Professional Documents
Culture Documents
Edukasyon Sa Pagpapakatao Curriculum Guide Grade 1-10 Final As of 01-17-2016
Edukasyon Sa Pagpapakatao Curriculum Guide Grade 1-10 Final As of 01-17-2016
Kagawaran ng Edukasyon
DepEd Complex, Meralco Avenue
Lungsod ng Pasig
Ang tunguhin o ”outcome” ng pag-aaral sa batayang edukasyon ay ang panlahatang pag–unlad taglay ang mga kasanayan sa ika–dalawampu’t isang siglo.
Taglay ito ng isang mag-aaral kung mayroon siyang mga kakayahang pangkaalaman, pandamdamin at pangkaasalan na magbibigay sa kanya ng kakayahan
upang:
1. mamuhay at magtrabaho
2. malinang ang kanyang mga potensiyal
3. magpasiya nang mapanuri at batay sa impormasyon
4. makakilos nang epektibo sa lipunan at pamayanan sa konteksto ng sandaigdigan upang mapabuti ang uri ng kanyang pamumuhay at ng kanyang
lipunan (Literacy Coordinating Council, Setyembre 1997).
Ibinatay ang kahulugan at ang limang palatandaan nito sa Apat na Batayan (Pillar) ng Edukasyon at sa konsepto ng UNESCO tungkol sa mga panghabambuhay
na kakayahan (life skills) na binuo ng International Commission on Education para sa ika-21 siglo. Ang sumusunod ang limang palatandaan nito: (a) may
kakayahang makipagtalastasan, (b) nag-iisip nang mapanuri at may kakayahang lumutas ng suliranin, (c) ginagamit ang mga likas na yaman nang
mapanagutan para sa susunod na salinlahi at (d) produktibo, napauunlad ang sarili at ang pakikipagkapwa, at (e) may malawak na pananaw sa daigdig.
Sa Edukasyon sa Pagpapakatao (EsP), ang palatandaan o batayang kakayahan ng functional literacy ay nagpapasya at kumikilos nang mapanagutan tungo sa
kabutihang panlahat. Ibig sabihin, nilalayon ng EsP na linangin at paunlarin ang pagkataong etikal ng mag-aaral. Ang EsP ay naglalayong gabayan ang mag-
aaral na mahanap / matagpuan ang kabuluhan ng kanyang buhay, ang papel niya sa lipunang Pilipino upang makibahagi siya sa pagtatayo ng pamayanang
pinaiiral ang katotohanan, kalayaan, katarungan at pagmamahal. Upang maipamalas ito, kailangang taglay niya ang limang pangunahing kakayahan (macro
skills)*: pag-unawa, pagninilay, pagsangguni, pagpapasiya at pagkilos.
1. Pag-unawa. Mahalagang maipamalas niya ang kakayahang mahinuha ang mga konsepto at prinsipyong nagbibigay-paliwanag sa sariling karanasan,
mga sitwasyong namasid, sinuri at pinagnilayan gamit ang obhektibong pamantayan ng moral na pamumuhay.
2. Pagninilay. Sa gitna ng mabilis na daloy ng impormasyon at ingay ng kapaligiran, kailangang mag-ukol ng panahon ang mag-aaral sa maingat at
malalim na pag-iisip sa mga sitwasyong naobserbahan at mga konseptong natutuhan tungkol sa moral na pamumuhay.
3. Pagsangguni. Kailangang humingi siya ng payo o gabay sa mga taong may higit na kaalaman o kasanayan sa moral na pamumuhay at marunong
magsala (weigh) ng mga impormasyong mula sa iba’t ibang uri ng media batay sa obhektibong pamantayan ng moral na pamumuhay.
4. Pagpapasiya. Kailangang matuto siyang bumuo ng sariling posisyon, paniniwala, paninindigan o kilos na isasagawa batay sa obhektibong pamantayan
ng moral na pamumuhay.
Ang mga pangunahing kakayahang ito ay nililinang sa apat na tema sa bawat taon sa paraang “expanding spiral” mula Kindergarten hanggang Grade 12. Ang
sumusunod ang apat na tema: (a) Pananagutang Pansariliat Pagiging Kasapi ng Pamilya , (b) Pakikipagkapwa at Katatagan ng Pamilya, (c) Paggawa Tungo sa
Pambansang Pag-unlad at Pakikibahagi sa Pandaigdigang Pagkakaisa, at (d) Pagkamaka-Diyos at Preperensya sa Kabutihan. Pitong pangunahing
pagpapahalaga (core values) ang nililinang sa mga temang ito: Kalusugan at Pakikiisa sa Kalikasan, Katotohanan at Paggalang, Pagmamahal at Kabutihan,
Ispiritwalidad, Kapayapaan at Katarungan, Likas-kayang Pag-unlad, Pagkamaka-Pilipino at Pakikibahagi sa Pambansang Pagkakaisa (Values Education for the
Filipino: 1997 Revised Version of the DECS Values Education Program, ph. 10-11).
Ang Batayang Konseptwal ng Edukasyon sa Pagpapakatao ay batay sa pilosopiyang Personalismo tungkol sa pagkatao ng tao at sa Etika ng Kabutihang Asal
(Virtue Ethics). Ayon sa pilosopiya ng Personalismo, nakaugat lagi sa pagpapakatao ang ating mga ugnayan. Nililikha natin ang ating pagpapakatao sa ating
pakikipagkapwa. Sa Virtue Ethics naman, sinasabing ang isang mabuting tao ay nagsasabuhay ng mga virtue o mabuting gawi (habits) at umiiwas sa mga
bisyo o masamang gawi. Samakatwid, ang nagpapabuti sa tao ay ang pagtataglay at ang pagsasabuhay ng mga mabuting gawi.
Sa murang edad na 6 hanggang 12 taon, maaaring hindi pa lubos na maunawaan ng isang bata ang kanyang pagkatao bilang tao ayon sa paliwanag ng
pilosopiyang Personalismo. Ngunit maaari siyang sanayin sa mga virtue at pagpapahalaga upang lumaki siyang isang mabuting tao. Sa mga edad na ito,
mauunawaan niya na dapat siyang magpakabuti hindi lamang sapagkat ito ang inaasahan sa kanya ng lipunan kundi dahil tao siya - may dignidad at likas ang
pagiging mabuti. May dignidad ang tao dahil siya ay bukod-tangi at may ugnayan sa kanyang kapwa, sa Diyos, at kalikasan.
Ang Interaktibong Teorya ng Pagkatuto (Social Learning Theory) ni Albert Bandura, Pagkatutong Pangkaranasan (Experiential Learning) ni David Kolb,
Konstruktibismo (Constructivism) at Teorya ng Pamimili ng Kurso (Theory of Career Development) ni Ginzberg, et. al. at Super ang iba pang teorya na
nagpapaliwanag kung paano natututo ang mag-aaral sa EsP.
Ayon sa paliwanag ng Interaktibong Teorya ng Pagkatuto (Social Learning Theory) ni Albert Bandura, maaaring makuha sa pagmamasid sa ibang tao ang mga
pagkatuto tulad ng pagkakaroon ng mabuting ugali at bagong impormasyon. Ayon pa rin sa teoryang ito, mahalaga ang mga iniisip ng tao sa kanyang
pagkatuto ngunit hindi nangangahulugang magbubunga ito ng pagbabago sa kilos.
Ang mga karanasan din ang pinagkukunan ng mga pagkatuto ayon kay David Kolb at sa Teorya ng Pagkatuto ng Konstruktibismo. Ayon saTeorya ng
Pagkatutong Pangkaranasan ni Kolb, ang mga nasa edad (adults) ay natututo sa pamamagitan ng kanilang pagninilay sa kanilang mga karanasan, pagbuo ng
mga konklusyon o insight mula sa mga ito, at paglalapat ng mga ito sa angkop na mga sitwasyon ng buhay. Sinusuportahan ang pananaw ni Kolb ng Teorya
ng Konstruktibismo. Sinasabi ng teoryang ito nanagkakaroon ng pagkatuto ang tao at gumagawa ng kabuluhan (meaning) batay sa kanyang mga karanasan.
Nailalapat ang mga pagkatutong ito sa paggawa ng mga pasiya tulad ng kukuning kurso o propesyon. Ayon sa Teorya ng Career Development nina Ginzberg,
et. al. at Super, dumadaan sa iba’t ibang yugto ang pagpapasya ng bata ukol sa kurso o propesyon batay sa kanyang pagtingin sa sarili (self-concept), saloobin
(attitude) at mga pagpapahalaga. Tinatanggap o tinatanggihan niya ang isang kurso o trabaho batay sa obserbasyon niya (halimbawa, mga kilos ng kanyang
magulang ayon sa propesyon nito) at sa tinuturing niyang mahalaga (halimbawa, malaking sweldo o paglilingkod sa lipunan).
Ang nilalaman at istraktura ng Edukasyon sa Pagpapakatao ay nakaankla sa dalawang disiplina: Ethics at Career Guidance. Ang Etika ay ang siyensya ng
moralidad ng kilos ng tao. Samantalang Career Guidance naman ang paggabay sa mag-aaral na magpasiya ng kursong akademiko, sining at isports o teknikal-
bokasyonal na tugma sa kanyang mga talento, kakayahan at aptitude at mga trabahong kailangan ng industriya.
Ang mga pangunahing dulog na gagamitin sa pagtuturo ng mga konsepto ay ang pagpapasyang etikal ( ethical decision making) sa pamamagitan ng pagsusuri
ng suliranin o isyu), ang Panlipunan–Pandamdaming Pagkatuto (Social-Emotional Learning), at pagpaplano ng kursong akademiko o teknikal-bokasyonal.
Ang paggawa ng pagpapasyang etikal o moral ay ang pagbuo ng pasiya na may preperensya sa kabutihan at magpapatingkad o maglilinang ng pagkatao ng
tao. Proseso ito na kinapapalooban ng (a) pag-alam sa mga detalye ng sitwasyon at (b) maingat na pagsasaalang-alang ng mga moral na pagpapahalaga na
mahalaga sa isang sitwasyon. Mahalaga rin dito ang pagiging sensitibo sa mga aspetong moral ng mga sitwasyon sa pang-araw-araw na buhay at ang
kamalayan sa mga tao o pangkat na maaapektuhan ng pasiya.
Ang Panlipunan–Pandamdaming Pagkatuto (Social-Emotional Learning) ay ang pagkakaroon ng mga kakayahang kailangan sa pagkilala at pamamahala ng
sarili, paglinang ng pagmamalasakit sa kapwa, paggawa ng mapanagutang pasiya, pakikipag-ugnayan, at pagharap nang epektibo sa mga mapanghamong
sitwasyon. Paraan ito ng paglinang ng mga kakayahan ng mag-aaral upang magtagumpay sa mga gawain sa buhay. Nahahati sa limang uri ang mga
kakayahang ito: Kamalayang Pansarili, Pamamahala ng Sarili, Kamalayang Panlipunan, Pamamahala ng Pakikipag-ugnayan at Mapanagutang Pagpapasiya.
Pilosopiya ng Personalismo
Ang Edukasyon sa Pagpapakatao (EsP) ay isa sa mga asignatura ng Pinaunlad na Programa ng Batayang Edukasyon na K to 12 na gagabay at huhubog
sa mga kabataan. Tunguhin nito ang paghubog ng kabataang nagpapasya at kumikilos nang mapanagutan tungo sa kabutihang panlahat. Nangangahulugan ito
na lilinangin at pauunlarin ang pagkataong etikal ng bawat mag-aaral. Upang maipamalas ito, kailangang magtaglay siya ng limang pangunahing kakayahan
(macro skills): pag-unawa, pagninilay, pagsangguni, pagpapasya at pagkilos.
Nililinang sa apat na tema sa bawat antas mula Kindergarten hanggang Baitang 10 ang mga pangunahing kakayahang ito: (a) Pananagutang Pansarili
at Mabuting Kasapi ng Pamilya, (b) Pakikipagkapwa-tao, (c) Paggawa Tungo sa Pambansang Pag-unlad at Pakikibahagi sa Pandaigdigang Pagkakaisa, at (d)
Pananalig at Pagmamahal sa Diyos at Paninindigan sa Kabutihan.
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto sa pananagutang pansarili, pamilya, kapwa, bansa/daigdig at Diyos; nakapagpapasiya at
nakakikilos nang mapanagutan tungo sa kabutihang panlahat upang mamuhay nang maayos at maligaya.
BAITANG PAMANTAYAN
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa pagkakaroon ng kamalayan sa paggalang at pagmamahal sa sarili, kapwa at Diyos
K bilang gabay tungo sa maayos at masayang tahanan.
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga paraan ng paggalang sa sarili, kapwa, bansa at Diyos bilang gabay tungo sa
1
maayos at masayang tahanan at paaralan.
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa pagpapakikita ng mga kilos na nagpapahalaga sa sarili, kapwa, bansa, Diyos at sa
2 Kanyang mga nilikha bilang patnubay sa maayos at masayang paaralan at pamayanan.
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga gawain na nagpapakita ng pagpapahalaga tungo sa maayos at masayang
3 pamumuhay na may mapanagutang pagkilos at pagpapasiya para sa sarili, kapwa, pamayanan, bansa at Diyos .
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga makabuluhang gawain na may kaakibat na pagpapahalaga tungo sa wasto,
4 maayos, masaya at mapayapang pamumuhay para sa sarili, kapwa, bansa at Diyos.
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa masusing pagsusuri sa pagpapahayag, pagganap ng tungkulin na may
5 pananagutan at pagsasabuhay ng mga ito tungo sa masaya, mapayapa at maunlad na pamumuhay para sa sarili/ mag-anak,
kapwa/ pamayanan, bansa/ daigdig at Diyos.
K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM
BAITANG PAMANTAYAN
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga gawain na tumutulong sa pag-angat ng sariling dignidad, pagmamahal sa
6 kapwa na may mapanagutang pagkilos at pagpapasiya tungo sa maayos, mapayapa at maunlad na pamumuhay para sa
kabutihang panlahat.
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga angkop na inaasahang kakayahan at kilos sa panahon ng pagdadalaga /
7 pagbibinata, kakayahan at talento, hilig at pagkatao ng tao tungo sa pagtupad ng mga tungkulin sa sarili, sa kapwa, sa bansa/
daigdig at sa Diyos at pagtatakda ng mithiin upang mapanagutan ang kahihinatnan ng mga pasya at kilos.
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa layunin at kahalagahan ng pamilya at pakikipagkapwa upang maging mapanagutan sa
8
pakikipag-ugnayan sa iba tungo sa makabuluhang buhay sa lipunan.
9 Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto tungkol sa lipunan at paggawa bilang paglilingkod tungo sa
tamang pagpili ng kurso o hanapbuhay na magiging makabuluhan at kapaki-pakinabang sa kanya at sa lipunan.
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto tungkol sa pagkatao ng tao, makataong kilos, pagpapahalagang moral
10
at mga isyung moral at nagpapasya at kumikilos nang may preperensya sa kabutihan upang maging matatag sa gitna ng mga isyung
moral at impluwensya ng kapaligiran.
Pamantayan Para sa Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga paraan ng paggalang sa sarili, kapwa, bansa at Diyos bilang gabay tungo sa maayos at
Baitang 1 masayang tahanan at paaralan.
BATAYANG
PAMANTAYANG PAMANTAYAN
PAGPAPAHALAGA/ PAMANTAYAN SA PAGKATUTO LEARNING
PANGNILALAMAN SA PAGGANAP CODE
MGA KAUGNAY NA ( Learning Competencies) MATERIALS
(Content Standard) (Performance Standard)
PAGPAPAHALAGA
I. Tungkulin Ko Sa Aking Sarili at Pamilya – Unang Markahan
1. Pagkilala sa sarili 1. Nakikilala ang sariling:
Naipamamalas ang pag- Naipakikita ang kakayahan 1.1. gusto
1.1. kalakasan/ unawa sa kahalagahan nang may tiwala sa sarili 1.2. interes
EsP1PKP
potensyal ng pagkilala sa sarili at 1.3. potensyal
- Ia-b – 1
1.2. kahinaan sariling 1.4. kahinaan
1.3. damdamin kakayahan,pangangalaga 1.5. damdamin / emosyon
sa sariling kalusugan at
pagiging mabuting kasapi
2. Pagpapahalaga sa ng pamilya 2. Naisasakilos ang sariling kakayahan sa iba’t
Sarili (self-esteem) ibang pamamaraan
EsP1PKP
2.1. pag-awit
- Ib-c – 2
2.1. Pagtitiwala sa 2.2. pagsayaw
sarili (self- 2.3. pakikipagtalastasan
confidence) 2.4. at iba pa
FL-EP, Aralin2-
17. Nakagagamit ng mga bagay na patapon EsP1PPP- Nag-iimpok Ka
ngunit maaari pang pakinabangan IIIi – 5 Ba?, Grade 1, p.
14
IV. Paggawa nang Mabuti, Kinalulugdan ng Diyos – Ikaapat na Markahan
FL-EP, Aralin5-
1. Pagmamahal sa Naipamamalas ang pag- Naipakikita ang Para sa
18. Nakasusunod sa utos ng magulang at EsP1PD-
Diyos (Love of unawa sa kahalagahan pagmamahal sa magulang Magandang
nakatatanda IVa-c– 1
God) ng pagmamahal sa Diyos, at mga nakatatanda, Bukas, Grade1,
paggalang sa paniniwala paggalang sa paniniwala ng p. 26
ng iba at pagkakaroon ng kapwa at palagiang 19. Nakapagpapakita ng paggalang sa EsP1PD-
2. Pag-asa (Hope) pag-asa pagdarasal paniniwala ng kapwa IVd-e – 2
EsP1PD-
21. Nakapagdarasal nang mataimtim
IVh-i – 4
Pamantayan Para sa Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa pagpapakikita ng mga kilos na nagpapahalaga sa sarili, kapwa, bansa, Diyos at sa Kanyang
Baitang 2 mga nilikha bilang patnubay sa maayos at masayang paaralan at pamayanan.
BATAYANG
PAMANTAYANG PAMANTAYAN
PAGPAPAHALAGA/ PAMANTAYAN SA PAGKATUTO LEARNING
PANGNILALAMAN SA PAGGANAP CODE
MGA KAUGNAY NA ( Learning Competencies) MATERIALS
(Content Standard) (Performance Standard)
PAGPAPAHALAGA
I. Tungkulin Ko Sa Aking Sarili at Pamilya – Unang Markahan
1. Pagkilala sa sarili Naipamamalas ang pag- Naisasagawa nang buong 1. Naisakikilos ang sariling kakayahan sa iba’t
unawa sa kahalagahan husay ang anumang ibang pamamaraan:
1.1. kakayahan / ng pagkilala sa sarili at kakayahan o potensyal at 1.1. pag-awit
EsP2PKP-
potensyal pagkakaroon ng disiplina napaglalabanan ang 1.2. pagguhit
Ia-b – 2
1.2. kahinaan tungo sa anumang kahinaan 1.3. pagsayaw
1.3. damdamin pagkakabuklod-buklod o 1.4. pakikipagtalastasan
pagkakaisa ng mga 1.5. at iba pa
A. Pagpapahalaga sa kasapi ng tahanan at
sarili (self-esteem) paaralan 2. Napahahalagahan ang saya o tuwang dulot ng
pagbabahagi ng anumang kakayahan o talent EsP2PKP-
B. Pagtitiwala sa sarili Ic – 9
(self-confidence)
3. Nakapagpapakita ng kakayahang labanan ang
takot kapag may nangbubully EsP2PKP-
Ic – 10
2. Pagiging responsable Naisasagawa nang palagian 4. Naisakikilos ang mga paraan ng pagpapanatili EsP2PKP-
sa pangangalaga/ ang pangangalaga at pag- ng kalinisan, kalusugan at pag-iingat ng Id – 11
pag-iingat sa sarili iingat sa katawan katawan
1.1. Kalinisan at
Kalusugan
Cleanliness/
Wellness)
1. Pagmamahal sa Naipamamalas ang pag- Naisasagawa nang buong 14. Nakapagpapakita ng paraan ng
Bansa unawa sa kahalagahan pagmamalaki ang pagiging pagpapasalamat sa anumang karapatang
EsP2PPP-
ng kamalayan sa mulat sa karapatan na tinatamasa
IIIa-b– 6
1.1. Pagkamasunurin karapatang pantao ng maaaring tamasahin Hal. pag-aaral nang mabuti
(Obedience) bata, pagkamasunurin pagtitipid sa anumang kagamitan
tungo sa kaayusan at
1.2. Pagpapanatili ng kapayapaan ng 15. Nakatutukoy ng mga karapatang maaaring
EsP2PPP-
kaayusan at kapaligiran at ng ibigay ng mag-anak
IIIc– 7
kapayapaan bansang kinabibilangan
(Peace and 16. Nakapagpapahayag ng kasiyahan sa
EsP2PPP-
order) karapatang tinatamasa
IIIc– 8
1.3. Paggalang sa
karapatang
17. Nakapagbabahagi ng pasasalamat sa
pantao (Respect EsP2PPP-
tinatamasang karapatan sa pamamagitan ng
for human IIId– 9
kuwento
rights)
1. Pagmamahal sa Diyos Naipamamalas ang pag- Naisasabuhay ang 22. Nakapagdarasal nang may pagpapasalamat sa
EsP2PD-
(Love of God) unawa sa kahalagahan pagpapasalamat sa lahat ng mga biyayang tinanggap, tinatanggap at
IVa-d– 5
ng pagpapasalamat sa biyayang tinatanggap at tatanggapin mula sa Diyos
2. Pag-asa (Hope) lahat ng likha at mga nakapagpapakita ng pag-
biyayang tinatanggap asa sa lahat ng 23. Nakapagpapakita ng pasasalamat sa mga
3. Pagkakawanggawa mula sa Diyos pagkakataon kakayahan/ talinong bigay ng Panginoon sa
(Charity) pamamagitan ng:
Pamantayan Para sa Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga gawain na nagpapakita ng pagpapahalaga tungo sa maayos at masayang pamumuhay na
Baitang 3 may mapanagutang pagkilos at pagpapasiya para sa sarili, kapwa, pamayanan, bansa at Diyos.
BATAYANG
PAMANTAYANG PAMANTAYAN
PAGPAPAHALAGA/ PAMANTAYAN SA PAGKATUTO LEARNING
PANGNILALAMAN SA PAGGANAP CODE
MGA KAUGNAY NA ( Learning Competencies) MATERIALS
(Content Standard) (Performance Standard)
PAGPAPAHALAGA
I. Tungkulin Ko Sa Aking Sarili at Pamilya – Unang Markahan
1. Pagpapahalaga sa Naipamamalas ang pag- Naipakikita ang natatanging 1. Nakatutukoy ng natatanging kakayahan EsP3PKP-
Sarili (Self-Esteem) unawa sa kahalagahan kakayahan sa iba’t ibang Hal. talentong ibinigay ng Diyos Ia – 13
ng sariling kakayahan, pamamaraan nang may
pagkakaroon ng tiwala, tiwala, katapatan at
pangangalaga at pag- katatagan ng loob
2. Pagtitiwala sa Sarili iingat sa sarili tungo sa 2. Nakapagpapakita ng mga natatanging EsP3PKP-
(Confidence) kabutihan at kaayusan kakayahan nang may pagtitiwala sa sarili Ia – 14
ng pamilya at
pamayanan
3. Napahahalagahan ang kakayahan sa EsP3PKP-
paggawa Ib 15
4. Pangangalaga sa sarili Naisasabuhay ang iba’t 6. Nakagagawa ng mga wastong kilos at gawi
ibang patunay ng EsP3PKP-
sa pangangalaga ng sariling kalusugan at
4.1. Mabuting pangangalaga at pag-iingat Ie – 18
kaligtasan
kalusugan sa sarili
1. Pagdama at pag- Naipamamalas ang pag- Naisasabuhay nang 11. Nakapagpapadama ng malasakit sa kapwa
unawa sa damdamin unawa sa kahalagahan palagian ang mga na may karamdaman sa pamamagitan ng
ng iba (Empathy) ng pakikipagkapwa-tao makabuluhang gawain mga simpleng gawain EsP3P-
tungo sa kabutihan ng 11.1. pagtulong at pag-aalaga IIa-b – 14
kapwa 11.2. pagdalaw, pag-aliw at pagdadala ng
2. Pagkamatapat pagkain o anumang bagay na
(Honesty/ Sincerity) 1. pagmamalasakit sa kailangan
kapwa 12. Nakapagpapakita ng malasakit sa may
2. pagiging matapat sa mga kapansanan sa pamamagitan ng:
3. Paggalang (Respect) kapwa 12.1. pagbibigay ng simpleng tulong sa
3. pantay-pantay na kanilang pangangailangan
pagtingin 12.2. pagbibigay ng pagkakataon upang
EsP3P- IIc-
4. Kabutihan (Kindness) sumali at lumahok sa mga palaro o
e – 15
larangan ng isport at iba pang
programang pampaaralan
5. Pagkabukas-palad 12.3. pagbibigay ng pagkakataon upang
(Generosity) sumali at lumahok sa mga palaro at
iba pang paligsahan sa pamayanan
13. Naisasaalang-alang ang katayuan/
kalagayan/ pangkat etnikong kinabibilangan
EsP3P- IIf-
ng kapwa bata sa pamamagitan ng:
g –16
13.1. pagbabahagi ng pagkain, laruan,
damit, gamit at iba pa
Pamantayan Para sa Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga makabuluhang gawain na may kaakibat na pagpapahalaga tungo sa wasto, maayos,
Baitang 4 masaya at mapayapang pamumuhay para sa sarili, kapwa, bansa at Diyos.
BATAYANG
PAMANTAYANG PAMANTAYAN
PAGPAPAHALAGA/ PAMANTAYAN SA PAGKATUTO LEARNING
PANGNILALAMAN SA PAGGANAP CODE
MGA KAUGNAY NA ( Learning Competencies) MATERIALS
(Content Standard) (Performance Standard)
PAGPAPAHALAGA
I. Pananagutang Pansarili at Mabuting Kasapi ng Pamilya – Unang Markahan
1. Nakapagsasabi ng katotohanan anuman ang MISOSA Baitang
1. Katatagan ng loob Naipamamalas ang pag- Naisasagawa nang may maging bunga nito EsP4PKP- 4, Pagbibigay ng
(Fortitude) unawa sa kahalagahan mapanuring pag-iisip ang Ia-b – 23 Tamang
ng pagkakaroon ng tamang pamamaraan/ Impormasyon
2. Pagkamatiyaga katatagan ng loob, pamantayan sa pagtuklas 2. Nakapagsusuri ng katotohanan bago FL-EP, Baitang2
(Perseverance) mapanuring pag-iisip, ng katotohanan. gumawa ng anumang hakbangin: EsP4PKP- Aralin 1-
pagkamatiyaga, 2.1. pagsangguni sa taong kinauukulan Ic-d – 24 Mamili Ka
3. Pagkamapagtiis pagkamapagtiis,
(Patience) pagkabukas-isip, 3. Nakapagninilay ng katotohanan mula sa MISOSA Baitang
pagkamahinahon at mga: 4, Pagiging
4. Mapanuring pag-iisip pagmamahal sa 3.1. balitang napakinggan Mapanuri sa
EsP4PKP-
(Critical thinking) katotohanan na 3.2. patalastas na nabasa/narinig Pagkuha ng
Ie-g - 25
magpapalaya sa 3.3. napanood na programang pantelebisyon Impormasyon
5. Pagkakaroon ng anumang alalahanin sa 3.4. nababasa sa internet at mga social
bukas na isipan buhay ng tao bilang networking sites
(Open-mindedness) kasapi ng pamilya
6. Pagmamahal sa
katotohanan (Love of
truth) MISOSA Baitang
4. Nakapagsasagawa nang may mapanuring 4, Mahinahon sa
7. Mapagpasensiya pag-iisip ng tamang pamamaraan/ EsP4PKP- Pagtanggap Man
(Patience/Self- pamantayan sa pagtuklas ng katotohanan. Ih-i - 26 ng Puna
Control)
8. Pagkamahinahon
(Calmness)
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa masusing pagsusuri sa pagpapahayag, pagganap ng tungkulin na may pananagutan at
Pamantayan Para sa
pagsasabuhay ng mga ito tungo sa masaya, mapayapa at maunlad na pamumuhay para sa sarili/ mag-anak, kapwa/ pamayanan, bansa/
Baitang 5
daigdig at Diyos.
BATAYANG
PAMANTAYANG PAMANTAYAN
PAGPAPAHALAGA/ PAMANTAYAN SA PAGKATUTO LEARNING
PANGNILALAMAN SA PAGGANAP CODE
MGA KAUGNAY NA ( Learning Competencies) MATERIALS
(Content Standard) (Performance Standard)
PAGPAPAHALAGA
I. Pananagutang Pansarili at Mabuting Kasapi ng Pamilya – Unang Markahan
1. Napahahalagahan ang katotohanan sa
1. Mapanuring pag- Naipamamalas ang pag- Nakagagawa ng tamang pamamagitan ng pagsusuri sa mga:
iisip (Critical unawa sa kahalagahan pasya ayon sa dikta ng isip 1.1. balitang napakinggan EsP5PKP –
thinking) ng pagkakaroon ng at loobin sa kung ano ang 1.2. patalastas na nabasa/narinig Ia- 27
mapanuring pag-iisip sa dapat at di-dapat 1.3. napanood na programang pantelebisyon
2. Katatagan ng pagpapahayag at 1.4. nabasa sa internet
loob (Fortitude) pagganap ng anumang 2. Nakasusuri ng mabuti at di-mabuting
gawain na may maidudulot sa sarili at miyembro ng
3. Pagkabukas kinalaman sa sarili at sa pamilya ng anumang babasahin,
isipan (Open- pamilyang napapakinggan at napapanood
mindedness) kinabibilangan 2.1. dyaryo EsP5PKP
2.2. magasin – Ib - 28
4. Pagmamahal sa 2.3. radyo
katotohanan 2.4. telebisyon
(Love of truth) 2.5. pelikula
2.6. Internet
5. Pagkamatiyaga 3. Nakapagpapakita ng kawilihan at FL-EP, Baitang
(Perseverance) Naisasabuhay ang positibong saloobin sa pag-aaral 5, Aralin 5 –
pagkakaroon ng tamang 3.1. pakikinig Kinabukasan,
6. Pagkamapagpas pag-uugali sa 3.2. pakikilahok sa pangkatang gawain Paglaanan, p.
ensiya/ pagpapahayag at pagganap 3.3. pakikipagtalakayan EsP5PKP – 109
Pagkamapagtiis ng anumang gawain. 3.4. pagtatanong Ic-d - 29
(Patience) 3.5. paggawa ng proyekto (gamit ang
anumang technology tools)
7. Pagkamahinahon 3.6. paggawa ng takdang-aralin
(Calmness) 3.7. pagtuturo sa iba
7. Nakapagpapakita ng kawilihan sa
pagbabasa/pagsuri ng mga aklat at magasin
EsP5PKP –
7.1. nagbabasa ng diyaryo araw-araw
If-g - 33
7.2. nakikinig/nanonood sa telebisyon sa mga
“Update” o bagong kaalaman
7.3. nagsasaliksik ng mga artikulo sa internet
8. Nakapagpapahayag nang may katapatan ng MISOSA Baitang
sariling opinyon/ideya at saloobin tungkol sa 5, Katapatan sa
EsP5PKP –
mga sitwasyong may kinalaman sa sarili at Pakikitungo sa
Ig - 34
pamilyang kinabibilangan Kapwa
Hal. Suliranin sa paaralan at pamayanan
9. Nakapagpapahayag ng katotohanan kahit
Naisasagawa ang mga masakit sa kalooban gaya ng:
kilos,gawain at pahayag na 9.1. pagkuha ng pag-aari ng iba EsP5PKP –
may kabutihan at 9.2. pangongopya sa oras ng pagsusulit Ih - 35
katotohanan 9.3. pagsisinungaling sa sinumang miyembro
ng pamilya, at iba pa
10. Nakapaghihinuha na nakapagdudulot ng
kabutihan sa pagsasama nang maluwag ang EsP5PKP –
pagsasabi nang tapat Ii - 36
MISOSA Baitang
18. Nagagampanan nang buong husay ang
EsP5P – IIi 4, Paggawa nang
anumang tungkulin sa programa o proyekto
–29 may Mataas ang
gamit ang anumang teknolohiya sa paaralan
Kalidad
III. Pagmamahal sa Bansa at Pakikibahagi sa Pandaigdigang Pagkakaisa – Ikatlong Markahan
19. Nakapagpapakita ng mga kanais-nais na
1. Pagmamahal sa Naipamamalas ang pag- Naisasagawa nang may kaugaliang Pilipino
Bansa unawa sa kahalagahan disiplina sa sarili at pakikiisa 19.1. nakikisama sa kapwa Pilipino
EsP5PPP –
nang pagpapakita ng sa anumang alituntuntunin 19.2. tumutulong/lumalahok sa bayanihan at
IIIa – 23
1.1. Pagkakaroon ng mga natatanging at batas na may kinalaman palusong
Disiplina kaugaliang Pilipino, sa bansa at global na 19.3. magiliw na pagtanggap ng mga
(Discipline) pagkakaroon ng disiplina kapakanan panauhin
Pamantayan Para sa Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga gawain na nakatutulong sa pag-angat ng sariling dignidad, pagmamahal sa kapwa na may
Baitang 6 mapanagutang pagkilos at pagpapasiya tungo sa maayos, mapayapa at maunlad na pamumuhay para sa kabutihang panlahat.
BATAYANG
PAMANTAYANG PAMANTAYAN
PAGPAPAHALAGA/ PAMANTAYAN SA PAGKATUTO LEARNING
PANGNILALAMAN SA PAGGANAP CODE
MGA KAUGNAY NA ( Learning Competencies) MATERIALS
(Content Standard) (Performance Standard)
PAGPAPAHALAGA
I. Pananagutang Pansarili at Mabuting Kasapi ng Pamilya – Unang Markahan
BSP Comics/
1. Mapanuring Pag- Naipamamalas ang pag- Naisasagawa ang tamang 1. Naisasagawa ang mga tamang hakbang na EsP6PKP- Halaga ng
iisip unawa sa kahalagahan desisyon nang may makatutulong sa pagbuo ng isang desisyon na Ia-i– 37 Pagporma
(Critical Thinking) ng pagsunod sa mga katatagan ng loob para sa makabubuti sa pamilya
tamang hakbang bago ikabubuti ng lahat 1.1. pagsusuri nang mabuti sa mga bagay MISOSA Baitang
2. Katatagan ng loob makagawa ng isang na may kinalaman sa sarili at 6, Magsusuri
(Fortitude) desisyon para sa pangyayari Muna Bago
ikabubuti ng lahat 1.2. pagsang-ayon sa pasya ng nakararami Magbigay ng
3. Pagkamatiyaga kung nakabubuti ito Desisyon;
(Perseverance) 1.3. paggamit ng impormasyon Panatilihin ang
Kaangkupang
4. Pagkabukas isipan Pisikal
(Open-mindedness)
MISOSA Baitang
5. Pagmamahal sa 5, Bunga ng
katotohanan Sariling
(Love of truth) Pagpapasya; Ang
Kaalamang Mali,
6. Pagkamapagpasensi Ituwid!
ya/
Pagkamapagtiis
(Patience)
7. Pagkamahinahon
(Calmness)
3. Pagkamapanagutan
(responsibility)
FL-EP
Grade 6, Aralin
4. Pagkamahabagin
6-Dapat Isaisip,
(Compassion)
pp. 158
5. Pagkakawanggawa 3. Nakapagpapakita ng paggalang sa ideya o
EsP6P-
(Charity) suhestyon ng kapwa
IId-i-31
6. Pagmamalasakit sa
kapwa
(Concern for others)
2.4. Etiko sa
Paggawa MISOSA Baitang 6,
(Work Ethics) Pagtulong sa
Paglilinis ng
2.5. Pagka 7. Nakapagpapakita ng tapat na pagsunod sa mga Kapaligiran;
EsP6PPP-
malikhain batas pambansa at pandaigdigan tungkol sa Kalinisan at
IIIf–37
(Creativity) pangangalaga sa kapaligiran Kaayusan sa
Pamamagitan ng
“Clean Air Act of
2.6. Kaisipang/ 1999”
Kamalayang 8. Naipagmamalaki ang anumang natapos na
Pam EsP6PPP-
gawain na nakasusunod sa pamantayan at
pamuhunan IIIg–38
kalidad
(Entre MISOSA Baitang
preneurial Naisasagawa ang mga 6, Pagbibigay ng
Spirit) gawaing nagbibigay Wastong
inspirasyon sa kapwa Impormasyon
2.7. Matalino/Respo upang makamit ang
nsableng kaunlaran ng bansa
Mamimili
(Responsible 9. Naipakikita ang pagiging malikhain sa
Consumerism) paggawa ng anumang proyekto na
EsP6PPP-
makatutulong at magsisilbing inspirasyon tungo
2.8. Pag-iimpok at IIIh–39
sa pagsulong at pag-unlad ng bansa
Matalinong
Pamamahala
ng
Mapagkukunan
ng Resorses
(Financial
Literacy)
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga angkop na inaasahang kakayahan at kilos sa panahon ng pagdadalaga / pagbibinata,
Pangkalahatang
kakayahan at talento, hilig at pagkatao ng tao tungo sa pagtupad ng mga tungkulin sa sarili, sa kapwa, sa bansa/ daigdig at sa Diyos at
Pamantayan
pagtatakda ng mithiin upang mapanagutan ang kahihinatnan ng mga pasya at kilos.
PAMANTAYANG PAMANTAYAN
NILALAMAN MGA KASANAYANG PAMPAGKATUTO LEARNING
PANGNILALAMAN SA PAGGANAP CODE
(Content Standard) ( Learning Competencies) MATERIALS
(Content Standard) (Performance Standard)
UNANG MARKAHAN: Pagkilala at Pamamahala sa mga Pagbabago sa Sarili
1. Mga Angkop na Naipamamalas ng mag- Naisasagawa ng mag-aaral 1.1. Natutukoy ang mga pagbabago sa
Inaasahang aaral ang pag-unawa sa ang mga angkop na kanyang sarili mula sa gulang na 8 o 9
Kakayahan at Kilos sa mga inaasahang hakbang sa paglinang ng hanggang sa kasalukuyan sa aspetong:
Panahon ng kakayahan at kilos sa limang inaasahang
Pagdadalaga/ panahon ng kakayahan at kilos1 a. Pagtatamo ng bago at ganap na
Pagbibinata pagdadalaga/pagbibinata, (developmental tasks) sa pakikipag-ugnayan (more mature
(Developmental talento at kakayahan, panahon ng pagdadalaga / relations) sa mga kasing edad
Tasks): hilig, at mga tungkulin sa pagbibinata. (Pakikipagkaibigan)
panahon ng
a. Pagtatamo ng pagdadalaga/pagbibinata b. Pagtanggap ng papel o gampanin sa
bago at ganap na lipunan
EsP7PS-
pakikipag-
Ia-1.1
ugnayan (more c. Pagtanggap sa mga pagbabago sa
mature relations) katawan at paglalapat ng tamang
sa mga kasing pamamahala sa mga ito
edad
(Pakikipagkaibiga d. Pagnanais at pagtatamo ng
n) mapanagutang asal sa pakikipagkapwa/
sa lipunan
b. Pagtanggap ng
papel o gampanin e. Pagkakaroon ng kakayahang makagawa
sa lipunan ng maingat na pagpapasya
(Pakikipagkaibiga
n)
1
Paalala sa guro: Bagama’t binaggit sa Modyul ang 8 inaasahang kakayahan at kilos sa panahon ng pagdadalaga/pagbibinata ayon kay David Havighurst, lima lamang ang
binigyang-tuon sa Baitang 7 dahil nasa simula pa lamang ng pagdadalaga/pagbibinata ang mag-aaral. Nakatuon lamang sa limang ito ang Pagganap, Pagninilay at
Pagsasabuhay sa ikaapat na bahagi ng Modyul.
K to 12 Edukasyon sa Pagpapakatao Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 36 ng 79
K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM
PAMANTAYANG PAMANTAYAN
NILALAMAN MGA KASANAYANG PAMPAGKATUTO LEARNING
PANGNILALAMAN SA PAGGANAP CODE
(Content Standard) ( Learning Competencies) MATERIALS
(Content Standard) (Performance Standard)
1.2. Natatanggap ang mga pagbabagong
EsP7PS-
c. Pagtanggap sa nagaganap sa sarili sa panahon ng
Ia-1.2
mga pagbabago pagdadalaga/pagbibinata
sa katawan at 1.3. Naipaliliwanag na ang paglinang ng
paglalapat ng mga angkop na inaasahang
tamang kakayahan at kilos (developmental
pamamahala sa tasks) sa panahon ng pagdadalaga /
mga ito pagbibinata ay nakatutulong sa:
a. pagkakaroon ng tiwala sa sarili, at
d. Pagnanais at b. paghahanda sa limang inaasahang
pagtatamo ng kakayahan at kilos na nasa mataas na EsP7PS-
mapanagutang antas (phase) ng Ib-1.3
asal sa pagdadalaga/pagbibinata (middle and
pakikipagkapwa / late adoscence): (paghahanda sa
sa lipunan paghahanapbuhay, paghahanda sa pag-
aasawa / pagpapamilya, at pagkakaroon
e. Pagkakaroon ng ng mga pagpapahalagang gabay sa
kakayahang mabuting asal), at pagiging mabuti at
makagawa ng mapanagutang tao
maingat na 1.4. Naisasagawa ang mga angkop na hakbang
pagpapasiya sa paglinang ng limang inaasahang EsP7PS-
kakayahan at kilos (developmental tasks) Ib-1.4
sa panahon ng pagdadalaga / pagbibinata
2.1. Natutukoy ang kanyang mga talento at EsP7PS-
2. Mga Talento at Naipamamalas ng mag- Naisasagawa ng mag-aaral kakayahan Ic-2.1
Kakayahan aaral ang pag-unawa sa ang mga gawaing angkop 2.2. Natutukoy ang mga aspekto ng sarili kung
talento at kakayahan sa pagpapaunlad ng saan kulang siya ng tiwala sa sarili at EsP7PS-
kanyang mga talento at nakikilala ang mga paraan kung paano Ic-2.2
kakayahan lalampasan ang mga ito
2.3. Napatutunayan na ang pagtuklas at
pagpapaunlad ng mga angking talento at
kakayahan ay mahalaga sapagkat ang
mga ito ay mga kaloob na kung EsP7PS-
pauunlarin ay makahuhubog ng sarili Id-2.3
tungo sa pagkakaroon ng tiwala sa sarili,
paglampas sa mga kahinaan, pagtupad ng
mga tungkulin, at paglilingkod sa
11. Mga Panloob na Salik Naipamamalas ng mag- Naisasagawa ng mag-aaral 11.1. Nakikilala ang mga panloob na salik na
EsP7PB-
(Internal Factors) na aaral ang pag-unawa sa ang paglalapat ng mga nakaiimpluwensya sa paghubog ng mga
IIIe-11.1
Nakaiimpluwensya sa mga panloob na salik na hakbang sa pagpapaunlad pagpapahalaga
Paghubog ng mga nakaiimpluwensya sa ng mga panloob na salik na
Pagpapahalaga paghubog ng mga nakaiimpluwensya sa
a. Konsiyensiya pagpapahalaga. paghubog ng mga 11.2. Nasusuri ang isang kilos batay sa isang
EsP7PB-
b. Mapanagutang pagpapahalaga. panloob na salik na nakaiimpluwensya sa
IIIe-11.2
Paggamit ng paghubog ng mga pagpapahalaga
Kalayaan
c. Pagiging Sensitibo
11.3. Nahihinuha na ang paglalapat ng mga
sa Gawang
panloob na salik sa pang-araw-araw na EsP7PB-
Masama
buhay ay gabay sa paggawa ng IIIf-11.3
b. Pagsasabuhay ng
mapanagutang pasiya at kilos
mga Birtud
c. Disiplinang
11.4. Naisasagawa ang paglalapat ng mga
Pansarili
hakbang sa pagpapaunlad ng mga EsP7PB-
d. Moral na
panloob na salik na nakaiimpluwensya sa IIIf-11.4
Integridad
paghubog ng mga pagpapahalaga
12.1. Naiisa-isa ang mga panlabas na salik na
EsP7PB-
12. Mga Panlabas na Naipamamalas ng mag- Naisasagawa ng mag-aaral nakaiimpluwensya sa paghubog ng mga
IIIg-12.1
Salik (External aaral ang pag-unawa sa ang pagiging mapanuri at pagpapahalaga
Factors) na mga panlabas na salik na mapanindigan sa mga 12.2. Nasusuri ang isang kilos o gawi batay sa
Nakaiimpluwensya sa nakaiimpluwensya sa pasiya at kilos sa gitna ng impluwensya ng isang panlabas na salik EsP7PB-
Paghubog ng mga paghubog ng mga mga nagtutunggaliang (na nakaiimpluwensya sa paghubog ng IIIg-12.2
Pagpapahalaga pagpapahalaga. mga panlabas na salik na pagpapahalaga) sa kilos o gawi na ito
a. Pamilya at Paraan nakaiimpluwensiya sa 12.3. Napatutunayan na ang pag-unawa sa mga
ng Pag-aaruga sa paghubog ng mga panlabas na salik na nakaiimpluwensya sa
Anak pagpapahalaga. paghubog ng mga pagpapahalaga ay
EsP7PB-
b. Guro at nakatutulong upang maging mapanuri at
IIIh-12.3
Tagapagturo ng mapanindigan ang tamang pasya at kilos
Relihiyon sa gitna ng mga nagtutunggaliang
c. Mga Kapwa impluwensya
Kabataan
12.4. Naisasagawa ang pagiging mapanuri at
d. Pamana ng Kultura EsP7PB-
mapanindigan sa mga pasiya at kilos sa
e. Katayuang IIIh-12.4
gitna ng mga nagtutunggaliang
Panlipunan-
K to 12 Edukasyon sa Pagpapakatao Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 42 ng 79
K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM
PAMANTAYANG PAMANTAYAN
NILALAMAN MGA KASANAYANG PAMPAGKATUTO LEARNING
PANGNILALAMAN SA PAGGANAP CODE
(Content Standard) ( Learning Competencies) MATERIALS
(Content Standard) (Performance Standard)
Pangkabuhayan impluwensya ng mga panlabas na salik na
f. Media nakaiimpluwensya sa paghubog ng mga
pagpapahalaga
IKAAPAT NA MARKAHAN: Ang Pagtatakda ng Mithiin at Pagpapasiya
13.1. Nakikilala na ang mga pangarap ang
13. Ang Pangarap at Naipamamalas ng mag- Naisasagawa ng mag-aaral EsP7PB-
batayan ng mga pagpupunyagi tungo sa
Mithiin aaral ang pag-unawa sa ang paglalapat ng IVa-13.1
makabuluhan at maligayang buhay
kaniyang mga pangarap pansariling plano sa
at mithiin. pagtupad ng kaniyang mga 13.2. Nakapagtatakda ng malinaw at
pangarap. makatotohanang mithiin upang EsP7PB-
magkaroon ng tamang direksyon sa IVa-13.2
buhay at matupad ang mga pangarap
13.3. Nahihinuha na ang pagtatakda ng
malinaw at makatotohanang mithiin ay
EsP7PB-
nagsisilbing gabay sa tamang pagpapasiya
IVb-13.3
upang magkaroon ng tamang direksyon
sa buhay at matupad ang mga pangarap
13.4. Naisasagawa ang paglalapat ng
EsP7PB-
pansariling plano sa pagtupad ng mga
IVb-13.4
pangarap
Pangkalahatang Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa layunin at kahalagahan ng pamilya at pakikipagkapwa upang maging mapanagutan sa
Pamantayan pakikipag-ugnayan sa iba tungo sa makabuluhang buhay sa lipunan.
PAMANTAYANG PAMANTAYAN
NILALAMAN MGA KASANAYANG PAMPAGKATUTO LEARNING
PANGNILALAMAN SA PAGGANAP CODE
(Content Standard) ( Learning Competencies) MATERIALS
(Content Standard) (Performance Standard)
UNANG MARKAHAN: Ang Pamilya Bilang Ugat ng Pakikipagkapwa
Pamantayang
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa kahalagahan, katangian at layunin ng pamilya sa pagpapaunlad ng pakikipagkapwa.
Pangnilalaman
Ang mga pagpapahalagang natutuhan sa loob ng pamilya ay nakaiimpluwensya sa pakikitungo sa kapwa; ganoon din, ang mga
Batayang Konsepto
pagpapahalagang nakuha sa pakikipagkapwa ay nakatutulong sa pagpapatatag ng pamilya.
1.1. Natutukoy ang mga gawain o karanasan sa
EsP8PB-
1. Ang pamilya bilang Naipamamalas ng mag- Naisasagawa ng mag-aaral sariling pamilya na kapupulutan ng aral o
Ia-1.1
natural na institusyon aaral ang pag-unawa sa ang mga angkop na kilos may positibong impluwensya sa sarili
ng lipunan pamilya bilang natural na tungo sa pagpapatatag ng 1.2. Nasusuri ang pag-iral ng
institusyon ng lipunan. pagmamahalan at pagmamahalan,pagtutulungan at EsP8PB-
pagtutulungan sa sariling pananampalataya sa isang pamilyang Ia-1.2
pamilya. nakasama, naobserbahan o napanood
1.3. Napatutunayan kung bakit ang pamilya
ay natural na institusyon ng
pagmamahalan at pagtutulungan na EsP8PB-
nakatutulong sa pagpapaunlad ng sarili Ib-1.3
tungo sa makabuluhang
pakikipagkapwa
1.4. Naisasagawa ang mga angkop na kilos
EsP8PB-
tungo sa pagpapatatag ng pagmamahalan
Ib-1.4
at pagtutulungan sa sariling pamilya
2.1. Nakikilala ang mga gawi o karanasan sa
2. Ang misyon ng Naipamamalas ng mag- Naisasagawa ang mga sariling pamilya na nagpapakita ng
EsP8PB-
pamilya sa pagbibigay aaral ang pag-unawa sa angkop na kilos tungo sa pagbibigay ng edukasyon, paggabay sa
Ic-2.1
ng edukasyon, misyon ng pamilya sa pagpapaunlad ng mga gawi pagpapasya at paghubog ng
paggabay sa pagbibigay ng sa pag-aaral at pananampalataya
pagpapasiya at edukasyon, paggabay sa pagsasabuhay ng 2.2. Nasusuri ang mga banta sa pamilyang
paghubog ng pagpapasya at paghubog pananampalataya sa Pilipino sa pagbibigay ng edukasyon, EsP8PB-
pananampalataya ng pananampalataya. pamilya paggabay sa pagpapasya at paghubog ng Ic-2.2
pananampalataya
Pangkalahatang Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto tungkol sa lipunan at paggawa bilang paglilingkod tungo sa tamang pagpili ng
Pamantayan kurso o hanapbuhay na magiging makabuluhan at kapaki-pakinabang sa kanya at sa lipunan.
PAMANTAYANG PAMANTAYAN
NILALAMAN MGA KASANAYANG PAMPAGKATUTO LEARNING
PANGNILALAMAN SA PAGGANAP CODE
(Content Standard) ( Learning Competencies) MATERIALS
(Content Standard) (Performance Standard)
UNANG MARKAHAN: Ang Papel ng Lipunan sa Tao
Pamantayang
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa papel ng lipunan at ang halaga nito sa pag-unlad ng tao.
Pangnilalaman
1.1. Natutukoy ang mga elemento ng kabutihang EsP9PL-
1. Layunin ng Lipunan: Naipamamalas ng mag- Naisasagawa ng mag-aaral panlahat Ia-1.1
Kabutihang Panlahat aaral ang pag-unawa sa ang isang proyekto na 1.2. Nakapagsusuri ng mga halimbawa ng
EsP9PL-
lipunan at layunin nito makatutulong sa isang pagsasaalang-alang sa kabutihang panlahat
Ia-1.2
(ang kabutihang pamayanan o sektor sa sa pamilya, paaralan, pamayanan o lipunan
panlahat). pangangailangang 1.3. Napangangatwiranan na ang pagsisikap ng
pangkabuhayan, bawat tao na makamit at mapanatili ang
EsP9PL-
pangkultural, at kabutihang panlahat sa pamamagitan ng
Ib-1.3
pangkapayapaan. pagsasabuhay ng moral na pagpapahalaga ay
mga puwersang magpapatatag sa lipunan
1.4. Naisasagawa ang isang proyekto na
makatutulong sa isang pamayanan o sektor EsP9PL-
sa pangangailangang pangkabuhayan, Ib-1.4
pangkultural, at pangkapayapaan.
2.1. Naipaliliwanag ang:
2. Naipamamalas ng mag- Nakapagtataya o a. dahilan kung bakit may lipunang pulitikal EsP9PL-
a. Bakit may aaral ang pag-unawa nakapaghuhusga ang mag- b. Prinsipyo ng Subsidiarity Ic-2.1
Lipunang Pulitikal kung bakit may lipunang aaral kung ang Prinsipyo ng c. Prinsipyo ng Pagkakaisa
b. Prinsipyo ng pulitikal at ang Prinsipyo Subsidiarity at Pagkakaisa 2.2. Natataya ang pag-iral o kawalan sa pamilya,
Subsidiarity at ng Subsidiarity at ay umiiral o nilalabag sa paaralan, baranggay, pamayanan, o
EsP9PL-
Pagkakaisa Pagkakaisa pamilya, paaralan, lipunan/bansa ng:
Ic-2.2
baranggay/pamayanan, at a. Prinsipyo ng Subsidiarity
lipunan/bansa gamit ang b. Prinsipyo ng Pagkakaisa
case study. 2.3. Napatutunayan na:
a. May mga pangangailangan ang tao na EsP9PL-
hindi niya makakamtan bilang indibidwal na Id-2.3
makakamit niya lamang sa pamahalaan o
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto tungkol sa pagkatao ng tao, makataong kilos, pagpapahalagang moral at mga
Pangkalahatang
isyung moral at nagpapasya at kumikilos nang may preperensya sa kabutihan upang maging matatag sa gitna ng mga isyung moral at
Pamantayan
impluwensya ng kapaligiran.
PAMANTAYANG PAMANTAYAN
NILALAMAN MGA KASANAYANG PAMPAGKATUTO LEARNING
PANGNILALAMAN SA PAGGANAP CODE
(Content Standard) ( Learning Competencies) MATERIALS
(Content Standard) (Performance Standard)
UNANG MARKAHAN: Ang Moral na Pagkatao
Pamantayang Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto tungkol sa pagkatao ng tao upang makapagpasya at kumilos nang may
Pangnilalaman preperensya sa kabutihan.
Batayang Konsepto Ang pag-unawa sa kahalagahan ng pagkilos ayon sa pagkatao ng tao ay daan tungo sa pagiging moral na nilalang.
1.1. Natutukoy ang mataas na gamit at tunguhin EsP10MP
1. Ang Mataas na Gamit Naipamamalas ng mag- Nakagagawa ang mag-aaral ng isip at kilos-loob -Ia-1.1
at Tunguhin ng Isip at aaral ang pag-unawa sa ng mga angkop na kilos 1.2. Nakikilala ang kanyang mga kahinaan sa
Kilos-Loob (Will) mga konsepto tungkol sa upang maipakita ang pagpapasya at nakagagawa ng mga EsP10MP
paggamit ng isip sa kakayahang mahanap ang kongkretong hakbang upamg malagpasan -Ia-1.2
paghahanap ng katotohanan at maglingkod ang mga ito
katotohanan at paggamit at magmahal. 1.3. Napatutunayan na ang isip at kilos-loob ay
EsP10MP
ng kilos-loob sa ginagamit para lamang sa paghahanap ng
-Ib-1.3
paglilingkod/ katotohanan at sa paglilingkod/pagmamahal
pagmamahal. 1.4. Nakagagawa ng mga angkop na kilos upang
maipakita ang kakayahang mahanap ang EsP10MP
katotohanan at maglingkod at magmahal -Ib-1.4
5. Ang Pagkukusa ng Naipamamalas ng mag- Nakapagsusuri ang mag- 5.1. Naipaliliwanag na may pagkukusa sa
Makataong Kilos aaral ang pag-unawa sa aaral ng sariling kilos na makataong kilos kung nagmumula ito sa EsP10MK
(Voluntariness of konsepto ng pagkukusa dapat panagutan at kalooban na malayang isinagawa sa -IIa-5.1
Human Act) ng makataong kilos. nakagagawa ng paraan pamamatnubay ng isip/kaalaman
Ang pag-unawa sa mga konsepto tungkol sa mga pagpapahalagang moral ay kailangan upang makapagpasya at makakilos nang may
Batayang Konsepto
preperensya sa kabutihan.
9. Pagmamahal sa Diyos Naipamamalas ng mag- Nakagagawa ang mag-aaral 9.1. Nakapagpapaliwanag ng kahalagahan ng EsP10PB-
aaral ang pag-unawa sa ng angkop na kilos upang pagmamahal ng Diyos IIIa-9.1
a. Pagtitiwala sa pagmamahal ng Diyos. mapaunlad ang 9.2. Natutukoy ang mga pagkakataong
makalangit na pagmamahal sa Diyos. EsP10PB-
nakatulong ang pagmamahal sa Diyos sa
pagkakandili ng IIIa-9.2
kongretong pangyayari sa buhay
Diyos at pag-asa
9.3. Napangangatwiranan na: Ang pagmamahal EsP10PB-
sa Diyos ay pagmamahal sa kapwa. IIIb-9.3
GLOSARI
dignidad Namumukod-tangi ang tao dahil siya ay may dignidad at pakikipag-ugnayan sa Diyos at kalikasan. Ang paggalang sa kanyang dignidad
ang nagsisilbing daan upang mahalin niya ang kaniyang kapwa tulad ng pagmamahal niya sa kanyang sarili. Ang paggalang na ito ay
nagmumula sa pagiging pantay at magkakatulad ng mga tao.
disaster risk management pangangasiwa ng paghahanda sa kapahamakan sa panahon ng kalamidad
Ang diyalogo ay umiiral sa isang ugnayang interpersonal sa pagitan ng dalawa o higit pang tao: may magsasalita at may makikinig. Ang
kondisyong ito ay naipakikita ng tao sa pamamagitan ng wika, na maaaring pasalita (pasalita at pasulat) at di pasalita (kilos, gawi, senyas,
diyalogo
atbp). Sa pamamagitan ng diyalogo, nagkakaroon ang tao ng pagkakataong makapagbahagi sa kanyang kapwa ng mga bagay na
kailangan niya (halimbawa: materyal na bagay, kaalaman, kasanayan at maging ang kanyang sarili).
etika Ang Etika ay ang siyensiya ng moralidad ng kilos ng tao.
kamalayang pansibiko
pagkakaroon ng kaalaman sa mga gawaing may kaugnayan sa pagpapabuti ng pamayanan o bansa
(civic consciousness)
Ang kapwa ay taong labas sa sarili, maaaring magulang, kamag-anak, kaibigan, kaklase, at pati na rin kaaway (Agapay, 1991). Ang
kapwa pagtukoy at pagkilala sa mga taong itinuturing na kapwa ang simula ng paglinang sa intelektwal, panlipunan, pangkabuhayan at politikal
na aspeto ng pagkatao.
Ito ay tumutukoy sa kung ano ang nararapat para sa isang nilalang o bagay. Kung ang karamihan ay nakatanggap kung ano ang nararapat
karapatan
para sa kanya magsisimula ang pagkaakroon ng hustisya.
karapatang pantao mga karapatang o bagay na dapat matamasa ng isang mamamayan
mapagbantay (vigilant) palaging handa, listo, maingat, mapagmatyag, pagiging matapang humarap o magsabi ng anuman para sa ikauunlad o ikabubuti
mapanagutan
(responsibility/ alam na may dapat gawin o kayang magawa nang may komitment
accountability)
mapanuring pag-iisip
may kakayahang magsuri at mapag-aralan muna ang isang bagay bago magpasiya
(critical thinking)
masinop matipid
masusi at matalinong
ginamit ang mga pamanatyan sa wastong pagpapasiya bago magdesisyon
pagpapasiya
mataimtim pormal at malalim na pagninilay
matalino/responsableng
mahusay na mamimili na ginagamit ang mga pamantayan sa pamimili at hindi napaloloko sa anumang bibilhin
mamimili
Mga Angkop na Inaasahang Kakayahan at Kilos sa Panahon ng Pagdadalaga/Pagbibinata ( Developmental Tasks) sa konteksto ng Pilipino:
a. Pagtatamo ng bago at ganap na pakikipag-ugnayan (more mature relations) sa mga kasing edad (pakikipagkaibigan)
b. Pagtanggap ng papel o gampanin sa lipunan (pakikipagkaibigan)
Mga Angkop na Inaasahang
c. Pagtanggap sa mga pagbabago sa katawan at paglalapat ng tamang pamamahala sa mga ito
Kakayahan at Kilos sa
d. Pagnanais at pagtatamo ng mapanagutang asal sa pakikipagkapwa /sa lipunan
Panahon ng
e. Pagkakaroon ng kakayahang makabuo ng matalinong na pagpapasiya
Pagdadalaga/Pagbibinata
(Developmental Tasks)
Ang paglinang ng mga angkop na inaasahang kakayahan at kilos (developmental tasks) sa panahon ng pagdadalaga / pagbibinata ay
nakatutulong sa pagkakaroon ng: a) tiwala sa sarili, at b) paghahanda sa tatlong inaasahang kakayahan at kilos na nasa mataas na
antas (phase) ng pagdadalaga/pagbibinata (middle and late adoscence), paghahanda sa paghahanapbuhay, paghahanda sa pag-
aasawa /pagpapamilya, pagkakaroon ng mga pagpapahalagang gabay sa mabuting asal, at pagiging mabuti at mapanagutan.
mulat nagising o natutuhan mula sa …
pagkabukas-isipan mabuting pagtanggap ng anumang mungakahi o puna na makatutulong sa anumang gawain para sa ikabubuti nito
pagkabukas-palad tumutulong nang walang alinlangan sa mga nangangailangan anumang panahon kalamidad o ...
Ang pagkakaibigan ay nangangahulugang pagkakaroon ng ugnayan sa isang tao dahil sa pag-ibig (affection) o pagpapahalaga
(esteem).
pagkakaibigan “Ang tunay na pakikipagkaibigan ay nagsisimula sa pagmamahal sa taong lubos nang nakilala ang pagkatao batay sa sariling
pananaw at ng iba. Isa itong natatanging damdamin para sa espesyal na taong higit ang halaga sa isang ordinaryong kakilala
lamang. Hindi ito pumapanig sa kabutihan ng iisa kundi para sa isa’t isa. Naiaangat nito ang antas ng buhay tungo sa positibong
ugnayan ng isang lipunan.” (Aristotle)
pagkakaroon ng disiplina maayos na pagkilos na naayon sa pamantayan ng lipunang ginagalawan
pagkamahabagin pagkamaawain
Ang pagpapakatao (pagpakapersona) ay ang pagtahak sa landas ng pagmamahal sa:,sarili, pamilya, kapwa, kalikasan, sambayanan,
pagpapakatao
daigdig, at higit sa lahat, sa Diyos . Hindi mahihiwalay ang pagpakatao sa pakikpag-ugnayan ng tao sa mga nabanggit sa itaas.
pagpapamalas pagpapakita
pakikiangkop sa oras ng
kayang tumugon sa gitna ng mga hamon o problema sa ibat ibang pagkakataon
pangangailangan
pakikibahagi sa
pagtugon sa pangangailangan di lamang ng sariling bansa kundi ng buong daigdig
pandaigdigang pagkakaisa
Likas na panlipunang nilalang ang tao , kaya nakikipag-ugnayan siya sa kanyang kapwa upang malinang siya sa aspetong intelektwal,
panlipunan, pangkabuhayan, at politikal. Ang mga birtud ng katarungan (justice) at pagmamalasakit (charity) ay kailangan sa
pagpapatatag ng pakikipagkapwa.
pakikipagkapwa
Naipakikita ito ng mga Pilipino sa pamamagitan ng pagmamalasakit sa kapwa, kakayahang umunawa sa damdamin ng iba ( empathy),
pagtulong at pakikiramay, bayanihan, at mabuting pagtanggap sa mga bisita (hospitable).
pakikisalamuha pakikipag-ugnayan , paglahok sa mga gawain ng iba ng may kasanayang makiangkop
pampublikong kagamitan mga gamit para sa lahat na maaaring gamitin nang walang bayad
pangangasiwa pamamahala
pangkat-etniko pangkat o grupo ng mga tao sa ibat ibang pamayanan na bumubuo sa bansa gaya ng mga Tagalog, Manobo, Ifugao
panlipunan–pandamdaming Ang Panlipunan-Pandamdaming pagkatuto ay ang pagkakaroon ng mga kailangang kakayahan sa pagkilala at pagmamahal sa sarili,
K to 12 Edukasyon sa Pagpapakatao Gabay Pangkurikulum Disyembre 2013 Pahina 77 ng 79
K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM
GLOSARI
pagkatuto (social-emotional paglinang ng pagmamalasakit sa kapwa, pagbuo ng mapanagutang pasiya, pakikipag-ugnayan at pagharap sa mga mapanghamong
learning) sitwasyon. Isa itong paraan ng paglinang ng mga kakayahan ng mag-aaral upang mapagtagumpayan niya ang anumang gawaing
makakaharap niya sa buhay. May limang uri ang mga kakayahang ito: a) Kamalayang Pansarili, b) Pamamahala ng Sarili, c) Kamalayang
Panlipunan, d) Pamamahala ng Pakikipag-ugnayan at e) Mapanagutang Pagpapasiya.
personal na pahayag Ito ay katulad ng isang personal na Kredo o isang motto na kinapapalooban ng mga pagpapahalaga ng isang tao. Batayan ito ng kanyang
ng misyon sa buhay mga plano at pagpapasiya at naglalarawan ng kanyang mga pangarap at layunin sa buhay.
Ayon sa pilosopiya ng Personalismo, ang mga ugnayan natin ay laging nakaugat sa ating pagpapakatao. Nabubuo natin ang ating
pagpapakatao sa pamamagitan ng ating pakikipagkapwa.
personalismo Dahil ang pagpapakatao (pagpakapersona) ay hindi hiwalay sa ugnayan sa: sarili, pamilya, kapwa, kalikasan, sambayanan, daigdig at
Diyos, kailangan ang character formation sa simula pa lamang ng pag-aaral, kaya ang Virtue Ethics ang naging batayang pilosopiya sa mga
unang taon ng EsP (Kindergarten hanggang Baitang 6).
positibong pagkilala sa sarili magandang pagtingin at pagkakilala sa sarili na maaaring ipagmalaki at ibahagi sa kapwa
Sa Prinsipyo ng Pagkakaisa, tungkulin ng mamamayang magtulungan, at ng pamahalaang magtayo ng angkop na mga estruktura upang
makipagtulungan ang mamamayan. Mailagay sa ganitong balangkas ang Prinsipyo ng Pagkakaisa: “May kailangan kang gawin na hindi mo
prinsipyo ng pagkakaisa
kayang gawing mag-isa, tungkulin ko ngayon na tulungan ka sa abot ng aking makakayamakakaya. Ako naman ay may kailangang
(solidarity)
gawing mag-isa, tungkulin mong tulungan ako sa abot ng iyong makakaya”. Tungkulin nating magtulungan tungo sa pag-unlad ng ating
lipunan.
Sa Prinsipyo ng Subsidiarity, tutulungan ng pamahalaan ang mamamayang magawa nila ang makapagpaunlad sa kanila. Titiyakin ng
prinsipyo ng subsidiarity
pamahalaang walang hahadlang sa kalayaan ng mamamayan sa mga pinuno sa pamamagitan sa pag-aambag sa estado ng kanilang
buwis, lakas at talino.
responsableng
tagapangalaga ng may komitment sa pangangasiwa ng kapaligiran para sa likas-tuluyang pag-unlad
kapaligiran
Ang pagkakaroon ng tamang pananaw sa seksuwalidad ay mahalaga para sa paghahanda para sa susunod na yugto ng buhay ng
seksuwalidad
isang nagdadalaga at nagbibinata, at sa pagtupad niya sa kanyang bokasyong magmahal
sensitibo nararamdaman ang pangangailangan o kailangang tugunan
Sa Virtue Ethics, ang mabuting kilos ay nagmumula sa pagkakaroon ng mabuti o magandang kalooban ( virtuous character). Sinasabing
Virtue Ethics
ang isang mabuting tao ay nagsasabuhay ng mga virtue o mabubuting gawi (habits), at umiiwas sa mga bisyo o masasamang gawi.
Sample: EsP10PB-IIIg-12.1