Volume 10, Issue 20
Our Words
Weekly Issue
“ N E W
Nuk ka lindur në “Pellan Egjease Maqedonase’ Leka i Madh, por në Petrelën
SPECIAL
POINTS OF Nuk ka lindur në “Pellan Egjease Maqe-
INTEREST: donase’ Leka i Madh, por në Petrelën
Arbërore dhe pikërisht në Kështjellën e
 Leka born in Petrele Persqopit (FOTO-FAKTE)
Duke injoruar letersine ”greko-romake”, për
 No Sided articles të cilën unë mendoj se është rëndshëm e
and no restriction ndërhyrë, unë kam arritur në konkluzionin se
heroi, që më përkedheli thërritej prej shqip-
for our members, tareve Leka i Math, shume kohë para kris-
our guest and our talizimit të nacionalizmit shqiptar, nuk ka
lindur ne “Pellan Egjease Maqedonase’ por
friends. ne Petrelen Arberore dhe pikerisht ne
Kështjellën e Persqopit:
 Latest needs for our
Për të provuar këtë do ju referohem vecse
community and the autoreve shqiptare te Mesjetes, autenciteti i
latest resolutions te cileve është lehtësisht i provueshëm,
ndryshe nga ata greko-romane, për të cilet jo
 Our Free Voice vetëm që nuk disponojme asgjë autentike,
por nuk jemi as te sigurte për egzistencën e
through our words. vetë atyre.
1. Frang Bardhi
Line: 12 Pella (illustrata magni Alexandri
Macedonum Regis natali) Pella, Petrela.
I N S I D E T H I S Line: 13 Petralba, Pietra bianca, Guri
I S S U E : ibarξξe.
Faqe
Leka 1 Këto Shqiptarë që ju i quani njerëz mali janë, pasardhësit direkt të Dardanëve,
Këto Shqiptarë që ju i quani njerëz mali
Faqe janë, pasardhësit direkt të Dardanëve,
Dardanet 1 Epirotëve, Maqedonëve dhe me gjerë të
Pellazgëve dhe
Ilirëve dhe janë në ketë territor prej mijëra
Faqe vjetësh. Këta njerëz “mali” janë më të vjetrit
Janulla rrapi 2-3, e Evropës dhe kanë ngritur qytetërimin më të
4-5 lashtë të saj, atë Pellazg nga rrjedh qytetëri-
mi Greko-Romak. E di qe e keni me fisin
Shqiptar të Dardanëve që është nga fiset më
të vjetra në Evropë, deri fis me Dardanët e
Faqe Trojës sipas burimeve antike, nga ku pre-
Renato Rrapi 5-7 tendon origjinën e gjithë fisnikëria e
Evropës. Madje sipas mitologjisë Dardani
9, 12
ishte i biri Zeusit dhe me i dashuri i tij, fara e
të cilit sipas mendësisë fetare antike nuk do
shuhet kurrë, pavarësisht përpjekjeve tuaja
Faqe për ta shuar atë, kështu që lodheni kot. Fisi
Declasified, Agim 6-7 Dardan i Shqiptarëve i ka dhënë botës Kon-
standinin e Madh që i dha kristianizmin
Hamiti, Janulla 7,-9,
Njerëzimit dhe Justinianin e Madh qe i dha
rrapi 10-14 një sistem juridik Perëndimit. Le të mos
17-19 flasim për fiset e tjera të Shqiptarëve, se sa i
kanë dhënë botës, pasi nuk do mbarojmë dot
kurrë. Në të kundërt, ju “te civilizuarit” as e
dini mirë origjinën tuaj, se e ngrini historinë
Adresa Faqe në mite dhe përralla dhe jo ne fakte historike.
Anetaresimi 32 Ju “të civilizuarit” as e dini qe një pjesë e
madhe e juaja e ka origjinën nga këta “të
malit” që kanë qenë ortodoks të ritit sllav,
pasi 90% e popullsisë Shqiptare ishte
ortodokse, e ritit Sllav dhe Bizantin dhe
liturgjitë i bënte ne këto gjuhë dhe jo në
L I F E ” J E T A E
2. Pjeter Bogdani
ka nje mosperputhje midis perkthimit
italisht, me origjinalin shqip:281x1lv
Alessandro Magno da Pella, hora Petrella,
in Albania principio la sua Monarchia in
Macedonia.
Leka i Math pre Petrele nd’ Arben-e zu
fill’ Monarkijn-e vet nd-e Mattiet
Origjinali shqip nuk e permend Pellen dhe
nderkohe ai
Leka I Madh
permend Matin ne vend te Maqedonise.
Nese Maqedonia eshte Mati arberor,
Qershor 03, 2019
R E
atehere kemi nje falsifikim te dukshem
emrash.
Une mendoj se vendlindja e vertete e Ale-
ksandrit nuk eshte Pella Maqedonase Egjease,
por Keshtjella e Persqopit, nje fortikim
madheshtor shume i lashte qe gjendet prane
Petreles dhe aq shume injorohet nga histori-
anet tane:2vcyn11
The Persqop fortress
The Persqop fortress is situated near the
Petrela Castle, on the Vila mountain.The first
phase of construction dates in the Illyrian
period while on the Roman period the fortifi-
cation was extended further.Perhaps this
fortification was used at some point by the
Petrela castle’s inhabitants.Remnants of an
aqueduct are situated to the northeast of the
fortification.ohre3p
-Bogdani thote qe Aleksandri i Madh, lindi ne
afersi te Petreles,aty afer gjendet nje vend-
banim i quajtur Balla [Pella] .
Eshte e vetmja harte e hershme qe ka dhene
vendbanimin me emer BALLA .A eshte kjo
Pella ,Balla vendlindja e Aleksandrit sipas
Bogdanit?2d8q1ye
Duhet urxhent të interrvenojm ta ndryshojme
Shqip, dhe Rusia i konsideroi këta Shqiptar si
Grek e Sllav, për interesat e saj. Ju as e dini
se shumë nga figurat e tuaja të mëdha, janë
me origjine nga këta të “malit”. Cila është
shenja e civilizimit? Të thurësh me dhjetëra
plane për të zhdukur popullin me të vjetër të
Evropës, pasardhësit e Aleksandërit të Madh,
të Pirros së Madh, të Konstandinit të Madh,
të Justinianit të Madh. Është civilizim që të
shkaktosh disa luftëra Ballkanike dhe një
Luftë Botërore dhe te jesh shkaktar për
humbjen e jetës së miliona njerëzve? Është
civilizim që të vrasësh, të mos pendohesh, të
mos kërkosh falje dhe të vazhdosh të mos e
lesh në paqe viktimën tende? Kjo gjuhë është
vazhdim i politikës së vjetër Serbe qe i
shkaktoi kaq viktima dhe gjak Ballkanit dhe
kjo është një gjuhë e papranueshme për
etikën dhe komunikimin midis kombeve dhe
popujve. Këto Shqiptar “mali”, kurrë nuk
kanë përzënë fqinjët e tyre nga shtëpitë, nuk
ju kanë vrarë kurrë gratë e fëmijët atyre dhe
nuk kanë bërë kurrë plane për të zhdukur
fqinjët e tyre. Historia ka treguar se Shqip-
taret kanë mbijetuar këtu edhe pas mijëra
vjetësh, pavarësisht se kush erdhi dhe iku në
Ballkan. Koha që ti thoni popullit tuaj të
vërtetën dhe ti lini Shqiptarët në paqe, se boll
dëme ju keni shkaktuar. Koha që të kuptoni
se Dardania ka ikur përgjithmonë dhe
përpjekjet e politikës se vjetër janë të kota.
Koha që të lini popullin tuaj ne paqe dhe ta
prosperoni atë dhe jo të shmangni dështimet
 P a g e 2 O u r W o r d s

Nuk ka lindur në “Pellan Egjease Maqedonase’ Leka i Madh, por në Petrelën Arbërore dhe pikërisht në
variantin “”zyrtar”” në Wikipedia dhe më Antikiteti i tregon Lycet,ashtu si gjithe fjale.Por kjo e te 2009,Shqipja Pellazge,ne te cilin botoj edhe disa mbishkrime te
gjerë, sepse të paktën për perëndimoret, Azin e Vogel ne pergjithsi , te banoheshin ka dhene deshifruara nga Thomopulo.
Aleksandri i Madh është një nga figurat nga Pellazget edhe nga Dardanet ndihmen e
më të spikatura te historisë. Vendilja e tij kryesisht. vete ne me- per tu futur ne teme po ju hedhe edhe nje nga keto mbishkrime te lexuar
në zemer te Shqipërise, dëshmite e shum- nyre qe te nga Thomopulo:
ta, të lidhjeve etnike mes tij dhe shqip- Georg Hahn ne kryevepren e tij "Studime kuptojm se
tarëve duhet të vihen në dukje, sepse Shqipe" sjelle mjafte dokumente e trash- cthote mbish- pra mbishkrimi eshte shkruajtur ne orgjinalitet ne gjuhen Like edhe ne
kombe të tjere po nxjerrin përfitime të gimni popullore te njejta mindis Pellaz- krimi ne anen vazhdim eshte perkthyer ne greqisht.
pamerituara. geve ilire edhe atyre like. like.
Ana greke thote:
MBISHKRIME DYGJUHESHE LIKO- Thomopulo 1912 boton nje grup te mire Per tu bere
GREKE. LIKIA(TERMILESA) FLISTE mbishkrimesh dygjuheshe liko me i qarte po KETE PERKUJTIMORE E BERI SIDARI DJALI I PARMENON-
E SHKRUANTE GJUHEN SHQIPE! greke,kryesisht mbishkrime mbi varre te ju hedh edhe DAS,DJALI I TIJ ,GRUAJA EDHE DJALI PIVIALI
by Altin Kocaqi cilat ne anen greke flasin per " to mnima e vete alfabetin
Ne luften e Trojes keta moren pjes krah pjisato" qe ne anen like korespondon me Like ne ana Like thote
Trojanve. fjalet e para : E BENE TQENDRES...E menyre qe ti
BENNE DATA.... kontrolloni E BEJA E RAVAZIJA ME TE PRINAFATE,SIDARI DJALI I PAR-
Σαρπηδὼν δ᾽ ἦρχεν Λυκίων καὶ Γλαῦκος edhe ju MENARIT,HERPPE ETLI E VE SE LADHE E VE DHE DJALIN
ἀμύμων Keto mbishkrime jane botuar nga Iakovu mbishkrimet: PUBILEJE
Thomopulo 1912, me ndihmen e Petro
τηλόθεν ἐκ Λυκίης, Ξάνθου ἄπο δινήεντος Xhovanit edhe Evlogjio Korilas ,nga per me shume sqaroj
elbasani e korca.Ana Like flet gjuhen informacin
"Lyket i solli Sarpidoni edhe Glauku shqipe,kurse ana greke perkthen kryesisht munde te ERAVAZIJA=PERKUJTIMOREN,RENIEN NE ZI OSE VARREZEN
ne menyre te pergjithshme duke ju perm- shihni edhe
nga fushat e Likis qe i lage lumi ksanti" bajhtur fare pak perkthimit fjale per botimin time HRPPE=PER

Many shadow accounts in UK islands have been used since the 70’s for Albanian dictators...

US congress to act on judicial reform US President Trump in Europe , remember Why no Albanian Pass-
or corrupt judges will destroy the marshall Plan that did not go in every ports to every Albanian
it...USA is not just NYC but there are part of Europe...Time to make
With the right supportit aeverything
reality to is World wide? Who is con-
50 states... unite possible
Europe and make it strong…
in America….True common trolling the GOVT MOB in
Election in the US American
getting ready to get Hot...
fighters... Albania?

Albanians organize in US to raise

awareness on their history in their Albanians Protest in Albania for a free
lands... election and not the support of current Erion Veliaj still not in Jail
Dictatorship or past one like Sali Berisha
and its cronies...Some one needs to jail Why did he die?
them in Guantanamo Cuba or ICC

Këto Shqiptarë që ju i quani njerëz mali janë, pasardhësit direkt të Dardanëve, Epirotëve, Maqedonëve dhe
tuaja të brendshme me
pretendimin për të mbajtur
dhe torturuar viktimën
tuaj. Bota e qytetëruar nuk
do ua lejoj ketë dhe kjo u
pa në 1999, ku ndërhyrja e
Fuqive më të Mëdha të
botës, për të shpëtuar një
popull të terë nga holo-
kausti, është ndërhyrja e
parë në historinë e
njerëzimit e këtij lloji. Ja
qe mitologjia nuk qenka
vetëm mit, se profecia
antike për Dardanët re-
zultoi të jetë aktuale dhe
sot. Shfletoni pak his-
torinë dhe do kuptoni që
lodheni kot me Shqiptarët,
ndaj e mira është të shi-
koni interesat e popullit
tuaj, për të cilën ai buzeqeshje, por më beso se nuk Zingjirët më jan kur të gjej aty tek udhekryqi, me
popull ju paguan. mundem, rrugët e dhembjës më E di, i flas vetës, është lidhur rreth fytit tim, prêt si përherë. Eci prap, du atë,
Populli Serb nuk e shpien tek ti, tek perqafimi që më vetëm një ditë, është s’me ndihmon askush të zgjas dorën, të flas, pres të me
meriton që ju ta përdorni dhurove, te buzqeshja që më fale, vetëm një cast, duhet të të dal nga kjo. japësh një përqafim si më parë.
atë, për interesat e disa tek muret e heshtjes tinzare, më harrosh, jeta të therret.
Fuqive te Mëdha qe i beso. Më gëzon fakti se Dora ime zhduket mbi hijen e
kanë përdorur kaq shumë Kam mija arsye të va- nganjëherë të kam, të ëndrruar, prap fshehesh…dhe më
popujt në ketë gadishull Do të doja sot terë këtë boshllëk zhdoj, por prap një zë nga kam në dhomën e gëzon fakti kur në realitet të takoj,
për interesat tyre ndjenjash mos ta bartja mbi vetën, brenda, i mekur bërtet, hej kujtimeve të mia, të mes heshtjes grindemi gjithëmonë.
Gjeostrategjike. ta hedh diku, por edhe kur dua ti mos më le të vdes, më fal kam aty te ditari i Athua e ndan dhe ti të njejtin
zhduk këto ndjenja këtë boshllëk, frym te jetoj. O, zot, më ditëve dhe mrekullive mendim me mua; me mundon
Gentiana Mikushnica prap më dhimbsen kujtimet, se dhe vin lotë të dhëmbjes në të papritura që shi- iluzjoni, aq embël me shikon, dhe
TY PAMUNDËSIA ato do të ikun së bashku me ndjen- fytyr, si të shpetoj një jova, të kam ende një realiteti mi hap sytë, duke me
IME jën e dhimbjes, dhe prap e dua, e shpirt të vrarë, mundohem pjesë të deshirës, të thenë: sytë që dikur të falën jetë
Ka kohë që brenda në dua atë mrekulli të më ndodh përse- për hir të një force të sapo pamundësis të zgjas me vrazhdësin me të madhe po
mua është një boshllëk ri, e dua prap një përqafim aq të lindurë te të ngrihem, edhe mrekullin, të qëndro- mbysin dhe atë pak shpresë që
ndjenjash të pakuptimta, sinqert, i dua prap ato duarë të më pse plaga më është më e je ende me mua, të qëndron tek ti…
mundohem te të harroj shtërngojnë supet e mia, i dua prap rendë se kur vazhdoj prap kam aty tek qielli blu.
atë ditë, te të harroj atë ata sy si shigjetë të më godasin e fortë të qendroj, jam rob Shumë herë më Dhe ty pamundësi e imja, dua te të
perqafim, te të harroj atë përseri, i dua sytë e mi te shkelqejn i një zemre gurë. fshihesh tek muret e them, është e pamundurë të jap
ngrohtësi, të harroj atë si atëherë..! ëndrres , sa gëzohem dorëheqje dhe mos te të dua. Më
 V o l u m e 1 0 , Is s u e 2 0 P a g e 3

Shqiptaret ne Kosove nga te tere anet per te mbrojtur te drejtat e tyre

Albanians raise awareness in US/ the Albanians in their land in current Greece...History not forgotten Chameria

Në përkujtim të 8-vjetorit te vdekjes dhe 74-vjetorit të lindjes së shokut tonë të fëmijërisë, atdhetarit Ferid
Në përkujtim të 8-vjetorit te vdekjes dhe 74-vjetorit
të lindjes
së shokut tonë të fëmijërisë, atdhetarit Ferid Bux-
haku.
Ferit Buxhaku (1939 - 2005)
Më 24 maj 2005 pushoi së rrahuri zemra e mësuesit e
pedagogut të dalluar, zemra e atdhetarit të dëshmuar
gjatë kohës së monizmit e të diktaturës serbo-
maqedono-malazezë sllave; zemra e shokut tonë fort të
dashur, fisnik, bujar, trim e i besës - Ferid Buxhaku.
Mësuesit janë drita e kombit, por mësuesit e përkush-
tuar ndaj punës janë krenaria dhe e ardhmja e tij. I tillë
ishte dhe mbetet mësuesi dhe atdhetari i nderuar, Ferid
Buxhaku, në mesin e qytetarëve dibran dhe në gojën e
shpirtin e qindra nxënësve, qe u falte dituri. Feridi ishte
i veçantë në punën e tij ngaqë nxënësit i edukonte me
patriotizëm dhe i përgatiste të jenë te ndershëm, të
devotshëm dhe punëtor të palodhur në rrugën e di-
turisë.
I lindur në Dibër të Madhe, në një
familje me tradita patriotike dhe
arsimdashëse nga prindërit, Nuredin
e Miminet Shatku-Buxhaku. I ati,
një burrë i urtë dhe i mençur, që
kujtohet shpesh në odat dibrane,
tregtar i ndershëm që gjithmonë u
dilte në ndihmë të varfërve, ndërsa
Mimineti-Goca shquhej për bujarinë
dhe fisnikërinë që e karakterizonte.
Feridi, në qershor 1959, para 54
vjetësh mbaroi Shkollën Nor-
male“Zef Lush Marku” në Shkup.
Vitet e para të shërbimit si mësues i
filloi në Zhelinë të Tetovës, mandej
në fshatin Ame të Dibrës, ku tregoi
rezultate të lakmueshme në
edukimin dhe arsimimin e fëmijëve
të fshatit dhe më vonë në shkollën e
qytetit të Dibrës, ku u dëshmua si
mësues i përkushtuar dhe i
palodhur, si arsimtar shembullor në
edukimin e gjeneratave të Perëndimin dhe SH B sekretari i Komitetit të qytetit, shovinisti
reja. A. Poashtu, më i spikatur, Apostol Arbenski, kër-
mbështeste idenë e konte përjashtimin e Feridit nga puna,
Nga natyra, Feridi ishte bashkimit te kombit duke qenë se hapatzi ka deklaruar para
plot humor në mesin e shqiptar në një shtet organeve të pushtetit në Dibër se kurrë
Shoqërisë sonë dhe të vetëm etnik e nuk do ta paguajë taksën televizive të R
shquhej për dashurinë ndaj natyral. Ndaj, shpesh- T V –Shkupi, duke qenë se nuk e ka
Shqiperisë dhe vendlindj- herë burgoste sa herë shikuar dhe se e ka drejtuar antenën
es-Dibrës. Që në vitet e 60 që në Shkup vinte në vetëm se në drejtim te R T SH-në. Falë
-ta, Feridi ynë i dashur, vizitë, Nastradini, dhëndrit te tij, gjykatësit dhe publicistit
me plot indinjim e guxim krali Tito, siç e dibran te shquar per punën e tij, Shehat
na fliste rreth padrejtësive quante Feridi, atë dhe Marku i ndjerë me 27 prill 2009, në disa
qe iu bën shtetit amë – Triumf Turkeshin i seanca gjyqësore e mori në shqyrtim
Shqiperisë në Konfer- burgosnin, duke qenë lëndën e Feridit dhe nuk lejoi që, Feridi,
encën e Londrës më 1913, se që të dy flisnin vëllau i bashkëshortes së tij, Prof.
dhe për gabimet e bëra në haptazi e nuk duronin Fatime, të burgoset apo suspendohet nga
Mbledhjen e Jalltës, kur robërinë dhe pa- puna. Ndaj Feridi, kurrë nuk u gjunjëzua
fuqitë e mëdha, Shqiper- drejtësitë që u dhe pa droje u fliste nxënësve të tij për
inë ia bashkangjitën bëheshin shqiptarëve Shqiperinë, për historinë e kombit
taborit te shteteve sllavo - nga sistemi shovinist shqiptar si dhe Çdo vit e festonte me ne,
komuniste. Pra, ai kër- sllavo-maqedon. shokët e tij 28 Nëntorin, Ditën e
konte dhe prej ne shokëve Flamurit e te pavarësisë së Shqiperisë.
të tij që ta adhurojmë Në vitet e 70-ta,
 P a g e 4 O u r W o r d s

Perfundime
Elona Caslli pranishëm në çdo hallkë të sistemit që Ju thërrmojnë e ngjyejnë, gishtat prej prekjesh
A jeni Ju i rrëfyeshëm Lartmadhëri?! vetë keni ngritur, që e bën çdo shqiptar të helmojnë e fyejnë, prekjet prej djegiesh
ndihet i revoltuar. shpëlajnë e lyejnë, djegiet prej zjarri
dëmtonin kalimtarët. durimin tonë. zjarri prej malli
Lartmadhëri, edhe një Sekretare Partie Kujtesë- E drejta dhe dinjiteti qytetar nuk malli prej kurmi
në komunizëm , ka patur më shumë filtër janë monopol i Ish- Opozitës Lartmadhëri. Trembur, zhveshur kujtese qyteti, kurmi prej dehjesh
mendimi dhe gjykimi. Janë vullnet i çdo shqiptari që e njeh ende mbulohet me petka të hidhura ëndrrash, dehja prej verës
domethënien e fjalës – Liri-. por ti s’e sheh, verës së trupit
A mund të rrëfehet një Kryeministër, i shpejt nata në ufëm do pëlcasë: trupit e shpirtit
cili në fazën e përjetimit të një ado- Elona Caslli Zot, Ajme!
leshence të vonuar nxjerr gjuhën jashtë Ku je? trupit prej hiri
nga foltorja e Parlamentit?! Flutura Acka shpirtit prej filli
KOLOVAJZA E KOHËS fillit të frikës
Gjuha e nxjerrë jashtë Lartmadhëri, Nën gaz Tirana e pagaz Nga ELIDA BUÇPAPAJ frikës prej ikjes
është simboli i qeverisjes Suaj në plot 6 ikjes shtegtare
vite. ku sheh ëndrra sulltanësh në fronë, Fytyra prej vitesh të dritës drejt territ
që veç thyejnë e shqyejnë, flokët prej pritjesh të territ prej ferri
Dhe është pikërisht ky simbol, që është i tymosin e zhbëjnë, duart prej gishtash

Biggest Heist on private land continues to

happen in Albania...How can they, the Alba-
nian politicians sell someone else’s land??

Në përkujtim të 8-vjetorit te vdekjes dhe 74-vjetorit të lindjes së shokut tonë të fëmijërisë, atdhetarit Ferid
Sot, më 24 maj 2013 mbushën 8 vjet shoqeruar me nje ndjenje te thelle ankthi e shprishura e me ate fytyre te cilen s'e mi.Ashtu, duke qare e me dhimbje ne trup, u
nga vdekja e mësuesit, pedagogut dhe perhumbje, tamam sikur te kish dale nga njihte ? Jo! Nuk qe e mundur! Zgjati doren, fut ne vaske dhe hapi rubineten. U shtri lehtaz
atdhetarit, Ferid Buxhaku, pra, para 4 nje tunel i erret ku, njerez te panjohur e morri kreherin mbi komo dhe e vuri mbi ne brendesi te ujit te ngrohte dhe mbylli syte.
vite, bashkekombasit tanë nga të gjitha ndiqnin pas per t'a vrare duke mbajtur ne floke. Beri te krihej, por dora i ngriu. Oh, Mbeshteti koken mbi borduren prej porcelani
trojet etnike, me nderime të mëdha, ia duar thika te gjata e te mprehta, teksa jo ! Ajo s'mundej t'a kalonte me tej ate. dhe si nje film, ju shfaqen skenat e asaj nate te
dhënë lamtumirën e fundit birit te tyre leshonin klithma te cilat ngjanin me uleri- Kreheri ngeli mes flokeve te shprishur keq tmerreshme qe s'kish veçse pak ore qe kish
shumë të dashur, Feridit, i cili po ketë ma hijenash. U perpoq te shtrinte trupin dhe e, ajo ndjeu nje dhembje te forte, mbi kaluar. Kush ja kish bere pra ate rrahje barbare
muaj mbushte 74 pranvera. gjymtyret e te merrte keshtu nje pozicion lekuren e kokes. Por, ajo ishte e vendosur e ate gjeme ? Nje i panjohur ? Nje delikuent,
normal, por ndjeu se qe paralizuar e s'mund se duhej t'i rregullonte floket se, vetem hajdut, psikopat apo manjak seksual ? Jo ! Ja
Të mbjellim sot - thoshte Sami Frasheri te leviste fare.Muskujt i kishin ngrire e, keshtu mendonte ajo, mund te bindej ne se kish bere bashkeshorti i saj, burri i saj, me te
i madh - që të korrin nesër fëmijët tanë. gjithçka, brenda e jashte vetes i dhimbte. ishte ajo vete apo fantazma e saj.Provoi te cilin kish tre femije. Po, pikerisht ai ! Ishte ai
Gjenerata të tëra nxënësish do të jenë Ndjehej e dermuar dhe pa me te voglen krihej me ngadale e durim, edhe pse dhem- qe e kish rrahur barabarisht e, me pas, e kish
mirënjohës për atë që palodhur mbolli fuqi. Mezi arriti te bente nje levizje e te bet e kreherit i dukeshin ato te nje kafshe te perdhunuar disa here gjate nates.Uji i ngrohte
mësuesi, pedagogu dhe shoku yne i kthente koken nga ana tjeter.Mbi shtrat, eger qe i ngulte dhembet mbi kafke pa sikur e shplodhi dhe e beri me te kthjellet e te
pavdekshëm, Ferit Buxhaku. ngjitur me te, ndjeu nje gerhime e nje meshire. Uli koken e floket i rane poshte forte ne levizje. E mblodhi vehten, u ngrit prej
firome te rende alkoli, e cila kish mbushur dhe e kaloi ate dy tri here mbi to. Pastaj vaskes e hodhi mbi krahe robdeshambrin e saj
Sjellja e tij fisnike dhe virtytet e larta edhe krejt dhomen. Hapi syte. hodhi syte nga kreheri e shtangu. Nje tufe ngjyre qielli. Me kembet zbathur, eci lehte mbi
njerezore, gjithmonë kanë qenë dhe do Nje koke e madhe, plot lesh te shpupuritur flokesh kish mbetur shuk ne dhembet e tij. parket dhe si nje mjelme e bardhe e plagosur
të mbesin udhërrefim për në dhe për qe mbeshtetur mbi shpatullen e saj e Vazhdoi me tej e pas pak, nga korrja e thate keq, u drejtua drejt dhomes se femijeve. Hapi
brezat e ardhshëm. Ai për herë do rendonte si plumb. Oh, po ai qe burri i saj ! qe kish mes flokeve ne balle, nisi t'i varej lehte porten dhe hodhi veshtrimin brenda. Ata
jetojë i gjallë në zemrat tona. Ishte ai qe flinte mbi te, me fytyren e mbi faqe nje curil i holle gjaku. Ngriti syte po flinin. Djali i madh qe shtrire mbi divan.
mbuluar nga nje hije kenaqesie e qe e pa edhe nje here drejt pasqyres. Syte i Zbuluar. Tjetrin e kish zene gjumi mbi tapet.
Dheu i Dibrës i qofte i lehtë! turfulluar duke leshuar prej mushkerive nje qene nxire e kishin humbur driten e tyre te Vajza flinte pak me tej. Edhe ajo per toke. Ah,
Shpirti i tij i çiltër le të prehet plot gerrhitje kafsherore !....Mblodhi forcat dhe dikureshme te qiellit. Perreth tyre, lekura te gjoret ! Ne ate nate te tmerreshme ata ishin
dritë! beri te mbeshtetej mbi brryla per t'u ngritur, kish marre nje ngjyre mavi ne te zeze. Goja bere deshmitare te tmerrit. Ata kishin ndjere se
por forcat e kishin lene dhe ra plasur mbi e transformuar nga dhembjet, s'arrinte dot çfare i kish ndodhur nenes se tyre. E, ajo s'kish
Me pietet e kujtime te paharruara, shtrat. Pas pak, beri nje sforco tjeter e kesaj te fshihte nje te çare qe rridhte ende gjak e mundur te bente asgje per t'i larguar, nderkohe
shokët dhe kolegët e tij të një gjenerate here arriti te kryente nje levizje te dobet. qe i kish enjtur keqaz buzet.E dermuar dhe qe ndodhej nene kthetrat e burrit te saj al-
nga Diaspora, Dibra e Kacaniku: Pushoi pak dhe provoi perseri. Me se fundi e pafuqishme, ajo hoqi kembet zvarre dhe koolik.Ato... krijesat e saj te pafajshme kishin
Sulejman Borova, Latif Nallbani, arriti te mbeshtese duart mbi shtrat dhe te shkoi drejt salles se banjes. Zbertheu perjetuar si ne nje film horror dhunen e ush-
Ibrahim Egriu, Zyhdi Daci, Xheladin ngrihej pergjysem. Me nje levizje te ploget, komçat dhe kemisha e mendafshte e nates, truar mbi mamin e tyre. Ata flinin, por ajo e
Pjeca, Azis Kerluku, Mentor Sefedini, zbuloi fytyren te cilen ja kishin mbuluar e cila i mbulonte trupin gjer te kercinjte e ndjeu se ata s'po benin veçse nje gjume te
Media Cami, Mirushe Qormemeti, floket. Pastaj, sikur te hiqte diçka te keqe kembes, ra e u mblodh shuk pertoke. Kur e trazuar, plot frike e ankthe. Shkoi prane tyre e,
Petrit Dibra, Skender Sela, Rizvan prej fytyre, kaloi doren mbi balle, mbi sy e pa vehten ashtu nudo para pasqyres, mbuloi me mundim, ngriti dy te vegjelit qe flinin
Koleci, Lutfi Cuka, Eugjen Cami, mbi faqe, gjer poshte mbi buzet e thara. gojen me duar, per te mos lejuar nje klith- pertoke dhe i vendosi ne divan, prane te mad-
Refik Cice, Gafur Bollice, Edip Sela, Dora e saj zbriti lehte e dridhshem mbi me. Ishte ajo a dikush tjeter? I kujt ishte hit. Njerin nga kembet e tjetrin nga koka. U
Pertef Turkeshi etj. etj. fytyre e u ndal mbi nje kore qe briste si nje valle, ai trup i katandisur aq keq. Lotet i hodhi nje kuverte persiper dhe i puthi lehte.
vijez e ngrire, nga balli gjer poshte fa- rrodhen mbi faqe, por nuk kish fuqi te Hoqi thelle ne shpirt, kur i pa ashtu si tre zogj
Te fitosh lirine!-Tregim nga Raimon- qes...Morri fryme thelle dhe i dha trupit qante. Trupi i saj, dikur i bardhe e i bukur si krahethyer, te trembur e te perhumbur e, pastaj,
da MOISIU perpara. Pastaj, duke kafshuar buzet nga mermer mbante kudo, shenjat e dhunes. Ai hodhi syte nga dritarja. Jashte kish nisur te
dhimbjet, kaloi kembet mbi buzen e qe mbuluar plot njolla te kuqe e blu. Kudo gdhinte ...U afrua prane xhamave dhe pa se si
-Based on e true story!- E solla kete krevatit dhe i uli ato poshte, duke i dukeshin shenjat e rrahjes me rrip, me qielli e mbare natyra po vishej me nje ngjyre te
tregim e ngacmuar nga statuti qe mbeshtetur lehtaz mbi tapet. Veshi mun- kembet e karriges, nderkohe qe mbi gjoks, zbehte jargavani. Ose ma sakte blu ne lila.
lexova te z.Ardit Gjebrea, per nje dueshem pantoflat dhe, si te ish nje som- dukeshin qarte shenjat kafsherore te kaf- Pikerisht si ngjyrat qe ajo pelqente aq shume.
emision dje te RTVKLANI, Lexojeni nambule, u nis me duar te ngritura perpara shimit e te thonjeve çjerres. Mbylli syte per Nisi te leviste poshte e larte neper dhome e,
se eshte ngjarje e vertete ......Ju flm.Me dhe u drejtua te pasqyra qe ndodhej per- te mos pare me tej. U ul ne gjunje, mbuloi here pas here, hidhte syte jashte teksa po lindte
gjithe keto drama, perseri jeta eshte e balle shtratit. Mbi siperfaqjen e ndriteshme fytyren me duar dhe nisi te qaje me denese. nje dite e re. Ah !...Duhej te bente diçka! Duhej
bukur! Jetoje!-nga Raimonda MOISIU te saj, ajo pa veten dhe shtangu. Ishte vertet Pastaj, i hapi perseri dhe veshtroi trupin e te bente! Per te dhe per femijet e saj... Nuk
Ajo u zgjua nga nje gjume i rende, ajo ? Ishte ajo qe shihte, me floke te saj. E perseri shpertheu ne lot ngasheri- mund te vazhdohej keshtu perjete! Ai e kish
 V o l u m e 1 0 , Is s u e 2 0 P a g e 5

Kosova dhe Çamëria – përmes dëshmive rrënqethëse Nga Hyqmet ZANE

shpjegoj Myftiut, pasi për atë palë janë akuzat”. Galbaq e Vërselë që i kanë parë me sytë e rrësh vesh, - i tha Musai dhe iku gjithë gëzim
Muftiu e mori fjalën, duke i folur rrjedhshëm tyre bëmat greke ose i dinë mirë nga që i mori të 50 mijë dhrahmitë dhe diti t’i
Hyqmet Zane,
greqisht. “Në të gjithë Çamërinë nuk ka pasur tregimet e më të moshuarve dhe të afërmëve rrëshqasë për bukuri këtij problemi.
vëllavrasje asnjëherë, por në veçanti në kazanë e të tyre. U thirrën në Janinë myftilerët dhe një pjesë e
për ta marrë në dorë Filatin për të
Filatit. Marrëdhëniet ndërmjet muslimanëve dhe të Mehmet Izeti, i biri i Qamil Izetit nga Fialti hoxhallarëve. Iu shtrua plani i përgatitur dhe
mos i lënë rast një lufte të
krishterëve kanë qenë shumë të mira”. Pasi heshti i Çamërisë, me profesion ekonomist dhe i nuk u kursyen si kulaçet dhe kërbaçet, për ata
panevojshme dhe masakra për njerëz
pak, tha, - “Ky fshat këtu, - dhe i tregoi Finiqin, -
dalluar në këtë fushë, tashmë në moshën 77 që tregoheshin kokëngjeshur. Përveç kësaj në
të pafajshëm.
banohet nga të krishterët. Ai atje, - dhe i tregoi vjeçare, përmes një kujtese të lavdërueshme Çamëri nuk mbeti mik personal i ndonjërit pa
Mbreti Jorgo urdhëroi që të lajmëro-
Galbaqin, - banohet nga muslimanë. Dallohet jep opinionet e tij në lidhje me këtë ardhur me pretekste të ndryshme. Të gjithë
hej menjëherë Janina, Preveza dhe
ndonjë ndryshim ? Tripojorgua i vërejti me kujdes periudhë ishin parapërgëtitur nga guzhina e asfalisë
komanda e përgjithshme e Epirit.
të dy fshatart. “Nuk kanë asnjë dallim, të paktën nga
“Do të përshkruaj me aq sa kam dëgjuar nga greke dhe kishin një qëllim : “Çamërit duhej
Musa Hamiti me Lili Feçin shkuan larg”, - tha ai. “Le të thonë këta zotëri se kush është
Baba Sinua, nga babai im, Qamil Izeti, Xho me doemos të shkonin në Turqi, sepse këtu nuk
në ambasadën greke. Atje nuk gjeti
vrarë nga të krishterët, a ka patur ndonjëherë Shuaipi, Fejzo Beqiri dhe shumë pleq të do të kishte një mundësi jete për ta”. Ndërmjet
një gadishmëri, pasi ambasadori nuk
plaçkitje ndër ato fshatra, shtëpia e kujt është djegur
tjerë lidhur me marrëveshjen turko-greke tyre kishte edhe njerëz të mirë që, kur kishin
ndodhej atje. Sapo mori njoftimin,
dhe çfarë padrejtësie u është bërë ?”. Ndërhyri njeri
për shkëmbimin e popujve (turqëve që besim, nuk i dilte fjala, jepnin mendimin e
erdhi dhe u interesua shumë, por e
nga andartët dhe tha për djegien që iu bë Qeramicës banonin në Greqi dhe grekëve që banonin ndërgjegjes dhe jo të porosisë. Vetkuptohet që
pati të vështirë të lidhej me Mbertin
dhe Camadait para një viti. Lili Feçi ndërhyri dhe inë Turqi) që mori emrin kjo fjalë nuk dilte, sepse ishte dhënë besa
Jorgo. I doli në telefon një zëvendës
shpejgoi se “ato dy fshatra patën dëme, por për ato “Andallaija” (shkëmbimi). Megjithëse ne shqiptare. Ata më të zellshmit nuk nguronin
i tij dhe i tha se Mberti e kishte
dëme kanë qenë shkaktuar vetë, sepse u morën nuk ishim turq, Greqia u mundua me të t’ju tregonin “miqëve” se po mos të reagonin
marrë vesh këtë gjë nga ambasadori
bagëtitë të zotërve, vranë gjashtë xhandarë dhe gjitha mënyrat për të na shkulur edhe nga do ta kishin punën pisk me andartikonë që
anglez dhe kishte dhënë urdhërat e
luftuan me pushkë, duke dorëzuar bagëtitë e grabi- trojet tona, duke na dërguar në Turqi. Nuk kishte filluar të zbriste herë pas here nëpër
duhura.
tura. Nuk u dogj i gjithë fshati, siç thonë këta la mjet pa përdorur, si : rryshfet për fshatra në mënyrë të maskuar.
Brenda orës u nisën 5 telegrame nga
zotërinj, por disa shtëpi që kishin hak”. udhëheqësit tanë, kërcënim dhe me pasoja Filloi një diskutim i gjerë në popull. Ishin të
instanca të ndryshme, ku jepej
Myftiu e rimori fjalën dhe, ashtu urtë e butë, tha :shumë të mëdha në rast se nuk largoheshim, shumtë ata që u frikësuan dhe kërkonin
urdhër i prerë që andartët të mos
“Do të ishte mirë që ta fillonim bisedën me propogandën fetare islame, duke blerë ose largimin një orë e më parë për të shpëtuar nga
shkonin në Filat dhe vise të tjera të
mirëseardhjen tuaj, ashtu siç e do zakoni i vendit, duke friksuar klerin musliman “këshillat mortja greke. Flitnin mbarë e mbrapsht kundër
Çamërisë. Kushdo që të shkelte këtë
por kur pamë se po kërkohej gjakderdhje të pafajsh- miqësore të organizuara me kujdes dhe grekut dhe askush nuk ndërhynte për t’i ndalu-
urdhër, do të përgjigjej para Mbertit.
me, ndërhyra për të shpeguar të vërtetën. Kërkojmë shkathtësi” etj.etj. Kaçamitro ishte . . . ( ? ) i ar, bile tregojnë se një ditë shkoi në korofillaqi
Para se të nisej komisioni për në
ndjesë se e shkelëm zakonin. Këtu afër janë shumë Janinës, ishte një njohës i mirë i çështjes një që kishte dëgjuar sharje nga më të ndrysh-
Korfuz, Haziz Çimua nga Filati, që të krishterë që banojnë prej kohësh në Filat dhe i shqiptare, një politikan i zoti dhe i vendosur me kundër Elladhës dhe atje e kishin përcjellë
nuk rri pa bërë një bejtje, e sajoi :
dinë mirë marrëdhëniet tona. Le t’ua shpjegojnë më për çështjen helenike. I ruante shumë me të qeshura. Në fund një oficer i kishte thënë
Fjalët, tmerret, bëmat greke
mirë ata”. Andartët filluan të bërtasin dhe të marrëdhëniet me parinë e Çamërisë dhe “A mendon se rrezikohet Elladha nga këto
Çoroditën gjithë Filatin
kërcënojnë se nuk do të qëndrojnë duarkryq, hakun shpesh herë u zgjidhte shumë nga pa- fjalë ? Ik dhe mos na sheqtëso më për të tilla
Mendja urtë, hazër dyfeqe
do ta marrin se s’bën, tha njeri prej tyre. Kur e padrejtësitë që u bëheshin çamëve. Mik në gjëra”. Ky i shkreti, duke menduar se kryente
Kush vallë fiton davanë ?
turmën e andartëve të kanosej për hakmarrje, iu dukje, për të zgjidhur çështje të dorës së detyrën për mbrojtjen e mëmës Greqi, u ankua
kthye atyre : “Mato Stavro, Mato Stavro, për kryq, dytë dhe i vendosur për t’i shpërngulur nga tek prokurori i qytetit. Kur edhe ky nuk mori
Komisioni u nis brenda ditës nga
për kryq, (kështu betohen në shumicën e rasteve kur rrënjët të gjithë shqiptarët mulimanë. parasysh kërkesën, filloi të fliste me gojë plotë
Korfuzi dhe në mbrëmje erdhi në
inatosen) do të jap urdhër që t’ju arrestojnë dhe t’ju I mirë në dukje se këtu kishte tradhëti.
Filat. Atë natë rojet u shtuan dhe u
shpien të lidhur në Janinë, po nuk u zhdukët men- Thikë në shpinë Kleri në përgjithësi ishte për shpërnguljen. Një
lajmëruan të gjitha fshatrat që të
jëherë prej këndej. Andartët ikën menjëherë. Të Dinte ta përdorë pjesë e tyre kshte pranuar llokmën që u kishte
kishin kujdes mos zbrisnin andartët
gjithë u rreshtuan në të dy krahët, siç thamë më miqësinë afruar dhe ishin të detyruar të zbatonin urdhërat
dhe i gjenin gafil. Të nesërmen që
sipër. Pabesinë dhe e dhëna. Pjesa që nuk kishte pranuar të merrte
në mëngjes erdhi haberi, se po vjen
Tirpojorgua iu drejtua palës muslimane jo vetëm se egërsinë dhuratën e dhënë, ishin friksuar me mjete nga
ushtria e rregullt. Ishte ngarkuar përbënin shumicën, por edhe për mirësjellje, duke i Dinakërinë, më të ndryshmet. Këta kishin arritur në
tagmatari (koloneli) nga Gjirit
zënë të gjithë nga dora, pastaj të njejtën gjë bëri Greqinë. përfundimin që të largoheshin sa më parë nga
Tripojorgua që, me tagmën e tij, të
edhe me të krishterët. Vizitën e parë e bëri në Të parët thirri Musa Demin nga Filati dhe skëterrat greke, përndryshe do ta pësonin.
nisej menjëherë për në Filat, ta
xhami, pastaj vajti në kishë. Atë natë u pritën të Mazar Dinon nga Paramithia. Musanë e Kishte ndërmjet tyre që nuk ishin friksuar dhe
merrte në dorëzim qytetin dhe të gjithë ushtarët më së miri nëpër shtëpitë e agal- kishte të tijin, me të kishte bashkëpunuar qëndronin burrërisht, por edhe ata e shikonin
mos lejonte asgjë të keqe në
larëve. edhe herë të tjera, të dytin e dinte që ishte i largimin si shpëtim të fëmijëve dhe familjeve
popullsinë muslimane. Në fushë të
Komandanti kërkoi që të flinte menjëherë, se ishte gatshëm për t’u larguar për të shpëtuar nga të tyre. Këta ishin midis dy zjarreve : dhimbjes
Filatit i dolën përpara Tagmatarit
shumë i lodhur. Kishte udhëtuar gjithë natën e thonjtë e Greqisë. Musai shkoi më përpara. së vatanit, nga njera anë dhe mizorisë greke,
banda të andartëve të komanduara
mëparshme. Të nesërmen u krijua këshilli i ri i Kaçamitrua i vuri përpara një çek të bardhë nga ana tjetër. Tregohet si fjalë e urtë që kishte
nga Spiro Kremidha. Ata njëzëri
qytetit i kryesuar nga persona që kishte caktuar dhe i thotë : “Plotësoje vetë shumën, qirje thënë në Mazrek, Tahir Metja : “Në qoftë se
bërtisnin, se duhej të mernin hak për
Janina. Në këshill bënin pjesë edhe shumë mulsima- Musa. Nga ti kërkohet që muslimanët e vajtëm në Turqi, ne do të vuajmë. Fëmijët tanë
vrasjet që u kishin bërë vëllëzërve të
në. Jeta filloi me një qetësi që nuk prtej. Kjo gjendje
Çamërisë të shpërngulen në Turqi. Juve ju do të jenë mirë, por do të turqizohen. Po vajtëm
tyre, për djegiet e shtëpive të tyre
zgjati pak, se filluan padrejtësitë. Muslimanëve u beson populli dhe këtë detyrë nuk do ta në Shqipëri fati ynë nuk dihet. Fëmijët do të
etj. Tripojorgua kërkoi shpjegime
kërkonin armët. Këto u dorëzuan menjëherë, por keshë të vështirë për ta realizuar. Kuptohet jetojnë në fukarallëk, se vendi atje është i
për ato që i thuhej. Andartët sajonin
kërkesat vinin duke u rritur. Duheshin armë të tjera.
që neve na ke në krah për çdo gjë”. varfër po të flasësh shqip. Po mbetëm në
lloj-lloj gënjeshtrash dhe kërkonin
Në qytet nuk u përdor dajaku, por shtërngesa të Musai u mendua pak dhe pastaj tha :”Ju e Çamëri jemi të humbur të dy palët. U vendos të
me kusht të vepronin menjëherë. Në
ndryshme kishte. Muslimanët u mënjanuan nga dini se unë jam nevojtar dhe, kur më është mos largoheshin, t’ia lëmë Allahut në dorë këtë
Filat nuk kishte mbetur njeri i rritur
këshilli. Në fshatra rriheshin burrat pa shkak dhe dhënë rasti për të marrë shpërblime, nuk i punë. Të bëhet si të dojë ai, nuk ikim”. Gjith-
pa dalë në pritje. Në Kogjele ishin
këmbëngulej që të dorëzoheshin armët. Pas do- kam lënë që të më ikin nga dora. Këtë monë Filati kishte ndikuar në vendimet që ishin
rradhitur në një krah muslimanët që
rëzimit të tyre këmbëngulej për të tjera dhe u kërko-
detyrë nuk mundem ta plotësoj se nuk ka se marrë në të gjithë Çamërinë, prandaj ky
përbënin shumicën e demonstruesve
hej flori për të shpëtuar nga rrahja. Ankesat binin në
si të dalë unë t’ju them që të largohen për në vendim pritej me padurim.
me Myftinë në krye dhe në krahun
vesh të shurdhët. Këshilli i Filatit pak nga pak u Turqi, pasi deri më sot u kam folur në emër Kundërshtimi ishte i fortë. Shumica e Çamërisë
tjetër pakica e krishtere me Dhespot-
shndërrua në një përbërje ekstremistësh që kërkonin të shqiptarizmës. Po të kërkoj një gjë të e ngriti zërin deri në Lidhjen e Kombeve. Për
in në ballë. Rexho Hamiti e kuptoi
me çdo kusht ta mërzisnin palën muslimane. tillë, jo vetëm që nuk do të më besojnë, por këtë u formua komisioni ndërkombëtar për ta
se andartët kërkonin që të bënin
Pasuritë e zotëruesve çamë që ndodheshin në ka rrezik që të më rrahin edhe me dru. Po të vendosur gjendjen në vend. Sapo erdhën
ndonjë mënxyrë. I propozoi Dhes-
fshatrat, ku banoheshin nga grekërit, u sekuestruan.më lejoni të flas hapur do t’ju bëj një anëtarët e komisonit në Filat, shkuan dhe u
potit dhe Myftiut të shkonin edhe
Kjo ndodhi vetëm në Çamëri dhe në asnjë vend vërejtje dhe njëkohesisht do t’ju jepja një ndanë karamele fëmijëve, njeri prej tyre hodhi
ata në bisedën që po zhvillohej
tjetër të Greqisë. Taksat për palën muslimane u këshillë për t’ia arritur më lehtë qëllimit”. dhrahmi mbi kokën e tyre për të dëgjuar se
ndërmjet komandantit të ushtrisë
shtuan haptaz etj. Duke pranuar se qyteti i Filatit “Po të dëgjoj qirje Musa, fol pa frikë”. Dhe çfarë gjuhe do të përdorej nga fëmijët. Nuk u
dhe andartëve.
pati më pak padrejtësi nga fshatart përreth, si edheMusai vazhdoi : “Mos e kërkoni këtë punë dëgjua përveçse shqipes dhe shumica e krisht-
U bënë 6 vetë, Myftiu përpara,
nga kazatë e tjera si Paramithia, Margëlliçi dhe nga njerëzit që nuk kanë influencë erëve që ishin fëmijë të jevgjëve, flisnin shqip.
pastaj Dhespoti, Lili Feçi, Rexhua,
Gumenica, kjo në saje të marrëdhënieve të mira që kombëtare tek çamërit, por aktivizoni klerin Komisioni atë natë kërkoi që të mos e
Hakiu dhe një i krishterë tjetër
kishte popullsia prej kohësh dhe të mbrojtjes musliman. Këta e kanë më të lehtë për ta shqetësojë njeri. Ishin të lodhur. U krijuan
shkojnë drejt tek Tagmatari. Ai
këmbëngulëse që bëhej shumë nga të krishterët kryer këtë punë dhe populli i dëgjon më kushtet e duhura dhe i lanë të qetë. Në mbrëmje
zbriti menjëherë nga kali dhe i dha
filaqotë. shumë. Sepse çamërit, duke qenë fetarë të u mblodhën në shtëpi të Shuaip Metes. Nga ana
dorën Myftiut, Dhespotit dhe të
mirë, u besojnë shumë atyre”. e tij, Mit’hat Beu, përfaqësues shqiptar, nuk
gjithë të tjerëve. “Qirje Dhespoti dhe PERIUDHA NGA OKUPIMI GREK MË 1912 – I kënaqur nga këshilla e mirë që i dha fjeti, por erdhi në mbledhjen e burrave të
ju zoti Myfti, - tha Rexhua, - ju i
1923 Musai, Kaçamitrua i mbushi çekun për 50 Filatit. I pari e mori fjalën Myftiu i cili dha
dëgjuat se çfarë i thanë komandantit
mijë dhrahmi. Duke ia dhënë çekun, i tha : mendimin se duhej të shpërmguleshin në Turqi.
këta zotëri. Ju takon juve t’ia
Kjo periudhë nga 1912 e deri në vitin 1923 ishte “Efkaristo, qirje Musa (të faleminderit zoti Jetesa këndej e prapa me grekun është e
shpjegoni se si qëndron e vërteta”.
luftë sistematike e qeverisë greke për t’i mërzitur Musa), më dhe një këshillë të vlefshme. pamundur. Rastin nuk duhet ta lëmë të na ikë
Menjëherë e mori fjalën Dhespoti i
çamët autoktonë me çdo mjet. Qëllimi ishte largimi Meri këto se i ke hak”. Duke zbritur shkallët nga duart. Atje do të jetojmë me njerëzit e fesë
cili filloi t’i shpjegonte se ato që iu
i çamëve nga trojet stërgjyshore dhe helenizimi i e pallatit, Musai takon Mazarin që shkon në sonë dhe do të jemi të barabartë me të tjerët.
thanë Tagmatarit, nuk qëndrojnë.
vendit. Këtu në rrethin e Elbasanit në Shqipëri ka thirrjen tek Kaçamitrua. “Çfarë të kërkoi ?, - Kurse Shuaip Metja u detyrua të thotë : “Këtu
“Qirje Dhespoti, - i tha Tripojorgua,
shumë çamër të moshuar, sidomos nga fshatrat e pyeti Mazari Musanë. “Shko e do ta ma- kemi lindur ne dhe të parët tanë. Këtu kemi
- nuk do ta marrësh për keq që t’i
 P a g e 6 O u r W o r d s

Poezi
MBRETIT ZAGOLLIAN Po levis varri Fan Kokalle si Mbret Shqiponjen e Kusarin
I derguan Cufe Nolit Kriminel!… Po ku ishe more Pamvarsise O Vellezer c’na Sala na levdon Ahmetin!
Dhe Ahamet Zogu I par Mullan I dergon leter trim Ne balle e more ka gjetur
Del I gjithe I pa lar Nga brenda te mar Agollit Ku ishe more Plot 73 vjet?!… Damken Nderon Kusari Ter nje popull injorohet
Si hajdut e si kusar kalan Thuaje cubit te bandill Tradhetar i Kusarin Sikur eshte bageti
Me Serbin beri Pazar Te tregoj per ter Vicidolit Kur luftohej Ato kokallet e tua Shqiperise!… Eshte ngritur Injorances i kendohet
dynjan Mos ti beje ndere neper male O Zogoll i quajtur Dordoleci Nga Primitivi Sali!
Me Vermosh e Shen C`bente Mbreti per Zagollit Ne hi mbuluar o mbret Ty s´te nderon Dhe na nderon
Naune Vatan thengjill Bac Bajrami kur Shqiperia Tradhetarin! Historine po e prish
I shiti per dy sapune Mos I hiqe petat Florinjt ne ish gjalle Po te nderon Se gjerat jane me thelle
Diten qe mbaroje pune Kur shkonte e vriste lakerorit mergim i kalle! La per ty nje Kusaria Thot eshte figure Ti o Popullo vet ta dish ta dish
Iku naten si begune fazan Se ka qene hori I Amanet!… Ahmet Zogoll e varrosur Erdhi mbreti kokeshpelle!
Merte me vete digan horit Kur luftohej Pabesia Varrosur nga
Popullin e la ne gjum Pinte vere Na- Iku me grate e neper male Kur ish gjalle dhe Po te nderon Historia Si Salushin edhe Zogjin,
Neper nate kaloje lum pollitan oborit Gjaku derdhej si Avniu Cmenduria!…. Mbret Laneti I kemi te dy Satrap
Si cifuti me bastun Kendonte per Qer- Na la pas ne rreke Djale i ri lanetosur Kane prere e kane vrare
Neper bote si majmun belan kohen e qorit Ahmeti veshi libohovit Republike, vajto Po levdohet nga I kemi te dy kasape.
opingat E kishte mbushur Ti, Marria!
I vane pase ca yzmeqar Ish lopcar ne Lavdosh Isufi Dhe ja mbath si Revolen Po na nderon Burgajet e Vicidol
Qe u shpallen si obortar Burgajet Chicago, ILLAV- rrufe!… Dhe per ty more Monarki Do ti ndertoje Na i dhane Vendit Mbret
Vete mbreti si tradhetar Ushpall mbret pa DOSH ISUFI jezit! Po lozet nje Mauzole Nje Sali e nje Zogoll
I mban lidhur me litar bereqet Florinjt ne Komedi Kur s’meriton as Na i dhane dy Lanet!…
E mbajti hunden N.VJOSA -- mergim i kalle Dy fjale tha Regjizor nje Hale,
Vrave shume Patrijot perpjet Nje nga nje ato Hasan Prishtina Batakci!… Levdon Haleja Nje te vret e nje te vdes
Qe dhe sote I qajme me Gjer sa iku pa lezet NJE SALI DHE lingota Dy fjale per ty o Halene Nje te lyen e nje te lan
lot Erdhi fundi I Dinas- NJE AHMET !…. O mbreti yne me Zagar Vaj medet more Vellezer c’po Te dy betohen per bese
Ishin Burra mendje plot tis halle Dhe Hasanin se Sali ndodh me ne!… Por te dy bese s’kane!…
Monarkin s/duronin dot Doli era e kakardhis Po vjen Mbreti O mbreti qe tallet tret dheu Cfare ben me ket
Ngeli larte bishti I Harabel Bota!… Te urrente o Shqiperi E levdon me fjale Nje te vret para shtepise
Mbushe arkat me flori dhis “Oborri” ta prese Kusar! E shpallur si te medha Nje ne Shpelle te Dragobise
Vodhe Nenen Shqiperi Nipi I mbretit e del O Mbreti qe tallet Republike, Gjoja na krijoi Tjetri te dergon per gjah
Nuk u ngope si njeri stolis Po na vjen pa Bota Ti qe na vrave Ndere ben si shtetin Hasana -baraba!…
Hengre pyllin si ari pende, si Gjel O i vetshpallur Luigjin Monarki!… Levdon Kusari

Poezi
Te dy “donin” Shqiperine
Nje e ktheu Koloni shtendosjen e kasin hije duare prej guri tënd...
Tjetri na shiti dhe varret Na ndryshoi dhe Ti je vala qe universit e njëjta dramë Nje tufe pshereti- E dua
Edhe detin ne Greqi!… Historine perkdhel faqet….. ngrohtesine e lozet përdite mash… driten e tij prej Shpesh,
Na thote Zogu qe i diellit ngrihesh maske e Pastaj ënderrash ngjyrimi i qiellit kthehet gri...
Njeri e ktheu Shqiperine mire me piklat e lehta e rreze pas rreze tek maske bije. Erdhi nje puthje Ndërsa buron Shpresat rriten gjatë ditës,
Nje Popull analfabet Patriot Esat Tra- t'ambla, qe nga puthte henen Nje det per- mbi shpresën tonë ndërsa natës marrin fund
Tjetri e faroi me kaos dhetine deti arrin.... gishterinj qe Ti thua: qafimesh të përgjakur... gjumit në harresë mbuluar me
Gjysma lane Atdhen e Tradhetar na ben preken nga -Vdiq besimi. Bota, Shqipëri, jorganin e gjumtë.
vet!… Avnine!… Ti je shkrimja e mollezat E qanë, e lanë e Tashme ishte e ti dashuria dhe Në hapjen e mëngjesit
tij, siluete e lules se shkoi matanë dashuruar… dhimbja ime ende sheh hënën të
Njeri turkoshak me damke Te tera i do per pjeshkes ne ballin në kryqëzime var Pas nje fundi praj ajri, drite dhe kuqërremtë,
Poshtersi e varferi vehte Ti je nje tend përgjerimi Vinte ky fillim qiejesh, prandaj, lë mënjanë peshën e
Tjetri e ktheu Sicili Blen gazeta dhe magjepsje e vrull me ben vend të magulltën Dhe te gjitha hedhur mbi supet mallit për të vrapuar
Me droge e Hajduteri! pushtete qe e copezon… ne syte e tu blu shpresë, si pe- gjerat e mi punëve të përditëshme,
Blen gjyqtare e te hidhem me not livan. Kishin veshtirnin si balada zjarri . shpesh-herë harruar veten,
Te dy bene “histori” prokurore Ti je fershfritje e zhytem aty ku tend Shqipëri diku...
Nje e kemi Shakaxhi Flet si Mbret pa vales, s’dal dot Çudi! Pamjen tende ti dashuria
Tjetri na mbolli Lajthi kurore!… ku s’dua te dal Dëgjoj! Prekjen tende dhimbja ime prej Ndofta zemrën e ke lënë në
Mjera ti moj Shqiperi!… e imja e papame mos e ndal Zerin tend shiu shtëpi,
Kemi mbreter qe vjen nga deti, muziken mbi tela S'qënkam hije! Enderren tende dhe rrufeshë kur kthehesh cfilitur, nuk
Njeri Dhender ne Serbi katundare harpa dritheron Zhgënjim Gjithcka përveluese. mundesh ta gjesh.
Tjetri ne Hungari Vucidol e Burgajet Ti je alegoria e muzat lodrojne si a thjesht një çast Quhej dashuri Mbi malet e
Shiten mall e katandi Nje Sali e nje Ahmet saj, te çartura që bije. Gjithcka bardhë Ajo fle, dëshirash harruar, në
Shiten Nenen Shqiperi!… O medet, o medet! kendojne kenget Ishte shendruar si aedë popullor. ndonjë kthinë…
… kunora e saj me qe vetem ne i Të them: Ne puthje ku këga mbetet
Vrane e prene Patriote, eren, dime Une rendja lart Venka Çapa
Vrane e prene shqipetare FLUTRA MALO ti me fal vetem "Boshllëk, Perms ketij si një aureolë
Kusari e krime plote Ti je qetsia e qiellin qe ke ne sy kujdesju tëndes fundfillimi dielli TE SHPRESOJME NE-
Delenxhi e tradhetare!… Ti...... pushimit, une gjithesine… fjalë Isha zjarri I Të puth Shqiperia TIRANE ME MIRE
tek ty jashtë teje rrufeve ime
Zogolli ne kohe te vet Ti je nji vale e Ti je levizja do jem buza e "harruar" Ta mbyllura Ti zemra ime.
Na e shpalli vehten Mbret pashembullt… irruente. perflakur nga zhurmon një botë brend per- Dashuria ime. Mbyll sytë dhe shikoj si një
Sa zili e ka Saliu puthja e pare e tërë e gjalle. qafimit… Dhimbja ime ëndërr
Perse Mbret te mos jete?! qe vjen nga deti...... Ti..... zemra e vogel qe ndersa luja Malli im,
… mban gjithesine Vasil Tabaku me marrezite e Mëngjesi, Një vend tej reve si ylber
Ti je vala qe ngrihet Albana Cufaj dashuria qe humb FUNDFILLI- dashurise mesdita trarëve
Te dy te vene ne gjume e thyhet... Zhuta çdo gjykim MI… gjer ne harrim dhe mbrëmja ime
Te vrasin e kan ngushllim Çasti im… ti do jesh gjith- isha harrimi e fundit… Një vend që është larg
Jane te gezuar shume… nen rrezet e flak- mone mall, malli Fjalet I embeli I nje
T’marrin pjese ne hidher- ta..... ne buzete tua piva im… Ndertonin murin fillimi… Sofia Ziri-Nako Asgjë nuk është e ndaluar ,
im!… shijen time e heshtjes MËNGJESEVE...
Ti je vala qe sensu- tretur ne grimca Klarita Selman Buzeqeshja Vasil Tabaku Bota është ende aty me te
Nje na hiqet Demokrat alisht rregullohet, gjithesie Ti thua: Mblidhte lulet e SHQIPËRIA IME Tek sytë e tu, panjohurat .
Po nuk njeh asnje Pushtet ne gishterinjte e tu mbetura prek ftohtësinë
Pushtetet i do nen sqetull ne buzet e ujnave ndjeva shpirtin - Bota nuk ka Mbi ikjen tende E dua vendin tim djersëve të ballit Sikur ne tregimet magjike te
Hajde mos i thuaj Mbret! dhe me delikatese tek vibron dritë. prej uji… E dua peshërëndë, zanave,
… puth spondat... muziken e lires Rrugeve rrësh- Une mbaja nder dhimbjen e tij të mërgimit
 V o l u m e 1 0 , Is s u e 2 0 P a g e 7

Poezi
Ku janë lindur vetem ne perallat Bie ky shi vere si dush Ilmi Tahiri dhe larg jush, qenkam kot , dikur ishe vertet e lumtur
veriore . dehes , Mall unë po tretem, veç një herë, tani je e ndarë,
mall për nënën në ëndërrime, të ju puthë, athua për ty,
Një toke e cila bie borë mjerimin e Livando me arome dhe babanë, larg babasë, të ju shoh sot, nuk mjaftoi as
ftohtë, mahnitese , asgjë nuk i vihet, dhe nënës sime, lamtumirë dashuria e parë,
dot përballë, nuk shoh dot e imja botë tani jeto vuajtjen
Askush nuk e di ,e nuk e njeh Malet bien ne sy si ten- sikur shiu me stuhi , asnjë njeri të gjallë, ndoshta në dhe kujtimin e parë,
Pendimin , derat kolosale. zhytem në pikëllim, te familjes sime, parajsë se ishulli i lumturisë,
në thellësi, ti ç' më duhesh do t'më ndalen u shëndrrua në zjarrë,
Shiu-i veres vjen furishem , Neper luginat e erës nuk ka as varkë, kështu o jeta ime, mall edhe ti sot e përlotur,
cvilenet rriten, që më shpie një jetë vrerë këta lot. por edhe e ndarë,
Me tufa zogjsh ne shtegtim . me aq shpejtësi, u mbush që sot kot kërkon gjetkë
Me ajër nenexhik , bor- sesa malli im , këtë shpirti qartë, autor ilmi tahiri se ishulli i lumturisë
Shkakton verbim kjo bore malore zilok , orlinec , për ju të dy, e thotë , tashmë është
mall e dhimbje ndalmi dhimbje, dhe tharë ,
Tokë me lumenj akulli , liqenet e Daravites te mirseardhjes edhe lot, malll e lot, 6:14pm ty s' të mbeti
tokës se stines se vere , vite të tëra unë të lutem Ilmi Tahiri gjë tjetër por
s'ju kam parë dot, Ty O Zot E ndarë fillo tjetrën garë,
Rrine përqafuar nga vesa e mjegulla Livadhe harli- unë po tretem se rënkova ti më parë, ti mund të tretesh
sur ,gjelbëruar haperuar , nga ky mall, unë thellë sot , ishe plotë ndjenjë , aq lehtë,se ishulli
Fluturat dhe bletet bashkë- sikur qiriu këtë mërgim plot dashuri dhe zjarrë, i lumturisë që moti
vallezojne Lisa fluturues në hapsira dal nga dal, trete O Zot, nuk dUroje dot vetminë , është dhe tharë,
hyjnore , unë larg jush më mirë qenka sa e urreje vallë, tashmë thuaj vetes
Kopshte misterioze , lule qe hi- po ndjej mall , të të iku gjersa e takove sa keq qenka
jeshojne Musht ne hoje dhe mjaltë u dogja në prush, në tjetër botë, të dashurin tënd e ndarë.
bletesh larg atdheut , se larg jush dhe ishullin e parë,

Blood on the streets of Kavaje Albania….

What Now!!!
Second term for Elvis Rroshi, what’s he doing for
the family!! Burg per vrasesit

Paeonët – të parët tanë në Maqedoninë e sotme

Paeonët – të parët tanë në Maqedoninë e Shkupi, Shari, Shtipi, Shkodër, Mat-i, Dri- shfaqnin me prodhimin e monedhave të Lulëzimi i papritshëm i i kultures solli edhe polar-
sotme ni, Lesh-Lezhë, Ishmmi, Buenë, Bunë, tyre të argjendit që në shekujt 6 –të -5-të izimet (fesatet) në mes të popullsisë të cilat shumë
Durrës, Qafa e Prushit (Scupi, Scardus para Krishtit. shpejtë do ta sjellin edhe shkëlqimin e tyre. Rritja
Pra, nëse në botë flitej e shkruhej drejt për mons, Astibos, (us) Mathis, Drinus, Lis- Pa shikoni se sa shume ishim : Abrei, pasurore në mesin e anetarëve të barabartë do te sjellë
ne, neve nuk na mundësohej të kishim qasje sus, Issamus, Perustae, Pirustae). Është Ab- edhe etjen për pushtet e cila do të sjellë edhe deshirën
në këto shkrime. Arsyet ishin të ndrysh- konstatuar se shumica e këtyre toponi- roi,Albanoi,Amantini,Andizetes,Ardiaei, për udhëheqje klanore e me këte edhe lindjen e aris-
me ,por të gjitha me një qëllim : meve të sapopërmendura janë ilire e Vardaei ,Ardian,Arrianes,Atintani.,Autaria tokracise. Dhe me rradhë do te lindin edhe dinastitë.
“shqiptarët ,nuk guxojnë të shkollohen ,janë zhvillimi i formave të sotme të tyre nga tae ,Breuci,Carni,Chaones ,Chelidonioi,Co Dita e shkëlqimit parahistorik do te paraqitet ne
raca më e zgjuar e Ballkanit dhe nëse ata e ato të moçmet ka qenë i mundshëm vetëm lapiani ,Daesitiates thellësinë e fisit dhe do të lindin pricërit paeon të
njofin të kaluarën e tyre,paraqesin rre- me ndërmjetësim të fonetikës historike të Dalmatae ,Daorsoi, Dardani, Dassaretae, cilët do të rrisin dritën e plotë të historisë. Suvereni i
zik.”Vitët kalojnë, kohërat ndryshojnë dhe shqipes; gjuhët sllave, me të drejtë, janë Daunii, Deraemis- parë i Paeonisë (një ndër te parët) do të jetë Teu-
një rizgjim kombëtar është më se i përjashtuar, sepse në kohën e kryerjes së tae,Derentini,Deuri,Dindari,Ditiones taosi,i cili kujtohet edhe për monedhen e tij të ar-
nevojshëm. Ne nuk guxojmë të mbesim këtij procesi gjuhësor, bartësit sllavofolës (Dicioni),Docleates gjendët,një diabolë në mes të viteve 450 dhe 435
peng i të mëshefurit të së vërtetës për ne. të tyre, në ato kohë, po gjëllinin përtej (Dokleati),Encheleae ,Glinditiones paraKrishtit.Monedhat e Teutaosit u gjetën në pallatin
Ne duhet historinë tonë ta qesim në pozita maleve Karpate. (Idriz Ajeti”Formimi i (Glinditioni),Grabaei Paeon në Markova Kula afer Demir Kapise së
më të favorshme ,dhe ndriqimi i saj me popullit shqiptar dhe i gjuhës së tij”) Histri, Iapodes, Iapudes, Iapydes, Iassi sotit ,ne Fyrom-in e sotëm. Njifen edhe dy princër
njohjen e saj me pranimin e saj, me mburr- Edhe Herodoti e për gratë e paenianëve Iapyges Labeates LatobiciLibur- tjerë të famshëm tëPaeonisë ,Longari dhe Dyplaiosi
jen tonë për të kaluarën tonë, do të na bënte shkruante se ishin me zë për bukurinë e ni,Maezaei ,Melcumani (rreth viteve 300 prK). por ishin edhe të tjerët të cilet
më të preferuar nga ana botës së civilizuar, tyre.Bile kur ushtria e Persisë e Mardoni- Messapii, Molos- e mbanin Paeoninë Ilire –Nicharchosi, Symoni dhe
dhe në të njejtën kohë do t`i thyenim hundët usit e sulmoi Paeoninë , morri me vete si,Naransii,Oseriates ,Paeligni, Paeones, Bastareiosi. Dinastitë Paeone trashëgoheshin nga
e fqnjëve të cilët na kanë sjellur në këtë me dhunë bukur shumë bukuroshe nga Parthini ,Penestae, Peucetii,Picentes mbreterit Agis (359 prK) ,Lycaeiosi (340
gjendje të alivanosjës kolektive shqiptare. këto anë. Pirustae Plearaei Poediculi. Sallentini, prK),Patraiosi(335 prK), Audeleoni(286 prK), Aris-
Si t`ia bëjmë? Fiset ilire t ë Paeonëve i banonin malet Sardeaties Scirtones Sesareti,Taulanti. toni , Leoni, dhe Dropiani .
“Ligjet fonetike dhe kronologjia e tyre na dhe fushat e Maqedonisë(FYROM-it) së (emrat e fiseve janë ne latinisht) E kam një deshire të flakët që të ndriqohet plotësisht
japin dorë t`u vëmë gisht toponimeve të sotme.Ata u rriten ,mësuan dhe e zhvill- historia e Paeoneve misterioz , nga shkencëtaret
lashta, vendbanimeve tona, oronimeve, uan shpirtin e tyre,kulturën dhe të mirat e Por sot do të flasim për Paeonët dhe tanë ,historia e Paeonëve të cilët njifen 1200 vjet para
emrave të maleve, qyteteve të moçme: tyre.Paeonët , integritetin e tyre kulturor e trashëgimin që e kemi nga ata. Krishtit e deri ne shekujt 4-3 prK. Por ne nuk kemi
 P a g e 8 O u r W o r d s

Paeonët – të parët tanë në Maqedoninë e sotme

nga ,jemi te zenë me mohimin
tonë, jemi te ngulfatur me duart
tona të cilat për ditë e më tepër
na e shtrengojnë fytin.
Por krenaria e trashegimisë së
Paeoneve shihet edhe ne
Shtipin e sotëm(Astibi,Astibus,
Astibos) i cili ishte kryeqyteti i
Paeononisë . Ky vend
permendet së pari në shkrimet
e historianit Polien ,qe nga
shek i tretë para Krishtit. Ai e
permend Lumin Astibo e që
mendohet të jetë Bregalnica e
sotme . Polieni na shkruan se
këtu behej edhe kurorizimi i
mbretërve te Paeonise, Edhe
pse qyteti i Astibos u
shkatërrua nga Gotët barbar
ay prap edhe sot mbetën
shumë dëshmi.
Stobi ,nje vendbanim Paeo-
nian ishte ndërtuar që në
kohërat arkaike. Është i
ndërtuar në mes të lumenjve
Erigon (Cerna Reka) dhe
Axion (Vardar) , te cilët
bënë që lugina e plleshme e
Vardarit të jetë qendër e një
lulëzimi ekonomik dhe
tregtar . Këtu perpunohej
edhe mermeri i cili nxirrej
ne bjeshkën e aferme të
Malit Klepa.
Stobi (sot Gradsko) ishte
qytet i vjetër i Paeonisë i
cili ra ne duart e Filipit te V
-te ,ne vitin 217 prK., dhe
me këte filloi sundimi në
këto toka me një fis tjetër
Ilir- Maqedonët.
Fahri Xharra
Mentor Thaqi .
Nderi dhe Krenaria e
Deçanit, Dardanisë dhe jetën dhe veprat e Heronjëve kur vriste errësira,
Arbërisë lidhen ngushtë të Epokës së Nderit, në frymë trimëri, urti, vendosmëri,
edhe me Emrin e Salih popullore: të gjitha në një qenë
Çekut, Esat Mushkolaj, ..., shkri!
Shoqaten e Juristëve të Salihu dhe shoqata e Në ballë dolën Viganët,
Pavarur të Deçanit që pavarësisesë n´shërbim t´Kombit e
ishin avangardë e jetsimit t´Atdheut,
të Kushtetutes së Kaçani- (S. Çeku, E. Mushkolaj, Rr. bënë strategjitë dhe planet
kut në Dardani, kjo Bruçi, ... Nderim!) dhe, Heronjtë mbinë prej
përmes Statutit të Dheut!
Komunës së Deçanit në Eh! Mbaj mënd njëherë, Historianë e Juristë,
Republiken e Kosovës që Urtia ishte Nderë njerëz të kokës, profesion-
luftonte për Pavarësi! dhe ecej përtokë, istë,
Nderim! me arësye dhe kokë! rreth Shoqatës në Deçan,
Një këndim lavdie për Ato ditë të vështira, një Model bëjnë, për

Ku eshte sherbetori tani te fusi keto dy llume neper burgje per krimet e tyre apo ka neoje per ndonje shtytje dhune
si ne kohen e diktatures se 1945….a mjere ai popull dhe per ato njerez atje...
Ina Rama—-Adriatik Llalla Nga nje e pa-afte tek nje sherbetor shkon Prokuroria e Shqiperise….presim nqs ka
ndryshim...filloi dhe llalla nga shkelja ligjit tek Marku , qe I thone njerezve qe nuk duam tja dijme per ASNJE.
Veglat e mafies ne Shqiperi

Shqiponja e lirisë
Shqiponja e lirisë heroin kryesor të librit, per- bukura shqiptare, vendosa të Suedi për mbijetesë dhe për sikur të fton të njohësh mençura, mendim-bukura,
sonalitetin e madh shqiptar: largohem kudo qoftë, në qiell, në një jetë më të mirë. doemos këtë njeri të sokratike.
(Përjetime nga leximi i Sadulla Zendeli, të pagëzuar hënë, në ferr!” madh, teksa ndjen
librit të Sokol Demakut: me emrinDaja nga vetë Krenohesh me një njeri si dëshirën t`i shtrëngosh Duke vijuar leximin e
”Sadulla Zendeli - Daja, shqiptarët me banim në Suedi Mjafton ky paragraf për një histori Daja, kur lexon se, nga duart e munduara nga librit për Dajën, mëson
në aventurë me drojën e dhe që autori e cilëson ”Drita të tërë, për të treguar se çfarë nxënësit shqiptarë të cilëve jeta, t`i njohësh shpirtin e se, heroi ynë, vendosi të
një emigranti të “pa shqiptare e Skandinavisë”. forcash atdhedashurie gjëmojnë ai u ka dhënë mësim, kanë sfilitur nga brenga, t`i jetonte në ishullin Oland,
atdhe”) dhe jehojnë me krisma bubulli- dalë 95 intelektualë. Vetëm ndjesh rrahjet e zemrës që një ishull i mre-
Demaku shkruan se Daja mash brenda shpirtit të njeriut që e në qytetin Nybro, ku Daja vrullojnë nga malli për kullueshëm, ku, mbi detin
Shkruar nga Viron KONA është poet, pedagog, mësues, do atdheun si Atin e tij; e do hapi të parën shkollë shqipe vendlindjen, nga respekti Balltik, të çon një ndër
shkrimtar, leksikograf dhe Mëmëdheun si nënën e tij. Atdheu në Skandinavi dhe punoi për suedezët, që e urat më të gjata në
Në foto Viron Kona atdhetar i madh. Ai lindi në është gjithçka: edhe nënë edhe për 27 vjet me radhë, janë mirëpritën, që iu gjendën Evropë. E, pikërisht në
fshatin Sërmnovë të Gos- babë, mbase prandaj dhe ne shqip- mbi 40 vetë të punësuar në pranë në ditë të vështira si këtë ishull, ku edhe mbreti
Më 30 mars 2013, në tivarit më 3 qershor 1935. tarët e cilësojmë me të dy këta sektorë të ndryshëm të miq të vërtetë. i Suedisë ka rezidencën e
Boras të Suedisë, në prani Shkollimin fillor e kreu në emra që përmbajnë bukurinë e rëndësishëm. Po kështu tij verore, ku ndodhet një
të një auditori të gjerë vendlindje dhe në Vrapcisht, madhe jetësore: Atdhe, Mëmëdhe. edhe 30 nxënës të tjerë në E pata fatin ta njoh këtë kështjellë madhështore e
suedezë e shqiptarë, u kurse gjimnazin, dega e qytetin suedez Kallmar Njeri dhe e përjetoj çdo kohëve të vjetra, ku
përurua libri ”Sadulla ekonomi, e filloi në Gostivar Rruga e jetës së Dajës, në libër kanë dalë profesionistë të fjalë e frazë të Demakut, ngrihet monumenti simbol
Zendeli-Daja, në aventurë dhe e përfundoi në Strumicë. është përgjithësuar me rrugën e shquar. sidomos kur e takova i Birgitës, pikërisht, në
me drojën e një emigranti Më tej, flitet për punët që qindra mijëra shqiptarëve në Dajën 78 vjeçar të zhytur këtë ishull të Veriut të
të “pa atdhe”. Autori, Daja ka kryer në vendlindje, shekuj, në dekada e vite. Daja Demaku shkruan se 16 vjet në studion e tij, të rrethuar largët, Daja ka ngritur
poeti, shkrimtari, mësuesi por edhe për atdhetarizmin e është shndërruar në simbol të të Dajës, e përqendruan atë nga dallgë librash në shtëpinë dhe “tempullin” e
dhe gazetari i njohur tij, duke kundërshtuar në qëndresës, të rezistencës, të be- në universitetin e Upsallës, gjuhë të ndryshme të tij, ka ngritur lokalin e tij
Sokol Demaku, në hyrje të mënyrë të drejtpërdrejtë tejave të vazhdueshme për liri. në Sofje, në Boras dhe në botës, por sidomos të me emrin Shqiponja, në
librit njeh lexuesin me nacionalistët sllavë, që kër- punën madhështore të gjuhës shqipe: fjalorë, ballë të të cilit janë ven-
qytetin e lindjes së Dajës, konin t`i zhbënin shqiptarët. Të nguliten thellë mendimet që hartimit dhe botimit të libra poetik, tregime, dosur dukshëm dy flamuj:
Gostivarin, me natyrën e Duke cituar fjalët e Dajës, autori i këtij libri ka arritur t`i fjalorëve themelorë. Por, romane, libra gjeografikë njëri i Shqipërisë dhe tjetri
tij mahnitëse, me demo- autori shprehet se ”Zgjodha shkëpusë atdhetarit të madh, i cili edhe në vazhdim, kjo punë dhe historikë, një galeri e i Kosovës. Shqiponja u
grafinë dhe bashkëjetesën më të mirën e së keqes dhe te Suedia gjeti besimin tek ëndrra e nderuar dhe fisnike në tërë jete njerëzore, mes të qëndron të dyve mbi krye,
e banorëve nga disa emigrova ! Përse? Sepse e tij për arsim e kulturë, aty gjeti dobi të mësimit të gjuhës cilës qëndronte duke shqiponja e lirisë.
kombësi, me pasurinë e ndryshe duhej të bëhesha mbështetje për lirinë e amtare të fëmijëve të bash- medituar e shkruar pa
vlerave atdhetare dhe të spiun i vëllezërve të mi, i shumëkërkuar të bashkëkombësve këkombësve, mbeti kredo e kurrfarë ndalese dhe pa u Lokali i Dajës me emrin
traditës, me personalitetet atyre që mbanin kësulë të të tij shqiptarë. të gjithë jetës së Dajës, këtij lodhur heroi ynë, Sadulla “Shqiponja” në ishullin
nga të gjitha fushat e jetës, bardhë, i atyre që e donin njeriu të urtë në mendim, të Zendeli-Daja. Oland
me historinë dhe, deri, flamurin shqiptar, i atyre që Sadulla Zendeli-Daja, në studion e shkathët dhe plot guxim në
etimologjinë e emrit këndonin dhe kërcenin valle tij veprim, të dashur dhe Të falënderojmë nga Vepra pa fund ka shkruar
Gostivar ( Goca e shqiptare, i mësuesve dhe mirëbërës, humanist në zemra Sokol Demaku që, në këtë ujdhesë Daja, dhe,
Tivarit ). Demaku e pre- mjekëve, i të burgosurve Duke përfunduar universitetin e karakter thellësisht njerëzor. me librin tënd jetësor dhe siç kuptohet, shumica e
zanton lexuesin me heroin politikë, që për “faj” kishin Upsallës, njërin ndër universitetet të shkruar fund e krye me tyre i kushtohen Kombit,
e Gostivarit Xhem Gos- dashurinë për Shqipërinë dhe e njohura të botës, Daja me Duke qenë edhe vet në dashuri e ngrohtësi Shqipërisë, Kosovës,
tivari, të cilin e cilëson trojet tona të shkëputura nga shpirtin e tij të ndjeshëm atdhetar, emigracion, në rrugën e vëllazërore, po na njeh me trevave shqiptare, kudo.
“ikona e trimërisë shqip- shteti amë. E këtë nuk ma rrënjosi bindjen se, me dije dhe Dajës, Sokol Demaku i Sadulla Zendelin, njeriun Librat u dedikohen
tare”. Në vazhdim, ai lejonte ndërgjegjja ta bëja, kulturë, do të mund t`i ndihmonte ndjen thellë jetën dhe që e do dhe e njeh çdo fëmijëve shqiptarë,
tregon për Bilal Selimin, prandaj edhe zgjodha të sadopak popullit të vendit të tij të privacionet e mikut të tij më shqiptar në Suedi; njeriun mësimit të gjuhës shqipe,
Malik Azizin, Ahmet keqen më të vogël, duke shtypur nga nacionalizmi sllav. të ngushtë, vëllait të tij më që e njohin edhe pa e e sidomos bien në sy
Peren dhe të tjerë person- emigruar nga vendi im i Daja, do të ishte ndër të parët të madh, atdhetarit të takuar, njeriun që e re- fjalori i parë suedisht-
alitete të asaj treve me dashur, nga ai vend ku mësues të gjuhës amtare në Skan- shquar. Fjalët e Sokol spekton sapo e sheh sesi shqip me 17 mijë fjalë,
histori të lavdishme çuditërisht gurët, që më dinavi, në këtë vend me liri dhe Demakut, si autor i librit, ecën, sesi të vështron butë, fjalori i dytë suedisht-
atdhetare. vrisnin këmbët e zbathura, demokraci si rrallë tjetër vend në rrjedhin pastër e të kristaltë, ngrohtë e bisedon me ty si shqip me 28.500 fjalë, i
më dukeshin të butë. Më botë. Ndoqi rrugën e mësuesisë, me bukuri dhe hijeshi, me me një vëlla me zërin e tij treti….i katërti…Pastaj
Dhe, shpejt, në faqet në dukej sikur ecja në barin e duke pasur si lajtmotiv në radhë të shpirt e zemër, dhe, teksa i të qetë, të dashur, të urtë. libra radhë, si vargmalet,
vijim, vjen çasti të njohim njomë të vendlindjes sime të parë arsimimin e fëmijëve të lexon, gjaku të zjenë ndër Edhe kundërshtitë e tij si dallgët…prozë, poezi,
dashur! Pa i harruar pllajat e emigrantëve shqiptarë të ardhur në deje, lëviz vrullshëm dhe janë të buta, por, fjalë- përkthime, publicistikë…
 V o l u m e 1 0 , Is s u e
Kosova dhe Çamëria – përmes dëshmive rrënqethëse Nga Hyqmet ZANE
varret e tyre, në këtë vend kemi gjithçka që ka
të bëjë me jetën tonë, a duhet t’i braktisim të
gjitha dhe të shkojmë në një vend të huaj ? Unë
për vehte nuk kam për t’u larguar”.
Haki Musai duke iu drejtuar Myftiut : “Si është
e mundur Mehmet Efendi që zotrote shqiptar e
bir shqiptari, që kur linde nëna të tha “biri im”,
të foli shqip, të këndoi këngën e djepit po me
këtë gjuhë, që je i ndërgjegjshëm që nuk je
turk, të kërkosh të ikësh nga vendi ku ke varro-
sur të parët e tu”?
Por nga ana e tij, Myftiu tha : “Të gjitha ato që
the zotrote Hakiả janë të vërteta. Këtu kam me
mijëra fije që lidhin jetën time dhe nga kjo anë
unë jam i gabuar, por halli im është këtu : - ne
të dy kemi arat ngjitur, djemtë tanë do të
punojnë në to secili në arën e tij. Greku do të
vëri njerin dhe tjetrin nga këta që të vriten, të
nesërmen do t’i dalin tre jallan shahit që të
thonë se këta u vranë me njeri-tjetrin. Djali i
njerit do të vritet; i tjetrit do të kalbet në burg.
Kësaj si do t’ia bëjmë ? Zotrote e di mirë që
unë nuk e mohoj kombësinë, jam dhe do të
vdes shqiptar, si këtu edhe në Anadoll. Atje do
të më tharrasin “arnaut” dhe kjo fjalë do të më
rëndojë, por nga të dy të këqijat, njeriu duhet të
zgjedhë atë më të lehtën”.
Adem Brahua : “Jam plotësisht dakord me ato
që tha Mehmet Efendiu. Greku ka në program
që do të na zbojë prej këndej. Kjo duket sot dhe
është dukur që në ditët e para të robërimit.
Greku është shumë më i fortë se ne. Ai ka
forcën, zgjuarsinë, dinakërinë dhe të gjitha
mjetet që i duhen. Këmbënguljes së tij do t’i
vëmë shqiptarizmën. Nuk do të përkulemi, nuk
largohemi”.
Mbledhja zgjati deri afër mëngjesit. Mit’hat
Beu e mori fjalën nga fundi dhe tha me pak
fjalë : “Ju nuk latë gjë për të thënë unë. Shqip-
tari ka kaluar shpesh herë vështirësi nga më të
ndryshmet, por nuk është përkulur. Ju vendosni
si t’ju duket më së miri. Edhe Myftiu u kthye
me të tjerët, pasi shumica është e mendimit që
të mos shpërngulemi. “Unë bashkohem me të
shumtën. Le të bëhet ajo që dëshiron. Zoti na
sjelltë së mbari”, - u shpreh ai.
Vendimi i Filatit pati efekt për të gjithë
Çamërinë. Kështu që vaporët e ardhur në
Prevezë për këtë qëllim (të merrnin çamërit për
në Anadoll) ikën bosh. Të nesërmen u bë
mbledhja në xhaminë e madhe ku anëtarët e
komisionit e shtruan zyrtarisht kërkesën. Atyre
iu dha përgjigja se u vendos që të mos shpërn-
gulemi se ne nuk jemi turq, por shqiptarë.
Marrëveshja greko-turke nuk ka të bëjë me ne.
Në mbrëmje Fuat Beu, kryetari i delegacionit
turk fjeti tek Shuaip Metja. Pasi u larguan
miqtë në orët e vona të natës, Shuaipi e pyeti :
“Sikur ju të ishit filaqot, si do të vepronit ?”.
Fuat Beu u përgjigj : “Unë mund t’ju them se
çfarë mund të garantoj në Anadoll. Jam kryetar
i komisionit të strehimit për të gjithë muhex-
hirët, kam mundësinë për t’ju marrë përsipër që
t’ju siguroj që të jeni të gjithë së bashku, kështu
siç jeni këtu. Do t’ju jap tokë dhe gjë të gjallë,
aq sa do të lini. Do t’ju krijoj kushtet që të keni
të njejtat zakone, të njejtat lidhje farefisnore
etj, bile mund t’u jap edhe më shumë nga sa
keni këtu. Përsa i përket asaj se çfarë do të bëja
unë po të isha filaqot, e kam të vështirë të
përgjigjem, sepse përveç pasurisë njeriu ka
edhe mallin për vendin e tij. Ka edhe shumë
rrethana të tjera që nuk mund t’i di e t’i mësoj
për dy ditë që kam këtu. Ju bëni si të doni”.
Në një bisedë që Shuaip Metja pati me Sami
Malkon dhe që banon në fshatin në Zhamë të
Lushnjes, pas shumë vitesh, kur çamët ishin
vendosur në Shqipëri, i tha : “Unë kam një
gjynah të madh mbi shpinë. Këto fjalë të Fuat
Beut nuk ua thashë të gjithë filaqotëve se mos
u prishej mendja dhe ngulnin këmbë për të
ikur. Biseduam tre-katër vetë për këtë punë dhe
bashkërisht vendosëm të mos ua themi. Nuk
ma merrte mendja që greku do të arrinte deri në
këtë pikë”.
2 0
Edhe disa shënime si ngjarje të
shkëputura, por pjesë të së tërës
nga Mehmeti i Qamil Izeti nga
Filati
Pas luftës politike që u bë nga
qeveria greke për të shpërngulur
çamërit për në Turqi dhe
këmbënguljes së çamëve mus-
limanë për të mos pranuar të
shpërnguleshin nga trojet e tyre,
Filati gjeti një farë qetësie, kur
në krye të qeverisë greke erdhi
Pangallos. U dukën ndryshime të
rëndësishme. Drejtësia
mbizotëroi në përgjithësi përpara
ligjit. Bëheshin padrejtësira, por
nga individë ose shovinistë të
veçantë, por jo nga qeveria.
Pas Pangallosit, hypi në fuqi
Venizellua. Ky ndoqi një poli-
tikë të drejtë në problemet e
thjeshta, por gjithmonë pan-
helenizimin e kishte në plan të
parë të detyrave të tij. Sidoqoftë
para ligjit, kishte drejtësi. Agal-
larëve të Filatit u ishin marrë
tokat që kishin në fshatrat e
banuara nga të krishterët, qof-
shin këta greqishtfolës apo
shqipfolës. Kjo ishte një vepër
që binte në kundërshtim me
ligjet bazë të Greqisë. Prona
private mbrohej nga kushtetuta
greke dhe, si e tillë, nuk mund të
merrej pa dëshirën e të zotit. Në
asnjë vend të Greqisë nuk kishte
ndodhur një gjë e tillë, përveç në
Çamëri.
Në Shkallë të Zorianit, në
fshatrat Dolan, Picar etj. të zotët
e tokës (çamërit muslimanë) nuk
i lejuan ata që shkuan t’u mer-
rnin tokën me forcë, sipas
“reformës agrare” që ua kishte
caktuar qeveria greke. U përdor
forca për t’i mbrojtur tokat e
tyre. Kur bujqit e rinj të krishterë
kërkuan ndihmë e qeverisë për
t’i ndihmuar në vendosjen e tyre
në pronat që u ishin caktuar,
shkoi vetëm i plotfuqishmi i
zonës dhe bëri kërcënime.
Pronarët e zonës ishin informuar
nga miqtë e tyre, se, në bazë të
ligjit, nuk do të përdorej forca,
prandaj të mos tërhiqeshin nga e
drejta e tyre. Kështu u bë. Atje,
ku u rezistua, “reforma agrare”
nuk u zbatua.
Kishte kaluar një kohë e gjatë
nga Pollotriosi (marrja e tokave
më forcë) dhe nuk u ishte dhënë
asnjë shpërblim pronarëve.
Pas shumë përpjekjesh u arrit që
të bëhej një takim me ministrin e
bujqësisë në Athinë. Nga ana e
çamërive shkoi një komision i
përbërë nga Haki Musai, Musa
Hamiti, Shuaip Metja etj. Bal-
lafaqimi me ministrin e bu-
jqësisë nuk dha rezultat. Këta
kërkuan me këmbëngulje që t’i
priste kryeministri, që në atë
kohë ishte Venizellua. Me
ndihmën e deputetit të Çamërisë,
ia arritën qëllimit. Venizellua, si
politikan që ishte, i priti me
respekt dhe u mundua të
përdorte fjalë të bukura, por që
në thelb ishin një mohim i të
drejtës.
Haki Musai u ngrit në këmbë,
hoqi pallton dhe iu duk këmisha
e grisur. “Shikoni zoti kryemi-
nitër, unë jam një nga zotëruesit
e tokave që na janë marrë. Kos-
tumin që kam veshur ia
kam marrë hua një shokut
tim, që është grek dhe
ndodhet në Filat. Ju mund
ta vërtetoni këtë.
Këmishën, siç e shikoni,
ështe e grisur. Fëmijët dhe
familjen e kam në ditë të
hallit. Fati im e solli që më
morën të gjithë tokat që
kisha, s’kam asnjë mjet
jetese, a është e drejtë
kjo ? Ju keni vepruar në
kundërshtim me
kushtetutën tuaj, që është
ligji themelor i çdo shtei.
A duhet që ju si kryemi-
nistër ta lejoni këtë gjë ?”.
Venizellua, pasi u mendua
pak, tha : “Sa është vlera e
të gjithë pasurisë që është
marrë ?”. – Mbi 30 milion
dhrahmi, - ishte përgjigja.
“Pasi shteti grek është me
një ekonomi të theksuar,
do të jepet gjysma e
vlerës”, - tha Venizellua.
Menjëherë mori në telefon
kryetarin e gjykatës së
larte dhe, në praninë e
tyre, i dha porosinë dhe
kërkesën e tyre për t’u
dhënë gjysmën e vlerës së
mallit. Ranë dakord për
këtë gjë. Ishin fjalët e
fundit të kryeministrit.
Filloi gjyqi, gjysma u
përgjysmua përsëri. Pa
pikë turpi, kryetari i
gjykatës tha se kjo ishte
porosia e kryeministrit.
Vlera zbriti në 7 milion e
500 mijë dhrahmi. Pagesa
do të bëhej me Molloje
(letra me vlerë që do të
paguheshin me afate të
ndryshme dhe që shumica
e tyre nuk u pagua më).
Vendimi do të jepej
pasdite. Të shtërnguar nga
halli dhe, duke mos pasur
mundësi se ku të kërkonin
të drejtën, sepse orvatjet e
tyre për ta takuar rishtaz
kryeministrin, nuk dha
asnjë rezultat, pranuan.
Çuditërisht vendimi nuk u
dha për 7 milion e 500
mijë dhrahmi, por për 5
milion. Protestuan këta,
por u pyet Musa Hamiti
nga kryetari i gjyqit “për
sa u vendos qirje Musa,
për 7 milion e 500 mijë
apo për 5 milion”. “Për 5
milion” ishte përgjigjia.
Kjo ishte një bombë, që u
plasi në duar anëtarëve të
komisionit. Kthimi në
Filat u bë veças nga
Musai, i cili, me zotësinë e
tij dhe me disa miq që
kishte, mundi t’ua hedhi
fajin atyre, megjithse
shumica e fshatit nuk e
besoi. Musai u largua disa
kohë nga Filati dhe, kur u
kthye, kjo punë ishte e
harruar. Mehmet Hasani,
që vdiq vjet (19 ) 97
vjeç, më ka thënë se kishte
akoma shumë Molloje të
papaguara. Këto duhet t’i
kenë njerëzit që ai banoi
dhe kështu është një
dokumënt i gjallë për të
vërtetuar të dhënat e
mësipërme.
Gjatë kohës së Venizellos, nuk
lejohej hapja e shkollave shqip. U
la e lirë që të zgjidhej një deputet
nga vendasit. Ali Bej Dinua erdhi
në Çamëri i veshur me gunë dhe
qeleshe dhe i mori të gjitha votat e
çamërve muslimanë, por, në saje
të dallavereve dhe makinacioneve
elektorale, nuk u zgjodh ai, por një
grek që kishte marrë më pak vota.
Hypja e Metaksait në krye të
qeverisë greke, solli një ndryshim
për keq në jetën e çamërve.
Filluan shpërfilljet kombëtare, si
nga organet zyrtare, ashtu edhe
nga individë shovenë. Më kujtohet
një përleshje që u bë në Pazar të
Filatit, aty nga vjeshta e vitit 1937,
midis çamërve muslimanë dhe
grekërve.
Ngjarja - Një lopsiot kishte ven-
dosur bereqetin për ta shitur në një
vend të tregut. Vjen një grek dhe
ia shtyn thesin dhe njëkohësisht e
ofendon “palo arvanitas”. Lopsio-
ti, njeri i urtë, ia kthen me të mirë
dhe me dinjitet : “Nuk ke asnjë të
drejtë të sillesh kështu”. Ai, greku,
në vend që të përulej nga
mirësjellja, e shau përsëri. Lopsio-
ti ia dha një bacë që e rrëzoi
përnjëherë përdhe atë. Ndërhyri
një grek tjetër në ndihmë të shokut
të tij. Çamër të tjerë u mblodhën
dhe grekër nga krahu tjetër. Duke
qenë çamërit më shumë, i zhdapën
fajtorët, aq sa një pjesë të tyre, i
çuan në spital. Një korofillak që u
ndodh atje pranë, mbajti anën e
grekërve, pa pyetur, se kush e
kishte fajin. Vijnë shumë koro-
fillakë dhe arrestojnë shumë nga
çamërit. Po të mos ishte ndodhur
një ksehorit (banor i Ksehorit), që
njihej si njeri i ndershëm dhe që e
kishte parë ngjarjen me sytë e tij
dhe po të mos kishte shkuar ai tek
Zambeta (komandanti i koro-
fillaqisë) dhe t’ia kishte treguar
ngjarjen, ashtu siç ishte, nuk
diheshin pasojat e kësaj ngjarjeje.
Zambeta, pasi u bind se faji ishte i
vetë grekërve dhe, duke qenë një
njeri me karakter dhe deri diku i
ndershëm dhe i paanshëm në
zgjidhjen e problemeve, nuk mori
asnjë masë. Korofillaku që
ndërhyri padrejtësisht në ngjarje, u
zhduk dhe nuk u pa më në Filat.
Një ngjarje tjetër që më ka mbetur
në kujtesë :
- Xhamia e Filatit ishte
madhështore. Nën të kishte shumë
dyqane. Shkallët e saj zotëronin
pjesën më të mirë të pazarit dhe i
jepnin një bukuri të rrallë vetë
xhamisë. Kishin ardhur 13 mirdi-
torë për punë në Filat. Ata çdo
pasdite mblidheshin tek hajati i
xhamisë dhe bisedonin. Përballë
xhamisë ndodhej kafeneja e
Leveços. Atje, zakonisht, një
tagmahtar (kolonel) pinte kafe. Ky
po i shikonte me vëmendje këta
fshatarë të tjerë që bisedonin me
rradhë. Asnjëherë nuk ia prisnin
fjalën njeri-tjetrit, flisnin me
rradhë dhe të tjerët dëgjonin me
vëmendje të plotë. Pa pritur,
koloneli ngrihet në këmbë dhe
filloi të shajë politikën greke
kundër Shqipërisë : “Duhej që
ndërmjet dy vendeve të ishte
lidhur një miqësi e sinqertë, sepse
vetë historia ua kishte diktuar këtë
gjë. Shumë herë është derdhur
gjaku për mbrojtjen e njeri-tjetrit,
P a g e 9
por politika jonë, në vend të
vëllazërimit, po ndjek një poli-
tikë të padrejtë”. Një lohago
(kapiten) i revoltuar nga ato që
po dëgjonte, nuk duroi dhe i
drejtohet : “Qirje tagmahtari, to
ehiete lathos” (kolonel e keni
gabim). Ai nuk priti dhe i dha
një shuplakë të mirë kapitenit
dhe shtoi : “Unë nuk e kam hiç
gabim. Gabime ka politika jonë
që nuk respekton këtë popull, që
natyra u ka falur një dhuratë të
rrallë. Shikojini ata njerëz të
thjeshtë atje, janë analfabet dhe
mendoj se nuk kanë njohuri për
shumë nga rregullat e mirësjell-
jes që mësohen në shkollë, por
flasin me rradhë. Dëgjojnë me
vëmendje njeri-tjetrin dhe jo si
ju, - dhe iu drejtua një grumbulli
me grekër, - as si ju, - iu drejtua
një grumbulli me çamër, - që
keni marrë zakonet tona që të
flitni të gjithë njëherësh dhe bëni
gjurulldinë për hiç gjë”. Me
urdhër të kolonelit u lirua një
vend për të fjetur mirditorët dhe
iu sigurua punë menjëherë. Kjo
bëri që në Filat, në anën mus-
limane, të ndjehej një respket i
veçantë për kolonelin. Mirditorët
merreshin, pothuaj për natë në
shtëpitë e agallarëve dhe të të
kamurve (që kanë parâ) filaqotë.
Nuk kaloi shumë dhe koloneli u
transferua nga Filati.
Gjithashtu një ngjarje tjetër : -
Ishte viti 1938. Bashkë me
babanë shkova në Konispol, tek
halla ime që e kishte marrë
Rexhep Taka, i vëllai i Alush
Takës. Kur kaluam postobllokun
grek, i pashë ushtarët e posto-
bllokut të veshur më së miri.
Rregulli mbizotëronte kudo.
Këtë gjë nuk e vura re në fillim,
kur shkova, por, kur u ktheva, e
pashë me vëmendje, sepse : -
kufitarët shqiptarë ishin veshur
keq, me opinga, në një ndërtesë
të keqe. Më pikoi në shpirt kjo
gjendje. Kur dëgjova babanë që
po bisedonte këtë gjë në Kos-
nispol me një nëpunës të
prefekturës, atje më kapi një
ndjenjë keqardhjeje, më pikëlloi
në shpirt, por si i vogël që isha,
nuk mora pjesë në bisedën e
tyre. Kur u ktheva, e pashë me
vëmendje gjendjen dhe pikëllimi
ishte aq i thellë, sa edhe sot e
kësaj dite nuk e kam harruar.
Në Konsipol mësova edhe
ngjarjen që po tregoj më poshtë :
- Babai im ishte një njeri kontra-
diktor, pinte shumë dhe të gjithë
pasurinë, e trashëguar nga
prindërit, e shiti dhe e hodhi në
gotën e rakisë. Kishte veti të
mira, por këto ishin për të tjerët.
Ishte i miri i botës dhe i ligu i
portës. Më kujtohet në një rast.
Shkova në kafenenë e Leveços
dhe i kërkova babait një tallër (5
dhrahmi). Nuk më dha. Në çast e
dëgjova që foli me zë të plotë :
jepu të gjithëve nga një gotë, sa
janë këtu brenda. Komentet e
mëtejshme janë të panevojshme.
Në bisedat që bënte me
Rexhepin, të shoqin e hallës,
midis të tjerave doli se shkaku i
ndarjes ndërmjet vëllëzërve
Rexhep dhe Alush Taka, ishte
çështja e doktorit. Miço Kalivi-
opulli, i cili, ishte vendosur në
 P a g e 1 0 O u r W o r d s

Te fitosh lirine!-Tregim nga Raimonda MOISIU

bere zakon t'a rrihte e t'a perdhunonte e, ajo duronte. Pse ? - Drejt e ne spital !... Eshte Komshija e saj besnike i saj... O Zot ! Po ku ishte ngriten ne kembe dhe bene
Kish duruar per hir te femijeve e, me nje dritez shprese te urgjent !... qendronte prane, i shtren- ashtu ? Qe ne gjume, ne te dalin jashte, per t'i lene te
zbehte se, ndofta ai, me kalimin e viteve edhe mund te Nga gjithe kjo, s'mbante gonte doren,i jepte zemer, enderr apo ne gjendje kome? dy burre e grua vetem por,
ndryshonte. Por, jo ... Ai s'kish per te ndryshuar kurre e ajo mend asgje, sepse nderkohe nderkohe qe nje in- Vertet femijet ishin aty ? I ajo shpertheu duke thene:
do te mbetej perjete skllave e roberuar...Pa pritmas, teksa qe taksia pershkonte me fermjere, i nderonte here foli te madhit ne emer e ai i'u - Jo!... Ne asnje menyre! Ju
qe perhumbur ne ato mendime te trishtuara, degjoi zerin e shpejtesi rruget e qytetit, ajo pas here kompresat me uje pergjegj. Pra s'ishte enderr... rrini ketu, ai te dale
dikujt qe e therrisite ne emer qe nga rruga jashte. Hapi humbi perseri ndenjat. Kur te ftohte mbi ballin e Femijet qene aty, para saj, per jashte!... Jashte ! Jashte ! –
dritaren e pa komshijen e saj. Nga zeri dhe fjalet e saj, u permend, e pa vehten mes nxehte. te pare nenen e tyre ne spital. klithi edhe nje here ajo duke
kuptoi se ishte shume e tronditur. Ajo i tha dy tri fjale dhe i çarçafave dhe mureve te - Duhet t'i bejme nje - A keni ngrene sot, bijt' e i hedhur atij nje veshtrim te
la te kuptoje se, kish ndjere gjithçka qe kish ndodhur ne bardha, dhe kuptoi se duhej qetesues. Ajo eshte sho- mi ? – i pyeti ajo me ze te ashper e plot mllef.
shtepine e saj gjate nates se kaluar. Syte dhe fytyra e saj te ishte te urgjenca e kuar plotesisht e s'mund te drobitur e por plot dashuri. Gjate gjithe diteve qe
shprehnin dhimbje. Me ze te drobitur, ajo i tha fqinjes te spitalit. Mjeku roje, kur vuri flase – tha doktori me ze Ata ulin syte e s'u pergjigjen. qendroi ne spital, shoqet i
priste, se do te zbriste per ta takuar. Hapi deren kryesore, re se ajo hapi syte e pyeti te dridhur. Infermjerja i Ajo kuptoi qe ata s'kishin vinin rradhe – rradhe, duke i
por s'mundi te zbriste as tri shkalle. Ekuilibri i humbi e, plot keqardhje: beri nje inxheksion e ajo u vene gje ne goje. thene fjale te mira dhe
ashtu siç ish, u rrezua dhe u rrokullis gjer poshte pa ndjen- - Po, ç'fare te ka ndodhur perhumb perseri. Ne ate - Meri ! - i'u drejtua ajo kurajo. Por, nderkohe, ajo
ja. Ne qetesine e atij mengjezi, komshija e degjoi zhurmen keshtu, moj vajze ? Pse je gjendje te drobitur, medi- shoqes se saj infermiere – Te kohe sherbeu edhe per diçka
e vrapoi me nje fryme te hyrja e pallatit.Ajo, erdhi ne vehte katandisur ne kete gjendje? kamenti e beri efektin lutem, dil e blej diçka per tjeter, teper te rendesishme.
pas dy - tri minutash dhe mbi te, pa fytyren e komshijes qe Kush te ka bere menjehere. Ra ne gjume te femijet... Mos u kurse se Ajo mendoi gjitheçka mire
e therriste ne emer, duke e tundur fort nga shpatullat. Hapi keshtu ? ...Ajo s'fliste, por thelle...U permend pas tete borxhin do t'a kthej... E, ajo u e mire dhe ne fund, vendosi.
syte, i buzeqeshi hidhur per t'i thene se nuk kish pesuar gje vetem shikonte syte e oresh. Prane saj ishte ende qetesua kur pa qe femijet Do kerkonte divorc me te
e mund te ngrihej e, pasi mbeshteti duart per toke, ndjeu qe mjekut qe ishin njomezuar fqinja dhe nje infermjere dolen jashte te shoqeruar prej shoqin. Ashtu s'mund te
shoqja i vuri krahet dhe e ndihmoi te ngrihej ne kembe. - nga lotet e permbajtur. E tjeter, te cilen e kish saj. vazhdohej me. Jo! Nuk
Po ti po jep shpirt, moj korbe! Pse e ke lene vehten keshtu! shihte me ngulm e pa le- shoqe. Qe lart, mbi krahun S'kish mbaruar se falenderuar mundej ! Ajo po fikej, po
– i thoshte here pas here komshija, teksa dolen jashte per te vizur, sikur ai te qe e saj te djathte, varej nje Merin kur, dera e dhomes se shkaterrohej, po humbiste
gjetur ndonje makine urgjence. shpetimtari i saj e, pastaj tub i holle ku rridhte pik - spitalit u hap me zhurme e jeten per se gjalli. E bisedoi
- S'ka gje! S'ka gje! Jam me mire! - mundohej t'a qetesonte filloi te lotoje. Nuk mund te pik serumi. Te kembet, brenda hyri ai, i shoqi, perb- edhe me Merin vendimin e
ajo, por tjetra tashme kish ndaluar nje taksi dhe me nje ton fliste dot. S'mund te jepte balle per balle shtratit, ju indeshi, monstra ! Menjehere, saj e, shoqja e saj e ngushte,
alarmues i tha shoferit: asnje shpjegim. be sikur pa tre femijet e infermerja e komfshija, u i dha zemer te vendoste.

Skerdilajd Konomi, the face of Hope in Albania...( never will he be forgotten)

Kosova dhe Çamëria – përmes dëshmive rrënqethëse Nga Hyqmet ZANE

shtëpinë e Alush Takës. Babai
kishte shkuar më përpara dhe e
kishte njoftuar Alushin se
Miçua ishte një agjent i asfalisë
greke, prandaj duhej ta hiqte sa
më parë nga shtëpia. Miço
Tasi, një ortodoks, po shqiptar
i mirë në Kastri, kishte thërritur
babanë që e njihte prej kohësh
dhe i kishte thënë : “Para disa
ditësh këtu kishin ardhur
Boçari, stërnip i Marko Boçarit
dhe, pasi kishte pirë, i kish
thënë : “Unë kam kryer një akt
të shëmtuar dhe shumë të keq
kundër atdheut tim, që është
Shqipëria. Jemi gjak shqiptar,
por propaganda helenike na ka
mashtruar, na ka përdorur si ka
dashur ajo. I gënjyer unë vrava
gjeneral Telinin. Duhej të
vrisja përfaqësuesin e Anglisë
dhe jo atë të Italisë, që kufiri të
caktohej në Tre Gurët e Zesë
dhe Çamëria të ishte përfshirë
në përbërjen e shtetit shqiptar.
Duhet të lajmërohet sa më parë
Alush Taka, se doktori që
mban në shtëpi, Miço
Kaliviopulli, është agjent i
asfalisë greke dhe njeri
shumë i rrezikshëm”. Me të
marrë vesh këtë, babai vajti
në Konispol dhe ia tha
Alushit. Mirëpo ky u sëmur
në këtë kohë nga kanceri në
grykë dhe kjo punë nuk u
zgjidh në ato ditë. Alushi
vdiq dhe çështja e Miços
mbeti për më vonë. Dina-
këria e Miços fitoi mbi
këmbënguljen e Rexhepit,
për të hequr atë nga shtëpia.
Kështu erdhi ndarja.
Duhet vënë në dukje se, kur
u kthye babai për në Filat,
sapo kaloi kufirin shqiptar,
rrethohet nga forcat e
andartëve grekë. Shoqërues
me të ishte Emin Paçua, që,
siç u mor vesh më vonë,
ishte vënë në shërbim të
asfalisë greke, me qëllim që
të vritej babai. Mirëpo, siç
thotë populli, kush i bën
varrin tjetrit, bie vetë bren-
da. Sapo ranë në rrethim
babai, e pa Eminin që i bëri
me shenjë njerit prej an-
dartëve për babanë. Një
plumb e qëlloi Eminin në
ballë dhe u gjet i shtrirë
menjëherë përpara këmbëve
të babait. - Kush është ky, -
e pyetën babanë. - O Qamil
Izetis, - iu përgjigj babai. -
Parto to skato (merre
mutin), - i thotë komandanti
i tyre dhe babai e mori
Eminin në krah deri në
Sajadhë. Atje ai njohu një
mik të tij të gotës që ishte
në horofillaqi. U ulën të dy
të pinë për ngjarjen e
ndodhur dhe rrugën që
kishte marrë. Kur u afrua
komandanti i ekspeditës për
vrasjen e Qamil Izetit dhe
mori vesh se ky i fundit
pinte raki me një punonjës
të horofillaqisë, i erdhi për
të plasur, por pak nga pak i
doli inati dhe u ul të pinin
bashkërisht. Pas kësaj
ndërmjet tyre mbeti një genocid i paralajmëruar dhe i Por më parë është Para-
miqësi që zgjati shumë paragjykuar me testamentin mithia, vendi ku nisi
kohë. Në fillim mendoi se bazë të Megal-Idesë në mesin masakra e fundit mbi
i shërbente çështjes helene e shekullit 19. Çamërinë. Rasim Bebo,
dhe, duke vrarë Qamil Dhe ngjarjet që rrodhën më historian nga Konispoli, jep
Izetin, kujtonte se do të pas ishin pikë për pikë ato që me detaje atë çka ka
vritej një armik i rrezik- thuheshin se ishin shkruar në ndodhur në atë 27 qershor
shëm i kombit grek. Kur e Megal-Idenë e Greqisë që 1944, që sot është e
njohu nga afër babanë dhe spastrimin etnik e kishte një ligjëruar si një ditë e
e pa me sytë e tij, se ishtestrategji të sajën që sot regjistruar në kujtesën
vetëm një pijanec i tingëllon antinjerëzore dhe historike mbarëkombëtare
lezetshëm, uroi fatin që klasifikohet në genocid të edhe nga Parlamenti Sjqip-
ndodhi ajo ngjarje në atë pastër etnik. Për të formuar tar më 1994, si “Dita e
mënyrë. një mendim më të plotë të genocidit ndaj shqiptarëve
ngjarjeve në Filat dhe në të Çamërisë nga shovinizmi
Elbasan, më 24. 07. 2004 rrethinat e tij, po jap kujtimet grek”.
Nënshkruar nga Mehmet e të moshuarve të asaj ane, që
Qamil Izeti banojnë këtu në rrethin e ***
Elbasanit së bashku me
*** familjet e tyre. Ata janë nga Paramithia, atje ku nisi
fshatrat Galbaq e Vërselë, që masakra greke në Çamëri
* Komente ka me shumicë në Elbasan. 27 qershor 1944 – Apel për
janë të tepërta, pse dhe si Ato janë ngjarje të jetuara mosharrim politikanëve dhe
u përgatit shpërngulja e nga vetë ata, për saktësinë e historianëve shqiptarë dhe
çamëve nga vendi i tyre, si të cilave ata betohen para të europianë.
një politikë greke e ligjit dhe Zotit, si besimtarë
shkruar shumë e shumë të mirë që janë. Hyrje
kohë më parë, si një
 V o l u m e 1 0 , Is s u e 2 0 P a g e 1 1

Te fitosh lirine!-Tregim nga Raimonda MOISIU

- Do te prenotoj nje dhome
hoteli – i tha mendueshem ajo –
e do te banoj aty gjer sa te behet
gjyqi.
- Po, ti je ne vehte ? - ja ktheu
Meri - Ti, te vesh ne hotel ?... Ne
asnje menyre ! Do vish tek une,
ne shtepine time...
Keshtu, pas daljes nga spitali ajo
u sistemua ne shtepine e Merit,
shoqes se saj me zemer te
madhe. Per çdo dite, ajo nuk
mungonte te shkonte ne shtepi e
te shihte femijet. I ushqente, i
lante, i pastronte. Pak kohe me
vone, ajo u ngjit ne shkallet e
gjykates se rrethit, per te ngritur
aty padine e saj per divorc.
Divorc ?... Kur i shoqi morri
vesh vendimin e saj, u terbua e
turfullonte si ari i plagosur.
Nderhyri ne te majte e ne te
djathte, duke thene se ai s'kishte
grua per te ndare, se e donte ate
dhe s'e nderronte me asnje e se,
per te, ajo ishte e do mbetej
bashkeshortja e tij...
Por ajo s'binte pre e atyre
kurtheve. Kish vendosur.
Do t'a ndante dhe, per
kete, askush nuk mund t'a
ndalonte. Nuk do te
kthehej kurre me te ajo
monster. S'do t'i lejonte
me vehtes ato poshterime
e fyerje pa fund. Kish
duruar shume por, ne fund
te fundit, ajo kish dinjtetin
e krenarine, jeten e saj.
Por, perbindeshi, kish miq
e shoke kudo dhe nisi te
"levizte guret". Ishte nipi i
nje kuadri te larte e me
pushtet e, po ashtu qe
edhe kunati i dikujt qe
punonte ne Komitetin e
Partise se rrethit. Por, ne
fund te fundit, mendonte
ajo, sado njerez me influ-
ence e sado presione te
ushtronin mbi te, ajo e
kish vendosur. Askush
nuk mund t'a detyronte te
jetonte më, me ate njeri
perbindesh. Ajo priste
qetesisht diten e gjyqit....
Dhe ja erdhi dita e gjyqit. Ajo
kish ardhur aty vetem.
Qendronte ne nje qoshe te
korridorit te gjykates dhe priste
t'a therrisnin ne salle. Ne nje
kend pa ate… monstren, i cili
rrethohej nga shume njerez te
fisit te tij. Per nje çast,
veshtrimet e tyre, u kryqezuan.
Ai e pa dhe i buzeqeshi me nje
ndenje triumfi. Ajo largoi
shpejt shikimin, me nje ndenje
neverie. Pas pak e thirren. Ne
dhomen ku do te zhvillohej
gjyqi, kishin zene vend
gjykatesja, prokurorja e
çeshtjes, ajo dhe … ai.
Gjykatesja filloi duke bere
pyetjet e zakonshme e, ne fund,
ja dha fjalen asaj. Me pak fjale,
serioze dhe e sakte ne çdo
arsyetim, ajo parashtoi arsyet
qe e shtynin drejt divorcit.
Pas saj, e morri fjalen ai… O
Perendi, ç'fare te degjoje ? Sa
shpifje, sa fjale te liga, te
peshtira e te pabesa, nisi te
llomotiste ai. Por ajo, nuk u a
vinte veshin dhe e çoi
mendjen gjetke. Tani çdo
gje kish mbaruar. Ai le te
thoshte çfare te donte, per
ate s'kishin me rendesi.
Seances gjyqesore po i vinte
fundi. Prokurorja e pyeti:
- Je dakord per çfare bash-
keshorti i juaj tha gjer tani ?
A qendrojne ato qe ai
pretendon?
Ajo u permend, pikerisht ne
kete pyetje te fundit. Mblo-
dhi forcat e tha:
- Shoqja Prokurore e
çeshtjes! Qe te jem e
sinqerte, ju them se nuk i
degjova fare fjalet e tij,
sepse ato s'kane me asnje
interes per mua... Por, duke
ditur se kjo çeshtje eshte
civile e jo penale, ju them
se po, jane te verteta.
Prandaj, ju lutem, ne baze te
tyre, me jepni divorcin.
Gjykatesja, e cila per me
teper ishte edhe nje e njo-
hur, shtangu nga reagimi i
saj por, kjo gje e beri ate diellit kishin mbuluar gjitheçka
edhe me krenare ne vendi- me nje drite te ngrohte, plot
min qe kerkonte. Pas kesaj, reflekse argjendi. Jashte e
trupi gjykues u terhoq e, pas prisnin femijet e saj, te cilet
pak hyri perseri ne salle e vrapuan dhe ju hodhen ne
dha vendimin: Divorci krahe duke e perqafuar plot
aprovohej ! dashuri. Oh, nuk e kish ndjere
Ajo ndjehej e lumtur !... vehten kurre kaq mire ! Ishte e
Kish rilindur edhe nje here. lumtur. Per te po niste nje jete
Kish fituar ate qe ajo e e re ...
çmonte mbi gjitheçka:
lirinë. Vuajtjet e saj kishin
marre fund e ajo kish shpet-
uar nga ai njeri vrasëtar.
Nga gezimi, zemra nisi t'i
rrahe fort e, nga gjykata,
doli pothuajse me vrap.
Vehten e ndjente te lehte,
me krahe, si nje shpend i
lire qe kish dale nga roberia
e fluturonte, fluturone plot
jete e gezim, si me pare.
Jashte morri fryme thelle. U
ngop me ajrin e paster te
qytetit te saj dhe hodhi syte
larg nga malet, aty ku
debora zbardhte si shpirti i
saj i dlirët e ku rrezet e

Albania heading toward a

new Dictatorship where the
parliament commits fraud
the president follows and
the premier orders it….
(we’ll See what’ll happen to
freedom in 2016-2018) If
the past is forgotten than DEAD
it’ll be repeated!! A look into the past shadows
Youth’s energy while AKZ robbed
it!!!

Dhe studioja e Dajës,
vazhdimisht ngushtohet
nga… librat rrezatues, që
flasin për jetën, për
dashurinë, për paqen dhe
mirësinë…
Libri i Sokol Demakut për
Dajën, stacionohet në
shumë periudha interesan-
te të heroit, veçanërisht,
kur ai shpreh fjalët,
mendimet dhe ndjenjat e
tij të mbrujtura me
atdhedashuri për vendin,
për bashkëkombësit e
varfër që regjimi nacion-
alist sllav i kishte lënë të
pa arsimuar. ”Kur zgjo-
hesha në mëngjes për të
shkuar në punë, para
banesës rrinin 10-15
shqiptarë që prisnin për t`i
ndihmuar, duke u shkruar
lutje se do t`i shisnin:
kalin, lopën, gomarin a
ndonjë gjel ose pulë, që e
sillnin nga fshati 20 - 25
kilometra larg për t`i
shitur në pazar për një
Shqiponja e lirisë
kafshatë buke!?” emocionuese e deri drithëruese. I tillë njerëzit e quajnë të shenjtë dhe të
ishte rasti i shoferit të autobusit, që me lartë, atyre ua ka mësuar atdheu, Kam fatin dhe lumturinë t`i njohë këta
Është ky, një paragraf ku të mikrofon në dorë lajmëronte udhëtarët të sepse ky i lind, ky i rrit dhe i edukon. njerëz: Dajën dhe Sokol Demakun.
fiksohen fortë sytë dhe mendja, zbrisnin në stacione. Ai u fliste në tre Shumëkush mund të mahnitet nga Them me vete se këta janë vëllezër në
që e lexon dhe nuk largohesh dot gjuhë: E para suedisht, e dyta anglisht madhështia dhe fuqia e qyteteve të mendim dhe në veprim, aty ku është njëri
prej tij; një paragraf që, në pak dhe e treta…shqip. E kishte zgjedhur huaja, nga bukuria dhe shkëlqimi i është dhe tjetri, aty ku përfundon diçka
fjalë, i ka thënë të gjitha. vetë gjuhën e tretë, shqipen e nënës së tij, ndërtesave të tyre, por për të dashur të njëri e vazhdon tjetri, ata janë ngush-
shqipen e babait të tij, shqipen e atdheut gjithë duan atdheun….” tësisht të lidhur me njëri –tjetrin, ngush-
Kështu shprehet Daja, me fjalë të të tij, teksa kur zbuloi gjoksin, një tësisht, dy vëllezër, dy shqiptarë me
mençura, me sentenca, me fjalë shqiponjë krah-hapur dukej se do E kush nuk i ka kënduar atdheut? Më zemër, forcë, qëndresë, guxim, sy dhe
që kanë kuptime të gjera dhe të fluturonte nga malli dhe dashuria në të mëdhenjtë poetë, shkrimtarë e krahë shqiponje.
mëdha, me shprehje filmike, që atdheun amë. Dhe Daja, i ardhur në gazetarë. Studiues e shkencëtarë,
kur i lexon ose i dëgjon, të duket Suedi, ngaqë nuk ngopej së dëgjuari atje akademikë dhe ushtarakë, punëtorë Libri i Demakut të jep mundësinë të
se sheh një film, përjeton ngjar- larg gjuhën e shenjtë dhe të artë shqipe, dhe fshatarë, të vegjël dhe të mëdhenj njohësh mirë Dajën dhe veprimtarinë e tij
je nga jeta e vërtetë. nuk zbriti nga autobusi, por qëndroi deri në moshë. Të tërë, në mendje dhe në sepse është i ndërtuar në formë interviste,
te stacioni i fundit… zemër, në shpirt, kanë atdheun, me pyetje të gjetura, që çlirojnë energjitë
Autori, Sokol Demaku, ka ditur atdheun e tyre të mirë, të butë, më të e brendshme të njeriut. Pas pyetjeve
të qëmtojë dhe të japë kuin- Lexoj këto radhë të shkruara dhe të dashurin, më të bukurin, më të shtren- pikante të poetit Demaku, rrjedhin fjalët
tesencën e karakterit dhe kul- nënvizuara mjeshtërisht nga Sokol De- jtin nga gjithçka. Sot, këtë aksiomë e dhe mendimet e urta të Dajës. Ato
turës së këtij njeriu largpamës, maku dhe sjellë në mendje njerëzit e provojnë mijëra emigrantë shqiptarë kullojnë edhe lot e dhembje, por tek ato
që di se ku të godasë me forcën e mëdhenj të lashtë, kur flisnin për të përhapur në të gjithë shtetet e mbisundon besimi, shpresa. Fjalët e këtij
kritikës dhe të shigjetojë dashurinë për gjuhën e nënës, dashurinë botës, e kanë provuar edhe më parë. Mentori modern rrjedhin edhe mjaltë,
regjimin nacionalist sllav, i cili për mëmëdheun. Lukiani thoshte “Edhe Edhe autori i këtij libri e provon çdo edhe nektar. Te fjalët dhe mendimet e
përdorte si mjet injorancën dhe tymi i Atdheut do të duket më i ditë. Me mund, vendosmëri, besim e Dajës, “takon” gjithë stinët e vitit, sepse,
paditurinë për t`i mbajtur të ndritshëm se zjarri në vise të largëta”. shpresë, me karakter të qëndrueshëm edhe jeta e njeriut ka stinët e saj. Stinët
shtypur, të përçarë dhe të Dhe më tej: ”Është thënë qëkuri se”nuk dhe të palëkundur, ai jeton dhe mbi- kanë edhe bukuritë, por edhe të papritu-
nënshtruar shqiptarët. ka asgjë më të ëmbël se atdheu. Dhe, me jeton. Jeton dhe ndihmon, mbështet rat, edhe kohën e bukur me diell, por
të vërtetë, a ka gjësendi tjetër që të jetë jo dhe tregon vlerat e një njeriu human, edhe shtrëngatat e stuhitë, uraganët; edhe
Fragmente mbresëlënëse gjen vetëm më e këndshme, por edhe më e duke pasur në mendje dhe në zemër thatësirën, por edhe dendurinë e shirave,
shumë në këtë libër, madje tepër shenjtë, më e lartë se atdheu? Çdo gjë që vendlindjen. vërshimin e lumenjve, edhe vjeshtën e
 P a g e 1 2 O u r W o r d s

Kosova dhe Çamëria – përmes dëshmive rrënqethëse Nga Hyqmet ZANE

Debatet e njohura tashmë në
lidhje me problemin çam dhe
që lidhet me genocidin grek
ndaj një popullate të pambro-
jtur, të pafajshme dhe autok-
tone në Çamëri, janë një pjesë
e vogël e të vërtetave që dihen
dhe që thuhen shpesh në tubi-
me apo emisione, gazeta apo
në mediume ndërkombëtare.
Ajo që ka ndodhur në Çamëri
ka një datë të caktuar, ka
vendin e caktuar, ka përsona-
zhë të njohur që bënë geno-
cidin e masakrave ndër burra e
gra, pleq e fëmijë nga më
mizoret dhe më gjakataret mbi
viktimat e një pabesie greke.
27 qershori është dita, kur nisi
masakra masive dhe
përfundimtare greke për
shpërnguljen e çamëve nga
trojet e tyre. Paramithia u bë
vendi i parë që priti me
dhembje të madhe e të
parrëfyer ato mynxyra që
dinë të bëjnë vetëm grekët,
që janë ideatorët dhe aktorët
kryesorë të një filozofie
genocidiste që vetëm
pasardhësit e Megaloidhesë
dinë t’i zbatojnë pa as më të
voglin dallim nga genocidi
nazifashist i Luftës II
Botërore.
Shumë janë folur dhe janë
shkruar për këto masakra,
por kur ato harrohen, kjo
është më e tmerrshme, se
grekët dinë t’i përsërisin në
çdo kohë, se e tillë është
ngjizja e filozofisë së tyre të
ekzistencës në rajonin e
Ballkanit. Këtë e provojnë
faktet e njerëzve okularë,
dëshmitarë të një prej
tragjedive më të padëgjuara
dhe të padënuara për rreth
65 vjet. Nëse çështja çame
dhe genocidi shkoi në
Stasburg, në fund të vitit
2006, përmes përfaqësuesve
të vetë Çamërisë, kjo është
njera anë e medaljes. Por
shoë i të kundërtës që
kërkojnë të bëjnë grekët me
pashaportë greke dhe ata me
pashaportë shqiptare për të
vonuar, ndryshuar apo
mohuar një çështje që ka në
themel një genocid, janë një
“genocid” tjetër që kërkon
të përsëritet në kohëra dhe
në forma moderne. Rrëfimet
e protagonistëve që provuan
dhe panë me sytë e tyre
masakrat e bëmave greke,
gjykimet dhe prononcimet
e personaliteteve të kohës
dhe atyre të sotëm mbi
genocidin e Çamërisë,
janë një apel që u bëhet
politikanëve dhe historia-
nëve shqiptarë dhe europi-
anë për mos harrim dhe
për të dhënë zgjidhjet e
duhura një problemi që
brenda tij ka genocid,
ultarshovinizëm tipik
grek, shkelje flagrante të
të drejtave të njeriut dhe
një sens antidemokratik të
një shteti që përdor dafina
për të mbuluar një terror-
izëm ortodoks grek ndaj
shqiptarëve të Çamërisë.
Shqiptari i mirë Rasim
Bebo me banim në SHBA
është një nga ata dëshmitarë iste. Masakrat në Çamëri u
që rrëfen dhe thotë me saktësi kryen në saje të bash-
atë që ka ndodhur në tokën e këpunimit dhe
çamëve dhe pasardhësve të marrëveshjeve me gjerma-
Pirros së Epirit. Në vazhdim nët dhe me anglezët.
janë pohimet dhe faktm- N. Zhango për këtë shkru-
bledhjet të këtij shqiptari që an : “Dhespot i Paramithisë,
ai t’i japë me shumë dhembje Dorotheus, është përfa-
dhe trishtim, edhe pse është qësuesi i qeverisë greke nën
një historian, që shpalos mbrojtjen e autoriteteve
tablonë rrënqethëse të sinop- gjermane, në bashkëpunim
tikës së një genocidi shtetërorme kishën, gjenerali grek
grek të ndihmuar edhe nga Ralis, komandant i forcave
bashkëpunëtorët e tyre në atë pronaziste dhe kolonel
kohë. Tavullavis, ministër i
brendshëm dhe kolonel
Të vërtetat e pamohueshme Zerva, nënshkruan :
Masakrat në Çamëri janë një “Policia e xhandarmëria
shkelje flagrante e parimeve greke vihen nën urdhërin e
njerëzore dhe një mospërfillje nazistëve gjermanë”.
e turpshme e parimeve dhe e Ndërsa analisti i
karakterit të luftës antifash- problemeve ballakanike,

Kosova dhe Çamëria – përmes dëshmive rrënqethëse Nga Hyqmet ZANE

Xhejms Petifer thotë : “…qeveria britani-
ke ka një lidhje direkte me këtë çështje,
sepse trupat e Zervës, të cilat kryen disa
nga krimet më të rënda ndaj çamëve,
krime luftë dhe mizori, çfarë është dhe e
pranuar tashmë nga shumë njerëz në
Greqi, pra, Zerva ishte nën krontrollin e
C.M. Ëoodhouse, komandant i misionit
britanik në rezistencën greke…Çfarë
ndodhi në të vërtetë në Çamëri. Nëse
shikon ushtarakët e tjerë britanikë të
atashuar në rezistencën e asaj kohe greke,
si Nigel Clive, i cili është një mik i imi, ai
ka thënë : “…se ne kemi kryer gabime të
tmerrshme, duke mbështetur Zervën në
atë mënyrë…”.
Mes pushtuesve të ndryshëm, i shihte me
indiferentizëm marrëdhëniet midis push-
tuesve të rinjë (italo-gjermanë) dhe push-
tuesve të vjetër (grekë). Ky qëndrim i
shqiptarëve të Çamërisë, u konsiderua më
i pranueshëm nga kjo popullsi, sepse nuk
krijoi asnjë bindje për mbështetje as tek
njera dhe as tek tjetra palë, për të fituar të
drejtën e lirisë kombëtare.
Pas shpartallimit dhe asgjesimit të ushtrisë Prokuror, Mulla Murat flamurin kombëtar shqiptar, rrezziku i vërshimit të
greke, më prill 1941 dhe vënies së shtetit grek Cane, Gurrëz. hapi shkolla shqiptare etj. zervistëve në Çamërinë e
nën vartësi të dy fuqive, të “Boshtit” : Gjer- Anëtarë për arsim e kul- Vendosja e kësaj administrate përtejme bëhej gjithnjë e më
manisë dhe Italisë, çamërit dhe tërë shqiptarët turë, Haxhi Sejko, Filat. në Çamëri irritoi më shumë e mundshme dhe më e afërt.
prisnin me padurim të shpëtonin nga skëterra Anëtarë për financën se çdo gjë tjetër qeveritarët e Agjenturat greke i shtuan
greke. Duke u nisur nga zotimet para luftës të Refik Pronjo, Paramithi. Athinës. Më 13 shkurt 1944 përpjekjet për të mashtruar
bëra me aq bujë nga qeveria italiane, për Sekretar, Gani Mulla komanda gjermane lëshoi një muslimanët me fjalët më të
Shqipërinë Etnike, për Kosovë dhe Çamëri. Bako, Paramithi. dokument “ripushtimi i mira si : mos kini frikë, se
Me marrëveshjen gjermano-greke të 8 prillit Kështu, identik si Këshilli prefektuirës së Thesprotisë”. s’ju nget kush as në një
1941, kufiri shtetëror mbetej ai i caktuari më i Përtgjithshëm, u Më 22 maj 1944 iu njoh lule! Askujt s’ka për t’i hyrë
1913. Kështu Çamëria mbeti brenda kufirit zgjodhën edhe këshillat Zervës të shtrihej në Epir, që gjemb në këmbë. Pastaj ju
grek. nëpër rrethe, Filat, nga Preveza e lart. Kështu që jeni me mall e gjë, si do t’ju
Meqë vuajtjet e ndryshme të bëra nga grekët Gumenicë, Margëlliç, fati i shqiptarëve të Çamërisë ktheni krahët e t’i lini
po dendësoheshin dita-ditës, për palën shqip- Paramithi, Pargë, Arpicë, kalon në duar e kriminelit shkretë t’i hajë derri e dosa!
tare nuk mbeti shteg tjetër shpëtimi, veç Groboçar, Grikohor, Zerva. Kishte shumë që i besonin
organizimit të vetëmbrojtjes së përbashkët në Kurtez, Lopës, Luarat, Këshilli dhe komanda ush- dhelpëritë e tye, por, siç
shkallë krahine. Në korrik 1942 u arrit të Mazrrek, Varfanj e Volë. tarake mundën të rrisnin disi thotë Pukëvilli : “Kush
ngrihej Këshilli i Përgjithshëm i Mbrojtjes, Këshilli, si organ i fuqinë mbrojtëse, në mars mposhtet nga dëshira që të
organizëm politik, administrative e ushtarak tërëfuqishëm fuqizoi tërë 1944. Numëri i luftëtarëve ndodhë, ashtu siç i pëlqen
me qendër në Gumenicë dhe me degë në unazat e pushtetit të arriti në 600 vetë. Po këta atij, e lejon veten të gënje-
shkallë rrethi në Filat, Margëlliç, Paramithi e deriathershëm grek… ishin luftëtarë çamë që mbro- het”.
Pargë. Në krye të Këshillit u zgjodh Mazar përfshi këtu korofillaqinë nin me vetmohim vatanin. Këshilli ishte njoftuar nga
Dino dhe nënkryetar për mbrojtjen Nuri Dino. (policinë), gjykatën, Me këmbënguljen e qeverisë shumë persona për grackën
Këshilli i Përgjithshëm i Çamërisë përbëhej prokurori etj. Rrëzoi greke dhe me përkrahjen e e përgatitur nga zervistët.
nga 42 vetë : flamurin grek dhe ngriti komandës gjermane, e për- Brenda datës 10 qershor
Anëtarë për drejtësinë, Av. Spiro Xhakulla , zunë atë njësi nga Çamëria 1944, Riza Nexhipi dhe Din
Paramithi. përtej kufuirit. Në këto kushte Metmeri, erdhën nga Janina
 V o l u m e 1 0 ,
në Paramithi dhe bënë të
ditur betimine Zervës :
“Çamëve duhet t’u
afrohemi dhe t’i marrim
me të mirë që të mos na
ikin nga duart deri sa t’u
zëmë kufirin. Pasi t’i
kemi mbyllur në vathë,
jo vetëm nga njerëzit që
nuk do të lëmë në këmbë
shtruar, por do të
shkojmë në thikë edhe
macet e tyre”. Por fat-
keqësisht nuk i vlerësuan
krerët, si Myftiu Hasan
Abdullai, Sali Hafyzi,
Hafyz Abdulla Himi,
Abedin Bako e të tjerë
fjalëve të tij : “Grekërit u
afruan tek dera dhe kanë
vendosur të na shuajnë
me kuç e me mac, të
ikim sa janë akoma udhët
të hapura” ! Iu
përgjigjën : qeveria greke
nuk mund të lejojë të
bëhen këtu gjëra të tilla
se turpëron veten e saj
dhe njollos për jetë
historinë e kombit të
vet”, – përfundoi Myftiu
Hasan Abdulahu. “Ato
që thua ti, janë profka e
pallavra të atyre që duan
të na trembin që të ikim e
t’u lëmë pasuritë tona”, -
tha Sali Hafyzi.
Historiani Ibrahim Hox-
ha citon : “Më kot e
lodhi frymën Riza Nex-
hipi me arsyetime të
gjithfarëshme për t’u
mbushur mendjen.
“Qeveritë greke që nga
1912 e këtij as kanë
përtuar e as janë
turpëruar për të liga ndaj
nesh. S’u ka ardhur hiç
rëndë as për nderin e tyre
e as të kombit.
Përkundrazi, çdo herë e
kanë ngrënë turpin me
bukë. Që të mos vemi më
tej, kur dhe si e harruat
kaq shpejt internimin aq
të egër dhe aq poshtërues
që na bënë më 1940-
1941 ? Me Italinë luf-
tonin, ne na u vërsulën.
Përse ? Se donin të na
shfarsonin. Përse se
patën për gjë turpin ? Pse
s’u bënë merak për
njollat ? Dijeni si bukën
që keni ngrënë se, me t’u
rivendosur pushteti i
mëparshëm, grekërit do
të vënë dorë jo vetëm
mbi pasuritë tona, por
edhe mbi kokat tona.
Kush ua zuri dorën, kur
zbuan për në Turqi më
shumë se gjysmën tonë ?
Kush u tha dot “JO” kur
na grabitënm edhe
kopshtet ?”.
Si e pa që s’u mbushej
koka, mori familjen e vet
dhe u nis për në Shqipëri.
Atë bënë edhe tërë
familjet që shpëtuan pa u
dëmtuar. Gjendja erdhi
duke u ashpërsuar përditë
e më shumë. Njerëzia në
mbrëmje nuk ishin të
suigurtë nëse do të
gëdhiheshin të gjallë.
Kjo gjendje bëri që
Is s u e 2 0
Kosova dhe Çamëria – përmes dëshmive rrënqethëse Nga Hyqmet ZANE
populli të mbidhej në xhaminë e
madhe të Paramithisë. U nde-
shën dy kundërshtarët kryesorë :
Myftiu nga njera anë, që ngul-
monte për të mos u shpërngulur
dhe Mazar Dinua që këshillonte
zhvendosjen për më të paktën në
fshatrat më në thellësi e më të
mrbrojtur si Mazrek, Kurtes etj.
Meqë askush nuk lëshoi pe,
Mazari i tha : “Ti bën haptazi
punën e grekut, po një punë edhe
më të rrezikshme që se bëjnë dot
as vetë grekërit”.
Çdo ditë që kalonte mendimi për
të ikur shtohej dhe për të ndaluar
shpërnghuljen u përdor dinakëria
greke. U ftuan në takim Myftiu i
Paramithisë, Hasan Abdullai,
Sali Hafyzi dhe Qazim Rexhepi.
Takimi u bë në fshatin Popovë.
Pala greke (EDESI) kryesohej
nga Av. Lefter Strugari, në të
bënin pjesë dhe dy oficerë an-
glezë që bashkëvepronin me
Zervën. Se ç’u tha në të, s’u bë e
njohur asgjë. Vetëm përflitej …
njerëzia të mos ikte, ju japim
fjalën e nderit që nuk do të ngitet
kush etj.
Mjedisi aq kërcënues e tejet i
vrerët për çamët muslimanë nxiti
tek tuk si Trifon Bellua - fqinjë
të vet Ibrahim Kadiut i tha :
“Është urdhër. Janë betuar, kanë
shkelur kryqin që të mos lënë
gjallë asnjë nga ju, ikni sa më
parë”. Edhe Kristo Bika i pati
thënë Haki Bilalit “Ngrehuni e
ikni një sahat e më parë, se
zervitët janë betuar se çdo mus-
liman që të zënë, të vogël a të
madh, burrë a grua, do ta
shkojnë në thikë, kushdo që u
thotë qëndroni, mos u besoni”.
Me këto njoftime ikën një pjesë
e çamëve.
Për t’u mbushur mendjen krye-
tarit të këshillit të Çamërisë, për
t’u shpërngulur, ditët e fundit i
erdhi letër prej Janine nga Nuri
Dinua, 24 orë para masakrës për
shpërngulje Myftiut të Para-
mithisë nga komandanti mbro-
jtës i Margëlliçit Abdulla Kasi-
mi, po kështu i erdhi njoftimi
nga Gumenica dhe Vola, Kadiri
Sadush Zëri, për t’i mbushur
mendjen, por më kot.
27 qershori 1944 i Paramithisë
pikon gjak
Rojet mbrojtëse të pakët të
qytetit dalluan se gjatë natës së
26 dhe 27 qershorit 1944
zervistët po i afroheshin Para-
mithisë nga të tria anët : jug,
lindje dhe veri. Në mëngjes
herët, mbrojtësit e vendosur në
Gallata, goditën kolonën që po
zbriste në qytet nga ana e
Shkallës. Shpërthyen breshëri të
dendura pushkësh e mitralozi.
Ishin të vendosur të luftonin deri
në fishekun e fundit, pasi qenë të
bindur se shpëtim tjetër nuk
kishin. Mirëpo Dhespot Doro-
theu, nënprefekt Kanellopulli
etj., vrapuan tek Myftiu Sali
Hafyzi dhe u mbushën mendjen
për ndërprerjen e qëndresës, pasi
zervistët do të hynin në mënyrë
paqësore dhe nuk do të ngac-
monin kërkënd. Myftiu Hasan
Abdullahu dhe Sali Hafyzi e
hëngën atë kokër ulli dhe së toku
me Dhespotin e të tjerë u ngjitën
në Gallata. U bënë thirrje
luftëtarëve që të ndalonin
zjarrin, duke u zotuar se
zervistët nuk do të bënin
as dëmin më të vogël dhe
ia arritrën qëllimit.
Zervistët u pritën në hyrje
të Gallatës nga Dhespoti,
Myftiu Sali Hafyzi dhe
shumë parësi muslimanë
dhe të krishterë.
Jani G. Sharra, (Istorian
tis…f.660) citon :
“Zervistët e Regjimentit të
16-të komanduar nga
major Kranji, pas takimit
në Mitropoli me Dhespot-
in, njoftuan : “Urdhërohen
tërë ata që kanë armë që
t’i dorëzojnë menjëherë se
qetësinë do ta mbajë
ushtria. Askush të mos
ketë frikë. Këdo e quajmë
vëlla. Duam të
bahkëpunojmë dhe të
ndihmojmë njeri-tjetrin.
(Fletore “Bashkimi” Nr.
681, datë. 03. 07. 1947).
Rreth mesdite, kur ende
nuk kishte mbaruar mirë
dorëzimi i atyre pak
armëve dhe kur tregtarët
sapo kishin hapur dyqanet,
zervistët grupe-grupe të
përbërë nga comenjtë,
dokenjtë, pantezenjtë,
paskot e shumë të tjerë
gjakatarë, të prirë nga
oficerë u derdhën egër-
sisht mbi popullin
(Kujtime nga Elmaz
Asllani nga Paramithia,
datë 1946). Ndër vrasësit
ishin edhe : Prifti Andon,
rrobaqepsja Athina Paco,
samarbërësi Cil Coni,
Nikollë Rafti etj. Ata
qëllonin këdo që shihnin
dhe vrisnin këdo që gjenin
përpara. Me të dëgjuar
krismat e pushkëve dhe të
mirtalozëve, njerëzia ia
dhanë në pikë të vrapit
nga të mundnin për të
shpëtuar secili kokën e
vet : të shumtët u derdhën
në anën perëndimore nga
mendohej se nuk ishte
mbyllur ende rrethimi.
Pati raste që e njejta
familje u shkëput në dysh
si familja e Çafa Miles,
ndërsa Çafai me njerin
nga të bijtë, Sadikun dhe
dy fëmijët e djalit tjetër,
Hakiut, arritën të kalonin,
ndërsa Hakiu me të ëmën,
Salihenë ua prenë udhën.
(u mbyll rrethimi) Hakinë
e mbërthyen disa zervistë
dhe në sytë e së ëmës e
vunë poshtë dhe i prenë
kokën si të dashit. Pastaj
ngritën nga muri një
pllakë të madhe guri dhe
ia vërvitën mbi kohën e
prerë dhe ia bënë petë.
Salihanë e mbyllën në
burg. Rrugët dhe sheshet u
mbushën me të vrarë : 5 -
6 këtu, 7 - 8 atje, 10 - 12
më tej. U krijua një tmerr i
pashembullt. Duke
kërkuar shpëtim, njerëzit
futeshin në shtëpitë e të
krishterëve si në atë të Jot
Barbës. Po për habinë e
tyre ata vetë ua hanin
kokën.
Dëshmitarja Fetije Saliu po nga
Paramithia tregon se, kur zervistët
u turrën të thernin Maksutin 6
muajsh dhe e ëma e mbuloi djepin
e të birit me trupin e vet, zervisti i
nguli thikën në kurriz e ajo u
përplas pa frymë në dysheme.
Djalin e madh të Fetijes dhe disa
të tjerë i therën te sheshi para
shtëpisë, kurse të shoqin ia therën
në fund të shkallës. Motrën e
Hasan Behlulit, tre djemtë e Hasan
Dinos, ndër ta një 5 muajsh, dy
çupat dhe të shoqen e Rexhep
Malit, Ihin dhe Lihin i mbërthyen
me perona në mur. Pasi vranë
Mulla Cenin, argëtoheshin me të
bijën. Në tërë Paramithinë dëgjo-
heshin kujet dhe vajet rrënqethëse,
që shuanin jetë nën presat e thi-
kave e të plumbave. Shnderonin
kë u pëlqente; shumë të reja që të
mos u binin në duar, i jepnin fund
jetës: hidheshin nëpër puse dhe
vetëmbyteshin apo binin nga
dritare dhe mure e larta e vetë
vriteshin. Një grua që s’u bind e
dogjën të gjallë me benzinë.
Djalin e dytë të Fetijes dhe disa të
tjerë i çuan në Gallata, pasi i
zhveshën, i vranë : njërin e kallën
në gropë të gjallë. Shefqet
Sulejmani (i datëlindjes 1926) nga
Paramithia tregon: “….7 - 8
oficera zervist, pasi hëngrën e pinë
për 2-3 orë në shtëpinë e Myftiut
Hasan Abdullahut, e therën atë, të
shoqen, të birin dhe të bijën. Të
prirë nga Taq Strungari, e bënë
copa copa plakun 80 vjeçar Sha-
ban Gazirin. Dy vëllezër të
fshehur në tavan, Ilmazi dhe
Tahsimi, u spiunuan nga “miku”
Thoma Faco, e i therën.
Dëshmi të mëtejshme e bëjnë edhe
më kuptimplotë përcaktimin e
Niko Zhangos: “Barbarizmën në
Paramithi. Ditët që vijuan historia
fsheh fytyrën e vet nga tur-
pi” (libri, “Imperializmi anglez
dhe qëndresa kombëtare” 1940-
1945).
Siç është vënë në dukje, vrasjet
shoqëroheshin edhe me përdhu-
nime masive. Xhevdet Manopulli
tregon se “shumë vajza i shndero-
nin përpara syve të nënave të
veta”. Zervisti Popovit Cili dhe ca
si ai, hynë në shtëpi të Sulo Tarit
ku qenë mbledhur 40 gra dhe
vajza dhe gjatë britmave dhe
ulërimave të tyre, përdhunuan tërë
ato që u pëlqyen, ndër to edhe
Fyzrete Sulon dhe Sherife Fejzon.
Fatime Pronjo, për të shpëtuar të
bijën, Shyqyranen, nga përdhunu-
met prej Dhimo e Sotir Pasko, u
dha atyre ç’kishte: 30 mijë
dhrahmi, vathë dhe varse floriri.
Disa paramithiotë, si Abedin
Hasani, Eshref Himi, Hajredin
Mergjyshi, Refik Pronjo etj.,
njoftuan Komisionin Hetimor të
U.N.O.S për pabesinë greke, që
masakruan në masë, duke vrarë,
therur, shnderuar, gjymtuar,
grabitur, djegur etj.
Niko Zhango rrëfen: “Fati i të
burgosurve në Paramithi u bë i
njohur me gjakderdhjen në va-
zhdim. Erë kundërmonjëse në
shtëpinë e Sali Hafezit, ku mba-
heshin mbyllur gra e fëmijë,
vdekje fëmijësh, pamje
rrenqethëse të grave muslimane që
hiqeshin zvarrë dhe që përdhuno-
heshin gjysmë të vdekura”. Lidhur
me këtë gjendje, Jani G. Sharra
P a g e 1 3
thotë: “Urrejtja dhe ahet që
zienin në vetëdijen e tyre, shme, paraparë nga
shpërthyen me egërsi mbi gratë, Zerva”, por edhe nga
fëmijët, pleqtë etj…të 49 krerët Lamberti.
e humbur padrejtësisht në Jani G. Sharra,
Paramithi dhe viktima të tjera të shkruan: “Tablloja që
Çamërisë kërkonin paraqitnin qe
hakmarrje…”. rrënqethëse dhe e
Egërsia greke në Çamëri kaloi vajtueshme…mijëra
çdo lloj egërsie. Një grua nga vetë : burra, gra,
fshati Kacian me foshnje ende fëmijë, pleq, plaka në
në gji, u gjet e copëtuar në katër një vargan kilo-
pjesë dhe e varur në një pemë. metrash të ngjashëm
Së toku me gjakun i rridhte edhe me një gjarpër në
qumështi i gjijve. lëvizje, me dhimbje e
Niko Zhangua në veprën keqardhje në fytyrat
“Imperializmi anglez…” për e tyre, të ngarkuar
masakrën në Karbunarë shkru- me çka kishin mun-
an : “Tërë çamët që u gjetën në dur të merrnin me
Karbunarë u vranë dhe u hodhën vete, ecnin nëpër
nëpër hendeqe. Një nënë me udhën që konjukturat
shtatë fëmijë, si dhe të vegjël të fatkeqe me veprime
tjerë : tre vajzat e Muharrem të paramenduara u
Agushit, nusja e Hodos dhe krijuan kaq pësime
Ajshe Agushi” ( Jani G. Sharra, çnjerëzore dhe të
istoriatis…F/ 699) dhe më tej. ashpra” (Istoria tis…
Ndërsa “Lefter Shtrungari me F. 665).
shokë, Mehmet Qamilit i vranë Në Avaricë pranë
në shtëpinë e vet të ëmën dhe tre Mininës, për 72 orë
bijat, të shoqes shtatzënë i çanë rresht luftuan 70
barkun dhe i nxorrën fëmijën”. luftëtarë çamë,
Sipas dëshmive të shumta të përballë qindra
karbunaritëve, në fshatin e tyre zervistëve. Luftuan
zervistët therën 41 gra e fëmijë deri në fishekun e
(Fletorja “Bashkimi” Nr. 690, fundit, dhe ranë
Tiranë 18. 03. 1947, F. 3). trimërisht në fushën e
Më 20. 06. 1944, forcat çame nderit.
prej 2.000 vullnetarësh u pozi- U fuqizua vija mbro-
cionuan në vijë luftimi që zgja- jtëse prej Malit të
tej nga Minina në Arrillë, ndalën Bardhë, Dulkes deri
valën zerviste të divizionit X-të. në Kalama, drejtuar
Në ndihmë të luftëtarëve të vijës nga Bido Taho,
së parë vrapuan edhe tre njësi të Hamdi Ruci, Nazif
tjera, nën drejtimin e Ahmet Vejseli etj duke
Çapunit nga Lopsi, të Xhaferr vrapuar nën breshërin
Ferikut (babai i Bilal Xhaferrit) e armëve. Njëra prej
nga Ninati dhe të Bido Tahos tyre ishte edhe
nga Varfanji. Këto forca, nën Mineja, e cila me
komandën e Nuri Dinos, thyen shpirt në dhëmbë po
keqas zervistët dhe i përzunë mbante një bohçe me
nga Karbunari, Margëlliçi, tesha dhe fëmijën e
Luarati etj. Po ato ditë, një forcë saj. Duke dashur të
vullnetarësh rreth 3.500 luftëtarë lehtësohej nga barra,
(çamë muslimanë) pushtuan u hutua aq shumë, sa
Pargën dhe shpartalluan mbi në vend që të hidhte
100 zervistë. Për arsye të bohçenë, hodhi
ndryshme, pas tre-katër ditëve, fëmijën.. më pas kjo
forcat çame u tërhoqën në nënë fatkeqe perfun-
pozicionet e mëparshme. doi e çmendur në
“Pargaritët, - vëren Niko Delvinë. Kaluan
Zhango -, të tmerruar kërkonin këndej lumit Kalama
shpëtim te anglezët, por këta ua mbi 20.000 vetë
dorëzonin zervistëve, të cilët i shumica u grum-
vrisnin në masë”. Më 28. 07. bullua për rreth
1944, arrestuan 25 djem të Filatit si mos më keq.
porsaardhur në Pargë, i lidhën Më 21. 09. 1944,
më një litar, i ngjitën në kala batalioni i IV (i
dhe i masakruan. përbërë prej
Kriminelët : Kamara, Agora, çamërish) i
Kranjai e Stafanidhi me shokë Regjimentit XV.
këdo që gjetën në Karbunarë, E.LL.A.S.-it (EAMI)
Arpicë, Arillë, Vilë e Skropion, që vepronte në rre-
përdhunuan, vranë dhe grabitën. thin e Filatit, zboi
J.G. Sharra, shënon: “Kush gjermanët dhe çliroi
donte të jetonte…duhej të linte qytetin ; të nesërmen
truallin e shenjtë…e të merrte ai u godit nga fuqi të
rrugën e mërgimit”. Ndërsa, shumta gjermane të
krerët çamë vendosën që ardhura nga Gumeni-
familjet në jug të Kalamait të ca dhe nga Janina.
kalonin në veri të rrjedhjës së Pas disa orë
atij lumi. Ky vendim shpëtoi luftimesh batalioni në
nga vdekja dhjetra mijë çamë fjalë u shtrëngua të
muslimanë. A. Lamber, përfa- lëshonte qytetin dhe
qsuesi i CRI për Epirin më 17. u përqendrua në
08. 1944, “…shfarrosje e Koskë dhe Pleshvicë.
tërësishme e çamëve islamikë Natën e 22. 09. 1944
do të kishte qenë e pashmang- gjermanët lanë Fila-
tin dhe u
përqëndruan në veri
P a g e 1 4 O u r W o r d s

Dead Albanians due to Current Dictatorship in Albania will they get a resolution? (not done yet)

Lirak Bejko Dead

I vdekur nga Diktatori dhe
vjedhjet e familjes se tij,
Berisha

One last dictator

in Albania Left to
be judged!!!
Not done Yet!!
BURG
V o l u m e 1 0 , Is s u e 2 0 P a g e 1 5

A truth and a crime that Albanian Ismail Kadare did to this young man & no one is held accountable
P a g e 1 6 O u r W o r d s

Vrasjet e pazgjidhura ne Shqiperi ——presim rezultatet shpejt….

Deputeti Fatmir Xhindi

Gentian Zguri….rezultatet???
V o l u m e 1 0 , Is s u e 2 0 P a g e 1 7

Vrasjet e pazgjidhura ne Shqiperi—-presim rezultatet shpejt...

Isa Copa duke hetuar pronat ne Gjirin e Lalzit te familjes Konomi —— presim rezultatet
 P a g e 1 8 O u r W o r d s

Ngjarjet e pazgjidhura ne Shqiperi——presim burgimin e perjetshem te familjes diktatoriale Berisha!!

Kush e Organizoi Protesten? Ku ishin Organizatoret?

4 Fajtore pa Faj gjenden vdekjen ne 21 Janar 2011

Kush drejton forcat shteterore mbrojtese? Cilat jane procedurat e Policise para se te vrase?

Pronare banke ne Shqiperi, e papune!! Si te behesh Bilionere ne 3 muaj!!! Elvana Hana mbesa e
L.Berisha..Burg
V o l u m e 1 0 , Is s u e 2 0 P a g e 1 9

Vrasjet e krime te ndryshme te pazgjidhura ne Shqiperi….Burg...

The Blair Connection

Vjedhja e lejuar ne Shqiperi e pronave per tu nder-

tuar rezervat ashtu dhe e mineralit te brendshem ne
Shqiperi.
FLuturime Falas me urdher te
….

Hilja e Investimeve te huaja ne Shqiperi!!! Si pastroen parate nga peshku qe eshte qelbur nga koka!!! Burg

Spitalet e Ndertuara me leke nga Tirana

ne Qipro, Ishujt Keimen nepermjet nje
grup manaxhimi ne New Jersey, USA.
Keshtu jane pastruar shume para te
vjedhura ndaj popullit SHqiptare.

Si mund te pastrosh parate e vjedhura

nga viti 96-2005 nepermjet llogarive pa
emer ne ishujt jasht Shqiperise...
 P a g e 2 0 O u r W o r d s

Disa Ngjarje e pazgjidhura ne Shqiperi nga Prokuroria...Kur vete Ina Rama ka frike per Femijet e saj!!

?
Duet nje Kryeprokuror allcak qe te
zbardhi ceshtjet te pazgjidhura qe nga vi- Perse nuk u pane dokumentat qe verifikonin
tet 1944!! fjalet e Albana Vokshit dhe e dergonin te qeli
ate me bashkepunetoret?

Disa nga ceshtjet qe kane kaluar pa hetuar ne Shqiperi!!

So far in Albania the only way to make it is to keep

your promises and Ilir Meta and spouse is an ex-
ample of it….Will everyone else learn from it or
shatter in the high cliffs….the only victor in the Perse nuk u hetua shkelja e kushtetutes Shqiptare
election battles!!!! nga Prokuroria? A thua ka marr fund drejtesia?

Bilioneret e Rinj te pa Prekur ne Shqiperi qe bejn hesapet me $$$ e popullit me keq se S. Berisha...te shohim
ndryshimin dhe per A. Xhillarin (burg apo jo)

The leader of Opposition before now Premier in Albania

rather spend $$ on luxury vacations in US rather than face
the facts and reality in Albania!! Could it be that he’s so
implicated with the GOV. that he can end up serving life
sentences? Time will tell

Njerezit vdesin ne Shqiperi sepse Sekseri I lejeve

te ndertimit ne tirane Alban Xhillari me E.ramen
nuk cajn koke perhapesira midis ndertesave qe te
kalojn makinat e urgjences. Me ato ne Shqiperi, A pyet njeri ku eshte burimi I
kercenimet dhe blerjet ecin, po jo me ne pertej milionave $$ qe ky njeri eshte
Oqeanit. kukull?
Alban Xhillari Sekseri I
Lejeve te ndertimit tani kush
eshte se E.Rama iku?
V o l u m e 1 0 , Is s u e 2 0 P a g e 2 1

Vjedhja e Mineraleve, Pergjegjesit!!!!Burg...

Mineralet ne very te shqiperise te

monopolizuara!!! Perse?

Floriri nepermjet mineraleve

Vdesin njerezit per tu pasuruar njerezit e Kryem-

inistrit Shqiptare bashk me Fatos Nanon si sekretar
PD’s ne Washington DC. USA

Fluturime me parate e mineria-

ve te populit Shqiptare...

Hilja e Investimeve te huaja ne Shqiperi!!! Njerezit pergjegjes...Burg...

Stream Oil Albania has a direct connec-

tion to Shkelzen Berisha as well as to his
sister Argita Berisha...te tjeret kane vec
1% si kukull qe jane...

Si mund te vjedhesh token parate e prona- Argita & SHkelzen Berisha Pergjegjes per
rit te tokes me ane te kompanive nafte fan- vjedhjen e naftes nga pronaret….
tazme nderkoh fshiet nga pas vete KM.
 P a g e 2 2 O u r W o r d s

Disa mbikqyrje nga pertej Oqeanit mbi familjen Balliu!!!! BURG

Fahri Balliu I paprekshem ne
abuzime ndaj popullit te el-
basanit!!! Ta kthej koken pas
te shohi rrobat e grisura qe ka
pas...
Henris Balliu Guilty as part of
Gerdec Tragedy as well as be-
ing part of it!!!

A ka burra me ne ate vend???

700 Punetore te firmes Kurum ne
Elbasan ne proteste!

Kush nga keta nuk ka Ilegalisht Perfituar Financiarisht ne kurriz te popullit Shqiptare??? Te tere fajtore!!!

Human Right Violators as an inheritance from the so

called bearded man Tos Nano in Albania!!
V o l u m e 1 0 , Is s u e 2 0 P a g e 2 3

Lidhja Vokshi—Xheka —-Spahiu—-klani Berisha ...BURG

Albana Vokshi Florentia Xheka Arjan tartari

cfare kane keto te tre te perbashket/?
Jane kukuallat e Klanit Berisha duke mbajtur kompani
ne emer te tyre por qe gjenden Berishat nga pas

Kumbaret qe kane interesa financiare te perbashketa me opoziten e

Rames qe pagoi $$$ Fatos Nanos per postin e kryetarit!!!

Fatos Nano u debua nga posti Kryeministrit nga nderkombetaret Amerikane!!! Burg per vrasjen e Hajdarit

Azem Hajdari I
vrare nga bash-
kepunimi Nano- Import Export I Droges ne kohen e Fa-
Berisha!!! tos Nanon ne Shqiperi ishte ne kulm te
larte te Europes...

Kryengritje nga njerez me

arme per parate e vjedhura ne Koha kur Ishte Fatos Nano ne pushtet ne Shqiperi ,
kohen piramidale & ate qe vijoi kur krimi dhe rrembimi ishte 1 mij perqind lart
me pas me fatosin ne
krye...gjykoni vete njerez….
 P a g e 2 4 O u r W o r d s

A Funksionon Kontrolli Shtetit ne Shqiperi

Shembujt e Parave qe vijn

drejt SHBA nga vendi me I
Varfer ne Europe... Perse?
Poverty….

Berisha & Podesta group looses Albanian Americans oust the premier SB Jail & restitution for Podesta

The Albanian Mafia Lobbies

against the rest of Albanian Ameri-
cans!!! The Global War Continues..
Nje vrime ne uje me keshillat Will it escalate into world conflicts?
drejt Shqiperise….zvogelimi I
reputacionit te Podesta
Group per hir te familjes Ber-
isha… SO far no more Prem-
ier...how do you like those
apples?

Same status Quo as before, what’s

Is the money being diverted to the Podesta group
for retaliatory against those that tell the truth
outside of Albania? So far YES...the war goes on..
hiding behind AMB. LU in Alba-
nia? Who is controlling our US em-
bassy since its not our state dept…
Two embassies inside one in Alba-
nia: one that sells everything for a
price and is governed by local mafia
not our state dept, another who
deals in apps current rate 30k USD
a person...Time to clean house in
Albania
 V o l u m e 1 0 , Is s u e
Kosova dhe Çamëria – përmes dëshmive rrënqethëse Nga Hyqmet ZANE
Smartë, Lopës dhe Sajadhë. Pak orë pas ikjes
së gjermanëve erdhën forcat zerviste të koman-
duara nga major Ilia Kaco dhe Vangjel Zoto,
më 24. 09. 1944 vjen Kranjai me repartin e tij
dhe urdhëron : “Andartë ! Bëni ç’të doni, vrisni
pa dalluar e mëshiruar… shnderoni kë t’iu
pëlqejë..asnjë shqiptar mos lini të gjallë. (“Zëri
i Çamërisë” Tiranë 24. 04. 1946).
Vetëm në arën e Zaimit u vranë 47 burra, kurse
45 të tjerë u vranë te ara e Xhelo Metos. Jani
Sharra shënon: “shumë çamër islamë zervistët i
rrëzonin të gjallë nga ura e Naçit pranë Filatit.
Nënave u rrëmbenin fëmijët nga duart e nga
gjiri, u ngulnin bajonetën dhe i ngrinin lart”.
Fletorja (Zëri i Çamërisë” Nr. 7 Tiranë 08. 10.
1946, Fq. 2) shkruan: “mbi 50 fëmijë i therën
në djep. Rreth 15 gra i hodhën në një pus dhe u
mbyllën grykën. Me ditë të tëra u dëgjuan
britmat e rënkimet e tyre. Në lagjen Memkat 17
grave u çanë barkun me bajoneta. Në përrua të
Duçenjve vranë 160 burra dhe gra. Në lagjen
Demat u prenë kryet një burri dhe tre fëmijëve
të vegjël dhe një vajze në djep. Nga mbi 130
burra e gra të lidhur me litar dorë për dore tek
puset, më të shumtët i therën. Haxhi Çapunin,
me të ëmën dhe të birin i theri Miço Kulla e
Stavro Konjari. Atdhetarin e mirënjohur plakun
Abdul Nurçe nga Spatari, Hari Dhiamanti nga
Sajadha pasi e zvarriti nëpër udhët e Filatit, e
vrau me mundime të mëdha me disa të tjerë.
2 0
Kosovo Border giving land to Montenegro, why?
Ilmi Sejkos i hoqën dhëmbët e
floririt me darë pastaj e therën.
Miço Gulla, Jorgo Beko, Kostë
Koteli etj, veç vrasjeve të lemer-
ishme, përdhunuan mbi 150
vajza e nuse të reja.Niko
Zhangua thekson se ata “njerëz
të egër e barbarë që kërkonin lira
e plaçka hynin si zotër nëpër
shtëpitë, dhunonin vajza e gra
dhe vritnin kë donin….” (Istoria
tis…F. 669).
Prof.Dr. Agron Fico citon:
“….Një të shtunë shtatori 1944,
e gjithë popullata u grumbullua
para xhamisë së fshatit. Zervistët
filluan grabitjet dhe shnderimet
ndër gra, vajza e deri në plaka.
Familja e Sako Banushit nga
Skorpjona ishte instaluar në
shtëpinë e Dervish Sulos prej 8
vetash gra, burra dhe fëmijë.
Pasi u shnderuan gratë, të cilave
ju shpuan gjiret me thika, të
gjitha u masakruan…. Në
kopështin e Avdul Nurçes u
masakruan 20 persona…
“Illyria” Zëri i fuqishëm i
P a g e 2 5
Çamërisë trime”, 05. 09. 2005. (masakër në fshatin Spatar afër se gjendja e tyre ishte e vajtuesh-
Filatit). me”. …Duke ikur, anglezi më
Historiani Ibrahim Hoxha, citon: “Ndërmjet atyre tmerreve në tha : “Shumë krenarë qenkan
Spatar ndodhi edhe kjo ngjarje : Lulo Ahmet Qamili nga Janjari, këta çamërit. Sado që po treten e
femër shumë e bukur e martuar para një viti me spatarjotin Dalan po shuhen në këmbë, nuk përku-
Çulani u kap në Spatar nga zervistët, këta, si vranë kë zunë, len ; askush s’po nxjerr dorën të
Lulon e ruajti një oficer për ta marrë me vete. Kjo sa dinake aq kërkojë lëmoshë”. Si përgjigje
edhe trime, u duk sikur u bind me tërë mend. Oficeri i gëzuar se unë i përmenda disa vargje
ia arriti qëllimit, vari automatikun në gozhdë dhe kaloi në ndar- popullore të kohës së Ali Pashë
jen tjetër për t’ju thënë shoqëruesve të tij. Kurse Lulua rrëmbeu Tepelenës. “Arvanites pene-
automatikun dhe me një shkathtësi e guxim të habitshëm vrapoi meni,/ çamidhes kama-
tek dera dhe i griu tërë sa gjendeshin në të ndarën fqinje. romeni.” (Shqiptarë të lav-
Zervistët që ndodheshin rreth e rrotull, duke menduar se dikush dëruar,/ çamërit krenarë).
prej tyre po vriste fshatarët, nuk u shqetësuan. Nga moskokëçarja Av. Spiro Xhakulla, të lidhur në
e tyre përfitoi Lulua, e cila me automatikun nën një cipunë (një një karkë të mbërthyer në
lloj sharku i hollë) u mërgua pa tërhequr vëmendjen e askujt dhe dysheme, me urdhër të Kranjait,
kështu pas disa orë udhëtimi mundi të arrinte në Konispol. e torturonin tre zervista, duke
(Kujtime të Shefqet Seitit i datëlindjes 1903)….Vrasje si ato te gjymtuar e nxjerrë sytë. Tok me
Spatari, zervistët bënë edhe në Shqefar, Smartë dhe Lopës… bërtitjet dhe dhembjet thoshte:
Kufomat e të vrarëve… u gjetën të kalbura nga ata që u kthyen “Rroftë Shqipëria, rroftë Flamuri
në Janar 1945. i Shqipërisë”. Tek tortura e
Niko Zhangua shënon: “….ata që kapeshin nëpër fshatra kalonin fundit gati i vdekur e kanë lidhur
në thikë ; nuk bëheshin përjashtime as për fëmijë, gratë e të nga këmbët, duke e tërhequr kali
sëmurët.” (Istoria tis…. Fq.669). nëpër kalldrëmin e qytetit.
Ditët e fundit dhe të fillimit të shtatorit 1944 krejt çamërit islam-
ik kaluan në Shqipëri. Shumica e tyre u vendos në Konispol dhe Çamëria, burgu i madh në mes të
në fshatra përrreth tij. Gjendja e tyre u keqësua shumë, vdekja Europës
rrëmbeu shumë nga uria dhe vuajtjet. Në këtë kohë Androkli Shtëpia e Sali Hafyzit, me tre
Kostallari, shoqëronte një anglez hetues, tregon : “Kudo që kate dhe mbi 30 dhoma ishte
shkonim nëpër vendqendrimet e tyre, është shumë pak të thuash kthyer në burg, ku ishin mbyllur
P a g e 2 6 O u r W o r d s

Declassified (continues)
V o l u m e 1 0 , Is s u e 2 0 P a g e 2 7

Declassified pg2
P a g e 2 8 O u r W o r d s

Declassified 3
V o l u m e 1 0 , Is s u e 2 0 P a g e 2 9

Declassified 4
P a g e 3 0 O u r W o r d s

2nd New Pipeline in the hands of the Mafia in the Balkans...Will USAID Fund Mobsters or Freedom?
V o l u m e 1 0 , Is s u e 2 0 P a g e 3 1

Balkans 2 New Pipelines in the hands of the Mafia, Cold War? (land grab ownership Nazi style)
 WE ARE ALSO ON THE WEB
WWW.NEWLIFEAACO.ORG

Non Profit Charitable

Organization

Cdo njeri mund te behet anetare dhe te bashkoet

“ N E W L I F E ” J E T A E R E me misionin tone per te krijuar nje shtet te vogul
ketu ne kete continent te madh. Te ndihmojme
njeri tjetrin qoft dhe me nje keshille te thjeshte.
1774 - 76 street
Suite D3 Kjo eshte nje thirrje per te informuar njeri
Brooklyn, New York tjetrin plus dhe per projekte te ardhshme qe jane
11214
ne pune e siper. Se shpejti nje Shkolle Shqipe
Phone: 718-594-0511
Fax: 201-795-4795
Anglishteje dhe nje vend ku te gjith njerezit te
E-mail: Endri@newlifeaaco.org gjejn nje strehim nga cdo hall apo nevoje. Bash-
kimi ben fuqi dhe Zemra e Vullnetarit nuk ka
cmim.
Building a Future One Person At a Time...

Kosova dhe Çamëria – përmes dëshmive rrënqethëse Nga Hyqmet ZANE

mbi 500 gra e fëmijë nën moshën 15
vjeçare si dhe 10 burra. Ushqimi, 100 gram
bukë misri dhe një lugë lëng bizeleje ose
fasuleje, të pa larë dhe të ngjitur me njëri-
tjetrin. Morri, sëmundjet dhe uria bënë të
vdisnin çdo ditë nga 6-7 veta. Bahçetë e
Feti Kapolit të Sami Janos u mbushën me
varre, thërritën disa mjekë anglezë, të
veshur me maska. Ata pasi na vizituan, u
thanë: “Ja zboni, ja vritini se brenda pak
ditëve do t’ju marrin edhe juve me vete në
atë botë”!
Nga kjo frikë ish e burgosura Fatime Jasini
nga Paramithia (datëlindja 1925) dëshmon :
Më në fund na pyetën : “doni të rrini këtu
apo të ikni’? Vendosëm të iknim men-
jëherë. U nisëm rreth 250 gra. Nata e parë
na zuri në Mininë, e dyta në Filat, e treta në
Koskë dhe këndej u ndodhëm në Vërvë
(Shqipëri).
Një kollonë e fuqishme ellasite (EAM)
duke kaluar Janinë-Mininë, zbriti rru-
feshëm në Paramithi më 26. 12. 1944, i
përzuri zervistët nga Gumenica. Në tërë
Çamërinë u vendos komanda e EAM-it në
përbërjen e së cilës bënin pjesë luftëtarët
çamë të batalionit IV të regjimentit XV të
EAM-it.
Zervistët e lanë vrapin në Korfuz. Nën
koloneli Palmer, në raportin e vet shënon
se majori grek Sarandis i kishte thënë se në
Korfuz ishin vrarë mbi 60 çamër muslima-
në të cilët kishin ardhur në verën e 1944.
Qarkoria Nr. 39, datë 28. 01. 1945 e
Këshillit të Përgjithshëm të EAM-it për
Epirin thuhet: “Duhet të merrni të gjitha
masat për pritjen sa më të mirë të çamëve
nga të krishterët, për t’u sistemuar ata nëpër
shtëpitë e tyre…Me çamët e rikthyer për
një jetë normale”. Të tërhequr nga ftesa dhe
zotimi i EAM-it, të nxitur nga dëshira për
t’u kthyer në vatrat dhe pasuritë e veta, të
shtytur edhe më tepër nga vuajtjet që po
heqin, mbi 15.000 veta iu mbush mendja të
ktheheshin në vendet e veta. Askush nga të
kthyerit nuk u shtri përtej lumit Kalamait; të
gjithë zunë vend në Filat dhe në fshatrat
përreth tij.
Studiuesi shqiptar në Neë Jork të SHBA,
Sami Rrepishti, citon: “Më 1 qershor 1944,
britanikët dhe rusët kanë rënë dakort që në
Rumani rusët të lejohen të marrin
“inisiativën”, ndërsa në Greqi, britanikët me
qëllim që të pengohen divergjencat e veprimit
dhe të politikës”.
Nën diktatin e Uiston Çërçillit më 26. 12.
1944 u mblodh konferenca anglo-greke dhe u
vendos në vend të mbretit Demaskinos dhe
kryeministër Plastira. Oficerët britanikë
deklaronin haptaz se “Greqia është britani-
ke”. Kjo bëri që ushtria angleze zhvilloi
luftimet më të rrepta kundër ushtrisë së EAM
-it e cila e shkuli pas 4 muajsh luftimesh nga
Pireja dhe Athina, dhe u shtri për në veri.
Më 12. 02. 1945, EAM pranoi marrëveshjen
VARKIZA. Në të parashikohej çarmatimi i
ushtrisë së EAM-it dhe të EDESIT. Armët do
t’i dorëzoheshin ushtrisë angleze, e cila do të
mbante rendin e qetësinë. Njësitë e ushtrisë
së EAM-it në Çamëri u grumbulluan në
fshatin Kacika (në jug të Janinës). Kur ato
gati kishin mbaruar së dorëzuari armët, u
sulmuan nga aeroplanët anglezë. Një pjesë u
vra, një pjesë u shpërnda nga mundi. Kurse
zervistët e vendosur në Korfuz u lanë të lirë
të zbrisnin në Çamëri. Më 05. 03. 1945 me 4
lundra zbarkuan në skelën e Sajadhës; ata
kryesoheshin nga major Gallami, Ilia Kaco,
Vasil Ballumi etj.
Albert Kotini, na jep këtë episod : “Vasil
Ballumi i dogji djalin në furrë Naile Gjinikës.
Kur ia kapin djalin e vetë, Vasil Ballumit dhe
i’a dhanë Nailes, që të hakmerrej për djalin e
saj, ajo, jo vetëm që nuk pranoi , por tha :
mua djalin nuk ma ka djegur ky fëmijë. Pbasi
e mbajti 7 ditë, ia dorëzoi Vasil Ballumit,
kriminelit të Çamërisë. Që atë ditë Vasili u
betua se nuk do të qëllonte më mbi shqiptarët
e Çamërisë”.
Zervistët e ardhur nga Korfuzi
dhe zervistët e fshehur në
Çamëri për kohën që EAM-i
ishte në fuqi, u grumbulluan
dhe morën fuqinë me plot
pushtet pas përpjekhjes me
eamistë të cilët u vranë dhe i
arrestuan. Zervistët mblodhën
populllsinë muslimane tek
puset e mëdha në qendër të
Filatit, nën shoqërimin e
zervistëve i nisën për në
“Shqipëri”. Me të arritur në
Kodrez rreth 2 km pa arritur
në vendin e quajtur Vanër,
kollona e të zbuarve ndeshi
me rreth 200 civila të armato-
sur; ndër ta Vasil Tasho, Mara
Miho etj. Gjatë udhës automo-
bilistike kishin ngritur tre
prita njëra pas tjetrës. Burrat i
veçonin dhe i merrnin roje të
posaçme. Me të krisur pushkët
e para, tërë zervistët e mbi
udhës i’u vërsulën kollonës;
kujt i prisnin kryet, kë e çanin
me sëpatë, i zhveshnin rrobat,
u rrëmbenin gjithçka dhe më
pas i vrisnin. Një pamje e
tmerrshme. Duke mos parë
shteg tjetër për shpëtim,
çamërit u derdhën në pikë të
vrapit tatëpjetë pllajës thikë.
Me përjashtim të Nustret
Balos dhe një nuseje, tërë të
tjerët ranë plasur kush këtu e
kush atje. Një bari që kulloste
dhitë në faqe të malit tregon :
se një zervist i ra me sëpatë në
zverk e i preu kokën një burri
çam. Disa zervistë iu afruan
dy grave të ngarkuara; njëri i
mbërtheu për mjekre dhe i
ngriti kryet përpjetë, kurse dy
të tjerë ua prenë me thika,
pastaj u hodhën lakun në
këmbë dhe, duke i zvarrisur, i
përplasën poshtë murit të
xhades.
Mbi tragjedinë në Vanër Niko
Zhango shkruan: “Me dësh-
minë e një zervisti” atje “U
vranë 65 çamër, dhjetra të tjerë
u hodhën në urën e Naçit”.
Hysen Jasini nga Varfanji,
thotë: “Vrasësit kryesorë në
Vanar përmend : Hristo
Beratin, Hristo Shetunin, Ilia
Vevesen e Thodhori Kallar-
iqotin (Fletoria “Bashkimi” Nr.
684, 11. 03. 1947).
Poeti i këndon : O Vanër,
Vanër i shretë,
Do na thuash
një të vërtetë
Atë që ke parë
me si
O ju dijetarë
çamë shkruani.
Prof. Dr. Agron Fico, citon :
“Me mërgimin tonë në
Shqipëri, qeveria demokratike
e Shqipërisë i dha masës sonë
një fond 240.000 Fr. në
muaj…”. Në mbështetje të
kësaj situate, Misioni i
UNRRA-s në Shqipëri pati
aprovimin nga qendra e Ëash-
ingtonit për akordimin në favor
të emigrantëve 1.450.000
dollarëve si ndihmë imediate
ndaj gjendjes sonë të vështirë.
(Illyria, Zëri i fuqishëm i
Çamërisë, 05. 09. 2005).
Viktimat dhe humbjet, sipas
statistikave, gjatë masakrave të
viteve 1944-1945, në kurriz të
minoritetit shqiptar në Greqi,
arrin numurin 2.877, të ndarë si
vijon :
Filati me rrethe 1.286,
Gumenica me rrethe 292,
Paramithia me rrethe 673,
Margëllëçi dhe Parga 626.
Ky qe fati i të gjithë atyre
që nuk mundën të largohen
nga Çamëria. Ka
dëshmitarë të gjallë të kësaj
masakre ngjethëse dhe një
ndër këto është libri i Sali
Bollatit “Gjurmë Çame”, në
faqen 14 shkruan: “…
mbeta vetëm unë 7 vjeç dhe
motra Qerimani 10 vjeçare,
ndërsa 7 pjestarë të tjerë të
familjes, si qindra çamë të
tjerë u masakruan, u vranë
e vdiqën nga dora e
zervistëve grekë”. (botimi
2004 Tiranë).
Kjo kasaphanë përfundoi
me shpërnguljen me forcë
të afro 43.000 çamëve që
erdhën e u strehuan në
Shqipëri në konditat më të
vajtueshme. U dogjën e u
shkatërruan 68 katunde mbi
6500 ndërtesa banimi si dhe
85 faltore islamike.
Në llogaritjet e dëmeve
rezulton të kenë grabitur në
Çamëri dhe nga forcat e
zervës : 17.000 kokë bagëti
të holla, 1200 të trasha,
21.000 kv. bereqet, 80.000
kv. vaj; gjithashtu produkti
i vitit 1944-1945 që arrijnë
në 110.000 kv bereqet dhe
30.000 kv vaj. Gjatë emi-
gracionit 110.000 bagëti të
holla dhe 24.000 bagëti të
trasha ngordhën dhe hum-
bën.
Nga kjo del e qartë ka-
tastrofa e madhe
ekonomike që pësoi
popullata jonë, duke mbetur
nëpër rrugët e emigracionit