ΘΕΩΡΙΑ

ΘΕΩΡΙΑ 1
α) Τι ονομάζουμε διχοτόμο μιας γωνίας;
β) Πότε δύο γωνίες ονομάζονται κατακορυφήν;
γ) Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις με Σ αν είναι σωστές ή με Λ αν είναι
λανθασμένες:
1. Η γωνία που έχει μέτρο 210ο είναι αμβλεία.
2. Η ευθεία γωνία έχει μέτρο 180ο.
3. Η γωνία φ = 70ο είναι συμπληρωματική της ω = 110ο.
4. Η γωνία που έχει μέτρο 10ο είναι οξεία.

ΘΕΩΡΙΑ 2
Α. Πότε δυο κλάσματα λέγονται ομώνυμα και πότε ισοδύναμα;
Β. Πως συγκρίνουμε δυο ομώνυμα κλάσματα και πως συγκρίνουμε δυο κλάσματα με τον ίδιο
αριθμητή ;
Γ. Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση ( Α , Β ή Γ ) στις παρακάτω προτάσεις :
𝛼
i) Αν α>β τότε το κλάσμα 𝛽:
Α: είναι μεγαλύτερο της μονάδας ,
Β: είναι μικρότερο της μονάδας ,
Γ: ισούται με 1
1
ii) Ο αντίστροφος του αριθμού είναι ο :
2
Α : 0,5 Β:1 Γ:2
2
iii) Το κλάσμα δεν είναι ισοδύναμο με το :
3
4 6 10
Α:6 Β :4 Γ :15
3
iv) Τα του αριθμού 150 είναι : Α : 50 Β : 60 Γ : 90
5

ΘΕΩΡΙΑ 3
Α. Πότε δυο γωνίες λέγονται παραπληρωματικές, πότε συμπληρωματικές και πότε
κατακορυφήν;
Β. Να σχεδιάσετε δυο εφεξής παραπληρωματικές γωνίες, δυο εφεξής συμπληρωματικές
γωνίες και δυο κατακορυφήν γωνίες .
Γ. Να αντιστοιχίσετε κάθε στοιχείο της πρώτης στήλης με ένα μόνο στοιχείο της δεύτερης
στήλης :

ΘΕΩΡΙΑ 4
α) Ποιες γωνίες ονομάζονται παραπληρωματικές και ποιες συμπληρωματικές;
β) Πότε δύο γωνίες ονομάζονται κατακορυφήν; Πότε δύο γωνίες ονομάζονται εφεξής;
γ) Τι ονομάζεται απόσταση σημείου Α από ευθεία ε;

ΘΕΩΡΙΑ 5
α) Πότε δυο γωνίες ονομάζονται παραπληρωματικές; Να σχεδιάσεις δύο εφεξής και
παραπληρωματικές γωνίες.
β) Να χαρακτηρίσεις τις παρακάτω προτάσεις γράφοντας στην κόλλα σου δίπλα στον αριθμό
που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση με (Σ), αν είναι σωστές ή με (Λ), αν είναι λανθασμένες:
 1) Οξεία γωνία λέγεται κάθε γωνία με μέτρο μικρότερο των 90ο
2) Πλήρης γωνία λέγεται η γωνία της οποίας το μέτρο είναι ίσο με 180ο
3) Μη κυρτή γωνία λέγεται κάθε γωνία με μέτρο μεγαλύτερο των 90ο και μικρότερο των 180ο
γ) Να γράψεις στην κόλλα σου ολοκληρωμένες τις παρακάτω προτάσεις:
1) Κατακορυφήν γωνίες ονομάζονται δύο γωνίες που έχουν την κορυφή τους ……………………….
και τις πλευρές τους ……………………………………………………………….
2) Δύο γωνίες που έχουν άθροισμα 900 ονομάζονται ………………………….. .

ΘΕΩΡΙΑ 6
Α. Ποια διαίρεση ονομάζεται ευκλείδεια διαίρεση;
Β. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στην κόλλα σας δίπλα στο
γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος
αν η πρόταση είναι λάθος.
α) 20 – 12 : 4 = 2.
β) Το ΕΚΠ των αριθμών 2 και 6 είναι το 12.
γ) Οι αριθμοί 12696, 61206 και 1560 διαιρούνται και με το 2 και με το 3.
δ) Ο αριθμός 13 είναι σύνθετος.
ε) Ένας φυσικός αριθμός διαιρείται με το 4 αν τα δύο τελευταία ψηφία του σχηματίζουν
αριθμό που διαιρείται με το 4.

ΘΕΩΡΙΑ 7
Α. Ποιες γωνίες ονομάζονται κατακορυφήν (τον ορισμό).
Στο παρακάτω σχήμα να βρείτε και να ονομάσετε τις κατακορυφήν γωνίες:

Β. Τι ονομάζουμε χορδή και τι διάμετρο σε έναν κύκλο;

ΘΕΩΡΙΑ 8
α. Πότε δύο γωνίες ονομάζονται παραπληρωματικές;
β. Να σχεδιάσετε δύο εφεξής και παραπληρωματικές γωνίες.
γ. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις Σωστές ή Λάθος:
i. Δύο γωνίες είναι συμπληρωματικές όταν έχουν άθροισμα 90ο
ii. Δύο γωνίες είναι κατακορυφήν όταν έχουν κοινή κορυφή.
iii. Απόσταση σημείου από ευθεία είναι το μήκος του ευθύγραμμου τμήματος που ενώνει το
σημείο με την ευθεία.
iv. Απόσταση δύο παραλλήλων ευθειών είναι το μήκος του ευθύγραμμου τμήματος που είναι
κάθετο στις παράλληλες και έχει τα άκρα του σε αυτές.

ΘΕΩΡΙΑ 9
Επιλέξτε τη σωστή απάντηση στις παρακάτω προτάσεις :
α) Από ένα σημείο διέρχεται :
Α : καμία ευθεία Β : μια μόνο ευθεία Γ : άπειρες ευθείες
β) Δυο ευθείες παράλληλες έχουν :
Α : ένα κοινό σημείο Β : κανένα κοινό σημείο Γ : O κοινά σημεία
γ) Συμπληρωματικές λέγονται δυο γωνίες με άθροισμα :
Α :90ο Β : 180ο Γ : 360ο
4 ) Δυο διαφορετικές ευθείες στο ίδιο επίπεδο μπορούν να είναι :
Α : μόνο τεμνόμενες Β: μόνο παράλληλες
Γ: παράλληλες ή τεμνόμενες
5 ) Σ’ ένα κύκλο μια διάμετρος του είναι ίση με:
Α: 2 φορές την ακτίνα Β : την ακτίνα Γ : 3 φορές την ακτίνα
6 ) Η ημιευθεία έχει :
ΘΕΩΡΙΑ 10
Συμπληρώστε τις παρακάτω προτάσεις με την κατάλληλη λέξη ή αριθμό :
α) Το κάτω μέρος ενός κλάσματος ονομάζεται …………………………
β) Από δυο κλάσματα με τον ίδιο αριθμητή μεγαλύτερο είναι εκείνο με το
……………… ……………………
γ) Αντίστροφα κλάσματα λέγονται δυο κλάσματα όταν έχουν …………………
𝛼 0
δ) Αν α αριθμός διαφορετικός απ το μηδέν, τότε: 𝛼 =……… και 𝛼 =…………….

ΘΕΩΡΙΑ 11
Στο παρακάτω σχήμα είναι ε1//ε2. Συμπληρώστε τις παρακάτω προτάσεις με την κατάλληλη
λέξη ή αριθμό:
α) Οι γωνίες α και δ είναι …………………… γωνίες.
β) Οι γωνίες α και β είναι ………………… γωνίες δηλαδή
έχουν άθροισμα …………μοίρες.
γ) Οι α και γ λέγονται ………… ………… και επί τα αυτά γωνίες.
δ) Οι γ και η δ είναι εντός ……………… γωνίες.

ΘΕΩΡΙΑ 12
α) Τι ονομάζεται κύκλος (Ο,ρ);
β) Τι ονομάζεται χορδή και τι διάμετρος κύκλου;
γ) Πότε μια ευθεία ε λέγεται εφαπτομένη του κύκλου; Με
τι ισούται η απόσταση του κέντρου από την εφαπτομένη;

ΘΕΩΡΙΑ 13
ΘΕΜΑ 1ο
α) Ποιοι φυσικοί αριθμοί λέγονται πρώτοι και ποιοι σύνθετοι; Να δώσετε και από ένα
παράδειγμα.
β) Τι λέγεται Ελάχιστο Κοινό Πολλαπλάσιο (ΕΚΠ) δύο ή περισσότερων φυσικών αριθμών ;
γ) Πότε ένας φυσικός αριθμός διαιρείται με το 2 και πότε με το 9 ;
ΘΕΜΑ 2ο
α) Ποιες γωνίες ονομάζονται εφεξής ;
β) Ποιες γωνίες ονομάζονται παραπληρωματικές ;
γ) Ποιες γωνίες ονομάζονται κατακορυφήν ;
Σε κάθε περίπτωση να σχεδιάσετε τις γωνίες και να τις ονομάσετε.

ΘΕΩΡΙΑ 14
Α. Ποιες γωνίες θα λέμε εφεξείς και ποιες παραπληρωματικές; Να σχεδιάσετε δύο γωνίες
που να έχουν και τις δύο ιδιότητες ,δηλαδή να είναι εφεξείς και παραπληρωματικές .
Β. Είναι Σωστό ή Λάθος ότι οι γωνίες που σχηματίζονται από δύο παράλληλες και μία
ευθεία που τις τέμνει και έχουν θέση «εντός επί τα αυτά» είναι παραπληρωματικές;
Γ. Να συμπληρώσετε την έκφραση ώστε να γίνει «ΣΩΣΤΗ»
«Δύο τόξα που αντιστοιχούν σε ίσες επίκεντρες γωνίες
…………………………………………………..…………………….. είναι ίσα .»
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
ΑΣΚΗΣΗ 1:
Σε ένα τρίγωνο ΑΒΓ, η γωνία Α είναι διπλάσια της γωνίας Β ενώ η γωνία Γ είναι κατά 40 ο
μεγαλύτερη της γωνίας Β. Να βρεθούν οι γωνίες του τριγώνου.

ΑΣΚΗΣΗ 2:
Στο παρακάτω σχήμα είναι ε1//ε2. Να υπολογίσετε τις γωνίες α, β, γ.

ΑΣΚΗΣΗ 3:
Α. Να υπολογίσετε τις τιμές των παρακάτω παραστάσεων
𝛢 = 42 − 24
19 2 1 1
𝛣= − ∙ +
3 3 2 2
3 3 14 4
𝛤 = 6: − ∙ +
5 2 3 3
Β. Να υπολογίσετε την τιμή της παράστασης
11 2 10 2014
𝛥 = (𝛣 − 2 ) − (𝛢 + 1)2013 + (𝛤 − 3 )
όπου τα Α , Β , Γ είναι οι τιμές των προηγούμενων παραστάσεων.
Γ. Συγκρίνετε τα κλάσματα Β και Γ και στη συνέχεια να βρεθεί ένας φυσικός που βρίσκεται
ανάμεσά τους.

ΑΣΚΗΣΗ 4:
Αν ε και ζ παράλληλες ευθείες και ΑΔ κάθετη στην ΔΕ,
να υπολογίσετε
Α. τις γωνίες α, β και γ (αιτιολογώντας τις απαντήσεις
σας)
Β. τις γωνίες ω, φ και δ (αιτιολογώντας τις απαντήσεις
σας)
Γ. και να βρείτε τι είδους τρίγωνο είναι το ΑΒΓ ως προς
τις πλευρές του και τι είδους τρίγωνο το ΑΒΔ ως προς τις
γωνίες του .

ΑΣΚΗΣΗ 5:
Να υπολογίσετε τις αριθμητικές παραστάσεις Α , Β , Γ ,
2 1
𝛢 = 23 ∙ (6 ∙ − ∙ 3) + 32 − 22
3 3
2 3 3 5 102
𝛣 =( ∙ + ∙ )∙ 2
3 4 5 4 5
2
𝛤 = (22 : 2 ) ∙ (72 − 32 ) + 2 ∙ (32 − 2)
5
ΑΣΚΗΣΗ 6:
Αν ε1//ε2 παράλληλες ευθείες, που τέμνονται από τις ευθείες ε3, ε4 και ε5, στα σημεία Α ,Ε,
Μ, Ζ, και Γ, Δ, αντίστοιχα, τότε να υπολογίσετε :
α) τις γωνίες 𝛢̂, 𝛣̂, 𝛤̂
β) τις γωνίες 𝛣̂2 , 𝛣̂3 , 𝛣̂4
γ) Τι είδους τρίγωνα είναι τα 𝛣𝛭𝛤, και ΒΖΔ και γιατί ;
Άσκηση 7:
Η περίμετρος ενός ισοσκελούς τριγώνου είναι 48,52 m. Αν η βάση του είναι 10,70 m, πόσο
είναι η κάθε μια από τις ίσες πλευρές του;

Άσκηση 8:
Στο διπλανό σχήμα οι ευθείες ε1 και ε2 είναι
παράλληλες. Να βρείτε (χωρίς την χρήση
μοιρογνωμονίου):
α) Τις γωνίες α και β.
β) Τις γωνίες γ και δ.
Σε κάθε περίπτωση να δικαιολογήσετε το αποτέλεσμα.

Άσκηση 9:
2
Μια εταιρία είχε δύο υπαλλήλους. Αποφάσισε τον μήνα αυτό να μοιράσει τα 5 από τα κέρδη
της στους δύο αυτούς υπαλλήλους ανάλογα με τον αριθμό παιδιών που είχε ο καθένας. Σε
αυτόν που είχε 2 παιδιά έδωσε 4800 ευρώ.
α) Πόσα ευρώ πήρε αυτός που είχε τα 3 παιδιά;
β) Πόσα ήταν τα κέρδη της εταιρίας;

Άσκηση 10:
Στο παρακάτω σχήμα οι ευθείες ε1, ε2 είναι παράλληλες και ΑΒ=ΒΓ.
α) Να βρείτε τις γωνίες α και β.
β) Να βρείτε τις γωνίες γ και δ.
γ) Να βρείτε τη γωνία ε.

Άσκηση 11:
α ) Υπολογίστε τις παρακάτω παραστάσεις :
 3
1 1
𝛢= + 𝛣=4
4 8 1
2
β ) Συγκρίνετε τα παραπάνω αποτελέσματα που βρήκατε και αιτιολογήστε
ποιο είναι το μεγαλύτερο κλάσμα απ’ τα Α, Β.

Άσκηση 12:
1 5
Τρία αδέλφια μοιράστηκαν 240€. Ο Α πήρε το και ο Β τα του ποσού. Πόσα ευρώ
3 12
πήρε ο Α, πόσα ο Β και ποιο ποσοστό επί τοις εκατό πήρε ο Γ;

Άσκηση 13:
Μετά από έρευνα που έγινε στα Γυμνάσια του νομού Σερρών διαπιστώθηκε ότι ένας μαθητής
1
αφιερώνει για τον ύπνο του κατά μέσο όρο το από τις 24 ώρες που έχει μία μέρα, δηλαδή
3
1
8 ώρες και για την παραμονή του στο σχολείο το της ημέρας, δηλαδή 6 ώρες. Επίσης
4
1 1
αφιερώνει το για φαγητό και άλλες βασικές ανάγκες του, το ασχολείται με τον
8 6
υπολογιστή, το κινητό και την τηλεόραση και τις υπόλοιπες ώρες με το διάβασμα, τα
φροντιστήρια και το παιχνίδι.
Να βρείτε πόσες ώρες αφιερώνει:
α) για φαγητό και άλλες βασικές ανάγκες,
β) για τον υπολογιστή, το κινητό και την τηλεόραση,
γ) για το διάβασμα, τα φροντιστήρια και το παιχνίδι.

Άσκηση 14: Α
Στο διπλανό σχήμα είναι ε1 //ε2. Αν είναι α

ˆ  110 και ˆ  50 να υπολογίσετε τις δ

ε2

γωνίες ̂ , ˆ , ˆ και ˆ .
(Να δικαιολογήσετε τις απαντήσεις σας.)
Β β γ ˆ 110ο
ε1
ˆ  50ο Γ
Άσκηση 15:
Στο διπλανό σχήμα οι ευθείες ε1 και ε2 είναι
παράλληλες .
^ ^
Αν   50 και   45 o να υπολογισθούν οι γωνίες γ, δ, ε, ζ,
o

η και θ. Δικαιολογήστε την απάντηση σας

Άσκηση 16:
Δίνονται οι παραστάσεις :
1
 1  5  12 3  3
  2  :    και
 3  3  10 5  3
4
3   62  5  7 
2013


23  42  : 2
2 2

α. Να υπολογίσετε τις παραστάσεις Α και Β.

β. Να συγκρίνετε τις τιμές των παραστάσεων Α και Β.
γ. Να βρείτε ένα κλάσμα μεταξύ των τιμών των παραστάσεων Α και Β.
Άσκηση 17:
Να γίνουν οι πράξεις:
5 1 1
 2 1 
8 8 4
A
7 1
2
2 8
 3 3  1 2 5
     
4 5  2 3 6
B
1 1 2 4 3
     
2 6 3 5 4

Άσκηση 18:
2
A) Ένα αυτοκίνητο μαζί με τις δόσεις κοστίζει συνολικά 23.400 €. Από αυτά τα είναι τόκοι.
9
1
Το της τιμής χωρίς τόκους ένας αγοραστής το έδωσε σαν προκαταβολή. Πόσα € έδωσε
5
προκαταβολή και τι μέρος του υπόλοιπου ποσού της αρχικής τιμής είναι οι τόκοι;
2
B) Ένα λεωφορείο ταξιδεύει με 48 επιβάτες. Στην πρώτη στάση κατεβαίνουν τα των
3
3
επιβατών των οποίων τα είναι παιδιά. Πόσα παιδιά κατεβαίνουν στην πρώτη στάση;
8

Άσκηση 19:
Μία κληρονομιά μοιράστηκε σε δύο κόρες, στους 3 γιους και σε 6 άλλους συγγενείς ως εξής:
1 1
Η κάθε κόρη πήρε το και ο κάθε γιος το της κληρονομιάς. Η υπόλοιπη κληρονομιά
8 7
μοιράστηκε εξίσου στους 6 άλλους συγγενείς.
α) Να βρείτε το μέρος της κληρονομιάς που πήρε ο καθένας από τους 6 συγγενείς.
β) Αν ο καθένας από τους συγγενείς πήρε 3.750 €, να βρείτε πόσα ευρώ ήταν όλη η
κληρονομιά και πόσα χρήματα πήρε ο κάθε γιος και κάθε κόρη.

Άσκηση 20:
Τα 2/7 των μαθητών της Γ΄ Λυκείου ενός σχολείου πηγαίνει στην τεχνολογική κατεύθυνση,
τα 5/8 στη θεωρητική και οι υπόλοιποι στη θετική. Αν στη θεωρητική πηγαίνουν 35 παιδιά,
να βρείτε:
α) Πόσους μαθητές έχει η Γ΄ Λυκείου αυτού του σχολείου.
β) Πόσοι μαθητές πηγαίνουν στη θετική και πόσοι στην τεχνολογική κατεύθυνση.
γ) Ποιο μέρος των μαθητών της Γ΄ Λυκείου αποτελούν τα παιδιά της θετικής κατεύθυνσης.