Philippine Coconut Authority

3. Daga at ang pagkontrol dito Para sa karagdagang impormasyon, maaaring makipagugnayan sa mga
RESEARCH, DEV’T.& EXTENSION BRANCH
sumusunod:
Umaatake ang daga sa niyugan sa lahat ng panahon. Maaaring gamiting Diliman, Quezon City
pamamaraan sa pagkontrol ang paglalagay ng yero, paikot sa puno 4-5 piye 1. Research Development and Extension Branch
mula sa lupa (trunk banding) o kaya ay ang paglalagay ng lason sa daga. 4/F PCA R&D Bldg, Diliman, Quezon City Tel. 928-45-01 to 10 Loc.501-502
4. Damo at ang pagkontrol dito 2. Field Services Branch Technoguide No.1 2nd Edition
4/F PCA R&D Bldg., Diliman, Quezon City Tel. 928-9488
Ang paggagapas ang pangkaraniwang pamamaraan ng pagkontrol ng damo sa Tagalog Version June 2009
narseri. Kada dalawang buwan ang paggagapas sa palibot ng mga puno sa 3. Albay Research Center (ARC)
pamamagitan ng karet. Maaaring ilagay ang pinagtabasan ng damo sa lupa Banao, Guinobatan, Albay
(mulch) upang mapanatili itong mataba.
4. Davao Research Center (DRC)
5. Mga pest eng kopra at ang pagkontrol dito PCA Complex, Bago Oshiro, Davao City Tel. (082)293-0113
Telefax:(082)293-0571
Ang kalimitang pinagmumulan ng pest eng kopra ay ang hindi maayos na
pagpapatuyo (marami sa 12% na tubig). Maiiwasan ang pagkasira ng kopra 5. Zamboanga Research Center (ZRC)
kung susungkitin lamang ang mga magugulang ng niyog mula sa mga puno na San Ramon, Zamboanga City Tel. (062) 982-0302
may tamang dami ng sulphur (0.15%, ika-14 na dahon) at pagpapatuyo kaagad 6. Coconut Seed Production Center
ng laman pagkatapos hatiin (dapat hindi hihigit sa 12% na tubig). Aroman, Carmen, Cotabato
VIII. Pagbababa ng niyog (pag-aani) 7. Region I-IV-B
PCA- Diliman, Q.C., Telefax: 924-47-61 Tel. 927-52-27
Mayroong dalawang pamamaraan ng pagbababa ng niyog at ito ay ang mga
sumusunod: 8. Region IV-A
Barrio Isabang, Lucena City Tel (042) 373-6998 Fax: (042)710-6095
1. Walong (8) buwan na buko- ginagawa sa pamamagitan ng pag-akyat sa
puno at pagbababa sa mga bunga sa tulong ng tali. 9. Region V
Sagpon, Legaspi City Tel. (052)481-05-89 Telefax: (052)481-05-89
2. Magulang na niyog (11.5-12 buwan)- sa pamamagitan ng pag-akyat o pag-
sungkit. Kung ang buwig ng niyog ay mahigit ng 13 buwan ang edad, 10. Region VI
kalimitan ito ay kusa ng nalalaglag sa lupa. DA-BPI Cpd., Inangayan, Sta. Barbara, Iloilo Tel. (033)523-9605

Mga paraan upang maging maganda ang kalidad ng kopra 11. Region VII
DA 7 Cpd., Estancia, Mandaue City Tel. (32) 345-6329, (32) 345-0009
1. Kuhanin lamang ang mga husto na sa gulang na niyog (11.5- 12 buwan).
12. Region VIII
2. Patagalin pa ng 2-4 na lingo ang mga segunda at tersera na bunga bago Gov’t. Center, Candahug Palo Leyte Tel. (053) 323-26-98, (053) 323-29-95
buksan o koprahin. 13. Region IX
3. Takpan ang mga nabalatan ng niyog ng bunot o dahon upang maiwasan J.P. Rizal St. Zamboanga City Tel (062) 992-49-72, (062) 992-10-31
ang pagkabiyak dulot ng sobrang init ng araw. 14. Region X
4. Patuyuin ang laman ng niyog sa loob ng 4 na oras mula ng biyakin upang 30 Daumar St. Cogon Cagayan de Oro City Tel. (088) 853-3707
maiwasang atakihin ng mikrobyo. 15. Region XI
PCA Complex, Bago-Oshiro, Davao City Tel. (082) 293-0114
5. Gumamit ng mabisang pamamaraan ng pagpapatuyo ng kopra: tapahan,
pagbibilad sa araw, indirect hot-air dryer (hal. Kukum) hanggang maibaba 16. Region XII
ang lamang tubig ng kopra sa 12% o mas mababa pa. 26 Kadulasan St., Gen. Santos City Telefax (083) 553-9424
6. Kung tapahan ang gagamitin sa pagpapatuyo, gumamit ng mga pinatuyong 17. Region XIII
bunot, bao o palapa bilang panggatong. Capitol Drive, Butuan City Tel. (085)342-2687 Fax: (085)341-4372

7. Panatilihing katamtaman ang init sa pagpapatuyo upang maiwasang 18. Autonomous Region in Muslim Mindanao (ARMM)
masunog ang laman ng niyog. 2/F Fatan Bldg., S.K. Pendatun Ave., Cotabato City Telefax: (064) 421-6680

8. Ang paggamit ng bao bilang panggatong ang praktikal na paraan.

9. Itago ang kopra ng hindi nakasako sa isang malinis, tuyo, at nahahabginang Severino S. Magat, PhD.
bodega. Scientist IV and Manager,
10. Iwasang mabasa o makontaminado ang kopra. Pangasiwaan ng Niyog sa Pilipinas PCA-Agricultural Research Management Dept.
Diliman, Lungsod ng Quezon Email: sev_magat@yahoo.com
Mga Gabay sa Pagtatanin ng Niyog sa Bakuran
I. Paghahanda ng lupang tataniman
1. Linisin ang lugar na pagtataniman ng niyog sa pamamagitan ng pagputol
ng mga hindi na kinakailangang halaman (puno, sanga, damo)
2. Bungkalin ang lupa para sa magandang pagdaloy ng hangin sa lupa at sa
ugat ng niyog kung kinakailangan.
II. Paglulugar at paglalagay ng tanda sa tataniman
1. Isaayos ang lugar na pagtataniman o ang mga butas na paglalagyan ng
binhi sa nais na distansya mula 8-10 metro (kuwadrado, trianggulo o
parisukat na sistema ng pagtatanim.
V. Pangangalaga sa mga batang niyog
1. Ingatan laban sa mga hayop sa pamamagitan ng pagbabakod ng bawat
tanim o ng buong tanim kung alin ang mas praktikal.
2. Sa panahon ng tag-ulan, siguruhing hindi natitigilan ng tubig ang butas sa
loob ng mahabang panahon. Siguruhing hindi nasisira ang tumpok sa
bawat puno.
3. Ang patubig ay hindi na kinakailangan kung itinanim ang binhi sa buwan
ng Mayo o Hunyo kung saan nagsisimula ang tag-ulan.
4. kontrolin ang pagtubo ng damo sa palibot ng tanim (1 metro mula sa tanim
paikot) sa pamamagitan ng paglalagay ng mulch (takip-lupa na bagay
galing sa halaman). Ang bunot ng niyog ang karaniwang ginagamit na
mulch.
2. Paano ang paglalagay
• Ilagay ang patabang walang nitroheno (N) tulad ng KCI sa paligid ng
puno pagkatapos magamsan (1-1.5 metro mula sa tanim, depende sae
dad ng puno).
• Ilagay ang patabang may nitroheno particular ang ammonium sulfate (21-
0-0) at urea (46-0-0) na nakahiwalay o kakumbinasyon ng ibat-inabg
pataba at ihalo sa lupa sa pamamagitan ng paggamit ng anumang
pambungkal.
• Sa mga dahilig at bulubunduking lugar, ilagay ang pataba sa
magkakaparehong distansya na 8-10 butas sa ilalim na ½ piye (14
sentimetro) sa palibot ng niyog (1-2 metro mula sa puno). Tabunan
kaagad ng lupa ang butas pagkatapos mailagay ang pataba

III. Pagbubutas VI. Paglalagay ng pataba 3. Kailan dapat ilagay

™ Ipalagay: Ang binhi ng niyog na itatanim ay naggaling sa isang narseri 1. Ano ang dapat ilagay
• Sa mga lugar na may magkasinghabang tag-ulan at tag-araw, may
(gobyerno o pribado) Kung hindi sinusunod ang karaniwang dami ng ammonium sulphate (21-0-0) at irregular na pag-ulan, at may mabuhangin na lupa, ang
1. Maghukay ng butas (na may sukat na 50 x 50 x 50 sentimetro) sa loob KCI (0-0-60), ang pangkaraniwang asin ay maaaring gamitin. pinakamagandang panahon ng pag-aabono ay kada 6 na buwan (unang
ng lugar na pagtataniman isang lingo bago magtanim sa panahon ng tag- Tabulasyon 1. Rekomendadong dami ng pataba para sa niyog (kombinasyon kalahati (1/2) sa simula ng tag-ulan at ang natitirang kalahati (1/2) ay sa 6
ulan. 21-0-0 + 0-0-60)1 na buwan pagkatapos o bago matapos ang tag-ulan).
2. Ang butas ay kinakailangang 20 porsiyento na mas malaki at malalim Edad ng puno 21-0-0 0-0-60 • Sa mga lugar na may regular na pag-ulan (1.5-3 buwan ng tag-araw),
kung mahlalagay ng compost sa ilalim ng binhing itatanim. Kada Puno Kada 100 Kada Puno Kada 100 Inilalagay ang pataba sa mga unang taon ng puno (hinahati) at taunan na
puno Puno sa mga sumunod na taon.
3. Panatilihing nakabukod nag ibabaw na bahagi ng lupa at gamitin ang iba
Patanim sa 150 gramo 15 kilo 200 grmo 20 kilo • Ang mga organikong dumi tulad ng dumi ng baka, kalabaw, baboy,
nito sa paggawa ng tumpok (itaas ang lupa ng 1-2 pulgada) paikot sa kambing, at manok at compost ay nakakapagparami ng bunga ng niyog.
binhi upang maiwasang pumasok ang tubig sa loob ng butas. bukid
6 buwan 200 gramo 20 kilo 250 gramo 25 kilo Gamitin ang dumi kung ito ay bulok na bulok na (wala ng masamang
amoy at normal na init). Ilagay ang mga compost sa palibot ng puno at
IV. Pagtatanim
1 taon 500 gramo 50 kilo 600 gramo 60 kilo takpan ng lupa pagkatapos. Gawin ang paglalagay sa simula ng tag-ulan.
™ Magtanim sa simula ng tag-ulan o tatlong buwan bago magkalahati gn tag-
araw. Sa may lugar na regular na pag-ulan, ang pagtatanim ay maaaring 2 taon 750 gramo 75 kilo 900 gramo 90 kilo VII. Pangangalaga ng pananim
isagawa sa lahat ng panahon ngunit kinakailangang siguruhin na basa ang 3 taon 1.00 kilo 100 kilo 1.50 kilo 150 kilo
lupa o may katamtamang tubig ang lupang pagtatamnan. Ang pinakamabisang pamamaraan ng pangangalaga ng pananim ay ang
4 taon 1.25 kilo 125 kilo 1.70 kilo 170 kilo
5 taon at higit 1.50 kilo 150 kilo 2.00 kilo 200 kilo pagpapanatiling malinis ng taniman at balanseng paglalagay ng pataba.
Pag-aalaga ng binhi sa tradisyunal na narseri (walang polybag)
Pinagmulan: Magat, 1998 1 Nagbibigay ng sapat na sustansiya (N,K,CI,S)
1. Putulin ang ika-tatlong (1/3) bahagi ng dahon at ugat bago itanim (ngunit 1. Pesteng insekto
ito ay maaari ng hindi isagawa kung ang binhi ay wala pang pitong (7) Tabulasyon 2. Rekomendadong dami ng asin para sa ibat-ibang edad ng niyog.
buwan). Edad o Antas ng Niyog Dami ng asin kada puno Ang kalimitang insekto ng niyog ay ang mga sumusunod: (a) uang (rhinoceros
2. Ilabas ang binhi sa narseri kung hindi mainit ang panahon beetle); (b) til-as o higad’ (slug caterpillar); (k) asiatic palm weevil; (d) salaginto
Narseri 50 gramo
(hispid beetles); (e) scales; at (g) coconut spike moth. Kinakailangang tanggalin
3. Ilagay ang mga binhi na hindi kaagad maitatanim sa lilim, diligan at Pagtatanim sa bukid 100 gramo
ang mga nabubulok na parte ng niyog na pinagputulan at dumi sa taniman dahil
ingatang masira. 6 buwan pagkatapos itanim 150 gramo ito ay maaaring maging pangitlugan ng mga peste tulad ng uang. Kung may
4. Itanim ang binhi sa gitna ng butas at tabunan ng lupa. 1 taon pagkatapos itanim 500 gramo mga kaibigang insekto o biological agent sa niyugan, nababawasan ang
3 taon pagkatapos itanim 750 gramo naidudulot na pinsala ng mga pesteng insekto.
5. Pikpikin ng katamtaman ang lupa sa ilalim ng binhi ngunit huwag hayaang 3 taon pagkatapos itanim 1.10 kilo
matabunan ang ginit at palapa.
4 taon pagkatapos itanim 1.30 kilo 2. Sakit
Binhing nakalagay sa polybag 5 taon pagkatapos itanim 1.50 kilo
Pinagmulan: Technology Primer #1 (PCA-ARDB) Ang mga importanteng sakit ng niyog sa bansa ay ang mga sumusunod: (a)
1. Putulin ang ilalim ng bahagi ng bag bago ilagay ang binhi sa butas
cadang-cadang; (b) budrot; (k) Socorro wilt; (d) stem bleeding; (e) dry fronrot;
2. Hatiin ang natitirang bahagi ng polybag sa isang tabi pahaba at higitin (g) leaf spots; at (h) bacterial stripe. Ang leaf spot at bacterial stripe ay
pagkatapos maisaayos ang binhi. nakakaapekto sa mga binhi at bagong tanim na niyog samantalang ang unang
3. Tabunan ang kalahating parte ng butas ng ibabaw na bahagi ng lupa. apat na sakit ay sa mga may edad ng puno ng niyog. Ang dry bud rot ay isa
ring importanteng sakit ng binhi. Kung hindi na kayang kontrolin ang sakit ng
niyog, putulin at sunugin ang naapektohang bahagi ng puno o kung maaari ang
buong puno.