶ συμβολικῶς τὸ

δέον ἐπιγινώσκοντες, ἀπὸ Λάμπης λαμπτῆρα φωσφόρον ἐπι-
δημῆσαι τοῖς βασιλείοις προεσήμαινον, ὥστε χρηματίσαι τοῖς
μὲν ἀγαθοῖς καὶ τὰ ὑπὲρ αὐτοῦ φρονοῦσι φῶς καὶ θυμηδίαν
καὶ χαρὰν ἀνεκλάλητον, τοῖς δὲ κατ' αὐτοῦ μελετῶσι καὶ ἀν-
τιταττομένοις αὐτῷ φλόγα τῷ ὄντι πυρὸς κατατήκουσαν τού-
τους καὶ κατακαίουσαν. καί γε τῆς συμβολικῆς προρρήσεως
οὐ διήμαρτον· δηλώσει δὲ προϊὼν ὁ λόγος.
Τοῦ δὲ ὀκτωβρίου μηνὸς παρεληλυθότος ἀποστατική τις
κακόνοια τὴν ἑσπέραν αἰφνιδίως περιεδόνησεν. εἰς γὰρ Ἐπί-
δαμνον, τὸ νῦν κεκλημένον Δυρράχιον, τὴν δουκικὴν ἔχων
ἀρχὴν Νικηφόρος πρόεδρος ὁ Βρυέννιος, καὶ ταύτης παρα-
λυθείς, βασιλέως ἑαυτῷ περιέθηκεν ὄνομα, καὶ τοῖς ἐκεῖσε
στρατιώταις καὶ ὀπαδοῖς καὶ συστρατιώταις χρησάμενος ἔξει-
σιν ἐκεῖθεν πρὸς Ἀδριανούπολιν. ὁ τούτου αὐτάδελφος, Ἰω-
άννης ὀνομαζόμενος, τινὰς τῶν ἑσπερίων δυνάμεων εἰς τὴν
ἰδίαν ἐπιβουλὴν καταρτίσας, μεθ' ὧν ἦσαν Βαράγγων καὶ
Φράγγων πλήθη πολλά, τῷ αὐταδέλφῳ συνθέσθαι παρέπεισε,
σὺν αὐτοῖς δὲ καὶ τὸν κατεπάνω τῆς αὐτῆς πόλεως, συγγενέα
τούτου καὶ συμφυλέτην ὑπάρχοντα. καὶ πρὸ τοῦ καταλαβεῖν
εἰς Ἀδριανούπολιν τὴν εὐφημίαν αὐτῷ καὶ τὴν βασιλείαν

Michael Attaliates Hist., Historia P. 297, line 8

 489

μος, ὁ ἐπὶ τῶν πολιτικῶν πραγμάτων προστάς, τὸ γένος ἕλ-

κων ἐκ Νικομηδείας, τὴν ζωὴν ἐξεμέτρησε, δυσάρεστος ἄν-
θρωπος καὶ ὑψαύχην καὶ μὴ πάνυ τι ξυντιθέμενος ταῖς τοῦ
βασιλέως φιλοτίμοις εὐποιίαις, τὸν σφαγέντα ὑπογραφέα προ-
οίμιον ἐσχηκὼς τῆς αὐτοῦ τελευτῆς. τῆς γὰρ ἐκείνου ὑπη-
ρεσίας ἐτύγχανε, καὶ διὰ τοῦτο δήπου λόγος ἐκράτησεν ὡς
ἐκ μέσου τοῦτον πεποίηκεν ὁ θεὸς οἷα τὰς βασιλικὰς δωρεὰς
καὶ εὐεργεσίας διακωλύοντα.
Ἐν ὅσῳ δὲ ταῦτα ἐπράττετο καὶ γαλήνη τις σταθηρὰ
ἐκ τῶν τυράννων ὑπεσημαίνετο, ἕτερόν τι σκῶλον ἢ ζιζάνιον
διαφθεῖραι τὸν σῖτον φιλονεικοῦν ἐκ τῆς Ἐπιδάμνου πόλεως
ἀνεφύη καὶ διετάννυτο. ὁ γὰρ ἐκεῖσε ὑπὸ τοῦ προβεβασι-
λευκότος ἀποσταλεὶς δούξ, ὁ πρωτοπρόεδρος Βασιλάκης, μετὰ
τὸ φθάσαι παρελθεῖν τὸν Βρυέννιον καὶ ἀπελθεῖν εἰς Ἀδρια-
νούπολιν καταλαβὼν τὸ Δυρράχιον, στρατιὰν ἐκ πασῶν τῶν
ἐπικειμένων ἐκεῖσε χωρῶν συνελέγετο, καὶ Φράγγους μετα-
πεμψάμενος ἐξ Ἰταλίας φιλοτίμοις δεξιώσεσι τῆς ἑαυτοῦ με-
ρίδος καὶ συμμορίας ἐτίθετο δεξιῶς. ἤθροιζε γὰρ χρυσίον
ἐκ πάσης αἰτίας καὶ τρόπου παρὰ τῶν πειθομένων καὶ κατα-
δυναστευομένων αὐτῷ, καὶ κατάλογον θέμενος πρόφασιν ἐποι-
εῖτο τῆς τοιαύτης ὁπλίσεως τὴν κατὰ τοῦ Βρυεννίου

Νικήτας Χωνιάτης Historia (= Χρονικὴ διήγησις)

Reign Man1,pt5, P. 160, line of P. 12

καὶ ταῦτα ἔτι ὠδίνοντα, καὶ τεμνόμενα μὲν καὶ κατακαιόμενα, οὐκ
ἀφαντούμενα δὲ καὶ ἀμαυρούμενα, ἀλλὰ παλιμφυῆ κατὰ τὴν Ὕδραν
γινόμενα, φιλοδοξία τις ἄκαιρος καὶ τὸ πρὸς βασιλεῖς ἀνθαμιλλᾶσθαι,
οἷς τὸ κλέος πολὺ καὶ τὰ σχοινίσματα οὐκ ἀπὸ θαλάσσης μόνον ἕως
θαλάσσης ὑφαπλούμενα πρὶν παρετέτατο, ἀλλ' ἐκ τῶν ἑῴων ὁρισμάτων
μέχρι τῶν ἑσπερίων διικνεῖτο στηλῶν.
Οὐκοῦν καὶ τὸ σκέμμα τῷ τῶν Ἱεροσολύμων ῥηγὶ Ἀμερρίγῳ
κοινωσάμενος κἀκεῖνον εὑρὼν οὐκ ἀποπεμπόμενον τὸ ἐννόημα, μᾶλλον
μὲν οὖν καὶ συλλαβέσθαι οἱ τοῦ ἐγχειρήματος ὑπισχνούμενον, στόλον
καταρτύει βαρὺν κατὰ τοῦ Ταμιάθι εἰς νῆας μακρὰς διακοσίας καὶ ἔτι
πρὸς ἀριθμούμενον, ἐν αἷς κατελέγοντο δέκα μὲν αἱ ἀπὸ τῆς Ἐπιδάμνου
ἀναχθεῖσαι, ἓξ δὲ ταχυναυτοῦσαι πᾶσαι, ἃς ἐπλήρουν οἱ Εὐβοεῖς· ἀνα-
δείκνυσι δὲ ναύαρχον τὸν μέγαν δοῦκα τὸν Κοντοστέφανον Ἀνδρόνικον.
ἀπὸ δὲ τουτωνὶ τῶν τριηρέων ἑξήκοντα τῷ Μαυροζώμῃ παραδοὺς
Θεοδώρῳ πρὸς τὸν ῥῆγα ἐξέπεμψε, προκαταγγελοῦντα μὲν καὶ τὴν
ὅσον οὐδέπω τοῦ λοιποῦ στόλου ἀναγωγὴν καὶ τὴν ἐκεῖσε τοῦ Κον-
 490

τοστεφάνου ἄφιξιν, διαναστήσοντα δὲ κἀκεῖνον ὡς εἴη ἑτοιμασάμενος

τὰ πρὸς ἔξοδον, ἅμα δ' ἀποκομίσοντα καὶ τὰ τῶν Ἱεροσολυμιτῶν
ἱππέων ὀψώνια, ὅσοι συνεκστρατεύειν ἤμελλον τῷ ῥηγὶ συνεφαπτο-
μένῳ τοῦ πολέμου καὶ κατ' Αἰγυπτίων τιθεμένῳ τὴν κίνησιν, καθ' ὧν
ὁ στόλος ὁ Ῥωμαϊκὸς συγκεκρότητο.

Νικήτας Χωνιάτης Historia (= Χρονικὴ διήγησις)

Reign Andron1,pt1, P. 297, line of P. 8

Ὁ δὲ τοῖς τούτων λόγοις ἀναρριπισθείς, καὶ ἄλλως ἔχων ἀναφέρειν

τὰ ἐπᾳδόμενα ἐς τὸ σύμφωνόν τε καὶ ταὐτοδύναμον οἷς καὶ παρὰ ταὐτο-
γενῶν ἐκείνῳ Λατίνων πολλάκις ἀκήκοε, πάλαι μὲν ἐπὶ μισθῷ συνόντων
Ῥωμαίοις καὶ τὴν αὐτοκρατορικὴν ἐκτριβόντων αὔλειον, τότε δὲ διασπα-
ρέντων ἄλλων ἄλλοσε διὰ τὸν παρά σφισιν ἀτεράμονα καὶ ἄτεγκτον Ἀν-
δρόνικον καὶ τὸ ἐξ αὐτοῦ ἀκηδές, τάς τε οὔσας πολεμικὰς δυνάμεις ἐς τὸ
ἐπικρατὲς διατίθησι καὶ τὸ ξενολογικὸν ἐκ πολλῶν ὁπλιτῶν ἀποκρίνας
καὶ ἁδροῖς ἐπάρας μισθώμασι καὶ μείζοσι φυσήσας τοῖς ἐπαγγέλμασιν ἐς
χιλιάδας τὴν ἵππον καταριθμεῖ. καὶ τὴν μὲν πεζὴν στρατιὰν ἐς Ἐπίδα-
μνον διαβιβάσας καὶ ταύτην αὐτοβοεὶ κατασχών, τὴν δὲ ναυτικὴν δύνα-
μιν εὐθυπλοήσασαν σχὼν ἐς τὰ τῆς Θεσσαλονίκης ἐπίνεια, τὰς ἐν τῷ
μεταξὺ χώρας ὁμολογίᾳ αἱρεῖ.
Ὁμοῦ δὲ τῶν στρατευμάτων κατά τε γῆν κατά τε θάλατταν τὴν
λαμπρὰν ἐν πόλεσι Θεσσαλονίκην διαλαβόντων καὶ διαζωσάντων μίτρᾳ
Ἄρεος, ἑάλω αὕτη πολιορκίᾳ καὶ εἴσω μεθ' ἡμέρας δέχεται τὸ πολέμιον,
οὔκουν διὰ τὸ τῶν ἔνδον ἀμυνομένων ἀπάλαμνόν τε καὶ ἀπειρόμαχον,
τὴν δὲ προδοσίαν μᾶλλον τοῦ στρατηγοῦντος Δαυὶδ τοῦ ἐκ Κομνηνῶν.
οὗτος γὰρ ἐς οὐδὲν χρήσιμος τοῖς Θεσσαλονικεῦσιν ὀφθείς, δεξιώτατος

Νικήτας Χωνιάτης Historia (= Χρονικὴ διήγησις)

Reign Andron1,pt1, P. 313, line of P. 3

κακῶς ἐποίει Ἀνδρόνικος καὶ κακῶς εἰπόντα Ἀνδρόνικον, καὶ ὀβελίσκοις

ἐμπεῖραι διαμπερὲς μελετᾶν καὶ ἐπ' ἀνθράκων ὀπτηθέντα τῇ τούτου
παρεισενεγκεῖν γαμετῇ. καὶ ἦν ἂν ὁ πιμελώδης Δισύπατος κατὰ δελφά-
κιον διαπειρόμενος καὶ πυρρακίζων τὴν ἐπιδερμίδα καὶ ὡς ὄψον ἐπὶ κα-
νοῦ τιθέμενος καὶ τοῖς κατ' οἶκον εἰσαγόμενος καὶ τῇ ὁμευνέτιδι προτιθέ-
μενος (οὐκ οἶδα ἐφ' ὅτου, πολυχανδοῦς δὲ δήπουθεν), εἰ μὴ ὁ τῆς γαμε-
τῆς τούτῳ πατὴρ ὁ Μοναστηριώτης Λέων ἀνεσείραζεν Ἀνδρόνικον τῆς
ὁρμῆς καὶ ἦγχε καὶ κατεῖχε τοῦ ἐγχειρήματος, ὅσα καὶ λέων κνώδαλα
ἐκφοβῶν, καθ' ὧν τὰ ἁνδάνοντα τοῖς τότε πράγμασιν ἐξηρεύγετο, στόμα
τῆς συγκλήτου πρὸς Ἀνδρονίκου καλούμενος, καὶ φῆμαι δὲ ἤδη πάν-
τοθεν λύουσαι τὸ πτερὸν τοὺς μὲν Σικελοὺς ἀπήγγελλον Ἐπίδαμνον
 491

παραστήσασθαι, ἐς δὲ Θεσσαλονίκην ἀμαχητὶ καὶ εὐθυώρως πορεύε-

σθαι, Ἀνδρόνικον δ' ἐξέκρουον τῶν φρενῶν ὑποθράττουσαι καὶ τῶν
ἀνθρωπίνων κολάσεων τὸ σύντονον ὑπεχάλων ἐπὶ βραχύ.
Φρουρᾷ τοίνυν συνισχημένος Δισύπατος τὰς χεῖρας πρὸς τὸ θεῖον ἀνέ-
τεινεν, οὐ κατὰ Δαυὶδ ἐπευχόμενος καὶ λέγων “ἐξάγαγε ἐκ φυλακῆς τὴν
ψυχήν μου, τοῦ ἐξομολογήσασθαι τῷ ὀνόματί σου” ἢ τὸ τοῦ Ἰωνᾶ φθεγ-
γόμενος “ἆρα προσθήσω τοῦ ἐπιβλέψαι με πρὸς ναὸν τὸν ἅγιόν σου;”
ἀλλ' “ἀπάλειψόν με τῆς μνήμης τοῦ Ἀνδρονίκου, καὶ εἴην παρ' ἐκείνῳ

Νικήτας Χωνιάτης Historia (= Χρονικὴ διήγησις)

Reign Andron1,pt2, P. 317, line of P. 9

ΤΟΜΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΥ ΤΟΥ

ΚΟΜΝΗΝΟΥ

Ὁ δέ γε Σικελικὸς στρατὸς τριχῇ διαιρεθείς, ὁ μὲν τῇ Θεσσαλονίκῃ

παρέμενε, τῶν δ' αὖ μερίδων ἡ μὲν ἐσβάλλει κατὰ τὰς Σέρρας καὶ τὰ
ἐκεῖσε πάντα χειροῦσθαι καὶ πορθεῖν ἔγνωκεν, ἡ δὲ ὡς διὰ λείας ὁδοῦ
φερομένη καὶ μηδένα τὸν ἐς χεῖρας ἰόντα ἢ ἀντιπίπτοντα ἔχουσα ἐς
αὐτὴν τὴν Μοσυνόπολιν κατεσκήνωσε καὶ τὸ κύκλῳ ὑποχείριον ἔθετο.
Ἀνδρονίκῳ δὲ τὰ μὲν πρῶτα ἐμέλησε στεῖλαι τὸν φυλάξοντα τὴν
Ἐπίδαμνον καὶ ἀφίκετο ἐκεῖσε ὁ Βρανᾶς Ἰωάννης· βραχεῖαι δὲ ἡμέραι,
καὶ οἱ μὲν Ἰταλοὶ Ἐπιδάμνου ἐπέβησαν ὡσεὶ πτηνοὶ καὶ ἀέριοι μικροῦ
τε θάτερον τῶν ποδῶν περιβάδην ἐκτείναντες ἀπραγμόνως τὰ τῶν περι-
βόλων ὑπερέβησαν κρήδεμνα, ὁ δὲ Βρανᾶς εἰς Σικελίαν αἰχμάλωτος
μετα-
τίθεται. ἔπειτα δὲ τῷ διέπειν λαχόντι Θεσσαλονίκην Δαυὶδ ἐπέστελλε
καὶ ἐπέτελλεν ἐπαγρυπνεῖν τῇ τῆς πόλεως φυλακῇ καὶ μὴ δεδιέναι τοὺς
πεδιλορράφους Λατίνους, πηδᾶν δὲ καὶ δάκνειν καὶ κεντεῖν, ἵν' αὐτὰς
τὰς Ἀνδρονίκου παραθήσομαι λέξεις. καὶ ἐφ' ὅτῳ μὲν Ἀνδρόνικος
οὑτωσὶ συνετίθει τὰ γραμμάτια, μόνος ὁ ἐκδιδοὺς ἐπιστάμενος ἦν Ἀν-
δρόνικος· αὐτοῖς δὲ τοῖς φιλοσκώμμοσι πολίταις διὰ γέλωτος ἤγετο τὰ
γραφόμενα, ἀντιφέρουσι ταῦτα καὶ ἀντιβάλλουσι πρὸς αἰσχρά τινα

Νικήτας Χωνιάτης Historia (= Χρονικὴ διήγησις)

Reign Alex3,pt1, P. 476, line of P. 7

Σικελίαν τε παραστησάμενος καὶ Ἰταλίαν ὑπαγαγόμενος ἐπὶ τῷδε καὶ

Ῥωμαίοις αὐτοῖς ἐπεφύετο, πραγμάτων νεωτέρων ἄτοπος ὢν ἐραστὴς
καὶ ῥέκτης κακῶν δυσαπάλλακτος. οὐκ ἀνέδην δὲ καὶ αὐτίκα Ῥωμαίοις
 492

ἦν ἐφεδρεύων, τὸ τῆς ἐγχειρήσεως ἐργῶδες ὑποβλεπόμενος καὶ ἔτι ἔχων

τοῖς ὀφθαλμοῖς προκείμενα ὁπόσα Ῥωμαῖοι κατὰ Σικελῶν ἠνδρίσαντο ἐς
τὴν ἡμετέραν πρώην παρεμβαλόντων, καὶ παρὰ τοῦ πάπα δὲ τῆς
πρεσβυτέρας Ῥώμης οὐκ ἔλαττον ἀνασειραζόμενος τῆς προθέσεως.
Πέμψας οὖν πρέσβεις πρὸς τὸν αὐτοκράτορα Ἰσαάκιον (οὐ γάρ πω
τῆς ἀρχῆς ἐξωστράκιστο) αἰτίας συνεῖρεν ἀναιτίου δήπουθεν διαστά-
σεως· ἑαυτῷ γὰρ ἀπεμέριζε καὶ προσῳκείου, ὡς ἤδη Σικελίας ἐξου-
σιάζοντι, τὰς ἐξ αὐτῆς Ἐπιδάμνου μέχρι τῆς μεγαλωνύμου πόλεως
Θεσσαλονίκης Ῥωμαϊκὰς ἁπαξαπάσας χώρας, ὡς νόμῳ ὑποκυψάσας
πολέμου τῷ τῶν Σικελῶν πρὸ τρίτης στρατεύματι· τὴν γὰρ ἧτταν τού-
των καὶ κατατρόπωσιν κατ' ἀπάτην ἔλεγε Ῥωμαίων προσυπαντῆσαι,
οὐχ ἥκιστα πάντων λογοποιὸς ἐν τοῖς ἁνδάνουσιν εὑρισκόμενος. ἐλο-
γίστευε δὲ καὶ λύπας τὰς τοῦ πατρὸς καὶ σταθμίοις οὐ δικαίοις αὐτὰς
ἐταλάντευεν, οὐ τὰς προσφάτους μόνον, ἀλλὰ καὶ ὅσαις ἐκεῖνος ἐκ

Νικήτας Χωνιάτης Historia (= Χρονικὴ διήγησις)

Reign Alex3,pt2, P. 541, line of P. 4

κοῦντα τὰς περὶ Λατίνων ἀγγελίας τιθέμενον, λουτρῶν τε ἀνεγέρσεις

φιλοτίμους καὶ βουνῶν καθαιρέσεις πρὸς ἀλωὴν καὶ φαράγγων ἀνα-
πληρώσεις σπουδάζοντα καὶ τὸν καιρὸν εἰκαίως ἐν τούτοις καὶ παραπλη-
σίοις ἄλλοις προϊέμενον. οἱ δὲ τῶν περιφύτων ὀρῶν φύλακες ἐκτο-
μίαι, ἃ τοῖς βασιλεῦσιν ἀνεῖται πρὸς κυνηγέσια, καθάπερ ἱερῶν ἄλ-
σεων, εἰπεῖν δὲ καὶ θεοφυτεύτων παραδείσων, ἐφείδοντο τουτωνὶ καὶ
διηπειλοῦντο τὸν ἔσχατον κίνδυνον τοῖς ἐκτεμεῖν προθεμένοις ἐκεῖθεν
ξύ-
λα ἄττα ναυπηγήσιμα. καὶ βασιλεὺς οἷς οὐκ ἐπετίμα τοῖς ἀβελτέροις,
ἐπευδοκῶν τοῖς λαλουμένοις ἡλίσκετο.
Ἐπεὶ δὲ παρεστήσαντο μὲν οἱ Λατῖνοι τὰ Ἰάδαρα, τῇ δ' Ἐπιδάμνῳ
προσώκειλαν καὶ βασιλεὺς Ῥωμαίων ὁ συνὼν ἐκείνοις Ἀλέξιος
παρὰ τῶν Ἐπιδαμνιτῶν ἀνηγόρευτο καὶ τὴν περὶ τούτων φήμην
ἀναμφήριστον εἶχεν Ἀλέξιος, γίνεται παροιμιώδης ἀσπαλιεύς, ὃς
πληγεὶς κομίζεται νοῦν. ἤρξατο τοίνυν ἐπισκευάζειν τὰ τῶν σκαφιδίων
ὑπόσαθρά τε καὶ θριπηδέστατα, μόλις ἐς εἴκοσιν ἀριθμούμενα, περι-
ελθὼν δὲ καὶ τὰ τείχη τῆς πόλεως τὰς ἔξωθεν οἰκήσεις κατερείπειν
προσέταττεν.
Ὁ δὲ στόλος ἄρας ἐξ Ἐπιδάμνου τῇ τῶν Κερκυραίων παρενέβαλε
καὶ περὶ τὰς εἴκοσιν ἡμέρας σχάσας ἐκεῖθι τὸν πλοῦν, ὡς ἔγνω τὴν
ἄκραν δυσεπιχείρητον, εὐθὺ τῆς Κωνσταντίνου τὰ λαίφη διαπετάν-
νυσιν· ᾔδεσαν γὰρ ἐκ μακροῦ τὴν τῶν Ῥωμαίων οἱ ἀφ' ἑσπέρας

Νικήτας Χωνιάτης Historia (= Χρονικὴ διήγησις) Reign Halosis,pt1, P.

 493

638, line of P. 4

παροξυνθέντες φρόνημα, μήτ' ὀψέ ποτε νοῦν ἔχειν ἀρξάμενοι. εἰσὶ δ'
οἳ καὶ εἰς ὁλοσχερῆ φιλοτιμίαν κατὰ τῆς ἑαυτῶν πατρίδος ὑπεκκαέντες,
ἀνδραποδώδεις ἄνθρωποι, τρυφῇ καὶ ταῖς ἄλλαις ἀπονοίαις διεφθαρ-
μένοι, ὀχυρωμάτων καὶ φρουρίων ἀποτόμων λαβόμενοι, οἱ δὲ καὶ
πόλεων εὐτειχίστων ἐπιβάντες, κακοδαίμονας τυραννίδας περιεβάλ-
λοντο, καὶ δέον φιλεχθρεῖν Λατίνοις, οἱ δ' ἀντωφθάλμουν ἀλλήλοις καὶ
Λατίνοις, τὸ καινόν, ἐσπένδοντο.
Ὁ μὲν γὰρ Σγουρὸς Λέων Κόρινθον διεῖπε καὶ Ναύπλιον, ὡς καὶ
ἔμπροσθεν ἐρρέθη μοι· ὁ δὲ Χαμάρετος Λέων τῆς κοίλης κρατῶν Λακε-
δαίμονος τύραννος ἦν τῶν Λακώνων. Αἰτωλίαν δὲ καὶ τὰ τῇ Νικοπόλει
προσοριζόμενα καὶ ὅσα πρόεισιν ἐς Ἐπίδαμνον ὁ Μιχαὴλ ἰδιώσατο,
ὃν ἐκ σπερμάτων σκοτίων ὁ σεβαστοκράτωρ ἐφύτευσεν Ἰωάννης ὁ
Δούκας.
ὁ δὲ μαρκέσιος Βονιφάτιος τῇ Θεσσαλονίκῃ προσεδρεύων ὑποκειμένην
εἶ-χεν ἑαυτῷ τὴν ἐς Ἁλμυρὸν ἐκτεινομένην ἀγχίαλον πᾶσαν καὶ πεδίων
ἤρχετο Λαρισσαίων καὶ μετελάγχανε τῶν φόρων ὁπόσοι ἐξ Ἑλλάδος
καὶ τῆς νήσου τοῦ Πέλοπος εἰσεπράττοντο. ἐπὶ δὲ τούτοις καὶ ἄλλος τις
τὰ Θετταλίας κατέχων μετέωρα, ἃ νῦν μεγάλη Βλαχία κικλήσκεται,
τοπάρχης ἦν τῶν ἐκεῖ.

Ιωάννης Ζωναράς Ep. historiarum (lib. 1-12) Vol.2, P. 228, line 31

πρέσβεων ἀποδώσειν ὑπέσχετο καὶ τοὺς θανόντας

ἔλεγεν ὑπὸ λῃστῶν πεφονεῦσθαι. τῶν δὲ Ῥωμαίων
τοὺς αὐτόχειρας ἐξαιτησαμένων οὔτε τινὰ ἐκδώσειν
ἔφη καὶ ἐπὶ τὴν Ἴσσαν ἔστειλε στράτευμα. εἶτα
αὖθις δείσασα Δημήτριόν τινα πρὸς τοὺς ὑπάτους
ἔπεμψεν, ὡς ἑτοίμη πρὸς πᾶν ὑπακοῦσαι αὐτῶν. καὶ
σπονδαὶ πρὸς τὸν πεμφθέντα ἐγένοντο, τὴν Κέρκυ-
ραν αὐτοῖς παρασχόμενον. τῶν δὲ πρὸς τὴν νῆσον
περαιωθέντων ἀνεθάρσησεν αὖθις, οἷα γυνὴ κούφην
ἔχουσα γνώμην καὶ εὐμετάβολον, καὶ πρὸς Ἐπίδα-
μνον καὶ Ἀπολλωνίαν ἐξέπεμψε στρατιάν. τῶν δὲ
Ῥωμαίων τὰς πόλεις τε ῥυσαμένων καὶ πλοῖα αὐτῆς
κατασχόντων μετὰ χρημάτων ἐκ Πελοποννήσου προς-
πλέοντα, καὶ τὰ χωρία πορθησάντων τὰ πάραλα,
καὶ τοῦ Δημητρίου διὰ τὴν ἐμπληξίαν ἐκείνης πρὸς
Ῥωμαίους μεθεστηκότος καὶ ἄλλους αὐτομολῆσαι πε-
πεικότος, κατέδεισε καὶ ἀπέσχετο τῆς ἀρχῆς. καὶ
τὴν μὲν ὁ Δημήτριος ὡς τῷ παιδὶ ἐπιτροπεύσων εἰλή-
 494

φει, οἱ δὲ Ῥωμαῖοι διὰ ταῦτα παρὰ Κορινθίων ἐπῃ-

νέθησαν, καὶ τοῦ Ἰσθμικοῦ μετέσχον ἀγῶνος, καὶ
στάδιον ἐν αὐτῷ ὁ Πλαῦτος ἐνίκησε.

Ιωάννης Ζωναράς Ep. historiarum (lib. 13-18) P. 734, line 18

τῇ ἐκκλησίᾳ ἀντικατέστησαν, ἐκτομίαν τινὰ μοναχόν, κεκλημένον

Εὐστράτιον, οὔτε λόγοις ὡμιληκότα οὔτε πραγμάτων ἐγγεγυμνα-
σμένον μεταχειρίσεσιν, ἀφελῆ δὲ ἄνθρωπον καὶ ἡσυχίᾳ ἢ γωνίᾳ
μᾶλλον προσήκοντα. ἤδη δὲ τρεῖς ἐνιαυτοὺς ἐνσεμνυνάμενος
κατηνέχθη τῶν ἱερῶν ἀνακτόρων παρὰ τῶν κρατούντων· ἡ δ'
αἰτία οὐκ ἔγνωσται ἀκριβῶς. καὶ λοιπὸν προκεχείριστο πα-
τριάρχης ἀνὴρ μοναχός, ὁ γραμματικὸς ὀνομαζόμενος Νικό-
λαος, ἐν ἀσκήσει τὸν βίον διηνυκὼς καὶ οὐδὲ τῆς ἐν λόγοις
παιδείας ἀμέθεκτος ὤν, κἂν μὴ κατακόρως ταύτης μετέσχηκεν.
Ἄρτι δὲ τῆς βασιλείας ἐπιβεβηκότι τῷ Κομνηνῷ ἠγγέλη
ὁ Φράγγος Ῥομπέρτος εἰς τὴν Ἐπίδαμνον διαπεραιούμενος,
ἀνὴρ πανοῦργός τε καὶ πολεμικώτατος. αὐτίκα τοίνυν ὁ βα-
σιλεὺς ἐξεστράτευσε καὶ γενόμενος κατὰ τὸ Δυρράχιον προς-
βάλλει τοῖς πολεμίοις· καὶ ἡττηθεὶς ἀκλεῶς ἔφυγε, πολλῶν ἐκεῖ
πεσόντων οὐ τῶν τυχόντων μόνον στρατιωτῶν, ἀλλὰ καὶ τῶν
ἐν ὑπεροχαῖς καὶ βασιλείου τυγχανόντων ἐξ αἵματος, καὶ ἡ
παρεμβολὴ ξύμπασα ἑάλω τοῖς πολεμίοις. ὁ μὲν οὖν βασιλεὺς
ἡττημένος ἐπανῆλθεν εἰς τὸ Βυζάντιον· οἱ δὲ βάρβαροι τῇ νίκῃ
πεφυσημένοι ὁμόσε κατὰ πάντων ἐχώρουν καὶ εἷλον τῶν πο-
λισμάτων τινά, ὧν ἦσαν ἡ Καστορία τε καὶ ἡ Λάρισσα. ὠνει-
ροπόλουν δὲ καὶ αὐτὴν τὴν βασιλίδα τῶν πόλεων

Ιωάννης Ζωναράς Ep. historiarum (lib. 13-18) P. 750, line 6

καὶ πόλεμον κατὰ Ῥωμαίων ἄρασθαι μεμελέτηκεν. ἐπανιέναι

δὲ φροντίζων ἐκ τῶν ἑῴων εἰς τὰ ἑσπέρια ἐδεδίει μὴ ἐν τῇ
ἐπανόδῳ χώρας Ῥωμαϊκὰς διιὼν κατασχεθείη παρά του τῶν
τῶν χωρῶν ἐκείνων τὰς ἀρχὰς ἐμπεπιστευμένων καὶ ἀπαχθείη
δεσμώτης, ὡς παραβάτης ὧν ἔθετο συνθηκῶν. τί γοῦν μηχα-
νᾶται; ἑαυτοῦ καταψεύδεται θάνατον καὶ λάρνακι ἐμβεβήκει,
ἐντειλάμενος τοῖς θεράπουσι λέγειν ὡς ἐτεθνήκει καὶ ὁ νεκρὸς
ἐκείνου κομίζεται οἴκαδε. οὕτω λαθὼν εἰς τὴν χώραν αὐτοῦ
διασέσωστο· ἔνθα πολλὰ κατειπὼν τοῦ βασιλέως πολλοὺς τῶν
ὁμοεθνῶν ἆραι κατὰ Ῥωμαίων ὅπλα ἠρέθισεν, ὧν στραταρχῶν
ἐκεῖνος διεπεραιώθη πρὸς τὴν Ἐπίδαμνον καὶ πολλὴν ἔθετο
 495

σπουδὴν ἐκπορθῆσαι τὸ ἄστυ αὐτῆς. χρόνον δὲ διατρίψας ἐν

τῇ πολιορκίᾳ μακρὸν καὶ κακώσας μὲν τοὺς ἐν τῇ πόλει, οὐ
μείω δὲ καὶ αὐτὸς κακωθεὶς ἀπέγνω μὲν τοῦ Δυρραχίου τὴν
ἅλωσιν, προέβη δ' εἰς ἕτερα κἀκείνων διήμαρτεν· ὅθεν διαπρε-
σβεύεται πρὸς τὸν αὐτοκράτορα, συμβάσεις ζητῶν. ὁ δὲ τῇ
Θεσσαλονίκῃ ἦν ἐνδημῶν, καὶ ἀπάρας ἐκεῖθεν κατὰ τὴν Εὐ-
ρωπαίαν Κολώνειαν τὸν χάρακα ἔθετο, ἔνθα καὶ προσωμίλησε
τῷ βαρβάρῳ καὶ τὰς συνθήκας τῶν σπονδῶν ἐποιήσατο.
Ἡ μὲν οὖν τοῦ Βαϊμούνδου μάχη οὕτω πως διαλέλυτο·

Pseudo-Zonaras Lexicogr., Lexicon , P. 582, line 2

(Οὐδέτερον.)

Δυερόν. βλαβερόν.
Δυοῖν θάτερον. τὸ ἕτερον τῶν δύο.
Δυῤῥάχιον. πόλις Ἠπείρου, ἥτις ὕστερον ἐκλή-
θη Ἐπίδαμνος, πάλιν νῦν καλουμένη Δυῤῥάχιον.
ὠνομάσθη δὲ οὕτως, ὅτι κατὰ τὸν τόπον προε-
χούσης ἄκρας γεωλόφου καὶ τὸ κῦμα προσπίπτον
καὶ σχιζόμενον ῥαχίαν ποιεῖ μεγάλην· ὅθεν
διὰ τὴν ῥαχίαν καὶ τὸ δύσορμον οὕτως ὠνο-
μάσθη.
Δύσεργον. δυσχερὲς, δύσκολον. ἢ δύσεργον ἦν
τοῖς ἀῤῥωστοτέραν ἔχουσι τὴν ἑτέραν.
Δυσπάριτον. τὸ δυσπόρευτον. [Ξενοφῶν· ἐρω-
τώμενος δ', εἰ εἴη δυσπάριτόν τι χωρίον ἢ ἄβα τον.]

Pseudo-Zonaras Lexicogr., Lexicon epsilon, P. 798, line 18

Ἐπάλξεις. οἱ τῶν πύργων καὶ τῶν τειχέων

προμαχῶνες.
Ἐπαρυστρίδες. αἱ ἀντλήτριαι. ἀπὸ τοῦ ἀρύω,
τὸ ἀντλῶ. εἰσὶ δὲ καὶ μικρὰ τρουλία, ἐν ταῖς
λυχναψίαις.
Ἐπαπόρησις. πρότασις ἀπορίαν ἔχουσα.
Ἐπαπορία. ἡ ἐκ διαφόρων λόγων νουνεχὴς
σύνθεσις, τὸ νῖκος εἰς ἑαυτὴν ἀποδεῖξαι σπου-
δάζουσα.
Ἐπίδαμνος. τὸ Διράχιον.
Ἐπέλευσις. [ὁρμή.] ἐπιδρομή· ἔφοδος.
 496

Ἐπεσβολίαις. λοιδορίαις. παρὰ τὸ ἔπεσι βάλ-

λειν.

Laonicus Chalcocondyles Hist., Historiae

Vol.1, P. 23, line 12

Ἑλλήνων βασιλεὺς διαπρεσβευσάμενος σπονδάς τε ἐποιήσατο

πρὸς Σουλαϊμάνην τὸν Ὀρχάνεω, καὶ ἐνῆγεν ἐπὶ τοὺς Τριβαλ-
λούς, ἐφ' ᾧ τε αὐτοὺς ξένους τε καὶ φίλους εἶναι ἀλλήλοις καὶ
τὸν πρὸς τοὺς Τριβαλλοὺς πόλεμον συνδιαφέρειν ἅμα ἀμφοτέρους.
Ἔνιοι μὲν οὖν φασιν, ὡς ἔτι περιόντος Ὀρχάνεω ἐν τῇ Ἀσίᾳ
τὸν παῖδα αὐτοῦ Σουλαϊμάνην ἐς τὴν Εὐρώπην διαβῆναι μετα-
πεμπομένου ἐπὶ τοὺς Τριβαλλοὺς τοῦ τῶν Ἑλλήνων βασιλέως.
τοὺς μέντοι Τριβαλλῶν ἡγεμόνας ὧδε ἐλθεῖν ἐπὶ τὰ τῆς Εὐρώ-
πης πράγματα ἐπυθόμεθα. Στέπανος ἐγένετο βασιλεὺς Τριβαλ-
λῶν, ὃς ὁρμώμενος ἦν ἀπὸ τῆς ἐς τὸν Ἰόνιον χώρας, τὰ περὶ
Ἐπίδαμνον καταστρεψάμενος, καὶ ἐς τὴν Μακεδονίαν ἠλάσατο,
καὶ ἐς τὴν τῶν Σκοπίων τὰ βασίλεια ἐποιήσατο. εἶεν δ' ἂν
οὗτοι, ὅσα γε ἔξεστι τεκμαίρεσθαι, ὅθεν προαγαγεῖν ἐπὶ τὴν τῆς
Εὐρώπης ἡγεμονίαν ἀφίκοντο, Ἰλλυριῶν γένος, ἀπὸ τῆς πρὸς
ἑσπέραν τῆς ἐς τὸν Ἰόνιον χώρας προελθόντες ἐπὶ τὴν τῶν
Σκοπίων πόλιν, τῇ τε φωνῇ παραπλησίᾳ χρώμενοι ἐκείνοις, καὶ
γένος δὲ ἐκεῖνο τῶν Ἰλλυριῶν μέγα τε καὶ ἐπὶ πλεῖστον διῆκον
τοῦ Ἰονίου πελάγους ἔστε ἐπὶ Ἑνετούς, ὡς ἂν ἔχειν οὐ χαλεπῶς
τεκμαίρεσθαι ἀπ' ἐκείνων δὲ τότε ἀνὰ τὴν Εὐρώπην σκεδασθέν-
τας ἀχθῆναι. φωνῇ τε γὰρ ἀμφότεροι τῇ αὐτῇ χρῶνται ἔτι καὶ
νῦν, καὶ ἤθεσι τοῖς αὐτοῖς καὶ διαίτῃ, ὥστε οὐκ ὀρθῶς ἂν

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορίαι. Vol.1, P. 24, line 2

Εὐρώπης ἡγεμονίαν ἀφίκοντο, Ἰλλυριῶν γένος, ἀπὸ τῆς πρὸς

ἑσπέραν τῆς ἐς τὸν Ἰόνιον χώρας προελθόντες ἐπὶ τὴν τῶν
Σκοπίων πόλιν, τῇ τε φωνῇ παραπλησίᾳ χρώμενοι ἐκείνοις, καὶ
γένος δὲ ἐκεῖνο τῶν Ἰλλυριῶν μέγα τε καὶ ἐπὶ πλεῖστον διῆκον
τοῦ Ἰονίου πελάγους ἔστε ἐπὶ Ἑνετούς, ὡς ἂν ἔχειν οὐ χαλεπῶς
τεκμαίρεσθαι ἀπ' ἐκείνων δὲ τότε ἀνὰ τὴν Εὐρώπην σκεδασθέν-
τας ἀχθῆναι. φωνῇ τε γὰρ ἀμφότεροι τῇ αὐτῇ χρῶνται ἔτι καὶ
νῦν, καὶ ἤθεσι τοῖς αὐτοῖς καὶ διαίτῃ, ὥστε οὐκ ὀρθῶς ἂν
λέγοιεν οἱ γνώμην ἀποδεικνύμενοι περὶ Ἰλλυριῶν, ὡς εἴησαν οἱ
νῦν Ἀλβανοί. ἀρχὴν δ' ἐγὼ οὐδὲ προσίεμαι τὸν λόγον, ὡς εἴησαν
Ἰλλυριῶν γένος οἱ Ἀλβανοί. ὡς μὲν οὖν ἀπ' Ἐπιδάμνου καὶ
 497

οὗτοι ὥρμηντο ἐς τὴν πρὸς ἕω χώραν τῆς Εὐρώπης ἐπὶ Θεττα-

λίαν τε ἀφικόμενοι καὶ ἐπὶ Αἰτωλίαν καὶ Ἀκαρνανίαν, οὐκ ὀλίγα
ἄττα τῆς Μακεδονίας χωρία ὑφ' αὑτοῖς πεποιημένοι ᾤκουν, οἶδά
τε αὐτὸς ἐπιστάμενος, ἀπὸ πολλῶν τεκμαιρόμενος, καὶ πολλῶν
δὴ ἀκήκοα. εἴτε μὲν οὖν ἀπὸ Ἰαπυγίας, ὡς ἔνιοί φασιν, ἐς
Ἐπίδαμνον διαβάντες ἐπὶ τὴν χώραν, ἣν ὑπηγάγοντο σφίσιν, ἄλλος
ἄλλῃ ἀφίκοντο, εἴτε αὐτοῦ περὶ Ἐπίδαμνον τὴν ἀρχὴν Ἰλλυριῶν
ὅμοροι προϊόντες κατὰ βραχὺ κατέσχον τὴν πρὸς ἕω τῆς Ἐπι-
δάμνου χώραν, οὐκ ἔχω, ὅπῃ συμβάλλωμαι ἀσφαλῶς. ᾗ μὲν
ἄμφω τὼ γένεε τούτω, Τριβαλλοί τε καὶ Ἀλβανοί, ἀπὸ τῆς ἐς
τὸν Ἰόνιον χώρας ὡρμημένω, τὸ μὲν πρὸς ἕω τῆς Εὐρώπης
ἰόντες τὴν ταύτῃ χώραν ᾤκησαν καὶ οὐκ ὀλίγα σφίσιν ἐς τὴν
ἀρχὴν ὑπηγάγοντο, τὸ δὲ πρὸς ἑσπέραν ὡρμημένον σχεδὸν ἔστε
Εὔξεινον πόντον ἀφίκοντο καὶ ἐπὶ Ἴστρον ἄχρι Θετταλίας ἐλά-
σαντες, ὧδέ μοι εἰρήσεται.
Ὁ βασιλεὺς ἀπὸ τῆς τῶν Σκοπίων πόλεως ὡρμημένος, ἔχων

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορίαι. Vol.1, P. 24, line 9

νῦν, καὶ ἤθεσι τοῖς αὐτοῖς καὶ διαίτῃ, ὥστε οὐκ ὀρθῶς ἂν
λέγοιεν οἱ γνώμην ἀποδεικνύμενοι περὶ Ἰλλυριῶν, ὡς εἴησαν οἱ
νῦν Ἀλβανοί. ἀρχὴν δ' ἐγὼ οὐδὲ προσίεμαι τὸν λόγον, ὡς εἴησαν
Ἰλλυριῶν γένος οἱ Ἀλβανοί. ὡς μὲν οὖν ἀπ' Ἐπιδάμνου καὶ
οὗτοι ὥρμηντο ἐς τὴν πρὸς ἕω χώραν τῆς Εὐρώπης ἐπὶ Θεττα-
λίαν τε ἀφικόμενοι καὶ ἐπὶ Αἰτωλίαν καὶ Ἀκαρνανίαν, οὐκ ὀλίγα
ἄττα τῆς Μακεδονίας χωρία ὑφ' αὑτοῖς πεποιημένοι ᾤκουν, οἶδά
τε αὐτὸς ἐπιστάμενος, ἀπὸ πολλῶν τεκμαιρόμενος, καὶ πολλῶν
δὴ ἀκήκοα. εἴτε μὲν οὖν ἀπὸ Ἰαπυγίας, ὡς ἔνιοί φασιν, ἐς
Ἐπίδαμνον διαβάντες ἐπὶ τὴν χώραν, ἣν ὑπηγάγοντο σφίσιν, ἄλλος
ἄλλῃ ἀφίκοντο, εἴτε αὐτοῦ περὶ Ἐπίδαμνον τὴν ἀρχὴν Ἰλλυριῶν
ὅμοροι προϊόντες κατὰ βραχὺ κατέσχον τὴν πρὸς ἕω τῆς Ἐπι-
δάμνου χώραν, οὐκ ἔχω, ὅπῃ συμβάλλωμαι ἀσφαλῶς. ᾗ μὲν
ἄμφω τὼ γένεε τούτω, Τριβαλλοί τε καὶ Ἀλβανοί, ἀπὸ τῆς ἐς
τὸν Ἰόνιον χώρας ὡρμημένω, τὸ μὲν πρὸς ἕω τῆς Εὐρώπης
ἰόντες τὴν ταύτῃ χώραν ᾤκησαν καὶ οὐκ ὀλίγα σφίσιν ἐς τὴν
ἀρχὴν ὑπηγάγοντο, τὸ δὲ πρὸς ἑσπέραν ὡρμημένον σχεδὸν ἔστε
Εὔξεινον πόντον ἀφίκοντο καὶ ἐπὶ Ἴστρον ἄχρι Θετταλίας ἐλά-
σαντες, ὧδέ μοι εἰρήσεται.
Ὁ βασιλεὺς ἀπὸ τῆς τῶν Σκοπίων πόλεως ὡρμημένος, ἔχων
μεθ' ἑαυτοῦ ἄνδρας τε τὰ ἐς πόλεμον ἀγαθοὺς καὶ στρατιὰν οὐ
φαύλην, πρῶτα μὲν τὰ περὶ Καστορίαν κατεστρέψατο χωρία, καὶ
ἐπὶ Μακεδονίαν ἐλάσας, πλὴν Θέρμης τὰ ἄλλα ὑφ' αὑτῷ ποιη
 498

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορίαι. Vol.1, P. 55, line 3

Τριβαλλῶν χώραν, καὶ ἀνδράποδα ὡς πλεῖστα ὑφ' αὑτῷ ποιη-

σάμενος, καθίστησι τὰ ἐν τῇ ἀρχῇ αὑτῷ, ᾗ ᾤετο ξυνοίσεσθαι
ἐπὶ τὸ ἄμεινον, καὶ Ἕλλησι σπονδὰς ἐποιήσατο. καὶ τοῖς περὶ
Μακεδονίαν ἡγεμόσιν εἰρήνην ποιησάμενος τὴν Σκοπίων ᾤκισε
πόλιν, παμπόλλους τῶν Τούρκων ἀπό τε τῆς Εὐρώπης καὶ ἀπὸ
τῆς Ἀσίας ἀγαγὼν σὺν γυναιξί τε ἅμα καὶ παισί. ταῦτα δὲ
ἐποίει, ὡς ἔχοι ἂν ἀπὸ ταύτης ὁρμώμενος ἄγειν καὶ φέρειν τὰ
Ἰλλυριῶν πράγματα. ἐπέδραμε μὲν οὖν καὶ τὴν Ἰλλυριῶν χώραν,
καὶ πολίσματα ἄττα ἑλὼν ἠνδραποδίσατο, καὶ τήν τε Ἀλβανῶν
χώραν ἐπιπέμψας στράτευμα ἐληΐζετο ἔστε ἐπὶ τὴν ἐς τὸ Ἰόνιον
παράλιον χώραν, καὶ τὴν περὶ Ἐπίδαμνον.
Καὶ Ἕλληνες μὲν αὐτῷ ἐφείποντο στρατευόμενοι ἅμα, ὅποι
ἂν ἐλαύνοι, ὅ τε Ἰωάννου τοῦ βασιλέως Ἑλλήνων παῖς Ἐμμα-
νουῆλος, καὶ Ἀνδρονίκου τοῦ πρεσβυτέρου παῖς Ἰωάννης. τού-
τους γὰρ ὡς τὼ ὀφθαλμὼ ὄξει ζέοντι περιέχει, παρείχετο αὐτοῖς
τὴν δίαιταν ἀμφοῖν. οὗτοι δ' ὡς ἔγνωσαν ὁρῶντες ἐπὶ σφίσιν
αὐτοῖς, καὶ ὅτι τῶν ὀφθαλμῶν ἐπὶ τὸ ἄμεινον διακέοιτο, χρόνου
ἐπιγενομένου σφίσι, τῇ τε γυναικὶ καὶ ἀλλήλοις ἐς λόγους ἀφι-
κόμενοι, καί τινων ἄλλων ἐς τὴν ἐσήγησιν ταύτην ἐξηγουμένων
καὶ συνεπιλαβομένων, ἀπέδρασαν ἐς τὴν καταντικρὺ Βυζαντίου
πόλιν Γαλατίην Ἰανυΐων.

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορίαι. Vol.1, P. 196, line 16

ἄρχοντες ἀπαλλαττόμενοι ἐπὶ Ἰταλίας, Κεφαλληνία δὲ καὶ Ζά-

κυνθος καὶ αἱ Ἐχινάδες νῆσοι, ὅσαι ταύτῃ ᾠκημέναι ἐτύγχανον, ς τουτονὶ
τὸν βασιλέα τετραμμέναι ἁρμοστήν τε ἐδέχοντο καὶ
ρχοντα τοῦ βασιλέως Παρθενόπης. ἀφίκοντο μὲν δὴ καὶ ἄλλοι
πρόσθεν ἁρμοσταὶ εἰς τὰς νήσους ταύτας, ἐν δὲ δὴ καὶ Κάρουλος
οὑτοσίν, ὁ τῆς οἰκίας Τόκων καλούμενος, ἔχων ἑταίρους μεθ'
ἑαυτοῦ ἄνδρας ἀγαθούς, τόν τε Ῥῶσον καὶ Γυΐδον καὶ Μυλειαρέ-
σην. καὶ ὡς ἐν τῇ Κεφαλληνίᾳ διατρίβοντες προσέσχον τε τῇ
Ἠπείρῳ, ἐπαγομένων τῶν Ἠπειρωτῶν, τήν τε χώραν ἐκτήσαντο
σφίσιν ὑπήκοον καὶ κατὰ βραχὺ τήν τε Ἀκαρνανίαν. Ἀλβανοὶ
δὲ ὡρμημένοι ἀπὸ Ἐπιδάμνου καὶ τὸ πρὸς ἕω βαδίζοντες Θετ-
ταλίαν τε ὑπηγάγοντο σφίσι καὶ τῆς μεσογαίου Μακεδονίας τὰ
πλέω, Ἀργυροπολίχνην τε καὶ Καστορίαν. ἀφικόμενοι δὲ ἐπὶ
Θετταλίαν τήν τε χώραν σφίσιν ὑποχείριον ποιησάμενοι, καὶ τὰς
πόλεις ἐπιδιελόμενοι, κατὰ σφᾶς ἐνέμοντο τὴν χώραν, νομάδες
τε ὄντες καὶ οὐδαμῇ ἔτι βέβαιον σφῶν αὐτῶν τὴν οἴκησιν ποι-
 499

ούμενοι. ἐπεὶ δὲ καὶ ἐς Ἀκαρνανίαν ἀφικόμενοι γνώμῃ τοῦ ἡγε-

μόνος Ἀκαρνανίας, ἀφιεμένου αὐτοῖς τῆς χώρας, ἐνέμοντό τε
τήνδε τὴν χώραν. μετὰ δὲ ταῦτα συνίσταντο ἀλλήλοις ὡς τοῖς
Ἕλλησιν ἐπιθησόμενοι, ὅπως ἂν αὐτοῖς προχωροίη. καὶ δή ποτε
τοῦ ἡγεμόνος (Ἰσαάκιος δ' ἦν τοὔνομα) ἐπὶ ἄγραν φοιτῶντος

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορίαι. Vol.2, P. 193, line 8

δὲ τὸν Βρενέζεω παῖδα ἀπέδειξε στρατηγόν, παραδοὺς τό τε ἀπὸ

Φερρῶν στράτευμα καὶ τὸ παρὰ Ἀξιὸν καὶ τὸ ἀπὸ Θετταλίας.
ἡγουμένου δὲ Ἰησοῦ τοῦ Βρενέζεω ἐσέβαλλε πρὸς τὸν Ἰόνιον
τῆς Μακεδονίας χῶρον, καὶ ἐδῄου τὰ πολλὰ αὐτῆς. Σκενδέρης
δὲ οὗτος διαπρεσβευσάμενος πρὸς τὸν Ῥώμης τε ἀρχιερέα καὶ
πρὸς βασιλέα Ἀλφόνσον τὸν Παρθενόπης (ἐπιτηδείως τε ἔσχε
καὶ συνήθως τῷ βασιλεῖ τούτῳ), δι' ἃ δὴ καὶ τὸν πρὸς βασιλέα
πόλεμον τήν τε Κρούην παρέδωκε τούτῳ τῷ βασιλεῖ καὶ ἠξίου
αὐτῷ ὑπήκοον εἶναι. ἔνθα δὴ καὶ στρατὸν πεζὸν ἱκανὸν δια-
πορθμεύσας ὁ Παρθενόπης οὗτος βασιλεὺς ἀπὸ Ἰαπυγίας ἐς
Ἐπίδαμνον καὶ ἄρχοντα τῶν παρ' ἑαυτῷ ἐλλογίμων ἕνα στρατη-
γὸν ἐπὶ τὴν βασιλέως ἐληΐζοντο χώραν. μετὰ δὲ καταστάντες
ἐπολιόρκουν πολίχνην Σφετίην καλουμένην, ἐξελεῖν βουλόμενοι.
ἐνταῦθα πυθόμενος παρὰ τῶν σφετέρων Ἰησοῦς ὁ Βρενέζεω,
καὶ παραλαβὼν τοὺς ἐς τὸν Ἀξιὸν ἱπποδρόμους καὶ Περραιβῶν
στρατόν, καὶ τὴν ταχίστην ἐπειγόμενος ἄλλην ἢ αὐτοὶ ἐφύλαττον
οἱ Ἰταλοί, καὶ ἐπεισπεσὼν ἄφνω διέφθειρε σύμπαντας τοὺς
Ἰταλούς· Σκενδέρης μέντοι (ἔτυχε γὰρ ἀπὼν τότε) οὐδ' ὁτιοῦν
παθὼν δεινόν. ὕστερον μέντοι οὐ πολλῷ Σκενδέρης διαβὰς ἐς
Ἰταλίαν ἀφίκετο ἐς τὸν Παρθενόπης βασιλέα. καὶ αὐτὸν ὑπο-
δεξάμενος τά τε ἄλλα ἐτίμησε, καὶ ἐς τὸν Ῥώμης ἀρχιερέα

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορίαι. Vol.2, P. 194, line 8

στρατόν, καὶ ἐρυμνὴν οὖσαν τὴν χώραν κατεῖχεν, ἔχων τε στρα-

τὸν μεθ' ἑαυτοῦ τὸν ἀπὸ τῆς χώρας διῄει διὰ τῶν ὀρέων περιιὼν
τῷ στρατῷ, καὶ τάς τε γυναῖκας καὶ παῖδας ἐς τὰ ἐρυμνὰ
εἰσενεγκάμενος αὐτὸς περιῄει, ἔχων περὶ τὴν φυλακὴν τῆς
χώρας, ὅποι δέοι, παραγενόμενος. καὶ ὁ μὲν στρατὸς καὶ οἱ
ἱπποδρόμοι ἐπέδραμον τὴν χώραν· καὶ ὑποζύγια ληϊσάμενος καὶ
χρόνον τινὰ συχνὸν διατρίψας ἐπῄει πᾶσαν τὴν χώραν ἐμπιπρῶν
καὶ διαφθείρων. ὡς δὲ ἱκανῶς εἶχεν αὐτῷ ἐς τὴν τῆς χώρας
διαφθοράν, ὁ στρατὸς ἀπήλαυνεν, οὐδέν τι πλέον διαπραξάμενος.
 500

ὁ μὲν οὖν Σκενδέρης οὗτος ἄκραν τὴν ἐς τὸν Ἰόνιον περὶ

Ἐπίδαμνον ᾠκοδόμει· χερρόνησος δ' ἐστί, καὶ ἰσθμὸς βραχὺς
ἀμφὶ τρία στάδια. τοῦτον τειχίσας ἐσῴκιζεν ἐς τὴν χώραν
ταύτην οὐκ ὀλίγους τῶν Ἀλβανῶν, καὶ ἐκράτυνε τὴν πόλιν, ὡς ἄν
τι νεώτερον καταλαμβάνῃ αὐτὸν ἀπὸ τῶν βασιλέως στρατῶν, ὡς
ἐπιὼν πολιορκοῖτο ἐν ταύτῃ τῇ χώρᾳ, ἐπειδὰν δὲ μὴ ἀντέχειν
οἷος τ' ᾖ, ἐσβησόμενος ἐς τὴν θάλασσαν καὶ ἀποπλευσούμενος,
ᾗ δὴ προχωροίη. ὁ μὲν οὖν στρατὸς ἀφικόμενος ἐς τὸν χῶρον
τοῦτον καὶ πειρασάμενος, ὡς οὐδὲν σφίσι προεχώρει ἡ τῆς
πόλεως αἵρεσις, ἀπήλαυνεν ἐπ' οἴκου, καὶ τῷ ἔτει τούτῳ οὐδέν
τι πλέον ἐγένετο βασιλέα Μεχμέτην ἐς ἐκστρατείαν φέρον.

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ιστορίαι. Vol.2, P. 278, line 4

χαλεπῶς συνιέναι ἀλλήλων αὐτούς. εἰκὸς δὲ οἴεσθαι τούτους

μᾶλλον ὡρμημένους ἀπὸ τῆς πρὸς τὸν Ἰόνιον χώρας, γένος τε
ὂν μέγα καὶ πολλαχῇ ἐνευδοκιμοῦν, τήν τε Θρᾴκην ὑπάγεσθαι
σφίσιν αὐτοῖς, καὶ τὸν Ἴστρον διαβάντας τὴν τῆς Σαρματίας
χώραν οἰκῆσαι, ἤ, ὡς ἔνιοι οἴονται, ὑπὸ Σκυθῶν διωκομένους
διαβῆναί τε ἐς τὴν ἐπὶ τάδε τοῦ Ἴστρου χώραν, καὶ καταστρε-
ψαμένους τὴν ταύτῃ Θρᾴκην, ἔστε ἐπὶ μυχὸν τοῦ κόλπου ἀφικο-
μένους, ἐνοικῆσαι. θαυμάζω δέ, εἰ τοὺς Ἰλλυριοὺς ἀποφαινόμενος
Ἀλβανοὺς τεκμαίροιτό τις, συμβαλλόμενος, ὡς Ἰλλυριοὶ οἱ πρὸς
τῷ μυχῷ τοῦ Ἰονίου ἐχώρησαν ἐπὶ τὴν Ἤπειρόν τε καὶ Αἰτω-
λίαν καὶ Θετταλίας χώραν. ἀλλ' ὅτι μὲν ἀπὸ Ἐπιδάμνου μέχρι
τοῦ Καρνερίου καλουμένου κόλπου ἅπας ὁ χῶρος οὗτος διατεί-
νων ἐπὶ σταδίους μάλιστά πῃ τρισχιλίους, γένος τε ἓν ἐνοικεῖ,
καὶ τῇ αὐτῇ φωνῇ διαχρώμενον, καὶ ἐπὶ μεσόγαιαν παρῆκον
ἄχρι τοῦ Ἴστρου, παραμεῖβόν τε τὴν τοῦ Σανδάλεω χώραν, καὶ
τοῦ ταύτῃ βασιλέως ἐχομένων αὐτίκα τῶν Τριβαλλῶν τε ἅμα
καὶ Μυσῶν. μάλιστα δὲ συμβαλλόμενος ἔχων ἀποφαίνεσθαι διὰ
τὸ ἐπὶ μέγα τὸ Ἰλλυρικὸν γένος χωρῆσαι δυνάμεως, καὶ ἐπὶ
πολλὰ ταύτῃ σκεδασθῆναι ἀνὰ τὴν Θρᾴκην, Ἰλλυριοὺς μᾶλλον
τὸ γένος τοῦτο εἶναι ἢ Ἀλβανούς. συντίθεμαι δὲ καὶ ἐκείνοις
ἔγωγε, οἳ φάσκουσι τὸ Ἰλλυρικὸν γένος ἴσχειν αὐτῷ

Γεώργιος Παχυμέρης Συγγραφικαὶ ἱστορίαι (libri vi de Michaele

Palaeologo) P. 45, line 15

προαιρούμενος, τῷ τηνικάδε Ἰκονίου προσέρχεται καί οἱ μεσίτῃ χρᾶται

πρὸς βασιλέα, εἴ πως, τὰ πιστὰ γράμμασι δόντος ἐκείνου ἦ μὴν τὴν ὀργὴν
καθαρῶς ἀνασχεῖν, αὐτῷ καὶ πάλιν ἐπανελθεῖν γένοιτο. Τοῦ δ' ἱεράρχου
 501

γράμμασι σχεδιάσαντος τὴν πρεσβείαν, ὁ κρατῶν κατένευσε τὴν

συμπάθειαν,
καὶ βασιλικαῖς συλλαβαῖς ἐπ' ἀσφαλείᾳ τοῦ μή τι παθεῖν ἀνήκεστον ἐξ
ὀργῆς ἐπάνεισιν· ὁ δὲ καὶ δέχεται τοῦτον πρόφρων ταπεινωθέντα καὶ
ἀγκαλίζεται προσιόντα καὶ ὁμολογοῦντα ὡς ἑαυτῷ σύνοιδε πταίσας
ἀσύγγνω-
στα συμπαθεῖ, καὶ ἐπὶ τῆς προτέρας ἔχων τιμῆς.
ιʹ. Ὅπως ἐπανελθὼν ὁ Παλαιολόγος καὶ δεχθεὶς στέλλεται στρατηγὸς ἐν
τοῖς κατὰ τὴν δύσιν.
Ἐπεὶ καὶ τῆς κατὰ δύσιν Ἐπιδάμνου κατειλημμένης πρὸς τῶν ἡμετέρων,
ἠγγέλλετο τὸ συμβάν, καὶ τοῖς ἐκεῖσε ἔδει μὲν ἀρχιερέως, ἔδει δ'
ἡγεμόνος
καὶ στρατιώτιδος τάξεως, ἀρχιερέως ἐπικηρυχθέντος τοῦ Χαλκούτζη, ὃς
καὶ τὴν τοῦ μεγάλου σκευοφύλακος ἐπὶ τῆς μεγάλης ἐκκλησίας εἶχε
τιμήν, τούτῳ συνεκπέμπει κἀκεῖνον ἡγεμονεύσοντα τῶν ἐκεῖ, προστάξας
συμπράτ-τειν τὸ δόξαν καὶ ἄλλοις μὲν ἀρχηγοῖς τοῖς ἐκεῖ, μάλιστα δέ γε
τῷ ἱερεῖ.

Michael Critobulus Hist., Historiae B.3, cha. 16, se. 1, line 3

ἐκστρατεία τοῦ βασιλέως κατὰ Ἰλλυριῶν τῶν προσοίκων τῷ Ἰονίῳ

Κόλπῳ

βασιλεὺς δὲ ἅμα ἦρι ἀρχομένῳ ἐκστρατεύει κατὰ τῶν προς-

οίκων τῷ Ἰονίῳ Κόλπῳ Ἰλλυριῶν ἐν δεξιᾷ εἰσπλέοντι τοῦτον περί που
τὴν παλαιὰν Ἐπίδαμνον, οἳ δὴ βάρβαροι ὄντες τὸ ἐξ ἀρχῆς Ταυλάν-
τιοί τε καὶ Μαχάονες ἐκαλοῦντο τὸ παλαιόν, νομάδες οἱ πλείους
αὐτῶν καὶ αὐτόνομοι καὶ ἀβασίλευτοι ἐκ πολλοῦ.

Ιωάννης 6ος Καντακουζηνός. Vol.1, P. 115, line 18

ὑπὸ δειλίας, τοὺς δ' ὑπὸ κακοβουλίας, ἔστι δ' οὓς καὶ διὰ τὸ
τοῖς κακοῖς χαίρειν, ἑώρων τὸν πόλεμον αἱρουμένους, εἰρήνης
δὲ μὴ μέχρις ἄκρων ὤτων ἀνεχομένους, ἠναγκάσθην τι μικρὸν
καὶ τοῦ ὄντος καλοῦ καὶ δικαίου παραλιπεῖν, ὡς ἂν ποιήσω
πᾶσιν ἀνεκτὴν τὴν εἰρήνην. ἔστι δὲ τοῦτο, τὸ, ἐμὲ μὲν ἐκ
Σηλυβρίας ἄχρι καὶ Χριστουπόλεως τῶν μεταξὺ χωρῶν τε καὶ
πόλεων καὶ στρατιᾶς, ἔτι δὲ καὶ δημοσίων φόρων τὴν διοί-
κησιν ἔχειν· σὲ δὲ, βασιλεῦ, αὐτῆς τε τῆς Κωνσταντίνου μέ-
χρι Σηλυβρίας καὶ τῶν κατὰ τὴν ἕω τοῖς Ῥωμαίοις ὑπηκόων
 502

πόλεων, ἔτι δὲ καὶ νήσων πασῶν καὶ τῶν ἀπὸ Χριστουπόλεως

Μακεδονικῶν τε καὶ ἑσπερίων ἐπαρχιῶν ἄχρις Ἐπιδάμνου καὶ
Δαλματίας, τῶν ἄκρων ὅρων τῆς Ῥωμαίων ἡγεμονίας. ἐλπίζω
δὲ τοῦ χρόνου προϊόντος ἐμέ τε αὐτὸν καὶ ἃ δοκῶ νυνὶ σφε-
τερίζεσθαι ὑπὸ τὴν σὴν ἐξουσίαν παραδώσειν ἀγαγὼν, ἐπει-
δὴ καὶ νῦν οὐκ ἐκ προαιρέσεως, ἀλλ' ἀνάγκῃ συνωθούμενος,
προῆγμαι ποιεῖν.” Τοιαῦτα πρὸς τὸν βασιλέα βασιλεὺς ὁ νέ-
ος μηνύσας, ἀπέστειλε καὶ ὅρκους ἐν δυσὶ βιβλίοις ἐγγεγραμ-
μένους, ἐξ ἑκατέρου πρὸς τὸν ἕτερον βασιλέα τὸν μερισμὸν
περιέχοντας ὧν ἄρξουσι πόλεων, καὶ τοῖς ὀμωμοσμένοις ἐμμε-
νεῖν ἑκάτερον ἰσχυριζομένους, ὡς ἂν, εἰ ἀρεστὰ δοκοίη ταῦτα

Ιωάννης 6ος Καντακουζηνός. Vol.1, P. 496, line 16

βλάπτεσθαι ἐδύναντο, καὶ μάλιστα ἐν θέρει εἰς τὰ ἀκρότατα

ἀνιόντες τῶν ὀρῶν, ὅπου καὶ πεζοῖς ἀντιτάξασθαι οὐκ εὐ-
χερὲς διὰ τὴν ὀχυρότητα τοῦ τόπου καὶ τὸ ὑπὲρ κεφαλῆς
τοὺς ἐπιόντας τοὺς ἀμυνομένους βάλλειν. καὶ πέμψας πρὸς
Ἀμοὺρ, ᾐτεῖτο συμμαχίαν πεζήν. ὁ δὲ ἄσμενός τε προσεδέ-
ξατο τὴν πρεσβείαν βασιλέως, (ἦν γὰρ ἄγων περὶ πλείστου τὸ
κατὰ γνώμην τι βασιλέως πράττειν,) καὶ τὴν στρατιὰν εὐθὺς
ἔπεμπεν εἰς Θεσσαλονίκην. ἐπεὶ δὲ καὶ ὁ βασιλεὺς τὴν Ῥω-
μαίων ἄγων στρατιὰν ἀφίκετο ἐκεῖ, καὶ τὴν Περσικὴν παρα-
λαβὼν διὰ Θετταλίας ἐπὶ Ἀλβανοὺς ἐχώρει. καὶ μέχρι Ἐπι-
δάμνου ἦλθε ληϊζόμενος αὐτούς. διεφθάρησάν τε ἐξ αὐτῶν
πολλοί. πυθόμενοι γὰρ τὴν βασιλέως ἔφοδον καὶ νομίσαντες
μόνην ἐκ Ῥωμαίων ἱππικὴν εἶναι στρατιὰν, πρὸς τὰ ὄρη κατέ-
φυγον καὶ τὰς δυσχωρίας, οἰόμενοι διαφεύξεσθαι τὸν ὄλεθρον.
ἐπελθόντες δὲ οἱ Πέρσαι ψιλοί τε ὄντες καὶ τοξόται, οἷς μά-
λιστά ἐστι ῥᾳδία ἡ πρὸς τὰς δυσχωρίας μάχη, ῥᾷστά τε ἐκρά-
τησαν αὐτῶν οὐ μόνον διὰ τὸ ἀόπλους ὄντας πόῤῥωθεν βαλ-
λομένους πίπτειν, ἀλλὰ καὶ διὰ τὸ ἄηθες καταπλαγέντας τῶν
βαρβάρων. καὶ πλείστους τε ἀπέκτειναν αὐτῶν καὶ εἷλον
αἰχμαλώτους. ὅσοι δὲ ἠδυνήθησαν

Εφραίμ χρονικόν. Line 1047

Ἀναστάσιος ἔτη κζʹ.

Τούτου καταστρέψαντος οὕτω τὸν βίον

βουλῇ γερουσίας τε καὶ τῶν ἐν τέλει
 503

συζεύγνυται δὴ βασιλὶς Ἀριάδνη

Ἀναστασίῳ πρὸς γάμου κοινωνίαν,
ἕλκοντι σειρὰν ἐξ Ἐπιδάμνου γένους·
ὃν κράτορα δέδειχε τῆς Ῥωμαΐδος,
Οὐρβικίου σπεύσαντος εὐνούχου τόδε.
Εὐφήμιος δ' ἔστεψε τόνδ' ἀρχιθύτης.
οὕτως Ἀναστάσιος ἔσχε τὸ κράτος,
ὅστις ἐπωνόμαστο δίκορος θέσιν,
οἷς οὐχ ὁμοίας ἔσχεν ὀμμάτων κόρας,
ἀλλὰ μελαντέραν μὲν αὐτῶν θατέραν,
γλαυκὴν δὲ λαιάν, ὡς ἐπίσημον φέρων.
οὗτος βδελυρὰν εἰσφορὰν χρυσαργύρου,
ὑπήκοον τρύχουσαν ἅπαν ἐσχάτως,

Εφραίμ χρονικόν. Line 3491

ἢ πρὸς κόλασιν ἀπαραιτήτως ἔχων,

ἐπικλινὴς δὲ πρὸς φιλανθρώπους τρόπους,
μέτριος, ἡδύς, εὐπρόσιτος, χαρίεις,
πτηνὸς φρόνησιν, ἀγχίνους ἢ κρυψίνους,
ὑπέρμαχος κάλλιστος ὀρθοδοξίας,
δίαιταν ἁβρὰν οὐ φιλῶν οὐδ' αὖ πότους,
ἄνδρας λογίους ἀρετήν τ' ἠσκηκότας
σέβων τε τιμῶν καὶ προσανέχων σφίσιν.
Ἤγγελτο τῷδε τοῦ κράτους δεδραγμένῳ
ὥς τις Ἰταλὸς Ῥομπέρτος κεκλημένος
εἰς Δαλματίας τὴν Ἐπίδαμνον πόλιν
σὺν στρατιᾷ κατῆρε καὶ βαρεῖ στόλῳ.
ἔξεισι τοίνυν ἐκστρατεύσας ὁ κράτωρ,
καὶ τῇδ' ἐπιστὰς συμπλακείς τ' ἀντιπάλῳ
πέφευγεν οὗτος δυσκλεῶς ἐκ τῆς μάχης,
τῆς Ῥωμαϊκῆς στρατιᾶς ἡττημένης.
καὶ βασιλεὺς μὲν τὴν Κωνσταντίνου φθάνει,
οἱ βάρβαροι δὲ σὺν στρατάρχῃ Ῥομπέρτῳ
λεηλατοῦντες Ῥωμαϊκὰ χωρία
Λάρισσαν εἷλον καὶ Καστορίαν πόλεις.

Εφραίμ χρονικόν. Line 3599

ἐκ τῶν ἑώων τοιγαροῦν πρὸς ἑσπέραν

μέλλων ἀπαίρειν ἡ βέβηλος καρδία
 504

αὑτοῦ κατεψεύσατο θάνατον φόβῳ.

ὡς νεκρὸς οὖν ἐντεθεὶς ἐψευσμένος
ἢ νεκρὸς ἔμπνους λαρνακιδίῳ τότε
ἀπῆκτο χερσὶν οἰκετῶν πρὸς πατρίδα,
μάτην θρυλούντων τόνδε νεκρὸν τυγχάνειν.
ἐπεὶ δὲ λαθὼν ἀπεσώθη πατρίδι,
πολλὰ κατειπὼν τοῦ κρατοῦντος ἀλόγως
καὶ συναλίσας στρατιὰν ἐκ Λατίνων
Ἐπιδαμνίων προσκαταίρει τῇ πόλει,
καὶ τήνδ' ἑλεῖν ἔσπευδε τειχομαχίαις.
ἀλλ' ἐλπίδων ἔψευστο μηδὲν ἀνύσας.
πρεσβεύεται γοῦν ἀπογνοὺς τῶν ἐλπίδων,
καὶ τῷ κρατοῦντι πρὸς λόγους ἀφιγμένος
σπονδὰς πρὸς αὐτὸν ἐκτελεῖ καὶ συμβάσεις.
Τούτου κρατοῦντος αἵρεσις Βογομίλων
θεοστυγὴς πέφηνε καὶ βδελυκτέα,
ἧς μυσταγωγὸς Ἰατρός τις τοὐπίκλην
κλῆσιν δὲ Βασίλειος, Σατὰν ἐργάτης·

Εφραίμ χρονικόν. Line 4748

λόγοι προῆλθον ἐξ ἑκατέρου μέρους

ἀντιφατικῶς ἀντερίζοντος λόγοις·
τῇ κρείττονι δόξῃ δὲ προστεθειμένου
καὶ πατρικῇ κάλλιστα τοῦ βασιλέως
καθῃρέθησαν ἱερᾶς λειτουργίας
ἄνδρες λογάδες λευιτῶν ἐκκλησίας,
ἀντίφρονες μείναντες ἀνεπιστρόφως,
Σωτήριχός τις Παντεύγενος τοὐπίκλην,
τελῶν ὑποψήφιος Ἀντιοχείας,
Εὐστάθιος πρόεδρος Ἐπιδαμνίων,
ὁ τῶν Θετταλῶν Μιχαὴλ ῥήτωρ τότε,
καὶ Βασιλάκης, τῶν σοφῶν Παύλου λόγων
διδάσκαλός τις τυγχάνων καὶ λευίτης.
μετὰ δὲ λυκάβαντας οὗτος ὁ κράτωρ
ῥητὸν προτιθεὶς εἰς ἀνάπτυξιν πάλιν,
ὃ δεσπότης εἴρηκε καιρῷ τοῦ πάθους,
“μείζων ἐμοῦ πέφυκε πατήρ μου” λέγων,
μικρόν τε προσχὼν ἀναπτύξει πατέρων
οἰκείαν ἐξήγησιν ἀντεπεισφέρει,
 505

Εφραίμ χρονικόν. Line 5187

Ἀλέξιος γὰρ ἐκ Κομνηνῶν τις γένους,

κάκιστος ἀνὴρ καὶ φθορεὺς Ῥωμαΐδος,
παρ' Ἀνδρονίκου φυγαδευθεὶς εἰς Σκύθας,
φυγὰς ἀπαίρει πρὸς Σικελίαν τρέχων,
καὶ τῷ τυραννεύοντι τῆσδε Λατίνῳ
εἰς ὄψιν ἐλθὼν εἰς ὁμιλίαν λόγων,
ὡς εἶχεν, ἐξέμηνε κατ' Ἀνδρονίκου·
ὅθεν στρατιὰν εὐτρεπίσας μυρίαν,
πεζήν τε ναυτικήν τε, ῥὴξ Σικελίας
ἐπὶ πόλεις πέπομφε χώρας τ' Αὐσόνων,
ἐπὶ μὲν Ἐπίδαμνον στρατὸν ἱππέων,
τὸν ναυτικὸν δὲ κατὰ Θεσσαλονίκης.
καὶ τὴν μὲν Ἐπίδαμνον ὡς νόμος μάχης
στρατὸς κατέσχε, καὶ σὺν αὐτῇ τὰ πέριξ·
καὶ διαδραμὼν καὶ σκυλεύσας τἀν μέσῳ
ταῖς ναυτικαῖς μέμικτο ταξιαρχίαις,
Θεσσαλονίκης προσμενούσαις τοῖς ὅροις.
καὶ συνδραμούσης στρατιᾶς ἑκατέρας
καθ' ἅλα κατ' ἤπειρον εἰς ὁμαιχμίαν,
καὶ προσβαλούσης τῇ πόλει πανταχόθεν,
φεῦ φεῦ, ἑάλω Θεσσαλονίκη πόλις,

Εφραίμ χρονικόν. Line 5189

παρ' Ἀνδρονίκου φυγαδευθεὶς εἰς Σκύθας,

φυγὰς ἀπαίρει πρὸς Σικελίαν τρέχων,
καὶ τῷ τυραννεύοντι τῆσδε Λατίνῳ
εἰς ὄψιν ἐλθὼν εἰς ὁμιλίαν λόγων,
ὡς εἶχεν, ἐξέμηνε κατ' Ἀνδρονίκου·
ὅθεν στρατιὰν εὐτρεπίσας μυρίαν,
πεζήν τε ναυτικήν τε, ῥὴξ Σικελίας
ἐπὶ πόλεις πέπομφε χώρας τ' Αὐσόνων,
ἐπὶ μὲν Ἐπίδαμνον στρατὸν ἱππέων,
τὸν ναυτικὸν δὲ κατὰ Θεσσαλονίκης.
καὶ τὴν μὲν Ἐπίδαμνον ὡς νόμος μάχης
στρατὸς κατέσχε, καὶ σὺν αὐτῇ τὰ πέριξ·
καὶ διαδραμὼν καὶ σκυλεύσας τἀν μέσῳ
ταῖς ναυτικαῖς μέμικτο ταξιαρχίαις,
 506

Θεσσαλονίκης προσμενούσαις τοῖς ὅροις.

καὶ συνδραμούσης στρατιᾶς ἑκατέρας
καθ' ἅλα κατ' ἤπειρον εἰς ὁμαιχμίαν,
καὶ προσβαλούσης τῇ πόλει πανταχόθεν,
φεῦ φεῦ, ἑάλω Θεσσαλονίκη πόλις,
πόλις προεδρεύουσα τῶν Μακεδόνων,
καὶ Σικελοῖς ἔκλινε πρὸς βίαν κάραν.

Εφραίμ χρονικόν. Line 6769

κατ' Ἀγαρηνῶν ἀπόπλουν ποιουμένοις.

πρὸς τοῖσδ' ἐπηγγείλατο, φεῦ ἀμαθίας,
ἐθῶν ἀνακαίνισιν ἀρχαίων πάπᾳ,
ἔθη νεοχμῶσαί τε τῆς ἐκκλησίας,
καὶ πίστεως δὲ παραποίησιν δρᾶσαι,
ἣν στερκτέαν κρίνουσι παῖδες Λατίνων.
Ἀλλὰ τὰ πρυμνήσια λύσας ὁ στόλος,
πρὸς Ἰάδαρα τὴν πολίχνην κατάρας,
ἐμάχετ' αὐτοῖς, τοῦτο δόξαν Δανδούλῳ.
ὡς δ' οὖν παρεστήσατο φρούριον στόλος,
Ἐπιδαμνίων ἐγκαθώρμισται πόλει,
καὶ τοῖσδ' ἀνηγόρευτο Ῥωμαίων ἄναξ
Ἀλέξιος παῖς, Ἰταλοῖς ὁ συμπλέων.
ταῦτα σαφῶς γνοὺς ὁ κρατάρχης Αὐσόνων
ἤρξατο σαθρὰς καὶ παλαιὰς τῷ χρόνῳ
νῆας τριήρεις ἀνακαινίζειν τέχνῃ,
εἰς εἴκοσιν μόλις ἀναριθμουμένας.
ὅρμου δ' ἀναχθεὶς ἐξ Ἐπιδάμνου στόλος,
τυχὼν ἐπιφόρου τε πνεύματος λίαν
αὔρας τε λαμπρᾶς ἐκ πρύμνης ποντιάδος,
ἐφίσταται τάχιστα τῇ Κωνσταντίνου,

Εφραίμ χρονικόν. Line 6776

πρὸς Ἰάδαρα τὴν πολίχνην κατάρας,

ἐμάχετ' αὐτοῖς, τοῦτο δόξαν Δανδούλῳ.
ὡς δ' οὖν παρεστήσατο φρούριον στόλος,
Ἐπιδαμνίων ἐγκαθώρμισται πόλει,
καὶ τοῖσδ' ἀνηγόρευτο Ῥωμαίων ἄναξ
Ἀλέξιος παῖς, Ἰταλοῖς ὁ συμπλέων.
ταῦτα σαφῶς γνοὺς ὁ κρατάρχης Αὐσόνων
 507

ἤρξατο σαθρὰς καὶ παλαιὰς τῷ χρόνῳ

νῆας τριήρεις ἀνακαινίζειν τέχνῃ,
εἰς εἴκοσιν μόλις ἀναριθμουμένας.
ὅρμου δ' ἀναχθεὶς ἐξ Ἐπιδάμνου στόλος,
τυχὼν ἐπιφόρου τε πνεύματος λίαν
αὔρας τε λαμπρᾶς ἐκ πρύμνης ποντιάδος,
ἐφίσταται τάχιστα τῇ Κωνσταντίνου,
ἀστυπολιτῶν μήτινος κατειδότος
σχεδὸν κατάπλουν Ἰταλῶν ἐναντίων.
καὶ τί με δεῖ γράφοντα μηκύνειν λόγον;
γνόντες Λατῖνοι δειλίαν τῶν Αὐσόνων
οἷς σφᾶς ἑώρων τῷ δέει τεθνηκότας,
πιτνοῦσιν ἀκταῖς εὐχερῶς ἔξω φόβου,
στράτευμα δ' ἐξάγουσιν εἰς γῆν ἱππέων.

Εφραίμ χρονικόν. Line 7673

ἀρχήν τε μικρὰν εὐόριστον καθάπαξ,

ηὔξησεν ἐπλάτυνε ταύτης τοὺς ὅρους,
ἐκ Βουλγάρων γῆς, Ἰταλικῶν ἀστέων
Ἰλλυριῶν τε καὶ Τριβαλῶν χωρίων
ταύτην ἐπαύξων εὐρύνων μεγαλύνων.
ἔθηκε καὶ γὰρ ὑφ' ἑαυτόν, ὡς ἔπος,
Ἀχρίδα καὶ Πρίλαπον, Πελαγονίαν
σὺν τοῖς πέριξ ἅπασι χωρίοις τόποις·
κρατεῖ Θεσσαλίας τε σὺν Ἀχαΐᾳ,
Μακεδονίας καὶ μέρους τινὸς Θρᾴκης·
αἱρεῖ Δαλματίαν τε σὺν Ἐπιδάμνῳ,
Ἰλλυρίδα γῆν, Ἀλβανοὺς ὀριτρόφους.
εὐρὺ δέ οἱ τίθησι μᾶλλον τὸ κλέος
ἡ κατὰ Πέτρου Λατίνου λαμπρὰ νίκη.
γαμβρὸς γὰρ οὗτος εἰς ἀδελφὴν τυγχάνων
Ἐρρῆ Βαλδουΐνου τε τῶν βασιλέων,
πρὸς πάπα χρισθεὶς εἰς κρατάρχην Λατίνων
Ἐρρῆ θανόντος εἰς Βύζαντος ἐστάλη,
εἰς Ἐπιδαμνίων δὲ κατάρας πόλιν
δι' Ἀλβανῶν ἔσπευδε τὴν Κωνσταντίνου
μετὰ στρατιᾶς καταλαβεῖν εὐόπλου·

Εφραίμ χρονικόν. Line 9150

 508

πρὸς τοῖσδε Γεώργιον Ἀκροπολίτην

ἄρχοντα πάντων καὶ πρόεδρον δεικνύει,
πρόσθεν τιμήσας τῇ πραίτωρος ἀξίᾳ.
οὕτως ἀφῖκτο πρὸς πόλιν Βερροιαίων,
κἀκεῖσε πρέσβεις προσμένοντας τοῦ πάπα,
εὖ τὰ κατ' αὐτοὺς διαθεὶς ὥσπερ δέον,
ὑποστρέφειν δέδρακε πρὸς τῆν πατρίδα.
εἶτα παρελθὼν φρούριον τῶν Σερβίων,
καὶ Καστορίαν παραμείψας τὴν πόλιν,
δι' Ἀχρίδος πέφθακεν Ἀλβάνου τόπον,
κἀκεῖθεν ἧκεν εἰς Ἐπίδαμνον πόλιν.
κἀκεῖ διαθεὶς τὰ κατὰ νοῦν ὡς δέον,
διὰ Χουναβίας τε καὶ Μάτης τόπων
Κιτζάβεως Δεύρης τε τῶν πολιχνίων,
ὡς εἶχε κατέλαβεν ἄστυ Πριλάπου.
ἔνθα διατρίβοντι κατ' ἄστυ τόδε
δυσάγγελος φήμη τις ἧκεν ἀθρόον
ὅτι περ ἁλοὺς Χαβάρων Κωνσταντῖνος
ἐν καστελλίῳ Κανίνων πρὸς Μαρίας
γυναικαδέλφης Μιχαὴλ τοῦ δεσπότου,
ἐρωτοδέσμαις ἀπατηθεὶς καὶ γάμῳ,

David Phil., In Porphyrii isagogen commentarium P. 130, line 11

προαιρετικὴ ὡς ἡ φίλου πρὸς φίλον, ἡ δὲ τεχνικὴ ὡς ἡ διδασκάλου πρὸς

μαθητήν, ἡ δὲ τυχηρὰ ὡς ἡ δεσπότου πρὸς δοῦλον. ἀλλ' ἐπειδὴ ἀμφι-
βάλλεται καὶ τὸ δεξιὸν ποίαν ἔχει σχέσιν πρὸς τὸ ἀριστερόν, φέρε περὶ
αὐτοῦ πρῶτον εἴπωμεν καὶ μετὰ τοῦτο περὶ τοῦ γένους. τὸ δεξιὸν τοίνυν
ἐὰν ὡσαύτως ἀεὶ ἔχῃ, φυσικὴν ἔχει σχέσιν, εἴτε ἐν ἀψύχοις ᾖ εἴτε ἐν
ἐμψύχοις, οἷον τὸ ἧπαρ εἰς τὸ δεξιὸν καὶ ὁ σπλὴν εἰς τὸ ἀριστερόν·
φυσικὴ
δὲ ἡ τοιαύτη σχέσις. ἐὰν δὲ μὴ ὡσαύτως ἔχῃ, προαιρετικὴν ἔχει τὴν
σχέσιν· δύναμαι γὰρ τὸ μὴ κωλυόμενον ὑπὸ τῆς φύσεως ἀριστερὸν ποι-
ῆσαι δεξιόν· ἀμέλει τοῦτο αὐτὸ γινώσκων ὁ συγγραφεὺς Θουκυδίδης
φησίν
’εἰσιόντων δὲ ἡμῶν ἐπὶ τὸ Ἰόνιον πέλαγος εἴχομεν ἐν τῇ δεξιᾷ τὴν Ἐπί-
δαμνον’. προαιρετικὴ δὲ ἡ τοιαύτη σχέσις, καὶ διὰ τοῦτο εἶπε τὸ ‘εἰσι-
όντων’, ὡς δῆλον ‘ἐξιόντων ἐπὶ τὸ ἀριστερὸν εἴχομεν τὴν Ἐπίδαμνον’.
ἔχει δὲ τὸ γένος πρὸς τὸ εἶδος τὴν σχέσιν φυσικήν· ὡς γὰρ ἔχει ὁ πατὴρ
πρὸς τὸν υἱὸν φυσικὴν σχέσιν, οὕτω καὶ τὸ ζῷον πρὸς τὸν ἄνθρωπον.

David Phil., In Porphyrii isagogen commentarium P. 130, line 12

 509

μαθητήν, ἡ δὲ τυχηρὰ ὡς ἡ δεσπότου πρὸς δοῦλον. ἀλλ' ἐπειδὴ ἀμφι-

βάλλεται καὶ τὸ δεξιὸν ποίαν ἔχει σχέσιν πρὸς τὸ ἀριστερόν, φέρε περὶ
αὐτοῦ πρῶτον εἴπωμεν καὶ μετὰ τοῦτο περὶ τοῦ γένους. τὸ δεξιὸν τοίνυν
ἐὰν ὡσαύτως ἀεὶ ἔχῃ, φυσικὴν ἔχει σχέσιν, εἴτε ἐν ἀψύχοις ᾖ εἴτε ἐν
ἐμψύχοις, οἷον τὸ ἧπαρ εἰς τὸ δεξιὸν καὶ ὁ σπλὴν εἰς τὸ ἀριστερόν·
φυσικὴ
δὲ ἡ τοιαύτη σχέσις. ἐὰν δὲ μὴ ὡσαύτως ἔχῃ, προαιρετικὴν ἔχει τὴν
σχέσιν· δύναμαι γὰρ τὸ μὴ κωλυόμενον ὑπὸ τῆς φύσεως ἀριστερὸν ποι-
ῆσαι δεξιόν· ἀμέλει τοῦτο αὐτὸ γινώσκων ὁ συγγραφεὺς Θουκυδίδης
φησίν
’εἰσιόντων δὲ ἡμῶν ἐπὶ τὸ Ἰόνιον πέλαγος εἴχομεν ἐν τῇ δεξιᾷ τὴν Ἐπί-
δαμνον’. προαιρετικὴ δὲ ἡ τοιαύτη σχέσις, καὶ διὰ τοῦτο εἶπε τὸ ‘εἰσι-
όντων’, ὡς δῆλον ‘ἐξιόντων ἐπὶ τὸ ἀριστερὸν εἴχομεν τὴν Ἐπίδαμνον’.
ἔχει
δὲ τὸ γένος πρὸς τὸ εἶδος τὴν σχέσιν φυσικήν· ὡς γὰρ ἔχει ὁ πατὴρ πρὸς
τὸν υἱὸν φυσικὴν σχέσιν, οὕτω καὶ τὸ ζῷον πρὸς τὸν ἄνθρωπον.

Agathias Scholasticus Epigr., Hist., Historiae

P. 32, line 7

παινε δὲ τοῖς ἄλλοις στρατηγοῖς, ἀνθ' ὧν τὰ ἐπίκαιρα χωρία κατα-

λιπόντες, οἱ δὲ ἐς Φαβεντίαν ἐτύγχανον ἀφιγμένοι καὶ ἐς τοὐναντίον
αὐτῷ
τὰ τῆς προμηθείας ἐχώρει. 2 ὁ μὲν γὰρ ἀμφὶ Πάρμαν τὴν πόλιν ὥσπερ
ἐν προβόλου καὶ ἐρύματος μοίρᾳ τετάχθαι τὰ ξὺν ἐκείνοις στρατεύματα
χρῆναι ἡγεῖτο, ὅπως οἱ μὲν κώλυμα εἶεν τοῖς ἐναντίοις ἐς τὰ πρόσω ἰέναι,
αὐτὸς δὲ κατὰ σχολὴν εὖ μάλα τὰ ἐς Τουσκίαν ἅπαντα καταστησάμενος
εἶτα ἐπ' αὐτοὺς διαβαίη. νῦν δὲ ἐκείνων πόρρω μεταναστάντων ξυνέ-
βαινε τοὺς ἀμφὶ τὸν Ναρσῆν προτέρους ἐκκεῖσθαι τοῖς πολεμίοις. 3 οὔ-
κουν ἀνεκτὸν τοῦτο ἡγούμενος ἔστελλεν αὐτίκα ὡς τοὺς στρατηγοὺς
ἄνδρα τῶν οἱ ἐς τὰ μάλιστα ἐπιτηδείων, ᾧ δὴ Στέφανος μὲν ὄνομα ἦν,
πατρὶς δὲ πόλισμα Ἰλλυρικὸν ἡ Ἐπίδαμνος, ἐπικερτομήσοντά τε αὐτοὺς
τῆς δειλίας καὶ διελέγξοντα ὡς πεφώρανται τὰ κοινὰ καταπροέμενοι, εἰ
μὴ αὖθις ἐς τὰ πρότερα ἐπανήξοιεν. 4 Στέφανος μὲν οὖν ἄνδρας ἐς
διακοσίους ἱππότας μαχιμωτάτους καὶ τῇ ὁπλίσει ἄριστα ἐσκευασμένους
ἐπαγόμενος ὡς τάχιστα ᾔει. μόχθῳ δὲ ξὺν πολλῷ καὶ ἀγρυπνίᾳ τὴν πο-
ρείαν ἐποιοῦντο· ἀπόμοιρα γὰρ τῶν Φράγγων ἀνὰ τὰ τῇδε πεδία
ἐφοίτων χιλοῦ τε ἕνεκα καὶ τῆς λείας, ἣν ἐκ τῶν ἀγρῶν ἀφῃροῦντο.
5 νύκτωρ τοιγαροῦν οἱ Ῥωμαῖοι τὰ πλεῖστα ἐχώρουν ξυνεστραμμένοι
τε ἐπὶ σφᾶς καὶ ἀλλήλους ὀπισθοφυλακοῦντες, ὡς, εἰ δεήσοι καὶ διαμά-
 510

χεσθαι, οὐκ ἀπαράσκευοι φανησόμενοι. οἰμωγαὶ δὲ ἠκούοντο τῶν ἀγροί-

κων καὶ μυκήματα βοῶν ἀπελαυνομένων καὶ

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 105, line 21

Ἐρατοσθένης ἐν Ἑρμῇ προσαγορεύει.

Ἀπίολα, πόλις Ἰταλίας. τὸ ἐθνικὸν Ἀπιολανός, ὡς
Νῶλα Νωλανός.
Ἀποδωτοί, ὡς Βοιωτοί, ἔθνος Αἰτωλίας. Θουκυδίδης
τρίτῃ “ἐπιχειρεῖν δ' ἐκέλευον πρῶτον μὲν Ἀποδωτοῖς, ἔπειτα
Ὀφιονεῦσιν”.
Ἀπόκοπα, οὐδετέρως, κόλπος ἐν τῷ Βαρβαρικῷ μυχῷ.
Μαρκιανὸς ἐν περίπλῳ. τὸ τοπικὸν Ἀποκοπίτης ἢ Ἀπο-
κοπηνός.
Ἀπολλωνία. αʹ πόλις Ἰλλυρίας, ἣν ᾤκουν Ἰλλυριοί,
κατ' Ἐπίδαμνον. ὕστερον διακοσίων Κορινθίων ἀποικία εἰς
αὐτὴν ἐστάλη, ἧς ἡγεῖτο Γύλαξ, ὃς Γυλάκειαν ὠνόμασε. τὸ
ἐθνικὸν Ἀπολλωνιάτης καὶ θηλυκὸν Ἀπολλωνιᾶτις. βʹ ἐν
νήσῳ πρὸς τῇ Σαλμυδησσῷ, ἀποικία Μιλησίων καὶ Ῥοδίων.
γʹ Μακεδονίας. δʹ πόλις Λιβύης. εʹ ἐν νήσῳ τῆς Ἀκαρνανίας,
μία τῶν Ἐχινάδων. ϛʹ ἐν Κρήτῃ πρὸς τῇ Κνωσσῷ. ζʹ πλη-
σίον Ἀλοντίνων καὶ Καλῆς ἀκτῆς. ηʹ Μυσίας. θʹ πόλις
Μυσίας ἐπὶ Ῥυνδάκῳ ποταμῷ. ιʹ κατὰ Θυάτειρα καὶ Ἔφεσον.
ιαʹ Φωκίδος, ἣν Ὅμηρος Κυπάρισσόν φησι, διὰ τὸ πολλὰς
ἔχειν κυπαρίσσους, ὡς Δίδυμος. ιβʹ περὶ τὴν κοίλην Συρίαν.
ιγʹ κατὰ Ἰόπην. ιδʹ τῆς Μεσοποταμίας. ιεʹ Λιβύης, ἣ Κυρήνη

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 243, line 3

Δυρβαῖοι, ἔθνος καθῆκον εἰς Βάκτρους καὶ τὴν Ἰνδι-

κήν. Κτησίας ἐν Περσικῶν ιʹ “χώρη δὲ πρὸς αὐτὸν πρόσκει-
ται Δυρβαῖοι, πρὸς τὴν Βακτρίην καὶ Ἰνδικὴν κατατείνοντες.
οὗτοι εὐδαίμονες ἄνδρες καὶ πλούσιοι καὶ κάρτα δίκαιοί εἰσι,
οὔτε ἀδικέοντες οὔτε ἀποκτιννύοντες ἄνθρωπον οὐδένα. ἐὰν
δέ τι εὕρωσι ἐν τῇ ὁδῷ ἢ χρυσίον ἢ ἱμάτιον ἢ ἀργύριον ἢ
ἄλλο τι, οὐδὲν ἀποκινήσειαν. οὗτοι οὔτε ἀρτοποιέουσι οὔτ'
ἐσθίουσι οὔτε νομίζουσι ἐὰν μὴ ἱρῶν οὕνεκεν. ἄλφιτα δὲ
ποιέουσι λεπτότερα κατάπερ οἱ Ἕλληνες, καὶ ἐσθίουσι μάζας
ποῶν”.
Δυρράχιον, πόλις Ἰλλυρική, [καὶ] Ἐπίδαμνος κλη-
θεῖσα ἀπὸ Ἐπιδάμνου. τούτου θυγάτηρ Μέλισσα, ἧς καὶ τοῦ
 511

Ποσειδῶνος ὁ Δυρράχιος· ἀφ' ἧς ἔστιν ἐν Ἐπιδάμνῳ τόπος

Μελισσώνιος, ἔνθα Ποσειδῶν αὐτῇ συνῆλθεν, ὡς Φίλων.
[Στράβων δ' ἐν ηʹ φησί] “μετὰ δὲ τὸν Ῥιζονικὸν Λίσσος
ἐστὶ πόλις καὶ Ἀκρόλισσος καὶ Ἐπίδαμνος Κερκυραίων κτίσμα,
ἡ νῦν Δυρράχιον ὁμωνύμως τῇ χερρονήσῳ λεγομένη ἐφ' ἧς
ἵδρυται”. Δέξιππος δὲ ἐν χρονικῶν ιʹ φησὶν οὕτως “καὶ Μα-
κεδόνων τὴν [πρότερον] μὲν Ἐπίδαμνον, ἐσύστερον δὲ Δυρ-
ράχιον μετονομασθεῖσαν, πόλιν τῆς Μακεδονίας μεγάλην καὶ
εὐδαίμονα κατὰ κράτος αἱροῦσιν”.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 245, line 8

καὶ Ἀῶος, περὶ οὓς οἱ Κάδμου καὶ Ἁρμονίας τάφοι δεί-

κνυνται”. ὅμως δὲ νῦν Δυρραχηνοί λέγονται. οὕτω γὰρ καὶ
Βάλακρος ἐν Μακεδονικοῖς φησί “καὶ τούτων αἱ πόλεις Δυρ-
ραχηνοῖς τε καὶ Ἀπολλωνιάταις ἐπιδιῄρηνται”. καὶ Ἑρέννιος
Φίλων ἐν τοῖς Ἰατρικοῖς Δυρραχηνὸν ἀναγράφει Φιλωνίδην
οὕτως “Ἀσκληπιάδης ἀκουστὰς ἔσχε Τίτον Αὐφίδιον Σικελὸν
καὶ Φιλωνίδην Δυρραχηνὸν καὶ Νίκωνα Ἀκραγαντῖνον”. καὶ
πάλιν “Φιλωνίδης δὲ ὁ Δυρραχηνὸς ἤκουσε μὲν Ἀσκληπιάδου,
ἰατρεύσας δὲ ἐν τῇ πατρίδι ἐνδόξως συνετάξατο βιβλία μέ”.
λέγει δὲ Παυσανίας ϛʹ περὶ τῆς ἀρχαίας καὶ τῆς νῦν πόλεως
οὕτως “Ἐπιδάμνιοι μὲν χώραν ἥν περ καὶ ἐξ ἀρχῆς, πόλιν
δὲ οὐ τὴν ἀρχαίαν ἐπὶ ἡμῶν ἔχουσιν, ἐκείνης δ' ἀφεστηκυῖαν
ὀλίγον· ὄνομα δὲ τῇ πόλει [τῇ νῦν] Δυρράχιον ἀπὸ τοῦ
οἰκιστοῦ”.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 273, line 3

Ἐπάκρια, μία τῶν ἐπὶ Κέκροπος συνοικισθεισῶν δώ-

δεκα πόλεων, διὰ τὸ ληίζεσθαι ὑπὸ Καρῶν [τὴν χώραν.] τὸ
ἐθνικὸν Ἐπακριεύς.
Ἐπαρῖται, ἔθνος Ἀρκαδίας. ἡ δὲ πόλις αὐτῶν Ἔπαρις
ἔδει, οὐχ εὕρηται δέ. περὶ δὲ τοῦ ἔθνους Ξενοφῶν καὶ Ἔφο-
ρος καὶ Ἀνδροτίων φασίν.
Ἐπειοί, οἱ Ἠλεῖοι, ἀπὸ Ἐπειοῦ βασιλέως. τὸ θηλυκὸν
Ἐπειάς καὶ Ἐπειίς. λέγονται καὶ πατρωνυμικῶς Ἐνδυμιω-
νιάδαι.
Ἐπίδαμνος, πόλις Ἰλλυρίας, ἐπὶ χερρονήσου τῆς καλου-
μένης Δυρραχίου. ἔστι δ' ἑτέρα ἐν τῷ Ἰονίῳ κόλπῳ. τὸ
 512

ἐθνικὸν Ἐπιδάμνιος. εὕρηται παρὰ Παρθενίῳ καὶ διὰ δι-

φθόγγου. τὸ θηλυκὸν Ἐπιδαμνιάς.
Ἐπίδαυρος, πόλις πρὸς τῷ Ἄργει, θηλυκῶς λεγομένη.
τὸ γὰρ “ἀμπελόεντ' Ἐπίδαυρον” μετὰ ἀρσενικοῦ ἐπιθέτου
θηλυκόν ἐστιν, ὡς τὸ “ψολόεντος ἐχίδνης” παρὰ Νικάνδρῳ.
τινὲς δὲ Λειμήρην αὐτήν φασι, τὴν λειμῶνας ἔχουσαν. ἐκαλεῖτο
καὶ Μειλισσία καὶ Αἱμηρά διὰ τὸ συνεχῶς αἱμάσσεσθαι τὸν
βωμὸν τοῦ Ἀσκληπιοῦ ὑπὸ τῶν θυσιῶν. εἶτα Ἐπίταυρος
καὶ Ἐπίδαυρος. τινὲς δὲ Λιμηρὰν Λακωνικὴν λέγουσι,

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 273, line 5

δεκα πόλεων, διὰ τὸ ληίζεσθαι ὑπὸ Καρῶν [τὴν χώραν.] τὸ

ἐθνικὸν Ἐπακριεύς.
Ἐπαρῖται, ἔθνος Ἀρκαδίας. ἡ δὲ πόλις αὐτῶν Ἔπαρις
ἔδει, οὐχ εὕρηται δέ. περὶ δὲ τοῦ ἔθνους Ξενοφῶν καὶ Ἔφο-
ρος καὶ Ἀνδροτίων φασίν.
Ἐπειοί, οἱ Ἠλεῖοι, ἀπὸ Ἐπειοῦ βασιλέως. τὸ θηλυκὸν
Ἐπειάς καὶ Ἐπειίς. λέγονται καὶ πατρωνυμικῶς Ἐνδυμιω-
νιάδαι.
Ἐπίδαμνος, πόλις Ἰλλυρίας, ἐπὶ χερρονήσου τῆς καλου-
μένης Δυρραχίου. ἔστι δ' ἑτέρα ἐν τῷ Ἰονίῳ κόλπῳ. τὸ
ἐθνικὸν Ἐπιδάμνιος. εὕρηται παρὰ Παρθενίῳ καὶ διὰ δι-
φθόγγου. τὸ θηλυκὸν Ἐπιδαμνιάς.
Ἐπίδαυρος, πόλις πρὸς τῷ Ἄργει, θηλυκῶς λεγομένη.
τὸ γὰρ “ἀμπελόεντ' Ἐπίδαυρον” μετὰ ἀρσενικοῦ ἐπιθέτου
θηλυκόν ἐστιν, ὡς τὸ “ψολόεντος ἐχίδνης” παρὰ Νικάνδρῳ.
τινὲς δὲ Λειμήρην αὐτήν φασι, τὴν λειμῶνας ἔχουσαν. ἐκαλεῖτο
καὶ Μειλισσία καὶ Αἱμηρά διὰ τὸ συνεχῶς αἱμάσσεσθαι τὸν
βωμὸν τοῦ Ἀσκληπιοῦ ὑπὸ τῶν θυσιῶν. εἶτα Ἐπίταυρος
καὶ Ἐπίδαυρος. τινὲς δὲ Λιμηρὰν Λακωνικὴν λέγουσι,
μίαν τῶν ἑκατόν, διὰ τὸ πολλοὺς ἔχειν λιμένας. ὁ πολίτης
Ἐπιδαύριος, τὸ θηλυκὸν Ἐπιδαυρία καὶ Ἐπιδαυρίς.

Προκόπιος De bellis B.3, cha. 1, se. 16, line 3

ἡ Ῥωμαίων ἀρχὴ κατά γε τὸν παλαιὸν ἐγένετο χρόνον.

Ἐπέβαλλε δὲ τῷ μὲν τὸ τῆς ἑσπερίας ἔχοντι κρά-
τος Λιβύης τὰ πλεῖστα διήκοντα ἐς ἐνενήκοντα ὁδὸν
ἡμερῶν· τοσοῦτον γὰρ τὸ ἐκ Γαδείρων ἐς τὰ ὅρια τῆς
 513

ἐν Λιβύῃ Τριπόλεώς ἐστιν· ἐν δὲ δὴ τῇ Εὐρώπῃ

πέντε καὶ ἑβδομήκοντα ὁδὸν ἡμερῶν ἔλαχε. τοσαύτη
γὰρ ἡ ἐκ τῆς ἑτέρας τῶν Ἡρακλέους στηλῶν ἐς κόλπον
τὸν Ἰόνιον τυγχάνει οὖσα. προσθείη δὲ ἄν τις καὶ
τὴν τοῦ κόλπου περίοδον. βασιλεὺς δὲ ὁ τῆς ἕω
ἡμερῶν εἴκοσι καὶ ἑκατὸν ὁδὸν ἐκληρώσατο ἐκ τῶν
Κυρήνης ὁρίων τῆς ἐν Λιβύῃ μέχρι Ἐπιδάμνου, ἣ
πρὸς αὐτῷ κεῖται τῷ Ἰονίῳ κόλπῳ, Δυρράχιον τανῦν
καλουμένη, καὶ ὅση ἀμφὶ τὸν Εὔξεινον Πόντον, ὡς
ἔμπροσθεν εἴρηται, ὑπὸ Ῥωμαίοις ἐστί. μιᾶς δὲ ἡμέ-
ρας ὁδὸς ἐς δέκα καὶ διακοσίους διήκει σταδίους,
ὅσον Ἀθήνηθεν Μέγαράδε ἰέναι. οὕτω μὲν ἤπειρον
ἑκατέραν οἱ Ῥωμαίων αὐτοκράτορες διείλοντο σφίσι.
τῶν δὲ δὴ νήσων Βρεττανία μὲν, ἡ ἐκτὸς στηλῶν τῶν
Ἡρακλείων νήσων πασῶν μεγίστη παρὰ πολὺ οὖσα,
μετὰ τῆς ἑσπερίας, ὥς γε τὸ εἰκὸς, ἐτάττετο μοίρας·

Προκόπιος De bellis B.3, cha. 11, se. 8, line 1

κον τοῦτον καλοῦσι Ῥωμαῖοι. ὁ δὲ Σολόμων οὗτος

εὐνοῦχος μὲν ἦν, οὐκ ἐξ ἐπιβουλῆς δὲ ἀνθρώπου τὰ
αἰδοῖα ἐτύγχανεν ἀποτμηθεὶς, ἀλλά τις αὐτῷ τύχη ἐν
σπαργάνοις ὄντι τοῦτο ἐβράβευσε·) καὶ Κυπριανὸς καὶ
Βαλεριανὸς καὶ Μαρτῖνος καὶ Ἀλθίας καὶ Ἰωάννης
καὶ Μάρκελλος καὶ Κύριλλος, οὗ πρόσθεν ἐμνήσθην·
στρατιωτῶν δὲ ἱππέων μὲν Ῥουφῖνός τε καὶ Ἀιγὰν,
ἐκ τῆς Βελισαρίου οἰκίας ὄντες, καὶ Βαρβᾶτος καὶ
Πάππος, πεζῶν δὲ Θεόδωρος, ὅνπερ Κτεάνον ἐπίκλησιν
ἐκάλουν, καὶ Τερέντιός τε καὶ Ζάϊδος καὶ Μαρκιανὸς
καὶ Σάραπις. Ἰωάννης δέ τις ἐξ Ἐπιδάμνου ὁρμώ-
μενος, ἣ νῦν Δυρράχιον καλεῖται, τοῖς τῶν πεζῶν
ἡγεμόσιν ἅπασιν ἐφειστήκει. τούτων ἁπάντων Σολό-
μων μὲν ἑῷος ἐτύγχανεν ὢν ἐκ τῆς Ῥωμαίων ἐσχατιᾶς
αὐτῆς, οὗ νῦν πόλις οἰκεῖται Δάρας, Ἀιγὰν δὲ ἦν
Μασσαγέτης γένος, οὓς νῦν Οὔννους καλοῦσιν. οἱ
δὲ λοιποὶ σχεδόν τι ἅπαντες τὰ ἐπὶ τῆς Θρᾴκης χωρία
ᾤκουν. εἵποντο δὲ αὐτοῖς Ἔρουλοι τετρακόσιοι, ὧν
Φάρας ἦρχε, καὶ ξύμμαχοι βάρβαροι ἑξακόσιοι μάλιστα
ἐκ τοῦ Μασσαγετῶν ἔθνους, ἱπποτοξόται πάντες·
 514

Προκόπιος De bellis B.5, cha. 2, se. 24, line 2

ἀλλ' οὐδέν τι ἧσσον οἱ ἄνδρες οὗτοι διά τε τῶν φίλων

καὶ τῶν ξυγγενῶν (ξυνῄεσαν γὰρ ἔτι καὶ μακρὰν ὁδὸν
πορευόμενοι ἐς αὐτοὺς ἅπαντες) Ἀμαλασούνθῃ τὰ ἐς
τὴν ἐπιβουλὴν ἐξηρτύοντο. ἅπερ οὐκέτι φέρειν ἡ
γυνὴ οἵα τε οὖσα ἐπενόει τοιάδε. πέμψασα ἐς Βυζάν-
τιον Ἰουστινιανοῦ βασιλέως ἀνεπυνθάνετο εἴπερ αὐτῷ
βουλομένῳ εἴη Ἀμαλασοῦνθαν τὴν Θευδερίχου παρ'
αὐτὸν ἥκειν. βούλεσθαι γὰρ αὐτὴν ἐξ Ἰταλίας ἀπαλ-
λάσσεσθαι ὅτι τάχιστα. βασιλεὺς δὲ τῷ λόγῳ ἡσθεὶς
ἐλθεῖν τε τὴν γυναῖκα ἐκέλευε καὶ τῶν Ἐπιδάμνου
οἴκων τὸν κάλλιστον ἐν παρασκευῇ ἐπέστελλε γενέσθαι,
ὅπως ἐπειδὰν Ἀμαλασοῦνθα ἐνταῦθα ἴοι, καταλύοι τε
αὐτόσε καὶ χρόνον διατρίψασα ὅσον ἂν αὐτῇ βουλο-
μένῃ εἴη, οὕτω δὴ κομίζηται ἐς Βυζάντιον. ταῦτα
ἐπεὶ Ἀμαλασοῦνθα ἔγνω, ἄνδρας ἀπολέξασα Γότθους,
δραστηρίους τε καὶ αὐτῇ ἐς τὰ μάλιστα ἐπιτηδείους
ἔστελλεν ἐφ' ᾧ τοὺς τρεῖς ἀποκτενοῦσιν, ὧν ἄρτι ἐμνή-
σθην ἅτε τῆς στάσεως αἰτιωτάτους αὐτῇ γενομένους.
αὐτὴ δὲ ἄλλα τε χρήματα καὶ τετρακόσια χρυσοῦ κεν-
τηνάρια ἐν νηὶ μιᾷ ἐνθεμένη, ἐς ταύτην τε ἐμβιβάσασα

Προκόπιος De bellis B.5, cha. 2, se. 26, line 4

ὅπως ἐπειδὰν Ἀμαλασοῦνθα ἐνταῦθα ἴοι, καταλύοι τε

αὐτόσε καὶ χρόνον διατρίψασα ὅσον ἂν αὐτῇ βουλο-
μένῃ εἴη, οὕτω δὴ κομίζηται ἐς Βυζάντιον. ταῦτα
ἐπεὶ Ἀμαλασοῦνθα ἔγνω, ἄνδρας ἀπολέξασα Γότθους,
δραστηρίους τε καὶ αὐτῇ ἐς τὰ μάλιστα ἐπιτηδείους
ἔστελλεν ἐφ' ᾧ τοὺς τρεῖς ἀποκτενοῦσιν, ὧν ἄρτι ἐμνή-
σθην ἅτε τῆς στάσεως αἰτιωτάτους αὐτῇ γενομένους.
αὐτὴ δὲ ἄλλα τε χρήματα καὶ τετρακόσια χρυσοῦ κεν-
τηνάρια ἐν νηὶ μιᾷ ἐνθεμένη, ἐς ταύτην τε ἐμβιβάσασα
τῶν οἱ πιστοτάτων τινὰς, πλεῖν μὲν ἐκέλευσεν εἰς
Ἐπίδαμνον, ἀφικομένους δὲ ὁρμίζεσθαι μὲν ἐν τῷ
ταύτης λιμένι, τῶν δὲ φορτίων, ἕως αὐτὴ ἐπιστέλλοι,
μηδ' ὁτιοῦν ἐκφορεῖν τῆς νεώς. ἔπρασσε δὲ ταῦτα,
ὅπως, ἢν μὲν ἀπολωλέναι τοὺς τρεῖς πύθηται, μένοι
τε αὐτοῦ καὶ τὴν ναῦν μεταπέμποιτο, οὐδὲν ἔτι ἔχουσα
πρὸς τῶν ἐχθρῶν δέος· ἢν δὲ αὐτῶν τινα περιεῖναι
 515

ξυμβαίνῃ, οὐδεμιᾶς οἱ ἀγαθῆς ἀπολελειμμένης ἐλπίδος,

πλέοι τε κατὰ τάχος καὶ ἐς γῆν τὴν βασιλέως ξὺν τοῖς
χρήμασι διασώζοιτο. τοιαύτῃ μὲν γνώμῃ Ἀμαλασοῦνθα
ἐς Ἐπίδαμνον τὴν ναῦν ἔπεμπε, καὶ ἐπεὶ ἀφίκετο ἐς
τὸν Ἐπιδαμνίων λιμένα, οἱ τὰ χρήματα ἔχοντες τὰ

Προκόπιος De bellis B.5, cha. 3, se. 14, line 2

δὴ Ἀμαλασοῦνθα διηπορεῖτο. οὔτε γὰρ ἐπὶ τῇ τοῦ

παιδὸς γνώμῃ τὸ θαρσεῖν εἶχεν, εἰς τοῦτο ἀτοπίας
ἐληλακότος, ἤν τε αὐτὸς Ἀταλάριχος ἐξ ἀνθρώπων
ἀφανίζηται, οὐκ ᾤετο αὐτῇ τὸν βίον ἐν τῷ ἀσφαλεῖ
τὸ λοιπὸν ἔσεσθαι, Γότθων τοῖς λογιμωτάτοις προς-
κεκρουκυίᾳ. διὸ δὴ τὸ Γότθων τε καὶ Ἰταλιωτῶν
κράτος ἐνδιδόναι Ἰουστινιανῷ βασιλεῖ, ὅπως αὐτὴ σώ-
ζοιτο, ἤθελεν. ἐτύγχανε δὲ Ἀλέξανδρος, ἀνὴρ ἐκ βου-
λῆς, σύν τε Δημητρίῳ καὶ Ὑπατίῳ ἐνταῦθα ἥκων.
ἐπειδὴ γὰρ τὸ μὲν Ἀμαλασούνθης πλοῖον ἐν τῷ Ἐπι-
δάμνου λιμένι ὁρμίζεσθαι βασιλεὺς ἤκουσεν, αὐτὴν δὲ
μέλλειν ἔτι, καίπερ χρόνου τριβέντος συχνοῦ, ἔπεμψε
τὸν Ἀλέξανδρον, ἐφ' ᾧ κατασκεψάμενος ἅπαντα τὰ
ἀμφὶ τῇ Ἀμαλασούνθῃ ἀγγείλειε· τῷ δὲ λόγῳ πρεσβευ-
τὴν τὸν Ἀλέξανδρον βασιλεὺς ἔπεμψε, τοῖς τε ἀμφὶ
τῷ Λιλυβαίῳ ξυνταραχθεὶς (ἅπερ μοι ἐν τοῖς ἔμπροσθεν
λόγοις δεδήλωται) καὶ ὅτι Οὖννοι δέκα ἐκ τοῦ ἐν
Λιβύῃ στρατοπέδου, δρασμοῦ ἐχόμενοι, ἐς Καμπανίαν
ἀφίκοντο, Οὐλίαρίς τε αὐτοὺς, ὃς Νεάπολιν ἐφύλασσεν,
Ἀμαλασούνθης οὔτι ἀκουσίου ὑπεδέξατο, Γότθοι τε
Γήπαισι τοῖς ἀμφὶ Σίρμιον πολεμοῦντες,

Προκόπιος De bellis B.5, cha. 7, se. 27, line 2

δάτος δὲ ἅπαντα ἀναλεξάμενος οὔτε τι ἔργῳ ἐπιτελεῖν

ὧν βασιλεῖ ὑπέσχετο ἔγνω καὶ τοὺς πρέσβεις ἐν φυλακῇ
οὐ μετρίᾳ εἶχε.
Βασιλεὺς δὲ Ἰουστινιανὸς ἐπεὶ ταῦτά τε καὶ τὰ ἐν
Δαλματίᾳ ξυνενεχθέντα ἠκηκόει, Κωνσταντιανὸν μὲν,
ὃς τῶν βασιλικῶν ἱπποκόμων ἦρχεν, εἰς Ἰλλυριοὺς
ἔπεμψε, στρατιάν τε αὐτῷ ἐπιστείλας ἐνθένδε ἀγεῖραι
 516

καὶ Σαλώνων ἀποπειρᾶσθαι, ὅπη ἂν αὐτῷ δυνατὰ εἴη·

Βελισάριον δὲ ἐς Ἰταλίαν τε κατὰ τάχος ἐκέλευσεν
ἰέναι καὶ Γότθοις ὡς πολεμίοις χρῆσθαι. Κωνσταν-
τιανὸς μὲν οὖν ἐς Ἐπίδαμνόν τε ἀφίκετο καὶ χρόνον
τινὰ διατρίψας ἐνταῦθα στρατιὰν ἤγειρεν. ἐν τούτῳ
δὲ Γότθοι, Γρίπα σφίσιν ἡγουμένου, στρατῷ ἑτέρῳ
ἐς Δαλματίαν ἀφικόμενοι Σάλωνας ἔσχον· Κωνσταν-
τιανός τε, ἐπεί οἱ τὰ τῆς παρασκευῆς ὡς ἄριστα εἶχεν,
ἄρας ἐξ Ἐπιδάμνου τῷ παντὶ στόλῳ ὁρμίζεται ἐς Ἐπί-
δαυρον, ἥ ἐστιν ἐν δεξιᾷ ἐσπλέοντι τὸν Ἰόνιον κόλ-
πον· ἔνθα δὴ ἄνδρας, οὓς ἐπὶ κατασκοπῇ Γρίπας
ἔπεμψε, τετύχηκεν εἶναι. καὶ αὐτοῖς τάς τε ναῦς
ἐπισκοποῦσι καὶ τὸ Κωνσταντιανοῦ στρατόπεδον ἔδοξε

Προκόπιος De bellis B.5, cha. 7, se. 28, line 3

ὃς τῶν βασιλικῶν ἱπποκόμων ἦρχεν, εἰς Ἰλλυριοὺς

ἔπεμψε, στρατιάν τε αὐτῷ ἐπιστείλας ἐνθένδε ἀγεῖραι
καὶ Σαλώνων ἀποπειρᾶσθαι, ὅπη ἂν αὐτῷ δυνατὰ εἴη·
Βελισάριον δὲ ἐς Ἰταλίαν τε κατὰ τάχος ἐκέλευσεν
ἰέναι καὶ Γότθοις ὡς πολεμίοις χρῆσθαι. Κωνσταν-
τιανὸς μὲν οὖν ἐς Ἐπίδαμνόν τε ἀφίκετο καὶ χρόνον
τινὰ διατρίψας ἐνταῦθα στρατιὰν ἤγειρεν. ἐν τούτῳ
δὲ Γότθοι, Γρίπα σφίσιν ἡγουμένου, στρατῷ ἑτέρῳ
ἐς Δαλματίαν ἀφικόμενοι Σάλωνας ἔσχον· Κωνσταν-
τιανός τε, ἐπεί οἱ τὰ τῆς παρασκευῆς ὡς ἄριστα εἶχεν,
ἄρας ἐξ Ἐπιδάμνου τῷ παντὶ στόλῳ ὁρμίζεται ἐς Ἐπί-
δαυρον, ἥ ἐστιν ἐν δεξιᾷ ἐσπλέοντι τὸν Ἰόνιον κόλ-
πον· ἔνθα δὴ ἄνδρας, οὓς ἐπὶ κατασκοπῇ Γρίπας
ἔπεμψε, τετύχηκεν εἶναι. καὶ αὐτοῖς τάς τε ναῦς
ἐπισκοποῦσι καὶ τὸ Κωνσταντιανοῦ στρατόπεδον ἔδοξε
θάλασσά τε καὶ ἡ γῆ ξύμπασα στρατιωτῶν ἔμπλεως
εἶναι, παρά τε τὸν Γρίπαν ἐπανήκοντες μυριάδας ἀν-
δρῶν οὐκ ὀλίγας Κωνσταντιανὸν ἐπάγεσθαι ἰσχυρί-
ζοντο. ὁ δὲ ἐς δέος μέγα τι ἐμπεσὼν ὑπαντιάζειν τε
τοῖς ἐπιοῦσιν ἀξύμφορον ᾤετο εἶναι καὶ πολιορκεῖ-
σθαι πρὸς τοῦ βασιλέως στρατοῦ

Προκόπιος De bellis B.5, cha. 15, se. 24, line 2

καὶ Σαμνῖταί εἰσι, καὶ αὐτῶν ἐχόμενοι Πικηνοὶ ἄχρι

 517

ἐς Ῥάβενναν πόλιν ᾤκηνται. ἐπὶ θάτερα δὲ Καλα-

βρῶν τε μοῖρα ἡ λειπομένη ἐστὶ καὶ Βρίττιοί τε καὶ
Λευκανοὶ, μεθ' οὓς Καμπανοὶ ἄχρι ἐς Ταρακίνην
πόλιν οἰκοῦσιν, οὓς δὴ οἱ Ῥώμης ὅροι ἐκδέχονται.
ταῦτα τὰ ἔθνη ἑκατέρας τε θαλάσσης τὴν ἠϊόνα καὶ
τὰ ἐκείνῃ μεσόγεα ξύμπαντα ἔχουσιν. αὕτη τέ ἐστιν
ἡ μεγάλη Ἑλλὰς καλουμένη τὰ πρότερα. ἐν Βριττίοις
γὰρ Λοκροί τέ εἰσιν οἱ Ἐπιζεφύριοι καὶ Κροτωνιᾶται
καὶ Θούριοι. τοῦ δὲ κόλπου ἐκτὸς πρῶτοι μὲν Ἕλληνές
εἰσιν, Ἠπειρῶται καλούμενοι, ἄχρι Ἐπιδάμνου πόλεως,
ἥπερ ἐπιθαλασσία οἰκεῖται. καὶ ταύτης μὲν ἐχομένη
Πρέκαλις ἡ χώρα ἐστὶ, μεθ' ἣν Δαλματία ἐπικαλεῖται,
καὶ τῷ τῆς ἑσπερίας λελόγισται κράτει. τὸ δὲ ἐντεῦθεν
Λιβουρνία τε καὶ Ἰστρία καὶ Βενετίων ἡ χώρα ἐστὶ
μέχρι ἐς Ῥάβενναν πόλιν διήκουσα. οὗτοι μὲν ἐπι-
θαλάσσιοι ταύτῃ ᾤκηνται. ὕπερθεν δὲ αὐτῶν Σίσκιοί
τε καὶ Σούαβοι (οὐχ οἱ Φράγγων κατήκοοι, ἀλλὰ παρὰ
τούτοις ἕτεροι) χώραν τὴν μεσόγειον ἔχουσι. καὶ ὑπὲρ
τούτους Καρνίοι τε καὶ Νωρικοὶ ἵδρυνται. τούτων
δὲ Δᾶκαί τε καὶ Παννόνες ἐν δεξιᾷ οἰκοῦσιν, οἳ ἄλλα

Προκόπιος De bellis B.7, cha. 13, se. 19, line 5

περιάγοντος αὐτὰ τοῦ δαιμονίου ἐς πᾶν ξύμφορον·

ἀνδρὶ δὲ, οἶμαι, κακοτυχοῦντι εὐβουλία οὐδαμῆ πάρεστι,
παραιρουμένου αὐτὸν ἐπιστήμην τε καὶ ἀληθῆ δόξαν
τοῦ χρῆναι παθεῖν. ἢν δέ τι καὶ βουλεύσηταί ποτε
τῶν δεόντων, ἀλλὰ πνέουσα τῷ βουλεύσαντι ἀπ' ἐναν-
τίας εὐθὺς ἡ τύχη ἀντιστρέφει αὐτῷ τὴν εὐβουλίαν
ἐπὶ τὰ πονηρότατα τῶν ἀποβάσεων. ἀλλὰ ταῦτα μὲν
εἴτε ταύτῃ εἴτε ἐκείνῃ ἔχει οὐκ ἔχω εἰπεῖν. Βελισάριος
δὲ Ἰουστῖνον ἐπὶ τῇ Ῥαβέννης φυλακῇ καταστησάμενος
ξὺν ὀλίγοις τισὶν αὐτὸς ἐνθένδε διά τε Δαλματίας καὶ
τῶν ταύτῃ χωρίων κομίζεται ἐς Ἐπίδαμνον, ἵνα δὴ
στράτευμα ἐκ Βυζαντίου καραδοκῶν ἡσυχῆ ἔμενε. γρά-
ψας τε βασιλεῖ γράμματα, τύχας τὰς παρούσας ἐσήγ-
γελλεν. ὁ δέ οἱ οὐ πολλῷ ὕστερον Ἰωάννην τε τὸν
Βιταλιανοῦ ἀνεψιὸν καὶ Ἰσαάκην Ἀρμένιον Ἀρατίου
τε καὶ Ναρσοῦ ἀδελφὸν ξὺν στρατῷ ἔπεμψε βαρβάρων
τε καὶ Ῥωμαίων στρατιωτῶν. οἳ δὴ ἐς Ἐπίδαμνον
ἀφικόμενοι Βελισαρίῳ ξυνέμιξαν. καὶ Ναρσῆν δὲ τὸν
εὐνοῦχον παρὰ τῶν Ἐρούλων τοὺς ἄρχοντας ἔπεμψεν,
 518

ἐφ' ᾧ δὴ αὐτῶν τοὺς πολλοὺς πείσει ἐς Ἰταλίαν στρα-

τεύεσθαι. καὶ αὐτῷ τῶν Ἐρούλων πολλοὶ εἵποντο,

Προκόπιος De bellis B.7, cha. 13, se. 21, line 1

ἐπὶ τὰ πονηρότατα τῶν ἀποβάσεων. ἀλλὰ ταῦτα μὲν

εἴτε ταύτῃ εἴτε ἐκείνῃ ἔχει οὐκ ἔχω εἰπεῖν. Βελισάριος
δὲ Ἰουστῖνον ἐπὶ τῇ Ῥαβέννης φυλακῇ καταστησάμενος
ξὺν ὀλίγοις τισὶν αὐτὸς ἐνθένδε διά τε Δαλματίας καὶ
τῶν ταύτῃ χωρίων κομίζεται ἐς Ἐπίδαμνον, ἵνα δὴ
στράτευμα ἐκ Βυζαντίου καραδοκῶν ἡσυχῆ ἔμενε. γρά-
ψας τε βασιλεῖ γράμματα, τύχας τὰς παρούσας ἐσήγ-
γελλεν. ὁ δέ οἱ οὐ πολλῷ ὕστερον Ἰωάννην τε τὸν
Βιταλιανοῦ ἀνεψιὸν καὶ Ἰσαάκην Ἀρμένιον Ἀρατίου
τε καὶ Ναρσοῦ ἀδελφὸν ξὺν στρατῷ ἔπεμψε βαρβάρων
τε καὶ Ῥωμαίων στρατιωτῶν. οἳ δὴ ἐς Ἐπίδαμνον
ἀφικόμενοι Βελισαρίῳ ξυνέμιξαν. καὶ Ναρσῆν δὲ τὸν
εὐνοῦχον παρὰ τῶν Ἐρούλων τοὺς ἄρχοντας ἔπεμψεν,
ἐφ' ᾧ δὴ αὐτῶν τοὺς πολλοὺς πείσει ἐς Ἰταλίαν στρα-
τεύεσθαι. καὶ αὐτῷ τῶν Ἐρούλων πολλοὶ εἵποντο, ὧν
ἄλλοι τε καὶ Φιλημοὺθ ἦρχον καὶ ξὺν αὐτῷ ἐς τὰ ἐπὶ
Θρᾴκης χωρία ἦλθον. ἐνταῦθα γὰρ διαχειμάσαντες
ἔμελλον ἅμα ἦρι ἀρχομένῳ παρὰ Βελισάριον στέλλε-
σθαι. ξυνῆν δὲ αὐτοῖς καὶ Ἰωάννης, ὃν ἐπίκλησιν
ἐκάλουν Φαγᾶν, καὶ αὐτοῖς ἐν ταύτῃ τῇ πορείᾳ ξυνέβη
τις τύχη μεγάλα Ῥωμαίους ἀγαθὰ ἐκ τοῦ ἀπροσδοκήτου

Προκόπιος De bellis B.7, cha. 18, se. 1, line 2

λαμβάνοντες χρήματα ἕτερα μεθῆκαν Ῥωμαίους ὅσοις

ἐνθένδε βουλομένοις ἦν ἀπαλλάσσεσθαι. ὀλίγων τε
ἀπολελειμμένων ἐνταῦθα οἱ ἄλλοι ἅπαντες ᾤχοντο
φεύγοντες ὥς πη ἕκαστος δυνατὸς ἐγεγόνει. καὶ αὐτῶν
οἱ πλεῖστοι τῆς δυνάμεως καταμαρανθείσης αὐτοῖς τῷ
λιμῷ ἤδη πλέοντες ἢ ὁδῷ ἰόντες ἀπέθανον. πολλοὶ
δὲ καὶ καταληφθέντες πρὸς τῶν πολεμίων ἐν τῇ ὁδῷ
διεφθάρησαν. Ῥωμαίων μὲν τῇ τε βουλῇ καὶ τῷ
δήμῳ ἐκεχωρήκει ἐς τοῦτο ἡ τύχη.
Ἐπεὶ δὲ τὸ ξὺν τῷ Ἰωάννῃ καὶ Ἰσαάκῃ στρά-
τευμα ἐς Ἐπίδαμνόν τε ἀφίκετο καὶ Βελισαρίῳ ξυνέ-
μιξεν, Ἰωάννης μὲν ἅπαντας διαπορθμευσαμένους ἠξίου
 519

τὸν κόλπον πεζῇ ἰόντας παντὶ τῷ στρατῷ κοινῇ τὰ

προσπίπτοντα φέρειν, Βελισαρίῳ δὲ ἀξύμφορον τοῦτο
ἔδοξεν εἶναι, ἀλλὰ πλέουσι μὲν αὐτοῖς ἐς τὰ ἀμφὶ
Ῥώμην χωρία μᾶλλον ξυνοίσειν· πεζῇ γὰρ ἰοῦσι χρόνον
τε σφίσι τετρίψεσθαι πλείω καί τι ὑπαντιάσειν ἴσως
ἐμπόδιον·

Προκόπιος De bellis B.7, cha. 29, se. 1, line 3

φεύγων ἀνὰ κράτος ἐς τὸν Κρότωνα ἦλθε. καὶ τύχην

τὴν παροῦσαν ἀπαγγέλλων ἐπεῖπεν οἴεσθαι αὐτίκα δὴ
μάλα καὶ τοὺς βαρβάρους παρέσεσθαι. Βελισάριος
δὲ ταῦτα ἀκούσας ἔν τε μεγάλῳ πένθει ἐγίνετο καὶ
ἐς τὰς ναῦς ἐσεπήδησεν. ἔνθεν τε ἄραντες καὶ πνεύ-
ματος ἐπιτυχόντες ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ τῇ Σικελίας Μεσήνῃ
προσέσχον, ἣ τοῦ μὲν Κρότωνος ἑπτακοσίους σταδίους
διέχει, Ῥηγίνων δὲ καταντικρὺ κεῖται.
Ὑπὸ τοῦτον τὸν χρόνον Σκλαβηνῶν στρά-
τευμα διαβάντες ποταμὸν Ἴστρον Ἰλλυριοὺς ἅπαντας
ἄχρι Ἐπιδαμνίων ἔδρασαν ἀνήκεστα ἔργα, κτείνοντες
καὶ ἀνδραποδίζοντες τοὺς ἐν ποσὶν ἡβηδὸν ἅπαντας
καὶ τὰ χρήματα ληϊζόμενοι. ἤδη δὲ καὶ φρούρια ἐν-
ταῦθα πολλά τε καὶ δοκοῦντα ἐχυρὰ τὰ πρότερα εἶναι
οὐδενὸς ἀμυνομένου ἐξελεῖν ἴσχυσαν, καὶ περιήρχοντο
ξύμπαντα κατ' ἐξουσίαν διερευνώμενοι. οἱ δὲ τῶν
Ἰλλυριῶν ἄρχοντες στράτευμα πεντακισχιλίων τε καὶ
μυρίων ἔχοντες εἵποντο, ἄγχιστα μέντοι τῶν πολεμίων
οὐδαμῆ ἐτόλμων ἰέναι. τότε δὲ καὶ σεισμοὶ πολλάκις
χειμῶνος ὥρᾳ σκληροί τε λίαν καὶ ὑπερφυεῖς ἔν τε
Βυζαντίῳ καὶ χωρίοις ἄλλοις ἐγένοντο, νύκτωρ

Προκόπιος De bellis B.7, cha. 33, se. 12, line 2

τε τοὺς ταύτῃ Ῥωμαίους, ἔτι μέντοι ἐπίπροσθεν ἀεὶ

ὁδῷ ἰόντες ἐληΐζοντο βιαζόμενοι τὴν Ῥωμαίων ἀρχήν.
διὸ δὴ βασιλεὺς αὐτοῖς τὰς συντάξεις οὐκέτι ἐδίδου,
ἅσπερ εἴθιστο σφᾶς ἀνέκαθεν πρὸς Ῥωμαίων κομίζε-
σθαι. Λαγγοβάρδας δὲ βασιλεὺς Ἰουστινιανὸς ἐδωρή-
σατο Νωρικῶν τε πόλει καὶ τοῖς ἐπὶ Παννονίας ὀχυρώ-
μασί τε καὶ ἄλλοις χωρίοις πολλοῖς καὶ χρήμασι
μεγάλοις ἄγαν. διά τοι τοῦτο ἐξ ἠθῶν τῶν πατρίων
Λαγγοβάρδαι ἐξαναστάντες ἐνθένδε ποταμοῦ Ἴστρου
 520

ἱδρύσαντο, Γηπαίδων οὐ πολλῷ ἄποθεν. καὶ αὐτοὶ

μὲν Δαλμάτας τε καὶ Ἰλλυριοὺς μέχρι τῶν Ἐπιδάμνου
ὁρίων ληϊσάμενοι ἠνδραπόδισαν, ἐπειδή τε τῶν τινες
αἰχμαλώτων ἐνθένδε φυγόντες οἴκαδε ἀποκομίζεσθαι
ἴσχυσαν, περιιόντες τὴν Ῥωμαίων ἀρχὴν οἱ βάρβαροι
οὗτοι ἅτε Ῥωμαίοις ἔνσπονδοι ὄντες ἤν τινας τῶν
ἀποδράντων ἐπιγνοῖεν ἐνταῦθα, ὥσπερ ἀνδραπόδων
οἰκείων δεδραπετευκότων ἐπελαμβάνοντο, τῶν τε γει-
ναμένων ἀφέλκοντες ἐς τὰ οἰκεῖα ξὺν αὑτοῖς ἐκομί-
ζοντο, οὐδενὸς σφίσιν ἀντιστατοῦντος. καὶ ἄλλα μέν-
τοι Δακίας χωρία δόντος βασιλέως Ἔρουλοι ἔσχον
ἀμφὶ πόλιν Σιγγιδόνον, οὗ δὴ ἵδρυνται νῦν, Ἰλλυριούς

Προκόπιος De aedificiis (lib. 1-6) B.4, cha. 1, se. 17, line 2

... ἀπρόσβατον κατεστήσατο βαρβάροις εἶναι, οἳ δὴ

ὑπὲρ Ἴστρου ποταμοῦ ᾤκηνται.
Ἀλλά μοι ἀπὸ τῆς τοῦ βασιλέως ἀρκτέον πατρίδος, ᾗ
πασῶν μάλιστα τά τε πρωτεῖα ἐν πᾶσι τοῖς ἄλλοις καὶ
τοῦδε τὰς ἀπαρχὰς τοῦ λόγου δοτέον. αὐτῇ γὰρ ἂν μόνῃ
ὀγκοῦσθαί τε καὶ διαθρύπτεσθαι καὶ ἀποσεμνύνεσθαι
πρέποι βασιλέα Ῥωμαίοις θρεψαμένῃ τε καὶ παρασχο-
μένῃ τοιοῦτον, οὗ δὴ τὰ ἔργα καὶ λόγῳ εἰπεῖν καὶ γραφῇ
παρακαταθέσθαι ἀμήχανον.
Ἐν Δαρδάνοις που τοῖς Εὐρωπαίοις, οἳ δὴ μετὰ τοὺς
Ἐπιδαμνίων ὅρους ᾤκηνται, τοῦ φρουρίου ἄγχιστα, ὅπερ
Βεδερίανα ἐπικαλεῖται, χωρίον Ταυρίσιον ὄνομα ἦν, ἔν-
θεν Ἰουστινιανὸς βασιλεὺς ὁ τῆς οἰκουμένης οἰκιστὴς
ὥρμηται. τοῦτο μὲν οὖν τὸ χωρίον ἐν βραχεῖ τειχισά-
μενος κατὰ τὸ τετράγωνον σχῆμα καὶ γωνίᾳ ἑκάστῃ πύρ-
γον ἐνθέμενος Τετραπυργίαν εἶναί τε καὶ καλεῖσθαι
πεποίηκε. παρ' αὐτὸ δὲ μάλιστα τὸ χωρίον πόλιν ἐπι-
φανεστάτην ἐδείματο, ἥνπερ Ἰουστινιανὴν ὠνόμασε Πρῖ-
μαν (πρώτη δὲ τοῦτο τῇ Λατίνων φωνῇ δύναται) ταῦτα
τῇ θρεψαμένῃ τροφεῖα ἐκτίνων. καίτοι Ῥωμαίους ἐχρῆν
ἅπαντας τοῦτο δὴ ἀλλήλοις ἐπικοινοῦσθαι τὸ ὄφλημα,

Φώτιος Βιβλιοθήκη Codex 78, Bekker P. 54b, line 24

κρίσει ἐκοινώνησαν. Καὶ ὅτι Ἀρμάτος, ὁ Ζήνωνα κα-

 521

τάγων, τοιαύτης ἀντιμισθίας ἀπώνατο διὰ Ὀνούλφου

δεξάμενος τὴν σφαγήν.
Διαλαμβάνει δὲ καὶ τὴν Θευδερίχου τοῦ Ὀτριαρίου στάσιν, καὶ
τὴν Θευδερίχου τοῦ Μαλαμείρου φιλίαν, καὶ τὸν πρὸς τὸν τοῦ Ὀτριαρίου
Θευ-
δέριχον πόλεμον, καὶ τὴν κατὰ Ζήνωνος πάλιν στάσιν
καὶ τὴν Μαρκιανοῦ ἐπανάστασιν, καὶ πρό γε τούτου τὴν
τῆς πενθερᾶς Βηρίνης ἐπιβουλήν, καὶ τὴν διὰ τοῦτο
φυγαδείαν τὴν ἀΐδιον, καὶ τὴν κατὰ Ἴλλου πρότερον
ἐπιβουλὴν Βηρίνῃ συσκευασθεῖσαν, καὶ τὴν Ἐπιδάμνου
ὑπὸ Θευδερίχου τοῦ Μαλαμείρου ἐν δόλῳ κατάσχεσιν.
Ταῦτα διεξιών, διέξεισι καὶ τὰ ἐπὶ Ῥώμης καὶ τέλος
τοῦ ἑβδόμου λόγου ποιεῖται τὸν Νέπωτος θάνατον, ὃς
ἐκβαλὼν τῆς ἀρχῆς Γλυκέριον τήν τε Ῥωμαϊκὴν ἰσχὺν
περιεβάλετο, καὶ εἰς σχῆμα κείρας κληρικοῦ ἀντὶ βασιλέως
ἀρχιερέα κατέστησεν· ὑφ' οὗ καὶ ἐπιβουλευθεὶς ἀνῄρηται.
Οὗτοι οἱ ζʹ τῆς ἱστορίας λόγοι καὶ προηγουμένους ὑποφαί-
νουσιν αὐτῷ λόγους ἄλλους διαπεπονῆσθαι· καὶ ἡ ἀπαρχὴ
δὲ τῶν ἑπτὰ τοῦ πρώτου λόγου τοῦτο παραδηλοῖ· οὐ μὴν
ἀλλὰ καὶ ἑπομένους, εἰ τὸ ζῆν προσῆν τῷ συγγραφεῖ,

Φώτιος Βιβλιοθήκη Codex 190, Bekker P. 149b, line 17

Ἀλεξάνδρου ἕλκει τὴν κλῆσιν. Ὡς γένοιτο παῖς θήλεια

ἐξ Ἀλεξάνδρου Ἑλένῃ, διαφιλονεικησάντων δὲ περὶ τῆς
κλήσεως (ὁ μὲν γὰρ Ἀλεξάνδραν, ἡ δ' Ἑλένην ὀνο-
μάζειν ἠξίου) νικᾷ Ἑλένη, ἀστραγάλοις λαβοῦσα τὸ κῦρος,
καὶ ἡ παῖς τῇ μητρὶ ὁμώνυμος ἐγεγόνει. Ταύτην ἀναι-
ρεθῆναί φασιν ὑπὸ Ἑκάβης ἐν τῇ Ἰλίου ἁλώσει.
Ὅτι ἀπὸ τῶν Ἰλιακῶν ὀνομασταὶ γεγόνασιν Ἑλέναι ἡ
Αἰ-γίσθου καὶ Κλυταιμνήστρας θυγάτηρ, ἣν ἀνεῖλεν Ὀρέστης,
καὶ ἡ διακονήσασα Ἀφροδίτῃ ἐν τῇ πρὸς Ἄδωνιν
ὁμιλίᾳ, ἡ Ἐπιδαμνίου θυγάτηρ, ἣν Ἐπιδάμνιοι ἐν
Ἀφροδίτης σχήματι τιμῶσι, χρήματα λιμώττουσιν ἐπι-
δοῦσαν, καὶ ἡ Φαιστύλου θυγάτηρ τοῦ ἀναθρεψαμένου
Ῥῶμον καὶ Ῥωμύλον. Καὶ ἡ τρεῖς ἐρίφους ἐσθίουσα καθ'
ἡμέραν Ἑλένη ἐκαλεῖτο, καὶ ἡ Δικαιάρχου τοῦ Τελεσίνου
ἀδελφή, καὶ ἕτεραι ὀκτωκαίδεκα, ὧν καὶ ἡ πρὸ Ὁμήρου
Ἑλένη ἡ τὸν Ἰλιακὸν συγγραψαμένη πόλεμον, Μου-
σαίου τοῦ Ἀθηναίου θυγάτηρ γενομένη· παρ' ἧς καὶ
Ὅμηρον λέγεται λαβεῖν τὴν ὑπόθεσιν· ἣν καὶ κτήσασθαι
 522

τὸ δίγλωσσον ἀρνίον· καὶ ἡ Τιτύρου τοῦ Αἰτωλοῦ θυ-

γάτηρ, ἥτις εἰς μονομαχίαν Ἀχιλλέα προκαλεσαμένη,

Φώτιος Βιβλιοθήκη
Codex 190, Bekker P. 153a, line 31

Καὶ πολλοὶ δὲ ἄλλοι καὶ πολλαὶ ἔρωτι κάμνουσαι

ἀπηλλάγησαν τοῦ ἔρωτος, ἐπεὶ τῆς πέτρας καθήλαν-
το. Ὡς καὶ Ἀρτεμισία ἡ Λυγδάμιδος, ἡ τῷ Πέρσῃ
συστρατεύσασα, ἐρασθεῖσα Δαρδάνου Ἀβυδηνοῦ καὶ
ὑπερορωμένη ἐκκόψειε τοὺς ὀφθαλμοὺς κοιμωμένου, τῆς
δ' ἐπιθυμίας κατὰ θεῶν μῆνιν ἐπιταθείσης, πορευ-
θεῖσα κατὰ χρησμὸν εἰς Λευκάδα ἔρριψεν ἑαυτὴν
κατὰ τῆς πέτρας καὶ ἀναιρεθεῖσα ἐτάφη. Καὶ Ἱππομέ-
δοντά φησιν Ἐπιδάμνιον, παιδὸς ἐγχωρίου ἐρασθέντα
καὶ μὴ τυγχάνοντα, ὅτι πρὸς ἕτερον κλίνειεν, ἀνελεῖν,
εἰς δὲ τὴν Λευκάδα παραγενόμενον καὶ ῥίψαντα ἑαυ-
τὸν ἀποθανεῖν. Καὶ Νικόστρατον δὲ τὸν κωμικὸν Τετ-
τιγιδαίας τῆς Μυριναίας ἐρασθέντα ῥῖψαι ἑαυτὸν
καὶ ἀπαλλαγῆναι τοῦ ἔρωτος. Μάκητα δέ φασι τὸν
Βουθρώτιον Λευκοπέτραν ἐπικληθῆναι διότι τετρά-
κις αὑτὸν καταβαλὼν τῶν ἐρωτικῶν κακώσεων ἀπαλ-
λάττοιτο.

Ευστάθιος εκκλησιαστικός Commentarii ad Homeri Iliadem

Vol.1, P. 443, line 23

κατ' ἐξαίρετον ἐτιμᾶτο· εἶτα Ἐπίταυρος ὠνομάσθη καὶ ἐκεῖθεν

Ἐπίδαυρος.
κατὰ δὲ τὸν Γεωγράφον καὶ Ἐπίκαρον αὐτὴν οἴονταί τινες, ὡς Καρῶν
αὐτήν
ποτε κατασχόντων. Οὐκ ἄσημος δέ, φησίν, ἐστὶ πόλις δι' ἐπιφάνειαν
Ἀσκλη-
πιοῦ μάλιστα. κεῖται δ' ἐν μυχῷ τοῦ Σαρωνικοῦ κόλπου βλέπουσα πρὸς
ἀνατολὰς θερινάς, ἐρυμνὴ φυσικῶς, πανταχόθεν περίπλουν ἔχουσα
στάδια
πεντεκαίδεκα· περικλείεται δὲ ὄρεσιν ὑψηλοῖς. τοῦ δ' αὐτοῦ φησιν εἶναι
κόλπου καὶ τὴν προκειμένην Αἴγιναν. Τινὲς μέντοι τοῦ Μυρτῴου φασὶ
τὴν
Αἴγιναν. τὸ δὲ ἐν αὐτῇ Ἀσκληπιεῖον καμνόντων τε πλῆρες ἦν, φασί, καὶ
πινακίων ἀνακειμένων, ἐν οἷς αἱ θεραπεῖαι ἀναγεγράφαται· φυλάσσει δὲ
 523

μέχρι
καὶ νῦν τὸ ὄνομα καλουμένη Ἐπίδαυρος. ἑτέρα δέ ἐστιν αὕτη παρὰ τὴν
Ἐπίδαμνον· ἐκείνη γὰρ ἑτερογραφουμένη πόλις ἐστὶν Ἰλλυρική, τὸ νῦν
Δυρράχιον. ἀμπελόεσσαν δὲ λέγει Ἐπίδαυρον, ὡς τὴν Ἱστίαιαν εἶπε
πολυ-
στάφυλον, πλὴν ὅσον ἐκεῖ μὲν ἐκ τοῦ καρποῦ, ἐνταῦθα δὲ ἀπὸ τοῦ φυτοῦ
τὸ
ἐπίθετον εἴληπται. (v. 562) Αἴγινα δέ, ἧς ἐνταῦθα ἐκτείνεται ἡ
παραλήγουσα
διὰ τὸ μέτρον, ἀρκούντως ἠξίωται λόγου ἐν τοῖς τοῦ Περιηγητοῦ. κεῖται
δὲ
πλησίον Ἐπιδαύρου πρὸ τῆς Ἀττικῆς. ἔσχε δὲ τοὔνομα ἐξ Αἰγίνης τῆς
Ἀσω-
ποῦ, Οἰνώνη πρότερον καλουμένη. καὶ τόπος δέ τις, φασί, τῆς
Ἐπιδαυρίας
Αἴγινα ἐκαλεῖτο. διὸ πρὸς διαστολὴν ὁμωνυμίας γράφουσί τινες παρὰ τῷ
ποιητῇ ἀντὶ τοῦ «οἵ τ' ἔχον Αἴγιναν» «νῆσόν τ' Αἴγιναν», ἵνα διαστείλωσι
τῆς
νήσου τὴν χέρσον Αἴγιναν. Ἔνδοξος δέ ποτε ἡ νῆσος Αἴγινα. Οἰνώνη δέ,
φασίν,

Ευστάθιος εκκλησιαστικός Commentarium in Dionysii periegetae orbis

descriptionem Se. 389, line 5

δὲ Λιβυρνίδας νήσους ἱστόρηται περὶ μʹ εἶναι τὸν

ἀριθμόν· παρονομάζονται δὲ ἀπὸ Λιβυρνῶν· ἔθνος δὲ
οἱ Λιβυρνοὶ ἐν τοῖς ἐνδοτέροις τοῦ Ἀδρίου, ἀπό τινος
Λιβυρνοῦ ἀνδρὸς εὑρόντος τὰ Λιβυρνικὰ λεγόμενα
σκάφη. Ἰστέον δὲ ὅτι ἐν Λατινικῷ λεξικῷ εὕρηται
ὅτι Λιβυρνίδες νῆες αἱ μακραί.
Ὅτι τῆς Ἰλλυρικῆς χώρας πέρας αἱ ἡλίβατοι
κολῶναι, τὰ Κεραύνια ὄρη, οὕτω καλούμενα διὰ τὸ
συχνοὺς ἐκεῖ πίπτειν κεραυνούς. Περὶ ἃ κεῖται καὶ ἡ
τῆς νέας Ἠπείρου μητρόπολις, ἥ ποτε καλουμένη
Ἐπίδαμνος, ἤτοι τὸ Δυρράχιον, δηλοῦν ἐκ τῆς τοιαύ-
της κλήσεως τὴν τοῦ τόπου τραχύτητα· δυσράχιον γάρ
ἐστιν, ὃ ἔστι δυσέξοχον· τρέψαν δὲ τὸ σ εἰς ρ
εὐφωνότερον λαλεῖται Δυρράχιον, καθὰ καὶ τὸ Τυρση-
νός Τυρρηνός, ταρσός ταρρός ὁ καλαθίσκος, πυρσός
πυρρός, καὶ ἄλλα. Ἀρχὴ δὲ τὰ Κεραύνια ὄρη τοῦ
Ἀδρίου καὶ τοῦ Ἰονίου πελάγους, ὧν εἰ καὶ τὸ στόμα
κοινὸν, ἀλλ' αὐτὰ διαφέρει τῇ θέσει. Ἰόνιος μὲν
γὰρ κόλπος ὁ μετὰ τὸ στόμα εὐθὺς, ἀπό τινος ἡγησα-
 524

μένου τῶν τόπων ἔχων τὴν κλῆσιν, ἢ καὶ ἀπὸ τῆς

Ἰοῦς· Ἀδρίας δὲ ὁ ἐντὸς μέχρι τοῦ μυχοῦ, ἀπὸ Ἀδρίας,

Zosimus Hist., Historia nova B.5, cha. 26, se. 1, line 5

Μέρος δὲ ὧν εἰλήφει παρὰ τῶν Ἰσαύρων τῇ βασιλίδι προσαγα-

γὼν τήν τε κρίσιν διέφυγε καὶ τὸν πλοῦτον περὶ τὴν
ἐνθάδε τρυφὴν ἐδαπάνα· τὰ μὲν οὖν τῶν Ἰσαύρων ἐν
λαθραίαις ἦν ἔτι λῃστείαις, οὔπω πρὸς φανερὰν ἐπανάστασιν
κατὰ τῶν πλησιαζόντων ἐθνῶν ἀναστάντα.
Πᾶσαν δὲ τὴν Ἑλλάδα λῃσάμενος Ἀλάριχος
ἀνεχώρησεν, ᾗ προείρηταί μοι, τῆς τε Πελοποννήσου καὶ
τῆς ἄλλης ὁπόσην ὁ Ἀχελῷος ποταμὸς διαρρεῖ, διατρί-
βων δὲ ἐν ταῖς Ἠπείροις, ἣν οἰκοῦσι Μολοττοί τε καὶ
Θεσπρωτοὶ καὶ ὅσοι τὰ μέχρις Ἐπιδάμνου καὶ Ταυλαν-
τίων οἰκοῦσι χωρία, τὸ παρὰ Στελίχωνος ἀνέμενε σύνθημα
τοιόνδε πως ὄν.
Τοὺς τὴν Ἀρκαδίου βασιλείαν οἰκο-
νομοῦντας ὁρῶν ὁ Στελίχων ἀλλοτρίως πρὸς αὑτὸν ἔχοντας
διενοεῖτο, κοινωνῷ χρησάμενος Ἀλαρίχῳ, τῇ Ὁνωρίου
βασιλείᾳ τὰ ἐν Ἰλλυριοῖς ἔθνη πάντα προσθεῖναι, συνθή-
κας τε περὶ τούτου πρὸς αὐτὸν ποιησάμενος εἰς ἔργον
ἄγειν ὅσον οὐδέπω τὴν ἐπιχείρησιν προσεδόκα.

Etymologicum Gudianum, Additamenta in Etymologicum Gudianum

(ἀάλιον – ζειαί) (e codd. VaBarber. gr. 70 [olim Barber. I 70] + Pari
, P. 382, line 21

τῶν σωμάτων.
{Ἐπιμερισμῶν τοῦ Ψαλτηρίου} Δύναμις Ps. 17, 33· παρὰ τὸ δύω, τὸ
ὑπεισέρχομαι, δύαμις καὶ
δύναμις.
Δυναστείαις Ps. 150, 2· ἡ εὐθεῖα δυναστεία· παρὰ τὸ δυναστεύω· τοῦτο
παρὰ τὸ δυνάστης· τοῦτο παρὰ τὸ δύνημι.
Δύο· ἐπίρρημα ἀριθμητικόν· γίνεται δὲ παρὰ τὸ συν⟦δε⟧δέσθαι ἑτέρῳ
ἀριθ⟦μ⟧ῷ.
Δύο καὶ δεύτερος διαφέρει· τὸ μὲν γὰρ δύο ἐπὶ προσώπων τάσσεται, οἷον
“δύο ἦσαν οἱ Διόσκουροι”, τὸ δὲ δεύτερος ἐπὶ τάξεως.
Δυοῖν· ἐπὶ γενικῆς καὶ δοτικῆς.
Δυρράχιον· παρὰ τὴν ῥαχίαν.
Δυρράχιον· πόλις Ἠπείρου ἡ ὕστερον κληθεῖσα Ἐπίδαμνος, πάλιν δ' ἔτι
 525

νῦν καλουμένη Δυρράχιον, ὅτι κατὰ τὸν τόπον προεχούσης ἄκρας

γεωλόφου τὸ
κῦμα προσπίπτον καὶ σχιζόμενον ῥαχίαν π⟦οιεῖ μεγάλην· ὅθεν διὰ τὴν
ῥαχίαν καὶ
τὸ δύσορμον Δυρράχιον⟧ ὠνόμασαν τὸν τόπον.
Δύσις· δύσεως· ἡ ἑσπέριος γῆ· παρὰ τὸ δύνειν τὸν ἥλιον ἐν αὐτῇ, ὅ ἐστι
κρύπτεσθαι.
Δύσις· τὴν ἑσπέραν σημαίνει· παρὰ τὸ δύο εἴρηται.
Δύσις· παρὰ τὸν δύο εἴρηται ἀριθμόν, καὶ γὰρ τὸ φῶς περὶ
αὐτὴν τῷ σκότει συνδυάζεται.
Δυσκάθαρτος Jo. Damasc. Canon. iamb. 2, 84♀· ὁ ἀκάθαρτος. ἀντὶ τοῦ
α γὰρ τὸ δύς μόριον.

Lexica Segueriana, De syntacticis (e cod. Coislin. 345)

kappa, P. 152, line 15

Κατατρέχω: αἰτιατικῇ. Δίων τεσσαρακοστῷ ὀγδόῳ

βιβλίῳ· “ἀλλὰ τὴν χώραν κατατρέχων, καὶ τὴν ἐς-
κομιδὴν τῶν ἐπιτηδείων κωλύων.”
Κατασχών: αἰτιατικῇ. Δίων τριακοστῷ ἕκτῳ βιβλίῳ·
“ταῦτα ἑτέροις ἐγκαλεῖ, καὶ καταψευδόμενος ὑμῶν καὶ
προςβάλλων ὑμᾶς.”
Κελεύω: δοτικῇ. Δίων τεσσαρακοστῷ ὀγδόῳ βιβλίῳ·
ἐκέλευσε μέρει τοῦ ναυτικοῦ περιπλέοντι κακουργεῖν
τὰ τῶν ἐναντίων.” αἰτιατικῇ δὲ Θουκυδίδης πρώτῳ·
“ἐκέλευον Κορινθίους τοὺς ἐν Ἐπιδάμνῳ.”
Καταψηφίζομαι: γενικῇ. ἐκ τοῦ παραπρεσβείας·
“εἰ τῶν πρεσβευσάντων τὴν εἰρήνην καταψηφιεῖσθε.”
καὶ Δίων ἑβδομηκοστῷ πέμπτῳ βιβλίῳ· “ἐξέταζε οὖν
μὴ τὰ σώματα ἡμῶν μηδὲ τὰ ὀνόματα, ἀλλ' αὐτὰ
τὰ πράγματα.”
Καταπαλαίω: αἰτιατικῇ. ἐκ τοῦ Θεολόγου εἰς τὸ βά-
πτισμα· “ἐὰν ἐξ ἀπληστίας καταπαλαίῃ σε, πάσας ὑπο-
δεικνύων τὰς βασιλείας, ὡς πένητος καταφρόνησον.”
Καταπραγματεύομαι: γενικῇ. ἐκ τοῦ ἐπιταφίου·

Lexicon Vindobonense, Lexicon Vindobonense (auctore Andrea

Lopadiota) (e cod. phil. gr. Vindob. 169)
epsilon, 249, line 3
 526

εἶχεν ἀντὶ τοῦ ὑπῆρχεν. Ἡρόδοτος· ὕβρισμα γὰρ καὶ

εἰς τούτους εἶχεν ἐκ τῶν Σαμίων γενόμενον.
ἐπιβάλλον τὸ κληρωθέν. Ἡρόδοτος· ἐπείτε δὲ ἀπολα-
χόντες τῶν κτημάτων τὸ ἐπιβάλλον ἦλθον ὀπίσω παρὰ τὰς Ἀμαζόνας.
ἔστε ἀντὶ τοῦ ἕως οὗ. Ἡρωδιανός· ἔστε δὴ ὑποβάλ-
λοντός τινος αὐτοὶ τὸν δῆμον ἐσοφίσαντο.
ἐκδέχεσθαι ἀντὶ τοῦ ἀπείργειν, ἀναστέλλειν .......
γέρρα τεταγμένα ἦν εἰς τὸ ἐκδέχεσθαι τὰ τῶν βαρβάρων τοξεύματα.
ἔχοντες ἐγκλήματα ἀντὶ τοῦ κατηγοροῦντες. Θουκυ-
δίδης· πάντων οὖν τούτων ἐγκλήματα ἔχοντες οἱ Κορίνθιοι ἔπεμπον
εἰς τὴν Ἐπίδαμνον.
ἑλεῖν ἀντὶ τοῦ λαβεῖν. καὶ ἀντὶ τοῦ φονεῦσαι κατὰ ποιη-
τάς· ἑλέσθαι δὲ ἀντὶ τοῦ προκρῖναι.
ἐκ τοῦ ἐπὶ πλεῖστον ἀντὶ τοῦ ἀνέκαθεν. Θουκυδί-
δης· ἐκ τοῦ ἐπὶ πλεῖστον διὰ τὸ λεπτόγεων ἀστασίαστον οὖσαν.
ἐναφῆκαν ἀντὶ τοῦ ἐνέβαλον .... ἐναφῆκαν τῇ δρυῒ
σφῆνας ὡς διασταίη.

Lexicon Vindobonense, Lexicon Vindobonense (auctore Andrea

Lopadiota) (e cod. phil. gr. Vindob. 169) tau, 25, line 2

προσθέσεως τῆς τοῦτο καὶ τουτὶ κοινὸν καὶ τοῦ παρεληλυθότος

χρόνου ἐστί.
τελευτῶ ἀντὶ τοῦ τέλος λαμβάνω ἀμετάβατον. καὶ τε-
λευτῶ τὸ ἔργον ἀντὶ τοῦ τελειῶ μεταβατικῶς.
τιμωρῶ ἐνεργητικῶς τὸ ἐκδικῶ καὶ βοηθῶ. Ἡρόδοτος·
βοηθέων γὰρ ἡμῖν σεωυτῷ τιμωρέεις. καὶ τιμωρῶ ἀντὶ τοῦ ἀντα-
μύνομαι. εὐριπίδης· Παλαμήδου σε τιμωρεῖ φόνος. τιμωροῦμαι
δὲ παθητικῶς ἀντὶ τοῦ ἀνταμύνομαι καὶ κολάζω ἀεί ποτε.
τιμωρία ἡ κόλασις, καὶ ἡ ἐκδίκησις. Θουκυδίδης· γνόν-
τες δὲ οἱ Ἐπιδάμνιοι οὐδεμίαν σφίσιν ἀπὸ Κερκύρας τιμωρίαν οὖσαν
ἐν ἀπόρῳ εἶχον τίθεσθαι τὸ παρόν.
τοξεύω τὸ ἁπλῶς βέλη πέμπω. τοξεύω δὲ σὺν προθέσει
ἐπὶ σκοπὸν ἢ κατὰ τοῦ δεῖνος.
τροπωτὴρ γράφεται. Θουκυδίδης· τὴν κώπην καὶ τὸ
ὑπηρέσιον καὶ τὸν τροπωτῆρα.
τρέχω ἐπὶ δρόμου· τρέχω δὲ ἐπὶ τὸ βραβεῖον μεταβατι-
κῶς, καὶ τρέχω τὸν περὶ ψυχῆς.
τὸ δὲ ἀπὸ τούτου ἀντὶ τοῦ μετὰ ταῦτα. Ἡρόδοτος·
 527

Scholia In Aelium Aristidem, Scholia in Aelium Aristidem (scholia

vetera) Treatise Pan, Jebb pagëline-Hypothesis-Epigram 159,1, line 8

μηδὲν ἀηδέστερον ἐξαγαγεῖν ἐκ τοῦ δεσμωτη-

ρίου ἢ κρατήσασαν τὸ ἐξ ἀρχῆς ἐμβαλεῖν] ἀντὶ τοῦ ὡς
ἔχαιρε λαβοῦσα καὶ ἀποδιδοῦσα ὁμοίως. BD.
τουτοισὶ δὲ] οἷς μέλλω εἰπεῖν. C.
τὰς ἐν Ναυπάκτῳ ναυμαχίας παραλείπων, ἃς οὔτε
παρὰ μικρὸν ἐνίκων οὔτε ὀλίγῳ πλείονας] Φορμίων, στρα-
τηγὸς ὢν Ἀθηναίων, εἴκοσι ναυσὶν ὀκτὼ καὶ τεσσαράκοντα
Λακεδαιμονίων ἐνίκα ἐν τῷ Κρισαίῳ κόλπῳ εἰς τὴν Ναύ-
πακτον. κατὰ γὰρ ταύτης ἐστράτευσαν Λακεδαιμόνιοι.
ὕστερον δὲ ταῖς αὐταῖς ναυσὶν ἐνίκησαν πάλιν αὐτοὺς
τούτους κατὰ Ἐπιδάμνου, ἐλθόντας μετὰ ὀκτὼ καὶ πεν-
τήκοντα νεῶν. ἐπεὶ δὲ Φορμίων εἴκοσι ναῦς εἶχε, Λα-
κεδαιμόνιοι δὲ ὅσας ἔφημεν, διὰ τοῦτο λέγει οὔτε ὀλίγῳ
πλείονας. τὰς ἐν Ναυπάκτῳ ναυμαχίας] ἃς ὁ Φορμίων ἐνίκησε
Λακεδαιμονίους ἐν τῷ Κρισαίῳ κόλπῳ. δύο δὲ οὐσῶν, αὐ-
τὸς πολλὰς ὀνομάζει αὐξῆσαι θέλων.

Scholia In Pindarum, Scholia in Pindarum (scholia vetera)

Ode P 3, scholion 120b, line 3

πατὴρ ἀνδρῶν τε θεῶν τε. ἢ πατέρος υἱὸν τὸν Ἀπόλλωνα.

BDEGQ καί κεν ἐν ναυσί: καὶ δὴ ἂν ναυσὶ διαπλεύσας,
[καὶ] διατεμὼν τὸ Ἰόνιον πέλαγος παρεγενόμην ἐπὶ τὴν Ἀρέ-
θουσαν τὴν ἐν τῇ Ὀρτυγίᾳ τῇ Σικελικῇ κρήνην, παρὰ τὸν
Αἰτναῖον φίλον Ἱέρωνα, ὃς καὶ ταῖς Συρακούσαις βασιλεύει
τοῖς πολίταις πρᾳότατος ὢν καὶ ἀνεπαχθὴς καὶ τοῖς ἀγαθοῖς
οὐ διαφθονῶν, τοῖς τε ξένοις ἀξιάγαστος ὑπάρχων πατὴρ διὰ
τὴν φιλοφροσύνην. 127bB
BDEGQ Ἰονίαν τέμνων θάλασσαν: Ἰόνιον πέλαγος τὸ
περὶ Σικελίαν, τὸ παρὰ τὸ Ἀδριατικὸν πέλαγος, ὡς καὶ Θου-
κυδίδης (I 24)· Ἐπίδαμνός ἐστι πόλις ἐν δεξιᾷ εἰσπλέοντι
τὸν Ἰόνιον πόντον. παράκειται δὲ καὶ ἡ Σικελία· ἀπὸ τῶν
οὖν γειτνιώντων τὴν νῆσον ἐδήλωσεν.
ἄλλως. τὸ Ἰόνιον πέλαγος τὸ περὶ Σικελίαν τὸ ὄνομα ἔλαβεν, ὡς μὲν
ἔνιοι (Aesch. Prom. 866) ἀπὸ Ἰοῦς· Θεόπομπος δὲ (FHG I p. 302)
ἀπὸ Ἰονίου ἀνδρὸς Ἰλλυριοῦ.
 528

Σχόλια στον Θουκυδίδη. (scholia vetera et recentiora) B.1, cha. 24, se.
1, line 1

τῶν Πελοποννησιακῶν προύγραψα: μετ' ὀλίγον

ἔγραψα τοῦ μή τινα ζητῆσαι: λείπει τὸ ἕνεκεν.
ἐξ ὅτου: ἐκ τίνος πρόφασιν: τὴν αἰτίαν ἀφανε-
στάτην: κεκρυμμένην. τοὺς Ἀθηναίους ... ἀναγκάσαι
ἐς τὸ πολεμεῖν: τὰ ὀνόματα ῥήματα ἐποίησεν· βούλεται γὰρ
δηλοῦν ὅτι μεγάλοι γινόμενοι οἱ Ἀθηναῖοι ἀνάγκην παρέσχον
τοῦ πολέμου αἱδ' ἦσαν: ποῖαι; αἱ καθεξῆς ῥηθη-
σόμεναι c1e
Ἐπίδαμνος: ἣ νῦν Δυρράχιον καλεῖται, ἥν
τινες παραγραμματίζοντες Δοράκιον καλοῦσιν ʃ ἀρχὴ
τῆς διηγήσεως ἀπῴκισαν: οὐχὶ τὸ ἀπανέστησαν τῆς
οἰκίας, ἀλλὰ τὸ ἀποικίαν ἔπεμψαν. καὶ γὰρ μετ' ὀλίγον (§ 6)
φησί, πέμπουσιν ἐς τὴν Κέρκυραν ὡς μητρόπολιν. οἱ μὲν
οὖν Κερκυραῖοι πέμπουσι τὴν ἀποικίαν· ὁ δὲ Φάλιος, Κορίν-
θιος ὢν καὶ ἐν Κερκύρᾳ ὤν, συνεκπεμφθεὶς οἰκίζει τὴν
Ἐπίδαμνον τὸν παλαιὸν νόμον: σημείωσαι· ὁ παλαιὸς
νόμος οὐκ ἀπὸ τοῦ γένους ἐκάλει, ἀλλ' ἀπὸ τῆς μητροπόλεως,
τουτέστι τῆς πατρίδος ἐκ τῆς μητροπόλεως:

Σχόλια στον Θουκυδίδη. (scholia vetera et recentiora)

B.1, cha. 24, se. 5, line 4

τῶν Ἐπιδαμνίων πόλις: κείμενον δύναμις· ἀντὶ τοῦ οἱ

Ἐπιδάμνιοι στασιάσαντες: οἱ Ἐπιδάμνιοι
ζήτει κεφάλαιον ληʹ τοῦ περὶ μεθόδου δεινότητος περὶ ἀμφι-
βολίας (Hermog. RheGr. II 454) g τῶν προσοίκων
βαρβάρων: τῶν Ταυλαντίων τῆς πολλῆς: τῆς
πλείονος, οὐ μὴν δὲ τῆς πάσης τὰ δὲ τελευ-
ταῖα: κατὰ τὰ τελευταῖα τῆς στάσεως αὐτῶν ʃ
ἀντὶ τοῦ τέλος δέ τοῦδε τοῦ πολέμου: τοῦ Πελοπον-
νησιακοῦ. αὐτῶν: τῶν Ἐπιδαμνίων οἱ δὲ ἐν τῇ
πόλει ὄντες Ἐπιδάμνιοι: ὁ δῆμος δηλονότι
τούς τε φεύγοντας: τοὺς πλουσίους FGMac2 ξυναλλάξαι:
ἀντὶ τοῦ καταλλάξαι Ἥραιον: ἱερὸν τῆς Ἥρας
τιμωρίαν: βοήθειαν Mʃ [ἐκδίκησιν] βοή-
θειαν, ἢ ὑπακουστέον τὸ κατὰ τῶν ἀδικούντων, τιμωρίαν,
κατὰ τῶν ἀδικούτων αὐτοὺς δηλαδή, ἐκδίκησιν θέσθαι
 529

τὸ παρόν: θέσθαι τὸ εὖ θέσθαι, τὸ δὲ παρὸν ἀντὶ τοῦ παρ-

όντος· ἐβουλεύοντο γὰρ καὶ τὴν πόλιν παραδοῦναι καὶ

Σχόλια στον Θουκυδίδη. (scholia vetera et recentiora) B.1, cha. 24, se.
6, line 2

στασιάσαντες: οἱ Ἐπιδάμνιοι
ζήτει κεφάλαιον ληʹ τοῦ περὶ μεθόδου δεινότητος περὶ ἀμφι-
βολίας (Hermog. RheGr. II 454) g τῶν προσοίκων
βαρβάρων: τῶν Ταυλαντίων τῆς πολλῆς: τῆς
πλείονος, οὐ μὴν δὲ τῆς πάσης
τὰ δὲ τελευ-
ταῖα: κατὰ τὰ τελευταῖα τῆς στάσεως αὐτῶν ʃ
ἀντὶ τοῦ τέλος δέ τοῦδε τοῦ πολέμου: τοῦ Πελοπον-
νησιακοῦ. αὐτῶν: τῶν Ἐπιδαμνίων
οἱ δὲ ἐν τῇ
πόλει ὄντες Ἐπιδάμνιοι: ὁ δῆμος δηλονότι
τούς τε φεύγοντας: τοὺς πλουσίους FGMac2 ξυναλλάξαι:
ἀντὶ τοῦ καταλλάξαι
Ἥραιον: ἱερὸν τῆς Ἥρας
τιμωρίαν: βοήθειαν Mʃ [ἐκδίκησιν] βοή-
θειαν, ἢ ὑπακουστέον τὸ κατὰ τῶν ἀδικούντων, τιμωρίαν,
κατὰ τῶν ἀδικούτων αὐτοὺς δηλαδή, ἐκδίκησιν θέσθαι
τὸ παρόν: θέσθαι τὸ εὖ θέσθαι, τὸ δὲ παρὸν ἀντὶ τοῦ παρ-
όντος· ἐβουλεύοντο γὰρ καὶ τὴν πόλιν παραδοῦναι καὶ
τιμωρίαν λαβεῖν. ὡς οἰκισταῖς: διὰ τὸν Φαλίον δηλονότι
ἐφ' ὅσον οἰκιστὴς αὐτὸς ἦν, Κορίνθιος ὤν.

Σχόλια στον Θουκυδίδη. (scholia vetera et recentiora)

B.1, cha. 26, se. 3, line 2

τελείως δυνατοὶ οὔτε ἀσθενεῖς. πολεμεῖν: πρὸς Κορινθίους

ʃ τοῖς Κορινθίοις δηλονότι g
ἐγκλήματα ἔχοντες: ἰδίως εἶπε τὸ ἐγκαλεῖν
ἐγκλήματα ἔχειν c2ʃ ἀντὶ τοῦ κατὰ τῶν Κερκυραίων c1ʃ
ἤγουν ἐγκαλοῦντες ἕνεκα πάντων τούτων οἱ Κορίνθιοι τοῖς
Κερκυραίοις. ὠφελίαν: βοήθειαν, συμμαχίαν, ἐπικουρίαν
c1c2 φρουρούς: ἔπεμπον δηλονότι φρουροὺς καὶ οἰκή-
τορα περαιούμενοι: πλέοντες τήν τε ἀποικίαν Κορινθίοις
δεδομένην: τουτέστι τὴν τῶν Ἐπιδαμνίων τοῖς Κορινθίοις ἀναφερομένην
 530

τούς τε φεύγοντας: τοὺς πλουσίους ʃ τοὺς φυγάδας. κατ' ἐπήρειαν: κατὰ

βλάβην καὶ στάσιν, ὅπως πάλιν στασιάσωσιν ʃ ἢ κατ'
ἀπειλήν. ʃ τρία εἴδη ὀλιγωρίας, καταφρόνησις, ἐπηρεασμὸς καὶ
ὕβρις. τούτων γὰρ καταφρονεῖ τις, ἃ μηδενὸς ἄξια ἡγεῖ-
ται. καὶ γὰρ ὁ ἐπηρεάζων φαίνεται καταφρονεῖν. ἔστι γὰρ
κατὰ Ἀριστοτέλην (rheII 2 p. 1378 b) ὁ ἐπηρεασμὸς ἐμ-
ποδισμός f (multa valde incerta) αὐτούς: τοὺς Ἐπι-
δαμνίους. οἱ τῶν Ἐπιδαμνίων φυγάδες: οἱ πλούσιοι
προϊσχόμενοι: προτείνοντες ἀποπέμπειν:

Σχόλια στον Θουκυδίδη. (scholia vetera et recentiora) B.1, cha. 28, se.
2, line 9

ἐκέλευον: ἀντὶ τοῦ ἐπέτρεπον καὶ ἐμαρτύραντο ἀπ-

άγειν· ἐκβάλλειν ὡς οὐ μετόν: ἀντὶ τοῦ οὐδὲν κοινόν
εἰ δ' ἔτι ἀντιποιοῦνται: ζήτει τοῦ περὶ εὑρέσεως βι-
βλίου τόμον βʹ περὶ νόμου εἰσφορᾶς (Hermog. RheGr. II
191 sqq.) G δίκας ἤθελον δοῦναι: ἐπιτρέψαι δικαστηρίῳ
καὶ κριθῆναι ἐβούλοντο ʃ ἀντὶ τοῦ ἔλεγον δίκας ἀμ-
φοτέρους διδόναι, αὐτούς τε Κερκυραίους καὶ Κορινθίους
δικάσασθαι ἔνθα βούλονται καὶ συμφωνήσουσιν ξυμβῶ-
σιν: ξυμφωνήσωσιν. δικασθῇ: ἀποφανθῇ. ἤθελον δὲ
καὶ τῷ ἐν Δελφοῖς μαντείῳ ἐπιτρέψαι: ἴσως γὰρ οὐκ
ἐπύθοντο τὸν χρησμὸν ὃν ἔλαβον οἱ Ἐπιδάμνιοι διὰ Κοριν-
θίους ʃ ἀντὶ τοῦ, ἔλεγον δὲ ὅτι ἐρωτήσωμεν καὶ τὸ
μαντεῖον, τίσι νέμει τὴν ἀποικίαν καὶ τὰ δίκαια ἐπι-
τρέψαι: τὴν ἐπιτροπὴν τῆς κρίσεως δοῦναι.

Σχόλια στον Θουκυδίδη. (scholia vetera et recentiora)

B.1, cha. 28, se. 5, line 5

τῶν νῦν ὄντων μᾶλλον: ἄλλους ἀπὸ τῶν παρόντων φίλων.

ἢ ἑτέρους λέγει μᾶλλον φίλους τῶν παρόντων φίλων. τῶν
νῦν ὄντων: τῶν νῦν ἰσχυόντων. λέγει δὲ Ἀθηναίους
ὠφελίας: βοηθείας τοὺς βαρβάρους:
τοὺς Ταυλαντίους F ἀπαγάγωσι: ἀποστήσωσιν.
ἀντ-έλεγον: οὐκ ἐναντία ἔλεγον, ἀλλὰ ἴσα· ὡς ἀντίθεος ὁ ἰσό-
θεος ἑτοῖμοι δὲ εἶναι κτἑ.: ἀντὶ τοῦ ἑτοίμως
ἔχουσιν, εἰ μὴ ἐκεῖνο βούλονται, σπονδὰς ποιήσασθαι, μένειν
ἐν Ἐπιδάμνῳ καὶ τοὺς πεμφθέντας Κορινθίων καὶ τοὺς
 531

πεμφθέντας Κερκυραίων, μηδὲν πράττοντας εἰς κάκωσιν, ἕως

ἂν δίκας δώσουσιν κατὰ χώραν: ἐφ' ἡσυχίας, ἵνα μὴ
ἐν τῷ μεταξὺ ἀλλήλους ἀδικῶσι
ὑπήκουον: πρὸς γενικῆς ἀντὶ τοῦ ἠνείχοντο
προπέμψαντες κήρυκα: ὅρα ὡς κατεφρόνουν οἱ Κορίν-
θιοι· καὶ γὰρ οὐ λάθρα ἐβούλοντο πλεῖν κήρυκα:
κήρυξ ἐν πολέμῳ, πρέσβεις ἐν εἰρήνῃ ἄραντες: τὸ
ἑξῆς· ἄραντες ἔπλεον δισχιλίοις τε ὁπλίταις:

Σχόλια στον Θουκυδίδη. (scholia vetera et recentiora) B.1, cha. 30, se.
1, line 5

αἰχμάλωτοι ἐλήφθησαν ἱκανοί. παρὰ πολύ: ἀντὶ τοῦ σφόδρα

διαφερόντως, μᾶλλον ἢ πολύ.
τῇ δὲ αὐτῇ
ἡμέρᾳ κτἑ.: δευτέραν νίκην λέγει τῶν Κερκυραίων
ἐπήλυδας: ξένους. ἀποδόσθαι: πωλῆσαι
τροπαῖον: τροπαῖον ἡ παλαιὰ Ἀτθίς, ἧς ἔστιν
Εὔπολις, Κρατῖνος, Ἀριστοφάνης, Θουκυδίδης· τρόπαιον ἡ
νέα Ἀτθίς, ἧς ἔστι Μένανδρος καὶ οἱ ἄλλοι Κο-
ρινθίους δὲ δήσαντες εἶχον: οὗτοι ἐδέθησαν. καὶ οἱ ἐν
Ἐπιδάμνῳ ἄλλοι Κορίνθιοί εἰσιν τῆς γῆς ἔτε-
μον: Ἀττικὴ ἡ σύνταξις Κυλλήνην: ἄλλη Κυλ-
λήνη τῆς Ἀρκαδίας ἐπίνειον: ἐπίνειόν ἐστι πό-
λισμα παραθαλάσσιον, ἔνθα τὰ νεώρια τῶν πόλεων εἰσίν,
ὥσπερ Πειραιεὺς τῶν Ἀθηναίων καὶ Νίσαια τῆς Μεγαρίδος·
δύνασαι δὲ ἐπὶ παντὸς ἐμπορίου καὶ παραθαλασσίου χρή-
σασθαι τῷ ὀνόματι τούτῳ,

Σχόλια στον Θουκυδίδη. (scholia vetera et recentiora)

B.1, cha. 39, se. 2, line 6

βεῖν, φησί, τὸ χωρίον καὶ κατασχεῖν ἠξίουν δικάζεσθαι οἱ Κερ-

κυραῖοι. καὶ οὐ δεῖ, φησίν, προσέχειν τὸν ἐκ τοῦ ἀσφαλοῦς
καὶ ἰσχυροῦ προκαλούμενον εἰς κρίσιν οὐδὲ δοκεῖν ὅτι λέγει τι,
ἀλλὰ καὶ καταφρονεῖν M διαγωνίζεσθαι: δικάζεσθαι

οὗτοι δὲ οὐ πρὶν κτἑ.: μεταληπτικῶς ἔλυσεν ἀπὸ

τοῦ χρόνου ἀλλ' ἐπειδὴ κτἑ.: ἀλλὰ μετὰ τὴν τῶν νεῶν
ἔκπεμψιν M τὸ εὐπρεπὲς τῆς δίκης: τὴν δόκησιν
τῆς δίκης, οὐχὶ τὴν ἀλήθειαν· ἠδίκουν γὰρ κατ' ἀλήθειαν
 532

M οὐ τἀκεῖ μόνον αὐτοὶ ἁμαρτόντες: οὐκ ἀδική-

σαντες αὐτοὶ μόνον εἰς τὰ κατὰ τὴν Ἐπίδαμνον. τἀκεῖ: τὰ
ἐν Ἐπιδάμνῳ δηλονότι ξυναδικεῖν: τὸ σχῆμα παρί-
σωσις, ὃ καὶ Γοργίειον καλεῖται καὶ μὴ ἐν ᾧ: λείπει
τὸ ἐν ἐκείνῳ καιρῷ μηδ' ἐν ᾧ ὑμεῖς κτἑ.: τὸ ἑξῆς·
μήτε μεταδώσετε αὐτοῖς τῆς ὠφελείας ὑμεῖς, τότε τῆς δυνά-
μεως αὐτῶν οὐ μεταλαβόντες. λέγει δὲ τὸν κατὰ Σαμίων καὶ
Αἰγινητῶν πόλεμον τῆς ἀφ' ἡμῶν αἰτίας τὸ ἴσον
ἕξετε: τῶν τῆς Ἐπιδάμνου. ἀπὸ κοινοῦ δὲ τὸ ἐν ᾧ. αἰτια-
σόμεθα γάρ, φησί, τοὺς συμμαχήσαντας τοῖς Κερκυραίοις ὡς
ἐχθρούς. καὶ ὑμεῖς δὲ τὸ ἴσον αὐτοῖς ἕξετε αἴτιον καὶ πολέ

Σχόλια στον Θουκυδίδη. (scholia vetera et recentiora)

B.1, cha. 44, se. 1, line 24

εἰ γὰρ κτἑ.: αἰτία δι' ἣν ξυμμαχίαν οὐκ ἐποίησαν

ἐπιμαχίαν δὲ ἐποιήσαντο: αὐτὸς δηλοῖ τί ἐστι συμμαχία
καὶ ἐπιμαχία. ἔστι δὲ συμμαχία, ὅταν τις τὸν αὐτὸν ἔχῃ τῷ
συμμαχουμένῳ ἐχθρὸν καὶ φίλον, ἐπιμαχία δέ, ὅταν τις τῷ
συμμαχουμένῳ μόνον ἀδικουμένῳ βοηθῇ, οὐ μέντοι καὶ ἀδι-
κοῦντι συμπράττῃ. ἐπιμαχίαν οὖν νῦν βούλονται ποιῆσαι οἱ
Ἀθηναῖοι ἐπιμαχία τὸ ἐπαμύνειν μόνον κινδυνευ-
ούσαις ταῖς τῶν φίλων πόλεσι, συμμαχία δὲ τὸ καὶ συνεπι-
στρατεύειν ἐπὶ ἑτέρας πόλεις Patm. τοὺς τούτων ξυμμά-
χους: εἶχον γὰρ καὶ οἱ Κερκυραῖοι ξυμμάχους τοὺς Ἐπιδαμνίους καὶ
Ζακυνθίους καὶ ὥς: καὶ ἐὰν μὴ
δέξωνται Κερκυραίους προέσθαι: προδοῦναι
ξυγκρούειν δέ: ἀπὸ κοινοῦ τὸ ἐβούλοντο τοῖς ἄλ-
λοις: Πελοποννησίοις δηλονότι τῆς τε Ἰταλίας
κτἑ.: τοῖς παραπλέουσιν εἰς Ἰταλίαν καὶ Σικελίαν καλῶς
ἔχειν τὴν Κέρκυραν. βοηθούς: οὐκ εἶπε συμμάχους

Σχόλια στον Θουκυδίδη. (scholia vetera et recentiora)

B.1, cha. 45, se. 3, line 2

δέξωνται Κερκυραίους προέσθαι: προδοῦναι

ξυγκρούειν δέ: ἀπὸ κοινοῦ τὸ ἐβούλοντο τοῖς ἄλ-
λοις: Πελοποννησίοις δηλονότι τῆς τε Ἰταλίας
κτἑ.: τοῖς παραπλέουσιν εἰς Ἰταλίαν καὶ Σικελίαν καλῶς
ἔχειν τὴν Κέρκυραν. βοηθούς: οὐκ εἶπε συμμάχους
 533

Λα-κεδαιμόνιος: ὄνομα κύριον c2ʃ εὐθεῖα c2

τῶν ἐκείνων τι χωρίων: αἰνίττεται Ἐπίδαμνον
παρεσκεύαστο: τὰ τῆς μάχης Mac2
πέμ-πτος αὐτός: ἀντὶ τοῦ μετ' ἄλλων τεσσάρων. αὐτὸς δὲ ἀντὶ
τοῦ πρῶτος. ὡς γὰρ τῶν ἄλλων μὴ ὄντων ἐπισήμων τῇ τοῦ
ἑνὸς ἠρκέσθη ὀνομασίᾳ, ἢ ὅτι αὐτῷ ἠκολούθουν οἱ ἄλλοι ὡς
μεῖζόν τι καὶ σοφώτερον βουλευομένῳ

Σχόλια στον Θουκυδίδη. (scholia vetera et recentiora)

B.2, cha. 7, se. 1, line 6

ἐσήγαγον: [σῖτον ἐσήνεγ]καν· Ὅμηρος (Η 467) νῆες [δ'

ἐκ Λήμνοιο] παρέστασαν [οἶν]ον ἄ[γουσαι O φρουροὺς
ἐγκατέλιπον: ἐγκ. δὲ ἔφη ἀντὶ τοῦ ἐν Πλαταίᾳ κατέλιπον c2ʃ
οἵτινες καὶ συνεπολιορκήθησαν Πλαταιεῦσι τοὺς
ἀχρειοτάτους: τοὺς ἀχρήστους πρὸς πόλεμον.
λαμπρῶς: φανερῶς, ἀναμφισβητήτως c2ʃ οὐκ
ἐπὶ τοῦ μεγάλως ἐνταῦθα κεῖται ἡ λέξις, ἀλλὰ μεταληπτικῶς
ἀντὶ τοῦ φανερῶς. προείρηται γὰρ ὅτι ῥίζα καὶ αἰτία καὶ
ἀρχὴ τοῦ πολέμου τὰ κατὰ Πλάταιαν ἐγένετο καὶ οὐ πρόφα-
σις· πρόφασις μὲν γὰρ ἦν φανερὰ τοῦ λόγου τὰ κατὰ Ἐπί-
δαμνον καὶ Κέρκυραν, ἔπειτα ἡ τῶν Ἀθηναίων αὔξησις, ἥτις
ἀφανὴς μὲν ἦν τῷ λόγῳ, ἀληθεστάτη δὲ αἰτία. ταῦτα μὲν
οὖν προφάσεις ἦσαν καὶ αἰτίαι τοῦ πολέμου, οὐ μέντοι καὶ
ἀρχή, τὰ δὲ κατὰ Πλάταιαν ἀρχὴ γέγονε τοῦ πολέμου, καθὼς
καὶ οὗτος εἶπεν ἐν τῇ ἀρχῇ (II 1) οὕτως εἰρηκώς· ἄρχεται δὲ
ὁ πόλεμος ἐνθένδε ἤδη Ἀθηναίων καὶ Πελοποννησίων· τουτ-
έστιν ὡς τότε ἀρχὴν εἰληφότος τοῦ πολέμου καὶ φανερῶς
τῶν σπονδῶν λελυμένων καὶ μηδεμιᾶς λειπομένης ἔτι ἀναβο-
λῆς πρὸς τὴν μάχην c2 πρεσβείας τε μέλλοντες πέμπειν:
τοῦτο περὶ ἀμφοτέρων λέγει, Λακεδαιμονίων δηλονότι καὶ
Ἀθηναίων. ἔπεμψαν δὲ Λακεδαιμόνιοι μὲν πρὸς βασιλέα τὸν

Σχόλια στον Θουκυδίδη. (scholia vetera et recentiora)

B.3, cha. 70, se. 1, line 1

Θηβαίων. πρὸς τῷ Ἡραίῳ: πλησίον τοῦ ναοῦ τῆς Ἥρας.

τὴν δὲ γῆν δημοσιώσαντες: δημοσιῶσαι, δημοσίαν ποιῆ-
σαι Patm. ἀπεμίσθωσαν: ἐπὶ μισθῷ δεδώκασιν.
ἀπο-
 534

τετραμμένοι ἐγένοντο: ἀπὸ τῆς φιλίας ἐκείνων ἀπέστησαν.

ἐπειδή: αἰτία c2 ʃ ἀφ' οὗ. χειμασθεῖσαι: τὸν χειμῶνα διαβιβάσασαι. καὶ
ἀπ' αὐτῆς: περιττὸς ὁ καί πρὸς ταῦτα: πρὸς τὸ
ἐπιπλεῦσαι κατὰ τῶν Κερκυραίων στασιαζόντων.
περὶ Ἐπίδαμνον ναυμαχιῶν: οὐχ ὅτι γεγόνεν
ἐν Ἐπιδάμνῳ ναυμαχία, ἀλλὰ διὰ τὴν αἰτίαν τῆς Ἐπιδάμνου
ἐν τοῖς Συβότοις, ὅτε ἐζώγρησαν Κορίνθιοι οὐκ ἐλάσσους
χιλίων Κερκυραίων τοῖς προξένοις διηγγυ-
ημένοι: διεγγύᾳ τῶν προξένων. μετιόντες: ὑποποιούμενοι.
τὰ ξυγκείμενα: τὰ συμπεφωνημένα.
ἐθελοπρό-
ξενος: ὁ δημόσιος φίλος Patm. ʃ ἀφ' ἑαυτοῦ γενόμενος
καὶ μὴ κελευσθεὶς ἐκ τῆς πόλεως. οἱ γὰρ πρόξενοι κελευόμενοι
ἐκ τῆς ἑαυτῶν πόλεως ἐγίνοντο οὗτοι οἱ ἄνδρες:
οἱ ἀπὸ Κορίνθου ἐπανελθόντες, οἱ προδόται

Σχόλια στον Θουκυδίδη. (scholia vetera et recentiora)

B.3, cha. 70, se. 1, line 2

τὴν δὲ γῆν δημοσιώσαντες: δημοσιῶσαι, δημοσίαν ποιῆ-

σαι Patm. ἀπεμίσθωσαν: ἐπὶ μισθῷ δεδώκασιν.
ἀπο-τετραμμένοι ἐγένοντο: ἀπὸ τῆς φιλίας ἐκείνων ἀπέστησαν.
ἐπειδή: αἰτία c2 ʃ ἀφ' οὗ. χειμασθεῖσαι: τὸν χειμῶνα διαβιβάσασαι. καὶ
ἀπ' αὐτῆς: περιττὸς ὁ καί Mφc2 πρὸς ταῦτα: πρὸς τὸ
ἐπιπλεῦσαι κατὰ τῶν Κερκυραίων στασιαζόντων.
περὶ Ἐπίδαμνον ναυμαχιῶν: οὐχ ὅτι γεγόνεν
ἐν Ἐπιδάμνῳ ναυμαχία, ἀλλὰ διὰ τὴν αἰτίαν τῆς Ἐπιδάμνου
ἐν τοῖς Συβότοις, ὅτε ἐζώγρησαν Κορίνθιοι οὐκ ἐλάσσους
χιλίων Κερκυραίων τοῖς προξένοις διηγγυ-
ημένοι: διεγγύᾳ τῶν προξένων. μετιόντες: ὑποποιούμενοι.
τὰ ξυγκείμενα: τὰ συμπεφωνημένα. ἐθελοπρό-
ξενος: ὁ δημόσιος φίλος Patm. ʃ ἀφ' ἑαυτοῦ γενόμενος
καὶ μὴ κελευσθεὶς ἐκ τῆς πόλεως. οἱ γὰρ πρόξενοι κελευόμενοι
ἐκ τῆς ἑαυτῶν πόλεως ἐγίνοντο οὗτοι οἱ ἄνδρες:
οἱ ἀπὸ Κορίνθου ἐπανελθόντες,

Ελληνική ανθολογία B.7, epigram 697, line 1

Οὗτος Ἰωάννην κρύπτει τάφος, ὅς ῥ' Ἐπιδάμνου

ἄστρον ἔην, ἣν πρὶν παῖδες ἀριπρεπέες
ἔκτισαν Ἡρακλῆος· ὅθεν καὶ μέρμερος ἥρως
 535

αἰεὶ τῶν ἀδίκων σκληρὸν ἔκοπτε μένος.

εἶχε δ' ἀπ' εὐσεβέων προγόνων ἐρικυδέα πάτρην
Λυχνιδόν, ἣν Φοῖνιξ Κάδμος ἔδειμε πόλιν·
ἔνθεν λύχνος ἔην Ἑλικώνιος, οὕνεκα Κάδμος
στοιχείων Δαναοῖς πρῶτος ἔδειξε τύπον.
εἰς ὑπάτους δ' ἀνέλαμψε καὶ Ἰλλυριοῖσι δικάζων
Μούσας καὶ καθαρὴν ἐστεφάνωσε Δίκην.

Ελληνική ανθολογία B.7, epigram 698, line 1

ἄστρον ἔην, ἣν πρὶν παῖδες ἀριπρεπέες

ἔκτισαν Ἡρακλῆος· ὅθεν καὶ μέρμερος ἥρως
αἰεὶ τῶν ἀδίκων σκληρὸν ἔκοπτε μένος.
εἶχε δ' ἀπ' εὐσεβέων προγόνων ἐρικυδέα πάτρην
Λυχνιδόν, ἣν Φοῖνιξ Κάδμος ἔδειμε πόλιν·
ἔνθεν λύχνος ἔην Ἑλικώνιος, οὕνεκα Κάδμος
στοιχείων Δαναοῖς πρῶτος ἔδειξε τύπον.
εἰς ὑπάτους δ' ἀνέλαμψε καὶ Ἰλλυριοῖσι δικάζων
Μούσας καὶ καθαρὴν ἐστεφάνωσε Δίκην.

ΤΟΥ ΑΥΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΔΩΡΟΥ

Αὐτὸς Ἰωάννης Ἐπιδάμνιος ἐνθάδε κεῖται,

τηλεφανὴς ὑπάτων κόσμος ἀειφανέων,
ὁ γλυκύ μοι Μουσέων πετάσας φάος, ὁ πλέον ἄλλων
εὐρύνας ξενίου δαίμονος ἐργασίην
παμφόρβην παλάμην κεκτημένος, ἥντινα μούνην
οὐκ ἴδε δωτίνῃς μέτρον ὁριζόμενον.
αἰπυτάτην δ' ηὔξησε νόμοις πατρίοισιν ἀπήνην
φαιδρύνας καθαρῆς ἔργα Δικαιοσύνης.
ὦ πόποι, οὐκ ἔζησε πολὺν χρόνον, ἀλλ' ἐνιαυτοὺς
μοῦνον ἀναπλήσας τεσσαράκοντα δύο
ᾤχετο μουσοπόλοισι ποθὴν πάντεσσιν

Ελληνική ανθολογία. Epigrammata dedicatoria Epigram 10, line 1

ΑΛΛΟ.
 536

Κλειοσθένης μ' ἀνέθηκεν ὁ Πόντιος ἐξ Ἐπιδάμνου,

νικήσας ἵπποις καλὸν ἀγῶνα Διός.

ΛΛΟ.

Μνάματ' Ἀπολλωνίας ἀνακείμεθα, τὰν ἐνὶ πόντῳ

Ἰονίῳ Φοῖβος ᾤκισ' ἀκερσεκόμας·
οἳ γᾶς τέρμαθ' ἑλόντες Ἀβαντίδος ἐνθάδε ταῦτα
ἔστασαν σὺν Θεοῖς ἐκ Θρονίου δεκάταν.

Σούδα λεξικόν , 1585, line 1

Δυοκαιδεκάτη καὶ Δυοκαιδέκατος, Δυωδεκάτη δὲ καὶ

Δυώδεκα.
Δύο τοίχους ἀλείφεις: λέγεται ἐπὶ τῶν ἐπαμφοτεριζόν-
των καὶ διὰ μέσου χωρούντων ἐν μάχαις ἢ φιλίαις. εἴρηται δὲ
ἴσως ἀπὸ τῶν δύο τοίχους εὐφεγγίας ποιούντων.
Δυωδεκάτη καὶ Δυωδέκατος.
Δύο ἐτῶν ἐν τοῖς Ἕλλησι καταμείνας τῆς ἀδίκου φυγῆς
ὤνητο.
Δυοῖν: ἀντὶ τοῦ δύο. δυοῖν ἀποκρίνας κακοῖν· ἀντὶ τοῦ
ἓν τῶν δύο ποιήσας. ἢ γῆς ἀπῶσαι πατρίδος, ἢ κτεῖναι λαβών.
Δυρράχιον: πόλις, τὸ πάλαι Ἐπίδαμνος καλουμένη.
Δυρράχιον: πόλις, ἡ ὕστερον κληθεῖσα Ἐπίδαμνος· πάλιν δὲ νῦν καλου-
μένη Δυρράχιον, ὅτι κατὰ τὸν τόπον προεχούσης ἄκρας γεωλόφου τὸ
κῦμα προσπίπτον καὶ σχιζόμενον ῥαχίαν ποιεῖ μεγάλην· ὅθεν καὶ διὰ τὴν
ῥαχίαν καὶ τὸ δύσορμον Δυρράχιον ὠνόμασαν τὸν τόπον.

Σούδα λεξικόν , 1586, line 1

Δυοῖν: ἀντὶ τοῦ δύο. δυοῖν ἀποκρίνας κακοῖν· ἀντὶ τοῦ

ἓν τῶν δύο ποιήσας. ἢ γῆς ἀπῶσαι πατρίδος, ἢ κτεῖναι λαβών.
Δυρράχιον: πόλις, τὸ πάλαι Ἐπίδαμνος καλουμένη.
Δυρράχιον: πόλις, ἡ ὕστερον κληθεῖσα Ἐπίδαμνος· πάλιν δὲ νῦν καλου-
μένη Δυρράχιον, ὅτι κατὰ τὸν τόπον προεχούσης ἄκρας γεωλόφου τὸ
κῦμα προσπίπτον καὶ σχιζόμενον ῥαχίαν ποιεῖ μεγάλην· ὅθεν καὶ διὰ τὴν
ῥαχίαν καὶ τὸ δύσορμον Δυρράχιον ὠνόμασαν τὸν τόπον.
Δυσάλγητος: ἀσυμπαθής.
 537

Σούδα λεξικόν epsilon, 2277, line 1

Ἐπιγραφομένῳ: ἰδιοποιουμένῳ, οἰκειουμένῳ. εἰ καὶ δόξαν

ἔμελλε φέρειν τὰ ὑπ' ἄλλων εὑρημένα ἐπιγραφομένῳ.
Ἐπιγράφων· δοτικῇ. ἀντὶ τοῦ βεβαιῶν, διϊσχυριζόμενος. ὁ δὲ
Ψευδοφίλιππος ἐπέγραφεν ἑαυτῷ Φίλιππον τὸν Μακεδόνα· ἀντὶ τοῦ
ἡγησάμενον.
Ἐπιγράψας: ἐπιξέσας.
Ἐπίγυον· τὰ πρυμνήσια ἐπίγυα ἔλεγον.
Ἐπιγύοις: τοῖς ἀπὸ γῆς. τὰ δὲ πλεῖστα καὶ τοῖς ἐκ τῆς γῆς
ἐπιγύοις προσέλαβον εἰς τὸ ζεῦγμα. καὶ αὖθις· τὴν δ' ἀπὸ τοῦ ῥεύ-
ματος πλευρὰν ἠσφαλίζοντο τοῖς ἀπὸ γῆς ἐπιγύοις.
Ἐπίδαμνος· ὅτι ἡ πόλις τὸ νῦν Δυρράχιον Ἐπίδαμνος τὸ πάλαι ἐλέγετο.

Ιλλυρία. Αποσπάσματα από αρχαία κείμενα.

Φύσκες. Εθνότητα, η οποία, σύμφωνα με τον Πτολεμαίο τοποθετείται στη

Μακεδονική Ιλλυρία, όπου πιθανότητα μεταφέρθηκε προερχόμενη από τη
Μυγδονία, μια επαρχία στην περιοχή του Αξιού. Σύμφωνα με τον
Πτολεμαίο οι Φύσκες θα πρέπει να κατοικούσα δυτικά της Εορδαίας, το
οποίο αποδεικνύεται από το γεγονός ότι είχαν μετοικήσει από τη
Μυγδονία. (Pouqueville, τόμ. ΙΙΙ, σ. 38).
(Pouqueville, τόμ. ΙΙΙ, σ. 4). Η Εορδαία, επαρχία με μεικτό πληθυσμό,
ανήκε παλαιότερα στην εδώθε του Αξιού Μακεδονία και στην Ιλλυρία.
Οι κάτοικοι της Βοσνίας έστελναν τις προσφορές τους στον Απόλλωνα
μέσω της Ιλλυρίας. (Pouqueville, τόμ. ΙΙΙ, σ. 20)

Στην Ιλλυρία ανήκε παλαιότερα η Εορδαία, μια επαρχία με μεικτό

πληθυσμό. (Pouqueville, τόμ. ΙΙΙ, σ. 24)

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 12, line 5

ΤΑ ΕΙΣν. ΒΙΒΛΙΟΝ αʹ.

Τὰ εἰςαν λήγοντα ἁπλᾶ ὀνόματα ὀξύνεσθαι θέλει, ἐπ' εὐθείας

πτώσεως μὴ τροπὴν ἀναδεξάμενα ἀπὸ τῶν εἰςην βαρυτόνων οἷον
Παιάν, Ἰάν, Δωριάν, Ἀλκμάν, τιτάν, πελεκάν. Ἀθαμάν
 538

ἔθνος Ἰλλυρίας, οἱ δὲ Θετταλίας.Ἀζάν ὁ Ἀρκάδος καὶ ἔθνος τῆς

Ἀρκαδίας· λέγεται δὲ καὶ Ἀζήν.Ἀγριάν ἔθνος Παιονίας, ὡς ἐν τῷ
ἐπιγράμματι γραφέντι εἰς Νεοπτόλεμον Πισίδην οὕτως
εἰμὶ Νεοπτόλεμος Κρεσσοῦ, τρισσῶν δ' ἕν' ἀδελφῶν
ἔστασαν Τλωεῖς, κῦδος ἐμὸν δόρατος·
οὕνεκεν ὢν Πισίδας καὶ Παίονας ἠδ' Ἀργιᾶνας
καὶ Γαλάτας τόσσους ἀντιάσας στόρεσα.
Αἰνιάν ἔθνος Πεῤῥαιβῶν· λέγονται δὲ καὶ Αἰνιεῖς. ἐκαλοῦντο δὲ καὶ
Μηλιεῖς οἱ αὐτοί. Στράβων δὲ ἐν τῇ ἑνδεκάτῃ (p. 508) φησὶν ἐν τῷ
Πόντῳ Αἰνιᾶνας ἄλλους εἶναι, οὓς καλεῖσθαι νῦν Παρσίους·

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 13, line 18

γενέσθαι ὡς μέγιστος μεγιστάν καὶ ἄλκιμος Ἀλκιμάν ὅθεν ὁ Ἀλκμάν,

καὶ νέος νεάν, ὅθεν ἡ νεᾶνις καὶ νεανίας.Ἀκαρνάν ὁ ἥρως καὶ
ἔθνος πρὸς τῷ Ἀχελῴῳ.Ἀρκτάν ἔθνος Ἠπειρωτικόν. Ῥιανὸς ἐν
τετάρτῃ Θεσσαλικῶν.Ἀτιντάν υἱὸς Μακεδόνος καὶ ἔθνος Μακεδονίας.
Βραχμάν Ἰνδικὸν ἔθνος σοφώτατον, οὓς καὶ Βράχμας καλοῦσιν.Γιν-
δάν ἔθνος Λιβυκὸν λωτοφάγον «οἳ τὸν καρπὸν μόνον τοῦ λωτοῦ
ἐσθίοντες ζῶσι» (HerodoIV, 177).Δυμάν ὁ υἱὸς Αἰγιμίου, ὡς
Ἔφορος αʹ «Αἰγίμιος γὰρ ἦν τῶν περὶ Οἴτην Δωριέων βασιλεύς. ἔσχε
δὲ δύο παῖδας Πάμφυλον καὶ Δυμᾶνα καὶ τὸν τοῦ Ἡρακλέους Ὕλλον
ἐποιήσατο τρίτον, χάριν ἀποδοὺς ἀνθ' ὧν Ἡρακλῆς ἐκπεπτωκότα κατή-
γαγεν.» καὶ Δυμᾶνες φυλὴ Δωριέων.Ἐγχελᾶνες ἔθνος Ἰλλυρίας οἱ
αὐτοὶ τοῖς Ἐγχελέαις, ὡς Μνασέας ἐν γʹ τῶν περιηγήσεων. λέγεται δὲ
Ἐγχελέαι ἀπὸ τοῦ Ἐγχελέης ἢ Ἐγχελέας· λέγονται δὲ καὶ Ἐγχελεῖς ἢ
ἀπὸ τοῦ Ἐγχελής ἢ ἀπὸ τοῦ Ἐγχελεύς.Εὐρυτάν ἔθνος Αἰτωλικόν.
Λυκόφρων «μάντιν δὲ νεκρὸν Εὐρυτὰν στέψει λεώς» (v. 799).Λυκάν
ἐκ τοῦ Λυκάων κατὰ συγκοπὴν ὡς Ἰάν ἐκ τοῦ Ἰάων. Φαράν πόλις
μεταξὺ Αἰγύπτου καὶ Ἀραβίας.Ἀρετάν ποταμὸς Κροτωνιάδος χώρας
παρὰ τὴν Ἀρέταν τὴν γυναῖκα Ἀλκίμου, ἧς περιῤῥεῖ τὸ μνῆμα, ὡς
μαρτυρεῖ Φιλοστέφανος.

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 24, line 23

Τὰ εἰςδων δισύλλαβα ὀξύνεται καὶ βαρύνεται· βαρύνεται μέν, ὅσα

ἐστὶν διὰ τοῦντ κλινόμενα καὶ φυλάττοντα τὸω κατὰ τὴν γενικήν,
χωρὶς τῶν συνεμπιπτόντων πόλει οἷονκώδων, Φαίδων, Φείδων,
Μείδων, κλύδων, κνώδων, Λάδων πατὴρ νύμφης Τελφούσης, ἔστι
δὲ καὶ ὄνομα ποταμοῦ,Νέδων ποταμὸς καὶ τόπος τῆς Λακωνικῆς,
Κύδων ὁ Ἀπόλλωνος καὶ Ἀκακαλλίδος τῆς Μίνω θυγατρός, ἀφ' οὗ
Κυδωνία, καὶ ὁ πολίτης ὁμοφώνως.Μύνδων ἔθνος Λιβύης. Ἔφορος
 539

εἰκοστῷ ὀγδόῳ «Μύνδωνες, οἵπερ εὐγνωμότατοι δοκοῦσιν εἶναι πλου-

σιώτατοι τὸν βίον».Σάνδων κύριον καὶ πόλις Ἰλλυρίας.Δώδων
ποταμὸς Ἠπείρου,Μέδων, σπάδων, Κόδων, χλίδων, οὕτως δὲ
λέγεται κόσμος ὁ περὶ τοὺς βραχίονας,ψίδων, Κύνδων ὄνομα ποτα-
μοῦ. τὸ δὲΣιδών πόλις Φοινίκης. Ἑκαταῖος Ἀσίᾳ. ἀλλὰ καὶ Σιδών
ἐθνικόν. Ὀξύνεται δὲ τὰ διὰ τοῦο μόνον κλινόμενα οἷονΜυγδών,
Σαρδών, ὃ τῇ Σαρδοῖ παράκειται ὡς τῇ Πυθώ Πυθών,σινδών,
Μαρδών Ἠπειρωτικὸν ἔθνος. Εὔπολις Πόλεσι «καὶ Χαόνων καὶ Παιό-
νων καὶ Μαρδόνων» (Mein. p. 199 ed. min.),φλεδών, κληδών. τὸ
δὲἨδῶνες μεταπέπλασται ἐκ τοῦ Ἠδωνοί· λέγονται δὲ καὶ Ἠδῶναι.
Τὰ εἰςδων ὑπὲρ δύο συλλαβὰς, εἰ παραλήγοιτο τῷο ἢα ἢυ,
βαρύνεται οἷονἀνόδων, χαυλιόδων, Κινάδων, Κελάδων,

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 27, line 15

ἰδίως ἐν Ὠκεανῷ Γοργόνων οἰκητήριον οὖσα ὡς ὁ τὰ Κύπρια φησί·

τῷ δ' ὑποκυσαμένη τέκε Γοργόνας, αἰνὰ πέλωρα,
αἳ Σαρπηδόνα ναῖον ἐν ὠκεανῷ βαθυδίνῃ,
νῆσον πετρήεσσαν.
ἀκηδών. – τὸ δὲΣαρπήδων καὶἈκήδων ὄνομα ποταμοῦ διὰ τοῦ
οντος κλινόμενα βαρύνονται «Σαρπήδοντος» (Il. Μ 379).
Τὰ διὰ τοῦωδων βαρύνεται,Θερμώδων, ἔστι δὲ ὄνομα ποτα-
μοῦ,Χαλκώδων, ἀμφώδων, κρατερώδων.
Τὰ εἰςζων λήγοντα ἀρσενικὰ βαρύνεται, ὁπότε μὴ εἴη ὑπερδισύλ-
λαβα καὶ πρὸ τέλους ἔχοι μακρὸν τὸα ἢ πόλει ὁμωνυμεῖ οἷονμεί-
ζων, Ῥίζων -H Ρίζων[1][2] (ιλλυρικά: Rhizon, αρχαία ελληνικά: Ῥίζων, λατινικά: Risinium)
ήταν αρχαίος οικισμός, ο οποίος βρισκόταν κοντά στον Κόλπο του Κότορ (Κόλπος της
Ριζώνος ή Κόλπος του Κατάρου) του σημερινού Δήμου του Κότορ (αρχαία ελληνικά:
Ασκρήβιον, σερβικά: Котор / Kotor, λατινικά: Acruvium, ιταλικά: Càttaro) του
Μαυροβουνίου. Τον αρχικό οχυρό ιλλυρικό οικισμό της περιοχής αυτής, διαδέχθηκαν
σταδιακά η ρωμαϊκή και μεσαιωνική πόλη Ριζίνιον (λατινικά: Risinium, μεταγενέστερες
ελληνικές αποδόσεις: Ριζόνιον ή Ριζιόνιον ή Ριζάνον) και η σύγχρονη πόλη Ρίσαν. -ὁ τοῦ
Κάδμου υἱὸς καὶ πόλις Ἰλλυρίας καὶ ποταμὸς
ὁμώνυμος,Ὄζων ὄνομα ποταμοῦ,Ἄζων ποταμὸς Λυκίας καὶ παῖς
Ἡρακλέους.Ὑψίζων ὄνομα ποταμοῦ,Ἁλίζων ἔθνος. Ὅμηρος
»αὐτὰρ Ἁλιζώνων Ὁδίος καὶ Ἐπίστροφος ἦρχον» (Il. 2, 856). Ἔφορος
οἰκῆσαί φησι τοὺς Ἁλίζωνας τὴν παραλίαν τὴν μεταξὺ Μυσίας καὶ Κα-
ρίας καὶ Λυδίας κειμένην. εἴρηται δὲ οὕτως ὅτι ἡ γῆ αὐτῶν θαλάσσῃ
διέζωσται καὶ οἱονεὶ χερρόνησός ἐστιν, ὑπὸ τοῦ Εὐξείνου τῆς Προπον-
τίδος διεζωσμένη. Ἐπαφρόδιτος δὲ ἀλαζόνας τινὰς εἶναι αὐτοὺς ὑπὸ
τῆς εὐδαιμονίας τῆς χώρας ἐπῃρμένους τοῦα εἰς τὸι τραπέντος.
ὀλίζων· τὸ δὲὈλιζών πόλις Θετταλίας – Ἑκαταῖος Εὐρώπῃ «καὶ
Πιτύειαν ἔχον καὶ Ὀλιζῶνα τρηχεῖαν» (Il. Β 717) –
 540

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 58, line 16

.... ἔστι καὶ ἄλλη πόλις Ἑλλάς κοίλης Συρίας.Παλ-

λάς. ἐθάς. ἰκμάς παρὰ τὸ ἱκνεῖσθαι ἄνωθεν πρὸς ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ Διὸς
ὕοντος.μονάς. Ἐχινάς νῆσοι περὶ τὴν Αἰτωλίαν, αἳ καὶ Ἐχῖναι.
λαμπάς. Δειράς δῆμος τῆς Λεοντίδος φυλῆς,πολυδειράς, ἀνα-
δενδράς. Χοιράδες πόλις Μοσσυνοίκων. Ἑκαταῖος Εὐρώπῃ «Τιβα-
ρηνοῖσι δὲ πρὸς ἥλιον ἀνίσχοντα Μοσσύνοικοι ὁμουρέουσι. ἐν δὲ αὐτοῖσι
Χοιράδες πόλις».Λυμφάς πόλις Ἀρκαδίας. Παυσανίας ὀγδόῳ (c. 34,
6).Στροφάς νῆσοι πρὸς τῇ Ζακύνθῳ δύο.ἰσχάς. Στοιχάς νῆσοι
τρεῖς πρὸς τῇ Μασσαλίᾳ.Πανεάς πολίχνιον Φοινίκης.δυάς. τριάς.
ῥυάς. πλειάς. πελειάς «αἱ δὲ βάτην τρήρωσι πελειάσι» (Il. 5, 778),
ἣ καὶ πελειά.Ἰάς Ἰλλυρίας μέρος. καὶ ἐθνικὸν θηλυκόν.Φθιάς, παρ'
Εὐριπίδῃ ἐν Ἀνδρομάχῃ (v. 119) «Φθιὰς ὅμως».Διάς πόλις Λυκίας,
ἣν Διάδης ἔκτισε.Σκιάς χώρα Ἀρκαδίας.Τρῳάς ἡ χώρα τοῦ Ἰλίου.
Πεδιάς φυλὴ τῆς Ἀττικῆς.Μενουθιάς νῆσος Αἰθιοπίας.Θυνιάς
νῆσος πρὸς τῷ στόματι τοῦ Πόντου καὶ ἄκρα.Ξυνιάς λίμνη, ἣν Βοι-
βιάδα φασίν.Ἀπολλωνιάς. οὕτω τινὲς Κυπάρισσον πόλιν φασίν. καὶ
ἡ Τροιζὴν οὕτως ἐκαλεῖτο, ἣ καὶΠοσειδωνιάς. Κωλιάς ἄκρα Φα-
ληροῖ, ὅπου καὶ Ἀφροδίτη Κωλιάς. ὁ δὲ τόπος ὀρθῶς καλεῖται. ἐκκεί-
μενος γάρ ἐστι καὶ ὅμοιος ἀνθρώπου κώλῳ.Ἰξιάς πόλις Οἰνωτρῶν
ἐν μεσογαίᾳ. Ἑκαταῖος Εὐρώπῃ «ἐν δὲ Ἰξιὰς πόλις, ἐν δὲ Μενεκίνη
πόλις».Ἰδριάς πόλις τῆς Καρίας ἀπὸ Ἰδρίεω παιδὸς Καρός.

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 71, line 12

... Θεοκρίνης, Μηκίνης, Ἀξίνης, Ἀψίνης, Σπασίνης ἀφ' οὗ

Σπασίνου χάραξ πόλις ἐν τῇ μέση τοῦ Τίγρητος Μεσήνῃ.Ἀκεσίνης
ποταμὸς ὁ Τάναϊς.Ἀρκεσίνης· οὕτως ἀρσενικῶς Πολύβιος τὴν Ἀρ-
κεσίνην πόλιν ἐν Ἀμόργῳ τῇ νήσῳ φησίν.Βαρδίνης ποταμὸς Συ-
ρίας. τὸ δὲἀπινής ὁ ἀμόλυντος καὶἀκλινής ἐπίθετα καὶ εἰςους
τὴν γενικὴν ἔχει.
Τὰ εἰςονης βαρύνεται,Μηριόνης, Κεβριόνης ὁ Πριάμου.
Ἔτι τὰ εἰςυνης,Κερύνης καὶ τὰ εἰςωνηςτελώνης.
Τὰ εἰςξης βαρύνεται,Ἀράξης ποταμὸς Ἀρμενίας καὶ Θεττα-
λίας· οὕτως γὰρ ὁ Πηνειὸς ἐκαλεῖτο ἐκ τοῦ ἀράξαι. ἔστι δὲ καὶ ἔθνος
Ἰλλυρίας, ὃ καὶ Ἄραξος λέγεται, ὡς Ἀλέξανδρος Κορνήλιος ἐν τῷ
περὶ τῶν παρ' Ἀλκμᾶνι τοπικῶς εἰρημένων.Σαΐξης ἔθνος παρὰ τῷ
Ἴστρῳ.
Ἔτι τὰ εἰςπηςΠαντικάπης ποταμός,Ὑστάσπης ἔθνος
 541

Περσικόν.

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 74, line 5

λωτής, διορθωτής ὀξύνεται, ὅτι οὐ βραχεῖαν ἔχει τὴν παραλήγου-

σαν. Τὰ γὰρ εἰςτης ῥηματικὰ ὑπὲρ δύο συλλαβὰς φύσει μακρᾷ παρα-
ληγόμενα ὀξύνεσθαι θέλει. οὐκ ἄρα ὑγιῶς Τυραννίων παροξύνει τὸ
ἑεδνωτής σχηματισθὲν παρὰ τὸ «ἑεδνώσαιτο θύγατρα» (Od. β 53).
μάχεται δὲ τὸκυβερνήτης. τὸ γὰρἀήτης οὐ παρὰ ῥῆμα γέγονε.
τὰ γὰρ εἰςτης φύσει μακρᾷ παραληγόμενα μὴ ῥηματικὰ βαρύνεται,κο-
μήτης, πεδήτης, πλανήτης, ἀλήτης, λιμνήτης, ὑπηνήτης,
κορυνήτης, νικήτης, κωμήτης, λιπερνήτης ὁ πρότερον πλού-
σιος, ὕστερον δὲ πένης παρὰ τὸ λείπεσθαι ἐρνέων ἤγουν φυτῶν.Δαν-
θαλήτης ἔθνος Θρᾳκικόν. Θεόπομπος μή.Δασσαρήτης ἔθνος Ἰλλυ-
ρίας. Πολύβιος ὀγδόῳ.Δεκιήτης ἔθνος Ἰταλίας, ὡς Ἀρτεμίδωρος ἐν αʹ
γεωγραφουμένων.Γαζήτης ἔθνος Γαλατῶν χρυσοφοροῦν.Σιδήτης,
πολιήτης κατὰ πλεονασμὸν τοῦη ὥσπερμυθιήτης καὶΚεραμιή-
της καὶἸουλιήτης ἀπὸ τοῦ Ἰουλίτης.Αἰγινήτης κατὰ τροπὴν
ἀπὸ τοῦ Αἰγινάτης· ἔστι καὶ Αἰγινήτης πολίχνιον καὶ ποταμὸς Παφλα-
γονίας· οὕτω καὶΒεμβινήτης, ὡς Πανύασις ἐν Ἡρακλείας πρώτῃ
»δέρμα τε θήρειον Βεμβινήταο λέοντος» καὶ ἄλλως «καὶ Βεμβινήταο
πελώρου δέρμα λέοντος». καὶΒαργυλιήτης, Μασσαλιήτης,

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 79, line 11

λίμαχος Αἰτίων πρώτη. τὸ μέντοικηδεστής καὶἀργεστής «ἄνεμος

ἀργεστᾶο Νότοιο» (Λ 306) ἐπιθετικὰ ὀξύνονται. τὸ δὲΚηδέστης ὄνομα
κύριον βαρύνεται.
Τὰ εἰςστης λήγοντα, τῷη παραληγόμενα, ἔχοντα πρὸ τοῦτ τὸ
σ, ὑπὲρ δύο συλλαβὰς ὄντα ὀξύνεται,ἑρπηστής, ὀρχηστής, τευ-
χηστής, ἀλφηστής. τὸ ὠμηστής Ἀρίσταρχος ὡς ἀθλητής, Τυραν-
νίων δὲ ὡς κομήτης, σύνθετον ἐκδεχόμενος τὴν λέξιν. ἐπεκράτησε
δὲ ἡ τοῦ Ἀριστάρχου προσῳδία.
Τὰ εἰςης πολυσύλλαβα παρώνυμα μεταθέσει τῆς εἰςος εἴτε εὐθείας
εἴτε γενικῆς εἰςης γινόμενα βαρύνονται, Ἄραξος Ἀράξης ἔθνος Ἰλλυ-
ρίας, ΛάπιθοςΛαπίθης ἔθνος Θεσσαλίας, εἴσπνηλοςεἰσπνήλης ὁ
ἐρώμενος, ἀγκυλόχειλοςἀγκυλοχείλης, ἌσκαλοςἈσκάλης, δάμα-
λοςδαμάλης «δαμάλης ἔρως», ἀπὸ τοῦ χαράξω ΧάραξοςΧαράξης,
εὔπατρις εὐπάτριδοςεὐπατρίδης εὐπατρίδου, ἑπτάπους ἑπτάποδος
ἑπταπόδης παρ' Ἡσιόδῳ, τρίπους τρίποδοςτριπόδης, Οἰδίπους
ΟἰδίποδοςΟἰδιπόδης. Γένης ΓένητοςΓενήτης λιμὴν καὶ ποταμὸς
 542

Καππαδοκίας. τὸ δὲἐθελοντής ἀπὸ τοῦ ἐθέλοντος καὶἑκοντής

ἀπὸ τοῦ ἑκόντος γενικῆς μετοχῆς. τὸ δὲνεοπτορθής παρὰ τὸ νεό-
πτορθος καὶπολυκλαδής παρὰ τὸ πολύκλαδος ὀξύνονται ὡς διὰ τοῦ
ους κλινόμενα.
Τὰ εἰςης ἐπίθετα παρὰ ῥῆμα σύνθετα εἰςους ποιοῦντα τὴν γενι

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 86, line 25

μέμψωμέμψις, λέξωλέξις· οὕτω καὶ ἅψωἅψις ὤφειλεν εἶναι·

ὅθεν Ἡσίοδος ἀναλογώτερον εἶπεν ἅψις βαρυτόνως «τρισπίθαμον δ'
ἅψιν τάμνειν δεκαδώρῳ ἁμάξῃ» (op. 424). ἔστιν οὖν εἰπεῖν ὅτι, ἐπειδὴ
τὸἁψίς ἐκτείνει τὸι, ὡς δηλοῖ τὸ «μή πως ὡς ἁψῖσι λίνου ἁλόντε»
(Il. Ε 487), τούτου χάριν καὶ ὀξύνεται.
Τὰ εἰςβις δισύλλαβα ὀξύνεται ἢ βαρύνεται· καὶ ὀξύνεται μὲν τὰ
παρώνυμα οἷονλαβίς παρὰ τὸ λαβή καὶ ἐπιθετικὰ οἷονΛεσβίς καὶ
ἐκτείνοντα τὸι οἷονβαλβίς· τὰ δὲ μὴ οὕτως ἔχοντα βαρύνεται,ἶβις,
Ἄρβις ποταμὸς Ἰνδικῆς καὶ ἔθνος· λέγεται δὲ καὶ Ἄραβις.Νίβις
πόλις Αἰγύπτου, Φλέγων ρμʹ Ὀλυμπιάδι,Τάβις πόλις Ἀραβίας. Ἑκα-
ταῖος περιηγήσει Αἰγύπτου.Νάρβις Ἰλλυρίας πόλις. Ζόμβις πόλις
τῆς Μηδίας.Χέμβις νῆσος ἐν Βουτοῖ, ὡς Ἑκαταῖος ἐν περιηγήσει
Αἰγύπτου «ἐν Βουτοῖ περὶ τὸ ἱερὸν τῆς Λητοῦς ἐστι νῆσος Χέμβις ὄνομα,
ἱρὴ τοῦ Ἀπόλλωνος· ἔστι δὲ ἡ νῆσος μεταρσίη καὶ περιπλέει καὶ κινέε-
ται ἐπὶ τοῦ ὕδατος».

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 104, line 11

φονηθέντος ὑπὸ τῆς ἀδελφῆς Μηδείας.

Τὰ εἰςτις πρὸ αὐτοῦ ψιλὸν ἔχοντα τὰ μὲν βαρύνεται,κλέπτις,
ἴκτις ζῷον,λάκτις ἡ τορύνη. τὰ δὲ ὀξύνεται,φλυκτίς, πηκτίς.
Τὰ εἰς δύοττ σπάνια ὄντα τὰ μὲν βαρύνεται,Ἄττις, Ζήβυτ-
τις πόλις Λιβύης. Ἑκαταῖος Ἀσίᾳ.Ἀδράμυττις νῆσος ἐν τῇ Λυκίᾳ.
τὰ δὲ ὀξύνεται,τριοττίς, νεοττίς.
Τὰ εἰςστις δισύλλαβα βαρύνεται, εἰ μὴ ὑποκοριστικώτερα εἴη,πί-
στις, μνῆστις. Θέστις πόλις Ἀράβων καὶ ἄλλη Λιβύης. τὸ μέντοι
κιστίς ὀξύνεται ὡς ὑποκοριστικόν. τὸ δὲΝεστίς ἡ χώρα ἀπὸ Νέ-
στου, πόλεως καὶ ποταμοῦ Ἰλλυρίας, ἐθνικόν ἐστιν.
Ἔτι τὰ εἰςστις ὑπὲρ δύο συλλαβάς, εἰ μὴ ἐπίθετα εἴη, προπαρ-
οξύνεται,βούβρωστις, ἄγρωστις, Αὔγωστις πόλις Λοκρίδος ἢ
τόπος ἢ χωρίον ἐντὸς τῆς πόλεως, ὡς Ἐπαφρόδιτος.Ζάγυστις χω-
ρίον Λιβύης. Ἀλέξανδρος ἐν τρίτῳ Λιβυκῶν. ὀξύνεται τὸΚεραστίς·
οὕτως ἐκαλεῖτο ἡ Κύπρος ἀπὸ τοῦ πολλὰς ἄκρας ἔχειν –Λιγυστίς.
Λιγυστίδες νῆσοι αἱ καὶ Στοιχάδες,Λιβυστίς, Κυρρεστίς ἡ Ἀθηνᾶ,
Γεραιστίς, Ὀρεστίς ὡς ἐπιθετικά.
 543

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 142, line 23

Λυδός.
Τὰ εἰςδος δισύλλαβα ἔχοντα πρὸ τοῦδ σύμφωνον κατ' ἐπιπλο-
κὴν βαρύνεται,Σόγδος ὁ οἰκήτωρ Σογδιανῆς. λέγεται καὶ Σόγδιος.
ῥάβδος. ἄσδος στήλη λιθίνη,λύγδος, Ῥύβδος φρούριον Σικελίας.
Τὰ εἰςδος δισύλλαβα ἔχοντα πρὸ τοῦδ σύμφωνον κατὰ διάστα-
σιν βαρύνεται, εἰ μὴ ἐπιθετικὰ εἴη,Λίνδος πόλις ἐν Ῥόδῳ κτίσμα
Λίνδου τοῦ Κερκάφου, τοῦ Ἡλίου καὶ Κυδίππης, τῆς Ὀχίμου θυγατρός.
ἔστι καὶ Σικελίας πόλις Λίνδος.Σίνδος ἔθνος ἀπὸ μεσημβρίας τῆς
Μαιώτιδος λίμνης. τινὲς δὲ ὀξυτονοῦσιν, οὐκ εὖ,Πίνδος, νάρδος,
μάρδος αὐλοῦ εἶδος καὶ ἔθνος Ὑρκάνιον. Ἀπολλόδωρος περὶ γῆς δευ-
τέρῳ.πάρδος. Σάρδος πόλις Ἰλλυρίας,Βάλδος πόλις Φοινίκης,
Χάλδος ἔθνος τῆς Ἀρμενίας. οὕτως γὰρ λέγεσθαι ἐπεκράτησεν ἡ
συνήθεια δισυλλάβως, οὐ Χαλδαίους.Μύνδος πόλις Καρίας. Ἑκαταῖος
Ἀσίᾳ.Γόρδος ἔθνος, ὃ καὶ Γορδυαῖος καὶ Γόρδοχος καλεῖται. σεση-
μείωται τὸἸνδός ποταμὸς καὶ ἐθνικὸν καὶὈρδός ἔθνος Μακεδονίας.
λέγονται καὶ Ὀρδαῖοι, ὡς Νίκανδρος. τὸ δὲλορδός ἐπίθετον καὶ ὁ
μυνδός ὁ ἄφωνος, ἀφ' οὗ «μυνδότεροι νεπόδων» παρὰ Καλλιμάχῳ.
Τὰ εἰςδος ὑπερδισύλλαβα βραχείᾳ παραληγόμενα προπαροξύνεται,
ὅμαδος, κέλαδος, Ἄραδος νῆσος Φοινίκης. ἔστι καὶ ἑτέρα τῆς
Ἐρυθρᾶς θαλάσσης. τρίτη Κρήτης.Μασανώραδος Κινδαψοῦ παῖς, ἀφ'
οὗ Μασανώραδα πόλις Καρίας.

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 145, line 19

(c. 123).Ὄρθος τὸ μονογενές. τὸ δὲξανθός καὶτυτθός καὶὀρ-

θός τριγενῆ.
Τὰ εἰςθος διβράχεα παροξύνεται, εἰ μὴ τόπον δηλοῖεν,νόθος,
πόθος, ψόθος, ῥόθος ὁ ψόφος,μόθος, Κόθος ὄνομα κύριον,
λίθος, πίθος καὶΠίθος δῆμος τῆς Κεκροπίδος φυλῆς ἀπὸ Πίθου
τινὸς ἢ πίθων αὐτόθι γινομένων.ζύθος ὁ ἐκ κριθῆς οἶνος.γνύθος
τὸ κοῖλον τῆς πέτρας καὶ ὁ βόθρος. τὸ μέντοιβυθός τοπικόν.
Τὰ εἰςθος δισύλλαβα τριγενῆ παραληγόμενα φύσει μακρᾷ ἢ θέσει,
μὴ προηγουμένου τοῦσ, ὀξύνεται,ἀφθός, τυτθός, ξανθός, αἰθός
ὁ διάπυρος. τὸ δὲλοῖσθος ἔχει τὸσ. σεσημείωται τὸ Πάρθος, πόλις
Ἰλλυρίας, λέγεται καὶ ἀρσενικῶς, ὡς Πολύβιος, καὶ τὸὄνθος.
Τὰ εἰςαθος μονογενῆ τρισύλλαβα ἀπὸ βραχείας ἀρχόμενα προ-
παροξύνεται,ἄμαθος, ψάμαθος, κύαθος, κάλαθος, λάπαθος,
Σκίαθος νῆσος Εὐβοίας,Κράπαθος νῆσος πλησίον τῆς Κῶ. Ὅμηρος
(Β 676) «Κράπαθόν τε Κάσον τε καὶ Κῶν»,Μάραθος πόλις Ἀραδίας,
 544

ψίαθος. τὸ μέντοιἀγαθός τριγενές. τὸ δὲὁρμαθός καὶγυργα-

θός ὀξύνεται ἀπὸ μακρᾶς ἀρχόμενα.
Τὰ εἰςθος ὑπὲρ δύο συλλαβὰς παραλήγονται ἢυ ἢ καὶ φύσει
μακρᾷ προπαροξύνεται· εἰ δέ τι ὀξύνεται, ἐπιθετικόν ἐστιν.Λάπιθος
ἀφ' οὗ Λαπίθης,λέκιθος, ἔριθος, Μίκυθος, ἄκυθος ἡ μὴ τίκτουσα,
μαμμάκυθος ὁ μωρός,Αἴνηθος ὄρος.

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 157, line 16

φαις καὶ γεννῆσαι παῖδας Ἀδυρμαχίδαν, Ἀραραύκηλα, Ἀσβύταν, Βά-

καλα, Μάκαν, Ψύλλον». ἀφ' οὗ Ψύλλοι τὸ ἔθνος, περὶ οὗ Ἡρόδοτος
τετάρτῃ (c. 173) «Νασαμῶσι προσόμουροί εἰσι Ψύλλοι».Σκύλλος ὁ
κολυμβητής,Φέλλος τὸ κύριον, Ἡσίοδος «Φέλλον ἐϋμμελίην τηλεκλειτὴ
Μελίβοια»,Γρύλλος καθάρας τοὺς Διοσκούρους ὡς Φιλοστέφανος,
Κόλλος· Δημόγνητος ἐν τῷ περὶ Κνίδου· «καὶ Κόκκυγα τὸν Τελέστο-
ρος καὶ Κόλλον τὸν Σκίρου καὶ Λώγασον τὸν Αὐτονόμου καὶ Κτῆσιν
τὸν Μνησιθέου».Γίλλος. Ἡρόδοτος γʹ (c. 138).Φύλλος πόλις ἐν
Θετταλίᾳ. Στράβων θʹ (p. 435) ἀρσενικῶς. Ῥιανὸς δὲ Φύλλον θηλυ-
κῶς ἐν θʹ Θεσσαλικῶν «οἱ δ' ἄφαρ ὁπλισθέντες ἴσαν κραναὴν ποτὶ
Φύλλον».Τράλλος ἔθνος Ἰλλυρίας, οἳ καὶ Τράλλεις παρὰ Θεοπόμπῳ.
Μάλλος ὁ κτίστης πόλεως Μαλλοῦ.Κύλλος τὸ κύριον, οὗ μέμνηται
καὶ Ἀριστοφάνης καὶ Κρατῖνος ἐν Μαλθακοῖς. τὸ δὲκολλός ὀξύνε-
ται ὡς ἐπιθετικόν. καὶ τὸΜαλλός θηλυκὸν ὄνομα πόλεως Κιλικίας.
Καλλίμαχος Αἰτίων πρώτῳ. καὶ τὸΦελλός πόλις Παμφυλίας. Ἀλέ-
ξανδρος ὁ Πολυίστωρ ἐν τῷ περὶ Λυκίας Φελλὸν καὶ Ἀντίφελλον Λυ-
κίας εἶναί φησι. σεσημείωται τὸἙλλός ἢΣελλός «ἀμφὶ δὲ Σελλοὶ
σοὶ ναίουσ' ὑποφῆται» (Il. Π 234).

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 174, line 24

ἐπιθετικώτερον· ἄμενος γὰρ παρὰ τὸ μὴ ἔχειν μένος.

Τὰ εἰςμνος δισύλλαβα ἔχοντα τὴν πρὸ τέλους μὴ φύσει μακράν,
μονογενῆ μὲν ὄντα, βαρύνεται,ὕμνος, σκύμνος, Τύμνος πόλις
Καρίας. τριγενῆ δὲ ὀξύνεται,γυμνός, σεμνός, στυμνός ὁ σκληρός,
πρυμνός.
Τὰ εἰςμνος δισύλλαβα ἔχοντα τὴν πρὸ τέλους φύσει μακρὰν
βαρύνεται,Κρῶμνος ὁ Λυκάονος καὶ πόλις Πελοποννήσου,Λῆμνος
νῆσος πρὸς τῇ Θρᾴκῃ,Τῆμνος πόλις τῆς Αἰολίδος.
Τὰ εἰςμνος ὑπερδισύλλαβα κύρια ἢ προσηγορικὰ μὴ ἔχοντα ἴδια
θηλυκὰ προπαροξύνεται,Ἄμυμνος ἔθνος Ἠπειρωτικόν,Λύκαμνος,
Ἐπίδαμνος πόλις Ἰλλυρίας ἀπὸ Ἐπιδάμνου,Αἴσυμνος. Ἴαμνος,
Λεπέτυμνος, τὸ μέντοιἐρεμνός ἔχει θηλυκὸν τὸ ἐρεμνή, ὥσπερ
καὶ τὸἐρυμνός ὁ κεκαλυμμένος.
 545

Τὰ εἰς δύονν βαρύνεται ἀπαρασχημάτιστα ὄντα θηλυκῷ γένει,

βλέννος, θύννος, Κύννος ὁ ἀδελφὸς Κοίου,Σάννος ἔθνος.Βοῦννος πόλις
Ἰλλυρίας.Γόννοι πόλις Περραιβίας ἀπὸ Γουνέως κληθεῖσα
τοῦ ἀπογόνου Κύφου. οὕτως φησὶν Ὅμηρος (Β 748). Αἰολεῖς ὄντες
οἱ Περραιβοὶ τὰ σύμφωνα ἐδίπλουν καὶ Περραιβοὺς ἑαυτοὺς καλοῦντες
καὶ Γόννοι διὰ δύονν τὴν πόλιν. γόννα γὰρ οἱ Αἰολεῖς τὰ γόνατα.
Σίγυννος· πόλις Αἰγύπτου, ὡς Κτησίας ἐν πρώτῳ περίπλων. καὶ ὁ
πολίτης ὁμοφώνως.

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 174, line 29

Τὰ εἰςμνος δισύλλαβα ἔχοντα τὴν πρὸ τέλους φύσει μακρὰν

βαρύνεται,Κρῶμνος ὁ Λυκάονος καὶ πόλις Πελοποννήσου,Λῆμνος
νῆσος πρὸς τῇ Θρᾴκῃ,Τῆμνος πόλις τῆς Αἰολίδος.
Τὰ εἰςμνος ὑπερδισύλλαβα κύρια ἢ προσηγορικὰ μὴ ἔχοντα ἴδια
θηλυκὰ προπαροξύνεται,Ἄμυμνος ἔθνος Ἠπειρωτικόν,Λύκαμνος,
Ἐπίδαμνος πόλις Ἰλλυρίας ἀπὸ Ἐπιδάμνου,Αἴσυμνος. Ἴαμνος,
Λεπέτυμνος, τὸ μέντοιἐρεμνός ἔχει θηλυκὸν τὸ ἐρεμνή, ὥσπερ
καὶ τὸἐρυμνός ὁ κεκαλυμμένος.
Τὰ εἰς δύονν βαρύνεται ἀπαρασχημάτιστα ὄντα θηλυκῷ γένει,
βλέννος, θύννος, Κύννος ὁ ἀδελφὸς Κοίου,Σάννος ἔθνος.Βοῦν-
νος πόλις Ἰλλυρίας.Γόννοι πόλις Περραιβίας ἀπὸ Γουνέως κληθεῖσα
τοῦ ἀπογόνου Κύφου. οὕτως φησὶν Ὅμηρος (Β 748). Αἰολεῖς ὄντες
οἱ Περραιβοὶ τὰ σύμφωνα ἐδίπλουν καὶ Περραιβοὺς ἑαυτοὺς καλοῦντες
καὶ Γόννοι διὰ δύονν τὴν πόλιν. γόννα γὰρ οἱ Αἰολεῖς τὰ γόνατα.
Σίγυννος· πόλις Αἰγύπτου, ὡς Κτησίας ἐν πρώτῳ περίπλων. καὶ ὁ
πολίτης ὁμοφώνως.Ἄργυννος υἱὸς Πεισιδίκης τῆς Λεύκωνος τοῦ
Ἀθάμαντος τοῦ Σισύφου τοῦ Αἰόλου ἐρώμενος Ἀγαμέμνονος, Βοιωτός,
ὃς ἀνιὼν εἰς τὸν Κηφισσὸν τελευτᾷ. ἀφ' οὗ Ἀργυννίδα τὴν Ἀφροδί-
την ἐτίμησαν.τύραννος· ἐγένετο δὲ οὕτως. ἔστι Τυρρηνός καὶ Τυρ-
ρανός κατὰ Δωρίδα διάλεκτον, ἀφ' οὗ κατὰ ἀφαίρεσιν καὶ γράμματος
προσθέσει τύραννος ἐκλήθη.Φάλαννος πόλις Περραιβίας,

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 184, line 5

καὶ Ὅμηρος «καὶ ὑψηλοὺς Ἐρυθίνους» (Β 855) καὶ τὸ ἐθνικὸν ὅμοιον.

Λαμητῖνος πόλις Ἰταλίας ἀπὸ Λαμήτου ποταμοῦ πρὸς Κρότωνι. Ἑκα-
ταῖος Εὐρώπῃ «ἐν δὲ Λάμητος ποταμός, ἐν δὲ Λαμητῖνοι». καὶ ὁ πολί-
της Λαμητῖνος.Λατῖνος, Λεοντῖνος, Ῥηγῖνος, Μαμερτῖνος,
Ἀκραγαντῖνος, Ἰναχῖνος, Ταραντῖνος, Σαβῖνος, Νουκερῖ-
 546

νος. Πολύβιος τρίτῳ.Νεπεσῖνος ἀπὸ τοῦ Νέπετος κατὰ τροπὴν τοῦ

τ εἰςσ.Ἀργυρῖνος ἔθνος Ἠπειρωτικόν, ὡς Τίμαιος καὶ Θέων καὶ
Λυκόφρων «εἰς Ἀργυρίνους καὶ Κεραυνίων νάπας» (v. 592).Βουδῖνος
ἔθνος Σκυθικόν, παρὰ τὸ δινεύειν ἐπάνω ἁμαξῶν ὑπὸ βοῶν ἑλκομένων.
ἁμαξόβιοι γὰρ οἱ Σκύθαι. Παρμένων ὁ Βυζάντιος ἐν ἰάμβων πρώτῳ.
Βουλῖνος ἔθνος περὶ Ἰλλυρίαν. Ἀρτεμίδωρος δὲ οὐκ ἔθνος, ἀλλὰ
Βουλίνην πόλιν φησίν, ἧς τὸ ἐθνικὸν Βουλῖνος.Δωνεττῖνος, ἔθνος
Μολοσσικόν. Ῥιανὸς δʹ Θεσσαλικῶν «αὐτὰρ Δωνεττῖνοι ἰδ' ὀτρηροὶ
Κεραῗνες» καὶ ἐν τῇ ζʹ «ἑπτὰ δὲ Δωνεττῖνοι, ἀτὰρ δυοκαίδεκα Κᾶ-
ρες».Λιβυστῖνος ἔθνος παρακείμενον Κόλχοις, ὡς Διόφαντος ἐν
πολιτικοῖς.Ἀγαθῖνος. Ἅβρων ἐν τῷ περὶ παρωνύμων τοῖς ἐθνι-
κοῖς καὶ τοῦτο συνέμιξεν. εἰ δὲ καὶ κύριον εἴη τὸ Ἀγαθῖνος, οὐκ ἀπει-
κὸς σημαίνειν ἀμφότερα. Σχοινεύς γὰρ καὶ κύριον καὶ ποταμοῦ καὶ
ἐθνικὸν καὶ Λίξος, ὁμοίως Θεσσαλός καὶ Σικανός καὶ Σικελός καὶ μυρία.
Ἀμοργῖνος τὸ ἐθνικόν, τὸ δ'ἀμόργινος χιτὼν χρώματος ἴδιον
ἀγρωστῖνος, ἀγχιστῖνος, προμνηστῖνος ἐπιθετικά.

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 186, line 9

ται,τετράγωνος, εὔφωνος, εὔωνος. τὸ δὲΚόρωνος κύριον,

τὸ δὲκορωνός ἐπίθετον. βαρύνονται δὲ καὶΓίγωνος πόλις Θρᾴκης
προσεχὴς τῇ Παλλήνῃ,Ἴτωνος ἥρως καὶ πόλις Θεσσαλίας ἣ καὶ
Ἴτων,Ἄλπωνος πόλις καὶ ὄρος ἐν Μακεδονίᾳ, ὡς Εὐφορίων, τι-
νὲς δὲ Θετταλίας αὐτήν φασιν. ἔστι καὶ ἄλλη Λοκρῶν Ἐπιζεφυρίων
ὡς Ἑλλάνικος ἐν πρώτῃ Δευκαλιωνείας.Τρίτωνος πολίχνιον Μα-
κεδονίας,Τρικόλωνος παῖς Λυκάονος καὶ ἀπ' αὐτοῦ πόλις Ἀρκα-
δίας.
Τὰ εἰςξος εἴτε δισύλλαβα εἴτε ὑπὲρ δύο συλλαβὰς βαρύνονται,
Λίπαξος πόλις Θρᾴκης. Ἑκαταῖος.Ἄραξος ἀκρωτήριον. ἔστι δὲ καὶ
ἔθνος Ἰλλυρίας, ὃ καὶ Ἀράξης, Ἀλέξανδρος Κορνήλιος ἐν τῷ περὶ τῶν
παρ' Ἀλκμᾶνι τοπικῶς εἰρημένων,Πύξος ἡ πόλις καὶ τὸ φυτόν,μύ-
ξος, Βύξος ὄνομα κύριον.Σίξος πόλις Μαστιηνῶν. Ἑκαταῖος «μετὰ
δὲ Σίξος πόλις».Φρίξος ἥρως καὶ πόλις Λυκίας,Λίξος ποταμὸς Λι-
βύης καὶ Μαυριτανίας καὶ ἔθνος.Λάκοξος, Ῥοῖξος ἐπίνειον Κιλι-
κίας ἐπὶ ταῖς ἐκβολαῖς τοῦ Σάρου ποταμοῦ.Κρόξος, Βόξος, Λάοξος
ὁ ποταμός.Ὦξος ὁ ποταμός.Ἄξος πόλις Κρήτης ὡς Ἡρόδοτος
ἐν τετάρτῃ (c. 154),Νάξος νῆσος τῶν Κυκλάδων ἀπὸ τοῦ Νάξου
Καρῶν ἡγεμόνος, ἄλλοι δὲ ἀπὸ Νάξου τοῦ Ἐνδυμίωνος. Εὐφορίων δὲ
παρὰ τὸ νάξαι, ὅ φασι θῦσαί τινες. ἔστι καὶ πόλις Σικελίας. καὶ ἄλλοι
τόποι Νάξοι.Ὄαξος πόλις Κρήτης Ἐλευθέρνης οὐ πόρρω, καθὰ Ξε
 547

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 189, line 24

ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΕΙΣρος,σος,τος,φος ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΑΘΕΞΗΣ.

ΒΙΒΛΙΟΝ ηʹ.

Τὰ εἰςρος δισύλλαβα παραληγόμενα τῷα κύρια ὄντα ἢ προσηγο-

ρικὰ βαρύνονται,λάρος «λάρῳ ὄρνιθι ἐοικώς» (Od. ε 51),κάρος,
Φάρος. ἔστι δὲ ἀρσενικόν. οὕτω γὰρ ὁ Μενελάου ἐκαλεῖτο πρωρεύς.
ἀλλὰ καὶ θηλυκὸν ἐπὶ τῆς νήσου τῆς πρὸς τῇ Ἀλεξανδρείᾳ ἀπ' αὐτοῦ
ὄνομα λαβούσης, ὥς φησιν Ἑκαταῖος. δηχθεὶς γὰρ ὑπὸ ὄφεως ἐν τῇ
νήσῳ ἐτάφη. καὶ ὁμωνύμως λέγεται ὁ Σωστράτου τοῦ Δεξιφάνους
πύργος ἐπ' αὐτῆς. Φάρος δὲ καὶ ἡ Ἀλεξάνδρεια ἐκαλεῖτο. ἔστι καὶ
νῆσος ἐν τῷ Ἀδρίᾳ ποταμὸν ὁμώνυμον ἔχουσα. ἔστι δὲ κτίσμα Παρίων,
ὡς Ἔφορος εἰκοστῷ ὀγδόῳ. ἔστι καὶ πόλις Ἰλλυρίας, ὡς Πολύβιος γʹ.
ἔστι καὶ Περραιβίας πόλις.σάρος καὶΣάρος ποταμὸς Κιλικίας ὃς πρό-
τερον Κοίρανος καλούμενος ἀπὸ τοῦ ἡγεμόνος Σάρου ἐκλήθη.Πάρος
νῆσος, ἣν καὶ πόλιν Ἀρχίλοχος καλεῖ ἐν τοῖς ἐπῳδοῖς. τὸ ὄνομα μὲν
λέγεται ἀπὸ Πάρου τοῦ Παρρασίου ἀνδρὸς Ἀρκάδος ἔχειν ὡς Καλλί-
μαχος. Νικάνωρ δὲ ἐν ταῖς μετονομασίαις κεκλῆσθαί φησιν Πακτίαν
Δημητριάδα Ζάκυνθον Ὑρίαν Ὑλήεσσαν καὶ Μινῴαν καὶ Κάβαρνιν. ἔστι
δὲ καὶ ἄλλη Πάρος νῆσος Λιβυρνῶν, ὥς φησι Σκύμνος ὁ Χῖος ἐν πρώτῳ
περιηγήσεως.Κλάρος. Νίκανδρος (Ther. 958)

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 200, line 17

μέχρι τοῦ Ἰσσικοῦ κόλπου, ἀπὸ δὲ τούτου μέχρι τοῦ Εὐξείνου πόντου.
οἱ γοῦν Καππάδοκες ἀμφότεροι, οἵ τε πρὸς τῷ Ταύρῳ οἵ τε πρὸς τῷ
Πόντῳ, μέχρι νῦν Λευκόσυροι καλοῦνται».Νίσυρος νῆσος μία τῶν
Κυκλάδων «οἳ δ' ἄρα Νίσυρόν τ' εἶχον» (Β 676).Τάπυρος ἔθνος
οὐ πόρρω Ὑρκανίας.Λέσυρος ποταμός. Ἑκαταῖος Εὐρώπῃ «μετὰ δὲ
Ὕοψ πόλις, μετὰ δὲ Λέσυρος ποταμός». τὸ δὲἀχυρός ὁ ἀχυρών
παρὰ Ἀττικοῖς ὀξύνεται ὡς περιεκτικόν. τὰ δὲ ἔχοντα θηλυκὰ τριγενῆ
ὀξύνεται,λιγυρός, καπυρός, ἁλμυρός, ὀϊζυρός, ὀχυρός, ἐχυ-
ρός, ἰσχυρός, βδελυρός, ἑκυρός ὁ πενθερός.
Τὰ διὰ τοῦωρος ὑπερδισύλλαβα κύρια προπαροξύνεται,Θεόδω-
ρος, Ἄψωρος πόλις Ἰλλυρίας,Ἰσόδωρος. Ἄλωρος πόλις Μακε-
δονίας. ἔστι δὲ καὶ τὸ μυχαίτατον τοῦ Θερμαίου κόλπου.Ἄζωρος
πόλις Πελαγονίας τῆς λεγομένης Τριπολίτιδος, ὡς Στράβων (7 p. 327),
ὑπό τινος ἐκτισμένη Ἀζώρου. λέγεται καὶ πληθυντικῶς «ἐν Ἀζώροις».
Ῥιανὸς Ἀζώρειαν αὐτήν φησιν.Ἀννίχωρος ἔθνος πλησίον Περσῶν.
λέγεται καὶ Ἀννίχωρ.Ἄωρος πόλις Κρήτης ἀπὸ Ἀώρας νύμφης. ἐκα-
λεῖτο καὶΣάωρος. Γάζωρος πόλις Μακεδονίας.Ἔλωρος ποταμὸς
 548

ὁ κατὰ Πάχυνον, ὃς λέγεται τιθασοὺς ἰχθῦς ἔχειν ἀπὸ χειρὸς ἐσθίοντας,

ὡς Ἀπολλόδωρος ἐν χρονικῶν πρώτῃ. καὶ ἀπ' αὐτοῦ Ἔλωρος πόλις
Σικελίας. ἔστι καὶ Μακεδονίας ἄλλη.Θέστωρος πόλις Θρᾴκης. Θεό-
πομπος εἰκοστῇ δευτέρᾳ.Κασσάνωρος πόλις Αἰγυπτία,

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 202, line 8

ταυρος πόλις Σικελίας Λοκρῶν κτίσμα.Βάναυρος υἱὸς Αἴαντος, ἀφ'

οὗ Βαναυρίδες Τυρρηνικαὶ νῆσοι. τὸ δὲθησαυρός ὡς περιεκτικὸν
ὀξύνεται ὥσπερ καὶ τὰ τριγενῆ,ἀμαυρός, ἀφαυρός καὶ τὸἀγαυ-
ρός, ὅπερ ἔδει βαρύνεσθαι πλεονασμῷ τοῦα ἐκ δισυλλάβου γενόμε-
νον.
Τὰ εἰςρος ὑπὲρ δύο συλλαβὰς παραληγόμεναου προπαροξύνεται,
ἐπίκουρος, ἐπάρουρος ὁ κηπουρός.Ἕλουρος Σκυθικὸν ἔθνος,
μελάνουρος, Παλίνουρος, παλίουρος τὸ φυτόν.Ὄλουρος πο-
λίχνιον τῆς Ἀχαΐας οὐ πόρρω Παλλήνης ὡς Ξενοφῶν Ἑλληνικῶν
ἑβδόμῳ (4, 17).Βάλβουρος, ἀφ' οὗ Βάλβουρα πόλις Λυκίας.Βόλουρος
πόλις τῶν ἐν Ἰλλυρίᾳ Τράλλεων «μοῖρα γὰρ τῶν Ἰλλυριῶν
Βῆγις καὶ Βόλουρος».Ἰψίκουρος ἔθνος Λιγυστικόν. Θεόπομπος τες-
σαρακοστῷ τρίτῳ «ἣν ἐνέμοντο πρότερον Ἰψίκουροι καὶ Ἀρβαξανοὶ καὶ
Εὔβιοι, Λίγυες τὸ γένος».Κυνόσουρος ὁ Ἑρμοῦ,Κύνουρος παῖς
Περσέως,Ἀπάτουρος κόλπος ἐν τῇ Ἀσίᾳ. Ἑκαταῖος.Τόμουρος.
οὕτως τινὲς Τόμαρον ὄρος Δωδώνης ὃ καὶ Τμάρος καὶ τὸν κατοικοῦντα.
σεσημείωταινομηουρός ὁ τὴν νομὴν φυλάσσων καὶὑλοκουρός ὁ
τὴν ὕλην τέμνων.

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 205, line 24

δ' ὁ πολυίστωρ οὐδετέρως πόλιν Τήλανδρον καλεῖ πρώτῳ Λυκιακῶν

καὶ Τηλάνδρειαν τὴν αὐτήν.Φολέγανδρος νῆσος τῶν Σποράδων ἀπὸ
Φολεγάνδρου τοῦ Μίνωος «ἣν Ἄρατος σιδηρείην ὀνομάζει διὰ τὴν τρα-
χύτητα» (Strabo 10, 484).Τάρανδρος χωρίον Φρυγίας.Βήριθρος
πόλις Τρωϊκή.Ἄθυμβρος, οὗ κτίσμα Ἄθυμβρα πόλις Καρίας.Κέλαι-
θρος, ἀφ' οὗ Κελαίθρα πόλις Βοιωτίας.Γάλαδρος Ἠμαθίου παῖς καὶ
ὄρος.Κάϋστρος ποταμός, ὃς διὰ τὸ ἔχειν τὴν κεκαυμένην χώραν
πλησίον ἐκλήθη. ἔστι δὲ καὶ Κάϋστρος υἱὸς Πενθεσιλείας τῆς Ἀμαζό-
νος, ὃς ἐν Ἀσκάλωνι ἔγημε τὴν Δερκετώ. καὶ ἐξ αὐτῆς ἔσχε τὴν Σεμί-
ραμιν, ἥτις καὶ Βαβυλώνια τείχη κατεσκεύασεν.Τέγεστρος, ἀφ' οὗ
Τέγεστρα πόλις Ἰλλυρίας. τὸ δὲ Οἰνωτρός ἔθνος ὁμοφώνως τῷ οἰ-
κιστῇ ὡς Ἰταλός καὶ Ἴων καὶ Κίλιξ. ὡσαύτως καὶΚαλαβρός ὁ οἰκή-
τωρ τῆς Καλαβρίας ὡς τῆς ΚανταβρίαςΚανταβρός. τὸ δὲἼνσοβρος
ἔθνος Ἰταλικὸν Πολύβιος ιϛʹ βαρύνεται.
 549

Τὰ εἰςσος διβράχεα βαρύνεται,Θάσος νῆσος πρὸς τῇ Θρᾴκῃ ἀπὸ

Θάσου.Κάσος Κλεόχου υἱὸς καὶ ἀπ' αὐτοῦ μία τῶν Κυκλάδων «οἱ δ'
ἄρα Νίσυρόν τ' εἶχον Κράπαθόν τε Κάσον τε» (Β 676). ἔστι καὶ ἑτέρα
Περσίδος πόλις.Ἄσος πολίχνιον Κρήτης.νόσος, δρόσος, πίσος
τὸ ὄσπριον,μέσος, ἴσος, πόσος, ὅσος, τόσος.

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 208, line 17

παρ' Ἀλκμᾶνι τοπικῶς ἱστορουμένων Μιτυληναίων ἄποικον ἐν τῇ Μυσίᾳ

φησὶν Ἀσσόν, ὅπου ὁ σαρκοφάγος γίνεται λίθος. ἔστι καὶ λειμὼν ἐν
τῷ Κιλβιανῷ πεδίῳ τῆς Λυδίας περὶ τὸν Κάϋστρον ποταμόν. ἔστι καὶ
ἑτέρα πόλις ἐν Ἠπείρῳ μικρά.Ἠσσός πόλις Λοκρίδος.Ψησσός ἔθνος
τῆς Ταυρινίας. Ἀπολλόδωρος ἐν δευτέρῳ περὶ γῆς «ἔπειτα δ' Ἑρμώ-
νασσα καὶ Κῆπος πόλις, τρίτον δὲ τὸ Ψησσῶν ἔθνος».Τνυσσός πόλις
Καρίας. Ἑκαταῖος Ἀσίᾳ.Βυσσός τὸ ἐθνικὸν καὶ ἡ νῆσος καὶ βυσσός
ὁ βυθός,πεσσός. Ἰσσός πόλις μεταξὺ Συρίας καὶ Κιλικίας.δισσός,
τρισσός, λισσός, κισσός. τὸ δὲΚίσσος τὸ κύριον βαρύνεται. ὡσαύτως
καὶ τὸβύσσος τὸ θηλυκὸν προσηγορικὸν ἀφ' οὗ καὶ βύσσινον, καὶ
Νέσσος ἐπὶ τοῦ Κενταύρου καὶΛίς-
σος πόλις Ἰλλυρίας· τὸ γὰργλωσσός ὁ λάλος παρὰ τὸ γλῶσσα γέγονε
παρωνύμως. τὸ δὲκάσσος ἀπὸ τοῦ κάσος γίνεται κατὰ πλεονασμὸν
τοῦσ. ἔστι δὲ εἶδος ἱματίου οὕτω καλουμένου. ὡσαύτως καὶμέσσος
καὶτόσσος. τὸ δὲὄσσος – λέγεται δὲ καθάπερ ὁ σκότος καὶ τὸ
σκότος ἐν ὁμοίᾳ καταλήξει καὶ ὁ ἔλεγχος καὶ τὸ ἔλεγχος, οὕτω καὶ ὁ
ὄσσος καὶ τὸ ὄσσος – βαρύνεται οὐ μόνον καθότι Αἰολικὸν δοκεῖ εἶναι,
ἀλλὰ καὶ ὅτι τὰ εἰςος μονογενῆ δισύλλαβα τῷο παραληγόμενα καὶ
ἐξ αὐτοῦ ἀρχόμενα καὶ ἔχοντα δὴ τὸ αὐτὸ σύμφωνον βαρύνεται, κόν-
νος, ὄρρος, κόκκος, κόττος. οὕτως ἄρα καὶ ὄσσος. εἴρηται μονογενῆ
διὰ τὸ πολλός. μάχεται τῷ κανόνι τὸ κομμός.

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 217, line 14

οἱ δὲ Ἀθηναῖοι «ἐν τῇ Σηστῷ» φασιν.παστός, μαστός, ξυστός.

Κραστός πόλις Σικελίας τῶν Σικανῶν. Φίλιστος Σικελικῶν τρισκαιδε-
κάτῳ.Γραστός παῖς Μυγδόνος, ἀφ' οὗ Γρηστωνία χώρα Θρᾴκης.
Φαιστός πόλις Κρήτης «ἐς Φαιστόν, μικρὸς δὲ λίθος» (Od. γ 296).
ἔστι καὶ ἄλλη Φαιστός Πελοποννήσου ἡ πρότερον Φρίξα καλουμένη. τὸ
δὲΦαῖστος ἐπὶ τοῦ ἥρωος βαρύνεται «Ἰδομενεὺς δ' ἄρα Φαῖστον»
(Il. Ε 43). σεσημείωται τὸΔύστος πόλις Εὐβοίας. Θεόπομπος ἐν
Φιλιππικῶν κδʹ «ἀποστήσας δὲ τοὺς ἐν αὐτῇ τῇ περιοικίδι τῶν
Ἐρετριέων
ἐστράτευσεν ἐπὶ πόλιν Δύστον». καὶΚάστος καὶΝάστος πόλις Θρᾴ-
 550

κης, ἣ καὶ Νέστος λέγεται· Ἀπολλόδωρος δευτέρᾳ περὶ γῆς· βαρύτονα.

τὸ δὲΝέστος πατὴρ Καλλιρρόης καὶ πόλις καὶ ποταμὸς Ἰλλυρίας καὶ
κόστος καὶνόστος βραχεῖ παραλήγουσι.
Τὰ εἰςτος δισύλλαβα ἔχοντα πρὸ τοῦτσ, εἰ παρασχηματίζοιτο
εἰς διάφορα γένη, ὀξύνεσθαι θέλει, εἰ μὴ ὑπερθετικὰ εἴη ἢ ἐκ πλειόνων
συλλαβῶν εἰς δισυλλαβίαν μεταστῇ,πιστός, ξυστός, ἀστός, μεστός,
κεστός. τὸ δὲπλεῖστος, λῷστος, ῥᾷστος ὑπερθετικὰ ὄντα βαρύ-
νεται. καὶ τὸΠλεῖστος ποταμὸς ἐν Δελφοῖς βαρύνεται «πολλὰ δὲ
Κωρύκιαι νύμφαι Πλείστοιο θύγατρες». Ἀπολλώνιος (Argon. II 711).
τινὲς δὲ ἀναγινώσκουσι προπερισπωμένως ἐπὶ τῆς γενικῆς, ἐπειδὴ καὶ
ὑπὸ τῶν ἐγχωρίων λέγεται Πλειστός ὀξυτόνως, οὐκ ἐπικρατεῖ δὲ ἡ
ἐθνικὴ παράδοσις. καὶ τὸδύστος ὁ δύστηνος καὶπόστος

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 220, line 25

Τὰ εἰςττος ὑπὲρ δύο συλλαβὰς τῷη παραληγόμενα κύρια ὀξύ-

νεται,Γαργηττός πόλις καὶ δῆμος Αἰγηΐδος φυλῆς,Ὑμηττός ὄρος
τῆς Ἀττικῆς – τὸυ μακρὸν καὶ βραχύ.Λυκαβηττός. Συπαλητ-
τός δῆμος τῆς Κεκροπίδος φυλῆς.Ὑηττός κώμη Βοιωτίας. ὠνόμα-
σται δ' οὕτως διὰ τὸ καθύεσθαι σφοδροῖς ὄμβροις. τινὲς δὲ τὴν Ἀσπλη-
δόνα Ὑηττόν ἐκάλεσαν.
Τὰ εἰςτος ὑπὲρ δύο συλλαβὰς ἀρσενικὰ παραληγόμενα τῷι μὴ
ὄντα ἐπιθετικὰ βαρύνονται,βάρβιτος, Νήριτος ἢ Νήριτον ὄρος,
Λήϊτος, Φώκριτος, Ἄγχιτος, Ἀφρόδιτος. τὰ δὲ θηλυκὰ ὀξύ-
νεταιἁμαξιτός· ἔστι καὶ πολίχνιον Τρῳάδος. Στράβων ιγʹ (p. 612).
ἀτραπιτός, Λυχνιτός ἡ λίμνη Ἰλλυρίας θηλυκῶς καὶ ἡ πόλις ἀρσε-
νικῶς. τινὲς δὲ διὰ τοῦδ γράφουσιν. τὸ δὲθεριτός τὸ θεριζόμενον,
θέριτος δὲ ὁ καιρός.
Τὰ εἰςτος τρισύλλαβα ἔχοντα τὴν πρὸ τέλους συλλαβὴν εἰςο
καταλήγουσαν σπάνιά εἰσιν,ὀνοτός, Μολοτός ἔθνος τῆς Ἠπείρου
καὶ τόπος, δι' ἑνὸςτ καὶ Μολοττός,ὀμοτός. τὸ μέντοιἄροτος καὶ
βίοτος προπαροξύνεται.

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 244, line 2

δύο βαρεῖαι εἰς βαρεῖαν συναιροῦνται ὡς τὸ Δημοσθένὲὸς Δημοσθένους.

ὡσαύτως καὶ τὸ ἀδελφιδὲόςἀδελφιδοῦς, θυγατριδὲόςθυγατριδοῦς,
ὑϊδοῦς, τηθαλλαδοῦς διὰ τὸν αὐτὸν κανόνα περιεσπάσθησαν, καίτοι
ἡ βαρεῖα καὶ ὀξεῖα εἰς ὀξεῖαν συναιρεῖσθαι θέλει οἷον ζωός ζώς.
Σημειῶδες ἄρα τὸὀδούς παραλόγως ὀξυνθέν. ἀλλ' ἠκολούθησε
καὶ κατὰ τὸν τόνον καὶ κατὰ τὴν κλίσιν ταῖς μετοχαῖς. ὀδούς γὰρ
 551

ὀδόντος ὡς διδούς διδόντος. λέγεται δὲ καὶ ὀδών πρὸς Ἰώνων.

Τὰ δὲ σύνθετα βαρύνεται,Πειρίθους, Ἀλκίνους, εὔπλους,
πολύνους, Οἰδίπους, Μελάμπους, ἐΰξους, εὔνους, σύννους,
εὔχρους, Σκιάπους ἔθνος Αἰθιοπικόν, ὡς Ἑκαταῖος ἐν περιηγήσει
Αἰγύπτου,Ἰάπους ἔθνος Κελτικὸν πρὸς τῇ Ἰλλυρίᾳ. Διονύσιος ἑκκαι-
δεκάτῳ.τριόδους, κυνόδους.
Τὰ εἰςως ἀρσενικὰ περιττοσυλλάβως κλινόμενα καὶ διὰ καθαροῦ
τοῦος βαρύνονται,ἥρως, Μίνως, πάτρως, μήτρως. Ἄθως, οὗ
ἡ κλίσις διττὴ καὶ Ἄθωος καὶ Ἄθω. ἔστι δὲ ὄρος Θρᾴκης ἀπὸ Ἄθω
γίγαντος, ὡς Νίκανδρος πέμπτῳ τῆς Εὐρωπείας
καί τις Ἄθω τόσον ὕψος ἰδὼν Θρήϊκος ὑπ' ἄστροις
ἔκλυεν οὐ δηθέντος ἀμετρήτῳ ὑπὸ λίμνῃ,
ὃς ἀναποῦν χείρεσσι δύο ῥίπτεσκε βέλεμνα
ἠλιβάτου προθέλυμνα Καναστραίης πάρος ἄκρης.
εἴρηται δὲ καὶ Ἄθοος ὡς τὸ Κῶς Κόος.

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 254, line 9

σταίνετος δ' ἐν πρώτῃ τῶν περὶ Φασήλιδα, ὅτι Λάκιος καὶ Ἀντίφημος
ἀδελφοὶ ἐλθόντες εἰς Δελφοὺς ἐμαντεύσαντο, τὴν δὲ Πυθίαν οὐδὲν περὶ
ἐκείνων λέγουσαν προστάσσειν τὸν Λάκιον πρὸς ἀνατολὰς ἡλίου πλεῖν.
τοῦ δ' Ἀντιφήμου γελάσαντος τὴν Πυθίαν εἰπεῖν πάλιν «ἐφ' ἡλίου
δυσμῶν» καὶ Γέλαν πόλιν οἰκίσαι.Φίλα πόλις Μακεδονίας, κτίσμα
Δημητρίου τοῦ Ἀντιγόνου παιδός, τοῦ Γονατᾶ καλουμένου, ὃς ἀπὸ
τῆς τούτου μητρὸς Φίλας ἐπὶ τοῦ Πηνειοῦ ἔκτισε πόλιν Φίλαν. ἔστι
καὶ νῆσος ἐν Αἰγύπτῳ. Ἡρόδοτος τετάρτῃ (c. 178) «ἐπὶ ποταμὸν τὸν
μέγαν, ᾧ ὄνομα Τρίτων ἐστίν, ἐκδιδοῖ δὲ οὗτος ἐς λίμνην μεγάλην Τρι-
τωνίδα. ἐν δὲ αὐτῇ νῆσος ἔνι τῇ οὔνομα Φίλα».Σμίλα πόλις Θρᾴκης.
Ἑκαταῖος Εὐρώπῃ «μετὰ δὲ Σμίλα πόλις».Πόλα πόλις Ἰλλυρίας.
Βῶλα πόλις Ἰταλίας.Νῶλα πόλις Αὐσόνων. Ἑκαταῖος Εὐρώπῃ. Νώλην
δὲ αὐτὴν Πολύβιός φησι.Βάλλα πόλις Μακεδονίας.Τράλλα καὶ
Πάλλα Ἀμαζόνες.πάλλα ἡ σφαῖρα.Ἕλλα χωρίον Ἀσίας, Ἀττάλου
βασιλέως ἐμπόριον. Πολύβιος ιϛʹ.Πέλλα πόλις Μακεδονίας, Θεσσαλίας,
Ἀχαΐας, κοίλης Συρίας ἡ Βοῦτις λεγομένη. ἡ δὲ Μακεδονίας πρότερον
ἐκαλεῖτο καὶ Βουνόμεια ... ἐκλήθη δὲ ἀπὸ Πέλλα τοῦ κτίσαντος. ἔστι
καὶ Πέλλα ὄρος Αἰθιοπίας.βδέλλα. Κίλλα ἡ πόλις.κόλλα. Νέγλα
πολίχνιον Ἀραβίας. Γλαῦκος δευτέρῳ Ἀραβικῆς ἀρχαιολογίας.Ἀμφί-
μαλα πόλις Κρήτης,Ὑλλούαλα δῆμος Καρίας. Ἀπολλώνιος εʹ Καρι-
κῶν «Κᾶρες δὲ τὸν τόπον ἐκεῖνον, ἔνθα Ὕλλος ἀπώλετο,

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 267, line 3

 552

παρὰ Πινδάρῳ. Πίνδαρος δὲ κατὰ συστολὴν τὴν πόλιν εἶπε Πίσαν.

Βῖσα πόλις Θρᾴκης.Βρῖσα ἄκρα Λέσβου, ἐν ᾗ ἵδρυται Διόνυσος Βρι-
σαῖος.Νῖσα ἡ πόλις.Νῦσα πόλεις πολλαί, ἐν Ἑλικῶνι, ἐν Θρᾴκῃ, ἐν
Καρίᾳ, ἐν Ἀραβίᾳ, ἐν Αἰγύπτῳ, ἐν Νάξῳ, ἐν Ἰνδοῖς, ἐπὶ τοῦ Καυκά-
σου ὄρους, ἐν Εὐβοίᾳ.φῦσα, βῆσσα καὶΒῆσα πόλις Λοκρῶν δι' ἑνὸς
σ, Ἀπολλόδωρος δὲ καὶ Ἐπαφρόδιτος καὶ Ἡρακλέων διὰ δύο «Βῆσσάν
τε Σκάρφην τε καὶ Αὐγειὰς ἐρατεινάς» (Β 532). ὠνομάσθη δὲ ἀπὸ τῆς
τοῦ τόπου φύσεως ναπώδους οὔσης.Κρῆσσα πόλις Παφλαγονίας, ἣν
Μηριόνης μετὰ Τροίαν ἔκτισε, Ζηΐλας δὲ εἷλεν ὁ Νικομήδους υἱός.
Δημοσθένης.Ἴσσα πόλις ἐν Λέσβῳ ἀπὸἼσσης τῆς Μάκαρος, ἔστι καὶ
νῆσος πόλιν ὁμώνυμον ἔχουσα κατὰ Δαλματίαν καὶ Ἰλλυρίαν.Τίσσα
χωρίον Σικελίας. Φίλιστος ἐνάτῳ.κίσσα, λύσσα, ὄσσα, κρόσσα· ἔστι
καὶ πόλις πρὸς τῷ Πόντῳ. Ἑκαταῖος Ἀσίᾳ.Κόσσα πόλις Οἰνωτρῶν ἐν
τῷ μεσογείῳ. Ἑκαταῖος Εὐρώπῃ.Πάσσα πόλις Θρᾴκης.Ἄσσα πόλις
πρὸς τῷ Ἄθῳ. Ἡρόδοτος ἑβδόμῃ (c. 122). ἔστι καὶ κώμη Σκυθίας.
Προῦσα πόλις μικρὰ Βιθυνίας κτίσμα Προυσίου τοῦ πρὸς Κῦρον πο-
λεμήσαντος.Μοῦρσα πόλις Παιονίας κτίσμα Ἀδριανοῦ. λέγεται καὶ
Μούρσιον.Πέρσα πόλις παρὰ τῷ Εὐφράτῃ καὶ Σαμοσάτοις.Τάρσα
κώμη ἐπὶ τῷ Εὐφράτῃ.Ἄρσα πόλις Ἱσπανίας, ὡς Χάραξ ἐν δεκάτῃ
χρονικῶν.Τίρσαι πόλις Μυγδονίας τῆς ἐν Μακεδονίᾳ ἀπὸ Τίρσης
μιᾶς τῶν θυγατέρων Γραστοῦ παιδὸς

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 269, line 34

ἐκαλεῖτο ἡ Κύθνος νῆσος.Λάγουσα νῆσος περὶ Κρήτην. Στράβων δε-

κάτῃ (p. 484).Δρύουσα καὶἈνθέμουσα ἐκαλεῖτο πρότερον Σάμος.
Σειρήνουσαι «νῆσοι ἐν τῇ Ἰταλίᾳ περὶ τὸν πορθμὸν ἐπ' αὐτῆς τῆς
ἄκρας κείμεναι προπεπτωκότος τόπου καὶ διαλαμβάνοντος τοὺς κόλ-
πους, τόν τε περιέχοντα Κύμην καὶ τὸν διειληφότα τὴν καλουμένην
Ποσειδωνίαν, ἐν ᾧ καὶ νεὼς αὐτῶν ἵδρυται καὶ τιμῶνται καθ' ὑπερ-
βολήν. ὧν καὶ τὰ ὀνόματα ταῦτα, Παρθενόπη καὶ Λευκωσία καὶ Λίγεια»
(AristoAusc. mir. c. 110).Σίδουσα πόλις Ἰωνίας. Ἑκαταῖος Ἀσίᾳ
»ἐν δὲ Σίδουσα πόλις».Σκότουσα πόλις καὶ χωρίον τῆς ἐν Θεσσαλίᾳ
Πελασγίας, καὶ πληθυντικῶς Σκότουσαι.Μαράθουσα νῆσος πρὸς Κλα-
ζομεναῖς.Μελίτουσα πόλις Ἰλλυρίας. Πολύβιος τρισκαιδεκάτῳ.Μή-
λουσα νῆσος κατὰ Ἴβηρας. Ἑκαταῖος Εὐρώπῃ.Τέλφουσα πόλις Ἀρκα-
δίας ἀπὸ νύμφης λεγομένης Τελφούσης, θυγατρὸς Λάδωνος.Τεύτλουσα
νῆσος Ἰωνίας. Θουκυδίδης ηʹ (c. 42).Φάκουσα κώμη μεταξὺ Αἰγύπτου
καὶ τῆς Ἐρυθρᾶς θαλάσσης. Στράβων ιζʹ (p. 805). Ἑκαταῖος δὲ
Φακόεσσαι

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 273, line 6

 553

αὐτήν φησιν. καὶ Μελίτεια Φίλων γράφει.Νίναια πόλις Οἰνωτρῶν.

Ἑκαταῖος Εὐρώπῃ.Νίσαια ἐπίνειον Μεγαρίδος. καὶ αὐτὴ ἡ Μεγαρίς.
ἀπὸ Νίσου τοῦ Πανδίονος. Ἑλλάνικος ἐν Ἱερειῶν πρώτῃ .... καὶ ἐν τῇ
δευτέρᾳ «καὶ Νίσαιάν τε εἷλε καὶ Νῖσον τὸν Πανδίονος καὶ Μεγαρέα
τὸν Ὀγχήστιον ἀπέκτεινεν».Φαλάνναια πόλις Κρήτης.Φώκαια πόλις
Ἰωνίας. Ἡρόδοτος πρώτῃ (c. 142). λέγεται καὶ Φωκαίη διὰ τοῦη. ἐκλήθη
δὲ διὰ τὸ πολλὰς ἀκολουθῆσαι φώκας τοῖς κτίσασιν. ἔστι καὶ ἄλλη πόλις
τῆς Καρίας ἐν Μυκάλῃ.Αἴθαια πόλις Λακωνικῆς, μία τῶν ἑκατόν.
Φιλόχορος ἐν Ἀτθίδος τρίτῳ.Σήταια, ἀφ' ἧς Σηταῖον χωρίον παρὰ
Σύβαριν. ἦν δὲ μία τῶν αἰχμαλώτων, ἣν πείσασαν τὰς ἄλλας τῶν Ἑλ-
λήνων ἐμπρῆσαι τὰς ναῦς αὐτοὶ ἐσταύρωσαν.Ἄστραια πόλις Ἰλλυρίας.
Ἀρριανὸς Ἀλεξανδριάδος αʹ «οἳ δ' ἔχον Ἄστραιάν τε Δόβηρά τε»
Ἀμφίκαια πόλις Φωκίδος. Παυσανίας δεκάτῃ (23, 9). ὁ αὐτὸς Ἀμφί-
κλειαν εἶπεν.Ἀστυπάλαια μία τῶν Κυκλάδων. ἐκαλεῖτο δὲ Πύρρα
Καρῶν κατεχόντων, εἶτα Πύλαια, εἶτα Θεῶν τράπεζα διὰ τὸ ἀνθηρὸν
αὐτῆς. ἐκλήθη δὲ ἀπὸ Ἀστυπαλαίας τῆς Ἀγκαίου μητρός. δευτέρα
πόλις ἐν Κῷ. τρίτη νῆσος πόλιν ἔχουσα μεταξὺ Ῥόδου καὶ Κρήτης.
τετάρτη πόλις ἐν Σάμῳ. πέμπτη ἄκρα πλησίον Ἀττικῆς.Πλάταια
πόλις Βοιωτίας. Ὅμηρος ἑνικῶς «οἵ τε Πλάταιαν ἔχον» (Β 504). Εὔ-
δοξος δὲ εʹ γῆς περιόδου πληθυντικῶςΠλαταιάς .... δὲ διὰ τὸ

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 277, line 35

(Β 813) «τὴν ἤτοι ἄνδρες Βατίειαν κικλήσκουσιν».Βοαύλεια πόλις Σκυ-

θίας. Πείσανδρος εἰκοστῇ ἕκτῃ.Βούδεια πόλις ἐν Μαγνησίᾳ τῇ κατὰ
Εὐρώπην. Ὅμηρος (Π 572) Βούδειον ἔφη «ὅς ῥ' ἐν Βουδείῳ εὐναιο-
μένῳ». ἀπὸ τοῦ οἰκίσαντος Βουδείου. οὕτω τιμᾶται Βούδεια ἡ Ἀθηνᾶ
ἐν Θετταλίᾳ. Λυκόφρων (v. 359)
ἡ πολλὰ δὴ Βούδειαν αἴθυιαν κόρην
ἀρωγὸν αὐδάξασα τάρροθον γάμων.
ἔστι καὶ Βούδεια πόλις Φρυγίας.Βουκεφάλεια πόλις ἐπὶ τῷ Βουκε-
φάλῳ ἵππῳ, ἣν ἔκτισεν Ἀλέξανδρος ἐν Ἰνδίᾳ παρὰ τὸν Ὑδάσπην
ποταμόν.Γερμανίκεια πόλις Εὐφρατησίας.Γήρεια πόλις Ἰνδική.
Γυλάκεια. οὕτως ἐκαλεῖτο ἡ τῆς Ἰλλυρίας Ἀπολλωνία ἀπὸ Γύλακος
Κορινθίου.Δαιδάλεια πόλις Ἰταλίας Δαιδάλου κτίσμα.Δεκέλεια
δῆμος τῆς Ἱπποθοωντίδος φυλῆς ἀπὸ Δεκέλου τοῦ ἡγησαμένου τοῖς
Διοσκούροις εἰς Ἀφίδνας, ὡς Ἡρόδοτος ἐνάτῳ (c. 73). λέγεται καὶ
Δεκελιά, ὅθεν τὸ τοπικὸν Δεκελιᾶθεν.Δικαιάρχεια πόλις Ἰταλίας,
ἣ ἐκέκλητο Ποτίολοι. πότια δὲ τὰ φρέατα καλοῦσι Ῥωμαῖοι, ὀλῆρε
δὲ τὸ ὄζειν. δυσώδη γὰρ τὰ φρέατα εἶχε.Διομήδεια πόλις Δαυνίων
κτίσμα Διομήδους. καὶ νῆσος ἡ Διομήδεια. ἔστι καὶ τόπος Διομήδεια
πλησίον Ἀργυρίππων.Ἐλάτεια πόλις Φωκίδος ἀπὸ Ἐλάτου. ἔστι καὶ
 554

Θετταλίας. ἔστι καὶ Θεσπρωτίας, ἣν καὶ Ἐλατρίαν φασὶ διὰ τοῦρ.

Ἐλέγεια χωρίον πέραν Εὐφράτου. Ἀρριανὸς ἐν Παρθικῶν ηʹ.

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 281, line 20

Στενόβοια, Ἀλίνδοια πόλις Μακεδονίας.Βέροια πόλις Μακεδο-

νίας, ἣν Φέρωνα κτίσαι φασίν, αὐτοὺς δὲ τὸφ εἰςβ μεταποιεῖν, ὡς
Φάλακρον Βάλακρον καὶ Βίλιππον καὶ Κεβαλῖνον. ἄλλοι ἀπὸ Βεροίας
τοῦ Βέρητος τοῦ Μακεδόνος. ἔστι καὶ πόλις Συρίας.Ἐλίξοια νῆσος
Ὑπερβορέων οὐκ ἐλάσσων Σικελίας ὑπὲρ ποταμοῦ Καραμβύκα. οἷς
ἀκόλουθον τὸἔσσοια, τρίττοια ἡ θυσία, ἥτις ἐκ τριῶν ζῴων ἐθύετο
ἢ ὅτι τριγενῆ ἦν τὰ θυόμενα. τὸ δὲνεοία μακρὸν ἔχον τὸα παρ-
οξύνεται.
Τὰ εἰςα συνεσταλμένον μονογενῆ ὑπὲρ δύο συλλαβὰς παραλήγοντα
τῇυι διφθόγγῳ προπαροξύνεται,ἅρπυια παρὰ τὸ ἅρπω, οὗ παρα-
γωγὸν ἁρπάζω. ἔστι καὶ πόλις ἐν Ἰλλυρίᾳ παρ' Ἐγχελέαις, εἰς ἣν
Βάτων ὁ Ἀμφιαράου ἡνίοχος μετὰ τὸν ἀφανισμὸν αὐτοῦ ἀπῴκησε.
Πολύβιος.Εἰλείθυια καὶΕἰλήθυια· ἔστι καὶ Εἰληθυίας πόλις Αἰγυ-
πτιακή.Ὠρείθυια, αἴθυια, ἄγυια· Ἡρακλέων ὁ Γλαύκου παρὰ τὸ
ἄγω φησίν· ἔστι δὲ ὡς παρὰ τὸ ἅρπω ἅρπυια, ὀρέγωὄργυια, ἃ
πληθυντικῶς ὀξύνεται. «μέσην ἐς ἄγυιαν» (Il. Υ 254), «ἐϋκτιμένας» δὲ
»κατ' ἀγυιάς» (Ζ 391).Ἴδυια. τὸ δὲμητρυιά μακρὸν ἔχον τὸα
ὀξύνεται.

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 287, line 17

λυμα ἀπὸ Αἰλίου Ἀδριανοῦ.Ἀκραιφία πόλις Βοιωτίας. οἱ δὲ Ἀκραί-

φιον, Παυσανίας δὲ (9, 23, 5 et 9) Ἀκραίφνιον καὶ οὐδετέρως. ἦν δὲ
ὑπὸ Ἀθάμαντος κτισθεῖσα ἢ ὑπὸ Ἀκραιφέως τοῦ Ἀπόλλωνος. Θεόπομ-
πος δὲ τὰ Ἀκραίφνια φησίν.Ἀλμωπία χώρα τῆς Μακεδονίας, ἣν
ᾤκουν Ἄλμωπες. Λυκόφρων (v. 1238) «ἐκ δ' Ἀλμωπίας παλιμπλανή-
την δέξεται Τυρσηνία» περὶ Αἰνείου λέγων. ἐκλήθη δὲ ἀπὸ Ἄλμωπος
τοῦ Ποσειδῶνος καὶ Ἕλλης τῆς Ἀθάμαντος.Ἀλωπεκία νῆσος. Στρά-
βων ἑνδεκάτῃ (p. 493).Ἀξία πόλις Λοκρῶν τῶν Ὀζολῶν, ἀπὸ Ἀξίας
τῆς θυγατρὸς Κλυμένου ἢ τοῦ παιδὸς τοῦ Ἀξίου. ἔστι καὶ πόλις Ἰτα-
λίας.Ἀπία· οὕτως οἱ νεώτεροι τὸ Ἄργος.Αἰθιοπία. Εὐριπίδης Ἐρε-
χθεῖ «Αἰθιοπίαν νιν ἐξέσωσ' ἐπὶ χθόνα».Ἀρδία πόλις Ἰλλυρίας,
Βαντία πόλις Ἰταλίας.Ἀντία πόλις Ἰταλίας.Ἀνδρία πόλις Ἠλείας
καὶ ἑτέρα Μακεδονίας, ὡς Φιλέας ἐν περίπλοις.Ἀλβία ἡ χώρα διὰ
τοῦβ. τὰ δὲ ὄρη Ἄλπεια καὶ Ἄλβια.Ἀμαξία πόλις τῆς τραχείας
Κιλικίας. Στράβων ιδʹ (p. 669).Ἀδρία πόλις καὶ παρ' αὐτὴν κόλπος
Ἀδρίας καὶ ποταμὸς ὁμοίως, ὡς Ἑκαταῖος.Ἀτρία πόλις Τυρρηνίας,
 555

Διομήδους κτίσμα, χειμῶνος πλεύσαντος καὶ μετὰ τὸ διασωθῆναι καλέ-

σαντος Αἰθρία. καὶ παρεφθάρη παρὰ τοῖς βαρβάροις τὸ ὄνομα. ἔστι
καὶ ἄλλη πόλις Βοιῶν, ἔθνους Κελτικοῦ.Ἀραβία ἡ χώρα.Ἀρικία
πόλις Λατίνων. Διονύσιος.Ἀρκαδία ἀπὸ τοῦ Ἀρκάς Ἀρκάδος ὡς
Τέμμιξ Τέμμικος Τεμμικία.

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 289, line 2

χία ἡ Πελοπόννησος, οὐ μόνον τὸ Ἄργος, ἀπὸ Ἰνάχου τοῦ ποταμοῦ.

Ἰξίαι πληθυντικῶς χωρίον τῆς Ῥόδου ἀπὸ Ἴξου λιμένος.Ἰσινδία
χωρίον Ἰωνίας, λέγεται καὶ Ἴσινδα καὶ Ἴσινδος.Κανθηλία πόλις
περὶ Καρχηδόνα. λέγεται καὶ Κανθήλη. Ἑκαταῖος Ἀσίᾳ.Κανταβρία
χώρα. Στράβων τρίτῃ (p. 157).Καρπηΐα· οὕτως τινὲς Κάλπην πόλιν
Βιθυνίας φασίν.Κεκροπία χώρα.Κορησσία πολίχνιον τῆς Κέω καὶ
ἐπίνειον.Κωρυκία ἀκρωτήριον Κρήτης καὶ λιμὴν Αἰθιοπίας.Λυδία
ἡ χώρα. Ξάνθος ἐν Λυδιακῶν πρώτῳ.Λυκία ἡ χώρα ἀπὸ Λύκου τοῦ
Πανδίονος· ἔστι καὶ Λυκία ἡ πρὸς Κιλικίαν, ἧς ἦρχε Σαρπηδών.Λυρ-
νατία χερρόνησος καὶ χωρίον Λυκίας. Ἀλέξανδρος ἐν δευτέρῳ περὶ
Λυκίας.Μαγία πόλις Ἰλλυρίας.Μαριαμμία πόλις Φοινίκων.Μακε-
τία μοῖρα Μακεδονίας ὡς Μαρσύας ἐν πρώτῳ Μακεδονικῶν «καὶ τὴν
Ὀρεστείαν δὲ Μακετίαν λέγουσιν ἀπὸ τοῦ Μακεδόνος», ἀλλὰ καὶ τὴν
ὅλην Μακεδονίαν Μακετίαν οἶδεν ὀνομαζομένην Κλείδημος ἐν πρώτῳ
Ἀτθίδος «καὶ ἐξῳκίσθησαν ὑπὲρ τὸν Αἰγιαλὸν ἄνω τῆς καλουμένης
Μακετίας».Μαστία πόλις πρὸς ταῖς Ἡρακλείαις στήλαις.Μεδυλλία πόλις,
Ἀλβανῶν κτίσις, Ῥωμαίων ἄποικος. Διονύσιος γʹ Ῥωμαϊκῆς
ἀρχαιολογίας. Μελία πόλις Καρίας. Ἑκαταῖος γενεαλογιῶν δʹ.Ναυπλία,
πόλις Ἄρ-γους. Στράβων ὀγδόῃ (p. 368) «ἀπὸ τοῦ ταῖς ναυσὶ
προσπλεῖσθαι».

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 289, line 29

λέγεται καὶ Μωνυχία.Μοψοπία ἡ Ἀττικὴ ἀπὸ Μόψοπος, Καλλίμαχος.

Μυλαντία ἄκρα ἐν Καμίρῳ τῆς Ῥόδου ἀπὸ Μύλαντος τοῦ πρώτου
εὑρόντος ἐν τῷ βίῳ τὴν τοῦ μύλου χρῆσιν.Μασαισυλία χώρα Λιβύης
προσεχὴς τῇ τῶν Μαυρουσίων.Μυστία πόλις Σαυνιτῶν. Φίλιστος ἑνδε-
κάτῳ.Ναξία πόλις Καρίας. Ἀλέξανδρος ἐν πρώτῳ περὶ Καρίας.Νο-
μαντία πόλις Ἰβηρίας. Ἰόβας ἐν δευτέρῳ Ῥωμαϊκῆς ἀρχαιολογίας. λέγε-
ται δὲ καὶ διὰ τῆςου.Νοστία κώμη Ἀρκαδίας. Θεόπομπος τριακοστῷ
δευτέρῳ Φιλιππικῶν.Ξουθία πόλις Σικελίας. Φίλιστος τρίτῳ Σικελι-
κῶν.Ὀλβία πόλις Λιγυστική. δευτέρα πόλις ἐν Πόντῳ. τρίτη Βιθυνίας
ἀπὸ Ὀλβίας νύμφης. τετάρτη Παμφυλίας, ὡς Φίλων. πέμπτη Ἰβηρίας.
ἕκτη Σαρδοῦς. ἑβδόμη Ἰλλυρίας. ὀγδόη Ἑλλησπόντου. ἐνάτη Κιλικίας.
Ὀλυμπία ἡ πρότερον Πῖσα λεγομένη.Ὀρτυγία. οὕτως ἐκαλεῖτο ἡ
 556

Ἔφεσος.Παμφυλία χώρα προσεχὴς τῇ Ἰσαυρίᾳ.Παλλαντία πόλις

Ἰβηρίας.Παραποταμία πόλις Φωκίδος.Πελασγία χώρα τοῦ Ἄρ-
γους. οὕτως ἐκαλεῖτο καὶ ἡ Ἀρκαδία, ὡς Νικόλαος πέμπτῃ.Πετηλία
πόλις Ἰταλική.Πικεντία πόλις Τυρρηνίας. Φλέγων δὲ Πικεντόν αὐτὴν
καλεῖ.Περαντία πόλις Αἰτωλίας.Πισιδία χώρα.Πλακεντία πόλις
Λιγύρων.Πορθμία καὶ Πόρθμιον κώμη ἐν τῷ στόματι τῆς Μαιώτιδος
λίμνης.Πραιτετία χωρίον ἐπὶ τοῦ Ἀδρίου.Πτυχία νῆσος παρὰ τῇ
Κερκύρα.Ῥοδία πόλις Λυκίας.Ῥοδουντία χωρίον πλησίον Οἴτης.
Ῥοιτία πόλις Βάκτρων.Ῥωμυλία τῶν ἐν Ἰταλίᾳ Σαυνιτῶν πόλις.

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 290, line 9

πόλις Καρίας Μοτύλου κτίσμα τοῦ τὴν Ἑλένην καὶ Πάριν ὑποδεξαμένου.
Σερμυλία πόλις παρὰ τὸν Ἄθω, ὡς Ἑκαταῖος.Σητία πόλις Ἰταλίας
Σινδία πόλις Λυκίας. Ἑκαταῖος Ἀσίᾳ.Σιντία πόλις Μακεδονίας πρὸς
τῇ Θρᾴκῃ, ὡς Εὔδοξος ἐν τετάρτῳ γῆς περιόδου.Σκυθία. Σκυφία
πολίχνιον Κλαζομενίων, ὡς Ἔφορος ἐν τρίτῳ «ἐν Σκυφίᾳ κατῴκει».
τινὲς δὲ διὰ τοῦπ.Σουματία πόλις Ἀρκαδίας. γράφεται δὲ καὶ διὰ
διφθόγγου Σουμήτεια.Στρυβία νῆσος τῶν Σποράδων.Συΐα πόλις
μικρὰ Κρήτης.Ταρχία πόλις Σικελική. Φίλιστος ἑβδόμῳ Σικελικῶν.
Τερβητία πόλις Σικελίας.Τορρηβία Καρίου μήτηρ.Τραγία νῆσος
πρὸς ταῖς Κυκλάσιν. ἔστι καὶ πόλις ἐν Νάξῳ. Εὔπολις διὰ τοῦε γράφει
καὶ πληθυντικῶς Τραγεαί.Τραλλία μοῖρα τῆς Ἰλλυρίας. λέγεται καὶ
Τραλλική καὶ Τράλλα.Τριφυλία ἡ Ἦλις.Τρωγιλία τῆς Μυκάλης,
ἣ λέγεται καὶ Τρωγίλιον.Ὑαντία πόλις Λοκρῶν.Ὑδραμία πόλις
Κρήτης ὡς Ξενίων ὁ τὰ Κρητικὰ γράψας.Φαβία πόλις Κελτογαλατῶν
κτίσμα Φαβίου στρατηγοῦ Ῥωμαίων. Ἀπολλόδωρος ἐν δευτέρῳ χρονι-
κῶν.Φαβεντία πόλις Ἰταλίας.Φημίαι πόλις τῆς Ἀρναίας ἀπὸ Φημίου
τοῦ Ἄμπυκος. Ἑλλάνικος ἐν πρώτῃ Δευκαλιωνείας.Φοιβία πόλισμα
Σικυωνίων.Φοιτίαι πόλις Ἀκαρνανίας ἀπὸ Φοιτίου τοῦ Ἀλκμέωνος
τοῦ Ἀμφιαράου. Πολύβιος τετάρτῳ. λέγεται καὶ Φοίτιον.Φυσκία
πόλις Λυκίας ἐφ' ὑψηλοῦ ὄρους κειμένη.Χαλδία χώρα τῆς Ἀρμενίας.
Μένιππος ἐν περίπλῳ τῶν δύο Πόντων «τὴν ....

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 295, line 9

Τὰ διὰ τοῦνια μακρὸν ἔχοντα τὸα βαρύνεται,κονία, πενία,

γειτονία, μανία, γωνία, ξενία, ἀνία, ἁρμονία, ταινία, ἀκρωνία
τὸ σύστημα καὶ ἄθροισμα ὡς Αἰσχύλος «ἠδ' ἀκρωνία κακοῦ – λευσμόν
τε»
(Eum. 187).Χιτωνία· οὕτως ἡ Ἄρτεμις ἐλέγετο, ὡς Παρμένων ὁ
Βυζάντιος καὶ Ἐπίχαρμος ἐν Σφιγγί «καὶ τὸ τᾶς Χιτωνίας αὐλησάτω
τίς μοι μέλος».Ἀζανία μέρος τῆς Ἀρκαδίας. λέγεται καὶ Ἀζηνία.
 557

Εὔδοξος ἐν ἕκτῃ γῆς περιόδου φησίν· «ἔστι κρήνη τῆς Ἀζηνίας, ἣ τοὺς
γευσαμένους τοῦ ὕδατος ποιεῖ μηδὲ τὴν ὀσμὴν τοῦ οἴνου ἀνέχεσθαι,
εἰς ἣν λέγουσι Μελάμποδα, ὅτε τὰς Προιτίδας ἐκάθαιρεν, ἐμβαλεῖν τὰ
καθάρματα». ἔστι δὲ καὶ Μασσαλίας ἄλλη, ὡς Φίλων.Ἀθαμανία
χώρα Ἰλλυρίας, οἱ δὲ Θεσσαλίας.Αἱμονία ἡ Θετταλία ἀπὸ Αἵμονος.
εἰσὶ δὲ καὶΑἱμονιαί πόλις Ἀρκαδίας ἀπὸ Αἵμονος τοῦ Λυκάονος
παιδός, ὡς Παυσανίας ὀγδόῳ περιηγήσεως Ἑλλάδος (44, 1).Ἀκαρ-
νανία χώρα κεχωρισμένη τῶν Κουρήτων πρὸς τῷ Ἀχελῴῳ.Ἀκμο-
νία πόλις Φρυγίας ὡς Ἀλέξανδρος ὁ πολυίστωρ ἐν τρίτῳ περὶ Φρυ-
γίας. κτίσαι δὲ αὐτὴν Ἄκμονα τὸν Μάνεω. λέγεται καὶ Ἀκμόνεια.Ἀλ-
βανία χώρα πρὸς τοῖς ἀνατολικοῖς Ἴβηρσιν.Ἀμαζονία πόλις Μεσσαπίας.
Ἀμμωνία ἡ μεσόγειος Λιβύη. καὶ αὐτὴ δὲ πᾶσα ἡ Λιβύη οὕτως ἐκα-
λεῖτο ἀπὸ Ἄμμωνος.Ἀμυθαονία μοῖρα τῆς Ἤλιδος ἀπὸ Ἀμυθάονος
τοῦ Κρηθέως, ὡς Ῥιανός.Ἀπολλωνία. αʹ πόλις Ἰλλυρίας, ἣν ᾤκουν
Ἰλλυριοί, κατ' Ἐπίδαμνον. βʹ ἐν νήσῳ πρὸς τῇ Σαλμυδησσῷ,

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 295, line 18

καθάρματα». ἔστι δὲ καὶ Μασσαλίας ἄλλη, ὡς Φίλων.Ἀθαμανία

χώρα Ἰλλυρίας, οἱ δὲ Θεσσαλίας.Αἱμονία ἡ Θετταλία ἀπὸ Αἵμονος.
εἰσὶ δὲ καὶΑἱμονιαί πόλις Ἀρκαδίας ἀπὸ Αἵμονος τοῦ Λυκάονος
παιδός, ὡς Παυσανίας ὀγδόῳ περιηγήσεως Ἑλλάδος (44, 1).Ἀκαρ-
νανία χώρα κεχωρισμένη τῶν Κουρήτων πρὸς τῷ Ἀχελῴῳ.Ἀκμο-
νία πόλις Φρυγίας ὡς Ἀλέξανδρος ὁ πολυίστωρ ἐν τρίτῳ περὶ Φρυ-
γίας. κτίσαι δὲ αὐτὴν Ἄκμονα τὸν Μάνεω. λέγεται καὶ Ἀκμόνεια.Ἀλ-
βανία χώρα πρὸς τοῖς ἀνατολικοῖς Ἴβηρσιν.Ἀμαζονία πόλις Μεσσαπίας.
Ἀμμωνία ἡ μεσόγειος Λιβύη. καὶ αὐτὴ δὲ πᾶσα ἡ Λιβύη οὕτως ἐκα-
λεῖτο ἀπὸ Ἄμμωνος.Ἀμυθαονία μοῖρα τῆς Ἤλιδος ἀπὸ Ἀμυθάονος
τοῦ Κρηθέως, ὡς Ῥιανός.Ἀπολλωνία. αʹ πόλις Ἰλλυρίας, ἣν ᾤκουν
Ἰλλυριοί, κατ' Ἐπίδαμνον. βʹ ἐν νήσῳ πρὸς τῇ Σαλμυδησσῷ, ἀποικία
Μιλησίων καὶ Ῥοδίων. γʹ Μακεδονίας. δʹ πόλις Λιβύης. εʹ ἐν νήσῳ
τῆς Ἀκαρνανίας, μία τῶν Ἐχινάδων. ϛʹ ἐν Κρήτῃ πρὸς τῇ Κνωσσῷ.
ζʹ πλησίον Ἀλοντίνων καὶ Καλῆς ἀκτῆς. ηʹ Μυσίας. θʹ πόλις Μυσίας
ἐπὶ Ῥυνδάκῳ ποταμῷ. ιʹ κατὰ Θυάτειρα καὶ Ἔφεσον. ιαʹ Φωκίδος,
ἣν Ὅμηρος Κυπάρισσόν φησι διὰ τὸ πολλὰς ἔχειν κυπαρίσσους, ὡς
Δίδυμος. ιβʹ περὶ τὴν κοίλην Συρίαν. ιγʹ κατὰ Ἰόπην. ιδʹ τῆς Μεσο-
ποταμίας. ιεʹ Λιβύης, ἣ Κυρήνη ἐκαλεῖτο. ιϛʹ Λυδίας. ιζʹ Πισιδίας ἡ
πρότερον Μορδιάειον. ιηʹ Φρυγίας, ἡ πάλαι Μάργιον. ιθʹ ἐν Σίφνῳ
τῇ νήσῳ. κʹ Συρίας κατ' Ἀπάμειαν. καʹ νῆσος πρὸς τῇ Λυκίᾳ. κβʹ

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 299, line 5

 558

Ἀστερίς. ἔστι καὶ νησίον Ἀστερία μεταξὺ Κεφαλληνίας καὶ Ἰθάκης.

Ὅμηρος Ἀστερίδα ταύτην φησίν (Od. δ 844). οὕτως ἐκαλεῖτο καὶ
Δῆλος.Βαρβαρία χώρα παρὰ τὸν Ἀράβιον κόλπον.Μηλαρία πόλις
ἐπὶ τοῖς πέρασι ἀπὸ τῶν μήλων, ἃ χρύσεα λέγεται Ἡρακλῆς ἐκ τῆς
Λιβύης ἀγηοχέναι.Γαλαρία χώρα Σικελίας.Διακρία φυλὴ τῆς Ἀττι-
κῆς, ἣν ᾤκει Πάλλας ὁ Πανδίονος υἱός.Εὐπορία πόλις Μακεδονίας,
ἣν Ἀλέξανδρος ταχέως νικήσας ἔκτισε καὶ ὠνόμασε διὰ τὸ εὔπορον.
Θουρία πόλις Ἰταλίας, ἣ καὶ Θούριοι καὶ Θούριον. ἔστι δὲ καὶ Μες-
σηνίας πόλις. Παυσανίας δὲ (4, 31, 1) Ἄνθειαν αὐτήν φησι. τινὲς
δὲ Θουνίαν.Θυμιατηρία πόλις Λιβύης.Ἰκαρία δῆμος τῆς Αἰγηΐ-
δος φυλῆς ἀπὸ Ἰκαρίου τοῦ πατρὸς Ἠριγόνης.Ἰλλυρία χώρα πλη-
σίον τοῦ Παγγαίου ἀπὸ Ἰλλυριοῦ τοῦ Κάδμου παιδός.Ἰσαυρία με-
ταξὺ Λυκαονίας καὶ Κιλικίας πρὸς τῷ Ταύρῳ.Ἰστρία χώρα κατὰ τὸν
Ἰόνιον κόλπον.ἑσπερία ἡ δύσις καὶ τὸ δυτικὸν μέρος.Καβειρία
πόλις τῆς κάτω Ἀσίας ἡ καὶ Κάβειρος καὶ Καβείριον.Καλαβρία χω-
ρίον πλησίον τῆς Ἰταλίας.Καμαρία πόλις Ἰταλική. «Ἀλβανῶν ἀπό-
κτισις»,Διονύσιος δευτέρῳ Ῥωμαϊκῆς ἀρχαιολογίας.Καπρία νῆσος
Ἰταλίας. Ἑκαταῖος Εὐρώπῃ. λέγονται καὶΚαπριαί. Καρία ἡ χώρα.
ἐκαλεῖτο δὲ καὶ ἡ Μεγάρων ἀκρόπολις Καρία ἀπὸ Καρὸς τοῦ Φορω-
νέως.Κρουστομερία πόλις Σαβίνων ἀντιστᾶσα Ῥωμύλῳ. Διονύσιος
δευτέρῳ Ῥωμαϊκῆς ἀρχαιολογίας.

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 316, line 25

Ἰβηρίας πλησίον Πυρήνης.Κυρρεστική χώρα Συρίας. Στράβων ἑκκαι-

δεκάτῃ (p. 751).Κωλική χώρα πρὸς τῷ Καυκάσῳ.Αἰζική Θρᾴκης
μέρος. Ἑκαταῖος Εὐρώπῃ.Ἁλική χώρα τῆς Κιλικίας.Κορπιλική
χώρα Θρᾴκης «ἡ γὰρ Αἶνος κεῖται κατὰ τὴν πρότερον Ἀψυνθίδα, νῦν
δὲ Κορπιλικὴν λεγομένην».Πρετανική νῆσος παρὰ τῇ Κελτικῇ.
Χαλδαϊκή χώρα.Κορσική ἡ νῆσος Κορσίς.Ταυρική νῆσος μεγάλη
καὶ λίαν ἐπίσημος καὶ πολλὰ ἔχουσα ἔθνη καὶ περικλείουσα τῇ θέσει τὴν
Μαιῶτιν λίμνην. λέγεται δὲ Ὄσιριν ἐκεῖ ζεύξαντα βοῦς ἀρόσαι τὴν γῆν.
διὰ οὖν τὸ ζεῦγος τοῦ ταύρου τὸ ἔθνος κληθῆναι.Μαγιστρική χώρα
τῶν Ταυρίσκων πρὸς τὰ Ἄλπεια ὄρη.Κροβυζική ἡ γῆ τῶν Κροβύ-
ζων.Τραλλική ἡ Τραλλία μοῖρα τῆς Ἰλλυρίας.Λαζική παλαιὰ χω-
ρίον, ὡς Ἀρριανός (Peripl. P. E. p. 19).
Ἔτι τὰ ἔχοντα τὸι ἐκτεταμένον κύρια ἢ προσηγορικὰ βαρύνεται,
Φοινίκη ἡ χώρα ἀπὸ τῆς Φοίνικος γενικῆς ὡς Κρής Κρητός Κρήτη.
Λίβυς Λίβυος Λιβύη.Βερενίκη πόλεις ἕξ. πρώτη Ἠπείρου ἡ ὑπὸ
Πύρρου τοῦ νεωτέρου κτισθεῖσα. δευτέρα ..... ἡ ὑπὸ Φιλαδέλφου Πτο-
λεμαίου. τρίτη ἐν τῇ Τρωγλοδυτικῇ. τετάρτη ἡ πρότερον Χίος. πέμπτη
ἐν Κιλικίᾳ. ἕκτη Λιβύης ἡ πρότερον Ἑσπερίς, ἐκλήθη δὲ Βερενίκη ἀπὸ
 559

τῆς Πτολεμαίου γυναικὸς Βερενίκης.Θεσσαλονίκη πόλις Μακεδονίας.

Φίλιππος τοῦ Ἀμύντου ἐκεῖ Θετταλοὺς νικήσας οὕτως ἐκάλεσε. Λού-
κιος δὲ ὁ Ταρραῖος περὶ Θεσσαλονίκης βιβλίον ἔγραψεν, ὅς φησιν ὅτι

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 330, line 4

τῆς Ἰλίου καὶ Ζελείας, καὶ Ἐπειοὺς τῆς Ἤλιδος, καὶ Φαίακας τῆς Σχε-
ρίας καὶ Ἄβαντας τοὺς Εὐβοέας. οὕτω καὶ «Κτιμένην Δολοπηΐδα»
(Apollon. Rhod. I 68).Δυναμένη. Μελπομένη. Κατακεκαυμένη
χώρα τῆς Ἐφεσίας. Στράβων τρισκαιδεκάτῳ (p. 628).Σταμένη πόλις
Χαλύβων. Ἑκαταῖος Ἀσίᾳ.Ἀρμένη κώμη Παφλαγονίας. Μένιππος ἐν
περίπλῳ, παρὰ δὲ Ξενοφῶντι ἐν ἀναβάσεως ϛʹ (1, 9) Ἀρμήνη διὰ τοῦη.
Λυκοσθένη πόλις Λυδίας. Ξάνθος πρώτῃ Λυδιακῶν, ἣν καὶ Λυκο-
σθένειαν Νικόλαός φησιν. τὸ δὲΚλαζομεναί πόλις ὀξύνεται ὡς καὶ
Ἀκεσαμεναί πόλις Μακεδονίας, κτίσμα Ἀκεσαμενοῦ ἑνὸς τῶν ἐν
Πιερίᾳ βασιλευσάντων,Ἀλαλκομεναί πόλις Βοιωτίας, ἣ καὶ Ἀλαλκο-
μένιον, καὶ πόλις ἐν Ἰθάκῃ τῇ νήσῳ καὶ Ἰλλυρίας καὶἸδομεναί πόλις
Μακεδονίας καὶΕὐρυμεναί πόλις Θεσσαλίας. Ἑκαταῖος Εὐρώπῃ καὶ
Μισγομεναί πόλις Θεσσαλίας. Ἑλλάνικος πρώτῳ Δευκαλιωνείας. καὶ
Ὀργομεναί πόλις Ἰλλυρίας καὶ Δεξαμεναί μέρος τῆς Ἀμβρακίας ἀπὸ
Δεξαμενοῦ τοῦ Μεσόλου παιδὸς καὶ Ἀμβρακίας τῆς θυγατρὸς
Φόρβαντος τοῦ Ἡλίου καὶ τὸΕἰδομενή πόλις Μακεδονίας. Θουκυδίδης βʹ
(c. 100). καὶ τὸδεξαμενή, εἰαμενή ὁ κάθυγρος τόπος τοπικὴν ἔννοιαν
ἔχοντα.

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 330, line 7

χώρα τῆς Ἐφεσίας. Στράβων τρισκαιδεκάτῳ (p. 628).Σταμένη πόλις

Χαλύβων. Ἑκαταῖος Ἀσίᾳ.Ἀρμένη κώμη Παφλαγονίας. Μένιππος ἐν
περίπλῳ, παρὰ δὲ Ξενοφῶντι ἐν ἀναβάσεως ϛʹ (1, 9) Ἀρμήνη διὰ τοῦη.
Λυκοσθένη πόλις Λυδίας. Ξάνθος πρώτῃ Λυδιακῶν, ἣν καὶ Λυκο-
σθένειαν Νικόλαός φησιν. τὸ δὲΚλαζομεναί πόλις ὀξύνεται ὡς καὶ
Ἀκεσαμεναί πόλις Μακεδονίας, κτίσμα Ἀκεσαμενοῦ ἑνὸς τῶν ἐν
Πιερίᾳ βασιλευσάντων,Ἀλαλκομεναί πόλις Βοιωτίας, ἣ καὶ Ἀλαλκο-
μένιον, καὶ πόλις ἐν Ἰθάκῃ τῇ νήσῳ καὶ Ἰλλυρίας καὶἸδομεναί πόλις
Μακεδονίας καὶΕὐρυμεναί πόλις Θεσσαλίας. Ἑκαταῖος Εὐρώπῃ καὶ
Μισγομεναί πόλις Θεσσαλίας. Ἑλλάνικος πρώτῳ Δευκαλιωνείας. καὶ
Ὀργομεναί πόλις Ἰλλυρίας καὶΔεξαμεναί μέρος τῆς Ἀμβρακίας
ἀπὸ Δεξαμενοῦ τοῦ Μεσόλου παιδὸς καὶ Ἀμβρακίας τῆς θυγατρὸς Φόρ-
βαντος τοῦ Ἡλίου καὶ τὸΕἰδομενή πόλις Μακεδονίας. Θουκυδίδης βʹ
(c. 100). καὶ τὸδεξαμενή, εἰαμενή ὁ κάθυγρος τόπος τοπικὴν
ἔννοιαν ἔχοντα.
 560

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 333, line 31

τῶν ἐν Ἀμόργῳ τῇ νήσῳ. Πολύβιος δὲ ἀρσενικῶς τὸν Ἀρκεσίνην φησίν.

Ἀχραδίνη νῆσος πόλιν ἔχουσα πρὸς ταῖς Συρακούσαις, ἣν ἐπολέμησε
Μάρκος ὁ Ῥωμαίων στρατηγός, ἀλλὰ καὶ Ἀχραδίνη μοῖρα Συρακουσῶν.
Χάραξ δὲ χώραν αὐτὴν καλεῖ καὶ νῆσον.Ἀσίνη πόλις Λακωνικὴ ἀπὸ
Ἀσίνης θυγατρὸς Λακεδαίμονος, δευτέρα Μεσσήνης παρὰ τὴν Λακωνι-
κήν, οἰκισθεῖσα ὑπὸ Ἀργείων. τρίτη Κύπρου. τετάρτη Κιλικίας. ἔστι
δὲ καὶ πόλις πρὸς Ἑρμιόνῃ.Βιβλίνη χώρα Θρᾴκης. ἀπὸ ταύτης ὁ
Βίβλινος οἶνος. οἱ δὲ ἀπὸ Βιβλίας ἀμπέλου. Σῆμος δ' ὁ Δήλιος τὸν
Νάξιόν φησιν, ἐπειδὴ Νάξου ποταμὸς Βίβλος.Βολβιτίνη πόλις Αἰγύ-
πτου. Ἑκαταῖος.Βολίνη πόλις Ἀχαΐας, ὡς Ῥιανὸς ἐν Ἀχαϊκῶν δευ-
τέρῳ. Βουλίνη πόλις περὶ Ἰλλυρίαν, ὥς φησιν Ἀρτεμίδωρος, ἀφ' ἧς
τὸ ἐθνικὸν Βουλῖνοι.Ἐλεφαντίνη πόλις Αἰγύπτου. Παρθένιος δὲ
Ἐλεφαντίδα αὐτήν φησιν.Ἐχῖναι νῆσοι περὶ τὴν Αἰτωλίαν, αἷς Ἀχε-
λῷος ὁ ποταμὸς προσβάλλει ἰλύν. λέγονται καὶ Ἐχινάδες διὰ τὸ τραχὺ
καὶ ὀξὺ παρὰ τὸν ἐχῖνον ἢ διὰ τὸ πλῆθος ἔχειν ἐχίνων. Ἀπολλόδωρος
δὲ ἀπὸ Ἐχίνου μάντεως.Καινίνη πόλις Σαβίνων ἡ ὑπὸ Ῥωμύλου
ἁλοῦσα.Λιγυστίνη πόλις Λιγύων τῆς δυτικῆς Ἰβηρίας ἐγγὺς καὶ τῆς
Ταρτησσοῦ πλησίον.Πλινθίνη πόλις τῆς Αἰγυπτίας ἐπὶ τῆς Μαρείας.
Μοτίνη πόλις Ἰταλίας, ἄποικος Ῥωμαίων. Πολύβιος τρίτῳ (c. 40, 8)·
Φλέγων δὲ Μουτίνην αὐτήν φησι.Σαβίνη ἐπὶ τῆς γυναικὸς καὶ ἐπὶ
τῆς χώρας.Σιβερίνη πόλις Οἰνωτρῶν.

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 339, line 34

καὶ Εὐρώπεια ὡς Ὑψιπύλη Ὑψιπύλεια, Ἀπάμη Ἀπάμεια, Πηνελόπη

Πηνελόπεια, Λαοδίκη Λαοδίκεια, ἐρήμη ἐρήμεια, κολώνη κολώνεια. καὶ
διὰ τοῦι Εὐρωπία παρὰ Σοφοκλεῖ Αἰχμαλώτισι «καὶ νησιώτας καὶ μα-
κρᾶς Εὐρωπίας». καὶ Εὐριπίδης ἐν Θησεῖ «σχεδὸν παρ' αὐτοῖς κρασπέ-
δοις Εὐρωπίας».Κερκώπη. Μετώπη ὁ ποταμός.Κασώπη πόλις
ἐν Μολοσσοῖς δι' ἑνὸςσ.Κωνώπη πόλις Ἀκαρνανίας. Πολύβιος
πέμπτῳ.Νησώπη πόλις Λέσβου ἡ τὸν Σίγριον λιμένα ποιοῦσα.Ἐπώπη
ἡ Ἀκροκόρινθος διὰ τὸ Σίσυφον ἐντεῦθεν ἐπιδεῖν τὴν τῆς Αἰγίνης ὑπὸ
Διὸς ἁρπαγήν.Ὑώπη πόλις Ματιηνῶν προσεχὴς τοῖς Γορδίοις. Ἑκα-
ταῖος Ἀσίᾳ «ἐν δὲ πόλις Ὑώπη, οἱ δ' ἄνθρωποι ἐσθῆτα φορέουσιν
οἵηνπερ Παφλαγόνες».Ὀλύμπη πόλις Ἰλλυρίας ὡς Δομίτιος Καλλί-
στρατος ἑβδόμῳ περὶ Ἡρακλείας.Ζαριάσπη καὶ Ζαρίασπα πόλις Βα-
κτριανή. Στράβων ἑνδεκάτῃ (p. 514). Χάραξ δὲ οὐδετέρως τὰ Ζαρίασπα.
Ἐνίσπη πόλις Ἀρκαδίας «καὶ ἠνεμόεσσαν Ἐνίσπην» (Β 606). νῦν δ'
οὐκ ἔστι. φασὶ δὲ ἢ τῆς Κλειτορίας γῆς εἶναι ἢ τῆς Ψωφῖδος.Εὐίππη
 561

δῆμος Καρίας.Κυδίππη Ὀχίμου θυγάτηρ.Γοργίππη πόλις Σινδική,

ἣ καὶ Γοργίππεια. τὸ μέντοισιωπή ὀξύνεται καὶἐνωπή, ἐσωπή,
περιωπή καὶ τὸἐνοπή καὶἀστραπή καὶἀστεροπή καὶἐνιπή ἡ
ἐπίπληξις. σεσημείωταιτολύπη βαρύτονον
ἡ ἐργασία καὶλατυπή, χαμαιτύπη καὶἈμφιτροπή ὀξύτονον δῆμος τῆς

Αίλιος Ηρωδιανός. καθολική προσωδία. Part+vol.3,1, P. 388, line 10

Σύαγρα χωρίον Κιλικίας πλησίον Ἄδου καὶ Λαέρτου.Θέρμυδρα

λιμὴν τῆς μιᾶς τῶν ἐν Ῥόδῳ πόλεων.Σύεδρα πόλις Ἰσαυρίας.βάρα-
θρον τόπος κοῖλος καὶ ὄρυγμα καλούμενος. ἔστι καὶΒάραθρα πλη-
σίον τοῦ Κασίου.Τάβαθρα πόλις Λιβύης. Πολύβιος δωδεκάτῳ.Κά-
ναστρον ἄκρον Θρᾴκης καὶ Μακεδονίας. λέγεται καὶ Καναστραῖον.
Ἄθυμβρα πόλις Καρίας παρὰ Μαιάνδρῳ, Ἀθύμβρου κτίσμα, ἥτις μετὰ
ταῦτα Νύσσα ἐκλήθη.Παλίμβοθρα πόλις Ἰνδική.Φάλακρον ἀκρω-
τήριον Κορκύρας, ὡς Ἀρτεμίδωρος ἐν πέμπτῳ γεωγραφουμένων φησί.
Πάνακρον πόλις Κύπρου. εἰσὶ δὲ καὶ Πάνακρα ὄρη Κρήτης. Καλλί-
μαχος «Ἰδαίοις ἐν ὄρεσσιν, ἅτε κλείουσι Πάνακρα».Τέγεστρα πόλις
Ἰλλυρίας πρὸς τῇ Ἀκυλίᾳ ἀπὸ Τεγέστρου. Ἀρτεμίδωρος δὲ Τέγεστρον
αὐτὴν καὶ κώμην οἶδεν «ἀπὸ Τεγέστρου κώμης καὶ τοῦ μυχοῦ ἐπὶ τὸν
Ἀδρίαν στάδια ͵εκεʹ».
Τὰ εἰςρον ὑπερδισύλλαβα μακρᾷ παραληγόμενα προπαροξύνεται,
Ἄμηρον ὄνομα ὄρους,ἄνδηρον τῶν ποταμῶν τὸ χεῖλος,Κύθηρα
νῆσος πόλιν ὁμώνυμον ἔχουσα πρὸς τῇ Κρήτῃ ἀπὸ Κυθήρου τοῦ Φοί-
νικος.Φάληρον δῆμος καὶ ἐπίνειον τῆς Ἀττικῆς. Παυσανίας πρώτῳ
περιηγήσεως Ἑλλάδος (c. 1, 2). καὶ πληθυντικῶς Φάληρα. ἔστι καὶ
Θετταλίας ἄλλη πρὸς τῇ Οἴτη, ἣν Ῥιανὸς διὰ τοῦα γράφει, Φάλαρον
λέγων καὶ Φάληρον διὰ τοῦη. ἔστι καὶ πόλις ἐν Ὀπικοῖς,

Αίλιος Ηρωδιανός ., Περὶ ὀρθογραφίας Part+vol.3,2, P. 478, line 13

Ἀργυννίς ἡ Ἀφροδίτη. λέγεται καὶ Ἀργουνίς.

ἀργυρίδιον: διὰ τοῦι τὸρι· ἐκ τοῦ ἄργυρος ἀργύριον ἀργυ-
ρίδιον.
ἀργυροδίνης παρὰ τὸ δίνη ἡ συστροφή. διὰ τοῦι γράφεται
διὰ τὸν χαρακτῆρα τῶν διὰ τοῦινη καὶ πάλιν οἱ Αἰολεῖς δίννας λέ-
γουσι καὶ οὐ δέννας. ἐὰν γὰρ δέννας, διὰ τῆςει διφθόγγου ἤμελλε
γράφεσθαι, ἀλλὰ δίννας λέγουσιν ἤγουν διὰ τοῦι. διὰ τοῦτο καὶ τὸ
παρ' αὐτὸ ἀργυροδίνης διὰ τοῦι γράφεται. Καὶ ἄλλως δὲ τὰ διὰ τοῦ
ινης ἀποστρέφεται τὴνει δίφθογγον.
Ἀρδέα κατοικία τῆς Ἰταλίας. ἔστι καὶ πόλις Ἰλλυρίας διὰ τοῦι.
Ἀρίων: τὸ κύριον ὄνομα διὰ τοῦι γράφεται κατὰ διαστολὴν τῶν
συγκριτικῶν, τὸ δὲ Ἄρειος ἀπὸ τοῦ Ἄρεως γεγονὸς ἤγουν τοῦ σημαί-
 562

νοντος τὸν ἀνδρεῖον διὰ τῆςει διφθόγγου γράφεται.

ἀρειά ἡ ἀπειλή διὰ τῆςει διφθόγγου καὶ ὀξύνεται, ἐπὶ δὲ φυτοῦ
ἀρία καὶ παροξύνεται.
ἀριστοκεία: τὸκει δίφθογγος. ἐκ τοῦ ἀριστοκεύς ἀρσενικοῦ.

Αίλιος Ηρωδιανός ., Περὶ ὀρθογραφίας Part+vol.3,2, P. 547, line 16

Λυκώρεια κώμη ἐν Δελφοῖς. ὁ πολίτης Λυκωρεύς καὶ Λυκώριος

καὶ Λυκωρείτης. ἔστι καὶ Λυκώρειος Ζεὺς καὶ Λυκώρειον διὰ διφθόγγου.
Λύρκειον ὄρος Ἄργους.
Λυρνατία χερρόνησος καὶ χωρίον Λυκίας. Ἀλέξανδρος ἐν δευτέρῳ
περὶ Λυκίας.
Λυρνησσός πόλις Τρωϊκή. διὰ δύοσσ.
Λυσάνδρεια πανήγυρις ἀπὸ Λυσάνδρου ὀνομασθεῖσα.ει.
λύσειοι τελεταί οὕτως ἐλέγοντό τινες τελεταί, ἐπεὶ καὶ Λύσιος
ἐλέγετο ὁ Διονύσιος.ει.
λυσιμάχειος βοτάνη εὑρεθεῖσα ὑπὸ Λυσιμάχου.ει.
Λυχνιτός πόλις Ἰλλυρίας ἀρσενικῶς λεγομένη. Ἡρωδιανός. ἄλλοι
δὲ Λυχνιδός.

Αίλιος Ηρωδιανός ., Περὶ παρωνύμων Part+vol.3,2, P. 878, line 19

ἄμβροτος σύνθετα. τὸ δὲ χαρίσιος οὐ τοπικόν.

Βίεννος πόλις Κρήτης. ὁ πολίτηςΒιέννιος «οἱ δὲ τιμὰς ἀπο-
πέμπειν τῷ τε μιλίῳ Διῒ καὶ Βιεννίῳ». ἔστι καὶ ἑτέρα πόλις ἐν Γαλλίᾳ
τὸ ἐθνικὸν ὁμοίως Βιέννιος, εἰ μὴ κατὰ τὸν ἐγχώριον τύπονΒιεννή-
σιος ὡς Λουγδουνήσιος. τῆς δὲ ΒιέννηςΒιενναῖος.
Βολισσός. τὸ ἐθνικὸντῇ τέχνῃ Βολίσσιος ὡς Λυρνήσσιος,Βο-
λισσεύς ὡς Ἁλικαρνασσεύς καὶΒολισσίτης ὡς Ὀδησσίτης. χρηστέον
δὲ τῷ προτέρῳ διὰ τὸ σύνηθες.
Βουβών πόλις Λυκίας. ὁ πολίτης ὤφειλεΒουβώνιος, εἴρηται δὲ
Βουβωνεύς. χαίρουσι γὰρ οἱ Λύκιοι τῷ τύπῳ.
Βοῦννος πόλις Ἰλλυρίας. τὸ ἐθνικὸν Βούννιος, ὡς Ἀρτεμίδωρος
ἐν πρώτῃ γεωγραφουμένων.
Βρέττος πόλις Τυρρηνῶν. οἱ οἰκοῦντεςΒρέττιοι καὶ ἡ χώρα Βρετ-
τία καὶ ἡ γλῶσσα. Ἀριστοφάνης «μέλαινα δεινὴ γλῶσσα Βρεττία παρῆν».
Βυβασσός πόλις Καρίας. τὸ ἐθνικὸνΒυβάσσιος. Ἔφορος δὲ Βύ-
βαστόν φησι καὶΒυβάστιον.

Αίλιος Ηρωδιανός ., Περὶ παρωνύμων

Part+vol.3,2, P. 879, line 11
 563

Γρησῖνος πόλις Χερρονήσου. τὸ ἐθνικὸνΓρησίνιος, ὡς Ἀνδρο-

τίων ἕκτῳ Ἀτθίδος.
Δαύνιον πόλις Ἰταλίας. τὸ ἐθνικὸνΔαύνιοι καὶΔαυνῖται κατὰ
συγκοπὴν ἀπὸ τοῦ Δαυνιᾶται.
Δῆλος.Δήλιος. καὶΔηλίτης ὁ εἰς Δῆλον ἐρχόμενος χορός,
Καλλίμαχος τρίτῳ.
Δριλώνιος πόλις Κελτική. τὸ ἐθνικὸνΔριλώνιος ὡς Θεόπομπος μγʹ.
Δρυμία πόλις Φωκίδος. Παυσανίας ιʹ (c. 33, 12) «Δήμητρος δὲ
θεσμοφόρου Δρυμίοις ἱερόν ἐστιν ἀρχαῖον». τὸ ἐθνικὸνΔρυμιεύς
ἐκ τοῦ θηλυκοῦ καὶ τοῦ οὐδετέρου.
Δυρράχιον πόλις Ἰλλυρική. λέγεται καὶ ἡ χώρα τῆς Ἰλλυρίας
Δυρραχία. Εὐφορίων «ἄστεα Δυρραχίης τε καὶ ἔθνεα Ταυλαντίνων». καὶ
δῆλον ὅτι Δυρράχιος τὸ τούτου ἀρσενικόν, ὡς τοῦ Ἀνακτόριον τὸ
Ἀνακτόριος, Βυζάντιον Βυζάντιος, Θούριον Θούριος, Κούριον Κούριος.
ὅμως δὲ νῦνΔυρραχηνοί λέγονται. οὕτω γὰρ καὶ Βάλακρος ἐν
Μακεδονικοῖς φησι «καὶ τούτων αἱ πόλεις Δυρραχηνοῖς τε καὶ
Ἀπολλωνιάταις ἐπιδιῄρηνται». καὶ Ἑρέννιος Φίλων ἐν τοῖς Ἰατρικοῖς
«Ἀσκληπιάδης ἀκουστὰς ἔσχε Τίτον Αὐφίδιον Σικελὸν καὶ Φιλωνίδην
Δυρρα-χηνὸν καὶ Νίκωνα Ἀκραγαντῖνον». καὶ πάλιν «Φιλωνίδης δὲ ὁ
Δυρ-
ραχηνὸς ἤκουσε μὲν Ἀσκληπιάδου, ἰατρεύσας δὲ ἐν τῇ πατρίδι ἐνδόξως
συνετάξατο βιβλία μεʹ».

Αίλιος Ηρωδιανός ., Περὶ παρωνύμων Part+vol.3,2, P. 879, line 26

Μακεδονικοῖς φησι «καὶ τούτων αἱ πόλεις Δυρραχηνοῖς τε καὶ Ἀπολ-

λωνιάταις ἐπιδιῄρηνται». καὶ Ἑρέννιος Φίλων ἐν τοῖς Ἰατρικοῖς «Ἀσκλη-
πιάδης ἀκουστὰς ἔσχε Τίτον Αὐφίδιον Σικελὸν καὶ Φιλωνίδην Δυρρα-
χηνὸν καὶ Νίκωνα Ἀκραγαντῖνον». καὶ πάλιν «Φιλωνίδης δὲ ὁ Δυρ-
ραχηνὸς ἤκουσε μὲν Ἀσκληπιάδου, ἰατρεύσας δὲ ἐν τῇ πατρίδι ἐνδόξως
συνετάξατο βιβλία μεʹ».
Δώριον πόλις. τὸ ἐθνικὸνΔώριος καὶΔωριεύς καὶΔωριάν.
Ἑλίκη πόλις Πελοποννήσου. ὁ πολίτηςἙλικώνιος ἀπὸ τοῦ κτι-
στοῦ Ἑλικῶνος. ἴσως δὲ τοῦτο ἀπὸ τοῦ ὄρους γέγονεν. ἔστω οὖν
Ἑλικεύς ἢἙλικωνίτης. ἴσως ἀπὸ τοῦ Ἑλικώνιος. ἢἙλικήσιοι.
Ἐπίδαμνος πόλις Ἰλλυρίας. τὸ ἐθνικὸνἘπιδάμνιος. εὕρηται
παρὰ Παρθενίῳ καὶ διὰ διφθόγγου.
Ἐπίδαυρος πόλις πρὸς τῷ Ἄργει. ὁ πολίτηςἘπιδαύριος. καὶ
Ἐπιδαυριώτης φασίν.
Εὐρύαμπος πόλις Μαγνησίας. ὁ πολίτης Εὐρυάμπιος. Λυκόφρων
(900) «Ἀμφρυσίων σκηπτοῦχον Εὐρυάμπιον».
 564

Εὐρυμέδων ποταμὸς Παμφυλίας. τὸ ἐθνικὸνΕὐρυμεδόντιος.

ἀπὸ δὲ Εὐρυμηδοῦντος Εὐρυμηδούντιος.

Κλαύδιος Πτολεμαίος Apotelesmatica (= Tetrabiblos) B.2, cha. 3, se.

17, line 3

Γερμανία καὶ Βασταρνία μᾶλλον τῷ Κριῷ συνοικειοῦν-

ται καὶ τῷ τοῦ Ἄρεως, ὅθεν ὡς ἐπίπαν οἱ ἐν αὐταῖς
ἀγριώτεροι καὶ αὐθαδέστεροι καὶ θηριώδεις τυγχάνου-
σιν· Ἰταλία δὲ καὶ Ἀπουλία καὶ Σικελία καὶ Γαλλία τῷ
Λέοντι καὶ τῷ ἡλίῳ, διόπερ ἡγεμονικοὶ μᾶλλον οὗτοι
καὶ εὐεργετικοὶ καὶ κοινωνικοί· Τυρρηνία δὲ καὶ Κελ-
τικὴ καὶ Σπανία τῷ Τοξότῃ καὶ τῷ τοῦ Διός, ὅθεν τὸ
φιλελεύθερον αὐτοῖς καὶ ἁπλοῦν καὶ φιλοκάθαρον.
τὰ δὲ ἐν τούτῳ μὲν ὄντα τῷ τεταρτημορίῳ μέρη, περὶ
δὲ τὸ μέσον ἐσχηματισμένα τῆς οἰκουμένης, Θρᾴκη τε
καὶ Μακεδονία καὶ Ἰλλυρία καὶ Ἑλλὰς καὶ Ἀχαΐα καὶ
Κρήτη, ἔτι δὲ καὶαἱ Κυκλάδες καὶ τὰ Παράλια τῆς
Μικρᾶς Ἀσίας καὶ Κύπρος, πρὸς νοταπηλιώτην κείμε-
να τοῦ ὅλου τεταρτημορίου, προσλαμβάνει τὴν συνοι-
κείωσιν τοῦ νοταπηλιωτικοῦ τριγώνου τοῦ τε κατὰ τὸν
Ταῦρον καὶ τὴν Παρθένον καὶ τὸν Αἰγόκερων, ἔτι δὲ
συνοικοδεσποτοῦντας τόν τε τῆς Ἀφροδίτης καὶ τὸν τοῦ
Κρόνου καὶ ἔτι τὸν τοῦ Ἑρμοῦ, ὅθεν οἱ κατοικοῦντες
τὰς χώρας ἐκείνας συγκατεσχηματισμένοι μᾶλλον ἀπε-
φάνθησαν καὶ κεκραμένοι τοῖς τε σώμασι καὶ ταῖς ψυχαῖς,
ἡγεμονικοὶ μὲν καὶ αὐτοὶ τυγχάνοντες καὶ γενναῖοι

Κλαύδιος Πτολεμαίος Apotelesmatica (= Tetrabiblos) B.2, cha. 3, se.

21, line 5

μυστηρίων δὲ μάλιστα συντελεστικοὶ διὰ τὸν τῆς Ἀφρο-

δίτης ἑσπέριον σχηματισμόν. πάλιν δὲ κατὰ μέρος καὶ
τούτων αὐτῶν οἱ μὲν περὶ τὰς Κυκλάδας καὶ τὰ Παρά-
λια τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καὶ Κύπρον τῷ τε Ταύρῳ καὶ
τῷ τῆς Ἀφροδίτης μᾶλλον συνοικειοῦνται, ὅθεν ὡς ἐπὶ
τὸ πλεῖστον τρυφηταί εἰσι καὶ καθάριοι καὶ τοῦ σώμα-
τος ἐπιμέλειαν ποιούμενοι· οἱ δὲ περὶ τὴν Ἑλλάδα καὶ
τὴν Ἀχαΐαν καὶ τὴν Κρήτην τῇ τε Παρθένῳ καὶ τῷ τοῦ
Ἑρμοῦ, διὸ μᾶλλον λογικοὶ τυγχάνουσι καὶ φιλομαθεῖς
καὶ τὰ τῆς ψυχῆς ἀσκοῦντες πρὸ τοῦ σώματος· οἱ δὲ
περὶ τὴν Μακεδονίαν καὶ Θρᾴκην καὶ Ἰλλυρίαν τῷ τε
 565

Αἰγόκερῳ καὶ τῷ τοῦ Κρόνου, διὸ φιλοκτήματοι μέν,

οὐχ ἥμεροι δὲ οὕτως οὐδὲ κοινωνικοὶ τοῖς νομίμοις.
τοῦ δὲ δευτέρου τεταρτημορίου τοῦ κατὰ τὸ νότιον
μέρος τῆς Μεγάλης Ἀσίας τὰ μὲν ἄλλα μέρη τὰ περι-
έχοντα Ἰνδικὴν Ἀριανὴν Γεδρουσίαν Παρθίαν Μηδίαν
Περσίδα Βαβυλωνίαν Μεσοποταμίαν Ἀσσυρίαν καὶ τὴν
θέσιν ἔχοντα πρὸς νοταπηλιώτην τῆς ὅλης οἰκουμένης
εἰκότως καὶ αὐτὰ συνοικειοῦται μὲν τῷ νοταπηλιωτικῷ
τριγώνῳ Ταύρου καὶ Παρθένου καὶ Αἰγόκερω· οἰκοδε-
σποτεῖται δὲ ὑπὸ τοῦ τῆς Ἀφροδίτης καὶ τοῦ τοῦ Κρόνου

Hecataeus Hist., Fr.a Volume-Jacobyʹ-F 1a,1,F, fr. 172, line 2

– s. Καβασσός· πόλις ἐν Καππαδοκίαι, πατρὶς Ὀθρυονέως.

Ὅμηρος (Il. Ν 363) ‘Καβησσόθεν ἔνδον ἐόντα’. Ἑκαταῖος δ' ὁ Μιλήσιος
Καβησσὸν πόλιν εἶναί φησιν«ὑπερβάντι τὸν Θράικιον Αἷμον».
καὶ συμφωνεῖ καὶ ἡ τοῦ γάμου ἐλπὶς τῶν Θραικῶν ἀκολασίαι. Ἑλλάνικος
(4 F 147) δὲ τῆς Λυκίας πόλιν Καβησσόν. Ἀπίων δὲ ἀληθέστερόν φησι
κώμην εἶναι Καππαδοκίας μεταξὺ Ταρσοῦ καὶ Μαζάκων.
– s. Κρόβυζοι· ἔθνος πρὸς νότου ἀνέμου τοῦ Ἴστρου. Ἑκα-
ταῖος Εὐρώπηι. ἐξ οὗ Κροβυζικὴ ἡ γῆ.
– s. Τριζοί· ἔθνος πρὸς νότον τοῦ Ἴστρου. Ἑκαταῖος Εὐρώπηι.
– s. Ὀργάμη· πόλις ἐπὶ τῶι Ἴστρωι. Ἑκαταῖος Εὐρώπηι.
εἰσὶ καὶ Ὀργομεναί, πόλις Ἰλλυρίας.
– s. Αἰζική· Θράικης μέρος. Ἑκαταῖος Εὐρώπηι.
STEPH. BYZ. s. Βάντιοι· ἔθνος Θράικης. Ἑκαταῖος.
– s. Δάρσιοι· ἔθνος Θράικιον. Ἑκαταῖος Εὐρώπηι.
– s. Δασιλοί· ἔθνος Θραικικόν. Ἑκαταῖος Εὐρώπηι.
– s. Δατύλεπτοι· ἔθνος Θράικης. Ἑκαταῖος Εὐρώπηι.
– s. Δισοραί· ἔθνος Θράικιον. Ἑκαταῖος Εὐρώπηι.
– s. Ἐντριβαί· ἔθνος Θράικης. Ἑκαταῖος Εὐρώπηι.

Πολύβιος ιστορίαι. B.8, cha. 14b, se. 1, line 1

δας ἡμέρᾳ μετὰ μεγάλων ἀγώνων, ποιησαμένων τῶν

Μακεδόνων ἐνεργοὺς καὶ καταπληκτικὰς προσβολάς.
Φίλιππος μὲν οὖν, παραδόξως ἐγκρατὴς γενόμενος
τῶν προειρημένων τόπων, ἅπαντας τοὺς πέριξ ὑπο-
χειρίους ἐποιήσατο διὰ ταύτης τῆς πράξεως, ὥστε τοὺς
πλείστους τῶν Ἰλλυριῶν ἐθελοντὴν ἐπιτρέπειν αὐτῷ
τὰς πόλεις· οὐδεμία γὰρ ὀχυρότης ἔτι πρὸς τὴν Φιλίπ-
 566

που βίαν οὐδ' ἀσφάλεια τοῖς ἀντιταττομένοις πρου-

φαίνετο, κεκρατημένων μετὰ βίας τῶν προειρημένων
ὀχυρωμάτων. [Cod. Urb. fol. 107 (exc. anp. 199).]
ἔθνος Ἰλλυρίας· Πολύβιος ὀγδόῳ.
[Steph. Byz. p. 220, 21 Mein.]
Ὕσκανα πόλις Ἰλλυρίδος οὐδετέρως· Πολύβιος ηʹ.
[ibid. p. 653, 14 Mein.]

Πολύβιος ιστορίαι. B.13, cha. 10, se. 11, line 1

C. FR.UM INCERTAE SEDIS.

Μελίτουσσα, 8πόλις Ἰλλυρίας. Πολύβιος τρισκαι-

δεκάτῳ.

Polybius Hist., Fr.a ex incertis libris Fr. 21, line 1

ἅτε μεγάλης οὔσης τῆς πόλεως

Ἀποσφαλμήσας] 8Πολύβιος· ὁ δ' ἵππος,
ὑπεραλγὴς ὢν ἐκ τῆς πληγῆς, ἀποσφαλμήσας ἐφέρετο
ῥύδην διὰ τοῦ μεταξὺ τόπου τοῦ στρατοπέδου.
[ἀπὸ τοῦ κρατίστου] Καὶ Πολύβιος· καὶ τὸ μὲν πα-
λαιὸν ἀπὸ τοῦ 8κρατίστου ἐγένετο παρὰ Ῥωμαίοις ἡ 8μονομαχία,
ἐν δὲ τοῖς καθ' ἡμᾶς 8πολλαὶ ὁδοὶ εὕρηνται.]
Ἀρκεσίνη] 8μία τῶν τριῶν πόλεων τῶν ἐν
Ἀμοργῷ τῇ νήσῳ. ἦσαν γὰρ Μελανία, Μινῴα, Ἀρκεσίνη.
Πολύβιος δὲ ἀρσενικῶς τὸν Ἀρκεσίνην 8φησί. Steph. Byz.
Ἅρπυια] πόλις ἐν Ἰλλυρίᾳ παρ' Ἐγχελέαις
... Πολύβιος. Steph. Byz.
Αὐλαία] 8Πολύβιος· ἀκούων ταῦτα πάντα
διὰ τῆς αὐλαίας ἐγέλα ὁ βασιλεύς.
Αὐτοτελής Πολύβιος· ταῦτ' εἰρήσθω χάριν
τῆς Ῥωμαίων εὐβουλίας καὶ τῆς ἀνοίας τῶν ὀλιγω-
ρούντων τῆς τῶν ἐκτὸς συγκαταθέσεως, αὐτοτελεῖς δὲ
νομιζόντων εἶναι πρὸς τὸ κατορθοῦν τὰς σφετέρας
δυνάμεις. Ἄψυρτος] .. 8Πολύβιος νῆσον Ἄψυρτον
8ἱστορεῖ. Steph. Byz.

Theopompus Hist., Fr.a Volume-Jacobyʹ-F 2b,115,F, fr. 377, line 1

 567

(5, 16. 22) τὸ ἐθνικὸν Μελιβοεύς, ὡς Θεόπομπος.

Μελίταια· πόλις Θετταλίας. Ἀλέξανδρος (V)
Ἀσίαι. Θεόπομπος δὲ Μελίτειαν αὐτήν φησιν. ...... Ἔφοροςλ
(70 F 95)· ‘οἱ δὲ τύραννοι τῶν Φερῶν καὶ Μελιταιεῖς φίλοι πρότερον
ὑπάρχοντες’.
Νεάνδρεια· πόλις Τρωάδος ἐν Ἑλλησπόντωι
.... λέγεται καὶ Νεάνδρειον οὐδετέρως, ὡς Θεόπομπος.
Σκίθαι· πόλις Θράικης πλησίον Ποτιδαίας.
τὸ ἐθνικὸν Σκιάθιος, ὥς φησι Θεόπομπος.
Σκύβρος· χωρίον Μακεδονίας, ὡς Θεόπομπος.
Τραλλία· μοῖρα τῆς Ἰλλυρίας. λέγοντα καὶ
Τράλλοι· καὶ Τράλλεις παρὰ Θεοπόμπωι.
Τρῆρος· χωρίον Θράικης. καὶ Τρῆρες Θράι-
κιον ἔθνος ..... Θεόπομπος Τρᾶρας αὐτοὺς καλεῖ.
Ὑπερησία· πόλις τῆς Ἀχαίας ... τὸ ἐθνικὸν
... Ὑπερησιεύς ... Θεόπομπος δὲ Ὑπερασιεῖς φησι διὰ τοῦα.
STOB. Flor. III 16, 16: Θεοπόμπου·«εἴ τις
πλεῖστα τῶν ἀγαθῶν κεκτημένος μετὰ τοῦ λυπεῖσθαι
διάγοι τὸν βίον, ἁπάντων ἂν εἴη καὶ τῶν ὄντων καὶ τῶν
ἐσομένων ἀθλιώτατος.»

Cornelius Alexander Polyhist., Fr.a Fr. 136-137, line 1

ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΠΑΡ' ΑΛΚΜΑΝΙ ΤΟΠΙΚΩΣ ΕΙΡΗΜΕΝΩΝ.

Steph. Byz.:Ἄραξαι ἢ Ἀραξοὶ, ἔθνος Ἰλλυρίας,

ὡς Ἀλ. Κορνήλιος ἐν τῷ Περὶ τῶν παρ' Ἀλκμᾶνι ποτι-
κῶς εἰρημένων.
Ἄσσος ... Ἀλέξανδρος δ' ὁ Κορνήλιος ἐν τῷ Περὶ
τῶν παρ' Ἀλκμᾶνι τοπικῶς ἱστορημένων, Μυτιληναίων
ἄποικον ἐν τῇ Μυσίᾳ φησὶν Ἄσσον, ὅπου ὁ σαρκοφάγος
γίγνεται λίθος.

Oribasius Med., Collectiones medicae (lib. 1-16, 24-25, 43-50)

B.2, cha. 58, se. 132, line 1

φέρουσι τῶν τραχειῶν, αὗται δ' εἰσὶν αἱ πλατὺ ὄστρακον ἔχουσαι καὶ
διαυγές, εὔπεπτοι, εὔτροφοι, εὔχυλοι, γλυκεῖαι, οὐκ ἀπηνεῖς στομάχῳ.
ὀπῷ δὲ καὶ νάπυϊ ἐσθίονται καὶ λοπάδι, καὶ ὀπταί· ἑφθῶν δ'ὁ
ζωμὸς λύει κοιλίαν. αἱ δὲ γλυκυμαρίδες χαριέστεραι τῶν λειοστράκων
κογχῶν, ἥττους δὲ πελωρίδων. διαλλάττουσι δὲ κατὰ τόπους τοῖς
εἴδεσιν, ὡς πελωρίδες καὶ χημαί, ποικιλίᾳ καὶ σχηματισμῷ· αἱ μὲν
 568

γὰρ ἐν τῷ ἐν Ἀλεξανδρείᾳ λιμένι ἄρισται, αἱ δὲ περὶ τὸν Δίολκον

καὶ Φάρον καὶ γέφυραν ἐπιμήκεις καὶ τραχεῖαι. τὰ δὲ καλούμενα
ὠτία γίνονται πρὸς πέτραις, σκληρὰ δ' ἐστί, δύσπεπτα, ἄστομα, κακο-
στόμαχα, διαχωρητικά. ἀπὸ τηγάνου δὲ προσφέρονται· οὐ γὰρ ἄλλως
ἡδύνονται. γίνονται δὲ μεγάλα ἐν Ἰλλυρίᾳ κατὰ τὸν Ἰόνιον κόλπον·
ἐσθίονται δ' ὀπῷ, ὄξει, πηγάνῳ.

Anonymi Historici (FGrH), De historia Alexandri

Volume-Jacobyʹ-T+F 2b,153,F, fr. 15b, line 2

Ἐγκώμιον εἰς Διοκλητιανόν· Βασσαρικὰ ἤτοι Διονυσιακά, βιβλίαδ· Τὰ

κατὰ Πάνθειαν τὴν Βαβυλωνίαν· Τὰ κατὰ Ἀριάδνην· Βίον Ἀπολλωνίου
τοῦ Τυανέως·
Πύθωνα ἢ Ἀλεξανδριακόν (ἔστι δὲ ἱστορία Ἀλεξάνδρου τοῦ Μακεδόνος,
ὅτε Θήβας παρέλαβε)· καὶ ἄλλα.
STEPH. BYZ. s. Ὕασις· ... λέγεται καὶ Ὄασις καὶ ὁ
πολίτης Ὀασίτης, ὁ ποιητὴς Σωτήριχος, ὁ καὶ τὰ πάτρια γεγραφώς.
SUID. s. Ἀρριανός, ἐποποιός· Μετάφρασιν τῶν Γεωργικῶν τοῦ
Βεργιλλίου ἐπικῶς ποιήσας· Ἀλεξανδριάδα (ἔστι δὲ κατὰ τὸν Μακεδόνα
ἐν ῥαψωιδίαις εἴκοσι καὶ τέσσαρσιν)· Εἰς Ἄτταλον τὸν Περγαμηνὸν
ποιήματα.
STEPH. BYZ. s.
Ἀστραία· πόλις Ἰλλυρίας. Ἀδριανὸς Ἀλεξανδρειάδοςα‘οἳ δ' ἔχον
Ἀστραίαν
τε Δόβηρά τε’.
– s. Σάνεια· πόλις Ἰνδική, ὡς Ἀδριανὸς Ἀλεξανδρειάδοςζ.
ὅτι Ἀλεξάνδρου τελευτήσαντος ἐναπελείφθησαν αἱ γυναῖκες αὐτοῦ
καὶ παῖς ἀτελής, ὃν ἐγέννησεν ἐκ τῆς Ῥωξάνης. στασιαζόντων δὲ τῶν
περὶ
αὐτὸν περὶ τῆς βασιλείας ἐτάχθη βασιλεύειν ὁ ὁμοπάτριος ἀδελφὸς Ἀλε-
ξάνδρου ὁ Ἀρριδαῖος, ὁ καὶ Φίλιππος ὕστερον ὀνομασθείς, μέχρις οὗ
φθάσηι εἰς ἀνήκουσαν ἡλικίαν ὁ Ἀλεξάνδρου παῖς. (2) ἐπεὶ δὲ ἦν
νωθρὸς ὁ Ἀρριδαῖος, ἔτι δὲ καὶ ἐπιληπτικός, ἡιρέθη ἐπίτροπος καὶ ἐπι-
μελητὴς τῶν βασιλικῶν πραγμάτων ὁ Περδίκκας, ὧι δέδωκεν ὁ Ἀλέξαν-
δρος τελευτῶν τὸν ἑαυτοῦ δακτύλιον ὡς πιστοτέρωι τῶν ἄλλων
στρατηγῶν.

Domitius Callistratus Hist., Fr.Fr. 9, line 1

E LIBRO SEPTIMO.
 569

Idem: Ὀλύμπη, πόλις Ἰλλυρίας, ὡς Δομίτιος Καλ-

λίστρατος ἑβδόμῳ Περὶ Ἡρακλείας.
Athenaeus VI: Τάχ' οὖν διὰ τοῦτο καὶ
Εὐφορίων ὁ ἐποποιὸς τοὺς Μαριανδυνοὺς δωροφόρους
κέκληκεν·
Δωροφόροι καλεοίαθ' ὑποφρίσσοντες ἄνακτας.
Λέγει δὲ καὶ Καλλίστρατος ὁ Ἀριστοφάνειος, ὅτι τοὺς
Μαριανδυνοὺς ὠνόμαζον μὲν δωροφόρους, ἀφαιροῦντες
τὸ πικρὸν τῆς ἀπὸ τῶν οἰκετῶν προσηγορίας, καθάπερ
Σπαρτιᾶται μὲν ἐποίησαν ἐπὶ τῶν Εἱλώτων, Θετταλοὶ
δ' ἐπὶ τῶν πενεστῶν, Κρῆτες δ' ἐπὶ τῶν κλαρωτῶν.

Demosthenes Epic., Fr.a Fr. 10, line 1

Idem: Ἄμαστρις, πόλις Παφλαγονίας, ... ἀπὸ γυ-

ναικὸς Περσίδος Ἀμαστρίδος, θυγατρὸς Ὀξυάθρου τοῦ
ἀδελφοῦ Δαρείου, ἣ συνῴκησε Διονυσίῳ τῷ Ἡρακλείας
τυράννῳ. Δημοσθένης δ' ἐξ Ἀμαζόνος οὕτω λεγομένης.
Idem: Ἀπολλωνία, πρώτη πόλις Ἰλλυρίας ... κβʹ,
τῶν ἐπὶ Θρᾴκης Ἰώνων, ἣν Δημοσθένης φησίν.
Idem: Δορυλάειον, πόλις Φρυγίας, ὃ καὶ Δορύλαιον
Δημοσθένης φησί.
Idem: Κρῆσσα, πόλις Παφλαγονίας, ἣν Μηριόνης
μετὰ Τροίαν ἔκτισε, Ζηίλας δὲ εἷλεν ὁ Νικομήδους υἱός.
Δημοσθένης γράφει τὸ ἐθνικὸν Κρησσαῖος.

Historia Alexandri Magni, Recensio α sive Recensio vetusta

B.2, cha. 7, se. 9, line 3

τηγὸς καὶ ἡγεμὼν καὶ πρῶτος .... τῶν στρατευμάτων· καὶ πολεμῶν μὲν
ἀποτίθεται τὸ βασίλειον, νικήσας δὲ ἀναλαμβάνει τὸ διάδημα.’ Ὁ
Δαρεῖος
εἶπεν· ‘Τί αὐτὸν μιμήσωμαι;’ ἕτερος συγκαθήμενος εἶπεν αὐτῷ· ‘Τούτῳ
γὰρ πάντων περιεγένετο ὁ Ἀλέξανδρος, μηδὲν ἀναβαλλόμενος, ἀλλὰ
πάντων
γενναίως † περιγινόμενος. ἀληθῶς κατὰ τὴν γενναιότητα καὶ μορφὴν
λέοντος
ἔχει.’ Δαρεῖος εἶπε· ‘Πόθεν σὺ οἶδας ταῦτα;’ Ὁ δὲ εἶπεν· ‘Ἐξότε
ἐπέμφθην
 570

ὑπὸ σοῦ ἐν Μακεδονίᾳ πρὸς τὸν πατέρα αὐτοῦ Φίλιππον τοὺς φόρους
ἀπαιτῆσαι, ἔμαθον αὐτοῦ τὴν φρόνησιν καὶ τοὺς χαρακτῆρας. ὥστε καὶ
σὺ μετάπεμψαι τῆς ὅλης ἠπείρου τοὺς σατράπας· ἔστι γάρ σοι ἔθνη
Περσῶν
καὶ Πάρθων καὶ Ἐλυμαίων καὶ Βαβυλωνίων καὶ τῶν κατὰ τὴν
Μεσοποταμίαν καὶ τὴν Ἰλλυρίαν χώραν, ἵνα μή σοι τὰ Βάκτρων καὶ τὰ
Ἰνδῶν ἢ τῶν Σεμιράμεως μελάθρων εἴπω. ἔστι γὰρ ἔθνη τούτων ρπʹ·
στράτευσον ἐξ αὐτῶν † κἂν δέκα ἔθνη τοὺς θεούς. δυνατοὶ γάρ ἐσμεν τῇ
βαρβαρικῇ δυνάμει καὶ τῷ πλήθει θαμβῆσαι τοὺς πολεμίους.’
Ἕτερος εἶπε· ‘Καλῶς μὲν συνεβούλευσας, ἀλλὰ ἀνάξια· μία γὰρ
ἐνθύμησις Ἑλλήνων κατανικᾷ τοὺςτῶν βαρβάρων ὄχλους, ὥσπερ καὶ
εἷς κύων Λακωνικὸς ὅλην ἀγέλην ποιμνίων ἀποδιώκει.’ οὕτως αὐτῶν
βουλευομένων Δαρεῖος συναθροίζει τὰ πλήθη.

(Ερέννιος Fr.a Fr. 15, line 9

Κῦνος, ἐπίνειον Ὀποῦντος, ὡς Φίλων καὶ Παυ-

σανίας. Idem:Ἄργουρα, πόλις Θεσσαλίας, ἡ πρότερον
Ἄργισσα ... Τὸ ἐθνικὸν δὲ ἔδει Ἀργουραῖος, ὡς καὶ Φί-
λων. Μελίταια, πόλις Θετταλίας ... Θεόπομπος δὲ Με-
λίτειαν αὐτήν φησιν ... Ἔφορος λʹ· «Οἱ δὲ τύραννοι τῶν
Φερῶν καὶ Μελιταιεῖς, φίλοι πρότερον ὑπάρχοντες.»
Μελίτεια. Φίλων οὕτω γράφει, τὰ αὐτὰ πρά-
γματα τῇ εἰρημένῃ προσάπτων.
Βουθόη, πόλις Ἰλλυρίας, ὡς Φίλων, διὰ τὸ
Κάδμον ἐπὶ ζεύγους βοῶν ὀχούμενον ταχέως ἀνύσαι
τὴν ἐς Ἰλλυριοὺς ὁδόν.
Δυρράχιον, πόλις Ἰλλυρικὴ, Ἐπίδαμνος κλη-
θεῖσα ἀπὸ Ἐπιδάμνου. Τούτου θυγάτηρ Μέλισσα, ἧς
καὶ Ποσειδῶνος Δυρράχιος· ἀφ' ἧς ἐστιν ἐν Ἐπιδάμνῳ
τόπος Μελισσώνιος, ἔνθα Ποσειδῶν αὐτῇ συνῆλθεν.
»Μετὰ δὲ τὸν Ῥιζονικὸν [κόλπον] Λίσσος ἐστὶ πόλις
καὶ Ἀκρόλισσος καὶ Ἐπίδαμνος Κερκυραίων κτίσμα,
ἡ νῦν Δυρράχιον ὁμωνύμως τῇ χερρονήσῳ πρότερον
λεγομένη, ἐφ' ἧς ἵδρυται,» ὡς Φίλων (Στράβων?).

Mnaseas Perieg., Fr.aFr. 13, line 1

E LIBRO TERTIO.
 571

Athenaeus VII: Μνασέας δ' ἐν τρίτῳ τῶν

Εὐρωπιακῶν Ἀνθηδόνος καὶ Ἀλκυόνης αὐτὸν (τὸν Γλαῦ-
κον) γενεαλογεῖ. Ναυτικὸν δὲ αὐτὸν καὶ κολυμβητὴν
ἀγαθὸν γενόμενον Πόντιον καλεῖσθαι· ἁρπάσαντα δὲ
Σύμην, τὴν Ἰαλύσου καὶ Δωτίδος θυγατέρα, ἀποπλεῦ-
σαι εἰς τὴν Ἀσίαν, καὶ τὴν ἐγγὺς τῆς Καρίας νῆσον
ἔρημον κατοικίσαντα ἀπὸ τῆς γυναικὸς Σύμην αὐτὴν
προσαγορεῦσαι.
Stephan. Byz.: Ἐγγελᾶνες, ἔθνος Ἰλλυρίας, οἱ
αὐτοὶ τοῖς Ἐγχελέαις, ὡς Μνασέας ἐν γʹ τῶν Περιηγή-
σεων.
Athenaeus XII: Οὐ μόνος δὲ ὁ Σαρδανά-
παλλος διετέθρυπτο, ἀλλὰ καὶ Ἀνδρόκοττος ὁ Φρύξ. Καὶ
γὰρ οὗτος ἐνεδύσατο ἀνθινὴν ἐσθῆτα καὶ γυναικὸς εὐ-
πρεπέστερον ἐκοσμεῖτο, ὡς Μνασέας φησὶν ἐν τρίτῳ
Εὐρώπης.

Epiphanius Scr. Eccl., Ancoratus Cha. 113, se. 5, line 9

Λέσβος Τένεδος Ἴμβρος Ἴασος Σάμος Κῶος Κνίδη Νίσσυρος Μεγίστη

καὶ Κύπρος.
Ἰάφεθ δὲ τῷ τρίτῳ παῖδες καὶ παίδων παῖδες δεκαπέντε ἕως τοῦ
αὐτοῦ διαμερισμοῦ τῶν γλωσσῶν· Μῆδοι Ἀλβανοὶ Γαργιανοὶ Ἀρμένιοι
Ἀρραῖοι Ἀμαζόνες Κῶλοι Κορζηνοὶ Βενεαγηνοὶ Καππάδοκες Γαλάται
Παφλαγόνες Μαριανδηνοὶ Τιβαρηνοὶ Χάλυβες Μοσσύνοικοι Κόλχοι
Μελαγχηνοὶ Σαυρομάται Γερμανοὶ Μαιῶται Σκύθαι Ταῦροι Θρᾷκες
Βαστέρνοι Ἰλλυριοὶ Μακεδόνες Ἕλληνες Λίβυες † Φρύγες Παννόνιοι
Ἴστροι Οὐέννοι Δαυνεῖς Ἰάπυγες Καλαβροὶ Ἱππικοὶ Λατῖνοι οἱ καὶ
Ῥωμαῖοι Τυρρηνοὶ Γάλλοιοἱ καὶ Κελτοὶ Λιγυστινοὶ [Καμπανοὶ]
Κελτίβηρες Ἴβηρες Γάλλοι Ἀκουιτανοὶ Ἰλλυριανοὶ Βάσαντες Κάννιοι
Καρτανοὶ Λυσιτανοὶ Οὐακκαῖοι Βρεττανικοὶ Σκότοι Σπάνοι.
νῆσοι δὲ αὐτοῖς Βρεττανία Σικελία Εὔβοια Ῥόδος Χίος Λέσβος Κύθηρα
Ζάκυνθος Κεφαληνία Ἰθάκη Κέρκυρα Κύπρος. εἴ που δὲ ὄνομα
ἔθνους ἢ νήσου ἐντέτακται δισσῶς ἐν κλήρῳ ἄλλου καὶ πάλιν ἄλλου,
κατὰ τὰ κοινὰ ὅρια ἢ κατὰ τὰς γενομένας κατὰ καιρὸν ἀποικίας ἢ
κατὰ πρόσληψιν τοῦ Χάμ, ὃς ἐπλεονέκτησε καὶ ἔλαβε τοῦ Σὴμ μέρη,
μηδεὶς θαυμαζέτω ἢ ἀμφιβαλλέτω.

Gaius Asinius Quadratus Hist., Fr.a Fr. 27, line 2

 572

E LIBRIS INCERTIS.

SByz.:Γερούνιον, πόλις Ἰταλίας. Κουάδρατος

δὲ Γερυνίαν ταύτην καλεῖ. Τὸ ἐθνικὸν Γερούνιος.
Idem:Δάλμιον, πόλις Δαλματίας μεταξὺ Ἰλλυρίας καὶ Ἰταλίας ...
Ἀππιανὸς δὲ τὴν πόλιν Δέλμινον,
Κουάδρατος δὲ Δάλμινον. Φασὶ δὲ αὐτοὺς καὶ Δαλ-
μάτας.
Idem:Πήλιον. Ἔστι καὶ Πήλιον Ἰλλυρίας πό-
λις, ἧς μέμνηται Κουάδρατος. Τὸ ἐθνικὸν Πηληνός.
Dio Cassius LXX, 3: Κουάδρατος δὲ γηραιὸν μέν
φησιν αὐτὸν τελευτῆσαι, τὴν
δὲ τελευτὴν ἡδίστην αὐτῷ κατ' ἴσον ὕπνῳ τῷ μαλα-
κωτάτῳ γενέσθαι.

Gaius Asinius Quadratus Hist., Fr.a Fr. 28, line 1

LIBRIS INCERTIS.

SByz.:Γερούνιον, πόλις Ἰταλίας. Κουάδρατος

δὲ Γερυνίαν ταύτην καλεῖ. Τὸ ἐθνικὸν Γερούνιος.
Idem:Δάλμιον, πόλις Δαλματίας μεταξὺ Ἰλλυ-
ρίας καὶ Ἰταλίας ... Ἀππιανὸς δὲ τὴν πόλιν Δέλμινον,
Κουάδρατος δὲ Δάλμινον. Φασὶ δὲ αὐτοὺς καὶ Δαλ-
μάτας.
Idem:Πήλιον. Ἔστι καὶ Πήλιον Ἰλλυρίας πό-
λις, ἧς μέμνηται Κουάδρατος. Τὸ ἐθνικὸν Πηληνός.
Dio Cassius LXX, 3: Κουάδρατος δὲ γηραιὸν μέν
φησιν αὐτὸν τελευτῆσαι, τὴν
δὲ τελευτὴν ἡδίστην αὐτῷ κατ' ἴσον ὕπνῳ τῷ μαλα-
κωτάτῳ γενέσθαι.

Priscus Hist., Rhet., Fr.a Fr. 1, line 24

νης πρεσβείας, συνεκπέμπει Πλίνθας Σηγγίλαχον, ἄνδρα

τῶν ἐπιτηδείων, πεῖσαι τὸν Ῥοῦαν αὐτῷ καὶ μὴ ἑτέροις
 573

Ῥωμαίων ἐς λόγους ἐλθεῖν. τελευτήσαντος δὲ Ῥοῦα, καὶ

περιστάσης τῆς Οὔννων βασιλείας ἐς Ἀττήλαν καὶ Βλήδαν,
ἐδόκει τῇ Ῥωμαίων βουλῇ Πλίνθαν πρεσβεύεσθαι παρ' αὐτούς.
καὶ κυρωθείσης ἐπ' αὐτῷ παρὰ βασιλέως ψήφου, ἐβούλετο
καὶ Ἐπιγένην ὁ Πλίνθας συμπρεσβεύειν αὐτῷ ὡς μεγίστην
ἐπὶ σοφίᾳ δόξαν ἐπιφερόμενον καὶ τὴν ἀρχὴν ἔχοντα τοῦ
κοιαίστορος. χειροτονίας δὲ καὶ ἐπ' αὐτῷ γενομένης, ἄμφω
ἐπὶ τὴν πρεσβείαν ἐξώρμησαν καὶ παραγίνονται ἐς Μάργον
(ἡ δὲ πόλις τῶν ἐν Ἰλλυρίᾳ Μυσῶν πρὸς τῷ Ἴστρῳ κειμένη
ποταμῷ ἀντικρὺ Κωνσταντίας φρουρίου κατὰ τὴν ἑτέραν
ὄχθην διακειμένου), εἰς ἣν καὶ οἱ βασίλειοι συνῄεσαν
Σκύθαι. καὶ τὴν σύνοδον ἔξω τῆς πόλεως ἐποιοῦντο ἐπιβε-
βηκότες ἵππων· οὐ γὰρ ἐδόκει τοῖς βαρβάροις ἀποβᾶσι
λογοποιεῖσθαι, ὥστε καὶ τοὺς Ῥωμαίων πρέσβεις τῆς σφῶν
αὐτῶν ἀξίας προνοουμένους ἀπὸ τῆς αὐτῆς προαιρέσεως
ἐς ταὐτὸν τοῖς Σκύθαις ἐλθεῖν, πρὸς τὸ μὴ τοὺς μὲν
ἀφ' ἵππων, τοὺς δὲ πεζοὺς διαλέγεσθαι. τοὺς ἀπὸ
τῆς Σκυθικῆς καταφεύγοντας, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἤδη πεφευ-
γότας σὺν καὶ τοῖς αἰχμαλώτοις Ῥωμαίοις

Priscus Hist., Rhet., Fr.a Fr. 46, line 1

edocent, Scythiam laudant persuasaque gente sua via,

qua cerva indice dedicerant, ad Scythiam properant,
et quantoscumque prius in ingressu Scytharum ha-
buerunt, litavere victoriae, reliquos perdomitos sube-
gerunnam mox ingentem illam paludem transierunt,
ilico Alpidzuros, Alcildzuros, Itimaros, Tuncarsos et
Boiscos, qui ripas istius Scythiae insedebant, quasi
quaedam turbo gentium rapuerunHalanos quoque
pugna sibi pares, sed humanitate, victu formaque dis-
similes, frequenti certamine fatignates, subiugaverun
Σάλωνα, πόλις Ἰλλυρίας. τὸ ἐθνικὸν Σαλωνίτης.
εἰσὶ καὶ Σαλῶναι πόλις Δελματίας, ὧν Σαλωνεὺς τὸ ἐθνικόν,
ὡς Πρίσκος ἐν ἕκτῳ.
Ἀμοιβαία ἔκτισις ... ὅρκοι δὲ ἐπὶ τῇ ἀμοιβαίᾳ σφῶν
ἐδίδοντο πίστει, οὐ μόνον αὐτοῖς, ἀλλὰ καὶ τοῖς τῶν παρα-
γινομένων ἐκ τῶν βασιλείων τῆς Ῥωμαίων τῆς διαλλαγῆς
ἕνεκα τῶν ἀνδρῶν. Πρίσκος φησίν.

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De legationibus

 574

P. 121, line 25

Πλίνθας Σηγγίλαχον, ἄνδρα τῶν ἐπιτηδείων, πεῖσαι τὸν Ῥοῦαν

αὐτῷ καὶ μὴ ἑτέροις Ῥωμαίων ἐς λόγους ἐλθεῖν. τελευτήσαντος
δὲ Ῥοῦα, καὶ περιστάσης τῆς Οὔννων βασιλείας ἐς Ἀττήλαν καὶ
Βλήδαν, ἐδόκει τῇ Ῥωμαίων βουλῇ Πλίνθαν πρεσβεύεσθαι παρ'
αὐτούς. καὶ κυρωθείσης ἐπ' αὐτῷ παρὰ βασιλέως ψήφου, ἐβού-
λετο καὶ Ἐπιγένην ὁ Πλίνθας συμπρεσβεύειν αὐτῷ ὡς μεγίστην
ἐπὶ σοφίᾳ δόξαν ἐπιφερόμενον καὶ τὴν ἀρχὴν ἔχοντα τοῦ κοιαί-
στορος. χειροτονίας δὲ καὶ ἐπ' αὐτῷ γενομένης, ἄμφω ἐπὶ τὴν
πρεσβείαν ἐξώρμησαν καὶ παραγίνονται ἐς Μάργον (ἡ δὲ πόλις
τῶν ἐν Ἰλλυρίᾳ Μυσῶν πρὸς τῷ Ἴστρῳ κειμένη ποταμῷ ἀντικρὺ
Κωνσταντίας φρουρίου κατὰ τὴν ἑτέραν ὄχθην διακειμένου), εἰς
ἣν καὶ οἱ βασίλειοι συνῄεσαν Σκύθαι. καὶ τὴν σύνοδον ἔξω τῆς
πόλεως ἐποιοῦντο ἐπιβεβηκότες ἵππων· οὐ γὰρ ἐδόκει τοῖς βαρ-
βάροις ἀποβᾶσι λογοποιεῖσθαι, ὥστε καὶ τοὺς Ῥωμαίων πρέσβεις
τῆς σφῶν αὐτῶν ἀξίας προνοουμένους ἀπὸ τῆς αὐτῆς προαιρέσεως
ἐς ταὐτὸν τοῖς Σκύθαις ἐλθεῖν, πρὸς τὸ μὴ τοὺς μὲν ἀφ' ἵππων,
τοὺς δὲ πεζοὺς διαλέγεσθαι. τοὺς ἀπὸ τῆς Σκυθικῆς κατα-
φεύγοντας, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἤδη πεφευγότας σὺν καὶ τοῖς αἰχμαλώ-
τοις Ῥωμαίοις τοῖς ἄνευ λύτρων ἐς τὰ σφέτερα ἀφιγμένοις
ἐκδίδοσθαι, εἰ μή γε ὑπὲρ ἑκάστου πεφευγότος

Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος. De administrando imperio

Cha. 45, line 159

παρεκάλεσεν, ἵνα δώσῃ αὐτῷ τὸ τοιοῦτον κάστρον, ποιήσας ἔγγραφον

ὅρκον πρὸς αὐτὸν τοῦ ἐπικρατεῖν αὐτὸ καὶ μηδέποτε τοῦτο τοῖς Σαρα-
κηνοῖς ἐπιδοῦναι. Καὶ διὰ τὸ εἶναι αὐτὸν καὶ Χριστιανὸν καὶ δοῦλον τῆς
βασιλείας ἡμῶν, πιστεύσας τῷ ὅρκῳ αὐτοῦ, δέδωκεν αὐτὸ τὸν εἰρημένον
Παγκράτιον, ὁ δὲ πάλιν ἀπεχαρίσατο αὐτὸ τοῖς Θεοδοσιουπολίταις.
Καὶ ἡνίκα παρελήφθη ἡ Θεοδοσιούπολις, ὑπεισελθόντες οἱ Ἴβηρες
ἐκράτησαν αὐτό, διότι οὔτε τὸ τοιοῦτον κάστρον τὸ Μαστάτον, οὔτε τοῦ
Ἀβνίκου ἔχουσιν ἐξουσίαν ἐπιζητεῖν. Ἀλλ' ἐπειδὴ ὁ κουροπαλάτης
πιστὸς καὶ ὀρθὸς δοῦλος καὶ φίλος ἡμῶν ἐστιν, διὰ τὴν αὐτοῦ παράκλη-
σιν ἵνα γένηται σύνορον τῆς Φασιανῆς ὁ ποταμὸς ὁ Ἔραξ, ἤτοι ὁ Φᾶσις,
καὶ τὰ μὲν ἀριστερὰ μέρη, τὰ πρὸς τὴν Ἰλλυρίαν, κατέχωσιν οἱ Ἴβηρες,
τὰ δὲ δεξιά, ὅσα εἰσὶν πρὸς τὴν Θεοδοσιούπολιν, κἄν τε κάστρα, κἄν τε
χωρία εἰσίν, ὦσιν ὑπὸ τὴν βασιλείαν ἡμῶν, τοῦ ποταμοῦ δηλονότι σύνο-
ρον ἀμφοτέρων ὑπάρχοντος, καθὼς καὶ ζῶν ὁ μακάριος Ἰωάννης ὁ
Κουρκούας περὶ τούτου ἐρωτηθεὶς ἐξεῖπεν συμφέρον εἶναι τὸν ποταμὸν
σύνορον. Τὸ μὲν γὰρ ἀκριβὲς δίκαιον οὐδεμίαν ἐξουσίαν παρέχει τῷ
 575

κουροπαλάτῃ, εἴτε εἰς τὰ ἔνθεν τοῦ ποταμοῦ, εἴτε εἰς τὰ ἐκεῖθεν δια-
κράτησιν ἔχειν, διότι τὰ τοιαῦτα πάντα χωρία τῶν Θεοδοσιουπολιτῶν
τὰ στρατεύματα τῆς βασιλείας ἡμῶν ᾐχμαλώτισαν καὶ ἐπυρπόλησαν,
καὶ οὐδέποτε χωρὶς ἡμετέρου λαοῦ Ἴβηρες ἐξῆλθον καὶ ἐπραίδευσαν
Θεοδοσιούπολιν, ἀλλ' ἀεὶ φίλους εἶχον αὐτούς, καὶ ἐπραγματεύοντο μετ'

Pseudo-Sphrantzes Hist., Chronicon sive Maius (partim sub auctore

Macario Melisseno) P. 522, line 29

χρόνων ὄντος δεκατεσσάρων καὶ μηνῶν ὀκτὼ παρὰ ἡμέραν μίαν· κατὰ
δὲ φρόνησιν καὶ ἡλικίαν ὡσὰν πλειόνων ἐτῶν ἦν. Οἴ μοι, οἴ μοι τῷ δυ-
στυχεῖ καὶ ἀθλίῳ γενέτῃ!
4. Τῷ αὐτῷ δὴ Δεκεμβρίῳ ἀπῆλθον κἀγὼ εἰς τὸ Λεοντάριν καὶ τὸν
δεσπότην τὸν κὺρ Θωμᾶν τὸν πορφυρογέννητον προσεκύνησα· καὶ εἰς
τὴν δουλοσύνην αὑτοῦ προσεδέξατό με καὶ τὸ χωρίον τὴν Κερτέζην
εὐηρ-
γέτησέ μοι ἀργυροβούλλῳ. Καὶ πρὸς τοὺς δεσπότας Σερβίας τὸν συμπέ-
θερον καὶ γαμβρὸν αὑτοῦ ἡτοίμασεν ἀπελθεῖν με τῷ ἔαρι τοῦ αὐτοῦ
ἔτους
διὰ πολλὰς καὶ ἀναγκαίας δουλείας ὠφελίμους ἀνὰ τούτων. Καὶἑτοι-
μασθεὶς παρεγενόμην εἰς Μεθώνην, ἵνα διὰ πλευσίμου ἐκεῖθεν ἀπέλ-
θω εἰς Ἐπίδαυρον τῆς Ἰλλυρίας κἀκεῖθεν εἰς τὴν Σερβίαν· καὶ ἐσκόπτην
τῆς ὁδοῦ διὰ τὴν γενομένην σύγχεσιν ἐν τῇ Πελοποννήσῳ ἕνεκεν τῆς
φυγῆς τοῦ γυναικαδελφοῦ τοῦ δεσπότου κὺρ Θωμᾶ, υἱοῦ Κεντηρίωνος
τοῦ πριγκίπου, ἀπὸ τῆς τοῦ Χλουμουτζίου φυλακῆς. Ἐν τῷδε τῷ τοῦ και-
ροῦ διαλείμματι ὁ ἀμηρᾶς ἐπῆλθεν κατὰ τῆς Σερβίας καὶ τὸν Ὁμόβρυδον
παρέλαβεν.

Marcianus Geogr., Artemidori geographia (ep. Marciani) Fr. 9, line 1

ΒΙΒΛ. Δʹ.

Τέγεστρα, οὐδετέρως, πόλις Ἰλλυρίας πρὸς

τῇ Ἀκυληίᾳ, [ἀπὸ Τεγέστρου]. Ἀρτεμίδωρος δ' ἐν
Ἐπιτομῇ τῶν ἕνδεκα Τέργεστρον αὐτὴν καὶ κώμην
οἶδεν· «Ἀπὸ Τεργέστρου κώμης καὶ τοῦ μυχοῦ ἐπὶ τὸν
Ἀδρίαν στάδιοι ͵εκεʹ.»
Φλάνων, πόλις καὶ λιμὴν περὶ τὴν Ἄψυρτον
νῆσον. Ἀρτεμίδωρος ἐν Ἐπιτομῇ τῶν ιαʹ· «Μετὰ
δὲ τὴν Ἄλωον λιμήν ἐστι Φλάνων καὶ πόλις Φλάνων,
καὶ πᾶς ὁ κόλπος οὗτος Φλανωνικὸς καλεῖται.»
 576

Ἀψυρτίδες, νῆσοι πρὸς τῷ Ἀδρίᾳ,

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 24, line 13

Ταρσῷ, ὁ δὲ Κύδνος υἱὸν Παρθένιον, ἀφ' οὗ ἡ πόλις με-

τωνομάσθη Παρθενία. μεταπεσόντος δὲ τοῦ ὀνόματος Ταρσὸς
ἐκλήθη”. τινὲς δέ φασι Σαρδανάπαλλον δύο πόλεις κτίσαι,
Ἀγχιάλην σὺν Ταρσῷ, οὗ ἐστι καὶ τὸ ἐπίγραμμα ὧδε
“ταῦτ' ἔχω, ὅσσ' ἔφαγον καὶ ἐφύβρισα καὶ μετ' ἔρωτος
τερπνὰ πάθον. τὰ δὲ πολλὰ καὶ ὄλβια κεῖνα λέλειπται.
Σαρδανάπαλλος ὁ Κυνδαράξεω παῖς Ἀγχιάλην καὶ Ταρσὸν
ἔδειμεν ἐν ἡμέρᾳ μιῇ. ἔσθιε πῖνε παῖζε, ὡς τἆλλα τούτου
οὐκ ἄξια”. τοῦ ἀποκροτήματος. λέγεται δὲ καὶ Ἀγχιάλεια,
ὡς Διονύσιος ὁ περιηγητής. ὁ πολίτης Ἀγχιαλεύς, ὡς Σι-
νώπη Σινωπεύς. ἔστι δὲ καὶ Ἰλλυρίας ἄλλη, κτίσμα Παρίων,
παρ' ᾗ κόλπος Ἐνεστηδὼν λεγόμενος, ἐν ᾧ ἡ Σχερία. ὁ πο-
λίτης ὁ αὐτός.
Ἀγχίση, πόλις Ἰταλίας, ἀπὸ τοῦ προπάτορος Ἀγχίσου,
ὡς Διονύσιος ἐν πρώτῃ περὶ Ῥωμαϊκῆς ἀρχαιολογίας. τὸ
ἐθνικὸν Ἀγχισεύς.
Ἄδανα, Κίλισσα πόλις, οὐδετέρως. ταύτην ᾤκισεν
Ἄδανος καὶ Σάρος, Ταρσεῦσι πολεμήσαντες καὶ ἡττηθέντες.
ἀφ' ὧν ἡ πόλις ἀπὸ τοῦ ἡγεμόνος Ἄδανα. τὸν δὲ ποταμὸν
Κοίρανον καλούμενον Σάρον καλέσαντες. ἔστι δὲ ὁ Ἄδανος

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 33, line 10

πόλις δὲ Μακεδονίας καὶ ἡ Ἄλωρος. Ῥιανὸς Ἀζώρειαν

αὐτήν φησιν. ἢ Ἀζωρεάτης ὡς Βοττεάτης, ἢ Ἀζωρεύς ὡς
Ἀλεξανδρεύς.
Ἄζωτος, πόλις Παλαιστίνης. ταύτην ἔκτισεν εἷς τῶν
ἐπανελθόντων ἀπ' Ἐρυθρᾶς θαλάσσης φυγάδων, καὶ ἀπὸ τῆς
γυναικὸς αὐτοῦ Ἄζας ὠνόμασεν, ὅ ἐστι χίμαιραν, ἣν Ἄζωτον
μετέφρασαν. λέγεται καὶ ἀρσενικῶς καὶ [θηλυκῶς]. ἔστι καὶ
ἄλλη πόλις Ἄζωτος Ἀχαΐας. ὁ πολίτης Ἀζώτιος, ὡς Βηρύτιος
Ἁλιάρτιος, καὶ θηλυκῶς. ἐκαλεῖτο δὲ καὶ Πελωρία ἀπὸ τῶν
Σπαρτῶν ἑνὸς Πελώρου, καὶ ἀπὸ παιδὸς Ἀζώτου Ἄζωτος.
Ἀθαμανία, χώρα Ἰλλυρίας, οἱ δὲ Θεσσαλίας. τὸ ἐθνι-
κὸν Ἀθαμᾶνες.
Ἀθάρραβις, πόλις Αἰγύπτου, ὡς Ἡρωδιανὸς ἐν τε-
τάρτῳ “Ἀθαρραβίτης νομὸς ἐν Αἰγύπτῳ καὶ Ἀθάρραβις
πόλις”. Ἑκαταῖος δ' ἐν δευτέρῳ περιηγήσεως δι' ἑνὸςρ καὶ
 577

τοῦμ “Ἀθαραμβίτης νομὸς καὶ Ἀθαράμβη πόλις”. τὸ ἐθ-

νικὸν Ἀθαραμβῖται.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 75, line 15

Ἀλίμαλα, χωρίον Λυκίας. Καπίτων ἐν Ἰσαυρικῶν δευ-

τέρῳ. οἱ ἐνοικοῦντες Ἀλιμαλεῖς.
Ἀλίνδοια, πόλις Μακεδονίας, ὡς Βέροια. τὸ ἐθνικὸν
Ἀλινδοιαῖος ὡς Βεροιαῖος.
Ἁλίσαρνα, πόλις τῆς Τρωάδος χώρας, Θεόπομπος. τὸ
ἐθνικὸν ὁ αὐτὸς Ἁλισαρναῖος.
Ἀλίφηρα, πόλις Ἀρκαδίας, ἀπὸ Λυκάονας παιδὸς Ἀλι-
φήρου. ὁ πολίτης Ἀλιφηρεύς. εὕρηται ἡ παραλήγουσα διὰ
διφθόγγου.
Ἀλκομεναί, πόλις ἐν Ἰθάκῃ τῇ νήσῳ, ἀφ' ἧς Ἀλκο-
μενεὺς ὁ Ὀδυσσεύς. ἔστι καὶ τῆς Ἰλλυρίας πόλις. ὁ πολίτης
ἀμφοτέρων Ἀλκομενεύς καὶ τὸ θηλυκὸν Ἀλκομένεια.
Ἀλλαλία, πόλις ἐν Κύρνῳ τῇ νήσῳ, κτίσμα Φωκαέων,
ὡς Ἡρόδοτος. τὸ ἐθνικὸν Ἀλλαλιαῖος.
Ἀλλάντη, πόλις Μακεδονίας καὶ Ἀρκαδίας. Θεόπομ-
πος δ' ἐν πρώτῳ Φιλιππικῶν Ἀλλάντιον αὐτὴν εἶπε. τὸ
ἐθνικὸν Ἀλλάντιος ὡς Παλλάντιος.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 105, line 20

καὶ Ἀπίς θηλυκόν, ἧς ἡ γενικὴ Ἀπίδος. οὕτω τὴν χώραν

Ἐρατοσθένης ἐν Ἑρμῇ προσαγορεύει.
Ἀπίολα, πόλις Ἰταλίας. τὸ ἐθνικὸν Ἀπιολανός, ὡς
Νῶλα Νωλανός.
Ἀποδωτοί, ὡς Βοιωτοί, ἔθνος Αἰτωλίας. Θουκυδίδης
τρίτῃ “ἐπιχειρεῖν δ' ἐκέλευον πρῶτον μὲν Ἀποδωτοῖς, ἔπειτα
Ὀφιονεῦσιν”.
Ἀπόκοπα, οὐδετέρως, κόλπος ἐν τῷ Βαρβαρικῷ μυχῷ.
Μαρκιανὸς ἐν περίπλῳ. τὸ τοπικὸν Ἀποκοπίτης ἢ Ἀπο-
κοπηνός.
Ἀπολλωνία. αʹ πόλις Ἰλλυρίας, ἣν ᾤκουν Ἰλλυριοί,
κατ' Ἐπίδαμνον. ὕστερον διακοσίων Κορινθίων ἀποικία εἰς
αὐτὴν ἐστάλη, ἧς ἡγεῖτο Γύλαξ, ὃς Γυλάκειαν ὠνόμασε. τὸ
ἐθνικὸν Ἀπολλωνιάτης καὶ θηλυκὸν Ἀπολλωνιᾶτις. βʹ ἐν
νήσῳ πρὸς τῇ Σαλμυδησσῷ, ἀποικία Μιλησίων καὶ Ῥοδίων.
γʹ Μακεδονίας. δʹ πόλις Λιβύης. εʹ ἐν νήσῳ τῆς Ἀκαρνανίας,
μία τῶν Ἐχινάδων. ϛʹ ἐν Κρήτῃ πρὸς τῇ Κνωσσῷ. ζʹ πλη-
 578

σίον Ἀλοντίνων καὶ Καλῆς ἀκτῆς. ηʹ Μυσίας. θʹ πόλις

Μυσίας ἐπὶ Ῥυνδάκῳ ποταμῷ. ιʹ κατὰ Θυάτειρα καὶ Ἔφεσον.
ιαʹ Φωκίδος, ἣν Ὅμηρος Κυπάρισσόν φησι, διὰ τὸ πολλὰς
ἔχειν κυπαρίσσους, ὡς Δίδυμος. ιβʹ περὶ τὴν κοίλην Συρίαν.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 109, line 16

ἃς Δωριεῖς ἐποιήσαντο πρὸς τοὺς Πενταπολίτας, ὡς Ἀριστεί-

δης. ἄλλοι δ' ἄλλως. τὸ ἐθνικὸν Ἀραῖος.
Ἀράκυνθος, ὄρος Βοιωτίας, ἀφ' οὗ ἡ Ἀθηνᾶ Ἀρακυν-
θιάς, ὡς Ῥιανὸς ἐν τῇ Φήμῃ “κλῦθί μοι εὐχάων Ἀρακυνθιὰς
εὐπατέρεια”. ἔστι γὰρ Ἀρακύνθιος τὸ τοπικὸν καὶ Ἀρακυνθία.
Ἀραντία, [Πελοποννήσου] πόλις, ἡ ὕστερον Φλιοῦς,
ἀπό τινος Ἄραντος αὐτόχθονος. οἱ πολῖται Ἀραντῖνοι.
Ἄραξα, πόλις Λυκίας, ὡς Ἀλέξανδρος ἐν δευτέρῳ τῶν
Λυκιακῶν. τὸ ἐθνικὸν Ἀραξεῖς, ὡς Πιναρεῖς Λιμυρεῖς καὶ
Μυρεῖς.
Ἀράξαι ἢ Ἄραξοι, ἔθνος Ἰλλυρίας, ὡς Ἀλέξανδρος
Κορνήλιος ἐν τῷ περὶ τῶν παρ' Ἀλκμᾶνι τοπικῶς εἰρημένων.
Ἀράξης, ποταμὸς Ἀρμενίας. καὶ Θετταλίας· οὕτως
γὰρ ὁ Πηνειὸς ἐκαλεῖτο ἐκ τοῦ ἀράξαι. τὸ τοπικόν “Ἀράξιον ὕδωρ”.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 111, line 13

Ἀρβέλη, πόλις Σικελίας. τὸ ἐθνικὸν Ἀρβελαῖος, Φί-

λιστος Σικελικῶν ὀγδόῃ.
Ἄρβηλα, πόλις Περσική, ἀπὸ Ἀρβήλου τοῦ Ἀθμονέως,
Στράβων ἑκκαιδεκάτῃ. οἱ κατοικοῦντες Ἀρβηλῖται, τὸ θηλυκὸν
Ἀρβηλῖτις. καὶ τὰ κτητικὰ Ἀρβηλιτικός καὶ θηλυκῶς.
Ἄρβις, ποταμὸς τῆς Ἰνδικῆς. ἔθνος Ἄρβιες ἢ Ἀρβῖται.
ἔστι καὶ ἐν Κρήτῃ Ἄρβιον ὄρος, ἔνθα τιμᾶται Ἄρβιος Ζεύς.
Ἄρβιος οὖν καὶ ὁ κατοικῶν τὸ ὄρος.
Ἀρβουκάλη, πόλις μεγίστη τῶν ἐντὸς Ἴβηρος ποταμοῦ,
ἣν μόλις εἷλεν Ἀννίβας, ὡς Πολύβιος τρίτῃ.
Ἀρβών, πόλις Ἰλλυρίας. Πολύβιος δευτέρᾳ. τὸ ἐθνικὸν
Ἀρβώνιος καὶ Ἀρβωνίτης, ὡς Ἀντρώνιος καὶ Ἀσκαλωνίτης.
Ἀργαΐς, νῆσος πρὸς τῇ Λυκίᾳ. ὁ οἰκήτωρ Ἀργαΐτης.
ἔστι καὶ πρὸς τῷ Κανώβῳ μικρὰ νῆσος Ἀργέου.
Ἀργανθών, ὄρος Μυσίας ἐπὶ τῇ Κίῳ, ἀπὸ Ἀργανθώ-
νης Ῥήσου γυναικός. λέγεται καὶ Ἀργανθώνη καὶ ἡ γυνὴ καὶ
τὸ ὄρος. τὸ κτητικὸν Ἀργανθώνειος, ὡς τὸ Κιθαιρών Κι-
θαιρώνειος “λέπας Κιθαιρώνειον”.
 579

Ἀργάντη, πόλις Ἰνδίας, ὡς Ἑκαταῖος. τὸ ἐθνικὸν ἔδει

Ἀργανταῖος, ἀλλὰ ὁ τύπος τῶν Ἰνδῶν ἢ Ἀργαντηνός ἢ Ἀρ-
γαντίτης.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 116, line 1

ἐτείχισε καὶ μετωνόμασεν Ἄργος Ἵππιον. τὸ ἐθνικὸν Ἀργυ-

ριππανός. Στράβων Ἀργυριπηνός φησιν.
Ἄργυρος, πόλις. Φίλιστος ἐν ἐνάτῃ.
Ἀρδαλίδες καὶἈρδαλιώτιδες τιμῶνται αἱ Μοῦσαι
ἐν Τροιζῆνι, ἀπὸ Ἀρδάλου τινὸς ἱδρυσαμένου ἢ καὶ ἀπὸ
τόπου. ἔστιν οὖν τοῦ μὲν Ἀρδαλιῶτις τὸ ἀρσενικὸν Ἀρδα-
λιώτης, τοῦ δ' Ἀρδαλίς Ἀρδαλός ὡς Θετταλός.
Ἀρδέα, κατοικία τῆς Ἰταλίας. Στράβων πέμπτῃ.
ἐκλήθη ἀπὸ ἑνὸς τῶν παίδων Ὀδυσσέως καὶ Κίρκης. αὕτη
Τροία ἐλέγετο, ὡς Χάραξ. οἱ οἰκοῦντες Ἀρδεᾶται. ἔστι καὶ
πόλις Ἰλλυρίας διὰ τοῦι. ὡς Στράβων. τὸ ἐθνικὸν Ἀρ-
διαῖος.
Ἀρδύνιον, πόλις ἐν Θήβης πεδίῳ, ὡς Ξάνθος ἐν Λυ-
διακῶν δευτέρῳ. τὸ ἐθνικὸν Ἀρδύνιος.
Ἀρέθουσα, πόλις Συρίας καὶ Θρᾴκης καὶ Εὐβοίας καὶ
κρήνη Σικελίας. αὕτη Κυπάρα ἐλέγετο. ἔστι καὶ Ἰθάκης.
“πὰρ Κόρακος πέτρῃ ἐπί τε κρήνῃ Ἀρεθούσῃ” Ὅμηρος.
Δίδυμος ὑπομνηματίζων τὴνν τῆς Ὀδυσσείας φησίν “Ἀρέ-
θουσαι δέ εἰσιν ὀκτώ”.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 125, line 6

Ἁρπάγια, οὐδετέρως, τόπος περὶ Κύζικον, ὅθεν ἡρπά-

σθαι φασὶ Γανυμήδην. οἱ οἰκήτορες Ἁρπαγιανοί.
Ἁρπαλύκεια, πόλις Φρυγίας, κτίσμα Γορδιοτειχιτῶν.
τὸ ἐθνικὸν Ἁρπαλυκεύς.
Ἅρπασα, πόλις Καρίας, ἀπὸ Ἁρπάσου ποταμοῦ. τὸ
ἐθνικὸν Ἁρπασεύς, ὡς Μύλασα Μυλασεύς, Πηγασεύς.
Ἅρπινα, πόλις Ἤλιδος, ἀπὸ Ἁρπίνης τῆς Ἀσωποῦ,
ἀφ' ἧς καὶ Ἄρεος Οἰνόμαος. ὁ πολίτης Ἁρπιναῖος, καὶ Ἁρ-
πίνηθεν ἐκ τόπου.
Ἅρπυια, πόλις ἐν Ἰλλυρίᾳ παρ' Ἐγχελέαις, εἰς ἣν Βά-
των ὁ Ἀμφιαράου ἡνίοχος μετὰ τὸν ἀφανισμὸν αὐτοῦ ἀπῴ-
κησε. Πολύβιος. τὸ ἐθνικὸν Ἁρπυιήτης, τροπῇ τοῦα εἰςη.
ἔστι γὰρ Ἁρπυιάτης.
Ἄρρα, πόλις Ἰλλυρική. τὸ ἐθνικὸν Ἀρραῖος. καὶ γὰρ
 580

ὁ τύπος συνήθης, ὡς Πελλαῖος καὶ Βεροιαῖος.

Ἀρρεντία, πόλις Ἰταλίας. ὁ πολίτης Ἀρρεντῖνος, ὡς
Πλακεντία Πλακεντῖνος.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 139, line 10

Ἀστέριον Τιτάνοιό τε λευκὰ κάρηνα”. ἡ νῦν Πειρεσία. οὕτω

δὲ καλεῖται διὰ τὸ λαμπρόν, ὅτι ἐφ' ὑψηλοῦ ὄρους κειμένη
τοῖς πόρρωθεν ὡς ἀστὴρ φαίνεται. ἢ ἀπὸ Ἀστερίου τινὸς
[ἥρωος]. τὸ ἐθνικὸν Ἀστεριώτης, καὶ θηλυκὸν Ἀστερηίς, καὶ
Ἀστεριεύς.
Ἀστερουσία, ὄρος Κρήτης πρὸς τὸ νότιον μέρος, ἀπο-
βλέπον εἰς θάλασσαν, ἀφ' οὗ καὶ πόλις περὶ τὸν Καύκασον
Σινδικὴ Ἀστερουσία κέκληται, Κρητῶν ἀποικίας ἐκεῖ σταλεί-
σης. οἱ οἰκήτορες Ἀστερουσιανοί καὶ Ἀστερουσιεῖς καὶ Ἀστε-
ρούσιοι.
Ἄστραια, πόλις Ἰλλυρίας. Ἀδριανὸς Ἀλεξανδριάδος
αʹ “οἳ δ' ἔχον Ἄστραιάν τε Δόβηρά τε”.
Ἄστυ, ἡ κοινῶς πόλις. διαφέρει δέ, ὅτι τὸ μὲν κτίσμα
δηλοῖ ἡ δὲ πόλις καὶ τοὺς πολίτας. “ἐκλήθη δὲ ἄστυ” ὡς
Φιλόχορος ἐν αʹ τῆς Ἀτθίδος “διὰ τὸ πρότερον νομάδας καὶ
σποράδην ζῶντας τότε συνελθεῖν καὶ στῆναι ἐκ τῆς πλάνης
εἰς τὰς κοινὰς οἰκήσεις, ὅθεν οὐ μετανεστήκασιν. Ἀθηναῖοι
δὲ πρῶτοι τῶν ἄλλων ἄστη καὶ πόλεις ᾤκησαν”. ὁ πολίτης
ἀστός καὶ ἀστή, καὶ ἀστόν. ἀπὸ τοῦ ἀστός τὸ ἀστίτης. Σο-
φοκλῆς Ἀλεξάνδρῳ “οὐ γάρ τι θεσμὰ τοῖσιν ἀστίταις πρέπει”.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 154, line 1

ἐθνικὸν Ἀψύνθιος καὶ Ἀψυνθιάς. ἔστι καὶ εἶδος φυτοῦ,

περὶ οὗ Βῶλος ὁ Δημοκρίτειος. ὅτι Θεόφραστος ἐν τῷ περὶ
φυτῶν ἐνάτῳ, τὰ πρόβατα τὰ ἐν τῷ Πόντῳ τὸ ἀψύνθιον
νεμόμενα οὐκ ἔχει χολήν. διχῶς δ' ἡ γραφὴ καὶ διὰ τοῦυ
καὶ διὰ τοῦι.
Ἀψυρτίδες, νῆσοι πρὸς τῷ Ἀδρίᾳ, ἀπὸ Ἀψύρτου παι-
δὸς Αἰήτου ἐν μιᾷ δολοφονηθέντος ὑπὸ τῆς ἀδελφῆς Μη-
δείας. οἱ νησιῶται Ἀψυρτεῖς καὶ Ἄψυρτοι. ἔστι καὶ τόπος
ἐν τῷ Εὐξείνῳ πόντῳ Ἄψαρος, Ἄψυρτος πρότερον λεγόμενος.
Ἀρτεμίδωρος ἐν ἐπιτομῇ καὶ πόλιν νῆσον Ἄψυρτον ἱστορεῖ.
Ἄψωρος, πόλις Ἰλλυρίας, Ἡρωδιανὸς ὀγδόῃ. ἔοικε δ'
ἡ αὐτὴ εἶναι τῇ προειρημένῃ.
 581

Ἄωρος, πόλις Κρήτης, ἀπὸ Ἀώρας νύμφης. μετωνο-

μάσθη δ' Ἐλευθήρα ἀπὸ Ἐλευθῆρος ἑνὸς τῶν Κουρήτων. ὁ
πολίτης Ἀώριος, ἢ Ἀωρίτης ὡς Ἀλωρίτης.
Βάβαι, πόλις Λιβύης. Μαρκιανὸς ἐν περίπλῳ αὐτῆς.
ὁ πολίτης Βαβαῖος.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 175, line 7

Ἔφορος. Ἀνδροτίων δὲ δι' ἑνὸςσ γράφει. τὸ ἐθνικὸν τῇ

τέχνῃ Βολίσσιος ὡς Λυρνήσσιος, Βολισσεύς ὡς Ἁλικαρνας-
σεύς, καὶ Βολισσίτης ὡς Ὀδησσίτης. χρηστέον δὲ τῷ προτέρῳ
διὰ τὸ σύνηθες.
Βολογεσσιάς, πόλις πρὸς τῷ Εὐφράτῃ, ἐκ Βολογες-
σοῦ βασιλέως ᾠκισμένη. τὸ ἐθνικὸν ὤφειλε Βολογεσσιεύς
ὡς Ἀφροδισιεύς, ἀλλ' ἀνοίκειος ὁ τύπος τῇ χώρᾳ. λεκτέον
οὖν Βολογεσσιηνός.
Βολογεσίφορα, πόλις Περσική. τὸ ἐθνικὸν τύπῳ
Περσῶν Βολογεσιφορηνός. λεκτέον δὲ Βολογεσιφορεύς.
Βόλουρος, πόλις τῶν ἐν Ἰλλυρίᾳ Τράλλεων. “μοῖρα
γὰρ τῶν Ἰλλυριῶν Βῆγις καὶ Βόλουρος”. ἔστι καὶ πόλις
Θεσπρωτίας.
Βοὸς Κεφαλαί, τόπος καθ' ὃν ἐπολέμησε Προυσίας
πρὸς Ἄτταλον, ὡς Ἐρατοσθένης ἐν ἑβδόμῃ Γαλατικῶν. ἔστι
καὶ ἸνδικῆςΒουκεφάλα, ἣν ἔκτισεν Ἀλέξανδρος “ἐπ' ἀμ-
φοτέραις ταῖς ὄχθαις τοῦ Ὑδάσπου ποταμοῦ πόλεις ᾤκισε,
Νίκαιαν Βουκεφάλαν δὲ ἔνθα διαβάντος καὶ μαχομένου ἀπέ-
θανεν αὐτοῦ ὁ ἵππος Βουκεφάλας προσαγορευόμενος”. οἱ
κατοικοῦντες Βουκεφαλεῖς, ἐπειδὴ ὁ δημότης Κεφαλεύς τοῦ
Κεφαλή.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 182, line 3

δειρῇ εἶχεν) αὐτοῦ ἤριπε καὶ ἔθανε, καὶ κλεηδόνι ὁ Ἕλενος

χρέεται, ἵνα ἔθηκε Βουτρωτὸν οὔνομα” ὥς φησι Τεῦκρος ὁ
Κυζικηνός. τὸ ἐθνικὸν Βουθρώτιος. Λέπιδος δέ φησι διὰ
τοῦτ Βουτρώτιος.
Βουκεφάλεια, πόλις ἐπὶ τῷ Βουκεφάλῳ ἵππῳ, ἣν
ἔκτισεν Ἀλέξανδρος ἐν Ἰνδίᾳ παρὰ τὸν Ὑδάσπην ποταμόν.
ἔστι καὶΒουκεφάλας λιμὴν τῆς Ἀττικῆς. τὸ ἐθνικὸν Βου-
κεφαλῖται· οὕτω γὰρ καὶ δῆμος Θεσσαλονίκης.
Βούκιννα, πόλις Σικελίας, Διονύσιος ἐν τρίτῃ Βας-
 582

σαρικῶν. τὸ ἐθνικὸν Βουκινναῖος καὶ Βουκιννάτης.

Βουλῖνοι, ἔθνος περὶ Ἰλλυρίαν. Ἀρτεμίδωρος δὲ οὐκ
ἔθνος, ἀλλὰ Βουλίνην πόλιν φησίν, ἧς τὸ ἐθνικὸν Βουλῖνος.
Βοῦλις, πόλις Φωκίδος, ἀπὸ Βούλωνος οἰκιστοῦ. οἱ
πολῖται Βουλίδιοι.
Βούναρτις, πόλις Λιβύης. ὁ πολίτης Βουναρτίτης ὡς
Ναυκρατίτης.
Βούνειμα, πόλις Ἠπείρου, οὐδετέρως, κτίσμα Ὀδυς-
σέως, ἣν ἔκτισε πλησίον Τραμπύας, λαβὼν χρησμὸν ἐλθεῖν
πρὸς ἄνδρας “οἳ οὐκ ἴσασι θάλασσαν”. βοῦν οὖν θύσας ἔκτισε.
Βοῦννος, πόλις Ἰλλυρίας. τὸ ἐθνικὸν Βούννιος,

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) . 182, line 12

Βουλῖνοι, ἔθνος περὶ Ἰλλυρίαν. Ἀρτεμίδωρος δὲ οὐκ

ἔθνος, ἀλλὰ Βουλίνην πόλιν φησίν, ἧς τὸ ἐθνικὸν Βουλῖνος.
Βοῦλις, πόλις Φωκίδος, ἀπὸ Βούλωνος οἰκιστοῦ. οἱ
πολῖται Βουλίδιοι.
Βούναρτις, πόλις Λιβύης. ὁ πολίτης Βουναρτίτης ὡς
Ναυκρατίτης.
Βούνειμα, πόλις Ἠπείρου, οὐδετέρως, κτίσμα Ὀδυς-
σέως, ἣν ἔκτισε πλησίον Τραμπύας, λαβὼν χρησμὸν ἐλθεῖν
πρὸς ἄνδρας “οἳ οὐκ ἴσασι θάλασσαν”. βοῦν οὖν θύσας ἔκτισε.
Βοῦννος, πόλις Ἰλλυρίας. τὸ ἐθνικὸν Βούννιος, ὡς
Ἀρτεμίδωρος ἐν πρώτῃ γεωγραφουμένων.
Βουπράσιον, πόλις καὶ ποταμὸς καὶ χώρα τῆς Ἤλιδος
“οἳ δ' ἄρα Βουπράσιόν τε καὶ Ἤλιδα δῖαν ἔναιον”. ἦν
γὰρ κατοικία τῆς Ἤλιδος ἀξιόλογος, ἥ τις νῦν οὐκ ἔστι. τὸ
ἐθνικὸν Βουπρασιεύς καὶ Βουπράσιος, ἀπὸ Βουπρασίου τοῦ
ἄρξαντος αὐτῶν, καὶ Βουπρασία τὸ θηλυκόν, καὶ Βουπρα-
σίωνες ὡς Καδμείωνες.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 214, line 9

τρώγουσι τὸν σίδηρον, καὶ ὅτι ἡ ἄχερδος ἐκεῖ θανάσιμόν ἐστι

κἂν εἰς ἄλλο δένδρον ἐμπήξῃς ἀφαυαίνει. ποιεῖ δὲ τοῦτο
καὶ τῆς θαλαττίας τρυγόνος τὸ κέντρον, καὶ τοὺς ὀδόντας
κατασήπει προσαπτόμενον. τὸ ἐθνικὸν Γυαρεύς.
Γύζαντες, ἔθνος Λιβυκόν, ὡς Ἡρόδοτος ἐν τετάρτῃ
καὶ Ἡρωδιανός.
Γύθειον, πόλις Λακωνική. Λυκόφρων “δισσὰς σαλάμ-
 583

βας κἀπὶ Γυθείου πλάκας”. τινές φασιν ὅτι Πύθιον ἐκαλεῖτο,

κακῶς. ὁ πολίτης Γυθεάτης. καὶ τὸ ἐκ τόπου Γυθείηθεν
ἐθνικόν.
Γυλάκεια. οὕτως ἐκαλεῖτο ἡ τῆς Ἰλλυρίας Ἀπολλωνία,
ἀπὸ Γύλακος Κορινθίου. τὸ ἐθνικὸν Γυλακεύς. Γυμνησίαι, δύο νῆσοι
περὶ τὴν Τυρσηνίδα, οὐχ ὥς τινες ἑπτά.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 216, line 27

Ἰουλία νῦν καλεῖται, Ῥωμαίου ἄρχοντος κληρουχήσαντος. τὸ

ἐθνικὸν Δαιδαλεύς.
Δαιδαλίδαι, δῆμος τῆς Κεκροπίδος φυλῆς. ὁ δημότης
Δαιδαλίδης. τὰ τοπικὰ ἐκ Δαιδαλιδῶν [ἐν Δαιδαλιδῶν εἰς
Δαιδαλιδῶν].
Δακία, χώρα πλησίον Βορυσθένους. οἱ Δᾶκοι, οὓς κα-
λοῦμεν Δάους “Γέτας γὰρ τοὺς πρὸς τὸν Πόντον κεκλιμένους
καὶ τὴν ἕω, Δάους δὲ τοὺς πρὸς τἀναντία πρὸς Γερμανίαν
καὶ τὰς τοῦ Ἴστρου πηγάς”. καὶ παρ' Ἀττικοῖς δὲ τὰ τῶν
οἰκετῶν ὀνόματα Δᾶοι καὶ Γέται.
Δάλμιον, πόλις Δαλματίας μεταξὺ Ἰλλυρίας καὶ Ἰτα-
λίας. τὸ ἐθνικὸν ὅμοιον ἢ Δαλμιεύς. “ἴδιον δὲ τῶν Δαλ-
ματέων τὸ διὰ ὀκταετηρίδος τῆς χώρας ἀναδασμὸν ποιεῖσθαι”.
Ἀππιανὸς δὲ τὴν πόλιν Δελμίνιον καλεῖ, Κουάδρατος δὲ
Δέλμινον. φασὶ δὲ αὐτοὺς καὶ Δαλμάτας.
Δαμαῖοι, ἔθνος παρὰ τοῖς Ἰχθυοφάγοις, ὡς Ἀπολλόδωρος.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 220, line 21

μενον, ὡς μεῖζον τῶν ἄλλων. τετάρτη περὶ Βιθυνίαν. πέμπτη

τῆς Αἰολίδος καὶ Φρυγίας. τὸ ἐθνικὸν Δασκυλίτης, ὡς Κύ-
προς Κυπρίτης. ἔστι καὶ Δασκυλῖτις λίμνη ἢ Δασκυλία,
ὥστε καὶ Δασκύλιος ὁ πολίτης. Εὐδαίμων δὲ καὶ Ἀρκάδιος
διὰ τῆςει διφθόγγου γράφουσι τὴνλι συλλαβήν. λέγεται
καὶ Δασκυλίς θηλυκόν.
Δάσκων, Σικελίας χωρίον. Φίλιστος ἕκτῃ Σικελικῶν
“εἰς τὸ Πλημμύριον καὶ Δάσκωνα”. τὸ ἐθνικὸν Δασκώνιος
ἢ Δασκωνίτης.
Δασσαρῆται, ἔθνος Ἰλλυρίας, Πολύβιος ὀγδόῳ. καὶ
τὸ θηλυκὸν Δασσαρῆτις. λέγονται καὶ Δασσαρηνοί καὶ Δας-
σαρήτιοι καὶ Δασσαρητῖνος.
Δᾶτον, πόλις Θρᾴκης, Ἡρόδοτος ἐνάτῃ. πρ.... δὲ τοῦτό
φασιν. οἱ οἰκοῦντες Δατήνιοι. τὸ ἐθνικὸν Δατηνός.
 584

Δατύλεπτοι, ἔθνος Θρᾴκης, Ἑκαταῖος Εὐρώπῃ.

Δαύη, βαρυτόνως, πόλις Ἀραβίας. τὸ ἐθνικὸν Δαυαῖος
ἢ Δαυηνός, ᾧ τύπῳ φιληδοῦσιν Ἄραβες. δύναται καὶ Δαυίτης.
Δαυλίς, πόλις Φωκίδος, ἐν ᾗ τὰ κατὰ Πρόκνην καὶ
Φιλομήλαν.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 244, line 5

Μελισσώνιος, ἔνθα Ποσειδῶν αὐτῇ συνῆλθεν, ὡς Φίλων.

[Στράβων δ' ἐν ηʹ φησί] “μετὰ δὲ τὸν Ῥιζονικὸν Λίσσος
ἐστὶ πόλις καὶ Ἀκρόλισσος καὶ Ἐπίδαμνος Κερκυραίων κτίσμα,
ἡ νῦν Δυρράχιον ὁμωνύμως τῇ χερρονήσῳ λεγομένη ἐφ' ἧς
ἵδρυται”. Δέξιππος δὲ ἐν χρονικῶν ιʹ φησὶν οὕτως “καὶ Μα-
κεδόνων τὴν [πρότερον] μὲν Ἐπίδαμνον, ἐσύστερον δὲ Δυρ-
ράχιον μετονομασθεῖσαν, πόλιν τῆς Μακεδονίας μεγάλην καὶ
εὐδαίμονα κατὰ κράτος αἱροῦσιν”. Ἀλέξανδρος δὲ ἐν Εὐρώπῃ
μετὰ τοῦσΔυσράχιον αὐτὴν καλεῖ “Δυσραχίου τ' Ἐπίδαμνος
ἐπ' ἀγχιάλου χθονὸς ἀκτῆς”. ἔστι καὶ ἄλλη Λακωνικῆς μία
τῶν ρʹ. λέγεται δὲ καὶ ἡ χώρα τῆς Ἰλλυρίας Δυρραχία. Εὐ-
φορίων “ἄστεα Δυρραχίης τε καὶ ἔθνεα Ταυλαντίνων”. καὶ
δῆλον ὅτι Δυρράχιος τὸ τούτου ἀρσενικόν, ὡς τοῦ Ἀνακτόριον
τὸ Ἀνακτόριος, Βυζάντιον Βυζάντιος, Θούριον Θούριος, Κού-
ριον Κούριος. Ἐρατοσθένης γʹ γεωγραφουμένων “ἐχόμενοι
δ' οἰκοῦσι Ταυλάντιοι. πόλις δὲ Ἑλληνὶς Ἐπίδαμνος ἐπὶ
χερρονήσου τῆς καλουμένης Δυρραχίου. ποταμοὶ δὲ Δρίλων
καὶ Ἀῶος, περὶ οὓς οἱ Κάδμου καὶ Ἁρμονίας τάφοι δεί-
κνυνται”. ὅμως δὲ νῦν Δυρραχηνοί λέγονται. οὕτω γὰρ καὶ
Βάλακρος ἐν Μακεδονικοῖς φησί “καὶ τούτων αἱ πόλεις Δυρ-
ραχηνοῖς τε καὶ Ἀπολλωνιάταις ἐπιδιῄρηνται”.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 260, line 5

πολεμησάντων. Διονύσιος ἐν Βασσαρικῶν δʹ “οἱ δὲ θοῶς

προγένοντο Διωνύσου κατὰ φήμης ....
Ἔβορα, πόλις παρωκεανῖτις μετὰ τὰ Γάδειρα. τὸ ἐθ-
νικὸν Ἐβορεύς.
Ἐβραῖοι. οὕτως Ἰουδαῖοι ἀπὸ Ἀβράμωνος, ὥς φησι
Χάραξ.
Ἐβρών, πόλις ἐν Χαναναίᾳ τῆς Ἰουδαίας. τὸ ἐθνικὸν
Ἐβρωνηνός.
Ἔγγαδα, κώμη μεγάλη πλησίον Σοδόμων Ἀραβίας. τὸ
ἐθνικὸν Ἐγγαδηνός ὡς Ζοαρηνός, καὶ θηλυκῶς καὶ οὐδετέρως.
Ἐγγελᾶνες, ἔθνος Ἰλλυρίας, οἱ αὐτοὶ τοῖς Ἐγχελέαις,
 585

ὡς Μνασέας ἐν γʹ τῶν περιηγήσεων.

Ἔγγυον, πόλις Σικελίας. τὸ ἐθνικὸν Ἐγγυῗνος, ὡς
Ῥηγῖνος.
Ἔγεστα, πόλις Σικελίας, ἔνθα θερμὰ ὕδατα, ὡς Φίλων.
ἀπὸ Ἐγέστου τοῦ Τρωός. τὸ ἐθνικὸν Ἐγεσταῖος, καὶ θηλυκῶς.
Ἔγρα, πόλις Ἀραβίας πρὸς τῷ Ἀιλανίτῃ κόλπῳ. τὸ
ἐθνικὸν Ἐγρηνός ὡς Βοστρηνός.
Ἐγχελεῖς, ἔθνος Ἰλλύριον, ἢ ἀπὸ τοῦ Ἐγχελής ἢ ἀπὸ
τοῦ Ἐγχελεύς. λέγεται καὶ Ἐγχελέαι ἀπὸ τοῦ Ἐγχελέης ἢ
Ἐγχελέας. λέγεται καὶ Ἐγχελίς θηλυκῶς. οἱ οἰκοῦντες Ἐγχελεῖς.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 273, line 3

ὡς Λυδός λυδίζω.
Ἐπάκρια, μία τῶν ἐπὶ Κέκροπος συνοικισθεισῶν δώ-
δεκα πόλεων, διὰ τὸ ληίζεσθαι ὑπὸ Καρῶν [τὴν χώραν.] τὸ
ἐθνικὸν Ἐπακριεύς.
Ἐπαρῖται, ἔθνος Ἀρκαδίας. ἡ δὲ πόλις αὐτῶν Ἔπαρις
ἔδει, οὐχ εὕρηται δέ. περὶ δὲ τοῦ ἔθνους Ξενοφῶν καὶ Ἔφο-
ρος καὶ Ἀνδροτίων φασίν.
Ἐπειοί, οἱ Ἠλεῖοι, ἀπὸ Ἐπειοῦ βασιλέως. τὸ θηλυκὸν
Ἐπειάς καὶ Ἐπειίς. λέγονται καὶ πατρωνυμικῶς Ἐνδυμιω-
νιάδαι. Ἐπίδαμνος, πόλις Ἰλλυρίας, ἐπὶ χερρονήσου τῆς καλου-
μένης Δυρραχίου. ἔστι δ' ἑτέρα ἐν τῷ Ἰονίῳ κόλπῳ. τὸ
ἐθνικὸν Ἐπιδάμνιος. εὕρηται παρὰ Παρθενίῳ καὶ διὰ δι-
φθόγγου. τὸ θηλυκὸν Ἐπιδαμνιάς.
Ἐπίδαυρος, πόλις πρὸς τῷ Ἄργει, θηλυκῶς λεγομένη.
τὸ γὰρ “ἀμπελόεντ' Ἐπίδαυρον” μετὰ ἀρσενικοῦ ἐπιθέτου
θηλυκόν ἐστιν, ὡς τὸ “ψολόεντος ἐχίδνης” παρὰ Νικάνδρῳ.
τινὲς δὲ Λειμήρην αὐτήν φασι, τὴν λειμῶνας ἔχουσαν. ἐκαλεῖτο
καὶΜειλισσία καὶΑἱμηρά διὰ τὸ συνεχῶς αἱμάσσεσθαι τὸν
βωμὸν τοῦ Ἀσκληπιοῦ ὑπὸ τῶν θυσιῶν.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 322, line 9

Ἰάμαι, ἔθνος Σκυθικόν. Ἑκαταῖος Ἀσίᾳ.

Ἰάμνια, πολίχνιον Φοινίκης. Στράβων δὲ κώμην φησίν
“ἀπὸ Ἰάμνου, ἢ ὅτι ἰάμνους ἐκάλουν τοὺς καθύγρους καὶ
τεθηλότας τόπους”. τὸ ἐθνικὸν ἔδει Ἰαμνιάτης. ἔστι δὲ καὶ
Ἰαμνίτης καθ' ὕφεσιν τοῦα. τὰ γοῦν καθ' ὕφεσιν τοῦα
διὰ διφθόγγου εἰσὶ πλὴν τοῦ Ἰαμνίτης καὶ τοῦ Δαυνίτης.
Ἴαμοι, Σκυθίας ἔθνος ... ὡς Ἀλέξανδρος ἐν τῷ περὶ
Εὐξείνου πόντου μυθολογεῖ.
 586

Ἰαπίς, χαράδρα Ἀττικὴ εἰς Μέγαρα ἀπάγουσα, ὡς

Καλλίμαχος Ἑκάλῃ.
Ἰάποδες, ἔθνος Κελτικὸν πρὸς τῇ Ἰλλυρίᾳ, Διονύσιος ἑκκαιδεκάτῳ.
Ἰαπυγία, δύο πόλεις, μία ἐν τῇ Ἰταλίᾳ καὶ ἑτέρα ἐν
τῇ Ἰλλυρίδι, ὡς Ἑκαταῖος. τὸ ἐθνικὸν Ἰᾶπυξ καὶ Ἰαπύγιος
καὶ Ἰαπυγία.
Ἰάρδανος, ποταμὸς Λυδίας. Ὅμηρος “Ἰαρδάνου ἀμφὶ
ῥέεθρα”. οἱ οἰκοῦντες Ἰαρδάνιοι.
Ἰάς, Ἰλλυρίας μέρος. οἱ οἰκοῦντες Ἰᾶται. λέγεται καὶ Ἰωνικοί.
Ἴασος, πόλις Καρίας ἐν ὁμωνύμῳ νήσῳ κειμένη, ἡ καὶ
ὀξυτόνως λεγομένη. ὁ πολίτης αὐτῆς Ἰασεύς, ἀφ' οὗ Χοιρίλος

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 331, line 6

Ἴλιον, πόλις Τρῳάδος, ἀπὸ Ἴλου, ἣν οἱ ΤρῶεςἌτην

ἐκάλουν καὶἌτης λόφον. δευτέρα ἐν τῇ Προποντίδι παρὰ
Ῥυνδάκῳ ποταμῷ. τρίτη Μακεδονίας, Ἑλένου κτίσμα. τετάρτη
Θεσσαλίας. πέμπτη Θρᾴκης κατὰ Βιζύην. τὸ ἐθνικὸν Ἰλιεύς
“Ἰλιεὺς ὁ Ἀπόλλων ἐν Τροίᾳ”, καὶ θηλυκὸν Ἰλιάς, καὶ Ἴλιος
καὶ Ἰλία. καὶ Ἰλιακός. οὐδετέρως δὲ παρὰ πᾶσι τὸ Ἴλιον,
παρ' Ὁμήρῳ δὲ θηλυκῶς. τὸ γὰρ “Ἴλιον αἰπύ” νοθεύει
Ἀρίσταρχος.
Ἰλισσός, ποταμὸς τῆς Ἀττικῆς, ἐν ᾧ τιμῶνται αἱ
Μοῦσαι Ἰλισσίδες, ὡς Ἀπολλόδωρος.
Ἰλλυρία, χώρα πλησίον τοῦ Παγγαίου, ἀπὸ Ἰλλυρίου
τοῦ Κάδμου παιδός. οἱ οἰκήτορες Ἰλλυριοί καὶ Ἰλλυρίς καὶ
Ἰλλυριάς καὶ Ἰλλυρία καὶ Ἰλλύριον. καὶ ἰλλυρίζω ἰλλυριστί
Ἰλλυρικός.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 331, line 8

Ῥυνδάκῳ ποταμῷ. τρίτη Μακεδονίας, Ἑλένου κτίσμα. τετάρτη

Θεσσαλίας. πέμπτη Θρᾴκης κατὰ Βιζύην. τὸ ἐθνικὸν Ἰλιεύς
“Ἰλιεὺς ὁ Ἀπόλλων ἐν Τροίᾳ”, καὶ θηλυκὸν Ἰλιάς, καὶ Ἴλιος
καὶ Ἰλία. καὶ Ἰλιακός. οὐδετέρως δὲ παρὰ πᾶσι τὸ Ἴλιον,
παρ' Ὁμήρῳ δὲ θηλυκῶς. τὸ γὰρ “Ἴλιον αἰπύ” νοθεύει
Ἀρίσταρχος.
Ἰλισσός, ποταμὸς τῆς Ἀττικῆς, ἐν ᾧ τιμῶνται αἱ
Μοῦσαι Ἰλισσίδες, ὡς Ἀπολλόδωρος.
Ἰλλυρία, χώρα πλησίον τοῦ Παγγαίου, ἀπὸ Ἰλλυρίου
τοῦ Κάδμου παιδός. οἱ οἰκήτορες Ἰλλυριοί καὶ Ἰλλυρίς καὶ
Ἰλλυριάς καὶ Ἰλλυρία καὶ Ἰλλύριον. καὶ ἰλλυρίζω ἰλλυριστί
 587

Ἰλλυρικός.
Ἰλούργεια, πόλις Ἰβηρίας, Πολύβιος ἑνδεκάτῃ. τὸ
ἐθνικὸν Ἰλουργεύς.
Ἴμβρασος, ἡ Σάμος, ἀπὸ τοῦ ποταμοῦ. τὸ ἐθνικὸν
Ἰμβράσιος καὶ Ἰμβρασία.
Ἴμβρος, νῆσός ἐστι Θρᾴκης, ἱερὰ Καβείρων καὶ Ἑρμοῦ,
ὃν Ἴμβραμον λέγουσιν οἱ Κᾶρες. ἔστι καὶ πόλις. οἱ οἰκοῦν-
τες Ἴμβριοι.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 339, line 16

“Κύϊντος ὁ τῶν Ῥωμαίων πολέμαρχος ἐν ἀμφοτέραις ταῖς σπανίαις,

ἡσσώμενος δὲ ὑπὸ Οὐιριάθου σπονδὰς πρὸς αὐτὸν
ἐποιήσατο”. ταύτην κεκλῆσθαί φησινἸβηρίαν ἐν Ἑλληνικῶν
γʹ “τὴν δὲ Ἱσπανίαν Ἕλληνες τὰ πρῶτα Ἰβηρίαν ἐκάλουν,
οὔπω ξύμπαντος τοῦ ἔθνους τὴν προσηγορίαν μεμαθηκότες,
ἀλλ' ἀπὸ μέρους τῆς γῆς, ὅ ἐστι πρὸς ποταμὸν [Ἴβηρα,] Ἰβη-
ρίαν καὶ ἀπ' ἐκείνου ὀνομάζονται, τὴν πᾶσαν οὕτω καλοῦντες.
ὕστερον δέ φασιν αὐτὴν μετακεκλῆσθαι Πανίαν”.]
Ἴσσα, πόλις ἐν Λέσβῳ, κληθεῖσαἹμέρα, εἶταΠελας-
γία καὶἼσσα ἀπὸ τῆς Ἴσσης τῆς Μάκαρος. ἔστι καὶ νῆσος
πόλιν ὁμώνυμον ἔχουσα κατὰ Δελματίαν καὶ Ἰλλυρίαν .... ἔστι
καὶ θηλυκὸν Ἰσσάς ἐπὶ τῆς Λέσβου παρὰ Παρθενίῳ ἐν Ἡρακλεῖ.
Ἰσσηδόνες, ἔθνος Σκυθικόν. Ἑκαταῖος Ἀσίᾳ. Ἀλκμὰν
δὲ μόνος Ἐσσηδόνας αὐτούς φησιν. εὑρίσκεται δὲ ἡ δευτέρα
παρ' ἄλλοις διὰ τοῦε. λέγονται καὶἸσσηδοί τρισυλλάβως.
ἔστι καὶἸσσηδών πόλις.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 418, line 13

Λίξα, πόλις Λιβύης, ὡς Ἀλέξανδρος ἐν πρώτῳ Λιβυ-

κῶν, ἀπὸ Λίξου ποταμοῦ. τὸ ἐθνικὸν Λίξιοι Λιξίτης. καὶ
Λιξᾶται παρά τισιν.
Λίπαξος, πόλις Θρᾴκης. Ἑκαταῖος. τὸ ἐθνικὸν Λιπάξιος.
Λιπάρα, νῆσος μεγίστη τῶν ἑπτὰ τῶν Αἰόλου, ἣΜε-
λιγουνίς ἐκαλεῖτο, πλησίον Σικελίας, ἀπὸ Λιπάρου τοῦ Αὔ-
σονος υἱοῦ. λέγεται καὶ πληθυντικῶς. τὸ ἐθνικὸν Λιπαραῖος.
Λιρνύτεια, πόλις Παμφυλίας. Ἑκαταῖος Ἀσίᾳ. τὸ
ἐθνικὸν Λιρνυτειεύς.
Λίσσος, πόλις Ἰλλυρίας, καὶἈκρόλισσος. τὸ ἐθνικὸν
Λίσσιος καὶ Λισσεύς.
Λιταί, πόλις Λακωνικῆς. τὸ ἐθνικὸν Λιταῖαι. Ἀπολ-
λόδωρος ἑβδόμῳ. οἱ πολῖται Λιταιεῖς.
 588

Λίχανδος, πόλις Σικελίας. Φίλιστος Σικελικῶν τρίτῳ.

τὸ ἐθνικὸν Λιχανδῖνος.
Λογγώνη, Σικελίας πόλις. ὁ πολίτης Λογγωναῖος. Φί-
λιστος δεκάτῳ.
Λόκοζος, πόλις Φρυγίας, ἣν ᾤκουν Θρᾷκες Λοκόζιοι.
κατεκλύσθη δέ, ὡς Ξάνθος ὁ Λυδός, ὃς καὶ διὰ τοῦξ γράφει
ἐν τόποις Λοκοξίτας τούτους καλῶν.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 423, line 14

Λυρνατία, χερρόνησος καὶ χωρίον Λυκίας. Ἀλέξανδρος

ἐν δευτέρῳ περὶ Λυκίας. τὸ ἐθνικὸν Λυρνατιεύς, ὡς Οἰχαλία
Οἰχαλιεύς. Ἀρκάδιος δὲ διὰ τῆςει διφθόγγου.
Λυρνησσός, πόλις Τρωική, μία τῶν ἕνδεκα τῶν ἐν τῇ
Τρῳάδι. τὸ ἐθνικὸν Λυρνήσσιος. Αἰσχύλος δὲ Πέρσαις ὡς
ἀπὸ τοῦ Λύρνα ἢ Λύρνη Λυρναῖος.
Λυσιμάχεια, πόλις τῆς Θρᾴκης χερρονήσου, ἡ πρότε-
ρονΚαρδία. ὁ πολίτης Λυσιμαχεύς. ἔστι καὶ πόλις Αἰτωλίας.
Λυταί, χωρίον Θεσσαλίας, διὰ τὸ λῦσαι τὰ Τέμπη
Ποσειδῶνα καὶ σκεδάσαι τὸ ἀπὸ τοῦ κατακλυσμοῦ ὕδωρ.
Λυχνιδός, πόλις Ἰλλυρίας ἀρσενικῶς λεγομένη καὶ λίμνη
θηλυκῶς. ἩρωδιανὸςΛυχνιτὸν αὐτόν φησι. τὸ ἐθνικὸν
Λυχνίδιος καὶ Λυχνιδία λίμνη. καὶ Λυχνίτης. ἔστι δὲ καὶ

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 424, line 12

μὴν Ῥόδου, ὃςΛώρυμα λέγεται. τὸ ἐθνικὸν Λωρυμαῖος.

Λῶς, νῆσος περὶ Θετταλίαν, ὡς Κῶς. Ἀρτεμίδωρος ἐν
ἐπιτομῇ τῶν ἕνδεκα. Λῷος ὁ νησιώτης.
Λωτοφόρος χώρα, καὶ Λωτοφαγῖτις γυνή.
Μάγαρσος, μέγιστος ὄχθος ἐν Κιλικίᾳ πρὸς τῇ Μαλλῷ.
τὸ τοπικὸν Μαγάρσιος, καὶ Μαγαρσία Ἀθηνᾶ ἐκεῖ ἵδρυται,
ὡς Λυρνησσός Λυρνήσσιος.
Μαγδωλός, πόλις Αἰγύπτου. Ἑκαταῖος περιηγήσει. τὸ
ἐθνικὸν Μαγδωλίτης διὰ τὸν Αἰγύπτιον τύπον, Κανωβίτης
Διολκίτης Πεντασχοινίτης.
Μαγία, πόλις Ἰλλυρίας. τὸ ἐθνικὸν δύναται καὶ Μα-
γιάτης καὶ Μαγιανός. εἰσὶ καὶΜάγοι ἔθνος περὶ Μηδίαν.
Μαγιστρική, χώρα τῶν Ταυρίσκων πρὸς τὰ Ἄλπεια
ὄρη. οἱ οἰκήτορες Μαγίστρικες, οἳ τοῖς Γερμανοῖς ὁμοροῦσιν.
Μάγνα, νῆσος Λιβυκή. Ἀλέξανδρος ἐν τρίτῳ Λιβυκῶν.
ἣ κατὰ τὴν τῶν Λιβύων φωνὴνΣαμαθώ, ὅ ἐστι μεγάλη. τὸ
 589

ἐθνικὸν Μαγνίτης διὰ τὸν Λιβυκὸν τύπον καὶ τὸν Αἰγύπτιον.

Μαγνησία, πόλις παρὰ τῷ Μαιάνδρῳ καὶ χώρα, ἀπὸ
Μάγνητος. ὁ πολίτης Μάγνης ὁμωνύμως τῷ οἰκιστῇ. τὸ
θηλυκὸν Μάγνησσα παρὰ Καλλιμάχῳ καὶ Μαγνησίς παρὰ
Παρθενίῳ καὶ Μαγνῆτις παρὰ Σοφοκλεῖ.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 443, line 14

πρότερον ὑπάρχοντες”. Μελίτεια Φίλων οὕτω γράφει, τὰ

αὐτὰ πράγματα τῇ εἰρημένῃ προσάπτων. τὸ ἐθνικὸν Μελιτεύς.
Μελίτη, νῆσος μεταξὺ Ἠπείρου καὶ Ἰταλίας, ὅθεν τὰ
κυνίδια Μελιταῖά φασιν. ὁ οἰκήτωρ Μελιταῖος. ἔστι καὶ πόλις
ἄποικος Καρχηδονίων, καὶ δῆμος Οἰνηίδος φυλῆς. ὁ δημότης
Μελιτεύς. τὰ τοπικὰ εἰς Μελίτην ἐκ Μελίτης καὶ ἐν Μελίτῃ.
Μελιτηνή, πόλις Καππαδοκίας. Στράβων ἑνδεκάτῃ
“τὸ δ' Ἄμανον ὄρος μέχρι τοῦ Εὐφράτου καὶ τῆς Μελιτηνῆς
πρόεισι, καθ' ὃ ἡ Κομμαγηνὴ τῇ Καππαδοκίᾳ παράκειται”.
οἱ πολῖται Μελιτηνοί ὡς Κομμαγηνοί.
Μελίτουσα, πόλις Ἰλλυρίας. Πολύβιος τρισκαιδεκάτῳ.
τὸ ἐθνικὸν Μελιτουσαῖος ὡς Σκοτουσαῖος, καὶ Μελιτούσιος
ὡς Σκοτούσιος.
Μεμβλίαρος, νῆσος πλησίον Θήρας [ἡ] καὶἈνάφη,
ἀπὸ Μεμβλιάρου τοῦ Θήραν οἰκήσαντος Φοίνικος, τῶν μετὰ
Κάδμου ἑνός. λέγεται καὶ κατὰ ἀφαίρεσινΒλίαρος. τὸ
ἐθνικὸν Μεμβλιάριος.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 469, line 15

κῶν. ὁ πολίτης Ναπαῖος, καὶ Ἀπόλλων Ναπαῖος. εἰσὶ καὶ

Ναπαῖοι ἠπείρου. ἔστι καὶ μέρος ὄρους νάπη καὶ ναπαῖος
τὸ ἐκ τούτου.
Νάπις, κώμη Σκυθίας. ὁ οἰκήτωρ Ναπάτης ἢ Ναπίτης
ἡ κώμη. καὶ Ναπῖται ἐθνικόν.
Νάρβων, ἐμπόριον καὶ πόλις Κελτική. Στράβων τετάρτῃ.
Μαρκιανὸς δὲΝαρβωνησίαν αὐτήν φησι. τὸ ἐθνικὸν Ναρ-
βωνίτης ὡς Ἀσκαλωνίτης. ἔστι καὶ λίμνη Ναρβωνῖτις, ὡς
Ἀσκαλωνῖτις. καὶ ποταμὸς Ἄταξ. Ἑκαταῖος καὶ Ναρβαίους
αὐτούς φησι.
Ναρβίς, Ἰλλυρίας πόλις.
Ναρθηκίς, νησίδιον ἐγγὺς Σάμου ἐν δεξιᾷ τοῖς προς-
πλέουσι πρὸς τὴν πόλιν. τὸ ἐθνικὸν Ναρθηκή....
 590

Νάρμαλις, πόλις Πισιδίας, ὡς Κάβαλις. οἱ πολῖται

Ναρμαλεῖς ὡς Καβαλεῖς, ὡς Ἔφορός φησι.
Ναρνία, πόλις Σαυνιτῶν, ἀπὸ τοῦ παραρρέοντος πο-
ταμοῦ Νάρνου, ὡς Διονύσιος ὀκτωκαιδεκάτῳ Ῥωμαϊκῆς ἀρχαιο-
λογίας. τὸ ἐθνικὸν Ναρνιάτης ὡς Καυλωνιάτης.
Νᾶρυξ, πόλις Λοκρίδος, θηλυκῶς λεγομένη. τινὲς δὲ
Ναρύκιον τὴν πόλιν φασίν. ἐξ ἧς Αἴας. ὁ πολίτης Ναρύκιος
καὶ Ναρυκία. καὶ Ναρύκιον δὲ οὐδετέρως. λέγεται

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 472, line 22

ρεύς, ὡς Φλέγων ιεʹ Ὀλυμπιάδων. οἱ αὐτοὶ καὶ Ἀδριανοπο-

λῖται. ἔστι καὶ Βιθυνίας.
Νέον τεῖχος, [πόλις] τῆς Αἰολίδος, ὡς Χωλὸν τεῖχος.
τὸ ἐθνικὸν Νεοτειχίτης ὡς Χωλοτειχίτης. [καὶ Νεοτειχεύς,]
ὡς Ἡρόδοτος ἐν Ὁμήρου βίῳ.
Νέπετος, πόλις Ἰταλίας. Διονύσιος τρισκαιδεκάτῳ Ῥω-
μαϊκῆς ἀρχαιολογίας. τὸ ἐθνικὸν Νεπεσῖνος. ἡ τροπὴ δὲ τοῦ
τ εἰςσ ἰδιάζουσα καὶ σεσημείωται.
Νέσσων, πόλις Θεσσαλίας. Διονύσιος τρίτῳ Γιγαντιά-
δος. τὸ ἐθνικὸν Νεσσωνίτης τῷ κοινῷ τύπῳ.
Νέστος, πόλις καὶ ποταμὸς Ἰλλυρίας. τὸ ἐθνικὸν Νέ-
στιος, ὡς Ἀρτεμίδωρος δευτέρῳ γεωγραφουμένων, καὶ Νεστίς
ἡ χώρα.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 491, line 3

πολίτης Ὀλούντιος ὡς Σελινούντιος.

Ὀλόφυξος, πόλις ἐν Θρᾴκῃ περὶ τὸν Ἄθω. ὁ πολίτης
“Ἡρόδοτος Ὀλοφύξιος περὶ νυμφῶν καὶ θεῶν γράψας”.
Ὄλπαι, φρούριον, κοινὸν Ἀκαρνάνων καὶ Ἀμφιλόχων
δικαστήριον. Θουκυδίδης τρίτῃ. ὁ οἰκήτωρ Ὀλπαῖος καὶ θη-
λυκῶς καὶ οὐδετέρως.
Ὄλυκα, πόλις Μακεδονίας. Θεόπομπος πέμπτῳ Φιλιπ-
πικῶν. τὸ ἐθνικὸν Ὀλυκαῖος.
Ὀλύκραι, πόλις περὶ Ναύπακτον. Ἑκαταῖος περιηγήσει
Εὐρώπης. τὸ ἐθνικὸν Ὀλυκραῖος.
Ὀλύμπη, πόλις Ἰλλυρίας, ὡς Δομίτιος Καλλίστρατος
ἑβδόμῳ περὶ Ἡρακλείας. τὸ ἐθνικὸν Ὀλυμπαῖος ἢ Ὀλυμπεύς.
Ὀλυμπία, ἡ πρότερονΠῖσα λεγομένη, ἔνθα Ὀλύμπιος
Ζεὺς τιμᾶται, ἀφ' οὗ τὰ Ὀλύμπια ὁ ἀγών. μετὰ συλλαβῆς
τὰ τοπικά, Ὀλυμπίαθεν Ὀλυμπίαζε. λέγεται καὶἍρπινα,
 591

ὡς Νικάνωρ, ἀπὸ τῆς Οἰνομάου μητρός.

Ὀλυμπιεῖον, τόπος ἐν Δήλῳ, ὃν κτίσαντες Ἀθηναῖοι
χρήμασιν Ἀδριανοῦ νέας Ἀθήνας Ἀδριανάς ἐκάλεσαν, ὡς
Φλέγων ἐν Ὀλυμπιάδων ιεʹ. τὸ ἐθνικὸν Ὀλυμπιεύς ἢ Ὀλύμ-
πιος ὡς Βυζάντιος.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 494, line 17

γλώσσας συνέμιξαν. οἱ δὲ ὅτιὈφικοί ἀπὸ τῶν ὄφεων.
Ὀπόεις, πόλις Λοκρῶν τῶν Ἐπικνημιδίων, ἀπὸ Ὀπό-
εντος. τὸ ἐθνικὸν Ὀποείσιος Ὀποεισία. λέγεται καὶὈποῦς
Ὀποῦντος κατὰ κρᾶσιν. ἔστι καὶὈποῦς πόλις Ἀχαΐας καὶ
τῆς Ἠλείας ἄλλη. οἱ πολῖται Ὀπούντιοι.
Ὄραθα, πόλις τῆς ἐν Τίγρητι Μεσήνης. Ἀρριανὸς Παρ-
θικῶν ἑκκαιδεκάτῳ. τὸ ἐθνικὸν Ὀραθηνός.
Ὀρβῖται, ἔθνος Ἰνδικόν, ὡς Ἀπολλόδωρος δευτέρῳ,
περὶ Ἀλεξάνδρειαν.
Ὀργάμη, πόλις ἐπὶ τῷ Ἴστρῳ. Ἑκαταῖος Εὐρώπῃ. εἰσὶ
καὶ Ὀργομεναί πόλις Ἰλλυρίας. τὸ ἐθνικὸν Ὀργαμαῖος. καὶ
τῆς δευτέρας Ὀργομένιος.
Ὀργών, νῆσος πλησίον Τυρρηνίας. τὸ ἐθνικὸν Ὀργώ-
νιος ὡς Ἀντρώνιος.
Ὀρδαία, πόλις Μακεδονίας. τὸ ἐθνικὸν Ὀρδοί. λέγον-
ται καὶ Ὀρδαῖοι, ὡς Νίκανδρος.
Ὀρεσθάσιον, πόλις Ἀρκαδική, ἀπὸ Ὀρεσθέως τοῦ
Λυκάονος. Παυσανίας ὀγδόῳ. ὁ πολίτης Ὀρεσθάσιος.
Ὀρέσται, Μολοσσικὸν ἔθνος. Ἑκαταῖος Εὐρώπῃ. Θεα-
γένης ἐν Μακεδονικοῖς φησιν ὅτι, ἐπεὶ ἀφείθη τῆς μανίας
Ὀρέστης,

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 521, line 11

στὸν τοῦτο, ὅτι ὁ δῆμος πληθυντικῶς λέγεται, ἑνικῶς δὲ

τὰ τοπικά.
Πήληκος, πόλις ἐν Λιβύῃ. τὸ ἐθνικὸν Πηληκίτης.
Πήλιον, πόλις Θετταλίας. τὸ ἐθνικὸν Πηλιεύς καὶ Πη-
λιώτης καὶ θηλυκῶς Πηλιῶτις. λέγεται δὲ καὶΠηλία, καὶ τὸ
ἐθνικὸν Πηλεύς. καλεῖται δὲ καὶΠηλεῖς πληθυντικῶς, ἀπὸ
τοῦ Πηλεύς ἑνικοῦ. καὶ τούτου τὸ ἐθνικὸν Πηλίτης. καλεῖται
δὲ ἀπὸ τῆς Θέτιδος[Θετίδειον] ἡ πόλις. τὸ δὲ ὄροςΠή-
λιον. τὸ ἐθνικὸν [Πηλιεύς καὶ] τὸ θηλυκὸν τοῦ ὄρους Πηλιάς,
καθὰ τοῦ Ἴλιον Ἰλιεύς καὶ Ἰλιάς. λέγεται καὶ κτητικὸν Πη-
λιωτικόν ἀπὸ τοῦ Πηλιώτης. ἔστι δὲ καὶΠήλιον Ἰλλυρίας
πόλις, ἧς μέμνηται Κουάδρατος. τὸ ἐθνικὸν Πηλῖνος.
 592

Πηλοῦς, νῆσος περὶ Χίον. τὸ ἐθνικὸν Πηλούσιος ὡς

Ῥαμνούσιος.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 531, line 5

Ποδαλεώτης. ἔστι δὲ καὶΠοδάργης ἔθνος Θρᾴκης.

Ποιήεσσα, πόλις τῆς Κέω. ὁ πολίτης Ποιηέσσιος.
Ποιμανηνόν, πόλις ἤτοι φρούριον. ἔστι δὲ καὶ χωρίον
Κυζίκου. τὸ ἐθνικὸν ὁμοίως.
Ποιμήν, ὄρος τῆς Ποντικῆς, ἀφ' οὗ καταρρεῖ ὁ Παρ-
θένιος, σχίζων τὴν Ἄμαστριν. οἱ οἰκοῦντες Ποιμένιοι. ἔστι
καὶ ὄροςΠοιμένιον ἐν Μακεδονίᾳ. οἱ κατοικοῦντες ὁμοίως
Ποιμένιοι.
Ποίμνη. ... ὡς αὐλή ... “ποιμνίτας ὑμεναίους”. καὶ
ποιμνιώτας.
Πόλα, πόλις Ἰλλυρίας. τὸ ἐθνικὸν Πολάτης. καὶ ἀκρω-
τήριον Πολατικόν καὶ τὸ Πολεατικόν.
Πολεμώνιον, ἐν Πόντῳ λιμὴν καὶ πόλις. τὸ ἐθνικὸν
Πολεμώνιος καὶ Πολεμωνιεύς.
Πολήσιοι, πόλις καὶ οἱ πολῖται, ὡς Λοκροί Δελφοί
οἱ οἰκήτορες ὁμοίως.
Πολίειον, πόλις Ἰταλίας, ἡ πρότερονΣῖρις καλουμένη.
τὸ ἐθνικὸν Πολιειεύς, ὡς τοῦ Σίγειον τὸ Σιγειεύς.
Πόλιον, ἐν Λέσβῳ τόπος, ὅπου τὸ ἡρῷον Ταντάλου.
λέγεται δὲ Ζεὺς Πολιεύς.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 534, line 10

Πραίνεστος, πόλις Ἰταλίας, ἀπὸ Πραινέστου τοῦ

Λατίνου τοῦ Ὀδυσσέως καὶ Κίρκης υἱοῦ. ὁ πολίτης Πραι-
νεστῖνος.
Πραισός, πόλις Κρήτης, θηλυκῶς. τὸ ἐθνικὸν Πραί-
σιος καὶ Πραισιεύς.
Πραιτετία, χωρίον ἐπὶ τοῦ Ἀδρία, ἧς ὁ οἰκήτωρ Πραι-
τετιανός καὶ Πραιτετιανή.
Πρακίαι καὶΠρᾶκες, ἔθνος, ἀπὸ Πρακὸς τοῦ ἐξ Ἠπεί-
ρου μὲν ὁρμήσαντος, οἰκήσαντος δὲ ἐν τῇ Λακωνικῇ. τὸ ἐθ-
νικὸν Πρᾶκες καὶ Πρακηνοί.
Πρᾶκνος, πόλις Ἰλλυρίας. τὸ ἐθνικὸν Πράκνιοι.
Πράξιλος, πόλις Μακεδονίας. τὸ ἐθνικὸν Πραξίλιος.
Πρᾶς, ὄνομα πόλεως Περραιβικῆς. περισπᾶται καὶ πε-
ριττοσυλλάβως κλίνεται. τὸ ἐθνικὸν Πράντες.
 593

Πρασιαί, δῆμος Ἀθήνησι Πανδιονίδος φυλῆς. ὁ δη-

μότης Πρασιεύς καὶ Πρασιᾶθεν. τὸ τοπικὸν Πρασιάζε καὶ
Πρασιᾶσιν. ἔστι καὶ Λακωνικὸν πολίχνιον, οὗ ὁ πολίτης
ὁμοίως Πρασιεύς.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 545, line 5

Περσικὸν κόλπον. τὸ ἐθνικὸν Ῥηγματίτης.

Ῥήνη, νῆσος μικρὰ πλησίον Δήλου. λέγεται καὶῬηνίς
καὶῬηναία. καὶ Ῥηναιεύς καὶ Ῥήνιος.
Ῥῆνοι, ἔθνος παροικοῦν τῷ Ῥήνῳ τῷ ποταμῷ καὶ ἀπ'
αὐτοῦ καλούμενοι.
Ῥιζηνία, πόλις Κρήτης. ὁ πολίτης Ῥιζηνιάτης.
Ῥίζις, ἄκρα μεγάλη, ἣν οἰκοῦσι Τρωγλοδύται. οἱ κα-
τοικοῦντες Ῥιζῖται. δύναται καὶ Ῥίζις Ῥίζιος Ῥιζιανός ὡς
Φασιανός.
Ῥιζοῦς, πόλις Θεσσαλίας. τὸ ἐθνικὸν Ῥιζούντιος.
Ῥίζων, πόλις τῆς Ἰλλυρίας καὶ ποταμὸς ὁμώνυμος. ὁ
πολίτης Ῥιζωνίτης. Ῥιθυμνία, πόλις Κρήτης. τὸ ἐθνικὸν Ῥιθυμνιάτης καὶ
Ῥιθύμνιος. Ῥινοκούρουρα, πόλις Αἰγύπτου “ἀπὸ τῶν εἰσῳκισμέ-
νων ἐκεῖ τοπαλαιὸν ἀνθρώπων τὰς ῥῖνας ἠκρωτηριασμένων
οὕτω καλουμένη”. τὸ ἐθνικὸν Ῥινοκουρουραῖος καὶ Ῥινοκου-
ρουρίτης.
Ῥίον, πόλις Μεσσήνης ἢ Ἀχαΐας. καὶ ἄλλη Αἰτωλίας,
ἣ καὶΜολυκρικόν ἐκαλεῖτο.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 552, line 8

Σάλμος, πόλις Βοιωτίας, ἧς οἱ πολῖται Σαλμώνιοι, ὡς

Ἑλλάνικος ἐν δευτέρῳ Δευκαλιωνείας.
Σαλμυδησσός, κόλπος τοῦ Πόντου. τὸ ἐθνικὸν Σαλ-
μυδήσσιος καὶ Σαλμυδησσία καὶ Σαλμυδησσηνοί. ἡ ἀπὸ τόπου
σχέσις Σαλμυδησσόθεν.
Σάλμυκα, πόλις περὶ τὰς Ἡρακλέους στήλας. τὸ ἐθ-
νικὸν ὡς ἀπὸ τῆς Σάλμυκος Σαλμυκῖνος ὡς Ἐρυκῖνος.
Σαλμώνη, πόλις τῆς Πισάτιδος καὶ κρήνη ὁμωνύμως,
ἀπὸ τοῦ Σαλμωνέως τοῦ βασιλέως. ὁ πολίτης Σαλμωνεύς ἢ
Σαλμωνείτης ὡς Ἀταρνείτης. τὸ θηλυκὸν Σαλμωνεῖτις.
Σάλωνα, πόλις Ἰλλυρίας. τὸ ἐθνικὸν Σαλωνίτης. εἰσὶ
καὶΣαλῶναι πόλις Δελματίας, ὧν Σαλωνεύς τὸ ἐθνικόν, ὡς
Πρίσκος ἐν ἕκτῳ.
 594

Σαλώνεια, πόλις Βιθυνίας. καὶ τόποςΣάλων Σάλω-

νος. ὁ κατοικῶν Σαλωνείτης. οὐκ ἔστι δὲ τοῦ Σάλωνος ὁ
Σαλωνείτης, ἀλλὰ τῆς Σαλωνείας. λέγεται καὶ Σαλωναῖος.
Σαμάρεια, πόλις τῆς Ἰουδαίας, ἡ μετονομασθεῖσαΝεά-
πολις. καὶ Ἐπαφρόδιτος μὲν τὸ ἐθνικὸν αὐτῆς Σαμαρεύς εἶπε
καὶ τὴν πρώτην συλλαβὴν ἐμήκυνεν, ὁ δ' Ἀντίοχος Σαμαρείτης.
Σάμβος, πόλις Ἀράβων. καὶ ἑνικῶς μὲν ἡ πόλις, πλη-
θυντικῶς δὲ οἱ πολῖται Σάμβοι. καὶ Σαμβίτης.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 556, line 18

Σαραπτία καὶ Σαραπτηνός.

Σάργανθα, πόλις Ἰβηρίας. τὸ ἐθνικὸν Σαργανθῖνος.
Σάργαντις, πόλις καὶ φυλακὴ Αἰγυπτία. ὁ πολίτης
Σαργαντίτης, ὡς Ναυκρατίτης.
Σάρδαιον, ὄρος περὶ Ἀσωπόν. τὸ ἐθνικὸν Σαρδαῖος
καὶ Σαρδαιεύς.
Σαρδησσός, πόλις Κιλικίας πλησίον Λυρνησσοῦ. ὁ οἰ-
κήτωρ Σαρδήσσιος. καὶ Σαρδήσσιος ὁ Ζεὺς τιμᾶται.
Σάρδις, πόλις Λυδίας. ὁ πολίτης Σαρδιανός καὶ Σαρ-
διανή. τὸ κτητικὸν Σαρδιανικός καὶ Σαρδιανική καὶ Σαρδιανός.
Σάρδος, ὡς Πάρθος, πόλις Ἰλλυρίας. οἱ πολῖται Σαρδηνοί.
Σαρδώ, νῆσος .... ὁ Σάρδος οὖν τῇ Σαρδοῖ ἀναλόγως.
λέγεται καὶ Σαρδών, ὡς τῇ Πυθώ παράκειται τὸ Πυθών.
ἐκαλεῖτο δὲἸχνοῦσσα, διότι ἐοικυῖα ἦν ἀνθρώπου ἴχνει. ὁ
κατοικῶν Σαρδόνιος καὶ Σαρδονία καὶ Σαρδῷος. καὶ Σαρδο-
νικός καὶ Σαρδονική.
Σάριχα, πόλις Καππαδοκίας. τὸ ἐθνικὸν Σαριχηνός ἢ
Σαριχεύς ὡς Τυανεύς.
Σαρμάται, ἔθνος Σκυθικόν. ἡ χώρα αὐτῶν Σαρματία
καὶ Σαρματικὸν ὄρος.
Σαρνοῦς, ὡς Μυοῦς, πόλις Ἰλλυρική.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 610, line 18

ἐχρῶντο δὲ καὶ πάλιν, καὶ ἀφικνεῖται αὐτοῖς τάδε

ἔστι τις Ἀρκαδίης Τεγέη λευρῷ ἐνὶ χώρῳ,
ἔνθ' ἄνεμοι πνείουσι δύο κρατερῆς ὑπ' ἀνάγκης,
καὶ τύπος ἀντίτυπος καὶ πῆμ' ἐπὶ πήματι κεῖται.
ἔνθ' Ἀγαμεμνονίδην κατέχει φυσίζοος αἶα,
τὸν σὺ κομισσάμενος Τεγέης ἐπιτάρροθος ἔσσῃ”.
 595

ἔστι καὶΤεγέα ἐν Κρήτῃ ὑπὸ Ταλθυβίου κτισθεῖσα. ὁ πο-

λίτης Τεγεάτης ὡς Ἐλεάτης, καὶ θηλυκὸν Τεγεᾶτις. ἦν δὲ
καὶ μελοποιὸς Ἀνύτη Τεγεᾶτις. λέγεται καὶ Τεγεάς ὡς Ἰλιάς.
ὀξύνεται. ὡς Σοφοκλῆς.
Τέγεστρα, οὐδετέρως, πόλις Ἰλλυρίας πρὸς τῇ Ἀκυληίᾳ, [ἀπὸ
Τεγέστρου.] Ἀρτεμίδωρος δ' ἐν ἐπιτομῇ τῶν ἕνδεκα
Τέργεστρον αὐτὴν καὶ κώμην οἶδεν “ἀπὸ Τεργέστρου κώμης
καὶ τοῦ μυχοῦ ἐπὶ τὸν Ἀδρίαν στάδιοι ͵εκεʹ”. ὁ πολίτης
Τεγεστραῖος.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 630, line 14

πεδίον Ἁλήσιον καλεῖται. ὁ οἰκήτωρ Τραγασαῖος. Ἀριστο-

φάνης Ἀχαρνεῦσι.
Τραγία, νῆσος πρὸς ταῖς Κυκλάσιν, ὅθεν ἦν Θεογείτων
ὁ περιπατητικός, Ἀριστοτέλους γνώριμος. ἔστι [καὶ] πόλις
ἐν Νάξῳ, ἐν ᾗ Τράγιος Ἀπόλλων τιμᾶται. Εὔπολις διὰ τοῦ
ε γράφει καὶ πληθυντικῶςΤραγέαι. τὸ ἐθνικὸν Τραγεάτης
ὡς Τεγεάτης.
Τράγιλος, πόλις μία τῶν ἐπὶ Θρᾴκης πρὸς τῇ χερρο-
νήσῳ καὶ Μακεδονίᾳ. ἐκ ταύτης ἦν Ἀσκληπιάδης ὁ τὰ τρα-
γῳδούμενα γράψας ἐν ἓξ βιβλίοις. ὁ πολίτης Τραγιλεύς.
Τραλλία, μοῖρα τῆς Ἰλλυρίας. λέγονται καὶ Τράλλοι,
καὶ Τράλλεις παρὰ Θεοπόμπῳ. λέγεται καὶΤραλλική καὶ
Τράλλα. ἔστι καὶΤράλλιον Βιθυνίας, ἣ καθήκει πρὸς τὸν
Ἀστακηνὸν κόλπον. τὸ ἐθνικὸν τούτου Τράλλιοι.
Τράλλις, πόλις Λυδίας πρὸς τῷ Μαιάνδρῳ ποταμῷ,
ἡ πρότερον [λεγομένη]Πολυάνθεια διὰ τὸ πολλὰ ἄνθη
ἐκεῖ πεφυκέναι. ἐκαλεῖτο καὶἘρυμνά. τὸ ἐθνικὸν Τραλλιανός.
Τράμπη, πόλις Ἰωνίας. τὸ ἐθνικὸν Τραμπαῖος, ὡς
Λάμπη Λαμπαῖος.

Στέφανος. Εθνικά. (ep.) P. 659, line 9

νιος ὡς Χαλκηδόνιος. καὶ Φαρκηδονίς καὶ Φαρκηνίς.

Φαρμακοῦσσαι, δύο νῆσοι πλησίον Σαλαμῖνος. ἔστι
καὶ ἄλλη ὑπὲρ Μίλητον, ἐν ᾗ Ἄτταλος ἀνῃρέθη. τὸ ἐθνικὸν
Φαρμακουσσαῖος ἢ Φαρμακούσσιος.
Φαρνάκεια, χώρα καὶ πόλις Ποντικὴ προσεχὴς τῇ
Τραπεζοῦντι. τὸ ἐθνικὸν Φαρνακεύς ἀπὸ τοῦ Φάρνακος, ὡς
Ἀντίοχος Ἀντιοχεύς, Σέλευκος Σελευκεύς. ἔστι καὶ Φρυγίας
Φαρνάκιον, ὡς Ἀλέξανδρος περὶ Φρυγίας τρίτῳ.
Φάρος, νῆσος ἐν τῷ Ἀδρίᾳ, ποταμὸν ὁμώνυμον ἔχουσα.
 596

ἔστι δὲ κτίσμα Παρίων, ὡς Ἔφορος εἰκοστῷ ὀγδόῳ. ἔστι καὶ

πόλις Ἰλλυρίας, ὡς Πολύβιος γʹ. τὸ ἐθνικὸν Φάριοι. ἔστι
καὶ νῆσος ἡ πρὸς τῇ Ἀλεξανδρείᾳ, ἐφ' ἧς ὁ Σωστράτου τοῦ
Δεξιφάνους πύργος ὁμωνύμως λεγόμενος. Φάρος γὰρ ὁ πρω-
ρεὺς Μενελάου ἐν τῇ νήσῳ δηχθεὶς ὑπὸ ὄφεως ἐτάφη.
Φάρος δὲ καὶ ἡ Ἀλεξάνδρεια ἐκαλεῖτο. τὸ ἐθνικὸν Φάριος
καὶ Φαρία καὶ Φάριον. ἔστι καὶ πόλις Περραιβική. ἐθνι-
κὸν τὸ αὐτό.

Etymologicum Gudianum, Etymologicum Gudianum (ἀάλιον – ζειαί)

Alphabetic entry alpha, P. 231, line 10

Ἀττική· παρὰ τὸ ἀκτή. οὕτως ἐλέγετο τὸ παλαιόν.

Ἄττω· εἰς τὸ Κάττα.
Ἀτῶ· εἰς τὸ Ἐλεηλάτει.
Αὖα· παρὰ τὸ εἰς αὖσιν καὶ καῦσιν ἐπιτήδειαεἶναι.
Αὖας· παρὰ τὸ αὔω, τὸ φωνῶ.
Αὐγή· παρὰ τὸ ἄγω· δι' ἣν ἀγόμεθα, εἴγε σκότος διὰ τὸ ἐπι-
σχεῖν ἡμᾶς.
{Ἰωάννου Λυδοῦ}Αὔγουστος· ἀπὸ Αὐγούστου βασιλέως οὕτως
ἐπικληθέντος·
ἀπὸ γὰρ τῆς αὐτοῦ βασιλείας καὶ μέχρι σήμερον Αὔγουστοι οἱ βασιλεῖς
κικλήσκονται. ὅθεν καὶ βῆλον ἐν τοῖς βασιλείοις μελέθροις ἐπικρέμαται·
τυραννοῦντος γάρ τινος αὐτῷ ἐν τοῖς μέρεσι τῆς Ἰλλυρίας καὶ χειρω-
θέντος ὑπ' αὐτοῦ, διὰ τὸ ἰταμὸν καὶ σκληρὸν τὸν ἀντίπαλον γεγο-
νέναι πρὸς μνήμην καὶ τιμὴν τῆς ἑαυτοῦ βασιλείας τὸ κολόβιον αὐτοῦ
ἐκρέμασεν καὶ ἔκτοτε οἱ βασιλεῖς βῆλον ἐπιτιθέασιν ἔμπροσθεν αὐτῶν
κατὰ μίμησιν ἐκείνου, ὅθεν καὶ ἡ ἀπογραφὴ πρώτη γέγονεν.
{Γεωργίου τοῦ Χοιροβοσκοῦ}Αὐδῶ· παρὰ τὸ αὔω, τὸ φωνῶ. καὶ εἰς τὸ
Ηὖδα.

Etymologicum Symeonis, Etymologicum Symeonis (α – ἁμωσγέπως)

Vol.1, P. 294, line 2

ἀλίμαλα (Capito FGH 750 F 4)· χωρίον Λυκίας.

οἱ οἰκοῦντες Ἀλιμαλεῖς. SByz.
ἀλίνδοια· πόλις Μακεδονίας.ὁ πολίτης Ἀλιν-
δοιαῖος, ὡς Βεροιαῖος. SByz.
ἁλίσαρνα (Theopomp. FGH 115 F 366)· πόλις
Τρωάδος. ὁ πολίτης Ἁλισαρναῖος Z128. SByz.
ἀλίφηρα· πόλις Ἀρκαδίας· ἀπὸ Λυκάονος παιδὸς
Ἀλιφήρου. ὁ πολίτης Ἀλιφηρεύς. εὕρηται ἡ παραλήγουσα δίφθογ-
 597

γος Z121. SByz.

ἀλκομεναί· πόλις ἐν Ἰθάκῃ, ἀφ' ἧς Ἀλκομενεὺς
ὁ Ὀδυσσεύς. ἔστι καὶ Ἰλλυρίας. τὸ θηλυκὸν Ἀλκομένεια.
SByz. ἀλλαλία· πόλις ἐν Κύρνῳ· κτίσμα Φωκαέων (Hd
I 165, 1). τὸ ἐθνικὸν Ἀλλαλιαῖος. SByz.
ἀλλάντη (Theopomp. FGH 115 F 33)· πόλις Μα-
κεδονίας.τὸ ἐθνικὸν Ἀλλάντιος, ὡς Κυλλήνιος. SByz.
ἁλίαρτος (Β 503)· ἡ πόλις· ἢ ἐκ τῶν ἁλιέων καὶ
τοῦ ἄρτου. λέγεται δὲ κτισθῆναι ὑπὸ Ἁλιάρτου τοῦ Θερςάνδρου.
τὸ ἐθνικὸν Ἁλιάρτιος. Egen. 480 + SByz.
ἀλλαρία (Polyb. 13, 10, Fr. 4 Büttner – Wobst)· πόλις
Κρήτης. τὸ ἐθνικὸν Ἀλλαάιάτης Z126. SByz.

Etymologicum Symeonis, Etymologicum Symeonis (ἀνακωχῆς –

βώτορες) Vol.1, P. 104, line 26

σαν διὰ τοῦι. τὰ δὲ παρὰ τὸ ὄλλω ἐκτείνουσι τὸο εἰς τὸ

ω· ἐξώλεια προώλειαἀπώλεια Z242. Fons ignotus.
ἀποπτάμενος (Β 71)· ἔστι πέτω καὶ κατὰ συγκοπὴν
πτῶ καὶ πτῆμι ἐξ αὐτοῦ, τὸ παθητικὸν πτάμαι πτάμενος· ἐκ δὲ
τοῦ πέτω γίνεται ποτῶ, ἐξ οὗ τὸ (Β 315)
ἀμφεποτᾶτο,
καὶτὸ πετάζω, ἐξ οὗ τὸ ἐπετάσθη, καὶ πεταννύω πετάννυμι καὶ
πτῆμι Z267, EM 1599. Epim. Hom.?
ἀποπροσωπίζεσθαι (PherecraFr. 9)· ἀπονί-
πτεσθαι καὶ σμᾶσθαι τὸ πρόσωπον EM 1602. Lex. rhe
Ἀπολλωνία· πόλις Ἰλλυρίας, ἣν ᾤκουν Ἰλλυριοί·
ὁ πολίτης Ἀπολλωνιάτης, τὸ θηλυκὸν Ἀπολλωνιᾶτις, τὸ γὰρ
Ἀπολλωνιεύς οὐκ ἔστιν ἐκ τῆς πόλεως, ἀλλ' ἐκ τοῦ Ἀπολλώνιον,
ὡς Δουλίχιον Δουλιχιεύς (Tryph. Fr. 85 van Velsen). ἔστι καὶ ἑτέ-
ρα Θρᾴκης Ἰώνων καὶ ἕτεραι πολλαί. καὶἈπολλωνιεῖς·
δῆμος· ὁ δημότης Ἀπολλωνιεύς. καὶἈπόλλωνος πόλις
ἐν Αἰγύπτῳ οὕτως λεγομένη (Apio Alex. FGH 616 F 8)·
Ἀπολλωνοπολίτηςὡς Κωνσταντινουπολίτης καὶ Ἀδριανουπο-
λίτης. SByz.

Scholia In Apollonium Rhodium, Scholia in Apollonii Rhodii

Argonautica (scholia vetera) P. 286, line 9

445μέγα στύγος: τὸν ἔρωτα εἶναι μέγα στύγημα τοῖς

 598

ἀνθρώποις λέγει. L
459 – 62οἰόθι δ' ἀντικρύ: μόνος δὲ πρὸς τὴν Μήδειαν μετιὼν
ὁ Ἄψυρτος πεῖραν ἐλάμβανεν, ὣς ἔτι ὢν ἁπαλὸς καὶ δόλων ἄπειρος,
εἰ βουληθείη προδοῦναι τοὺς Ἀργοναύτας, τὸν καθ' αὑτοῦ δόλον οὐκ
ἐπιστάμενος L
465 – 67ἔμπαλιν ὄμματ' ἔνεικεν: ἡ Μήδεια ἀπεστράφη τοῦ
Ἀψύρτου ἀναιρουμένου, ἵνα μὴ τὸν φόνον αὐτοῦ ἴδῃ. L
468τὸν δ' ὅγε, βουτύπος ὥστε: τὸν δὲ Ἄψυρτον ὁ
Ἰάσων ἔπληξεν ὥς τις βοῦν καταβάλλων. L
470Βρυγοί: ἔθνος Ἰλλυρίας.
471προδόμῳ: καταχρηστικῶς πρόδομον εἶπε τὸ πρόναον.
473 – 74τῆς δὲ καλύπτρην: τῆς δὲ Μηδείας ὁ Ἄψυρτος
ἀποθνήσκων τὴν καλύπτραν καὶ τὸν πέπλον ἐρύθηνε τῷ ἑαυτοῦ αἵματι. L
477 – 79τάμνε θανόντος: οἱ δολοφονοῦντες ἀρχαίως ἀκρω-
τηριάσματά τινα ἐποίουν τοῦ ἀναιρουμένου καὶ ταῦτα λαβόντες ἐξήρτων
τοῦ τραχήλου αὐτοῦ. τῶν δὲ καλουμένων ἀκρωτηριασμάτων...
ἄπειρα καὶ πολλὰ ἐξάργματα. ἔπειτα τοῦ αἵματος αὐτοῦ λαβόντες, τρὶς
εἰς τὸ στόμα ἀπέπτυον. τοῦτο δὲ ἐποίουν πρὸς τὸ ἐξιλάσασθαι τὴν
δολοφονίαν.

Scholia In Apollonium Rhodium, Scholia in Apollonii Rhodii

Argonautica (scholia vetera) P. 287, line 12

481Ἀψυρτεῖς ἔθνος ἀπὸ Ἀψύρτου εἰρημένον.

495 – 99 ὁ Πηλεὺς ξυμβουλεύει μετὰ τὸν Ἀψύρτου θάνατον πλεῖν
ἐπὶ τοὺς λοιποὺς Κόλχους, λέγων ὅτι ὄρθρου ἰδόντες τὸ πεπραγμένον
οὐχ ἑνὶ λόγῳ χρώμενοι διώξουσιν ἡμᾶς. L
500κεδόωνται: σκορπίζονται.
505Ἠλεκτρίδα: αὕτη ἡ Ἠλεκτρὶς ἐγγύς ἐστι τοῦ Ἠριδανοῦ
ποταμοῦ.
507 – 21 οἱ Κόλχοι ἀφορμηθείσης τῆς Ἀργοῦς οὐκ ἐπανῆλθον φοβού-
μενοι τὸν Αἰήτην, ἀλλ' οἱ μὲν αὐτῶν ᾤκησαν ὅπου ὁ Ἄψυρτος ἐδολο-
φονήθη, μετὰ τῶν κληθέντων ἀπ' αὐτοῦ Ἀψυρτέων, οἱ δὲ ἐν Ἰλλυρίᾳ,
ὅπου οἱ Ἐγχελεῖς περὶ τὰ Κεραύνια ὄρη. )
524 Ὑλλήων: ἔθνος περὶ τὴν Ἰλλυρίαν, ἀπὸ Ὕλλου τοῦ Ἡρα-
κλέους καὶ Μελίτης ὠνομασμένον.
531ἱρὴν πευσόμενος: πεῦσιν, χρησμὸν αἰτησόμενος παρὰ
τοῦ Ἀπόλλωνος.
532 – 33ὅπῃ χθονὸς ἱδρυθεῖεν: οἱ Ὑλλεῖοι λαβόντες
παρὰ Ἰάσονος τρίποδα μισθὸν τῆς μηνύσεως τῆς ὁδοῦ, ἔκρυψαν ὑπὸ
γῆν, ἐπεὶ ὁ χρησμὸς ἐκέλευσεν, ἔνθα ἂν ὁ τρίπους ᾖ, ἀπόρθητον εἶναι
τὴν πόλιν.534ὅδε: ὁ τρίπους δηλονότι. )
 599

Scholia In Apollonium Rhodium, Scholia in Apollonii Rhodii

Argonautica (scholia vetera) P. 287, line 14

495 – 99 ὁ Πηλεὺς ξυμβουλεύει μετὰ τὸν Ἀψύρτου θάνατον πλεῖν

ἐπὶ τοὺς λοιποὺς Κόλχους, λέγων ὅτι ὄρθρου ἰδόντες τὸ πεπραγμένον
οὐχ ἑνὶ λόγῳ χρώμενοι διώξουσιν ἡμᾶς. L
500κεδόωνται: σκορπίζονται.
505Ἠλεκτρίδα: αὕτη ἡ Ἠλεκτρὶς ἐγγύς ἐστι τοῦ Ἠριδανοῦ
ποταμοῦ.
507 – 21 οἱ Κόλχοι ἀφορμηθείσης τῆς Ἀργοῦς οὐκ ἐπανῆλθον φοβού-
μενοι τὸν Αἰήτην, ἀλλ' οἱ μὲν αὐτῶν ᾤκησαν ὅπου ὁ Ἄψυρτος ἐδολο-
φονήθη, μετὰ τῶν κληθέντων ἀπ' αὐτοῦ Ἀψυρτέων, οἱ δὲ ἐν Ἰλλυρίᾳ,
ὅπου οἱ Ἐγχελεῖς περὶ τὰ Κεραύνια ὄρη. )
524Ὑλλήων: ἔθνος περὶ τὴν Ἰλλυρίαν, ἀπὸ Ὕλλου τοῦ Ἡρα-
κλέους καὶ Μελίτης ὠνομασμένον.
531ἱρὴν πευσόμενος: πεῦσιν, χρησμὸν αἰτησόμενος παρὰ
τοῦ Ἀπόλλωνος.
532 – 33ὅπῃ χθονὸς ἱδρυθεῖεν: οἱ Ὑλλεῖοι λαβόντες
παρὰ Ἰάσονος τρίποδα μισθὸν τῆς μηνύσεως τῆς ὁδοῦ, ἔκρυψαν ὑπὸ
γῆν, ἐπεὶ ὁ χρησμὸς ἐκέλευσεν, ἔνθα ἂν ὁ τρίπους ᾖ, ἀπόρθητον εἶναι
τὴν πόλιν.

Scholia In Dionysium Periegetam, Scholia in Dionysii periegetae orbis

descriptionem (scholia vetera) (olim sub auctore Demetrio Lampsaceno)
Vita-verse of Orbis descriptio 388, line of scholion 2

Ἡ δὲ Ἀκύλη πόλις ἐστὶν ἐν τῷ μυχῷ τοῦ Ἀδρίου.

Κεῖθεν δ' εἰς αὐγάς] Ἐπλήρωσε καὶ τῆς
δευτέρας κρηπῖδος τὴν χωρογραφίαν, καὶ μεταβαίνει
ἐπὶ τὰ ἑξῆς.Στρεπτὴ δ' ἀντὶ τοῦ περιφερὴς ἡ τοῦ
Ἀδρίου.
Ὑλλείων χθόνα] Οἱ Ὑλλεῖς χερσόνησον
οἰκοῦσιν, ἴσην τῇ Πελοποννήσῳ κατὰ τὸ μέγεθος.
Ἰλλυρικὴν περὶ χέρσον] Κάτω τῆς Ἰλλυρίας κεῖται ὁ τύμβος τῶν περὶ
Ἁρμονίαν καὶ Κάδμον, οἵτινες εἰς ὄφεις μετεβλήθησαν. Ἡ δὲ ἱστορία
παρὰ Ἀπολλωνίῳ ἐν τῷ δʹ. Ἰστέον δὲ ὅτι Ἰλλυριὸς υἱὸς
Κάδμου καὶ Ἁρμονίας, ἀφ' οὗ Ἰλλυριοὶ ὀνομάζονται.
Κεραύνια δὲ ὄρη εἴρηνται διὰ τὸ πλῆθος τῶν ἐκεῖ πιπτόντων κεραυνῶν.
 600

Scholia In Lycophronem, Scholia in Lycophronem (scholia vetera et

recentiora partim Isaac et Joannis Tzetzae) Scholion 1022bis, line 1

τωσὶ λέγωνἃν ὑγραίνει καλλιστεύων ὁ ξανθὰν χαί-

ταν πυρσαίνων Κρᾶθις (Tro. 226).Μύλακες ἔθνος
Ἠπειρωτικόν. ×Steph.Μυλάκων ὅροις· Μύλακες ἔθνος
Ἰλλυρικόν φασί τινες
Πόλαι δὲ πόλις Ἠπείρου ὑπὸ Κόλχων κτισθεῖσα
τῶν καταδιωξάντων τὴν Μήδειαν καὶ μὴ καταλαβόντων αὐ-
τὴν καὶ διὰ φόβονΑἰήτου ἐνταῦθα κατοικησάντων
καὶ κτισάντων τὴν πόλιν, ἥτις τῇ Κολχίδι φωνῇ Πόλαι κα-
λεῖται σημαίνοντος τοῦ ὀνόματος τοὺς φυγάδας, ὥς φησι
Καλλίμαχος (fr. 104).Πόλα πόλις Ἰλλυρίας. Steph. μαστῆρας οὓς·

Σκενδέρης

Λαονικος Χαλκοκονδύλης “Laonici Chalcocandylae historiarum

demonstrationes, 2 vols. in 3”, Ed. Darkó, E.
Budapest: Academia Litterarum Hungarica, 1:1922; 2.1:1923; 2.2:1927.
Volume 1, page 58, line 21

πόλιν Ἑλληνίδα. ἐριζόντων γὰρ τῶν βασιλέων Βυζαντίου ᾐτεῖτο

αὐτοὺς καὶ Φιλαδέλφειαν, οἱ δὲ ἔφασαν ἀποδοῦναι. ὡς δὲ ἄγγε-
λον ἐπιπέμποντος τοῦ βασιλέως Ἐμμανουήλου, ὅπως τοῦ λοιποῦ
παραδόντες σφᾶς τῷ Παιαζήτῃ δέχοιντο ἄρχοντα καὶ ἁρμοστὴν
Τοῦρκον, οὐκ ἔφασαν ἑκόντας εἶναι καταπροδοῦναι σφᾶς τῷ
βαρβάρῳ, καὶ τὸ ἐντεῦθεν ἐπολιόρκει Φιλαδέλφειαν Παιαζήτης,
ἔχων καὶ τοὺς Ἑλλήνων βασιλεῖς. οἱ δὲ ἀριστεῦσαί τε αὐτοῦ
λέγονται, καὶ ἀναβάντες οὗτοι πρῶτον εἷλον τὴν πόλιν. οὕτω
μὲν οὖν ἑάλω Φιλαδέλφεια ἡ τῆς Λυδίας πόλις εὐνομουμένη
Ἑλληνίς.
Μετὰ δὲ ταῦτα Παιαζήτης ἤλαυνεν ἐπὶ Σκενδέρεα τὸν τῶν
Ἀρμενίων βασιλέα, καὶ ἐπὶ Ἐρτζιγγάνην πόλιν, τὰ τῶν Ἀρμενίων
βασίλεια, καὶ ἐπὶ Σαμαχίην πολίχνιον λεγομένην. λέγεται δὲ
οὗτος ὁ Σκενδέρης τῶν βαρβάρων πολλῷ τῶν κατὰ τὴν Ἀσίαν
ἀνδρειότατος καὶ τὰ ἐς πόλεμον τόλμῃ τε καὶ ῥώμῃ σώματος
γενέσθαι οὐδενὸς δεύτερον, ὡς ἐπιόντων ποτὲ αὐτῷ τῶν Ἀσσυ-
ρίων πολλάκις ἔργα ἀποδείξασθαι ἄξια λόγου, τρεψάμενος τοὺς
ἐναντίους σὺν ὀλίγοις τοῖς ἀμφ' αὑτόν. τοῦτον δὲ τὸν Σκενδέρεα,
 601

ὡς ἀπήχθετο τῇ ἑαυτοῦ γυναικί, συλλαβοῦσα αὐτὸν σὺν τῷ

παιδὶ διαχρήσασθαι καὶ τὴν βασιλείαν κατέχειν. ἐπὶ τοῦτον δὴ

Λαονικος Χαλκοκονδύλης Volume 1, page 59, line 1

Τοῦρκον, οὐκ ἔφασαν ἑκόντας εἶναι καταπροδοῦναι σφᾶς τῷ

βαρβάρῳ, καὶ τὸ ἐντεῦθεν ἐπολιόρκει Φιλαδέλφειαν Παιαζήτης,
ἔχων καὶ τοὺς Ἑλλήνων βασιλεῖς. οἱ δὲ ἀριστεῦσαί τε αὐτοῦ
λέγονται, καὶ ἀναβάντες οὗτοι πρῶτον εἷλον τὴν πόλιν. οὕτω
μὲν οὖν ἑάλω Φιλαδέλφεια ἡ τῆς Λυδίας πόλις εὐνομουμένη
Ἑλληνίς.
Μετὰ δὲ ταῦτα Παιαζήτης ἤλαυνεν ἐπὶ Σκενδέρεα τὸν τῶν
Ἀρμενίων βασιλέα, καὶ ἐπὶ Ἐρτζιγγάνην πόλιν, τὰ τῶν Ἀρμενίων
βασίλεια, καὶ ἐπὶ Σαμαχίην πολίχνιον λεγομένην. λέγεται δὲ
οὗτος ὁ Σκενδέρης τῶν βαρβάρων πολλῷ τῶν κατὰ τὴν Ἀσίαν
ἀνδρειότατος καὶ τὰ ἐς πόλεμον τόλμῃ τε καὶ ῥώμῃ σώματος
γενέσθαι οὐδενὸς δεύτερον, ὡς ἐπιόντων ποτὲ αὐτῷ τῶν Ἀσσυ-
ρίων πολλάκις ἔργα ἀποδείξασθαι ἄξια λόγου, τρεψάμενος τοὺς
ἐναντίους σὺν ὀλίγοις τοῖς ἀμφ' αὑτόν. τοῦτον δὲ τὸν Σκενδέρεα,
ὡς ἀπήχθετο τῇ ἑαυτοῦ γυναικί, συλλαβοῦσα αὐτὸν σὺν τῷ
παιδὶ διαχρήσασθαι καὶ τὴν βασιλείαν κατέχειν. ἐπὶ τοῦτον δὴ
Παιαζήτης ἐλάσας τήν τε Ἐρτζιγγάνην πόλιν πολιορκῶν παρεστή-
σατο καὶ τὸν παῖδα Σκενδέρεω εἶχεν ἐν φυλακῇ. μετὰ δὲ ταῦτα
τούς τε Τζανίδας καταστρεψάμενος, οἳ κατέχουσι τὰ τῆς Κολ-
χίδος ἐπὶ Ἄμαστριν πόλιν καθήκοντα, ἤλαυνεν ἐπὶ Καραϊλούκην

Λαονικος Χαλκοκονδύλης Volume 1, page 59, line 5

μὲν οὖν ἑάλω Φιλαδέλφεια ἡ τῆς Λυδίας πόλις εὐνομουμένη

Ἑλληνίς.
Μετὰ δὲ ταῦτα Παιαζήτης ἤλαυνεν ἐπὶ Σκενδέρεα τὸν τῶν
Ἀρμενίων βασιλέα, καὶ ἐπὶ Ἐρτζιγγάνην πόλιν, τὰ τῶν Ἀρμενίων
βασίλεια, καὶ ἐπὶ Σαμαχίην πολίχνιον λεγομένην. λέγεται δὲ
οὗτος ὁ Σκενδέρης τῶν βαρβάρων πολλῷ τῶν κατὰ τὴν Ἀσίαν
ἀνδρειότατος καὶ τὰ ἐς πόλεμον τόλμῃ τε καὶ ῥώμῃ σώματος
γενέσθαι οὐδενὸς δεύτερον, ὡς ἐπιόντων ποτὲ αὐτῷ τῶν Ἀσσυ-
ρίων πολλάκις ἔργα ἀποδείξασθαι ἄξια λόγου, τρεψάμενος τοὺς
ἐναντίους σὺν ὀλίγοις τοῖς ἀμφ' αὑτόν. τοῦτον δὲ τὸν Σκενδέρεα,
ὡς ἀπήχθετο τῇ ἑαυτοῦ γυναικί, συλλαβοῦσα αὐτὸν σὺν τῷ
παιδὶ διαχρήσασθαι καὶ τὴν βασιλείαν κατέχειν. ἐπὶ τοῦτον δὴ
Παιαζήτης ἐλάσας τήν τε Ἐρτζιγγάνην πόλιν πολιορκῶν παρεστή-
 602

σατο καὶ τὸν παῖδα Σκενδέρεω εἶχεν ἐν φυλακῇ. μετὰ δὲ ταῦτα

τούς τε Τζανίδας καταστρεψάμενος, οἳ κατέχουσι τὰ τῆς Κολ-
χίδος ἐπὶ Ἄμαστριν πόλιν καθήκοντα, ἤλαυνεν ἐπὶ Καραϊλούκην
τὸν Λευκαμνᾶν Σαμαχίης ἡγεμόνα, καὶ ἐπεξελθόντα σὺν τῇ
ἑαυτοῦ στρατιᾷ μάχῃ ἐκράτησε, καὶ ἐπολιόρκει Σαμαχίην πόλιν.
καὶ ὡς οὐδὲν προεχώρει ἡ τῆς πόλεως αἵρεσις, ἀπεχώρησεν
ἀπαγαγὼν τὸν στρατόν, καὶ ἐπανέστησεν ἐπ' οἴκου.

Λαονικος Χαλκοκονδύλης Volume 1, page 59, line 9

βασίλεια, καὶ ἐπὶ Σαμαχίην πολίχνιον λεγομένην. λέγεται δὲ

οὗτος ὁ Σκενδέρης τῶν βαρβάρων πολλῷ τῶν κατὰ τὴν Ἀσίαν
ἀνδρειότατος καὶ τὰ ἐς πόλεμον τόλμῃ τε καὶ ῥώμῃ σώματος
γενέσθαι οὐδενὸς δεύτερον, ὡς ἐπιόντων ποτὲ αὐτῷ τῶν Ἀσσυ-
ρίων πολλάκις ἔργα ἀποδείξασθαι ἄξια λόγου, τρεψάμενος τοὺς
ἐναντίους σὺν ὀλίγοις τοῖς ἀμφ' αὑτόν. τοῦτον δὲ τὸν Σκενδέρεα,
ὡς ἀπήχθετο τῇ ἑαυτοῦ γυναικί, συλλαβοῦσα αὐτὸν σὺν τῷ
παιδὶ διαχρήσασθαι καὶ τὴν βασιλείαν κατέχειν. ἐπὶ τοῦτον δὴ
Παιαζήτης ἐλάσας τήν τε Ἐρτζιγγάνην πόλιν πολιορκῶν παρεστή-
σατο καὶ τὸν παῖδα Σκενδέρεω εἶχεν ἐν φυλακῇ. μετὰ δὲ ταῦτα
τούς τε Τζανίδας καταστρεψάμενος, οἳ κατέχουσι τὰ τῆς Κολ-
χίδος ἐπὶ Ἄμαστριν πόλιν καθήκοντα, ἤλαυνεν ἐπὶ Καραϊλούκην
τὸν Λευκαμνᾶν Σαμαχίης ἡγεμόνα, καὶ ἐπεξελθόντα σὺν τῇ
ἑαυτοῦ στρατιᾷ μάχῃ ἐκράτησε, καὶ ἐπολιόρκει Σαμαχίην πόλιν.
καὶ ὡς οὐδὲν προεχώρει ἡ τῆς πόλεως αἵρεσις, ἀπεχώρησεν
ἀπαγαγὼν τὸν στρατόν, καὶ ἐπανέστησεν ἐπ' οἴκου. μετὰ δὲ
ταῦτα ἐλαύνων ἐπὶ τοὺς ἐν τῇ Ἀσίᾳ λοιποὺς ἡγεμόνας, τόν τε
Ἀϊδίνην, Σαρχάνην, Μενδεσίαν, Τεκίην καὶ Μετίνην, τήν τε ἀρχὴν
αὐτῶν ἀφείλετο, καὶ ἐκβαλὼν αὐτοὺς τὴν χώραν ὑφ' αὑτῷ ποιη-
σάμενος εἶχεν. οὗτοι δὲ ὡς ἀπελήλαντο τῆς σφῶν χώρας,

Λαονικος Χαλκοκονδύλης Volume 1, page 61, line 2

τῆς Ἀσίας ἀρχὴν κοινῇ συγκατεργασαμένων, οἳ καὶ Ἀλαδίνεω

τοῦ βασιλέως γενέσθαι θεράποντες λέγονται. Μετίνην δὲ καὶ
Ἀϊδίνην, ὅθεν τὴν ἀρχὴν ἐκτήσαντο, οὐκ ἔχω διασημῆναι. τὸν
δὲ Ἀϊδίνην λέγεται μόνον, τῆς ἀπὸ Κολοφῶνος ἔστε ἐπὶ Καρίαν
ἦρχε χώρας. Τούρκων μέντοι γένος τούς τε ὑπὸ Τουργούτεω
τελοῦντας καὶ ὑπὸ Καραμάνεω καὶ Μετίνῃ καὶ Ἀϊδίνῃ ἐπίσταμαι
σαφῶς εἶναί τε καὶ ὀνομάζεσθαι. καὶ ἐν Καππαδοκίᾳ ὑπαγόμε-
νος τοῦτο μὲν τὴν ὑπὸ Καραϊσούφῃ χώραν, τοῦτο δὲ τὴν ὑπὸ τοῖς
 603

Ὀμούρεω παισί, καὶ τὰ πλέω τῆς Φρυγίας καταστρεψάμενος,

ἤλαυνεν ἐπὶ Ἐρτζιγγάνην τὰ τῶν Ἀρμενίων βασίλεια, καὶ ἐπὶ τὸν
Σκενδέρεω παῖδα, ὃς ταύτης ἡγεῖτο τῆς χώρας ἔστε ἐπὶ Εὐφρά-
την καὶ τῆς τε Κολχίδος μοῖραν οὐκ ὀλίγην ὑφ' αὑτῷ ποιησά-
μενος ἦρχε.

Λαονικος Χαλκοκονδύλης Volume 1, page 157, line 15

Ἀπὸ δὲ τῆς θυγατρὸς Τζοκίεω, Καραϊσούφεω δὲ γυναι-

κός, ἐγένετο Τζανισᾶς παῖς Καραϊσούφεω, Τζοκίεω δὲ ἀπό-
γονος. οὗτος τε Παγδατίης τῆς Βαβυλῶνος ἐπῆρξε, καὶ Ἀσσυ-
ρίων τὴν χώραν καταστρεψάμενος Ταβρέζην τε ἑαυτῷ ὑπη-
γάγετο καὶ πρὸς τὸν Μπαϊμπούρεω παῖδα διεπολέμει. ἐπελάσας
δὲ πρὸς Ἐρτζιγγάνιν ἐπολιόρκει παραστησάμενος, καὶ τὴν
Ἀρμενίων ἐντὸς Εὐφράτου χώραν ἐτύγχανεν οὖσαν ὑπηγάγετο.
ετὰ δὲ τοῦ Τζοκίεω παιδὸς ὡρμημένου ἀπὸ Σαμαρχάνδης τήν
τε Βαβυλῶνα ἐπολιόρκει, καὶ αὐτὸν ἐπιόντα οἱ μάχῃ ἐπεκράτησε.
καὶ τὴν Βαβυλῶνα ἑλών, ἐπὶ Ταβρέζην ἐλαύνων, ἐς τόνδε συν-
διαφέρει τὸν πόλεμον. Χασάνης μέντοι ὁ μακρός, Σκενδέρεω τοῦ
τὸ Ἐρτζιγγάνιν διακατέχοντος ἀπόγονος ὢν καὶ τῆς Καραϊλούκεω
μοίρας, ἐπὶ τὴν ἀρχὴν παρεγένετο τὴν Ἀρμενίων, συνελαυνομέ-
νων αὐτῷ τῶν τε Καραϊλούκεω παίδων. οὗτοι γὰρ ὡς ὑπὸ τοῦ
βασιλέως Τζανισᾶ, Καραϊσούφεω παιδός, ἐν Σαμαχίῃ πολιορ-
κούμενοι ἐν ἀπόρῳ εἴχοντο, προσεδέοντο τοῦ Μπαϊμπούρεω ἐσβα-
λεῖν ἐς τὴν Μηδικήν, ὃς πεισθείς τε ἐσέβαλε, καὶ ἀπανέστη τε
ὁ Τζανισᾶς ἀποχωρῶν πρὸς τὸν Μπαϊμπούρην, τὰ μὲν συμβάλ-
λων, τὰ δὲ ληϊζόμενος τὴν χώραν ἐκείνου. οἱ μέντοι ἡγεμόνες,
ὅ τε Μενδεσίας, Ἀϊδίνης καὶ Σαρχάνης, ἁλόντος Παιαζήτεω τήν

Λαονικος Χαλκοκονδύλης Volume 2, page 120, line 12

Ἰβάνεω παῖδα, ὃς παῖς ὢν ἐς τὰς θύρας ἀφικόμενος τοῦ βασι-

λέως καὶ παιδικὰ αὐτοῦ γενόμενος ἀπέδρα ἐς τὴν πατρῴαν αὐτοῦ
χώραν, καὶ ἀγόμενος γυναῖκα θυγατέρα τοῦ Ἀριανίτου ἐκ τοῦ
ἐμφανοῦς ἐπολέμουν τῷ βασιλεῖ, καὶ οὔτε φόρον ἐπήγαγον τῷ
βασιλεῖ οὔτε αὐτοὶ ἐς τὰς θύρας ἴεντο οὔτε πείθεσθαι ἤθελον.
διὰ ταῦτα συναγείρας ἅπαντα τόν τε Ἀσίας καὶ Εὐρώπης αὐτῷ
στρατὸν ἤλαυνεν ἐπὶ τὴν Ἰβάνεω χώραν· καὶ ἐπεί τε ἐσέβαλεν
ἐς τὴν χώραν, ἐδῄου τε τὰ στρατεύματα διαπέμπων, ὅπῃ παρεί-
κοι καὶ ἐνεπίμπρα τάς τε κώμας καὶ τοὺς ἀγρούς, καὶ τὰ λήϊα
ἐκαίοντο ὑπὸ τοῦ στρατοῦ, καὶ περιεφθείροντο τὰ ἐκεῖσε πάντα.
 604

Σκενδέρης μὲν οὖν ἐπὶ τὴν ἐς τὸν Ἰόνιον παράλιον χώραν τῶν
Οὐενετῶν ὑπεξέθετο, αὐτός τε καὶ οἱ Ἀλβανῶν, τάς τε γυναῖκας
καὶ παῖδας· αὐτοὶ δὲ περιιόντες ἄλλοτε ἄλλῃ τῆς χώρας διήρ-
χοντο, εἴ του δέοιντο αἱ πόλεις αὐτῶν. καὶ οὗτοι μὲν ἀνὰ τὸ
ὄρος τὸ ὑπὲρ τὴν χώραν αὐτῶν ἄχρι τοῦ Ἰονίου διατεῖνον διέ-
τριβον, καραδοκοῦντες, ὅποι σφίσι τὰ πράγματα ἀποβήσεται· Ἀμου-
ράτης δὲ ἐπελαύνων πρῶτα μὲν τὴν Σφετίαν πόλιν ἐπολιόρκει. καὶ
λόγον μὲν προσέφερεν, ὡς παραδοῖέν τε αὐτὴν καὶ αὐτοὶ ἀπίοιεν
ἐπὶ τὰ ἑαυτοῦ ἕκαστος· οἱ δὲ οὐκ ἐπείθοντο. μετὰ δὲ ταῦτα
προσέβαλε σὺν τοῖς νεήλυσι, καὶ εἷλε τὴν πόλιν κατὰ κράτος
καὶ ἐξηνδραποδίσατο, τούς τε ἄνδρας σύμπαντας διεχρήσατο.

Λαονικος Χαλκοκονδύλης Volume 2, page 123, line 12

χρήσαιτο τῷ πράγματι, προσῄει τε καὶ προσεκύνησε· καὶ τὸ

ἀπὸ τοῦδε παρῆγεν αὐτῷ, ἐς ἣν ἂν στρατεύηται χώραν. τὸν μέν-
τοι παῖδα οὐκ ἐλάνθανεν, ὡς αὐτῷ ταῦτα εἴη διαπεπραγμένος
Χαλίλης ὁ Πραΐμεω, καὶ ἤχθετό τε ἀξίως, οὐ μέντοι γε ἀνεδή-
λου αὐτῷ τὴν ὀργήν· ᾔδει γὰρ μέγα δυνάμενον παρὰ τῷ πατρί.
Τότε μὲν οὖν ἐς τὴν Ἀμουράτεω ἐπάνοδον ἐπὶ τὴν βασιλείαν
οὕτως ἐγένετο· ἐπεὶ δὲ ἀπήγαγε τὸν στρατὸν ἀπὸ τῆς πρὸς τὸν
Ἰόνιον Μακεδονίας τῆς τῶν Ἀλβανῶν χώρας, τοῦτο μὲν τὸ ἔτος
διέτριβεν ἐν τοῖς Εὐρώπης βασιλείοις ἡσυχίαν ἄγων, τῷ δ'
ἐπιόντι ἐνιαυτῷ αὖθις, ἐπεὶ περιαγγέλλει τῷ στρατεύματι ἕπε-
σθαι, ἐστρατεύετο αὖθις ἐπὶ Σκενδέρην τὸν Ἰβάνεω καὶ ἐπὶ τὴν
ταύτῃ κατὰ τὸν Ἰόνιον Ἀλβανῶν χώραν, καὶ ἐπῄει πολλῷ θυμῷ
ὡς ἐξελῶν τε τὴν Κρούην καὶ αὐτὸν Σκενδέρην ἐξαιτησόμενος
τοὺς Οὐενετούς, καὶ ἢν μὴ ἀποδοῖεν αὐτόν, ὡς πολιορκήσων
τὴν πόλιν, ἐς ἣν καταφυγὼν ἐσῄει. ἐπεὶ δὲ εἰσέβαλεν, ἐπο-
ρεύετο ἰθὺ ἐπὶ τὴν Κρούην, καὶ τήν τε χώραν, ὅση ὑπελεί-
πετο τὴν ἀρχὴν αὐτῷ ἀσινής, ἐπέδραμέ τε αὐτοῦ τὰ στρατεύ-
ματα, καὶ ἐπέκαον πῦρ ἐνιέντες, ὅτῳ ἂν αὐτοῖς περιτύχοιεν.
ἐπέδραμε δὲ καὶ ἄχρι τοῦ ποταμοῦ τοῦ .... τὰ στρατεύματα.
τὴν δὲ ἐπέκεινα τοῦ ποταμοῦ χώραν οὐχ οἷά τε ἦν ληΐζεσθαι
διὰ τὸ ἄβατον εἶναι πάντη τοῖς βασιλέως ἱπποδρόμοις.

Λαονικος Χαλκοκονδύλης Volume 2, page 123, line 14

τοι παῖδα οὐκ ἐλάνθανεν, ὡς αὐτῷ ταῦτα εἴη διαπεπραγμένος

Χαλίλης ὁ Πραΐμεω, καὶ ἤχθετό τε ἀξίως, οὐ μέντοι γε ἀνεδή-
λου αὐτῷ τὴν ὀργήν· ᾔδει γὰρ μέγα δυνάμενον παρὰ τῷ πατρί.
 605

Τότε μὲν οὖν ἐς τὴν Ἀμουράτεω ἐπάνοδον ἐπὶ τὴν βασιλείαν

οὕτως ἐγένετο· ἐπεὶ δὲ ἀπήγαγε τὸν στρατὸν ἀπὸ τῆς πρὸς τὸν
Ἰόνιον Μακεδονίας τῆς τῶν Ἀλβανῶν χώρας, τοῦτο μὲν τὸ ἔτος
διέτριβεν ἐν τοῖς Εὐρώπης βασιλείοις ἡσυχίαν ἄγων, τῷ δ'
ἐπιόντι ἐνιαυτῷ αὖθις, ἐπεὶ περιαγγέλλει τῷ στρατεύματι ἕπε-
σθαι, ἐστρατεύετο αὖθις ἐπὶ Σκενδέρην τὸν Ἰβάνεω καὶ ἐπὶ τὴν
ταύτῃ κατὰ τὸν Ἰόνιον Ἀλβανῶν χώραν, καὶ ἐπῄει πολλῷ θυμῷ
ὡς ἐξελῶν τε τὴν Κρούην καὶ αὐτὸν Σκενδέρην ἐξαιτησόμενος
τοὺς Οὐενετούς, καὶ ἢν μὴ ἀποδοῖεν αὐτόν, ὡς πολιορκήσων
τὴν πόλιν, ἐς ἣν καταφυγὼν ἐσῄει. ἐπεὶ δὲ εἰσέβαλεν, ἐπο-
ρεύετο ἰθὺ ἐπὶ τὴν Κρούην, καὶ τήν τε χώραν, ὅση ὑπελεί-
πετο τὴν ἀρχὴν αὐτῷ ἀσινής, ἐπέδραμέ τε αὐτοῦ τὰ στρατεύ-
ματα, καὶ ἐπέκαον πῦρ ἐνιέντες, ὅτῳ ἂν αὐτοῖς περιτύχοιεν.
ἐπέδραμε δὲ καὶ ἄχρι τοῦ ποταμοῦ τοῦ .... τὰ στρατεύματα.
τὴν δὲ ἐπέκεινα τοῦ ποταμοῦ χώραν οὐχ οἷά τε ἦν ληΐζεσθαι
διὰ τὸ ἄβατον εἶναι πάντη τοῖς βασιλέως ἱπποδρόμοις. καὶ οὗτοι
μέν, τάς τε γυναῖκας καὶ παῖδας ὑπεκθέμενοι ἐς τὰ ἐχυρὰ τῶν
Οὐενετῶν, συνελέγοντο ἐς τὸ ὄρος τὸ ὑπὲρ τὴν Κρούην πόλιν

Λαονικος Χαλκοκονδύλης Volume 2, page 124, line 8

Οὐενετῶν, συνελέγοντο ἐς τὸ ὄρος τὸ ὑπὲρ τὴν Κρούην πόλιν

αὐτῶν. ἐνταῦθα δὲ ὑπεξαγαγὼν τὰς γυναῖκας καὶ τὰ παιδία
κατέθετο ἐς τὰς τῶν Οὐενετῶν πόλεις, τοὺς δὲ ἄνδρας κατέ-
λιπεν ἐν τῇ πόλει ἀμυνουμένους καὶ τὰ τείχη φυλάξοντας, καὶ
τούτους ἐπιλεξάμενος τοὺς ἐθέλοντας αὐτοὺς ὑποστῆναι τὸν ἀγῶνα.
Ἀμουράτης μὲν οὖν τούς τε τηλεβόλους παρεσκευάζετο καθεζόμε-
νος ὡς τὸ τεῖχος καθαιρήσων, καὶ παραμένων ἅμα σὺν τοῖς
νεήλυσιν ἐς τὴν πόλιν· ἐπεὶ δὲ αὐτῷ τὰ πάντα παρεσκεύαστο,
ἔτυπτε τὸ τεῖχος τηλεβόλοις καὶ κατέβαλε μέρος πολύ. Σκενδέ-
ρης δὲ ἀπὸ τοῦ ὄρους πυρά τε ἔκαυσεν, ἐπιδεικνύμενος τοῖς ἐν
τῇ πόλει, καὶ ἐπειδὰν χρεία ᾖ, παρεσόμενος καὶ αὐτὸς ἐπιβοηθή-
σων, καί τινων τῶν τοῦ βασιλέως ἀναβάντων ἐπὶ τὸ ὄρος προ-
σέβαλέ τε καὶ ἐμάχετο, ἔργα ἀποδεικνύμενος ἄξια λόγου. ἐπεὶ
δὲ τῷ βασιλεῖ ἤδη ἱκανῶς κατεβέβλητο τὸ τεῖχος, ἐς μάχην
καθῆστο πανστρατιᾷ, καὶ ἐπειρῶντο οἱ νεήλυδες ἑλεῖν ταύτῃ, ᾗ
ἔκειτο τὸ τεῖχος ἐπὶ γῆς· οὐ μέντοι ὑπερεβάλοντο τοὺς ἐν τῇ
πόλει, παρ' ἐλπίδα ἀγωνισαμένους.

Λαονικος Χαλκοκονδύλης Volume 2, page 126, line 17

μενος πρὸς Ἐλεάζαρον μάχην αὐτός τε αὐτοῦ ταύτῃ ἐτελεύτησεν

 606

ὑπὸ Τριβαλλοῦ καὶ τόν γε Ἐλεάζαρον ἀνεῖλεν ἐν τῇ μάχῃ. ἐπεὶ δὲ

ὥρμητο Ἰωάννης στρατεύεσθαι ἐπὶ Ἀμουράτην δι' αἰτίαν τήνδε.
ὡς γὰρ ἐν τῇ <ἐν> Βάρνῃ μάχῃ ἑώρα τοὺς Τούρκους φεύγοντας
καὶ ἑαυτῷ ἐς χεῖρας ἐλθόντας καὶ ἐνδιδόντας, αὐτίκα ἐνόμισεν
εὐπετῆ μὲν καὶ τότε ὄντα τὰ πράγματα αὐτῷ χειρωθῆναι, εἰ μὴ
διὰ τὴν βασιλέως Λαδισλάου ἀφροσύνην, καὶ ἐσαῦθις δὲ χαλεπὰ
οὐκέτι ἔσεσθαι κατεργάσασθαι. ἔφερε δὲ αὐτοῦ ἡ γνώμη καὶ
πλείονα στρατὸν συναγείραντα ἐξελαύνειν. ὥστε καὶ τῷ πλείονι
καταπληττομένων αἱρήσει τὸν Ἀμουράτην οὕτω δή τοι εὐπετῶς,
ὥστε μηδ' ὁπωσοῦν ἐνδοιάζειν. πρεσβευσάμενος δὲ ἐπὶ Σκενδέρην
τε καὶ Ἀριανίτην, ἐν νῷ ἔχων αὐτοὺς προσιόντας ἐς τὸ πρόσω
τῆς Εὐρώπης συμμῖξαι· οὕτω γὰρ προείρητο καὶ τοῖσδε. ἐπεὶ
δὲ ἐς Κόσοβον τὸ πεδίον Ἀμουράτης ὁ Μεχμέτεω ἀφίκετο, ὡς
εὗρε τοὺς πολεμίους ἐλαύνοντας, ἐστρατοπεδεύετο. λέγεται δὲ
γενέσθαι αὐτῷ τὸν στρατὸν ἐς πεντεκαίδεκα μυριάδας. καὶ τῇ
ὑστεραίᾳ αὐτίκα παρετάσσετο ὡς ἐς μάχην. παρετάσσετο δὲ καὶ
τὰ τάγματα. καὶ ἐς μὲν τὸ δεξιὸν αὐτοῦ κέρας τὸ τῆς Ἀσίας
ἐτάσσετο στράτευμα, στρατηγὸν ἔχον Σκοῦραν, ἐς δὲ τὸ εὐώνυ-
μον ὁ τῆς Εὐρώπης στρατηγὸς Καραζίης, ἔχων τὸ τῆς Εὐρώπης
στράτευμα. τοὺς μέντοι ἱπποδρόμους ἕκαστος τῶν ὑπάρχων ἔχων

Λαονικος Χαλκοκονδύλης Volume 2, page 155, line 25

ναῦς, διισχυριζόμενος. οὕτω μέντοι διέφυγεν, ὥστε κακόν τι μὴ

παθεῖν ὑπὸ βασιλέως. καὶ οὓς ἐν ὑποψίᾳ ἔσχε, συλλαβὼν ὁ βασι-
λεὺς καθεῖρξεν ὡς ἀπολέσων.
Ὡς μὲν οὖν ἱκανῶς ἤδη αὐτῷ τὸ τεῖχος κατεβέβλητο, ὥστε
εἰσπεσόντας τοὺς νεήλυδας εἰσελθεῖν ἐς τὴν πόλιν, ἐκέλευσεν
ἀνὰ τὸ στρατόπεδον ἁπανταχῇ πυρὰ καίειν τὰ νενομισμένα, καὶ
τἄλλα ποιούμενος ὡς τῇ ἐπιούσῃ τῆς ὑστεραίας τὴν προσβολὴν
ποιησόμενος, καὶ τήν τε διαρπαγὴν καὶ ἐξανδραποδισμὸν ἀνε-
κήρυττεν ἐς τὰ στρατόπεδα.
Λέγεται μὲν οὖν καὶ τόδε. ὡς τὸ τεῖχος ἐπεπτώκει ὑπὸ τῶν
τηλεβόλων, ὁ Σκενδέρεω τοῦ Σινώπης ἄρχοντος παῖς, Ἰσμαΐλης
τοὔνομα, προσέφερε λόγους τοῖς Ἕλλησι περὶ σπονδῶν, λέγων
τοιάδε. «ἄνδρες Ἕλληνες, ἐπὶ ξυροῦ ἀκμῆς ὑμῖν, ὡς ὁρᾶτε, τὰ
πράγματα ἕστηκε. τί οὐ πρέσβυν πέμπετε ὡς βασιλέα περὶ εἰρή-
νης; ἢν γὰρ ἐμοὶ ἐθέλητε ἐπιτρέψαι, διαπράξομαι ὑμῖν σπον-
δὰς γενέσθαι παρὰ βασιλέως, καὶ τὴν χάριν οὖν εὖ οἶδ' ὅτι
καταθήσεσθε τῷ διαπραξαμένῳ ὑμῖν. ἢν δὲ μὴ τοῦτο γένηται
ὑμῖν, ἡ πόλις ἐξανδραποδιοῦνται, καὶ ὑμᾶς πασσυδὶ βασιλεὺς
διαφθερεῖ, καὶ γυναῖκας καὶ παῖδας ὑμῶν ἐξανδραποδιούμεθα,
 607

καὶ συμφορᾷ κατασχεθήσεσθε ἀνηκέστῳ. ἀλλὰ πέμπετε ὡς

τάχιστα ἄνδρα, ὃν ἂν ἐπὶ τὰς βασιλέως θύρας ἀγαγὼν ἐγὼ δια

Λαονικος Χαλκοκονδύλης Volume 2, page 192, line 18

διαφορὰν καταλύειν πειρώμενος, οὐχ οἷός τε ἐγένετο ἐς ταὐτὸ

ἄμφω ξυναγαγὼν διαλλάξαι. ἀλλὰ ἄπρακτος μὲν ἀπεχώρει, ἐδό-
κει δ' αὐτοῖς ἀπὸ Ἰταλίας ὡρμημένοις τόνδε σφᾶς ἄρασθαι τὸν
πόλεμον ἀπὸ τῆς ἠπείρου.
Ταῦτα μὲν ἐς τοσοῦτον ἐγένετο κατὰ τὴν ἐν Μαντύῃ δίαιταν·
εἶμι δὲ ἐπ' ἐκεῖνο τοῦ λόγου, ὅθεν ἐπὶ τοσοῦτον ἐτραπόμην, ἐς
τοσοῦτον διεξιὼν τὸν λόγον. τοῦ γάρ τοι ἐπιγινομένου θέρους
ἀπέχρη μὲν τῷ βασιλεῖ Μεχμέτῃ, κακῶς πράξαντι ἐς τὴν ἐπὶ
Παίονας ἔλευσιν, ἡσυχίαν ἄγειν, στρατεύματα δὲ ἔπεμπεν ἄλλῃ
τε καὶ ἐπὶ Σκενδέρην τὸν Ἰβάνεω παῖδα, ἐφ' ὃν δὴ καὶ ὁ πατὴρ
στρατευσάμενος καταστρέψασθαι οὐχ οἷός τε ἐγένετο. Ἰησοῦν
δὲ τὸν Βρενέζεω παῖδα ἀπέδειξε στρατηγόν, παραδοὺς τό τε ἀπὸ
Φερρῶν στράτευμα καὶ τὸ παρὰ Ἀξιὸν καὶ τὸ ἀπὸ Θετταλίας.
ἡγουμένου δὲ Ἰησοῦ τοῦ Βρενέζεω ἐσέβαλλε πρὸς τὸν Ἰόνιον
τῆς Μακεδονίας χῶρον, καὶ ἐδῄου τὰ πολλὰ αὐτῆς. Σκενδέρης
δὲ οὗτος διαπρεσβευσάμενος πρὸς τὸν Ῥώμης τε ἀρχιερέα καὶ
πρὸς βασιλέα Ἀλφόνσον τὸν Παρθενόπης (ἐπιτηδείως τε ἔσχε
καὶ συνήθως τῷ βασιλεῖ τούτῳ), δι' ἃ δὴ καὶ τὸν πρὸς βασιλέα
πόλεμον τήν τε Κρούην παρέδωκε τούτῳ τῷ βασιλεῖ καὶ ἠξίου
αὐτῷ ὑπήκοον εἶναι. ἔνθα δὴ καὶ στρατὸν πεζὸν ἱκανὸν δια

Λαονικος Χαλκοκονδύλης Volume 2, page 193, line 1

εἶμι δὲ ἐπ' ἐκεῖνο τοῦ λόγου, ὅθεν ἐπὶ τοσοῦτον ἐτραπόμην, ἐς

τοσοῦτον διεξιὼν τὸν λόγον. τοῦ γάρ τοι ἐπιγινομένου θέρους
ἀπέχρη μὲν τῷ βασιλεῖ Μεχμέτῃ, κακῶς πράξαντι ἐς τὴν ἐπὶ
Παίονας ἔλευσιν, ἡσυχίαν ἄγειν, στρατεύματα δὲ ἔπεμπεν ἄλλῃ
τε καὶ ἐπὶ Σκενδέρην τὸν Ἰβάνεω παῖδα, ἐφ' ὃν δὴ καὶ ὁ πατὴρ
στρατευσάμενος καταστρέψασθαι οὐχ οἷός τε ἐγένετο. Ἰησοῦν
δὲ τὸν Βρενέζεω παῖδα ἀπέδειξε στρατηγόν, παραδοὺς τό τε ἀπὸ
Φερρῶν στράτευμα καὶ τὸ παρὰ Ἀξιὸν καὶ τὸ ἀπὸ Θετταλίας.
ἡγουμένου δὲ Ἰησοῦ τοῦ Βρενέζεω ἐσέβαλλε πρὸς τὸν Ἰόνιον
τῆς Μακεδονίας χῶρον, καὶ ἐδῄου τὰ πολλὰ αὐτῆς. Σκενδέρης
δὲ οὗτος διαπρεσβευσάμενος πρὸς τὸν Ῥώμης τε ἀρχιερέα καὶ
πρὸς βασιλέα Ἀλφόνσον τὸν Παρθενόπης (ἐπιτηδείως τε ἔσχε
καὶ συνήθως τῷ βασιλεῖ τούτῳ), δι' ἃ δὴ καὶ τὸν πρὸς βασιλέα
 608

πόλεμον τήν τε Κρούην παρέδωκε τούτῳ τῷ βασιλεῖ καὶ ἠξίου

αὐτῷ ὑπήκοον εἶναι. ἔνθα δὴ καὶ στρατὸν πεζὸν ἱκανὸν δια-
πορθμεύσας ὁ Παρθενόπης οὗτος βασιλεὺς ἀπὸ Ἰαπυγίας ἐς
Ἐπίδαμνον καὶ ἄρχοντα τῶν παρ' ἑαυτῷ ἐλλογίμων ἕνα στρατη-
γὸν ἐπὶ τὴν βασιλέως ἐληΐζοντο χώραν. μετὰ δὲ καταστάντες
ἐπολιόρκουν πολίχνην Σφετίην καλουμένην, ἐξελεῖν βουλόμενοι.
ἐνταῦθα πυθόμενος παρὰ τῶν σφετέρων Ἰησοῦς ὁ Βρενέζεω,

Λαονικος Χαλκοκονδύλης Volume 2, page 193, line 15

πόλεμον τήν τε Κρούην παρέδωκε τούτῳ τῷ βασιλεῖ καὶ ἠξίου

αὐτῷ ὑπήκοον εἶναι. ἔνθα δὴ καὶ στρατὸν πεζὸν ἱκανὸν δια-
πορθμεύσας ὁ Παρθενόπης οὗτος βασιλεὺς ἀπὸ Ἰαπυγίας ἐς
Ἐπίδαμνον καὶ ἄρχοντα τῶν παρ' ἑαυτῷ ἐλλογίμων ἕνα στρατη-
γὸν ἐπὶ τὴν βασιλέως ἐληΐζοντο χώραν. μετὰ δὲ καταστάντες
ἐπολιόρκουν πολίχνην Σφετίην καλουμένην, ἐξελεῖν βουλόμενοι.
ἐνταῦθα πυθόμενος παρὰ τῶν σφετέρων Ἰησοῦς ὁ Βρενέζεω,
καὶ παραλαβὼν τοὺς ἐς τὸν Ἀξιὸν ἱπποδρόμους καὶ Περραιβῶν
στρατόν, καὶ τὴν ταχίστην ἐπειγόμενος ἄλλην ἢ αὐτοὶ ἐφύλαττον
οἱ Ἰταλοί, καὶ ἐπεισπεσὼν ἄφνω διέφθειρε σύμπαντας τοὺς
Ἰταλούς· Σκενδέρης μέντοι (ἔτυχε γὰρ ἀπὼν τότε) οὐδ' ὁτιοῦν
παθὼν δεινόν. ὕστερον μέντοι οὐ πολλῷ Σκενδέρης διαβὰς ἐς
Ἰταλίαν ἀφίκετο ἐς τὸν Παρθενόπης βασιλέα. καὶ αὐτὸν ὑπο-
δεξάμενος τά τε ἄλλα ἐτίμησε, καὶ ἐς τὸν Ῥώμης ἀρχιερέα
ἀπέπεμψε φιλοφρονησάμενος. μετὰ δὲ ταῦτα χρήματα ἱκανὰ
παρεχόμενος αὐτῷ ἀπέπεμπεν ἐπὶ τὴν ἀρχὴν αὐτοῦ. οὗτος μέντοι
ἐπανιὼν ἐπὶ τῆς χώρας αὐτοῦ ἐπέμενεν ἐπιόντα τὸν βασιλέως
στρατόν, καὶ ἐρυμνὴν οὖσαν τὴν χώραν κατεῖχεν, ἔχων τε στρα-
τὸν μεθ' ἑαυτοῦ τὸν ἀπὸ τῆς χώρας διῄει διὰ τῶν ὀρέων περιιὼν
τῷ στρατῷ, καὶ τάς τε γυναῖκας καὶ παῖδας ἐς τὰ ἐρυμνὰ
εἰσενεγκάμενος αὐτὸς περιῄει, ἔχων περὶ τὴν φυλακὴν τῆς

Λαονικος Χαλκοκονδύλης Volume 2, page 193, line 16

αὐτῷ ὑπήκοον εἶναι. ἔνθα δὴ καὶ στρατὸν πεζὸν ἱκανὸν δια-

πορθμεύσας ὁ Παρθενόπης οὗτος βασιλεὺς ἀπὸ Ἰαπυγίας ἐς
Ἐπίδαμνον καὶ ἄρχοντα τῶν παρ' ἑαυτῷ ἐλλογίμων ἕνα στρατη-
γὸν ἐπὶ τὴν βασιλέως ἐληΐζοντο χώραν. μετὰ δὲ καταστάντες
ἐπολιόρκουν πολίχνην Σφετίην καλουμένην, ἐξελεῖν βουλόμενοι.
ἐνταῦθα πυθόμενος παρὰ τῶν σφετέρων Ἰησοῦς ὁ Βρενέζεω,
καὶ παραλαβὼν τοὺς ἐς τὸν Ἀξιὸν ἱπποδρόμους καὶ Περραιβῶν
 609

στρατόν, καὶ τὴν ταχίστην ἐπειγόμενος ἄλλην ἢ αὐτοὶ ἐφύλαττον

οἱ Ἰταλοί, καὶ ἐπεισπεσὼν ἄφνω διέφθειρε σύμπαντας τοὺς
Ἰταλούς· Σκενδέρης μέντοι (ἔτυχε γὰρ ἀπὼν τότε) οὐδ' ὁτιοῦν
παθὼν δεινόν. ὕστερον μέντοι οὐ πολλῷ Σκενδέρης διαβὰς ἐς
Ἰταλίαν ἀφίκετο ἐς τὸν Παρθενόπης βασιλέα. καὶ αὐτὸν ὑπο-
δεξάμενος τά τε ἄλλα ἐτίμησε, καὶ ἐς τὸν Ῥώμης ἀρχιερέα
ἀπέπεμψε φιλοφρονησάμενος. μετὰ δὲ ταῦτα χρήματα ἱκανὰ
παρεχόμενος αὐτῷ ἀπέπεμπεν ἐπὶ τὴν ἀρχὴν αὐτοῦ. οὗτος μέντοι
ἐπανιὼν ἐπὶ τῆς χώρας αὐτοῦ ἐπέμενεν ἐπιόντα τὸν βασιλέως
στρατόν, καὶ ἐρυμνὴν οὖσαν τὴν χώραν κατεῖχεν, ἔχων τε στρα-
τὸν μεθ' ἑαυτοῦ τὸν ἀπὸ τῆς χώρας διῄει διὰ τῶν ὀρέων περιιὼν
τῷ στρατῷ, καὶ τάς τε γυναῖκας καὶ παῖδας ἐς τὰ ἐρυμνὰ
εἰσενεγκάμενος αὐτὸς περιῄει, ἔχων περὶ τὴν φυλακὴν τῆς
χώρας, ὅποι δέοι, παραγενόμενος. καὶ ὁ μὲν στρατὸς καὶ οἱ

Λαονικος Χαλκοκονδύλης Volume 2, page 194, line 7

ἐπανιὼν ἐπὶ τῆς χώρας αὐτοῦ ἐπέμενεν ἐπιόντα τὸν βασιλέως

στρατόν, καὶ ἐρυμνὴν οὖσαν τὴν χώραν κατεῖχεν, ἔχων τε στρα-
τὸν μεθ' ἑαυτοῦ τὸν ἀπὸ τῆς χώρας διῄει διὰ τῶν ὀρέων περιιὼν
τῷ στρατῷ, καὶ τάς τε γυναῖκας καὶ παῖδας ἐς τὰ ἐρυμνὰ
εἰσενεγκάμενος αὐτὸς περιῄει, ἔχων περὶ τὴν φυλακὴν τῆς
χώρας, ὅποι δέοι, παραγενόμενος. καὶ ὁ μὲν στρατὸς καὶ οἱ
ἱπποδρόμοι ἐπέδραμον τὴν χώραν· καὶ ὑποζύγια ληϊσάμενος καὶ
χρόνον τινὰ συχνὸν διατρίψας ἐπῄει πᾶσαν τὴν χώραν ἐμπιπρῶν
καὶ διαφθείρων. ὡς δὲ ἱκανῶς εἶχεν αὐτῷ ἐς τὴν τῆς χώρας
διαφθοράν, ὁ στρατὸς ἀπήλαυνεν, οὐδέν τι πλέον διαπραξάμενος.
ὁ μὲν οὖν Σκενδέρης οὗτος ἄκραν τὴν ἐς τὸν Ἰόνιον περὶ
Ἐπίδαμνον ᾠκοδόμει· χερρόνησος δ' ἐστί, καὶ ἰσθμὸς βραχὺς
ἀμφὶ τρία στάδια. τοῦτον τειχίσας ἐσῴκιζεν ἐς τὴν χώραν
ταύτην οὐκ ὀλίγους τῶν Ἀλβανῶν, καὶ ἐκράτυνε τὴν πόλιν, ὡς ἄν
τι νεώτερον καταλαμβάνῃ αὐτὸν ἀπὸ τῶν βασιλέως στρατῶν, ὡς
ἐπιὼν πολιορκοῖτο ἐν ταύτῃ τῇ χώρᾳ, ἐπειδὰν δὲ μὴ ἀντέχειν
οἷος τ' ᾖ, ἐσβησόμενος ἐς τὴν θάλασσαν καὶ ἀποπλευσούμενος,
ᾗ δὴ προχωροίη. ὁ μὲν οὖν στρατὸς ἀφικόμενος ἐς τὸν χῶρον
τοῦτον καὶ πειρασάμενος, ὡς οὐδὲν σφίσι προεχώρει ἡ τῆς
πόλεως αἵρεσις, ἀπήλαυνεν ἐπ' οἴκου, καὶ τῷ ἔτει τούτῳ οὐδέν
τι πλέον ἐγένετο βασιλέα Μεχμέτην ἐς ἐκστρατείαν φέρον.

Λαονικος Χαλκοκονδύλης Volume 2, page 197, line 10

 610

πρῶτα τῶν ἡγεμόνων φερόμενος ἐς τὰς βασιλέως θύρας, στρατόν τε

οἰκεῖον τρέφειν ἱκανώτατον καὶ θεράποντας ἔχειν ἐπὶ μέγα δυνά-
μεως ἥκοντας. Ἑλληνικοὶ μὲν παῖδες ἀπὸ Βυζαντίου, <οὓς> εἶχεν
παρ' ἑαυτῷ βασιλεύς, ἐς μέγα ἐχώρησαν δυνάμεως. τούτων δὲ
Μουράτης τοῦ Παλαιολόγων γένους τῶν Ἑλλήνων περιφανοῦς,
καὶ Μεχμέτης ὁ Μανδρομηνοῦ παῖς μετά γε τοῦτον, ὃς ὕπαρχος
πρῶτα μὲν Ἀγκύρας, <ἔπειτα δὲ> τῆς Πισιδίας ἀπεδείχθη. βού-
λεται δὲ Μουράτης ἐπιθυμίαν, Ἁλίης δὲ τὸν Ἠλίαν Ἑλληνιστὶ
λέγοιτ' ἄν, καὶ Ἐσὲς τὸν Ἰησοῦν καὶ Ἐμπραΐμης τὸν Ἀβραὰμ
καὶ Σουλαϊμάνης τὸν Σολομῶντα καὶ Ἰαγούπης <τὸν Ἰάκωβον
καὶ Ἰουσούφης> τὸν Ἰωσήφ, Σκενδέρην δὲ Ἀλέξανδρον βούλονται
λέγειν. καὶ ταῦτα μὲν δὴ Ἑλληνικῶς λέγοιτ' ἂν οὕτω. οὕτως καὶ
Ἐλεέζην τὸν Δημήτριον καὶ Χιτήρην τὸν Γεώργιον λέγουσι. τὰ δὲ
λοιπὰ τῶν ὀνομάτων ἀπό τε τῶν ὀρνέων καὶ Σκυθῶν τὰ τέσσαρα
ταῦτα φαίνονται εἶναι, οἷον Παιαζήτης, Ὀρχάνης, Ὀρθογρούλης
καὶ Τζυμισκής, καὶ τὰ παραπλήσια. ἔχουσι μὲν καὶ τόδε, ὡς
τοῖς ὀνόμασι χρῶνται ποῖ μὲν ἐλάττοσι, ποῖ δὲ καὶ τιμιωτέροις, ὡς
τὸν Μουσταφᾶν Μουσπλαχασίτην, Χιτήρην Χαραϊτήνην. παραπλη-
σίως δ' ἂν λέγοιτο καὶ τὰ λοιπὰ τῶν ὀνομάτων ἐς τοῦτον τὸν
τρόπον.

Λαονικος Χαλκοκονδύλης Volume 2, page 240, line 8

αὐτοφυῆ. ἡ δὲ ἐπέκεινα τῆς πόλεως ἔσω διατείνουσα χερρόνησος

διήκει ἐπὶ σταδίους εἴκοσιν, ἔμπλεως δέ ἐστι παραδείσων τε
καὶ δένδρων παντοδαπῶν, ἡμέρων τε καὶ ἀγρίων, Πόρδαπας
ὀνομαζομένη, ἔχουσά τε ἐντὸς δορκάδια λαγωούς τε καὶ ἀλλ'
ἄττα κυνηγέσιμα. ἡ δὲ πόλις ἐρυμνὴ μέν ἐστιν ἐφ' ἑκάτερα τῆς
θαλάσσης ἐς τὰ μάλιστα, περικαλλεστάτη τε καὶ ὡραία· ἀπὸ
δὲ τῆς ἠπείρου ἀνέχει μὲν ἡ πόλις ἐπὶ ἀκτήν τινα. ἡ δὲ ἀπὸ τῆς
χερρονήσου χώρα τῆς πόλεως πεδεινή τε καὶ οἵα προσβάλλειν τῷ
τείχει ὡς ῥᾷστα. Μαχουμούτης μὲν οὖν ἐλάσας ἐπὶ τὴν πόλιν,
πρὶν ἢ βασιλέα ἀφικέσθαι ἐς τὸ στρατόπεδον, προσέφερε λόγους
τῷ Ἰσμαήλῃ, λέγων τοιάδε. «ὦ παῖ Σκενδέρεω, σὺ μὲν γένους εἶ
τῶν Τούρκων ἐπιφανοῦς, καὶ τόν γε βασιλέα οἶσθα ὡς τοῦ γένους
τούτου ὢν πρός τε τοὺς πολεμίους τοῦ Μεχμέτεω ἥρωος οὐ παύε-
ται διαπολεμῶν. τί οὖν οὐχ ἡσυχίαν ἄγων, καὶ τἀδελφῷ τῷ σῷ
τὴν ἡμίσειαν ἀρχὴν ἐπιτρέπων, ἐς τὸ ἥμισυ βασιλεύειν ἐθέλεις,
ἀλλ' ἀφελόμενος τὸν ἀδελφὸν τὸν σὸν σύμπασαν ἤδη τὴν ἀρχὴν
διέπεις, ἐναντία βασιλέως φερόμενος; νῦν οὖν, ὅπως τάδε ἐπὶ
τὸ βέλτιον καταστῇ, ἴσθι, ἐξιὼν ἔλθε ὡς βασιλέα, σαυτὸν ἐπι-
τρέψων τε ἅμα καὶ τὴν ἡγεμονίαν. καὶ οὕτω σαφῶς ἴσθι ὡς
 611

οὐδὲν ἄχαρι πεισόμενος πρὸς βασιλέως, οὐδὲ τὸ ὑπερβαλεῖν

χάριν τοιάνδε αὐτῷ καταθέμενος. καὶ ἔσται σοι χώρα

Λαονικος Χαλκοκονδύλης Volume 2, page 243, line 10

μεγέθους σφίσιν αὐταῖς ἐμπεσοῦσαι διεφθάρησαν ἐν τῷ λιμένι,

καὶ οὐκ ἔφθησαν ἐκπλεῦσαί ποι ἐς πέλαγος γενόμεναι. βασιλεὺς
δὲ καὶ αὐτὸς πυνθανόμενος ταῦτα ἐναυπηγεῖτο ναῦν ὡς τρισχι-
λίων πίθων· καὶ οὐ πολλῷ ὕστερον ὑπὸ μεγέθους τοῦ ἱστοῦ
ἀπώλετο, ὅτε, καθότι ἐς τὴν ναῦν ἠνεῴχθη, καὶ ἄντλον ποιου-
μένη πολὺν ἐπὶ συχνόν τινα χρόνον, ὡς ἐξέχυτο ὑπὸ τετρακοσίων
τεταγμένων ἐς τοῦτο, μετὰ ταῦτα κατέδυ αὐτὴ ἐν τῷ λιμένι καὶ
ἠφανίσθη ὑπὸ θαλάσσης. καὶ ὁ ναύκληρος τῆς νηὸς ἀπέδρα,
δείσας βασιλέα Μεχμέτην.
Ἀλλὰ τοῦτο μὲν ὕστερον ἐγένετο· τότε δὲ βασιλεὺς παρα-
λαβὼν τὴν Ἰσμαήλεω τοῦ Σκενδέρεω χώραν ἴετο ὁμόσε ἐπὶ
Χασάνην τὸν μακρὸν καὶ ἐπὶ Κολχίδα, ὡς καθαιρήσων βασιλέα
τῆς Τραπεζοῦντος, ὃς ἐπιτηδείως ἔχων τὸν Χασάνην καὶ συνή-
θης γενόμενος, καὶ μᾶλλον ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ βασιλεὺς Ἰωάννης,
καὶ αὐτὸς βασιλεὺς Δαβὶδ ἐξέδοτο ἐς γάμον θυγατέρα Ἰωάννου
καὶ Δαβὶδ ἀνεψιὰν Χασάνῃ τῷ μακρῷ. καὶ προσεδεῖτο βασιλεὺς
Δαβὶδ τὸν Χασάνην διαπράξασθαι [τὸν Χασάνην] ἐς τὸν βασιλέα
Μεχμέτην τοῦ λοιποῦ μὴ ἀπάγειν τὸν ...
TLG Texts doing_search Σκενδερ tlg Go

UTF-8 search TLG Texts

Αυλώνα

Βικιπαίδεια. Ο Αυλώνας είναι μια από τις αρχαιότερες πόλεις της

Αλβανίας. Ιδρύθηκε από τους Αρχαίους Έλληνες τον 6ο π.Χ. αιώνα και
ονομάστηκε Αυλών, μία από αρκετές αποικίες στις Ιλλυρικές ακτές που
αναφέρεται για πρώτη φορά από τον Πτολεμαίο (Γεωγραφία III, xii, 2).
Αναφορά σε αυτή γίνεται και σε άλλα γεωγραφικά κεἰμενα, όπως στον
«Χάρτη του Πόιτινγκερ και τον Συνέκδημο του Ιεροκλέους. Η πόλη
υπήρξε σημαντικό λιμάνι της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ως μέρος της
Νέας Ηπείρου (Epirus Nova). Κατά τον πέμπτο αιώνα η Αυλώνα έγινε
επισκοπική έδρα. Μεταξύ των γνωστότερων επισκόπων είναι ο Ναζάριος
(458 μ.Χ.) κι ο Σωτήρ (553 μ.Χ.) (Δανιήλ Φαρλάτι Illyricum sacrum, VII,
397-401). Την εποχή εκείνη, η επισκοπή του Αυλώνα ανήκε στο
 612

Πατριαρχείο της Ρώμης. Το 733 προσαρτήθηκε, μαζί με όλη την

ανατολική Ιλλυρία, στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως,
παρόλο που δεν καταγράφεται σε κανένα από τα επισκοπικά αρχεία του
Πατριαρχείου. Φαίνεται πως η επισκοπεία της πόλης καταπιεζόταν, αφού
ο Αυλώνας δεν έχει καταγραφεί ούτε και στα αρχεία του Πατριαρχείου της
Αχρίδας, αν και οι Βούλγαροι κατείχαν την περιοχή για ένα διάστημα. Ο
Αυλώνας έπαιξε κεντρικό ρόλο στις διαμάχες μεταξύ του Νορμανδικού
Βασιλείου της Σικελίας και της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, κατά την
διάρκεια του 11ου και 12ου αιώνα. Επί Φραγκοκρατίας, οι Λατίνοι
εγκαθιστούν ρωμαιοκαθολική επισκοπεία, και ο Κορράδος Έουμπελ
αναφέρει πολλούς από τους επισκόπους της (Hierarchia catholica medii
aevi, I, 124). Διάφοροι Λατίνοι επίσκοποι που αναφέρονται κι από τον
ΛεΚιέν (Oriens christianus, III, 855-8) υπάγονται, σύμφωνα με τον
Έουμπελ (I, 541), στην έδρα της Βαλεάνα στη Συρία- δεν είναι όμως
ξεκάθαρο αν ο Έουμπελ αναφερόταν στον Αυλώνα Αττικής της Ελλάδος
ή στον Αυλώνα (Aulon) της Αλβανίας, που μην όντας πια κανονική
επισκοπή, αναφέρεται σήμερα από την Καθολική Εκκλησία ως
τιτουλάριος επισκοπή, υπαγόμενη στο Δυρράχιο, διακρινόμενη από άλλη
ομώνυμη τιτουλάριο επισκοπή με τη χρήση για αυτήν του επίθετου
Aulonitanus, ενώ το επίθετο που αφορά τον Αυλώνα στην Εύβοια ήταν
Aulonensis.
Anna Comnena Hist., Alexias Book 5, chapter 3, section 4, line 13

τῆς ἐμῆς ἐν τῷ πρὸς τὸ Ἰλλυρικὸν μέλλειν διαπερᾶν κατ-

έστησα χώρας. Οὐ γὰρ ἐχρῆν ἐκεῖθεν ὑποχωροῦντα καὶ
τοιοῦτο ἀναδεχόμενον ἔργον τὴν ἰδίαν χώραν ἄτερ ἡγε-
μόνος καταλιπεῖν εἰς προνομὴν ἕτοιμον παντὶ τῷ βουλο-
μένῳ ἐκκεῖσθαι. Ἐπεὶ δὲ ὁ ῥὴξ Ἀλαμανίας πολιορκήσων
ταύτην ἤδη καταλαμβάνει, χρὴ καὶ ἡμᾶς ὡς ἐνὸν ταύτης
ἀντιποιήσασθαι. Οὐδὲ γὰρ δεῖ ἑτέρων ἐπιλαμβανομένους
τῶν ἰδίων κατερρᾳθυμηκέναι. Λοιπὸν ἐγὼ μὲν ἄπειμι ἐφ'
ᾧ τῆς οἰκείας χώρας ἀντιποιήσασθαι, τὴν πρὸς τὸν
Ἀλαμανίας ἀναδησάμενος μάχην. Τουτῳὶ δέ μοι τῷ υἱῷ
τῷ νεωτέρῳ ἐπαφίημι τό τε Δυρράχιον καὶ τὸν Αὐλῶνα
καὶ τὰς λοιπὰς πόλεις καὶ νήσους ὅσας φθάσας αὐτὸς
τὠμῷ δόρατι κατέσχον. Παρεγγυῶμαι δὲ καὶ ὑμῖν καὶ
ἀξιῶ ὡς ἐμὲ τοῦτον λογίζεσθαι καὶ ὅλῃ χειρὶ καὶ γνώμῃ
ὑπὲρ αὐτοῦ μάχεσθαι.
Καὶ σοὶ δὲ τῷ φιλτάτῳ μοι
 613

ἐπισκήπτω υἱῷ» ἀποστρέψας τὸν λόγον πρὸς τὸν Βαϊ-

μοῦντον «διὰ τιμῆς πάσης τοὺς κόμητας ἄγειν καὶ συμ-
βούλοις ἐν ἅπασι χρᾶσθαι καὶ μὴ οἷον ἐναυθεντεῖν, ἀλλὰ
πάντων αὐτοῖς κοινωνεῖν. Σὺ δὲ ἀλλ' ὅρα μὴ καταμελή-
σῃς τὸν κατὰ τοῦ βασιλέως Ῥωμαίων ἀναπράξασθαι...

Anna Comnena Hist., Alexias

Book 5, chapter 7, section 5, line 8

μισθὸν ἀποδοῦναι κατὰ τὰ θελήματα αὐτῶν, τοὺς δ' αὖ εἰς τὰς

οἰκίας αὐτῶν βουλομένους ἀπελθεῖν ἀκινδύνως διαβιβάσαι
διὰ τῆς Οὐγγρίας.
Ὑπείξαντες οὖν τῷ τοῦ βασιλέως
προστάγματι οἱ κόμητες τοὺς τῶν παραδραμόντων τεσσά-
ρων ἐνιαυτῶν μισθοὺς ἀσυμπαθῶς ἀπῄτουν. Ὁ δὲ μὴ ἔχων
ἀποδοῦναι ἀνεβάλλετο τέως. Ὡς δὲ ἐνέκειντο εὔλογα
αἰτοῦντες, μὴ ἔχων ὅ τι καὶ δράσειε τὸν μὲν Βρυέννιον
αὐτοῦ που φυλάσσειν τὴν Καστορίαν κατέλιπε καὶ τὸν τοὺς
Πολόβους φυλάσσοντα Πέτρον τοῦ Ἀλίφα· αὐτὸς δὲ τὸν
Αὐλῶνα κατέλαβε. Τοῦτο δὲ μεμαθηκὼς ὁ βασιλεὺς νικητὴς
εἰς τὴν βασιλίδα τῶν πόλεων ἐπαναζεύγνυσι.
Καταλαβὼν δὲ ταύτην καὶ ἐν συγχύσει τὰ κατὰ
τὴν ἐκκλησίαν εὑρὼν οὐδὲ πρὸς βραχύν τινα χρόνον ἀνέ-
σεως ἔτυχεν. Ἀλλ' ὁποῖος ἐκεῖνος ἀποστολικὸς ὤν, ἐπεὶ
κυμαινομένην τοῖς τοῦ Ἰταλοῦ δόγμασι τὴν ἐκκλησίαν εὗρε,
κἂν καὶ κατὰ τοῦ Βρυεννίου ἐβουλεύετο (Κελτὸς δὲ οὗτος
τὴν Καστορίαν κατασχών, ὡς εἴρηται), ἀλλ' οὐδ' οὕτως
ἠμέλει τοῦ δόγματος. Ἐπὶ τούτοις γὰρ καὶ τὰ κατὰ τὸν
Ἰταλὸν ἐβλάστησαν μεγάλως τὴν ἐκκλησίαν συνταράττοντα.

nna Comnena Hist., Alexias

Book 12, chapter 8, section 7, line 3

τύχης, ὧν φέριστοι [μᾶλλον] ἐκεῖνος Νικηφόρος Ἐξαζη-

νὸς ὁ Ὑαλέας καὶ ὁ τούτου ἐξάδελφος Κωνσταντῖνος
Ἐξαζηνὸς ὁ καλούμενος Δούκας καὶ ὁ ἀνδρικώτατος
Ἀλέξανδρος ὁ Εὐφορβηνὸς καὶ ἕτεροι τῆς αὐτῆς ἀξίας
καὶ τύχης, μνησάμενοι θούριδος ἀλκῆς ἐπιστραφέντες καὶ
 614

τοὺς ἀκινάκεις σπασάμενοι, ὅλῃ χειρὶ καὶ γνώμῃ πρὸς τοὺς

ἡττήσαντες αὐτοὺς λαμπρὰν τὴν κατ' αὐτῶν νίκην ἤραντο.
Ἀνακωχὴν οὖν ὁ Κοντοστέφανος ἐντεῦθεν λαβὼν τῆς
κελτικῆς ἐπελεύσεως λύσας ἐκεῖθεν τὰ πρυμνήσια μετὰ
τοῦ ναυτικοῦ παντὸς τὸν Αὐλῶνα καταλαμβάνει. Ἐπεὶ δέ,
ὁπότε πρώτως τὸ Δυρράχιον καταλαβὼν τὰς ὑφ' ἑαυτὸν
πολεμικὰς ναῦς ἐξ αὐτοῦ Δυρραχίου μέχρι τοῦ Αὐλῶνος καὶ αὐτῆς τῆς
καλουμένης Χιμάρας διέσπειρεν, ἀπέχοντος
μὲν τοῦ Δυρραχίου τοῦ Αὐλῶνος σταδίους ἑκατόν, τῆς δὲ
Χιμάρας τοῦ Αὐλῶνος αὖθις ἀπεχούσης σταδίους ἑξή-
κοντα, τὴν τοῦ Βαϊμούντου ἐπειγομένην ἤδη ἐμάνθανε
διαπεραίωσιν, στοχασάμενος ἐνδεχόμενον εἶναι μᾶλλον εἰς
τὸν Αὐλῶνα διαπερᾶσαι αὐτὸν διὰ τὸ ἥττονα εἶναι τὸν
πρὸς τὸν Αὐλῶνα πλοῦν τοῦ πρὸς τὸ Δυρράχιον, καὶ διὰ
τοῦτο δεῖν πλείονα τὴν φυλακὴν τοῦ Αὐλῶνος ποιήσασθαι,

Anna Comnena Hist., Alexias

Book 13, chapter 7, section 2, line 22

βαρδίας, σχολὴν ἐξ ἀνάγκης οἱ πρὸς τὸν Βαϊμοῦντον

διαπλῳζόμενοι καὶ τὰ πρὸς χρείαν κομίζοντες ἔχουσιν. Οἱ
γὰρ ἀπὸ Λογγιβαρδίας πρὸ μικροῦ πρὸς τὸν Βαϊμοῦντον
τὸν ἀπόπλουν ποιησάμενοι, τὸν ἐπιπνέοντα τούτοις εὔθε-
τον ἐπιτηρήσαντες ἄνεμον (καὶ γὰρ νότοι μὲν εὐρεῖς
εὔθετοι τοῖς ἀπὸ Λογγιβαρδίας πρὸς τὸ Ἰλλυρικὸν δια-
πλέουσίν εἰσιν, οἱ δέ γε βορεῖς ἀνάπαλιν), πτερώσαντες
τὰς ναῦς τοῖς λαίφεσι τὸν πρὸς τὸ Ἰλλυρικὸν ἀπόπλουν
τότε ἐθάρρησαν. Σφοδρῶς δὲ ὁ νότος ἐπιπνέων προσορμί-
σαι μὲν εἰς τὸ Δυρράχιον οὐδαμῶς παρεχώρει, παρα-
πλεῦσαι δὲ τὴν ᾐόνα Δυρραχίου καὶ τὸν Αὐλῶνα καταλαβεῖν
ἠνάγκασε. Κεῖθι δὲ τὰς μυριοφόρους ὁλκάδας προσορμί-
σαντες δυνάμεις τε πολλὰς ἐξ ἱππέων καὶ πεζῶν συνεπα-
γόμενοι καὶ τὰ ζωαρκῆ ἅπαντα τῷ Βαϊμούντῳ προσαγηό-
χασι. Κἀντεῦθεν πανηγύρεις πολλὰς συνεστήσαντο, ὡς
ἀφθονώτερον ἐκεῖθεν οἱ Κελτοὶ τὰ πρὸς διοίκησιν ἐμπο-
ρεύωνται».
 615

Georgius Pachymeres Hist., Συγγραφικαὶ ἱστορίαι (libri vi de Michaele

Palaeologo) (3142: 001)
“Georges Pachymérès. Relations historiques, 2 vols.”, Ed. Failler, A.,
Laurent, V.
Paris: Les Belles Lettres, 1984; Corpus fontium historiae Byzantinae
24.1–2. Series Parisiensis.
Page 465, line 20

δὲ καὶ τοὺς τρόπους εὐθύν, τὸν δεύτερον καὶ χθὲς εἰς ῥῆγα τετιμημένον,
πρὸς δὲ καὶ τῇ ἐξουσίᾳ λειπόμενον καί γε σκολιὸν πείθειν· μηδὲ γὰρ
ἀπευθύνεσθαί ποτε τὸ ὀρθὸν πρὸς τὸ σκολιόν, μηδ' ἀποσκολιοῦσθαι,
ἀλλὰ
τὸ σκολιὸν πρὸς τὸ εὐθύ, παρ' ὃ καὶ ἡ προσηγορία τῆς ποιότητος
εἴληπται.
Εἰ μὲν οὖν πείθοι· εἰ δ' οὖν, ἀλλ' οὖν ἐντυγχάνειν τῷ πάπᾳ ὑπὲρ Γραικῶν,
ἀδελφῶν καὶ αὐτῶν ὄντων καὶ τοῦ αὐτοῦ ἠξιωμένων ὀνόματος, καὶ
οὕτως
ἐκκόπτειν πειρᾶσθαι τὰ κατὰ τῶν Ῥωμαίων τοῦ ἀδελφοῦ μηχανήματα.
Ταῦτα τοῦ βασιλέως ἀναθεμένου τοῖς πρέσβεσιν, ὑπὸ μεγάλῃ θεραπείᾳ
λαοῦ τε καὶ βασιλικῶν εἰκόνων καὶ ἐκπωμάτων καὶ βαρείας ἐξόδου, ὡς
καὶ
φανέντας μόνον ἐκπλῆξαι, ἐξῄεσαν. Ὡς δ' Αὐλῶνα φθάσαντες καὶ νηὸς
ἐπιβάντες, Παχύνῳ ἄκρᾳ Σικελίας προσέσχον, μανθάνουσι πέραν πρὸς
Καρχηδόνα, ἣν Τούνισιν λέγουσιν, ἀπελθόντα τὸν ῥῆγα τοῖς κατὰ
Λιβύην Αἰθίοψι πολεμεῖν. Καὶ δὴ ἐφ' ἡμέραις ἐκεῖσε ναυλοχησάμενοι,
ἀπαυτόθεν εὐθὺ Τουνίσεως ἤλαυνον, τὸ Σικελικὸν καταμετρούμενοι
πέλαγος, ἐφ' οὗ δὴ καί, ναυαγίῳ χρησάμενοι, παρ' ὀλίγον ἦλθον τοῦ
βυθισθῆναι. Ὡς δὲ μόλις πολλὰ παθόντες ἀπέβαινον, τῷ μὲν ῥηγί, ἐν
ἀρρωστίᾳ ὄντι χαλεπῇ, προσελθόντες, τὰ βασιλικὰ ἐνεχείριζον γράμματα·
ὁ δὲ ῥήξ, μὴ ἔχων ὅ τι καὶ δρῴη, τοῦτο μὲν ἀρρωστῶν, τοῦτο δὲ καὶ
πολέμοις ἐνασχολούμενος, ἀνήρτα τε τούτοις τὰ πράγματα καὶ πρὸς τῷ
νοσοκομεῖσθαι ἦν. Οἱ δὲ καθ' ἡμέραν θέαμα ἑώρων ἐλεεινὸν Ἀγαρηνῶν
μεταξὺ καὶ Λατίνων·

Αποσπάσματα από βιβλία για Ιλλυρία

Historia tēs Thrakēs: archaioi chronoi. - Σελίδα 51 Geōrgios I.

Giannakakēs - 1959 - ΠΕΡΙ ΙΛΛΥΡΙΑΣ ΚΑΙ ΙΛΛΥΡΙΩΝ. Ιλλυρία έκαλείτο
ή χώρα ή έκτεινομένη από τα 'Ακροκεραύνεια όρη, κατά μήκος προς
 616

βορράν, μέχρι του μυχού της Αδριατικής θαλάσσης (μέχρι της σημερινής
Τεργέστης) είς βάθος δε της ξηράς μέχρι του ορούς ...

Valkanikē vivliographia, parartēma: 1975- Σελίδα 197 K. A. Dēmadēs -

1977 - Πλήθος από συγγραφείς είναι της γνώμης ότι οι Ιλλυριοί δεν
μπόρεσαν να φτάσουν σε μιά πολιτική ένωση παρά μόνο προσωρινά, με
τις ενέργειες κάποιας δραστήριας προσωπικότητας, ή ότι είχαμε μιά
πρόσκαιρη ένωση φυλών.

Alvanoi, Arvanites, Hellēnes: meletes. Sarantos I. Kargakos - 1999

Historia tou Hellēnikou Ethnous: Megas Alexandros. Hellēnistikoi

chronoi. 1973 - Αιτία τής έπεμβάσεως ήταν οί πειρατικές έπιδρομές πού
επιχειρούσαν οί Ιλλυριοί κατά τών εμπορικών πλοίων πού έπλεαν στήν
Αδριατική. Οί έπιδρομές πήραν μεγαλύτερες διαστάσεις, όταν οί Ιλλυριοί
κατέλαβαν, ύπό τήν ήγεσία τοϋ βασιλέως ...

Ekklēsiastikē historia tēs Hellados apo tēs hidryseōs tōn ekklēsiōn

...Gerasimos Iōannou Konidarēs - 1960 - μέν, ότι οι βορείως του Σκούμπι,
επί της λίαν αραιάς γραμμής επιδράσεως του Ελληνισμού, οικούντες
Ιλλυριοί δεν κατώρθωσαν να υπερβώσι το στάδιον του πατριαρχικού βίου
" και δεύτερον, ότι αι Ελληνικαί αποικίαι της Απολλωνίας, της ...

Historia tou Hellēnikou Ethnous: Klassikos Hellēnismos. - Σελίδα 450.

Ekdotikē Athēnōn - 1980 - Ό μόνος έπικίνδυνος έχθρός τοϋ μακεδονικοΰ
κράτους ήταν οι Ιλλυριοί, πού ένέπνεαν φόβο σέ όλους τούς γείτονές τους,
έπειδή διενεργούσαν άπό καιρό σέ καιρό έπιδρομές άλλοτε σέ μικρή και
άλλοτε σέ μεγάλη κλίμακα.

Thucydidis- Σελίδα 275 Karolus Hofmanus Hassus - 1843 - ... Βρασίδας

δε της τε Μένδης περιoρώμενος μή των Αθηναίων πρότερον
επιπλευσάντων τι πάθη, και άμα των Ιλλυριών ου παρόντων, ου πρόθυμος
ήν, αλλά αναχωρείν μάλλον και εν τούτω, διαφερομένων αυ- 125. των,
ηγγέλθη ότι και οι Ιλλυριοί ...
 617

Leaders of Macedonian: From the Ancient Times Until Today Gregory

Zorzos - 2009 - Χ. Οι Ιλλυριοί εισβάλλουν στη Μακεδονία. 359 π.Χ. Ο
Περδίκας Γ' σκοτώνεται σε μάχη εναντίον των Ιλλυριών. Στο θρόνο τον
διαδέχεται ο Φίλιππος Β'. 357 π.Χ. Ο Φίλιππος Β', επιχειρώντας να
προσεγγίσει το βασιλιά των Μολοσσών της Ηπείρου ...

Archaiologikē ephēmeris: - Τόμοι 64-68 - Σελίδα 77 1925 - έχειν έπιθέσθαι

τοις Παίοσι· στρατεύσας οΰν βίς την Παιονίαν και παρατάξει τούς
βαρβάρους νικήσας, ήνάγκασε τό έθνος πειθαρχεϊν τοις Μακεδόσιν.
Υπολειπομένων δέ πολεμίων των Ιλλυριών, έφιλοτιμεΐτο καϊ τούτους
καταπολεμήσαι.

Lexikon tōn endoxōn andrōn tēs historias tōn epistēmōn, tōn armatōn,
...Grivas Nikolaos Karavias - 1842 - ... Λυκομήδους ούτος κατεδιώκετο
από τους αποσάτας εκ βρεφικής ηλικίας, αφού εφονεύθη ο πατήρ του τινές
δε των οικείων τον διέσωσαν εις τον Γλαυκίαν βασιλέα των Ιλλυριών, ός
τις τον ανέτρεφε βασιλικώς μετά των παίδων του, και φθάσας ...

Ιστορία του ελληνικού έθνους - Τόμος γ΄ Κωνσταντίνος

Παπαρρηγόπουλος - 2014 - Κατά τούς χρόνους τούτου ή κυρίως Ελλάς,
καθώς και ή Κρήτη και ή Μακεδονία και ή Ιλλυρία, ύπήγοντο εισέτι έκ
κλησιαστικώς εις την δικαιοδοσίαν τού άρχιερέως τής Ρώμης. Ο
Γρηγόριος Β ́ λοιπόν ηρέθισε, διά τού υποτεταγμένου εις αυτόν ...

Historia tēs Hellados ...- Σελίδα 182 Oliver Goldsmith - 1838 - ... αλλ'
ασφαλίσας τα όρια της βασιλείας εναντίον των γειτνιαζόντων εθνών,
επολέμησεν ευτυχώς εν τη Ιλλυρία, εστράτευσεν εις βοήθειαν των
Ακαρνάνων πολεμουμένων υπό των Αιτωλών, και οχυρώσας την
Θετταλίαν, εστρατοπέδευσεν αυτού.

Ιστορία του Αττίλα και των διαδόχων αυτού- Σελίδα 288. Amedee Thierry
- 2015 - ... συνεχώς εκκαίεται προς βορράν άνεμον καθ' ημών και κατά
των ημετέρων άμαρτημάτων, πύρινα κατεσκεύασε βέλη και διά τών βελών
 618

τούτων το πλείστον τής Ιλλυρίας κατέτρωσε"». "Η Ελλάς εδηώθη μέχρι

τών Θερμοπυλών και ή Ιλλυρία μέχρι ...

Ιστορία της πόλεως Αθηνών κατά τους μέσους αιώνας - Τόμος

Β΄Φερδινάνδος Γρηγορόβιος - 2015 - Ο δε Κάρολος Β' έγεινεν επί τούτοις
υπόφορος του σουλτάνου κύριος της Ηπείρου και τής Ακαρνανίας “. Μετά
δε τάς διαφόρους ταύτας ανατροπάς καί τάς τοιαύτας προόδους των
Οθωμανών εν τή δυτική Ιλλυρία τα τής Ελλάδος είχον ούτως ...

Patrologiae cursus completus. Series graeca- Τόμος 159 - Σελίδα 525

Jacques Paul Migne - 1866 - τώ Σκοπίων υπάρχω όμορουντί τεές την των
Ιλλυριών χώραν, όπως αυτώ τιμωρών συνεπλάθοντοές την ηγεμονείαν.
Και στρατών αυτώ παρεχόμενος επί τους αδελφούς, τήν τειχώραν έδήου,
και ήνδραποδίζετο. Και αυτόν ές την βασιλείαν ...

Athenaeus: 2- Σελίδα 981 Athenaeus (Naucratites) - 1827 - και "Ερμιππος

δε εν τους περί των επτά σοφών Περίανδρον το αυτό ποιήσαι, εν δε τη
δευτέρα των Φιλιππικών Ιλλυριοί (φησι) δειπνούσι καθήμενοι και
πίνουσιν άγουσι δε και τας γυναίκας εις τας συνουσίας και καλόν αυταίς
προπίνειν οίς αν ...

Antiqua historia ex ipsis veterum scriptorum graecorum narratonibus

...Johann Gottfried Eichhorn - 1811 - ... Λιβύης κατήντησαν εκ μεν Λιβύης
Καρχηδόνιοι και Λιβυφοίνικες, και πάντες οι την παράλιον οικέντες μέχρι
τών Ηρακλείων εκ δε της Ευρώπης άι τε τών Ελλήνων πόλεις εξέπεμψαν,
και Μακεδόνες έτι δε Ιλλυριοί, και των περί τον Αδρίαν οικέντων ...

Ιστορία του ελληνικού έθνους - Τόμος β΄ Κωνσταντίνος

Παπαρρηγόπουλος - 2014 - Είχαν δε και τούτο το κοινόν πρός τούς
Έλληνας, ότι έμάχοντο μάλλον ώς τακτικοί πολεμισται επί σκοπώ
κυριαρχίας και φορολογίας, ούχι ληστρικώς επί σκοπώ άπλής άρπαγής,
όπως οι Ιλλυριοί, οι Θράκες και οι Ηπειρώτα.
 619

Istoría tīs palaiás Elládos meta synóptikīs ellīnikī́s archaiologías ...Iōánnīs

Ch. N. Chaviarás - 1836 - Αι χαραί και αι πανηγύρεις, αι οποίαι έγειναν
δια τους γάμους αυτού εις την Πέλλαν διήρκεσαν τόσον, ώστε από την
παραμέλησιν των πολιτικών του σχεδίων οι Ιλλυριοί, Παίονες και Θράκες
ενόμιζον ότι πρέπει να μεταχειρισθώσι την ευκαιρίαν ...

Eustathii metropolitae Thessalonicensis opuscula: accederunt ...Eustathius

(Archbishop of Thessalonica), Michael Panaretus, Eugenicus - 1832 - Και
γίνονται πάντες της Ιλλυριών ηπειρώτιδος, ή τερματίζει τα Ρωμαίων εις
τον Αδρίαν κόλπον και περισχόντες την τών εκείσε μητρόπολιν, το
Δυρράχιον, απονητί αποχειρούνται, και ως ειπείν αυτοβοεί κατά μεν τον
Ανδρόνικον φάναι ...

Melampus und sein geschlecht: ein cyklus mythologischer untersuchungen

Karl Eckermann - 1840 - Αρπυια πόλις εν Ιλλυρία παρ' Εγχελέαις εις ήν
Βάτων ο Αμφιαράου ήνίοχος μετά τον αφανισμόν αυτού απώκησε.
Ηesych. p. 1332. - 64....

Archaia Akarnania- Σελίδα 190 Gerasimos S. Katōpodēs - 1987 - Η

τρομακτική ανάπτυξη της πειρατείας των Ιλλυριών, η οποία δεσπόζει στην
ιστορία της Ελλάδας την εποχή αυτή, είναι ανεκτή και ενθαρρύνεται από
το Δημήτριο το Β'. Ο βασιλεύς της Μακεδονίας είναι απησχολημένος σε
άλλο μέτωπο και ...

Chronographia tēs Ēpeirou: tōn te homorōn Hellēnikōn kai Illyrikōn

...1856 - ... ώς τινες λέγουσι, διέβησαν εις Δυρράχιον, είτε εκείσε έξαρχής
όμοροι τών Ιλλυριών υπήρχον, ου δύναμαι θετικώς, να συμπεράνω, αλλ'
ούτε εάν αμφότερα τα δύο αυτά γένη Αλβανοί και, Ιλλυριοί έκ τών χωρών
τών προς το Ιονικών ...

Lexikon historias kai geogrphias bialambanon perilēpsin tēs ...1871 -

Ολίγω μετά τον Μέγαν "Αλέξανδρον, ή Βάρβαρος Ιλλυρία υπέκυψεν εις
 620

την φυλήν τών Aύταριατών επεκτεινάντων την κυριαρχίαν των και επί τών
Τριβελλών από Σκάρδου μέχρι Δουνάβεως τούτων ή εξουσία ανετράπη τώ
280 διά τής επιδρομής ...

Ιστορία της ελληνικής γλώσσας: από τις αρχές έως την Υστερη
Αρχαιότητα Anastasios-Phoivos Christidēs, A.-Ph Chrestides, Kentro
Hellēnikēs Glōssas (Greece) - 2001 - Ελληνική και Ιλλυρική Ιλλυριούς
"Ελληνες ηγούνται τους υπέρ τε Μακεδονίαν και θράκην άπό Χαόνων και
θεσπρωτών έπι ποταμόν Ίστρον. Αππιανός, ΊΧΧυριχή 1 Οι Έλληνες
ονομάζουν Ιλλυριούς τον λαό που ζει πέρα από τη Μακεδονία και τη ...

To autokephalon tes en Alvania Orthdoxou Ekklesias epi te Vasei

...Apostolos Ath Glavinas - 1978 - Διά τούτο ή τοσκική διάλεκτος, η οποία
επεβλήθη εις την σημερινήν Αλβανίαν, έχει πλείστα όσα στοιχεία
ελληνικά, λατινικά και ολίγα σλαβικά, διακρινομένη σαφώς από την
γκεγκικήν των βορείων Αλβανών. Οι Ιλλυριοί ίδρυσαν κράτος τον 3ον π.
Χ. Αιώνα.

Epeteris- Τόμοι 1-4 - Σελίδα 34 Akadēmia Athēnōn. Mesaiōnikon

Archeion - 1939 - “Επισκοπούντες ήδη την παλαιοτέραν τών κατοίκων τής
χώρας ιστορίαν, παρατηρούμεν ότι οι κάτοικοι ταύτης Ιλλυριοί δεν
έδημιούργησαν ούτε μακράν ούτε άξιόλογον ιστορίαν, ώς ιδιαιτέρα και
ανεξάρτητος εθνική ενότης...

Θρακικά. : trimēniaion epistēmonikon syngramma hidrythen kai ...1958 -

31— ΠΕΡΙ ΙΛΛΥΡΙΑΣ ΚΑΙ ΙΛΛΥΡΙΩΝ. Ιλλυρία έκαλεΐτο ή χώρα ή
έκτεινομένη άπό τά 'Ακροκεραύνεια όρη, κατά μήκος προς βορραν, μέχρι
τοΰ μυχοΰ της Αδριατικής θαλάσσης (μέχρι της σημερινής Τεργέστης) είς
βάθος δέ της ξηράς μέχρι τοΰ ...

Historia tou Hellēnikou Ethnous- Τόμος 1,Μέρος 1 Kōnstantinos

Paparrēgopoulos, Paulos Karolidēs - 1930 - τό όμόφυλον των Ιλλυριών
προς τους Θράκας και θρακομακεδόνας κληθέντας λαούς- γ') ή μετά των
αρχαιοτάτων λαών της Μακεδονίας συγγένεια τών Φρυγών καί ή τούτων
όμοφυλία προς τους Αρμενίους καΐ πάντας τούς Πελασγικούς ...
 621

Eisagōgē eis tēn vyzantinēn historian: to telos tou archaiou kosmou

...Kōnstantinos Iōannou Amantos - 1950 - Είς τήν Αφρικήν κατέλαβαν
ουτοι εν τμήμα μόνον, τήν Κυρηναϊκήν, άργότερα δ' ίδρυσαν μικράς
άποικίας καί είς τάς νήσους τής Δαλματίας, αί δποίαι υπδ τήν πίεσιν τών
άπολιτίστων Ιλλυριών δέν έμελλαν νά άκμάσουν...

Parnassos0- Σελίδα 444 1877 - Από της αρχής της ιστορίας και τών
Ελληνικών παραδόσεων οι Ιλλυριοί έσχον πάντοτε στενας σχσεις μετά της
κυρίως ή της κάτω Ελλάδος όπως και μετά της Μακεδονίας και της
Ηπείρου...

Albanika: ē hai treis zōsai dialektoi tēs hellenikēs glōssēs- Σελίδα 58 Luke
G. Bellos - 1903 - Τουτέστιν ή "Ιλλυρία τότε απετέλει το τρίτον της όλης
γνωστής οικουμένης, όρια έχουσα προς δυσμάς μεν τας "Αλπεις, προς
άνατολάς δε τον Εύξεινου Πόντον, προς βορράν δε υπερέβαινε τον
Δούναβιν και την Δακίαν (νύν Ρωμουνιαν), προς ...

Valkanika symmeikta- Τεύχη 1-2 - Σελίδα 296 1981 - "Από τότε

σημειώνεται ή είσοδος των "Ιλλυριών στό ρωμαϊκό στρατό καί τή
διοίκηση. Μερικοί, όπως ο Αύρηλιανός, καί δ Διοκλητιανός, έγιναν καί
αύτοκράτορες . Τά όνόματα ' Ιλλυρία καί "Ιλλυριοί διατηρήθηκαν άκόμα
καί ύστερα άπό τήν ...

Pandōra: syngramma periodikon- Τόμος 19 - Σελίδα 269 1869 τοΰ θρόνου

άναβάς το μέν κράτος εσωσεν έκ τοΰ πανταχόθεν «Λικρεμασθέντος
κινδύνου (1), τον δέ ενενηκοίντη βασιλέα των Ιλλυριών Βαρδυλιν νικήσας
τω 358 π. Χ. έσήλασε των Μακεδόνικων χωρών, καί τά δρι τοϋ κράτους ...

Alvania: hē vyphē tōn aetōn : ereuna-meletē, historia & technē, ...Lampros

Malamas - 1980 - Σ' αυτά τα χρόνια, ή και λίγο αργότερα, έχουμε στην
Αλβανία την κάθοδο των Ιλλυριών. Ήταν μια εθνότητα Ινδοευρωπαίων,
 622

που ζούσαν τότε στη Λουσατία της Πολωνίας. Αυτοί έφεραν και σε μας
«το έθιμο της ταφής των νεκρών».

Philippos II deuteros ho Makedōn: ho enōtēs tōn Hellēnōn. (romanized

...Christophorus A. Naltsas - 1970 - Ό Βάρδυλις λαμβάνων θάρρος εκ των
προηγουμένων νικών και έπαιρόμενος δια τάς άνδραγαθίας των Ιλλυριών,
επί κεφαλής ανδρών επίλεκτων και ιππέων εισέβαλε βαθέως εις δυτικάς
τινας περιφερείας του βασιλείου. Ή μετά του Βαρδύλιος ..

Hē oikonomia tēs Makedonias- Σελίδα 88 Gasparēs Geōrgiou Mistardēs -

1928 - ...αιώνα και τρίτη ομάς φύλων, εις α δίδεται το γενικόν τών
Ιλλυριών όνομα, εισερχεται είς την Χερσόνησον τοΰ Αϊμου και
εγκαθίσταται εις τά άγονώτερα παρά την Άδριατικήν εδάφη. Εις την
εμφάνισιν τών νεων τούτων φύλοιν αποδίδεται ή ...

Neos Hellēnomnēmōn- Τόμος 10 - Σελίδα 154 Spyridōn Paulou Lampros

- 1969 - Άλλα δια τί λησμονείται ή βασίλισσα Τεΰτα, ήν δέν ένε-
θυμήθησαν ή μόνον έπ' έσχάτων έν τφ ύπομνήματι τοϋ ίταλικοϋ
έπιτελείου; Μήπως διότι έν τή ιστορία τοΰ ίλλυρικοϋ πολέμου των
'Ρωμαίων κατ' αύτής τό όνομα τών Ιλλυριών συνδέεται ...

Historia tou makedonikou hellēnismou- Τόμος 3, Μέρος 2 - Σελίδα 530

1903 - Οι Αιτωλοί ήττώνται παρά τον Μεδεώνα υπό των 'Ιλλυριών του
"Αγρωνος. ΙΙΙ. Β'. 48-49. Θάνατος του "Αγρωνος. Η Τεύτα βασίλισσα της
"Ιλλυρίας. ΙΙΙ, Β ́. 49. Εισβολή των Ιλλυριών εις την "Ηπειρον άλωσις της
Φοινίκης. ΙΙΙ, Β'. 49 - 50. Μάϊος-Τρίτη ...

Historia tēs Nēsou Kerkyras mechri tou 299 p. Ch- Σελίδα 100 Gregor P.
Karydis - 1936 - Διά τούτο μετά τών Απολλωνιατών και Επιδαμνίων
κατέφυγεν εις τους Αιτωλούς και Αχαιούς ζητούσα βοήθειαν «κατά
σπουδήν και μή περιιδείν σφάς αυτούς αναστάτους γενομένους υπό
Ιλλυριών» (Πολυβ. ΙΙ 9, 8). Ούτοι εντός ολίγων ημερών ...
 623

Praktika synedriōn tou etous ...Hellēnikē Anthrōpologikē Hetaireia - 1938

- Η Φ υ σ ι κ ή Ανθρ ω π ο λ ο γ ί α, δηλαδή η Μορφολογία, παρέχει τα
εξής, ανεπαρκή βεβαίως πορίσματα, συνοπτικώς, περί των Ιλλυριών-
Αλβανών. "Ενεκα των ελαχίστων «Προϊλλυρικών» σκελετικών
ευρημάτων κατά τα Αλβανικά εδάφη, ώς και ...

Ἀλεξιου Παλλη ἰατρου Μελεται ἐπι της ἀρχαιας Χωρογραφιας και

...Alexios PALLES - 1858 - τού στρατηγού τής Τεύθας, βασιλίσσης τών
"Ιλλυριών, πάσαν τήν λοιπήν χώραν κατέσυραν. Ό δέ περιγράφων τό
άτύχημα τούτο τών Ήπειρωτών πικρώς κατακρίνει αύτούς, ότι βαρβάρους
κατέστησαν φρουρούς πόλεως εύδαιμονεστάτης, και ...

Mpua andragathēmata ; Sumakē rempelion poplarōn, matesē hēmerologion

Τζάνες Κορωναίος - 1867 - έκδοσις Βόννης. 2) «Είτε μένουν από
Ιαπυγίας, ώς ένιοι φασιν, εις Επίδαμνον διαβάντες επί την χώραν ην
υπηγάγοντο σφίσιν άλλος άλλη αφίκoντο, είτε αυτού περί Επίδαμνον την
αρχήν Ιλλυριών όμοροι προϊόντες κατά βραχύ κατέσχον την προς ...

Ta Valkania ton Hellēnōn: apo to diaphotismo heōs tōn A' Pankosmio

...Vasilēs K. Gounarēs - 2007 - Οι τελευταίοι μάλιστα, οι Βούλγαροι,
κατονομάζονταν ρητά ως κοινότητα της «Σκλαβωνιάς», που προσπαθούσε
να συστήσει σχολεία” Σε μια τρίτη αναφορά, του επισκόπου του Τέμεσβαρ
προς τον «Ηγεμόνα Στάρεμπεργκ», το «ιλλυρικό γένος» ...

Archeion Thrakēs- Τόμοι 15-16 - Σελίδα 48 1948 - Νεώτερος

γλωσσολόγος, ο Γερμανός Kretschner ), αποδίδει την πρός τήν Ασίαν
μετακίνησιν τών Θρακών εις εισβολήν τών “Ιλλυριών έπελθούσαν κατά
τον 13ον π. Χ. αιώνα. “Η εισβολή αύτη επέφερε δεινόν κλονισμόν τόσον
εις τόν ελληνικόν ...

Historia tou vyzantinou kratous: 395-867- Σελίδα 13 Kōnstantinos Iōannou

Amantos - 1953 - Χ. εις την σημερινήν Βαλκανικήν, τό Ίλλυρικόν,
κατοικούν ακόμη οί αρχαίοι γείτονες των Ελλήνων, οί Ιλλυριοί και
 624

Θράκες, οί όποιοι τώρα δίδουν πολύτιμον στρατιωτικόν ύλικόν εις τό

Βυζάντιον. Είναι γνωστόν δτι κατά τον τρίτον αιώνα, όπως και ...

Philippos B' ho Makedōn kai ho historikos tou rolos - Σελίδα 91 Dēmētrēs

I. Tsimpoukidēs, Inna Mirokova - 1985 - Ύστερα άρχισε νά ετοιμάζεται
γιά επίθεση ενάντια στήν Ιλλυρία, όπου ακόμα είχε εχθρους. Μέ 10
χιλιάδες στρατό καί 700 ίππείς εισέβαλε στήν Ιλλυρία. Ό Βάρδυλις
(βασιλέας των Ιλλυριών) ετοιμάστηκε επίσης νά τόν άντιμετωπίσει μέ 10
χιλιάδες ...

Pepragmena tou 9. Diethnous Byzantinologikou Synedriou: ...1956 - Είναι

φανερόν εκ τούτων, ότι οί Ίάποδες ήσαν Ιλλυριοί μέ τίνα άνάμειξιν
Κελτών. Το έθνος τών Ιλλυριών έξικνεΐτο τότε και πρότερον μέχρι τών
Ενετών (Βενετών), οΐτινες καθ' Ήρόδοτον ήσαν Ιλλυριοί. "Ισως δ'
εταυτίζοντο ένταΰθα προς τους ...

Ta kata tēn prytaneian- Σελίδα 125 1911 - Εις την ορθήν παρατήρησιν του
κ. Κaerst ότι οι Μακεδόνες δεν ηδύναντο να είναι Ιλλυριοί κλπ. (ιδε ανωτ.
σελ. 111), εις την παρατήρησιν, λέγω, ταύτην αντιπαρατηρεί, ώς είδομεν,
ο κ. Κaz. ότι αύτη δεν έχει πολλήν σημασίαν, διότι ήμείς αγνοούμεν ...

Istoria tu Elinicú eznus: Elinistiki jroni- Τόμος 5 - Σελίδα 117 Geōrgios

Christopulos - 1974 -Λίγους μήνες άργότερα, περιμένοντας τήν έκβαση
τών διαπραγματεύσεων μέ τόν Ιλλυριό βασιλέα, ό Περσεύς έπανέλαβε γιά
πρώτη φορά μετά τό 179 π.Χ. τις έπαφές του μέ τούς Βαστάρνες, γιά νά
έπιτύχη τή συμμετοχή τους στόν έπικείμενο ...

Hellēnika: philologikon istorikon kai laographikon periodikon syngramma

1934 - philologikon istorikon kai laographikon periodikon syngramma.
βαθμηδόν τήν καταστροφήν τών παλαιών κατοίκων τής βορείου
Βαλκανικής, των Ιλλυριών δηλ. και Θρακών. Οι "Αβαροι δίδουν τα
τελευταία κτυπήματα. Και νικώνται μεν τό 602 μ.Χ.
 625

Glōssologikai ereunai- Τόμος 1 - Σελίδα 257 Geōrgios N. Chatzidakis -

1934 - Kaz. ότι αύτη δεν έχει πολλήν σημασίαν, διότι ήμες άγνοούμεν τάς
αιτίας τού μακρού άνταγωνισμού τών Μακεδόνων και Ιλλυριών, και ο
εθνικός ανταγωνισμός δεν είναι ή μόνη πηγή τοιούτων αντιζηλιών.

Epistēmonikē epetēris- Σελίδα 125 Panepistēmio Athēnōn - 1911 -

...τοσούτον πολυάριθμοι, και οΰτοι μάλιστα εν τοις δρίοις ή και μακράν
της Ελλάδος, ελληνικώτατοι λαοί, όπως οι Ήπειρώται, οι Αιτωλοί και
λοιποί. Εις την ορθήν παρατήρησιν τοΰ κ. ... ότι οί Μακεδόνες δεν
ήδύναντο να είναι Ιλλυριοί ...

Hai treis megalyterai symphorai tōn Hellēnōn kata ton hieron Agōna
Geōrgios Epameinōnda Papagiannēs - 1978 Και ο Θουκυδίδης γράφει ότι
οι Ιλλυριοί είναι λαός ομογενής με τους "Ελληνας, διότι και οι δύο
κατήγοντο από την εθνολογική ρίζα των Πελασγών οι οποίοι, κατά τον
Στράβωνα, «επέλασαν κατά πάσαν Ελλάδα».το Στην Ιλλυρία, από
αρχαιοτάτων ...

Historia Georgiu Kastriotu tu epilegomenu Skentermpee (Historia

...Nikolaos Dragumis - 1861 - Στίφη Ιλλυριών μετηνάστευσαν εις Ιταλίαν
άλλ' επί της μεγάλης των Κελτών εισβολής εις την Ελλάδα και την Ασίαν,
μοίρά τις των αποίκων τούτων, εξ ών και οι Αλβανοί, καθυπετάγησαν υπο
φυλών εμπολέμων γερμανικών τε και κελτικών, όπως ...

Historia tou Hellēnikou ethnous: Mesaiōnikos hellēnismos. I.

...Kōnstantinos Paparrēgopoulos - Το δε παράδοξον, οι άρχοντες των
Ιλλυριών παρείποντο μέν, λέγει ο Προκόπιος, μετά 15.000 ανδρών,
ουδαμού δ' ετόλμησαν να πλησιάσωσι τούς πολεμίους τούτους. Αλλά έτι
παραδοξότερα είναι όσα συνέβησαν, κατά Προκόπιον, εν έτει 550.

Bulletin de la Société historique et ethnologique de la Grèce 1896 -

Ήγέρθησαν διχόνοιαι ώς εϊπομεν μεταξύ Γραικών καϊ Ιλλυριών περί των
 626

έκκλησιαστικών πραγμάτων, λειτουργίας κλπ. ώστε μη συμβιβαζομένων

έπρόστρεξαν οί Ιλλυρικοί εις την αύλήν δια της διοικήσεως δια να
συμβιβάσει τα διαμαχόμενα μέρη.

Ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου: - Σελίδα 95 Johann Gustav Droysen -

1996 - Ένα χρόνο άργότερα νίκησε σκληρά πολεμώντας τό βασιλιά τών
Ιλλυριών Πλευρία. Ό πατέρας δέν φαίνεται νά φθονοΰσε τό γιό πού θά
πραγμάτωνε στήν πλήρη διάσταση τους τά σχέδια του, παρά ίσα-ίσα — κ'
ύστερα μάλιστ' άπό τόσους ...

Diēgēsis tōn peri tēn en Tergestē Hellenikēn Koinotēta spoudaioterōn ...Hē

en Tergestē Hellēnikē Koinotēs - 1882 - `Επήλθε δε καιρος, καθ' 'ον ή Ιερα
μυσταγωγία ἐπαύσατο τελουμένη ἐν τη καλή τού Χρυσοστόμου καὶ
Βασιλείου γλώσση, ἐτελείτο δ' ἐναλλαξ μίαν έβδομάδα έλληνιστὶ καὶ ἐνα
μίαν ἐν τη τών `Ιλλυριών γλώσση σλαβική), καὶ κατα μεν την ...

Platōn: - Σελίδα 129 1999 - Είδικά δέ γιά τό θέμα "Ιλλυριών καί γλώσσας
τους εύκολη καί σύντομη ενημέρωση βλ. "Αχ. Γ. Λαζάρου, «Ιλλυρία» καί
«Ιλλυρική γλώσσα», Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα,
τόμος 29ος, 160-162. 65 . Βλ. Σ ω κ ρ ά τ η ς Ν. Λιάκος ...

Praktika tēs en Athēnais Archaiologikēs Hetairias apo ... mechri

...Archaiologikē Hetaireia - 1935 - 1 Περί τών εναντίων τών Ιλλυριών
πολέμων τοϋ Φιλίππου παρά τά σύνορα της Λυγκηστίδος καί Όρεστίδος
κειμένων βλ. VI, σ. 206, 401-301 π.Χ. Διόδωρον XVI, 4, 3. αλήθεια ...

Chronographia tēs Ēpeiru tōn te omorōn hellēnikōn kai illyrikōn

...Panagiōtēs Arabantinos - 1857 -...ώς τινες λέγουσι, διέβησαν εις
Δυρράχιον, είτε εκείσε εξ αρχής όμοροι των Ιλλυριών υπήρχον, ου
δύναμαι θετικώς, να συμπεράνω, αλλ' ούτε εάν αμφότερα τα δύο αυτά γένη
Αλβανοί και, Ιλλυριοί εκ των χωρών των προς το Ιονικόν ...
 627

Kritikai ereunai peri tēs katagōgēs kai ethnikotētos Geōrgiou ...Margaritēs

G. Dēmitsas - 1877 - Πετρίδης σχετιζόμενα προς το ζήτημα ά δε λέγει
άκολούθως περί των σχέσεων των Αλβανών, Τριβαλλών και Ιλλυριών
και περί της εκτάσεως των τελευταίων ου μόνον εκτός τού προκειμένου
εισιν, άλλά και ώς τοιαύτα ουχ υγιαίνουσι, περί ών ...

Patrologiae cursus completus, ... omnium ss. Patrum, doctorum ...Ioannes

: Damascenus santo (santo) - 1864 - Ούτοι μεν δια την Κωνσταντινούπολιν
είχον άγοντες τον νεκρόν, και Ιουλιανός συνομάρτησεν εκ των Ιλλυριών
αφικόμενος, και ήδη βεβαίως έχων την πάσαν βασιλείαν, ουδενός αυτόν
μετά τον Κωνσταντίου θάνατον εναντιωθήναι τολμήσαντος.

Perílyvis periygýsewn Potágou- Σελίδα 270 Papagiotis Potagos - 1883 -

Έξαναστάντες δ' ούτοι εξέπεσαν κατά την έκεισε όδόν εϊς τόν Φασιν και
τού εντεΰθεν άποκατεστάθησαν οί μετά τόν φόνον του Άψύρτου έν
Ιλλυρία, ύφ' ων και ή Ιλλυρία ώνομάσθη Άλβανία, διότι οί εΐς της
Ιλλυρίας ώνομάζοντο, έξ όσων ...

Η Μακεδονια εν λιθοις φθεγγομενοις και μνημειοις σωζομενοις, ητοι,

...Μαργαριτης Γ Δημιτσας - 1896 - Χ.) κατά τών Ιλλυριών βασιλέων
Κλείτου και Γλαυκίου, ους μετά τριήμερον μάχην κατετρόπωσεν ό
βασιλεύς Αλέξανδρος (1) καϊ εντεύθεν άνεχώρησε κατά των Θηβών. Το
Πήλιον έμπρησθέν ύπό του Κλείτου, άνωκοδομήθη και συνωκίσθη ώς ...

Αποσπάσματα από Βιβλία για Επίδαμνος

Thoukydidou ho Peloponnēsiōn kai Athēnaion polemos: Met eisagogēs

...Thucydides - 1892 - Επίδαμνος έστι πόλις εν δεξιά εσπλέοντι τον Ιόνιον
κόλπον προσοικούσι δ' αυτην Ταυλάντιοι βάρβαροι, 'Ιλλυρικόν έθνος.
Ταύτην απώκισαν μεν Κορκυραίοι, οικιστης δ' εγένετο Φαλίος
Ερατοκλείδου, Κορίνθιος γένος, των αφ' Ηρακλέους, κατά δή .
 628

Ta phrastika tou attikou logou- Σελίδα 87 Demetris Papageorgiou - 1909

- αύτη θά έσήμαινε το εξής ή Επίδαμνος , ήτις έστι πόλις , έστι πόλις , όπερ
λίαν άτοπον αν δε το πόλις ήν το ζητούμενον , ή πρότασις αύτη θά έσήμαινε
το εξής τούθ ' όπερ καλείται " Επίδαμνος και ού αγνοείται τό περεχόμενον
, έστι πόλις , ήτοι ...

Historia tēs Nēsou Kerkyras mechri tou 299 p. Ch- Σελίδα 32 Gregor P.
Karydis - 1936 - τούτο υπό την οδηγίαν του Κορινθίου Φαλίου έκτισαν ώς
αποικίαν την Επίδαμνον, νύν Δυρράχιον. Η ίδρυσις αποικίας, ώς
δυνάμεθα να το εννοήσωμεν από τα παρά Θουκ. Ι 27, 1 ήτο μία καθαρώς
εμπορική επιχείρησις, της οποίας τα κέρδη ...

Historia tes Hellados (etc.)- Σελίδα 222 Oliver graece Goldsmith - 1806 -
Η Επίδαμνος (Δυρράχιον, νύν δε Δεράτζο), μία αποικία των Κερκυραίων,
πρώτον μεν μεγάλη, ο πολυάνθρωπος, είτα δε μετ' ολίγον στασιάσασα,
εξώρισε τες πλεσιωτέρες πολίτας, οι οποίοι ενωθέντες μετά των Ιλλυριών,
εσενοχώρησαν τόσον τες ...

Thesaurus (electoralis) Brandenburgicus selectus sive Gemmarum, et

...Laurenz Beger - 1696 - Sunt, inquit quide minmemoriam Mcliffes,
Dyrrachii matris, de qua Stephanus: Δυρράχιον, inquit, πόλις Ιλλορική,
Επίδαμνος κληθείσα από επιδάμνου. Τούτου θυγάτηρ Μέλισσα, ης και
του Ποσειδώνος Δυρράχιος, αφ' ής τόπος ...

Praktika A' Epistēmonikēs Synantēsēs N.A. Attikēs: aphierōma ston

...1985 - Αλλά κι ακόμη γιατί, όταν οι ίδιοι οι Ρωμαίοι μετονόμασαν την
Επίδαμνο σε Δυρράχιο, πάλι Έλληνα τίμησαν, το Δύρραχος Ύστερα, ας
θυμηθούμε πότε κατασκευάστηκε η Εγνατία οδός, από πού άρχιζε, πού
κατέληγε και —το σπουδαιότερο— γιατί ...

Hellas: Hē historia kia ho politismos tou hellēnikou ethnous apo tis

...Giannēs A. Pournaras - 1998 - Η ένταση κλιμακώθηκε όταν οι
Κερκυραίοι με τους εξόριστους ολιγαρχικούς έθεσαν την Επίδαμνο υπό
 629

πολιορκία. Η Κόρινθος κήρυξε τότε τον πόλεμο κατά της Κέρκυρας και το
καλοκαίρι τού 435 π.Χ. οι στόλοι τών δύο πόλεων συγκρούστηκαν ...

Ta Hellenkika: etoi perigraphe, geographike, historike, ...Iakobos R.

Rankabes - 1853 - όπόταν πριν της ενάρξεως του Πελοποννησιακού
πολέμου, οι Κερκυραίοι έπολιώρκησαν την Επίδαμνο, οι Κορίνθιοι,
Παυσ. Αττ, κ. 40. (2) παυσ, Ηλ. κ. 19. εις ούς προσέδραμαν οι Επιδάμνιοι,
άπετάθησαν προς πολλους, ζητούντες βοήθειαν.

Historia tēs archaias Hellados- Σελίδα 235 Thomas Keightley - 1850 - ...
φέρων 2,000 όπλίτας· Κατά δέ το στόμιον τοΰ Αμβρακικού κόλπου
συνήψε ναυμαχίαν μέ Κερκυραΐκον στόλον 80 πλοίων, καί κατά την
ναυμαχίαν ένικηθησαν οί Κορίνθιοι, άπολέσαντε; 12 τριήρεις. Την αύτην
δ' ήμέραν παρεδόθη ή Επίδαμνος ...

Αμβρακία- Σελίδα 149 Χρυσηίς Τζουβάρα - Σούλη - 1992 - Ανάλογη

λατρεία είχε η Αθηνά και στην Επίδαμνο, όπως μαρτυρούν οι ασημένιοι
στατήρες του 5ου και 4ου αι. π. Χ. με την κεφαλή της Χαλινίτιδας και τα
αρχικά της πόλης Ε η Δυρ και το Κόππα, καθώς και εμβλήματα
κορινθιακά...

Balkan bibliography- Τόμος 6 - Σελίδα 277 1981 - Τα χρόνια 547-548 ένας

μεγάλος αριθμός Σκλαβηνών επιτίθεται κατά της επαρχίας του Ιλλυρικού
και της Δαλματίας και φθάνει στην Επίδαμνο (Δυρράχιο). Παρ'όλο που
αυτοί προξένησαν τεράστιες ζημίες (εξόντωσαν μεγάλο αριθμό
κατοίκων, ...

Mesaiōnikē vivliothēkē- Τόμος 7 - Σελίδα 367 Kōnstantinos N. Sathas -

1894 - Ζωγρείται δε συν τοις δηλωθείσι δυσι στρατηγούς και ο έκ
Κομνηνών Αλέξιος , ό των κακών τούτων αίτιος , και στερίσκεται του
φωτός. Τινές δε των άποδράντων Σικελών προς την Επίδαμνον
άπεσώθησαν , ώς σπέρματα των διαφθαρέντων ...
 630

Apo ton kosmo ton archaion- Τόμοι 1-3 - Σελίδα 10 Ioannes Theophanous
Kakrides - 1981 - Από τη Λουκανία, από την πόλη Σίρη, στα βορινά της
Σύβαρης, ήρθε ο Δάμασος, που είχε πατέρα έναν σοφό, τον 'Αμυρη. Από
την Επίδαμνο της Ιλλυρίας παρουσιάστηκε ο γιός του Επίστροφου
Αμφίμνηστος, και από την Αιτωλία, ο Μάλης, ...

Ιστορία της ελληνικής γλώσσας: από τις αρχές έως την Υστερη
Αρχαιότητα Anastasios-Phoivos Christidēs, A.-Ph Chrestides, Kentro
Hellēnikēs Glōssas (Greece) - 2001 - Αρκετά ονόματα που είναι
χαρακτηριστικά για την ιλλυρική ζώνη απαντούν σε ελληνικές επιγραφές,
κυρίως στην Επίδαμνο, στην Απολλωνία, στο Βουθρωτό και στους
Δελφούς. Για την «ιλλυρικότητα» μερικών από αυτά τα ονόματα θα πρέπει
να ...

Historia tēs Hellados: Apo tou Pelopponnēsiakou polemou mechri tēs

...Spyridōn Paulou Lampros - 1998 - Οί Κερκυραίοι, συμμαχήσαντες μετά
τών έξορίστων Έπιδαμνίων και τών Ιλλυριών και στείλαντες
τεσσαράκοντα ναϋς έκ τών έκατόν όγδοήκοντα αΐτινες άπετέλουν τόν
στόλον της νήσου, έπολιόρκησαν την Επίδαμνον...

Didymoteicho: historia henos Vyzantinou ochyrou- Σελίδα 36 Philippos

Giannopulos - 1989 - Γιά τούς ίδιους λόγους, όπως καί γιά έπιθέσεις άπό
τή θάλασσα, ίδρύεται ή πόλη Ραγούζα (τής όποιας τό όνομα σημαίνει
«βράχος», δηλαδή είναι έπίσης προσηγορικό όνομα), ή όποία
μετατοπίστηκε άπό τήν άρχαία Επίδαμνο στό πιό κοντινό καί ...

Chronika- Τόμος 29,Τεύχος 207 -Τόμος 32,Τεύχος 224 - Σελίδα 22 2007

- Τη γνωστή διαμάχη για την Επίδαμνο ανάμεσα στους Κορίνθιους και
τους Κερκυραίους. Οι Αθηναίοι σπεύδουν αρωγοί των Κερκυραίων. Οι
Κορίνθιοι ζητούν τη βοήθεια των συμμάχων τους Σπαρτιατών.

Αρχαιολογικον δελτιον- Τόμος 62 - Σελίδα 422 2007 - Ο Στράβων

αναφερόμενος στο Δυσπόντιο λέει ότι οι κάτοικοί του έφυγαν με πλοία για
την Επίδαμνο και για την Απολλωνία και εγκαταστάθηκαν εκεί (Στράβων
 631

VΙΙΙ, 357). Βλ. επίσης σχετική αναφορά και στο Παπαχατζής, ό.π.
(υποσημ. 57)...

Stis aparches tēs Neoellēnikēs ideologias: to chroniko tēs Dropolēs Nikolas

Vernikos, Sophia Daskalopoulou - 1999 - Και πρότερον εκαλείτο
Επίδαμνος και Επίδαμνον αλλά με το να εφάνη οιωνός ουκ αγαθός αυτό
το όνομα εις τους Ρωμαίους, ωσάν οπού εσημείωνεν «επί δάμνον», ήτοι
επί ζημίαν έχουσι να πηγαίνουν, την ονόμασαν Δυρράχιον.

Praktika tou A' Synedriou Arkadikōn Spoudōn, Tripolis, 14-15 Dek. 1974
1976 - «Δυρράχιον, πόλις Ιλλυρική και Επίδαμνος κληθείσα από
Επίδαμνον. Τούτου θυγάτηρ Μέλισσα, ής και του Ποσειδώνος Δυρράχιος,
αφ' ής έστιν εν Επιφάμνω τόπος Μελισσώνιος, ένθα Ποσειδών αυτή
συνήλθεν, ώς Φίλων. (Στράβων δ' εν η φησί) ...

Dōdōnē- Τόμοι 20-21 - Σελίδα 162 1991 - Παρόμοια λατρεία είχε ο

Ηρακλής και στην Επίδαμνο, στην οποία οικιστής ήταν ο Φαλίος,
απόγονος του Ηρακλή, όπως αναφέρει ο Θουκυδίδης (1.24.12), ενώ ο
Αππιανός (Ρωμαϊκών Εμφυλίων 2.39) θεωρεί οικιστή τον ίδιο τον
Ηρακλή...

Hellēnika anekdota- Τόμος 1Kōnstantinos N. Sathas - 1867 - έκδοσις

Βόννης. 2) «Είτε μένουν από Ιαπυγίας, ώς ένιοι φασιν, εις Επίδαμνον
διαβάντες επί την χώραν ήν υπηγάγοντο σφίσιν άλλος άλλη αφίκoντο, είτε
αυτού περί Επίδαμνον την άρχην Ιλλυριών όμοροι προϊόντες κατά βραχύ
κατέσχον την προς ...

Κρ́ητη - Άιγυπτος: - Σελίδα 378 Αλεξάνδρα Καρέτσου, Μαρία

Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη, Νικος Παπαδακις - 2000 - Εγχώριο μάρμαρο.
Αναθηματική επιγραφή στον Δία Σωτήρα και την Τύχη Πρωτογενή
Αιέναον (πιθανώς υπόσταση της Ίσιδος), από τον Φιλώτα, γιο του Γενθίου,
από την Επίδαμνο της Ιλλυρίας (Αδριατική), ο οποίος είχε αποσταλεί
μάλλον από ...
 632

Το Θέατρο στο Βυζάντιο- Σελίδα 111 Μάριος Πλωρίτης - 1999 -

Διαφωνώντας ριζικά με τη νομοθετική και εκκλησιαστική απέχθεια για
την «αισχρή σκηνή», ο αυτοκράτορας εκείνος απ' την Επίδαμνο της
Ιλλυρίας θεωρούσε το θέατρο «σχολείον ηθικής» - όπως οι Έλληνες.
Συνακόλουθα, το προστάτευσε ...

De arte coniecturali. Emendationes Graecae- Σελίδα 491 Johan Nikolai

Madvig - 1967 - Ibd. 30: οι φυγάδες αθροισθέντες και παραλαβόντες τους
Ιλλυρίους έπλευσαν κοινή μετ' αυτών επί την Επίδαμνον στρατευσάντων
δε των βαρβάρων πολλή δυνάμει κ. τ. λ. Reliqua narratio terra venisse
Πlyriorum exercitum ostendit, neque res ...

Archaiologikē ephēmeris- Τόμος 142 - Σελίδα 132 2005 - Σήμερα,

ώστόσο, τό όνομα αύτό έχει πάψει πλέον νά είναι άσαφές άφοΰ σφραγίδες
κεραμίδων άπό τήν Επίδαμνο-Δυρράχιο μέ τήν έπιγραφή έτη Νεσσύλου
βεβαιώνουν όχι μόνον τήν ύπαρξή του άλλά και...

Oι oικίες αρπαγής της Eλένης και Διονύσου της Πέλλας- Σελίδα 166
Xαράλαμπος Ι Mακαρόνας, Ευγενία Γιούρη - 1989 - Οί τρισδιάστατες
έλικες και τά προοπτικά αποδομένα άνθη τοΰ ψηφιδωτοΰ τοΰ Γνώσιος
μπορεί νά παραβληθουν με το άνθινο δάπεδο τής Βεργίνας καί το
άπόσπασμα ψηφιδωτοΰ από το Δυρράχιο (Επίδαμνο).

Grammatici graeci- Τόμος 3,Μέρος 2 - Σελίδα 494 1965 - Δυρράχιον πόλις

Ηπείρου η πρότερον κληθείcα Επίδαμνος, νυν δε Δυρράχιον, ότι κατά τον
τόπον προεχούcης άκρας γεωλόφου το κύμα προσπίπτον και σχιζόμενον
βαχίαν ποιεί μεγάλην, όθεν διά την ραχίαν και το δύςορμον Δυρράχιον ...

Historia tou Hellēnismou kai tou Hellēnikou politismou apo tēn ...Charēs
Patsēs, Iōannēs M. Chatzēphōtēs - 1968 - 'Από τό άλλο μερος ό
Κασσάνδρας είχε ενισχυσει τη θεση του πρός τά βόρεια καὶ ίδιαίτερα στην
‘Ήπειρο, όπου εκυρίευσε δυο πόλεις, την ‘Απολλωνία καὶ τήν
‘Επίδαμνο. . Στά 3Ι3 άρχισαν οί εχθροπραξίες. Καὶ πρῶτα προσεβαλε ό
'Αντίγονος ...
 633

Oikonomikos tachydromos- Τόμοι 2231-2234 - Σελίδα 19 1997 - Χ.) οι

κάτοικοι που ζούσαν μέχρι την Επίδαμνο (Δυρράχιο), χαρακτηρίζονται
«Ηπειρώτες Έλληνες». Με την τουρκική κατάκτηση οι Ηπειρώτες
υπέστησαν την ασφυκτική πίεση των Β. του ποταμού Γενούσου
εξισλαμισμένων πληθυσμών με ...

Eleutheroudakē synchronos enkyklopaideia meta plērous lexikou tēs

...Kōstas Eleutheroudakēs - 197? - Χ. σύζυγον της "Αγρωνα. "Οτε ή
"Ηπειρος, ή Κέρκυρα, ή 'Επίδαμνος λεηλατηθείσαι υπό των Ιλλυριών
πειρατών κατά τα έτη 230 και 229, έζήτησαν την βοήθειαν των Ρωμαίων
και ίδιοι έπεμψαν πρεσβείαν προς την Τ., αυτή ου μόνον σχαιάν εδωκεν ...

Heuriskomena panta- Τόμος 1 1865 - Και φήμαι δέ ήδη πάντοθεν λύουσαι

τό πτερόν τούς μέν Σικελούς άπήγγελλον "Επίδαμνον παραστήσασθαι,
Θεσσαλονίκην δέ παρακαθήσθαι, "Ανδρόνικον δ' έξέκρουον τών φρενών
ύποθράττουσαι, και τών κολάσεων τό σύντονον ύπεκάλων έπί ...

Peri hellenikes syntaxeos. (Ueber griechische Syntax.) (neogr.) 1858 - ...

και προσέτι ουδε μελετήσαι έασόμενοι (Θ. Α ,́ 142)=οίτινες ουκ έάσονται–
ούκ έαθήσονται... Ωσαύτως λέγεται προπέμψαντες κήρυκα πόλεμον
προερούντα Κερκυραίος έπλεον έπι την Επίδαμνον Κερκυραίοις εναντία
πολεμήσοντες

Hoi archaioi katoikoi tēs Ēpeirou: kai alla meletēmata- Σελίδα 10

Dēmētrios Euangelidēs - 1962 - 323 : « ταύτην δή την οδόν (την Εγνατία )
εκ των περί την Επίδαμνον και την Απολλωνίαν τόπων ιούσιν εν δεξιά
μέν έστι τα Ηπειρωτικά έθνη κλυζόμενα τώ Σικελικό πελάγει μέχρι του
Αμβρακικού κόλπου, εν αριστερά δε τα όρη τά τών Ιλλυριών, ...

Apo tou Peloponnēsiakou Polemou mechri tēs alōseōs tēs Korinthou

...Spyridōn Paulou Lampros - 1885 - Αυθημερόν δε ηναγκάζετο ή
"Επίδαμνος να συνθηκολογήση προς τους πολιορκητας, και έπιπτεν εις
τας χείρας των Κερκυραίων (435 π. Χ.). “Η Κόρινθος δεν έθάρρησε να
 634

εκδικήση την ήτταν αυτής αμέσως δια νέας αποπείρας, πρι ή

παρασκευαθή ...

Ho hellēnismos tēs diasporas: ho thaumastos kainourios kosmos Eustathios

Pelagidēs - 2006 - Αρχαίες αποικίες: Επίδαμνος, Απολλωνία (Κορίνθου).
- Σύστημα διοίκησης: Το κοινόν των Ηπειρωτών. -168 π.Χ.: Η μάχη της
Πύδνας οδήγησε στην υποταγή της Μακεδονίας - Ηπείρου. Ρωμαιοκρατία
- 168 π.Χ. κ.ε.: Ρωμαιοκρατία Ηπείρου ...

Epetēris- Τόμος 33 - Σελίδα 112 Hetaireia Vyzantinōn Spoudōn - 1964 -

... ώς νοσσιάν καταλήψεσθαι διαπειλομέναις ουχ όπως Επίδαμνον αλλ'
ήδη και τα προσωτέρω και υπερκείμενα, συνέτριψε τα κράτη τών τόξων,
όπλον και ρομφαίαν και πόλεμον. εκεί έθαυμαστώθη του Υψίστου ή δεξιά,
και ο βραχίων Κυρίου τίνι ...

Αποσπάσματα για Απολλωνία

Archaia geōgraphia tēs Makedonias: syntachtheisa kata tas archaias ...1988

- αποικίαν Κορινθίων ονομάζει (1), Αριστοτέλης δε παρακειμένην τη των
Ταυλαντίων χώρα λέγει και την εν τώ Ιονίω (2), Θεόφραστος δε
Απολλωνίαν την περί το Ιόνιον (3), Σκύμνος δε πλησιόχωρον των
Εγχελείων (4). Ο δε Κόνων πόλιν Ελλάδα ...

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟΝ

Pouqueville, 435, 537
Ἀδριακή, 133, 134, 136, 147, 148, 151
Ἀδριακὸν, 133, 134, 136, 147, 148
Ἀθαμανία, 107, 557, 576
Αθηναίος Δειπνοσοφιστές, 30, 31, 32
Αίλιος Ηρωδιανός, 105, 106, 107, 108,
109, 254, 255, 256, 257, 427, 428, 429,
430, 537, 538, 540, 541, 542, 545, 547,
548, 550, 551, 553, 554, 555, 556, 557,
559, 560, 563
Ἀκαρνανίας, 108, 164, 165, 166, 217, 218,
222, 224, 429, 499, 510, 556, 557, 560,
577
Ἄλβανα, 8, 9, 11, 12
Ἀλβάνεω παῖς, 189
Αλβανία, 1, 3, 4, 407
Ἀλβανία, 8, 12, 14, 110, 133, 134, 136,
138, 147, 148, 151, 237
Ἀλβανίᾳ, 7, 8, 9, 10, 11, 13, 135, 140, 241
Ἀλβάνιαι, 7, 10
Ἀλβανίαν, 7, 9, 11, 13, 117, 119, 120, 135,
137, 138, 139, 142, 154, 158, 200, 240
 635
Αλβανίας, 3, 4, 458
Ἀλβανίας, 6, 8, 11, 13, 115, 118, 121, 132,
136, 138, 139, 146, 154, 240, 246
Ἀλβανίδα, 17, 18, 19, 126, 157
Ἀλβανίδος, 18, 19, 102
Αλβανικό, 4
Ἀλβανίου στρατοπέδου, 125
Ἀλβανίς, 106, 237
Ἀλβανίς λίμνη, 106
Ἀλβανῖται, 202, 231
Ἀλβανῖταί, 200
Ἀλβανιτίας, 204, 205, 229, 235
Ἀλβανιτῶν ἔθνος, 197, 198
Ἀλβανοὶ, 14, 20, 21, 22, 23, 28, 37, 39, 41,
42, 45, 50, 51, 54, 55, 59, 78, 79, 81, 85,
86, 87, 92, 96, 99, 111, 119, 120, 133,
134, 141, 153, 156, 164, 167, 169, 170,
174, 176, 179, 182, 183, 215, 217, 218,
220, 225, 239, 498, 571
Ἀλβανοὶ πολῖται, 112
Ἀλβανοῖς, 17, 21, 24, 27, 41, 48, 49, 50,
51, 52, 60, 61, 71, 78, 79, 84, 99, 101,
111, 119, 120, 121, 132, 143, 144, 167,
175, 185, 225, 226, 243
Ἀλβανόν, 26, 33, 66, 67, 124, 130, 131,
145
Ἀλβανὸν, 15, 20, 26, 30, 35, 75, 79, 80,
84, 88, 113, 114, 126, 150, 151, 158,
172, 190, 227, 243, 244
Αλβανόπολις, 3
Ἀλβανόπολις, 5, 6
Αλβανός, 3
Ἀλβανὸς, 32, 34, 35, 36, 46, 47, 56, 62,
67, 73, 80, 84, 88, 90, 112, 237
Ἀλβανοῦ, 5, 8, 9, 10, 31, 32, 66, 80, 87,
88, 113, 122, 199, 376
Ἀλβάνου, 16, 192, 193, 194, 196, 197,
199, 200, 228, 373, 508
Ἀλβανοὺς, 15, 29, 30, 37, 38, 39, 46, 47,
49, 50, 51, 52, 53, 54, 57, 59, 60, 61, 73,
74, 90, 97, 116, 141, 159, 161, 162, 165,
166, 169, 170, 176, 180, 184, 186, 187,
188, 189, 209, 216, 219, 222, 224, 226,
500, 502, 507
Ἀλβανῷ, 5, 6, 21, 25, 32, 69, 70, 102, 113,
122, 123, 124, 128, 129, 130, 131, 143,
157
Ἀλβανῷ λίμνης, 103
Ἀλβανῷ χωρίῳ, 123, 129
Αλβανών, 3
Ἀλβανῶν, 5, 6, 12, 13, 14, 15, 16, 24, 27,
36, 38, 39, 40, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48,
49, 51, 52, 54, 55, 58, 61, 62, 63, 64, 65,
66, 68, 71, 72, 73, 76, 77, 78, 79, 81, 82,
84, 85, 86, 89, 90, 91, 93, 94, 95, 96, 97,
98, 100, 107, 108, 109, 115, 117, 120,
121, 127, 135, 136, 137, 141, 144, 145,
152, 153, 155, 156, 160, 161, 162, 165,
166, 168, 169, 171, 172, 174, 175, 177,
180, 181, 182, 183, 185, 186, 190, 207,
208, 211, 212, 213, 214, 215, 216, 218,
219, 224, 226, 227, 238, 241, 245, 388,
498, 500, 507, 555, 558, 603, 604, 605,
609
Ἀλβανῶν κτίσις, 107, 238, 555
Ἀλβανῶν πόλεως, 63, 91, 95
Ἀλβανῶν πόλιν, 90
Ἀλβανῶν χώρᾳ, 173
Ἀλβανῶν χώραν, 173
Άννα Κομνηνή, 287, 288, 289, 290, 291,
293, 294, 295, 296, 297, 298, 300, 301,
302, 303, 304, 305, 306, 307, 308, 309,
311, 312, 313, 314, 315, 316, 319, 320,
321, 322, 323, 465, 466, 467, 468, 469,
470, 471, 472
Ἀπολλωνία, 6, 108, 122, 247, 259, 260,
261, 339, 340, 422, 428, 433, 438, 486,
510, 553, 557, 569, 577, 583, 597
Ἀπολλωνίᾳ, 267, 415, 437, 457, 458
Ἀπολλωνίας, 422, 434, 435, 436, 445, 536
Ἀπολλωνιάταις, 282, 392, 421, 511, 563,
584
Αππιανός, 274, 275, 276, 277, 278, 279,
280, 449, 450, 451, 453
Αρβάνου, 4
Ἀρδία, 554
Αριστοτέλης, 424, 425, 426
Ἅρπυια, 566, 579
Ἄρτην, 164, 165, 166, 167
Ἄστραια, 553, 580
Αὐλών, 339, 340, 486
Αὐλῶνα, 101, 293, 302, 312, 318, 471,
612, 613, 614, 615
Αυλώνας, 611
Αὐλῶνος, 307, 312, 614
Ἀχρίδα, 15, 191, 197, 198, 226, 227, 301,
313, 358, 372, 472, 507
Ἀχρίδαν, 195, 196, 198, 200, 374, 375,
381
Ἀχρίδος, 16, 215, 228, 330, 349, 367, 508
Ἄψωρος, 547, 580
 636
Ἀῷος, 255, 429
Βασιλάκην, 363
Βερροίας, 171, 196, 199
Βόλουρος, 548, 581
Βουθόη, 284, 285, 570
Βουλγάρους, 158, 208, 209, 330, 347, 349
Βουλγάρων, 153, 191, 198, 206, 211, 226,
330, 332, 339, 348, 349, 352, 358, 361,
367, 368, 372, 375, 377, 389, 507
Βουλίνη, 560
Βουλῖνος, 546, 582
Βοῦννος, 427, 545, 562, 582
Βρύγους, 422
Βυλλίονές, 435
Γεώργιος Ακροπολίτης, 191, 192, 193,
194, 195, 196, 197, 198, 199, 372, 373,
374, 375, 376
Γεώργιος Παχυμέρης, 200, 377, 378, 379,
380, 381, 382, 384, 500
Γεώργιος Σύυγγελος, 148, 149, 150, 344,
487
Γεώργιος Σφραντζής, 201, 202, 203, 204,
385
Γλαυκίαν, 420, 617
Γυλάκεια, 553, 583
Δαλμάτας, 269, 304, 305, 367, 469, 520,
583
Δαλματία, 4, 14, 136, 147, 151, 340, 517
Δαλματίαν, 15, 226, 305, 507, 516, 552
Δαλματίας, 4, 137, 211, 260, 291, 300,
304, 328, 342, 343, 438, 469, 502, 503,
517, 518, 572, 583
Δασσαρῆται, 583
Δεάβολιν, 15, 227
Δελματίας, 337, 573, 593
Διόδωρος Σικελός, 36, 37, 38, 39, 417,
418, 419, 420, 421
Διονύσιος Αλικαρνασσέας, 39, 40, 41,
42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 52,
53, 54, 55, 56, 57, 59, 60, 61, 62, 63, 64,
65, 66, 67, 69, 70, 71, 72, 73, 74, 75, 76,
77, 78, 79, 80, 81, 82, 83, 84, 85, 86, 87,
88, 89, 90, 91, 92, 93, 94, 95, 96, 97, 98,
99, 100, 101, 104, 423, 424
Δίων Κάσσιος, 123, 124, 125, 126, 127,
128, 129, 130, 261, 262, 263, 264, 265,
266, 267, 268, 269, 270, 271, 272, 273,
438, 439, 440
Δρίλων, 255, 429, 584
Δυρραχηνοῖς, 257, 258, 282, 430, 563
Δυρραχηνὸν, 284, 285, 392, 511
Δυρράχιον, 1, 191, 192, 195, 196, 198,
199, 246, 248, 249, 250, 251, 252, 255,
256, 257, 258, 259, 260, 261, 262, 263,
264, 265, 267, 268, 270, 271, 272, 275,
276, 277, 278, 279, 280, 281, 282, 283,
284, 285, 287, 289, 290, 291, 292, 293,
294, 296, 298, 299, 301, 302, 303, 304,
306, 307, 310, 311, 312, 313, 317, 319,
320, 322, 323, 326, 327, 328, 329, 330,
333, 335, 338, 339, 344, 347, 348, 349,
350, 353, 356, 359, 360, 362, 363, 364,
366, 368, 369, 370, 372, 373, 374, 375,
376, 383, 386, 387, 388, 389, 390, 391,
392, 393, 394, 395, 396, 397, 398, 399,
401, 402, 405, 406, 407, 429, 430, 433,
438, 439, 440, 451, 460, 462, 466, 467,
468, 469, 470, 471, 472, 473, 486, 488,
489, 494, 510, 511, 513, 523, 524, 528,
536, 563, 570, 584, 612, 614
Δυρράχιον ἥρωα, 263, 264, 265, 439
Δυρράχιον μετονομασθεῖσαν, 287, 462,
487
Δυρράχιον ὁ Πομπήιος καταφυγὼν, 264,
265, 271, 272, 439, 440
Δυρράχιον ὠνόμασαν τὸν τόπον, 256,
257, 406, 430, 536
Δυρράχιος, 255, 257, 258, 283, 284, 285,
340, 390, 391, 429, 460, 487, 511, 563,
570, 584
Δυρραχίου, 195, 196, 247, 253, 255, 259,
260, 261, 266, 268, 269, 271, 272, 273,
276, 278, 288, 294, 295, 297, 299, 300,
302, 303, 304, 305, 306, 307, 308, 309,
311, 312, 313, 314, 315, 316, 317, 319,
320, 321, 322, 324, 325, 326, 327, 329,
330, 331, 333, 334, 336,337, 339, 340,
345, 346, 347, 348, 350, 351, 354, 356,
357, 360, 365, 366, 367, 368, 369, 370,
374, 377, 378, 379, 380, 381, 382, 383,
384, 385, 386, 388, 392, 397, 403, 404,
406, 429, 438, 440, 452, 469, 472, 476,
486, 495, 511, 512, 584, 585, 614
Δυρραχίῳ, 251, 289, 299, 313, 329, 330,
347, 348, 349, 355, 356, 396, 472
Δώδων, 539
Ἐγγελᾶνες, 571, 584
Ἐγνατίᾳ, 259
Ἐγχελέαις, 538, 554, 566, 571, 579, 584
Ἐπιδαμνιάς, 392, 512, 585
 637
Ἐπιδάμνιοι, 255, 274, 392, 409, 410, 416,
417, 418, 441, 449, 462, 483, 484, 511,
521, 526, 528, 529, 530
Ἐπιδάμνιος τὸ ἐθνικόν, 430
Ἐπιδαμνίων, 15, 226, 388, 408, 409, 410,
420, 442, 443, 446, 462, 504, 506, 507,
515, 519, 520, 528, 529
Ἐπίδαμνον, 16, 108, 160, 161, 179, 228,
270, 271, 272, 275, 276, 287, 289, 290,
303, 304, 326, 370, 390, 391, 395, 405,
410, 412, 414, 415, 417, 418, 420, 421,
423, 425, 429, 432, 434, 435, 437, 438,
439, 440, 444, 445, 446, 449, 450, 451,
454, 456, 466, 467, 469, 473, 476, 478,
479, 480, 481, 484, 487, 490, 491, 493,
494, 496, 497, 498, 499, 500, 501, 503,
505, 508, 509, 510, 511, 514, 517, 518,
523, 526, 528, 532, 533, 534, 557, 577,
584, 608, 609
Ἐπίδαμνον πολιορκοῦντας, 413
Ἐπίδαμνον, πόλιν Ἑλληνίδα, 422
Ἐπίδαμνος, 255, 256, 259, 263, 264, 265,
270, 271, 272, 275, 283, 284, 285, 327,
339, 344, 358, 371, 390, 391, 392, 397,
398, 399, 401, 405, 406, 407, 422, 427,
429, 430, 431, 433, 439, 440, 451, 458,
460, 461, 462, 464, 474, 486, 495, 509,
510, 511, 512, 523, 524,528, 536, 544,
545, 563, 570, 584, 585
Ἐπίδαμνος ἐκτίσθη καὶ μετωνομάσθη,
358, 488
Ἐπίδαμνός ἐστι πόλις, 408, 423, 424, 455,
459, 527
Ἐπίδαμνος τὸ πάλαι ἐλέγετο, 407, 537
Ἐπίδαμνος, ἡ νῦν καλουμένη Δυρράχιον,
487
Ἐπιδάμνου, 160, 164, 188, 254, 255, 260,
261, 263, 264, 265, 271, 272, 283, 284,
285, 294, 314, 327, 339, 340, 360, 390,
391, 393, 394, 411, 412, 413, 415, 427,
428, 429, 432, 434, 435, 436, 438, 439,
440, 441, 447, 448, 456, 457, 460, 461,
463, 465, 466, 467, 470,471, 472, 473,
475, 476, 477, 479, 480, 482, 484, 486,
489, 491, 492, 496, 498, 500, 502, 503,
506, 507, 510, 513, 514, 516, 517, 520,
521, 524, 527, 532, 534, 536, 544, 545,
570
Ἐπιδάμνῳ, 15, 226, 254, 284, 285, 312,
340, 390, 391, 411, 412, 414, 415, 425,
426, 427, 428, 437, 452, 453, 457, 458,
465, 471, 477, 484, 487, 492, 507, 511,
525, 530, 531, 534, 570
Ἠπείρῳ, 164, 453, 479, 498, 549
Ἠπειρωτῶν, 164, 260, 433, 498
Ηρόδοτος, 416
Θεοφάνης Χρονογράφος, 239, 240
Θεοφύλακτος Σιμοκάτα, 153
Θεσσαλονίκην, 215, 217, 218, 219, 299,
311, 329, 331, 347, 351, 352, 358, 363,
364, 373, 376, 378, 379, 389, 490, 491,
502
Θεσσαλονίκης, 14, 153, 195, 196, 309,
332, 342, 343, 360, 365, 374, 379, 380,
381, 383, 479, 481, 490, 492, 505, 559,
581
Θουκυδίδης, 136, 408, 409, 410, 411,
412, 413, 414, 454, 459, 508, 509, 510,
525, 531, 552, 559, 577, 590
Θρᾴκης, 15, 109, 137, 209, 210, 226, 238,
260, 342, 394, 429, 438, 483, 507, 513,
518, 546, 548, 549, 551, 552, 558, 560,
561, 569, 579, 583, 586, 588, 592, 595,
597
Ἰάποδες, 586
Ιλλυρία, 1, 4, 216, 421, 537, 611, 615,
617, 618
Ἰλλυρίας, 107, 257, 258, 284, 285, 391,
392, 427, 428, 431, 510, 511, 512, 538,
540, 542, 545, 546, 547, 548, 550, 552,
553, 554, 555, 556, 557, 558, 559, 560,
563, 565, 566, 567, 568, 569, 570, 571,
572, 573, 575, 578, 579, 582, 583, 585,
587, 588, 589, 590, 594,595, 597, 599
Ἰλλυρίδα, 15, 226, 290, 362, 420, 434,
435, 447, 467, 507
Ἰλλυρίδα χώραν, 290, 467
Ἰλλυρίδος, 5, 121, 137, 445, 456, 457,
465, 566
Ἰλλυρικὸν, 188, 276, 295, 302, 305, 309,
311, 317, 320, 332, 340, 352, 362, 369,
422, 423, 424, 449, 453, 467, 500, 509,
612, 614
Ἰλλυρικοῦ, 210, 269, 273, 289, 311, 314,
319, 320, 362, 434, 435, 447, 466
Ιλλυριοί, 3, 4, 616
Ἰλλυριοῖσι, 461, 535
Ἰλλυριοῦ, 108, 527, 558
Ιλλυριούς, 4
Ἰλλυριοὺς, 161, 162, 188, 284, 285, 411,
418, 444, 449, 450, 478, 500, 515, 519,
520, 570
 638
Ἰλλυρίς, 133, 135, 136, 138, 147, 148,
586
Ιλλυριών, 4, 435, 616, 617, 618
Ἰλλυριῶν, 15, 159, 161, 189, 226, 227,
228, 241, 260, 263, 264, 265, 267, 269,
363, 367, 381, 396, 420, 421, 422, 432,
435, 439, 444, 445, 446, 449, 450, 453,
496, 498, 501, 507, 519, 548, 565, 581
Ἰόνιον, 108, 159, 161, 162, 168, 169, 171,
172, 179, 188, 189, 269, 273, 275, 367,
393, 408, 422, 423, 424, 433, 436, 449,
455, 459, 483, 484, 496, 498, 499, 500,
508, 509, 513, 516, 527, 558, 568
Ἰστρίας, 5, 121, 189, 337
Ιωάννης Ζωναράς, 155, 156, 157, 158,
159, 367, 368, 369, 370, 493, 494
Ιωάννης Κίνναμος, 335, 476
Ιωάννης Μαλαλάς, 13
Ιωάννης Σκυλίτζης, 347, 348, 349, 350,
351, 353, 354, 355, 356
Καῖσαρ, 129, 140, 142, 151, 249, 261,
263, 264, 265, 266, 268, 270, 271, 272,
273, 277, 278, 280, 281, 286, 335, 386,
402, 439, 440
Καῖσαρ ἐς Ἀπολλωνίαν ἠπείγετο, 277
Καίσαρος στρατιῶται περὶ Δυρράχιον,
282
Κεραυνίων, 435, 457, 458, 546
Κλαύδιος Πτολεμαίος, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11,
12, 121, 122, 260, 261, 437, 564
Κωνσταντίνος 7ος Πορφυρογέννητος,
140, 141, 142, 143, 144, 145, 146, 335,
336, 337, 338, 339, 340, 341, 342, 343,
478, 479, 480, 481, 482, 483, 484, 485,
486, 573, 574
Κωνσταντίνος Μανασσής, 152
Λαονικος Χαλκοκονδύλης, 600, 601, 602,
603, 604, 605, 606, 607, 608, 609, 610,
611
Λαόνικος Χαλκοκονδύλης, 159, 160,
161, 162, 163, 164, 165, 166, 167, 168,
169, 170, 171, 174, 175, 176, 177, 179,
180, 181, 182, 183, 184, 185, 187, 188,
189, 190, 191, 496, 498, 499
Λιβίσδαν, 222
Μαγία, 107, 555, 588
Μακεδονίαν, 107, 161, 162, 163, 227,
231, 262, 267, 278, 415, 420, 421, 434,
435, 436, 447, 451, 453, 465, 496, 497,
498, 555, 564
Μακεδονίας, 15, 107, 108, 137, 160, 164,
171, 173, 187, 222, 226, 238, 260, 263,
264, 265, 282, 287, 342, 390, 391, 429,
435, 439, 462, 487, 497, 498, 499, 507,
510, 511, 538, 543, 547, 551, 554, 556,
557, 558, 559, 561, 567, 576, 584, 586,
590, 596
Μεδυλλία, 107, 238, 555
Μιχαήλ Ατταλιάτης, 14, 152, 153
Μολοσσίς, 14, 151
Μολοττοί, 435, 524
Μολοττῶν, 433
Μυσῶν, 160, 188, 205, 242, 368, 500,
573, 574
Ναρβίς, Ἰλλυρίας πόλις, 589
Νικήτας Χωνιάτης, 364, 489, 490, 491,
492
Ὀλύμπη, 560, 569, 590
Ὀργομεναί, 559, 565
Ὀργομεναί πόλις Ἰλλυρίας, 559, 591
Παίονας, 538, 607
Παίονες, 171, 184, 189, 260, 451
Παννονία, 121
Παννονίας, 4, 5, 121, 122, 137, 332, 519
Πάρθος, 22, 543, 594
Πελοποννήσου, 106, 167, 174, 175, 176,
184, 185, 186, 187, 190, 213, 214, 225,
230, 231, 341, 342, 416, 427, 431, 439,
493, 524, 544, 545, 549, 563, 578
Πήλιον, 572, 591
Πλούταρχος, 5, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22,
23, 24, 25, 26, 27, 29, 247, 248, 249,
250, 252, 415
Πογονιανὴν, 222
Πόλα, 551, 592, 600
πόλις Ἰλλυρίας, 108, 427, 428, 539, 543,
545, 547, 549, 551, 553, 555, 557, 559,
561, 577, 578, 580, 588, 590, 596, 600
Πρᾶκνος, 592
Πρέσπαν, 15, 198, 200, 227, 381
Πρίλαπον, 191, 194, 196, 198, 199, 200,
226, 372, 374, 375, 381, 507
Προκόπιος, 159, 239, 344, 347, 359, 387,
393, 512, 513, 514, 515, 516, 517, 518,
519, 520
Πωγωνάτος, 386
Ῥίζων, 539, 593
Ῥουμπέρτου, 355, 356
Ῥωμαῖοι, 20, 24, 28, 38, 39, 45, 48, 49, 50,
51, 55, 75, 78, 79, 85, 86, 95, 96, 98,
101, 126, 133, 134, 141, 143, 145, 148,
 639

150, 151, 157, 158, 206, 208, 219, 240,
243, 269, 276, 320, 367, 433, 439, 445,
446, 449, 452, 492, 494, 509, 513, 553,
571
Σάλωνα, 573, 593
Σάρδος, 543, 594
Σέρβους, 208, 211, 334, 354, 369, 378
Σκαντέρην, 235
Σκαντέρης, 236
Σκενδέρεα, 600, 601, 602
Σκενδέρεω, 161, 162, 601, 602, 603, 606,
610, 611
Σκενδέρην, 173, 604, 605, 606, 607, 610
Σκενδέρης, 172, 179, 499, 500, 600, 601,
602, 603, 607, 608, 609
Σκιπερία, 3
Σκιπτάρ, 3
Σκοπίων, 159, 161, 184, 496, 498
Σούδα, 244, 245, 406, 407, 536
Στέφανος. Εθνικά, 390, 391, 392, 510,
511, 512, 576, 578, 579, 581, 582, 583,
585, 586, 588, 589, 590, 594
Στράβων, 106, 107, 108, 111, 112, 113,
114, 115, 116, 118, 119, 120, 121, 255,
258, 259, 283, 284, 285, 340, 390, 391,
429, 431, 432, 433, 434, 435, 436, 437,
460, 487, 511, 538, 544, 547, 550, 552,
554, 558, 559, 560, 570, 578, 579, 584,
585, 589
Συμεών Λογοθέτης, 151, 358, 487
Σφραντζής, 203, 228, 229, 231, 232, 234,
235
Ταρχετίου, 16, 135
Ταρχετίῳ, 16, 135
Τέγεστρα, 548, 561, 575, 595
Τουραχάνη, 202, 230, 232
Τουραχάνης, 167, 169, 170, 177, 178,
201, 232
Τράλλεις, 6, 122, 544, 567, 595
Τράλλος, 544
Τριβαλλοὺς, 162, 334, 354, 496
Τριβαλῶν, 216, 224, 226, 507
Ὑλλήων, 598
Φιδήνη, 109
Φύσκες, 537
Χιμάρας, 312, 614

TLG Texts doing_search Ιλλυρια tlg Go

UTF-8 search TLG Texts

TLG Texts doing_search Επ ιδαμν tlg Go

UTF-8 search TLG Texts

TLG Texts doing_search Αλβαν tlg Go

UTF-8 search TLG Texts

640