15.2.

Prelaženje toplote ili konvektivno prelaženje toplote

• Bez promene agregatnog stanja (ključanje, kondenzacija)

• Konvektivno – kretanje fluidnih delića – prenošenje energije tzv. “molarnim” putem
• Zanemarljivo mala kondukcija toplote– molekularnim kretanjem unutar fluidnih delića
• Razlikujemo dve vrste konvektivnog prelaženja toplote
− prirodno (konvektivno) prelaženje toplote
− prinudno (konvektivno) prelaženje toplote

• Prirodno – uzgonske sile – razlika temperatura fluidnih delića – razlika gustina – spontano
kretanje fluidnih delića – bez pumpi i ventilatora
– kaže se “prividno nepokretan fluid” ( wf ,∞ = 0 )

1 slučaj – Vertikalna ploča temperature više od

temperature okolnog fluida

2 slučaj - – Vertikalna ploča temperature niže od

temperature okolnog fluida

142
• Prinudno – Kretanje fluidnih delića izazvano je pumpom , ventilatorom, kompresorom, …
– Poznata je ili se može izračunati srednja brzina kretanja fluida ( wf ,∞ ≠ 0 )

Primer 1 – Strujanje preko ploče ( zagrejane)

Primer 2 – strujanje preko ploče (hladne)

Njutnova ( Newton) hipoteza

• Površinski toplotni protok:

ϕ = h (Ts − Tf ) za Ts > Tf
ϕ = h (Tf − Ts ) za Tf < Ts

• Koeficijent prelaženja toplote:

h  W/(m 2 K) 

h = f (geometrije, x, y, z ; wx , wy , wz ; λf , ρf , c p , režima strujanja.....)

• Kako odrediti koeficijent prelaženja toplote h ?

• Kombinovanje analitičkog i eksperimentalnog ⇒ teorija sličnosti i bezdimenzionih brojeva +
eksperiment ⇒ kriterijalne jednačine

143
• Za prirodnu konvekciju (prirodno konvektivno prelaženje toplote )
• Za prirodnu konvekciju (konvektivno prelaženje toplote)
0,25
n′  Pr 
Nu = C ′ ⋅ (Gr ⋅ Pr ) ⋅   Tab. 8.4.9
 Prs 
• Za prinudnu konvekciju (prinudno konvektivno prelaženje toplote)

Nu = C ⋅ Rem ⋅ Pr n ⋅ Gr pε T Tab. 8.4.1

Nuseltov broj:

h ⋅ lkar
Nu =
λ
Rejnoldsov broj
wf ⋅ lkar
Re =
ν
Prandtlov broj
ν ν
Pr = =
a λ / ( ρ c)
Grashofov broj
αV ⋅ g ⋅ ∆T ⋅ lkar
3
Gr =
ν2
Koeficijent relativnog zapreminskog širenja
1  ∂V 
αV =  
V  ∂T  p
Razlika temperatura:
∆T = Ts − Tf
Kakteristična dužina
lkar
Kinematska viskoznost fluida (ν ), toplotna provodnost fluida ( λ ), gustina fluida ( ρ ), specifični
toplotni kapacitet fluida ( c p ), toplotna difuzivnost fluida ( a )

• Određivanje karakteristične dužina - lkar

− strujanje preko ploče lkar = l

144
− opstrujavanje cilindra lkar = ds

− strujanje kroz cev lkar = d u

− strujanje kroz anularni prostor - „cev u cevi”

 D 2π d 2π 
4 u − s 
4A 4 4 
lkar = dek = =  2 = Du − ds
O Du π + ds π
2

− kanal

4A 4ab
lkar = d ek = =
O 2a + 2b

145
 Prolaženje toplote

• Ravan beskonačan zid

− Njutnova hipoteza – ϕ = h1 (Tf1 − Ts1 )

Tf1 − Ts1
Φ = A ⋅ h1 (Tf1 − Ts1 ) =
Rh1
Rh1 − otpor prelaženju toplote
1
Rh1 = [ K/W ]
A ⋅ h1
Rh2 − otpor prelaženju toplote
1
Rh2 = [ K/W ]
A ⋅ h2
− Toplotni protok

Tf1 − Tf2
Φ= = A k (Tf1 − Tf2 ) [ W ]
Rh1 + ∑ Rλi + Rh 2

( )
k  W/ m 2 K  - koeficijent prolaženja toplote kroz ravan zid
 
1
k=
1 n δi 1
+∑ +
h1 i =1 λi h2

ϕ = k (Tf1 − Tf2 )  W/m 2 

• Beskonačan cilindričan zid

− Njutnova hipoteza – Φ = A ⋅ h (Tf − Ts )

Tf − Ts T −T
Φ = 2rπ ⋅ h ⋅ l (Tf − Ts ) = = f s
1 Rl ,h
2rπ ⋅ l ⋅ h
Rl ,h - otpor prelaženju toplote sa fluida na
cilindričnu površ ( i obrnuto) [ K/W ]

Tf − Ts
ϕl =
l ⋅ Rl ,h
− za ustaljeno strujanje
Φh1 = Φh 2
A1 ⋅ h1 (Tf1 − Ts1 ) = A2 ⋅ h2 (Ts,n +1 − Tf2 )

− Prolaženje toplote kroz višeslojan

146
 cilindričan zid

Tf1 − Tf2
Φ= n
Rl ,h1 + ∑ Rl ,λi + Rl ,h 2
i =1

Φ Tf1 − Tf2
ϕl = = = kl (Tf2 − Tf1 )
l 1 n 1 ri +1 1
+∑ ln +
2π ⋅ r1 ⋅ h1 i =1 2π ⋅ λi ri 2π ⋅ rn +1 ⋅ h2

− koeficijent prolaženja toplote kroz cilindrični zid – kl [ W/mK ]

1
kl =
1 n 1 r 1
+∑ ln i +1 +
2π ⋅ r1 ⋅ h1 i =1 2π ⋅ λi ri 2π ⋅ rn +1 ⋅ h2

147