‘dhtiohej djali tue
me zemér pér tra-
erikén....
ta té cilve. w duhet
&, e pranonte edhe
aj, ishte kkrijue njé
. Ag sa ndonjenit,
ta zbusin kuptimin
roblematike — me
njenit, i cili nuk
jship Luken Xcurvé.
usK tij i dhimbte
irunit: Fjala kurvé
urmonike gé prem-
j si me quejté prif.
sérhapi ndér shoké
uken shkonte edhe
e vetém pér hatrin
the pa shpirt, pro-
prodhon trajta té
D trajta tfera e 18
aenjé krimbi dhe
lin'se prodhon, s'e
on, e ndjen bashks
kétu, vetém kétu,
ndérgjegien ¢
njeriut.—Kry-
nin) dhe vazhdon
ura, arti, Jetérsije
dit 48 duhen treté
té ptha nga njé
efekte e energiisé
tantazia e té rijve
; shitet, e cila, ins-
shoqnia drejt ose
Mitrush Kuteli
QYSH E GJETI AGO JAKUPI RRUGEN E ZOTIT
(Bragment)
Né kohén e fundit nisné e u ralluan fort plegt e fshatit, Si 18 velur
nga kjo boté njéri ndéroi jeté buzé vjeshte, dy kétij dimri edhe disa né
prenveré, kur rin bari. Ikné njéashtu, njéri pas tjatrit, si béré me fjalé,
mig e armiq bashké, edhe lané fshatin né dorén e brezit t8 ri.
Mbeti jashté valles vetm Ago Jakupi, si njé lis me rathé shumé né
mes té njé korije té re: as shembet, as kruset, as kapitet. ..
Ago Jakupi sikur ka léshuar rrénjé.n& k8té boté e s’ndahet dot.
Eshté edhe sot, mé néntédhjet e kusur vjet. i sh8ndoshé si gédhé e
s'di té qahet as nga syri, as nga dora, as nga kémba — si gahen saradan
pleqérija nga shtatédhjet e lart. Punon si mé t8 ri e bén gjumén ku té
ndodhet: né mal a né fushé, me guné pérsipér e me njé guré ndén krye.
E kur nuk ka puné pér t8 punuar, se nuk e lené nipérija (nipérija,
sei biri mbush tashi Shémbitrit njézet vjet a8 kur ka hequr doré), ngri-
het e pret ferrat e mezhdave g& e teprojné fort me até si hije, krasit
donjé pemé e ndreq gardhin e pérrojt. ata t& shtépisé zuné e i fshehén
kosén, i fshehén latén, i fshehén opingat — po Agaj bén st bén i gjen
ku i gjen e del gjithé mbathur me opinga e gfithé me kosore a sépaté
né doré.
Né prill kur mbrehen get pér té Iéruar, Ago Jakupi heq brazdén
e paré e t8 dytén e té tretén, pastaj e marrén djemié.
Edhe kur ve doré Agaj giithé mbaré vete puna. E di t8 gjithé kts
e s'ia prishin zembrén,
Kété mall kage t8 madh pér puné Ago Jakupi nuk e ka a8 sot ¢ a
dje, po aé né té ri, Kur i theshin Kupja i Sulit e kur s’kish veg se njé
rryp are, aty ne Dardha brozdogane. Agallékné e ka fituar vet. Jo me
guré dyfeku, si té tieré, por me dirsén e ballit. Gjithé me dirsé e ka véné
nyaté gjé e mall gé e punojné nipérija — se i biri u mplak edhe hogi
dors.
Kagé fort e ka dashur Ago Jakupi kété té uruar dhe qé na mban €
G8 do na treté, sa, éshté folur se né t& ri pat luar edhe gurét e sinoreve
pér té shtuar dy a tri brazda né fushé e dy a tri s&ré kércunj aty né
‘vreshté.
Kjo éshté puné e vjetér fort g& s'di t'i thuash as po, as jo, se bots
flet shumé ujeme. Sot as ésht8 pér t8 zéné fare n& gojé se dijet a Ago
Jakcupi ka qené robi i punés.
Késaj dite der’ e tija éshté nga mé té mirat né fshat, me ara né
fushé, me ara né mal, me vreshté, me dy pendé ge e shumé gié t8 gjallé,
si s'jané shumeé té tjeré.
121Flet pastaj bota se ka gjetur njé hazné duke hapur_njé aré
‘Po nga puna e krahéve e jo nga hazna e malit.
Fiala Esht8 se tani, fellé né pleqéri, Agaj nuk heq doré as nga jeta,
né mal e sa e sa té tjera, Ka me té vérteté Agaj hra né qemer, a kui ka,
as nga puna.
— U mplake, Aga, — i thoné ata g duan t'ia ngasén.
— Kush thot se jam plak, t8 dalé t8 mundemi kétu — pérgjigjet
Ago Jakupi me +é qeshur.
Dhe sikujt ja ka fjalén né torbé, e ia kthen sa as ata lafazanét a6
ndajn ujét né Pellgu i zhabave, me Xhepen e Dikés né krye, nuk ia da-
Iin dot.
— Sa viet je, Aga? — e pyeti dikush.
— Kur do mush qindin #8 them veté, o bir, té them vet.
Ose:
= Ja, ‘nj’ shtat’ a teté, o bir, nj’a shtat’ a teté, mé shumé jo.
‘Kjo do té thoté se pér shtat’ a teté vjet mush njé brez,
Puné nga ato té tjerat di shumé Ago Jakupl, po ska Kohé t'i rr&
fejé se e presin arat, luadhet e vreshtat ku jep e merr me dhené e me
arizat.
‘Kur ka dalé Smail Dérdusha, kapedan, Agaj hapte ara né mal, kur
ka dalé Kajo Bajeni — (i ndritshin eshtrat ku ka réné, se burri i miré
Pat géné) Ago Jakupi ish burré tamam.
Léttonin aso Kohe njerézija me dyfegie té gjaté sa pér té fjetur dy-
zet pula e kur s'mirrte zjarr stéralla shoheshin me palla, e Ici je ti! —
Po Agaj shékonte ¢'i vejé drejt tymi né punén e tij, aty né fshat.
— Haj, o Kupe, t'u zemé pusi atyre shogéve té Onrisé e ndajmé nga
njé torbé mahmune.
— Haj, o Kupe ti léshojemi asaj Voskopoje se ka rrésk té rénd8.
— Joe jo, Agaj, jo e jo!
E gértojné disa Ago Jakupné, kur rriné kok’ mé koké, se s’ka punu-
ar té kéaija, po as t8 mira,
— Sikush pér vehte, thoté Agaj, sikush pér vehte. Le ti bjeré dikelit
e shatés a6 té keté, se Zoti s'ta léshon drithin népér oxhak. A s'éhté
késhtta?
Dhe nuk agjat dorén as té japé, as té marr
E gértojné té tjerét se nukfalet né xhami, si plak g8 éshté. Po kéta
S'e diné se Agaj i falet dhe ay Zotit pas mendjes sé tij, rrugés kur shkon
a kur vjen nga puna — e mé fort atyre ndajnatave kur dalin yjté e kur
nis e shkrepétin, sa duket me sy pun’ e Zotit. Po e falura e Agajt ésht
e shkurtér, dy fjalé, tri.
— Zot, 0 Zot!
Ose:
— Zot, o Zot, sa i madh je!
— Hej, zot me té madh vént!
5 Rad di Agaj e kaq thoté.-Po shpirtin e ka plot me kéto cudité
e Zotit. Edhe me asnjeri nuk éshté i zembéruar, e asnjeriu s'ia bén t8
ligén, asnjeriu s'ia do #8 ligén.
122pur.njé aré 8 xe
doré as nga jeta,
gemer, a ku ika,
asén,
sétu — pérgiigiet
ata Hafazanét g&
8 krye, nuk ia da.
em vets.
né shumé jo.
& brez.
s'ka kohé t'i rré-
me dhené e me
ara né mal, kur
e burri i miré
upd .é fietur ay-
alla, ¢ ku je ti! —
y né fshat.
isé e ndajmé nga
a rrésk 8 réndé.
oké, sé s’ka punu-
# Vi bjeré dikelit
oxhak, A s’éshté
aé éshté. Po kéta
rrugés kur shkon
r dalin yjté e kur
ura e Agajt éshté
me kéto cudité
ieriu s'ia ben té
‘Aty pérpara dikush, gé t'a ngasé i tha:
— Vaiq Rushani, Aga.
= Udh’ e mbaré i gofté, o bir, udh’ e mbaré — iu pérgiig} Agaj st
pa gié té keq. Sikush pér vehte, me kohé.
— Edhe Zenuni vdig, Aga.
— Ja Kishin kohén, ishin pleg, s’kishin puné, uné kam puné,‘o bir’.
E vérteta éshté se mé plak nga té gjithé ish veté Agaj.
Rushani s'kish as shtatédhjet e-pesé, Zenuni as shtatédhjeté.
‘U hap pastaj fjala né fshat se Ago Jakupi nuk do té vdesé kuiré, se
e harroi vdekkja, se do presé mbi dhe gjer té ngjallen té vdekurit:
Tra edhe Kjo Agajt né vesh edhe aeshi: ga-ga-ga kur i
kege. Njé djalé kish Agej: Sulin. Edhe Suli kish pesé djemé, té gjithé
burra e me fémijé.
Kish Suli njé si sémundje, nga zembra. E zinte edhe e linte, kur e
kur. Tani né té korra e zuri mé keq nga té tjerat edhe e mori. Ish xhe-
naze e paré, pas sé shoges, né derén e Ago Jakupit. E sae hidhur genka
vdekja né deré, kur je plak!
U guros Agaj nga dhembja, kur e suall t8 biré nga léml, né triré.
U guros e mé fort kur i pa fytyrén si airi i bardhé, gé s'i ngjante
asfare njeriut té gjallé — po njéj tjatér bote. Njé boté aé tanithi, pér
herén e paré, { hapej Ago Jakupit, g& t’a véshtrojé.
‘dhe kur doli i vdekur nga shtépija — mbi tabut — Agaj e ndjew
vetin kagé 18 vogél, kag’ t8 mjeré e té koté si nuk-e pat ndjeré kurré.
Vinin-e ndérroheshin, njéri pas tjetrit, ata 8 mbanin tabutin e té birit
edhe Agaj pas tyre i shembur n& dhembje 18 that e pa lot. Edhe desh
fort té qénkej né vendin e Sulit...
Pa kur u gjent atje lart, né varret, me duart hapur si-né njé uber
ku ish shkuar jeta e tij, e hodhi njé heré véshtrimné rreth e rrotull iu
duk kjo jeta e tj krejt e shpérlaré, krejt e koté, si njé pus pa we.
Te gjithé ata gé ishin aty, e aé i dinte embér mé embér, ishin t&
rinj fort pérpara ti
Ja Mulla Myrseli — i biri i Mulla Dautit — s’ka as giysmé nga vje
tet e tij. I ati, { giyshi, i kishin ikur prej kohe nga Kkjo boté. Ja té tieré,
t8 giashtédhjet e poshté edhe ay midis tyre, si njé géshtenjé sgérbonj
n& mes t8 njé korije t8 re.
Dhe e humbi g8 asaj dite Agaj shijen e jeti
Kur sbriste nga varret, ndajnatave, i vinie sikur dégjonte té vdeku-
rit g@ i flasin:
'— 0 Ago Jakup, po mjatt, ore, aty me té gjallét, eja kétu se t8 pre-
sém. Ky sikur ish zéri i Ago Nexhipit, gé u bé prej Kohe balté e pluhur,
sae harroi gjithé bota.
— Ago Jakup, Ago Jakup..
Nuk Kish friké Agaj nga vdekja, po nga eta aé sgjatej kagé fort
Shumé heré i dukej se t8 niprit e stérniprit e véshtronin si ndryshe,
sikur deshin ¢'{ thoné:
— Babai joné e yt bir iku, ti mbete, mbete.
Edhe ndjente njé bosh té madh, kétu, né zembér, njé dhembje nga
ato a8 s’kané fillim e as mbarim.
123: