Professional Documents
Culture Documents
Pelayanan Mikrobiologi Klinik - PPRA
Pelayanan Mikrobiologi Klinik - PPRA
MIKROBIOLOGI KLINIK
Kuntaman
1
INTRODUCTION
• Dua tempat tugas utama Clin
Microbiologist (Finch et al, 2005):
– Di Laboratorium Mikro: melakukan
pemeriksaan Lab Mikro
– Secara fisik di area klinik (Wards): bersama
klinisi terkait, melakukan interpretasi dan
terapi penyakit infeksi
Finch, R., Itrymewicz, W. and van Eldere, J. 2005. Report of working group 2: Health care needs in the
organization and management of infection. Clin Microbiol Infect; 11(Suppl.1):41-45
2
• Kebutuhan klinik
3
• Microbiological need
– sample collection: akurat dan cepat
– Pengambilan sampel cara aseptik
– Segera kirim ke Lab Mikro
– Beri data lengkap
– Who (Pts)
– What (Specimen)
– When (Sample collection)
– What examination
4
Update Issues:
Apa yg bisa didapat oleh Klinisi dari Mikro
5
KAPAN ??
6
Case-1: FMale, 48 th,
Observation for Contusio Cerebri, Respirator,
Febris & Resp distress; Auscultation: Crepitation
Thoraks photo: Pneumonia
Blood: Leuco 18.000/ml
?
Micro Lab 7
SAMPEL MIKRO ??
• What disease?
• Where the source of nfection? it should be
sampled
• The time of sampling is essential
8
DAY-1 of Diagn:
• Blood Culture
– Blood: Bactec
• Sputum Culture
9
ICU – Dr Soetomo Hospital SBY
Sputum: Jan – Dec 2010
Mirobes n % % %
Pseu aeruginosa 75 45
Kleb pneumoniae
69
40 24 84
Acinetobacter spp 26 15
Entero aerogenes 7 4
Pseudomonas spp 5 3
E.coli 3 2
Proteus mirabilis 1 1
Staphy aureus 7 4
Staphy coa negatif 2 1
Strepto pneumoniae 2 1
Total 168 100
Resistance = %
Ps aer Kleb Acin Ent
Amikacin 32 9 35 11
Cotrimoxazole 73 57 50 48
Cefotaxim 71 71 63 50
Ceftazidime 34 62 53 40
Ceftriaxon 61 72 67 53
Cefepim 20 32 41 21
Fosfomycin 36 11 50 14
Meropenem 21 2 3 2
Ciprofloxacin 47 47 53 41
Amox-Clav 95 34 63 54
Piper-Tazobactam 19 16 28 18
Ampi-Sulbactam 96 68 26 57
Cefo-Sulbactam 49 33 25 26
DAY-2 etc of Diagn:
• Blood Culture
– Bactec
• Sputum Culture
– Day 1: Gram Stain:
Epithel (<10 ?), Leucocyte (>25 ?), GNB
– Day 2 : Bactec (-)
– Day 3 : Klebsiella pneumoniae & Res Pattern; Bactec (-)
– Day 4 : ?
– Day 5 : ? Bactec (-)
Report by phone
12
Hasil Pemeriksaan Mikrobiologi
Bakteri: Klebsiella pneumoniae
Antibiotika Hasil resistensi
Ampicillin R
Cephalotin R
Gentamicin R
Amikacin S
Amox-Clavulanic S
Cefotaxime S
Ceftriaxone S
Cefepim S
Ciprofloxacin S
Co-trimoxazole R
Cefoperazon-Sulbactam S
Meropenem S 13
PRINSIP PENGELOLAAN SPESIMEN
Lepaskan jarum
2. …….
… prinsip pengelolaan spesimen
3. …..
… prinsip pengelolaan spesimen
18
20/Jan/06; 06.00 wib 10/Maret/06; 10.00 wib
Sarti, Wanita, 60 th, Suto, Laki, 35 th
Darah 1 dari 2;
Biakan aerobik
Abses; Anaerob
19
FORMULIR PENGIRIMAN SPESIMEN
Identitas pasien (nama lengkap, jenis kelamin, umur)
Identitas dokter pengirim (nama lengkap, alamat,
nomor telepon)
Alamat lengkap rumah sakit/ tempat pasien dirawat
Deskripsi singkat dan jelas asal spesimen
Tanggal dan jam pengambilan spesimen
Diagnosis atau keadaan klinis pasien saat pengambilan
spesimen
Permintaan pemeriksaan laboratorium mikrobiologi:
Aerob, anaerob, Gram
Antibiotika yang telah diberikan
PENYIMPANAN DAN PENGIRIMAN
• Wadah :Steril, tidak pecah/ tidak bocor / tidak
tumpah
• Terbaik bila spesimen langsung dikirim ke
laboratorium pada suhu ruang
pemeriksaan/penanaman dilakukan dalam waktu
kurang dari 1 jam.
• Darah SEGRA DIPERIKSA
• Swab HARUS dalam medium transpor
… penyimpanan & pengiriman
• Pemeriksaan semikuantitatif
• Sampel:
– Mid stream urine ( Clean catch urine, urin porsi
tengah)
– Supra pubic puncture – terutama kultur anaerob
– Urin kateter
• Transport :
– Dalam 2 jam, suhu ruang
– > 2 jam : lemari es 40C (bukan freezer)
Cara pengumpulan spesimen urin
2. Urin Kateter
• bukan dari catheter bag
Juni 2006
SPESIMEN SALURAN CERNA
FESES
Feses segar sebanyak + 10 gram/ 1 sendok
teh, taruh dalam wadah bersih, jangan
tercampur dengan urine atau air kloset.
Feses berdarah atau berlendir, ambil
bagian berdarah/ berlendir
… spesimen saluran cerna
• SPUTUM
– Bukan saliva !!!
– Mukolitik dan inhalasi
sebelumnya
– Bangun tidur – berkumur
dengan air matang
– batuk dalam
– Wadah steril
Sputum
• Sputum yang dikeluarkan secara spontan
• Sputum yang dikeluarkan dengan induksi
• Sputum dari endotrakheal yang diambil melalui
mucus extractor atau double lumen suction
• TIDAK dapat digunakan potongan ujung selang
mucus extractor
LUKA / ABSES
• Cara : biopsi (terbaik), aspirasi, dan swab
• Anaerob : biopsi dan aspirasi
• Aspirasi untuk :
– Abses tertutup
– Luka bergaung dengan cairan di dalamnya yang tertutup
debris superfisial
• Swab :
– Pus diluar dibersihkan terlebih dahulu dengan swab yang
telah dicelupkan dengan NaCl steril;
– dengan swab baru buat usapan dari dasar ulkus
• Tidak dianjurkan untuk mengambil pus yang berasal
dari drain
Faktor Penting dalam Pengambilan Spesimen
DARAH
• Tipe bacteremia
• Metode pengambilan
spesimen
• Volume
• Jumlah spesimen
• Waktu pengambilan spesimen
• Interpretasi
Jumlah Set
2-3 set spesimen akan dapat meningkatkan
angka deteksi~99% episode sepsis.
37
Hasil lab Mikrobiologi Klinik
Staphylococcus epidermidis
(pd 2 spesimen)
–Penyebab ? atau
–Kontaminan?
38
CLINICAL SIGNIFICANCE OF Staphylococcus
epidermidis
% Susceptibility
Organisms N AMK GEN TOB AMC FEP CTX CAZ CRO TZP CIP LVX ETP IPM MEM
Acinetobacter
baumanii 92 67 45 47 0 27 8 - 19 35 35 40 0 61 35
Enterobacter
cloacae 36 100 41 30 0 33 22 - 19 33 41 82 63 96 100
Escherichia coli 215 99 62 41 17 18 23 18 13 40 18 19 63 94 95
Klebsiella
pneumoniae 120 86 53 32 22 25 27 27 22 41 26 47 61 90 91
Pseudomonas
aeruginosa 62 71 44 42 0 44 0 75 0 71 34 46 0 71 69
AMK: Amikacin CTX: Cefotaxime CIP: Ciprofloxacin
GEN: Gentamicin CAZ: Ceftazidime LVX: Levofloxacin
TOB: Tobramicin CRO: Ceftriaxone ETP: Ertapenem
AMC: Amoxicilin clav-acid FEP: TZP: Piperacilin tazobactam IPM: Imipenem
Cefepime MEM: Meropenem
Pemanfaatan hasil
pemeriksaan mikrobiologi