27) 3.11 Ket Cau Han Nhom Va Hop Kim Nhom

Trung t©m §µo t¹o vµ ChuyÓn giao C«ng
nghÖ ViÖt - §øc

Ch¬ng tr×nh ®µo t¹o §¸nh gi¸ viªn WT
hµn bËc 1 Trang 26
3.11 KÕt cÊu hµn nh«m vµ hîp kim
nh«m
ThiÕt kÕ çc kÕt cÊu hµn nh«m

1. Më ®Çu
Mét kh¶ n¨ng cña x©y dùng nhÑ lµ viÖc sö dông cña kim lo¹i nhÑ, ®Æc biÖt
cña çc vËt liÖu nh«m. Tuy nhiªn sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña ngµnh kü thuËt
hµn ®èi víi kÕt cÊu vµ çc c«ng tr×nh chÞu t¶i lµm b»ng çc vËt liÖu nh«m vÉn
®Æt ra çc yªu cÇu ®Æc biÖt cho çc nhµ thiÕt kÕ.
1.1 Tiªu thô

Çc khèi lîng lín nhÊt vÒ nh«m ë Ch©u n¨m 1999 ®îc sö dông ë çc níc díi
®©y:
Níc §øc: 633.800 t/a
Ph¸p: 455.100 t/a
T©y Ban Nha: 363.900 t/a
Hµ Lan: 287.400 t/a
ý: 186.500 t/a
1.2 Sù kh¸c biÖt so víi thÐp

§èi víi viÖc s¶n xuÊt çc kÕt cÊu tõ çc vËt liÖu nh«m, hiÖn tån t¹i rÊt nhiÒu çc
quan ®iÓm gièng víi kÕt cÊu thÐp vÒ ph¬ng diÖn tÝnh to¸n, thiÕt kÕ vµ chÕ
t¹o. MÆt kh¸c vÉn cã sù kh¸c biÖt c¬ b¶n vÒ tÝnh chÊt cña hai lo¹i vËt liÖu
nµy, ®ã lµ nh÷ng kh¸c biÖt nhÊt ®Þnh ph¶i lu ý ®Õn.
Sù kh¸c biÖt quan träng nhÊt cña nh«m so víi thÐp lµ:
- GÝa trÞ ®é bÒn nhá h¬n
- M«®un ®µn håi nhá h¬n,
- Hãa mÒm trong WEZ khi hµn,
- Cã kh¶ n¨ng thiÕt kÕ víi pr«fin dËp,
- Cã kh¶ n¨ng gi¶m thiÓu cña khèi lîng riªng vµ nhê vËy trë thµnh x©y dùng
nhÑ.
B¶ng 1: So s¸nh çc tÝnh chÊt quan träng nhÊt cña nh«m - thÐp
Nh«m ThÐp
Tû träng 2,7 g/cm3 7,8 g/cm2
70 000
M«®un ®µn håi 210 000 N/mm2
N/mm2
26 500
M«®un trît 81 000 N/mm2
N/mm2
HÖ sè d·n në ngang : 0,33 0,33
HÖ sè gi·n në nhiÖt 23,5 x 10 1/K 12 x 106 1/K
6
Trung t©m HwC

Tµi liÖu ®· ®¨ng ký b¶n quyÒn, cÊm t¸i b¶n vµ chuyÓn giao. Vi ph¹m b¶n quyÒn sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt
nghÖ ViÖt - §øc
nh«m
trung b×nh
20...470
Giíi h¹n ch¶y 240...960 N/mm2
N/mm2
70...520
§é bÒn kÐo 360...1100 N/mm2
N/mm2
Trung t©m HwC

nghÖ ViÖt - §øc
nh«m
Sù kh¸c nhau gi÷a thÐp çn vµ giÇm uèn nh«m:
H×nh 1: So s¸nh dÇm uèn thÐp -

ThÐp Nh«m nh«m
B¶ng 2: So s¸nh cña dÇm ch÷ T ®óp lµm b»ng thÐp vµ nh«m
DÇm Bªn ë gi÷a Bªn ph¶i
tr¸i
DÊu hiÖu thay ®æi - Níi réng chiÒu Níi réng chiÒu cao
pr«phin réng b ë cïng mét h ë cïng mét chiÒu
chiÒu cao h réng b
§é cøng E  J ESt . JSt EAl . JAl = ESt . JSt EAl .JAl = ESt .JSt
M«men qu¸n tÝnh JSt JAl  3 . JSt JAl  3 .JSt
J [cm ] 4
483 1440 1438
M«men kh¸ng trë [cm3] 69,5 206 137
Gi¸ trÞ tû lÖ cña øng suÊt 100 34 51
uèn b
TiÕt diÖn A [cm2] 15,42 39,4 22,6
Khèi lîng liªn quan 12,1 11,0 6,3
[kg/m]
Tû lÖ khèi lîng 100 91 52
2. LÜnh vùc øng dông vµ vÝ dô

B¶ng 3: Ph©n bæ cña nh«m trªn lÜnh vùc sö dông ë níc §øc
LÜnh vùc øng Ph©n Xu h-
Ghi chó
dông bæ % íng
Giao th«ng 41 + Thay thÕ kh¸c cña thÐp, x©y dng nhÑ vÒ
kÕt cÊu
Ngµnh x©y 18 - Thay thÕ qua chÊt dÎo vµ çc ch¸t x©y
dùng dùng kh¸c
Kü thuËt ®iÖn 5,0 +/- øng dông an toµn
tö
Trung t©m HwC
nghÖ ViÖt - §øc
nh«m
DÊu hiÖu h¹n chÕ bëi çc nhµ luËt ®Þnh
§ãng gãi 7,0 +/-
chÝnh s¸ch, yªu cÇu møc ®é t¸i chÕ cao
ChÕ t¹o m¸y 9,0 + Çc kh¶ n¨ng øng dông míi vÝ dô trong
ngµnh hËu cÇn
§å gia dông, v¨n 4,0 +/- øng dông an toµn
phßng
S¶n xuÊt thÐp 6,0 - Sù ®i xuèng cña s¶n xuÊt thÐp
Çc ngµnh kh¸c 10
3. Çc tiªu chuÈn øng dông

- LiÖu khi ®a vµo sö dông gi¸ cã t¨ng so víi s¶n phÈm cïng lo¹i lµm b»ng çc
vËt liÖu kh¸c?
- LiÖu cã ®¹t ®îc viÖc tiÕt kiÖm khèi lîng tèi thiÓu 40 % so víi s¶n phÈm cïng
lo¹i lµm b»ng thÐp?
- ViÖc gi¶m khèi lîng cã dÉn ®Õn çc tÝnh kinh tÕ kh¸c hay kh«ng? VÝ dô nh:
tiÕt kiÖm nhiªn liÖu ë xe cé, gi¶m t¶i träng cña kÕt cÊu díi ë ®êng ray cña
çc cÇu cÇn cÈu, c¶i thiÖt vÞ trÝ träng ®iÓm trong cÊu t¹o tµu thuû vµ gi¶m
nhÑ viÖc l¾p gi¸p còng nh vËn chuyÓn vµ l¾p ®Æt ë nh÷ng vÞ trÝ khã tiÕp
cËn
- LiÖu khi gi¶m khèi lîng th× viÖc gia t¨ng thÓ tÝch cÇn thiÕt so víi cÊu kiÖn
cïng lo¹i b»ng thÐp cã thÓ ®îc hay kh«ng?
- Cã thÓ tin cËy t¶i träng bÞ ¨n mßn cña cÊu kiÖn nh«m khi kh«ng cã b¶o vÖ
¨n mßn?
..................................
4. Çc vËt liÖu vµ sù lùa chän cña chóng
Çc vËt liÖu biÕn d¹ng ®îc nh nh«m ®îc ph©n biÖt thµnh lo¹i "cã kh¶ n¨ng t«i
cøng" vµ "kh«ng cã kh¶ n¨ng t«i". Çc vËt liÖu cã kh¶ n¨ng t«i cøng ®¹t ®îc
®é bÒn cña chóng th«ng qua çc thµnh phÇn hîp kim vµ viÖc xö lý nhiÖt. C«ng
®o¹n cña viÖc xö lý nhiÖt nµy lµ mét qu¸ tr×nh t«i, qu¸ tr×nh nµy ®îc thùc
hiÖn víi kh«ng khÝ hoÆc níc tuú thuéc hîp kim vµ ®é dµy thµnh. Ph¬ng ph¸p
t«i kh«ng khÝ cho phÐp sai lÖch vÒ h×nh d¹ng nhá h¬n vµ do ®ã dung sai
hÑp h¬n. Ph¬ng ph¸p nµy còng ®a l¹i øng suÊt trong nhá h¬n. §é bÒn cña çc
vËt liÖu kh«ng t«i cøng ®îc còng dùa vµo çc thµnh phÇn hîp kim vµ cã thÓ c¶
vµo biÕn d¹ng nguéi bæ sung. Mét vµi vËt liÖu cã ®é bÒn c¬ b¶n t¬ng ®èi
cao ®îc øng dông lµm pr«phin trong ngµnh chÕ t¹o m¸y.
4.1 Çc vËt liÖu cã thÓ t«i cøng
Trung t©m HwC

nghÖ ViÖt - §øc
nh«m
AlMgSi0,5
AlCuMg2
AlMgSi1
AlZnMgCu1,5
AlZn4,5Mg1
AlZn7MgCu
AlZnMg1,5
4.2 Çc vËt liÖu kh«ng ®îc t«i cøng
AlMg3 AlMg5, AlMg4,5Mn
Trung t©m HwC

nghÖ ViÖt - §øc
nh«m
5. §é bÒn cña çc hîp kim nh«m
5.1 BiÓu ®å øng suÊt - gi·n në
 (N/mm²)
Verfestigungs-
Ph¹m vi r¾n l¹i Ph¹m vi co th¾t
Einschnürungs- Ph¹m vi g·y
Bruchbereich
300 bereich bereich
200 Rm
DiÔn biÕn thùc
wahrer Verlauf
Rp
0,2
100 DiÔn biÕn

verzerrter sai lÖch dùa
Verlauf
Rp vµo A vµauf
bezogen I =A 5d
und l = 5d
Ph¹m vi ®µn
elastischer håi
Bereich
0,2 0,75 Ag 10 Ag 20  (%)
H×nh 2: BiÓu ®å øng suÊt - gi·n në ®èi víi nh«m

§êng lµm viÖc vËt liÖu  = f() cña çc vËt liÖu nh«m víi diÔn biÕn dùa trªn
çc ®¹i lîng ban ®Çu cña tiÕt diÖn vµ chiÒu dµi ®o vµ qu¸ tr×nh thùc tÕ.
Trung t©m HwC

nghÖ ViÖt - §øc
nh«m

[N /m m 2] A lZ n 4 ,5 M g 1 F35 360
S235
350 10%
350
M g S i1
25%
310
F 31
300
275
8 12%
F 2
270
250
A lM g 4 ,5 M n F27
215 A lM g S i0 ,5 F22
200 13%
200
180
14%
150 A lM g 3 F18
A lM g 2 M n 0 ,8 F20
100
50
0 5 10 15 20 25  [% ]
H×nh 7: So s¸nh biÓu ®å øng suÊt - gi·n në (S-D) cña çc hîp kim nh«m kh¸c
nhau víi thÐp.
Trung t©m HwC

nghÖ ViÖt - §øc
nh«m
5.2 TÝnh chÊt ®é bÒn trong ph¹m vi mèi hµn
Mèi hµn vµ vïng ¶nh hëng nhiÖt ®îc lµm nãng ®¸ng kÓ bëi nhiÖt hµn. Trong
ph¹m vi nµy ®é bÒn cña çc vËt liÖu ®îc t«i cøng vµ kh«ng ®îc t«i cøng nãi
chung bÞ gi¶m râ rÖt.
H×nh 8: Sôt gi¶m ®é bÒn trong liªn kÕt hµn nh«m nãi
chung
R p0,2 WEZ
Víi  
R p0,2
6. ChØ dÉn kü thuËt øng dông

6.1 ChØ dÉn kÕt cÊu
ViÖc m«®un ®µn håi lµ 70.000 N/mm 2, ph¶i ®îc chó ý khi øng dông nh«m
trong mçi trêng hîp nhÊt ®Þnh. §iÒu nµy cã gi¸ trÞ ®èi víi çc chi tiÕt m¸y nh
dÇm bÞ h¹n chÕ uèn vâng hoÆc çc trô ®ì lËt. V× thÕ víi çc yªu cÇu ®Æc
biÖt nµy dÇm nh«m ®îc thùc hiÖn cao h¬n vµ dµy thµnh h¬n so víi çc kÕt
cÊu thÐp t¬ng tù ("con sè biÕn ho¸" = hÖ sè 1,4). Sau khi bï toµn bé çc
m«®un ®µn håi tÊp h¬n th× th«ng thêng vÉn cßn tiÕt kiÖm träng lîng kho¶ng
50 % . Sù gia t¨ng cña m«men t¶I lµ hËu qu¶ dÉn ®Õn t¨ng m«men kh¸ng.
Çc øng suÊt cho phÐp theo yªu cÇu cã thÓ nhá h¬n, do ®ã thêng cã thÓ sö
dông çc hîp kim nh«m gi¸ tèt h¬n.
6.2 NhiÖt ®é
Nh ë tÊt c¶ çc vËt liÖu, c¶ ë nh«m ®é bÒn g·y vµ giíi h¹n ch¶y còng bÞ gi¶m
xuèng khi nhiÖt ®é t¨ng. Nhng khi nhiÖt ®é xung quanh tíi 80 0C tæn thÊt
gÉy bÒn vµ hiÖu øng trên ë tÊt c¶ çc hîp kim gi¶m ®Õn møc nã kh«ng cßn ®-
îc chó ý trong thùc tÕ. Çc hîp kim t«i cøng ®Òu mÊt ®i ®é bÒn b¾t ®Çu tõ
110 0C vµ khi t¸c ®éng nhiÖt lu l¹i kh«ng ®æi rÊt l©u. Tuy nhiªn trong thêi gian
Trung t©m HwC
nghÖ ViÖt - §øc
nh«m
ng¾n ë lo¹i AlMgSi- 140 0C vµ çc vËt liÖu hîp kim cao h¬n 120 0C kh«ng liªn
quan th× ®Þnh luËt céng hîp cã hiÖu lùc tõng lóc. Çc vËt liÖu kh«ng t«i cøng
®îc gi÷ ®îc ®é bÒn cña tr¹ng th¸i mÒm (Ðp) nh thêi gian nã ®îc lµm nãng lªn
nh thÕ nµo vµ bao nhiªu l©u (ph¶i chó ý ®Õn ph¹m vi nãng ch¶y!). Çc gi¸ trÞ
cho tríc lµ çc gi¸ trÞ chuÈn.
6.3 Anèt ho¸

TÊt c¶ çc hîp kim nh«m cho phÐp anèt ho¸ (xö lý anèt) vµ nh vËy lµ ®· ®îc
b¶n vÖ tèt vµ l©u dµi. Çc mµu s¾c ®ßi hái cao, bãng cao vµ ®é ®ång ®Òu
chØ cã ë çc vËt liÖu ®îc xÕp vµo lo¹i cã thÓ xö lý anèt trang trÝ.
Trung t©m HwC


27) 3.11 Ket Cau Han Nhom Va Hop Kim Nhom

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

27) 3.11 Ket Cau Han Nhom Va Hop Kim Nhom

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Trung t©m §µo t¹o vµ ChuyÓn giao C«ng

nghÖ ViÖt - §øc

ThiÕt kÕ c¸c kÕt cÊu hµn nh«m

1.1 Tiªu thô

1.2 Sù kh¸c biÖt so víi thÐp

Trung t©m HwC

Trung t©m HwC

H×nh 1: So s¸nh dÇm uèn thÐp -

2. LÜnh vùc øng dông vµ vÝ dô

3. C¸c tiªu chuÈn øng dông

4. C¸c vËt liÖu vµ sù lùa chän cña chóng

4.1 C¸c vËt liÖu cã thÓ t«i cøng

Trung t©m HwC

4.2 C¸c vËt liÖu kh«ng ®îc t«i cøng

AlMg3 AlMg5, AlMg4,5Mn

Trung t©m HwC

100 DiÔn biÕn

0,2 0,75 Ag 10 Ag 20  (%)

H×nh 2: BiÓu ®å øng suÊt - gi·n në ®èi víi nh«m

Trung t©m HwC

Trung t©m HwC

6. ChØ dÉn kü thuËt øng dông

6.3 Anèt ho¸

Trung t©m HwC

You might also like