Czar Alexander – nag-isyu ng proklamasyong Frailocracia – “pamahalaan ng mga prayle”

nagpalaya sa 22,500,000 alipin

Benito Juarez - katutubong Indiyang Zapotec; nahalal
na pangulo ng Mexico
Punong Duke Maximilian – iniluklok ni Napoleon III
bilang tau-tauhang emperador ng Mexico
Polo – sapilitang paggawa
Falla – halagang ibinabayad sa pamahalaan para
makaiwas sa polo
Jose Protacio Rizal Mercado y Realonda

Otto von Bismarck – “Bakal na Kanselaryo” - Makata - Pintor

Adolph Thiers – unang pangulo ng Ikatlong - Eskultor - Mandudula

Republikong Pranses
- Musikero - Arkitektor
Haring Wilhelm – unang Kaiser ng Imperyong Aleman
- Naturalista - Manunulat
Trans-Siberian Railway – may habang 5,800 milya;
tinaguriang “pinakamahabang daang bakal” - Edukador Mananalaysay

Emperador Meiji – nagpatupad ng modernisasyon ng Hunyo 19, 1861 – Isinilang si Rizal sa Calamba, Laguna
bansa Hunyo 22, 1861 – bininyagan sa simbahan ng Calamba
Ilties – isang Alemang barko Padre Rufino Collantes – kura parokong nagbinyag
Francisco Lezcano – nakatuklas sa isla ng Yap kay Rizal (Batangueno)

La Publicidad – pahayagang pag-aari ni Don Miguel Padre Pedro Casanas – nagsilbing ninong ni Rizal at
Morayta matalik na kaibigan ng mga Rizal (taga-Calamba)

Rafael de Izquierdo – nagbitay sa GomBurZa Tenyente-Heneral Jose Lemery – gobernador heneral

noong panahong ipinanganak si Rizal
Valeriano Weyler – tinawag na “Mangangatay” ng mga
Cubano Francisco Mercado Rizal – am ani Rizal

Camilo de Polavieja – nagpabitay kay Dr. Jose Rizal Dona Teodora Alonso Realonda – ina ni Rizal

Tomas de Comyn – manunulat na Espanyol at opisyal ANG MGA BATANG RIZAL

ng pamahalaan
1. Saturnina (1850-1913)
Ventura de los Reyes – unang delegado ng Pilipinas
- Panganay
- Neneng
Naglunsad ng Kilusang Propaganda: 2. Paciano (1850-1930)
- Panganay sa lalaki
1. Jose Rizal
- Katapatang-loob ni Rizal
2. Marcelo H. del Pilar 3. Narcisa (1852-1939)
- Sisa
3. Graciano Lopez Jaena
- Ikinasal kay Antonio Lopez, isang guro
sa Morong na pamangkin ni Padre
Leoncio Lopez
Sinibaldo de Mas – Espanyol na ekonomista at
diplomatiko 4. Olimpia (1855-1887)
- Ypia
Leyes de Indias – ipinagtibay para pangalagaan ang - Ikinasal kay Sillvestre Ubaldo, isang
karapatan operator ng telegrapo sa Maynila
Kodigo Penal ng Espanya – nagpataw ng mas mabigat 5. Lucia (1857-1919)
na kaparusahan sa mga Pilipino at magaang parusa sa - Ikinasal kay Mariano Herbosa ng
mga putting Espanyol Calamba, na pamangkin ni Padre
 6. Maria (1859-1945)
- Biang
- Ikinasal kay Daniel Faustino Cruz ng
Binan, Laguna
7. Jose
- Pepe
- Pinakadakilang bayaning Pilipino at
henyo
- Habang desterado sa Dapitan, nakisama
siya kay Josephine Bracken, isang
Irelandes mula Hong Kong
- Francisco ang ipinangalan niya sa
sangol nilang namatay at inilibing sa
Dapitan
8. Concepcion (1862-1865)
- Concha
- Namatay siya sa sakit sae dad na 3
- Ang pagkamatay niya ang unang
kalungkutan ni Rizal
9. Josefa (1865- 1945)
- Panggoy
- Namatay ng matandang dalaga sae dad
na 80
10. Trinidad (1868-1929)
- Trining
- Namatay ding matandang dalaga sa edad
na 83
11. Soledad (1870-1929)
- Choleng
- Bunso sa magkakapatid na Rizall
- Ikinasal kay Pantaleon Quintero ng
Calamba
Domingo Lameo
- Tsinong imigrante mula sa Changchow,
Lungsod ng Fukien na dumating sa Maynila
noong 1690
- Ginawa niyang Mercado ang kanyang apelyido
(mangangalakal o palengke)
Ines Dela Rosa
- Mayamang Tsinong Kristiyano sa Maynila
- Napangasawa ni Domingo Lameo
Francisco Mercado
- Anak nila Domingo Mercado at Ines Dela Rosa
- Naninirahan sa BInan
Cirila Bernacha
- Isang mestisang tsinong Pilipino
- Napangasawa ni Francisco Mercado
Juan Mercado (lolo ni Rizal)
- Anak nila Francisco Mercado at Cirila Bernacha
Cirila Alejandro (lola ni Rizal)
- Napangasawa ni Juan Mercado
- Isang mestisang tsinong Pilipino
*Nagkaroon ng labintatlong anak sina Kapitan
Juan at Kapitan Cirila, ang bunso ay si Juan
Mercado, ang ama ni Rizal*
*Namatay si Domingo Lameo/Mercado nang si
Francisco Mercado ay walong taong gulang lamang
at lumaki sa pagaaruga ni Ines Dela Rosa
Lakandula
- ang huling katutubong hari ng Tondo
Eugenio Ursua
- ang kanyang kanunu-nunuan
- lolo sa tuhod ni Rizal
- may lahing hapon
Benigna
- napangasawa ni Eugenio
- isang Pilipino
Regina
- anak nila Eugenio at Benigna
- ikinasal kay Manuel de Quintos
Manuel de Quintos
- isang abogadong tsinong-pilipino mula
Pangasinan
Brigada
- isa sa mga anak nila Manuel at Regina
- napangasawa ni Lorenzo Alberto Alonso
 Lorenzo Alberto Alonso
- isang kilalang mestisong Espanyol-Pilipino
ng Binan
*ang kanilang mga anak ay sina Narcisa, Teodora (ina ni
Rizal), Gregorio, Manuel at Jose*
Alcalde Mayor (gobernador ng lalawigan ng Laguna)
- nagbigay ng apelyido na Rizal
Dr. Rafael Palma
- naglarawan sa bahay nila Rizal
- mananalambuhay ni Rizal
Principalia
- mayayaman ng isang bayan noong Panahon ng
Espanyol
- isa sa kilalang pamilya sa Calamba ang Rizal
Banga- nagmula dito ang salitang Calamba
Calamba – Isang asyendang-bayang pinamamahalaan
ng Ordeng Dominiko, na may ari rin ng mga lupain sa
paligid nito
Antipolo
- Kilalang dambana ng milagrosang Birhen ng
Kapayapaan at Ligtas na paglalakbay
Padre Leoncio Lopez
- Isa sa iginagalan at pinagpipitagan ni Rizal
sa Calamba noong siya’y bata pa, ang kura
ng bayan.
MGA TALINONG PANSINING
- Sa edad na 5, gumuguhit na siya sa tulong ng
kanyang lapis, humuhubog ng magagandang
bagay sa luwad o wax
Sa Aking Mga Kababata
- Unang tula ni Rizal
- Isinulat niya noong 8 taong gulang palang siya
- Pinakita niya ang pagiging makabayan
UNANG DRAMA NI RIZAL
- Ang una niyang dula ay isang komedyang
tagalog
- Itinanghal ito sa isang pista sa Calamba
- Isang gobernadorcillo mula Paete ang
nakapanood sa komedya at binili ang manuskrito
sa halagang dalawang piso
Paete – Kilala sa lansones, at lilok sa kahoy
SI RIZAL BILANG SALAMANGKERO
- Pagpapawala t muling pagpapabalik sa isang
barya o panyolito
- Puppet show
- Shadow play
Paciano
- Nagkintal sa isip ni Rizal ng pagmamahal sa
kalayaan at katarungan
 Mga Kapatid na Babae
- Natuto siyang maging magalang at mabuti
sa kababaihan
 Kwento ng Yaya
- Gumising sa interes niya sa kuwentong-
bayan at alamat
 Tiyo Jose Alberto Alonzo
- Nag-aral ng labing-isang taon sa paaralang
ingles sa Calcutta, India at naglakbay sa
Euoropa
- Mapanday ang kanyang talino sa sining
 Tiyo Manuel Alonzo
- Magpalakas
- Magpalaki ng katawan sa pamamagitan ng
mga pisikal na ehersisyo kasama ang
pangangabayo, paglalakad at pagbubuno
 Tiyo Gregorio Alonzo
- Nagpatingkad sa hilig niyang pagbabasa ng
magagandang aklat
 Padre Leoncio Lopez
- Matanda’t maalam na kura ng Calamba
- Tumulong kay Rizal sa pagpapayaman ng
kanyang pagmamahal sa pag-aaral a
katapatang intelektuwal
Karaniwang Edukasyon:
- Pagbasa
- Pagsulat
- Aritmetika
- Relihiyon
Dona Teodora Alonso Realonda
- Ang unang guro ni Rizal
- Sa edad na 3 ni rizal, natutunan niya na ang mga
alpabeto at dasal
- Pasensiyosa, tapat, at maunawain
- Siya ang unang nakakita ng talino ni Rizal sa
pagkakatha ng tula
Mga Inupahan:
Maestro Celestino
- una
Maestro Lucas Padua
- pangalawa
Leon Monroy
- Dating kaklase ng kanyang ama
- Naninirahan sa tahanan ni Rizal
- Tinuruan si Jose ng Espanyol at Latin
- Namatay pagkaraan ng limang buwan
Maestro Justiniano Aquino Cruz
- Nagmamay-ari ng paaralan
- Ang paaralan ay nasa bahay ng guro, na isang
kubo, at 30kilometro ang layo sa bahay ng tiya
ni Rizal.
Pedro
- Hinamon niya ng away dahil pinagtawanan siya
noong umagang kausap niya ang guro
Andres Salandanan
- Humamon sa kany sa punong-braso sa bangketa
- Natalo si rizal dahil mahina at muntik ng
mabasag ang kanyang ulo sa bangketa
Juancho
- Biyenan ng kanilang guro
- Pintor
- Nagbigay ng libreng aralin sa pagguhit at
pagpinta; napahanga kasi siya sa artistikong
talino ng batang Calamba
Jose Guevarra
- Kaklaseng nakakasama niya sa pagpunta sa
estudyo ng Matandang si Juancho
- Sila ni Rizal ang naging “paboritong pintor
ng klase”
Arturo Cramps (Pranses)
- Kaibigan ng kanyang ama, na siyang nagalaga
sa kanya
ANG PAGKAMARTIR NG GOMBURZA
Enero 20, 1872
- 200 sundalong Pilipino at manggagawang
arsenal ng Cavite sa pamumuno ng sarhentong
Pilipinong si Francisco Lamadrid, ang nag-alsa
dahil sa abolisyon ng kanilang mga pribilehiyo,
kasama rito ang di-pagbabayad ng tribbuto at di
pagsama sa polo ng reaksiyonaryong si
Gobernador Rafael de Izquierdo.
Padre Mariano Gomez, Jose Burgos at Jacinto
Zamora
- Mga lider ng kilusang sekularisasyon ng mgaa
paroko
Pebrero 17, 1872
- Ipinabitay ang GOMBURZA sunod sa utos ni
Gob Hen Izquierdo
1891
- Inihandog niya ang El Filibusterismo sa
Gomburza
Mga nagtanggol kay Dona Teodora
- Francisco de Marcaida
- Manuel Marzan
- Mga pinakabantog na abogado sa maynila