Sun Tzu - Savaş Sanatı

www.CepSitesi.Net

SUNUŞ
SAVAŞ SANATI BARIŞIN KİTABIDIR
Bundan yaklaşık iki bin beş yüz yıl önce ünlü filozof
savaşçı Sun Tzu tarafından yazılmış olan Savaş Sanatı
(Sunzi bingfa) adlı bu eser, savaş stratejileri tarihinin en
prestijli ve etkileyici eseridir. Savaş Sanatı'nın teorileri iki
bin beşyüz yıldır tüm askeri lider ve strateji uzmanlarına kılavuzluk
ettiği gibi bugün de gerek Asyalı idareci ve politikacılara
gerekse modern işadamlarına yol göstermektedir.
Feodal toplumdan modern topluma neredeyse bir
gecede geçme becerisini gösteren Japonya'da bilim adamları,
Sun Tzu'nun klasik öğretilerini, modern çağın siyaset
ve iş yaşamına büyük bir başarı ile uygulamışlardır. Gerçekten
de bugün pek çok kimse, Japonya'nın bugünkü başarısında.
Sun Tzu'nun ünlü Savaşmadan kazanmak en
büyük başarıdır,' doktrininin büyük rol oynadığı konusunda
birleşmişlerdir.
Savaş Sanatı bugünün iş dünyası içindeki bitmek
bilmeyen rekabet konusunda gerek kişisel, gerekse uluslararası
çekişme ve mücadelenin ana hatlarına ışık tutar. Kitabın
okurlarına verdiği ana fikir yenilmez olabilmek, savaşsız
zafer kazanmak, savaş ve rekabetin fiziğinin, psikolojisinin
ve politikasının doğru analizi ile rakiplere karşı
üstünlük kazanmanın yollarının anlaşılmasıdır. Kitap büyük
bir dikkatle okunarak değerlendirildiğinde bugünkü acımasız
iş yaşamında hemen her zaman benzer koşullarla karşılaşılabileceği
görülecek ve Sun Tzu'nun derslerinin pratik
kullanımının uygulama becerisine sahip işadamlarına sağlayabileceği
yararlar kolaylıkla bulunacaktır.
Bence. Savaş Sanatı sadece askerlerin ya da tarih
öğrencileri ya da araştırmanlarının yararlanacağı bir kitap
olmaktan çok bugünün dünyasındaki kullanım ve yararlanma
alanını en çok iş dünyasındaki sınırsız savaş ortamında
bulacak ve bu ikibinbeşyüz yıllık eseri okuyarak,
doğru yorumlamayı becerecek akıllı iş adamlarının vaz geçilmez
el kitabı olacaktır.
Sun Tzu'nun Savaş Sanatı incelendiğinde Doğu Asya'da,
gerek psikolojinin, gerekse bilim ve teknolojinin temelini
oluşturan Taoizm'den önemli ölçüde etkilendiği görülür.
Hatta, bugünkü Uzak Doğu'ya özgü dövüş yöntemlerinin
de Taoizm'den ve dolayısıyla Savaş Sanatı'ndan en
azından esinlenmiş olacağını bize düşündürür. Bilindiği gibi
Uzak Doğu dövüş yöntemleri de benzer felsefe içinde minimum
güç kullanımı ile hasmına maksimum zarar vermeye,
gereğinde geri çekilir gibi manevra yaparak düşmanı
gafil avlamaya yöneliktir. Kitabımızın Savaş Sanatı bölümü
tam anlamıyla okunduğunda bu savaş modelinin felsefesi
daha iyi anlaşılacak ve Çin dövüş felsefesi olan 'savunma
saldırısı' prensibi daha iyi anlaşılacaktır.
Çin tarihi boyunca Taoizm, insan düşünce ve davranışlarından
dalgalanmaların belirleyici gücü olmuştur. Yaşamın,
birbiriyle sürekli çelişen güçlerin karışımı olduğunu
öneren Taoizm, maddesel ve zihinsel gelişmeyi öne çıkarır,
teknolojik gelişmeyi vurgularken aynı gelişmenin yaratacağı
tehlikelere de dikkat çeker; sürekli olarak insanlığın
maddi ve manevi yönlerinin dengelenmesine çabalar. Siyaset
alanında da Taoizm aynı şekilde hem yönetenin,
hem de yönetilenin yanında durarak zamanın ihtiyaçları
çerçevesinde iktidarların oluşmasına ya da yıkılmasına
destek olmuştur. Bu nedenle Tao düşüncesini yansıtmakta
olan Savaş Sanatı, sadece savaşın değil aynı
zamanda barışın da kitabıdır.

SAVASa SANATI VE TAOİZM

Eski bir Çin ö y k ü s ü n e göre, bir z a m a n l a r bir Çin soylusu,

zamanının en ileri bilim a d a m l a r ı n d a n olarak kabul
e d i l e n üç kardeş o t a c ı d a n en g e n c i n e , a r a l a r ı n d a n en üst
ü n olanın kim o l d u ğ u n u s o r m u ş .
Otacı cevap vermiş , "En büyük a ğ a b e y i m , hastalıkların
ruhunu görüp, daha ortaya ç ı k m a d a n yok ettiği için,
ş ö h r e t i evinin d u v a r l a r ı n d a n dışarı çıkmaz."
" O r t a n c a kardeşim, hastalıkları ortaya çıktığı anda
yok eder, bu nedenle onun ş ö h r e t i de yaşadığı m a h a l l e n in
dışına çıkmaz."
" B a n a g e l i n c e , ben damarları açar, şuruplar hazırlar,
masaj y a p a r ı m . Bu nedenle ş ö h r e t im her y e r e yayılır."
"Şimdi size s o r a r ım hangimiz en üstün?"
Bu konu üzerine y o r u m yapan bir Ming dönemi bilgesi,
"İşte, liderler, k o m u t a n l a r ve ülkeyi y ö n e t e n t üm yön
e t i c i l e r için bundan daha önemli bir kıstas b i l m i y o r u m " der.
Yaşlı otacının sözlerine paralellik gösteren Sun
T z u ' n u n f e l s e f e s i de, aynı şekilde e l i n d e n g e l d i ğ i n c e çatışmayı
g e r e k s i z kılmaya y ö n e l i k t i r . Büyük ustanın ünlü deyişi,
"Düşman ordularını s a v a ş m a d a n yenmek en büyük
u s t a l ı k t ı r , " bu d ü ş ü n c e y i yansıtan en büyük ö r n e k t i r .
Yine aynı otacının s ö y l e d i ğ i gibi Sun Tzu'ya göre de,
s a v a ş m a n ı n çeşitli seviyeleri vardır. En usta komutan,
d ü ş m a n t u z a k l a r ı n ı boşa çıkartır, ondan daha az d e n e y i m -
lisi, düşmanın d e s t e k ç i l e r i n i yok eder; daha sonra geleni,
d ü ş m a n ı n askeri g ü ç l e r i n e saldırır; en kötü komutan ise
s u r l a r l a çevrili kentleri k u ş a t m a y a kalkar.
Ö y k ü d e k i en büyük k a r d e ş i n hastalıkları ö n c e d e n tedavisi
n e d e n i y l e kimse t a r a f ı n d a n t a n ı n m a m a s ı ö r n e ğ i n de
o l d u ğ u gibi, Sun Tzu da, eski ç a ğ l a r d a yaşamış en d e ğ e r l i
savaşçı ve k o m u t a n l a r ı n savaşları, aslında daha savaş
b a ş l a m a d a n önce kazanmış olmaları nedeniyle t a r i h ç i l er
t a r a f ı n d a n y e t e r i n c e b i l i n m e d i k l e r i n i n , bu nedenle de t a r ih
t a r a f ı n d a n gerektiği kadar d e ğ e r l e r i n i n anlaşılarak, ödüll
e n d i r i l m e d i k l e r i n i n altını çizer.
Eldeki g ü ç l e r i n m i n i m u m kullanımı ile m a k s i m u m baş
a r ı y a ulaşmayı a m a ç l a y a n Sun Tzu'nun Savaşmadan Kaz
a n m a s t r a t e j i s i , genel hatlarıyla Çin t a r i h i n i n popüler kült
ü r l e r i n i o l u ş t u r a n Tedavi Sanatı ile Dövüş Sanatı'nın ilham
kaynağı olan Taoist d ü ş ü n c e n i n damgasını t a ş ı m a k t a d ı r .
Taoist d ü ş ü n c e n i n Savaş Sanatı üzerindeki etkisi bilim
a d a m l a r ı n c a yüzyıllardır i n c e l e n i p y a z ı l m a k t a ve Savaş
Sanatı s t r a t e j i s i n i n klasikliği T a o i zm f e l s e f e s i n i n gerek f e l -
s e f i , g e r e k s e siyasi ç a l ı ş m a l a r ı n d a da kabul e d i l m e k t e d i r .
B u n d a n yaklaşık ikibin beşyüz yıl önce, Çin'in içinde
b u l u n d u ğ u iç ve dış savaşlar s ü r e c i n d e yazılmış olan Savaş
Sanatı da yine aynı d ö n e m d e d o ğ a n Tao Klasiği Taote
Ching (Yol ve Güç) ile b i r l i k t e aynı Çin h ü m a n i zm akımının
sosyal koşullarından e s i n l e n m i ş t i r . Savaş k o n u s u n a
d u y g u s a l olmaktan çok akılcı bir y a k l a ş ım g ö s t e r e n Sun
Tzu bizlere, savaşmanın n e d e n l e r i n i n d o ğ r u anlaşılmasının
savaş sorununu ne şekilde çözüme k a v u ş t u r a b i l e c e ğ i n i,
h a t t a ç a t ı ş m a l a r ı n daha ortaya ç ı k m a d a n ne ş e k i l d e önlen
e b i l e c e ğ i n e kılavuzluk e t m e k t e d i r .
B i l im adamları, Taoist d ü ş ü n c e n i n Savaş Sanatı üzer
i n d e k i etkilerini yüzyıllardır y a z m a k t a , buna karşılık Taoist
d ü ş ü n c e n i n felsefi ve siyasal d o k t r i n l e r i de Savaş Sanatı
s t r a t e j i s i n i n klasikliğini kabul e t m e k t e d i r . Savaş Sanatı'nın
ö n e r d i ğ i bilginin y ü c e l i ğ i , bu bilginin s a ğ l a y a c a ğ ı Yenilmezlik
Yeteneği ve bunun s o n u c u n d a g e l e c e k , 'Savaştan Caydırıcılık'
da Taoist deyiş o l a n , " d e r i n bilgi ve güçlü davran
ı ş ı n bir yansıması olarak kabul e d i l m e k t e d i r .
Savaş Sanatı'na göre, usta savaşçı çatışma p s i k o l o -
jisi ve mekanizmalarını öylesine iyi bilir ki, düşmanın her
h a r e k e t i n i derhal algılayıp, her olasılığa uygun en doğal
manevrayı en az güç kullanımı ile uygular.
Eski çağların Taoist ç a l ı ş m a l a r ı n d a n , C h u n g - h o chi
( D e n g e ve A r m o n i Kitabı) Taoist b i l g i n i n ve p r a t i ğ i n savaşçı
ü z e r i n d e k i etkisini aşağıdaki s ö z l e r l e t a n ı m l a r :
Derin bilgi, sıkıntıyı sıkıntının oluşmasından önce.
tehlikeyi tehlikenin oluşmasından önce, yok olmayı yok
olmadan önce, belayı bela gelmeden önce kestirebilmektir.
Güçlü davranış, beden tarafından zorlanmadan
önce bedeni eğitmekte, zihin tarafından idare edilmeden
önce zihni hazırlamakta, dünya tarafından yönetilmeden
dünya üzerinde çalışmakta, görevlerin baskısı altında kalmadan
görevleri yerine getirmektir
Derin bilgi prensibi ile sıkıntıyı düzene, tehlikeyi
güvene, yok olmayı varolmaya, belayı başarıya döndürebilmek
mümkündür. Güçlü davranış ile beden uzun yaşama,
zihin ile derin düşünce yeteneğine, dünya barışa,
görevler başarıya kavuşturulabilir
Bu s ö z l e r i n de t a n ı m l a d ı ğ ı gibi, Tao ya da Zen düş
ü n c e s i n i b e n i m s e m i ş Asya'lı savaşçılar ulaştıkları derin
s o ğ u k k a n l ı l ı k erdemini sadece ölüm f i k r i n e z i h i n l e r i n i haz
ı r l a m a k t a değil, ama aynı zamanda karşılarına çıkacak
her t ü r d e n d e ğ i ş i k koşullar altında, zaman y i t i r m e d e n anında
tepki g ö s t e r e c e k h a s s a s l ı ğa u l a ş m a k t a kullanırlar.
Yine Denge ve A r m o n i Kitabı der ki:
Sessizlik içinde kavramak, çabalamadan başarmak,
görmeden bilmek bunların tümü Tao'nun duygu ve
yanıtlarıdır. Sessizlik içinde kavramakla her şeyi anlamak,
çabalamadan başarmak ile her şeyi başarabilmek, görmeden
bilmek ile her şeyi bilebilmek mümkündür.
Hareket oluştuktan sonra hissedip anlamak, anlamak
sayılmaz. Büyük çabalardan sonra başarmak, başarı
sayılmaz. Gördükten sonra bilmek, bilmek sayılmaz. Bu üç
durum hissetme ve karşılık vermekten uzaklaşmayı gösterir.
Gerçekten de olayları oluşmadan önleyebilmek,
hissedebilmek ve görebilmek birbirlerine bağlı olarak geli-
şen yeteneklerdir. Hiçbir şey anlaşılmadan hissedilemez.
karşılıksız hiç bir şey elde edilemez, hiç kimse fayda görmeyeceği
bir yere gitmez
Taoist d ü ş ü n c e n i n a m a ç l a r ı n d a n biri de yaşamdaki
ç e ş i t l i o l u ş u m l a r a karşı en uygun hassaslığı ve karşılık
v e r m e y e t e n e ğ i n i g e l i ş t i r m e y e yardımcı olmaktır. Aynı akım
a l t ı n d a k i Savaş Sanatı da ö ğ r e n c i l e r i n e sayısız kaynak ve
p o t a n s i y e l sunar.
Aynı kavram içinde g e l i ş t i r i l d i ğ i d ü ş ü n ü l e n uzak doğu
dövüş sanatı da yine Taoizm etkisi altında, MÖ.3.Yüzyılda
yaşamış olan efsanevi Sarı imparator z a m a n ı n a kadar geri
g i d e r . Efsaneye göre Sarı İmparator vahşi k a b i l e l e r i , kendisine
Taoist bir bilge t a r a f ı n d a n ö ğ r e t i l e n sihirli dövüş yönt
e m l e r i ile ele geçirir. Bu dövüş m e t o d u n u n p r e n s i p l e r i de
Sun Tzu'nun savaş b i l i m i n d e k i bireysel savaş ve savunma
t e k n i k l e r i n i n kaynağını oluşturur.
Sarı İ m p a r a t o r ' d a n bin yıl sonra, Çin'in içinde bulund
u ğ u köle t o p l u m modelini sona e r d i r e r e k Çin'e hümanist
y ö n e t im kavramını t a n ı ş t ı r a n savaşçı komutanlar da Taoist
d ü ş ü n c e n i n bir diğer önemli klasik eseri olan, analitik ve
d ü ş ü n s e l ö ğ r e t i l e r i n verildiği / Ching adlı eseri yazmışlardı.
/ Ching özellikle dövüş sanatları ve klasik sanat için yol
g ö s t e r i c i o l m u ş t u . / Ching'in temel p r e n s i p l e r i Sun Tzu'nun
savaş y ö n t e m l e r i n d e öne çıkarak geleneksel Taoist e ğ i t i -
min bireysel savunma ve savaş t e k n i k l e r i t e m e l l e r i n i meydana
getirmişti.
/ Ching'ten sonraki en önemli Taoist belge Tao-te
Ching'dir. Aynı Savaş Sanatı gibi MÖ. birinci binin ortalarında
Çin'i mahveden iç savaşlar sırasında kaleme alınan
Tao-te Ching de savaş kavramı konusunda Savaş San
a t ı ' na oldukça paralel bir y a k l a ş ım g ö s t e r i r . Savaşın kazananlar
için bile yıkıcı o l d u ğ u n u , çoğu zaman üretimi eng
e l l e d i ğ i n i , zorunlu kalınmadıkça savaştan kaçınılması ger
e k t i ğ i n i vurgular.
Tao öğretilerine inanan bir lider, dünyayı silahla
zorlamaya kalkmaz, çünkü bu tür zorlama aslına geri döner,
ordunun bulunduğu yerde sadece çalılar biter, büyük
savaşları bereketsiz yıllar takip eder
Silahlar uğursuz aletlerdir Silahtan başka çözüm
kalmadığında bile soğukkanlı olmak, açgözlülükten kaçınmak,
zaferi kutlamamak yapılacak en iyi şeydir Zaferi kutlayanların
gözünü kan bürümüştür ve bu tür insanların
dünyaya yararı olamaz
Benzer y a k l a ş ım içindeki Savaş Sanatı da öfke ve
a ç g ö z l ü l ü ğ ü y e n i l g i n i n temel n e d e n l e r i olarak tanımlar. Sun
Tzu'ya göre savaşı kazanan savaşçı, d u y g u s a l l ı k t a n uzak,
s o ğ u k k a n l ı , kararlı savaşçıdır. Öfkeli, kızgın, öç alma peş
i n d e olan savaşçı k a y b e t m e y e m a h k u m d u r . Tao-te Ching
der ki;
Askerlikte başarılı olanlar askercilik yapmazlar,
savaşta iyi olanlar kızmazlar, düşmanlarına karşı galip gelenler,
düşmanlarına karşı herhangi bir duygu beslemezler.
Sun Tzu der ki; " S a v u n m a d a başarılı olanlar t o p r a ğ ı n
t üm d e r i n l i k l e r i n e s a k l a n a b i l i r , saldırıda başarılı olanlar ise
g ö k l e r i n en yüksek k a t m a n l a r ı n d a manevra yaparlar. Bu
ş e k i l d e k e n d i l e r i n i k o r u y a r a k kesin z a f e r e ulaşırlar."
Benzer yansımayı t i c a r e t d e y i m l e r i n d e de g ö r e b i l i r i z ,
"iyi t ü c c a r hazinelerini s a k l a y a r a k hiçbir şeyi yokmuş gibi
g ö s t e r i r , " ya da "İyi usta iz b ı r a k m a z . " Bu d e y i m l e r , Tao klas
i ğ i n i n ve g e l e n e k s e l uzak d o ğ u dövüş sanatının ilk ö ğ r e n -
c i l e r i olan Zen B u d i s t l e r i n c e kendi sanatlarını ifade e t m e k
a m a c ı y l a b e n i m s e n m i ş t i r.
Tao Yasalarında siyasi ö r g ü t l e n m e n i n gerek sivil ger
e k s e askeri yönleri ile ilgili yazılar b u l u n m a k t a d ı r . Savaşan
E y a l e t l e r i n dramatik sonunu t a k i b e n iktidara gelen Han
H a n e d a n ı ' n ı n başlarında yazıldığı bilinen ve Tao klasikleri
a r a s ı n d a önemli bir yere sahip olan Huan Efendileri (Huain
a n - t z u ) adlı kitapta bir t am b ö l üm Savaş Sanatı'nın temel
ö ğ e l e r i n i o l u ş t u r a n Taoist savaş b i l i m i n e ayrılmıştır.
Savaş sanatında stratejinin anlaşılmazlığı en önemli
unsurdur. Duruş belirsiz, hamleler öngörülemez olunca.
hamleye hazırlık yapmak imkansızdır.
Bir komutanı savaşta yenilgiden uzak tutup, zafer
kazandıran şey öngörülemeyen akılcılığı ile izi algılanamayan
hareket tarzıdır
Yalnızca durumu bilinmeyene etki edilemez. Bilgeler
öngörülmezlik pelerinine saklanır, böylece duyguları algılanamaz;
belirsizlik içinde hareket ederler, o zaman yolları
kesilemez.
Savaş S a n a t ı ' n d a Sun Tzu, " O l a b i l d i ğ i n c e gizlen, öyle
ki g ö r ü n m e z ol. O l a b i l d i ğ i n c e gizemli ol, öyle ki sesin bile
i ş i t i l m e s i n . O zaman düşmanının kaderi senin elindedir."
der.
Gerek Sun Tzu, gerekse Huan Efendileri bir araya
g e l e r e k çatışmanın ortaya ç ı k a m a y a c a ğ ı , zaferin ise normal
insanların gözüyle g ö r ü l e m e y e c e ğ i d ü ş ü n c e s i n d e k i bir
f e l s e f i bakış üzerinde b i r l e ş i r l e r . Sun Tzu'nun Savaş Sanatı
gibi Huan E f e n d i l e r i ' n i n s t r a t e j i l e r i de, çatışmayı en son çare
olarak ama yine de en katı kurallar altında, doğru bir lid
e r l i k l e yapılması g e r e k e n bir o p e r a s y o n olarak algılarlar.
Bir komutan kendi başına görmeli, bilmelidir Bunun
anlamı, komutanın başkalarının göremediğini görmesi,
başkalarının bilemediğini bitmesidir. Başkalarının göremediğini
görmek parlak zeka. başkalarının bilemediğini bilmek
üstün zekadır ilk kazanan parlak, üstün zekalılardır. Çünkü
sadece onlar saldırılması olanaksız yerlerde savunma
yapabilir, direnilmesi imkansız yerlere saldırabilirler.
T a o i z m ' i n çok sıkı askeri kuralları ruhsal pratikle paralellik
gösterir. Taoist öğreti ve e ğ i t i m d e barış ve savaş
kavramları geniş bir ç e r ç e v e içinde kullanılır. / Ching adlı
e s e r d e de b e l i r t i l d i ğ i üzere Taoist u y g u l a m a n ı n ana prens
i p l e r i n d e n birisi, hem fiziksel hem de p s i k o l o j i k anlamlar
i ç e r e n , "boşluk ve d o l u l u k " y ö n e t i m i d i r .
Savaş Sanatı'nda tam bir bölümün ayrıldığı boşluk
ve doluluk y ö n e t i m i , Taoist dövüş sanatının fiziksel uygu-
l a m a l a r ı n ı n k a y n a k ç a l a r ı n d a n o l d u ğ u gibi, askeri olsun sivil
o l s u n h ü k ü m e t l e r i n örgütsel ve s o s y o p o l i t i k t e m e l l e r i n i de
o l u ş t u r u r . Boşluk ve Doluluk anlayışını kesin başarının yolu
o l a r a k açıklayan Huan Efendileri d ü ş ü n c e l e r i n i şu şekilde
yansıtırlar:
Bu bir "Boşluk" ve "Doluluk" meselesidir Astlar ile
üstler arasında ayrılık varsa, komutanlar ve subayları birbirlerine
etki edemiyorsa, birliklerde tatminsizlik oluşmuşsa,
buna "Boşluk" denir. Sivil Yönetim akıllı, askeri yönetim
iyi, astlar ile üstler tek bir düşüncede, istek ve enerjilerini
birleştirmişlerse buna "Doluluk" denir.
Becerikli lider halkını enerjiyle besleyerek , başkalarının
"Boşluklarını da doldurabilirken; beceriksiz lider
başkalarının "Doluluğu" önünde kendi halkının enerjisini
boşaltır.
Adalet ve refah tüm halka ulaştığında, devlet çalışmaları
ulusal krizlere çözüm olabildiğinde, göreve o pozisyona
layık olanlar atandığında, planlama zayıf ve güçlü
noktaları görebildiğinde, başarı kesindir.
A s k e r i g ü ç l e r i n siyasal t e m e l l e r i , ya da her örgüt ile ilgili
sosyal t e m e l l e r de / Ching adlı eserin ö ğ r e t i l e r i arasında
yer alır. Savaş S a n a t ı ' n d a bu konuya özel ö n e m v e r i l m i ş ,
k i t a b ın ilk b ö l ü m ü s t r a t e j i k olarak r a k i p l e r e , etik d e ğ e r l e r e ,
sosyal düzene, y ö n e t i m i n p o p ü l a r i t e s i n e ya da genel ahlaka
ayrılmıştır. Sun Tzu'ya g ö r e uygun koşullar a l t ı n d a küçük
bir g r u p büyük bir g r u b a karşı galip g e l e b i l i r ve bu koşulları
da adalet, düzen, d a y a n ı ş m a ile ahlak o l u ş t u r u r . Bu
husus da yine Huan Efendileri t a r a f ı n d a n askeri s t r a t e j i için
v u r g u l a n a n ö n e m l i , öncü Çın d ü ş ü n ü ş l e r i n d e n d i r .
Güç yalnızca geniş bir arazi ile büyük nüfus topluluğu
değildir. Zafer sadece güçlü silahlarda değildir. Güvenlik
sadece yüksek duvarlar ya da derin çukurlar meselesi
değildir Otorite sadece kesin emirler ile katı cezalar
değildir. Yaşayabilen bir örgüt kurabilenler sayıları az da
olsa yaşayabilirler, oysa can çekişen toplumlar büyük olsalar
bile yok olurlar
Bu konu MÖ. Üçüncü yüzyılda yaşamış, Sun
T z u ' n u n ö ğ r e t i l e r i n i t a k i p e d e r e k büyük bir ş ö h r e t e ulaşan',
eski Çin'in en ünlü askeri strateji u z m a n l a r ı n d a n Zhuge
Liang t a r a f ı n d a n da v u r g u l a n m ı ş t ı .
Askeri operasyonların Tao'su savaşçıların uyumunda
yatar Asker arasında uyum olması halinde asker,
üzerinde baskı olmasa da doğal olarak tüm gücüyle mücadele
eder. Ama. askerle subaylar arasında itimat yoksa,
savaşçılar kendilerini savaştan uzakta tutar: güven duyacakları
emirleri duymayan asker gizli gizli konuşmaya ve
eleştirmeye başlar. Orduda ikiyüzlülük çıktığında komutan
eski bilge kralların tüm aklına bile sahip olsa, basit bir köylü
sürüsünü bile yenebilmek olanaksız olur. Bu konuda eski
bir atasözünü akıldan çıkarmamak gerekir." Askeri operasyon
ateşe benzer: kontrolden çıkarsa kendini yakar, bitirir.
"
Z h u g e ' n i n dehası ö y l e s i n e büyüktür ki, bütün yazıları,
ç i z i m l e r i ve kendisi hakkında yazılan her şey T a o c u yasal
a r d a yer alır.
Eski çağlarda iyi yöneticiler silahlanmadılar, iyi silahlananlar
savaş hatları kurmadılar, iyi savaş hatları kuranlar
savaşmadılar, iyi savaşanlar kaybetmediler, iyi kaybedenler
ölmediler.
Bu sözler, savaşın en son çare o l d u ğ u d ü ş ü n c e s i n i ,
T a o - t e Ching'in bir devamı olan Savaş Sanatı'nın ana f i k r i
o l a n , savaşmadan kazanmak d o k t r i n i ' n i v u r g u l a m a k t a d ı r .
Z h u g e Liang ayrıca T a o ' n u n klasik ö ğ ü d ü n e de büyük ön
em verir. "Silahlar kötü k e h a n e t i n araçlarıdır, bu nedenle
k u l l a n ı l m a s ı kaçınılmaz o l m a d ı k ç a k u l l a n ı l m a m a l ı d ı r . " Ancak
Liang da T a o ' n u n tarihi tezi olan 'orijinal insanlık d e v r i -
nin artık sona ermiş o l d u ğ u ' d ü ş ü n c e s i n e k a t ı l m a k t a d ı r.
Liang da Sun Tzu gibi iç savaş s o r u n u n a e ğ i l m i ş ve bu ned
e n l e çalışmaları daha çok ülkenin gerek siyasal g e r e k s e
a s k e r i e m n i y e t i n e y ö n e l i k pratik ö ğ r e t i l e r l e akılcı y a k l a ş ı m -
lar üzerine o d a k l a n m ı ş t ı r .

Askeri meselelerin yönetimi sınırlardaki ya da sınır

bölgelerindeki sorunların yönetimindedir. Bu yönetim tarzı,
otonte ve askeri cesaretle, direnenlerin ve asilerin yok edilerek
vatanın korunması ve ülke barışının sağlanmasıdır.
Medeniyetin askeri hazırlığa ihtiyacının en büyük nedeni
budur.
Hayvanların pençeleri ve dişlerinin amacı da budur
Eğlenirken birbirleriyle oynayıp, kızdıklarında da birbirlerine
saldırırlar. İnsanların pençeleri ya da dişleri yoktur,
insan bu amaçla zırh ve silah kullanarak kendini savunur.
Ülkeler de yine bu amaçla ordular besler, hükümdarlar
aynı amaçla bakanlar kullanır. Yardımcılar güçlüyse,
ülke güvendedir, yardımcılar zayıfsa ülke tehlikededir.
B u r a d a Zhuge, Sun T z u ' n u n liderlik d ü ş ü n c e l e r i n i takip
e t m e k t e d i r . Sun Tzu'ya g ö r e hem sivil hem de askeri lid
e r l i k en fazla önem verilmesi gereken u n s u r l a r d a n d ı r.
Z h u g e de, Sun Tzu ve Huan E f e n d i l e r i ' n i n liderlik g ü c ü n ü n
kişisel n i t e l i k l e r e ve popüler b i l i n c e bağlı olduğu d ü ş ü n c e -
s i n e k a t ı l m a k t a d ı r . Taoist d ü ş ü n c e y e göre liderlik m a d d e s e l
o l d u ğ u kadar ahlaki bir kavramdır; ahlaki gücün kendisini,
h em insanın öz k o n t r o l ü hem de başkaları üzerindeki etkisi
ş e k l i n d e g ö s t e r d i ğ i n e inanılır. Ulusal savunmanın gücü
h a k k ı n d a Zhuge şunları yazar:
Sonunda her şey komutanların askeri liderliğine
olan güvene kalır Popüler olmayan bir komutandan ne ülkesine
fayda gelir ne de ordusuna.
Bir k a r a k t e r tahlili y ö n t e m i n e göre, popüler o l m a y a n
k o m u t a n halkını inkar eden komutandır. Sun Tzu, gönül
b i r l i ğ i n i güçlü olmanın ana kaynağı olarak v u r g u l a r . Sun
T z u ' n u n minimalist savaş f e l s e f e s i , t o p l u m u n ortak ilgi alanı
f i k r i n d e n beslenir. Zhuge Liang yine T a o - t e C h i n g ' d e n alıntı
y a p a r a k akıllı savaşçının t o p l u m u n t ü m ü y l e i l g i l e n d i ğ i n i belirtir.
"Silahlar kötü k e h a n e t i n araçlarıdır, bu nedenle kullanılması
kaçınılmaz o l m a d ı k ç a kullanılmamalıdır."
Z h u g e , stratejisi olmayan savaştan ve g e r e k ç e s i
o l m a y a n çatışmadan kaçınma düşüncesi ile Savaş Sa-
natı'nın yakın bir inanırı o l d u ğ u n u gösterir. "Silah kullanmanın
tek yolu, stratejisi ö n c e d e n b e l i r l e n m i ş o p e r a s y o n -
lardır. B u l u n d u ğ u n arazi ve iklim koşullarını d i k k a t l e incele,
halkının kalbine bak. Askerine t e ç h i z a t ı n kullanımı hakkında
e ğ i t im ver, ödül ve ceza y ö n t e m l e r i n i n açık olmasına
özen göster, d ü ş m a n ı n s t r a t e j i s i n i incele, yolunun üzerindeki
t e h l i k e l i g e ç i t l e r e dikkat et, güvenli ve t e h l i k e l i bölgeleri
ayırt et, iki t a r a f ı n da koşullarını araştır, ne z a m a n i l e r l e m ek
ya da geri ç e k i l m e k g e r e k t i ğ i n i iyi gör, koşulların zamanlamasına
adapte ol, saldırı gücünü artırırken savunmanı
k u v v e t l e n d i r , a s k e r l e r i n i y e t e n e k l e r i n e göre ö d ü l l e n d i r , zaf
e r planları hazırla, ölüm ve y a ş am meselesini göz önüne
al. Ordunu, ancak t üm bunları yerine g e t i r d i k t e n sonra ve
yalnızca t am güvene sahip k o m u t a n l a r ı n komutası altında
d ü ş m a n üstüne g ö n d e r e b i l i r s i n . "
Sun Tzu'nun Savaş Sanatı'na göre savaşta başarının
anahtarı olan sürat ve k o o r d i n a s y o n s a d e c e s t r a t e j i k hazırlığa
değil, liderliğin en büyük dayanağı olan p s i k o l o j i k day
a n ı ş m a y a da bağlıdır. Zhuge şöyle yazar:
Komutan, ülkesi için yararlı bir araçtır. Önce stratejiyi
belirleyip, sonra da uygulamayı yöneten komutanın
komutası akıntı içinde yüzmeyi başaran bir dal gibidir.
Düşmanı ele geçirişi bir şahinin avına saldırışıdır. Sakinken
gerili bir yay, harekete geçtiğinde çalışmaya başlayan
bir makine gibi.durdurulmaya çalışıldığı yere girer, en güçlü
düşman bile kendisine direnemez. Şayet komutanın görüşü
yetersiz, askerleri hızlı değilse, üzerinde fikir birliği
olmayan bir strateji, elinizde bir milyon kişilik bir ordu bile
olsa düşmana gerekli korkuyu veremez.
Sun Tzu'nun klasik e s e r i n d e n , 'başarılı s t r a t e j i n i n en
büyük el kitabı' olarak b a h s e d e n Zhuge, askeri ö r g ü t l e n m e
ile ilgili kendi d ü ş ü n c e l e r i n i Savaş Sanatı'nın ana t e m a l a -
rını t o p a r l a y a r a k özetler. Görüşleri g e n e l l i k l e Taoist gelen
e k t e n k a y n a k l a n a n savaşçı eğitimi ve ruhu üzerinde odaklanır.

Size düşmanlık göstermeyenlere kötü düşünceler

beslemeyin. Size karşı çıkmayana saldırmayın. Bir mühendisin
verimliliği yalnızca bir uzmanın gözleriyle ölçülebilir.
Savaş planları yalnızca Sun Tzu'nun stratejisi ile hazırlanabilir
Sun Tzu'yu t a k i p eden Z h u g e , b e k l e n m e d i k baskınların
ve s ü r a t i n d ü ş m a n ı n o y u n u n u b o z m a k t a k i avantajlarını
vurgular.
Planlama gizli, saldırı çabuk olmalıdır. Ne zaman
bir ordu aynı avını kapmak üzere dalmakta olan bir şahin
gibi düşmanını ele geçirir, bendini kıran bir nehir gibi savaşırsa,
düşmanları onun önünde dağılıp gider. Buna ordu
momentinin kullanımı denilir.
Daha önce de b e l i r t i l d i ğ i üzere Sun T z u ' n u n Savaş
S a n a t ı ' n ı n ana t e m a l a r ı n d a n biri de o b j e k t i f o l m a k t ı r . Eser
i n d e , k a r ş ı l a ş ı l a c a k d u r u m l a r l a ilgili nasıl t u t k u s u z kalınması
g e r e k t i ğ i n i ö ğ r e t i r . Z h u g e bu konuda da Sun Tzu ile
aynı f i k i r d e d i r . Dikkatle h e s a p l a n m ı ş saldırının avantajlarını
belirtir:
Savaşta usta asker sinirlenmeyen askerdir. Zaferde
usta asker korkusuz askerdir. Bu nedenle akıllı olan
savaşı önceden kazanır, oysa cahil asker kazanmak için
savaşmak zorundadır
B u r a d a Zhuge, Sun Tzu'nun, yetersiz p l a n l a m a n ı n ,
g ü ç ve adam kaybıyla s o n u ç l a n a n h a r e k a t l a r ı n sonuçları
h a k k ı n d a k i uyarılarını aynen yazar.
Bir ülke gerekli malzemeyi yüksek fiyatla almak
zorunda kaldığında tükenmiş, malzemelerini uzun mesafelere
taşımak zorunda kaldığında fakirleşmiştir. Saldırılar
tekrarlanmama!/, savaşlar çoğaltılmamalıdır. Güç, kapasiteyle
orantılı bir şekilde kullanılmalı, aşırı kullanmanın
gücü tükettiği unutulmamalıdır. Gereksizden kurtul, ülken
bu şekilde barış dolacaktır. Rekabet edemeyenden kurtul,
ülken bu şekilde kazançlı çıkacaktır.

Z h u g e , son olarak Tao-te C h i n g ' i n , Sun Tzu'nun Savaş

Sanatının ve Huan E f e n d i l e r i ' n i n g e l e n e ğ i n e uyarak
z a f e r i n anlaşılmaz olanın hakkı o l d u ğ u n u yazar:
Başarılı saldırı, düşmanın kendisini nasıl savunacağını
bilemediği saldırıdır. Başarılı savunma, düşmanın
nasıl saldıracağını bilemediği savunmadır. Bu nedenle savunmada
başarı yüksek duvarlara bağlanamaz.
Bu nedenle yüksek duvarlar, derin su çukurları güvenliği
garanti edemez. Sağlam zırhlar ve etkili silahlar da
aynı şekilde güçlü olmayı garantileyemez. Düşman bir arada
kalmayı tercih etmişse hazır olmadığı yerden saldır:
düşman saldırı hattı kuruyorsa, seni hiç beklemediği yerde
karşısına çık.
' B i l i n m e z olurken bilmek' fikri pek çok kere zaferin
anahtarı olarak y i n e l e n m e k t e d i r . Bu strateji Taocu düşünüşle
Savaş Sanatı arasındaki en güçlü bağlardan birini
oluşturmaktadır.
Taoist f e l s e f e n i n ö ğ r e t i l e r i n i n g e t i r d i ğ i pratik yönleri
a n l a m a k bize çelişkili g e l e b i l e c e k bir ikilemi anlama olanağı
sağlar. Sun Tzu'nun bir yandan savaşı lanetleyip bir yandan
da savaş s t r a t e j i l e r i ö ğ r e t m e s i bir çelişki olarak algılan
a b i l i r e de bu konuya bir de Tao f e l s e f e s i n i n insan zekasına
bakışı ile bakmak g e r e k l i d i r .
Bir bakışın aynı anda b i r b i r i n d e n farklı açılardan değerl
e n d i r i l m e s i ünlü bir Taoist t e k n i k t i r . Çelişki ve ikilemler bu
y ö n t e m l e ç ö z üm bulur. Savaş Sanatı'nın ikilemine bir diğer
örnek, Tao-te C h i n g ' d e yazılı acımasızlık ile iyiliğin Aklın
Yolu o l d u ğ u t e m a s ı n d a ortaya çıkar.
"Cennet ve c e h e n n e m insancıl değildir. Orada pek
çok şey s a m a n d a n kukla köpekler gibi kabul edilir. Bilgeler
de insancıl d e ğ i l d i r , o n l a r da halkı saman köpek gibi kabul
e d e r l e r . " d i y e yazmıştır, Tao-te C h i n g ' i n ünlü f i l o z o f u . Batılı
bir a r a ş t ı r m a n 1950lerdeki Kore Barış A n l a ş m a s ı ' n ı n hemen
ardındaki g ü n l e r d e bu yazıdan 'Canavarın g e m i n d e n
k u r t u l m a s ı ' olarak bahsetmişse de, Taoistler açısından bu
hiç de insanlık dışı olarak a l g ı l a n m a m ı ş t am t e r s i n e Budist
ö ğ r e t i d e o l d u ğ u gibi bir o b j e k t i f l i k çalışması o l d u ğ u b e l i r t i l -
miştir.
M o d e r n akıma g ö r e de bu tür bir d ü ş ü n c e bir p s i k o l o g
ya da s o s y o l o g u n , ülkelerin davranışları, d ü ş ü n c e l e r i ve
b e k l e n t i l e r i n i n bağımsız akılcı kararların biraraya gelmes
i n d e n çok, çevresel f a k t ö r l e r i n etkisi altında, g e r e k bireysel
gerekse t o p l u m s a l k o n t r o l ü n ö t e s i n d e k i d e ğ e r l e r d en
k a y n a k l a n d ı ğ ı tezine benzer bir d ü ş ü n c e d e n öteye gidemez.
Sun Tzu'nun klasik e s e r i n d e de b e l i r t i l d i ğ i üzere Savaş
S a n a t ı ' n d a b e l i r t i l e n olgu kan d ö k ü c ü l ü k t e n çok t o p l u m
p s i k o l o j i s i n i n g ü c ü n ü a n l a m a y a y ö n e l i k t i r . İnsanların hangi
t ü r d e n d u y g u l a r l a y ö n l e n d i r i l e b i l e c e ğ i n i anlamak bu gücü
k u l l a n m a y ı arzulayanlar kadar bu güçten kaçınmak istey
e n l e r e de büyük yarar sağlar.
Bu ışık altında bakıldığında Savaş Sanatı'nın
s i l a h l a n m a y a d a v e t t e n çok koşullama üzerine bir çalışma
o l d u ğ u görülür. Çatışmaların siyasal, psikolojik ve maddi
f a k t ö r l e r i n i bu ş e k i l d e t üm d e r i n l i ğ i y l e analiz e t m e k t e k i Sun
T z u ' n u n mesleki amacı savaşı teşvik e t m e k t e n çok savaşın
m i n i m i z e e d i i e r e k kısa k e s i l m e s i n i s a ğ l a m a k t ı r .
T a o - t e Ching bu konuda da Savaş Sanatı ile paralellik
gösterir:
Elimde tuttuğum ve ödüllendirdiğim üç hazinem
var. Birisi şefkat, ikincisi tutumluluk, üçüncüsü ise başkaları
üzerinde öncelik iddia etmemek. Şefkatten cesaret doğar,
tutumluluk bize görüş sahası sağlar, başkaları üzerinde
öncelik iddiasından kaçınma da yaşam güvenliği getirir.
Şefkati, cesareti ve tutumluluğu bırakan, alçakgönüllülüğü
terk ederek saldırganlığı tercih eden kısa zamanda
yok olur. Savaşta şefkat zafere ulaştırır, savunmada şefkat
ise güvenliği sağlar.
Klasik e s e r i n d e Sun Tzu Hoca askeri saldırıyı "durd
u r u l m a d ı k ç a kendini y a k a c a k bir ateşe" benzetir ve kendis
i n e ait 'çatışmasız başarı' s t r a t e j i s i n i n her zaman elde ed
i l m e s i n i n her ne kadar kolay değilse de 'üstün etkililik'
s t r a t e j i s i n i n g e n e l l i k l e anlamsız vahşet ve yok olmayı minimize
e d e b i l e c e ğ i n i bizlere ö ğ r e t i r . Taoist d ü ş ü n c e y e göre
başarı ç o ğ u n l u k l a hiç bir şey y a p m a d a n kazanılır; Savaş
Sanatı stratejisi de neyin, ne zaman yapılmaması ger
e k t i ğ i n i bilmenin, neyi, ne zaman yapmayı bilmek kadar
önemli o l d u ğ u n u n altını çizer.
Egzotik uzak doğu savaş sanatının dikkat çekmeme,
bilinmez ve t u t u l m a z olma gibi niteliklerini içeren
H a r e k e t s i z l i k Sanatı, Taoism'in Varlık B i l i m i ' n d e n kaynaklanır.
Yine uzak doğu dövüş ve kültür t e k n i k l e r i n i içeren
Hareket Sanatı da T a o i s m ' i n Yaşam B i l i m i ' n d e n kaynaklanır.
Varlık Bilimi g e n e l d e zihin ile i l g i l e n i r k e n , Yaşam Bilimi
e n e r j i kullanımını i ç e r m e k t e d i r . Savaş Sanatı'nın tam anlamı
bu iki kavramın d e n g e s i n d e d i r .
Daha ileri ç a ğ l a r d a , b u konu hakkındaki belirleyici
Taoist görüş Ming Hanedanı'nın ( 1 3 6 8 - 1 6 4 4 ) dört olağan
ü s t ü kitabından biri olan Batı Y o l c u l u ğ u (Hsi-yu chi) ile
ö l ü m s ü z l ü ğ e kavuşmuştur. Batı Y o l c u l u ğ u , Moğol saldırıları
altındaki eski Çin'de Tao d ü ş ü n c e s i n i n önemli d o k t r i n -
lerini hiçe sayarak, yaşam bilimini i n c e l e r k e n varlık bilimini
ihmal etmenin, maddesel g e l i ş m e n i n üzerinde d u r u r k en
p s i k o l o j i k g e l i ş m e n i n ihmal e d i l m e s i n i n ya da Sun Tzu nun
ö ğ r e t i l e r i n e göre zekasız güç sahibi olmanın ne gibi sonuçlar
ü r e t t i ğ i n e en güzel ö r n e k l e r d e n biridir.
Bu kitaptaki baş kahraman karşılaştığı bir maymun
m e d e n i y e t i n i n başına g e ç e n sihirli bir m a y m u n kraldır. Son
u ç t a maymun kral dünyayı karıştıran bir şeytanı y e n e r e k ,
ş e y t a n ı n kılıcını çalar.
Ş e y t a n ' ı n kılıcı ile ülkesine geri d ö n d ü ğ ü n d e , kılıç
k u l l a n m a d a ustalaşarak silahşor olur. Hatta ü l k e s i n d e k i diğer
maymunlara da oyuncak kılıçlar yaptırarak savaş
oyunları oynatır.
Ancak, ülkesinin komutanı olan bu savaşçı maymun
maalesef kendisini kontrol e t m e k t e başarısız olur. Kafasında
uyanan bir d ü ş ü n c e y e kapılarak k e n d i l e r i n i n o y u n c a k
s i l a h l a r l a savaş oyunu oynamalarının komşu ü l k e l e r c e ger-
ç e k savaş çalışması olarak algılandığı d ü ş ü n c e s i n e kapılır
ve bu sefer kendisi de g e r ç e k bir s i l a h l a n m a y a r ı ş ı n a girişir.
Bu O n ü ç ü n c ü Yüzyıl eseri ne kadar da g ü n ü m ü z ü
y a n s ı t ı y o r değil mi?
Ö y k ü d e k i m a y m u n kral e l i n d e k i g ü c ü akılsızca k u l l a n -
mayı, doğal düzeni b o z a r a k o r t a l ı ğ ı b i r b i r i n e k a t t ı k t a n s o n r a
k e n d i n i yok e d e c e k t u z a ğ a kendi k e n d i n e d ü ş m e s i n i anlatır.
Tuzağa d ü ş t ü ğ ü n d e ise içinde k a y n a k l a n a n d a y a n ı l m a z
a r z u y u y i t i r e r e k , varlık bilimini a r a ş t ı r m a y a y ö n e l i r . Dikkatini
akılcılık ve b i r l e ş m e y e t o p l a r .
M a y m u n ' u n düşüşü Buda ile k a r ş ı l a ş t ı ğ ı n d a başlar.
T a o ' c u din adamları k e n d i s i n e içindeki y a r a t ı k l a s a v a ş m a s ı
g e r e k t i ğ i n i s ö y l e r l e r ve Taoist eser I C h i n g ' d e b e l i r t i l en
Ruh Simya Kazanında p i ş m e s i n i ö ğ ü t l e r l e r , ancak m a y m u n
kral bu g e l i ş m e d e n kaçar.
Buda, m a y m u n u n g u r u r u n u kainatın karşı k o n u l m a z
g ö r e c e l i l i k k a n u n u n u k e n d i s i n e açıklayarak ele g e ç i r i r ve
m a y m u n u beş element dağına h a p s e d e r e k kibirinin son
u ç l a r ı n d a n acı ç e k m e y e m a h k u m eder.
Beş yüzyıl sonra Budist t a r i h ç i Kuan Yin y a p t ı k l a r ı n -
dan pişman olmuş m a y m u n u n yattığı h a p i s h a n e y e g i d e r e k
ş u n l a r ı yazar:
Ne kadar kötü ki sihirli maymun halkına hiç hizmet etmedi;
Akılsız bir kahramanlık gösterişine kapıldı.
Çılgın bir yürekle çevresini yakıp yıkarak
Ölümsüzlerin toplantısında;
Büyüklük tutkusunun kasırgasıyla egosunun peşine kapılıp
Mutluluk cennetine koştu.
Yüzbinlerce askerin arasında,
Kendisine direnecek yoktu;
Gökyüzündeki en yüksek cennet katında
Ürkütücü bir varlıktı o.
Ancak ne zaman ki şaşırtıcı Buda ile karşılaştı,
Merak ediyoruz, artık kim bilir ne zaman yeniden ortaya
çıkarak aynı şeyleri yapmaya kalkabilecek?
Şimdi maymun artık s e r b e s t bırakılması için azizlere
y a l v a r m a k t a d ı r . Azizler kendisini bir şartla serbest bırakac
a k l a r ı n ı söylerler; artık t ü m gücünü yalnızca aydınlanma
p e ş i n e d ü ş m e k t e k u l l a n a c a k t ı r . Ancak bu a y d ı n l a n m a sad
e c e kendisi için değil t üm t o p l um için o l a c a k t ı r . Son olarak
aziz, maymunu uzun yoluna çıkmak üzere serbest bırakmadan
önce bir t e d b i r alarak m a y m u n u n başına bir halka
g e ç i r i r . Bu halka maymun t u t k u y a kapılarak yanlış bir davranışa
kalkıştığında başını sıkarak dayanılmaz bir acı ver
ecektir.
Savaş Sanatı y ü z l e r c e yıldır, s t r a t e j i n i n en önemli klasik
e s e r l e r i n d e n biri olarak b i l i n m e k t e d i r . Ancak bizce bu
e s e r i n en önemli b i l g e l i ğ i Sun Tzu'nun kendi eserini okuyan
her savaşçının başına g e ç i r d i ğ i halkadadır. Tarih bu halkayı
unutan savaşçıların başının nasıl bir sihirli güç t a r a f ı n -
dan sıkıldığını g ö s t e r e n ö r n e k l e r l e d o l u d u r
S A V A Ş S A N A T I N I N Y A P I S I VE İ Ç E R İ Ğ İ

Tao ö ğ r e t i l e r i n i n felsefi ve siyasal etkisi altındaki Sun

T z u ' n u n Savaş Sanatı, Tao klasiği Tao-te Ching adındaki
e s e r l e bir başka açıdan da p a r a l e l l i k g ö s t e r i r .
Her iki eserde de ö n e r i l e n deyişler d e s t a n kahramanların ı
a n d ı r a n bir bilgenin ağzından s ö y l e n m e k t e d i r . Kitaplarda
bir bilge bizlere s e s l e n e r e k kendi ö ğ r e t i l e r i n i n yerine g e t i -
rilmesi halinde başarının, aksi t a k t i r d e ise başarısızlığın
m u t l a k o l d u ğ u n u s ö y l e m e k t e ve ö n e r i l e r i n i t a r t ı ş m a kabul
etmez bir üslup ile i l e t m e k t e d i r
T a o c u l a r ı n bir kısmı T a o - t e C h i n g ' i n yazarı t a r a f ı n d an
y a r a t ı l m a y ı p , daha çok eski d e y i ş l e r i n d e r l e n m e s i ve bir
araya g e t i r i l m e s i şeklinde hazırlandığını ileri s ü r m ü ş t ür
Aynı d ü ş ü n c e Savaş Sanatı için de öne s ü r ü l e b i l i r . Sonuç
o l a r a k her iki eserin de benzer k a y n a k l a r d a n e s i n l e n d i ğ i
f i k r i bugün bilim a d a m l a r ı n c a yaygın olarak kabul e d i l m e k -
tedir.
Savaş Sanatı'nın birinci bölümü Planlama'nın önemini
v u r g u l a m a y a ayrılmıştır. I Ching'de de belirtildiği
üzere, "Liderler herhangi bir şeyi y a p m a d a n önce m u t l a k a
planını hazırlar," ve "Liderler s o r u n l a r ı i n c e l e y e r e k önlemini
alırlar."
Savaş manevraları konusunda Savaş Sanatı her
h a r e k a t t a n önce m u t l a k a göz ö n ü n e alınılması g e r e k e n beş
f a k t ö r d e n önemle bahseder: Uyum, hava, arazi, askeri lid
e r l i k ve d i s i p l i n f a k t ö r l e r i .
Bu b a ğ l a m d a "Uyum" f a k t ö r ü , sivil l i d e r l i k le daha d o ğ -
RUSU siyasal lider ile halk a r a s ı n d a k i iş birliği konusuna eğilir.
Gerek Tao, g e r e k s e K o n f ü ç y ü s ' e göre dürüst bir hükümet
T a o ' n u n "Uyum Yolu"na bağlı olmalıdır. Bu konuda savaşçı
Sun Tzu, U y u m d a n "halkın liderle aynı hedefe yön
e l t i l m e s i " d ü ş ü n c e s i olarak söz e t m e k t e d i r .

Hava f a k t ö r ü , yani savaş için uygun mevsimin seçimi

h em o r d u y u o l u ş t u r a n askerler hem de askeri d e s t e k l e y e n
h a l k l a ilgilenir. Buradaki ana konu halkın ü r e t im g ü c ü n ü n
d o ğ r u kullanımının s a ğ l a n m a s ı d ı r . Bu da savaş için d o ğ r u
m e v s i m i n s e ç i l e r e k hem üretimin hem de savaş alanında
i l e r l e y e n o r d u n u n mevsim f a k t ö r l e r i n d e n en az z a r a r l a çıkmasını
s a ğ l a m a y a v e r i l e n önemi g ö s t e r i r .
Arazi Faktörü'ne gelince savaş esnasında g e ç i l m e s i
g e r e k e n arazinin uzunluğu, arazideki e n g e b e l e r , boyutlar
v e güvenlik gibi f a k t ö r l e r mutlaka ö n c e d e n ö n g ö r ü l e r e k ,
p l a n l a n m a l ı d ı r . Burada, yöreyi iyi tanıyan kılavuzların kullanımı
en önemli unsur olarak ortaya çıkmaktadır. I
C h i n g ' d e de "Avın kılavuzsuz takibi çalılıklarda bit
e r , " d e n i l e r e k bu husus bir kere daha v u r g u l a n m ı ş t ı r .
A s k e r i Liderlik hakkındaki Savaş Sanatı k r i t e r l e r i yine
h em g e l e n e k s e l T a o i zm hem de K o n f ü ç y a n i z m ' c e de kabul
g ö r e n ana d e ğ e r l e r d e n d i r . Bu kriterler, zeka, güvenilir
olma, insana önem verme, cesaret ve kararlılıktır. Budist
b i l g e l e r e göre, "zekasız insancıllık, sahip olunan tarlanın
s ü r ü l m e m e s i n e benzer. Cesaretsiz zeka, filizlerin ekili old
u ğ u arazideki yabani otların t e m i z l e n m e m e s i d i r . İnsanı
ihmal eden cesaret ise o l g u n l a ş m ı ş ürünü biçmesini bilm
emektir."
Diğer iki değer olan güvenilir olmak ve kararlılık bir lid
e r e e m r i n d e k i l e r i n s a d a k a t i n i ve itaatini kazandıran o l g u -
lardır.
S ö z k o n u s u k r i t e r l e r d e n beşincisi olan d i s i p l i n , ö r g ü t -
sel dayanışma ile v e r i m l i l i k konuları ile ilgilenir. Disiplin
f a k t ö r ü , kullandığı ana mekanizma olan ceza ve ödül sist
e m i ile, askeri l i d e r l e r d e mutlaka aranılan temel n i t e l i k l e r -
den g ü v e n i l i r l i k ve kararlılık ilkeleri ile d o ğ r u d a n b a ğ l a n t ı l ı -
dır. Savaşçılar t a r a f ı n d a n adil ve d e n g e l i olarak kabul edilerek
b e n i m s e n e c e k bir ödül ve ceza s i s t e m i n i n k u r u l m a s ı na
b ü y ü k ö n em verilir.
Yine "Eyaletler Savaşı" sırasında bitmek b i l m e y e n sav
a ş l a r a çözüm arayan d ü ş ü n ü r l e r i n o l u ş t u r d u ğ u Yasallık

Okulu da kişisel f e o d a l y ö n e t im s i s t e m i n i n y e r i n e akılcı örg

ü t l e n m e ile h u k u k u n önemini v u r g u l a m ı ş t ı r .
Bu bölümün ardından Savaş Sanatı a l d a t m a c a n ın
ö n e m i n i ortaya koyar: "Askeri harekat a l d a t m a c a y ı içerir.
G ü c ü n ü z v a r k e n kendinizi güçsüz g ö s t e r i n . Etkiliyken e t k i -
siz d u r u n . " Tao-te C h i n g ' d e de yazıldığı gibi, "En büyük
ustalık zayıf ve beceriksiz g ö z ü k m e k t e d i r . "Savaşta maks
i m u m v e r i m l i l i ğ i n ve z a f e r i n y e g a n e ilacı olan s ü r p r i z fakt
ö r ü karşı taraf hakkında t am bilgiye sahip o l u r k e n bilinmez
o l m a y a bağlıdır; bu nedenle sır t u t m a ve düşmanı yanlış
y ö n l e n d i r m e b e c e r i l e r i ana s a n a t l a r d a n d ı r .
Genel olarak d i ş e - d i ş savaş akıllı savaşçı için ancak
son ç a r e d i r . Sun Tzu'ya göre akıllı savaşçı her d u r u m için
hazırlıklı olmalı, ancak g e r ç e k t e n z o r u n l u o l m a d ı k ç a güçlü
ve zorlu bir d ü ş m a n l a karşı karşıya g e l m e k t e n kaçınmalıdır.
Sun Tzu, d ü ş m a n a d o ğ r u d a n s a l d ı r a r a k üstün g e l m e y e
ç a l ı ş m a k t a n çok, geri ç e k i l m e y ö n t e m l e r i y l e d ü ş m a n ı n kanatları
a r a s ı n d a k i dengeyi bozmaya, düşmanın maneviyatı
ile oynayarak düşmanın öfkesini, kızgınlığını kendisine
karşı kullanmaya önem verir. Burada özet olarak büyük
usta, Savaş Sanatı'nın üç büyük kriterini g ö z l e r i m i z in
ö n ü n e s e r e r : Sosyal, p s i k o l o j i k ve f i z i k s e l f a k t ö r l e r .
Savaş Sanatı'nın ikinci bölümü genel olarak savaşın
ülke ve halk ü z e r i n d e k i e t k i l e r i n e ayrılmıştır. Bu b ö l ü m d e k i
ana t e m a savaş e s n a s ı n d a s ü r a t i n ve e t k i n l i ğ i n en önemli
s i l ah o l d u ğ u p r e n s i b i d i r . Özellikle uzak ü l k e l e r d e k i savaşların
uzun s ü r m e s i n i n ülke kaynakları üzerindeki olumsuz etkisi
v u r g u l a n a r a k bu tür uzun s a v a ş l a r d a n kaçınılması dersi
ö ğ r e t i l i r . Kaynakların, e n e r j i n i n t u t u m l u kullanılmasına büyük
ö n e m v e r i l m i ş t i r . Savaşın ülke ve halkın üzerindeki
m a l i y e t i n i azaltmak amacıyla Sun Tzu özkaynak kullanımı
y e r i n e d a h a çok akın e d i l e n ülke k a y n a k l a r ı n ı n Kullanılmasını,
ele g e ç i r i l e c e k düşman esirlerinden maksimum
o r a n d a y a r a r l a n ı l m a s ı n ı salık verir.
Ü ç ü n c ü b ö l ü m d e , konu savaşta s t r a t e j i ' d i r . Burada da
en büyük ö n e m yine t a s a r r u f a v e r i l m i ş t i r . Ana amaç, düş-
mana d o ğ r u d a n d o ğ r u y a saldırarak düşmanı yok e t m e y e
ç a l ı ş m a k yerine düşmanı ve düşman kaynaklarını savaş
a l d a t m a c a l a r ı k u l l a n a r a k o l a b i l d i ğ i n c e az zayiatla ele g e ç i -
r e r e k , düşman k a y n a k l a r ı n d a n m a k s i m u m yararın s a ğ l a n -
masıdır. Burada hedef ö z k a y n a k l a r ı n t a s a r r u f u n d a o l d u ğ u
gibi d ü ş m a n k a y n a k l a r ı n ı n da o l a b i l d i ğ i n c e zarar g ö r m e d e n
e le g e ç i r i l m e s i p r e n s i b i d i r . Bu k o n u d a Sun Tzu Usta bizlere
ünlü d o k t r i n i , "En iyi zafer s a v a ş m a d a n kazanılan zaferd
ir."deyişiniöğretir
Sun Tzu bu b ö l ü m d e bizlere t a k t i k l e r de g ö s t e r i r . İlk
o l a r a k , ana amaç s a v a ş m a d a n kazanmak o l d u ğ u için Sun
Tzu, en iyi y ö n t e m i n d ü ş m a n ı n planlarını baştan bozmak
o l d u ğ u n u , bu y a p ı l a m a z s a düşmanı izole ederek z o r d a bır
a k m a k g e r e k t i ğ i n i ö ğ r e t i r . Usta bu k o n u d a da z a m a n f a k t ö -
r ü n ü n önemine d i k k a t ç e k e r , a n c a k s ü r a t i n mutlaka a c e l e c i -
l i k t en ayrılması g e r e k t i ğ i n i n ve hazırlıkların hakkı v e r i l e r ek
yapılması g e r e k t i ğ i n i n de altını çizer. Kazanılacak z a f e r i n
kesin zafer olması g e r e k t i ğ i n i v u r g u l a y a r a k ancak bu dur
u m d a işgal kuvveti kullanma gibi bir masraf k a p ı s ı n d a n
u z a k t a k a l ı n a b i l e c e ğ i n i söyler.
B ö l üm d ü ş m a n ı n gücü ile orantılı harekat s t r a t e j i l e r i
ile devam eaer. Temel prensip yine aynıdır: Güçlü düşmanla
d o ğ r u d a n savaştan o l a b i l d i ğ i n c e uzak dur. Bu konuda
I Ching'de de benzer ş e k i l d e , " Ü s t e s i n d e n g e l i n e m e -
y e c e k koşullara d i r e n m e k kötü kader g e t i r i r . " d e n i l m i ş t i r.
Aynı meyanda, s t r a t e j i her ne kadar büyük o r a n d a haber
a l m a y a bağlıysa da, savaş alanında k a r ş ı l a ş ı l a b i l e c e k değ
i ş i k konumlara karşı uyum g ö s t e r m e k gerekir. Yine I
C h i n g ' d e bu hususun ö n e m i , " g e ç i l m e z l e karşılaştığında
d e ğ i ş , sen d e ğ i ş t i ğ i n d e g e ç i l m e z geçilir olur." d e y i ş i y l e belirtilmiştir.
Sun Tzu Usta, usta savaşçının ancak z a f e r i kesin olarak
kazanacağını g ö r d ü ğ ü n d e savaşacağı, d ü ş ü n c e s i n -
den sonra bize zaferi garanti edecek beş y ö n t e m d e n söz
e d e r . S u n Tzu'ya g ö r e zaferi kazanacak savaşçı ne zaman
s a v a ş a c a ğ ı n ı , ne zaman savaştan kaçınacağını bilen sa-
v a ş ç ı d ı r . U s t a k o m u t a n ne zaman az, ne zaman büyük kuvv
e t l e saldıracağını bilir, e m r i n d e k i asker ve subaylar fikir
b i r l i ğ i n e sahiptir, b e k l e n m e d i k k o ş u l l a r a hazırdır, k o m u t a n -
ları siyasal o t o r i t e n i n g ü d ü m ü n d e d e ğ i l d i r .
Bu son husus o l d u k ç a hassastır. Askeri l i d e r l i ğ e çok
büyük ahlaki ve e n t e l l e k t ü e l s o r u m l u l u k yükler. Savaşlar
hemen hemen hiçbir zaman askerler t a r a f ı n d a n başlatılmaz,
savaşı başlatan g e n e l l i k l e sivil h ü k ü m e t l e r d i r . Sun
Tzu işte böyle bir d u r u m d a elindeki askeri g ü ç l e r i tanımayan,
d e ğ e r l e n d i r e m e y e n bir siyasal y ö n e t i m i n askeri yönet
i m e müdahale e t m e s i n i n , "askeri d e n g e l e r i bozarak z a f e r e
engel o l d u ğ u , " g e r ç e ğ i n i anlatır.
Bu konuda da ana mesele b i l g i d e d i r . Sivil y ö n e t i m i n
savaş alanındaki orduya m ü d a h a l e e t m e m e s i g e r e k t i ğ i düş
ü n c e s i z a f e r e giden yoldaki en önemli silah olarak kabul
e d i l e n , elde e d i l e c e k b i l g i n i n en kısa zaman b i r i m i n d e değ
e r l e n d i r i l m e s i g e r e k l i l i ğ i n d e n kaynaklanır. Hangi tarafın
k a z a n a c a ğ ı n ı b e l i r l e y e n bu beş y ö n t e m i d e ğ e r l e n d i r e n Sun
Tzu bizlere, "Kendinizi ve karşınızdakini iyi t a n ı y o r s a n ı z sizin
için t e h l i k e y o k t u r , kendinizi iyi b i l m e n i z e r a ğ m e n karşınızdakini
y e t e r i n c e t a n ı m ı y o r s a n ı z yine de kazanma şansınız
vardır, ancak ne kendinizi ne de karşınızdaki bilmiyorsanız
o zaman her savaşta tehlike ile karşı karşıyasınız
demektir."der.
Savaş Sanatı'nın d ö r d ü n c ü bölümü savaş s t r a t e j i s i n in
en önemli u n s u r l a r ı n d a n biri olan t a k t i k k o n u s u n a ayrılmıştır.
Yine Taoist bir yaklaşımla Sun Tzu burada zaferin
a n a h t a r ı n ı n değişik koşullara uyumda ve anlaşılmaz olm
a k t a o l d u ğ u n u ö ğ r e t i r Sun Tzu y o r u m c u l a r ı n d a n Du Mu
bu hususu, "şekilsiz bir varlık anlaşılamaz, oysa belirli bir
k o n u m d a olanı anlamak kolaydır. A n l a ş ı l a m a y a n kazanırken,
anlaşılır olan k a y b e d e c e k t i r . " s ö z l e r i y l e belirtir.
A n l a ş ı l m a z olmayı pasif k a l m a k t a n ayırmak gerekir.
A n l a ş ı l m a z l ı k geri ç e k i l m e k ya da s a k l a n m a k d e ğ i l d i r . Burada
önemli olan başkalarının g ö r e m e d i k l e r i n i görmek,
d ü ş m a n a kendini g ö s t e r m e m e y i b e c e r m e k t i r . Burada yön-
t em yine a l d a t m a c a l a r d a d ı r . Fırsatları d ü ş m a n d a n önce görerek,
hızlı hareket etmek, özellikle bilinir düşmana karşı
büyük avantaj d o ğ u r u r .
Bu d ü ş ü n c e y i t a k i b e n Sun Tzu, kesin zaferin y o l u n u n
ne zaman hareket e d i l e c e ğ i ya da hareketsiz kalınacağının
iyi b i l i n m e s i n d e o l d u ğ u n u bir daha vurgular. "Kendinizi
y e n i l m e z yapın," der,"Ve düşmanınıza yalnızca zayıf old
u ğ u anda y ü k l e n i n . Unutmayın ki, iyi savaşçılar y e n i l m e l e -
rinin olanaksız o l d u ğ u y e r l e r d e k o n u ş l a n ı r l a r . " Sun Tzu bu
b ö l ü m d e ordu içi ö r g ü t l e n m e n i n , disiplin ve ahlakın bir
daha önemini v u r g u l a r .
Savaş Sanatı'nın beşinci bölümünün konusu
E n e r j i ' d i r . E n e r j i ' d e n k a s t e d i l e n savaş alanında Güç, ya da
M o m e n t ' i n kullanımıdır. Burada v u r g u l a n a n Moment, hareket
halindeki o r d u n u n dinamizmini s i m g e l e m e k t e d i r . Sun
Tzu, bize ö r g ü t l e n m e becerisi ile k o o r d i n a s y o n u n ö n e m i n i n
yanı sıra g e l e n e k s e l savaş y ö n t e m l e r i n i n ve g e r i l l a savaşının
bir arada kullanımından bahseder. Savaşta manevra
d e ğ i ş i k l i ğ i ve s ü r p r i z i n altını çizerek sonsuz sayıda t a k t ik
d e ğ i ş i k l i ğ i n kullanılması g e r e k t i ğ i n i , düşmanın psikolojik
koşullarını e t k i l e y e r e k düşmanı kolayca v u r u l a b i l e c e ğ i konuma
g e t i r m e n i n yararlarını öne çıkarır.
Sun Tzu'nun "Enerji" k o n u s u n d a k i ö ğ r e t i l e r i n i n ana
teması örgüt içi dayanışma ve b i r l i k t e l i k t i r . Bu sayede bireysel
y e t e n e k l e r e bağlı olma z o r u n l u l u ğ u yerine ö r g ü t ü n
yani o r d u n u n t ü m ü n ü n o l u ş t u r a c a ğ ı " G ü ç " ü n momenti öne
ç ı k a c a k t ı r . "İyi k o m u t a n l a r savaş alanında b i r e y l e r d e n değil
o r d u n u n m o m e n t i n d e n sonuç ararlar."
T z u ' n u n b i r l i k t e n kaynaklanan güce ve bu g ü c ü n iç
ç e k i ş m e l e r i sona e r d i r e r e k b i r l i k t e l i k s a ğ l a m a s ı n a verdiği
bu özel ö n e m kendisini ve eserini bugün dövüş sanatı t ü m
d ü n y a c a bilinen J a p o n l a r ı n eski ç a ğ l a r d a k i tarihi bireysel
savaşçıları olan S a m u r a y ' l a r d a n ayıran en büyük özelliktir.
Sun Tzu'nun Savaş Sanatı'nın gerek m o d e m Asya'da ger
e k s e t üm dünyada bu kadar yararlı b u l u n m a s ı n d a k i temel
neden, b i r l i k t e l i k i ç i n d e k i " M o m e n t ' e v e r d i ğ i ö n e m d e d i r .

Kitabın altıncı b ö l ü m ü , " B o ş l u k ve Doluluk" k a v r a m l a -

rını öne ç ı k a r a n Gücün Kullanımı k o n u s u n a ayrılmıştır. Bu
k a v r a m l a r y ü z y ı l l a r d ır Taoist savaş y ö n t e m i n i n t e m e l l e r i n i
o l u ş t u r m a k t a d ı r . Ana fikir d ü ş m a n ı n e n e r j i s i n i t ü k e t i r k en
kendi e n e r j i n i k o r u m a b e c e r i s i d i r . Bu b e c e r i bize, d ü ş m a n ı n
zayıf d ü ş t ü ğ ü anda s a l d ı r m a k a p a s i t e s i v e r e r e k bizi yenilmez
yapar. Bu t a k t i k l e r i n en b a s i t l e r i n d e n biri bugün yalnız
s a v a ş t a değil b u g ü n ü n hem sosyal hem de iş manevralarında
yaygın olarak k u l l a n ı l m a k t a d ı r . "İyi savaşçılar düşmanının
ayağına gitmezler, düşmanın kendi ayaklarına
g e l m e s i n i s a ğ l a r l a r ."
Kendi enerjini korurken d ü ş m a n ı n ı n enerjisini tük
e t m e becerisi bilinmez olmanın bir diğer f o n k s i y o n u d u r .
Sun Tzu'nun s ö z l e r i y l e , "Bir o r d u n u n yapısının k u r u l u ş u n -
daki m ü k e m m e l l i k o r d u n u n yapısız olması ile t a m a m l a n ı r .
O zaman kimse karşınıza bir s t r a t e j i ile ç ı k a m a z . " Sun Tzu
a y r ı c a d ü ş m a n l a r ı m ı z ı n kendi g ü ç l e r i n i belirli bir yapıya get
i r m e s i n e d ü ş m a n ı teşvik e t m e m i z i , d ü ş m a n g ü ç l e r i n i n yapısını
ve d ü ş m a n r e a k s i y o n l a r ı n ı belirli a r a l a r l a sürekli test
e t m e m i z i , ancak kendi g ü ç l e r i m i z i n g e r ç e k d u r u m u n u düşm
a n d a n s a k l a m a m ı z ı öğütler.
Bu belirli bir d ü z e n d e olmayış ve a k ı ş k a n l ı k yalnızca
bir s a v u n m a ve s ü r p r i z aracı olmayıp, potansiyel enerjiyi
e l d e t u t m a n ı n d i n a m i k bir aracıdır. Sun Tzu Usta başarılı
bir o r d u y u akan suya benzetir, bilindiği gibi suyun da belirli
bir şekli o l m a m a s ı n a karşın T a o - t e C h i n g ' d e de b e l i r t i l d i ği
üzere su, zayıf sanılan yapısının t am t e r s i n e karşısına çıkan
her e n g e l i aşmasını, a ş ı n d ı r m a s ı n ı , yıpratmasını bilir.
Sun T z u ' n u n şu s ö z l e r i n e kulak v e r e l i m : " Askeri bir b i r l i ğ in
belli bir kalıbı olamaz. Suyun da belli bir kalıbı y o k t u r . Zaf
e r i kazanma y e t e n e ğ i d ü ş m a n a göre d e ğ i ş im g ö s t e r m e k
v e k o ş u l l a r a a d a p t a s y o n d a n g e ç e r . Buna deha denir."
Savaş Sanatı'nın y e d i n c i b ö l ü m ü silahlı çatışma ile ilgili
olup o r d u n u n savaş a l a n ı n d a k i düzeni ile savaş manevraları
h a k k ı n d a Sun Tzu'nun g ö r ü ş l e r i n i özetler. H a b e r a l ma
ve ön hazırlığın önemini a n l a t a r a k konuya giren Sun Tzu,

" H e s a b ı n ı y a p t ı k t a n sonr a h a r e k e t e geç. Uzağı ve yakını ilk

g ö r e n kazanır; silahlı savaşın kuralı budur." der. Aynı konu
h a k k ı n d a I Ching'e baktığımızda da benzer şekilde,"Hazır
ol. O zaman şans yanındadır. " der.
Her zamanki k a r a k t e r i s t i k özelliği olan minimalist / t e -
melci g ö r ü ş ü n ü Sun Tzu şu s ö z l e r l e bir kere daha t e k r a r l a r :
" D ü ş m a n ı n enerjisini t ü k e t i n , d ü ş m a n k o m u t a n l a r ı n ı n yüreğini
k o p a r t ı n . " Doluluk ve boşluk p r e n s i p l e r i n d e n maksimum
y a r a r l a n m a y ö n t e m i n i de, "İstekli d ü ş m a n d a n uzakta
dur; sendeleyen ve kaçana saldır," s ö z l e r i y l e v u r g u l a r . Esr
a r e n g i z kalma b e c e r i s i n e sahip olacak savaşçı için Doluluk
ve Boşluk p r e n s i b i n e y ö n e l i k dört ustalığın varlığını anlatır:
Enerji Ustalığı, Yürek Ustalığı, Güç Ustalığı ve
U y u m l u l u k Ustalığı.
Savaş Sanatı'nın sekizinci bölümü savaş ustalığının
köşe t a ş l a r ı n d a n biri olan Taktik D e ğ i ş t i r m e ya da Uyumluluk
konusuna ayrılmıştır. Sun Tzu Usta bu konuda, "kom
u t a n l a r karşılarına çıkan koşullara uyum sağlayarak
avantaj yaratma y e t e n e ğ i n e sahip d e ğ i l l e r s e , bulundukları
a r a z i n i n yapısını ezbere bilseler bile bundan y a r a r l a n a m a -
y a c a k l a r d ı r . " d e m e k t e d i r . Bu hususta I Ching'de, "anlayışının
çok ö t e s i n e çabala, bu uğurdaki çaban seni f e l a k e te
g ö t ü r e c e k t i r . " diyerek k o m u t a n l a r ı n içinde b u l u n d u k l a r ı koş
u l l a r a uyum sağlamak yerine kendi önyargılarının peşine
d ü ş m e l e r i n i n k e n d i l e r i n e f e l a k e t t e n başka kader g e t i r m e y e -
c e ğ i n i ifade e t m e k t e d i r .
T a k t i k d e ğ i ş t i r m e konusu doğal olarak Savaş Sanatı'nın
bir diğer önemli niteliği olan hazır olmaya bağlıdır.
Sun Tzu Usta bu konuyu, "askeri o p e r a s y o n l a r d a kural,
d ü ş m a n ı n üzerimize g e l m e y e c e ğ i n i ummaktan çok, gelen
d ü ş m a n ı karşılamaya hazırlıklı olmak; düşmanın saldırmay
a c a ğ ı n ı d ü ş ü n m e k t e n çok, düşmanın saldıramayacağı
k o n u m d a b u l u n m a k t ı r . " T a o ' c u I C h i n g ' d e de bu konu ile ilgili
olarak, "yapınızı s a ğ l a m l a ş t ı r m a d a n üzerinize aşırı saldırı
alacak olursanız, g ü c ü n ü z ü t ü k e t i r s i n i z . " diyerek karşı-
miza çıkacak düşmanla karşılaşmaya sürekli olarak hazır
o l m a n ı n önemi b e l i r t i l m e k t e d i r.
Savaş Sanatı'na göre hazır olmak yalnızca malzeme
hazırlığı anlamında sınırlı kalmaz. Zihinsel hazırlığı olmayan
fiziksel güç, zaferi garanti etmek için yeterli olamaz.
Sun Tzu bu konuda da z a f e r e y ö n e l i k liderin p s i k o l o j i k boy
u t l a r ı n a b a k a r k e n beş t e h l i k e y e dikkat ç e k e r . B u n l a r , ölüm
için aşırı istekli olmak, y a ş a m a k için aşırı istekli o l m a k , aşırı
ö f k e , aşırı sofuluk, aşırı d u y g u s a l l ı k t ı r . B u aşırılıkların her
b i r i s i , kendi başına akıllı bir d ü ş m a n t a r a f ı n d a n k u l l a n a b i l e -
cek zaaflar haline gelebilir.
D o k u z u n c u bölüm orduların ilerlemesi üzerine
yazılmıştır. Sun Tzu Usta bu konuda da savaş sanatının üç
açısı üzerinde d u r m u ş t u r Bunlar, fiziksel, sosyal ve p s i k o -
lojik açılardır. Fiziksel açıdan ilk olarak üzerinde konuşlanılacak
arazinin belirgin özel noktalarına dikkat çekerek,
ö z e l l i k le arazideki yüksek noktaların, nehir yukarı pozisy
o n l a r ı n , t e p e l e r i n güneşli yamaçların, doğal kaynakların
bol olduğu y ö r e l e r i n önemini vurgular. Tüm bu boyutlara
b a k a r k e n bir yandan da düşman h a r e k e t l e r i n i n çeşitleri
ü z e r i n e yorumlar getirir.
Her ne kadar Sun Tzu hiçbir zaman maddi gücün ya
da sayısal üstünlüğün inkar edicisi konumund a b u l u n m a -
mışsa da, sosyal ve p s i k o l o j i k f a k t ö r ve e t k i l e r i n fiziksel gücün
karşısında başarılı o l a b i l e c e ğ i n i n de üzerinde önemle
d u r u r . "Askeri k o n u l a r d a sayısal üstünlük her zaman yararlı
o l m a y a b i l i r , önemli olan aşırı s a l d ı r g a n l ı k t a n arınarak, güc
ü n ü konsantre etmek, düşmanın gücünü tam kestirerek,
halkı yanına çekmeyi b a ş a r m a k t ı r . " Grup çalışmasını dest
e k l e y e n bir başka Savaş Sanatı deyişi de şöyle yazılmıştır:
" S t r a t e j i s i olmadan düşmanını h a f i f e alan b i r e y s e l savaşçı
d ü ş m a n a esir d ü ş m e k t e n k e n d i n i Kurtaramaz."
Dayanışma, liderle t a k i p ç i l e r i arasında karşılıklı anlayış
ve ilgi g e r e k t i r i r . Bunun g e r ç e k l e ş m e s i de büyük ö l ç ü d e
t a h s i l ve e ğ i t i m e bağlıdır. Konfüçyüs Okulu b i l g e l e r i n d en
M e n c i u s bu konuda, "Askerini e ğ i t m e d e n düşman üstüne
g ö n d e r e n komutan onları perişan eden k o m u t a n d ı r . " d e r.
Sun Tzu da, " E m r i n d e k i l e r i kültüre y ö n l e n d i r , savaş sanatı
ile birleştir; bu sana zafer g e t i r e c e k t i r . " diyerek e ğ i t im ve
k ü l t ü r ü n zafer ü z e r i n d e k i ö n e m i n e d i k k a t ç e k m e k t e d i r .
O n u n c u B ö l üm arazi k o n u s u n a eğilir. Bu b ö l ü m d e de
ana ilgi alanı t a k t i k m a n e v r a ve u y u m l u l u k üzerinedir. Arazi
t ü r l e r i ayrı ayrı i n c e l e n e r e k , hangi tür a r a z i d e nasıl bir hareket
tarzı t a k i p e d i l m e s i gereği irdelenir. Arazi t i p l e r i ile ilgili
y ö n t e m l e r i n diğer konulara yansıtılması üzerinde düş
ü n m e y e ihtiyaç g ö s t e r i r . Ancak, bu m e s e l e d e k i temel husus
komuta e d e c e k kişinin maddi, sosyal ve p s i k o l o j ik
ç e v r e ile i l i ş k i l e r i n in d e ğ e r l e n d i r i l m e s i n d e d i r .
Sun Tzu, burada ayrıca liderliğin sorumlu olduğu
ö l ü m c ü l o r g a n i z a s y o n h a t a l a r ı n d a n söz eder. Ana ilgi yine
b i r l i k t e l i ğ i n moral üzerine olan e t k i l e r i d i r : " A s k e r l e r i n e kendi
ç o c u k l a r ı n gibi bak, o zaman senin uğruna ölüme seve
seve a t ı l a c a k l a r d ı r . " der. Sun Tzu bu arada a s k e r l e r e sevg
i d e aşırıya kaçılmaması g e r e k t i ğ i n i , aksi t a k t i r d e a s k e r l e -
rin kolayca haşarı ç o c u k l a r a d ö n ü ş e b i l e c e ğ i n i de uyarmadan
edemez.
Bu bölümde ö n c e d e n bilgi t o p l a m a anlamına gelen
haber alma konusu da i ş l e n m e k t e d i r . Haber a l m a d a n genel
o l a r a k hem düşmanın hem de kendi g ü ç l e r i n i n d u r u m u n u
ö ğ r e n m e , düşmanın zayıf noktalarını anlamak ile arazi eng
e b e ve konumlarını ö ğ r e n m e k k a s t e d i l m e k t e d i r . Sun Tzu:
" K e n d i n i ve düşmanını iyi t a n ı y o r s a n zafer senin için asla
t e h l i k e d e d e ğ i l d i r . Gökyüzü ile y e r y ü z ü n ü iyi biliyorsan senin
için zafer asla t ü k e n m e z . " d i y e r e k çevre koşullarını ve
d ü ş m a n ı n ı iyi b i l m e n i n zafere g i d e n yolu açtığını ya da zaf
e r e giden yolun haber almadan g e ç t i ğ i n i bizlere anlatır.
Aynı k o n u d a I C h i n g ' d e de, " B a ş l a n g ı ç t a iyi hazırlan ki sonunda
Daşına d e r t g e l m e s i n . " d e n i l m e k t e d i r .
O n b i r i n c i bölüm, Arazide Dokuz Konum olarak
a d l a n d ı r ı l m ı ş t ı r . Bu bölümde arazi iyice d e t a y l a n d ı r ı l a r ak
a r a z i n i n yalın k o n u m u n d a n çok sosyal k o n u m u ile bu sosyal
çevre içinde hangi k o n u m d a hangi hareket tarzının se-
i ç i n d e hangi k o n u m d a hangi hareket tarzının s e ç i l m e s i ger
ektiğineyöneliköğütlerbulunmaktadır.
Sun Tzu Usta t a r a f ı n d a n bu dokuz arazi,
(a) Çatışmalı Arazi
(b)YakınArazi
(c) İhtilaflı Arazi
(d) Açık Arazi
(e) A n a h t a r Arazi
(f) Ciddi Arazi
(g) Zor Arazi
(h) Kuşatılmış Arazi
( i ) ö l ü m c ü l Arazi"
o l a r a k adlandırılmıştır.
" Ç a t ı ş m a l ı Arazi", genel olarak üzerinde ö l ü m c ü l savaş
ya da sivil ç a t ı ş m a l a r ı n g e r ç e k l e ş t i ğ i arazilere denilm
e k t e d i r . "Yakın Arazi" b i r b i r i n e bitişik d ü ş m a n arazi parç
a l a r ı n a d e n i l i r k e n , "İhtilaflı Arazi", çekişme halinde eline
g e ç i r e n tarafa avantaj sağlayan a r a z i l e r e . v e r i l e n isimdir.
"Açık Arazi", her iki t a r a f ı n da r a h a t l ı k l a g i r e b i l d i ğ i arazilerdir.
"Anahtar A r a z i " d e n anlaşılan, i l e t i ş im için kilit g ö r e v i gören
arazilerdir. "Ciddi Arazi", "Yakın A r a z i " n i n t am t e r s i ne
d ü ş m a n ülkelerin b i r b i r l e r i n i n d e r i n l i k l e r i n d e bulunan arazi
d i l i m l e r i d i r . "Zor Arazi", g i r i l m e s i zor olan ya da g i r m i ş olmanın
hiçbir fayda s a ğ l a m a d ı ğ ı arazi parçalarına denilir.
" K u ş a t ı l m ı ş Araziler"e giriş olanakları son d e r e c e d e dar
o l u p , bu tür a r a z i l e r i n en önemli özelliği pusuya çok uygun
o l m a l a r ı d ı r . "Ölümcül Arazi", üzerinde b u l u n u l d u ğ u n d a hemen
savaşa g i r i ş m e k ya da yok olmak s e ç e n e k l e r i n d e n bir
i n in s e ç i l m e s i n i mecbur e d e n arazi t ü r l e r i n e d e n i l m e k t e d i r .
Tanımını yaptığı her arazi türü için uygun t a k t i k l e r i
a n l a t a n Sun Tzu, çatışma t a k t i k l e r i n e , içinde bulunulan
arazi yapısının asker üzerindeki sosyal ve p s i k o l o j i k fakt
ö r l e r i n i de ekleyerek araziye uyumun önemini vurgul
a r . F a r k l ı arazi t ü r l e r i n e uyum, ricat ya da i l e r l e m e n in
a v a n t a j l a r ı , insan duyguları ve koşullar - t üm bunlar mutlaka
i n c e l e n m e l i d i r ."

Savaş Sanatı'nın onikinci b ö l ü m ü n d e incelenen konu

s a l d ı r ı d a ateşin kullanımı üzerinedir. Bu konu, çeşitli kund
a k ç ı l ı k y ö n t e m l e r i ile k u n d a k l a m a sonrasına y ö n e l i k t e k n i k
hazırlıklar ve s t r a t e j i l e r i n kısaca i n c e l e n m e s i ile başlar.
" A t e ş " i n Sun Tzu'nun yaşadığı çağdaki en ölümcül
s i l a h l a r d a n biri olması nedeniyle Büyük Hoca bu b ö l ü m d e
insanlık için en duygusal d i l e k l e r i n d e n birini dile getirir .
" S i l a h l a r ancak başka çare kalmadıkça kullanılması gereken
felaket a r a ç l a r ı d ı r . " Kundaklama k o n u s u n d a k i sözlerini
k e n d i s i n d e n b e k l e n m e y e n bir ç a b u k l u k l a sona e r d i r e n Sun
Tzu Hoca, "Hiçbir hükümet kızgınlık içinde o r d u s u n u sevk
e t m e m e l i , askeri liderler gazap içinde savaş kışkırtmacılığı
y a p m a m a l ı . " d i y e r e k savaş ve sonuçlarının son d e r e c e de
d i k k a t e alınması g e r e k t i ğ i n i olanca açıklığı ile v u r g u l a m ı ş -
tır "Yalnız, sonunda sana yararı olacağını g ö r ü y o r s an
h a r e k e t e geç, aksi t a k t i r d e h a r e k e t t e n vazgeç. Öfke neşeye,
gazap sevince d ö n ü ş e b i l i r , ancak yok olmuş bir ülke
v a r l ı ğ ı n a bir daha asla kavuşamaz, ölüler y e n i d e n canlanamaz."
Sun Tzu, Savaş Sanatı'nın o n ü ç ü n c ü ve son bölümünü
c a s u s l u ğ a ayırarak kitabın birinci b ö l ü m ü n d e altı çiz
i l en strateji konusu ve strateji için en büyük g e r e k s i n i m
olan haber almaya geri d ö n m ü ş bu d ö n ü ş ü y l e de kitabı büt
ü n l e ş t i r m i ş t i r . Bu b ö l ü m d e k e n d i s i n e özgü v e r i m l i l i k hedefli
m i n i m a l i s t ö ğ r e t im tarzına uygun olarak haber alma görevlileri
olan casusların önemini anlatmay a başlar." Askeri har
e k e t l e r bir ülke için sonu olmayan t ü k e t im kaynakları olup,
bir günlük zafer için yıllarca m ü c a d e l e edilir. Bu nedenle
ödül v e r m e k t e n kaçınarak, düşmanın d u r u m u n u ö ğ r e n m e -
mizi sağlayacak bilgileri e d i n m e k t e k i başarısızlık t ü m ü y l e
insanlık dışıdır."
Sun Tzu, casusları ya da gizli ajanları beş k a t e g o r i y e
ayırır. Operasyonların g e r ç e k l e ş e c e ğ i bölgedeki insanlar
a r a s ı n d a n t u t u l a c a k c a s u s l a r a "Mahalli Casus" adını verir.
Düşman içindeki muhalif görevliler arasından g ö r e v l e n d i r i -
len casuslara "İç Casus"; yakalanan düşman casuslarının
iki taraflı ç a l ı ş t ı r ı l m a l a r ı yöntemi ile y a r a t ı l a n c a s u s l a r a ise
" D e v ş i r m e Casus" denilir. Gerçek olmayan bilgileri düşmana
sızdırmak amacıyla g ö n d e r i l e n c a s u s l a r a da "Ölü
Casus" adını v e r m i ş t i r . "Yaşayan Casus" adı ise edindiği
b i l g i l e r l e g e l i p geri d ö n e n c a s u s l a r a v e r i l e n isimdir.
Sun Tzu'nun liderlik a ç ı s ı n d a n " C a s u s l u k " k o n u s u n u n
p r a t i k t e k i k a r m a ş ı k l ı ğ ı n a bakışında her zaman olduğu gibi
sosyal ve p s i k o l o j i k f a k t ö r l e r e büyük ö n e m v e r i l m i ş t i r . Savaş
Sanatı, c a s u s l a r ı n kullanımındaki başarının bir liderlik
meselesi o l d u ğ u n u s ö y l e y e r e k sona erer. Sun Tzu bu düş
ü n c e s i n i , "Casuslar, akılcılık ve bilgi olmaksızın, insanlık
ve adalet g ö s t e r i l m e k s i z i n kullanılamaz; c a s u s l a r d a n gerçek
bilgi kurnazlık olmaksızın alınamaz." diye açıklar ve,
"yalnızca c a s u s l u ğ u çok iyi kullanma hünerini g ö s t e r en
p a r l a k bir h ü k ü m d a r ya da akıllı bir k o m u t a n z a f e r d e n emin
o l a b i l i r " d i y e r e k son kararını bildirir.

T A R İ H İ Ç E R Ç E VE

Savaş Sanatı'nın eski Çin'de M.Ö. beşinci ve ü ç ü n c ü

yüzyıllar arasındaki "Savaşan Eyaletler" d ö n e m i n d e yazıldığı
b i l i n m e k t e d i r . Bu d ö n e m yaklaşık beşyüz yıl önce I
C h i n g adlı ünlü eseri kaleme almış olan bilgeler t a r a f ı n d a n
k u r u l m u ş , Çin t a r i h i n d e Chou hanedanı olarak bilinen han
e d a n ı n p a r ç a l a n m a d ö n e m i d i r . Hanedanın çöküşü s o n r a -
s ı n d a o r t a y a çıkan o t o r i t e b o ş l u ğ u eyaletler arasındak i ilişk
i l e r i n bozulması ile s o n u ç l a n ı n c a hanedanı ele g e ç i r m e k
için h a r e k e t e geçen eyaletler a r a s ı n d a sona ermek bilmeyen
bir ç a t ı ş m a başlamıştır.
Bu dönemde yazılmış eserler arasında en önemli
o l a n l a r ı n d a n Savaşan Eyaletlerin Stratejisi anlamındaki
" Z h a n g u o cel Chan kuo t s " e adlı e s e r d e d ö n e m e ait siyasi
ve askeri ilişkilerin anlatıldığı bir dizi öykü içinde Savaşan
E y a l e t l e r d ö n e m i n i n bir çeşit g r a f i k anlatımı b u l u n m a k t a ve
b i z l e r e o dönemi y a n s ı t m a k t a d ı r .
Gaspçılar kendilerini lord ya da kral ilan ettiler; düzenbazlar
ya da komplocular kendilerini süper güç yapacak
ordular kurdular. Her birisi diğerinin yaptığını artırarak
taklit edip sonsuz bir yarışa giriştiler. Sonunda birbirlerini
tuzaklara düşürerek kanlı meydanlarda yok ettiler; yıllar
boyu süren sert çatışmalar sonucunda büyük eyaletler için
çarpışıp küçük eyaletleri ellerine geçirdiler. Bu kan davası
süresince babalar ile oğulları bile birbirlerine karşı çıktılar,
kardeşler birbirine güvenmezken karılar, kocalar birbirlerinden
ayrı düştüler. Kimse için güvencenin kalmadığı bir
odam oluştu. Değerler odadan yok oldu. Yıllar geçtikçe bu
durum her geçen gün daha kötüleşti,. odada birbirleriyle
durmaksızın savaşan yedi büyük ,beş küçük eyalet kaldı.
Bunun tek nedeni bu eyaletlerin sınırsız açgözlülüğü ve
öne çıkma konusundaki olağanüstü hırslarıydı.

" S a v a ş a n Eyaletler" d ö n e m i n i n hemen arifesinde

y a ş a m ı ş bulunan büyük hümanist, filozof ve eğitmen
K o n f ü ç y ü s yaşamını, ülkesini yüzyıllar boyu s ü r e c e k iç çek
i ş m e y e s ü r ü k l e y e n insan d e ğ e r l e r i n d e k i y ı p r a n m a n ı n ned
e n l e r i n i anlamaya v a k f e t m i ş t i . K o n f ü ç y ü s ' ü n klasik eseri
" S e ç m e l e r " ' d e , "Savaşan Eyaletler" d ö n e m i , K o n f ü ç y ü s ' ün
ö ğ ü t l e r v e r d i ğ i bir h ü k ü m d a r l a karşılaşması ile canlandırılır.
Wei Hanedanı'nın hükümdarı Wei, K o n f ü ç y ü s ' t e n savaş
d ü z e n l e r i konusunda y a r d ım ister. Konfüçyüs kendisine
"Dini konuların düzeni hakkında b i l g im var, ancak askeri
m e s e l e l e r hakkında hiçbir ç a l ı ş m a m yok." diyerek ertesi
gün h ü k ü m d a r ı t e r k eder.
H ü k ü m d a r ı n yüzyıllar boyu d ü ş ü n c e l e r i n d e n insanlık
kavramını ç ı k a r t m a l a r ı n ı a n l a t a n bu öykü M Ö . d ö r d ü n c ü ve
ü ç ü n c ü yüzyıllarda, Savaşan Eyaletler d ö n e m i n i n t am ortas
ı n d a yaşamış olan Taoist filozof C h u a n g - t z u t a r a f ı n d an
ele alınmıştır. C h u a n g - t z u ' n u n yazılarına göre Konfüçy
ü s ' ü n en yakın ö ğ r e n c i l e r i n d e n Yen Hui, hocasına g i d e r e k
Wei Eyaleti'ne g i t m e k istediğini söyler. Konfüçyüs kendis
i n e , " orada ne y a p a c a k s ı n ? " diye sorar.
Yen Hui," D u y d u ğ u m a göre Wei Hükümdarı her ne
kadar hayatının t am o l g u n l u k d ö n e m i n d e ise de ülkesini
a l ı ş ı l m a d ı k bir t a r z d a y ö n e t i y o r , h a t a l a r ı n d a n da ders almıy
o r m u ş . İnsanlarını s a ç m a s a p a n bir şekilde ö l d ü r e s i ye
k u l l a n ı y o r m u ş . Ölenlerin hesabı olmadığı gibi halkın çıkış
y o l u da y o k m u ş . Ben sizin, " d ü z g ü n e y a l e t l e r d e n çıkıp, karışık
e y a l e t l e r e gidin" d e d i ğ i n i z i d u y m u ş t u m . Bu nedenle,
Wei Eyaleti'ne g i d e r e k o r a d a k i l e r e y a r d ı m c ı olmamın d o ğ r u
olduğunudüşündüm."
K o n f ü ç y ü s , "Gitmek için hazırlanmışsın ancak orada
b u l a c a ğ ı n tek şey c e z a l a n m a n olacak."
O zamanlarda pek az kimse Konfüçyüs ile
M e n c i u s ' u n barışsever insancıllığını uygulamaya çalışmıştır.
Bunun nedeni araştırıldığında, bir teze göre
K o n f ü ç y ü s ' ü n t e o r i l e r i n i n u y g u l a n m a m a s ı n ı n nedeni bu konudaki
u y g u l a m a c ı l a r ı n b e c e r i k s i z l i ğ i o l m u ş t u r . Bir d i ğ e r t e
ze göre ise K o n f ü ç y ü s ' ü n p o l i t i k a l a r ı n ı n u y g u l a n m a m ı ş olmasının
nedeni y ö n e t i c i l e r i n g e r ç e k anlamıyla insancıl ve
a d a l e t l i olmayı i s t e m e m i ş olmalarıdır.
Lao-tzu ile C h u a n g - t z u ' n u n barışçı humanizmasını
u y g u l a y a n l a r da genel olarak k e n d i l e r i n i g i z l e y e r e k s o r u n a
başka açılardan y a k l a ş m ı ş l a r d ı r . Lao-tzu ile C h u a n g - t z u ,
b i z l e r e ş i d d e t e y ö n e l i k s a l d ı r g a n yapıdaki insanların acımasız
g ö r ü n m e k l e b i r l i k t e esas anlamıyla aşırı duygusal
y a p ı d a olduklarını anlatır. Bu tür insanlar, i ç l e r i n d e saklad
ı k l a r ı duygusallığı acımasızlıkla katlederek özgür
h ü m a n i z m a n ı n o r t a y a çıkmasını e n g e l l e m e k t e d i r l e r .
Eski çağlardaki Taoist ustalar bizlere gerçek
acımasızlığın, katı o b j e k t i f l i ğ i n yarattığı s o ğ u k l u ğ u n özgür
h ü m a n i z m a n ı n doğal haliyle ortaya ç ı k a b i l m e s i n e engel
o l u ş t u r d u ğ u n u anlatmıştır. Aynı K o n f ü ç y ü s gibi kendisi de
bir savaşçı klanından g e l m i ş olan K o n f ü ç y ü s zamanının diğer
ünlü bilgesi Buda kendi ö l ü m ü m ü z ü n k e n d i m i z c e iyi
anlaşılması halinde ç a t ı ş m a l a r ı n sona e r e c e ğ i n i s ö y l e m i ş -
tir.
L a o - t z u ' n u n bu konudaki acımasızlığını, kainatın
insanlık dışı o l d u ğ u n u , bilgelerin insanları dinsel kurban
o l a r a k k u l l a n ı l a b i l e n içi saman dolu k o r k u l u k l a r gibi görd
ü k l e r i n i s ö y l e y e n s ö z l e r i n d e buluruz. C h u a n g - t z u da sayısız
d r a m a t i k acımasızlık örnekleri verir. Onun verdiği örnekler
de e s a s ı n d a iç ve dış ç a t ı ş m a l a r ı n ö n l e n m e s i n e yön
eliktir.
Bu antihumanizma, filozoflarca yarı acımasız
s a l d ı r g a n l ı ğ ı açıklama amacından çok, s a l d ı r g a n l ı k g ü d ü -
s ü n ü besleyen a ç g ö z l ü l ü k ve s a h i p l e n m e d u y g u l a r ı n ı n anlamsızlığına
karşı bir tedavi yöntemi olarak kullanılmaya
çalışılmıştır.
H i n d i s t a n ' a a , Budistler yanmış y ö r e l e r d e g ö m ü l m e -
miş yanık b e d e n l e r i ziyaret etmeye büyük özen g ö s t e r i y o r -
lardı. Bunu y a p m a l a r ı n ı n nedeni, i ç l e r i n d e k i a ç g ö z l ü l ü k ve
s a h i p l e n m e d u y g u l a r ı n ı ü r k ü t m e k t e n ziyade d ü ş ü n c e l e r i n i
insanlık idealine ve ö r n e k t o p l um m o d e l i n e y ö n e l t m e k idi.
40
Aynı şekilde, Sun Tzu Usta da okurlarını savaşın
y a r a l a r ı n ı a n l a m a y a davet eder. Bunu y a p a r k e n de savaşın
en baş s a f h a l a r ı n d a n olan ihanet ve y a b a n c ı l a ş m a d u y g u -
l a r ı n d a n b a ş l a y a r a k , savaşın s o n u n d a k i saldırı ve k u ş a t m a
g i b i , özünde insan ve doğal k a y n a k l a r ı n y a m y a m l ı ğ ı olarak
n i t e l e n d i r i l e b i l e c e k savaş s o n u ç l a r ı n a kadar t ü m olumsuzlukları
gözler ö n ü n e serer. Bunu k u l l a n ı r k e n de o k u r l a r ı n ın
d i k k a t i n i , insancıl ve t o p l u m s a l d e ğ e r l e r i n t a m değeri ile
a n l a ş ı l m a s ı n a ç e k m e y e çalışır.
Bu açıdan bakıldığında , Savaş S a n a t ı ' n d a yer aldığı
g ö z l e m l e n e n Taoist d ü ş ü n c e y ö n t e m i n i n kitaba bir kültür
u n s u r u k a t m a k t a n çok o k u d u ğ u m u z metnin t am anlamıyla
a n l a ş ı l m a s ı n ı n anahtarını o l u ş t u r d u ğ u n u s ö y l e y e b i l i r i z . Savaş
Sanatı bu y ö n ü y l e barışçıl ö ğ r e t i l e r e pek aldırış e t m e -
yen k i ş i l e r i n d i k k a t i n i ç e k m e k t e o l d u k ç a başarılı o l m u ş t u r .
T a o i s t f e l s e f e d e i k i l em hemen her z a m a n s t a n d a r t bir
ö ğ r e t i aracı olarak kullanılmıştır. Savaş Sanatı'nın da ikilemi
kitabın özünde savaş aleyhtarı o l m a s ı n d a d ı r . Savaş
Sanatı savaşa karşı savaşını kendi p r e n s i p l e r i ç e r ç e v e -
s i n d e g e r ç e k l e ş t i r i r . Düşman hatlarının gerisine sarkar,
d ü ş m a n ı n sırlarını ortaya çıkartır, d ü ş m a n a s k e r l e r i n i n yür
e k l e r ı y l e , d u y g u l a r ı y l a oynar.
41
S A V A S SANATI 3
B ö l üm I P L A N L A M A S U N T Z U der ki,

1 . Savaş sanatı bir devlet için yaşamsal öneme sah i p t i r .

2. Ö l ü m - k a l ım meselesidir. Güvenliğe kavuşmanın
yahut yok olmanın y o l u d u r . Bu n e d e n l e ihmal e d i l m e s i kes
inlikledüşünülemez.
3. Savaş Sanatı, savaş koşullarının d e ğ e r l e n d i r i l m e -
s i n d e mutlaka göz önüne alınması zorunlu beş önemli
f a k t ö r ü n etkisi altındadır.
4. Bu f a k t ö r l e r :
(a) Uyum ( A h l a k ) Faktörü,
(b) Hava Faktörü,
(c) Arazi Faktörü,
(d) L i d e r l i k Faktörü,
(e) Disiplin Faktörü' dür.
5. Uyum f a k t ö r ü ahlakı s i m g e l e r . Savaşçıların komut
a n l a r ı ile uyum içinde o l m a l a r ı n ı n nedenidir. Astların yaş
a m l a r ı n ı hiçe sayarak, t e h l i k e l e r e a l d ı r m a d a n k o m u t a n l a -
rını t a k i p e t m e l e r i n i sağlar.
6. Hava Faktörü gece ile gündüz, soğuk ile sıcak,
z a m a n ile m e v s im z o r l u k l a r ı n ı öne çıkartır.
7. Arazi Faktörü, alınması g e r e k e n kısa ya da uzun
m e s a f e l e r i , t e h l i k e ile g ü v e n l i k , açık arazi ile vadi, boğazlar
ve dar g e ç i t l e r i , ölüm ya da y a ş a m şanslarını etkiler.
43
8. Liderlik F a k t ö r ü zekanın, insancıllığın, güvenin, ces
a r e t i n , düzenin s i m g e s i d i r .
9. Disiplin F a k t ö r ü n d e n anlaşılan o r d u n u n t ü m b i r i m -
l e r i y le ahenk içinde i l e r l e m e s i , subayların arasındaki rütbe
paylaşımı, ordu için g e r e k l i lojistik desteği s a ğ l a y a c a k y o l -
ların bakımı ile o r d u h a r c a m a l a r ı n ı n k o n t r o l ü d ü r .
10. Bu sayılan beş f a k t ö r ü bilerek kullanan her kom
u t a n başarılı olacak, asla k a y b e t m e y e c e k t i r . B i l m e y e n se
z a f e r e ulaşamayacaktır.
1 1 . Bu nedenle, savaş alanında y a p a c a ğ ı n ı z s t r a t e j i k
ve t a k t i k k a r a r l a r d a beş f a k t ö r ç e r ç e v e s i n d e aşağıdaki sor
u l a r a benzer s o r u l a r ı kendinize sormalısınız.
12. S o r u l a r :
(a) Hangi k o m u t a n "Ahlak F a k t ö r ü n e " sahip?
(b) Hangi k o m u t a n daha y e t e n e k l i ?
(c) Hangi k o m u t a n Hava ve Arazi F a k t ö r l e r i n in
a v a n t a j l a r ı n ı k u l l a n a b i l i y o r?
(d) Hangi taraf daha d i s i p l i n l i?
(e) Hangi ordu daha g ü ç l ü ?
(f) Hangi t a r a f ı n subay ve a s k e r l e r i daha e ğ i t i m l i ?
(g) Hangi o r d u d a ceza-ödül kavramı daha
d ü z e n l i , daha adil?
13. Bu yedi soruya v e r i l e c e k cevapları d e ğ e r l e n d i r e -
rek zafer ya da y e n i l g i n i n kehanetini y a p a b i l i r i m .
14. Benim ö n e r i l e r i m i uygulayacak komutan zafere
u l a ş a c a k t ı r . O n u takip edin. Önerilerimi d i n l e m e y e n ya da
u y g u l a m a y a n komutanları takip e t m e y i n . Kaderleri y e n i l g i -
dir.
15. Ö n e r i l e r i m d e n f a y d a l a n ı r k e n , kurallara uysun uymasın
karşınıza çıkacak, size yardımı o l a b i l e c e k hiçbir fırsatı
da k e s i n l i k l e kaçırmayın.
1 6 . K o ş u l l a r ne kadar lehinize ae olsa yeni d u r u m l a r a
g ö r e planlarınızda zaman, zaman d e ğ i ş i k l i k l e r y a p m a k t a
f a y d a olacağını sakın unutmayın.

" Ş A Ş I R T M A " ve " A L D A T M A C A L A R " SUN TZU der ki,

17. T ü m savaşlar a l d a t m a c a l a r a ve ş a ş ı r t m a y a dayanır.

18. Savaş için en g ü ç l ü o l d u ğ u n u z d a , kendinizi güç- 3 3 ^"'3 ^ ' w 3
süz g ö s t e r m e l i ; k u v v e t l e r i n i z i h a r e k e t e g e ç i r i r k e n , harekets
i z m i ş gibi d u r m a l ı ; d ü ş m a n a y a k l a ş t ı ğ ı n ı z d a , uzakta o l d u -
ğ u n u z izlenimi v e r m e l i ; uzakta o l d u ğ u n u z d a ise d ü ş m a n ı n
b u r n u n u n d i b i n d e o l d u ğ u n u z a d ü ş m a n ı inandırmalısınız.
19. D ü ş m a n ı y a n ı l t a c a k yemler kullanın. Düzeninizi,
k o n t r o l ü n ü z ü y i t i r m i ş gibi yapıp, d ü ş m a n ı kandırın, v u r u n .
2 0 . D ü ş m a n ı n her cenahı güvenli ise kendinizi düşman
s a l d ı r ı s ı n a hazırlayın. Sizden g ü ç l ü ise, uzakta d u r u n .
2 1 . D ü ş m a n sinirli yapıda ise daha çok s i n i r l e n d i r -
meye çalışın. Kendinizi zayıf g ö s t e r i p d ü ş m a n ı n sizi küçük
g ö r m e s i n i sağlayın.
2 2 . D i n l e n m e k i s t e d i ğ i n d e rahatsız edin. G ü ç l e r i birleşik
d u r u m d a y s a b ö l m e y e , ayırmaya çalışın.
2 3 . Hazır olmadığı anda saldırın, hiç ummadığı yerl
e r d e karşısına çıkın.
24. Z a f e r e yönelik t a k t i k u y g u l a m a l a r ı n ı z ı n düşman
t a ' r a f ı n d a n ö n c e d e n a n l a ş ı l a m a m a s ı için g e r e k l i gizlilik t e d -
b i r l e r i n i alın.
25. Z a f e r i kazanan k o m u t a n savaş öncesi en çok hes
a p l a m a y ı yapandır. Savaşı y i t i r e n k o m u t a n ise savaş öncesi
m u t l a k a y e t e r i n c e plan y a p m a m ı ş t ı r . Bu nedenle savaşa
g i r m e d e n önce mutlaka zafer hesabı yapın. Ancak,
bu arada her i h t i m a l e karşı, yenilgi hesabını ve s t r a t e j i s i n i
y a p m a y ı da unutmayın. Plan yapmaya v e r d i ğ i n i z önem
z a f e r ya da y e n i l g i n i n b e l i r l e y i c i f a k t ö r ü o l a c a k t ı r .

B ö l üm II S A V A Ş I N M A L İ Y E T İ SUN TZU d e r ki,

1. Savaş a l a n ı n d a bulunan bin adet hafif zırhlı, bir o

kadar ağır zırhlı savaş arabasının yanı sıra yüz bin zırhlı
savaşçı, bu s a v a ş ç ı l a r ı n k i l o m e t r e l e r c e ö t e d e k i savaş alanına
taşınmalarını sağlayacak malzeme, cephede ve
c e p h e g e r i s i n d e k i harcamalar, savaş alanında b u l u n a c a k
k o n u k l a r ı n a ğ ı r l a n m a s ı gibi ufak t e f e k g e r e k s i n i m l e r i , zırhlara,
savaş a r a b a l a r ı n a ö d e n e c e k t ü m maliyeti alt alta g e t i -
rip t o p l a y a c a k o l u r s a n ı z g ü n d e en az bin külçe g ü m ü ş ger
e k e c e ğ i n i g ö r ü r s ü n ü z . Yüz bin savaşçılık bir o r d u bundan
aşağı d o n a t ı l a m az
2. Savaş b a ş l a d ı ğ ı n d a , zafer g e c i k e c e k olursa, sav
a ş ç ı l a r ı n ı z ı n silahları k ö r l e ş m e y e , savaşma şevkleri kırılmaya
başlar. Ö z e l l i k l e bir ana hedefi k u ş a t t ı ğ ı n ı z d a , g ü c ü -
nüzün hızla a z a l m a y a başladığını g ö r ü r s ü n ü z .
3. Hele bir de, ülkenizin sefer imkanları kısıtlı ise,
d e v l e t i n z a f e r l e s a ğ l a y a b i l e c e ğ i o l a n a k l a r ç e k i l e n sıkıntıya
değmeyecektir.
4. Silahlarınız y e t e r s i z kalıp, şevkiniz kırılıp, g ü c ü n ü z
t ü k e n i p , hazineniz e r i d i ğ i n d e daha ö n c e yanınızda b u l u n a n
d i ğ e r k o m u t a n l a r ı n sizin yaptığınız a ş ı r ı l ı k l a r d a n y a r a r l a n -
maya çalışmak için h a r e k e t e g e ç t i k l e r i n i g ö r e c e k s i n i z . Bu
d u r u m d a , ne kadar akıllı olursa olsun hiç bir kimse böyle
bir d u r u m u n y a r a t a c a ğ ı sonuçları e n g e l l e y e m e z .
5. Bu nedenle, savaşta a c e l e c i l i k a p t a l l ı k l a eş anlamlı
olmasına r a ğ m e n , akıl ile zaman y i t i r m e n i n de yan
yana g e l e b i l e c e ğ i n i kimse s ö y l e y e m e z .
6. Uzatmalı savaştan kazançla çıkmış bir ülke g ö r ü l -
memiştir.
7. Savaşı kazançla k a p a t m a n ı n y o l u n u bulacak kişi
savaşın v e r e c e ğ i z a r a r l a r ı en iyi bilen kişidir.
8. Deneyimli, akıllı komutan mevcut o l a n a k l a r ı na
g ö r e p l a n l a m a s ı n ı yapar. Savaşa g i r i n c e t a k v i y e g e l m e s i n e
umut bağlamaz.
9. Savaş araç ve m a l z e m e l e r i n i , diğer l o j i s t i k g e r e k s i -
n i m l e r i n i ü l k e n d e n getir. Düşman a r a z i s i n d e atlarına yem
b u l m a n ı n y o l l a r ı n a bak. O zaman savaş e s n a s ı n d a aç kalmazsın.
10. Devlet m a l i y e s i n i n zayıflığı, o r d u n u n v a t a n ı n d an
uzak d ü ş m a n a r a z i s i n d e savaşması, daha çok lojistik dest
e k ihtiyacını g e r e k t i r i r . Uzaktan y a r d ı m l a y a ş a m a k z o r u n d a
kalan o r d u n u n halkı f a k i r l e ş i r .
1 1 . ö t e y a n d a n o r d u n u n y a k ı n d a olması f i y a t l a r ı yüks
e l t i r . Yüksek f i y a t l a r da halkın y a ş a m s e v i y e s i n i d ü ş ü r ü r .
1 2 . Y a ş a m seviyesi d ü ş t ü ğ ü n d e , halk ağır yük altında kalır.
13. Düşük y a ş a m seviyesi, güç t ü k e n m e s i y ü z ü n d e n
halkın dişinde t ı r n a ğ ı n d a kalmaz, g e l i r l e r i n i n büyük kısmı
ek vergi olarak a l ı n ı r k e n , d e v l e t i n m a s r a f l a r ı ise kırılan savaş
a r a b a l a r ı n ı n onarımı, e k s i l e n atların, zırhların, ok, yay,
mızrak, k a l k a n l a r ı n ikmali, malzeme arabaları ile bu arabaları
ç e k e c e k ö k ü z l e r i n alımına yapılan h a r c a m a l a r l a artar.
14. Bu nedenle, akıllı bir k o m u t a n g i d e r l e r i n i düşmana
yıkmaya çalışır. D ü ş m a n d a n alınacak bir araba malzeme
kendi ü l k e s i n d e n çıkacak yirmi araba malzemeye;
d ü ş m a n d a n el konacak bir çuval hayvan yemi kendi
ü l k e s i n d e n g e t i r i l e c e k y i r m i çuvala e ş i t t i r .
15. D ü ş m a n ı yok e t m e k i s t i y o r s a k a s k e r i m i z i kızıştırmamız
g e r e k i r . Bu da alınacak g a n i m e t l e r i n asker a r a s ı n d a
p a y l a ş t ı r ı l m a s ı ile y a p ı l a b i l i r .
16. Bu a m a ç l a , savaş e s n a s ı n d a on ya da daha çok
savaş arabası ele g e ç i r i l d i ğ i n d e savaş arabalarını ilk ara-
bayı ele g e ç i r e n e verin. A r a b a l a r d a k i düşman bayraklarını
k e n d i n i z i n k i y l e d e ğ i ş t i r i n , ele g e ç e n savaş arabalarını kendi
a r a b a l a r ı n ı z ı n safına katıp savaşa devam edin. Ele geçen
e s i r l e r e ise iyi davranın.
17. Ele g e ç e n düşman g a n i m e t l e r i n i ve esirleri kendi
g ü c ü n ü z ü a r t ı r m a k t a kullanın.
18. Savaşta amacınız uzun sefer d e ğ i l , zafer olsun.
19. Şu çok iyi bilinmeli ki, ordu komutanı halkının kad
e r i n i , ülkesinin barış ya da t e h l i k e içinde yaşamasını
e l i n d e t u t a n kişidir.

B ö l üm III S A V A Ş T A S T R A T E J İ Sun Tzu der ki,

1 . Savaş Sanatı'nın en pratik kavramı, düşman ülkesini

t ü m ü y l e , zarara u ğ r a t m a d a n ele g e ç i r m e f i k r i d i r . Yakıp
y ı k m a n ı n kimseye faydası olmaz. Aynı şekilde, bir o r d u y u
da t ü m ü y l e ele g e ç i r m e n i n n i m e t l e r i sınırsızdır.
2. Bu nedenle, savaşların t ü m ü n d e savaşarak zapt
e t m e k en üstün başarı demek d e ğ i l d i r . Üstün başarı düşmanın
d i r e n c i n i s a v a ş m a d a n kırmaktır.
3. (a) K o m u t a n l ı ğ ı n en üstün meziyeti d ü ş m a n planını
ç ö z ü p , kırmaktır.
3. (b) En iyi ikinci meziyet d ü ş m a n g ü ç l e r i n i n birleşmesini
engellemektir.
3. ( c ) Ü ç ü n c ü s ü ise d ü ş m a n o r d u s u n a savaş meydanında
t a a r r u z d a bulunmaktır.
En kötü meziyet ise s u r l a r l a k o r u n a n bir kentin kuşat
ılmasıdır.
4. S a v a ş t a ana k u r a l l a r d a n biri, mümkün o l a b i l d i ğ i n c e
s u r l a r l a korunan kentlerin kuşatılmasından kaçınmaktır.
K u ş a t m a d a kullanılacak savaş g e r e ç l e r i n i n hazırlanması
bile aylar s ü r e c e k t i r .
5. Ö f k e s i n i kontrol e t m e s i n i bilmeye n k o m u t a n o r d u -
s u n u d ü ş m a n üstüne karınca s ü r ü s ü gibi yollayandır. Bu
t a k t i k , o r d u s u n u n en az üçte birinin daha savaşın başında
boşu boşuna yok o l m a s ı n d a n başka sonuç g e t i r m e z . Özellikle
k u ş a t ma esnasında başa gelen en büyük f e l a k e t budur.
6. Akıllı lider düşman o r d u s u n u savaşmadan, düşman
k e n t l e r i n i k u ş a t m a d a n ele g e ç i r m e s i n i bilir. Düşman
krallığını savaş m e y d a n ı n d a uzun s ü r e c e k s a v a ş l a r d a n çok
savaş oyunları ile bitirir.
7. O r d u s u n u savaş m e y d a n l a r ı n d a boşuna kırdırmad
ı ğ ı n d a n i m p a r a t o r l u k tahtına göz dikebilir. Böylece bir
a d a m bile y i t i r m e d e n kesin zafere ulaşabilir. İşte buna
S t r a t e j i k Savaş denir.
8. Savaşta önemli bir kural: Elindeki o r d u n u n gücü
d ü ş m a n d a n on misli büyük ise düşmanı kuşat; beş misli
b ü y ü k ise saldır; iki misli büyük ise o r d u n u ikiye böl.
9. G ü ç l e r i n i z e ş i t s e hala ç a t ı ş m a y a g i r e b i l i r s i n ; g ü c ü n
z a y ı f s a d ü ş m a n d a n uzakta d u r m a n d a f a y d a var; ancak her
a l a n d a d ü ş m a n d a n zayıfsak geri çekilmek yapılacak en
a k ı l l ı ca iştir.
10. Her ne kadar, küçük bir kuvvetle inatçı bir d i r e n i ş
y a p m a k m ü m k ü n s e de, genelde büyük kuvvetlerin z a f e re
daha yakın o l d u ğ u g e r ç e ğ i asla u n u t u l m a m a l ı d ı r .
1 1 . K o m u t a n l a r d e v l e t i n kalesidir. Kalenin her noktası
s a ğ l am ise, devlet g ü ç l ü ; kale ç ü r ü k s e devlet zayıftır.
12. Bir k o m u t a n y a p a c a ğ ı üç hata ile o r d u s u n u n başına
felaketgetirebilir.
13. (a) Orduya i l e r l e m e veya geri ç e k i l m e emri v e r d i -
ğ i n d e o r d u n u n bu emri u y g u l a y a m a y a c a ğ ı n ı n f a r k ı n d a olmaması.
Buna o r d u y u t o p a l l a ş t ı r m a da denir.
14. (b) Ordudaki koşulları d ü ş ü n m e k s i z i n orduyu
krallığını y ö n e t i r gibi y ö n e t m e y e kalkması. Bu, a s k e r i n zihn
i n d e huzursuzluk yaratır.
15. (c) Zor koşullara uyum askeri prensibini göz
ö n ü n e almaksızın, subay s e ç i m i . Bu, askerin g ü v e n i n i sarsar.
16. O r d u n u n huzuru kaçar, güvenini y i t i r i r s e bu dur
u m d a n diğer p r e n s l e r i n y a r a r l a n m a y a çalışıp, sorun yarat
a c a k l a r ı Kesindir. Bu da orduya anarşi g e t i r e c e k , zaferi
olanaksızlaştıracaktır.
17. Zafer için beş ana koşulun b u l u n d u ğ u n u b i l m e l iyiz:
(a) Savaşı, ancak ne zaman s a v a ş ı l ı p ne z a m a n sav
a ş ı l m a y a c a ğ ım bilen kazanır.
(b) Savaşı, elindeki zayıf g ü c ü de k u v v e t l i g ü c ü de
iyi k u l l a n a n kazanır.
(c) Savaşı, o r d u s u n u n her seviyedeki p e r s o n e l i ne
aynı ruhu v e r e n kazanır.
(d) Savaşı, düşmanın en hazır olmadıgi zamanı bekl
e m e s i n i bilen kazanır.
(e) Savaşı, askeri k a p a s i t e y e s a h i p olup, sivil y ö n e t i m
t a r a f ı n d a n m ü d a h a l e e d i l m e y e n k o m u t a n kazanır.
19. Sonuçta, düşmanı ve kendinizi iyi biliyorsanız,
y ü z l e r c e savaşa bile g i r s e n i z s o n u ç t a n emin o l a b i l i r s i n i z.
K e n d i n i z i bilip, düşmanı b i l m i y o r s a n ı z , kazanacağınız her
z a f e r e karşın y e n i l g i y l e de t a n ı ş a b i l i r s i n i z . Ne kendinizi ne
de düşmanı biliyorsanız, sizin için g i r e c e ğ i n i z her s a v a ş t a
y e n i l g i kaçınılmazdır.

B ö l üm IV T A K T İ K SUN TZU der ki,

1. Eski savaşçılar, önce kendilerini yenilgi olasılığından

uzakta t u t a r l a r ; sonra da düşmanı y e n m e k için uygun
fırsatı kollarlar.
2. Y e n i l g i d e n kendimizi korumak bizim elimizdedir.
Ancak, düşmanı y e n m e fırsatını bize d ü ş m a n verir.
3. İyi bir savaşçı kendisini y e n i l g i d e n k o r u y a b i l i r , ancak
düşmanı yenmeyi g a r a n t i l e y e m e z .
4. Sonuç olarak, üstün y e t e n e k l i k o m u t a n g ü c ü y e t e r li
o l m a s a da savaşı kazanmayı b e c e r e b i l i r.
5. Y e n i l m e z l i k savunma t a k t i k l e r i n e bağlıdır, düşmanı
y e n m e k ise saldırıyı g e r e k t i r i r .
6. S a v u n m a d a kalmak, güç y e t e r s i z l i ğ i n i g ö s t e r i r , saldırı
ise aşırı güç g ö s t e r g e s i d i r .
7. Savunması ile ünlü komutan t o p r a k t a k i her d e l i ğ e
s a k l a n a b i l i r k e n , ataklığı ile ünlüsü c e n n e t i n üst katmanlarından
atağa kalkar. Sonuçta, bir e l i m i z d e kendimizi koruma
, diğer e l i m i z d e ise mutlak zafer yer alır.
8. Zaferi ancak görüş alanımıza g i r d i ğ i n d e g ö r m e k
savaş ustalığının zirvesi değildir.
9. Savaşıp, ülkeler ele g e ç i r i l d i ğ i n d e , tüm ülkenin
" A f e r i n ! " demesi de savaş ustalığının zirvesi d e ğ i l d i r .
1 0 . Y e r d e n bir tüy kaldırmak büyük bir g ü c ü n simgesi
d e ğ i l d i r . Ayı, güneşi g ö r m e k keskin görüş olmadığı gibi,
gök g ü r ü l t ü s ü n ü d u y m a k da kulak hassaslığını g ö s t e r m e z .
1 1 . E s k i l e r i n akıllı savaşçı dediği savaşçı akıllılık unvanını
sadece savaşta kazanması ile değil, savaşı kolaylıkla
k a z a n m a k t a g ö s t e r d i ğ i b e c e r i k l i l i k l e elde e t m i ş t i r .
12. Kazandığı z a f e r l e r k e n d i s i n e ne ünlü bir akıl, ne
de cesaret madalyası g e t i r i r.
13. Z a f e r l e r i n i hata y a p m a y a r a k kazanır. Hata yapmamak
zaferi k e s i n l e ş t i r i r . Çünkü, zaten y e n i l m i ş bir düşman
ele g e ç i r i l m i ş t i r .
14. Usta savaşçı, kendisi için y e n i l g i n i n olanaksız
o l a c a ğ ı pozisyonu hazırlar, düşmanı y e n m e fırsatı d o ğ d u -
ğ u n d a bu fırsatı kaçırmaz.
15. Savaşta zafer s t r a t e j i s i n e sahip k o m u t a n çatışmaya
ancak zaferi k a z a n d ı k t a n sonra girer. Yenilgiye mahk
um k o m u t a n ise önce ç a t ı ş m a y a girer, zafere s o n r a yönelir.
16. G e r ç e k lider A h l a k F a k t ö r ü n ü işler, Disiplin Faktörüne
sımsıkı yapışır; böylece başarıyı k o n t r o l ü altına alır.
1 7. Askeri m e t o t t a ,
(a) ö l ç m e ,
(b) Miktar K o n t r o l ü ,
(c) Hesaplama,
(d) O l a n a k l a r ı n D e n g e l e n m e s i,
(e) Zafer,
önemli kıstaslardır.
18. ö l ç m e varlığını Toprağa; Miktar K o n t r o l ü , Ölçmeye;
Hesaplama, Miktar K o n t r o l ü ' n e ; O l a n a k l a r ı n Dengel
e n m e s i , Hesaplamaya; Zafer, Olanakların Dengelenm
esi'neborçludur.
19. M u z a f f e r bir o r d u n u n karşısına çıkacak bir t o p -
lama o r d u n u n ağırlığı, demir g ü l l e n i n k a r ş ı s ı n d a kefeye konacak
bir b u ğ d a y t a n e s i kadardır.
2 0 . Saldırıya g e ç e n bir o r d u n u n gücü derin bir kany
o n a akan nehir s u l a r ı n a benzer.

B ö l üm V E N E R J İ SUN TZU der ki,

1 . Büyük bir g ü c ü n k o n t r o l ü ile bir kaç kişinin k o n t r o l ü

aynı p r e n s i p l e r e bağlıdır. S a d e c e r a k a m l a r ı n b ö l ü n m e s i ger
ekir.
2. K u m a n d a n ı z altında b u l u n a c a k büyük bir ordu ile
k ü ç ü k bir birlik a r a s ı n d a büyük bir f a r k y o k t u r . S a d e c e işar
e t l e m e kullanımı d e ğ i ş i r .
3 . O r d u n u z u n düşman saldırısına s a r s ı l m a d a n dayan
a b i l m e s i n i n g ü v e n c e s i dolaylı veya d o ğ r u d a n y a p ı l a c ak
m a n e v r a l a r a bağlıdır.
4 . O r d u n u z u n düşman ü z e r i n d e k i e t k i s i n i n y u m u r t a
k a r ş ı s ı n d a k i d e ğ i r m e n taşına b e n z e m e s i , düşmanın zayıf
ve g ü ç l ü yanlarını k e ş f e t m e b i l i m i n d e k i başarınıza bağlıdır.
5. Her t ü r l ü savaşta d o ğ r u d a n m e t o d , ç a t ı ş m a y a girm
e k t e kullanılır; ancak z a f e r i n g ü v e n c e s i dolaylı m e t o t l a r dadır.
6. B e c e r i y l e uygulanan dolaylı t a k t i k l e r hava ya da
y e r y ü z ü gibi t ü k e n m e z ; nehir ya da ırmakların akışı gibi
d u r m a z ; g ü n e ş ya da ay gibi y e n i d e n d o ğ m a k için batar;
d ö r t m e v s im gibi geri g e l m e k üzere g i d e r .
7. S a d e c e yedi nota b u l u n m a s ı n a karşın bu yedi not
a n ı n k a r ı ş ı m ı n d a n pek çok melodi yaratılır.
8. S a d e c e beş ana renk ( mavi, sarı, kırmızı, beyaz
ve siyah) o l m a s ı n a karşın bu beş r e n g i n karışımı ile sınırsız
renk ü r e t i l e b i l i r .
9. S a d e c e dört t a d (acı, ekşi, t a t l ı , tuzlu) b u l u n m a s ı n a
karşın bu dört t a d ı n karışımları ile s o n s u z sayıda lezzet ort
a y a çıkar.
10. S a v a ş t a , d o ğ r u d a n ve dolaylı olmak üzere ikiden
f a z l a saldırı m e t o d u y o k t u r . A n c a k bu iki m e t o d u n karışımları
çeşitli m a n e v r a y ö n t e m l e r i n i o l u ş t u r u r .
1 1 . D o ğ r u d a n metod da dolaylı m e t o d da s o n u n d a
b i r b i r i n e b a ğ l a n ı r . Bu sonsuz d a i r e d e i l e r l e m e k g i b i d i r . Asla
bitmez.
12. O r d u l a r ı n saldırısı sel baskınına benzer. Karşısına
çıkan t a ş l a r ı bile s ü r ü k l e r .
13. V e r i l e c e k bir kararın kalitesi avına saldırı p parçalayan
şahinin s ü z ü l ü ş ü n d e k i ahenge, z a m a n l a m a y a benzer.
14. Bu n e d e n l e , usta savaşçı s a l d ı r ı d a k o r k u n ç , karar
v e r m e d e ç a b u k olandır.
15. Enerji g e r i l m i ş yay, kararsa okun atılmasıdır.
16. Savaşın kargaşa ve g ü r ü l t ü s ü içinde d ü z e n s i z l ik
v a r m ı ş gibi g ö z ü k s e de bu yanıltıcıdır. Bütün karışıklık
i ç i n d e o r d u n u n başı ile sonu g ö r ü l m e y e b i l i r , ancak bu aynı
z a m a n d a y e n i l g i n i n ilacıdır.
17. Çalışılmış düzensizlik, d i s i p l i n i n ; çalışılmış korku,
c e s a r e t i n ; çalışılmış zayıflık, g ü ç l ü l ü ğ ü n hazırlayıcısıdır.
18. D ü z e n l i l i ğ i düzensizlik p e l e r i n i n altına . s a k l a m a k
kısaca bir b ö l m e m e s e l e s i d i r . C e s a r e t i ü r k e k l i k g ö s t e r i s i ile
ö r t m e k , ilerisi için enerji b i r i k t i r m e k t i r . Gücü zayıflık maskesi
altına a l m a k s a savaş t a k t i k m a n e v r a s ı d ı r .
19. B ö y l e c e düşmanı h a r e k e t e z o r l a m a ustalığına sahip
k o m u t a n , düşmanı yanıltıcı m a n e v r a l a r ı ustalıkla kullanır;
d ü ş m a n a bazı önemsiz yemler verip düşmanı yeme
saldırtır.
2 0 . Y e m l e r i sürekli olarak g ö s t e r e r e k düşmanı s ü r e k l i
h a r e k e t e t m e y e zorlar; sonra da asıl o r d u s u y l a pusuya yat
a r , d ü ş m a n ı bekler.
2 1 . Akıllı savaşçı, b i r l e ş i k e n e r j i n i n e t k i s i n e inanır; bireysel
bazda, s a v a ş ç ı l a r ı n d a n aşırı b e k l e n t i d e bulunmaz.
55
B e c e r i s i n i d o ğ r u a d a m l a r ı seçip, yan yana g e t i r e r e k b i r l e ş ik
e n e r j i y i üretip, k u l l a n m a k t a g ö s t e r i r .
2 2 . Savaşçılar, birleşik e n e r j i y i k u l l a n d ı ğ ı n d a , d ü ş m a -
nın üzerine t e p e l e r d e n aşağı y u v a r l a n a n taşlar gibi akarlar.
U n u t m a m a l ı ki bir taş d ü z l ü k t e hareket edemez; dört köşeli
ise t e p e l e r d e n de akamaz. Savaşçı, taşlarının y u v a r l a k olmasını
s a ğ l a m a l ı d ı r . U s t a l ı k budur.
2 3 . Usta s a v a ş ç ı l a r ı n ü r e t t i k l e r i enerji b i n l e r c e m e t r e -
lik d a ğ l a r d a n y u v a r l a n a r a k dolu dizgin akan yuvarlak t a ş l a -
rın m o m e n t i d i r .
Bu, enerji h a k k ı n d a k i s ö z l e r i m i n s o n u d u r .

B ö l üm VI GÜCÜN KULLANIMI SUN TZU der ki,

1. Savaş alanına ilk gelip d ü ş m a n ı n ı bekleyen dinç

kalır, s o n r a d a n gelip , gelir g e l m e z savaşa g i r e n s e daha
savaşın başında t ü k e n i r .
2. Akıllı savaşçı kendi kararını d ü ş m a n a kabul ettirir;
d ü ş m a n ı n kendi kararını z o r l a m a s ı n a izin vermez.
3. D ü ş m a n a avantaj s u n a r a k d ü ş m a n ı n ya kendi istediği
ş e k i l d e y a k l a ş m a s ı n a m ü s a a d e eder ya da vuracağı
d a r b e l e r l e d ü ş m a n ı n y a k l a ş m a s ı n a olanak tanımaz.
4 . Düşman d i n l e n m e y e ç e k i l d i ğ i n d e yorar, yiyeceği
b o l s a açlığa d ü ş ü r ü r , kamp k u r m u ş s a h a r e k e t e t m e y e zorl
a y a r a k d i n l e n m e s i n e m ü s a a d e etmez.
' 5. Düşmanı s a v u n m a y a z o r l a y a c a k n o k t a l a r d a gözükür,
beklenmediğiyerlerdebulunur.
6. O r d u , d ü ş m a n ı n b u l u n m a d ı ğ ı a r a z i d e geniş mesaf
e l e r i r a h a t ç a alabilir.
7. S a l d ı r ı l a r ı n ı z d a n başarıdan emin olmanın yolu,
d ü ş m a n c a s a v u n u l m a y a n n o k t a l a r a s a l d ı r m a k t ı r . Savunmanızın
g ü v e n l i ğ i n d e n de d ü ş m a n ı n s a l d ı r m a s ı n ı n imkansız
olduğunoktalarıtutarakeminolabilirsiniz.
8. S a l d ı r ı d a başarılı k o m u t a n neyi s a v u n d u ğ u n u bilemeyen
d ü ş m a n a saldırır; s a v u n m a d a başarılı olan komut
a n ise neye s a l d ı r d ı ğ ı n ı b i l m e y e n d ü ş m a n a karşı mevzilerini
savunandır.
9. Kurnazlık ve gizlilik d e n i l e n kutsal sanat! Senin say
e n d e g ö r ü n m e z olmayı; senin s a y e n d e d u y u l m a z olmayı
öğrenip,düşmanınkaderinielimizdetutuyoruz.
10. Düşmanın zayıf noktalarını hedef alırsanız ilerlerken
direnişle karşılaşmazsınız; düşmandan çabuksanız
d ü ş m a n t a k i b i n d e n rahatlıkla k u r t u l u r s u n u z .
1 1 . D ü ş m a n ister derin bir h e n d e ğ i n ardında, isterse
y ü k s e k bir t e p e d e mevzide b u l u n s u n , çatışmaya g i r m e k arz
u s u n d a y s a k düşmanı bizim istediğimiz yere çekip, bizim
k o ş u l l a r ı m ı z d a savaşmaya zorlamalıyız.
12. Savaşı a r z u l a m a d ı ğ ı m ı z d a ise, kampımızın izleri
o r t a d a olsa bile, bıraktığımız izlerle oynayarak düşmanı
şaşırtabiliriz.
13. Düşmanın pozisyonunu ö ğ r e n i p , kendimizi düşm
a n d a n g i z l e y e r e k g ü ç l e r i m i z i d a ğ ı t m a d a n bir arada t u t a -
biliriz. Bu a r a d a d ü ş m a n ı bölmeyi b a ş a r m a k çok ö n e m l i d i r .
14. Düşmanı parçalara b ö l e r k e n kendi g ü ç l e r i m i z i bir
a r a d a t u t a r s a k düşmanın ayrı, ayrı b i r i m l e r i n i n karşısına
t e k güç halinde çıkabiliriz.
15. B ö y l e c e zayıflattığımız d ü ş m a n kuvvetlerine üst
ü n bir g ü ç l e s a l d ı r a b i l i r s e k , düşmanlarımızı zora d ü ş ü r e b i -
liriz.
16. Düşmana saldırmayı arzuladığımız noktayı çok
u s t a c a saklamalıyız. O zaman düşman pek çok olasılığı
aynı anda göz önüne almak z o r u n d a kalacak; bu da g ü ç l e -
rini bir n o k t a d a b i r l e ş t i r m e s i n e engel olacaktır. Karşımıza
t o p l u bir d ü ş m a n g ü c ü yerine b ö l ü n m ü ş birimler çıkacaktır.
17. Böyle bir d u r u m d a d ü ş m a n , ön c e p h e s i n i g ü ç l e n -
d i r m e y e kalktığında ard cephesini, solunu kuvvetlendirmeye
kalktığında sağını zayıflatacak; her yöne destek
s a ğ l a m a y a ç a b a l a d ı ğ ı n d a ise her cenahı birden g ü c ü n ü yit
irecektir.
18. Olası ç a t ı ş m a l a r a her an hazır olma kaygısı düşman
b i r i m l e r i n i z a y ı f l a t a c a k , düşmanı bu tür ç a b a l a r a zorlama
da bize sayısal üstünlük s a ğ l a y a c a k t ı r .
19. S a v a ş ı l a c a k yer ve zamanı bilirsek, kendimizi savaşa
k o n s a n t r e edebiliriz.
2 0 . Ama, yer, ve zaman b i l i n e m i y o r s a sol cenah sağ
c e n a h a , ardçılar ö n c ü l e r e y a r d ım e d e m e y e c e k t i r . Hele bir
de o r d u n u n uç n o k t a l a r ı a r a s ı n d a büyük m e s a f e varsa bu
p r o b l e m daha da ö l d ü r ü c ü d u r u m alır.
21 . Böyle bir d u r u m d a d ü ş m a n k u v v e t l e r i sayı olarak
b i z d e n üstün bile olsa s o n u n d a z a f e r b i z im o l a c a k t ı r .
22. D ü ş m a n sayıca b i z d e n ü s t ü n k e n bile d ü ş m a n ı biz
i m l e s a v a ş m a k t a n c a y d ı r a b i l i r i z . Bu da onun planlarını
k e ş f e t m e y e , z a f e r e y ö n e l i k s t r a t e j i l e r i n i ö n c e d e n anlamaya
bağlıdır.
2 3 . Düşmanı kızıştırıp g ü c ü n ü , hareket kabiliyetini
anlayın. Saldırıya zorlayıp, kendisini ortaya ç ı k a r t m a y a,
kuvvetli ve zayıf n o k t a l a r ı n ı g ö s t e r m e y e z o r l a y ı n .
2 4 . Düşman o r d u s u ile kendi o r d u n u z u d i k k a t l e muk
a y e s e e d e r e k hangi n o k t a l a r d a s i z d e n g ü ç l ü , hangi nokt
a l a r d a s i z d e n zayıf o l d u ğ u n u k e ş f e d i n .
2 5 . T a k t i k m a n e v r a l a r e s n a s ı n d a k i en büyük başarınız
bu manevraları d ü ş m a n d a n s a k l a m a k t a g ö s t e r e c e ğ i n i z
u s t a l ı k t ı r . Manevralarınızı sakladığınızda düşmanın cas
u s l a r ı n d a n ve b ö y l e c e d ü ş m a n ı n t a k t i s y e n b e y i n l e r i n d en
k o r u n m u ş olacaksınız.
2 6 . U n u t m a y ı n , zafer sizin ne yaptığınızı anlayamayan
d ü ş m a n ı n hatalı t a k t i k l e r i s a y e s i n d e g e l e c e k t i r .
2 7 . Z a f e r e s n a s ı n d a u y g u l a d ı ğ ım t a k t i k l e r i herkes gör
e b i l i r , ancak k i m s e n i n g ö r e m e d i ğ i , zafer y o l u n u açan
stratejilerimdir.
2 8 . Size zafer k a z a n d ı r a n bir t a k t i ğ i bir daha t e k r a r -
l a m a y ı n . Ancak, metotlarınızı k o ş u l l a r a g ö r e g e r e k l i d e ğ i -
şiklikleriyaparaksürdürebilirsiniz.
2 9 . A s k e r i t a k t i k l e r suyun akışına benzer. Bildiğiniz
gibi su doğal olarak y ü k s e k l e r d e n a ş a ğ ı l a r a akar.
3 0 . B ö y l e c e savaşta u y g u l a n a c a k etkili yol g ü ç l ü d e n
u z a k t a d u r u p , zayıfa s a l d ı r m a k t ı r .
31 . Su nasıl t o p r a ğ ı n e ğ i m i n e göre akarsa, asker de
z a f e r e d ü ş m a n ı n d u r u m u n a g ö r e akar.
3 2 . Suyun nasıl sabit bir şekli y o k s a , s a v a ş t a da sabit
koşullaryoktur.
33. T a k t i k l e r i n i düşmana göre d e ğ i ş t i r e b i l m e y i beceren
komutan zafere ulaşacaktır.
34. Beş element (su, ateş, ağaç, metal, toprak) her
zaman kendi başlarına eşit d e r e c e d e belirleyici olmaz. Dört
m e v s i m i n e t k i l e r i n i n yanı sıra, ayın med-cezir etkileşimi,
g ü n l e r i n uzaması-kısalması da bu beş elementi etkiler.

B ö l ü m VII SAVAŞTA MANEVRA SUN TZU der ki,

1 . S a v a ş t a k o m u t a n emrini h ü k ü m d a r d a n alır.
2. İyi bir k o m u t a n , o r d u s u n u t o p l a y ı p , g ü ç l e r i n i kons
a n t r e e t t i ğ i n d e , a s k e r d e b u l u n a n d e ğ i ş i k n i t e l i k l e r i bir pot
adabirleştirmen,dengelemelidir.
3. B u n d a n sonra t a k t i k m a n e v r a gelir. T a k t i k manevra
en zor iştir. İnsanların içindeki kötülük t o h u m l a r ı n ı d o ğ r u -
luğa, talihsizliği kazanma hırsına d ö n ü ş t ü r m e k dünyanın
en zor işidir.
4. Savaşın en önemli s a n a t l a r ı n d a n biri olan ALDATMACA,
t a k t i k manevra y e t e n e ğ i ile d o ğ r u orantılıdır. Düşman
sizi karşısında b e k l e r k e n , uzun d o l a m b a ç l ı yolları takip
e d e r e k d ü ş m a n ı n arkasına g e ç i p , düşmanı b e k l e m e d i ğ i
anda v u r a r a k amaca ulaşmak t a k t i k m a n e v r a l a r d a n başka
bir silahla yapılamaz.
5. Manevrayı disiplinli bir ordu ile y a p m a k avantajlı;
d i s i p l i n s i z , kalabalık bir s ü r ü y l e y a p m a k t e h l i k e l i d i r .
6. A v a n t a j l ı konuma g e ç e b i l m e k için o r d u n u z u n t am
t e ç h i z a t l ı hale gelmesini b e k l e r s e n i z ç o ğ u n l u k l a çok geç
kalmış o l u r s u n u z . Öte y a n d a n aynı a m a ç l a bir birliği uçarc
a s ı n a sevk etmek de birliğin malzeme ve e k i p m a n ı n d a n
ayrı k a l m a s ı n a neden olur.
7. A v a n t a j ı ele g e ç i r m e k uğruna, ordunuza emir verip,
tam t e ç h i z a t l a , gece gündüz durmaksızın k i l o m e t r e -
l e r c e s ü r e c e k uzun, yorucu y ü r ü y ü ş l e r e zorlarsanız, kom
u t a n l a r ı n ı z l a , öncü b i r l i k l e r i n i z i n d ü ş m a n eline g e ç m e s i n i
i z l e m e k t e n başka bir avantaj kazanamazsınız.
61
8. O r d u n u z u n g ü ç l ü birimleri hızla i l e r l e r k e n , ağır birl
i k l e r g e r i d e kalacak; böylece birlikleriniz d ü ş m a n a ulaştığ
ı n d a y o r g u n ve a n c a k o n d a bir g ü c ü n d e o l a c a k t ı r .
9. Düşmanı ş a ş ı r t m a k amacıyla elli mil yol y a p a c a k
o l u r s a n ı z , hem öncü b i r l i k l e r i n i z i n liderini y i t i r e c e k hem de
a n c a k yarı güçle savaş meydanına varacaksınız.
10. Aynı amaçla otuz k i l o m e t r e yol y a p a r s a n ı z o r d u -
nuzun üçte ikisi v a r a c a k t ı r .
1 1 . Malzeme, silah, mühimmat ve e k i p m a n ı n ı y i t i r m i ş
bir o r d u n u n k e n d i s i n i n yitik bir o r d u o l d u ğ u n u s ö y l e y e b i l i r i z .
12. Sahip olduğu olanakları b i l m e d i ğ i m i z dost güçl
e r le işbirliği yapamayız.
13. Ö n c e d e n uçurumlarını, bataklıklarını, dağlarını,
o r m a n l a r ı n ı , tuzaklarını b i l m e d i ğ i m i z t o p r a k l a r d a n bir ord
u y u g e ç i r m e k akıl işi d e ğ i l d i r .
14. Yöresel kılavuzlar kullanmadan doğanın
o l a n a k l a r ı n ı avantaja ç e v i r e m e y i z .
15. Savaşta d u y g u l a r ı n ı , h a r e k e t l e r i n i , amacını düşm
a n d a n gizle. Kazanırsın.
16. B i r l i k l e r i n i b i r l e ş t i r m e ya da bölme kararını sana
ç e v r e koşulları v e r d i r t e c e k t i r .
17. Rüzgar gibi hızlı, orman gibi y o ğ u n ol.
18. Saldırı ve y a ğ m a d a ateş, düşmana d i r e n i ş t e yalçın
dağ ol.
19. Planlarınız g e c e n i n karanlığı gibi g ö r ü l m e z olsun,
saldırınız ise gök g ü r ü l t ü s ü gibi insin.
2 0 . Y a ğ m a l a m a d a g a n i m e t i a s k e r l e r i n i z a r a s ı n d a böl
ü ş t ü r ü n . Yeni yerleri f e t h e t t i ğ i n i z d e de a s k e r l e r i n i z i n fayd
a l a n a c a ğ ı imkanlar y a r a t ı n .
2 1 . Harekete g e ç m e d e n düşün, tasarla.
2 2 . A l d a t m a c a sanatını en iyi bilen z a f e r e u l a ş a c a k t ı r .
Bu da manevra sanatıdır.
23. " O r d u Yönetim Kitabı" der ki; Savaş alanında
s ö y l e n e n söz fazla ileri gitmez. Davul ve g o n k l a r bu y ü z d e n
g e r e k l i d i r . Cisimler de kolay, kolay g ö r ü l e m e z . Bayrak ve
f l a m a l a r da bu yüzden g e r e k i r .
62
24. Bayrak, f l a m a , boru ve g o n k l a r a s k e r l e r i m i z i n kulaklarını,
gözlerini bir nokta üzerinde y o ğ u n l a ş t ı r a b i l m e n i n ,
a s k e r i bir b ü t ü n haline g e t i r m e n i n a r a ç l a r ı d ı r .
25. Bu şekilde tek gövde haline g e l m i ş bir o r d u n u n
k a r ş ı s ı n d a i l e r l e m e k en büyük c e s a r e t i bile aşar, g e r i l e m e k
ise olanaksızlaşır Büyük kitleleri y ö n e t m e sanatı işte budur.
26. Gece savaşında, ateş ve davul i ş a r e t l e r i n i , gündüz
s a v a ş l a r ı n d a ise bayrak ve f l a m a i ş a r e t l e r i n i o r d u n u -
zun g ö z ü n ü , kulağını e t k i l e m e k t e kullanın.
2 7 . O r d u ruhunu, k o m u t a n aklını y i t i r e b i l i r .
2 8 . O r d u n u n ruhu sabah keskindir; öğleyin bayrak
s a l l a n m a y a başlar; akşamsa aklı kampa d ö n m e k t e d i r .
2 9 . Akıllı bir k o m u t a n , bu n e d e n l e , askerini d ü ş m a n ı n
r u h u n u n keskin olduğu zaman değil, y o r g u n olduğu, geri
d ö n m e b e k l e n t i s i n e girdiği zaman saldırtır. Buna ruh
o k u m a sanatı denir.
3 0 . Disiplin ve s ü k u n e t l e d ü ş m a n d a k i düzensizliği,
kargaşayı b e k l e m e k - i n i s i y a t i f k u l l a n m a sanatıdır.
3 1 . D ü ş m a n henüz uzakta iken hedefe yakın olmak,
d ü ş m a n z o r l u k l a r l a uğraşıp d u r u r k e n rahat, rahat b e k l e y e -
b i l m e k , d ü ş m a n açlıkla m ü c a d e l e e d e r k e n karnı tok o l a b i l -
mek. Buna güç t a s a r r u f sanatı denir.
3 2 . Bayrak ve f l a m a l a r ı düzenli, sakin, güvenli gözüken
bir o r d u y a s a l d ı r m a k t a n kaçınmak koşulları d e ğ e r l e n -
d i r m e sanatıdır.
3 3 . T e p e d e mevzilenmiş ya da tepe aşağı saldırıya
g e ç m i ş d ü ş m a n a karşı i l e r l e m e k askeri k u r a l l a r a aykırıdır.
3 4 . Savaşmayı bilen düşmanı t a k i p etme. Savaşma
a r z u s u kuvvetli d ü ş m a n a s a l d ı r m a .
3 5 . Düşmanın g ö s t e r d i ğ i yemi kapma. Evine dönen
o r d u y a sataşma.
3 6 . D ü ş m a n o r d u s u n u k u ş a t t ı ğ ı n d a bir açık nokta bırak.
Bunalmış düşmanı çok z o r l a m a .
3 7 . Buna Savaş Sanatı denir.

B ö l üm VIII TAKTİK DEĞİŞTİRME SUN TZU der ki,

1. Savaşta, k o m u t a n emrini h ü k ü m d a r d a n alır, ordus

u n u toplar, g ü ç l e r i n i bir araya g e t i r i r .
2. Zor koşullar altındaki y e r l e r d e kamp yapma. Yüksek
yolların birleştiği y o l l a r d a m ü t t e f i k l e r i n l e işbirliği yap.
T e h l i k e l i pozisyonlar olan ücra y e r l e r d e oyalanma. Kuş
a t m a altında s t r a t e j i d e ğ i ş t i r . Ümitsiz k o ş u l l a r d a savaş.
3. G i r i l m e m e s i g e r e k e n yollar, saldırılmaması gereken
ordular, kuşatılması g e r e k e n kentler, z o r l a n m a m a s ı
g e r e k e n mevziler, d i n l e n m e m e s i g e r e k e n hükümdar emirleri
vardır.
4. T a k t i k d e ğ i ş i k l i k l e r i n avantajlarını t am olarak anlayan
k o m u t a n b i r l i k l e r i n i nasıl y ö n e t e c e ğ i n i iyi bilir.
5. Bunları a n l a y a m a y a n k o m u t a n ise, i ç e r i s i n d e bul
u n d u ğ u ülkenin koşullarını tam olarak bilse bile bilgisini
p r a t i k avantaja çeviremez.
6. Savaş Sanatı'nın Plan D e ğ i ş t i r m e d e r s i n d e t e c r ü -
beye sahip olmayan savaş ö ğ r e n c i s i , Beş A v a n t a j a sahip
o l s a bile, adamlarını en iyi ş e k i l d e k u l l a n a m a y a c a k t ı r .
7. Akıllı liderin planlarında avantaj ve dezavantaj
b e k l e n t i l e r i bir p o t a d a e r i y e c e k t i r .
8. Bu sayede avantaj b e k l e n t i l e r i m i z z o r u n l u olarak
d e ğ i ş t i ğ i n d e , ana plana d ö n ü p amacımıza ulaşabiliriz.
9. Öte yandan, zorlukların ortasında bile karşımıza
çıkması olası bir avantajı y a k a l a m a y a ; kendimizi f e l a k e t l e r -
den korumaya hazır olmalıyız.
64
10. Düşman k o m u t a n l a r ı n ı , başlarına çeşitli dertler
y a r a t a r a k , sürekli meşgul et; cazip y e m l e r i n p e ş i n e b o ş u n a
d ü ş ü r t e r e k zorla, sayılarını azalt.
1 1 . Savaş Sanatı bize d ü ş m a n ı n ü z e r i m i z e g e l m e m e -
sini u m m a k t a n s a düşmanı k a r ş ı l a m a y a hazırlıklı olmamızı,
d ü ş m a n ı n bize s a l d ı r m a m a s ı n ı d i l e m e k t e n s e bizim pozisy
o n l a r ı m ı z ı n düşmanın saldırısını i m k a n s ı z l a ş t ı r m a s ı n ı öğretir.
12. Bir k o m u t a n ı n y a p a c a ğ ı beş hata f e l a k e t g e t i r e b i -
lir.
(a) D i k k a t s i z c e s a r e t , yok o l m a y a g ö t ü r ü r .
(b) K o r k a k l ı k , d ü ş m a n a esir d ü ş m e y e g ö t ü r ü r .
(c) A c e l e c i l i k , h a k a r e t l e r l e kışkırtılabilir.
(d) Şeref D ü ş k ü n l ü ğ ü , u t a n m a y a g ö t ü r ü r .
(e) A d a m l a r ı n a aşırı d ü ş k ü n l ü k , endişe ve t e r e d d ü d e
götürür.
13. Bu beş hata bir k o m u t a n ı n , savaş alanında işley
e b i l e c e ğ i beş savaş g ü n a h ı d ı r .
1 4 . B i r o r d u y e n i l d i ğ i n d e , lideri k a t l e d i l d i ğ i n d e neden
m u t l a k a bu beş g ü n a h t a d ı r . Bunları ö n e m s e y i n .

B ö l üm IX ORDUNUN İLERLEMESİ SUN TZU der ki,

1 . Şimdi m e s e l e m i z o r d u n u n kamp k u r m a s ı n d a . Gözünüz

d ü ş m a n i ş a r e t l e r i n d e olsun. Dağları ç a b u k g e ç i p vad
i l e r e yakın y e r l e r i t e r c i h edin.
2. DAĞ SAVAŞI:Kampı yüksek n o k t a l a r d a güneşi
karşınıza alarak kurun. Savaşmak için t e p e l e r e t ı r m a n m ayın.
3. NEHİR SAVAŞİ:Ordunuz nehri g e ç t i ğ i n d e o l a b i l d i -
ğ i n c e kısa z a m a n d a n e h i r d e n uzaklasın.
4. İ l e r l e m e k t e olan düşman nehir g e ç i y o r s a , nehrin
o r t a s ı n d a k a r ş ı l a m a k üzere s a l d ı r m a y ı n . En iyi an d ü ş m a -
nın yarısının g e ç t i ğ i yarısının hala su içinde o l d u ğ u andır.
5. Saldırı hususunda ne kadar sabırsız olursanız
o l u n , sakın nehri g e ç m e k üzere nehir k e n a r ı n d a d u r m a k t a
olandüşmanasaldırmayın.
6. Uzun mesafeli silahlarınızı güneşe bakar ş e k i l de
d ü ş m a n d a n y ü k s e k araziye y e r l e ş t i r i n . Düşmana nehir yukarı
saldırmayın.
7. BATAKLIK SAVAŞI: Bataklıkları g e ç e r k e n amacınız
en kısa z a m a n d a b a t a k l ı k t a n ç ı k m a k olsun.
8. B a t a k l ı k t a savaşmak z o r u n d a kalırsanız, unutmayın
ki elinizde su ve o t u n u z vardır. Arkanızı a ğ a ç l a r a v e r ip
savaşın.
9. DÜZ ALAN SAVAŞ ID ü z alanda sağınızı ve ardınızı
t e p e l e r e v e r i p , d ü ş m a n ı ö n ü n ü z e alın.
10. Bu savaş b i l g i l e r i Sarı İ m p a r a t o r ' u n pek çok düşmanını
y e n m e k t e k u l l a n d ı ğ ı s t r a t e j i n i n temel b i l g i l e r i d i r .
66
1 1 . T üm ordular y ü k s e k yerleri alçak z e m i n l e r e , aydınlık
alanları karanlık y e r l e r e t e r c i h e d e r l e r .
12. A s k e r l e r i n i z e özen g ö s t e r i y o r , kamp y e r l e r i n i kuru
a r a z i d e kuruyorsanız, a s k e r l e r i n i z i salgın h a s t a l ı k l a r d a n kor
u m u ş o l u r s u n u z . Sağlıklı bir o r d u z a f e r e daha yakındır.
13. Bir t e p e y e ya da nehir yamacına g e l d i ğ i n i z de
eğimi sağ ardınıza, güneşi karşınıza alarak y e r l e ş i n . Böyl
e c e hem a s k e r l e r i n i z i korumu ş hem de p o z i s y o n u n u z un
d o ğ a l a v a n t a j l a r ı n d a n m a k s i m u m f a y d a l a n m ı ş olacaksınız.
14. T e p e l e r e sağanak y a ğ m u r l a r i n d i ğ i n d e geçmeyi
t a s a r l a d ı ğ ı n ı z nehir kabarmış, köpürmüş olabilir. Bu dur
u m d a en iyisi b e k l e m e k t i r .
15. Dik u ç u r u m l a r ı n , sel y a m a ç l a r ı n ı n , derin ç u k u r l a -
rın, saklı v a d i l e r i n , sık çalılıkların, bataklıkların büyük yarıkların
b u l u n d u ğ u b ö l g e l e r d e n o l a b i l d i ğ i n c e çabuk çıkın,
b ö y l e y e r l e r d e n z o r d a k a l m a d ı k ç a uzakta kalın.
16. Siz bu tür y e r l e r d e n uzakta kalmaya dikkat ederken,
düşmanı buralara s ü r ü k l e m e y e ; düşmana saldırıya
g e ç t i ğ i n i z d e de d ü ş m a n ı n ardında bu tür alanların olmasına
özen g ö s t e r i n .
17. Kampınızın ç e v r e s i n d e t e p e l e r , y ü k s e k o t l a r l a ört
ü l ü göletler, kamış t a r l a l a r ı , ya da çalılıklarla kaplı koruluklar
varsa bu alanları adamakıllı kontrol edin.
Bu tür alanlar, pusu kurmak isteyen d ü ş m a n baskınc
ı l a r ı n ın ve c a s u s l a r ı n ı n en çok t e r c i h e t t i k l e r i y e r l e r d i r .
18. Düşman size y a k ı n l a ş m a s ı n a rağmen hala sakin
ise b u l u n d u ğ u p o z i s y o n u n doğal g ü c ü n e inanıyor d e m e k t i r .
19. Düşman sakin d u r m a k l a b i r l i k t e sizi kışkırtıyorsa,
sizin üzerine g e l m e n i z i istiyor d e m e k t i r .
2 0 . Düşmanın kamp yerine ulaşım kolay gözüküy
o r s a , mutlaka size bir y em g ö s t e r i y o r d u r .
2 1 . O r m a n d a k i ağaçlar arasındaki bir h a r e k e t l e n me
d ü ş m a n ı n i l e r l e d i ğ i n i n s i m g e s i d i r . Sık o t l a k l a r d a g ö z ü k e c e k
p e r d e l e m e l e r düşmanın sizi ş ü p h e l e n d i r m e y e çalıştığı
anlamındadır.
67
2 2 . A n i d e n yükselen kuşlar bir pusunun belirtisidir.
Ü r k m ü ş hayvanlar ani bir baskının h a b e r c i s i d i r.
2 3 . U f u k t a g ö z ü k e c e k y ü k s e k toz bulutları savaş arabalarının
i l e r l e m e k t e o l d u ğ u n u g ö s t e r i r . Toz bulutları alçak
ama geniş bir alana dağılmış ise piyadeler y a k l a ş m a k t a d ı r .
Toz bulutları ufak, ufak ve çeşitli y ö n l e r e d a ğ ı l m a k t a ise
d ü ş m a n birlikleri ateş için odun t o p l a m a k t a d ı r . İleri geri hareket
eden küçük toz bulutları da düşmanın kamp yapmakta
o l d u ğ u n u belirtir.
2 4 . Sakin sesle verilen komutlar, yoğunlaşan hazırlıklar
d ü ş m a n ı n saldırıya g e ç e c e ğ i n i ; sert komutlar, saldırı
g ö s t e r i l e r i ise düşmanın geri ç e k i l e c e ğ i n i n i ş a r e t l e r i d i r.
2 5 . Hafif savaş arabaları öne gelir de yanlara hareket
e d e r s e , bu düşmanın savaş d ü z e n i n e g e ç m e k t e o l d u ğ u n u n
belirtisidir.
2 6 . Belirgin bir anlaşma ile birlikte g e l m e y e n barış
ö n e r i l e r i tuzak belirtisidir.
2 7 . Düşman birlikleri arasında k o ş u ş t u r m a artar, askerler
bölük, bölük t o p l a n ı r l a r s a kritik an g e l m i ş t i r .
2 8 . Bazı birlikler i l e r l e r k e n bazıları geri ç e k i l i y o r s a , bu
yemdir.
2 9 . A s k e r l e r mızraklarına yaslanıyorsa, acıkmışlardır.
3 0 . Su g e t i r m e y e g i d e n a s k e r l e r i n ilk işi su içmek olmuşsa,
ordu susuz kalmıştır.
31 . Düşman kazanabileceği avantajlı bir pozisyon
g ö r d ü ğ ü halde hareket e t m i y o r s a , askerler t ü k e n m i ş t i r .
3 2 . Kuşların konduğu y e r l e r d e düşman yoktur. Gece
g ü r ü l t ü yapan düşmanın sinirleri bozuktur.
3 3 . Kampta kargaşa varsa k o m u t a n ı n otoritesi zayıftır.
Bayraklar, flamalar aşağı yukarı hareket e d i y o r s a askerin
içine f i t n e d ü ş m ü ş t ü r . Subaylar kızgın ise asker y o r g u n -
dur.
34. Düşman, atlarını buğdayla beslemeye, öküzlerini
k e s i p yemeye başlarsa, yemek kazanlarını ateşe koymuyorsa,
çadırlarına d ö n m e y e c e k l e r i n i , ölene kadar savaşmaya
hazır olduklarını anlamalıyız.
68
35. Küçük gruplar halinde f ı s ı l d a ş a n ya da alçak
s e s l e konuşan asker g r u p l a r ı n ı n oluşması asker arasında
m u h a l e f e t i n varlığını g ö s t e r i r .
3 6 . Çok fazla ödül d ü ş m a n ı n k a y n a k l a r ı n ı n t ü k e n d i -
ğ i n i , çok fazla ceza ise aşırı sıkıntı k o ş u l l a r ı n ı n varlığını belirtir.
, 3 7 . Coşku ile savaşa g i r i ş i p , d ü ş m a n ı n g ü c ü n ü gör
ü n c e k o r k u y a k a p ı l m a k haber almanın zaafını g ö s t e r i r .
3 8 . Gelen e l ç i l e r bize k o m p l i m a n y a p ı y o r s a , düşman
ateşkesistemektedir.
3 9 . D ü ş m a n b i r l i k l e r i kızgınlıkla ilerler, karşımıza dikilir
ama ç a t ı ş m a y a g i r m e y e ya da geri d ö n m e y e kalkmazsa
bu d u r u m d a son d e r e c e d e uyanık ve t e d b i r l i olmamız gerekir.
4 0 . B i r l i k l e r i m i z i n g ü c ü d ü ş m a n l a hemen, hemen eşit
ise düşman g e n e l l i k l e d o ğ r u d a n saldırmaz. Bu d u r u m d a
y a p m a m ı z g e r e k e n şey, g ü ç l e r i m i z i t o p l a m a k , düşmanı yak
ındantakipederkentakviyesağlamayaçalışmaktır.
4 1 . Düşmanı hor g ö r ü p , planlamayı ihmal eden, düşmana
esir d ü ş m e y e m a h k u m d u r .
4 2 . K o m u t a n ı n a güven d u y m a y a n askere ceza verild
i ğ i n d e asker k o m u t a n ı n a itaatkar o l m a y a c a k t ı r . İtaatsiz
asker ise asla zafer kazanamaz.
K o m u t a n ı n a inanan askere ceza u y g u l a n m a z s a asker
k o m u t a n ı n a g ü v e n i n i y i t i r e c e ğ i n d e n yine başarısız olac
aktır.
4 3 . Bu n e d e n l e a s k e r i n k o m u t a n ı n a inanmasını sağlamak
için ayırım g ö s t e r m e d e n bir y a n d a n adıl davranıp,
d i ğ e r y a n d a n çelik gibi d i s i p l i n altında t u t m a l ı y ı z . Bu z a f e r e
g i d e n en kesin y o l d u r .
4 4 . E ğ i t i m d e askere, emre itaat alışkanlığı v e r i l m i ş s e
o r d u d i s i p l i n l i d i r . Aksi halde d i s i p l i n y o k t u r . Disiplin z a f e r in
anahtarıdır.
4 5 - Ş a y e t bir k o m u t a n hem a d a m l a r ı n a g ü v e n d i ğ i n i
g ö s t e r i p , hem de e m i r l e r i n e kesin itaat i s t i y o r s a , kazanç iki
y ö n l ü olur.

B ö l üm X A R A Z İ F A K T Ö R Ü SUN TZU der ki,

1 . Altı çeşit arazi vardır.

(a) Düzgün arazi.
(b) Karışık arazi.
(c) İhmal e d i l e c e k arazi.
(d) Dar g e ç i t l e r .
(e) U ç u r u m l u t e p e l e r .
(f) D ü ş m a n d a n uzak pozisyonlar.
2. Her iki t a r a f ı n da rahatlıkla g i r e b i l e c e ğ i a r a z i l e re
Düzgün Arazi denilir.
3. Bu tür araziye d ü ş m a n d a n önce g e l m e y e ; a r a z i n in
y ü k s e k , güneşli b ö l g e l e r i n i t u t m a y a özen g ö s t e r i n . Malzem
e l e r i n i z i d i k k a t l e koruyun. O zaman savaşa avantajla
başlarsınız.
4. Terk e d i l m e s i kolay o l m a k l a b i r l i k t e y e n i d e n ele
g e ç i r i l m e s i zor olan araziye Karışık Arazi denir.
5. Bu tür bir araziden hazırlıksız d ü ş m a n a saldırıp,
y e n e b i l i r s i n i z . Ama, d ü ş m a n sizi hazırlanmış, b e k l i y o r s a ve
d ü ş m a n ı y e n e m e z s e n i z bu araziye d ö n ü ş ü n ü z olanaksız
o l a c a k ; sizin için f e l a k e t l e r b i r b i r i n i t a k i p e d e c e k t i r .
6. A r a z i n i n konumu her iki t a r a f ı n da ilk a d ı m d a ele
g e ç i r e m e y e c e ğ i t ü r d e n s e bu tür arazilere İhmal Edilecek
Arazi denir.
7. Böyle bir arazide, düşman bize cazip bir y e m v e r s e
bile i l e r l e m e k t e n s e g e r i l e y e r e k düşmanı üzerinize g e l m e y e
k ı ş k ı r t m a k g e r e k i r . Düşman o r d u s u n u n bir kısmı ü z e r i m i ze
g e l d i ğ i n d e saldırı avantajı bizde o l a c a k t ı r .
70
8. Dar g e ç i t l e r e g e l i n c e , ilk ele g e ç i r e n sizseniz kuvv
e t l e r i n i z i d i k k a t l e y e r l e ş t i r i p , d ü ş m a n ı n g e l m e s i n i bekleyin.
9. Düşman ordusu sizin dar bir g e ç i d i ele g e ç i r m e -
nize engel o l d u ğ u n d a , dar g e ç i d i n d ü ş m a n c a korunuş tarzını
inceleyin. İyi k o r u n u y o r s a üzerine g i t m e y i n .
10. U ç u r u m l u t e p e l e r i ilk siz ele g e ç i r m i ş s e n i z , yüksek
v e güneşli n o k t a l a r a y e r l e ş i p d ü ş m a n ı b e k l e y i n .
1 1 . Düşman sizden önce d a v r a n ı p y e r l e ş m i ş s e , üzerine
g i t m e y i n . Düşmanı geri ç e k i l i y o r gibi y a p a r a k y e r i n d e n
ç ı k a r m a y ı deneyin.
12. D ü ş m a n l a aranızda o l d u k ç a büyük bir mesafe
v a r s a ve her ikinizin de güçleri b i r b i r i n e yakınsa savaşa
g i r m e k kolay o l m a y a c a ğ ı gibi savaşın s o n u c u da her zaman
lehinize o l m a y a b i l i r .
13. Bu altı p r e n s i p Arazi f a k t ö r ü n ü n ana p r e n s i p l e r i -
dir. S o r u m l u l u k sahibi bir k o m u t a n bu p r e n s i p l e r i d i k k a t le
incelemelidir.
14. O r d u n u n başına doğal n e d e n l e r i n d ı ş ı n d a , d a ha
ço k k o m u t a n ı n h a t a l a r ı n d a n k a y n a k l a n a c a k altı bela g e l e -
b i l i r . B u nlar:
(a) Geri ç e k i l me
( b ) Baş kaldırma.
(c) Çöküş.
( d ) H a r a p olmak.
(e) Kargaşa.
(f) Bozgun.
1 5. Diğer k o ş u l l a r aynı kalmakla b i r l i k t e şayet bir birliğ
i n karşısına k e n d i s i n i n on misli bir d ü ş m a n çıkarsa bu birliğin
tek şansı kalır. Geri ç e k i l m e .
16. A s k e r l e r çok g ü ç l ü ancak subayları zayıfsa sonuç
baş kaldırmadır. Subaylar güçlü asker zayıfsa, sonuç çök
üştür.
17. Üst s u b a y l a r ı n kızgınlıkla a m i r l e r i n e baş kaldırıp,
baş komutanın emrini b e k l e m e d e n kendi başlarına düşmanla
savaşa k a l k m a l a r ı n ı n s o n u c u 'Harap Olmak'tır.
18. Bir k o m u t a n zayıf, o t o r i t e s i n i y i t i r m i ş , verdiği emirler
a ç ı k , b e l i r g i n olmayıp, sürekli d e ğ i ş i y o r s a ; emrindeki subaylar
da a s k e r l e r de belirli g ö r e v l e r e s a h i p değil ve üstüne
ü s t l ü k o r d u katmanları düzensiz, rast gele k u r u l m u ş ise bu
d u r u m a tek ad v e r i l e b i l i r . Kargaşa.
19. Bir komutan düşmanın g e r ç e k g ü c ü n ü sezemez
de, kendi zayıf bir birliğini k e n d i n d e n güçlü düşmana saldırtır
ya da s e ç m e birliklerini g ü ç l ü düşmanı karşısında ord
u n u n ön saflarına y e r l e ş t i r m e y i ihmal ederse, bunun tek
sonucuolabilir.Bozgun.
2 0 . S o r u m l u l u k sahibi her k o m u t a n ı n yenilgiye düşm
e m e k için dikkat etmesi g e r e k e n altı yol vardır.
2 1 . A r a z i n i n doğal koşulları bir askerin en önemli
m ü t t e f i k i d i r . A n c a k , b u n u n yanı sıra, düşmanın gücünü
s e z m e y e t e n e ğ i , zafere giden g ü ç l e r i n k o n t r o l ü , z o r l u k l a r ı ,
t e h l i k e l e r i , mesafeleri görme kapasitesi bir k o m u t a n ı n test
sorularıdır.
2 2 . Bu hususları bilip savaş sırasında kullanan kom
u t a n savaşı kazanır. Bunları bilmeyen ya da kullanamayan
k o m u t a n kaybetmeye m a h k u m d u r .
2 3 . Savaşın s o n u c u n u n zafer olacağı kesinse, başınızdaki
hükümdar istemese bile savaşın. Ama, savaşın
z a f e r l e s o n u ç l a n m a y a c a ğ ı n ı g ö r ü y o r s a n ı z , hükümdar yalv
a r s a bile savaşmayın.
2 4 . Düşmana karşı savaşı kazanınca kavuşacağı
şan, şeref ve şöhreti d ü ş ü n m e d e n savaşan, g e r e ğ i n d e üst
ü n d ü ş m a n karşısında geri ç e k i l m e s i n i bilen, tek amacı ülkesini
k o r u m a k olan komutanlar ü l k e l e r i n i n m ü c e v h e r i d i r .
2 5 . A s k e r l e r i n i z e öz ç o c u k l a r ı n ı z gibi bakın, sizi en
d e r i n vadilere kadar takip e d e c e k l e r d i r . Onlara yetişkin
o ğ u l l a r ı n ı z gibi bakın, yanınızda ölmeyi her şeye t e r c ih
edeceklerdir.
2 6 . Ancak, askerinize d ü ş k ü n o l d u ğ u n u z halde o t o r i te
k u l l a n a m ı y o r s a n ı z ; yumuşak kalpli o l d u ğ u n u z halde e m i r l e -
rinizi d i n l e t e m i y o r s a n ı z , a s k e r l e r i n i z arasında kargaşa hü-
12
k üm s ü r ü y o r s a , a s k e r l e r i n i z y a r a m a z ç o c u k l a r a d ö n m ü ş t ü r .
Hiç bir işe y a r a m a z l a r .
2 7 . A s k e r l e r i m i z i n savaşa hazır o l d u ğ u n u bilmemize
r a ğ m e n , düşmanın savaşa hazır o l m a d ı ğ ı n ı n f a r k ı n d a değ
i l s e k , z a f e r e g i d e n y o l u n ancak y a r ı s ı n d a y ı z d e m e k t i r .
2 8 . Düşmanın savaşa hazır olmadığını b i l m e k l e birl
i k te kendi a s k e r l e r i m i z i n savaşa henüz hazır o l m a d ı ğ ı gerç
e ğ i n i g ö r e m i y o r s a k z a f e r e g i d e n yolun henüz yarısındayız
demektir.
2 9 . Düşmanın savaşa hazırlıklı olduğunu, kendi
a s k e r i m i z i n savaşa hazır o l d u ğ u n u bilmemize rağmen,
ü z e r i n d e b u l d u ğ u m u z doğal koşulların savaşmaya uygun
o l m a d ı ğ ı n ı g ö r e m i y o r s a k z a f e r e giden yolun yine yarısındayız
demektir.
3 0 . Deneyimli asker, h a r e k e t e g e ç t i ğ i n d e asla şaşırmaz,
birliğini asla k a y b e t m e z .
3 1 . Sonuç o l a r a k "Savaş S a n a t ı ' n ı n ünlü bir d e y i ş i n -
den b a h s e d e l i m : " D ü ş m a n ı b i l d i ğ i n i z kadar kendinizi de biliy
o r s a n ı z , zafer k o n u s u n d a ş ü p h e n i z olmasın. Bunun yanında,
'Cennet'i biliyor, 'Dünya'yı tanıyorsanız z a f e r i n i z kes
in o l a c a k t ı r . "

B ö l üm XI A R A Z İ D E DOKUZ K O N U M SUN T Z U d e r k i ,

1 -Savaş Sanatı dokuz t ip arazi t a n ı m l a r .

(a) Karışık Arazi
(b) Y a k ı n A r a z i
(c) İhtilaflı Arazi
(d) A ç ı k Arazi
(e) A n a h t a r Arazi
(f) Ciddi Arazi
(g) Zor Arazi
(h) K u ş a t ı l m ı ş Arazi
(i) Ümitsiz Arazi
2. Savaş kendi ü l k e m i z d e y a p ı l ı y o r s a bu arazi t ü r ü n e
" K a r ı ş ı k A r a z i " denir.
3 . D ü ş m a n a r a z i s i n e g i r m e m i z e r a ğ m e n henüz kendi
s ı n ı r l a r ı m ı z ın y a k ı n ı n d a y s a k bu tür araziye "Yakın Arazi"
denir.
4. Sahip o l u n m a s ı her iki t a r a f a da büyük avantaj
s a ğ l a y a n araziye " İ h t i l a f l ı A r a z i " denir.
5. Her iki t a r a f ı n da kolaylıkla g i r i p ç ı k a b i l d i ğ i araziye
"Açık A r a z i " denir.
6. Üç krallığın a r a z i l e r i n i n b i r l e ş m e n o k t a s ı n d a yer
alan a r a z i l e r e " A n a h t a r A r a z i " denir. Bu tür a r a z i l e r e sahip
o l a n krallık, i m p a r a t o r l u ğ u n da büyük kısmına s a h i p olur.
7. Bir o r d u d ü ş m a n ü l k e s i n i n b a ğ r ı n a g i r m i ş o l m a s ı n a
k a r ş ı n , ardında kuvvetli d ü ş m a n kaleleri b u l u n m a k t a ise
b u l u n d u ğ u arazi k o n u m u "Ciddi A r a z i " o l a r a k a d l a n d ı r ı l ı r .
8. G e ç i l m e s i zor olan dağlık o r m a n l a r , çalılık y a m a ç -
lar, b a t a k l ı k l a r l a kaplı a r a z i l e r e "Zor A r a z i " d e n i r .
9. Dar v a d i l e r d e n g e ç i l e r e k u l a ş ı l a b i l e n , içinden daracık
keçi yolları ile çıkılabilen arazilere "Kuşatılmış Arazi"
d e n i r . Bu tür a l a n l a r d a zayıf bir birlik koca bir o r d u y l a başa
çıkabilir.
10. S a d e c e g e c i k m e d e n savaşmamız halinde içinden
sağ ç ı k a b i l e c e ğ i m i z araziye "Ümitsiz Arazi" denir.
1 1 . Karışık A r a z i ' d e savaşma. Yakın A r a z i ' d e durma.
İhtilaflı Arazi'de s a l d ı r m a .
12. Açık A r a z i ' d e d ü ş m a n ı n y o l u n u kapatma. Anahtar
A r a z i ' d e m ü t t e f i k l e r i n l e işbirliği yap.
13. Ciddi A r a z i ' d e düşmanı yağmala. Zor A r a z i ' d e yoluna
d i k k a t l e d e v a m et.
14. Kuşatılmış A r a z i ' d e s t r a t e j i n i g ö z d e n geçir. Ümitsiz
A r a z i ' d e savaş.
15. Eskinin d e n e y i m l i k o m u t a n l a r ı d ü ş m a n ı n öncüler:
ile ardçıları arasındaki ahengi bozmanın ustaları olmuşlardı.
Böylece, ordu k a r a r g a h l a r ı n ı n k e n d i l e r i n e bağlı birl
i k l e r le olan işbirliğini bozmanın yanı sıra yedek g ü ç l e r in
zor d u r u m a düşen b i r l i k l e r i n imdadına y e t i ş m e s i n e engel
o l u y o r , k o m u t a n l a r ı n s u b a y l a r ı n a verdiği komutların birliklere
ulaşmasını da d u r d u r u y o r l a r d ı .
16. D ü ş m a n kuvvetleri bir araya g e l d i ğ i n d e bile aralarında
düzensizlik y a r a t m a s ı n ı biliyorlardı.
17. K e n d i l e r i n e avantaj sağlayacağını g ö r d ü k l e r i zaman
ilerliyorlar, g ö r m e d i k l e r i n d e h a r e k e t s i z b e k l i y o r l a r d ı .
18. " D ü z g ü n bir ş e k i l d e saldırı için i l e r l e m e k t e olan
kuvvetli bir d ü ş m a n karşısında ne yapardınız?" diye s o r u l -
d u ğ u n d a , "Düşman için çok önemli olan bir şeyi elime geç
i r m e y e çalışır, sonra da düşmanın aman d i l e m e s i n i bekl
e r d i m . " d i y e cevap v e r i r l e r d i .
19. Savaşta sürat ana silahtır. Düşmanın hazır olmadığı
anı kollayın. B e k l e n m e d i k y o l l a r d a n g e ç i p , korunması
ihmal e d i l m i ş n o k t a l a r d a n vurun.
2 0 . Düşman t o p r a k l a r ı n ı işgal e t m e k t e olan bir o r d u -
nun p r e n s i p l e r i ş u n l a r d ı r : Düşmanın içine ne kadar g i r e r s e
niz a s k e r l e r i n i z arasındaki dayanışma o kadar artar. Düşmanı
a s k e r l e r i n i z a r a s ı n d a k i dayanışma yok eder.
2 1 . Zengin ülkelere g i r d i ğ i n d e , o r d u n u b e s l e y e b i l e c e -
ğ in akınlar d ü z e n l e .
2 2 . A d a m l a r ı n ı n d u r u m u n d a n emin ol. Ü c r e t l e r i n d en
aşırı kesinti yapma. Enerjini, g ü c ü n ü y o ğ u n l a ş t ı r . Ordunu
s ü r e k l i hareket halinde tut, değişik harekat planları g e l i ş t i r .
2 3 . A s k e r l e r i n i kaçışın olanaksız o l d u ğ u noktalara sür
ki, ölesiye savaşsınlar. Ölümle karşı karşıya olan bir a s k e -
rin b e c e r e m e y e c e ğ i iş y o k t u r . Ölüm t e h l i k e s i ile karşı karşıya
olan askerler de subaylar da g ü ç l e r i n i n zirvesine çıkarlar.
24. Çıkış yolları kapalı, kaçma olanağı kalmayan askerler
k o r k u d u y g u s u n u y i t i r i r l e r . Direnme g ü ç l e r i s o n s u z l a -
şır. Hele, bir de yabancı t o p r a k l a r d a y s a , inatçı bir c e p h e
o l u ş t u r u r l a r . Yardım gelmesi de zor g ö z ü k ü y o r s a , sıkı bir
m ü c a d e l e verirler.
25. Böyle bir d u r u m d a a s k e r l e r i n i z emir b e k l e m e y e
bile g ö r m e d e n kulakları kirişte olur; verdiğiniz her emir
anında yerine getirilir; sınırsız sadakat g ö s t e r i r l e r , her konuda
sonsuz g ü v e n e b i l e c e ğ i n i z a s k e r l e r e d ö n ü ş ü r l e r .
26. Asker arasındaki batıl itikatları, kehanetleri durdur.
O zaman ö l ü m d e n başka k o r k u kalmaz.
27. A s k e r l e r i m i z paraya çok ö n e m v e r m i y o r l a r s a bu
z e n g i n olmak i s t e m e m e l e r i n d e n d e ğ i l d i r .
Ö m ü r l e r i çok uzun o l m u y o r s a , bu da k e s i n l i k l e ö l m e k
i s t e m e l e r i n d e n değildir.
28. A s k e r l e r i n i z e savaş emri v e r d i ğ i n i z d e , içlerinde
hüngür, hüngür ağlayanlar, zırhlarını göz yaşlarıyla yıkayanlar
çıkabilir. Ancak savaşa g i r d i k l e r i n d e her birisinin bir
k a h r a m a n o l a c a ğ ı n d a n şüpheniz olmasın.
2 9 . Usta savaş taktisyeni çıngıraklı yılana benzer.
Kafasına saldırırsan, kuyruğundaki zehirle saldırır; kuyruğuna
saldırırsan, dişlerini geçirir; gövdesine saldırırsan,
hem dişleri ile hem de k u y r u ğ u ile saldırır.
3 0 . Bana, "Bir o r d u ç ı n g ı r a k l ı yılana b e n z e y e b i l i r mi?"
d i y e s o r a c a k olursanız, c e v a b ım "Evet," tir.
A r a l a r ı n d a anlaşmazlık olan K o m u t a n Wu ile Komut
a n Yueh'in a s k e r l e r i aynı t e k n e d e nehri g e ç e r k e n bir f ı r t ı -
naya y a k a l a n a c a k o l u r l a r s a , sol elin sağ ele y a r d ı m ı gibi bir
araya g e l e c e k l e r d i r .
3 1 . Savaşta zafer için, atlarımızın k o ş u m l a r ı n a , savaş
a r a ç l a r ı m ı z ı n t o p r a k t a k i izlerine g ü v e n y e t e r l i d e ğ i l d i r .
3 2 . Savaşta bir o r d u n u n y ö n e t i m prensibi asker için
y ü k s e k bir c e s a r e t seviyesi b e l i r l e m e k ve her askerin bu
s e v i y e y e ulaşmasını s a ğ l a m a k t ı r .
3 3 . G ü ç l ü l ü k ile zayıflığın aynı anda nasıl en iyi kullanılacağı
s o r u s u n u n cevabı arazi p o z i s y o n l a r ı n d a k i s e ç i ml e r d e d i r .
3 4 . İşinin ehli k o m u t a n o r d u s u n u sanki bir kişiyi y ö n e -
tir g i b i , e l i n d e n t u t a r a k y ö n e t e n k o m u t a n d ı r .
35. Çok k o n u ş m a y a r a k , gizliliği güven altına almak;
d i m d i k d u r u p , adaletli olarak d i s i p l i n i s a ğ l a m a k k o m u t a n ı n
görevidir.
3 6 . S u b a y l a r ı n ı n , a s k e r l e r i n i n kafasını g e r e k t i ğ i n de
yanlış rapor ve o l a y l a r l a karıştırıp, her şeyi s o r g u l a m a l a r ı n ı
e n g e l l e m e s i n i de b i l m e l i d i r .
3 7 . Savaş d ü z e n l e r i n i , planlarını d e ğ i ş t i r e r e k , d ü ş m a -
nının kendi o r d u s u hakkında sağlıklı bilgi e d i n m e s i n i önlemeli,
kamp yerini d e ğ i ş t i r i p , dolaylı, karışık yolları t e r c ih
e d e r e k d ü ş m a n d a n esas amacını s a k l a m a y ı başarmalıdır.
3 8 . Ordu k o m u t a n ı , en kritik anda, yüksek bir yere
t ı r m a n ı p altındaki merdiveni atmasını bilmelidir. Elini göst
e r m e d e n o r d u s u n u d ü ş m a n içine başka t ü r l ü s ü r e m e z .
3 9 . G e m i l e r i n i yakar, yiyecek kazanlarını kırar; ordus
u n u koyun s ü r ü s ü gibi bir o t a r a f a , bir bu t a r a f a y ö n e l t e r e k
y ö n ü n ü n a n l a ş ı l m a s ı n a olanak y a r a t m a z .
4 0 . Düşmanı kendi planına uygun bir noktaya sürerek,
t e h l i k e y e d ü ş m e s i n i s a ğ l a m a k k o m u t a n ı n en önemli
görevlerindendir
4 1 . Dokuz arazi t ü r ü n ü n her birine göre alınacak önlemler,
saldırıya veya s a v u n m a y a y ö n e l i k t a k t i k l e r ile insan
d o ğ a s ı n ı n ana kanunlarını mutlaka özenle çalışmalıdır.
4 2 . Düşman arazisinde i l e r l e r k e n genel prensip, ne
kadar ileri g i d i l i r s e a s k e r i n o kadar d a y a n ı ş m a g ö s t e r e c e ğ i
p r e n s i b i d i r . Sınır y a k ı n l a r ı n d a ise t am t e r s i n e kargaşa daha
olasıdır.
4 3 . Kendi ülkeni a r d ı n d a bırakıp, komşu araziye g i r d i -
ğ i n d e , kritik a r a z i d e s i n d e m e k t i r . Dört y ö n d e iletişim kurul
a b i l i y o r s a , birleşen yolların b u l u n d u ğ u anahtar a r a z i d e s i n -
dir.
4 4 . Bir ülkenin içlerine g i r d i ğ i n d e ciddi arazidesin.
D ü ş m a n arazisinde fazla i l e r l e m e d i ğ i n d e b u l u n d u ğ u n arazi
yakın arazidir.
4 5 . Düşmanın sağlam kaleleri gerinde kalmış,
ö n ü n d e ise dar g e ç i t l e r b u l u n m a k t a y s a bu araziye kuşatılmış
arazi denir. Çıkış olanağı yoksa bu araziye Ümitsiz
Arazi denir.
4 6 . Bu durumda, dağınık arazide a d a m l a r ı m a amaç
b i r l i ğ i aşılarım. Yakın arazide ise, t ü m b i r l i k l e r i m i n a r a s ı n d a
yakın t e m a s olmasına bakarım.
4 7 . İhtilaflı arazide, artçı b i r l i k l e r i m e dikkat eder, hızl
andırırım.
4 8 . Açık arazide, dikkatimi s a v u n m a m üzerinde yoğ
u n l a ş t ı r d ı m . Birleşen yolların b u l u n d u ğ u anahtar a r a z i de
m ü t t e f i k l e r i m l e işbirliğini ararım.
4 9 . Ciddi arazide malzeme ikmalini güvence altına
a l m a y a çalışırdım. Zor arazide ise d i k k a t i m i ordumu durmaksızın
ilerletmeye v e r i r d i m .
5 0 . Kuşatılmış arazide o r d u m u n geri ç e k i l m e yollarını
k a p a t ı r d ı m . Ümitsiz arazide, a s k e r l e r i m e hayatlarının kurt
u l m a s ı n ı n ümitsiz o l d u ğ u n u s ö y l e r d i m .
5 1 . Bunun nedeni, d ü ş m a n t a r a f ı n d a n kuşatıldığını,
y a r d ım g e l m e s i n i n olanaksız o l d u ğ u n u bilen a s k e r d e olağan
üstü inatçı bir d i r e n i ş g ü c ü , sınırsız bir savaşma i s t e ğ i -
nin ortaya ç ı k a c a ğ ı n ı ; a s k e r l e r i m i n t e h l i k e altında her emri
yerinegetireceğinibilmemdir.
5 2 . D u r u m u n u b i l m e d i ğ i m i z komşu p r e n s l e r l e işbirliği
y a p a m a y ı z . Ö n c e d e n u ç u r u m l a r ı n ı , b a t a k l ı k l a r ı n ı , dağlarını,
o r m a n l a r ı n ı , tuzaklarını b i l m e d i ğ i m i z t o p r a k l a r d a n bir ord
u y u g e ç i r m e k akıl işi değildir. Yöreyi bilen kılavuzlardan
y a r a r l a n m a d ı k ç a , doğanın sağladığı avantajları kullanamayız.
5 3 . Savaşçı bir prens aşağıdaki dört, beş prensibi
göz ardı edemez.
54. Savaşçı bir prens g ü ç l ü bir ülkeye s a l d ı r d ı ğ ı n da
k o m u t a n l ı k t a k i ustalığını, d ü ş m a n k u v v e t l e r i n i n b i r l e ş m e s i n i
e n g e l l e m e k t e k i başarısıyla g ö s t e r i r . Kendisini d ü ş m a n a old
u ğ u n d a n güçlü g ö s t e r i p , düşmanın olası m ü t t e f i k l e r i ni
karşısına ç ı k m a k t a n caydırır.
55. Diğer ü l k e l e r l e işbirliği y a p m a k t a n ya da o n l a r d a n
y a r d ım i s t e m e k t e n s e , kendi gizli planlarını uygulayarak
d ü ş m a n l a r ı n ı n başını d ö n d ü r ü r , korkutur. Bunu başardığında,
düşman kentlerini fazla z o r l a n m a d a n ele geçirir,
d ü ş m a n krallıklarını sona e r d i r i r .
5 6 . A s k e r l e r i n e kural dışı ödüller ver, önceki planların
d ı ş ı n d a da emirler buyur. Bunları hakkıyla y a p t ı ğ ı n d a , ord
u n u tıpkı tek kişilik bir b i r i m m i ş gibi y ö n e t t i ğ i n i g ö r e c e k s i n .
5 7 . A s k e r l e r i n e planı değil, görevi söyle. Sonucu,
p a r l a k s a g ö s t e r . Durum sıkıntılıysa sakın bir şey s ö y l e m e .
5 8 . O r d u n u ölüm t e h l i k e s i n e , z o r l u k l a r a sür; zaferle
dönecektir.
5 9 . İnsan doğası gereği zora d ü ş m e d i k ç e y e t e n e k l e -
rini sonuna kadar kullanmaz.
60 . Savaşta zafer, kendi k o n u m u n u d ü ş m a n h e d e f l e -
r i ne g ö r e a y a r l a m a k l a gelir.
61 . Düşman saflarının ardına inatla sarkmak, son
u n d a d ü ş m a n komutanını ö l d ü r m e başarısını g e t i r e c e k t i r .
6 2 . Buna ince hesapla kazanmak denir.
7l )
6 3 . K o m u t a y ı ele aldığında, c e p h e d e k i ön yolları kapat,
resmi kayıtları yok et, e l ç i l e r i n g e ç i ş i n i e n g e l l e .
6 4 . Savaş k o n s e y i n d e kararlı ol, d u r u m k o n t r o l ü nü
e l i n e al.
6 5 . D ü ş m a n ı n açık bıraktığı kapıdan içeri dal.
6 6 . Düşmanın kutsal varlıklarını ele g e ç i r e r e k düşmanı
zorla. Düşman b i r l i k l e r i n i n ilerleme z a m a n l a m a s ı n ı
ö ğ r e n m e n i n bir y o l u n u bul.
6 7 . G ü ç l e r i n i h a z ı r l a m a d a n bitirici savaşa g i r m e .
6 8 . D ü ş m a n ı n açığını b u l u n c a y a kadar yeni gelin gibi
ç e k i n g e n ol; açığı b u l d u ğ u n an yaban tavşanı gibi fırla.
D ü ş m a n için artık çok g e ç t i r .

B ö l üm XII ATEŞLE SALDIRI SUN TZU der ki,

1 . A t e ş l e saldırının beş y o l u vardır. Birincisi a s k e r l e r i

kamp anında y a k m a k t ı r , ikincisi malzeme d e p o l a r ı n ı yakmaktır.
Ü ç ü n c ü s ü malzeme taşıyan araçları y a k m a k ; dörd
ü n c ü s ü ise d ü ş m a n ı n silah, m ü h i m m a t depolarını yakmaktır.
Beşinci yol da d ü ş m a n b i r l i k l e r i n i n arasına ateş atmaktır.
2. S a l d ı r ı y a g e ç m e n i n en önemli koşulu ateş o l a n a k -
larına sahip olmaktır. Gerekli malzeme her an hazır t u t u l -
malıdır.
3. A t e ş l e saldırının mevsimi, yangın b a ş l a t m a n ı n özel
g ü n l e r i vardır.
4. Uygun mevsim havanın kuru o l d u ğ u aylar o l u p ;
özel günler r ü z g a r ı n y ü k s e l d i ğ i g ü n l e r d i r .
5. A t e ş l e saldırı e s n a s ı n d a beş olasılığa hazır olunmalıdır.
6 . ( a ) Ateş d ü ş m a n kampına y a k l a ş t ı ğ ı n d a g e c i k m e -
den d ü ş m a n a saldır.
7. ( b ) Ateş d ü ş m a n a y a k l a ş t ı ğ ı halde d ü ş m a n askerleri
hala sessiz ise, bekle. S a l d ı r m a .
8. ( c ) A l e v l e r y e t e r l i y ü k s e k l i ğ e u l a ş t ı ğ ı n d a s a l d ı r m ak
için koşullar u y g u n s a s a l d ı r ; y o k s a , o l d u ğ u n y e r d e kal.
9. (d) Dışarıdan ateşle saldırı olanaksızsa, kampın
i ç i n d e kendi kendine yangın çıkmasını bekleme. Uygun
zamanı b e k l e y i p , saldır.
10. (e) Yangını b a ş l a t t ı ğ ı n d a , rüzgarın ardında kal.
R ü z g a r a karşı s a l d ı r m a .
8I
1 1 . Gündüz çıkan rüzgar uzun sürelidir. Gece e s i n t i -
leri ise ç a b u k diner.
12. Her o r d u d a ateşle ilgili bu beş olasılık çok iyi bil
i n m e l i , yıldızların hareketi izlenmeli, ateşle saldırı özel
günleritakipedilmelidir.
13. Ateşi saldırı aracı olarak k u l l a n m a k zeka b e l i r t i s i -
dir. Suyu saldırı aracı olarak k u l l a n m a k ise güç g ö s t e r g e s i -
dir.
14. Suyla d ü ş m a n d u r d u r u l a b i l i r , ama t ü m o l a n a k l a r ı
e l i n d e n alınamaz.
15. G i r i ş i m c i l i k ruhunu kullanmaksızın d ü ş m a n a saldırıp,
savaşı kazanmaya çalışan komutan şanssız kom
u t a n d ı r . Ç ü n k ü sonuç, zaman ve kaynak kaybından öte
değildir.
16. Bilge komutan planlarını ö n c e d e n hazırlar; usta
k o m u t a n kaynaklarını d e ğ e r l e n d i r i r .
17. A v a n t a j g ö r m e d i k ç e hareket etme; kazanacak bir
şey o l m a d ı k ç a ordularını kullanma; b u l u n d u ğ u n pozisyon
k r i t i k o l m a d ı k ç a savaşma.
18. Hiç bir h ü k ü m d a r ordularını kendi öfkesi için savaşa
s o k m a m a l ı , hiç bir k o m u t a n kendi hırsı için savaşa
kalkmamalı.
19. Size bir avantaj s a ğ l a y a c a k s a ilerleyin, yoksa yer
i n i z d e kalın.
2 0 . Z a m a n l a öfke m u t l u l u ğ a , sinirlenme m e m n u n i -
yetedönüşebilir.
21 . Ancak, yok edilen bir krallık asla y e n i d e n kurulamaz;
ölüler canlanamaz.
2 2 . Bu nedenle, bilge h ü k ü m d a r d i k k a t l i , iyi k o m u t a n
t e d b i r l i olmalıdır. Bir ülkeyi barış içinde y ö n e t m e n i n , o r d u y u
g ü ç l ü t u t m a n ı n yolu budur.
82
B ö l üm XIII CASUSLUK VE İSTİHBARAT SUN TZU der ki,

1. Yüz bin a s k e r l i k bir o r d u y u kurup, uzak s a v a ş l a r a

g ö n d e r m e k , halkın üzerine büyük yük b i n d i r i r , d e v l e t i n olanaklarını
t ü k e t i r . S a d e c e günlük h a r c a m a l a r yüz bin gümüşe
kadar y ü k s e l e b i l i r . Ülke içinde de, dışında da büyük
k a r g a ş a l ı k olacak, t ü k e n e n insanlar savaş y o l l a r ı n d a dök
ü l e c e k t i r . Yüz bin a s k e r i n en az dört, beşyüz bin aile old
u ğ u d ü ş ü n ü l e c e k o l u r s a , e t k i n i n ne kadar g e n i ş bir a l a n d a
o l d u ğ u anlaşılabilir.
2. D ü ş m a n kuvvetler, bir kaç gün içinde o l u ş a c a k bir
s o n u ç için yıllarca karşı karşıya d u r a b i l i r l e r . B u b ö y l e y k e n ,
m a a ş ı n ı n , ö d ü l l e r i n i n devamını d ü ş ü n e r e k d ü ş m a n ı n dur
u m u n u ö ğ r e n m e y i ihmal e t m e k insanlık dışı d a v r a n ı ş t ı r .
3. Bu ş e k i l d e d a v r a n a n kişi lider olamaz, h ü k ü m d a -
rına yararlı o l a m a y a c a ğ ı gibi z a f e r e de ulaşamaz.
4. Bilge h ü k ü m d a r l a , iyi bir k o m u t a n ı n normal askerl
e re oranla kolaylıkla savaş kazanıp, zafere ulaşması
İ S T İ H B A R A T ' a bağlıdır.
5. Bu i s t i h b a r a t ruh ç a ğ ı r m a k l a gelmez. T e c r ü b e ya
da h e s a p l a m a y l a da ü r e t i l e m e z .
6 . Düşmanın durumu ancak başka insanlardan
öğrenilebilinir.
7. Beş tür c a s u s kullanılır.
( a ) Yöresel casuslar.
(b) İç c a s u s l a r .
(c) D e v ş i r m e casuslar.
(d) H ü k ü m l ü casuslar.
(e) H a y a t t a kalan c a s u s l a r .
83
8. Bu beş tür c a s u s u n hepsi bir arada k u l l a n ı l d ı ğ ı n da
gizli i s t i h b a r a t s i s t e m i n i kimse ele g e ç i r e m e z . Buna, "İplerin
Kutsal Kullanımı" d e n i l i r .
Bu güç her h ü k ü m d a r ı n en kıymetli kaynağıdır.
9. Yöresel c a s u s l a r d a n anlaşılan bir b ö l g e d e y a ş a y a n
k i ş i l e r d e n haber alma hizmeti almaktır.
10. "İç Casus" d ü ş m a n s u b a y l a r ı n ı n kullanımıdır.
1 1 . " D e v ş i r m e C a s u s l a r " , ele g e ç i r i l i p , d ü ş m a n aleyhine
kullanılan d ü ş m a n c a s u s l a r ı d ı r .
12. " H ü k ü m l ü " ya da "Ölü Casus"lar düşmanı yanıltmak
a m a c ı y l a çeşitli d a v r a n ı ş l a r a y ö n l e n d i r i l i p s o n r a da biz
im c a s u s l a r ı m ı z c a d ü ş m a n a bilinçli olarak b e l i r t i l e n cas
uslardır.
13. "Yaşayan Casuslar", düşman k a m p ı n d a n haber
g e t i r m e y i başaran c a s u s l a r d ı r .
14. O r d u içinde en yakın t a k i p t e t u t u l a c a k kişiler cas
u s l a r d ı r . Başka hiç bir birim casuslar kadar ö d ü l e layık
d e ğ i l d i r . Y e r y ü z ü n d e k i başka hiç bir meslek c a s u s l u k kadar
g i z l i l i ğ e sahip d e ğ i l d i r .
15. Doğal üstün z e k a y a sahip o l m a y a n hiç k i m s e casus
olamaz.
16. C a s u s l a r iyilik ve d ü r ü s t l ü k o l m a d a n y ö n e t i l e m e z .
17. C a s u s l a r ı n raporlarını anlamak ve d o ğ r u l u ğ u n d a n
e m i n olmak için ince zeka seviyesi g e r e k i r .
18. Uyanık ol! Her iş için casus kullan.
19. Bir casus zamanı g e l m e d e n bir haberi b a ş k a s ı na
v e r m i ş s e , hem c a s u s u hem de haberi alan kişiyi öldür.
2 0 . A m a ç ister bir o r d u y u vurmak, ister bir şehri zapt
e t m e k , isterse bir kişiye s u i k a s t d ü z e n l e m e k olsun, komut
a n l a r ı n , k o m u t a n y a r d ı m c ı l a r ı n ı n , kapı m u h a f ı z l a r ı n ı n , nöb
e t ç i l e r i n isimlerini ö ğ r e n m e k özel öneme s a h i p t i r . Casuslarımızın
amacı bu b i l g i l e r e s a h i p o l m a k t ı r .
2 1 . Düşmanın aramıza g ö n d e r d i ğ i c a s u s l a r t e s p i t edilip,
rüşvetle k a n d ı r ı l m a l ı , ele g e ç i r i l i p , rahat e d e c e k l e r i yerl
e r d e t u t u l m a l ı d ı r . Böylece onları kendi s a f l a r ı m ı z a çekip
d e v ş i r m e casus y a p a r a k kendi h i z m e t i m i z d e k u l l a n a b i l i r i z .
84
22. " D e v ş i r m e Casusların" bize s a ğ l a y a c a ğ ı bilgiler
s a y e s i n d e mahalli ve iç casusları elde edebiliriz.
23. Yine yalnız onların s a y e s i n d e "Ölü Casusları"
k u l l a n a r a k yanıltıcı bilgileri d ü ş m a n a ulaştırabiliriz.
24. Son olarak, yine onların sayesinde "Yaşayan
C a s u s l a r d a n bilgi a l a b i l i r i z .
25. Casus kullanmanın tek amacı düşman hakkında
bilgi t o p l a m a k t ı r . Bu bilgi ise, ilk olarak " D e v ş i r me
C a s u s t a n " alınabilir. Bu nedenle " D e v ş i r m e Casus" el üstünde
tutulmalıdır.
26. Eski zamanlarda Yin hanedanının yükselmesi
İ m p a r a t o r Hsia t a r a f ı n d a n kontrol edilen I Chih adındaki
c a s u s l a g e r ç e k l e ş m i ş t i . Aynı şekilde Chou Hanedanı da Yin'e
bağlı casus Lu Ya s a y e s i n d e t a h t a g e ç m i ş t i .
2 7 . O r d u n u n casusluk kanadını en iyi kullanan
h ü k ü m d a r bilge h ü k ü m d a r , en iyi d e ğ e r l e n d i r e n k o m u t a n ise
u s t a komutandır. Casusluk sonuç getirir. Ordunun
h a r e k a t t a k i başarısı casusların becerisi ile orantılıdır.

"SAVAŞ SANATI" Y O R U M C U L A R I

Savaşsanatıteorileriniyorumlayan,
ç a ğ ı n ı n o n b i r ünlü s a v a ş f i l o z o f u X7
1. ÇAO ÇAO (M.S.1 5 5 - 2 0 0 )
Çao Çao, Çin askeri t a r i h i n i n önde gelen a s k e r l e r i n -
d e n d i r . Zekası ve kurnazlığı ile ünlü Çao Çao, sosyal değ
e r l e r e v e r d i ğ i önemle onur d e r e c e s i n e yirmi yaşında ulaş
a r a k resmi çalışmalarını başlatmıştır. Daha otuzuna basm
a d a n önemli askeri mevkilere ulaşmış, isyankarlara karşı
d ü z e n l e n e n bir s e f e r d e g ö s t e r d i ğ i üstün başarı ile öne çıkmıştır.
Bu b a ş a r ı s ı n d a n sonra k e n d i s i n e ilk olarak yerel bir
y ö n e t i m görevi verilmiş, ancak kısa süre sonra b ö l g e n in
b a ş k e n t i n e ç a ğ r ı l a r a k bölge y ö n e t i c i l i ğ i g ö r e v i n e g e t i r i l m i ş -
tir. Sağlık s o r u n l a r ı n ı bahane g ö s t e r e n Çao Çao, y ö n e t i c i -
lik g ö r e v i n i bırakarak m e m l e k e t i n e d ö n m e y i t e r c i h e t m i ş t i r .
A n c a k , Han H a n e d a n ı ' n ı n sert k o m u t a n l a r ı n d a n birinin imp
a r a t o r u d e v i r e r e k y e r i n e kukla bir i m p a r a t o r g e t i r m e k için
h a r e k e t e g e ç m e s i üzerine, Çao Çao e m e k l i l i ğ i n e son vererek
t ü m aile s e r v e t i n i k e n d i s i n e bir o r d u h a z ı r l a m a k t a kullanıp,
bu k o m u t a n ı n karşısına ç ı k m a k t a t e r e d d ü t e t m e m i ş t i r .
İ m p a r a t o r t a r a f ı n d a n saraya davet edilen Çao Çao, diğer
olası isyancıları da bastırarak üst düzey k o m u t a n l a r ı n arasına
katılır. Esasında imparator t a r a f ı n d a n asalet unvanı
v e r i l e r e k Han hanedanının başına g e ç m e s i k o n u s u n d a da
t e ş v i k e d i l m e s i n e karşın Çao Çao bu yolu kendine s e ç m e -
meyi t e r c i h eder. Onun y e r i n e I C h i n g a d ı n d a k i Taoist eserin
yazarları arasında yer alan, şahsi k a l i t e s i n e , sosyal pol
i t i k a l a r ı na ve siyasal başarılarına hayran o l d u ğ u eski Chou
h a n e d a n ı n d a n Kral Wen'den e t k i l e n e r e k onun yanında yer
alır.
Çao Çao kahramanlığı, becerileri ve s t r a t e j i l e r i y le
ünlü bir liderdir. Bu h u s u s l a r d a Sun T z u ' n u n klasik eseri
Savaş Sanatı'nın en ünlü öğrenci ve y o r u m c u l a r ı n d a n d ı r .
Eski Çin'e özgü şövalyelik k u r a l l a r ı n a uygun olarak g e r e k
k ü l t ü r e l g e r e k s e savaş e ğ i t i m i n e ö n e m verdiği bilinen Çao
Ç a o ' n u n en önemli ö z e l l i k l e r i n d e n biri de o k u m a y a v e r d i ğ i
ö n e m d i r . Sefer esnasında bile m u t l a k a her gün o k u d u ğ u
b i l i n e n ö z e l l i k l e r i n d e n d i r.
S8
2 . M E N G SHİ ( L i a n g H a n e d a n ı , M . S . 5 0 2 - 5 5 6 )
Meng Shi hakkında bilinen en önemli husus Savaş
Sanatı y o r u m l a r ı d ı r . Zamanı iç savaş ve y o k l u k zamanıdır.
3. JİA LİN (Tang H a n e d a n ı , 6 1 8 - 9 0 6 )
J ia Lin de aynı ş e k i l d e yalnızca Savaş Sanatı y o r u m u ile
t a n ı n m a k t a d ı r . Tang Hanedanı d ö n e m i n d e Çin İmparatorluğu
g e n i ş l e m i ş , siyasal ve k ü l t ü r e l etki alanı b ü y ü m ü ş t ü r .
Tang hanedanı d ö n e m i n d e k i Çin ayrıca Japonya ve Tib
e t ' t e de m i l l i y e t ç i l i ğ i n y e r l e ş m e s i n d e önemli rol oynamıştır.
4 . L İ QUAN (Tan H a n e d a n ı , 6 1 8 - 9 0 6 )
Li Quan uzak doğu dövüş y ö n t e m l e r i ustalığının
y a n ı s ı r a T a o i s m ' i n en büyük h a y r a n l a r ı n d a n d ı r . Li Quan, ilk
o l a r a k Yinfu Jing isimli eski zaman m e d e n i y e t l e r i n e ait bir
Taoist metin üzerinde çalışmaya başlamış; v e c i z e l e r d en
o l u ş a n , hem kültürel hem de savaşa yönelik y o r u m l a r d a
b u l u n a n bu eseri pek çok kez o k u m a s ı n a rağmen hiçbir
şey a n l a y a m a m ı ş . Daha s o n r a l a r ı Kara At Dağı'ndaki ünlü
Çin İmparator mezarını z i y a r e t e g i t t i ğ i n d e karşısına çıkan
yaşlı bir kadın kendisine metnin anlamını anlatmış. Halk
a r a s ı n d a Kara At Dağı'nın Yaşlı Kadını olarak tanınan bu
kadının eski ç a ğ l a r d a k i bir h ü k ü m d a r ve ölümsüz bir Taoist
o l d u ğ u , Tang Hanedanı d ö n e m i n d e yaygın olarak kabul
e d i l m i ş t i r . Gerçek kimliği ne o l u r s a olsun, Li Quan askeri
s t r a t e j i s i ile t a n ı n m ı ş ve Yinfu Jing adlı eseri de askeri açıdan
yaptığı i n c e l e m e s i y l e t a r i h e g e ç m i ş t i r . Daha sonra da
k e n d i n i d a ğ l a r a v u r a r a k , T a o i sm ç a l ı ş m a y a v a k f e t m i ş t i r .
5. DU YOU (735-81 2)
Du You, Çin'in çeşitli b ö l g e l e r i n d e savaş danışmanı,
a s k e r i m ü f e t t i ş ve savaş g ö z e t m e n i olarak çalışmıştır. Bila-
hare merkezi h ü k ü m e t l e r d e de görev almışsa da, kısa sür
e d e bu g ö r e v l e r i bırakmıştır.
6. DU MU ( 8 0 3 - 8 5 2 )
Du Mu, Du You'nun t o r u n u d u r . Kazandığı D ü r ü s t l ük
ve Şeref Şövalyesi unvanı ile ileri düzeyde bir a k a d e m i k
k a r i y e r e ulaşarak i m p a r a t o r l u k sarayında önemli görevl
e r d e b u l u n m u ş t u r . A n c a k talihi kısa s ü r e d e s ö n m ü ş ve henüz
elli yaşında iken ö l m ü ş t ü r . Ölüm y a t a ğ ı n d a kendi mezar
kitabesini hazırlayıp t üm eserlerini yakmıştır. Şiirleri ile
ünlüdür.
7.ZHANGYU(SungHanedanı,.960-1278)
Askeri liderler hakkındaki biyografileri ile tanınır.
Sung Hanedanı z a m a n ı n d a Kuzey A s y a ' d a k i Moğol savaşçılarının
Çin ü z e r i n d e g i t t i k ç e a r t a n baskıları h i s s e d i l i y o r d u .
M o ğ o l istilaları s o n u c u n d a Çin, ülkesinin büyük kısmını
T ü r k l e r e bırakmak z o r u n d a kalmıştı.
8 . MEİ Y A O C H E N ( 1 0 0 2 - 1 0 6 0 )
Mei Yaochen, Tang Hanedanının sona e r m e s i n i t a k ip
e d e n kargaşa s ü r e c i n d e n sonra kurulan yeni Sung Hanedanı
sıralarında yaşamış ve Tang Hanedanı'ndaki evrakların
düzenlenmesi ve d e r l e n m e s i ile g ö r e v l e n d i r i l m i ş t i . Mei
Yaochen, aynı zamanda o çağların ünlü şairi Ou
YangXiu'nun da yakın arkadaşı o l d u ğ u gibi kendisi de ünlü
bir yazardı.
9 . W A N G X İ ( S u n g H a n e d a n ı , 11. y ü z y ı l başı)
Wang Xi, Hanlin olarak bilinen İ m p a r a t o r l u k A k a d e -
m i s i ' n d e ' ö ğ r e t im g ö r e v l i s i y d i . Konfüçyüs tarihi klasikleri a-
rasında bilinen ilkbahar ve Sonbahar V a k a n a m e l e r i adındaki
iki eseri ile tanınır. Sung Hanedanı sıralarında Çin,
sonu g e l m e y e n siyasi, e k o n o m i k ve askeri s o r u n l a r l a kuş
a t ı l m ı ş t ı ; a n c a k kültür oldukça canlıydı. Konfüçyanizm,
T a o i zm ve Z e n - B u d i z m ' d e önemli g e l i ş m e l e r y a ş a n ı y o r d u .
Pratik f e l s e f e n i n yeni f o r m l a r ı n ı o l u ş t u r a n bu akımlar sad
e c e Çin halkını değil ama Çinli o l m a y a n a n c a k Çin'i kontrolleri
altına alan ülke halklarını da e t k i l e m e y e başlamıştı.
Kore, V i e t n am ve J a p o n y a da g ö z l e r i n i A s y a ' d a k i bu gelişm
e l e r e d i k m i ş ; bu k ü l t ü r d e n kendileri de y a r a r l a n m a y a çab
alıyorlardı.
10. CHEN HAO ( S u n g H a n e d a n ı , 12.yy b a ş ı )
Chen Hao, o l a ğ a n ü s t ü bağımsızlık d u y g u s u ve taşıdığı
büyük umutlar ile t a n ı n m a k t a d ı r . Henüz yirmi yaşınd
a y k e n subay olmuş, Kuzey A s y a ' d a n 1220'lerin ortalarında
gelen i s t i l a c ı l a r a karşı o l u ş t u r d u ğ u g ö n ü l l ü o r d u s u y la
ülkesini k o r u m a y a k o ş m u ş t u . Daha s o n r a l a r ı da yine impar
a t o r l u k t a h t ı n a göz diken bir d e r e b e y i n e karşı da gizli bir
ordukurmuştur.
1 1 . HO Y A N X İ ( S u n g H a n e d a n ı )
Ho Yanxi hakkında Sung Hanedanı d ö n e m i n d e yaşadığı
ve Savaş Sanatı üzerinde y o r u m l a r yazdığı g e r ç e ğ i n -
den başka b i l i n e n y o k t u r .

Y O R U M L A R L A "SAVAŞ SANATI 3

13Bölüm384Madde'denoluşan
S a v a ş S a n a t ı ' n ın
h e r m a d d e s i n i n ayrı a y r ı y o r u m l a r ı

B ö l üm I P L A N L A M A SUN TZU

1. Savaş sanatı bir d e v l e t için yaşamsal öneme s a h i p t i r .

2. Ö l üm - kalım m e s e l e s i d i r . Güvenliğe kavuşmanın y a h u t
yo k o l m a n ı n y o l u d u r . Bu nedenle ihmal e d i l m e s i kesinlikle
düşünülemez.
YORUMLAR
Lİ QUAN: Askeri harekatlar uğursuzdur. Savaş Sanatının önemli
olmasının tek nedeni savaşın bir ölüm-kalım meselesi olması ve
savaş meselesine genellikle gerekli özenin gösterilmemesi riskinin
büyük olmasıdır.
DU MU: Bir ülkenin ve üzerinde yaşayan insanların yaşamını
sürdürmesi ya da yok olması çoğu zaman askeri harekatlara
bağlıdır. Bu nedenle bu konu olanca dikkatle incelenmelidir.
JİA LİN: Arazi, savaşın yer alacağı alanı gösterir. Avantajı elde
eden kazanır, yitirense ölür. Bu nedenle savaş, ölüm ile yaşamın
doğduğu yerdir. Koşullara uyumu sağlayarak zaferi güvence
eden yolu bulmasını beceren yaşayacak; bulamayan ise yok olacaktır.
Bu nedenle bu konu mutlaka incelenmek zorundadır. Eski
bir deyiş: "Yaşamın bir yolu vardır, bu size yardımcı olup güç verecektir.
Bir diğer yol da yokoluşun yoludur, bu yol sizi unutulmaya
götürecektir."
MEİ YAOCHEN: Yaşayıp yaşamayacağınız, savaş alanının konumuna;
kurtulup kurtulmayacağınız ise savaşın durumuna bağlıdır.
3. Savaş Sanatı, savaş k o ş u l l a r ı n ı n d e ğ e r l e n d i r i l m e s i n de
m u t l a k a göz ö n ü n e alınması z o r u n l u beş önemli f a k t ö r ü n
etkisialtındadır.
4. Bu f a k t ö r l e r :
(a) UYUM (AHLAK) Faktörü,
(b) HAVA Faktörü,
(c) ARAZİ Faktörü,
(d) LİDERLİK Faktörü,
(e) DİSİPLİN F a k t ö r ü d ü r .
DU MU: Mutlaka göz önüne alınması gereken beş husus vardır.
Uyum, hava, arazinin konumu, liderlik ve disiplin. Bunlar sizin
karargahınızda. Düşmanınızın ya da sizin başarınız bu beş faktörün
değerlendirilmesine bağlıdır Ancak o zaman hanginizin
daha ağır bastığını anlayabilir ve güçlerinizi istediğiniz yönde harekete
geçirebilirsiniz.
ÇAO ÇAO: Aşağıdaki faktörleri karargahınızda değerlendirmelisiniz:
liderlik, düşman, arazi, askerin gücü, mesafe ve olası tehlikeler.
WANG XI: Liderlik.çevre koşulları, disiplin, birlikler, subaylar ile
ceza ve ödül yöntemlerini mutlaka göz önüne almalısınız.
ZHANG YU: Quan Ustanın da dediği gibi birlikler yola çıkarılmadan
önce belirli faktörler mutlaka gözden geçirilmelidir. Askeri
operasyonların ilk kuralı durum değerlendirilmesinin yapılmasıdır.
Bazıları askeri operasyonların savaş mahallinde yapılabileceği
tezini ileri sürmektedir, ancak Komutan Çao Çao bu düzenlemelerin
mutlaka karargahta yapılması gerektiğini söylemektedir. Bunun
nedeni, liderlerin bilgeliğini, düşmanın gücünü, arazi koşullarını,
askeri birliklerin sayısını, iki ordunun karşılaştığı anda yapılması
zorunlu olan düzenleme ve ayarlamaların bu bilgilere dayanmak
zorunda olduğu gerçeğidir.
Disiplin, uygulamaların doğru ve açık olması demektir. Liderlik
ve disiplin faktörlerinin size yanlış davranışta bulunanlara
karşı yapılacak bir saldırı öncesinde mutlaka yerine getirilmesi
gereken beş koşulun en sonuna konulmuş olmasının bir nedeni
vardır. Bakılacak en önemli unsur astlarınız tarafından güvenilip
güvenilmediğiniz konusudur. Bulunulan konumun avantajı, hava
durumu ile arazi koşulları incelendikten sonra sıra seferi yönetecek
komutanın seçimine gelir. Ordu sefere çıktığında tüm emirlerin
yalnızca komutandan gelmesi zorunludur.
WANG XI: Askeri operasyonların ana yolu asker arasındaki
uyumdur. Doğru hava koşullarıyla pozisyon avantajları yardımcı
olacaktır. Ordunun yürümesi ancak bu koşulların varlığı halinde
söz konusu olabilecektir. Ordunun ilerlemesi liderlik yeteneğine
bağlıdır. Lider güçlü ise ordu da disiplinli olur.
5. Uyum f a k t ö r ü ahlakı s i m g e l e r . S a v a ş ç ı l a r ı n k o m u t a n l a r ı ile
uyum içinde o l m a l a r ı n ı n n e d e n i d i r . A s t l a r ı n y a ş a m l a r ı n ı
hiçe s a y a r a k , t e h l i k e l e r e a l d ı r m a d a n k o m u t a n l a r ı n ı t a k i p
e t m e l e r i n i sağlar.
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Bu sözün anlamı bilgili yönetimin en iyi kılavuz olduğu
gerçeğidir. Tehlike güvensizlikten kaynaklanır.
ZHANG YU: İnsanlara iyilik, itimat ve adaletle davranın ki onlar
da sizinle özdeşleşsinler ve mutlulukla itaat etsinler. Zorlukları
neşeyle karşılayın, emrinizdekiler ölüm korkusunu bile unutacaktır.
DU MU: Yol insancıllık ve adaleti simgeler Eski çağlarda yaşamış
ünlü bir devlet adamı bir siyaset filozofuna askeri konular
hakkındaki görüşlerini sormuş. Filozof, "insancıllık ve adalet doğru
yönetimin temellerini oluşturur, "demiş," hükümet düzgün çalışırsa
halk kendini liderine daha yakın hisseder, o lider uğruna ölümü
bile göze alır."
JİA LİN: Liderler insancıl ve adaletli olmayı başarabilir, başarı ve
sorunları halkıyla paylaşmasını becerebilirse halkı da askeri de
liderine sadık olur ve lideri sonuna kadar takip eder.
SUN TZU
6. Hava F a k t ö r ü g e c e ile g ü n d ü z , s o ğ u k ile sıcak, z a m a n ile
m e v s im z o r l u k l a r ı n ı öne ç ı k a r t ı r .
ÇAO ÇAO: Eski çağların askeri kuralları askeri operasyonların
kışın ayazında ya da yazın aşırı sıcağında gerçekleştirilmesini
insanların iyiliği açısından zararlı görür.
ZHANG YU: Eski çağlarda pek çok asker Hunlara karşı akınlarda
parmaklarını don nedeniyle yitirmişlerdir. Yine pek çok asker hayatını
güneydeki kabilelere yönelik akınlar sürecindeki kıtlıkta yitirmiştir.
Bunun yegane nedeni akınların kışa ya da yaza getirilmesindeki
hatadır.
WANG XI: Bu sözlerin amacını," başkasının ülkesine uygunsuz
zamanda gitmeyin, "deyişinde bulabiliriz.
7. Arazi F a k t ö r ü alınması g e r e k e n kısa v e y a uzun m e s a f e l e r i ,
t e h l i k e ile g ü v e n l i ğ i , açık arazi ile v a d i , boğazlar v e d a r ,
g e ç i t l e r i , ö l üm y a da y a ş a m ş a n s l a r ı n ı e t k i l e r .
ZHANG YU: Herhangi bir askeri operasyonda ilk bilinmesi gerekli
husus arazinin konumudur. Kat edilecek mesafe bilindiğinde doğrudan
ya da dolaylı yoldan gidilip gidilmeyeceği planlanabilir. Arazinin
zorluğuna göre de piyade ya da atlı birliklerin kullanılması
kararı verilebilir. Arazinin boyutlarının bilinmesi gerekli askeri bir-
tik sayısı konusunda karar vermenize olanak sağlayacaktır Arazinin
güvenliği hakkında yeterli bilgiye sahip olmanız halinde ise
savaşa girip girmeme kararını verebilirsiniz.
8. Komutan Faktörü zekanın, insancıllığın,
güvenin, cesaretin,düzenin simgesidir.
ÇAO ÇAO: Bir komutanın bu beş değere sahip olması aranır.
DU MU: Eski çağlardaki kralların Ahlaki Yolu'na göre birinci öncelik
insancıllıktır. Savaş sanatçıları ise birinci önceliği zekaya
verirler. Bunun nedeni zekanın, planlama ve değişim yeteneğini
içermesidir. Güvenilir olmak emrinizdekilerin uygulanacak ceza
ve ödül konusunda itimadını kazanmaktır. İnsancıllık, insanları
zaaflarını bilerek sevme tutkusudur. Cesarete gelince zafere
ulaştıracak fırsatların tereddüt edilmeden yakalanmasıdır.Düzen
ise ordu kademelerinde uygulanacak katı cezalarla tam disiplinin
kurulmasıdır.
JİA LİN: Yalnızca zekaya güven isyanla sonuçlanır Yalın insancıllık
zayıflık doğurur. İtimat üzerinde direniş aptallıktır. Cesaretin
gücüne bağımlılık şiddetten başka sonuç getirmeyecektir. Komutadaki
aşırı düzen zalimlik boyutuna kadar gidebilir. Ne zaman
ki bir lider bu beş değere aynı anda ulaşabilir ve her bir değeri
gerektiği kadar kullanabilirse o komutan gerçek askeri liderdir.
Onu takip edin.
9. D i s i p l i n F a k t ö r ü n d e n a n l a ş ı l a n o r d u n u n t ü m b i r i m l e r i y l e
ahenk i ç i n d e i l e r l e m e s i , s u b a y l a r ı n a r a s ı n d a k i rütbe
paylaşımı, ordu için g e r e k l i l o j i s t i k d e s t e ğ i n ulaşımını
s a ğ l a y a c a k y o l l a r ı n bakımı ile o r d u h a r c a m a l a r ı n ı n k o n t r o -
lüdür.
MEİ YAOCHEN: Met od, birliklerin düzenli bir şekilde gruplanmasıdır.
Birlikleri bir arada tutarak ilerletme, emir komuta
zincirinin uygulanmasındaki disipline bağlıdır Gerekli malzeme
tedariki ise lojistiğin görevidir.
10. Bu sayılan beş f a k t ö r ü bilerek kullanan her komutan
başarılı olacak, asla k a y b e t m e y e c e k t i r . Bilmeyense
z a f e r e ulaşamayacaktır.
ZHANG YU: Bu beş faktörü herkes duymuş olabilir. Ancak, sadece
gerekli uyumu göstererek bu işin içinden çıkmayı becerecek
olan komutan kazanacaktır.
11. Bu nedenle, savaş alanında yapacağınız s t r a t e j i k kararlarda
beş f a k t ö r ç e r ç e v e s i n d e aşağıdaki s o r u l a r a benzer
s o r u l a r ı kendinize sormalısınız.

12. SORULAR

( a ) Hangi komutan Ahlak F a k t ö r ü n e s a h i p ?

( b ) Hangi komutan daha y e t e n e k l i ?
(c) Hangi komutan Hava ve Arazi F a k t ö r l e r i n i n avantajlarını
k u l l a n a b i l i y o r?
( d ) Hangi taraf daha d i s i p l i n l i?
(e) Hangi ordu daha güçlü?
(f) Hangi t a r a f ı n subay ve a s k e r l e r i daha e ğ i t i m l i ?
(q) Hangi orduda ceza-ödül kavramı daha düzenli, daha
adil?
13. Bu yedi soruya v e r i l e c e k cevapları d e ğ e r l e n d i r e r e k zafer
ya da y e n i l g i n i n kehanetini y a p a b i l i r i m .
14. B e n im ö n e r i l e r i m i d i n l e y i p u y g u l a y a c a k komutan z a f e r e
u l a ş a c a k t ı r . Onu t a k i p e d i n . Ö n e r i l e r i m i d i n l e m e y e n y a da
uygulamayankomutanlarıtakipetmeyin.Kaderleri
yenilgidir.
Ll QUAN: Ahlaklı siyasi lider mutlaka akıllı ve güçlü bir askeri liderlik
yeteneğine de sahiptir.
DU MU: Kendine sor-sen mi yoksa düşmanın mı pohpohlamadan
daha uzak, daha akılcı?
DU YOU: Ahlak yüce bir değerdir. Ülkelerin siyasi liderleri mutlaka
savaşla sınanmalıdır.
MEİ YAOCHEN: Siyasi liderliğin en önemli sorusu kimin halkın
yüreğini kazandığıdır.
HO YANXI: Eski bir atasözü "Bana iyi davranan dostum, kötü
davranansa düşmanımdır. "der. Bu husustaki soruya gelince,"
Hangi tarafın hükümeti insancıl, hangisi zalimdir?" diye sorulmalıdır.
ZHANG YU: İlk yapılacak iş savaşa girişmiş iki ülkenin siyasi liderlerini
Ahlak ve İnanç yönünden mukayese etmektir. Ondan
sonra yapılacak iş askeri liderlerini akılcılık, güvenilirlik, insancıllık,
cesaret ve düzenlilik açılarından karşılaştırmaktır. Şimdi bakın
bakalım kim daha avantajlı.
ÇAO ÇAO: Kuralları kırılmaz şekilde hazırlayıp, bozanları cezalandırmayı
ihmal etme.
DU MU: Kural ve şartları hazırlarken, üst düzey olsun alt düzey
olsun herkese eşit şekilde uygulanılmasına özen gösterin.
DU YOU: Hangi tarafın emirlerinin daha etkili olduğunu, hangi tarafın
astlarının emirlere itaat etmekten kaçındığını mukayese edin.
MEI YAOCHEN: Kanun karşısında herkesi eşittir.
WANG XI: Yanlış anlaşılmayacak kuralları, kolaylıkla uygulanabilecek
emirleri kimin hazırlayabildiğine dikkat edin.
DU MU: Astlar ve üstler arasında uyum varsâ savaş sırasında
eşit cesaret ve güç odaya çıkar.
DU YOU: Hangi ordunun silahlarının daha etkili olduğunu, hangi
tarafın askederinin özenle seçilip, eğitildiğini öğrenin. "Hergün
düzenli eğitim görmeyen askeder, cephede korku duyar, tereddüt
eder. Hergün düzenli eğitim görmeyen komutanlar da cephede
ne yapacağını bilemez." deyişine önem verin.
DU MU: ödüller orantısız, ceza rasgele olmamalı.
DU YOU: Hangi ordunun ödül ve ceza sisteminin açıkça belirlenmiş
olduğunu araştırın.ödülde aşırılık, sonuçsuz masraf; cezada
aşırılık ise katliam doğurur.
MEI YAOCHEN: ödülü hak edene, şahsen sevmeseniz bile ödülünü
verin. Cezayı hak edene ise size yakın bile olsalar cezayı uygulayın.
ÇAO ÇAO: Bu yedi sorunun yanıtı kimin kazanacağını kimin
kaybedeceğini belideyecektir.
MEI YAOCHEN: Gerçek koşulları incelediğinizde kimin kazanacağını anlamak kolay olacaktır.
ZHANG YU: Bu yedi soru konusunda kendinizi güçlü kılabilecek
olursanız savaşa girmeden savaşı kazanmış sayılırsınız. Bu konularda
zayıf kalmışsanız aynı şekilde daha savaşa girişmeden yitirdiniz demektir. Bu soruların cevabı
zafer önceden belideyebilir.
15. Ö n e r i l e r i m d e n f a y d a l a n ı r k e n , k u r a l l a r a uysun uymasın
karşınıza ç ı k a c a k , size y a r d ı m ı o l a b i l e c e k hiçbir f ı r s a t ı
da k e s i n l i k l e k a ç ı r m a y ı n .
16. Koşullar ne kadar lehinize de olsa p l a n l a r ı n ı z d a yeni
d u r u m l a r a g ö r e z a m a n zaman d e ğ i ş i k l i k l e r y a p m a k t a
f a y d a o l a c a ğ ı n ı sakın unutmayın
ÇAO ÇAO: Ordunun yapısı stratejiye bağlıdır; strateji ise olayların
akışı ile belirlenir.

ŞAŞIRTMA" ve "ALDATMACALAR" SUN TZU

17. Tüm savaşlar a l d a t m a c a l a r a ve ş a ş ı r t m a y a dayanır.

18. Savaş için en g ü ç l ü olduğunuzda, kendinizi güçsüz 3 3 ^"'3 ^ ' w 3
göstermeli;kuvvetlerinizihareketegeçirirken,hareket-
s i z m i ş gibi d u r m a l ı ; düşmana y a k l a ş t ı ğ ı n ı z d a , uzakta
o l d u ğ u n u z izlenimi v e r m e l i ; uzakta o l d u ğ u n u z d a ise
d ü ş m a n ı n burnunun d i b i n d e olduğunuza düşmanı
inandırmalısınız.
ÇAO ÇAO: Askeri operasyonların belirli bir formu olmamalı, aldatmacalara
dayanmalıdır.
MEI YAOCHEN: Aldatmacalar kullanılmaksızın strateji geliştiremezsin;
strateji geliştiremezsen de düşmanını kontrol edemezsin.
WANG XI: Aldatmaca düşman üzerinde avantaj sağlama amacıdır,
yoksa kendi askerini yönetmek doğruluğa dayalıdır.
ZHANG YU: Güçlü olduğunda kendini zayıf göster; cesaretin yerinde
olduğunda ürkek dur. Bu yöntem Hunlara karşı başarı getirdi.
Ll QUAN: Li Quan, Han Hanedanı komutanlarından birinin
Hunlarla yaptığı işbirliği hakkında bir anısını anlattı. İmparator
düşman güçlerini anlamak amacıyla on izci gönderdi. İzcilerin
hepsi de düşmana saldırının uygun olduğunu bildirdi. İmparatorun
en son olarak gönderdiği Lou Jing ise tam tersine Hunlara
saldırının hiç de doğru olmayacağını söyledi. İmparator böyle düşünmesinin
nedenini sorduğunda Lou Jing şu cevabı verdi. "İki
düşman karşı karşıya geldiğinde ön plana normal olarak en
güçlü birliklerini yedeştirir. Ben ise Hun ordusunda en önde sadece
yaşlı ve zayıf askerlerin yer aldığını gördüm. O zaman da
bunun kendilerini zayıf göstermek üzere hazırlanmış bir oyun olduğunu
anladım. Saldırı için durumun uygun olmadığına olan
inancım bundan kaynaklanıyor."
İmparator Lou Jing'in sözlerine inanmayarak onu cezalandırır.
Sonra da kuvvetli bir birliğin başına geçerek bizzat akına
katılır. Hanların tuzağına düşerek kuşatılır ve tam yedi gün süreyle
malzemesiz savaşmak zorunda kalır.
İşte der Li, bu, bir ordunun güçsüz gözükme taktiğinin başarısıdır.
DU MU: Bu konu elinizdeki güçleri gizleme meselesidir. Düşmanın
durumunu anlamasına izin vermemelisin aksi taktirde mutlaka
bir taktik hazırlığına girişecektir. Bu konuda vereceğim bir örnek
Hunlara gönderdiğimiz elçileri sadece yaşlı ve zayıf savaşçıların
karşılamalarıdır.
DU YOU. Bunun anlamı gerçekten güçlü ve savaşa hazır olduğunda
kendini tam tersine hazırlıksız ve zayıf göstermelisin ki
düşman fazla hazırlanma gereği duymadan üstüne gelsin.
WANG XI: Güçlüyken zayıf dur. Cesur olduğunda ürkmüş numarası
yap. Düzenli olduğunda dağınık, tam teçhizatlı olduğunda ise
kendini yokluk içinde göster. Düşman senin akıllı olduğunu değil
aptal olduğunu sansın. Sayısal üstünlüğünü gizle. İlerlemeni öylesine
ört ki düşman kaçtığını düşünsün. Hızlı hareket edebileceğini
anlamaktansa seni bir deve gibi ağır aksak sansın. Ele geçireceğin
noktaların anlaşılmamasını oralara saldırmaktan kaçındığını
düşündürt. Düşman bulunduğun yer konusunda bile şüphede
kalsın.
ZAHNG YU: Savaşa girerken düşmana kaçtığın izlenimini ver.
Saldırıya geçerken, düşmanın senin esasında istirahata geçtiğini
düşünmesini sağla.
19. Düşmanı y a n ı l t a c a k y e m l e r k u l l a n ı n . D ü z e n i n i z i , k o n t r o -
lünüzü y i t i r m i ş g i b i y a p ı p , düşmanı kandırın, vurun.
MEI YAOCHEN: Düşman açgözlülük yapıyorsa, düşmanı kıymetli
eşyalada baştan çıkart.
ZHANG YU: Düşmana kazanç yollarını göstererek cezbet. Baştan
çıktıkları anda saldırıp yenmek kolay olacaktır.
DU MU: Düşman şaşkınlığa düştüğü anda bunu lehine kullanıp
düşmanın işini bitirebilirsin.
J İA LİN: Düşmanın içinde karışıklık çıkartacak kişileri kullanıp
düşmanı şaşırtır; karışıklık sonucunda düzenlerinin bozulmasını
bekler, o anda işlerini bitiririm.
ZHANG YU: Aldatmacalar kullanarak düşmanın şaşırmasını sağla.
Bu şaşkınlık içerisinde üstüne gelmelerini sağlayabilirsen
düşmanın yenilmesi kolaylaşır. Wu ile Yue'nin ülkeleri birbideriyle
savaşmaktayken Wu üçbin suçluyu düşman üzerine saldı. Suç-
luların bir kısmı kaçarken bazıları Yue'ya teslim oldu. Yue on lada
uğraşırken ne olduğunu bile anlamadan Wu'nun eline esir düştü.
SUNTZU
20. Düşmanın her c e n a h ı g ü v e n l i ise k e n d i n i z i d ü ş m a n
s a l d ı r ı s ı n a hazırlayın. Sizden g ü ç l ü ise, uzakta d u r u n .
YORUMLAR
DU MU: Düşman yönetimi tam uyumlu ise, yani yönetenle
yönetilen arasında karşılıklı bir sevgi varsa, düşman ordusunda
uygulanan ödül ve ceza sistemi açık ve adaletli demektir;
askerin eğitimi de mükemmeldir. Bu durum karşısında bu konuya
dikkat etmeniz gerekir. Hazırlık yapmak için çatışmanın
oluşmasını beklemeyin. Düşman birliklerinin güçlü olduğunda
karşısına çıkmaktan kaçının; düşmanın gevşeyeceği ve açık
vereceği zamanı bekleyin.
CHEN HAO: Düşman hatlarında hareketsizlik varsa bu
düşmanın uyumlu olduğunun göstergesidir. Bu durumda çok
dikkatli olmak gerekir. Siz de kendinizi aynı uyuma getinp, saldırı
için uygun zamanı bekleyin.
HO YANXI: Düşmanın uyumluluğunu gözlerken bir açık
bulamıyorsanız yapacağınız tek şey kendinizi hazır tutup
beklemekten ibarettir.
ZHANG YU: Eski bir deyiş, " Düşmanın hangi bölgesinin yoğun,
hangi bölgesinin zayıf olduğunu düşmanla mücadeleye
giriştiğinizde mutlaka görmelisiniz" der. Yoğun noktalar
düşmanın uyumlu bölgeleri iken, zayıf noktalarda kendimize açık
bulabiliriz. Düşman uyumlu ve güçlü iken düşmanı yenilmez
olarak kabul ederek uzakta durun. Yine bir askeri deyiş,
"Düşmanın açığını gördüğünde iledeyip, açık yoksa dur" der.
J İA LİN: Zayıfın kuvvetliyle başa çıkmasının tek yolu
düşmandaki değişiklikleri takip etmektedir.
105
DU YOL): Düşmanın depoları dolu, askerlerinin durumu üst seviyede
ise çekilerek düşmanın dinlenmeye geçeceği zamanı bekle.
Düşmandaki değişmeyi ve olası açıklıkları takip ederek değerlendir.
SUN TZU
2 1 . Düşman s i n i r l i y a p ı d a ise daha çok s i n i r l e n d i r m e y e çalışın.
Kendinizi zayıf g ö s t e r i p d ü ş m a n ı n sizi küçük
g ö r m e s i n i s a ğ l a y ın
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Düşmanın yayılmasını ve tembelleşmesini bekle.
LI QU AN: Askeri liderler öfkeye kapıldığında, genellikle stratejilerinde
kargaşa ve karışıklık oluşur.
DU MU: Askeri liderler kolaylıkla öfkelenebiliyorsa bu tür komutanları
sinirlendirin. O zaman genellikle aceleci olacak ve orijinal
stratejilerini terk edeceklerdir.
MEI YAOCHEN: Düşman komutanları çabuk öfkelenir türdense
kızdırarak hazırlıklarını tamamlamadan savaşa girmelerini sağla.
ZHANG YU: Düşman öfkeli ise ve kolaylıkla kızıyorsa onları
aşağılayarak daha çok kızdırın. O zaman moralleri bozulacak,
planlarını bir yana bırakıp üzerinize düzensiz şekilde saldıracaktır.
SUN TZU
22. D i n l e n m e k i s t e d i ğ i n d e rahatsız e d i n . Güçleri b i r l e ş i k
d u r u m d a y s a bölmeye, ayırmaya çalışın.
106
YORUMLAR
LI QU AN: Düşman size pahalı armağanlar ve tatlı sözlerle yaklaşıyorsa
bir şeyler planlıyordur.
DU YOU: Düşman harekete geçiyorsa tıpkı bir öküz gibi davranın.
Düşman böbürlenerek dikkatini azalttığı anda bir araya gelerek
vurun.
MEt YAOCHEN: Kendinizi zayıf gösterip düşmanın gururlanmasını
sağlayın.
WANG XI: Zayıfmış gibi durup düşmanın böbürlenmesini sağla.
O zaman düşman sizi küçük görüp fazla endişelenmeyecektir.
Düşmanı tam dinlenme anında vurun.
ÇAO ÇAO: Düşmanı hızınla yıprat.
WANG XI: Düşmana sürpriz baskınlar yap. Düşman ininden
çıktığında ortadan kaybol. Düşman kalesine girdiğinde ise ortaya
çık. Düşman sol kanadına yardıma koştuğunda sağ kanadına
yüklen; sağ kanadına destek için harekete geçtiğinde ise sol kanadına
saldır. Böyle yaptığında düşman çabuk yorulacaktır.
ZHANG YU: Düşmanını yorarken kendi gücünü koru, dinç tut.
ÇAO ÇAO: Düşmanın içinde ikilik çıkartıp düşmanı bölmek amacıyla
bozguncular kullan.
LI QU AN: Düşmanın düzenini boz, komutanla yardımcılarının
arasına nifak sok, ve saldır.
DU MU: Düşman komutanıyla emrindekiler arasındaki uyumu gerektiğinde
rüşvet kullanarak bozmaya bak.
CHEN H AO: Düşman cimriyse sen cömert ol, düşman sert ise
sen yumuşak davran. O zaman düşman komutası ile takipçilerinin
birbirine olan güveni sarsılacak, düşman çözülecektir.
107
DU YOU: Düşmanı kazançla baştan çıkart, arasına bozguncular
gönder, konuşma ustaları kullanarak komutanlarla emirlerindeki
askeherin arasını bozarak düzen ve uyumlarını boz. Düşman zayıf
düşecektir.
ZHANG YU: Düşman astları ile üstleri arasında ya da düşman ile
müttefikleri arasında ikilik yaratarak bölünmelerini sağlayın. Bölünmüşü
yenmek kolaydır.
SUN TZU
23. Hazır o l m a d ı ğ ı a n d a s a l d ı r ı n , hiç ummadığı y e r l e r d e
k a r ş ı s ı n a çıkın.
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Düşmana gevşediği anda saldır, hatlarında gedik
gördüğünde harekete geç.
MENG SHI: Düşmanın açık noktalarına saldır, düşman dinlenmeye
geçtiğinde yüklen, düşmanına asla hazırlanma şansı tanıma.
Askeri harekatlarda belirsiz olma doktrini bu yöntemin kaynağıdır.
Ünlü bir savaşçı komutanın sözleriyle," En etkili saldırı
beklenilmeyen saldırıdır. En iyi plan bilinmeyen plandır."
24. Z a f e r e y ö n e l i k t a k t i k u y g u l a m a l a r ı n ı z ı n düşman
t a r a f ı n d a n ö n c e d e n a n l a ş ı l a m a m a s ı için g e r e k l i
g i z l i l i k t e d b i r l e r i n i alın.
ÇAO ÇAO: Açıklama bilginin sızmasına neden olur. Ordunun,
tıpkı suyun belirli bir yapısı olmaması gibi, belirgin bir formu olmamalıdır.
Düşmana önceden ne yapacağınızı anlama fırsatı
vermeden bulunduğunuz koşullara uyum göstererek saldırın. Kısaca,
düşmanın hareket senaryosu kafanızda, durumun izlenmesi
ise gözlerinizdedir.
Ll QUAN: Düşmana en hazır olmadığı, en beklemediği anda saldırın.
Zafer sizin olacaktır. Savaş sanatının özü gizlilikte ve belirgin
olmamaktadır.
DU MU: Açıklama yapmak bir konu hakkında konuşmaktır. Bu
nedenle yukarıda bahsedilen zafer yöntemleri belirli bir yapıda
gerçekleştirilmemelidir. İlk yapılacak iş düşmanı görüp izlemektir.
Düşmanın yapısı anlaşıldığında en uygun yöntem seçilebilecektir.
Ondan önce asla ne yapacağınızı söyleyemezsiniz.
MEI YAOCHEN: Düşmanı görmeden savaş planı yapılamayacağına
göre önceden ne söyleyebilirsiniz ki?
SUN TZU
25. Z a f e r i kazanan komutan savaş ö n c e s i en çok hesaplamayı
y a p a n d ı r . Savaşı y i t i r e n k o m u t a n ise savaş ö n c e s i
m u t l a k a y e t e r i n c e plan y a p m a m ı ş t ı r . Bu n e d e n l e savaşa
g i r m e d e n önce m u t l a k a z a f e r hesabı y a p ı n . Ancak, bu
a r a d a her i h t i m a l e karşı, y e n i l g i hesabını ve s t r a t e j i s i n i
y a p m a y ı da unutmayın. Plan y a p m a y a v e r d i ğ i n i z ö n e m
z a f e r y a da y e n i l g i n i n b e l i r l e y i c i f a k t ö r ü o l a c a k t ı r .
YORUMLAR
ZHANG YU: Yaptığınız strateji derin ve uzun vadeli ise hesaplarınızın
ödülü büyük olacaktır. O zaman savaşa bile girmeden
zafere ulaşmış olacaksınız. Ama, stratejiniz sığ ve miyop ise, hesaplarınızın
ödülü hafif olacak; savaşı, savaştan önce yitirmiş
olacaksınız. Büyük strateji mutlaka küçük stratejiye ağır basacaktır.
Stratejisi olmayanları ise sadece yenilgi bekler. Bu nedenle
zafer,savaşı savaş öncesinde kazanmış savaşçılara güler. Yenik
savaşçılar ise tam tersine önce savaşa girer, zaferi sonra ararlar.

Bölüm II SAVAŞIN MALİYETİ SUN TZU

1. Savaş alanında bulunan bin adet hafif zırhlı, bir o kadar

ağır zırhlı savaş a r a b a s ı n ı n yanı sıra yüz bin zırhlı savaşçı,
bu s a v a ş ç ı l a r ı n k i l o m e t r e l e r c e ö t e d e k i savaş alanına
t a ş ı n m a l a r ı n ı s a ğ l a y a c a k malzeme, c e p h e d e ve c e p h e
g e r i s i n d e k i harcamalar, savaş alanında b u l u n a c a k kon
u k l a r ı n a ğ ı r l a n m a s ı gibi ufak t e f e k g e r e k s i n i m l e r i , zırhlara,
savaş a r a b a l a r ı n a ö d e n e c e k tüm maliyeti alt a l t a
g e t i r i p t o p l a y a c a k olursanız günde en az bin külçe gümüş
g e r e k e c e ğ i n i g ö r ü r s ü n ü z . Yüz bin savaşçılık bir ordu
bundan aşağı d o n a t ı l a m a z .
2. Savaş başladığında, zafer g e c i k e c e k olursa, s a v a ş ç ı l a r ı -
nızın s i l a h l a r ı körleşmeye, savaşma şevkleri kırılmaya
başlar. Özellikle bir ana hedefi kuşattığınızda, g ü c ü n ü z ü n
hızla azalmaya başladığını görürsünüz.
3. Hele bir de, ülkenizin sefer i m k a n l a r ı kısıtlı ise, d e v l e t i n
z a f e r l e s a ğ l a y a b i l e c e ğ i olanaklar ç e k i l e n sıkıntıya d e ğ m e -
yecektir.
Ll QUAN: önce planını yap, sonra malzemeni hazırla. Savaşın
maliyeti ile ilgili bölümün planlama bölümünün hemen ardına yerleştirilmiş
olmasının nedeni budur.
JİA LİN: Savaş alanında galip gelseniz bile savaşın uzaması durumunda
elinize geçenlerden kazançlı çıkamazsınız. Askeri harekatlarda
hedef topyekün zaferdir. Gücünüzü yitirir, silahlarınızı
110
körleştirirseniz savaş kayıplarınız artacak, askerleriniz yorularak
ordunuz tükenecektir.
ZHANG YU Çok uzun süren bir askeri harekata ödenecek bedel
aşırı derecede yükseleceğinden, ülkenizin bütçesi masrafları karşılamayacak
kadar sarsılacaktır.
Ll QUAN Eski bir deyişte de anlatıldığı üzere, savaş ateşe benzer;
kontrol dışında kalması halinde kendisini yakar.
JİA LİN Bir askeri operasyon çok uzun süre bir sonuca ulaşamayacak
olursa, düşmanlarınız belirli fikirlere ulaşabilir.
DU YOU Silahlar uğursuzluk araçlarıdır. Onları uzun süre kullanmak
bela getirir. Savaşmaktan zevk alarak güçlerini tüketenlerin
kaderi kaybetmektir.
SUN TZU
4. S i l a h l a r ı n ı z y e t e r s i z kalıp, ş e v k i n i z kırılıp, g ü c ü n ü z
t ü k e n i p , hazineniz e r i d i ğ i n d e daha önce y a n ı n ı z d a
bulunan diğer k o m u t a n l a r ı n sizin y a p t ı ğ ı n ı z a ş ı r ı l ı k l a r d a n
y a r a r l a n m a y a ç a l ı ş m a k için h a r e k e t e g e ç t i k l e r i n i
g ö r e c e k s i n i z . Bu d u r u m d a , ne kadar akıllı olursa olsun
hiç bir kimse böyle bir d u r u m u n y a r a t a c a ğ ı s o n u ç l a r ı
engelleyemez.
YORUMLAR
Ll QUAN Büyük ölçekli askeri harekatlar büyük masraf doğurur.
Ülkenizi sadece savaş alanında değil evinizde de yoksul bırakır.
Bu nedenle akıllı bir hükümet asla ordusunu savaş alanında
uzun süre bırakmaz.
SUN TZU
5. Bu nedenle, s a v a ş t a a c e l e c i l i k a p t a l l ı k l a eş a n l a m l ı olmasına
rağmen, akıl ile zaman y i t i r m e n i n de yan yana g e l e -
b i l e c e ğ i n i kimse s ö y l e y e m e z .
6. U z a t m a l ı s a v a ş t a n kazançla ç ı k m ı ş bir ülke g ö r ü l m e m i ş t i r .
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Bazıları beceriksiz bile olsalar süratleri sayesinde
kazanırlar.
DU MU: Bazıları her ne kadar beceriksiz de olsalar süratli olmanın
avantajı ile kazanırlar. Bunun nedeni güçlerini yıpratmamış,
ellerindeki kaynakları tüketmemiş olmalarındandır.
CHEN HAO: Eski savaşçıların söylediği gibi gök gürültüsü gibi
daha kulaklarını ödemeden gürlemeli, yıldırım gibi gözlerini kırpamadan
çakmalısın.
SUN TZU
7. Savaşı kazançla k a p a t m a n ı n y o l u n u b u l a c a k kişi s a v a ş ı n
v e r e c e ğ i z a r a r l a r ı en iyi bilen k i ş i d i r .
YORUMLAR
Ll QUAN: Avantajlar ve dezavantajlar birbirine bağlıdır. Önce
dezavantajları inceleyin, o zaman avantajları daha kolay anlarsınız.
JİA ÜN: Komutanlar aşırı gururlu, askerler tembel ise açgözlülük
onlara olayların bir noktada dönebileceği gerçeğini unutturur. Bu
en büyük dezavantajdır.
DU YOU: Askerlerinizi düşman üzerine harekete geçirmenin
planlarını yaparken, ilk düşündüğünüz husus karşılaşacağınız
tehlikenin sonuçlarını ve yokolma olasılıklarını göz önüne almak
olmamışsa bu seferden herhangi bir kazançla çıkmanız düşünülemez.
SUN TZU
8. D e n e y i m l i , akıllı k o m u t a n mevcut o l a b a k l a r ı n a g ö r e
p l a n l a m a s ı n ı y a p a r . Savaşa g i r i n c e t a k v i y e g e l m e s i n e
umut bağlamaz.
112
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Bu sözlerin anlamı, göreve getirdiğiniz birlikleri kullanarak
zafere ulaşmasını bilmeniz gerektiğidir. İkinci kez ülkeye
dönerek yeni birlikler kurmaya çalışmak hatadır. İlk anda kendi
yiyecek kaynaklarınızı kullanırken daha sonraki aşamalarda
düşman kaynaklarını kullanmanın yolunu bulmalısınız. Ordularınız
ülkeye döndüğünde ise onları daha fazla bedelsiz yiyecekle
karşılamaktan kaçının.
DU MU: önce düşmana başarıyla saldırı olanaklarını incele,
sonra savaşa girebilip giremeyeceğine bak, birliklerini ancak ondan
sonra hazırla. O zaman düşmanını yok edebilir, ülkene zafer
getirebilirsin.
LI QU AN: İki kere ordu hazırlama. O zaman ülken endişelenecek,
sıkıntı doğacaktır.
SUN TZU
9. Savaş araç ve m a l z e m e l e r i n i , diğer l o j i s t i k g e r e k s i n i m -
l e r i n i ü l k e n d e n g e t i r . Düşman a r a z i s i n d e a t l a r ı n a y e m
bulmanın y o l l a r ı n a bak. O zaman savaş e s n a s ı n d a aç
kalmazsın.
ÇAO ÇAO: Savaşa kalkmadan önce masraflarını hesapla ve giderlerini
düşman üzerinden karşılamaya çalış.
LI QU AN: Kendi silahlarını kullanırken düşmanın besin kaynakla -
rını kullanacak olursan sefer seni uzaklara sürükleyecek bile olsa
sıkıntı çekmezsin.
ÇAO ÇAO: Silahların ülkenden, malzeme düşmandan.
SUN TZU
10. Devlet m a l i y e s i n i n z a y ı f l ı ğ ı , o r d u n u n v a t a n ı n d a n uzak
d ü ş am a r a z i s i n d e savaşması daha çok l o j i s t i k d e s t e k
i h t i y a c ı n ı g e r e k t i r i r . Uzaktan y a r d ı m l a y a ş a m a k z o r u n d a
olan o r d u n u n halkı f a k i r l e s i n
Ll QUAN: Birliklerin yeniden kurulması daha çok vergi doğurur.
DU MU: Guan Usta der ki;" Birlikler için gerekli malzemenin
üçyüz mil öteye taşınması ülkenin bir yıllık üretimini, dödyüz mil
öteye taşınması, ülkenin iki yıllık üretimini tüketir. Beşyüz mil öteye
taşınması ise ülke halkının açlıktan benzini soluklaştırır. Bunun
anlamı yiyeceğin taşınmaması gerektiği gerçeğidir. Aksi taktirde
üretici kaybolacak, yoksulluk gelecektir."
JİA LİN: Malzemenin uzak mesafelere taşınması ülke kaynaklarının
seyahat ve taşımacılığa harcanması demektir. Bu
durumda halk her geçen gün biraz daha yoksullaşacaktır.
ZHANG Y U: Yüzbin kişilik bir orduyu yediyüzbin ailenin uzak
mesafelerde beslemek zorunda kalması halkı yoksulluğa iter.
SUN TZU
1 1 . Öte yandan ordunun yakında olması fiyatları yükseltir.
Yüksek f i y a t l a r da halkın yaşam seviyesini düşürür.
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Ordu çok ileriye gittiğinde orduya yakın olan
açgözlüler fiyatları yükseltirler. O zaman orduyu finanse eden
gerçek halk bir kez daha yoksullasın
Ll OUAN: Ordunun yakınında her zaman ticaret vardır. Halkın
kaynakları bu ticarette erir, yoksulluk halkı kuşatır.
JİA LİN: Birlikler toplandığında fiyatlar mutlaka yükselir. İnsanlar
kar konusunda açgözlü olduklarından ellerindeki tüm malları
yüksek fiyatla satarlar. Bu nedenle başta oldukça iyi kazanmalarına
karşın sonunda onlar da kaybeder. Ayrıca bu
dönemlerde vergiler de yükseleceğinden bu insanlar alabilecekleri
en yüksek bedelin peşine düşerler. Bunun sonucunda halkın alım
gücü yok olur, ülke de doğal olarak kıtlığa düşer.
114
WANG XI: Malzemenin uzak mesafelere taşınması halkın masraf
altında ezilmesini getirir. Orduya yakın pazarlarda fiyatlar yükselir.
Bu nedenle özellikle uzun süreli seferler ülke için yıkım haline gelir.
SUN TZU
12. Y a ş am seviyesi d ü ş t ü ğ ü n d e , halk ağır y ü k a l t ı n d a kalır.
13. Düşük y a ş am s e v i y e s i , güç t ü k e n m e s i y ü z ü n d e n halkın
d i ş i n d e t ı r n a ğ ı n d a kalmaz, g e l i r l e r i n i n büyük kısmı ek
v e r g i olarak alınırken, devletin masrafları ise kırılan
savaş a r a b a l a r ı n ı n onarımı, e k s i l e n a t l a r ı n , z ı r h l a r ı n , ok,
yay, mızrak, k a l k a n l a r ı n ikmali, malzeme a r a b a l a r ı ile bu
a r a b a l a r ı çekecek öküzlerin alımına yapılan harcam
alarlaartar.
YORUMLAR
DU MU : Şayet askeri operasyonlar kısa sürede sonuçlanmaz, ordu
kışlasına dönmezse vergi yükü gittikçe artacak, halkın elindeki
kaynakların tükenmesine ve üretimin çökmesine neden olacaktır.
HO YANXI: Halk bir ülkenin temel kaynağıdır: gıda ise halkın
cennetidir, insanlara hükmedecek yöneticilerin bu gerçeğe saygı
göstermesi şarttır.
M El YAOCHEN: Halk askerin ihtiyacı olan gıdayı, malzemeyi ve iş
gücünü oluştururken kendi öz varlığının önemli bir kısmını elinden
çıkartır. Hükümet de aynı uğurda bütçesinin çoğu zaman yarısından
fazlasını tüketir. Böyle olunca toplanan vergiler kullanılmış, ordu
yıpranmış, halk ise tükenmiş bir konuma gelir. Vergilerin baskısının
dayanılmaz hale geldiği, halkın yoksulluğa sürüklendiği ülkeler
kıtlıkla başbaşa kalır.
SUN TZU
14. Bu nedenle, akıllı bir komutan giderlerini düşmana
yıkmaya çalışır. Düşmandan alınacak bir araba malzeme
kendi ülkesinden çıkacak yirmi araba malzemeye;
d ü ş m a n d a n el konacak bir çuval hayvan yemi kendi
ü l k e s i n d e n g e t i r i l e c e k y i r m i çuvala e ş i t t i r
115
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Savaş esnasında taşınacak malzemenin taşıma
maliyeti genelde kendi bedelinin yirmi katıdır.
ZHANG YU: Uzak ülkelerde savaşan bir orduya taşınacak bir kilo
malzeme uğruna yirmi kilo malzeme tüketilir. Geçilecek arazi
engebeli olursa bu rakam daha da adar. Bu nedenle akıllı komutan
ordusunu düşman kaynakları ile beslemenin yolunu bulur.
SUN TZU
15. Düşmanı yok etmek istiyorsak askerimizi kızıştırmamız
gerekir. Bu da alınacak ganimetlerin asker arasında
paylaştırılması ile yapılabilir
YORUMLAR
ZHANG YU: Emrinizdeki subay ve birliklerinizi kızıştırarak
öfkelendirdiğinizde düşmana öldüresiye saldıracaklardır. Bu
arada askerinizi ele geçirdiKleri savaş ganimetleri ile
ödüllendirecek olursanız savaşa kendi arzuları ile ve olanca
güçleriyle katılacak ve düşmandan daha fazla malzeme ele
geçirmek için özel çaba göstereceklerdir. "Büyük ödüller cesur
savaşçılar yaratır. " sözü boşuna türememiştir.
DU YU: İnsanlar savaşı kazandıklarında zengin ödüllerle mükafatlandı
utacaklarını bilirlerse savaşa daha mutlu girerler.
WANG XI: Burada verilen öğüt, ödüllerin zenginleştirilmesi
düşüncesidir. Yoksa talanı serbest bırakmak askerin elden
çıkmasından başka fayda getirmez.
SUN TZU
16. Bu amaçla, savaş esnasında on ya da daha çok savaş
arabası ele g e ç i r i l d i ğ i n d e savaş arabalarını ilk arabayı ele
geçirene verin. Arabalardaki düşman bayraklarını kendinizinkiyle
değiştirin, ele geçen savaş arabalarını kendi
arabalarınızın safına katıp savaşa devam edin. Ele geçen
esirlere ise iyi davranın.
116
YORUMLAR
MEI YAOCHEN: Ele geçen ganimeti herkese dağıtmaya
kalkarsanız kimse mutlu olmayacaktır. Bu nedenle bir kişiye ödül
verin; o zaman herkesin gayrete geleceğini göreceksiniz.
ÇAO ÇAO: Ele geçirdiğiniz savaş arabalarının rengini
değiştirerek kendi saflarınıza kafin. O zaman düşmanın aynı
arabaları bir daha kullanma şansını da yok etmiş olursunuz.
J İA LİN: Renkleri değiştirin ki düşman esasında kendi
malzemesinin kullanıldığını fark etmesin.
SUN TZU
17. Ele geçen düşman g a n i m e t l e r i n i ve e s i r l e r i n i kendi
gücünüzü a r t ı r m a k t a kullanın.
YORUMLAR
ZAHNG YU: Ele geçirilen askerlere iyi davranın ki sizin saflarınızda
çalışsınlar
DU MU: Düşman askerlerini ele geçirerek düşman kaynaklarını
kullanmak gücünüze güç katacaktır.
MEI YAOCHEN: Ele geçirdiğiniz askerlerin gücüne orantılı
sorumluluklar verip iyi muamele edin ki sizin için çalışsınlar.
HO YANXI: Düşmanını, düşmanı yenmek için kullanmasını bilen
komutan her zaman her yerde en göçlü komutandır.
SUNTZU
1 8. Savaşta amacınız uzun s e f e r d e ğ i l , zafer olsun.
YORUMLAR.
ÇAO ÇAO: Uzun sefer fayda getirmez. Ordu ateşe benzer,
kullanılmasını bilemezsen kendini yakar.
117
MENG SHI: En iyi savaş, zaferin çabuk elde edilip, geri dönüşün
çabuk olduğu savaştır.
MEI YAOCHEN: Yukarıdaki tüm hususlarda çabuk olmak
önemlidir. Yeterince hızlı davranabilirseniz masraflarınızda
tasarruflu olabilir, halkınıza kolaylık sağlamış olursunuz.
SUN TZU
19. Şu çok iyi b i l i n m e l i ki, ordu komutanı halkının k a d e r i n i ,
ü l k e s i n i n barış ya da t e h l i k e içinde y a ş a m a s ı n ı e l i n d e
t u t a n kişidir
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Askeri lider akıllı ise ülke güvendedir.
MEI YAOCHEN: Bu konu bize komutan seçiminin önemini vurgulamaktadır.
WANG XI: Halkın yaşamı, ülkenin dirliği komutanların elindedir.
Doğru komutanın bulunması en önemli meseledir.

B ö l üm III SAVAŞTA STRATEJİ SUN TZU

1. Savaş S a n a t ı ' n ı n en pratik kavramı, d ü ş m a n ülkesini

t ü m ü y l e , z a r a r a u ğ r a t m a d a n ele g e ç i r m e f i k r i d i r . Y a k ı p
y ı k m a n ı n k i m s e y e f a y d a s ı olmaz. Aynı ş e k i l d e , bir o r d u y u
da t ü m ü y l e ele g e ç i r m e n i n n i m e t l e r i s ı n ı r s ı z d ı r .
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Hazırladığınız orduyla düşmanın içlerine girebilir,
düşmanın iç kaleleriyle dış sınırları arasındaki alanı bloke ederek
aralarındaki iletişimi keser,düşmanı teslim olmaya zorlayabilirseniz
bu en büyük başarı olur. Düşmana ölümüne saldırarak ülkeyi
zorla ele geçirmek daha küçük bir başarıdır.
J İA LİN: Düşman ülkesine zarar vermeden ele geçirdiğinde kendi
ülkene de zarar vermemiş olacaksın. Bu, en büyük başarıdır
LI QUAN: Hoca bize katletmenin en önemli iş olmadığını anlatmaktadır.
DU YOU: En büyük başarı düşmanın teslim olmasını becermektir.
Saldırarak yok etmek büyük başarı sayılmaz.
HO YANXI: En iyi politika, strateji ve baskı kullanarak olayların
akışını düşmanın kendi arzusu ile teslim olmasına çevirmektir.
ZHANG YU: Zhang Yu bize Wei Liaozi'nin sözlerini iletir. "Dövüş
sanatlarında ustalaş; düşmanını iyi değerlendir; düşmanın ruhunu
ve yönünü yitirmesine yardımcı ol ki karşındaki ordu savaşa
bile girmeden işleyemez hale gelsin. Buna Tao usulü zafer denir.
Düşman ordusunu yok edip, komutanlarını öldürmek, düşman si-
119
perlerine dalıp, düşman topraklarını savaşarak ele geçirmek ise
zorla elde edilen zaferdir. "
Zhang Yu'nun bu sözlere yorumu ise," Tao usulü zafer ile
zoda elde edilen zafer arasındaki ana fark ele geçen ülkenin zarar
görmesi ya da zarar görmemesidir. Ele geçirilen ülkedeki iyi
insanlara merhamet gösterirken, suçluları cezalandırmayı başaracak
olursanız en büyük zafere ulaşacaksınız.
WANG XI: Ülke, ordu, alay, bölük, manga- büyük ya da küçük
tüm birimlere ne kadar az zarar vererek ele geçirirsen, değerin o
denli yükselecek; yok edecek olursan da o derecede düşecektir.
2. Bu nedenle, s a v a ş l a r ı n t ü m ü n d e s a v a ş a r a k z a p t e t m e k en
ü s t ü n başarı demek d e ğ i l d i r . Üstün başarı düşmanın dir
e n c i n i s a v a ş m a d a n kırmaktır.
ÇAO ÇAO: En üstün başarı düşmanın gerçek düşmanlıklar
doğmadan teslim olmasıdır.
Ll QUAN: Düşmanına yapacağın planlama ile galip gel.
CHEN HAO: Savaşta düşmanı öldürmek zorunluluktur.Bu nedenle
en büyük başarı savaşmadan kazanmaktır.
JİA LİN: Birliklerini öylesine yüce göster ki düşman savaşa girmeden
teslim olmak zorunda kalsın. Bu tür zafer taktikle, şiddetle
veya katliamla kazanmaktan çok daha kıymetlidir.
MEI YAOCHEN:Buna zarar vermekten kaçınma meselesi denilebilir.
ZAHNG YU: Zaferi büyük savaşların sonucunda kazanmak çok
kayıp verileceğinden iyi değildir. Savaş ödülleri ile cezalarını açık
anlaşılır hale getirip, savaş makinelerini bakımlı tutar, birlik-
terinle komutanlarını iyice eğitirsen ve bu üstün konumunu düşmanına
kabul ettirme becerisini göstererek düşmanı psikolojik olarak
çökedebilirsen buna başarı derim.
WANG XI: Askeri operasyonlarda önemli olan düşmanla savaşmaktan
çok düşmanın stratejisini çökedmektir.
HO YANXI: Ho Yanxi bize şu öyküyü anlatır: Han Hanedanı'ndan
Wang Po, Chu Chien ile Su Mo'ya saldırdıktan sonra kamp kurar.
Bu esnada düşmanları bir araya gelerek kendisini çatışmaya
çekmeye çalışırlarsa da başaramazlar.
Wang Po komutanları ile akşam yemeği yerken kamplarını
ok yağmuruna tutarlar. Bu arada oklardan birisi Wang Po'nun elindeki
şarap çanağına bile gelir. Wang Po buna rağmen istifini
bozmadan olduğu yerde oturmaya devam eder.
Bu sırada subaylardan biri Su Mo'nun çok yakına geldiğini
ve kolayca vurulabileceğini söyler. Wang Po buna da itiraz eder
ve, "Su Mo'nun paralı askerleri uzak şehirlerden gelme, bu nedenle
tedarikleri yeterli değil. Savaşa bir an önce girme konusunda
bu nedenle bu kadar arzulular. Bize gelince bizim açımızdan
en yararlı strateji kampımızı kapalı tutarak askerimizi yıpranmaktan
korumaktır. "
SUN TZU
3. (a) K o m u t a n l ı ğ ı n en üstün m e z i y e t i d ü ş m a n planını
çözüp,kırmaktır.
YORUMLAR
ÇAO ÇAO Düşmana saldırının en uygun zamanı düşmanın planlarını
hazırlamakta olduğu andır.
DU YOU: Düşmana tam kuvvetlerini harekete geçirme planları
yaparken saldırarak baskın yapmak en iyi çözümdür. Büyük savaşçı
imparatorlardan biri, "Başlarını beladan kurtarmakta başarılı
olanlar bu belayı önceden görerek daha ortaya çıkmadan yok
etmesini bilenlerdir. Üzerlerine gelen düşmana galip gelenler
düşmana hazır olmadan saldıranlardır, "demiştir.
121
MEI YAOCHEN: Buna zekanın zaferi denilir.
WANG XI: İnsanların karşısına akıllı planlama ile çıkmak en büyük
başarıdır.
HO YANXI: Düşman size saldırı amacıyla tuzak kurmaya hazırlandığında
ona saldırın. İşiniz kolaylaşacaktır. Düşman ordusunun
yönünü keşfederek birliklerinizi o yönde ilerletin, düşmana
amacının daha en başında yüklenin.
ZHANG YU: Zhang Yu'nun Sun Tzu'nun bu sözü üzerine yorumu,
en iyi askeri operasyonun düşmana stratejik saldırıda bulunmanın
olduğu bunun da alışılmadık askeri taktiklerin ve gizli
hesaplamaların kullanılması yöntemiyle düşmanla savaşa bile
girmeden düşmanı yenmek olduğudur.
SUN TZU
3. ( b ) En iyi i k i n c i m e z i y e t d ü ş m a n g ü ç l e r i n i n b i r l e ş m e s i n i
engellemektir.
YORUMLAR
Ll QUAN: Bu konu düşmana henüz daha ittifak oluştururken saldırma
meselesidir.
CHEN HAO: Bazılarının bu konudaki yorumu, düşmana tam harekete
geçtiği veya ittifak için görüşmeleri sürdürdüğü anda saldırarak
yenmenin daha kolay olduğudur.
MENG SHI: Güçlü müttefiklerle işbirliği düşmanlarınızı ürkütecek,
saldırıdan caydıracaktır.
MEI YAOCHEN: Buna gözdağı ile zafer denilir.
WANG XI: Düşmana tam olarak karşı çıkamadığınız durumlarda
yapılacak en iyi iş düşmanın müttefikleri ile arasını bozarak düşmanı
yalnız bırakmaya çalışmaktır.
HO YANXI: Sun Tzu Usta'nın bu sözlerle kastettiği mesele düşmana
sadece tam temas kurulduğunda saldırmaktır. Bu sırada,
daha düşmanla sıcak temas kurulmadan önce sahte güçlerle
düşmana gözdağı verip, düşmanı ürküterek düşmanı ne gerileyebilir
ne de iledeyebilir duruma sokmayı becermek önemlidir
Düşman şaşkınlığa düştüğünde ise vurucu darbe indirterek
düşman ele geçirilecektir. Yaptığınız oyun komşularınızı da etkileyeceğinden
düşmanınız yalnız kalarak iyice zayıf düşecektir.
SUN TZU
3. ( c ) Ü ç ü n c ü s ü ise d ü ş m a n o r d u s u n a savaş m e y d a n ı n d a
taarruzdabulunmaktır.
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Bu ordunun tam kurulduğu zamanı belidmektedir.
JİA LİN-.Başarılı saldırıda üstün olmak birlikleri yıpratmadan harekete
geçirmeye bağlıdır. Bu nedenle ünlü bir savaşçı-komutan,"
çıplak kılıçların önünde zafer arayan komutan iyi komutan değildir,
"demiştir.
MEI YAOCHEN: Buna savaşın zaferi denilir.
SUN TZU
3. ( d ) En kötü meziyet ise s u r l a r l a k o r u n a n bir k e n t i n kuşatıl
masıdır.
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Düşman kaynaklarını toparlayarak kalın sudarın arkasında
savunmaya çekildiğinde, bu düşmana saldırmak askeri
operasyonların en zayıfıdır.
Ll QUAN: Bir orduyu kalın surların ardındaki bir şehirde kuşattığınızda
subaylarınız gevşeyecek, askeriniz tembelleşecektir.
DU YOU: Şehirlere saldırarak, kasabaları katletmek saldırıların
en kötüsüdür; kayıplarınız çok artacaktır.
WANG XI: Şehir ele geçmeden askerleriniz ölecek ya da sakat
kalacaktır.
ZHANG YU: Şehirlerin kuşatılıp, kasabaların katledilmesi sadece
orduyu yaşlandırıp kaynakların gereksiz kullanılması ile sonuçlanmayacak,
pek çok da asker kaybına neden olacaktır. Bu nedenle
de en kötü askeri saldırı türü olarak kabul edilirler. Bir şehri
kuşattığınızda gücünüz tükenecektir. Bu nedenle muhasara ancak
başka çare kalmadığında uygulanacak bir yöntemdir.
SUN TZU
4. Savaşta ana k u r a l l a r d a n biri, mümkün o l a b i l d i ğ i n c e s u r -
l a r la k o r u n a n k e n t l e r i n k u ş a t ı l m a s ı n d a n k a ç ı n m a k t ı r .
K u ş a t m a d a k u l l a n ı l a c a k savaş g e r e ç l e r i n i n h a z ı r l a n m a s ı
b i le aylar s ü r e c e k t i r .
YORUMLAR
DU MU: Burada Usta'nın vurguladığı konu verilecek kayıpları azaltmak
amacıyla savaş öncesi tamamlanması gereken makine
teçhizat hazırlıklarının yeterli seviyede yapılması gerektiği prensibidir.
Eski bir deyişte de vurgulandığı üzere, "savaş makinelerini
harekete geçiremeyenin başı beladan kurtulamaz."
MEI YAOCHEN: Gerek gözdağı verme gerekse zeka kullanımının
düşmana karşı üstünlük sağlamaya yeterli olmadığı ve tek
çarenin düşman ülkesine saldırı olarak kaldığı konumlarda yapılması
gereken şey yeterince hazırlık yapmaktır.
ZHANG YOU: Burada bence Sun Tzu Usta bize kızgınlığa kapılarak
salamda acele edilmemesi gerektiğini anlatmaya çalışıyor.
Gerekli zamanın verilmesi gerektiğini söylerken hazırlık süresi
hakkında başka yorum yapmıyor.
124
SUN TZU
5. Ö f k e s i n i kontrol e t m e s i n i bilmeyen k o m u t a n o r d u s u n u
düşman ü s t ü n e karınca s ü r ü s ü gibi y o l l a y a n d ı r . Bu takt
i k , o r d u s u n u n en az üçte b i r i n i n daha s a v a ş ı n başında
boşu boşuna y o k o l m a s ı n d a n başka sonuç g e t i r m e z .
Ö z e l l i k l e k u ş a t m a e s n a s ı n d a başa g e l e n en büyük f e l a k e t
budur.
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Komutan öfkeye kapılarak kuşatma gereçlerini beklemeden
askerini bir karınca sürüsü gibi düşman surlarına sürecek
olursa elde edeceği sonuç askerlerinin ölümü ya da sakat
kalması olacaktır.
SUN TZU
6. Akıllı lider d ü ş m a n o r d u s u n u s a v a ş m a d a n , düşman
k e n t l e r i n i k u ş a t m a d a n ele g e ç i r m e s i n i bilir. Düşman
k r a l l ı ğ ı n ı savaş m e y d a n ı n d a uzun s ü r e c e k s a v a ş l a r d a n
ço k savaş o y u n l a r ı ile b i t i r i r .
YORUMLAR
JİA L\ti:Düşman hatlarındaki çatlaklardan düşman içine süzülürken
kendini düşman halkına sevdirmeyi başaracak olursan düşmanı
içinden fethetmiş olursun.
Ll Q\JAN:Düşman karşısında üstün olmayı, düşmanla savaşmaktan
çok düşmanın savaşma arzusunu kıracak taktiklerde ara;
düşman şehirlerini strateji ile ele geçir. Düşman ülkelerini incelikle
yok ederken kendi güçlerini usta tuzaklardan koru.
MEI YAOCHEN:Savaş insanları yaralar, kuşatma ise herşeyi yok
eder.
HO YANXI: Bu sözlerin anlamı, düşmanın planlamasına ve müttefiklerine
saldırıda yatmaktadır. Burada esas olan düşmana saldırı
değildir. Klasik savaş ustalarının dediği gibi en büyük
stratejisyenler asla doğrudan savaşa girmezler. Kuşatma konusunda
deneyimli komutanlar birliklerini asla kuşatmaya sokmazlar.
Düşman üzerine uzun ve gereksiz seferlere çıkmaktansa daha
çok düşmanı kendi üzerine çekip orada yok etmeye bakarlar.
ZHANG YU: Tecrübeli bir savaş ustası düşman planlarını bozarak,
düşmanın müttefikleri ile ilişkilerine zarar vererek, düşman
kaynaklarını kurutup ya da engelleyerek düşmanı savaşa girmeden
yener. Bir kenti ele geçirmenin en kolay yöntemi şehrin düşman
için en önemli noktasına saldırarak düşman savunmasının
güçlü birimlerini bu noktayı savunmak amacıyla esas mevzilerinden
çıkadmaya zorlamaktır. O zaman kentin zayıf kalan bölgelerine
düzenlenecek sinsi bir saldırı amacı yerine getirecektir
DU MU: Düşmanın konumu size avantaj sağlayacak durumdayken
bu fırsatı kullanarak düşmanı tıpkı kuru bir ot kümesi gibi kırabil
irsen iz savaş uzun sürmeyecektir.
SUN TZU
7. O r d u s u n u savaş m e y d a n l a r ı n d a boşuna k ı r d ı r m a d ı ğ ı n -
dan i m p a r a t o r l u k t a h t ı n a göz d i k e b i l i r . Böylece bir a d a m
b i le y i t i r m e d e n kesin z a f e r e u l a ş a b i l i r . İşte buna S t r a t e j i k
Savaş denir
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Düşmanla savaşmadan topyekün zafer kazandığında,
zaferin daha da büyük olacaktır.
MEI YAOHEN: Kesin zafere, savaşlar savaşılmadan kazanıldığında,
şehirler kuşatılmadan ele geçirildiğinde, yok etme aşırı
uzatılmadığında, düşman strateji ile ele geçirildiğinde ulaşılır.
Buna stratejik kuşatma denilir. Bu durumda ordunun gücü körleşmeyecek,
kazancın da tam olacaktır.
ZHANG YU: Savaşa girmediğinde askerlerin yaralanmayacak,
kuşatmaya kalkmadığında gücün tükenmeyecek, savaş süresini
uzatmadığında kaynakların tükenmemiş olacaktır. Dünya üzerin-
126
deki tartışmasız zaferini ancak bu şekilde ilan edebilirsin. Bu durumda
şiddetin doğuracağı hastalıklardan uzakta kalacak, refah
içinde bir ülkeye ve güçlü bir orduya sahip olacaksın. İşte bu başarılı
komutanların "Kuşatma Stratejisi Sanatı'dır.
SUN TZU
8. Savaşta ö n e m l i bir kural: Elindeki o r d u n u n g ü c ü d ü ş m a n -
dan on misli büyük ise düşmanı kuşat; beş misli büyük
s a l d ı r ; iki misli büyük ise o r d u n u ikiye böl.
YORUMLAR
ÇAO ÇAO:Elindeki ordunun gücü düşmanın gücünden on misli
fazla ise düşmanı kuşat; ancak bunu yaparken dikkat edeceğin
husus elindeki askerlerin düşman askerleri ile aynı niteliklere sahip
olmaları ve komutanlarının da aynı şekilde düşman komutanları
ile en azından aynı zeka düzeyinde olmalarıdır. Elindeki
güç düşman gücünün beş katı büyükse kuvvetlerinin beşte üçünü
düşmana doğrudan saldırı amacıyla kullanırken diğer beşte iki
gücünü düşmana sürpriz saldırıda kullan. Elindeki kuvvetin düşmandan
iki misli fazla olduğunda ise kuvvetini ikiye böl, birini
doğrudan saldırıda kullanırken diğer yarıyı sürpriz saldırılarda
kullan.
DU MU: Düşmanı kuşatmaya kalktığında elinde düşmanın on
misli asker olması gereklidir. Bunun nedeni düşmanı kuşatmak
için düşmandan belirli uzaklıkta bulunma zorunluluğudur. Düşmandan
ne kadar uzakta duracaksak aradaki mesafe o kadar
büyüyeceğinden o denli çok sayıda asker gerekir. Aksi taktirde
hatlar arasında gedikler oluşur.
Düşman hatları arasında boşluklar olduğunda ise düşman
komuta zincirinde kopukluklar var demektir. Düşman bu duruma
düştüğünde kuşatmanıza bile gerek kalmadan kendi kendine dağılacaktır.
Düşman bu durumdayken kuşatılacak olursa tek kelime
ile yok olacaktır İşte Sun Tzu Usta bize on katı kuvvet meselesinden
söz ederken liderlerin en azından aynı zekada, aynı
cesarette olması gerektiğini, askerlerin de en azından aynı seviyede
olmaları gerektiği koşullarını koyması bu nedendir. Ancak
127
bu sayede birliklerimiz arasında gedikler oluşmayacak, komuta
zinciri bozulmayacaktır.
HO YANXI: Kendi güçlerinizi ve düşman kuvvetlerini hesaplayıp
mukayese ederken göz önüne almanız gereken önemli bir faktör
de komutanların arasındaki yetenek, zeka ve cesaret farklarıdır.
Tüm bunlar hesaplandığında kendinizi düşmandan on kat güçlü
görüyorsanız o zaman düşmanı hiç bir çıkış olanağı tanımaksızın
kuşatabilirsiniz.
DU MU: Düşmanın beş katı kuvvete sahip iseniz elinizdeki birlikleri
beşe bölüp üç birlikle düşmana bir yandan saldırın. Yedekte
tuttuğunuz iki birlikle düşman hatlarında bulacağınız hazırlıksız
açık noktaları gözleyerek sürpriz baskınlar yapın.
CHENHAO: Elinizdeki gücün düşman kuvvetlerinin beş misli olmasının
yegane anlamı elinizde gerektiğinden fazla güç olduğudur.
Düşman bidikleri herhangi bir yönde hareket edebileceğinden
düşmana hangi yönden saldırabileceğiniz, önceden kestirilemeyecek
bir sorudur. Bence bu yöntem ancak düşman kaleleri
kuşatılırken geçerlidir.
DU MU: Elinizdeki kuvvetler düşmanın iki katı olduğunda birliklerinizin
bir kısmı ile ya düşmanın kritik noktalarına ya da düşmanın
kendisini savunmak zorunda kalacağı bir noktaya saldırın. O
zaman düşman saldırdığınız noktayı destekleme zorunda kalacak
bu da elindeki birliklerin düzenini bozacaktır. Bu size elinizdeki
diğer yarı ile düşmana karşı galip gelme fırsatı yaratacaktır.
Savaş prensibi yalnızca sayısal üstünlük değildir. Her çatışmada
cephe saldırılarının yanısıra sürpriz saldırılar da kullanılır. Sürpriz
baskınlar için sayısal üstünlük bir önkoşul değildir.
SUN TZU
9. G ü ç l e r i n i z e ş i t s e hala ç a t ı ş m a y a g i r e b i l i r s i n ; g ü c ü n zay
ı f s a d ü ş m a n d a n uzakta d u r m a n d a f a y d a var; ancak her
a l a n d a d ü ş m a n d a n z a y ı f s a k geri ç e k i l m e k y a p ı l a c a k en
a k ı l l ı c a iştir.
128
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Güçleriniz eşit olduğunda durumunuz iyi bile olsa
düşmana karşı üstünlük kazanmak için pusular hazırlayarak,
sürpriz baskınlar düzenlemekte büyük fayda vardır. Aksi taktirde
savunmada kalarak çatışmaya girmemek daha doğrudur. Düşman
size karşı çok üstün olduğunda ise yapılacak en akıllıca iş
kaçmaktır.
WANG XI: Muktedir olmak, emrinizdekileri ölümüne savaştırma
yeteneğidir. Düşmana karşı zaferi baskınlar ve akınlarla kazanmak
zekasal üstünlük olarak isimlenir. Orduların çatışması her
zaman üstünlük getirmez.
Ll QUAN: Elinizdeki gücün düşmandan zayıf olduğunu gördüğünüzde
savunmanızı güçlendirip, olduğunuz yerde kalın. Böylece
cenahlarınız zarar görmeyecektir. Düşmanın gevşemesini bekleyip
o an geldiğinde harekete geçip, sürpriz baskınlar yapın.
DU MU: Elinizdeki güç düşmanla eşit değilse düşmandan uzakta
kalmayı yeğleyip, düşmanın bir açığını yakaladığınızda zafer için
şansınızı büyük bir kararlılıkla deneyin. Güçlü olmak aynı zamanda
öfkeye hakim olmak, aşağılanmaya katlanmak demektir.
Yoksa düşmanın meydan okumasını kabul etmek güçlülük ya da
cesaret değildir.
CHEN HAO: Bence hiç de öyle değil. Bence bu sözlerin tek anlamı
düşman senden çok ise kaç, böylece düşmanı gururlanmaya
alıştırıp bunu gelecekteki planlarında kullan. Bu, bence öfke ve
aşağılanmaya dayanmak demek değildir.
JİA LİN: Düşman senden güçlü ise kaçıp kuvvetlerini düşmandan
gizle ki düşman senin gücünü tam olarak değerlendiremesin.
Ondan sonra da beklenmedik yerlerde pusular kurarak düşmanını
bekle, hilelerle kandırıp akıllarını karıştır. Bu da zaferin bir
başka yoludur.
ZHANG YU: Düşmanın senden güçlü olduğunda uzakta durup
savaşmama öğüdü bence herşeyin; liderlik ve askerlik kapasi-
129
telerinin eşit olduğu zamanı da kapsar Düşmanda karışıklık varken
sen düzenliysen, düşman ağırlaştığında sen çabuksan düşman
senden sayıca kalabalık bile olsa düşmanla başa çıkabilirsin.
Ama, askerlerin, gücün, stratejin ve cesaretin düşmanından
zayıfsa yapacağın en iyi iş düşmandan uzak durarak düşmanın
açığını beklemek olacaktır.
SUN TZU
1 0. Her ne kadar, küçük bir k u v v e t l e inatçı bir d i r e n i ş y a p -
mak mümkünse de, g e n e l d e büyük k u v v e t l e r i n z a f e r e
daha yakın o l d u ğ u g e r ç e ğ i asla u n u t u l m a m a l ı d ı r .
YORUMLAR
LI QU AN: Zayıf taraf gücünü gereği gibi hesaplamadan inatla savaşmaya
kalkacak olursa, kesin olan iek şey düşmanına esir düşeceğidir.
MENG SHI: Zayıf, güçlüye direnemez. Bunun ülkeler açısından
anlamı zayıf, küçük bir ülkenin elindeki kuvvetleri değerlendirmeyi
unutarak güçlü, büyük bir ülkeye düşmanlık göstermesinin,
savunması ne kadar güçlü olursa olsun, esaretle biteceğidir. Eski
bir deyişte de belidildiği üzere, "güçlü olamazken zayıf da olamazsan,
sonun yenilgidir."
HO YANXI: Ho Yanxi, Han Hanedanı zamanındaki Hun saldırılarında
yer alan sağ kanat komutanı Su Jian'ın öyküsünü anlatır.
Komutan Su Jian ile oda kanat komutanı Zhao yedibin kişilik bir
birlikle ilerlerken karşılarına kendilerinin on misli büyük bir Hun
kuvveti ile karşılaşırlar.
Bütün gün savaşırlar. Çin ordusu katledilir. Daha önce rütbe
ve unvan karşılığında Çinlilere katılan Zhao, Hun'lar tarafından
kendilerine katılması için davet edilir. Zhao emrindeki
sekizyüz askeri ile Hun komutanı Şanyu'ya teslim olur. Bu sırada
ordusunu tümüyle yitiren komutan Su nereye gideceğini şaşırmıştır.

Savaştan tek kurtulan kişi olarak geri döndüğünde ordu

başkomutanı danışmanlarına Suya ne yapmaları gerektiğini sorar.
İçlerinden biri. "Bu savaşta hiç bir komutanı cezalandırmadık.
Bence ordumuz Su Jian yüzünden yok olmuştur. Onu idam
ederek bu konuda ne denli ciddi ve kararlı olduğumuzu gösterelim,
"der.
Başka biri itiraz eder, "Hayır, bence bu doğru olmaz " der.
"Savaş Sanatı kurallarına göre küçük kuvvetin inatçılığı, küçük
kuvvetin büyük kuvvete esir düşmesini gerektirirdi. Komutan Su
Jian birkaç bin kişilik kuvvetiyle ilerlerken kendisinin on misli güçlü
Hun birlikleri ile karşılaştı. Bir gün boyunca en son askeri ölene
dek tüm gücüyle savaştı. Sonra da ülkesine geri döndü. Şimdi
kendisini idam edecek olursak halka vereceğimiz mesaj geri
dönmenin mantıksız olduğundan öteye gitmeyecektir."
SUN TZU
1 1 . K o m u t a n l a r d e v l e t i n k a l e s i d i r . Kalenin her n o k t a s ı
s a ğ l am ise, devlet g ü ç l ü ; kale ç ü r ü k s e devlet z a y ı f t ı r .
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Kuvvetli komutanların planları sızmaz. Komutan güvenilmez
ise planları odadadır.
JİA LİN: Ülkenin gücü ya da zayıflığı komutanlarına bağlıdır. Komutanların
güçlü olduğu ve liderine destek olduğu ülkeler güçlü
olurlar. Komutanlarının liderlerine yardımcı olmadığı ve yüreklerinin
ikiyüzlülüğe açık olduğu ülkeler ise zayıf düşerler. Bu nedenle
sorumluluk gerektiren pozisyonlara atanacak kişilerin seçimine
büyük özen göstermek gerekir.
HO YANXI: Komple demek yetenek ve zekanın bir arada olması
demektir. Bir ülkenin komutanları güçlü ve zeki ise bu ülke de
kuvvetli ve güvenli olacaktır. Bunun en önemli koşulu komutanların
komple yetenekli ve komple bilgili olmalarıdır Savaş alanına
gidecek komutanların askerin yönetimi ve savaş düzenleri açısından
askeri savaş bilimi konusunda eğitilmiş olması zorunludur.
WANG XI: İyi va akıllı komutan, sadakat ve yetenek ile komple
hale gelir. Bunlardan biri eksikse o komutan eksik komutandır.
ZHANG YU: Stratejisi derin komutanı düşman sezemez. O zaman
ülke güçlü olur. Ancak, en küçük bir açık bile düşmana saldırı
fırsatı tanıyacağından ülkeyi zayıflatır.
SUN TZU
12. Bir k o m u t a n y a p a c a ğ ı üç hata ile o r d u s u n u n başına
f e l a k e t g e t i r e b i l i r.
13. (a) Orduya i l e r l e m e veya geri ç e k i l m e emri v e r d i ğ i n d e
o r d u n u n bu emri u y g u l a y a m a y a c a ğ ı n ı n f a r k ı n d a
olmaması. Buna o r d u y u t o p a l l a ş t ı r m a da denir.
14. (b) Ordudaki k o ş u l l a r ı d ü ş ü n m e k s i z i n o r d u y u krallığını
y ö n e t i r gibi y ö n e t m e y e kalkması. Bu, a s k e r i n z i h n i n -
de h u z u r s u z l u k y a r a t ı r .
15. (c) Zor k o ş u l l a r a uyum askeri p r e n s i b i n i göz önüne almaksızın,
subay s e ç i m i . Bu, a s k e r i n g ü v e n i n i s a r s a r
16. O r d u n u n huzuru kaçar, güvenini y i t i r i r s e bu d u r u m d a n
d i ğ e r p r e n s l e r i n y a r a r l a n m a y a çalışıp, s o r u n y a r a t a c a k -
ları k e s i n d i r . Bu da o r d u y a anarşi g e t i r e c e k , z a f e r i o l a -
naksızlaştıracaktır.
YORUMLAR
WANG XI: Bu sorunlardan kurtulmanın tek yolu astlara yularsız
yetki vermektir. O zaman her subay bir komutan olup, sadakat ve
yetenekleri artar.
DU MU: Askerler siviller gibi yönetilecek olursa asker şaşırır.
Bunun nedeni askeri komuta ve yönetim tarzının gelenekleşmiş
olmasıdır.
132
MEI YAOCHEN: Askeri ve sivil meseleler farklıdır. Sivil yönetim
usullerini askeri operasyon yönetiminde kullanmaya kalkarsanız,
operasyon karışacaktır.
ZHANG YU: İnsancıllık ve adalet kavramlarıyla sadece bir ülke
yönetilebilir; ordu yönetilemez. Ordu manevralarla yönlendirilebilir
ama ülke yönlendirilemez. Askeri komuta zincirindeki sorumluluğu
paylaşan sivil yöneticilerin askeri yöntemler hakkında bilgi
sahibi olmadan vereceği kararlar askeri komuta zincirindeki birlikteliği
bozar, askeri tereddüde iter.
DU MU: Bunun ötesinde, emrindeki subaylarını yeteneklerine göre
değerlendiremeyip, en yararlı olacakları pozisyonlara atamak
için gerekli planlama becerisine sahip olmayan komutanlar da
subaylarını otomatik olarak, yeteneklerini göz önüne almadan atadıklarından
askeri tereddüde sürüklerler.
Bu konuda Haung Shigong," Yetki devretmeyi bilenler zeki,
cesur, açgözlü ve aptalları göreve getirirler. Zekiler becerilerini
göstermekten mutlu olurken, cesurlar içlerindeki hırsı odaya koyarlar.
Açgözlüler kar elde etme peşine düşerken, aptallar ölüme
meydan okurlar.
Ordunuz şaşkın ve kararsız ise düşmanı üzerinize 'neredeyse
davet ediyor' olacağınızdan başınıza gelecek tek şey
'ded' olacaktır
MENG SHI: Ordudaki birlikler sorumlulukları ve ne yapacakları
hakkında kararsızlığa düştüğünde, düşman bu organizasyon bozukluğundan
yararlanmaya çalışacak ve büyük sorunlar doğuracaktır.
SUN TZU
17. Z a f e r için beş ana k o ş u l u n b u l u n d u ğ u n u bilmeliyiz:
(a) Savaşı, ne zaman s a v a ş ı l ı p , ne zaman s a v a ş ı l m a y a c a ğ -
ım bilen kazanır.
(b) Savaşı, e l i n d e k i zayıf g ü c ü de kuvvetli gücü de en iyi
k u l l a n a n kazanır.
133
(c) Savaşı, o r d u s u n u n her s e v i y e d e k i p e r s o n e l i n e aynı
ruhu v e r e n kazanır.
(d) Savaşı, düşmanın en hazır o l m a d ı ğ ı zamanı b e k l e m e s i n i
b i l en kazanır.
(e) Savaşı, askeri k a p a s i t e y e s a h i p olup, sivil y ö n e t i m
t a r a f ı n d a n m ü d a h a l e e d i l m e y e n k o m u t a n kazanır.
YORUMLAR
HO YANXI: Kendini de düşmanını da iyi değedendir.
DU YOU: Zaman zaman büyük bir birlik ne kadar istese küçük bir
gruba saldıramaz. Yine zaman zaman güçlüyü zayıf kontrol edebilir.
Bulunduğu duruma uyum gösteren zafere ulaşır. Eski bir
deyişe göre," Askeri zafer sayıdan değil işbirliğinden kaynaklanır.
"
ZHANG YU: Askeri manevralarda çoğunluğun azınlığı yenmesini
sağlayacak yöntemlerin yanı sıra azınlığın galibiyetini sağlayacak
yöntemler de vardır. Burada mesele sayıların doğru kullanımı
meselesidir.
Bunun yanısıra, ordudaki komutanlar aynı görüşü paylaşıyorlarsa
emirlerindeki ordular arasında işbirliği kolaylaşacak, asker
savaşa arzulu olacaktır Böyle bir ordunun karşısında durulamaz.
Düşmanın karşısına çıkarken yenilmez ol. Wu Qui'nin sözleriyle,"
Kapıdan düşman görmüş gibi çıkmalısın." Shi Li de
, "Daima hazır ol ki asla yenilme, "diyerek sürekli hazırlıklı olmanın
bir ordu için önemini vurgulamışlardır.
Zeka ve cesarete sahip komutanlara görevleri konusunda
güvenilmeli ve tam yetki verilmelidir. Komutanlar asla sivillerce
yönetilemez.
JİA LİN: Orduların hareketleri duruma göre esneklik göstermelidir.
Bir orduyu cephe gerisinden yönetmeye kalkmaktan daha
yıpratıcı bir faktör bilmiyorum.
WANG XI: Askeri komutanların sivil yöneticilerce yönetilmesi zorunlu
olduğunda, tereddüt ve çekinme duygularına yer bırakıl-
134
manialıdır Aydın lider emrindekileri tanıyan ve yetki dağıtmayı
bilen liderdir. Savaş alanında odaya çıkabilecek fırsatları tereddüt
etmeden değerlendirmek savaşın yönünü değiştirir. Bu ise
asla cephe gerisindekilerce anlaşılamaz
HO YANXI: Kural olarak bir askeri harekatın her aşamasında en
az yüz kere taktik değiştirme zorunluluğu vardır. Koşullar uygun
olduğunda ilerlemek, zorunlu olduğunda durup, geri çekilmek gerekecektir.
Savaş esnasında hükümetten görüş beklemek, yangın
söndürmek için talimat beklemeye benzer. Emir geldiğinde
odada küllerden başka bir şey kalmayabilir.
DU MU: Bir komutan ne cennetten ne dünyadan ne de aradaki
insanlık tarafından kontrol edilebilir. Askerliğin ölümün kehaneti
r İmasının nedeni budur. Komutan ölüm subayıdır.
SUN TZU
18. Sonuçta, düşmanı ve kendinizi iyi b i l i y o r s a n ı z , y ü z l e r c e
savaşa bile g i r s e n i z s o n u ç t a n emin o l a b i l i r s i n i z .
K e n d i n i z i bilip, düşmanı bilmiyorsanız, kazanacağınız
her z a f e r e karşın y e n i l g i y l e de t a n ı ş a b i l i r s i n i z . Ne kendi
d i n i z i ne de düşmanı b i l m i y o r s a n ı z , sizin için g i r e c e ğ i n i z
her s a v a ş t a y e n i l g i kaçınılmazdır.
YORUMLAR
LI QUAN: Gücünüzü biliyor, düşmanınızı kovalayabiliyorsanız
tehlike bunun neresinde? Ancak gücünüzü biliyorken düşmanınızın
durumunu bilemiyorsanız zafer hiç de garanti olamaz.
DU MU: Hükümetinizi düşmanınkiyle mukayese edin. Askeri liderlerinizi
karşılaştırın. Lojistiğinizi ölçün. Bulunduğunuz arazi
konumu ile düşmanın bulunduğu arazinin durumunu kıyaslayın.
Bu karşılaştırmaların sonucunda kuvvetli ve zayıf yanlarınız ortaya
çıkacaktır. Bu bilgi sayesinde ardı ardına karşılaşacağınız
tüm çatışmalardan galip çıkma şansını yakalayabilirsiniz.
ZHANG YU: Düşmanı iyi biliyorsan saldırabilirsin. Kendini iyi tanıyorsan
kendini iyi koruyabilirsin. Saldırı, savunma için zaman
kazandırır Savunma, bir saldırı stratejisidir. Bu bilinçte iseniz,
yüzlerce savaşa bile girseniz asla tehlikeye düşmezsiniz.
Sadece kendini tanıyorsanız, enerjinizi muhafaza ediyor ve
bekliyor olmalısınız, demektir. Savunma yapmayı bilirken saldırıyı
bilmemek bu yüzden yarı zafer, yarı yenilgidir.
Savunma sanatını da saldırı sanatını da bilmiyorsanız savaşta
yenilmeniz kaçınılmazdır.
DU MU: Düşmanınızın iç yapısını, dış yapısına bakarak görürsünüz.
Yapısı belirli bir düzende olmayanın içini görebilmek imkansızdır.
Belirli bir düzeni sürdüreni ise anlamak kolaydır. Anlaşıl-,
maz kazanırken, anlaşılır olan kaybedecektir.
WANG XI: Askeri operasyonlarda başarılı olanlar durumlarını
düşmanın konumuna göre değiştirmesini bilenlerdir.
ZHANG YU: Bu husus her iki ordunun savunma ve saldırı
konumlarını gösterir. Orduların konumu gizli kaldığında düşman
tarafından anlaşılamayacak, görüldüğünde ise düşman çatlaklarından
sızma şansı bulacaktır. Ordunun yapısı saldırı ve
savunma esnasında odaya çıkacağından, ordunun yapısı
konusu, kuşatma planlanması ile de bağlantılıdır.
1 36
B ö l üm IV
TAKTİK
SUN TZU
1. Eski s a v a ş ç ı l a r , önce k e n d i l e r i n i y e n i l g i o l a s ı l ı ğ ı n d an
u z a k t a t u t a r l a r ; s o n r a da d ü ş m a n ı y e n m e k için uygun
fırsatıkollarlar.
YORUMLAR
ZHANG YU: Yenilmez olmak, kendini bilmektir. Düşmanın zayıf
noktasını beklemek ise düşmanını bilmektir.
MEI YAOCHEN: Konumunu gizle, iç düzenini kur, düşmanının
açığını bekleyip saldır.
SUN TZU
2. Y e n i l g i d e n k e n d i m i z i k o r u m a k b i z im e l i m i z d e d i r . Ancak,
düşmanı y e n m e f ı r s a t ı n ı bize d ü ş m a n verir.
YORUMLAR
DU MU: Ordunu düzenli tut, düşman saldırılarına her an hazır ol,
izlerini yok edip düşmanın yapını anlamasına izin verme. Düşmanı
gördüğünde avantajlı konuma geçene kadar bekleyip, zamanı
geldiğinde saldır.
WANG XI: Yenilmezlik bir savunma meselesidir. Yenilir olmak
ise daha çok açık vermektir.
SUN TZU
3. İyi bir s a v a ş ç ı kendisini y e n i l g i d e n k o r u y a b i l i r , a n c a k
düşmanı y e n m e y i g a r a n t i l e y e m e z .
I37
YORUMLAR
DU MU: Düşmanının anlaşılır bir yapısı yoksa, düşman hatlarında
size avantaj sağlayacak bir açık bulunmuyorsa, ne kadar
hazırlıklı olursanız olun düşmanı nasıl yenebilirsiniz?
ZHANG YU: Ordunuzun yapısını gizler, izlerinizi bırakmaz, daima
düşman saldırılarına hazır olursanız yenilmezliğe ulaşırsınız.
Ancak düşmanın gücü ya da zayıflığını göremezsek zaferden
nasıl emin olabiliriz?
SUN TZU
4. S o n u ç olarak, üstün y e t e n e k l i komutan gücü y e t e r l i
o l m a s a da savaşı kazanmayı b e c e r e b i l i r .
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Düşmanın yapısını çözmeyi başaran düşmanı yenmeyi
de başarabilir.
DU MU: Bilebileceğiniz tek şey gücünüzün düşmanı yenmeye
yetip yetmeyeceğidir. Yoksa düşmanı size avantaj sağlayacak
şekilde gevşetmeye zorlayamazsınız.
DU YOU: Düşmanı değerlendirip, düşman ordusunun yapısını
çözdüğünüzde kimin kazanacağını belirleyebilirsiniz. Ancak, düşman
yapısı belirsiz ve anlaşılamaz durumdaysa zafer sizin için
belirgin olmayacaktır.
HO YANXI: Zaferi bilmek, size yani yapacağınız hazırlığa kalmıştır
Zaferin elde edilememesi ise düşmana yani düşmanın yapısının
belirsiz olmasına bağlıdır
SUN TZU
5. Y e n i l m e z l i k savunma t a k t i k l e r i n e bağlıdır, düşmanı yenmek
ise s a l d ı r ı y ı g e r e k t i r i r .
138
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Yenilmez savunma için yapınızı gizleyin Düşman size
saldırdığında açık verecektir.
DU MU: Düşman saflarında açık görmediğiniz sürece yapınızı
düşmandan saklayın Kendinizi yenilmez seviyede tutun ki elinizdeki
güç yıpranmasın. Düşmanın zayıf yanını bulduğunuz an en
uygun saldırı zamanıdır.
ZHANG YU: Elinizdeki gücün düşmanı yenmeye yeterli olmadığını
bildiğinizde yapılacak en doğru iş bekleyerek enerjinizi tasarruf
etmektir Düşmanın zayıf düştüğünü anladığınızda doğrudan
düşmanın kalbine saldırın.
SUN TZU
6. Savunmada k a l m a k , güç y e t e r s i z l i ğ i n i g ö s t e r i r , saldırı ise
aşırı güç g ö s t e r g e s i d i r .
YORUMLAR
WANG XI: Savunmada kalanların elinde kazanmak için yeterli
olanak yok demektir. Saldıranların elinde ise kazanmak için fazla
olanak bulunmaktadır.
Ll QUAN: Gücü yeterli olmayan savunmada kalmalı. Saldırıya
kalkacak olanın gücü bol olmalı.
ZHANG YU: Savunmada kalmamızın nedeni zafer için zorunlu
bazı koşulların eksikliğidir. Bu nedenle bekleriz. Saldırıya geçmemizin
nedeni ise elimizde düşmanı yenmek için gereğinden
fazlasının bulunmasıdır. O zaman ilerleyip, saldırıya geçeriz Bunun
anlamı topyekün zaferden emin olmadıkça savaşa girmeyeceğimiz,
güvenlik içinde olduğumuzu görmedikçe savaşmayacağımız
gerçeğidir. Bazıları malzeme yetersizliğinin zayıflık, malzeme
fazlalığının ise güçlülük anlamına geldiğini iddia ederlerse
de bu da her zaman doğru değildir.
SUN TZU
7. Savunması ile ünlü k o m u t a n t o p r a k t a k i her d e l i ğ e saklan
a b i l i r k e n , a t a k l ı ğ ı ile ünlüsü c e n n e t i n üst k a t m a n l a r ı n -
daki y e r i n i alır. Sonuçta, bir t a r a f t a k e n d i m i z i koruma,
d i ğ e r e l i m i z d e ise mutlak zafer yer alır.
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Arazinin engebeleri olan dağlardan, nehirlerden ve
tepelerden yararlanarak kendilerini gizlerken; gökyüzünün doğal
oluşumlarını saldırı manevralarında kullanmasını bilirler.
DU MU: Savunmaya çekildiğinde sesini kıs, izlerini yok et. Yeraltı
ruhları, hayaletleri gibi görünmez ol. Saldırıya geçtiğinde hareketlerin
hızlı, savaş çığlıkların kan dondurucu olsun. Gökyüzünden
akan gök gürültüsü gibi hızlı ol, şimşek gibi çak; durdurulmaz
ol.
WANG XI: Sun Tzu burada bize savunmanın anlamının, düşman
üzerinde etkili olacak bir saldırı yolu görülemediği sürece sinip,
sessizlik içinde ve düşman tarafından görülmeyecek şekilde beklemek
olduğunu anlatıyor. Saldırı ise ancak bir avantaj görüldüğünde
düşünülmeli; saldırıya kalkıldığında olağanüstü hızlı
davranılmalı, düşmanı hazırlıksız yakalamanın tüm avantajları
kullanılmalı, düşmanın senin durumunu önceden sezip hazırlanmasına
izin vermemelisin.
SUN TZU
8. Z a f e r i a n c a k g ö r ü ş alanımıza g i r d i ğ i n d e görmek savaş
u s t a l ı ğ ı n ı n zirvesi d e ğ i l d i r .
9. Savaşıp, ülkeler ele g e ç i r i l d i ğ i n d e , t ü m ülkenin " A f e r i n ! "
demesi de savaş ustalığının zirvesi d e ğ i l d i r .
140
YORUMLAR
ZHANG YU: Herkesin bildiği şeyler zaten çoktan gerçekleşmiştir.
Gerçek bilgenin bildikleri ise henüz gerçekleşmemiştir. Savaşta
kazanılan zafere herkes 'aferin' der. Ancak gerçek kutlama gizli
olanı görüp, saklanılan/ bularak zafer kazanana yapılmalıdır.
WANG XI: Sıradan insanlar zaferin anlamını bilseler de zaferi
getirecek koşulları bilemezler.
Ll QUAN: Savaşanları herkes görebilir. Herkesin bildiği gerçeğin
ötesine ulaşamayan bilgiye ulaşmak bilgelik değildir.
JİA LİN: Savunmada sıkı durup saldırıda zafere ulaşmak, yenilgi
görmeden birarada kalmasını bilmek, zaferi önceden sezip, yenilginin
kokusunu tam zamanında algılamak-işte buna gizemin
gerçekleştirilmesi' denilir.
SUN TZU
1 0 . Y e r d e n bir t ü y k a l d ı r m a k büyük bir g ü c ü n s i m g e s i d e ğ i l -
dir. Ayı, güneşi g ö r m e k k e s k i n g ö r ü ş o l m a d ı ğ ı gibi, gök
g ü r ü l t ü s ü n ü duymak da kulak hassaslığını g ö s t e r m e z .
YORUMLAR
WNAG XI: Herkesin bildiğini bilmek bilgelik olmadığı gibi düşmanı
zorlu savaşlarla yenmek de ustalık değildir.
Ll QUAN: Bilge ve yetenekli lider başkalarının öngöremediği derinlikte
planlar yapan liderdir. Sun Tzu'nun bilinmez olmayı, karanlıkta
kalmak olarak isimlendirmesinin nedeni budur.
SUN TZU
1 1 . E s k i l e r i n akıllı savaşç ı d e d i ğ i s a v a ş ç ı a k ı l l ı l ık unvanını
s a d e c e s a v a ş t a kazanması ile d e ğ i l , savaşı kolaylıkla
k a z a n m a k t a g ö s t e r d i ğ i b e c e r i k l i l i k l e e l d e e t m iş t i r .
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Düşmanın gizli zayıflıklarını bul, zaferden emin olduğunda
saldır, kazanmama şansı olduğunda saldırma.
DU MU: Düşman strateijisini gördüğünde gizlice saldırı hazırlığı
yap. Bu şekilde hazırlık için kullanacağın kaynak az olacağından
ve gizlilik kazanmayı garanti edeceğinden senin için zafer kolaylaşacaktır.
ZANG YU: Zaferi ancak zorlu bir savaştan sonra garanti edebildiğinde
bu zafere 'zor zafer' denilir. Gizliyi görüp, saklanmışı bulduğunda
düşmanı daha hazırlanma şansı vermeden kırarak elde
edeceğin zafere ise 'kolay zafer ' denir.
SUN TZU
1 2. Kazandığı z a f e r l e r k e n d i s i n e ne ünlü bir akıl, ne de
c e s a r e t madalyası g e t i r i r .
13. Z a f e r l e r i n i hata y a p m a y a r a k kazanır. Hata y a p m a m a k
z a f e r i k e s i n l e ş t i r i r . Çünkü, z a t e n y e n i l m i ş bir d ü ş m a n ele
geçirilmiştir
YORUMLAR
MEI YAOCHEN: Yüce bilgelik açık olmaz. Yüksek kazancın reklamı
yapılmaz. Gizliyi gördüğünde kazanmak kolay olur; bunun
cesaret ve akıl ile alakası ne?
HO YANXI: Sorun odaya çıkmadan çözüldüğünde kim buna akıllılık
der? Zafer, savaşılmadan kazanıldığında cesaretten kim söz
eder?
ZHANG YU: Gizli planlar ve operasyonlar, zaferi belirsizlik içinde
getirir Düşman hakkındaki değerlendirmeyi sağlayarak zaferi
doğuran bilgiyi kimse öğrenmez. Düşman komutanlarını suikast
ile öldürerek düşman sancağını ele geçirenleri kimse görmez.
Kaybetmeden kazanmanın yolu düşmanı zayıf anında görebilme
yeteneğinden geçer. Ordunuz zafere o anda yapacağı saldırı ile
ulaşacaktır
LI QU AN: Ordu yaşlı.asker tembel, disiplin ve komuta birliği yitirilmişse,
bu düşman savaşı şimdiden kaybetmiştir.
SUN TZU
14. Usta s a v a ş ç ı , kendisi için y e n i l g i n i n o l a n a k s ı z olacağı
p o z i s y o n u hazırlar, düşmanı y e n m e f ı r s a t ı d o ğ d u ğ u n d a
bu f ı r s a t ı kaçırmaz.
YORUMLAR
Ll QUAN: Toprağını bulan ordu gelişir, toprağını yitiren ordu ise
yok olur. Burada topraktan anlaşılan stratejik öneme sahip yerdir.
DU MU: Kaybetmenin olanaksız olduğu yer bize stratejik yenilmezlik
getirir. Buralarda düşmanın size saldırması mümkün değildir.
Düşmanın yenilgisini getirecek koşulların değerlendirilmesi
ise düşman zayıf noktalarına uygulanacak casusluk faaliyetleri ile
yapılacaktır. Bu durumda esas olan düşmanın koşullarının hiçbirinin
değerlendirilme dışında kalmamasının sağlanmasıdır.
SUN TZU
15. Savaşta z a f e r s t r a t e j i s i n e s a h i p k o m u t a n çatışmaya
ancakzaferikazandıktansonragirer.Yenilgiyemahkum
k o m u t a n ise önce ç a t ı ş m a y a g i r e r , z a f e r e s o n r a y ö n e l i r .
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: İşte bu husus, strateji sahibi ile önceden düşünmeyen
arasındaki farktır.
HO YANXI: Askeri bir operasyonda ilk yapılacak iş bir kazanma
stratejisi hazırlamaktır. Birlikler ancak o zaman gönderilebilir.

Önceden planlamaz ve tüm strateijinizl ordunuzun gücüne dayayacak

olursanız zafer sizin için hiç de belirgin olamaz.
JİA LİN: Savaş hatlarınızı kurup düşman üzerine ilerlerken ne
kendinizin ne de düşmanınızın durumunu bilmiyorsanız, zaferi
ne kadar ararsanız arayın savaşın sonunda kendinizi yenmekten
öteye gidemezsiniz.
SUN TZU
16. G e r ç e k lider A h l a k F a k t ö r ü n ü işler, D i s i p l i n F a k t ö r ü n e
sımsıkı y a p ı ş ı r ; b ö y l e c e başarıyı k o n t r o l ü a l t ı n a alır.
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Usta savaşçıların ilk yaptığı iş Ahlak Faktörünü sağlayarak
yenilmezlik seviyesine yükselmek, kuralları koymak ve
düşmanın yenilgisine neden olabilecek fırsatları kaçırmamaktır.
Ll QUAN: Düşmanı avlarken birlik içinde bulunmak, suçsuz bir
ülkeye saldırmamak, ordunun her girdiği yerden esir ya da ganimet
almaya kalkmaması, ağaçları kesip kuyuları kirletmemek,
geçtiğiniz şehir ve tepelerdeki tapınakları temizleyip arıtmak, yok
olmak üzere olan bir ülkenin hatalarını yinelememek- bunların
tümüne Ahlak ve Ahlak Kuralları denilir.
Bir ordunun disiplin düzeyi askerlerinin verilecek emirlere
ölümüne uyacağı seviyeye ulaşmışsa, ordudaki ödül ve ceza sistemi
güvenilir ve adil ise bunu gerçekleştirmesini becerecek askeri
lider, yolsuzluk içindeki her düşman karşısında zafere ulaşacaktır.
SUN TZU
17. Askeri metod'da
(a) Ölçme,
(b)MiktarKontrolü,
(c) Hesaplama,
(d) Olanakların Dengelenmesi,
(e) Zafer, önemli k ı s t a s l a r d ı r .
44
18. Ölçme v a r l ı ğ ı - T o p r a ğ a ; Miktar K o n t r o l ü - Ö l ç m e y e ;
Hesaplama - M i k t a r K o n t r o l ü ' n e ; O l a n a k l a r ı n Dengelenmesi
- H e s a p l a m a y a ; Zafer - O l a n a k l a r ı n D e n g e l e n m e s i -
ne b o r ç l u d u r .
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: ölçümlerin kıyaslanması, bize zaferin de yenilginin
de nerede olduğunu gösterir.
WANG XI: Ağır, her zaman hafife karşı galiptir.
SUN TZU
19. M u z a f f e r bir o r d u n u n karşısına çıkacak bir t o p l a m a ordunun
ağırlığı, demir g ü l l e n i n karşısında kefeye konacak
bir buğday t a n e s i kadardır.
20. Saldırıya g e ç e n bir o r d u n u n gücü d e r i n bir kanyona akan
nehir s u l a r ı n a benzer.
YORUMLAR
DU MU: Ordumuzun savunmasının yapısı derin bir kanyonda biriken
suyun miktarı gibi anlaşılmaz olmalıdır. Ordumuz saldırıya
geçtiğinde de sel gibi akmalı, önünde kimse duramamalıdır.
WANG XI: Toplu enerji ya da momentin hareketinden güç doğar.
Usta savaşçılar moment gücünden yararlanarak savaşları, güçlerini
tüketmeden kazanmasını bilirler.
45
B ö l üm V
ENERJİ
SUN TZU
1. Büyük bir g ü c ü n k o n t r o l ü ile bir kaç k i ş i n i n k o n t r o l ü aynı
p r e n s i p l e r e bağlıdır. Sadece r a k a m l a r ı n bölünmesi g e r e k i r
2. K u m a n d a n ı z a l t ı n d a b u l u n a c a k büyük bir ordu ile küçük
bir b i r l i k a r a s ı n d a büyük bir f a r k y o k t u r . Sadece işar e t leme
kullanımı d e ğ i ş i r .
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Flama ve seslenmeler birliklerin ilerlemesi ve harekatların
koordinasyonu için kullanılan işaretlerdir.
SUN TZU
3. O r d u n u z u n düşman saldırısına s a r s ı l m a d a n d a y a n a b i i m e -
s i n i n g ü v e n c e s i dolaylı veya d o ğ r u d a n y a p ı l a c a k manev -
r a l a r a bağlıdır.
YORUMLAR
JİA LİN: Düşmanı karşınıza aldığınızda, koordineli sürpriz baskınlarla
çevresini kuşatacak olursanız, düşman karşısında daima
kazanır, asla yenilmezsiniz.
HO YANXI: Ordu birbiri içinde eriyen pekçok dönüşüm geçirir.
Orduda hiç bir şey ne ılımlı, ne de sivridir. Asker adil bir amaç için
yetiştirilmişse bu asker ılımlıdır. Düşmanın karşısında değişim
göstermesini bilen ordu ise sivridir. Sizin açınızdan ılımlı olanı,
düşmanın sivri görmesini; sivri olanı ise ılımlı görmesini sağlayın.
Ilımlı sivri, sivri ılımlı olsun. Genellikle, tüm askeri operasyonlarda
l-K)
aynı anda hem ılımlılık hem de sivrilik, yani doğrudan savaş ve
sürpriz baskınlar bir aradadır. Ilımlı ve sivri yöntemlerin bir arada
kullanılmadığı savaşlarda kazanılacak zafer sadece şanslı bir zafer
olacaktır
ZHANG YOL): Neyin ılımlı neyin sivri olduğu hakkında herkesin
farklı açıklamaları vardır. Ilımlılık ve sivrilik sabit olmayıp daha
çok çembere benzer. Tang Hanedanının ünlü savaşçı imparatoru
Taizong düşmanın ılımlılık ve sivrilik düşüncelerini önceden
anlayıp, kullanarak düşmanı nasıl gafil avladığını. ılımlı ve sivri
yöntemleri birarada kullanarak düşman tarafından anlaşılamadan
nasıl zafer kazandığını anlatır.
SUN TZU
4. O r d u n u z u n d ü ş m a n ü z e r i n d e k i e t k i s i n i n y u m u r t a karşıs
ı n d a k i d e ğ i r m e n t a ş ı n a b e n z e m e s i , d ü ş m a n ı n zayıf v e
g ü ç l ü y a n l a r ı n ı k e ş f e t m e b i l i m i n d e k i b a ş a r ı n ı z a bağlıdır.
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Tam boşluğa tam dolulukla saldır.
ZHANG YU: Usta savaşçı düşmana gitmez, düşmanı kendisine
getirir. İşte buna düşmanın ve bizim doluluk ve boşluk prensibimiz
denir Düşmanın üstünüze gelmesini sağladığınızda üzerinize
gelecek düşman gücü boşalmış olacak, düşman üzerine
gitmediğiniz sürece ordunuz dolu kalacaktır Boşluk üzerine dolulukla
saldırmak yumurtaya değirmen taşı ile saldırmaya benzer.
Yumurtanın kırılması kaçınılmazdır.
SUN TZU
5. Her t ü r l ü s a v a ş t a d o ğ r u d a n m e t o d , ç a t ı ş m a y a g i r m e k t e
k u l l a n ı l ı r ; ancak z a f e r i n g ü v e n c e s i dolaylı m e t o t l a r d a d ı r .
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Düşmanla doğrudan karşılaşma, düşmanı karşıya alırken;
kanatlardan sürpriz baskınlar düzenlemektir.
N7
SUN TZU
6. B e c e r i y l e uygulanan dolaylı t a k t i k l e r hava ya da yer
yüzü gibi t ü k e n m e z ; nehir ya da ırmakların akışı gibi
durmaz; güneş ya da ay gibi y e n i d e n doğmak için batar;
d ö r t mevsim gibi geri gelmek üzere gider.
YORUMLAR
Ll QU AN -.Cennet ve toprak hareket ve durgunluğu simgeler. Nehirler
kesintisiz akışın temsilcisidir. Beklenmedik sürpriz baskınlar
tıpkı hava koşullarının bitmek, tükenmek bilmeyen değişikliğine
sahiptir.
ZHANG YU: Güneş ve ay gökyüzünde yol alırlar; batar ve yeniden
doğarlar, ûöd mevsim birbirini takip eder; canlanır ve sönerler.
Sürpriz baskınlarla geleneksel doğrudan savaş da aynı
benzerlik ve bütünlük içinde başlar ve sürekli dönüşüm gösterir.
SUN TZU
7. S a d e c e yedi nota bulunmasına karşın bu yedi notanın
k a r ı ş ı m ı n d a n pek çok melodi y a r a t ı l ı r .
8. Sadece beş ana renk ( mavi, sarı, kırmızı, beyaz ve siyah)
olmasına karşın bu beş rengin karışımı ile sınırsız renk
üretilebilir.
9. Sadece d ö r t t a d (acı, ekşi, t a t l ı , t u z l u ) b u l u n m a s ı n a karşın
bu dört t a d ı n karışımları ile sonsuz s a y ı d a lezzet o r t a y a
çıkar.
10. Savaşta, d o ğ r u d a n ve dolaylı olmak üzere ikiden f a z l a
s a l d ı r ı m e t o d u y o k t u r . Ancak bu iki m e t o d u n karışımları
ç e ş i t l i manevra y ö n t e m l e r i n i o l u ş t u r u r .
1 1 . Doğrudan m e t o d da dolaylı metod da s o n u n d a b i r b i r i n e
bağlanır. Bu sonsuz d a i r e d e i l e r l e m e k g i b i d i r .
Asla bitmez.
I6I
YORUMLAR
MEI YAOCHEN: Değişken harekatın kullanımı sınırsızdır.
WANG XI: Düşman sizi tüketemez.
SUN TZU
12. O r d u l a r ı n s a l d ı r ı s ı sel baskınına benzer. Karşısına çıkan
t a ş l a r ı bile s ü r ü k l e r .
1 3 . V e r i l e c e k bir k a r a r ı n kalitesi avına s a l d ı r ı p p a r ç a l a y a n
ş a h i n i n s ü z ü l ü ş ü n d e k i a h e n g e , z a m a n l a m a y a benzer.
14. Bu nedenle, usta savaşçı s a l d ı r ı d a k o r k u n ç , karar
v e r m e d e çabuk olandır.
15. Enerji g e r i l m i ş yay, kararsa okun a t ı l m a s ı d ı r .
YORUMLAR
DU MU: Ordunun savaş momenti öylesine şiddetlidir ki serbest
bırakıldığında düşmanı yok eder. Gerilmiş yaya benzetilmesinin
nedeni budur.
SUN TZU
16. Savaşın kargaşa ve g ü r ü l t ü s ü içinde d ü z e n s i z l i k v a r m ı ş
gibi gözükse de bu y a n ı l t ı c ı d ı r . Bütün karışıklık içinde
o r d u n u n başı ile s o n u g ö r ü l m e y e b i l i r , a n c a k bu aynı zamanda
y e n i l g i n i n ilacıdır.
17. Çalışılmış d ü z e n s i z l i k , d i s i p l i n i n ; çalışılmış korku, cesar
e t i n ; çalışılmış z a y ı f l ı k , g ü ç l ü l ü ğ ü n hazı rlayı cıs ıd ır
YORUMLAR
Ll QUAN: Hükümetin düzenini istismar edip, yönetilenlerin rahatını
sağlamayı ihmal ederek halkı gücendirmişsen orada düzen
kalmayacaktır.
14 9
JİA LİN: Düzeni kötüye kullanmak düzensizlik yaratır. Cesaret ve
güç, kötüye kullanıldığında ise korkaklık ve zayıflık yaratılmış
olur.
DU MU: Bu sözlerin amacı şudur. Düşmanı ülkenin düzensizlik
içinde bulunduğuna inandırmanın ilk koşulu tam bir düzene sahip
olmaktır. Ancak o zaman yapay düzensizlik yaratılabilir. Düşmanı
korkak olduğuna inandırmanın da tek yolu tam anlamıyla cesur
olmaktır. Ancak o zaman korkaklık taklidi yapılabilir. Düşmanı
gevşetmek amacıyla kendini zayıf göstermenin yolu da tam
anlamıyla güçlü olmaktadır. Zayıf rolü oynamak o zaman kolay
olacaktır.
SUN TZU
18. Düzenliliği d ü z e n s i z l i k p e l e r i n i n altına saklamak kısaca
bir bölme meselesidir. Cesareti ürkeklik g ö s t e r i s i ile
örtmek, ilerisi için enerji b i r i k t i r m e k t i r . Gücü zayıflık
maskesi altına almaksa savaş t a k t i k manevrasıdır.
YORUMLAR
WANG Wl: Düzen ve düzensizlik, örgütlenme değişiklikleridir.
Örgütlenme, düzenli uygulama demektir. Cesaret ve korkaklık,
moment ye da güç değişiklikleridir. Güç ve zayıflık da yapı
değişiklikleridir.
Ll Q.UAN: Moment gücüne sahip ordular ürkek olduklarında bile
cesurlasın Moment gücünü yitiren ordu ise cesur bile olsa ürker.
Savaş kanununda hiç birşey sabit kalmaz; momente göre herşey
değişin
CHEN HAO: Ürkek ayağını sürürken cesur çabuk davranır.
Düşman ilerlemediğini gördüğünde ürktüğünü düşünecek ve seni
hafife alacaktın O zaman, düşmanın gevşemesinin sağlayacağı
avantajı moment gücü olarak alarak saldır.
SUN TZU
19. Böylece düşmanı harekete zorlama ustalığına s a h i p
k o m u t a n , düşmanı y a n ı l t ı c ı m a n e v r a l a r ı u s t a l ı k l a kul-
150
lanır; düşmana bazı önemsiz yemler v e r i p düşmanı
yeme saldırtır.
20. Yemleri s ü r e k l i olarak g ö s t e r e r e k düşmanı s ü r e k l i hareket
etmeye z o r l a r ; sonra da asıl o r d u s u y l a pusuya
y a t a r , düşmanı bekler.
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Düşmanın takip edeceği yemler düşmana tükenmiş
olduğunuzu belidecek yemlerdir. Düşman daima avantajın peşinde
olacaktır
DU MU:Yalnızca tükenme ve zayıflık izlenimi vermek değildir.
Düşmanınızdan güçlü olduğunuzda düşmanı üstüne çekmek
amacıyla kendini düşmanına zayıf göster. Düşmanından zayıf olduğunda
İse kendini olduğundan güçlü göstererek düşmanın üzerine
gelmesine engel ol. O zaman, düşmanının hareketlerini
yönlendirmiş olursun. Düşman avantajlı bir durumun peşine düşeceğinden
seni takip edecek, bu da sana düşmanı kuracağın bir
tuzağa çekmekte fırsat yaratacaktır
WANG XI: ister düşmanının seni takip etmesini sağla, isterse
senden bir şey almaları için tahrik et, emrinde savaşa hazır kuvvetin
bulunmasına dikkat et.
SUN TZU
21 . Akıllı savaşçı, b i r l e ş i k e n e r j i n i n e t k i s i n e inanır; bireysel
bazda, s a v a ş ç ı l a r ı n d a n aşırı b e k l e n t i d e bulunmaz. Becerisini
d o ğ r u adamları s e ç i p , yan yana g e t i r e r e k b i r l e ş i k
e n e r j i y i üretip, k u l l a n m a k t a g ö s t e r i r .
YORUMLAR
Ll QUAN: Savaş esnasında moment gücüne sahip olduğunda,
en ürkek asker bile cesaretle dolacaktır. O zaman aralarından
yeteneklerine göre seçim yapmak ve uygun sorumluluklar ver-
mek mümkün olabilecektir. Cesur olan savaşabilir, dikkatli olan
savunabilir, zeki olan da bilgi akımını sağlar. Böylece, orduda yararsız
kimse kalmaz.
ME1 YAOCHEN: Sıradan insanlardan bireysel güç beklemek
zordur, ancak moment gücü ile insanları hareketlendirmek daha
kolaydır. Lidere düşen, doğru kişileri seçip moment gücünün işi
yapmasını beklemektir.
ZHANG YU:Sorumluluk dağıtmanın ana kuralı, açgözlülüğün,
kandırmanın, zekanın ve cesaretin kullanılmasıdır. Her bir faktörün
cazibesi kullanılırken, insanları yapamadıkları işler için suçlamaktansa
her birine kapasitelerine uygun sorumlulukları belirlemelisin.
SUN TZU
22. Savaşçılar, b i r l e ş i k enerjiyi kullandığında, düşmanın
ü z e r i n e t e p e l e r d e n aşağı y u v a r l a n a n t a ş l a r gibi a k a r l a r .
U n u t m a m a l ı ki bir t a ş d ü z l ü k t e h a r e k e t e d e m e z ; dört
köşeli ise t e p e l e r d e n de akamaz. Savaşçı, t a ş l a r ı n ı n y u -
v a r l a k olmasını s a ğ l a m a l ı d ı r . U s t a l ı k budur.
23.Ustasavaşçılarınürettiklerienerjibinlercemetrelikdağ-
l a r d a n y u v a r l a n a r a k dolu d i z g i n akan y u v a r l a k t a ş l a r ı n
momentidir.
Bu e n e r j i hakkındaki s ö z l e r i m i n s o n u d u r .
YORUMLAR
DU MU: Bin metre yüksekteki dağdan yuvarlanacak kayaları durdurmak
imkansızdır. Bunun nedeni kayalar değil, dağdır. Zayıf ile
cesuru yanyana getirip, birleştir; zafer için savaşma cesaretini aşılamış
olursun.Bunun nedeni bireyler değil birlikteliğin momentidir.
DU MU: Akıllı komutan doludan uzakta durup, boşa saldırır.Bu
nedenle yapacağı ilk iş kendisinin ve düşmanının boşluğunu ve
doluluğunu anlamak olmalıdır.
B ö l üm VI
GÜCÜN KULLANIMI
SUN TZU
1. Savaş alanına ilk g e l i p d ü ş m a n ı n ı bekleyen dinç kalır,
s o n r a d a n g e l i p , gelir g e l m e z savaşa g i r e n s e daha savaşın
başında t ü k e n i r .
YORUMLAR
JİA LİN: Savaş alanına ilk olarak gelerek avantajlı pozisyonlara
yerleşen taraf düşmanı beklerken dinlenecektir. Düşman, bu şekilde
avantajlı bir pozisyona yerleştiğinde düşmanın üzerine gitmeyip,
birliklerinizi başka bir üsse yerleştirin. Düşmanın üzerine
saldırmayacağınızı açıkça belidin. Böyle davrandığınızda düşman
her hangi bir stratejinizin olmadığına inanarak yerinden çıkacak,
üzerinize gelecektir. O zaman durumu çevirip, kendinizi
yormadan düşmanı yıpratma fırsatını ele geçirmiş olursunuz.
SUN TZU
2. Akıllı s a v a ş ç ı kendi kararını d ü ş m a n a kabul e t t i r i r ; düşmanın
kendi kararını z o r l a m a s ı n a izin v e r m e z .
YORUMLAR
DU MU: Düşmanı üzerine çekerken gücünü muhafaza edip düşmanı
beklemelisin. Düşmanın üstüne yürümek askerinin gücünü
kıracaktır.
ZHAG YU: Düşmanını üstüne çektiğinde düşmanın gücü boşalacaktır.
Düşmanın üzerine saldırmadığında elindeki gücün dolu
kalacaktır. Buna düşmanı boşaltırken dolu kalma sanatı denilir.
SUN TZU
3. Düşmana a v a n t a j s u n a r a k d ü ş m a n ı n ya kendi i s t e d i ğ i şek
i l de y a k l a ş m a s ı n a müsaade eder y a da v u r a c a ğ ı d a r b e -
l e r le düşmanın y a k l a ş m a s ı n a olanak tanımaz.
YORUMLAR
HO YANXI: Düşmanı kullanacağın yemlerle baştan çıkart ki sen
dinlenirken o yorulsun.
ZHANG YU: Düşmanı üstüne çekmenin tek yolu ganimetlerle
baştan çıkartmaktır. Düşmanı kendinden uzakta tutmanın yolu da
düşman için değerli olan ne varsa ona zarar vermektedir.
ÇAO ÇAO: Düşmanı üzerine çekmek için ganimetlerin cazibesini
kullanırken sana saldırmasını engellemek istediğinde savunmak
için koşmak zorunda kalacakları yerlere saldırı düzenle.
DU YOU: Düşmanın geçmek zorunda olduğu bir geçidi tutarken
düşmanı sana saldırtmayı başardığında düşmanın sana ulaşması
olanaksızdır. Eskilerin dediği gibi. deliğin başındaki bir kedi
onbin farenin çıkmasına engel olur; vadideki bir kaplan onbin geyiği
durdurur.
SUN TZU
4. Düşman d i n l e n m e y e ç e k i l d i ğ i n d e y o r a r , y i y e c e ğ i bolsa
a ç l ı ğ a düşürür, kamp k u r m u ş s a hareket e t m e y e z o r l a y a -
rak d i n l e n m e s i n e müsaade etmez.
5. Düşmanı savunmaya z o r l a y a c a k n o k t a l a r d a gözükür,
b e k l e n m e d i ğ i y e r l e r d e bulunur.
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Düşmanını yaratacağın sorunlarla yor. Ulaştırma yollarını
kesip açlığa mahkum et; kutsal varlıklarına saldır; gittikleri
yerde karşılarına çık böylece düşmanının saldırdığın yerlere yardıma
koşmasına neden ol
LI QUAN: Düşmanına beklemediği anda saldırarak canını kurtarmak
için kaçmak zorunda bırak. Malzemesini yakıp, tarlalarını
talan ederek aç bırak Kritik noktalaıda beklenmedik anda karşısına
çıkıp saldırarak düşmanına rahat verme.
DU MU: Düşmanını açlıktan yok etme sanatı sadece düşman
malzemelerini yok etmekte değildir. Altıncı Yüzyılın sonlarında
Yuwen Huaji, ordusunu Li Mi üzerine sürüyordu. Li Mi, Huaji'nin
elindeki stokların yetersiz olduğunu biliyordu. Bu nedenle yenilgiyi
kabullenmiş numarası yaparak anlaşma önerdi. Düşmanının
bu durumu Huaji'nin hoşuna gitti. Li Mi'nin nasılsa kendisine malzeme
vereceği düşüncesi ile elindeki stokları askerine dağıtarak
askerinin bir güzel karnını doyurdu. Sonunda ellerindeki yiyecek
stoğu bitti. Bunun üzerine Li Mi'nin Huaji'nin yanına geçmiş numarası
yapan komutanları Li Mi'nin yanına döndüler. Savaş
Huaji- 'nin sonu oldu
SUN TZU
6. O r d u , d ü ş m a n ı n b u l u n m a d ı ğ ı a r a z i d e g e n i ş m e s a f e l e r i
rahatçaalabilir.
7. S a l d ı r ı l a r ı n ı z d a n b a ş a r ı d a n emin o l m a n ı n y o l u , d ü ş m a n c a
s a v u n u l m a y a n n o k t a l a r a s a l d ı r m a k t ı r . Savunmanızın güv
e n l i ğ i n d e n de d ü ş m a n ı n s a l d ı r m a s ı n ı n imkansız o l d u ğ u
n o k t a l a r ı t u t a r a k emin o l a b i l i r s i n i z .
YORUMLAR
CHEN HAO: Düşman hatlarındaki bir gediğe saldırı bu noktada
düşman savunmasının bulunmaması demek değildir. Düşman
savunmasının sağlam olmadığı, düşman kampının yeterince nöbetçiye
sahip olmadığı, komutanların zayıf, birliklerin düzensiz
olduğu, malzemenin yetersiz, birliklerin birbirlerinden ayrı kaldığı
bir ordunun karşısına düzenli ve sıkı hazırlanmış bir ordu ile çıkacak
olursanız düşman önünüzde eriyip, yok olacaktır. Böyle bir
durumda adeta kimsenin yaşamadığı ıssız ülkelerden geçiyor-
155
muşçasına yorulmadan, sıkıntı çekmeden ilerlediğinizi göreceksiniz.
SUN TZU
8. S a l d ı r ı d a başarılı komutan neyi s a v u n d u ğ u n u b i l e m e y e n
d ü ş m a n a s a l d ı r ı r ; s a v u n m a d a başarılı olan komutan ise
neye s a l d ı r d ı ğ ı n ı bilmeyen düşmana karşı mevzilerini
savunandır.
YORUMLAR
DU MU:. Düşmanın sol cenahı hazır ise sağından saldır. Karşına
çıktığında yemlerle kandırıp ardından vur.
LI QU AN: İlerisini düşünmeyeni ele geçirmek kolaydır.
CHEN HAO: Düşmanın saldırmayacağına güvenme; kendi eksiklerini
tamamlamayla ilgilen. Ne zaman ki istediğin her yere
saldırabilir ya da istediğin her yerde savunmanı kurabilirsin, işte o
zaman askeri stratejinin eksiksiz olduğunu düşünebilirsin
WANG XI: Düşmanın açık noktalarına saldır: askeri liderliğinin
yetersizliği; bidiklerin yetersiz eğitimi, savunmadaki zaaflar, hazırlıktaki
gevşeklik, kudarma operasyonlarındaki yeteneksizlik,
gıda sıkıntısı, psikolojik birlik eksikliği.
Savunmada dolu ol: askeri liderinin yeterliliği; askerinin
mükemmelliği, savunmadaki dayanışma, hazırlıktaki disiplin, kurtarma
operasyon becerisi, gıda bolluğu, psikolojik birliktelik.
ZAHNG YU: Saldırıda usta savaşçılar manevralarını gökyüzünde
yaparlar; böylece düşmanları onların nereden geleceğini sezip
hazırlanamaz. Hazırlık yapılması imkansız olduğunda saldırdığın
yer düşman tarafından savunulamayacaktır.
Savunmada usta savaşçılar toprağın böğrüne saklanıdar;
nerede olduklarını anlamak olanaksızdır. Nerede olduğun bilinemediğinde
kuracağın savunmaya saldırı olanaksızdır.
SUN TZU
9. Kurnazlık ve g i z l i l i k d e n i l e n kutsal s a n a t ! Senin s a y e n d e
g ö r ü n m e z olmayı; senin sayende duyulmaz olmayı ö ğ -
r e n i p , düşmanın kaderini e l i m i z d e t u t u y o r u z .
156
YORUMLAR
ÇAO ÇAO:Bu, doğru bilginin düşmana sızmaması demektir.
JİA LİN: Emirler tam olarak yerine getirildiğinde askerin tüm içtenliği
ile sadık olacak, savunma hazırlıkları tam güvenceye kavuşacaktır.
Kendini bu kadar1 iyi saklayıp sırlarını koruduğunda
düşman gerçek yapın hakkında tam bilgiye ulaşamayacağından
ne yapacağı konusunda emin olamayacaktır. Haber almaları başarısız
kalacaktır.
MEI YAOCHEN: Saldırıda usta savaşçılar sırlarını asla açıklamazlar.
Savunmada usta olanlar ise derinliğine düşünüp, asla açık
nokta bırakmazlar.
DU MU: Gizlilik sessizdir; bilinmezlikse harekettir. Sessizlik savunma,
hareket saldırıdır. Düşmanın yaşamı ya da ölümü senin
elindedir. Düşmanın kaderi sensin.
DU YOU: öylesine ustalıkla saklanmalısın ki görünmez olup, gizemli
bir ruh gibi değişken olmalısın.
MEI YAOCHEN: Yapısızlık öylesine sır içeren bir gizliliktir ki
düşmanın asla casusluk yapamaz. Sessizlik öylesine gizemli bir
çabukluktur ki kimse seni göremez.
SUN TZU
10. Düşmanın zayıf n o k t a l a r ı n ı hedef a l ı r s a n ı z i l e r l e r k e n
direnişlekarşılaşmazsınız;düşmandançabuksanız
düşmantakibindenrahatlıklakurtulursunuz.
YORUMLAR
HO YANXI: Birliklerin düşmanın açıklarından geçerek ilerlemesini
biliyor ve geri çekilirken süratlerinin avantajından yararlana-
biliyorsa, düşman seni yenme şansını yakalayamadan sen düşmanı
yenebilirsin
ZHANG YU: Düşmandan uzakta beklerken, düşman hatları arasında
bulacağın bir gediğe beklenmedik bir anda hızla saldırdığında
düşman seni nasıl durdurabilir ki? Amacına ulaşır ulaşmaz,
olanca süratle bulunduğun sağlam mevzilere geri döndüğünde
düşman seni nasıl takip edebilir ki? Askeri koşullar sürate bağlıdır.
Rüzgar gibi gel, şimşek gibi git; o zaman düşmanların seni
asla yenemeyecektir.
SUN TZU
1 1 . Düşman ister d e r i n bir h e n d e ğ i n a r d ı n d a , i s t e r s e yük
sek bir t e p e d e mevzide bulunsun, ç a t ı ş m a y a g i r m e k
a r z u s u n d a y s a k düşmanı b i z im i s t e d i ğ i m i z y e r e ç e k i p ,
b i z im k o ş u l l a r ı m ı z d a s a v a ş m a y a z o r l a m a l ı y ı z .
YORUMLAR
ÇAO ÇAO ve Ll QUAN: Düşmanın iaşe yollarını kes, dönüş yollarını
kontrolüne al ve düşmanın önemli sivil liderlerine saldır.
DU MU: Sen dikendeyken düşman işgale geldiğinde, düşmanın
malzeme akışını durdur ve düşmanın geri dönüş yolunu kapat.
Düşman topraklarında işgale kalktığında ise düşmanın sivil liderlerine
saldırılar düzenle.
SUN TZU
12. Savaşı a r z u l a m a d ı ğ ı m ı z d a ise, kampımızın izleri o r t a d a
o l s a bile, b ı r a k t ı ğ ı m ı z izlerle o y n a y a r a k d ü ş m a n ı şaşırt
abiliriz
YORUMLAR
LIO.UAN: Düşmanını şaşıdarak yanlış yollara yönelt ki sana saldıramasın

DU MU: Düşman saldırmak üzere üzerine geldiğinde karşısına

çıkmaktansa stratejik bir değişiklik yaparak düşmanı şaşırtıp özgüvenini
sars. O zaman düşman saldırı düşüncesini unutup, sana
karşı saldırı konusunda kararsız kalacaktır
ZAHNG YU: Kendi topraklarında bulunduğunda, elindeki askerin
sayısına oranla yeterli malzemen olması halinde, düşman senin
üzerine elindeki asker sayısına oranla yetersiz malzeme ile gelmişse
hemen savaşmamak senin lehine olacaktır. Savunmanın
yeterince güçlü olmaması nedeniyle düşmanın senin üzerine saldırmaya
cesaret edememesini arzu ediyorsan, düşmanı şaşırtıp
senden uzakta tutacak bir plan hazırla. Örneğin, bir seferinde Sima
Yi, tam Zhuge Liang'a saldırıya kalkacağı sırada düşmanının
bayraklarını indirdiğini, savaş davullarını kaldırdığını, kapıları açıp
yolları temizlediğini görünce bir tuzaktan çekinerek saldırıdan
vazgeçer; birliklerini geri çekip oradan uzaklaşır.
SUN TZU
13. Düşmanın p o z i s y o n u n u ö ğ r e n i p , kendimizi d ü ş m a n d a n
g i z l e y e r e k g ü ç l e r i m i z i d a ğ ı t m a d a n bir a r a d a t u t a b i l i r i z .
Bu arada düşmanı bölmeyi b a ş a r m a k çok ö n e m l i d i r .
YORUMLAR
ZHANG YU: Senin için normal olanı, düşmanın anormal görsün;
senin için anormal olanı, normal sansın. Bu durum düşmanı yapısını
belli etmeye sürükleyecektir. Alışılmadığı alışıldık, alışıldığı
alışılmadık olarak kullanma yeteneğini bir girdap değişkenliğine
getirdiğinde, kendini düşmanından tümüyle gizlemiş olursun.
Düşmanın gerçek yapısını gördüğünde yapacağın tek iş elindeki
tüm gücü doğru noktaya sevk etmektir. Düşman seni göremediğinden
her noktasını güvenlik altına almak amacıyla elindeki
kuvvetlerini bölmek zorunda kalacaktır.
159
SUN TZU
14. Düşmanı p a r ç a l a r a b ö l e r k e n kendi g ü ç l e r i m i z i bir a r a d a
t u t a r s a k d ü ş m a n ı n ayrı, ayrı b i r i m l e r i n i n karşısına tek
güç halinde ç ı k a b i l i r i z .
YORUMLAR
ZHANGYU: Düşmanın zayıf ve kuvvetli olduğu yanları gördüğünde
detaylı hazırlıklara gerek duymayacak ve tüm gücünü bir
noktaya toplayacaksın, öte yandan, senin yapını tam çözemeyen
düşman pek çok noktayı aynı anda denetleyebilmek amacıyla elindeki
güçleri ayırmak zorunda kalacaktır. Bu durumda senin elindeki
birleşik güç, karşısındaki bölünmüş parçalara karşı kesinlikle
üstünlük kazanacaktır.
SUN TZU
15. Böylece z a y ı f l a t t ı ğ ı m ı z d ü ş m a n k u v v e t l e r i n e üstün bir
g ü ç l e s a l d ı r a b i l i r s e k , düşmanlarımızı z o r a d ü ş ü r e b i l i r i z .
YORUMLAR
DU MU: Kendini tam anlamıyla sağlam/aştırıp, tüm engelleri kurduktan
sonra düşmanın gerçek durumunu anlamasına fırsat
vermeden çık ve saldırıya geç. Düşmanını öylesine rahatsız edip
şaşıd ki, korku içinde birliklerini bölerek her yanını birden savunmak
zorunda kalsın. Bu aynen yüksek bir tepeye çıkarak kalın bir
ödünün ardından düşman kalesinin durumunu izlemeye benzer.
Böyle bir durumda, düşmana kendi saldırı ya da savunma düzenini
anlama fırsatı vermeden düşmanın tam durumunu anlamış
olursun. O zaman, düşman kuvvetleri bölünmek zorunda kaldığında
senin kuvvetlerinin bir noktada toplanması mümkün olur.
Bilindiği gibi birleşik güçler her zaman için dağınık güçlere karşı
üstün gelir.
60
SUN TZU
16. Düşmana s a l d ı r m a y ı a r z u l a d ı ğ ı m ı z noktayı çok u s t a c a
s a k l a m a l ı y ı z . O zaman düşman pek çok o l a s ı l ı ğ ı aynı
anda göz önüne a l m a k z o r u n d a kalacak; bu da g ü ç l e r i n i
bir n o k t a d a b i r l e ş t i r m e s i n e engel o l a c a k t ı r . Karşımıza
t o p l u bir d ü ş m a n g ü c ü y e r i n e b ö l ü n m ü ş b i r i m l e r çıkacaktır.
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Düşman yapını, düzenini anlayamadığında şüpheye
düşer ve tüm yönlerini savunma telaşı içinde elindeki güçlen bölmek
zorunda kalır. Bu düşman birliklerinin küçük ve dolayısıyla
zayıf birimler halinde kalmasını doğurur
WANG XI: Düşmana asla nereden saldıracağını anlama fırsatı
verme, yoksa tüm kuvvetini o noktaya toplar.
SUN TZU
17. Böyle bir d u r u m d a ; düşman, ön c e p h e s i n i g ü ç l e n d i r m e -
y e k a l k t ı ğ ı n d a ard c e p h e s i n i , s o l u n u k u v v e t l e n d i r m e ye
k a l k t ı ğ ı n d a sağını z a y ı f l a t a c a k ; her yöne d e s t e k s a ğ l a -
maya ç a b a l a d ı ğ ı n d a ise her c e n a h ı b i r d e n g ü c ü n ü y i t i r e -
cektir.
YORUMLAR
DU YU: Birlikler çeşitli yönleri güven altında tutmak üzere dağıldığında,
doğal olarak küçük birimlere bölünmek zorunda kalırlar.
SUN TZU
18. Olası ç a t ı ş m a l a r a her an hazır olma kaygısı düşman bir
i m l e r i n i z a y ı f l a t a c a k , düşmanı bu t ü r ç a b a l a r a z o r l a m a
da bize sayısal ü s t ü n l ü k s a ğ l a y a c a k t ı r .
19. Savaşılacak yer ve zamanı b i l i r s e k , kendimizi savaşa
konsantreedebiliriz.
I6I
20. Ama, yer v e zaman b i l i n e m i y o r s a sol cenah, sağ cenaha,
a r d ç ı l a r , ö n c ü l e r e y a r d ım e d e m e y e c e k t i r . Hele bir de
o r d u n u n uç n o k t a l a r ı a r a s ı n d a büyük m e s a f e v a r s a
bu p r o b l em daha da ö l d ü r ü c ü d u r um alır.
YORUMLAR
DU YU: Filozof Guan'ın da söylediği gibi düşmanın üzerine stratejisiz
giden, savaşta kendi kendini yok eder.
SUN TZU
21 . Böyle bir d u r u m d a d ü ş m a n k u v v e t l e r i sayı o l a r a k
bizden üstün bile olsa s o n u n d a zafer b i z im o l a c a k t ı r .
YORUMLAR
Ll QUAN: Savaş yerini ve zamanını bilmediğinde elindeki güç
düşmandan sayıca üstün bile olsa, nasıl olur da düşmanı yeneceğin
konusunda emin olabilirsin?
MENG SHI: Düşmanına savaş yeri ve zamanını kestirme şansı
tanımazsan zafer her zaman senindir.
SUN TZU
22 Düşman sayıca bizden üstünken bile düşmanı bizimle
savaşmaktan caydırabiliriz. Bu da onun planlarını
k e ş f e t m e y e , zafere yönelik s t r a t e j i l e r i n i önceden
anlamaya bağlıdır
YORUMLAR
J İA LİN: Düşman sayıca üstün olsa bile şayet senin gücün hakkında
yeterli bilgiye sahip olamaz ve düşmana sürekli olarak
düzenleyeceğin baskınlarla düşmanı kendini koruma zorunda
bırakacak olursan, düşman savaş planı hazırlama fırsatı bile
bulamayacaktır.
162
ZHANG YU: Düşmanı güçlerini bölmeye zorla ve üzerine tam
güçle gelmesine asla izin verme. O zaman kimse seninle başa
çıkamaz.
SUN TZU
23. Düşmanı kızıştırıp g ü c ü n ü , hareket k a b i l i y e t i n i anlayın.
Saldırıya z o r l a y ı p , k e n d i s i n i o r t a y a ç ı k a r t m a y a , kuvvetli
ve zayıf n o k t a l a r ı n ı g ö s t e r m e y e z o r l a y ı n .
YORUMLAR
MENG SHI: Düşman koşullarını iyi değerlendir, ne yaptığını takip
et; o zaman planlarını ve gerçek durumunu anlarsın.
CHEN HAO: Düşmana saldırın ya da tam tersine kaçar gibi davranışlar
göstererek dikkatini çekin. Düşmanın saldırı ve savunma
yapısını anlamanın en kolay yolu budur.
DU MU: Düşmanı karıştırıp karşılık vermesini sağladığınızda
düşmanın gerçek davranışını, düzenli ya da düzensiz olduğunu
anlarsınız.Askeri deha Wu Qi düşman komutanlarını değerlendirmek
için şu stratejiyi geliştirmişti: Cesur askerlerden oluşan
başıbozuk görüntüde bir birlik kurup düşman üzerine ani saldırılar
düzenleyin. Küçük çatışmalara girdikten sonra hemen kaçmalarını
sağlayın ve düşmanın ne yapacağını dikkatle izleyin.
Düşman bidikleri konumlarını bozmuyor, kaçan bidiğinizin peşine
düşmüyor, böylece avantaj kazanmaya çalışmıyorsa düşmandan
çekinin; komutanın bir stratejisi var demektir, öte yandan düşman
başıbozuk bir güruh gibi bidiğinizin peşine düşüyorsa o zaman
düşman komutanları orduya hakim değil demektir. Bu durumda
hiç tereddüt etmeden saldırıya kalkabilirsiniz.
SUN TZU
24. Düşman o r d u s u ile kendi o r d u n u z u d i k k a t l e m u k a y e s e
e d e r e k hangi n o k t a l a r d a s i z d e n g ü ç l ü , hangi n o k t a l a r d a
s i z d e n zayıf o l d u ğ u n u k e ş f e d i n .
163
25. T a k t i k m a n e v r a l a r e s n a s ı n d a k i en büyük başarınız bu
m a n e v r a l a r ı d ü ş m a n d a n s a k l a m a k t a g ö s t e r e c e ğ i n i z ust
a l ı k t ı r . Manevralarınızı s a k l a d ı ğ ı n ı z d a düşmanın c a s u s -
l a r ı n d a n ve b ö y l e c e düşmanın t a k t i s y e n b e y i n l e r i n d e n
den k o r u n m u ş olacaksınız.
YORUMLAR
LI QU AN: Ordunuzun saflarını bozup gerilla birimleri kurun. Sonra
da flamalarınızı, sancaklarınızı indirip davullarınızı susturarak,
düşmana zayıf ve düzensiz bir insan yığını havasını verin ki
düşman belirli bir düzene geçerek üstünüze gelsin. Ya da tam
tersine sahte kamp ateşleri ve sancaklarla kendinizi olduğundan
daha güçlü gösterin ki düşman başka bir düzene geçsin. Düşmanın
üzerine gitmek ölüm, olduğunuz yerde kalmak ise yaşamak
anlamına geliyorsa bulunduğunuz mevkinin önemi odaya
çıkmaktadır.
DU MU: ölüm ve yaşamın belirlenme yeri savaş meydanıdır, ölüm
alanındaki düşmana saldırı size yaşamı, yaşam alanındaki
düşmana saldırı ise ölümü getirecektir. Bunun anlamı şudur: Her
türlü yöntemi kullanarak düşmanın kafasını karıştırıp rahatsız edin.
Böylece düşmanın yapısını anlayacak size nasıl karşılık vereceğini
kestirebileceksiniz. Bu bilgiye ulaştığınızda hangi alanın
düşman ya da sizin için yaşam alanı hangi alanın ölüm alanı olduğunu
anlayacaksınız.
DU MU: Düşmanın ve kendinizin hangi noktalarda güçlü olduğunu,
hangi noktalarda zayıf olduğunu dikkatle inceleyip, karşılaştırın.
WANG XI: Düşmanın ve kendi ordunuzun zayıf ve güçlü yanlarını
kıyaslayın, o zaman hangi noktanın zayıf hangi noktanın güçlü
olduğunu anlayacak, saldırı ya da savunmanın avantajlarını
değerlendirebileceksiniz.
164
SUN TZU
26. Unutmayın, zafer s i z in ne y a p t ı ğ ı n ı z ı a n l a y a m a y a n düşmanın
hatalı t a k t i k l e r i s a y e s i n d e g e l e c e k t i r .
27. Zafer e s n a s ı n d a u y g u l a d ı ğ ım t a k t i k l e r i herkes g ö r e b i l i r ,
' ancak k i m s e n i n g ö r e m e d i ğ i , zafer y o l u n u açan s t r a t e -
jilerimde
YORUMLAR
ZHANG YU: Yapacağınız ilk iş doluluk ve boşluk kurallarını uygulayarak
düşmanı belirli bir kalıba sokmaya çalışmak olmalı.
Böylece düşmanın yapısını anlayacak, ancak aynı sırada kendiniz
yapışız durumunuzu koruyacaksınız. Düzeniniz, yapınız
düşman tarafından anlaşılamadığında düşman izinizi bulamayacak,
düşman casusları çaresiz kalacak, bunun sonunda da düşman
size karşı etkili planlar hazırlayamayacaktır.
SUN TZU
28. Size zafer k a z a n d ı r a n bir t a k t i ğ i bir daha t e k r a r l a m a y ı n .
Ancak, m e t o t l a r ı n ı z ı k o ş u l l a r a g ö r e g e r e k l i d e ğ i ş i k l i k l e r i
yaparaksürdürebilirsiniz.
YORUMLAR
Ll QUAN: Savaşta değişiklikler düşünmek zorunludur. Zafere ulaşmak
için asla eski stratejilerinize dayanmayın.
DU MU: Düşman hangi düzene girerse girsin zaferi kazanmak için
düşman düzenine uyum gösteririm.
SUN TZU
29. Askeri t a k t i k l e r s u y u n akışına benzer. B i l d i ğ i n i z gibi su
doğal o l a r a k y ü k s e k l e r d e n a ş a ğ ı l a r a akar.
165
30. Böylece s a v a ş t a u y g u l a n a c a k e t k i l i yol g ü ç l ü d e n uzakta
d u r u p , zayıfa s a l d ı r m a k t ı r .
31 . Su nasıl t o p r a ğ ı n e ğ i m i n e g ö r e a k a r s a , asker de z a f e r e
d ü ş m a n ı n d u r u m u n a göre akar.
32. Suyun nasıl sabit bir ş e k l i y o k s a , savaşta da s a b i t koş
ullaryoktur.
33. T a k t i k l e r i n i düşmana g ö r e d e ğ i ş t i r e b i l m e y i b e c e r e n kom
utanzafereulaşacaktır.
34. Beş e l e m e n t (su, a t e ş , ağaç, metal, t o p r a k ) her z a m a n
kendi b a ş l a r ı n a eşit d e r e c e d e b e l i r l e y i c i olmaz. Dört
m e v s i m i n e t k i l e r i n i n yanı sıra, ayın med-cezir e t k i l e ş i m i ,
g ü n l e r i n uzaması-kısalması da bu beş e l e m e n t i e t k i l e r .
YORUMLAR
Ll QUAN: Zafer düşmana bağlıdır. Hafif bir birlik düşmana uzun
süre direnemez bu nedenle kuşatma altında bırakırsan mutlaka
yitirirsin. Ağır birlikler kışkıdıldığında durumunu açığa çıkarmak
zorunda kalır. Düşman öfkeli ise daha çok kızdır; düşman kuvvetli
ise kendi birliklerini dinlendir. Düşman komutanı gururlu ise
aşağıla, açgözlü ise rüşvet öner, şüpheci ise ardına casuslar düşür.
Zaferin düşmanın davranışlarından geleceğini asla unutma.
MEI YAOCHEN: Kalabalıklar zaferin kazanıldığını bilir, ancak zaferin
esas olarak düşmanın yanlışlarından kazanıldığını bilmezler.
Zaferin ardındaki hüneri sezseler bile zaferi doğuran gerçekleri
anlayamazlar.
Ll QUAN: Savaşta zafer herkes tarafından anlaşılabilir ancak zaferi
kesinleştiren savaş bilimi pekaz kişi tarafından bilinen gizemli
bir sırdır.
66
Bölüm VII
SAVAŞTA MANEVRA
SUN TZU
1. Savaşta k o m u t a n emrini hükümdardan alır.
2. İyi bir k o m u t a n , o r d u s u n u t o p l a y ı p , g ü ç l e r i n i k o n s a n t r e
e t t i ğ i n d e , a s k e r d e bulunan d e ğ i ş i k n i t e l i k l e r i bir p o t a d a
birleştirmen, dengelemelidir.
3. Bundan s o n r a t a k t i k manevra gelir. T a k t i k manevra en
zor iştir. İnsanların içindeki k ö t ü l ü k t o h u m l a r ı n ı d o ğ r u -
luğa, t a l i h s i z l i ğ i kazanma hırsına d ö n ü ş t ü r m e k d ü n y a -
' nın en zor işidir
YORUMLAR
ZHANG YU: Avantaj sağlamak uğruna insanlarla yüzyüze
savaşmak dünyadaki en zor iştir.
Ll QUAN: Mücadele, avantajın takibidir. Ancak doluluk ve boşluk
kuralları yerine getirildiğinde düşmana karşı avantaj sağlamak
için mücadeleye kalkışılabilir,
WANG XI: Mücadele, avantaj için çaba sarf etmektir. Avantajı
elde eden zafere ulaşır. Zaferi arzulayan komutan ne zaman hafif
ya da ağır silahları kullanacağının, düşmana ne zaman doğrudan
ya da dolaylı yoldan saldıracağının kararını verecek; düşmana
yorgunluğunu asla belli etmeyecektir.
167
SUN TZU
4. Savaşın en önemli s a n a t l a r ı n d a n biri olan ALDATMACA,
t a k t i k m a n e v r a y e t e n e ğ i ile d o ğ r u o r a n t ı l ı d ı r . Düşman sizi
k a r ş ı s ı n d a b e k l e r k e n , uzun d o l a m b a ç l ı y o l l a r ı t a k i p ederek
d ü ş m a n ı n a r k a s ı n a g e ç i p , düşmanı b e k l e m e d i ğ i anda
v u r a r a k amaca ulaşmak t a k t i k m a n e v r a l a r d a n başka bir
silahlayapılamaz.
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Düşmandan henüz uzakta olduğun izlenimi verirken
hızlanarak savaş alanına düşmandan önce gir.
DU MU: Düşmanı ağır hareket ettiğine inandırıp, acele et.
J İA LİN: Düşmanın önünde az bir yolu kaldığında düşmanın yolunu
sahte yemler kullanarak uzatabilirseniz, düşmanın üstünüze
saldırmasını engellemiş olursunuz.
HO YANXI: Küçük bir birliği kullanarak düşmanı peşine takın,
düşmanı henüz uzaklarda olduğunuza inandırın. Sonra da sürpriz
bir birlikle düşmandan önce düşmanın varacağı yere yerleşerek
düşmanı beklemediği anda vurun.
SUN TZU
5. M a n e v r a y ı d i s i p l i n l i bir o r d u ile y a p m a k a v a n t a j l ı ; d i s i p l i n -
siz, kalabalık bir s ü r ü y l e y a p m a k t e h l i k e l i d i r .
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Becerikli manevra karlı, beceriksiz manevra zararlıdır.
168
SUN TZU
6. Avantajlı konuma g e ç e b i l m e k için o r d u n u z u n t am teçhizattı
hale g e l m e s i n i b e k l e r s e n i z ç o ğ u n l u k l a çok geç kalmış
kalmış o l u r s u n u z . Öte y a n d a n aynı a m a ç l a bir b i r l i ğ i uçarcasına
sevk e t m e k de b i r l i ğ i n malzeme ve e k i p m a n ı n d a n
ayrı kalmasına neden olur.
7. Avantajı ele g e ç i r m e k uğruna, o r d u n u z a emir v e r i p , t a m
t e ç h i z a t l a g e c e g ü n d ü z d u r m a k s ı z ı n k i l o m e t r e l e r c e sürecek
uzun, y o r u c u y ü r ü y ü ş l e r e z o r l a r s a n ı z , k o m u t a n l a r ı -
mızla, öncü b i r l i k l e r i n i z i n düşman e l i n e g e ç m e s i n i izlem
e k t e n başka bir a v a n t a j kazanamazsınız.
8. O r d u n u z u n g ü ç l ü b i r i m l e r i hızla i l e r l e r k e n ağır b i r l i k l e r
geridekalacak;böylecebirliklerinizdüşmanaulaştığında
y o r g u n ve ancak onda bir g ü c ü n d e o l a c a k t ı r .
YORUMLAR
JİA LİN: Yol ne kadar uzarsa asker o kadar yorulur. Askerin gücü
yolda düşecek olursa asker güçsüzleşecek, taze ve dinlenmiş
düşman ise mutlaka size saldıracaktır.
SUN TZU
9. Düşmanı ş a ş ı r t m a k a m a c ı y l a elli mil yol y a p a c a k olursanız,
hem öncü b i r l i k l e r i n i z i n l i d e r i n i y i t i r e c e k hem de
ancak yarı g ü ç l e savaş meydanına v a r a c a k s ı n ı z .
10. Aynı a m a ç l a otuz k i l o m e t r e yol y a p a r s a n ı z o r d u n u z u n
ü ç t e ikisi v a r a c a k t ı r .
11. Malzeme, silah, mühimmat ve e k i p m a n ı n ı y i t i r m i ş bir
o r d u n u n k e n d i s i n i n y i t i k bir o r d u o l d u ğ u n u s ö y l e y e b i l i r i z
169
YORUMLAR
MEI YAOCHEN: Sun Tzu Usta'nın söylediği bu üç konu son derecede
önemlidir. Hazırlıksız bir ordu ile hazırlıklı bir orduya karşı
savaşmak imkansızdır.
SUN TZU
12. Sahip o l d u ğ u o l a n a k l a r ı b i l m e d i ğ i m i z dost g ü ç l e r l e iş
b i r l i ğ i yapamayız.
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Düşmanın koşullarını, duygularını ve planlarını bilmediğiniz
sürece kimse ile ittifak kuramazsınız.
DU MU: Bence bu sözlerin gerçek anlamı rakibinizin planlarını
bilmedikçe savaşmamanız gerektiğidir. Sirateijisini bilmediğiniz
düşmanla asla savaşmayın.
CHEN HAO: Bence her iki açıklama da mantıklı.
SUN TZU
13. Önceden u ç u r u m l a r ı n ı , b a t a k l ı k l a r ı n ı , d a ğ l a r ı n ı , o r m a n -
larını, t u z a k l a r ı n ı b i l m e d i ğ i m i z t o p r a k l a r d a n bir o r d u y u
g e ç i r m e k akıl işi d e ğ i l d i r .
1 4 . Y ö r e s e l kılavuzlar k u l l a n m a d a n doğanın o l a n a k l a r ı n ı
avantajaçeviremeyiz.
YORUMLAR
LI QUAN: Düşman arazisine girdiğinde en uygun yolları bulabilmek
amacıyla yöresel kılavuzlar kullanma zorunluluğu vardır.
Aksi taktirde.dağların, ırmakların arasında sıkışır, bataklıklarda
yiter gidersin; askerin aç, susuz kalabilir. Bu konu I Ching adlı
l70
eserde," Kılavuzsuz geyik avının sonu çalılıklarda biter." denilerek
vurgulanmıştır.
ZHANG YU: Bulunduğun arazinin her türlü ayrıntısını bilmedikçe
manevraya kalkma.
MEI YAOCHEN: Her ne kadar yöresel kılavuzlar ele geçirilebilir
ya da tutulabilirse de en iyisi her türlü arazide görev yapabilecek
usta izcileri bizzat yetiştirmektir
SUN TZU
15. Savaşta d u y g u l a r ı n ı , h a r e k e t l e r i n i , amacını d ü ş m a n d a n
g i z l e . Kazanırsın.
YORUMLAR
DU MU: Askeri güç aldatmaya dayalıdır. Düşmanı aldatarak senin
gerçek koşulunu, gücünü anlamasına fırsat tanımadığında
düşman üzerinde hakimiyet kurabilirsin. Düşmana ancak avantaj
gördüğünde saldırıp, elindeki bidikleri düşmanı aldatmak, şaşıdmak
amacıyla bölüp,dağıtırsın. Düşmanın senin aldatmalarına ne
şekilde karşılık verdiğini izleyip, zafere ulaşacak yolu araştırır,
planlarını ona göre hazırlarsın.
SUN TZU
16. B i r l i k l e r i n i b i r l e ş t i r m e ya da bölme kararını sana ç e v r e
koşullarıverdirtecektir.
17. Rüzgar g i b i hızlı, orman gibi y o ğ u n ol.
18. Saldırı ve y a ğ m a d a a t e ş , d ü ş m a n a d i r e n i ş t e y a l ç ı n dağ ol.
I7l
YORUMLAR
Ll QUAN: Savaşta tıpkı rüzgar gibi iz bırakmadan gelip, şimşek
gibi geri çekilmeli; birlikleriniz orman gibi düzenli olmalı. Saldırınız
ovadaki yangın gibi bir tutam ot için bile açgözlü olmalı; savunmada
ise dağlar gibi yerinden kımıldamamalı.
WANG XI: Açıkta esen rüzgar gibi hızlı olmalı.
DU MU: Öylesine ateşli ve yabani olmalısın ki karşısında kimse
duramasın.
J İA LİN: Harekete geçmek için odada avantaj görmediğin sürece
tıpkı bir dağ gibi hareketsiz ol, hiç bir yeme kanma.
SUN TZU
19. Planlarınız g e c e n i n k a r a n l ı ğ ı gibi g ö r ü l m e z o l s u n , s a l d ı r ı -
nız ise gök g ü r ü l t ü s ü gibi insin.
YORUMLAR
MEI YAOCHEN: Planlarınız gecenin karanlığı gibi düşman tarafından
anlaşılmaz ve belirsiz olsun. Gök gürültüsü gibi saldırdığınızda
ise süratinizin karşısında kimse direnemesin.
HO YANXI: Tüm enerjinizi bir arada kullanmanın yolu stratejinizi
düşmandan gizlemektir.
SUN TZU
20. Y a ğ m a l a m a d a g a n i m e t i a s k e r l e r i n i z a r a s ı n d a b ö l ü ş t ü r ü n
Yeni y e r l e r i f e t h e t t i ğ i n i z d e de a s k e r l e r i n i z i n f a y d a l a n a -
cağı imkanlar y a r a t ı n .
YORUMLAR
ZAHNG YU: Askeri operasyonlarda düşman kaynaklarından yararlanmak
ana kuraldır Ancak kaynakları bol olmayan ülkelerde
14 9
yapılması gereken uygulama, talan için her seferinde küçük
gruplara ganimet toplama sırasının verilmesidir. Ancak o zaman
her asker yeterince ganimet toplayabilecektir.
Ganimetin paylaşımından sonra da birliklerden bir kısmını
ayırarak elde edilen ganimetin düşmandan korunması gerekir.
Bazı yorumcular bu sözlerle, ele geçirilen toprağın katkıda
bulunanlar arasında paylaşımının vurgulandığını ileri sürseler de
ben bu sözlerin o anlama geldiği konusunda aynı fikirde değilim.
SUN TZU
21 . Harekete g e ç m e d e n düşün, t a s a r l a .
22. A l d a t m a c a s a n a t ı n ı en iyi bilen z a f e r e u l a ş a c a k t ı r . Bu da
manevra sanatıdır.
YORUMLAR
Ll QUAN: İlk harekete geçen konuk son harekete geçen ise ev
sahibidir. Konuk zorluklarla boğuşurken, ev sahibi rahattır. Uzak
ve yakın arasındaki ana fark yolculuk ve sonuçları olan yorgunluk,
açlık ve soğuktur.
SUN TZU
23. Ordu Y ö n e t im Kitabı der ki; Savaş a l a n ı n d a s ö y l e n e n
söz f a z l a ileri g i t m e z . Davul ve g o n k l a r bu y ü z d e n ger
e k l i d i r . C i s i m l e r de kolay, kolay görülemez. Bayrak
ve f l a m a l a r da bu y ü z d e n g e r e k i r .
24. Bayrak, f l a m a , boru ve g o n k l a r a s k e r l e r i m i z i n kulaklarını,
g ö z l e r i n i bir nokta üzerinde y o ğ u n l a ş t ı r a b i l m e n i n ,
askeri bir b ü t ü n haline g e t i r m e n i n a r a ç l a r ı d ı r .
25. Bu ş e k i l d e t e k gövde haline g e l m i ş bir o r d u n u n kaışısında
i l e r l e m e k en büyük c e s a r e t i bile aşar, g e r i l e m e k
ise o l a n a k s ı z l a s ı n Büyük k i t l e l e r i y ö n e t m e sanatı işte
budur.
173
YORUMLAR
MEI YAOCHEN: Askerin gözlerini kulaklarını birleştirmek onların
aynı hedefe bakmalarını, aynı komutları dinlemelerini sağlayacağından
asker arasında karışıklık ve düzensizlik olmasını engeller.
Verilecek işaretler askere gidilecek yönü belideceğinden asker
dağılarak ayrı taraflara yönetmez.
SUN TZU
26. Gece s a v a ş ı n d a , ateş ve davul i ş a r e t l e r i n i
v a ş l a r ı n d a ise b a y r a k ve f l a m a i ş a r e t l e r i n i
g ö z ü n ü , kulağını e t k i l e m e k t e kullanın.
YORUMLAR
DU MU: Askerin vereceğiniz işaretlere uymasını sağlamalısınız.
MEI YAOCHEN: Askeri harekatlarda türlü türlü işaretlerin kullanılmasının
bir diğer amacı da düşmanı şaşırtmak olmalıdır.
WANG XI: Çok sayıda işaret kullandığınızda düşman şaşıracak
ve ordunuzun gücünü olduğundan büyük görebilecektir.
SUN TZU
27. Ordu ruhunu, k o m u t a n aklını y i t i r e b i l i r .
YORUMLAR
ZHANG YU: Savaş enerjiye bağlıdır. Yaşayan her varlık savaşmaya
zorlanabilir, ancak ölümüne savaşanların bu hırsı daha çok
içlerindeki enerjinin yoğunluğundan kaynaklanır. Bu nedenle askeri
operasyonlardaki ana kurallardan biri ordudaki her kademenin
aynı öfke ile doldurulmasıdır. Böyle bir ordunun karşısına çıkmak
büyük cesaret ister.
Bu arada düşman üzerinize istekle geldiğinde, yapılacak
en akıllı taktik düşmanla o an savaşmamak, savunmaya çekilip
düşmanı izlemektir. Düşman gevşeyip canı sıkılmaya başladığında
saldırıya geçerseniz düşmanın içindeki arzu tükenmiş olacağından
zafer size daha yakın olacaktır.
, g ü n d ü z sao
rdunuzun
174
Komutanların yüreğini sarsmak konusuna gelince komutanın
kalbine giden yolun beyninden geçtiğini asla unutmayın. Bu
nedenle usta komutanlar düşman komutanlarını şaşırtıp, düzenini
bozmaya, düşman askeri içinde düzensizlik yaratmaya, birlikler
arasında korku doğurmaya çalışarak düşman komutanının
beyni üzerinden ordunun kalbini sarsarlar.
HO YANXI: İlk yapman gereken şey kendi kalbini sıkı tutmaktır.
Düşmanın kalbini ancak o zaman sarsabilirsin. Eski deyişlerden
birine göre eski zaman savaşçıları düşmanın kalbini çalacak
kalplere sahiplermiş. Yine eski bir savaş kuralına göre, sıkı akıldan
çıkacak taze enerji zaferden zafere koşar.
SUN TZU
28. Ordunun ruhu sabah k e s k i n d i r ; ö ğ l e y i n bayrak s a l l a n -
maya başlar; akşamsa aklı kampa d ö n m e k t e d i r .
29. Akıllı bir k o m u t a n , bu n e d e n l e , a s k e r i n i d ü ş m a n ı n ruhunun
keskin olduğu zaman d e ğ i l , y o r g u n o l d u ğ u , geri
d ö n m e b e k l e n t i s i n e g i r d i ğ i z a m a n s a l d ı r t ı r . Buna ruh
okuma s a n a t ı denir.
YORUMLAR
MEI YAOCHEN: Sabah başlangıcı, öğle vakti ortayı, akşam ise
bitişi simgeler. Asker de aynı şekilde sabah arzu ile başlar ancak
zaman geçtikçe yorulmaya, akşam olduğunda ise evine dönmeyi
düşünmeye başlar. İşte bu son dilim asker için en tehlikeli
zamandır
SUN TZU
30. D i s i p l i n ve s ü k u n e t l e d ü ş m a n d a k i d ü z e n s i z l i ğ i , k a r g a ş a -
yı b e k l e m e k - i n i s i y a t i f k u l l a n m a s a n a t ı d ı r .
YORUMLAR
DU MU: Bir kere kendi zihnini hazırladın mı yapacağın iş ince
ayarları yaparak emirleri vermektir. Kendini soğukkanlı ve sakin
tut, olayların etkisi altında kalma, ganimetin cazibesine kapılma.
175
Düşmanın düzensizliğini, düşman hatlarındaki kargaşayı kolla.
Saldır.
HO YANXI: Yürekli bir komutan emrindeki bir milyon askeri en
vahşi düşmanın üstüne saldıdabilir. Kazanma ya da kaybetme,
zafer ya da yenilgi genellikle iç içedir. Alınacak bilgi ve hazırlanacak
stratejiler bin kere değişebilecektir. Bütün bunlar bir tek
yerde, komutanın göğsünde oluşacaktır, işte bu nedenle kalbi
olabildiğince açık, aklı düzenli olmadıkça hiçbir komutandan
karşısına çıkacak koşullara uyum göstermesi, yanılgısız kararlar
vermesi, beklenmedik ve büyük zorluklara göğüs germesi, her
meseleyi büyük bir soğukkanlılıkla ele alıp sonuçlandırması
beklenemez, umulamaz.
SUN TZU
31 . Düşman henüz uzakta iken hedefe
z o r l u k l a r l a uğraşıp d u r u r k e n rahat,
düşmanaçlıklamücadeleederken
Buna güç t a s a r r u f s a n a t ı denir.
YORUMLAR
Ll QUAN: Bu bir ev sahibi- misafir gücü mukayesesi meselesidir.
DU MU: Bu düşmanın ayağına gitmektense düşmanı ayağına
getidme meselesidir.
SUN TZU
32. Bayrak ve f l a m a l a r ı d ü z e n l i , sakin, g ü v e n l i g ö z ü k e n bir
o r d u y a s a l d ı r m a k t a n kaçınmak k o ş u l l a r ı d e ğ e r l e n d i r m e
sanatıdır.
YORUMLAR
HO YANXI: Bu daha önce de vurgulanan güçlüden uzak durma
meselesidir.
SUN TZU
3 3 . T e p e d e m e v z i l e n m i ş y a da t e p e aşağı s a l d ı r ı y a g e ç m i ş
düşmana karşı i l e r l e m e k askeri k u r a l l a r a a y k ı r ı d ı r .
y a k ı n olmak, düşman
rahat b e k l e y e b i l m e k ,
karnı t o k o l a b i l m e k .
76
YORUMLAR
DU MU: Tepelerde ya da yüksek yerlerde mevzilenmiş düşmana
saldırıdan kaçının Yüksekten aşağı saldırıya geçen düşmanın
karşısına çıkmayın
SUN TZU
34. Savaşmayı bilen düşmanı t a k i p e t m e . Savaşma a r z u s u
kuvvetlidüşmanasaldırma.
YORUMLAR
JİA LİN: Düşman henüz enerjisi yerindeyken aniden kaçmaya
başlamışsa bunun ardında mutlaka bir tuzak vardır. Böyle bir durumda
asla düşmanı takibe kalkmayın.
Ll QUAN: Güçlü enerjiden uzakta durun. Bu konuda Mei
Yaochen de, "enerjinin afallamasını bekleyin," demiştir.
SUN TZU
35. Düşmanın g ö s t e r d i ğ i yemi kapma. Evine d ö n e n o r d u y a
s a t a ş m a.
YORUMLAR
LI QUAN: Asker eve dönme arzusuna kapıldığında kararına
karşı çıkılamaz.
MEİ YAOCHEN: Bu durumdaki düşman askeri ölümüne savaşır.
SUN TZU
36. Düşman o r d u s u n u k u ş a t t ı ğ ı n d a bir açık n o k t a bırak.
B u n a l m ı ş d ü ş m a n ı çok z o r l a m a .
177
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Eski savaş kurallarına göre, düşmanı üç yönden kuşatıp
bir tarafı açık bırakın ki düşman yaşamın yolunu görebilsin.
DU MU: Düşmana bir yaşam yolu gösterin ki düşman size karşı
ölümüne savaşmasın. O zaman düşmanı yenmek kolaylaşacaktır.
MEI YAOCHEN: Doğa kuralları gereğince umudu tükenmiş bir
hayvan sonuna kadar savaşır.
Z H A N G YU: Düşman gemilerini yakar, yiyecek kaplarını kırarak
tüm gücüyle üstünüze gelirse böyle düşmana bastırmayın. Baskı
altındaki en küçük hayvanın bile çılgınca savaşacağını asla aklınızdan
çıkarmayın.
SUN TZU
37. Buna Savaş Sanatı d e n i r .
178
B ö l üm VIII
TAKTİK DEĞİŞTİRME
SUN TZU
1. Savaşta, k o m u t a n emrini h ü k ü m d a r d a n alır, o r d u s u n u
t o p l a r , g ü ç l e r i n i bir a r a y a g e t i r i r .
2. Zor k o ş u l l a r a l t ı n d a k i y e r l e r d e kamp y a p m a . Y ü k s e k y o l -
ların b i r l e ş t i ğ i y o l l a r d a m ü t t e f i k l e r i n l e i ş b i r l i ğ i yap.
T e h l i k e l i p o z i s y o n l a r olan ücra y e r l e r d e o y a l a n m a .
K u ş a t m a a l t ı n d a s t r a t e j i d e ğ i ş t i r . Ümitsiz k o ş u l l a r d a savaş
YORUMLAR
ZHANG YU: Taktik değiştirme belidi yöntemlere bağlı kalmamak,
olayların akışına göre değişerek harekete geçmek demektir.
JİA LİN: Kuşatılmış arazi her tarafı yüksek tepelerle sarılı araziye
denilir: Bu tür arazide bulunduğunuzda düşman kolaylıkla girip
çıkarken sizin için çıkış son derecede zor olacaktır. Bu tür arazide
bulunduğunuzda özel planlar yaparak düşmanın üzerinize
gelmesini engelleyin; düşmanın elindeki avantajı dengelemeye
çalışın.
Ll QUAN: Askerinizi ölümcül bir konuma yerleştirdiğinizde bu artık
askerinizin öz savaşı olacaktır.
SUN TZU
3. G i r i l m e m e s i g e r e k e n y o l l a r , s a l d ı r ı l m a m a s ı g e r e k e n o r d u -
lar, k u ş a t ı l m a s ı g e r e k e n kentler, z o r l a n m a m a s ı g e r e k e n
m e v z i l e r , d i n l e n m e m e s i g e r e k e n hükümdar e m i r l e r i v a r d ı r
YORUMLAR
Ll QUAN: Üzerinde dar geçitlerin, pusuya uygun yerlerin bulunduğu
yollardan geçmeyin.
DU MU: Başıbozuk birliklere asla saldırmayın, dönüş yolundaki
orduyu durdurmaya kalkmayın, umutsuz düşmana baskı yapmayın,
ölümcül araziye saldırmayın. Zayıf düşmanın yiyecek birliklerine
saldırarak, düşmanı korkutup elinizden kaçırmayın.
ÇAO ÇAO: Zor bir arazide düşmana saldırmak her ne kadar
mümkünse de tavsiye edilmez. Bunun nedeni arazi koşullarına
dayanmanın zoduğudur. Böyle bir arazide kalmak elde edilecek
kazancın yitirilmesinden başka sonuç getirmeyeceği gibi kuşatılmış
arazideki düşmanınız da kurtulma umudunu yitirerek size
karşı ölümüne savaşacaktır.
Karşınıza çıkacak kale küçük ama güvenli olup düşmanın
elindeki malzeme de bol ise asla kuşatmaya kalkmayın. Karşınıza
çıkan arazi küçük olduğu kadar elde edilmesi ya da yitirilmesi
kolay bir yer ise boşuna ele geçirmek için savaşmaya kalkmayın.
Hızınızı artırmak gerektiğinde sivil yönetimin emirlerini
beklemekle asla zaman yitirmeyin.
DU MU: Silahlar lanetli cihazlardır; çatışmanın kalitesi düşüktür.
Savaşçı lideder ise yukarıda cenneti, aşağıda toprağı .önünde
düşmanı, ardında hükümdarı olmayan ölüm savaşçılarıdır.
SUN TZU
4. T a k t i k d e ğ i ş i k l i k l e r i n a v a n t a j l a r ı n ı t am o l a r a k a n l a y a n
komutan b i r l i k l e r i n i nasıl y ö n e t e c e ğ i n i iyi bilir.
5. Bunları a n l a y a m a y a n k o m u t a n ise, i ç e r i s i n d e b u l u n d u ğ u
ü l k e n i n koşullarını t a m o l a r a k bilse bile b i l g i s i n i p r a t i k
avantajaçeviremez.
6. Savaş S a n a t ı ' n ı n Plan D e ğ i ş t i r m e d e r s i n d e t e c r ü b e y e
s a h i p olmayan savaş ö ğ r e n c i s i , Beş A v a n t a j a s a h i p olsa
bile, a d a m l a r ı n ı en iyi ş e k i l d e k u l l a n a m a y a c a k t ı r .
180
YORUMLAR
JİA LİN: Bulunduğunuz arazinin konumunu çok iyi bilseniz bile
aklınız yeterli esnekliğe sahip değilse arazi hakkındaki bilginiz
size yardımcı olamayacağı gibi araziden zarar bile görebilirsiniz.
Komutanlığın en önemli niteliklerinden biri koşullara uyum
yeteneğidir.
Koşulların momentine göre değişmeyi başarabilirseniz,
koşulların sağladığı avantajın niteliği değişmeyeceğinden zarar
gören taraf siz değil, düşmanınız olacaktır. Bu nedenle asla
belirgin bir kalıba bağlı kalmayın. Bu prensibi tam olarak
kavradığınızdan eminseniz, emrinizdekileri harekete geçirmeye
başlayabilirsiniz.
Koşullara uymak için bir kaç örnek vermek gerekirse:
• düşmanın pusu kurmasına uygun yapıda olduğunu fark
ettiğiniz bir yolda ilerlemekten vazgeçmek;
• umutsuzluğa kapıldığından ölümüne savaşmaya hazır
olduğunu fark ettiğiniz zayıf bir düşman birliğine saldırıdan vazgeçmek;
• bol yiyeceğe, kuvvetli silahlara, usta komutanlara, sadık
İdarecilere sahip olduğunu fark ettiğiniz bir kenti kuşatmaktan
vazgeçmek;
• mücadele edildiğinde büyük kayıplar vererek ele
geçirilebilecek bir arazi parçası için, elde edildikten sonra
muhafaza edilebilmesinin zorluğunu ve gereksizliğini anladığınızda
savaşmaktan vazgeçmek;
• normal koşullarda uyulması gereken sivil hükümet emirlerine
bu emirlerin sonunda avantaj sağlamaktan çok zarar
getireceğini anladığınızda itaat etmemek; söylenebilir.
Bu tür kararların önceden verilmesi mümkün değildir;
olaylarla karşılaşıldığında değerlendirmenin yapılması ve. kararın
o anda verilmesi zorunludur.
Her türlü kısa yola sapmak, her türlü zayıf kenti kuşatmaya
kalkmak, alınabilecek her türlü araziye göz dikmek, her türlü
orduya komuta etmeye kalkmak yalnızca açgözlülüktür. Bu
bakımdan açgözlü iken aynı zamanda koşullara uyum konusunda
yetenekli olmadığınızda, yalnızca emrinizdekileri gerektiği yönde
harekete geçirememekle kalmayacak, ordunuzu yok edecek,
askerlerinizi tüketeceksiniz.
İRİ
SUN TZU
7. Akıllı l i d e r i n p l a n l a r ı n d a avantaj ve d e z a v a n t a j b e k l e n t i l e r i
bir p o t a d a e r i y e c e k t i r .
8. Bu sayede avantaj b e k l e n t i l e r i m i z z o r u n l u olarak d e ğ i ş t i ğ -
inde, ana plana d ö n ü p amacımıza u l a ş a b i l i r i z .
9. Öte y a n d a n , z o r l u k l a r ı n o r t a s ı n d a bile karşımıza çıkması
olası bir a v a n t a j ı y a k a l a m a y a ; kendimizi f e l a k e t l e r d e n korumaya
hazır olmalıyız.
10. Düşman k o m u t a n l a r ı n ı , başlarına çeşitli d e r t l e r y a r a t a -
rak, s ü r e k l i meşgul et; cazip y e m l e r i n peşine boşuna düş
ü r t e r e k zorla, sayılarını azalt.
YORUMLAR
HO YANXI: Fayda ve zarar tümüyle birbirine bağlıdır; bu nedenle
bilge komutan her iki faktörü de ayrı ayrı değerlendirir.
ZHANG YU: Düşmanı zor duruma sokarak teslim olmaya zorla.
Başka bir strateji de düşman saflarına nifak sokarak düşmanı
yormak ve çalışmasına engel olmaktır.
DU MU: Düşmanı sürekli rahatsız ederek dinlenme fırsatı tanıma.
Ancak, buna kalkmadan önce mutlaka yerine getirmen gereken
asıl görevin güçlü bir ordu, zengin bir ülke, uyumlu bir toplum
ve düzenli bir yaşam düzeyi kurmaktır.
SUN TZU
1 1 . Savaş Sanatı bize d ü ş m a n ı n üzerimize g e l m e m e s i n i ,
u m m a k t a n s a düşmanı karşılamaya hazırlıklı olmamızı,
düşmanın bize s a l d ı r m a m a s ı n ı d i l e m e k t e n s e bizim
p o z i s y o n l a r ı m ı z ı n düşmanın saldırısını imkansızlaştırmasını
öğretir.
18 2
YORUMLAR
HO YANXI: Güvenlik içinde iken tehlikeyi unutmaz, düzen içindeyken
karışık günleri aklından çıkarmaz, tehlike ve karışıklığı
daha odaya çıkmadan fark etmeyi başararak, engel olmayı becerebilirsen
sen gerçekten en iyisin.
SUN TZU
12. Bir k o m u t a n ı n y a p a c a ğ ı beş hata f e l a k e t g e t i r e b i l i r .
(a) D i k k a t s i z c e s a r e t , yok olmaya g ö t ü r ü r .
(b) K o r k a k l ı k , düşmana esir d ü ş m e y e g ö t ü r ü r .
(c) A c e l e c i l i k , h a k a r e t l e r l e k ı ş k ı r t ı l a b i l i r .
(d) Şeref D ü ş k ü n l ü ğ ü , utanmaya g ö t ü r ü r .
(e) A d a m l a r ı n a aşırı d ü ş k ü n l ü k , endişe ve t e r e d d ü d e
götürür
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Cesur ama düşüncesiz olanlar ölümüne savaşmaya
giriştiklerinde başarısız olmaya mahkumdur. Bu tür komutanlar
her türlü pusuya kolay düşerler.
MENG SHI: Zayıf ve güçsüz komutanın aklı sağ salim geri dönmektedir.
Komutanın kalbi savaş alanında olmadığında emrindeki
askerin de şevki kalmaz. Ordudaki subaylar da birlikler de
tereddüde kapılır. Böyle bir ordunun sonu esaret ya da yok olmaktır.
ÇAO ÇAO: Çabuk öfkeye kapılan insanları hakaret ederek, şeref
düşkünlerini ise iftira ya da şerefsizlikle kızdırarak üzerinize gelmeye
zorlayabilirsiniz.
Ayrıca, düşmanın korumak için önem verdiği yerlere yapacak
saldırılar da düşman acele ile bu noktalara koşmak zorunda
kalacağından düşmanın düzenini bozacak; düşman gücünü yitirecektir.
83
SUN TZU
13. Bu beş hata bir k o m u t a n ı n , savaş a l a n ı n d a i ş l e y e b i l e c e ğ i
beş savaş günahıdır.
14. Bir o r d u y e n i l d i ğ i n d e , lideri k a t l e d i l d i ğ i n d e neden mutlaka
bu beş g ü n a h t a d ı r . Bunları ö n e m s e y i n
YORUMLAR
CHEN HAO: Başarılı komutanlar başka türlüdür: Ne ölüme koşarlar
ne de yaşamak İçin beklenti içinde olurlar. Olaylara göre
kendilerini değiştirir, öfkeye kapılmaz, kendilerini hiç bir zaman
hakaret edilmiş hissetmezler. Fırsatını bulduklarında kaplana
benzerler, aksi taktirde kapıları kapalıdır Harekete geçmeleri ya
da savunmada kalmaları tümüyle strateji gereğidir, asla memnun
olmaz, asla öfkelenmezler.
18 4
B ö l üm IX
ORDUNUN İLERLEMESİ
SUN TZU
1. Şimdi meselemiz o r d u n u n kamp kurmasında. Gözünüz
düşman i ş a r e t l e r i n d e olsun. Dağları çabuk g e ç i p v a d i l e r e
yakın y e r l e r i t e r c i h edin
YORUMLAR
Ll QUAN: Dağlık yerlerde dar geçitleri güvence altına alıp, vadilerde
su ve çayıdardan yararlanın.
ÇAO ÇAO: Bu, konu ilerlemek için en avantajlı yolun seçilmesi
ile ilgilidir.
SUN TZU
2. DAĞ SAVAŞI: Kampı y ü k s e k n o k t a l a r d a güneşi karşınıza
a l a r a k kurun. Savaşmak için t e p e l e r e t ı r m a n m a y ı n .
YORUMLAR
DU MU: Eski savaşçılar,"savaş yokuş yukarı değil yokuş aşağı
yapılır, "derler.
SUN TZU
3. NEHİR SAVAŞI: Ordunuz nehri g e ç t i ğ i n d e o l a b i l d i ğ i n c e
kısa zamanda nehirden uzaklasın.
4. İ l e r l e m e k t e olan düşman nehir g e ç i y o r s a , nehrin o r t a -
s ı n d a karşılamak üzere s a l d ı r m a y ı n . En iyi an düşmanın
y a r ı s ı n ı n g e ç t i ğ i yarısının hala su içinde o l d u ğ u andır.
18 5
YORUMLAR
ÇAO ÇAO ve Ll QUAN: Düşmanı nehir geçmeye zorla.
SUN TZU
5. Saldırı hususunda ne kadar sabırsız olursanız olun,
sakın nehri g e ç m e k üzere nehir kenarında d u r m a k t a olan
düşmana saldırmayın.
6. Uzun mesafeli silahlarınızı güneşe bakar ş e k i l d e düşmandan
yüksek araziye y e r l e ş t i r i n . Düşmana nehir
y u k a r ı saldırmayın.
YORUMLAR
JİA LİN: Nehirde savaş sırasında sel baskını altında kalma
olasılığının yanı sıra düşman' nehire zehir de atabilir. Yine de
nehirde savaşmaya zorunlu kaldığınızda nehir yukarı savaşmaktan
uzak kalın ki bir yandan düşmanla diğer yandan nehir
sularıyla savaşmak zorunda kalmayın.
DU MU: Bunun dışında nehirde bulunduğunuz sırada elinizdeki
botları akıntı altında bırakmayın. Düşman akıntıyı ardına alarak
üzerinize saldırabilir.
7. BATAKLIK SAVAŞI: Bataklıkları geçerken amacınız en
kısa zamanda b a t a k l ı k t a n çıkmak olsun.
8. B a t a k l ı k t a savaşmak zorunda kalırsanız, unutmayın ki
e l i n i z d e su ve otunuz vardır. Arkanızı a ğ a ç l a r a verip savaşın.
YORUMLAR
WANG XI: Düşmanla böyle bir durumda karşılaşmanız halinde
bile yapmanız geren şey, bulunduğunuz konumdan en iyi şekilde
yararlanmak olmalıdır. Sırtınızı mutlaka güvende tutmalısınız.
SUN TZU
9. DÜZ ALAN SAVAŞI: Düz a l a n d a sağınızı ve a r d ı n ı z ı t e p e -
lere v e r i p , düşmanı ö n ü n ü z e alın.
YORUMLAR
DU MU: Savaşçı İmparator Taigong'un şu sözlerini asla akıldan
çıkarmayın. "Bir ordu her zaman nehir ya da bataklığı soluna, tepeleri
ise sağına almalıdır."
MEI YAOCHEN: Savaş için daima savaş araçlarınızın rahat hareket
edebileceği düzlükteki arazileri seçin. Dağları ya da yüksek
tepeleri sağ ardınıza aldığınızda moment sizden yanadır. Bu durum
özellikle tepe aşağı saldırıda savaşçılar için avantaj yaratır.
SUN TZU
10. Bu savaş b i l g i l e r i Sarı İ m p a r a t o r ' u n pek çok d ü ş m a n ı n ı
yenmektekullandığıstratejinintemelbilgileridir.
YORUMLAR
ZHANG YU: Sarı İmparatordan burada söz edilmesinin nedeni
savaş sanatı kavramının kendisinin döneminde başlamış olmasıdır.
SUN TZU
1 1 . T üm o r d u l a r y ü k s e k y e r l e r i a l ç a k z e m i n l e r e , a y d ı n l ı k
alanlarıkaranlıkyerleretercihederler.
87
YORUMLAR
MEI YAOCHEN: Yüksek yerler İnsanlar için ferahlık sağlarken
alçak yerler rutubetli yapısından dolayı hastalık taşır. Bu nedenle
yükseklerdeki birlikler moment gücünü ardlarına alır, alçak yerdekiler
ise zorluklar içinde boğuşur.
WANG XI: Karanlık ve rutubetli yerlerde uzun süre kalan insanda
depresyon ve hastalıklar baş gösterir.
SUN TZU
12. A s k e r l e r i n i z e özen g ö s t e r i y o r , kamp y e r l e r i n i kuru araz
i d e k u r u y o r s a n ı z , a s k e r l e r i n i z i salgın h a s t a l ı k l a r d an
k o r u m u ş o l u r s u n u z . S a ğ l ı k l ı bir o r d u z a f e r e daha y a k ı n d ı r
YORUMLAR
MEI YAOCHEN: Bu gerçekleri iyi bilenler moment gücü nedeni
ile zaferden emin olabilirler.
SUN TZU
13. Bir t e p e y e ya da nehir y a m a c ı n a g e l d i ğ i n i z d e eğimi sağ
ardınıza, güneşi karşınıza a l a r a k y e r l e ş i n . Böylece hem
a s k e r l e r i n i z i korumuş hem de p o z i s y o n u n u z u n doğal
a v a n t a j l a r ı n d a n maksimum f a y d a l a n m ı ş olacaksınız.
YORUMLAR
ZHANG YU: Askeri operasyonlarda en büyük avantaj arazinin
konumundan doğar.
SUN TZU
14. T e p e l e r e s a ğ a n a k y a ğ m u r l a r i n d i ğ i n d e g e ç m e y i t a s a r -
ladığınız nehir kabarmış, k ö p ü r m ü ş o l a b i l i r . Bu d u r u m -
da en iyisi b e k l e m e k t i r .
188
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Beklemekteki amaç nehiri geçerken sel baskını altında
kalmamaktır.
SUN TZU
15. Dik u ç u r u m l a r ı n , sel y a m a ç l a r ı n ı n , derin ç u k u r l a r ı n , sakl
ı v a d i l e r i n , sık ç a l ı l ı k l a r ı n , b a t a k l ı k l a r ı n büyük y a r ı k l a r ın
b u l u n d u ğ u b ö l g e l e r d e n o l a b i l d i ğ i n c e çabuk çıkın, böyle
y e r l e r d e n z o r d a k a l m a d ı k ç a uzakta kalın.
16. Siz bu tür y e r l e r d e n uzakta kalmaya d i k k a t e d e r k e n , düşmanı
buralara s ü r ü k l e m e y e ; düşmana s a l d ı r ı y a g e ç t i ğ i -
mizde de d ü ş m a n ı n ardında bu tür a l a n l a r ı n olmasına
özen g ö s t e r i n .
YORUMLAR
ÇAO ÇOA: Askeri operasyonlarda bu tür arazilerden uzakta
kalmaya özen gösterirken yapacağınız manevralarla düşmanın
ardını bu tür araziye verdirmeye çalışın ki şans düşmandan yana
değil, sizden yana olsun.
SUN TZU
17. Kampınızın ç e v r e s i n d e t e p e l e r , y ü k s e k o t l a r l a ö r t ü l ü
g ö l e t l e r , kamış t a r l a l a r ı , ya da ç a l ı l ı k l a r l a kaplı k o r u l u k l a r
v a r s a bu a l a n l a r ı a d a m a k ı l l ı kontrol edin.
Bu tür a l a n l a r , pusu kurmak isteyen düşman baskıncılarının
ve c a s u s l a r ı n ı n en çok t e r c i h e t t i k l e r i y e r l e r d i r .
YORUMLAR
ZHANG YU: Bu tür arazilere girildiğinde mutlaka durup çevrenizi
baştan aşağı arayın. Unutmayın ki bu tür yerler pusu kurmak için
ya da düşman casuslarının aranıza sızması, neler konuştuğunuzu,
verdiğiniz komutları dinlemesi için ideal yerlerdir.
89
SUN TZU
18. Düşman size y a k ı n l a ş m a s ı n a rağmen hala sakin ise
b u l u n d u ğ u pozisyonun doğal gücüne inanıyor d e m e k t i r .
19. Düşman sakin d u r m a k l a b i r l i k t e sizi kışkırtıyorsa, sizin
ü z e r i n e gelmenizi istiyor d e m e k t i r .
20. Düşmanın kamp y e r i n e ulaşım kolay g ö z ü k ü y o r s a , mutlaka
size bir yem g ö s t e r i y o r d u r .
YORUMLAR
DU MU: Düşman doğal olarak güvenli bir pozisyonda bulunmaktansa
üssünü başka bir yere taşımaktaysa, bunun tek anlamı
vardır: Orada kendisine bir avantaj görmüştür.
SUN TZU
2 1 . Ormandaki ağaçlar a r a s ı n d a k i bir h a r e k e t l e n m e düşmanın
i l e r l e d i ğ i n i n s i m g e s i d i r . Sık o t l a k l a r d a g ö z ü k e c e k
p e r d e l e m e l e r d ü ş m a n ı n sizi ş ü p h e l e n d i r m e y e çalıştığı
anlamındadır.
YORUMLAR
DU YU: Çalılar arasında perdeleme yapan düşmanın amacı sizi
tuzak kurulduğuna inandırmaktır.
SUN TZU
2 2 . A n i d e n y ü k s e l e n kuşlar bir pusunun b e l i r t i s i d i r.
Ürkmüş hayvanlar ani bir baskının h a b e r c i s i d i r .
23. Ufukta g ö z ü k e c e k y ü k s e k toz b u l u t l a r ı savaş a r a b a l a r ı -
nın i l e r l e m e k t e o l d u ğ u n u g ö s t e r i r . Toz bulutları alçak
ama geniş bir alana dağılmış ise piyadeler y a k l a ş m a k -
t a d ı r . Toz b u l u t l a r ı ufak, ufak ve ç e ş i t l i y ö n l e r e dağılmakta
ise düşman b i r l i k l e r i ateş için odun t o p l a m a k t a -
dır. İleri geri hareket eden küçük t o z b u l u t l a r ı da
d ü ş m a n ı n kamp y a p m a k t a o l d u ğ u n u b e l i r t i r.
90
YORUMLAR
MEI YAOCHEN: Hafif birliklerin kampı da hafif tozlu olur.
SUN TZU
24. Sakin s e s l e v e r i l e n k o m u t l a r , y o ğ u n l a ş a n hazırlıklar
d ü ş m a n ı n s a l d ı r ı y a g e ç e c e ğ i n i ; s e r t k o m u t l a r , saldırı
g ö s t e r i l e r i ise d ü ş m a n ı n geri ç e k i l e c e ğ i n i n i ş a r e t l e r i d i r .
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Düşman mütevazılık içinde sizinle görüşmeye geldiğinde
mutlaka çevreye casuslar çıkarın. Düşmanın büyük bir süratle
savaş hazırlığı yaptığını göreceksiniz.
ZHANG YU: Düşman elçileri sizinle sed konuşuyor, bidikleri ilerliyorsa,
düşmanın amacı sizi korkutarak geri çekilmenizi sağlamaktır.
WANG XI: Düşmanın sesi yüksek, hareketi tehdit edici olduğunda
düşmanın geri çekileceği aklınıza gelmez.
SUN TZU
25. Hafif s a v a ş a r a b a l a r ı öne gelir de y a n l a r a hareket e d e r s e ,
bu d ü ş m a n ı n savaş d ü z e n i n e g e ç m e k t e o l d u ğ u n u n belirt
isidir.
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Birlikler dizilmeye başladığında tek amaç vardır:
Savaş.
DU MU: Hafif savaş araçları savaş alanının sınırlarını
oluşturur.
SUN TZU
26. B e l i r g i n bir a n l a ş m a ile b i r l i k t e g e l m e y e n barış ö n e r i l e r i
tuzakbelirtisidir.
191
YORUMLAR
CHEN HAO: İki ülke birbirine saldırgan davranışlar içinde iken
içlerinden birinin anlaşma imzalamaktan kaçınarak, barış ve
dostluk yaklaşımı göstermesinin mutlaka bir nedeni vardır. Bu
durumda düşman ya bir iç kargaşa ile karşılaşmış, bu sorunu rahatça
çözebilmek için geçici olarak zaman kazanmaya çalışmaktadır
ya da sizin gücünüzün kendisinden yüksek olduğunu
anlamış ve o nedenle kendisine yeterli hazırlık yapma zamanı
kazandırırken sizin dostluk nedeni ile gevşemenizi hedeflemektedir.
SUN TZU
27. Düşman b i r l i k l e r i a r a s ı n d a k o ş u ş t u r m a a r t a r , a s k e r l e r
bölük, bölük t o p l a n ı r l a r s a k r i t i k an g e l m i ş t i r .
YORUMLAR
JİA LİN: Düşman safları aniden harekete geçtiğinde mutlaka bir
nedeni vardır. Akla ilk gelmesi gereken olasılık düşmana takviyelerin
geldiği ve düşmanın üzerinize akına kalkacağıdır. Yapılacak
en doğru iş derhal düşman saldırısına hazırlanmaktır.
SUN TZU
28. Bazı birlikler i l e r l e r k e n bazıları geri ç e k i l i y o r s a , bu y e m -
dir.
YORUMLAR
DU MU: Düşman sizi üzerine çekmek amacı ile kendisinde kargaşa
ve düzensizlik varmış numarası yapmaktadır.
SUN TZU
29. A s k e r l e r m ı z r a k l a r ı n a y a s l a n ı y o r s a , a c ı k m ı ş l a r d ı r .
30. Su g e t i r m e y e g i d e n a s k e r l e r i n ilk işi su içmek o l m u ş s a ,
o r d u susuz kalmıştır.
YORUMLAR
ZHANG YU: Aç insanın enerijisi kalmaz, bunu en rahat silahlarına
yaslanmalarında görebiliriz. Orduda genellikle askşr hep birlikte
yemek yediğinden eğer bir asker açsa tüm ordu aç demektir.
WANG YU: Bu işaretlerin analizi ile düşmanın peşinde açlık ve
susuzluğun dolaştığını görebilirsiniz.
SUN TZU
3 1 . Düşman k a z a n a b i l e c e ğ i a v a n t a j l ı bir p o z i s y o n g ö r d ü ğ ü
halde h a r e k e t e t m i y o r s a , a s k e r l e r t ü k e n m i ş t i r .
YORUMLAR
ZHANG YU: Asker de subaylar da yorgun olduğunda savaşa
zorlanamaz. Bu nedenle böyle bir durumda başlarındaki komutan
bir avantaj görse bile askere saldırı emri vermekten kaçınır.
SUN TZU
32. K u ş l a r ı n k o n d u ğ u y e r l e r d e d ü ş m a n y o k t u r . Gece g ü r ü l t ü
y a p a n d ü ş m a n ı n s i n i r l e r i bozuktur.
YORUMLAR
Ll CUAN: Surlarında kuşlar gördüğünüz kale terk edilmiştir.
ÇAO ÇAO:Düşman askerleri gece vakti gürültü yapıyorsa düşman
komutanı ürkmüş demektir.
DU MU: İnsanlar sadece korktuklarında veya huzursuz olduklarında
birbirlerine seslenerek cesaret bulmaya çalışırlar.
93
CHEN HAO: Her on kişiden sadece biri bile cesur olduğunda diğer
dokuz kişi her ne kadar korkak ve zayıf olurlarsa olsunlar
kendilerini o bir kişi sayesinde güvende hissedebilirler. Ben de
ÇAO ÇAO'nun sözlerine katılıyorum. Geceleyin gürültü yapan
askerin başındaki komutan korku içindedir.
SUN TZU
33. K a m p t a k a r g a ş a v a r s a k o m u t a n ı n o t o r i t e s i z a y ı f t ı r .
B a y r a k l a r , f l a m a l a r aşağı y u k a r ı h a r e k e t e d i y o r s a a s k e r -
i n içine f i t n e d ü ş m ü ş t ü r . Subaylar kızgın ise asker y o r -
gundur.
YORUMLAR
LI QU AN: Komutanın otoritesi kalmadığında ordu başıbozuktur.
ZHANG YU: işaret flamalarının kullanım amacı birlikleri düzenlemektir.
Flamalar düzensiz bir şekilde sallandığında ordunun karışıklık
içinde bulunduğu anlaşılır.
JİA LİN: İnsanlar yorulduğunda kolay sinirlenirler.
SUN TZU
34. Düşman, a t l a r ı n ı buğdayla b e s l e m e y e , ö k ü z l e r i n i k e s i p
y e m e y e başlarsa, y e m e k kazanlarını a t e ş e koymuyorsa,
ç a d ı r l a r ı n a d ö n m e y e c e k l e r i n i , ölene kadar s a v a ş m a y a
hazır o l d u k l a r ı n ı anlamalıyız.
YORUMLAR
MEI YAOCHEN: Düşman öküzlerini kesmeye başlamış, yemek
kaplarını bırakıp, çadırlarına dönmemeye başlamışsa umutlarını
iyice yitirdiklerini, zafer için ölümüne dövüşeceklerini anlamak gerekir.
SUN TZU
35. Küçük g r u p l a r halinde f ı s ı l d a ş a n ya da alçak s e s l e konuşan
asker g r u p l a r ı n ı n oluşması asker arasında muhal
efetinvarlığınıgösterir.
194
YORUMLAR
MEI YAOCHEN: Askerler arasında fısıldaşma askerin gerçek
duygusunu odaya koyduğunu; askerlerin ağır ağır hareket etmesi
ise görevlerin ihmal edilmekte olduğunu gösteren önemli mesajlardır.
WANG XI: Asker arasındaki fısıldaşma askerin ne hissettiğinin,
görevlerin yapılmasındaki gevşeme de askerin komutanına olan
inancının azaldığının simgesidir. Komutanına inancı kalmamış
asker, komutan hakkında konuşmaya koyulur.
SUN TZU
36. Çok f a z l a ödül d ü ş m a n ı n k a y n a k l a r ı n ı n t ü k e n d i ğ i n i , çok
f a z l a ceza ise aşırı sıkıntı k o ş u l l a r ı n ı n v a r l ı ğ ı n ı b e l i r t i r .
YORUMLAR
DU MU: Komutanlar ellerindeki momentin gücü tükendiğinde askeri
şevke getirmek ve isyana kalkmalarını önlemek için sürekli
ödüller vermeye başlarla. Asker yorulduğunda cezadan korkuyu
unutur, bu durumda askeri korkutmak için komutanlar sürekli
ceza vermeye başlarlar.
MEI YAOCHEN: Asker kendisine verilen emirleri yerine getiremeyecek
kadar yorulduğunda komutanlar otoriteyi sürdürmek için
ceza yağdırmaya başlarlar.
SUN TZU
37. Coşku ile savaşa g i r i ş i p , d ü ş m a n ı n g ü c ü n ü g ö r ü n c e korkuya
k a p ı l m ak haber a l m a n ı n zaafını g ö s t e r i r .
YORUMLAR
LI QU AN: Olabilecekleri düşünmeksizin harekete geçtikten sonra
korkuya kapılmak akılsız cesarettir. Akılsız cesaretin sonu genellikle
kötü olur.
195
SUN TZU
38. Gelen e l ç i l e r bize k o m p l i m a n y a p ı y o r s a , düşman a t e ş k e s
istemektedir.
YORUMLAR
DU YU: Düşman teslim olmaksızın barış ister şekilde size
yaklaştığında amacı dinlenmek için zaman kazanmaktır.
WANG XI: Bu durumda moment güçleri daha fazla dayanamayacaktır.
SUN TZU
39. Düşman b i r l i k l e r i kızgınlıkla ilerler, karşımıza d i k i l i r a m a .
ç a t ı ş m a y a g i r m e y e ya da geri d ö n m e y e kalkmazsa bu durumda
son d e r e c e d e uyanık v e t e d b i r l i olmamız g e r e k i r .
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Düşman kesinlikle sürpriz bir saldırıya hazırlanıyordur
SUN TZU
40. B i r l i k l e r i m i z i n g ü c ü düşmanla hemen, hemen eşit ise
d ü ş m a n g e n e l l i k l e d o ğ r u d a n s a l d ı r m a z . Bu d u r u m d a y a p -
mamız g e r e k e n şey, g ü ç l e r i m i z i t o p l a m a k , düşmanı y a k -
ından t a k i p e d e r k e n t a k v i y e s a ğ l a m a y a ç a l ı ş m a k t ı r .
YORUMLAR
CHEN HAO: Elimizdeki güç düşmanın gücünden daha üstün olmadığında
düşman üzerine ilerlemek o an için bize herhangi bir
avantaj sağlamayacak ise komşu ülkelerden yardım istemektense
elimizdeki işçileri ordumuza katmak zafer için daha yararlı
olacaktır
JİA LİN: Büyük bir gücün kendinden küçük bir birliğe saldırması
o güce prestij sağlamaz. Prestij daha çok küçük bidiğin kendinden
üstün güce saldırısından doğar.
18 2
SUN TZU
41 . Düşmanı hor g ö r ü p , p l a n l a m a y ı ihmal e d e n , d ü ş m a n a
esir d ü ş m e y e mahkumdur.
YORUMLAR
DU MU: Önceden planlar yapıp hazırlanmaktansa cesaretine güvenerek
bulunduğu koşullara aldırmayıp, düşmanı hafife alan tarafın
kaderi düşmana esir düşmektir.
SUN TZU
42. K o m u t a n ı n a güven d u y m a y a n a s k e r e ceza v e r i l d i ğ i n d e
asker k o m u t a n ı n a i t a a t k a r o l m a y a c a k t ı r . İtaatsiz asker
ise asla z a f e r kazanamaz.
K o m u t a n ı n a inanan a s k e r e ceza u y g u l a n m a z s a asker
K o m u t a n ı n a g ü v e n i n i y i t i r e c e ğ i n d e n yine başarısız
olacaktır.
YORUMLAR
WANG XI: Askerin kafasında güven ve saygı duyguları en başından
itibaren kurulamamışsa, asker size bağlılık göstermeyecektir.
ZHANG YU: Askerin güven ve saygısının kazanıldığı ve dolayısıyla
asker ile komutan arasında bağlılığın kurulu olduğu konumlarda
bile ceza uygulamaları gevşeyecek olursa asker mağrurlaşacak,
normal görevini yapmaktan uzaklaşacaktır.
SUN TZU
43. Bu nedenle a s k e r i n k o m u t a n ı n a inanmasını s a ğ l a m a k
için a y ı r ım g ö s t e r m e d e n bir y a n d a n adil davranıp, diğer
y a n d a n ç e l i k gibi d i s i p l i n a l t ı n d a t u t m a l ı y ı z . Bu z a f e r e
g i d e n en kesin y o l d u r .
97
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: insancıl davranmak kültür sanatından, disiplin ise
adaletten doğar.
Ll QUAN: Kültür sanatı cömertlik ve ödül anlamına gelirken, savaş
sanatı disiplin ve cezaya dayanır.
MEI YAOCHEN: Askere cömert ve insancıl davran, disiplin ve
sedlikle birleştir. Sertlikle cömertlik yanyana geldiğinde zafer kesindir.
SUN TZU
44. E ğ i t i m d e a s k e r e , e m r e itaa t a l ı ş k a n l ı ğ ı v e r i l m i ş s e o r d u
d i s i p l i n l i d i r . Aksi halde d i s i p l i n y o k t u r . Disiplin z a f e r i n
anahtarıdır.
45. Şayet bir k o m u t a n hem a d a m l a r ı n a g ü v e n d i ğ i n i g ö s t e r i p ,
hem de e m i r l e r i n e kesin itaat i s t i y o r s a , kazanç iki y ö n l ü
olur.
YORUMLAR
DU MU: Emre itaat askerliğin yaşam tarzıdır. Normal zamanlarda
en başından itibaren cömedlik ve güvenilidik ile onur ve düzen
bidikte mevcut olduğunda, daha sonraları asker düşmanla karşılaştığında
düşmana karşı da aynı düzen içinde, birbirine sonsuz
güven ve anlayış ile karşı koyacaktır.
198
Bölüm X
ARAZİ FAKTÖRÜ
SUN TZU
1. Altı çeşit arazi vardır.
(a) Düzgün arazi.
(b) Karışık arazi.
(c) İhmal e d i l e c e k arazi.
(d) Dar g e ç i t l e r .
(e) Uçurumlu t e p e l e r .
( f ) Düşmandan uzak pozisyonlar.
2. H e r i k i t a r a f ı n da r a h a t l ı k l a g i r e b i l e c e ğ i a r a z i l e r e "Düzgün
A r a z i " denilir.
3. Bu tür araziye d ü ş m a n d a n önce g e l m e y e ; a r a z i n i n y ü k s e k ,
güneşli b ö l g e l e r i n i t u t m a y a özen g ö s t e r i n . M a l z e m e l e r i n i z i
d i k k a t l e koruyun. O zaman savaşa a v a n t a j l a başlarsınız.
4. T e r k e d i l m e s i kolay o l m a k l a b i r l i k te y e n i d e n ele g e ç i r i l m e -
si zor olan araziye "Karışık A r a z i " denir.
5. Bu tür bir a r a z i d e n hazırlıksız düşmana saldırıp, y e n e b i l -
irsiniz. Ama, düşman sizi hazırlanmış, b e k l i y o r s a ve düşmanı
y e n e m e z s e n i z bu araziye dönüşünüz olanaksız olacak;
sizin için f e l a k e t l e r b i r b i r i n i t a k i p e d e c e k t i r .
6. A r a z i n i n konumu her iki t a r a f ı n da ilk adımda ele g e ç i r e -
meyeceği t ü r d e n s e bu tür a r a z i l e r e "İhmal Edilecek A r a z i "
denir.
7. Böyle bir a r a z i d e , düşman bize cazip bir y em v e r s e bile
i l e r l e m e k t e n s e g e r i l e y e r e k düşmanı üzerinize gelmeye
k ı ş k ı r t m a k g e r e k i r . Düşman ordusunun bir kısmı üzerimize
g e l d i ğ i n d e saldırı avantajı bizde olacaktır.
I9 0
8. Dar g e ç i t l e r e g e l i n c e , i l k ele g e ç i r e n s i z s e n i z k u v v e t l e r i -
nizi d i k k a t l e y e r l e ş l e ş t i r i p , düşmanın g e l m e s i n i bekleyin.
9. Düşman o r d u s u sizin dar bir g e ç i d i ele g e ç i r m e n i z e engel
o l d u ğ u n d a , dar g e ç i d i n düşmanca k o n m u ş tarzını inceleyin.
İyi k o r u n u y o r s a üzerine g i t m e y i n .
10. Uçurumlu t e p e l e r i ilk siz ele g e ç i r m i ş s e n i z , yüksek ve
g ü n e ş l i n o k t a l a r a y e r l e ş i p düşmanı bekleyin.
1 1 . Düşman s i z d e n önce d a v r a n ı p y e r l e ş m i ş s e , üzerine g i t -
meyin. Düşmanı geri ç e k i l i y o r gibi y a p a r a k y e r i n d e n
ç ı k a r m a y ı deneyin.
12. Düşmanla a r a n ı z d a o l d u k ç a büyük bir mesafe varsa ve
her ikinizin de g ü ç l e r i b i r b i r i n e y a k ı n s a savaşa g i r m e k
kolay o l m a y a c a ğ ı gibi savaşın s o n u c u d a her zaman
lehinizeolmayabilir.
1 3 . B u altı p r e n s i p Arazi f a k t ö r ü n ü n ana p r e n s i p l e r i d i r . Sor
u m l u l u k sahibi bir komutan bu p r e n s i p l e r i d i k k a t l e incel
emelidir.
YORUMLAR
LI QUAN: Bunlara arazi faktörleri denilmesinin nedeni bu arazileri
bilmeyen ya da anlamayan komutanın savaşı kaybedeceği
gerçeğindendir.
MEI YAOCHEN: Askerin kendisinden yararlandığı ve üzerinde
zaferi kazandığı yer arazidir. Bu nedenle arazi faktörüne en büyük
önem verilmelidir.
SUN TZU
14. Ordunun basına doğal n e d e n l e r i n dışında, daha çok
k o m u t a n ı n h a t a l a r ı n d a n k a y n a k l a n a c a k altı bela gelebilir.
Bunlar:
(a) Geri ç e k i l m e .
(b) Baş kaldırma.
(c) Çöküş.
200
(d) Harap olmak.
( e ) Kargaşa.
( f ) Bozgun.
15. Diğer k o ş u l l a r aynı k a l m a k l a birlikte şayet bir b i r l i ğ in
k a r ş ı s ı n a kendisinin on misli bir düşman çıkarsa bu
b i r l i ğ i n t e k şansı kalır. Geri ç e k i l m e .
16. A s k e r l e r ç o k g ü ç l ü a n c a k s u b a y l a r ı zayıfsa sonuç başk
a l d ı r m a d ı r . Subaylar g ü ç l ü asker z a y ı f s a , s o n u ç ç ö k ü ş -
tür.
1 7 . Üst s u b a y l a r ı n kızgınlıkla a m i r l e r i n e baş k a l d ı r ı p , baş
k o m u t a n ı n emrini b e k l e m e d e n kendi b a ş l a r ı n a d ü ş m a n -
l a savaşa k a l k m a l a r ı n ı n s o n u c u Harap O l m a k ' t ı r .
18. Bir komutan zayıf, o t o r i t e s i n i y i t i r m i ş , v e r d i ğ i e m i r l e r
açık, b e l i r g i n olmayıp, s ü r e k l i d e ğ i ş i y o r s a ; e m r i n d e k i
s u b a y l a r da a s k e r l e r de b e l i r l i g ö r e v l e r e s a h i p d e ğ i l ve
ü s t ü n e üstlük o r d u k a t m a n l a r ı düzensiz, rast g e l e
k u r u l m u ş ise bu d u r u m a t e k ad v e r i l e b i l i r . Kargaşa.
19. Bir k o m u t a n d ü ş m a n ı n g e r ç e k g ü c ü n ü sezemez de, kendi
zayıf bir b i r l i ğ i n i k e n d i n d e n g ü ç l ü d ü ş m a n a saldırtır ya
da s e ç m e b i r l i k l e r i n i g ü ç l ü düşmanı karşısında o r d u n u n
ön s a f l a r ı n a y e r l e ş t i r m e y i ihmal e d e r s e , bunun t e k s o n u -
cu o l a b i l i r . Bozgun.
YORUMLAR
ZHANG YU: Genel olarak, düşmanı yenmenin yolu askeri liderin
tek bir fikir üzerinde kenetlenerek tüm birliklerin aynı amaç üzerinde
yardımlaşmasından geçer.
SUN TZU
20. S o r u m l u l u k s a h i b i her k o m u t a n ı n y e n i l g i y e d ü ş m e m e k
için d i k k a t e t m e s i g e r e k e n altı yol v a r d ı r .
21 . Arazinin doğal k o ş u l l a r ı bir a s k e r i n en önemli m ü t t e f i -
kidir. A n c a k , b u n u n yanı sıra, düşmanın g ü c ü n ü sezme
201
y e t e n e ğ i , z a f e r e giden g ü ç l e r i n k o n t r o l ü , z o r l u k l a r ı ,
t e h l i k e l e r i , m e s a f e l e r i g ö r m e k a p a s i t e s i bir k o m u t a n ı n
testsorularıdır.
22. Bu hususları bilip savaş s ı r a s ı n d a kullanan k o m u t a n
savaşı kazanır. Bunları bilmeyen ya da k u l l a n a m a y a n
k o m u t a n k a y b e t m e y e mahkumdur.
YORUMLAR
JİA LİN: Emrindeki askeri becerisine, cesaretine göre ayırmasını
bilmeyen komutan kendi yenilgisini hazırlar.
CHEN HAO: Yenilgiye yol açan altı neden vardır. Birincisi açık
bir ceza ve ödül sisteminin eksikliği; ikincisi, rakamların değerlendirilmesinde
yanılgı; üçüncüsü, yetersiz eğitim; dördüncüsü,
mantıksız aşırı heyecanlanma; beşincisi, kanun ve düzenin yetersizliği;
sonuncusu ise güçlü ve sebatkar olanı seçmede yetersizliktir.
ZHANG YU: Bu hususlara dikkat etmeyen yenilecektir.
Düşmanın içinde bulunduğu koşulları ve araziyi bilen komutan
kazanacak, bilmeyen komutansa kaybedecektir.
SUN TZU
23. Savaşın s o n u c u n u n zafer o l a c a ğ ı kesinse, başınızdaki
hükümdar i s t e m e s e bile savaşın. Ama, savaşın z a f e r l e
s o n u ç l a n m a y a c a ğ ı n ı g ö r ü y o r s a n ı z , hükümdar y a l v a r s a
bile savaşmayın.
24. Düşmana karşı, savaşı kazanınca k a v u ş a c a ğ ı şan, şeref
v e ş ö h r e t i d ü ş ü n m e d e n savaşan; g e r e ğ i n d e üstün
d ü ş m a n karşısında geri ç e k i l m e s i n i bilen, tek amacı
t e k amacı ülkesini korumak olan k o m u t a n l a r ü l k e l e r i -
nin m ü c e v h e r i d i r .
YORUMLAR
ZHANG YU: Hükümdarın emrinin tersine ilerleyen ya da çekilen
komutanın amacı asla kişisel değildir. Komutan verdiği her emirde
ülkesinin yararını ve emrindeki askerin yaşamını düşünen kişidir.
Böyle yararlı hizmetkarlar ülkenin servetidir.
SUN TZU
25. A s k e r l e r i n i z e öz ç o c u k l a r ı n ı z gibi bakın, sizi en d e r i n
v a d i l e r e kadar t a k i p e d e c e k l e r d i r . Onlara y e t i ş k i n o ğ u l -
larınız gibi bakın, y a n ı n ı z d a ölmeyi her ş e y e t e r c i h
edeceklerdir.
YORUMLAR
LI QUAN: Askere doğru davrandığınızda askerin tüm gücü emrinizde
olacaktır.
SUN TZU
26. Ancak, a s k e r i n i z e düşkün o l d u ğ u n u z halde o t o r i t e k u l -
l a n a m ı y o r s a n ı z ; y u m u ş a k kalpli olduğunuz halde emirl
e r i n i z i d i n l e t e m i y o r s a n ı z , a s k e r l e r i n i z a r a s ı n d a kargaşa
h ü k üm s ü r ü y o r s a , a s k e r l e r i n i z y a r a m a z ç o c u k l a r a dönmüştür.
Hiç bir işe y a r a m a z l a r .
YORUMLAR
ÇAO ÇAO: Askere sadece ödül ya da sadece ceza uygulamak
hiç bir amaca hizmet etmez. Ceza ve ödül uygulaması birlikte
uygulanmadığında asker şımarık bir çocuk gibi ya her yaptığı için
ödül bekleyecek ya da tümüyle mutsuz olacaktır Bu uygulamadan
yararlı bir sonuç çıkmayacağı gibi vereceği zarar da büyük
olabilir.
27. A s k e r l e r i m i z i n savaşa hazır o l d u ğ u n u bilmemize rağmen,
düşmanın savaşa hazır o l m a d ı ğ ı n ı n f a r k ı n d a d e ğ i l -
ilsek, z a f e r e g i d e n y o l u n ancak y a r ı s ı n d a y ı z d e m e k t i r .
28. Düşmanın savaşa hazır o l m a d ı ğ ı n ı b i l m e k l e b i r l i k t e kendi
a s k e r l e r i m i z i n savaşa henüz hazır o l m a d ı ğ ı g e r ç e ğ i n i
g ö r e m i y o r s a k z a f e r e g i d e n yolun henüz y a r ı s ı n d a y ı z
demektir.
29. Düşmanın savaşa hazırlıklı o l d u ğ u n u , kendi a s k e r i m i z i n
savaşa hazır o l d u ğ u n u b i l m e m i z e r a ğ m e n , üzerinde buld
u ğ u m u z doğal koşulların savaşmaya uygun olmadığını
g ö r e m i y o r s a k z a f e r e g i d e n y o l u n yine y a r ı s ı n d a y ı z demektir.
WANG XI: Kendinizi bilirken düşmanı bilmiyor ya da düşmanı bilirken
kendinizi bilmiyorsanız her iki durumda da zaferden emin
olamazsınız. Kendinizi de düşmanınızı da adamakıllı tanıdığınızda
bile savaşa kendinizi hazır görüyorsanız yine de bulunduğunuz
arazinin avantajlarını ya da dezavantajlarını değerlendirmeyi
unutmamanız son derecede önemlidir.
30. Deneyimli asker, h a r e k e t e g e ç t i ğ i n d e asla şaşırmaz,
b i r l i ğ i n i asla kaybetmez.
31 . Sonuç o l a r a k Savaş S a n a t ı ' n ı n ünlü bir d e y i ş i n d e n bahs
e d e l i m : Düşmanı b i l d i ğ i n i z kadar k e n d i n i z i de b i l i y o r -
sanız, zafer k o n u s u n d a ş ü p h e n i z o l m a s ı n . Bunun yanında,
Cenneti biliyor, Dünyayı t a n ı y o r s a n ı z z a f e r i n i z kesin
olacaktır.
DU MU: Harekete geçmeden zafer ya da yenilgiyi öngörebiliyorsanız
savaş sırasında karışıklığa düşmez elinizdeki güçleri boşuna
yıpratmazsınız.
MEI YAOCHEN: Düşmanın avantajları ile kendi avantajlarınızı
görebildiğiniz sürece tehlikede değilsiniz. Hava ve arazi faktörlerini
iyi bildiğinizde ise karşınıza geçilmez geçitler çıkmayacaktır

B ö l üm XI ARAZİDE DOKUZ KONUM

1. Savaş Sanatı dokuz t i p arazi t a n ı m l a r .

(a) Karışık Arazi
(b) Y a k ı n Arazi
(c) İ h t i l a f l ı Arazi
(d) Açık Arazi
( e ) A n a h t a r Arazi
( f ) Ciddi Arazi
(g) Zor Arazi
(h) K u ş a t ı l m ı ş Arazi
( i ) Ümitsiz Arazi
2. Savaş kendi ü l k e m i z d e y a p ı l ı y o r s a bu arazi t ü r ü n e
" K a r ı ş ı k Arazi denir.
ÇAO ÇAO: Asker toprağına bağlı ve birlikler yurda yakınsa askerin
dağılması çok kolay olur.
3. Düşman a r a z i s i n e g i r m e m i z e rağmen henüz kendi s ı n ı r l a r -
ımızın y a k ı n ı n d a y s a k bu t ü r a r a z i y e "Yakın A r a z i " d e n i r .
ÇAO ÇAO: Bu tür arazide unutulmaması gereken şey askerlerin
her an geri dönebileceği faktörüdür.
DU MU: Ne zaman ki bir ordu ilerler ve düşman arazisine girerse
gemileri yakıp geri dönüş olanağının kalmadığını askerine göstermelidir.
4. Sahip o l u n m a s ı her iki t a r a f a da büyük a v a n t a j s a ğ l a y a n
a r a z i y e İ h t i l a f l ı Arazi d e n i r
ÇAOO ÇAO: Azınlığın çoğunluğa üstünlük sağlayabileceği arazilerde
zayıf taraf güçlüyü dize getirebilir.
DU MU: Doğal engeller ile stratejik geçitler çatışmanın kaçınılmaz
olduğu yerlerdir.
5. Her iki t a r a f ı n da k o l a y l ı k l a g i r i p ç ı k a b i l d i ğ i a r a z i y e Açık
Arazi denir.
ZHANG YU: Yolların kesiştiği ve geçişin durdurulmasının mümkün
olmadığı arazilere trafiği kolay arazi denilir.
6. Üç krallığın a r a z i l e r i n i n b i r l e ş m e n o k t a s ı n d a yer alan araz
i l e r e A n a h t a r Arazi denir. Bu tür a r a z i l e r e s a h i p olan krallık,
i m p a r a t o r l u ğ u n da büyük kısmına s a h i p olur.
HO YANXI: Anahtar arazi çeşitli ana yolların birleştiği ve eline ilk
geçiren tarafın ülkenin her tarafına ulaşımı kontrol altına alabile-
ceği arazilerdir. Bu tür arazileri ele geçiren taraf güvenliğe kavuşurken,
elinde tutamayan ise tehlikelerle başbaşa kalacaktır.
7. Bir o r d u d ü ş m a n ü l k e s i n i n bağrına g i r m i ş olmasına karşın,
a r d ı n d a kuvvetli düşman kaleleri b u l u n m a k t a ise
b u l u n d u ğ u arazi konumu Ciddi Arazi o l a r a k a d l a n d ı r ı l ı r .
ÇAO ÇAO: Bu tür arazilere geriye dönüşün zor olduğu arazi denilir.
8. G e ç i l m e s i zor olan d a ğ l ı k o r m a n l a r , çalılık y a m a ç l a r , bataklıklarla
kaplı arazilere ZOR ARAZİ denir.
HO YANXI: Zor arazilerin zorluğu bu tür arazilerde siper kazılmasının
ya da engellerin inşasının zor olması nedeniyle savunma
yapmanın neredeyse imkansız olmasından gelir. Bu tür
arazilere girildiğinde yapılacak en akıllıca iş mümkün olabildiğince
kısa sürede çıkmaktır.
9. Dar v a d i l e r d e n g e ç i l e r e k u l a ş ı l a b i l e n , i ç i n d e n d a r a c ı k keçi
y o l l a r ı ile ç ı k ı l a b i l e n a r a z i l e r e k u ş a t ı l m ı ş Arazi denir. Bu
t ü r a l a n l a r d a zayıf bir b i r l i k koca bir o r d u y l a başa ç ı k a b i l i r .
MEI YAOCHEN: Bu tür arazilerden geçebilmenin tek yolu çevreye
olağanüstü uyabilme yeteneğidir.
ZHANG YU: Girişi dar, ardı kapalı bu tür arazilerde bir kişi bin
askeri kolayca durdurabilir. Bu nedenle bu tür araziler tam pusu
yerleridir.
10. Sadece g e c i k m e d e n s a v a ş m a m ı z h a l i n d e i ç i n d e n sağ
ç ı k a b i l e c e ğ i m i z a r a z i y e Ümitsiz Arazi denir.
CHEN HAO: Ümitsiz arazide bulunan asker delik sandaldan ya
da yanan evden çıkamayan insana benzer.
MEI YAOCHEN: İlerlemek, gerilemek ya da yanlara yönelmek
mümkün olmadığında savaşmaktan başka seçenek yoktur.
1 1 . Karışık A r a z i d e savaşma. Y a k ı n A r a z i d e d u r m a . İ h t i l a f lı
Arazidesaldırma.
12. Açık A r a z i d e d ü ş m a n ı n y o l u n u kapatma. Anahtar A r a z i d e
m ü t t e f i k l e r i n l e i ş b i r l i ğ i yap.
13. Ciddi a r a z i d e düşmanı y a ğ m a l a . Zor A r a z i d e y o l u n a dikk
a t l e d e v a m et.
14. Kuşatılmış A r a z i d e s t r a t e j i n i g ö z d e n geçir. Ümitsiz A r a z i -
de savaş.
Ll OUAN: Karışık arazide askerin firar olasılığı yüksektir.
MEI YAOCHEN: Yakın arazi ordunun henüz yeni girdiği arazi dilimleridir.
Ana vatan henüz yakın olduğundan asker sırtını duvara
yaslanmış hissetmez. Böyle olunca da asker savaşa konsantre
olamaz. Bu nedenle bu tür arazilerde ilerlerken büyük
kentlerden ve ana yollardan uzakta durarak hızla yol almak tavsiye
edilir.
ÇAO ÇAO: ihtilaflı arazide düşmana saldırmak avantaj sağlamaz.
Esas avantaj bu tür araziye düşmandan önce girmektedir.
WANG XI: Açık arazileri kapatmak doğru değildir. Yapılacak en
doğru iş bu tür arazilerdeki yolların iaşe temini amacı ile kullanılmasını
sağlamaktır.
MENG SHI: Anahtar arazide güvenliğin yolu müttefiklerle işbirliğine
bağlıdır. Müttefik sahibi olmak güven getirirken, müttefik yitirmek
tehlike yaratır.
ÇAO ÇAO: Ciddi arazide iaşenin yolu yağmadan geçer. Bu konuda
Li Quan'in notu ise," Düşman arazisinde ilerlerken halkı
adaletsiz davranışlarla kendinize düşman etmekten kaçının. Han
hanedanının kurucusu, Qin Hanedanı'nın ülkesini ele geçirdiğinde
talan ya da yağma yapmayarak ülke halkının kalbini kazanmış.
LI QUAN: Zor arazide siper kurmak imkansız olduğundan acele
çıkmaya bak.
ÇAO ÇAO: Kuşatılmış arazide düşmana sürpriz taktikler hazırla.
CHEN HAO: Ümitsiz araziye düşen her asker ölümüne savaşa -
caktır. Eski savaşçılar bu nedenle," Askeri ümitsiz araziye sürün
ki yaşasınlar, "demiştir.
15. Eskinin d e n e y i m l i k o m u t a n l a r ı , düşmanın ö n c ü l e r i ile
a r d ç ı l a r ı a r a s ı n d a k i ahengi bozmanın ustaları o l m u ş l a r d ı .
B ö y l e c e , ordu k a r a r g a h l a r ı n ı n k e n d i l e r i n e bağlı b i r l i k l e r l e
o l a n işbirliğini bozmanın yanı sıra y e d e k g ü ç l e r in
zor d u r u m a düşen b i r l i k l e r i n imdadına y e t i ş m e s i n e
engel oluyor, k o m u t a n l a r ı n s u b a y l a r ı n a v e r d i ğ i komutların
b i r l i k l e r e ulaşmasını da d u r d u r u y o r l a r d ı .
16. Düşman kuvvetleri bir a r a y a g e l d i ğ i n d e bile a r a l a r ı n d a
d ü z e n s i z l i k y a r a t m a s ı n ı b i l i y o r l a r d ı.
17. Kendilerine a v a n t a j s a ğ l a y a c a ğ ı n ı g ö r d ü k l e r i zaman i l e r l i -
yorlar,görmediklerindehareketsizbekliyorlardı.
LI QUAN: Eski komutanlar sürekli değişik taktikler uygulayarak
düşmanın aklını karıştırıyor, bir oradan bir buradan yaptıkları
baskınlarla düşmanı korkutup, düzenini bozuyorlardı. Bu durumda
düşman kendisini toparlayıp plan yapmak için zaman bulamıyordu.
18. " D ü z g ü n bir ş e k i l d e s a l d ı r ı için i l e r l e m e k t e olan kuvvetli
bir düşman k a r ş ı s ı n d a ne y a p a r d ı n ı z ? " diye s o r u l d u ğ u n -
da "Düşman için çok önemli olan bir şeyi e l i m e g e ç i r -
meye çalışır, s o n r a da d ü ş m a n ı n aman d i l e m e s i n i beklerdim.
" diye c e v a p v e r i r l e r d i .
WANG XI: Kendinize avantajlı bir pozisyon seçip yerleştikten
sonra özel baskın timleriyle düşmanın iaşe yollarını kesin. Düşman
sizin planınıza uymak zorunda kalacaktır.
CHEN HAO: Düşman için çok önemli olan şeyden kastedilen
yalnızca düşmanın dayanakları olmayıp düşman tarafından önemli
bulunan her şeydir.
1 9. Savaşta s ü r a t ana s i l a h t ı r . Düşmanın hazır o l m a d ı ğ ı anı
k o l l a y ı n . B e k l e n m e d i k y o l l a r d a n g e ç i p , korunması ihmal
edilmişnoktalardanvurun.
CHEN HAO: Düşmanı hazırlıksız, tedbirsiz ve plansız yakalamanın
en önemli aracı sürattir. Tereddüt, düşmana çalışacaktır
SUN TZU
20. Düşman t o p r a k l a r ı n ı işgal e t m e k t e olan bir o r d u n u n
p r e n s i p l e r i şunlardır: Düşmanın içine ne kadar g i r e r s e n i z
a s k e r l e r i n i z arasındaki dayanışma o kadar artar.
Düşmanı a s k e r l e r i n i z arasındaki dayanışma yok eder.
YORUMLAR
DU MU: Düşman topraklarını işgalde kullanılacak ana doktrin,
askerin düşman ülkesinin ne kadar derinine girerse savaşa o derecede
konsantre olacağı, tek düşünce etrafında toplanarak ölümüne
savaşacağı prensibine dayalıdır. Böyle bir orduyu yenmek
hemen hemen imkansızdır.
21 . Zengin ü l k e l e r e g i r d i ğ i n d e , ordunu b e s l e y e b i l e c e ğ i n
akınlar düzenle.
22. Adamlarının d u r u m u n d a n emin ol. Ü c r e t l e r i n d e n aşırı
kesinti yapma. Enerjini, gücünü y o ğ u n l a ş t ı r . Ordunu
s ü r e k l i hareket halinde t u t , d e ğ i ş i k harekat planları geliştir.
WANG XI: Tüm enerjini birleştir, ekstra gücünü elinde tut, durumunu
gizle, planlarını sakla, düşmanca anlaşılmaz olup düşmanın
açığını gözle.
2 I 2 23. A s k e r l e r i n i kaçışın olanaksız o l d u ğ u n o k t a l a r a sür ki,
ö l e s i y e savaşsınlar. Ölümle karşı karşıya olan bir a s k e r i n
b e c e r e m e y e c e ğ i iş y o k t u r . Ölüm t e h l i k e s i ile karşı karşışıya
olan a s k e r l e r de s u b a y l a r da g ü ç l e r i n i n z i r v e s i n e çıkarlar.
24. Çıkış yolları kapalı, kaçma olanağı kalmayan askerler
k o r k u d u y g u s u n u y i t i r i r l e r . Direnme güçleri s o n s u z l a s ı n
Hele, bir de y a b a n c ı t o p r a k l a r d a y s a , inatçı bir c e p h e
o l u ş t u r u r l a r . Y a r d ım gelmesi de zor g ö z ü k ü y o r s a , sıkı bir
mücadeleverirler.
ÇAO ÇAO: Çaresiz insanlar ölümden korkmazlar.
25. Böyle bir d u r u m d a a s k e r l e r i n i z emir b e k l e m e y e bile görmeden
kulakları kirişte olur; v e r d i ğ i n i z her emir anında
y e r i n e g e t i r i l i r ; sınırsız s a d a k a t g ö s t e r i r l e r , her konuda
sonsuz g ü v e n e b i l e c e ğ i n i z a s k e r l e r e d ö n ü ş ü r l e r .
DU MU: ölüm tehlikesi ile karşı karşıya kalan savaşçılar ast demeden
üst demeden aynı amaç çevresinde toplanırlar. Bu durumda
hiç bir uyarıya gerek kalmaksızın dikkatli ve uyanık olur,
emirlere sadık kalırlar.
2 6 . A s k e r a r a s ı n d a k i batıl i t i k a t l a r ı , k e h a n e t l e r i d u r d u r . O
zaman ö l ü m d e n başka korku kalmaz.
27. A s k e r l e r i m i z paraya çok önem v e r m i y o r l a r s a bu zengin
olmak i s t e m e m e l e r i n d e n d e ğ i l d i r .
Ö m ü r l e r i çok uzun o l m u y o r s a , bu da k e s i n l i k l e ö l m e k ist
emelerindendeğildir.
28. A s k e r l e r i n i z e s a v a ş emri v e r d i ğ i n i z d e , i ç l e r i n d e hüngür,
hüngür a ğ l a y a n l a r , zırhlarını g ö z y a ş l a r ı y l a yıkayanlar
ç ı k a b i l i r . Ancak s a v a ş a g i r d i k l e r i n d e her b i r i s i n i n bir kahraman
o l a c a ğ ı n d a n şüpheniz olmasın.
ÇAO ÇAO: Savaşçı savaşa girerken başka çare kalmamışsa,
malını mülkünü bırakır. Savaşçının ağlaması ölümüne savaşacağının
göstergesidir
DU MU: Değerli mallara sahip asker malını bırakmak istemedi -
ğinde ölümüne savaşacak ruhu yitirir. Bu da onun sonu olur.
WANG XI: Ağlamalarının tek nedeni heyecanlanmış olmalarıdır
29. Usta s a v a ş t a k t i s y e n i çıngıraklı y ı l a n a benzer. K a f a s ı n a
saldırırsan,kuyruğundakizehirlesaldırır;kuyruğunasal-
d ı r ı r s a n , d i ş l e r i n i g e ç i r i r ; g ö v d e s i n e s a l d ı r ı r s a n , hem dişleri
ile hem de k u y r u ğ u ile s a l d ı r ı r .
ZHANG YU: Usta'nın bu öğretisi savaş hattı metodunun temelidir.
Sekiz Klasik Savaş Manevrası isimli el kitabında bu konu;
"ordunun ardını ön, önünü ard yap ki ordunun aynı anda dört başı
sekiz kuyruğu olsun. Ordunun başı her yerde olduğunda düşman
ortadan saldırıya geçmişse ordun hem başı hem de kuyruğu
ile ısıracaktır, "sözleriyle işlenmiştir.
30. Bana, "Bir o r d u ç ı n g ı r a k l ı yılana b e n z e y e b i l i r mi?" diye
s o r a c a k o l u r s a n ı z , cevabım " E v e t , " t i r .
A r a l a r ı n d a a n l a ş m a z l ı k olan Komutan Wu ile K o m u t a n
Y u e h ' i n a s k e r l e r i aynı t e k n e d e nehri g e ç e r k e n bir f ı r t ı n a -
ya y a k a l a n a c a k o l u r l a r s a , sol elin sağ ele y a r d ı m ı gibi
bir araya g e l e c e k l e r d i r .
MEI YAOCHEN: Bu gücü sağlayan faktör pozisyonun gücüdür.
3 1 . Savaşta z a f e r için, a t l a r ı m ı z ı n koşumlarına, savaş a r a ç -
larımızın t o p r a k t a k i i z l e r i n e güven y e t e r l i d e ğ i l d i r .
DU MU: Savaş alanında atların koşumları sadece atları bir çizgide
tutmak amacıyla kullanılır. Savaş arabalarının tekerleklerinin
gömülmesi sadece onların kımıldamamasını sağlayabilir. Ancak
bunların hiçbiri askere güven verip, zaferi sağlayamaz. Güvenin
ve zaferin yolu değişikliklere uyum sağlamaktan, askerleri ölümcül
noktalara sürerek ölümüne savaşmalarını sağlamaktan, birbirlerine
iki el gibi yardımcı olmalarını düzenlemekten geçer.
32. Savaşta bir o r d u n u n y ö n e t im prensibi asker için y ü k s e k
bir c e s a r e t seviyesi b e l i r l e m e k ve her a s k e r i n bu s e v i y e -
ye ulaşmasını s a ğ l a m a k t ı r .
3 3 . G ü ç l ü l ü k ile z a y ı f l ı ğ ı n aynı anda nasıl en iyi k u l l a n ı l a c a ğ ı
s o r u s u n u n cevabı arazi p o z i s y o n l a r ı n d a k i s e ç i m l e r d e d i r .
CHEN HAO: Emirlerin açık ve kesin olduğu ordularda cesur asker
kendi kendine ilerleyemez, korkak asker kendi başına geriye
çekilemez. O zaman ordu tek birlik haline gelir.
ZHANG YU: Arazinin avantajlarından tam olarak yararlandığında
elindeki asker zayıf da olsa kazanabilirsin.
34. İşinin ehli k o m u t a n o r d u s u n u sanki bir kişiyi y ö n e t i r g i b i ,
e l i n d e n t u t a r a k y ö n e t e n komutandır.
DU MU: Çaresizlik içindeki askerin yönetimdeki kolaylık, askerliğin
mecazıdır.
35. Çok k o n u ş m a y a r a k , gizliliği güven a l t ı n a almak; dimdik
d u r u p , a d a l e t l i o l a r a k d i s i p l i n i s a ğ l a m a k komutanın g ö r e v i d i r .
MEI YAOCHEN: Sessizlik içinde göze çarpmadan kaldığınız sürece
düşmanınız gerçek durumunuzu anlayamayacaktır. Askerinize
adaletle ve disiplinle davrandığınız sürece hiç bir düşman
sizi rahatsız edemeyecektir.
ZHANG YU: Bilge komutanın emirleri sakin ve derinlerde gizli-'
dır. Düşman asla sezemez. Yönetimi de adaletli ve disiplinlidir.
Hiç bir düşman böyle bir komutanı hafife alamaz.
36. Subaylarının, a s k e r l e r i n i n kafasını g e r e k t i ğ i n d e yanlış
rapor ve olaylarla karıştırıp, her şeyi s o r g u l a m a l a r ı n ı
e n g e l l e m e s i n i de b i l m e l i d i r .
LUI QUAN: Bunun gerçek nedeni savaşın başında henüz planların
olgunlaşmamış olmasıdır. Komutanlar başlangıç stratejilerini
emrindekilerle hazırlamaktansa sonuçtaki zaferin tadını birlikte
çıkarmayı tercih eder.
DU MU ve ZHANG YU: Bu sözlerin öğretisi bizce askerin bir şey
bilmeden emirlere itaat etmesi gerektiğidir.
37. Savaş d ü z e n l e r i n i , planlarını d e ğ i ş t i r e r e k , düşmanının
kendi o r d u s u hakkında s a ğ l ı k l ı bilgi e d i n m e s i n i ö n l e m e l i ;
y e r i n i d e ğ i ş t i r i p , dolaylı, karışık y o l l a r ı t e r c i h ederek düşmandan
esas amacını saklamayı başarmalıdır.
ZHANG YU: Gerçek amacınızı kimse anlamadığında zafer kesindir.
Beyaz Dağların ünlü bilgesinin dediği gibi, "askeri operasyonlarda
aldatmacaların kullanılmasının gerçek nedeni, yalnızca
düşmanı yanıltmak değildir. Kendi birliklerini de aldatarak körü
körüne emrinde tutmak da yararlı bir araçtır."
38. Ordu komutanı, en kritik anda, y ü k s e k bir y e r e t ı r m a n ı p
a l t ı n d a k i merdiveni atmasını b i l m e l i d i r . Elini göstermeden
o r d u s u n u düşman içine başka t ü r l ü süremez.
39. G e m i l e r i n i yakar, y i y e c e k kazanlarını kırar; ordusunu
koyun s ü r ü s ü gibi bir o t a r a f a , bir bu t a r a f a y ö n e l t e r e k
y ö n ü n ü n anlaşılmasına olanak y a r a t m a z .
ÇAO ÇAO: Komutanın bunu yapmaktaki amacı askerin fikir birliğinde
olmasını sağlamaktır.
Ll QUAN: Savaştan zaferle dönen ordu ardındaki gemileri ve
köprüleri yakarak aynı ülkü çevresinde toplanan ordudur. Asker,
komutanın planını bilmediğinde tıpkı bir koyun sürüsü gibi komutanının
peşinden gider
40. Düşmanı kendi planına uygun bir noktaya s ü r e r e k , t e h l i -
keye d ü ş m e s i n i sağlamak komutanın en önemli görevl
erindendir.
41 . Dokuz arazi t ü r ü n ü n her birine g ö r e a l ı n a c a k ö n l e m l e r ,
s a l d ı r ı y a veya s a v u n m a y a y ö n e l i k t a k t i k l e r ile insan
d o ğ a s ı n ı n ana kanunlarını mutlaka özenle çalışmalıdır.
DU MU: Komutan gerileme ya da ilerlemenin avantajları ile dezavantajlarından
bahsettiğinde esas amacı, arazi faktörünün insan
üzerindeki etkilerini kullanmaktır
42. Düşman a r a z i s i n d e i l e r l e r k e n genel prensip, ne kadar
ileri g i d i l i r s e a s k e r i n o kadar dayanışma g ö s t e r e c e ğ i
p r e n s i b i d i r . Sınır y a k ı n l a r ı n d a ise t am t e r s i n e kargaşa
daha olasıdır.
43. Kendi ülkeni a r d ı n d a bırakıp, komşu araziye g i r d i ğ i n d e ,
k r i t i k a r a z i d e s i n d e m e k t i r . Dört y ö n d e i l e t i ş im k u r u l a b i l i -
y o r s a , birleşen y o l l a r ı n bulunduğu anahtar a r a z i d e s i n d i r .
44. Bir ülkenin i ç l e r i n e g i r d i ğ i n d e ciddi a r a z i d e s i n . Düşman
a r a z i s i n d e fazla i l e r l e m e d i ğ i n d e b u l u n d u ğ u n arazi yakın
arazidir.
45. Düşmanın s a ğ l am kaleleri g e r i n d e kalmış, önünde ise dar
g e ç i t l e r b u l u n m a k t a y s a bu araziye kuşatılmış arazi denir.
Çıkış olanağı y o k s a bu araziye Ümitsiz Arazi denir.
46. Bu durumda, dağınık a r a z i d e a d a m l a r ı m a amaç birliği
aşılarım. Yakın a r a z i d e ise, t üm b i r l i k l e r i m i n arasında
yakın t e m a s olmasına bakarım.
47. İ h t i l a f l ı a r a z i d e , a r t ç ı b i r l i k l e r i m e d i k k a t eder, hızlandırırım.
48. Açık a r a z i d e , d i k k a t i m i s a v u n m a m üzerinde y o ğ u n l a ş -
t ı r ı r ı m . Birleşen y o l l a r ı n b u l u n d u ğ u a n a h t a r a r a z i d e
müttefiklerimleişbirliğiniararım.
49. Ciddi a r a z i d e malzeme ikmalini g ü v e n c e altına almaya
ç a l ı ş ı r d ı m . Zor a r a z i d e ise d i k k a t i m i o r d u m u d u r m a k s ı z ı n
ilerletmeyeverirdim.
50. Kuşatılmış a r a z i d e o r d u m u n geri ç e k i l m e y o l l a r ı n ı kapat
ı r d ı m . Ümitsiz a r a z i d e , a s k e r l e r i m e h a y a t l a r ı n ı n k u r t u l -
masının ümitsiz o l d u ğ u n u s ö y l e r d i m .
51 . Bunun nedeni, düşman t a r a f ı n d a n kuşatıldığını, y a r d ım
g e l m e s i n i n olanaksız o l d u ğ u n u bilen a s k e r d e olağan üst
ü inatçı bir d i r e n i ş gücü, sınırsız bir savaşma i s t e ğ i n in
o r t a y a ç ı k a c a ğ ı n ı ; a s k e r l e r i m i n t e h l i k e a l t ı n d a her emri
yerinegetireceğinibilmemdir.
DU Mü: Asker düşman tarafından kuşatılmadıkça düşmana direnerek
zafere ulaşacak kararlığa sahip olamaz. Ancak çaresizlikle
karşı karşıya kaldıklarında birlik beraberlik içinde savunmalarını
oluştururlar.
MENG SHI: Korku yollarında ilerleyen asker her emre itaat eder.
52. Durumunu b i l m e d i ğ i m i z komşu p r e n s l e r l e i ş b i r l i ğ i y a p a -
m a y ı z . Ö n c e d e n u ç u r u m l a r ı n ı , b a t a k l ı k l a r ı n ı , dağlarını, ormanlarını,
t u z a k l a r ı n ı b i l m e d i ğ i m i z t o p r a k l a r d a n bir o r d u -
yu g e ç i r m e k akıl işi d e ğ i l d i r . Yöreyi bilen kılavuzlardan
y a r a r l a n m a d ı k ç a , doğanın sağladığı a v a n t a j l a r ı kullanamayız.
53. Savaşçı bir prens a ş a ğ ı d a k i dört, beş p r e n s i b i göz ardı
edemez.
54. Savaşçı bir prens g ü ç l ü bir ülkeye s a l d ı r d ı ğ ı n d a gener
a l l i k t e k i ustalığını, düşman k u v v e t l e r i n i n b i r l e ş m e s i n i
e n g e l l e m e k t e k i başarısıyla g ö s t e r i r . Kendisini d ü ş m a n a
o l d u ğ u n d a n g ü ç l ü g ö s t e r i p , düşmanın olası m ü t t e f i k l e r -
ini karşısına ç ı k m a k t a n caydırır.
WANG XI: Düşmanın planını çözüp, anladığında arazi koşullarını
kullanarak yapacağın manevralarla düşmanı çaresiz bırak. Bu
durumda en güçlü ülkeler bile karşına çıkacak büyüklükte bir orduyu
kuramayacaktır.
ZHANG YU: Güçlü bir ülkeye saldırı için yalnızca sahip olduğun
güç ve zenginliğe güvenecek olursan, askerin verdiği kayba tepki
göstererek arkanda saf olmayacaktır. Aralarında anlaşmazlık olan
ülkelere güçlü bir orduyu gösterdiğinde ise düşman liderleri
senden ürkerek başka ülkelerle ittifak kurma cesaretini gösteremeyeceklerdir.
55. Diğer ü l k e l e r l e i ş b i r l i ğ i y a p m a k t a n ya da o n l a r d a n y a r d ı m
i s t e m e k t e n s e , kendi gizli planlarını u y g u l a y a r a k d ü ş m a n -
larının başını d ö n d ü r ü r , k o r k u t u r . Bunu başardığında,
düşman k e n t l e r i n i f a z l a z o r l a n m a d a n ele g e ç i r i r , d ü ş m a n
k r a l l ı k l a r ı n ı sona e r d i r i r .
ZHANG YU: Müttefik ve yardımcılar için çaba göstermemen halinde
izole edilip, yardımsız kalırsın. Ülkende yeterli otoriteyi kuramadığın
taktirde halkın seni terkeder, ülken zayıflar. Kişisel öfkeni
kontrol edemeyip komşularını şiddetle tehdit ettiğinde ise aslında
kendi ülkeni yok edersin.
Bu konudaki başka bir yorum ise düşmanın olan ülke halkını
birleştiremeyip, askerini toplayamıyor, müttefikleriyle bir araya gelemiyorsa bu durumda
düşmanının temas yollarını kes, otoritesini
iyice yitirmesini sağla ki düşman kalelerini, ülkesini kendi
arzun çerçevesinde elde edebilesin.
56. A s k e r l e r i n e kural dışı ö d ü l l e r ver, önceki p l a n l a r ı n dışında
da e m i r l e r buyur. Bunları hakkıyla y a p t ı ğ ı n d a , o r d u n u
t ı p k ı t e k k i ş i l i k bir b i r i m m i ş gibi y ö n e t t i ğ i n i g ö r e c e k s i n .
MEI YAOCHEN: Önceden tespit edilmiş ödüllerin ötesinde verilebilecek
ödüllerin yararını göz önünde tut. Düşmanın da aynı
yönde kendi askerine verdiği sözleri takip et.
JİA LİN: Bir şatoyu ya da ülkeyi ele geçirmek istediğinde ülkende
uygulamadığın ceza veya ödüller koy. Her zamanki kuralların dışında
hükümet kararları al, uygula.
57. A s k e r l e r i n e planı d e ğ i l , görevi söyle. Sonucu, p a r l a k s a
g ö s t e r . Durum s ı k ı n t ı l ı y s a sakın bir şey s ö y l e m e .
MEI YAOCHEN: Askere stratejini anlatmaya kalkma, kendilerinden
sadece savaşmalarını iste. Onlara kazanacaklarını anlat.
Başlarına gelebileceklerden asla söz etme.
WANG XI: Gerçeğin sızması, stratejinin anlaşılmasına neden olacaktır.
Asker endişelendiğinde tereddüt edecek, korkuya kapılacaktır
ZHANG YU: İnsan psikolojisi korkudan uzaklaşıp, ödüle koşmaya
müsaittir.
58. Ordunu ö l üm t e h l i k e s i n e , z o r l u k l a r a sür; z a f e r l e dönec
ektir.
59. İnsan doğası g e r e ğ i zora d ü ş m e d i k ç e y e t e n e k l e r i n i sonuna
kadar kullanmaz.
MEI YAOCHEN: Asker zorda kalmadıkça kendisini savaşa tam
olarak konsantre etmez. Gerçek tehlike ve zorlukla karşılaştıklarında
kazanmaları ya da kaybetmeleri tümüyle böyle zamanlarda
ne yapabileceklerine bağlıdır.
60. Savaşta z a f e r , kendi konumunu d ü ş m a n h e d e f l e r i n e g ö r e
a y a r l a m a k l a gelir.
61 . Düşman s a f l a r ı n ı n ardına inatla s a r k m a k , s o n u n d a düşman
k o m u t a n ı n ı ö l d ü r m e başarısını g e t i r e c e k t i r .
6 2 . B u n a ince hesapla kazanmak denir.
DU MU: Düşmana saldırmayı arzuladığında düşman hatları arasında
bir açık göremiyorsan yapacağın iş kendi formunu düşmandan
gizleyip, izlerini yok etmektir. Düşmanı gizlice takip ederken,
sürprizi baskınlar yapmaya da hazır olmalısın. Düşman
senden oldukça güçlü olduğundan seni hor görüyorsa, kendini
olduğundan daha da zayıf ve teslim olmaya hazır göster ki seni
küçümseyerek ağırlaşsın. Gevşediği anı iyi takip et ki tam rahata
erip açık verdiğinde vurabilesin.
Düşman artık evine dönmeye hazırlanmaya başlamışsa
yol ver geçsin. Dönüş yolunda peşinden takip edip zayıf anını
kolla. Düşmanın yolu açık olduğu sürece savaş arzusu sönük kalacaktır.
Bundan yararlan. Bu teknikler düşmanın davranışlarının
doğurduğu taktiklerdir.
ZHANG YU: Başta kendini düşman hareketlerine göre adapte et.
Sonra uygun zamanda komutanlarını imha et. Görev ustalığı diye
buna derim.
63. Komutayı ele a l d ı ğ ı n d a , c e p h e d e k i ön y o l l a r ı kapat, resmi
k a y ı t l a r ı y o k et, e l ç i l e r i n g e ç i ş i n i e n g e l l e .
ZHANG YU: Bir kere üst düzey kararlar verilip askeri strateji belirlendiğinde
sınırlar kapatılıp, resmi kayıtlar imha edilmelidir ki
casuslar dışarı sızıp bilgi taşıma fırsatı bulamasın.
64. Savaş k o n s e y i n d e kararlı ol, d u r u m k o n t r o l ü n ü eline al.
YORUMLAR
MEI YAOÇHEN: Savaş konseyindeki planlamadaki sertlik ve
kararlılık ketumluk sağlayacaktır.
65. Düşmanın açık b ı r a k t ı ğ ı kapıdan içeri dal.
66. Düşmanın kutsal v a r l ı k l a r ı n ı ele g e ç i r e r e k düşmanı zorla.
Düşman b i r l i k l e r i n i n i l e r l e m e z a m a n l a m a s ı n ı ö ğ r e n m e n i n
bir y o l u n u bul.
67. Güçlerini h a z ı r l a m a d a n b i t i r i c i savaşa g i r m e .
68. Düşmanın açığını b u l u n c a y a kadar y e n i gelin gibi ç e k i n -
gen ol; açığı b u l d u ğ u n an y a b a n t a v ş a n ı gibi f ı r l a .
Düşman için a r t ı k ç o k g e ç t i r .

B ö l üm XI I ATEŞLE SALDIRI

1. A t e ş l e s a l d ı r ı n ı n beş y o l u vardır. B i r i n c i s i a s k e r l e r i kamp

anında y a k m a k t ı r . İkincisi malzeme d e p o l a r ı n ı y a k m a k t ı r .
Üçüncüsü malzeme t a ş ı y a n a r a ç l a r ı yakmak; d ö r d ü n c ü s ü
ise düşmanın silah, mühimmat d e p o l a r ı n ı y a k m a k t ı r .
Beşinci yol da düşman b i r l i k l e r i n i n arasına ateş a t m a k t ı r .
2. Saldırıya g e ç m e n i n en önemli koşulu ateş o l a n a k l a r ı n a
s a h i p o l m a k t ı r . Gerekli malzeme her an hazır t u t u l m a l ı d ı r .
3. A t e ş l e saldırını n mevsimi, yangın b a ş l a t m a n ı n özel günleri
vardır.
4. Uygun mevsim havanın kuru o l d u ğ u aylar olup; özel günler
rüzgarın y ü k s e l d i ğ i g ü n l e r d i r .
5. A t e ş l e saldırı esnasında beş olasılığa hazır o l u n m a l ı d ı r .
6. (a) Ateş düşman kampına y a k l a ş t ı ğ ı n d a düşmana gecikmeden
saldır.
7. (b) A t e ş düşmana y a k l a ş t ı ğ ı halde d ü ş m a n a s k e r l e r i hala
s e s s i z ise, bekle. Saldırma.
8. (c) Alevler y e t e r l i y ü k s e k l i ğ e u l a ş t ı ğ ı n d a saldırmak için
k o ş u I l a r uygunsa saldır; yoksa, o l d u ğ u n y e r d e kal.
DU MU: Genel olarak ateşin savaş aracı olarak kullanılmasındaki
amaç düşman içinde karışıklık yaratarak kendine saldırı fırsatı
yaratmaktır. Yoksa düşmanı ateşle yok etmek mümkün değildir.
Saldırı için en uygun an ateşin yükseldiği andır; yoksa ateşin
düşman tarafından kontrol altına alındığı sırada saldırmak akıl işi
değildir. Sun Tzu Hoca bizlere ateş kullanımında çabuk davranmamızın
gerektiğini öğretiyor
9. (d) D ı ş a r ı d a n a t e ş l e s a l d ı r ı o l a n a k s ı z s a , kampın i ç i n d e
kendi k e n d i n e y a n g ı n çıkmasını b e k l e m e . Uygun zamanı
b e k l e y i p , saldır.
ZHANG YU: Düşman kampında yangın çıkarmak için beklemek
zorunlu değildir. Yangın düşman kampının çevresinden de başlatılabilir
önemli olan uygun zamanda uygun saldırı fırsatının yaratılmasıdır.
10. (e)Yangını b a ş l a t t ı ğ ı n d a , r ü z g a r ı n a r d ı n d a kal. Rüzgara
karşı s a l d ı r m a .
MEI YAOCHEN: Ateşin momentine karşı saldırmak sonuç getirmez.
Düşmanın sonuna kadar savaşacağı kesindir.
SUN TZU
1 1 . Gündüz ç ı k a n rüzgar uzun s ü r e l i d i r . Gece e s i n t i l e r i ise
ç a b u k diner.
MEI YAOCHEN: Gündüz başlayan rüzgar gece geldiğinde, gece
başlayan rüzgar ise gündüz olduğunda duracaktır. Bunu sakın
unutma.
12. Her o r d u d a a t e ş l e ilgili bu beş o l a s ı l ı k çok iyi b i l i n m e l i ,
y ı l d ı z l a r ı n h a r e k e t i i z l e n m e l i , a t e ş l e saldırı özel g ü n l e r i
takipedilmelidir.
ZHANG YU: Ateşi kullanarak düşmana saldırıyı bilmek yeterli
değildir. Aynı şekilde düşmanın ateşle saldırısına nasıl karşı konacağını
da bilmeye zorunluyuz. Yangın kullanımında hava koşullarını
takip ederek hava koşullarının kullanımı prensibine sıkı
sıkıya bağlı kalmalıyız.
SUN TZU
1 3. Ateşi s a l d ı r ı aracı o l a r a k k u l l a n m a k zeka b e l i r t i s i d i r . Suyu
s a l d ı r ı aracı o l a r a k k u l l a n m a k ise güç g ö s t e r g e s i d i r .
14. Suyla d ü ş m a n d u r d u r u l a b i l i r , ama t üm o l a n a k l a r ı e l i n d e n
alınamaz.
ZHANG YU: Saldırıda ateş kullanımı zaferi getirir. Suyu düşman
ordusunu bölmekte kullanabilirsiniz. Gücü bölünen düşman zayıf
düşerken sizin birlikleriniz gücünü korumuş olacaktır.
15. G i r i ş i m c i l i k ruhunu k u l l a n m a k s ı z ı n düşmana s a l d ı r ı p ,
savaşı kazanmaya çalışan k o m u t a n şanssız k o m u t a n d ı r
Çünkü sonuç, zaman ve kaynak k a y b ı n d a n öte d e ğ i l d i r .
1 6 . B i l g e k o m u t a n planlarını ö n c e d e n hazırlar; usta k o m u t a n
kaynaklarınıdeğerlendirir.
1 7. Avantaj g ö r m e d i k ç e hareket e t m e ; kazanacak bir şey
o l m a d ı k ç a o r d u l a r ı n ı kullanma; b u l u n d u ğ u n pozisyon
k r i t i k o l m a d ı k ç a savaşma.
ZHANG YU: Silahlar uğursuz araçlardır; savaş ise tehlikelerle
doludur. Akıllı hükümdarlar savaşta yenilgiden olabildiğince kaçınmalı
bu nedenle de orduyu küçük amaçlarda kullanmamalıdır.
Silah ancak başka çare kalmadığında kullanılmalıdır.
18. Hiç bir hükümdar ordularını kendi öfkesi için savaşa
sokmamalı, hiç bir komutan kendi hırsı için savaşa kalkmamalı.
1 9. Size bir avantaj sağlayacaksa ilerleyin, yoksa y e r i n i z d e
kalın.
20. Zamanla öfke mutluluğa, s i n i r l e n m e memnuniyete dönüş
ebilir.
21 . Ancak, yok edilen bir krallık asla y e n i d e n kurulamaz;
ölüler canlanamaz.
2 2 . B u nedenle, bilge hükümdar d i k k a t l i , iyi komutan t e d b i r l i
olmalıdır. Bir ülkeyi barış içinde y ö n e t m e n i n , orduyu
güçlü t u t m a n ı n yolu budur.
ÇAO ÇAO: Orduyu kendi amaçlarınız için kullanmayın.
WANG XI: Duygularınızda tutarsızlık size onur ve itimat kaybından
başka yarar getirmez.
ZHANG YU: Silah kullanımında dikkatli bir hükümet ülkesini güvenlik
içinde yaşatabilir. Savaşı hafife almayan askeri liderin ordusu
bütünlük içindedir

Bölüm XIII

CASUSLUK VE İSTİHBARAT

1. Yüz bin a s k e r l i k bir o r d u y u kurup, uzak s a v a ş l a r a g ö n d e r -

mek, halkın üzerine büyük y ü k b i n d i r i r , d e v l e t i n o l a n a k l a -
rını t ü k e t i r . Sadece günlük harcamalar yüz bin g ü m ü ş e
kadar y ü k s e l e b i l i r . Ülke içinde de, dışında da büyük karg
a ş a l ı k olacak, t ü k e n e n insanlar savaş y o l l a r ı n d a d ö k ü l e -
c e k t i r . Yüz bin a s k e r i n en az d ö r t , beşyüz bin aile o l d u ğ u
d ü ş ü n ü l e c e k olursa, e t k i n i n ne kadar geniş bir a l a n d a olduğu
a n l a ş ı l a b i l i r.
2. Düşman kuvvetler, bir kaç gün içinde o l u ş a c a k bir s o n u ç
için y ı l l a r c a karşı karşıya d u r a b i l i r l e r . B u böyleyken, maaşının,
ö d ü l l e r i n i n devamını d ü ş ü n e r e k düşmanın d u r u m u n u
ö ğ r e n m e y i ihmal etmek insanlık dışı davranıştır.
3. Bu ş e k i l d e davranan kişi lider olamaz, hükümdarına y a r a r -
l ı o l a m a y a c a ğ ı gibi z a f e r e de ulaşamaz.
4. B i l g e h ü k ü m d a r l a , iyi bir k o m u t a n ı n normal a s k e r l e r e
o r a n l a kolaylıkla savaş kazanıp, z a f e r e ulaşması
İSTİHBARAT'a bağlıdır.
5. Bu i s t i h b a r a t ruh ç a ğ ı r m a k l a g e l m e z . T e c r ü b e ya da hesaplamayla
da ü r e t i l e m e z .
6. Düşmanın durumu ancak başka i n s a n l a r d a n ö ğ r e n i l e b i l i -
nir.
7-Beş tür casus kullanılır.
(a) Y ö r e s e l casuslar.
(b) İç casuslar.
(c) D e v ş i r m e Casuslar.
(d) Hükümlü Casuslar.
(e) H a y a t t a Kalan Casuslar.
8. Bu beş tür c a s u s u n hepsi bir a r a d a k u l l a n ı l d ı ğ ı n d a gizli ist
i h b a r a t s i s t e m i n i kimse ele g e ç i r e m e z . Buna, İ p l e r in
Kutsal Kullanımı d e n i l i r . Bu güç her h ü k ü m d a r ı n en
k ı y m e t l i kaynağıdır.
9. Y ö r e s e l c a s u s l a r d a n a n l a ş ı l a n bir b ö l g e d e y a ş a y a n kişil
e r d e n haber alma hizmeti a l m a k t ı r .
10. İ ç casus d ü ş m a n s u b a y l a r ı n ı n kullanımıdır.
1 1 . Devşirme c a s u s l a r , ele g e ç i r i l i p , d ü ş m a n a l e y h i n e kullanılan
düşman c a s u s l a r ı d ı r .
12. Hükümlü ya da Ölü casuslar d ü ş m a n ı y a n ı l t m a k amacıyla
ç e ş i t l i d a v r a n ı ş l a r a y ö n l e n d i r i l i p s o n r a da b i z im c a s u s l a r -
ımızca d ü ş m a n a b i l i n ç l i o l a r a k b e l i r t i l e n c a s u s l a r d ı r .
13. Y a ş a y a n c a s u s l a r , düşman kampından haber g e t i r m e y i
başarancasuslardır.
ZHANG YU: İç casuslar düşman yönetiminin hor gördüğü komutanlar
ile düşman tarafından cezalandırılmış subayların akrabalarıdır.
DU MU: Düşman yönetiminde işini yitirmiş zeki yöneticilerin
yanısıra, aşırılıkları nedeniyle cezalandırılmışlar, ve doğaları gereği
açgözlü insanlar vardır. Bunların dışında hak ettiklerine
inandıkları mevkilere getirilmemiş olanlarla ülkenin karşılaşacağı
zorlukları kendi çıkarları için kullanmayı amaçlayanlar da bulunabilir.
Ayrıca yine yönetim içinde ikiyüzlülük ve aldatmayı huy
edinmişler de vardır.
Bunların her birine gizlice, çeşitli rüşvet yöntemleri ile yaklaşılarak
ülkenin gerçek durumunu öğrenmek, sizinle ilgili hazırlanan
planlar hakkında bilgi almak mümkün olabileceği gibi yi-
ne bu tür insanları kullanarak düşman ülkesinde kargaşa ve ikilik
yaratmak da olasıdır.
Ll QUAN: Düşmanın üzerinize gönderdiği casuslara cömert davranarak
kendi yanınıza çekin. Bu tür devşirme casuslar karşı casusluk
ya da iki taraflı casuslukta kullanılır.
WANG XI: Devşirme casuslar ele geçirilen ve bize bilgi verilmesi
için teşvik edilen ya da düşmana yanıltıcı bilgi vermek amacıyla
geri gönderilen düşman casuslarıdır. Hükümlü casuslar daha çok
kendi üstlerince düşmana yanıltıcı bilgi iletmek üzere kullanılan
casuslardır. Bu casusların sonu genellikle ölümdür; bu yüzden bu
tür casuslara ölü casus da denilir.
DU YU: Yanıltıcı bilgi vererek düşman üzerine gönderdiğiniz casuslar
düşman eline geçtiğinde düşman tüm hazırlıklarını bu casuslardan
edindiği istihbarata dayanarak yapacaktır. Ancak gerçek
düşman tarafından anlaşıldığında bu casusların sonu ölümdür.
DU MU: Yaşayan casuslar bilgiyi iki tarafa da taşıyan casuslardır.
Yaşayan casusların seçilirken özellikle aptal görünümlü ancak
zeki, dış görünümlerinden anlaşılması imkansız cesarette,
güçte olan savaşçılar seçilmelidir. Bu tür casusların karşı tarafça
satın alınması imkansız olduğu gibi yine bu casuslar açlık, susuzluk,
onursuzluk gibi her türlü zorluğa aldırış bile etmezler.
14. Ordu i ç i n d e en yaksn t a k i p t e t u t u l a c a k kişiler c a s u s l a r d ı r .
Başka hiç bir b i r im casuslar kadar ö d ü l e layık d e ğ i l d i r .
Y e r y ü z ü n d e k i başka hiç bir meslek c a s u s l u k kadar g i z l i -
liğe s a h i p d e ğ i l d i r .
DU YU: Kendisine iyi davranılmayan casus dönekleşerek düşman
için çalışmaya, sizin hakkınızda bilgi taşımaya başlayabilir.
Bu nedenle casuslara zengin ödüller verin ki yaptıkları işe güve-
niniz olsun. Görevini gizlilikle yapmayan casus kesinlikle intihar
etmektedir.
15. Doğal üstün zekaya s a h i p o l m a y a n hiç kimse c a s u s olamaz.
16. Casuslar iyilik ve d ü r ü s t l ü k o l m a d a n y ö n e t i l e m e z .
17. Casusların r a p o r l a r ı n ı anlamak ve d o ğ r u l u ğ u n d a n emin
olmak için ince zeka s e v i y e s i g e r e k i r .
18. Uyanık ol! Her iş için casus kullan.
DU MU: Her meselenin çözümü önceden edinilen bilgiye dayalı -
19. Bir c a s u s zamanı g e l m e d e n bir haberi başkasına v e r m i s -
se, hem c a s u s u hem de haberi alan kişiyi öldür.
MEI YAOCHEN: Casusu öldürmenin nedeni bilgiyi sızdırması,
haberi alanı öldürmenin nedeni ise konuşmasını engellemektir.
2 0 . Amaç ister bir o r d u y u v u r m a k , ister bir ş e h r i z a p t e t m e k ,
i s t e r s e bir kişiye s u i k a s t d ü z e n l e m e k olsun, k o m u t a n l a r -
ın, k o m u t a n y a r d ı m c ı l a r ı n ı n , kapı m u h a f ı z l a r ı n ı n , n ö b e t ç i -
l e r in i s i m l e r i n i ö ğ r e n m e k özel öneme s a h i p t i r .
C a s u s l a r ı m ı z ı n amacı bu b i l g i l e r e sahip o l m a k t ı r .
DU MU: Düşmana saldırmadan önce düşmanın yetenekleri hakkında
bilgi almak son derecede önemlidir. O zaman, her bir düşman
için kapasitelerine uygun önlemler alınabilir.
21. Düşmanın aramıza gönderdiği casuslar t e s p i t edilip, rüşv
e t l e kandırılmalı, ele g e ç i r i l i p rahat e d e c e k l e r i y e r l e r d e
t u t u l m a l ı d ı r . Böylece onları kendi saflarımıza çekip devşirme
casus yaparak kendi hizmetimizde kullanabiliriz.
22. Devşirme casusların bize sağlayacağı bilgiler sayesinde
mahalli ve iç casusları elde e d e b i l i r i z .
23. Yine yalnız onların sayesinde Ölü casusları kullanarak
yanıltıcı bilgileri düşmana u l a ş t ı r a b i l i r i z .
24. Son olarak, yine onların sayesinde Yaşayan casuslardan
bilgi alabiliriz.
ZHANG YU: Devşirme casusların vereceği bilgilerle düşmanın
içindeki açgözlü ve sizin adınıza çalışabilecek görevlileri bulursunuz.
Bu yöntemle ele geçirip çalıştıracağınız çift taraflı casusları
düşmanı kandırma yollarını anlamakta kullanıp, düşman aldatmak
amacı ile ölü casuslar kullanın. Yine devşirme casusların vereceği
bilgi ışığında düşmanın gerçek durumunu anlayıp yaşayan
casusları düşmana gönderin.
25. Casus kullanmanın tek amacı düşman hakkında bilgi t o p -
lamaktır. Bu bilgi ise, ilk olarak Devşirme Casustan alınabilir.
Bu nedenle Devşirme Casus el üstünde t u t u l m a l ı d ı r .
26. Eski z a m a n l a r d a Yin hanedanının y ü k s e l m e s i İ m p a r a t o r
Hsia t a r a f ı n d a n kontrol e d i l e n I Chih a d ı n d a k i casusla
g e r ç e k l e ş m i ş t i . Aynı ş e k i l d e Chou Hanedanı da Y i n ' e
bağlı casus Lu Ya s a y e s i n d e t a h t a g e ç m i ş t i .
DU MU: Düşmanın gerçek durumunu anlamak ve bu amaçla
başka tür casusların da kullanımı devşirme casuslara, döneklere
ya da çift taraflı casuslara bağlıdır. Bu nedenle bu casuslara çok
iyi davranmak gerekir.
27. Ordunun c a s u s l u k kanadını en iyi kullanan hükümdar
b i l ge hükümdar, en iyi d e ğ e r l e n d i r e n k o m u t a n ise usta
k o m u t a n d ı r . Casusluk sonuç g e t i r i r . Ordunun h a r e k a t t a k i
başarısı c a s u s l a r ı n becerisi ile o r a n t ı l ı d ı r .
DU MU: Düşmanın durumu bilinmedikçe bir ordunun operasyona
kalkması başarı getirmez. Haber alma ise casus kullanılmadan
yapılamaz.

Bandrol uygulamasına ilişkin usul ve esaslar hakkında «yönetmeliğin 5 maddesinin

ikinci fıkrası çerçevesinde bandrol taşimasi zorunlu değildir.

Son .
Bu Kitap bizzat benim tarafımdan [ [ By Igleoo ]] tarafından

www.CepSitesi.Net www.MobilMp3.Net www.ChatCep.Com

Siteleri için hazırlanmıştır .EBook ta kimseyi kendime rakip olarak görmem

bizzat kendim orjinalinden tarayıp Ebook haline getirdim lütfen emeğe saygı gösterin.
Gösterinki ben ve benim gibi insanlar sizlerden aldığı elektrikle daha iyi işler yapabilsin.
Herkese saygılarımı sunarım .
Sizlerde çalışmalarımın devamını istiyorsanız
emeğe saygı duyunuz ve paylaşımı gerçek adreslerinden takip ediniz.
Not Okurken gözünüze çarpan yanlışlar olursa bize öneriniz varsa ya da
elinizdeki kitapları paylaşmak için bizimle iletişime geçin.

Teşekkürler.
Ne Mutlu Bilgi için Bilgece yaşayanlara.
ByIgleoo www.CepSitesi.Net