Hoofdstuk 2:

Afgeleide van een functie

H02afgeleiden.odp
 Definiëren van een helling
● Hoe wordt de helling van een weg
weergegeven op een verkeersbord?
● Betekenis ?
? 10 m

100 m
● Het hellingspercentage is de
verticale toename bij een
horizontale toename van 100
in voorbeeld: hellingspercentage
10
=? %
horizontaal 100  verticaal 10 cm
10
● De helling is de verticale toename
horizontaal 1  verticaal =0,1
100 bij een horizontale toename van 1.
in voorbeeld: helling =?
0,1

H02afgeleiden.odp 2
 Oefening helling en percentage
● Een skate-bank (flat-wedge) is
105 cm hoog en 150 cm lang.
Wat is de helling en het
hellingspercentage van deze
105 cm
ramp?
●
150 cm
horizontaal 150 cm verticaal 105 cm
105
horizontaal 1 cm  verticaal cm
150
105
horizontaal 100 cm verticaal .100=70 cm
150
105 0,7 70
kort : = = =70 %
150 1 100

0,7
● Besluit: de helling is ? en
70%
het hellingspercentage is ?
H02afgeleiden.odp 3
 Definiëren van een hellingshoek

● Gegeven: ● Oplossing:
105 cm in een rechthoekige
α?
driehoek
150 cm
overstaande rechthoekszijde
tan =
aanliggende rechthoekszijde
105 70
=0,7= 105
150 100 tan = =0,7
150
hellingspercentage=70
helling=0,7 =tan−1 0,7=34,99202 °

● Gevraagd:
de hellingshoek α ? ● Besluit:
tan =helling

H02afgeleiden.odp 4
 Oefening hellingspercentage en –
hoek
A)Hoe groot is het A) ? cm
hellingspercentage en 20°

de helling van een oprit x

100 cm
tan 20 °=
met een helling van 100
dus x=100.tan 20 °=36,397
20°? dus hellingspercentage=36,397 %
dus helling=36,397/100=0,36397

B)I) II) 250

cm
B)Hoe groot is de
hellingshoek bij een 100
I) helling van 100%? ?° cm
?°
II) helling van 250% 100 cm 100 cm
=45° tan =250/100=2,5
dus =68,19859 °

H02afgeleiden.odp 5
 Definiëren van een helling
● Kan op 3 manieren:
● de helling
helling

1
● het hellingspercentage
hellingspercent
age
100
● de hellingshoek

hellingshoek

H02afgeleiden.odp 6
 Helling van een rechte f(x)=ax+b
f(x)
● helling van de rechte?
6 4
● 2= =
3 2

f(x)=2x+3
● hellingspercentage van de
rechte?
6
● 200%
● hellingshoek van de rechte
3
2
● tan α = 2 dus α=63,435°
x
1

4
● Besluit:
2 ● helling=rico van de rechte =
a
● helling is dezelfde in elk punt
H02afgeleiden.odp van de rechte 7
 Helling van een rechte AB
● Gegeven:
rechte AB met A(-3,2) en
B(2,4)
● Gevraagd:
helling, hellingspercentage en
-hoek van de rechte AB?
4-
2=2
● Oplossing:
2
=0,4
2-(-3)=5 ● helling:5
40%
● hellingspercentage:
tan α = 0,4 dus
● hellingshoek:
α=21,80°

● Veralgemening helling?
y −y  y 2 1
=
● Helling = ricox 2−x
= 1 x

H02afgeleiden.odp 8
 Oefening helling van een rechte AB
● Gegeven:
rechte AB met A(-1,5) en B(3,-
1)
4
● Gevraagd:
helling, hellingspercentage en
-hoek van de rechte AB?
1 -6 ● Oplossing:
y 2− y 1 −1−5 −6 −3
= = = =−1,5
-1,5
● helling:x 2−x 1 3−−1 4 2
-150%
● hellingspercentage:
tan α = -1,5 dus α=-
● hellingshoek:
56,310°
● Grafische controle

H02afgeleiden.odp 9
 Probleem:
Helling van gebogen curven?

H02afgeleiden.odp
 Helling van een kromme
● Hoe definiëren we de helling van een kromme?
http://www.ies.co.jp/math/java/calc/doukan/doukan.htm
● Verband tussen het teken van de helling en het verloop?
● Wanneer is de helling=0?
● Besluit: De helling van een gebogen curve verschilt van
punt tot punt en is gelijk aan de helling van de raaklijn in
dat punt.
● Hoe gaan we een raaklijn definiëren?
http://www.geogebra.org – download – webstart
● H02AfgeleideDefHelling.ggb
● Definitie van de helling van de afgeleide in
woorden:
● De afgeleide van een functie in een punt is gelijk
aan de helling van die functie in dat punt.
H02afgeleiden.odp 11
 Definitie
● Afgeleide van een functie: wiskundige definitie:
● http://online.math.uh.edu/HoustonACT/videocalculus/H.264/05-derivatives1-H264.mov
● Bestudeer het begin van de film tot en met min 3'36”

● Engelse termen
● Secant line : koorde
● Tangent line : raaklijn
● The derivatie : afgeleide
● Slope : helling

H02afgeleiden.odp