PWS Financieel Gedrag Onder Jongeren

Angelique Kolner en Mike
Engelenberg
Statistisch onderzoek Wiskunde, 12-3-2018
‘FINANCIEEL GEDRAG
ONDER JONGEREN’
Hoe ziet het financiële gedrag onder jongeren er uit?
Inhoud
Inleiding ................................................................................................................................................... 2
H1 In welke leeftijdsklasse vallen deze jongeren op de KSG en hoe komen ze aan hun geld? .............. 3
H1.1 Algemene beeld op het KSG ....................................................................................................... 3
H1.2 Hoe komen de jongeren aan hun geld? ...................................................................................... 5
Literatuuronderzoek........................................................................................................................ 5
Ons eigen onderzoek ....................................................................................................................... 5
Internationale dimensie .................................................................................................................. 6
H1.3 Uitkomst eigen onderzoek en literatuuronderzoek ............................................................... 7
H1.4 Antwoord op deelvraag 1 ....................................................................................................... 7
H2 Hoe ziet het financiële gedrag er nu uit? ........................................................................................... 8
H2.1 Literatuuronderzoek ............................................................................................................... 8
H2.2 Ons eigen onderzoek .............................................................................................................. 9
H2.3 Uitkomst eigen onderzoek en literatuuronderzoek ............................................................. 11
H2.4 Antwoord op deelvraag 2 ..................................................................................................... 11
H3 Hoe ziet het financiële gedrag van een jonge tiener er uit? ............................................................ 12
H3.1 Literatuuronderzoek ............................................................................................................. 12
H3.2 Ons eigen onderzoek ............................................................................................................ 12
H3.3 Uitkomst eigen onderzoek en ‘literatuuronderzoek’............................................................ 13
H4 Sparen deze jongeren meer dan enkele jaren geleden? Sparen ze überhaupt nog? ...................... 14
H4.3 Uitkomst eigen onderzoek en literatuuronderzoek ............................................................. 16
H5 Wat hebben ouders met het uitgavepatroon te maken? ................................................................ 17
H6 Antwoord op de hoofdvraag; ‘Hoe is het financiële gedrag van jongeren door de jaren heen
gegroeid en wat hebben ouders hiermee te maken?’ .......................................................................... 22
H7 Conclusie en aanbevelingen ............................................................................................................ 23
Bronvermelding ..................................................................................................................................... 24
Logboeken ............................................................................................................................................. 25
1
Inleiding
Wat doen jongeren met het geld dat ze met hun bijbaantje verdienen? Sparen ze een deel
van dat geld wat ze verdienen met hun bijbaantje? Wat is hun bijbaantje eigenlijk? En sparen
ze ook zonder bijbaantje? Daar zijn wij nieuwsgierig naar. Hierom hebben wij gekozen om ons
profielwerkstuk over het financiële gedrag onder jongeren te doen.
Wij behoren zelf ook tot die jongeren, en zijn eigenlijk ook wel een beetje benieuwd of wat
wij met ons geld doen, bekend voor komt bij andere jongeren van onze leeftijd. Ook zijn we
benieuwd of de ouders iets met het uitgavepatroon te maken hebben, en wat jongeren
enkele jaren geleden met hun geld deden.
We hebben om meer kennis te verkrijgen over dit onderwerp de literatuur bekeken.
Daarnaast hebben we enquêtes gemaakt, en verstuurd onder leerlingen van 11-19 jaar, en
ouders/docenten. De enquêtes gaan over hoe ouders wel of niet invloed hebben op de
uitgaven/inkomsten van hun kind, hoe 17-jarigen met hun geld omgingen toen ze 12 jaar
waren, en hoe zij er nu mee omgaan.
Onze hoofdvraag is daarom: Hoe is het financiële gedrag van jongeren door de jaren heen
gegroeid en wat hebben ouders hiermee te maken?
Onze deelvragen zijn:
- Hoe ziet het financiële gedrag er nu uit?
- Hoe ziet het financiële gedrag van een jonge tiener er uit?
- Sparen deze jongeren meer dan enkele jaren geleden? Sparen ze überhaupt nog?
- Wat hebben ouders met het uitgavepatroon te maken?
We bespreken bij elke deelvraag eerst de bestaande kennis en literatuur over dit onderwerp,
en vergelijken het later met ons eigen onderzoek. Hierna leggen we een verband tussen de
twee en leggen de eventuele verschillen uit.
In this school research project, we will be researching the financial behaviour of teenagers.
Our respondents are 11-19 years old, and are both female and male. We searched on the
internet of what is already known about this subject, and following on those outcomes we will
enucleate our own research outcomes. Next, we compare the already known knowledge to
our own research, and answer the sub question.
We are surprised by the conclusion, because we didn’t expect some elements. Such as that
there are less teenagers who spend money on games. We thought this would be more, but
there are only a few, like 15% of all the respondents.
2
H1 In welke leeftijdsklasse vallen deze jongeren op de KSG en hoe
komen ze aan hun geld?
H1.1 Algemene beeld op het KSG

De enquête is uitgezet over alle leerlingen van de koninklijke scholen gemeenschap in Januari
2018. Dit zijn jongeren uit Apeldoorn en omstreken, en volgen mavo, havo, vwo of up2havo.
Er zijn uiteindelijk 100 enquêtes ingevuld, waarvan 78 bruikbaar (22 enquêtes waren niet naar
waarheid ingevuld en extreem overdreven, denk aan iemand die 14 jaar is, vwo doet en
€1.400 verdient met ‘Sannie’) De jongste respondent is 11 jaar, en de oudste 19 jaar. Dit
betekent dat de jongeren vallen in de
leeftijdsklasse 11-19, waarvan de meeste respondenten de leeftijd van 15 of 17 jaar hebben.
Tabel 1
Leeftijd Frequentie Geslacht Frequentie
11 jarige 1
Man 32
12 jarige 3
13 jarige 1
Vrouw 46
14 jarige 10
15 jarige 11
16 jarige 19
17 jarige 30 Niveau Frequentie
18 jarige 4 Mavo 4
19 jarige 1 Havo 27
Vwo 42
Tabel 2
Up2Havo 5
3
Met het begrip ‘jongeren’ word in dit Profielwerkstuk bedoeld: 34 mannen en 44 vrouwen,
variërend tussen de 11 en 19 jaar.
Leeftijd onder onze Geslacht onder onze

78 respondenten 78 respondenten
38%
62%
11 jaar (2%) 12 jaar (6%) 13 jaar (5%)

14 jaar (11%) 15 jaar (22%) 16 jaar (16%)
17 jaar (28%) 18 jaar (9%) 19 jaar (1%) Man Vrouw
Figuur 1 Leeftijd onder onze respondenten Figuur 2 Geslacht onder de respondenten
4
H1.2 Hoe komen de jongeren aan hun geld?
Allereerst moeten we weten of jongeren een bijbaantje hebben. Wij zijn hiervoor gaan
zoeken op internet en hebben informatie uit onze verspreidde enquêtes gehaald.
Literatuuronderzoek
Helaas hebben wij niks meer recentelijk kunnen vinden dan een onderzoek wat Nibud in 2013
gedaan heeft naar het gemiddelde zakgeld1 en kleedgeld van jongeren van 12-18 jaar.
Leeftijd Zakgeld per Leeftijd Kleedgeld
maand per maand
12 jaar 14-19 euro 12 jaar 30-45 euro
14 jaar 19-21 euro 14 jaar +/- 50 euro
De eerste tabel gaat over het zakgeld per maand, en de tweede over het kleedgeld per
maand. Ook staat er op een website2 dat de meeste ouders beginnen met kleedgeld geven als
hun kind 12 is.
Zakgeld per maand onder jongeren
Ons eigen onderzoek
In de enquête heeft
30
41,6% van de
respondenten 25
aangegeven geen bijbaan 20
te hebben, tegenover
15
58,4% die wel een
bijbaan heeft. Na de 10
responsen verwerkt te 5
hebben blijkt dat vooral 0
vrouwen, van 16 of 17 0-10 euro 11-20 euro 21-30 euro 31-40 euro 41-50 euro 51 euro of
meer
jaar een bijbaan hebben,
en mannen van 17 of 18 Zakgeld per maand onder jongeren
jaar een bijbaan hebben. Figuur 3 Zakgeld per maand onder jongeren
Gebaseerd op de eerder genoemde getallen kunnen we de conclusie trekken dat vrouwen

dus blijkbaar eerder geneigd om een bijbaan te zoeken dan mannen. Heeft dit misschien met
het feit te maken dat zij eerder met puberale zaken te maken krijgen beginnen? Denk aan
bh’s, make-up, de pil of met vriendinnen gezellige dingen doen.
1
https://www.nibud.nl/consumenten/zakgeld/
2
https://blog.spaarrente.nl/hoeveel-zakgeld
5
Hierna hebben we gevraagd of, en zo ja, hoeveel zakgeld jongeren per maand krijgen. Hieruit
bleek dat 52 van de 78 jongeren tussen de 0-10 euro en 11-20 euro zakgeld kregen. Na verder
onderzoek hiernaar gedaan te hebben bleek dat de meeste respondenten die tussen de 11-20
euro krijgen, ook al kleedgeld (zie volgende alinea) krijgen en een bijbaantje hebben. Wij
kunnen dit als volgt verklaren: De ouders vinden het niet nodig dat hun kind nog meer zakgeld
hoeft te krijgen omdat hij/zij zelf ook werkt en kleedgeld krijgt.
Ten slotte hebben we gevraagd naar het

Kleedgeld per maand kleedgeld; krijg je kleedgeld? En zo ja, hoeveel
in euro onder onze per maand? Hier hebben we gevonden dat
respondenten (tegen onze verwachting in, omdat we hadden
verwacht dat alle respondenten wel kleedgeld
50
45 zouden krijgen) er relatief veel mensen zijn die
40 geen kleedgeld krijgen. Toch zijn er ook heel
35 veel respondenten die wel kleedgeld krijgen (zie
30
figuur 4). Dit varieert veelal tussen de 40-75
25
20 euro. Voor de gedetailleerde responsen kunt u
15 de grafiek hiernaast bekijken.
10
5 Aantal jongeren dat Frequentie
0
5-20 21-40 41-60 61-80 81 euro 0 euro
wel zakgeld krijgt 42
euro euro euro euro of meer geen zakgeld krijgt 36
Euro per maand
Vanaf januari 2018 was de kinderbijslag in euro

Figuur 4 Kleedgeld per maand onder onze respondenten
€287,213 per kwartaal. Als je dit deelt door drie
(€95,74) zou je het bedrag per kwartaal hebben. Veel ouders houden een deel hiervan achter
de hand om schoenen, een jas of iets dergelijks van te kunnen kopen4, zodat het kind dit niet
zelf hoeft te kopen van zijn kleedgeld, maar de ouders van het geld dat zij hebben
achtergehouden.
Internationale dimensie
‘Children whom live in the US, spend most of their money on food and clothing5’. This is the
outcome of a research performed by the American Blog site Business Insider. They made a
circle diagram with the results.
3
https://www.svb.nl/int/nl/kinderbijslag/betaling/hoeveel_kinderbijslag_krijgt_u/
4
https://www.ouders.nl/forum/6-puberteit-02-18/kleedgeld-11
5
http://www.businessinsider.com/how-teens-are-spending-money-2014-2014-
10?international=true&r=US&IR=T
6
Figure 5 Spending’s by US children
You see here a surprising spending; Furniture. Actually, I didn’t think of putting that in our
survey. But luckily, only 1% spend money on furniture, so we didn’t forget a very important
spending in our survey.
H1.3 Uitkomst eigen onderzoek en literatuuronderzoek

Volgens de al bestaande literatuur zou er per leeftijd een ander bedrag zakgeld worden
gegeven. Ons eigen onderzoek spreekt dit tegen, want dat laat juist zien dat er niet veel
verschil zit tussen leeftijden en de hoogte van het zakgeld. Zo krijgen bijvoorbeeld 5 kinderen
van 15 jaar €20 zakgeld, terwijl er ook 4 mensen van 17 jaar €20 zakgeld per maand krijgt.
H1.4 Antwoord op deelvraag 1
Ons antwoord op de deelvraag; ‘In welke leeftijdsklasse vallen deze ‘jongeren’ en hoe komen
ze aan hun geld?’ is; Deze jongeren zijn tussen de 11-19 en komen voornamelijk aan hun geld
door bijbaantjes, zakgeld of kleedgeld. Dit weten we door het zakgeld, inkomsten uit bijbaan,
en kleedgeld bij elkaar op te tellen. In 75 van de 78 gevallen kwamen we op de maandelijkse
inkomsten uit, die overeen kwamen met het ingevulde antwoord in de enquête. (Vraag 7;
Wat zijn je maandelijkse inkomsten?)
7
H2 Hoe ziet het financiële gedrag er nu uit?
H2.1 Literatuuronderzoek
We hebben op internet enkele artikelen gevonden over het financiële gedrag van jongeren.
Volgens Nibud6 zou het meeste geld uit worden gegeven aan kleding en schoenen, wat ook
niet zo heel gek is omdat dat duur is om te kopen. Daarom kijken we naar de percentages: de
meeste scholieren spenderen hun geld aan snoep en snacks, dat vinden wij niet verassend
maar het is onverwachts dat het een na hoogste percentage cadeaus is, want zelf geven we
eigenlijk niet zoveel aan cadeaus uit. Daarnaast hoef je niet elke dag een cadeau te kopen, in
tegenstelling tot eten omdat je dat natuurlijk nodig hebt.
Scholieren die hier geld aan Gemiddelde uitgaven per

spenderen maand
% €
Snoep en snacks 71 17
Cadeau’s 65 9
Kleding en schoenen 58 45
Mobiele telefoon 55 13
Persoonlijke verzorging 53 10
Uitgaan, bioscoop, cabaret 52 19
Drinken 45 21
Sieraden en accessoires 44 8
Lunch 41 21
Recreatie, dagje weg 35 9
Figuur 6 Onderzoek van Nibud naar uitgavenpatroon scholieren
Een onderzoek van SNS de Volksbank7 komt aardig overeen met het onderzoek van Nibud,
SNS komt namelijk tot de volgende uitslagen;
Jongens % Meisjes %
Snoep en snacks 74 Cadeaus 77
Cadeaus 54 Kleding en schoenen 76
Drinken 53 Persoonlijke verzorging 75
Mobiele telefoon 51 Sieraden en accessoires 70
(verbruikskosten
(Spel)computer/games 47 Snoep en snacks 68
Figuur 7 onderzoek van SNS de Volksbank naar uitgavenpatroon scholieren
Jongens geven meer geld uit aan snoep en snacks, en meisjes juist veel aan cadeaus. Wat ook
opvalt is dat er tussen de hoogste en laagste kostenpost van jongens maar liefst 27% verschil
zit, terwijl het bij de meisjes nog niet 10% is. Het algemene beeld over jongens en meisjes is
dat jongens vaker domme uitgaven doen, dus komt dit eerder genoemde verschil misschien
6
Irene Blanken en Minou van der Werf, 2016, https://www.nibud.nl/beroepsmatig/nibud-
scholierenonderzoek-2016-2/
7
Onbekend, onbekend, https://www.snsbank.nl/particulier/service/jongeren/uitgavepatroon.html
8
doordat meisjes meer nadenken over waar ze hun geld aan uitgeven? Dit baseren we op onze
vooroordelen en gedachtes over de verschillen tussen man en vrouw.
H2.2 Ons eigen onderzoek
In onze enquête kon iedereen vrij invullen waar zij hun geld aan uitgaven. Dit hebben we
gedaan zodat we de echte antwoorden kregen, en niet mensen iets aanklikte omdat ze dat
wel bekend voorkwam o.i.d. Hieronder staan de resultaten van de grootste kostenposten van
jongeren.
Tabel 3
Kostenpost Percentage
Kleding 32
Lunchen 8
Eten 17
Gezellige 6
dingen
Autorijlessen 5
Cadeaus 4
Games 3
Persoonlijke 16
verzorging
Figuur 8 Grootste kostenposten onder jongeren
We zien dat er vooral veel mensen zijn die hun geld uitgeven aan kleding. Op de 2e plek komt
eten, en de 3 na grootste kostenpost is de persoonlijke verzorging. Dit is niet helemaal eerlijk,
omdat onder onze respondenten zich meer meisjes dan jongens bevonden, en over het
algemeen jongens geen geld uitgeven aan persoonlijke verzorging. We kunnen hier dus ook
geen tabel bij zetten omdat we dan slechts het aantal vrouwelijke respondenten noemen die
persoonlijke verzorging hebben geantwoord, namelijk: 13.
9
Telefoonkosten onder jongeren
25
20
15
10
0
0-20 20-40 40-60
Kind betaald zelf 24 4 1
Kosten worden gedeeld 22 9 6
Ouder(s) betaald/betalen 19 2 2
Kind betaald zelf Kosten worden gedeeld Ouder(s) betaald/betalen
Figuur 9 Telefoonkosten onder jongeren
Bij de telefoonkosten van jongeren is te zien dat er vaak de kosten worden gedeeld, hoe hoog
het bedrag ook is. Daarnaast hebben veel jongeren een abonnement dat tussen de €0-€20
valt. Veel abonnementen waarbij je alleen voor internet en belminuten betaald, zijn onder de
20 euro8. Abonnementen met een mobiele telefoon hebben vaak een hogere kosten per
maand, vaak tussen de 25 en 40 euro. Dit wil zeggen dat het niet helemaal representatief is
omdat je niet weet hoeveel mensen prepaid hebben, en hoeveel mensen een abonnement.
8
Verschillende vergelijkingswebsites voor een sim only abonnement, waaronder; tele2.nl, verizon.com, t-
mobile.com
10
Uit het onderzoek van Nibud uit 2016 blijkt dat scholieren gemiddeld een bedrag sparen van
41 euro per maand. De meeste scholieren sparen een vast bedrag (52 procent). Iets meer
jongens dan meisjes sparen een vast bedrag maar meer meisjes dan jongens sparen als zij
geld overhouden.
Uit ons onderzoek blijkt dat 73.1 procent spaart, en slechts 26.9 procent niet. Van onze
respondenten is het spaarbedrag (via gemiddelde genomen) per persoon rond de 49.62 euro
per maand is. Dat is dus een stuk dan hoger wat het onderzoek van Nibud aantoont uit 2016.
Tabel 4
Spaarbedrag per maand Frequentie

Niks 21
20 euro 1
50 euro 3
100 euro 8
250 euro 1
Anders 44
Uit ons onderzoek blijkt dat (van de respondenten) 58.4 procent een bijbaantje heeft en 41.6
procent geen bijbaantje heeft. Het merendeel van de scholieren heeft dus al een bijbaan en
verdient er redelijk mee. Het bedrag wat een gemiddelde scholier met bijbaan verdient ligt
rond de 170/200 euro.
Uit onderzoek van Nibud blijkt dat 64 procent van de scholieren (15/16 jarige) een bijbaantje
heeft. Op de KSG is dit niet precies te meten voor ons omdat we niet de hele KSG hebben ge-
enquêteert , maar van onze respondenten is dit (57/78 x 100%) 73.1%.

Ons antwoord op de deelvraag; ‘Hoe ziet het financiële gedrag er nu uit?’, is; Tegenwoordig
geven veel jongeren hun geld uit aan eten en games. Dit is verassend, omdat je zou denken
dat bij een enquête waaronder zich veel vrouwelijke respondenten bevinden, vooral geld
word uitgegeven aan make-up en cadeautjes o.i.d., maar wat dus niet het geval is.
11
H3 Hoe ziet het financiële gedrag van een jonge tiener er uit?
Op deze deelvraag hebben we op internet geen antwoord kunnen krijgen. We hebben alleen
een onderzoek van Nibud kunnen vinden. Helaas ging dit over studenten, en dus niet onze
doelgroep in deze deelvraag; namelijk 12/13 jarige.
We gaan dus verder met ons eigen onderzoek, waarbij we eerst onze verwachtingen delen,
waarna we de verwachtingen gebruiken als literatuuronderzoek in de verschillen tussen ons
onderzoek en het literatuuronderzoek.
Onze verwachting is dat er door jonge tieners, dus tegen de 12/13 jaar, veel geld wordt
uitgegeven aan snoep en games voor de Playstation of Xbox. Wij denken dit omdat dit vooral
de bezigheden van jonge tieners zijn; buiten rondhangen (dan gaan ze naar de supermarkt om
wat lekkers te halen), en gamen op hun gameconsole (en op een gegeven moment vind je de
spelletjes niet meer leuk dus ga je nieuwe kopen).
De enquête die we hebben uitgezet laat zien dat er vooral veel geld wordt uitgegeven aan
snoep, speelgoed en leesboeken.
UITGAVEPATROON 12/13 JARIGE

Aantal respondenten die hier geld aan uitgeven
12
8
7
6
5
4 4 4
Onder al onze (20) respondenten geeft er niet één respondent geld uit aan CD’s. Dit komt
waarschijnlijk door streaming diensten zoals Spotify, Deezer of Apple Music. Hierbij sluit je een
abonnement af van maximaal €19,99 per maand9, en kan je onbeperkt naar muziek luisteren.
Ook moet je een cd-speler hebben om cd’s af te spelen, wat de aankoop van cd’s weer
9
www.digimuziek.nl/streamingdiensten.htm
12
tegenhoudt, omdat er van alle streaming diensten een app bestaat die je op je smartphone
kunt downloaden.
Ook zijn er veel respondenten die geld uitgeven aan leesboeken, tegensprekend met een
onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau10: ‘Het aantal tieners dat wekelijks
minstens tien minuten aaneengesloten leest is flink gedaald, meldt het Sociaal en Cultureel
Planbureau. In 2006 las nog 65 procent thuis af en toe een boek. In 2016 was dat 40
procent.’.
In dit onderzoek leest dus 40 procent van de tieners langer dan 10 minuten elke week een
boek. We weten natuurlijk niet hoelang onze respondenten lezen, maar we kunnen wel een
snelle rekensom maken waarbij duidelijk word dat 35% van onze respondenten geld uitgeeft
aan leesboeken, en ze dus hoogstwaarschijnlijk ook leest. Dit komt dus overeen met de 40%
waarop het SCP uitkwam. Wat ook nog zou kunnen is dat ze geld uitgeven aan digiboeken,
maar dat ze dat niet verstaan onder ‘Leesboeken’ waardoor ze dat niet hebben aangevinkt in
de enquête.
H3.3 Uitkomst eigen onderzoek en ‘literatuuronderzoek’

Het literatuuronderzoek betreft hier onze verwachting van tevoren.
Ons eigen onderzoek komt aardig overeen met het literatuuronderzoek. Het enige
noemenswaardige verschil is dat we dachten dat er meer geld zou worden uitgegeven aan
games, wat niet realistisch bleek na ons eigen onderzoek.
Uit ons onderzoek bleek dat slechts 4 mensen van de 20 respondenten geld uitgaven aan
games, wat 20% is.

Ons antwoord op de deelvraag; ‘Hoe ziet het financiële gedrag van een jonge tiener er uit?’,
is; jonge tieners geven vooral geld uit aan snoep, speelgoed en leesboeken. Verrassendst van
deze 3 is de uitgave leesboeken. Dit omdat we niet hadden gedacht dat er nog 35% van de
respondenten geld zou uitgeven aan leesboeken. We hadden dit eerder geschat op 10%.
10
https://www.metronieuws.nl/nieuws/binnenland/2018/01/jongeren-lezen-steeds-minder-boeken
13
H4 Sparen deze jongeren meer dan enkele jaren geleden? Sparen ze
überhaupt nog?
Uit een onderzoek van Nibud11 in 2014 hebben we vergelijkend materiaal gevonden wat we
goed kunnen gebruiken. En wat we ook goed kunnen vergelijken met ons eigen onderzoek.
Uit het onderzoek van Nibud blijkt dat de meeste jongeren (89% van de jongeren) geld sparen
sparen. De meeste jongeren sparen alleen als ze wat geld overhouden (37 procent). Uit het
onderzoek blijkt ook dat hoe ouder de jongeren zijn, hoe groter gedeelte spaart. Van 12 tot
en met 14 jarige spaart 81 procent en 18 plussers spaart wel 93 procent. Hieronder staat de
tabel met het spaargedrag van jongeren.
12 t/m 14 15 t/m 17 18 t/m 24 Totaal

jaar jaar jaar %
% % %
Nee, ik spaar zelf niet 19 11 7 11
Ja, ik spaar een vast bedrag 26 16 16 18
Ja, ik spaar alleen wat ik 29 37 40 37
overhoud
Ja, ik spaar een vast bedrag en 15 20 20 19
wat ik overhoud
Ja, ik spaar wel maar heb het geld 12 17 17 16
meestal snel weer nodig
Figuur 11 Spaargedrag onder 12-24 jarige
De 11 procent van de jongeren die niet spaart hebben daar redenen voor. De drie
belangrijkste redenen zijn: te weinig geld hebben om te sparen (38 procent), het niet lukt om
te sparen (26 procent) en het geld te hard nodig hebben om rond te komen (23 procent). De
eerste twee redenen gelden ongeveer hetzelfde voor alle leeftijden, de laatste reden 'ik heb
het geld hard nodig om rond te komen' geld eigenlijk alleen voor 18 plussers. Jongeren die
jonger zijn hebben daar nog geen baat bij. Bij jongeren die rond de 14 jaar zijn is weer een
reden dat ze het geld liever gelijk uitgeven.
11 https://www.nibud.nl/wp-content/uploads/Rapport-2014-Jongeren-en-geld.pdf
14
Als eigen onderzoek maakte we een enquête en vroegen we de 'oudere' leerlingen van school
om deze in te vullen. De enquête gaat over het uitgavenpatroon wat ze nu hebben en 5 jaar
geleden (toen ze ongeveer 12 jaar oud waren).
Uit ons onderzoek blijkt dat 52,4 procent van de jongeren al spaarde op 12 jarige leeftijd.
Hieronder staat een tabel met het spaargedrag van de respondenten die 6 jaar geleden 12
jaar waren.
Bedrag Antwoorden Percentage % Bedrag Antwoorden Percentage %

6 jaar heden
geleden 0-2.50 euro 3 23,1
0-2.50 euro 6 46,2 2.50-5 euro 2 15,4
2.50-5 euro 1 7,7 5-10 euro 1 7,6
5-10 euro 3 23,1 10-20 euro 2 15,4
10-20 euro 0 0 Meer dan 20 5 38,5
Meer dan 20 3 23,1 euro per
euro per week
week
Figuur 12 Spaargedrag onder onze respondenten
81 procent van de jongeren geeft aan dat hun uitgavenpatroon volkomen is veranderd in vijf
jaar. Als we vervolgens vragen wat er is veranderd, is het antwoord vooral dat er meer geld te
besteden is. Slechts een op de vijf spaart meer. In de rechtertabel is te zien wat er
tegenwoordig wordt gespaard door 12-jarigen. Als we de vergelijking maken tussen 6 jaar
geleden, en op dit moment, kun je zeggen dat er meer kinderen meer dan 20 euro per week
zijn gaan sparen (was 23,1%, is 41,7%) en minder die 0-2.50 sparen (was 46,2%, is 23,1%).
Deze uitkomst komt weer overeen met het feit12 dat jongeren meer zijn gaan sparen de
laatste jaren.
Veel jongeren sparen omdat zij dan geld achter de hand hebben voor onverwachte uitgaven,
en zodat zij dat direct kunnen betalen. Hierdoor hoeven ze geen geld van hun ouders te lenen
o.i.d., en hebben ze geen schuld erbij. Ook sparen jongeren geld zodat ze iets kunnen kopen,
denk hierbij aan een telefoon, een auto, jongerenvakantie, autorijlessen, e.t.c.
De meeste kinderen sparen voor onverwachte uitgaven. Dit zijn incidentele uitgaven, die je
niet van tevoren aan ziet komen. Zo heeft Angelique bijvoorbeeld een aantal weken geleden
haar scherm laten maken. Ze had hiervoor geld gespaard, waardoor ze niet in een keer heel
veel geld kwijt was. Dit was ze natuurlijk wel, maar ze had gespaard waardoor ze het minder
voelde in haar inkomen.
12
https://www.nibud.nl/wp-content/uploads/Rapport-2013-Nibud-Scholieren-Onderzoek-2012-2013.pdf
15
In onze enquête hebben we gevraagd naar hoeveel de respondenten spaarde, niet wat dit
van hun inkomen is (een percentage of een vast bedrag), waardoor we geen goede
vergelijking kunnen maken met wat dit van hun inkomen is.
Ons antwoord op de deelvraag; ‘Sparen jongeren nu meer dan enkele jaren geleden? Sparen
ze Überhaupt nog?’, is: Zeker sparen jongeren nu meer dan enkele jaren geleden. Ook sparen
ze gewoon nog steeds. De voornaamste reden voor jongeren om te sparen is om geld achter
de hand te hebben voor onverwachte uitgaven.
16
H5 Wat hebben ouders met het uitgavepatroon te maken?
Nibud13 heeft in 2013 een onderzoek gedaan naar de betrokkenheid van ouders bij het geld
van scholieren. Hieruit kwamen onder andere de volgende resultaten rollen;
Betrokkenheid van ouders op een deel van

het financieel gedrag jongeren
60% 53%
50%
40% 41%
24%
30% 23% 28% 31%
20%
10%
0%
Mijn ouders pushen mij om een

bijbaan te nemen
Mijn ouders bemoeien zich met
hoe ik mijn geld uitgeef
Eens Oneens Neutraal
Figuur 3 Betrokkenheid van ouders op een deel van het financieel gedrag van jongeren
Deze grafiek toont hoe jongeren over 2 verschillende stellingen denken. Je ziet dat
veel jongeren worden gepusht om een bijbaan te nemen. Ik denk dat dit komt
omdat de ouders vinden dat zij zich ook wel met het inkomen van hun kind mogen
bemoeien, zodat ze later goed met geld kunnen omgaan.
Ook is er een krap derde deel van de jongeren waarbij ouders zich bemoeien met
hoe hun kind het geld uitgeeft. Dit komt dan weer overeen met de 24% van de
jongeren waarbij ouders hun kind pushen om een bijbaan te nemen.
Toch zijn er ook veel mensen die er niet echt een mening over hebben. Dit zijn
waarschijnlijk de mensen die het allebei goed vinden, en het niet uitmaakt of hun
ouders zich met hun kind bemoeien op het gebied van inkomsten en uitgaven.
13
https://www.nibud.nl/wp-content/uploads/Rapport-2013-Scholieren-geld-de-invloed-van-ouders.pdf
17
Aantal jongeren dat regelmatig met hun
ouders over geld praat
100%
80%
74% 81%
60%
40%
20%
0%
Jongens Meisjes
Wel Niet
Figuur 14 Aantal jongeren die regelmatig met hun ouders over geld praten
Deze gestapelde staafgrafiek laat zien hoeveel jongeren regelmatig met hun ouders over geld
praat. Het is opvallend dat bij zowel jongens als meisjes, bijna drie vierde niet over geld praat
met hun ouders! Is dit misschien iets van de laatste jaren; dat er meer aandacht word besteed
aan geld en het beheersen daarvan bij jongeren? Er
verschijnen namelijk steeds meer reclamespotjes o.i.d. die
gaan over geld, en hoe je er als jongeren mee moet
omgaan. Denk aan Passi14, ‘Dé jongerenpas’. Dit heeft
uiteraard ook een commerciële waarde, maar dit doet niks
af aan de kwaliteit van de voorlichting over geld naar
jongeren toe.
Gelukkig zijn er ook jongeren die wel met hun ouders over
geld praten. Deze jongeren hebben meer kennis over
beheersen van geld dus zullen minder snel in de schulden raken later. Waarom? Omdat je
meer kennis hebt over geld, als je het al vanaf jongs af aan leert.
14
https://www.rabobank.nl/static/appls/campagne-passi/
18
In onze enquête hebben we gevraagd of de ouder, de regie heeft over de uitgaven van hun
kind. De resultaten waren als volgt;
Heeft de ouder regie over de

uitgaven van zijn/haar kind
48% 52% Ja
Nee
Figuur 15 Percentage van de ouders die wel/niet regie heeft over de uitgave van zijn/haar kind
Ruim de helft van de ouders heeft regie over de uitgaven van zijn of haar kind. Na dit verder
uitgezocht te hebben, bleek dat vooral de ouders van kinderen in de leeftijdsklassen tot 15
jaar, de 52% is die wél de regie heeft over de uitgaven van zijn/haar kind. Dit komt natuurlijk
omdat je op die leeftijd nog niet goed weet hoe je met je geld om moet gaan.
Moet uw kind sparen van u als

ouder?
33%
Ja
67%
Nee
Figuur 16 Percentage van de ouders van wie hun kind moet sparen
67% van de ouders vinden dat hun kind geld moet sparen. Dit is het deel dat boven de 15 jaar
is, en waarbij de ouders dus ook vaak geen regie meer hebben in de uitgaven van hun kind.
We weten natuurlijk niet of het ook echt gebeurt dat de kinderen geld sparen, maar daar
gaan we wel vanuit. We denken dat ouders het belangrijk vinden dat hun kind ook spaart
omdat ze dan met een betere manier met geld om leren te gaan. Dat je soms moet sparen
voordat je iets kan kopen, of dat je niet alles in een keer moet uitgeven.
19
Ook hebben we wat gevraagd over telefoons. We hebben gevraagd;
- Heeft uw (oudste of jongste) kind een telefoon?
- Hoe word deze betaald?
- Waarom heeft uw (oudste of jongste) kind een telefoon?
Vaak hebben de oudste kinderen een telefoon, net zoals de jongere kinderen. We weten niet
waardoor zowel het oudste als het jongste kind een telefoon heeft. Vroeger was er algemeen
gezien een regel dat je vanaf de middelbare school een telefoon krijgt, maar omdat deze regel
al verdwenen is weten we niet waardoor zowel het oudste als het jongste kind een telefoon
heeft. De enige reden die we zouden kunnen bedenken is dat kinderen op de basisschool ook
al een telefoon krijgen, omdat ze dan meedoen met de rest, en door groepsdruk een telefoon
krijgen.
De telefoon word vaak betaald door de ouders, of de kosten worden gedeeld;
Telefoon word door ouder betaald

12
10
0
Telefoon word door ouder betaald Telefoon word door kind betaald Kosten worden gedeeld
Telefoon word door ouder betaald
Figuur 17 Financiering van telefoonrekeningen
We hebben verder geanalyseerd waardoor het komt dat 10 (van de 21) ouders de telefoon
voor hun kind betalen. Dit komt doordat dit de kinderen zijn die nog in een lagere
leeftijdsklasse zitten (ongeveer onder de 12 jaar), en deze dus niet genoeg geld hebben om de
kosten te delen, of het volledig zelf te betalen.
Uit de enquête bleek dat kinderen die hun telefoonrekening zelf betalen de kinderen zijn die
ook geld verdienen met huishoudelijke klusjes o.i.d. Zij hebben dus genoeg geld om het
20
volledig zelf te betalen, met als moraal om te leren gaan met geld en als je teveel verbruikt je
meer geld betaalt en dus niet leuk is (gevonden in een tijdschrift15).
Uit de enquête die is gehouden onder de ouders is te zien dat ouders vroeger minder vaak de
telefoon betaalde dan dat zij nu doen.
Ouders die vroeger de telefoon van hun kind Ouders die tegenwoordig de telefoon van hun
betaalden kind betalen
13 18
De ouders die de kosten delen met de kinderen zijn de kinderen tussen de 12-15 jaar, en
doen ook aan huishoudelijke klusjes. Tevens krijgen zij zakgeld, dus hebben ze nog meer
inkomen om hún deel te betalen.
Ons antwoord op de deelvraag: ‘Wat hebben ouders
met het uitgavepatroon van jongeren te maken’, is;
Ouders hebben een vrij grote invloed op het
uitgavenpatroon van kinderen, zeker op een lagere
leeftijd. Dat komt doordat kinderen op lagere leeftijd
afhankelijker zijn van hun ouders dan oudere kinderen
die ook al een bijbaantje hebben. Ze helpen hun
kinderen, door bijvoorbeeld de telefoonrekening te
delen, maar ze gooien ze ook een beetje in het diepe
door de keuze om een bijbaan te nemen, aan het kind
zelf over te laten16. We denken dat dit in het diepe gooien juist wel goed is voor de
ontwikkeling van het kind en het bewust omgaan met geld.
Ze weten dus niet wat ze kunnen verwachten, maar hierdoor leren ze wel om te gaan met
geld omdat je begint met niks; je krijgt geld; en je moet het weer uitgeven aan bijvoorbeeld je
telefoonrekening.
15
Kijk, nr. 12, 2017
16
Kijk, nr. 12, 2017
21
H6 Antwoord op de hoofdvraag; ‘Hoe is het financiële gedrag van
jongeren door de jaren heen gegroeid en wat hebben ouders hiermee
te maken?’
Ons antwoord op onze hoofdvraag; ‘Hoe is het financiële gedrag van jongeren door de jaren
heen gegroeid en wat hebben ouders hiermee te maken?’, is; Jongeren worden steeds
zelfstandiger, dus ook met het uitgavenpatroon dat zij hebben. Jongeren die nog vrij jong zijn
(12-15 jarige), zijn nog erg afhankelijk van hun ouders. Het enige inkomen dat ze hebben is
zakgeld (en eventueel kleedgeld). Naarmate de jongeren ouder worden, (16-18 jarige) hoe
onafhankelijker ze worden.
Jongeren krijgen steeds meer zakgeld en kleedgeld, waardoor ze ook steeds meer uitgeven.
Daarnaast krijgen ze inkomsten vanuit een bijbaantje dat soms best veel is. Dit varieert tussen
de 100-250 euro.
Zoals al eerder in het werkstuk weergeven, geven jongeren vooral veel geld uit aan eten, dat
is door de jaren heen wel gestegen (zie hoofdstuk 1, paragraaf 1) . Hoewel oudere jongeren
meer inkomsten hebben (en ook hogere uitgaven), sparen ze ook meer dan jongere jongeren.
Vaak is dit wel op aanrader van de ouders , maar soms is het ook verplicht en spreken de
ouders samen met hun kind(eren) af hoeveel er gespaart word. Ouders hebben dus duidelijk
nog veel invloed bij het financiële gedrag van jongeren. Het ‘verplicht sparen’ van de ouders
doen de kinderen dan ook nog, omdat ze het advies van hun ouders netjes opvolgen.
22
H7 Conclusie en aanbevelingen
Onze conclusie is dat er veel is veranderd door de jaren heen, op het gebied van geld bij
jongeren. In het eerder genoemde onderzoek van Nibud, is gebleken dat ouders hier veel
mee te maken hebben, omdat ze hun kind graag goed willen laten omgaan met geld, maar
ook niet te veel willen helpen en ze toch een beetje in het diepe te gooien.
Wij zouden aanbevelen om bij de enquête voor ouders, een geslacht van het kind te vragen;
hiermee kan je een mooie vergelijking maken tussen jongens en meisjes. Daarnaast zou er
uitgebreider gevraagd kunnen worden naar het uitgavenpatroon van jongens en meisjes, en
het verschil er tussen.
Ook zou er meer aandacht kunnen worden besteed aan hoe jongeren bijvoorbeeld uit de
schulden kunnen blijven. Tijdens het zoeken naar bruikbare artikelen voor ons onderwerp,
kwamen we ook veel tegen over schulden bij jongeren.
Een aanbeveling voor de enquête is om zoveel mogelijk voorgeprogrammeerde antwoorden
er in te zetten. Dit maakt het analyseren makkelijker en krijg je een duidelijker beeld. Met dit
laatste bedoelen we bijvoorbeeld het volgende; 17 mensen zeggen (bij een open vraag) ‘Nee’,
en 12 mensen zeggen ‘nee’. Omdat het programma onderscheid maakt tussen hoofdletters,
moet je de 2 uitkomsten bij elkaar op tellen. Dit kost bij een vraag niet zoveel tijd, maar met
20 vragen is het een ander verhaal.
Verder zouden wij alleen nog kunnen zeggen om duidelijk te zijn in je vragen, en niet 2 vragen
in één te stellen. Wij zijn die fout wel enkele keren begaan, waardoor het analyseren weer
meer werk is. Als je deze tips opvolgt doe je jezelf alleen maar minder moeite aan.
23
Bronvermelding
Onbekend, onbekend, https://www.nibud.nl/consumenten/zakgeld/

Geraadpleegd op 25-1-17
2 Onbekend, onbekend, https://blog.spaarrente.nl/hoeveel-zakgeld

3Onbekend, onbekend,
https://www.svb.nl/int/nl/kinderbijslag/betaling/hoeveel_kinderbijslag_krijgt_u/
4Onbekend, onbekend, http://www.businessinsider.com/how-teens-are-spending-money-

2014-2014-10?international=true&r=US&IR=T
Consulted on 6-2-17
5Irene Blanken en Minou van der Werf, 2016, https://www.nibud.nl/beroepsmatig/nibud-

scholierenonderzoek-2016-2/
Geraadpleegd op 2-3-17 en 30-1-17
https://www.snsbank.nl/particulier/service/jongeren/uitgavepatroon.htm
7Verschillende vergelijkingswebsites voor een sim only abonnement, waaronder; tele2.nl,

verizon.com, t-mobile.com
8 Onbekend, onbekend, www.digimuziek.nl/streamingdiensten.htm

https://www.metronieuws.nl/nieuws/binnenland/2018/01/jongeren-lezen-steeds-minder-
boeken
10 Onbekend, onbekend, https://www.nibud.nl/wp-content/uploads/Rapport-2014-

Jongeren-en-geld.pdf
11Onbekend, onbekend, https://www.nibud.nl/wp-content/uploads/Rapport-2013-

Scholieren-geld-de-invloed-van-ouders.pdf
24
Logboeken
Mike
Datum Tijd Plaats Verrichte werkzaamheden Opmerkingen Afspraken
? 30 School Overleg met docent n.a.v plan - p.v.a
minuten van aanpak verbeteren
4-9 1.5 Uur School Plan van aanpak bedenken en Samen -
schrijven
5-9 2 uur Thuis - Onderwerp Mike Alleen -
Keuze
- Onderzoeksmethode
- Bronnenonderzoek 50%
4-1 1.5 uur Stadscafé Overleggen hoe we het verder - Zich aan de
gaan doen tijdsindeling
houden, en
meer tijd
besteden
10-1 1.25 uur Thuis Enquête maken en versturen Samen -
10-1 10 Thuis Enquête in Snapchat verhaal Samen -
minuten gezet en gepromoot
11-1 2 uur Thuis Betrouwbaarheid alle enquêtes Samen -
verwerken
24-1 1.5 uur Onderweg Bellen met Angelique n.a.v. zijn Samen
naar huis gesprek met mw. Arts
24-1 5 uur Thuis Enquêtes verwerken Mike Alleen -
25-1/7-2 45 uur Thuis Profielwerkstuk schrijven Mike Alleen -
7-2 15 School Overleg met mw. Arts Mike Alleen -
minuten
18-2 3 uur Thuis Opmerkingen verbeteren Mike Alleen Angelique
verbetert de
laatste paar
opmerkingen
19-2 2 uur Thuis Opmerkingen verbeteren Samen Angelique
geholpen
door te
skypen en
het scherm
te delen
25
Angelique
Datum Tijd Plaats Verrichte Opmerkingen Afspraken
werkzaamheden
? 3 uur school Opstart middag pws samen -
5-9 30 min. School Tijdsindeling maken Angelique -
alleen
5-9 1.75 uur Thuis - Hoofd en Angelique -
deel vragen alleen
- Plan van
aanpak
afmaken
10-1 30 minuten Thuis - Eerste 10 Angelique -
antwoorden alleen
verwerkt
25-1/7-2 35 uur Thuis Profielwerkstuk Angelique -
schrijven alleen
26-1 1 uur Thuis Informatiebronnen Angelique -
verzamelen alleen
24-1 1.5 uur Thuis Bellen met Mike Samen
n.a.v. zijn gesprek
met mw. Arts
10-1 1.25 uur Thuis Enquête maken en Samen
versturen
10-1 10 minuten Thuis Enquête in Samen
Snapchat verhaal
gezet en gepromoot
11-1 2 uur Thuis Betrouwbaarheid Samen
alle enquêtes
verwerken
12-2 4 uur Thuis Aan presentatie Angelique
werken alleen
19-2 2 uur Thuis Opmerkingen Samen Mike heeft
verbeteren geholpen
d.m.v. Skype
26

PWS Financieel Gedrag Onder Jongeren

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

PWS Financieel Gedrag Onder Jongeren

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Angelique Kolner en Mike

H1.1 Algemene beeld op het KSG

Leeftijd Frequentie Geslacht Frequentie

Leeftijd onder onze Geslacht onder onze

11 jaar (2%) 12 jaar (6%) 13 jaar (5%)

Figuur 1 Leeftijd onder onze respondenten Figuur 2 Geslacht onder de respondenten

Gebaseerd op de eerder genoemde getallen kunnen we de conclusie trekken dat vrouwen

Ten slotte hebben we gevraagd naar het

Vanaf januari 2018 was de kinderbijslag in euro

H1.3 Uitkomst eigen onderzoek en literatuuronderzoek

Scholieren die hier geld aan Gemiddelde uitgaven per

Figuur 8 Grootste kostenposten onder jongeren

Kind betaald zelf Kosten worden gedeeld Ouder(s) betaald/betalen

Figuur 9 Telefoonkosten onder jongeren

Spaarbedrag per maand Frequentie

H2.4 Antwoord op deelvraag 2

UITGAVEPATROON 12/13 JARIGE

H3.3 Uitkomst eigen onderzoek en ‘literatuuronderzoek’

H3.4 Antwoord op deelvraag 3

12 t/m 14 15 t/m 17 18 t/m 24 Totaal

Bedrag Antwoorden Percentage % Bedrag Antwoorden Percentage %

Betrokkenheid van ouders op een deel van

Mijn ouders pushen mij om een

Eens Oneens Neutraal

Heeft de ouder regie over de

Moet uw kind sparen van u als

Telefoon word door ouder betaald

Telefoon word door ouder betaald

Figuur 17 Financiering van telefoonrekeningen

Onbekend, onbekend, https://www.nibud.nl/consumenten/zakgeld/

2 Onbekend, onbekend, https://blog.spaarrente.nl/hoeveel-zakgeld

4Onbekend, onbekend, http://www.businessinsider.com/how-teens-are-spending-money-

5Irene Blanken en Minou van der Werf, 2016, https://www.nibud.nl/beroepsmatig/nibud-

7Verschillende vergelijkingswebsites voor een sim only abonnement, waaronder; tele2.nl,

8 Onbekend, onbekend, www.digimuziek.nl/streamingdiensten.htm

10 Onbekend, onbekend, https://www.nibud.nl/wp-content/uploads/Rapport-2014-

11Onbekend, onbekend, https://www.nibud.nl/wp-content/uploads/Rapport-2013-

You might also like