ಕನನಡ

https://kn.wikipedia.org/s/bp
Jump to navigationJump to search

ಕನನಡ

ಬಳಕಕಯಲಲ ಕರರರಟಕ, ಭರರತ, ಕಕದರಳಕಕಕ ಸಕದರಹಕಹದಗರರವ

ರರವ ಕರಸರಗಕಹದಡರ, ಮಹರರರಷಷ, ಆಆಧಪಪಪದಕದಶ,ತಕಲಆಗರಣ[೧], ಗಕಹದವರ

ಪಪದಕದಶಗ , ತಮಳಳರರಡರಮರಆತರದಕಡಕಗಳಲಲಯಹ ಭರರತದಆದ

ಳಳ: ಹಕಹರಗರರವ ಕಕನಡರ, ಆಸಕಷದಲಯ, ಮಲಕದಷಯರ, ಸಆಗರಪಪರ,[೧]

ಯರ.ಕಕ., ಜಮರನ, ಹರಆಗ ಕರಆಗ, ನಹನಜಲರನಆಡ, ಮಮರದಷಯಸ,

[೧]
ಯರರಕನಟಕಡ ಅರಬ ಎಮರಕದಟಟ,[೧] ಥರಯಲರನಆಡ.

ಮರಆತರದಕಡಕಗಳಲಲಯಹ ಬದರಕರರವ ಜನಗಳಳ ಕನನಡ ಭರಷಕಯನರನ

[೧]

ಬಳಸರತರತರಕಆಬರದರ ಬಗಕಗ ಅಧಕಕತ ವವರಗಳಳ ಲಭನವರಗವಕ.[೧]

ಒಟರಟ ೧೧ ದಶಲಕ (೧೧೧೧), ಇವರಲಲ ೧೧ ದಶಲಕ ಜನರಗಕ ಕನನಡ

ಮರತರರ ಮರತಕಭರಷಕಯರಗದಕ.[೧][೧]

ಡರವವರರ:

ಶಕಪದಯರಆಕ ೧೧

ಭರಷರ ದರಪವಡ ಭರಷಕಗಳಳ

ಕರಟರಆಬ: ದಕಣ ದರಪವಡ

ತಮಳಳ - ಕನನಡ[೧]

ಕನನಡ – ಬಡಗ

ಕನನಡ

ಅಧಕಕತ ಸಸಸನಮಸನ

ಅಧಕಕತ ಕರರರಟಕ, ಭರರತ

ಭರಷಕ:

ನಯಆತಪ ಕರರರಟಕ ಸಕರರರದ ಹಲವಪ ಸಆಸಕಸಗಳಳ [೧೧]

ಸರವ
 ಪರಪಧಕರರ:

ಭಸಷಷಯ ಸಸಕಷಕತಗಳಳ

ISO 639- kn
1:

ISO 639- kan

2:

ISO/FDIS kan
639-3:

ಟಪಪಣ: ೧ ಪಪಟದಲಲ IPA ಧಧನ ಸಆಕಕದತಗಳಳ ಯರನಕಕಹದಡನಲಲಇರಬಹರದರ.

ದದ್ರಾವಿಡ ಭಾಷೆಗಳಲ ಪದ್ರಾಮಮುಖಖವುಳಳ ಭಾಷೆಯಯ ಭಾರತದ ಪುರಾತನವಾದ ಭಾಷೆಗಳಲ ಒಒಂದಯ

ಆಗಿರಮುವ ಕನನ ಡ ಭಾಷೆಯನಮು
ನ ಅದರ ವಿವಿಧ ರಯಪಗಳಲ ಸಮುಮಾರಮು ೪೫ ದಶಲಕ್ಷ ಜನರಮು ಆಡಮು ನಮುಡಿಯಾಗಿ
ಬಳಸಮುತತಲಿದ್ದಾರ. ಕನನಡ ಕರರ್ನಾಟಕ ರಾಜಖದ ಆಡಳಿತ ಭಾಷೆ.[೧೧] ಜಗತತನಲ ಅತಖಒಂತ ಹೆಚಮು
ಚ ಮಒಂದಿ ಮಾತರಡಮುವ
ಭಾಷೆಯಒಂಬ ನೆಲೆಯಲ ಇಪಪ್ಪತಯಒಂಬತತನೆಯ ಸಸ್ಥಾನ ಕನನಡಕಕದ. ೨೦೧೧ರ ಜನಗಣತಯ ಪ ದ್ರಾಕಾರ ಜಗತತನಲ ೬.೪ ಕಯಕೋಟಿ
ಜನಗಳಮು ಕನನಡ ಮಾತರಡಮುತತರ ಎಒಂದಮು ತಳಿದಮುಬಒಂದಿದ. ಇವರಲ ೫.೫ ಕಯಕೋಟಿ ಜನಗಳ ಮಾತತೃಭಾಷೆ ಕನನಡವಾಗಿದ. ಬದ್ರಾಹಹ
ಲಿಪಯಒಂದ ರಯಪುಗಯಒಂಡ ಕನನಡ ಲಿಪಯನಮು ನ ಬರಯಲಾಗಮುತತದ. ಕನನಡ ಬರಹದ
ನ ಉಪಯೋಗಿಸಿ ಕನನಡ ಭಾಷೆಯನಮು
ಮಾದರಿಗಳಿಗ ಸವಿರದ ಐನಯರಮು ವರಮುಷಗಳ ಚರಿತದ್ರಾಯದ. ಕ .ಶ.
ದ್ರಾ ಆರನೆಯ ಶತಮಾನದ ಪಶಚಮ ಗಒಂಗ ಸಮಾದ್ರಾಜಖದ
ಕಾಲದಲ [೧೨] ಮತಮುತ ಒಒಂಬತತನೆಯ ಶತಮಾನದ ರಾಷಷದ್ರಾಕಯಟ ಸಮಾದ್ರಾಜಖದ ಕಾಲದಲ ಹಳಗನನಡ ಸಹತಖ ಅತಖಒಂತ ಹೆಚಚನ
ರಾಜಾಶ ದ್ರಾಯ ಪಡೆಯತಮು.[೧೩][೧೪] ಅದಲಲದ ಸವಿರ ವರಮುಷಗಳ ಸಹತಖ ಪರಒಂಪರ ಕನನಡಕಕದ.[೧೫]ವಿನೆಯಕೋಬ ಭಾವ ಕನನಡ
ಸಯಕತ ಉಲ್ಲೇಖನ ಬಕೋಕಮು]
ನ ಲಿಪಗಳ ರಾಣಿಯಒಂದಮು ಹೆಯಗಳಿದ್ದಾರ.[
ಲಿಪಯನಮು
 ಪರಿವಿಡಿ

 ೧ಭಾಷಿಕ ಚರಿತದ್ರಾ

 ೨ಸಒಂಸಕತೃತದ ಪದ್ರಾಭಾವ

 ೩ಸಹತಖ

o ೩.೧ಹಳಗನನಡ

o ೩.೨ನಡಮುಗನನಡ

o ೩.೩ಹೆಯಸಗನನಡ

 ೪ಕನನಡ ಉಪಭಾಷೆಗಳಮು

 ೫ಕನನಡ ಭಾಷೆ ಮತಮುತ ಕನನಡ ಅಒಂಕಗಳ ಬಳವಣಿಗ

 ೬ಭೌಗಯಕೋಳಿಕ ವಾಖಪಕತ

 ೭ಅಧಿಕತೃತ ಮಾನಖತ ಮತಮುತ "ಅಭಿಜಾತ ಭಾಷೆ (ಚೆನಮು

ನ ಡಿ)"

 ೮ನಿಘಒಂಟಮು

 ೯ಕನನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ

o ೯.೧ವಣರ್ನಾ ವಿಒಂಗಡಣ

o ೯.೨ಸಸರಗಳ ವಿಧಗಳಮು

o ೯.೩ವಖಒಂಜನದ ವಿಧಗಳಮು

 ೧೦ಲಿಪಖಒಂತರಣ

 ೧೧ಕನನಡ ಅಒಂಕಗಳಮು

 ೧೨ಚತ ತಸಒಂಚಯ

 ೧೩ಕ .ದ್ರಾ ಶ.370–450 ರ ಅವಧಿಯ ಹರಿತನ ತಒಂದ ಕನನಡ ಶಾಸನ

 ೧೪ನೆಯಕೋಡಿ

 ೧೫ಹೆಚಚಗ ಓದಲಮು ನೆಯಕೋಡಿ

 ೧೬ಬಹಖ ಸಒಂಪಕರ್ನಾಗಳಮು

 ೧೭ಉಲ್ಲೇಖಗಳಮು

ಭಾಷಿಕ ಚರಿತದ್ರಾ
ಕನನಡವು ಒಒಂದಮು ದದ್ರಾವಿಡ ಭಾಷೆಯಾಗಿದ. ಕನನಡ ಲಿಪ ಸಮುಮಾರಮು ೧೫೦೦-೧೬೦೦ ವಷರ್ನಾಗಳಿಗಿಒಂತಲಯ ಹಒಂದಿನದಮು.
ಷ ಅಭಿವತೃದಿದ್ಧಿ ಹೆಯಒಂದಿತಮುತ. ದದ್ರಾವಿಡ ಭಾಷಾತಜಜ
ಐದನೆಯ ಶತಮಾನದ ಹಲಿಹಡಿ ಶಾಸನದ ಸಮಯಕಾಕಗಲೆಕೋ ಕನನಡವು ಸಕಷಮು
ಸಷನ್ಫಕೋರರ್ನಾ ಸಿಷಕೋವರ್ ಅವರ ಅಭಿಪದ್ರಾಯದಒಂತ, ಕನನಡದ ಭಾಷಿಕ ಚರಿತದ್ರಾಯನಮು
ನ ಮಯರಮು ವಿಧವಾಗಿ ವಿಒಂಗಡಿಸಬಹಮುದಮು;

1. ಹಳಗನನಡ ಕ .ಶ.
ದ್ರಾ ೪೫೦ರಿಒಂದ ಕ .ಶ.
ದ್ರಾ ೧೨೦೦ರವರಗ,

2. ನಡಮುಗನನಡ ಕ .ದ್ರಾ ಶ. ೧೨೦೦ರಿಒಂದ ಕ .ಶ.

ದ್ರಾ ೧೭೦೦ರವರಗ ಮತಮುತ

3. ಹೆಯಸಗನನಡ ಕ .ದ್ರಾ ಶ. ೧೭೦೦ರಿಒಂದ ಪದ್ರಾಸಮುತತ ಕಾಲಘಟಷದವರಗ.[೧೬]

ಕನನಡ ಭಾಷಾ ಪರಿಣತರಮು ಕನನಡ ಸಹತಖದ ಬಳವಣಿಗಯನಮು

ನ ಅಭಾಖಸ ಮಾಡಬಹಮುದದ ಕಾಲಮಾನಗಳನಮು
ನ ಈ
ಕಳಗಿನಒಂತಯಯ ನಿಷಕಷಿರ್ನಾಸಿದ್ದಾರ.

1. ಪವರ್ನಾದ ಹಳಗನನಡ – ಅನಿಶಚತ ಕಾಲಘಟಷದಿಒಂದ ೭ನೆಕೋಯ ಶತಮಾನದವರಗ;

2. ಹಳಗನನಡ – ೭ರಿಒಂದ ೧೨ನೆಯ ಶತಮಾನದವರಗ;

3. ನಡಮುಗನನಡ – ೧೨ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಪದ್ರಾರಒಂಭದಿಒಂದ ೧೮ನೆಯ ಶತಮಾನದವರಗ;

4. ಹೆಯಸಗನನಡ – ೧೮ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಆದಿಯಒಂದ ಈಚೆಗ.

ಕಳೆದ ಶತಮಾನದಲ ಎಒಂದರ ೨೦ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ ಕನನಡ ಭಾಷೆಯ ಅಭಿವತೃದಿದ್ಧಿ ಬಹಳ ವಾಖಪಕವಾಗಿ ನಡೆಯತಮು. ಕನನಡ
ಭಾಷೆಯಮು ಅಭಿಜಾತ ಭಾಷೆಯಒಂಬ ಸಸ್ಥಾನಮಾನವನಮು
ನ ಕಕೋಒಂದದ್ರಾ ಸರಕಾರದಿಒಂದ ಪಡೆದಿದ. ಅಒಂತರಜಾಲದಲ ಕನನಡ ಭಾಷೆಯ
ಬಳಕ ಯಥಕೋಚಚವಾಗಿದ. ಕನನಡ ಭಾಷೆ ವಾಣಿಜಖ ಕ್ಷೇತ ತದಲಯಯ ಮಮುಒಂಚಯಣಿಯ ಭಾಷೆಯಾಗಿ ಬಳೆಯತಯಡಗಿದ.

ಕನನಡದಲ ಸಒಂಸಕತೃತದ ಪದ್ರಾಭಾವ ಅಸಧಾರಣವಾದಮುದಮು. ಪದ್ರಾಕತೃತ, ಪಳಿ ಮಮುಒಂತದ ಭಾಷೆಗಳ ಪ ದ್ರಾಭಾವವೂ ಕನನಡಕಕದ. ಕ .ಪ
ದ್ರಾ
ಮಯರನೆಯ ಶತಮಾನಕಯ
ಕ ಮಮುನನವಕೋ ಕನನಡ ಮೌಖಿಕ ಪರಒಂಪರಯ ಭಾಷೆಯಾಗಿ ರಯಪುಗಯಒಂಡಿತತಒಂಬಮುದಕಯ
ಕ ಪದ್ರಾಕತೃತ
ಭಾಷೆಯಲಯಯ ತಮಿಳಮು ಭಾಷೆಯಲಯಯ ಬರಯಲಪ್ಪಟಷ ಶಾಸನಗಳಲ ಕನನಡದ ಶಬಬಗಳಮು ಬಳಕಯಾಗಿವಯಒಂದಯ
ಇತಹಾಸ ತಜಜ ಐರಾವತಒಂ ಮಹಾದಕೋವನ್ ಸಬಕೋತಮುಪಡಿಸಿದ್ದಾರ. ಆ ಸಒಂಶಯಕೋಧನೆಯ ಪ ದ್ರಾಕಾರ ಕನನಡ ಅಗಾಧ ಪದ್ರಾಮಾಣದ ಜನತ
ಮಾತರಡಮುತತದಬ ಭಾಷೆಯಾಗಿದಿಬತಒಂದಯ ತಳಿದಮುಬಒಂದಿದ.[೧೭][೧೮][೧೯][೨೦][೨೧] ಕ.ವಿ. ರರಾಯಣರಮು ಹೆಕೋಳಮುವಒಂತ, ಇಒಂದಿಗ
ಕನನಡದ ಉಪಭಾಷೆಗಳೆಒಂದಮು ಗಮುರಮುತಸಲಪ್ಪಡಮುವ ಭಾಷೆಗಳಲ ಹೆಚಚನವು ಕನನಡದ ಹಳೆಯ ರಯಪವನಮು
ನ
ಹೆಯಕೋಲಮುವಒಂಥದ್ದಾಗಿರಬಹಮುದಮು. ಅಲಲದ ಅನಖ ಭಾಷೆಗಳ ಪ ದ್ರಾಭಾವ ವಾಖಪಕವಾಗಿ ಒಳಗಾಗದ ಭಾಷೆಗಳಮು ಇವಒಂದಯ
ಅಭಿಪದ್ರಾಯಪಡಮುತತರ. [೧೭]

ಸಒಂಸಕತೃತದ ಪ ದ್ರಾಭಾವ
 ಕನನಡ ಭಾಷೆಗ ಪವರ್ನಾಕಾಲದಿಒಂದಲಯ ಮಯರಮು ಬಗಯ ಪ ದ್ರಾಭಾವಗಳಮು ಉಒಂಟಾಗಿವ; ಪಣಿನಿಕೋಯ ಸಒಂಸಕತೃತ
ಬ , ಕಟಒಂತ ತ ಮತಮುತ ಶಕಟಯಾನದಒಂತಹ ಅಪಣಿಕೋನಿಕೋಯ ವಾಖಕರಣಗಳದಮು
ವಾಖಕರಣದಮು ಬ ಹಾಗಯ ಪದ್ರಾಕತೃತ ವಾಖಕರಣದಮು
ಬ .[೨೨]

 ಪದ್ರಾಚಕೋನ ಕರರ್ನಾಟಕದಲ ಗಾದ್ರಾಒಂಥಿಕ ಪದ್ರಾಕತೃತ ಉಪಯೋಗದಲತಮುತ ಎಒಂಬಮುದಕಕ ಪುರಾವಗಳಿವ. ದಕೋಶಖ ಪದ್ರಾಕತೃತವನಮು

ನ
ಮಾತರಡಮುತತದಬವರಮು ಮತಮುತ ಕನನಡ ಮಾತರಡಮುತತದಬವರ ಸಒಂಪಕರ್ನಾದಯಒಂದಿಗ ಪರಸಪ್ಪರ ಪಕೋಷಿಸಮುತತಲೆಕೋ ಬಳೆದಮುವು
ಎಒಂಬಮುದಯ ಸಪ್ಪಷಷವಾಗಿದ. ಕನನಡ ಉಪಸನೆಯ ಮತಮುತ ರಾಜಸತತಯ ಭಾಷೆಯಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲಪ್ಪಡಮುವ ಮಮುನನವಕೋ ಈ
ಸಒಂಪಕರ್ನಾ ಮತಮುತ ತನಿನಮಿತತವಾದ ಕಯಡಮು ಕಯಳಮು
ಳ ಗ ಸಒಂಭವಿಸಿರಬಹಮುದಮು. ಕನನಡದ ಧಸನಿಮಾದಲಯಯ,
ಸಒಂರಚನೆಯಲಯಯ, ಶಬಬಸಒಂಪತತಯಲಯಯ, ವಾಖಕರಣದಲಯಯ ಹಾಗಯಕೋ ಭಾಷಿಕ ಪ ದ್ರಾಯೋಗದಲಯಯ ಸಒಂಸಕತೃತ
ಮತಮುತ ಪದ್ರಾಕತೃತದ ಪ ದ್ರಾಭಾವ ಸಪ್ಪಷಷವಾಗಿದ. [೨೨][೨೩]

 ನ ಕಾಣಮುತತಕೋವ. ಕನನಡದ ಬಣಣ ಎಒಂಬ ಶಬಬ

ಕನನಡದಲ ಬಹಳ ಸಮಾನಖವಾಗಿ ತತತಮ ಮತಮುತ ತದದವ ಶಬಬಗಳನಮು
ಪದ್ರಾಕತೃತದ ವಣಣ ಎಒಂಬ ಶಬಬದಿಒಂದ ಉಒಂಟಾಯತಮು ಮತಮುತ ಪದ್ರಾಕತೃತದ ವಣಣಎಒಂಬ ಶಬಬ ಸಒಂಸಕತೃತದ ವಣರ್ನಾ ಎಒಂಬ ಶಬಬದಿಒಂದ
ಉಒಂಟಾಯತಮು. ಕನನಡದ ಹಮುಣಿಣಮ ಎಒಂಬ ಶಬಬ ಪದ್ರಾಕತೃತದ ಪುಣಿಣವ ಎಒಂಬ ಶಬಬದಿಒಂದ ಉಒಂಟಾಯತಮು ಮತಮುತ
ಪದ್ರಾಕತೃತದ ಪುಣಿಣವ ಎಒಂಬ ಶಬಬ ಸಒಂಸಕತೃತದ ಪೌಣರ್ನಾಮಿ ಎಒಂಬ ಶಬಬದಿಒಂದ ಉಒಂಟಾದ ತದದವವಾಗಿದ.
[೨೪]
ಕನನಡದಲ ತತತಮ ಶಬಬಗಳಮು ವಾಖಪಕವಾಗಿ
ಉಪಯೋಗಿಸಲಪ್ಪಡಮುತತವ. ದಿನ, ಕಯಕೋಪ, ಸಯಯರ್ನಾ, ಮಮುಖ, ನಿಮಿಷ, ಅನನ ಎಒಂಬಮುವು ಕಲ ಉದಹರಣಗಳಮು.[೨೫]

ಸಹತಖ
ಹಳಗನನ ಡ

ತದ್ರಾಪದಿ ಛಒಂಧಸಿತನಲ ರಚನೆಗಯಒಂಡ ಕನನಡದ ಮೊದಲ ಕವಿತ ಕ .ಶ.

ದ್ರಾ ೭೦೦ರ ಕಪಪ್ಪ ಅರಭಟಷನ ಶಾಸನದಲ
ಕಒಂಡಮುಬರಮುತತದ. [೨೬] ರಾಜಾ ನತೃಪತಮುಒಂಗ ಅಮೊಕೋಘ ವಷರ್ನಾ ರಚಸಿದ ಕವಿರಾಜಮಾಗರ್ನಾಕನನಡದಲ ರಚನೆಗಯಒಂಡ ಮೊದಲ
ಕತೃತಯಾಗಿದ. ಸಹತಖ ವಿಮಶರ್ನಾಗಳನಯ ನ ಒಳಗಯಒಂಡಒಂಥ ಈ ಕತೃತ ಆ ಕಾಲದಲ ಅಸಿತತಸದಲ ಕನನಡದ
ನ ಕಾವಖರಚನೆಯನಯ
ನ ಒಒಂದಡೆ ಸಕೋರಮುವ ಪ ದ್ರಾಯತನ ಮಾಡಿದ. ಈ ಕತೃತ ಕ .ಶ.
ಉಪಭಾಷೆಗಳನಮು ದ್ರಾ ೬ನೆಯ ಶತಮಾನದ ರಾಜ ದಮುವಿರ್ನಾನಿಕೋತನ ಬಗಗ್ಗೆಯಯ
ನ ನಿಕೋಡಮುತತದ. [೨೭][೨೮]ಕನನಡದಲ ಲಭಖವಾಗಿರಮುವ
ಕ .ದ್ರಾ ೬೩೬ರ ಐಹೆಯಳೆ ಶಾಸನ ಬರದ ರವಿಕಕೋತರ್ನಾಯ ಬಗಗ್ಗೆಯಯ ವಿವರಗಳನಮು
ಮೊದಲ ಕತೃತ ವಾಖಕರಣವನಮು ಬ
ನ ವಿವರಿಸಮುವಒಂಥದಯ ವಿವಿಧ ಕನನಡ ಉಪಭಾಷೆಗಳನಮು
ನ ಒಒಂದಡೆ ಸಕೋರಿಸಮುವ ಪ ದ್ರಾಯತನ
ಮಾಡಮುವುದರಿಒಂದಲಯ ಕನನಡ ಭಾಷೆಯಲ ಸಹತಖ ರಚನೆ ಅದಕಕಒಂತಲಯ ಕಲ ಶತಮಾನಗಳ ಹಒಂದಯಕೋ
ಆರಒಂಭಗಯಒಂಡಿರಬಹಮುದಒಂದಮು ಊಹಸಬಹಮುದಗಿದ. [೨೭][೨೯] ಕ .ಶ.
ದ್ರಾ
೯೦೦ರಲ ಶವಕಯಕೋಟಾಖಚಾಯರ್ನಾರಮು ರಚಸಿದ ವಡಡ್ಡಾರಾಧನೆಎಒಂಬ ಗದಖಕತೃತಯಲ ಶ ದ್ರಾವಣಬಳಗಯಳದ
ಭದದ್ರಾಬಹಮುವಿನ ಕಮುರಿತದ ವಿವರಗಳಮು ಲಭಖವಾಗಮುತತವ.[೩೦] ಪಒಂಪನ ಕವಿಯಮು ಬರದ ವಿಕ ತಮಾಜಮುರ್ನಾನ ವಿಜಯಒಂ ಹಾಗಯ
ಇನಿನತರ ಕತೃತಗಳಮು ಇವ.

ನಡಮುಗನನ ಡ

 ಹದಿನೆನೈದನೆಯ ಮತಮುತ ಹದಿನೆಒಂಟನೆಯ ಶತಮಾನದ ನಡಮುವಣ ಕಾಲ ಕನನಡ ಭಾಷೆ ಮತಮುತ ಸಹತಖದ ಉಚಾಚದ್ರಾಯ
ಕಾಲವಾಗಿತಮುತ. ಆ ಕಾಲದ ಅತಖಒಂತ ಶದ್ರಾಕೋಷಷನೆನಿಸಿಕಯಒಂಡ ಕವಿ ಕಮುಮಾರವಾಖಸಕರರ್ನಾಟ ಭಾರತ ಕಥಾಮಒಂಜರಿ ಎಒಂಬ
ಕತೃತಯಒಂದಿಗ ವಿಶಸವಿಖಖತರದನಮು. ಮಹಾಭಾರತವನಮು
ನ ಆಧರಿಸಿದ ಕತೃತ ಭಾಮಿನಿ ಷಟಪ್ಪದಿ ಛಒಂದಸಿತನ
 ಪದಖಗಳನೆಯನಳಗಯಒಂಡಿದ.[೩೧] ಈ ಕಾಲದಲ ಕನನಡದ ಮಕೋಲೆ ಸಒಂಸಕತೃತದ ಧಾಮಿರ್ನಾಕವೂ ಸಮಾಜಿಕವೂ ಆದ ಪ ದ್ರಾಭಾವ
ಮಯಧರ್ನಾರಖವಸಸ್ಥಾಯಲತಮುತ.[೩೨][೩೩][೩೪]

 ಖ ಡಳಿತ ಮತಮುತ ಜಮಿಕೋರಬರಿಗ ಸಒಂಬಒಂಧಿಸಿದ ಮರಾಠಿ ಮತಮುತ ಹಒಂದಿ ಭಾಷೆಯ ಹಲವಾರಮು

ಈ ಕಾಲದಲ ರಾಜಾ
ಶಬಬಗಳಮು ಕನನಡದಲ ಬಳಕಗ ಬಒಂದಮುವು.[೩೫]

 ಕನಕ ದಸರಮು, ಪುರಒಂದರ ದಸರಮು, ನರಸಿಒಂಹ ತಕೋಥರ್ನಾರಮು, ವಾಖಸತಕೋಥರ್ನಾರಮು, ಶದ್ರಾಕೋಪದ ರಾಯರಮು, ವಾದಿರಾಜ
ತಕೋಥರ್ನಾರಮು, ವಿಜಯ ದಸರಮು, ಜಗರನಥ ದಸರಮು, ಪದ್ರಾಸನನವಒಂಕಟ ದಸರಕೋ ಮೊದಲಾದ ವನೈಷಣವ ಸಒಂತರಮು
ಕನನಡದಲ ದಸರ ಪದಗಳೆಒಂದಮು ಖಖತವಾದ ಶದ್ರಾಕೋಷಷ ಭಕತಕಾವಖಗಳನಮು
ನ ರಚಸಿದರಮು. ಅವುಗಳಲ ಹೆಚಚನವು ಇಒಂದಿಗ ಕರರ್ನಾಟಕ
ಶಾಸಿತದ್ರಾಕೋಯ ಸಒಂಗಿಕೋತದಲ ಆದರಿಸಲಪ್ಪಡಮುವ ಕತೃತಗಳಾಗಿವ.[೩೬] ಕನಕ ದಸರ ರಾಮಧಾನಖ ಚರಿತ ಎಒಂಬ ಕತೃತಯಲ ಧಾನಖಗಳ
ನ ಸಯಚಸಿರಮುವುದಮು ಮನಗಾಣಬಹಮುದಮು. [೩೭]
ರಯಪಕದಯಒಂದಿಗ ವಗರ್ನಾ ಸಒಂಘಷರ್ನಾವನಮು

 ಇಲ ಹೆಸರಿಸಲಾದ ಮತಮುತ ಇತರ ವನೈಷಣವ ಸಒಂತರಮು / ಹರಿದಸರಮು ತಮಹ ದಸಸಹತಖದ ಮಯಲಕ ಕನನಡ ಸಹತಖಕಯ
ಕ ಆ
ಕ ಶದ್ರಾಕೋಷಷವನಿಸಿದ ಕಯಡಯಗಗಳನಮು
ಮಯಲಕ ಕರರ್ನಾಟಕ ಸಒಂಗಿಕೋತಕಯ ನ ನಿಕೋಡಿದರಮು. ಇವರಲ ಅತಖಒಂತ
ಪದ್ರಾಸಿದದ್ಧಿರಾದವರಮು ಕರರ್ನಾಟಕ ಸಒಂಗಿಕೋತದ ಪತಮಹ ಎಒಂದಮು ಖಖತರಾದ ಪುರಒಂದರದಸರಮು.[೩೮][೩೯][೪೦]

ಹೆಯಸಗನನ ಡ

 ಹತಯತಒಂಬತತನೆಯ ಶತಮಾನದ ನಒಂತರದ ಕನನಡ ಕತೃತಗಳ ಭಾಷೆಯಲ ಗಮರಹರ್ನಾ ವಖತಖಯ ಕಒಂಡಮುಬಒಂದಿತಮು. ಈ

ನ ಹೆಯಸಗನನಡ ಎಒಂದಮು ಕರಯಮುತತಕೋವ. ಹೆಯಸಗನನಡ ಬರಹಗಾರರಲ ಅತಖಒಂತ
ಬಗಯಲ ರಯಪುಗಯಒಂಡ ಕನನಡ ಭಾಷೆಯನಮು
ಪದ್ರಾಮಮುಖರದವನಮು ಮಮುದಬಣ ಎಒಂಬ ಕಾವಖರಮದಯಒಂದಿಗ ಪ ದ್ರಾಸಿದದ್ಧಿರದ ನಒಂದಳಿಕ ಲಕಹರರಣಪಪ್ಪ. ಮಮುದಬಣನ ಕಾವಖ
ಕನನಡದಲ ಹೆಯಸದಯಒಂದಮು ಪರಒಂಪರಗ ರಒಂದಿಯಾಗಿದಬರಯ ಭಾಷಾವಿದಗದ್ಧಿರಮು ಗಮುಲಾ
ಸ ಡಿ
ವಒಂಕಟರಾಯರಮು ಬರದ ಇಒಂದಿರಾಬಯ ಅಥವಾ ಸದದ್ಧಿಮರ್ನಾ ವಿಜಯವು ಎಒಂಬ ಕತೃತಯನಮು
ನ ಹೆಯಸಗನನಡದ ಮೊದಲ
ನ ಗಮುರಮುತಸಮುತತರ. ೧೮೧೭ರಲ ವಿಲಿಯಒಂ ಕಾರಿ ರಚಸಿ ಶದ್ರಾಕೋರಾಮಪುರದಿಒಂದ ಪ ದ್ರಾಕಾಶನಗಯಒಂಡ ಕಾನರಿಕೋಸ್
ಕತೃತಯನಮು
ಚ ಗಯಒಂಡ ಕತೃತಯಒಂಬ ಅಗಗ್ಗೆಳಿಕಗ ಪತ ತವಾಗಿದ. *೧೮೨೦ರಲ
ವಾಖಕರಣ ಎಒಂಬ ಕತೃತ ಕನನಡದಲ ಮೊದಲ ಬರಿಗ ಅಚಮು
ನ ಪದ್ರಾಕಟಿಸಿದರಮು. [೪೧]
ಜಯಕೋನ್ ಹಾನ್ತ ಬನೈಬಲಿನ ಕನನಡದ ಅನಮುವಾದವನಮು

 ಚ ಗಯಒಂಡ ಮೊದಲ ಕಾದಒಂಬರಿ ಪಲ್ಗಿದ್ರಾಒಂಸ್ ಪದ್ರಾಕೋಗದ್ರಾಸ್ ಎಒಂಬ ಕತೃತಯಾಗಿದ. ಕಾನರಿಕೋಸ್ ಪದ್ರಾಕೋವರತರ್ನಾ (ಕನನಡ
ಅಚಮು
ಗಾದಗಳಮು) ಎಒಂಬ ಕತೃತಯಯ ಮಕೋರಿ ಮಾರರ್ನಾ ಷೆವುರ್ನಾರ ಬರದ ದ ಹಸಷರಿ ಆಫ್ ಹೆನಿದ್ರಾ ಅಒಂರ ಹಸ್ ಬಕೋರರ್ ಎಒಂಬ
ಕತೃತಯಯ ಕ ದ್ರಾಸಿತಯನ್ ಗಯಕೋತಯಲಕೋವ್ ಬತರ್ನಾನಮು ಬರದ ಬನೈಬಲ್ ಸಯ
ಷ ಕೋರಿಕೋಸ್ ಮತಮುತ ಕನನಡ ಸಯ
ತ ಕೋತ ತ ಪುಸತಕ ಇಲ
ಪದ್ರಾಕಾಶನಗಯಒಂಡವು.[೪೨]

 ಇಪಪ್ಪತತನೆಯ ಶತಮಾನದ ಕನನಡ ಸಹತಖ ಹಲ ಬಗಯ ಚಳಮುವಳಿಗಳಿಒಂದ ಪ ದ್ರಾಭಾವಗಯಒಂಡಿದ. ಇವುಗಳಲ

ಪದ್ರಾಮಮುಖವಾದಮುವು ನವೋದಯ. ನವಖ, ನವಖಕೋತತರ, ದಲಿತ, ಬಒಂಡಯಎಒಂಬವುಗಳಾಗಿವ. ಪದ್ರಾಸಮುತತ ಕನನಡ ಸಹತಖ
ಸಮಾಜದ ಎಲಾ ನ ತಲಮುಪುತತಲಿದ. ಅಷಷಲಲದ ಕನನಡದಲ ಪ ದ್ರಾಸಿದದ್ಧಿರಯ ಶದ್ರಾಕೋಷಷರಯ
ಲ ವಗರ್ನಾಗಳನಯ
ಆದ ಕಮುವಒಂಪು, ದ.ರಾ.ಬಕೋಒಂದದ್ರಾ, ವಿ.ಕತೃ. ಗಯಕೋಕಾಕಮಮುಒಂತದ ಕವಿಗಳಯ ಸಹತಗಳಯ ಬಳಿ ಬದಮುಕದ್ದಾರ. ಕನನಡ
ಸಹತಖಕಕ ಎಒಂಟಮು ಸರಿ ಜ್ಞಾನಪಕೋಠ ಪುರಸಕರ ದಯರತದ. [೪೩]

 ಭಾರತಕೋಯ ಭಾಷೆಗಳ ಕತೃತಗಳಿಗ ದಯರಕಮುವ ಜ್ಞಾನಪಕೋಠ ಪುರಸಕರವು ಎಒಂಟಮು ಬರಿ ಕನನಡ ಭಾಷೆಗ
ದಯರಯತಮು. [೪೪] ಹಲವು ಬರಿ ಕಕೋಒಂದದ್ರಾ ಸಹತಖ ಅಕಾದಮಿ ಪುರಸಕರಗಳಯ ಕನನಡ ಭಾಷೆಗ ಲಭಖವಾಗಿವ. ದಿಲಯ ಕ. ಕ.
 ಬಲಾರ್ನಾ ಫಒಂಡೆಕೋಷನ್ ಕಯಡಮಾಡಮುವ ಸರಸಸತ ಸಮಾಹನವೂ [೪೫] ಕನನಡ ಭಾಷೆಗ ಲಭಖವಾಗಿದ. ಎಸ್. ಎಲ್. ಭನೈರಪಪ್ಪನವರ
ಮತಮುತ ಶವರಾಮ ಕಾರಒಂತರ ಕತೃತಗಳಮು ಭಾರತದ ಹದಿರಲಮು
ಕ ಭಾಷೆಗಳಲ ಅನಮುವಾದಗಯಒಂಡಿವ.

ಕನನಡ ಉಪಭಾಷೆಗಳಮು

 ಬರಯಲಮು ಉಪಯೋಗಿಸಮುವ ಮತಮುತ ಮಾತರಡಮುವ ಭಾಷೆಯಲ ಇರಮುವ ವಖತಖಸ ಇತರ ಭಾಷೆಗಳಲ ಇರಮುವಒಂತ
ಕನನಡದಲಯಯ ಇದ. ಮಾತರಡಲಮು ಉಪಯೋಗಿಸಮುವ ಕನನಡ ಪದ್ರಾದಕೋಶಕಕ ಅನಮುಸರವಾಗಿ ಬದಲಾಗಮುತತದ. ಆದರ
ಬರಯಲಮು ಉಪಯೋಗಿಸಮುವ ಕನನಡ ಕರರ್ನಾಟಕದ ಹೆಚಚನ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಒಒಂದಕೋ ಬಗಯದಗಿದ. ಕಮುಒಂದಗನನಡ,ಕಯಕೋಟಗನನಡ,
ಹವಖಕ ಕನನಡ, ಅರಭಾಷೆ (ಗೌಡಕನನಡ), ಸಯಕೋಲಿಗ ಕನನಡ ಎನಮು ಷ ಉಪಭಾಷೆಗಳಮು ಕನನಡಕಕವ.[೪೬]
ನ ವಒಂಥ ಇಪಪ್ಪತತರಷಮು

 ಬ
ಇವುಗಳಲ ಕಮುಒಂದಗನನಡ ಕಮುಒಂದಪುರದ ಸಮಿಕೋಪ ಮಾತರಡಲಮು ಉಪಯೋಗಿಸಮುವ ಭಾಷೆಯಾಗಿದಮು
ಇದರಒಂತಯಕೋ ಹವಖಕ ಮತಮುತ ಸಯಕೋಲಿಗ ಕನನಡ ಆಯಾ ಸಮಮುದಯಕಕ ಸಕೋರಿದವರಮು ಮಾತರಡಲಮು ಉಪಯೋಗಿಸಮುವ
ಭಾಷೆಯಾಗಿದ. ಹಕೋಗ ಪದ್ರಾದಕೋಶಕಯ
ಕ ಸಮಮುದಯಕಯ
ಕ ಅಳವಡಿಸಲಪ್ಪಟಷ ಇತರ ಕನನಡ ಉಪಭಾಷೆಗಳೆಒಂದರ ರಡವ ಕನನಡ,
ಮಲೆರಡ ಕನನಡ, ಧಾರವಾಡದ ಕನನಡ ಮಮುಒಂತದಮುವುಗಳಮು.

 ಕನನಡದ ಒಒಂದಮು ಉಪಭಾಷೆಯಒಂತಯಕೋ ತಯಕೋರಿಬರಮುವ ಭಾಷೆಯಒಂದರ ಬಡಗ ಭಾಷೆ. ಬಡಗ ಭಾಷೆಯನಮು

ನ
ನ ೧೮೯೦ರಲ್ಲೇ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗಮುತತತಮುತ.[೪೭] ಬಡಗ ಮಾತ ತವಲಲದ ಕನನಡದಯಒಂದಿಗ
ಬರಯಲಮು ಕನನಡ ಲಿಪಯನಮು
ನಿಕಟ ಸಮ ನ ಹೆಯಒಂದಿರಮುವಒಂಥ ಭಾಷೆಗಳಾಗಿವ ಹೆಯಲಿಯ ಮತಮುತ ಉರಾಳಿ.
ಖ ವನಮು

ಕನನಡ ಭಾಷೆ ಮತಮುತ ಕನನಡ ಅಒಂಕಗಳ ಬಳವಣಿಗ

 'ಕಮುಮಮುದಕೋಒಂದಮು ಮಮುನಿ' ರಚಸಿದ 'ಸಿರಿ ಭಯವಲಯ' ಎಒಂಬ ಗ ಒಂದ್ರಾ ಥದ ಪದ್ರಾಕಾರ ಕನನಡ ಭಾಷೆ ಒಒಂದಮು
ಗಮುಪತ ಭಾಷೆಯಾಗಿದಿಬತಮು (ಬದ್ರಾಹಹಷಿರ್ನಾ ದಕೋವರಾತರ ಪ ದ್ರಾಕಾರ ವಕೋದಕಾಲದಿಒಂದ ಕನನಡವೂ ಸಕೋರಿದಒಂತ ೪ ಗಮುಪತ ಭಾಷೆಗಳಮು
ಬ ವು). ಸಯನೆನಯಒಂದಲೆಕೋ ಎಲಾ
ಇದಮು ನ ಸತೃಷಿಷಸಲಾಯತಮು ಮತಮುತ ಕನನಡ ಭಾಷೆಗ ವಿಶಸದ
ನ ಮತಮುತ ಅಕ್ಷರಗಳನಮು
ಲ ಅಒಂಕಗಳನಮು
ಎಲಾ
ಲ ಭಾಷೆಗಳನಮು ಳ ವ ಶಕತ ಇದಯಒಂದಮು 'ಕಮುಮಮುದಕೋಒಂದಮು ಮಮುನಿ' ತನನ ಗ ಒಂದ್ರಾ ಥದಲ ಸಬಕೋತಮುಪಡಿಸಿದ್ದಾರ.
ನ ಅಡಗಿಸಿಕಯಳಮು

 "ಆದಿ ತಕೋಥರ್ನಾಒಂಕರ ವತೃಷಭದಕೋವನಮು ತನನ ಕಮುಮಾರಿಯಾದ ಬದ್ರಾಹಹಕೋ ಮತಮುತ ಸಮುಒಂದರಿಯರಿಗ ಕನನಡ ಅಒಂಕಾಕ್ಷರಗಳನಮು
ನ
ವಿವರಿಸಿದ ಕಾರಣದಿಒಂದಗಿ ಈ ಅಕ್ಷರ ಲಿಪಗ 'ಬದ್ರಾಹಹಕೋಲಿಪ' ಎಒಂದಮು ಅಒಂಕಲಿಪಗ 'ಸಮುಒಂದರಿ ಲಿಪ' ಎಒಂದಮು ಹೆಸರಾಗಿದ. ಈ
ವಿಷಯವನಮು ಲ ಮಮುಒಂಚಯಣಿಯ
ನ ಸಿರಿ ಭಯವಲಯವು ಬಹಳ ಸಪ್ಪಷಷವಾಗಿ ತಳಿಸಿದ. ಕನನಡ ಭಾಷೆ ಈಗ ವಾಖಪರಿ ರಒಂಗದಲಯ
ಭಾಷೆಯಾಗಿ ಬಳೆಯಮುತತದ.

ಉದಹರಣಗ:

ಣಿಚಚವು ಹೆಯಸದಗಿರಮುವಒಂಕಾಕ್ಷರ ದಚಮು

ಚ ಗಳೆಯಳಗಯಒಂಬತಮುತ
ಣಯಚಚತಮುತ ಬನನತತಗಿರಮುತರಮುವಒಂಕದ ಅಚಚಕಾವಖಕ ಸಯನೆನಯಾದಿಮ

ನಮುಣಮುಪದ ಸಯನೆನಯ ಮಧಖದಯಳ್ ಕಯಡಿಸ ಗಣಿತಗರ್ನಾ ಲೆಕಕವ ತರಮುವ

ಅಣಿಯಾದ ಸಯನೆನಗ ಮಣಿಯಮುತ ರನಿಕೋಗ ಗಮುಣಕಗರ್ನಾ ಭಯವಲಯವನಮು

ವರಮುಷಭಾರತದಯಳಮು ಬಳಗಮುವತತಹ ಕಾವಖ ಕರಮುರಡ ಜನರಿಗರದಿ

ಅರಮುಹರಗಮದಯಒಂದಿಗ ನಯ ಬರಮುವಒಂತ ವರಕಾವಖವನಮು
ನ ಕನನದಿಪ

ಪುರ ಜಿನರಥ ತನನಒಂಕದಯಳ್ ಬದ್ರಾಹಹಗ ಅರವತನಲಕಕ್ಷರವಿತತ

ವರಕಮುವರಿಯರಮು ಸಒಂದರಿಗ ಒಒಂಬತತನಮು ಕರಮುಣಿಸಿದನಮು ಸಯನೆನ ಸಹತ

ಕನನಡದಯಒಂದರಳ್ ಮಯರಮುರಲೆಕಲ್ಕೈದರಮು ಮಮುನನ ಏಳೆಒಂಟಯಒಂಬತಒಂಬ

ಉನನತವಾದಒಂಕ ಸಯನೆನಯಒಂ ಹಮುಟಿಷತಒಂದನಮು
ನ ವುದನಮು ಕಲಿಸಿದನಮು

ಸವರ್ನಾಜಜದಕೋವನಮು ಸವಾರ್ನಾಒಂಗದಿಒಂ ಪಕೋಳಬ ಸವರ್ನಾಸಸ ಭಾಷೆಯ ಸರಣಿಗ

ಸಕಲವ ಕಮಾರ್ನಾಟದಣಮುರಯಪ ಹೆಯಒಂದಮುತ ಪ ದ್ರಾಕಟದ ಓಒಂದರಯಕೋಳ್ ಅಡಗಿ

ಹದಿನೆಒಂಟಮು ಭಾಷೆಯ ಮಹಾಭಾಷೆಯಾಗಲಮು ಬದಿಯ ಭಾಷೆಗಳೆಕೋಳಮುನಯರಮು

ಹತೃದಯದಯಳಡಗಿಸಿ ಕಮಾರ್ನಾಟ ಲಿಪಯಾಗಿ ಹಮುದಮುಗಿದಒಂಕ ಭಯವಲಯ

ಪರಭಾಷೆಗಳೆಲಲ ಸಒಂಯೋಗವಾಗಲಮು ಸರಸ ಶಬಬಗಮ ಹಮುಟಿಷ

ಸರವದಮು ಮಾಲೆಯಾದತಶಯ ಹಾರದ ಸರಸಸತ ಕಯರಳ ಆಭರಣ

ಭೌಗಯಕೋಳಿಕ ವಾಖಪಕತ

 ನ ಪದ್ರಾಮಮುಖವಾಗಿ ಭಾರತದ ಕರರ್ನಾಟಕ ರಾಜಖದಲ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗಮುತತದ ಮತಮುತ ಸಸಲಪ್ಪ ಮಟಿಷಗ

ಕನನಡ ಭಾಷೆಯನಮು
ಅಕಕಪಕಕದ ರಾಜಖಗಳಲ (ಕಕೋರಳ, ಗಯಕೋವಾ, ಆಒಂಧ ,ದ್ರಾ ತಮಿಳಮುರಡಮು, ಮಹಾರಾಷಷದ್ರಾ ಮತಮುತ ಇತರ) ಸಹ
ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗಮುತತದ. ಅಮರಿಕದ ಸಒಂಯಮುಕತ ಸಒಂಸಸ್ಥಾನ, ಇಒಂಗಲಒಂರ ಮತಮುತ ಕಯಲ ದಕೋಶಗಳಲ ಸಹ
ಸಕಷಮು
ಷ ಕನನಡಿಗರ ಜನಸಒಂಖಖ ಇದ.

 ಇವರಲ ಹೆಯರದಕೋಶಗಳಲ ವಾಸಿಸಮುತತರಮುವವರಮು ಉದಯಖಕೋಗ ನಿಮಿತತ ಕರರ್ನಾಟಕದಿಒಂದ ವಲಸ ಹೆಯಕೋದವರಾಗಿದ್ದಾರ.

ಇಒಂದಿಗ ಕಕೋರಳದಲರಮುವ ಕಾಸರಗಯಕೋಡಮು ೧೯೫೬ರ ಭಾಷಾವಾರಮು ಪದ್ರಾಒಂತಖ ವಿಒಂಗಡಣಗಿಒಂತ ಪವರ್ನಾದಲ ದಕಣ
ಕನನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಭಾಗವಾಗಿತಮುತ.

ಅಧಿಕತೃತ ಮಾನಖತ ಮತಮುತ "ಅಭಿಜಾತ ಭಾಷೆ (ಚೆನಮು

ನ ಡಿ)"
ತ ಗಳನಮು
ಸಒಂಸಕತೃತ ಸಚವಾಲಯ ನೆಕೋಮಿಸಿದ ಭಾಷಿಕ ನಿಪುಣರಮು ಶಫಾರಸಮು ನ ಅನಮುಮೊಕೋದಿಸಮುತತ ಕಕೋಒಂದದ್ರಾ ಸರಕಾರ ಕನನಡ
ಭಾಷೆಗ ಅಭಿಜಾತ ಭಾಷೆ ಎಒಂಬ ಗೌರವವನಿನತಮುತ ಆದರಿಸಿತಮು.[೪೮][೪೯]ಅದಲಲದ ಭಾರತದ ಭಾಷೆಗಳಲ ರಲಕನೆಯ ಗೌರವ
ಸಸ್ಥಾನವೂ ಕನನಡಕಕ ದಯರಯತಮು.[೫೦]ಜಮುಲೆನೈ 2011 ರಲ ಮನೈಸಯರಿನ ಕಕೋಒಂದಿದ್ರಾಕೋಯ ಭಾರತಕೋಯ ಭಾಷೆಗಳ ಅಧಖಯನ
ಸಒಂಸಸ್ಥಾಯಲ ಅಭಿಜಾತ ಕನನಡದ ಅಧಖಯನಕಾಕಗಿ ಪದ್ರಾತಖಕೋಕ ಕಕೋಒಂದದ್ರಾ ಆರಒಂಭಗಯಒಂಡಿತಮು.[೫೧]

ನಿಘಒಂಟಮು
ನ ರಚಸಿದವರಮು ರವರಒಂರ ಫಡಿರ್ನಾರಒಂರ ಕಟಷಲ್. ಈ ನಿಘಒಂಟಮು ೭೦,೦೦೦ಕಯ
ಕನನಡದ ಮೊದಲ ಕನನಡ-ಇಒಂಗಿಲಕೋಷ್ ನಿಘಒಂಟನಮು ಕ
ನ ಒಳಗಯಒಂಡಿದ. [೫೨] ರವರಒಂರ ಫಡಿರ್ನಾರಒಂರ ಕಟಷಲ್ ಕನನಡ ಭಾಷೆಯ ಮಯರಮು
ಅಧಿಕ ಕನನಡ ಪದಗಳನಮು
ಉಪಭಾಷೆಗಳನೆಯನಳಗಯಒಂಡ ಪ ದ್ರಾಧಾನ ವಾಖಕರಣವನಮು ನ ರಚಸಿದ್ದಾರ. [೫೩]
ನ ವಿವರಿಸಮುವ ಗ ಒಂದ್ರಾ ಥವಒಂದನಯ
ಹೆಯಸಗನನಡ ಕಾಲಘಟಷದಲ ಮೊದಲ ಕನನಡ-ಕನನಡ ನಿಘಒಂಟಮು ರಚಸಿದವರಮು ಪದ್ರಾ.ಜಿ.ವಒಂಕಟಸಮುಬಬಯಖ . ಕನನಡ ಸಹತಖ ಪರಿಷತಮುತ
ಕ ಅಧಿಕ ಪುಟಗಳನೆಯನಳಗಯಒಂಡ ಈ ನಿಘಒಂಟಮು ಒಒಂಬತಮುತ ಸಒಂಪುಟಗಳಲ ಬಡಮುಗಡೆಗಯಒಂಡಿದ. ಪದ್ರಾ. ಜಿ.
ಪದ್ರಾಕಟಿಸಿದ ೯,೦೦೦ಕಯ
ವಒಂಕಟಸಮುಬಬಯ ನ ಕಲಷಷ ಪದಕಯಕೋಶ ಎಒಂಬ ಕನನಡದ ಕಲಷಷ ಪದಗಳನೆಯನಳಗಯಒಂಡ
ಖ ನವರಮು ಕನನಡ-ಇಒಂಗಿಲಕೋಷ್ ನಿಘಒಂಟನಯ
ನ ರಚಸಿದ್ದಾರ.[೫೪][೫೫]
ನಿಘಒಂಟನಯ

ಮಹಲ-ದರಪವಡ

ಮಹಲ-ದಕಣ-ದರಪವಡ ಮಹಲ-ದಕಣ-ಮಧನ ದರಪವಡ

ಮಹಲ-ತಮಳಳ-ಕನನಡ ಮಹಲ-ತಕಲರಗರ

ಮಹಲ-ತಮಳಳ-ತಕಹದಡ ಮಹಲ-ಕನನಡ ಮಹಲ-ತಕಲರಗರ

ಮಹಲ-ತಮಳಳ-ಕಕಹಡವ ಕನನಡ ತಕಲರಗರ

ಮಹಲ-ತಮಳಳ-ಮಲಕಯರಳ

ಮಹಲ-ತಮಳಳ ಮಲಕಯರಳ

ತಮಳಳ

ಈ ರಕೋಖಚತ ತ ದಕಣ ಭಾರತದಲ ಪ ದ್ರಾಚಲಿತವಾಗಿರಮುವ ಪ ದ್ರಾಮಮುಖ ದದ್ರಾವಿಡ ಭಾಷೆಗಳ ವಒಂಶಾವಳಿಯನಮು

ನ
ನಿರಯಪಸಮುತತದ.

ಕನನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ
ಮಮುಖಖ ಲೆಕೋಖನ: ಕನನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ

ಬ , ಇದಮು ಒಒಂದಮು ಶಾಬಬಕ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ. ಕನನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆಯಲ ಬರಮುವ

ಕನನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆಯಲ ೪೯ ಅಕ್ಷರಗಳಿದಮು
ಲ ಭಾರತಕೋಯ ಭಾಷೆಗಳಲ ಬರಮುತತವ. ತಲಮುಗಮು ಲಿಪಗ ಕನನಡ ಲಿಪಯಒಂದಿಗ ನಿಕಟವಾದ
ಅಕ್ಷರಗಳಮು ಸರಿ ಸಮುಮಾರಮು ಎಲಾ
ಹೆಯಕೋಲಿಕಯದ ಮತಮುತ ಈ ಎರಡಮು ಲಿಪಗಳ ಮಯಲ ಒಒಂದಕೋ ಆಗಿದ. ಕನನಡ ಮತಮುತ ತಲಮುಗಮು ಲಿಪಗಳೆರಡಯ ಕದಒಂಬ
ಲಿಪಯಒಂದ ರಯಪುಗಯಒಂಡಒಂಥವು. ಕನನಡ ಲಿಪ ಒತತಕ್ಷರ ಹಾಗಯ ಕಾಗಮುಣಿತಗಳ ದಸಯಒಂದ ಸಕಷಮು ಬ .
ಷ ಸಒಂಕಕೋಣರ್ನಾವಾದದಮು
ನ ಪದ್ರಾತನಿಧಿಸಮುತತದ. ಇಒಂಗಿಲಕೋಷಿನಒಂಥ ಭಾಷೆಗಳಲ ಒಒಂದಮು ಚಹೆನ
ಕನನಡ ಬರವಣಿಗಯ ಪ ದ್ರಾತ ಚಹೆನ ಒಒಂದಮು ಶಾಬಬಕ ಮಾತದ್ರಾಯನಮು
ಒಒಂದಮು ಶಬಬವನಮು
ನ ಮಾತ ತ ಪದ್ರಾತನಿಧಿಸಮುತತದ. ಮಾನವನಮು ತಳಿಸಬಕೋಕಾದ ಅಥರ್ನಾಕಕ ಭಾಷೆ ಸಒಂಕಕೋತವಾದರ, ಭಾಷೆಗ ಲಿಪ
ಸಒಂಕಕೋತವಾಗಮುತತದ. ಚತ ತ ಲಿಪಯಒಂದ ಹಡಿದಮು ಇಒಂದಿನ ಮಮುದದ್ರಾಣ ಮತಮುತ ಕಒಂಪಖಟರ್ ಲಿಪಯವರಗ ಲಿಪಗಳಮು ಬಳೆದಿವ.
ಭಾರತದಲರಮುವ ಅನೆಕೋಕ ಭಾಷಾಲಿಪಗಳಿಗಯ ಅಶಯಕೋಕನ ಶಾಸನಗಳಲ ವಾಖಪಕವಾಗಿ ಬಳಕಯಾಗಿರಮುವ ಬದ್ರಾಹಹ
ಲಿಪಯಕೋ ಮಯಲ. ಕನನಡದ ಅಕ್ಷರ ಬದ್ರಾಹಹ ಲಿಪಯಒಂದ ರಯಪುಗಯಒಂಡ ಬಗಯನಮು ನ ವಿಸತತೃತ ಅಧಖಯನಗಳಮು ನಡೆದಿವ.
ನ ರಚಸಿ ಶತಮಾನಗಳ ಅಕ್ಷರ ಸಸರಯಪಗಳನಮು
ವಿದಸಒಂಸರಮು ಈ ಬಗಗ್ಗೆ ವಣರ್ನಾಮಾಲೆಯ ಪಟಗಳನಮು ನ ಗಮುರಮುತಸಿದ್ದಾರ. ಇಒಂಥ
ಅಧಖಯನಗಳ ಸಹಾಯದಯಒಂದಿಗ ಅಕ್ಷರಗಳಮು ಮಾಪರ್ನಾಟಷ ಬಗಯನಮು ನ ಕಒಂಡರಿಯಲಮು ಸಧಖವಿದ. ಮಮುದದ್ರಾಣದ
ಆರಒಂಭದಯಒಂದಿಗ ಕನನಡ ಲಿಪಗ ಈಗಿನ ರಯಪ ನೆಲೆನಿಒಂತರಮುವುದಮು ಗಮರಹರ್ನಾ. ಪದ್ರಾಪಒಂಚದಲರಮುವ ೧೮ ಬಗಯ
ನ ಕಾಣಬಹಮುದಮು. ಭಾರತದಲ ಅನೆಕೋಕ
ಲಿಪಗಳಲ ೮ ಅಕ್ಷರ ಲಿಪಗಳಮು. ಉಳಿದಒಂತ ಚತ ತಲಿಪಯಕೋ ಮಮುಒಂತದಮುವುಗಳನಮು
ಭಾಷೆಗಳವು ಬದ್ರಾಹಹಲಿಪಯಒಂದ ರಯಪುಗಯಒಂಡ ಲಿಪಗಳಾಗಿವ. ಪಸಯಕೋರ್ನಾ-ಅರಬಬ ಲಿಪಗಳಯ ಭಾರತದಲ ರಯಢಿಯಲವ.
ತ .
ಉದ: ಉದಮುರ್ನಾ, ಕಾಶಹಕೋರಿ ಮತಮುತ ಪುಷಮು
ಕನನಡ ವಣರ್ನಾಮಾಲೆಯಲ ಇರಮುವ ಲಿಪ ಸಒಂಜ್ಞೆಗಳಮು ಇವು:

ಸಸರಗಳಳ

ಹಹ
೧ ೧
ಸಸ

ದಕ ವರಕರಯ ವವಸಜನಗಳಳ
ರ ೧ ೧
್್ ಕಸಠವ (ಕವಗರ) ಕ ೧ ೧ ೧ ೧
೧ ತಸಲವವ (ಚವಗರ
ಚ ಛ ೧ ಝ ೧
ಂಆ ೧ )
೧
ಯ ಮೋರರನವ (ಟವರ
( ಟ ೧ ೧ ೧ ೧
್ಷೋಕ ೧)
೧ (
ಗ
೧ ವ
ವ ದಸತವ (ತವಗರ) ತ ೧ ೧ ೧ ೧
ಂರ ಂಿ
್ಸ
ಸ ಸ ಓಷಷಷ (ಪವಗರ) ಪ ಫ ಬ ಭ ಮ
ಹ
ಂ್ ೧
ಗ
ವ ಂ್
ಳಳ
ಂರ೧
೧ )
)

ಅವರಕರಯ ವವಸಜನಗಳಳ

ಅವ
ರಕರ
ಯ
ಯ
ವವಸಜ
ನಗ
ಳಳ

ಹಕೋಗ ಒಟಮು
ಷ ೪೯ ವಣರ್ನಾಗಳಮು ಕನನಡದಲರಮುವಒಂಥವು.

ವಣರ್ನಾ ವಿಒಂಗಡಣ

ವಿಭಜಿಸಲಮು ಸಧಖವಿಲಲದ ಧಸನಿಯನಮು ನ ವಣರ್ನಾವನನಲಾಗಮುತತದ ಮತಮುತ ಭಾಷೆಯ ಅತಖಒಂತ ಕರಿಯ ಅಒಂಶವನಮು

ನ ಸಸರವಒಂದಮು
ಕರಯಲಾಗಮುತತದ. (ಉದದಾಃ ವಸತದ್ರಾ = ವ್+ಅ+ಸ್+ರ+ರ್+ಅ) ಸಸತಒಂತ ತವಾಗಿ ಉಚಚರಿಸಬಹಮುದದ ವಣರ್ನಾಗಳನಮು
ನ
ನ ವಖಒಂಜನಗಳೆಒಂದಯ ಕರಯಲಾಗಮುತತದ.
ಸಸರಗಳೆಒಂದಯ ಇತರ ವಣರ್ನಾಗಳ ಸಹಾಯದಿಒಂದ ಉಚಚರಿಸಬಹಮುದದ ವಣರ್ನಾಗಳನಯ

ಸಸ ರಗಳ ವಿಧಗಳಮು

 ಸಸರಗಳನಮು
ನ ಅವುಗಳ ಉಚಾಚರಣಗ ತಗದಮುಕಯಳಮು ನ ಅವಲಒಂಬಸಿ ಹ ದ್ರಾಸಸಸಸರಗಳಮು, ಮತಮುತ
ಳ ವ ಕಾಲಾವಧಿಯನಮು
ದಿಕೋಘರ್ನಾಸಸರಗಳಮು ಎಒಂದಮು ಎರಡಮು ಗಮುಒಂಪುಗಳರನಗಿ ಮಾಡಲಾಗಿದ.

 ಹ ದ್ರಾಸಸ ಸಸರವನಮು
ನ ಉಚಚರಿಸಲಮು ಬಕೋಕಾದ ಕಾಲವನಮು
ನ ಛಒಂದಸಿತನಲ ಒಒಂದಮು ಮಾತದ್ರಾಯ ಕಾಲ ಎಒಂದಮು ಕರಯಲಾಗಿದ.

ಉದಹರಣಗ: ಅ, ಇ, ಉ, ಋ, ಎ, ಒ.

 ದಿಕೋಘರ್ನಾಸಸರಗಳ ಉಚಾಚರಣಗ ಎರಡಮು ಮಾತದ್ರಾಗಳ ಕಾಲವನಮು

ನ ತಗದಮುಕಯಳಮು
ಳ ತತಕೋವ.
ಉದಹರಣಗ: ಆ, ಈ, ಊ, ೠ, ಏ, ಐ, ಓ, ಔ.

 "ಋ"ಕಾರವನಮು
ನ ಸಒಂಸಕತೃತದಿಒಂದ ಕನನಡಕಕ ಬಒಂದಿರಮುವ ಪದಗಳಲ ಮಾತ ತ ಕಾಣಮುತತಕೋವ.

ಉದಹರಣಗ: ಋಷಿ, ಋಜಮುವಾತಮು, ಋಣ, ಋತಮುಮಾನ.

 "ಐ" ಮತಮುತ "ಔ"ಗಳ ಸಸರಯಪ:

ಮಕೋಲಿನ ವಣರ್ನಾಗಳಮು ಎರಡಮು ವಿಭಿನನ ಸಸರಗಳ ಸಒಂಯೋಗದಿಒಂದ ಉಒಂಟಾಗಮುತತವ. ಅ ಮತಮುತ ಇ ಸಸರಗಳ ಸಒಂಧಿಯಲ
ಬ , ಅ ಮತಮುತ ಉ ಸಸರಗಳಿಒಂದ "ಔ"ಕಾರವು ಜನಿಸಿದ. ಈ ಎರಡಮು ಸಸರಗಳಮು ವಿಜಾತಕೋಯ ಸಸರಗಳ
"ಐ"ಕಾರವು ಉಒಂಟಾಗಿದಮು
ಬ , ತಮ
ಸಒಂಧಿಯಒಂದ ಆಗಿದಮು ಹ ದಿಕೋಘರ್ನಾ ಸಸರಯಪದಿಒಂದಲಾಗಿ ದಿಕೋಘರ್ನಾಸಸರಗಳ ಪಟಿಷಗ ಸಕೋರಮುತತವ.

ವಖ ಒಂಜನದ ವಿಧಗಳಮು

ನ ಉಚಾಚರಣಯ ಆಧಾರದ ಮಕೋಲೆ "ಕ"ನಿಒಂದ "ಮ"ಕಾರದ ವರಗಿನ ಇಪಪ್ಪತತನೈದಮು ವಣರ್ನಾಗಳನಮು

ವಖಒಂಜನಗಳನಮು ನ ವಗಿಕೋರ್ನಾಯ
ವಖಒಂಜನಗಳೆಒಂದಮು ಕರಯಮುತತಕೋವ.

 ಕ ಖ ಗ ಘ ಙ;

 ಚ ಛ ಜ ಝ ಞ;

 ಟ ಠ ಡ ಢ ಣ;

 ತ ಥ ದ ಧ ನ;

 ಪ ಫ ಬ ಭ ಮ.

"ಯ" ಕಾರದಿಒಂದ "ಳ" ಕಾರದ ವರಗಿನ ವಖಒಂಜನಗಳನಮು

ನ ಅವಗಿಕೋರ್ನಾಯ ವಖಒಂಜನಗಳೆನಮು
ನ ತತಕೋವ.

 ಯ ರ ಲ ವ ಶ ಷ ಸ ಹ ಳ.

ಲಿಪಖಒಂತರಣ
ಕನನಡ ಅಕ್ಷರಗಳನಮು
ನ ಗಣಕಯಒಂತ ತದಲ ಸಮಾನಖ ಕಕೋಲಿಮಣಯ ಮಯಲಕ ಮಯಡಿಸಲಮು
ಅನೆಕೋಕ ಲಿಪಖ ಒಂತರಣ ವಿಧಾನಗಳಿವ. ಇವುಗಳಲ ಕಲವಒಂದರ INSCRIPT, ITRANS, ಬರಹ ಮತಮುತ ನಮುಡಿ. ಕರರ್ನಾಟಕ
ಸಕಾರ್ನಾರದ ಅಧಿಕತೃತ ಲಿಪಖಒಂತರಣ ವಿಧಾನ ನಮುಡಿ. INSCRIPT ಶಷಾಷಚಾರವನಮು
ನ ವಿಒಂಡೆಯಕೋಸ್ ಹಾಗಯಕೋ GNOME
ನ ಸಿದದ್ಧಿಪಡಿಸಿಕಯಟಷವರಮು ಕ. ಪ.
ಲ ಕಾಯಾರ್ನಾಚರಣ ವಖವಸಸ್ಥಾಗಳಯ ಗಮುರಮುತಮು ಹಡಿಯಮುತತವ.ಇದನಮು
ಬಳಸಮುವ ಎಲಾ
ರಾವ್ರವರಮು.

ಕನನಡ ಅಒಂಕಗಳಮು
ನ ಈ ಕಳಗಿನ ಪಟಿಷಯಲ ಕಾಣಮುವಒಂತ ಗಮುರಮುತಸಲಾಗಮುತತದ.
ಕನನಡ ಅಒಂಕಗಳನಮು
ಕನನಡ ಅಸಕಷಗಳಳ ಇಸಡಷೋಕ ಅರಷಕಬಯನ ಅಸಕಷಗಳಳ

೧ ಸಕಹರಕನ 0

೧ ಒಆದರ 1

೧ ಎರಡರ 2

೧ ಮಹರರ 3

೧ ರರಲರಕ 4

೧ ಐದರ 5

೧ ಆರರ 6

೧ ಏಳಳ 7

೧ ಎಆಟರ 8

೧ ಒಆಬತರತ 9