PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀPÁðgÀ

¸ÀªÀiÁd «eÁÕ£À

d
he
(¥ÀjµÀÌøvÀ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀ)

is
re S B
bl
¨sÁUÀ - 2
be T
pu
K

10
©

ºÀvÀÛ£ÉAiÀÄ vÀgÀUÀw
to
t
No

PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ (j.)

100 Cr ªÀvÀÄð® gÀ¸ÉÛ, §£À±ÀAPÀj 3 £Éà ºÀAvÀ,
¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ-560 085.

I
 ¥Àj«r

PÀæ.¸ÀA. ²Ã¶ðPÉ ¥ÀÅl ¸ÀASÉå

EwºÁ¸À
7. ¸ÁévÀAvÀæöå ºÉÆÃgÁl 1
8. UÁA¢üAiÀÄÄUÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉÆÃgÁl 7
9. ¸ÁévÀAvÉÆæåÃvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀ 26

d
10. 20£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ gÁdQÃAiÀÄ DAiÀiÁªÀÄUÀ¼ÀÄ 32

he
gÁdå±Á¸ÀÛç
4. eÁUÀwPÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÁvÀæ 41

is
5.
re S
eÁUÀwPÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ
B 45

bl
¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç
3. ¸ÁªÀiÁfPÀ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼ÀÄ 55
be T
pu
4. ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÀÄ 64
K

¨sÀÆUÉÆüÀ
©

8. ¨sÁgÀvÀzÀ R¤d ªÀÄvÀÄÛ ±ÀQÛ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ 79

9. ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÁjUÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀPÀð 87
10. ¨sÁgÀvÀzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ 97
11. ¨sÁgÀvÀzÀ £ÉʸÀVðPÀ «¥ÀvÀÄÛUÀ¼ÀÄ 104
to

12. ¨sÁgÀvÀzÀ d£À¸ÀASÉå 110

CxÀð±Á¸ÀÛç
3. ºÀt ªÀÄvÀÄÛ ¸Á® 115
t
No

4. ¸ÁªÀðd¤PÀ ºÀtPÁ¸ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DAiÀÄ-ªÀåAiÀÄ 123

ªÀåªÀºÁgÀ CzsÀåAiÀÄ£À
3. ªÀåªÀºÁgÀzÀ eÁUÀwÃPÀgÀt 131
4. UÁæºÀPÀgÀ ²PÀët ªÀÄvÀÄÛ gÀPÀëuÉ 137

II
 EwºÁ¸À
CzsÁåAiÀÄ - 7
¸ÁévÀAvÀæöå ºÉÆÃgÁl
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.
· gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉAiÀÄ GzÀAiÀÄ
· ¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁAUÉæ¸ï
· ªÀÄAzÀUÁ«ÄUÀ¼ÀÄ, wêÀæªÁ¢UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁæAwPÁjUÀ¼ÀÄ

d
gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉAiÀÄ GzÀAiÀÄ :

he
¸ÁévÀAvÀæöå ºÉÆÃgÁlªÀÅ ¨sÁgÀvÀzÀ ZÀjvÉæAiÀÄ°è CvÀåAvÀ ªÀĺÀvÀé¥ÀÆtð ªÀÄvÀÄÛ ZÀ®£À²Ã® CzsÁåAiÀÄ.
gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉ JA§ ¥ÀjPÀ®à£É 19£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ ¨sÁUÀzÀ°è wêÀæªÁV ¨É¼ÉAiÀÄvÉÆqÀVvÀÄ.

is
«zÉòAiÀÄgÀ «gÀÄzÀÞ ºÉÆÃgÁqÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À£ÀÄß gÁd ¥Àæ¨sÀÄvÀéUÀ¼ÀÄ ªÀiÁrzÀÝ£ÀÄß F ªÉÆzÀ®Ä
re S
C£ÉÃPÀ ¨Áj PÁtÄvÉÛêÉ. DzÀgÉ CzÀQÌzÀÝ PÁgÀtUÀ¼ÀÄ CªÀgÀ gÁdQÃAiÀÄ ¸Àé»vÁ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ ªÀiÁvÀæ.
B
bl
«zÉò ¸ÁªÀiÁædå ±ÀQÛUÀ¼À «gÀÄzÀÞ ºÉÆÃgÁl ªÀiÁrzÀ PÁgÀt¢AzÀ CªÀgÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À£ÀÄß gÁ¶ÖçÃAiÀÄ
ºÉÆÃgÁlzÀ DgÀA©üPÀ PÀÄgÀĺÀÄUÀ¼ÀÄ J£ÀߧºÀÄzÀÄ.
be T
pu
19£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ GvÀÛgÁzsÀðzÀ°è ¸ÁjUÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀPÀð, EAVèµï ²PÀëtzÀ «¸ÀÛgÀuÉ,
K

¥ÀwæPÉÆÃzÀåªÀÄ, ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼À ºÀÄlÄÖ ªÀÄÄAvÁzÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÀ¼À£ÀÄß PÁtÄvÉÛêÉ. DzÀgÉ

§gÀUÁ®UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ©ænµï DyðPÀ ¤ÃwUÀ¼ÀÄ ¸ÀȶֹzÀ ©PÀÌlÄÖUÀ½AzÀ d£ÀgÀÄ £À®ÄVzÀgÀÄ. F
©

¥ÀjuÁªÀÄUÀ½AzÀ ©ænµï «gÉÆâü DPÉÆæñÀªÀ£ÀÄß ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀÄ ªÀåPÀÛ¥Àr¸À®Ä ¥ÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ. F

PÁ®WÀlÖzÀ°è £ÀqÉzÀ gÉÊvÀ ªÀÄvÀÄÛ §ÄqÀPÀlÄÖ ºÉÆÃgÁlUÀ¼Éà EzÀPÉÌ ¸ÁQë. ««zsÀ §UÉAiÀÄ ¸ÀAPÀµÀÖUÀ½UÉ
M¼ÀUÁzÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀÄ 1857gÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ©ænµÀgÀ «gÀÄzÀÞ ¤uÁðAiÀÄPÀ jÃwAiÀįÉèà vÀªÀÄä
¥ÀæwgÉÆÃzsÀªÀ£ÀÄß vÉÆÃj ¥ÀæxÀªÀÄ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÀAUÁæªÀÄPÉÌ PÁgÀtgÁzÀgÀÄ. EzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄ 1858gÀ°è
©æl¤ß£À ¸ÀPÁðgÀªÀÅ WÉÆõÀuÉAiÉÆAzÀ£ÀÄß ºÉÆgÀr¹, ©ænµï F¸ïÖ EArAiÀiÁ PÀA¥À¤AiÀÄ
DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß PÉÆ£ÉUÉƽ¹, £ÉÃgÀªÁV ©ænµï ¸ÀPÁðgÀzÀ DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß ©æl¤ß£À gÁtÂAiÀÄ ºÉ¸Àj£À°è
to

eÁjUÉƽ¹vÀÄ. ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀÄ ±Á¸À£À gÀƦ¸ÀĪÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è vÉÆqÀUÀĪÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß 1861gÀ

PÁAiÉÄÝAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ DgÀA©ü¹zÀgÀÄ. EzÉ®èzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀĪÁV EAVèµÀ£ÀÄß PÀ°vÀ ºÉƸÀ «zÁåªÀAvÀ
ªÀUÀð gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉAiÀÄ ¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀàµÀÖUÉƽ¸ÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ d£ÀgÀ eÉÆvÉ ºÀAaPÉƼÀÄîªÀ ¥ÀæAiÀÄvÀߪÀ£ÀÄß
t

ªÀiÁrzÀÝjAzÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉ MAzÀÄ D±ÀAiÀĪÁV ¸ÀàµÀÖ gÀÆ¥À ¥ÀqɬÄvÀÄ. EzÀgÀ ªÀÄÄAzÀĪÀjzÀ ¸ÁA¹ÜPÀ
No

gÀÆ¥ÀªÉà ¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁAUÉæ¸ï.

¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁAUÉæ¸ï
¨sÁgÀvÀªÀÅ 1857gÀ ¥ÀæxÀªÀÄ ¸ÁévÀAvÀæ ¸ÀAUÁæªÀÄzÀ WÀl£ÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀ gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀªÀðªÀ£ÀÄß
PÁt¯ÁgÀA©ü¹vÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ zÀȶÖPÉÆãÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝ C£ÉÃPÀ ºÉƸÀ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼ÀÄ «zÁåªÀAvÀ
¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀ £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è ¥ÁægÀA¨sÀªÁzÀªÀÅ. ‘zÀ »AzÀÆ ªÉÄüÀ’ ‘zÀ F¸ïÖ EArAiÀÄ£ï
C¸ÉÆùAiÉÄõÀ£ï’ ‘¥ÀÆ£Á ¸ÁªÀðd¤PÀ ¸À¨sÁ’ ªÀÄvÀÄÛ ‘zÀ EArAiÀÄ£ï C¸ÉÆùAiÉÄõÀ£ï’ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ
1
¥ÀæªÀÄÄRªÁVzÀݪÀÅ. ¥ÀwæPÉUÀ¼ÀÄ ©ænµï ¸ÀgÀPÁgÀzÀ zsÉÆÃgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß «gÉÆâü¸ÀvÉÆqÀVzÀªÀÅ, ¥ÀwæPÁ
¸ÁévÀAvÀæöåªÀ£ÀÄß ªÉÆlPÀÄUÉƽ¸À®Ä ªÀuÁðPÀÆå®gï ¥Éæ¸ï PÁAiÉÄÝAiÀÄ£ÀÄß ©ænµï ¸ÀgÀPÁgÀ ¯ÁqÀð
°lÖ£ÀßgÀ PÁ®zÀ°è eÁjUÉƽ¸À¯Á¬ÄvÀÄ F »£É߯ÉAiÀÄ°è PÁAUÉæ¹ì£ÀAvÀºÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄ
ºÀÄlÄÖ C¤ªÁAiÀÄðªÁ¬ÄvÀÄ.
¨sÁgÀvÀzÀ gÁdQÃAiÀÄ ¢PÀÌ£ÀÄß §zÀ°¹zÀ ‘¨sÁgÀvÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁAUÉæ¸ï’ r¸ÉA§gï 1885gÀ°è
¨ÁA¨É £ÀUÀgÀzÀ°è £ÀqÉzÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀªÀiÁªÉñÀzÀ°è ºÀÄnÖPÉÆArvÀÄ. CzÀgÀ ªÉÆzÀ® CzsÀåPÀëgÀÄ
qÀ§èöå.¹. ¨Áå£Àfð. F ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄ ºÀÄnÖ£À »£É߯ÉAiÀÄ°è C«gÀvÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß £ÀqɹzÀªÀgÀÄ ¤ªÀÈvÀÛ
©ænµï £ÁUÀjÃPÀ ¸ÉêÁ¢üPÁj J.N.ºÉÆåA CªÀgÀÄ ¨ÁA¨É, ªÀÄzÀgÁ¸ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀ®ÌvÁÛ PÉÃAzÀæUÀ¼À°èzÀÝ
gÁdQÃAiÀÄ £ÁAiÀÄPÀgÀ£ÀÄß ¨sÉÃnªÀiÁr, CªÀgÀÄUÀ¼À eÉÆvÉUÉ ¸ÁªÀðd¤PÀ »vÁ¸ÀQÛAiÀÄļÀî «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß

d
ZÀað¹zÀgÀÄ, EªÀgÀ ¥sÀ®ªÉà PÁAUÉæ¸ï ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¸ÁÜ¥À£É. DgÀA©üPÀ ¸À¨sÉAiÀÄ°èAiÉÄà PÁAUÉæ¸ï vÀ£Àß

he
¥ÀæªÀÄÄR GzÉÝñÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ LPÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¹ ¨É¼É¸ÀĪÀÅzÀÄ JAzÀÄ ¸ÁjvÀÄ, ¸ÁªÀiÁfPÀªÁV
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀªÁV §ºÀĪÀÄÄT zsÁgÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝ ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀ°è CªÀÅUÀ¼À°è LPÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß

is
¸Á¢ü¸À®Ä ºÀAvÀºÀAvÀªÁV ¥ÀæAiÀÄwß¹vÀÄ. D PÁ®WÀlÖzÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ £ÁAiÀÄPÀjUÀÆ F §zÀÞvÉ EvÀÄÛ.
re S
zÉòà ¨sÁµÉUÀ¼À°è ¥ÀwæPÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæPÀn¹ D ªÀÄÆ®PÀ gÁdQÃAiÀÄ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À ZÀZÉð DgÀA©ü¹vÀÄ.
B
bl
EzÀjAzÁV gÁdQÃAiÀÄ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «ZÁgÀUÀ¼ÀÄ d£ÀgÀ ªÀÄ£ÀªÀÄÄnÖzÀªÀÅ. ¨sÁgÀwÃAiÀÄ
gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁAUÉæ¸ï£À §®ªÀzsÀð£ÉAiÀÄ£ÀÄß UÀªÀĤ¹zÀ ©ænµÀgÀÄ vÀªÀÄä MqÉzÀÄ D¼ÀĪÀ ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß
be T
pu
eÁjUÉ vÀAzÀgÀÄ. »AzÀÆ-ªÀÄĹèªÀÄgÀ£ÀÄß ¨ÉÃ¥Àðr¸ÀĪÀ gÁdQÃAiÀÄ vÀAvÀæUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß eÁjAiÀÄ°è
K

vÀgÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß ¥ÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ. DzÀgÀÆ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁAUÉæ¸ï gÁ¶ÖçÃAiÀÄ «ZÁgÀUÀ½UÉ

¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖAvÉ gÀZÁ£ÁvÀäPÀªÁzÀ PÁAiÀÄðvÀAvÀæUÀ¼À£ÀÄß gÀƦ¹vÀÄ.
©

19£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ ¨sÁUÀzÀ°è ¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁAUÉæ¸ï£À°è gÁdQÃAiÀÄ ©ü£ÀߪÀÄvÀ

PÁt¹PÉÆArvÀÄ. PÁAiÀÄðvÀAvÀæ, £ÀA©PÉUÀ¼ÀÄ ¸ÉÊzÁÞAwPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆÃgÁlzÀ ªÀiÁzÀjUÀ½AzÁV
CªÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄAzÀUÁ«ÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ wêÀæªÁ¢UÀ¼ÉAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸ÀÄvÁÛgÉ.
ªÀÄAzÀUÁ«ÄUÀ¼ÀÄ
¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀªÁV ¨sÁgÀwÃAiÀÄ
to

gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁAUÉæ¸ï£À ¥ÁægÀA¨sÀzÀ E¥ÀàvÀÄÛ

ªÀµÀðUÀ¼À£ÀÄß ‘ªÀÄAzÀUÁ«Ä AiÀÄÄUÀ’
J£ÀÄßvÁÛgÉ. ªÀÄAzÀUÁ«ÄUÀ¼À°è qÀ§Äèöå. ¹
t

¨Áå£Àfð, JA.f. gÁ£ÀqÉ, ¸ÀÄgÉÃAzÀæ£ÁxÀ

No

¨Áå£Àfð, zÁzÁ¨Á¬Ä £ÀªÀgÉÆÃf,

UÉÆÃ¥Á®PÀȵÀÚ UÉÆÃR¯É EªÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀæªÀÄÄRªÁV UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÀÄ.
ªÀÄAzÀUÁ«ÄUÀ¼ÀÄ ©ænµï D½éPÉ ªÀÄvÀÄÛ
zÁzÁ¨Á¬Ä £ÀªÀgÉÆÃf, UÉÆÃ¥Á®PÀȵÀÚ UÉÆÃR¯É
£ÁåAiÀÄ¥ÀgÀvÉAiÀÄ°è £ÀA©PÉ EnÖzÀÝgÀÄ.
¸ÁA«zsÁ¤PÀ ZËPÀnÖ£ÉƼÀUÉ ¥ÁæxÀð£É ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ£À«UÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ vÀªÀÄä ¨ÉÃrPÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀPÁðgÀzÀ
ªÀÄÄA¢qÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ªÀÄAzÀUÁ«ÄUÀ¼ÀÄ d£ÀgÀ°è gÁdQÃAiÀÄ JZÀÑgÀªÀ£ÀÄß vÀgÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß ªÀiÁrzÀgÀÄ.
2
EªÀgÀÄ ¨sÁgÀwÃAiÀÄjUÉ ¸À®è¨ÉÃPÁzÀ £ÁåAiÀĪÀ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ ¸À¨sÉUÀ¼À£ÀÄß £Àqɹ, ZÀað¹, ¸ÀPÁðgÀPÉÌ
ªÀÄ£À«UÀ¼À£ÀÄß ¸À°è¹zÀgÀÄ. zÉñÀzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼À C©üªÀÈ¢Þ, ¸ÉʤPÀ ªÉZÀÑ PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ, GvÀÛªÀÄ
²PÀët PÉÆqÀĪÀÅzÀÄ, §qÀvÀ£ÀzÀ §UÉÎ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjºÁgÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ©ænµï ¸ÀPÁðgÀ
PÉÊUÉƼÀî¨ÉÃPÉAzÀÄ MvÁ۬ĸÀĪÀÅzÀÄ EªÉà ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¨ÉÃrPÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀPÁðgÀzÀ ªÀÄÄA¢lÖgÀÄ.
¨sÁgÀvz
À °
À è ©ænµï D½éP¬É ÄAzÁzÀ zÀĵÀj à uÁªÀÄUÀ¼£À ÄÀ ß ªÉÆlÖªÆ
É zÀ®£ÉAiÀÄ ¨ÁjUÉ ªÀÄAzÀUÁ«ÄUÀ¼ÄÀ
PÀÆ®APÀµÀªÁV CªÀ¯ÉÆÃQ¸ÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß ªÀiÁrzÀgÀÄ. ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÀA¥ÀvÀÄÛ AiÀiÁªÀ jÃwAiÀÄ°è
EAUÉèArUÉ ¸ÉÆÃj ºÉÆÃUÀÄwÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß CAQ CA±ÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ CªÀgÀÄ «ªÀj¹zÀgÀÄ. zÁzÁ¨Á¬Ä
£ÀªÀgÉÆÃfAiÀĪÀgÀÄ CªÀgÀÄ CzÀ£ÀÄß ‘¸ÀA¥ÀwÛ£À ¸ÉÆÃgÀÄ«PÉ ¹zÁÞAvÀ’ (Drain Theory) JAzÀÄ
PÀgÉzÀgÀÄ. DªÀÄzÀ£ÀÄß ºÉaѹ gÀ¥sÀÛ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁrzÀÝjAzÀ ¥ÀæwPÀÆ® ¸ÀAzÁAiÀÄ GAmÁV zÉñÀzÀ

d
¸ÀA¥ÀvÀÄÛ EAUÉèArUÉ ºÀjAiÀÄ®Ä PÁgÀtªÁ¬ÄvÉAzÀÄ CªÀgÀÄ ¥Àæw¥Á¢¹zÀgÀÄ. ©ænµï C¢üPÁjUÀ½UÉ

he
¤ÃqÀÄwÛzÀÝ ªÉÃvÀ£À, ¤ªÀÈwÛ ªÉÃvÀ£À ªÀÄvÀÄÛ DqÀ½vÁvÀäPÀ ªÉZÀѪÀ£ÀÄß ¨sÁgÀvÀªÉà ¨sÀj¸À¨ÉÃPÁzÀ »£É߯ÉAiÀÄ°è
C¥ÁgÀªÁzÀ ¸ÀA¥ÀvÀÄÛ ©æl¤ßUÉ ¥ÀgÉÆÃPÀëªÁV ºÀjzÀÄ ºÉÆÃUÀÄwÛvÀÄÛ JA§ÄzÀ£ÀÄß CªÀgÀÄ «ªÀgÀªÁV

is
«±Éèö¹, d£ÀgÀ ªÀÄÄA¢lÖgÀÄ. zÁzÁ¨Á¬Ä £ÀªÀgÉÆÃfAiÀĪÀgÀAvÉ Dgï. ¹. zÀvï CªÀgÀÆ vÀªÀÄä PÀÈwUÀ¼À
re S
ªÀÄÆ®PÀ ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÀA¥ÀvÀÛ£ÀÄß ©ænµÀgÀÄ §jzÀÄ ªÀiÁrzÀ jÃwAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¹zÀgÀÄ. ªÀÄAzÀUÁ«ÄUÀ¼À
B
bl
PÁ®ªÀ£ÀÄß GzÁgÀ gÁµÀÖçªÁzÀzÀ (Liberal Nationalisim) PÁ®ªÉAzÀÄ ºÉüÀ¯ÁVzÉ. 1885jAzÀ
1905gÀ £ÀqÀÄ«£À PÁ®WÀlÖªÀ£ÀÄß ªÀÄAzÀUÁ«ÄUÀ¼À AiÀÄÄUÀ JAzÀÄ ZÀjvÉæPÁgÀgÀÄ UÀÄgÀÄw¹zÁÝgÉ.
be T
wêÀæªÁ¢UÀ¼ÀÄ
pu
K

ªÀÄAzÀUÁ«ÄUÀ¼À ©ænµÀgÀ §UÉV£À ªÀÄÈzÀÄzsÉÆÃgÀuɬÄAzÀ PÁAUÉæ¹UÀgÀ¯Éèà C¸ÀAvÀȵÀÖgÁVzÀÝ

E£ÉÆßAzÀÄ UÀÄA¥ÀÅ EªÀg£
À ÄÀ ß ‘gÁdQÃAiÀÄ ©üPÄëÀ PÀgÄÀ ’ JAzÀÄ PÀgz
É g
À ÄÀ . ªÀÄAzÀUÁ«ÄUÀ¼À ªÀÄÈzÀÄzsÆ
É ÃgÀuAÉ iÀÄ£ÀÄß
©

nÃPÉ ªÀiÁqÀÄvÁÛ, wêÀæªÁzÀ ¤®ÄªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw¥Á¢¸ÀÄvÁÛ §AzÀ §tªÀ£ÀÄß wêÀæªÁ¢UÀ¼ÉAzÀÄ

UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÉ. CgÀ©AzÉÆà WÉÆõï, ©¦£ïZÀAzÀæ ¥Á¯ï, ¯Á® ®d¥ÀvÀ gÁAiÀiï ªÀÄvÀÄÛ
¨Á®UÀAUÁzsÀgï w®Pï ªÀÄÄAvÁzÀªÀgÀÄ F §tzÀ ¥ÀæªÀÄÄRgÁVzÀÝgÀÄ. ¸ÀA«zsÁ£ÁvÀäPÀ PÁAiÉÄÝUÀ¼À
ªÀÄÆ®PÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄjUÉ ±Á¸À£À ¸À¨sÉUÀ½UÉ £ÁªÀĤzÉÃð±À£À ªÀiÁqÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÀĺÀzÀÄ¥ÀPÁgÀ
ªÀiÁqÀÄwÛzÉÝêÉA§ ©ænµÀgÀ zsÉÆÃgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß §®ªÁV «gÉÆâü¹zÀgÀÄ. (¨sÁgÀvÀ PÁAiÉÄÝ 1861 ªÀÄvÀÄÛ
1892gÀ §UÉUÉ ºÉaÑ£À ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ滹j.)
t to
No

CgÀ©AzÉÆà WÉÆÃµï ¨Á®UÀAUÁzsÀgÀ w®PÀ ¯Á® ®d¥Àvï gÁAiÀiï ©¦£ï ZÀAzÀæ¥Á¯ï

3
 §AUÁ¼ÀzÀ «¨sd À £É : §AUÁ¼ÀªÅÀ wêÀæ ¸Àg é Æ
À ¥ÀzÀ ©ænµï «gÉÆâü ¨sÁªÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ZÀlĪÀnPÉU¼ À À
PÉÃAzÀªæ ÁVvÀÄ.Û EzÀ£ÄÀ ß ºÀwPÛ ÌÀ®Ä ªÉʸïgÁAiÀiï ¯Áqïð PÀdð£ÀߣÀÄ DqÀ½vÁvÀäPÀ £É¥ªÀ £
À ÄÀ ß ªÀÄÄA¢lÄÖPÆ
É AqÀÄ
§AUÁ¼À «¨sd À £ÉAiÀÄ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß gÀƦ¹zÀ£ÄÀ . ªÁ¸Àª Û ª
À ÁV §AUÁ¼À ¥ÁæAvÀåªÇÀ »AzÀÆ ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄĹèA ¸ÀªÄÀ ÄzÁAiÀÄUÀ¼À ¸ÁAzÀævÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢vÀÄÛ. ¥ÀǪÀð ¨sÁUÀzÀ°è ªÀÄĹèªÀÄgÀÄ ºÁUÀÆ ¥À²ÑªÀÄzÀ°è
»AzÀÆUÀ¼ÀÄ ºÉZÁÑVzÀÝgÀÄ. d£ÀUÀtwAiÀÄ ªÀgÀ¢¬ÄAzÀ F CA±ÀªÀ£ÀÄß w½zÀ ©ænµï ¸ÀPÁðgÀªÀÅ F
¥ÁæAvÀåzÀ ¨sËUÉÆýPÀ ªÉʱÁ®åvÉAiÀÄ£ÀÄß £É¥ÀªÁV¹PÉÆAqÀÄ §AUÁ¼ÀªÀ£ÀÄß 1905gÀ°è «¨sÀf¹zÀgÀÄ.
»ÃUÉ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ PÀAzÀPÀªÀ£ÀÄßAlĪÀiÁr ¸ÁévÀAvÀæöå ºÉÆÃgÁlzÀ wêÀævÉAiÀÄ£ÀÄß PÀÄVθÀĪÀ
¸ÀAZÀ£ÀÄß gÀƦ¹zÀ£ÀÄ.
©ænµÀgÀ MqÉzÀÄ D¼ÀĪÀ ¤ÃwAiÀÄ ¥ÀæwÃPÀªÁVzÀÝ 1905gÀ §AUÁ¼À «¨sÀd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¨sÁgÀwÃAiÀÄ

d
gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁAUÉæ¸ï «gÉÆâü¹vÀÄ. DzÀgÉ §AUÁ½ ¨sÁµÉAiÀÄÄ ªÀÄĹèA ªÀÄvÀÄÛ »AzÀÆ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß

he
MUÀÆÎr¸ÀĪÀ ±ÀQÛAiÀiÁV ¥Àjt«Ä¹vÀÄ. »AzÀÆ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄĹèA ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ¨sÁªÉÊPÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß
¸Á¢ü¸À®Ä gÀPÁë§AzsÀ£À PÁAiÀÄðPÀæªÀĪÀ£ÀÄß ºÀ«ÄäPÉƼÀî¯ÁVvÀÄÛ. §AUÁ¼ÀzÀ «¨sÀd£ÉAiÀÄ «gÀÄzÀÞ
zÉñÀzÁzÀåAvÀ ¥ÀæwgÉÆÃzsÀUÀ¼ÀÄ ªÀåPÀÛªÁzÀªÀÅ. ¥ÀæwgÉÆÃzsÀzÀ MAzÀÄ §UÉAiÀiÁV ¸ÀézÉò ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ£ÀÄß

is
re S
¥ÁægÀA©ü¸À¯Á¬ÄvÀÄ. EzÀ£ÀÄß zÉñÀzÁzÀåAvÀ PÉÆAqÉÆAiÀÄݪÀgÀÄ wêÀæªÁ¢UÀ¼ÀÄ. «zÉò ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ CzÀ£ÀÄß ¥ÉÇæÃvÁ컸ÀĪÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß §»µÀÌj¸À®Ä ¸ÀézÉò DAzÉÆî£ÀPÉÌ PÀgÉ ¤ÃrzÀgÀÄ.
B
bl
¸ÀézÉò ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸ÀĪÀAvÉ CªÀgÀÄ ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀ£ÀÄß ¥ÉæÃgÉæ¹zÀgÀÄ. ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀ wêÀæ
be T
¥Àæw¨sÀl£ÉAiÀÄ »£É߯ÉAiÀÄ°è §AUÁ¼ÀzÀ «¨sÀd£ÉAiÀÄ£ÀÄß 1911gÀ°è ©ænµï ¸ÀPÁðgÀªÀÅ »A¥ÀqɬÄvÀÄ.
pu
w®PÀgÀÄ ‘¸ÀégÁdåªÀÅ £À£Àß d£Àä ¹zÀÞ ºÀPÀÄÌ; CzÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÉà wÃgÀĪɒ JAzÀÄ WÉÆö¸ÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ
K

§ºÀĸÀASÁåvÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀ ªÀÄ£ÀzÁ¼ÀzÀ ¨sÁªÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆgÀºÁQzÀgÀÄ. ¥ÀÇtð ¸ÀégÁdåªÀ£ÀÄß

¥ÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ wêÀæªÁ¢UÀ¼À UÀÄjAiÀiÁVvÀÄÛ. EªÀgÀÄ ¸ÁévÀAvÀæöå ºÉÆÃgÁlPÉÌ d£À¸ÁªÀiÁ£ÀågÀÀ£ÀÄß
©

¸ÀAWÀn¸ÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß ªÀiÁrzÀgÀÄ. F »£É߯ÉAiÀÄ°è zsÁ«ÄðPÀ DZÀgÀuÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ d£ÀgÀ£ÀÄß ¸ÀAWÀn¹

©ænµï «gÉÆâü ºÉÆÃgÁlPÉÌ CªÀgÀ£ÀÄß ¸ÀdÄÓUÉƽ¹zÀgÀÄ. UÀuÉñÀ, ²ªÁf, zÀÄUÁð ªÀÄÄAvÁzÀ
GvÀìªÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ d£ÀgÀ£ÀÄß ºÉÆÃgÁlPÉÌ ¥ÉæÃgÉæ¹zÀgÀÄ. F J¯Áè ¨É¼ÉªÀtÂUÉUÀ¼À »£É߯ÉAiÀÄ°è
1906gÀ°è ¥ÀævÉåPÀ ªÀÄĹèA D¹ävÉAiÀÄ£ÀÄß gÀƦ¹PÉƼÀÄîªÀ ‘ªÀÄĹèA °ÃUï’ ºÀÄnÖPÉÆArvÀÄ. w®PÀgÀÄ ªÀÄgÁp
¨sÁµÉAiÀÄ°è ‘PÉøÀj’ ªÀÄvÀÄÛ EAVèµï ¨sÁµÉAiÀÄ°è ‘ªÀÄgÁoÀ’ ¥ÀwæPÉUÀ¼À£ÀÄß ©ænµÀgÀ «gÀÄzÀÞzÀ ºÉÆÃgÁlPÉÌ
§¼À¹PÉÆAqÀgÀÄ. F ¥ÀwæPÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ d£À¸ÁªÀiÁ£ÀågÀ£ÀÄß gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉÆÃgÁlPÉÌ ¥ÉæÃgÉæ¹zÀgÀÄ. CªÀgÀ
to

PÁæAwPÁgÀPÀ §gÀªÀtÂUÉUÀ¼ÀÄ d£ÀgÀ£ÀÄß PÉgÀ½¹zÀªÀÅ. F

»£É߯ÉAiÀÄ°è ©ænµï ¸ÀPÁðgÀªÀÅ w®PÀgÀ£ÀÄß §A¢ü¹vÀÄ. ¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
eÉÊ°£À°èAiÀÄ F ¸ÀAzÀ¨sÀðªÀ£ÀÄß ¸ÀzÀÄ¥ÀAiÉÆÃUÀ¥Àr¹PÉÆAqÀ w®PÀgÀÄ UÀuÉñÀºÀ§â ªÀÄvÀÄÛ
t

w®PÀgÀÄ ‘VÃvÁgÀºÀ¸Àå’ UÀæAxÀªÀ£ÀÄß gÀa¸ÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÁévÀAvÀæöå ²ªÁf GvÀìªÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ d£ÀgÀ£ÀÄß
No

ºÉÆÃgÁlPÉÌ ªÀÄvÀÛµÀÄÖ wêÀævÉAiÀÄ£ÀÄß vÀAzÀÄPÉÆlÖgÀÄ. gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉUÉ ¥ÀæZÉÆâ¹zÀgÀÄ.

PÁæAwPÁjUÀ¼ÀÄ
PÁæAwPÁjUÀ¼ÀÄ ¥ÀÇtð ¸ÁévÀAvÀæöåzÀ PÀ£À¸À£ÀÄß PÀArzÀÝgÀÄ. ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀ ªÉÄÃ¯É zÀ¨Áâ½PÉ
£ÀqɸÀÄwÛzÀÝ ©ænµÀgÀ£ÀÄß »A¸ÁvÀäPÀ ªÀiÁUÀð¢AzÀ ªÀiÁvÀæ ¨sÁgÀvÀ¢AzÀ Nr¸À§ºÀÄzÉAzÀÄ CªÀgÀÄ
§®ªÁV £ÀA©zÀÝgÀÄ. EªÀgÀÄUÀ¼ÀÄ gÀºÀ¸Àå¸ÀAWÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¨sÁgÀvÀzÀ°è ªÀÄvÀÄÛ «zÉñÀUÀ¼À°è vÀªÀÄä
±ÁSÉUÀ¼À£ÀÄß ¸Áܦ¹ ºÀtPÁ¸ÀÄ, ±À¸ÁÛç¸ÀÛçUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滸ÀĪÀ PÁAiÀÄðzÉÆA¢UÉ PÁæAwPÁjUÀ½UÉ
vÀgÀ¨ÉÃw ¤ÃrzÀgÀÄ. EAUÉèAr£À°è ‘¯ÉÆÃl¸ï ªÀÄvÀÄÛ qÁUÀgï’ J£ÀÄߪÀ UÀÄ¥ÀÛ ¸ÀAWÀl£É ºÀÄnÖvÀÄ.
4
CzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ C°èzÀÝ CgÀ©AzÉÆà WÉÆÃµï ªÀÄÄAvÁzÀ PÁæAwPÁjUÀ¼ÀÄ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÁévÀAvÀæöå
ºÉÆÃgÁlPÉÌ MvÁÛ¸ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃrzÀgÀÄ. ºÁUÉAiÉÄà CªÉÄjPÀzÀ°è ¥ÁægÀA¨sÀªÁzÀ ‘UÀzÀ’ PÁæAwPÁj
¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉ¸Àj¸À§ºÀÄzÀÄ. ºÁUÉAiÉÄà ¨sÁgÀvÀzÀ°èzÀÝ ‘C£ÀIJî£À ¸À«Äw’ ªÀÄvÀÄÛ ‘C©ü£ÀªÀ
¨sÁgÀvÀ’ gÀºÀ¸Àå ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄRåªÁzÀªÀÅ. EªÀgÀÄ vÀªÀÄä UÀÄj ¸ÁzsÀ£ÉUÁV ¨ÁA§ÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
§AzÀÆPÀÄUÀ¼À ¥ÀæAiÉÆÃUÀ ªÀiÁrzÀgÀÄ. ¸ÀPÁðgÀªÀÅ EªÀgÀ£ÀÄß ºÀwÛPÀÄ̪À ¸ÀªÀð ¥ÀæAiÀÄvÀߪÀ£ÀÄß ªÀiÁrvÀÄ.
PÁæAwPÁjUÀ¼À£ÀÄß PÉÆ¯É ¸ÀAa£À DgÉÆÃ¥ÀzÀ ªÉÄÃ¯É §A¢ü¹, CªÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÀ¦àvÀ¸ÀÜgÀ£ÁßV UÀÄgÀÄw¹
fêÁªÀ¢ü ²PÉëAiÀÄ£ÀÄß «¢ü¹vÀÄ. F ¸ÀAzÀÀ¨sÀðzÀ°è C£ÉÃPÀgÀ£ÀÄß UÀ°èUÉÃj¸À¯Á¬ÄvÀÄ. «.r. ¸ÁªÀPÀðgï,
CgÀ©AzÉÆà WÉÆõï, C²é¤PÀĪÀiÁgÀzÀvÀÛ, gÁd£ÁgÁAiÀÄt ¨ÉÆøï, gÁdUÀÄgÀÄ, ZÁQìPÀgï
¸ÀºÉÆÃzÀgÀgÀÄ, «µÀÄÚ±Á¹Ûç, ZÀA¥ÀÆPÀgï, ±ÁåªÀiÁf PÀȵÀÚªÀªÀÄð, gÁ¸ï ©ºÁj ¨ÉÆøï, ªÀiÁåqÀªÀiï

d
PÁªÀiÁ, RÄ¢gÁªÀiï ¨ÉÆøï, gÁªÀiï¥Àæ¸ÁzÀ ©¹ä¯ï, C±ÀéRįÁèSÁ£ï, ¨sÀUÀvï ¹AUï, ZÀAzÀæ±ÉÃRgÀ

he
CeÁzï dw£ï zÁ¸ï-EªÀgÀÄUÀ¼ÀÄ PÁæAwPÁjUÀ¼À°è ¥ÀæªÀÄÄRgÁVzÀÝgÀÄ.

is
re S B
bl
be T
pu
K
©

¨sÀUÀvï ¹AUï ZÀAzÀæ±ÉÃRgï DeÁzï «.r.¸ÁªÀPÀðgï

PÁæAwPÁjUÀ¼ÀÄ ©ænµï DqÀ½vÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÉ zsÀPÉÌ vÀgÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ vÀéjvÀªÁV ¸ÁévÀAvÀæöåªÀ£ÀÄß
vÀAzÀÄ PÉÆqÀĪÀ CªÀgÀ wêÀæªÁzÀ PÀ£À¸ÀÄ £À£À¸ÁUÀ°®è. DzÁUÀÆå gÁ¶ÖçÃAiÀÄ DAzÉÆî£ÀPÉÌ
CªÀgÀÄ ¸ÀÆáwðAiÀÄ a®ÄªÉÄAiÀiÁVzÀÝgÀÄ. wêÀæªÁ¢UÀ¼ÁVzÀÝ ºÀ®ªÀÅ £ÁAiÀÄPÀgÀÄ ªÀÄÄA¢£À ¢£ÀUÀ¼À°è
PÁæAwPÁjUÀ¼ÁV vÀªÀÄä ºÉÆÃgÁlªÀ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀĪÀj¹zÀgÀÄ. CªÀgÀÄUÀ¼À°è CgÀ©AzÉÆà WÉÆõÀgÀÄ
¥ÀæªÀÄÄRgÁzÀgÀÄ. ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÁévÀAvÀæöå ºÉÆÃgÁlzÀ ««zsÀ ºÀAvÀUÀ¼À°è PÁæAwPÁjUÀ¼À ºÀAvÀ C£ÉÃPÀ
PÁgÀtUÀ½UÁV «±ÉõÀªÁzÀzÀÄÝ.
to

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
t

I. PɼÀV£À ªÁPÀåUÀ¼À°è SÁ° ©lÖ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ GvÀÛgÀUÀ½AzÀ ¨sÀwðªÀiÁr.

No

1. ¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁAUÉæ¸À£ÀÄß ________ gÀ°è ¸Áܦ¸À¯Á¬ÄvÀÄ.

2. ¸ÀA¥ÀwÛ£À ¸ÉÆÃgÀÄ«PÉ ¹zÁÞAvÀªÀ£ÀÄß w½¹zÀªÀgÀÄ ___________.
3. ¸ÀégÁdå £À£Àß d£Àä¹zÀÞ ºÀPÀÄÌ JAzÀÄ ____________ gÀªÀgÀÄ WÉÆö¹zÀÀgÀÄ.
4. ¨Á®UÀAUÁzsÀgÀ w®PÀgÀÄ ªÀÄgÁp ¨sÁµÉAiÀÄ°è _________ ¥ÀwæPÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæPÀn¹zÀgÀÄ.
5. C©ü£ÀªÀ ¨sÁgÀvÀ JA§ gÀºÀ¸Àå ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß _________ UÀ¼ÀÄ ºÉÆA¢zÀÝgÀÄ.
5
II. PɼÀV£À ªÁPÀåUÀ¼À°è SÁ° ©lÖ ¸ÀܼÀªÀ£ÀÄß ¤ÃrgÀĪÀ DAiÉÄÌUÀ¼À°è ¸ÀjAiÀiÁzÀÄzÀ£ÀÄß Dj¹ ¨sÀwðªÀiÁr.
1. ¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁAUÉæ¸ï£À ¸ÁÜ¥ÀPÀgÀÄ _____________ .
J) ªÀĺÁvÀä UÁA¢üÃf ©) J.N.ºÀÆåªÀiï
¹) ¨Á®UÀAUÁzsÀgÀ w®Pï r) UÉÆÃ¥Á®PÀȵÀÚ UÉÆÃR¯É
2. ‘ªÀÄgÁoÀ’ ¥ÀwæPÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæPÀn¹zÀªÀgÀÄ _____________ .
J) dªÁºÀgÀ¯Á¯ï £ÉºÀgÀÄ ©) gÁ¸ï ©ºÁj ¨ÉÆøï
¹) ¨Á®UÀAUÁzsÀgÀ w®Pï r) «. r. ¸ÁªÀPÀðgï

d
3. ªÀÄĹèA °ÃUï __________ gÀ°è ºÀÄnÖPÉÆArvÀÄ.

he
J) 1924 ©) 1922 ¹) 1929 r) 1906

is
4. §AUÁ¼ÀzÀ «¨sÀd£ÉAiÀÄ£ÀÄß gÀƦ¹zÀ ªÉʸïgÁAiÀiï __________ .
re S
J) ¯Áqïð PÁ£ïðªÁ°Ã¸ï ©) qÁ¯ï ºË¹
B
bl
¹) ¯Áqïð PÀdð£ï r) gÁ§mïð PÉèöʪï
be T
III. PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À°è ZÀað¹. GvÀÛj¹.
pu
K

1. ¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁAUÉæ¸ï£À ¸ÁÜ¥À£ÉUÉ ªÉÆzÀ®Ä EzÀÞ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀŪÀÅ?

©

2. ©ænµï ¸ÀPÁðgÀzÀ ªÀÄÄA¢lÖ ªÀÄAzÀUÁ«ÄUÀ¼À ¨ÉÃrPÉUÀ¼ÁªÀŪÀÅ?

3. ¸ÀA¥ÀwÛ£À ¸ÉÆÃjPÉ ¹zÁÞAvÀªÀ£ÀÄß «ªÀj¹.
4. ¨sÁgÀvÀ ¸ÁévÀAvÀæöå ºÉÆÃgÁlzÀ°è£À PÁæAwPÁjUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
5. ¸ÁévÀAvÀæ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ°è ¨Á®UÀAUÁzsÀgÀ w®PÀgÀ ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß «ªÀj¹.
6. §AUÁ¼À «¨sÀd£ÉAiÀÄ£ÀÄß »A¥ÀqÉAiÀÄ®Ä PÁgÀtUÀ¼ÉãÀÄ?
to

IV. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ :
1. ¸ÁévÀAvÀæöå ºÉÆÃgÁlUÁgÀgÀ avÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹 D®âA vÀAiÀiÁj¹.
t

2. ªÀÄAzÀUÁ«Ä ºÉÆÃgÁlUÁgÀgÀ avÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹 ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ fêÀ£À ZÀjvÉæ ¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß

No

N¢j.
V. AiÉÆÃd£É :
1. ±Á¯ÉAiÀÄ°è zÉñÀ¥ÉæêÀÄPÉÌ ¥ÀÇgÀPÀªÁzÀ £ÁlPÀUÀ¼À£ÀÄß DAiÉÆÃf¹.

****
6
 CzsÁåAiÀÄ - 8
UÁA¢üAiÀÄÄUÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉÆÃgÁl
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.
· UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀ fêÀ£À · ¨sÁgÀvÀzÀ°è UÁA¢üÃAiÀĪÀgÀ DgÀA©üPÀ ºÉÆÃgÁl
· UÁA¢üÃAiÀĪÀgÀ CAvÀB¸ÀvÀézÀ ¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ · d°AiÀÄ£ïªÁ¯Á¨sÁUï ºÀvÁåPÁAqÀ,
· T¯Á¥sÀvï ZÀ¼ÀªÀ½ · C¸ÀºÀPÁgÀ ZÀ¼ÀªÀ½

d
· PÁ£ÀÆ£ÀĨsÀAUÀ ZÀ¼ÀªÀ½ · Qémï EArAiÀiÁ ZÀ¼ÀªÀ½
· zÀÄAqÀĪÉÄÃf£À ¸ÀªÉÄäüÀ£À · ¸ÀĨsÁµïZÀAzÀæ ¨ÉÆÃ¸ï ªÀÄvÀÄÛ EArAiÀÄ£ï

he
£ÁåµÀ£À¯ï D«Äð
· qÁ. ©.Dgï. CA¨ÉÃqÀÌgï · dAiÀÄ¥ÀæPÁ±ï £ÁgÁAiÀÄt

is
ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼ÀÄ
re S
· ªÀĺÀªÀÄzï C° f£Áß · dªÁºÀgÀ ¯Á¯ï £ÉºÀgÀÆ
B
bl
¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉÆÃgÁlzÀ°è ªÀĺÁvÀä UÁA¢ü §ºÀĪÀÄÄRå ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ªÀ»¹zÁÝgÉ.
be T
EªÀgÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉÆÃgÁlzÀ°è ‘UÁA¢üAiÀÄ£ï ªÀiÁzÀj’ CxÀªÁ UÁA¢üAiÀÄ£ï «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß
pu
gÀƦ¹zÀªÀgÀÄ. 1920-47gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è UÁA¢üAiÀÄ «ZÁgÀUÀ¼ÀÄ CªÀgÀ ºÉÆÃgÁlzÀ ¸ÉÊzÁÞAwPÀ
K

vÀ¼ÀºÀ¢AiÀÄ£ÀÄß gÀƦ¹zÀ PÁgÀt ºÁUÀÆ CªÀgÀ ºÉÆÃgÁlzÀ ªÀiÁzÀj ¨sÁgÀvÀzÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉÆÃgÁlzÀ
¢PÀÌ£ÀÄß UÀt¤ÃAiÀĪÁV gÀƦ¹zÀÝjAzÀ F CªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß UÁA¢üÃAiÀÄÄUÀªÉAzÀÆ PÀgÉAiÀÄÄvÉÛêÉ.
©

DgÀA©üPÀ fêÀ£À ªÀÄvÀÄÛ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ :

¨Á¥ÀÅ JAzÀÄ ¦æÃw¬ÄAzÀ PÀgÉAiÀÄ®àqÀĪÀ ªÉÆúÀ£ïzÁ¸ï
PÀgÀªÀÄZÀAzï UÁA¢ü 1869 CPÉÆÖçgï 2gÀAzÀÄ FV£À UÀÄdgÁvï£À
PÁxɪÁqï f¯ÉèAiÀÄ ¥ÉÇÃgï§AzÀgï£À°è d¤¹zÀgÀÄ. EªÀgÀ vÀAzÉ
PÀgÀªÀÄZÀAzÀ UÁA¢ü. gÁdPÉÆÃmï ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ ¢ªÁ£ÀgÁVzÀÝgÀÄ.
vÁ¬Ä ¥ÀÅvÀ°¨Á¬Ä EªÀgÀÄ UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀ ªÉÄÃ¯É zÀlÖªÁzÀ
to

£ÉÊwPÀ ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃjzÀÝgÀÄ. DgÀA©üPÀ ²PÀëtªÀ£ÀÄß ¥ÉÆÃgï§AzÀgï£À°èAiÉÄÃ

ªÀÄÄV¹zÀ UÁA¢üÃAiÀĪÀgÀÄ 1888gÀ°è EAUÉèAqï£À°è PÁ£ÀÆ£ÀÄ CzsÀåAiÀÄ£À
ªÀiÁqÀ®Ä ºÉÆÃV “¨Ágï Cmï ¯Á” ªÀÄÄV¹ ªÀÄvÉÛ ¨sÁgÀvÀPÉÌ ªÁ¥À¸ÁìzÀgÀÄ.
1893gÀ°è zÁzÁ C§ÄݯÁè ªÀÄvÀÄÛ PÀA¥À¤AiÀÄ ªÀPÁ®vÀÄÛ ªÀ»¸À®Ä zÀQët
t
No

D¦üæPÁzÀ ‘£ÀmÁ¯ï’UÉ ºÉÆÃzÀgÀÄ. E°è UÁA¢ü §j ªÀÄÆgÀÄ wAUÀ¼ÀÄ

EgÀ¨ÉÃPÁVzÀݪÀgÀÄ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ ªÀÄÄA¢£À 20 ªÀµÀðUÀ¼À£ÀÄß PÀ¼ÉzÀgÀÄ.
ªÀÄÄRåªÁV C°è£À PÀjAiÀÄgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀ §UÉUÉ C°è£À ©ænµï zÀQët D¦üæPÁzÀ°èzÁÝUÀ
¸ÀPÁðgÀ vÉÆÃjzÀÝ C¸ÀºÀ¤ÃAiÀÄ ªÀtð¨sÉÃzÀ ¤Ãw (Aparthied) UÁA¢üÃf
ªÀÄvÀÄÛ d£ÁAVÃAiÀÄ vÁgÀvÀªÀÄåzÀ ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß «gÉÆâü¹zÀgÀÄ. F
ºÉÆÃgÁlzÀ ªÀÄÆ®PÀ UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀÄ ‘¸ÀvÁåUÀæºÀ’ J£ÀÄߪÀ ºÉƸÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ D«µÁÌgÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁr
CzÀgÀ ¤Ãw ¤gÀÆ¥ÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀȶֹzÀgÀÄ. C£ÉÃPÀ D¦üæPÀ£ÀßjUÉ EgÀĪÀ ºÉªÉÄäAiÉÄAzÀgÉ ‘¤ÃªÀÅ K£ÀÄ
DVgÀzÀ UÁA¢üAiÀÄ£ÀÄß PÀ¼ÀÄ»¹¢j, £ÁªÀÅ ¤ªÀÄUÉ F UÁA¢üAiÀÄ£ÀÄß PÉÆmÉÖªÀÅ’ JA§ÄzÀÄ.

7
 ¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
D¦üæPÁzÀ°è UÁA¢ü ªÉÆvÀÛ ªÉÆzÀ® ¨ÁjUÉ ¸ÀvÁåUÀæºÀ, C»A¸É vÀvÀéUÀ¼À DzsÁgÀzÀ°è ºÉÆÃgÁl
gÀƦ¹zÀgÀÄ. £ÀvÁ¯ï EArAiÀÄ£ï PÁAUÉæ¸ï J£ÀÄߪÀ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß PÀnÖzÀgÀÄ. UÁA¢ü ªÉÆvÀÛ ªÉÆzÀ®
¨ÁjUÉ ‘EArAiÀÄ£ï M¦¤ÃAiÀÄ£ï’ JA§ ¥ÀwæPÉAiÀÄ£ÀÄß vÀªÀÄä «ZÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ d£ÀgÀ
C©ü¥ÁæAiÀĪÀ£ÀÄß gÀƦ¸À®Ä ¥ÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ. UÁA¢ü vÀªÀÄä ºÉÆÃgÁlªÀ£ÀÄß E£ÀÆß wêÀæUÉƽ¸À®Ä ‘¥Á幪ï
gɹ¸ÉÖ£ïì DUÀð£ÉʸÉñÀ£ï’ JA§ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¸Áܦ¹zÀgÀÄ. ¸ÀvÁåUÀæºÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆÃgÁlzÀ vÀgÀ¨ÉÃwAiÀÄ£ÀÄß
gÀƦ¸À®Ä UÁA¢ü D¦üæPÁzÀ°è ‘¥sÉÆäPïì’ ªÀÄvÀÄÛ ‘mÁ¯ï¸ÁÖAiÀiï ¥sÁªÀiïì’UÀ¼ÉA§ D±ÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸Áܦ¹zÀgÀÄ.
UÁA¢üAiÀÄ «ÄvÀæ PÁå¯É£ï¨ÁPï, ¥Àwß PÀ¸ÀÆÛgï ¨Á, ªÀÄPÀ̼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «ÄvÀægÀÄ ¸ÉÃjzÀAvÉ C£ÉÃPÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀÄ
UÁA¢üUÉ ºÉÆÃgÁlUÀ¼À°è ºÉUÀ®Ä ¤ÃrzÀÝgÀÄ. PÉÆ£ÉUÀÆ F jÃwAiÀÄ ºÉÆÃgÁlUÀ½AzÀ MvÀÛqÀªÀ£ÀÄß

d
C£ÀĨsÀ«¹ ©ænµï ¸ÀPÁðgÀªÀÅ zÀQët D¦üæPÁzÀ PÀ¥ÀÄà d£ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀ «gÀÄzÀÞzÀ J¯Áè ¤µÉÃzsÀ

he
ªÀÄvÀÄÛ ¤§ðAzsÀzÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÁ¥Á¸ï ¥ÀqɬÄvÀÄ. zÀQët D¦üæPÁzÀ°èzÁÝUÀ MªÉÄä zÀ¨Áð£ï¤AzÀ
¦æmÉÆÃjAiÀiÁ £ÀqÀÄªÉ gÉÊ°£À°è ¥ÀæAiÀiÁt¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ¥ÀæxÀªÀÄ zÀeÉð nPÉmï ºÉÆA¢zÀÝgÀÆ §®ªÀAvÀªÁV
gÉÊ°£À ©½AiÀÄ C¢üPÁjAiÀÄÄ UÁA¢üÃfAiÀÄ£ÀÄß D ¨ÉÆÃV¬ÄAzÀ ºÉÆgÀºÁQzÀgÀÄ. zÀQët D¦üæPÁzÀ

is
re S
PÁ¯ÉÆäUÀ¼À°è ªÁ¹¸ÀÄwÛzÀÝ ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀ §ªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß C£ÀĨsÀªÀ¢AzÀ PÀAqÀÄPÉƼÀî®Ä ¸ÁzsÀåªÁ¬ÄvÀÄ.
EAUÉèArVAvÀ®Æ wêÀæ ¸ÀégÀÆ¥ÀzÀ d£ÁAVÃAiÀÄ ¨ÉÃzsÀ-¨sÁªÀ ªÀÄvÀÄÛ wgÀ¸ÁÌgÀUÀ¼ÀÄ zÀQët D¦üæPÁzÀ°è
B
bl
DZÀgÀuÉAiÀÄ°èªÉ JAzÀÄ CªÀgÉà zÁR°¹zÁÝgÉ. zÀQët D¦üæPÁzÀ ¸ÀÄ¢ÃWÀð ºÉÆÃgÁlzÀ £ÀAvÀgÀ UÁA¢ü
1915gÀ°è ¨sÁgÀvÀPÉÌ §AzÀgÀÄ.
be T
pu
¨sÁgÀvÀzÀ°è UÁA¢ü-DgÀA¨sÀzÀ ºÉÆÃgÁlUÀ¼ÀÄ
K

¨sÁgÀvÀPÉÌ §AzÀ UÁA¢ü vÀªÀÄä gÁdQÃAiÀÄ UÀÄgÀÄ UÉÆÃR¯ÉAiÀĪÀgÀ ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£ÀzÀ ªÉÄÃgÉUÉ

©

E°èAiÀÄ d£ÀgÀ §zÀÄPÀÄ, ¸ÀªÀiÁd ªÀÄvÀÄÛ D ºÉÆwÛ£À ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÁ¸ÀÛªÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄĪÀ ¸À®ÄªÁV
gÉÊ°£À ªÀÄÆgÀ£Éà zÀeÉðAiÀÄ ¨ÉÆÃVAiÀÄ°èAiÉÄà ¨sÁgÀvÀ zÀ±Àð£ÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁrzÀgÀÄ. 1916gÀ°è CªÀgÀÄ
CºÀªÀÄzÁ¨Ázï£À°è ¸À§gÀªÀÄw D±ÀæªÀĪÀ£ÀÄß ¸Áܦ¸ÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ vÀªÀÄä ºÉÆÃgÁlPÉÌ MAzÀÄ ¸ÁA¹ÜPÀ
gÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß PÉÆlÖgÀÄ. gÉÊvÀgÀ, zÀ°vÀgÀ, §ÄqÀPÀlÄÖ d£ÀgÀ, PÁ«ÄðPÀgÀ, §qÀd£ÀgÀ ¸ÀAPÀµÀÖ ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß D°¹zÀgÀÄ. 1917gÀ°è UÁA¢ü ©ºÁgÀzÀ ZÀA¥ÁgÀuï£À°è, ¤Ã° ¨É¼É¬ÄAzÀ ¸ÀAvÀæ¸ÀÛgÁzÀ
gÉÊvÀgÀ ¥ÀgÀªÁV ‘ZÀA¥ÁgÀuï ZÀ¼ÀªÀ½’ DgÀA©ü¹, ©ænµï ¸ÀPÁðgÀ ªÀÄtÂAiÀÄĪÀAvÉ ªÀiÁrzÀgÀÄ.
to

1918gÀ°è CºÀªÀÄzÁ¨Ázï£À ºÀwÛ VgÀtÂAiÀÄ PÁ«ÄðPÀgÀ ¸ÀA§¼À ºÉaѸÀĪÀ ¸À®ÄªÁV CªÀgÀ dvÉUÀÆr
ZÀ¼ÀªÀ½ DgÀA©ü¹ AiÀıÀ¸ÀÄì ¥ÀqÉzÀgÀÄ. EzÉà ªÀµÀð UÀÄdgÁvï£À SÉÃqÁ JA§°è £ÀqÉzÀ gÉÊvÀgÀ
t

ªÉÄð£À vÉjUɸÀA§A¢üvÀ ºÉÆÃgÁlªÀÇ PÀÆqÁ AiÀıÀ¹éAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. F J¯Áè ºÉÆÃgÁlUÀ¼À®Æè

No

UÁA¢ü ¸ÀvÀå, C»A¸É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀvÁåUÀæºÀzÀ ªÀiÁUÀðªÀ£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¹ ¥ÀæAiÉÆÃV¹zÀgÀÄ. F eÉÆvÉUÉ

¨sÁgÀwÃAiÀÄ d£À¸ÁªÀiÁ£ÀågÀ eÉÆvÉUÉ ¸ÀAªÁzÀªÀ£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¸ÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÁévÀAvÀæöå ºÉÆÃgÁlzÀ
¸ÀégÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß d£ÀªÀÄÄTAiÀiÁV §zÀ°¸ÀĪÀ ¥ÀæQæAiÉÄUÉ ZÁ®£É ¤ÃrzÀgÀÄ.
ªÀĺÁvÀä UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀ ¥ÀæªÉñÀ¢AzÁV ¸ÁévÀAvÀæöå ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄÄ ºÉƸÀ DAiÀiÁªÀĪÀ£ÀÄß
¥ÀqɬÄvÀÄ. UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀÄ vÀªÀÄä ºÉÆÃgÁlzÀ°è ‘¥ÀgÉÆÃPÀë ¥ÀæwgÉÆÃzsÀ’, ‘C»A¸É’ ªÀÄvÀÄÛ
‘¸ÀvÁåUÀæºÀªÀ£ÀÄß’ ºÉÆÃgÁlzÀ ¥ÀæªÀÄÄR vÀAvÀæUÀ¼À£ÁßV §¼À¹PÉÆAqÀgÀÄ. vÀªÀÄä ¹zÁÞAvÀUÀ¼À£ÀÄß CªÀgÀÄ
`ºÀjd£ï’ ªÀÄvÀÄÛ `AiÀÄAUï EArAiÀiÁ’ ¥ÀwæPÉAiÀÄ°è ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ.
8
 ¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
UÁA¢üÃfAiÀÄ ¥ÀæªÉñÀzÉÆA¢UÉ ºÉƸÀ PÁAUÉæ¸ï vÀ£Àß ¸ÀzÀ¸ÀåvÀéªÀ£ÀÄß J®èjUÀÆ ªÀÄÄPÀÛUÉƽ¹,
d£À¸ÁªÀiÁ£ÀågÀ ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄ£ÁßV¹vÀÄ. ¸ÀAWÀªÀÅ vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀ wêÀiÁð£ÀUÀ¼À£ÀÄß MvÁ۬ĸÀ®Ä C¸ÀºÀPÁgÀ
ªÀÄvÀÄÛ ¸À«£ÀAiÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀĨsÀAUÀ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ PÁAiÀÄðvÀAvÀæ gÀƦ¹vÀÄ. CzÀÄ ¸ÁªÀiÁfPÀ G£ÀßwUÁV CAa£À
¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÁ»¤UÉ vÀgÀ®Ä gÀZÀ£ÁvÀäPÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆa¹vÀÄ. vÀªÀÄä PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß
£ÉgÀªÉÃj¸À®Ä MAzÀÄ PÉÆÃn gÀÆ¥Á¬Ä §AqÀªÁ¼ÀzÀ ‘w®Pï ¸ÀégÁdå ¥sÀAqï’£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¹vÀÄ. »ÃUÉ
ªÀĺÁvÀä UÁA¢üÃfAiÀÄ ¥ÀæªÉñÀzÉÆA¢UÉ PÁAUÉæ¸ï£À°è ¸ÀA¥ÀÇtð §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÀÄ. F
J¯Áè PÁgÀtUÀ½UÁV F PÁ®ªÀ£ÀÄß UÁA¢üÃAiÀÄÄUÀªÉAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÉ.

d
UÁA¢ü ºÉÆÃgÁlzÀ CAvÀB¸ÀvÀézÀ ¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼ÀÄ

he
¸ÀvÁåUÀæºÀ: UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀ ºÉÆÃgÁlzÀ §ºÀĪÀÄÄRåªÁzÀ «zsÁ£ÀªÉà ¸ÀvÁåUÀæºÀ. ‘¸ÀvÁåUÀæºÀ’
J£ÀÄߪÀ ¥ÀzÀzÀ CxÀð, ¸ÀvÀåªÀ£ÀÄß DUÀ滸ÀĪÀÅzÀÄ CxÀªÁ MvÁ۬ĸÀĪÀÅzÉà DVzÉ. D¦üæPÁzÀ°è UÁA¢ü
PÀAqÀÄPÉÆAqÀÄ §¼À¹zÀ F C¸ÀÛç CªÀjUÉ £ÉÊwPÀ ±ÀQÛAiÀÄ gÀÆ¥ÀªÁVzÉ. ¸ÀvÁåUÀæºÀªÀÅ C»A¸ÉAiÀÄ£ÀÄß

is
DzsÀj¹zÀÄÝ, vÀ¥ÀÄà, »A¸É ªÀÄvÀÄÛ C¸ÀvÀåªÀ£ÀÄß RqÁRArvÀªÁV ¤gÁPÀj¸ÀĪÀ PÀæªÀĪÀÇ DVzÉ.
re S
F C¸ÀÛçªÀ£ÀÄß ¨sÁgÀvÀzÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉÆÃgÁlzÀ°è ¤gÀAvÀgÀªÁV §¼À¹zÀgÀÄ EzÀÄ MAzÀÄ zÉÆqÀØ
B
bl
¸ÁªÀiÁfPÀ C£ÉéõÀuÉAiÀiÁVzÉ.
C»A¸É: UÁA¢üÃfAiÀÄ ºÉÆÃgÁlzÀ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ D±ÀAiÀÄ C»A¸ÉAiÀiÁVzÉ. ¸À±À¸ÀÛç §®¥ÀæAiÉÆÃUÀzÀ
be T
«gÀÄzÀÞ C»A¸É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀvÁåUÀæºÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÀÄÄSÁªÀÄÄTAiÀiÁUÀ¨ÉÃPÉA§ÄzÀÄ CªÀgÀ ¤®ÄªÁVvÀÄÛ.
pu
©ænµï zÀ¥ÀðzÀ DAiÀÄÄzsÀUÀ¼ÁzÀ «Ä°lj, ¥Éưøï, PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À «gÀÄzÀÞ ¸ÀvÀå,
K

C»A¸É, G¥ÀªÁ¸ÀªÉA§ ªÀiÁvÀÈvÀézÀ ªÀiÁAwæPÀvÉAiÀÄ DAiÀÄÄzsÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹ CªÀgÀ£ÀÄß ªÀÄt¹zÀÄÝ

UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀ ºÉÆÃgÁlzÀ ZÁjwæPÀ ¸ÀAzÉñÀªÁVzÉ.
©

»AzÀÆ-ªÀÄĹèA KPÀvÉ: ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÁévÀAvÀæöå ºÉÆÃgÁlzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è »AzÀÆ-ªÀÄĹèA

KPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß CvÀåAvÀ §®ªÁV ¥Àæw¥Á¢¹zÀ ªÀåQÛAiÉÄAzÀgÉ UÁA¢ü. F ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À £ÀqÀĪÉ
KPÀvɬĮè¢zÀÝgÉ ¨sÁgÀvÀ ¸ÁévÀAvÀæöå ¸Á¢ü¸ÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀ«µÀåzÀ°è gÁµÀÖçªÁV ¨Á¼ÀĪÀÅzÀÄ PÀµÀÖªÉAzÉÃ
CªÀgÀ £ÀA©PÉAiÀiÁVvÀÄÛ. »AzÀÆ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄĹèªÀÄgÀÄ ¨sÁgÀvÀªÀiÁvÉAiÀÄ JgÀqÀÄ PÀtÄÚUÀ¼ÉAzÀÆ
UÁA¢ü ºÉýzÀÝgÀÄ. F »£É߯ÉAiÀÄ°è CªÀgÀÄ 1919gÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è T¯Á¥Àvï ZÀ¼ÀªÀ½UÉ PÁAUÉæ¸ï
¸ÀAWÀl£É¬ÄAzÀ ¨ÉA§®ªÀ£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¹zÀgÀÄ.
to

F ¨sÀÆ«Ä J®ègÀ CUÀvÀåUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÆgÉʸÀ§®èzÉà ºÉÆgÀvÀÄ CªÀgÀ zÀÄgÁ¸ÉAiÀÄ£Àß®è - UÁA¢üÃf

C¸ÀºÀPÁgÀ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ£ÀÄß ¥ÉæÃgÉæ¹zÀ ¸À¤ßªÉñÀUÀ¼ÀÄ
t

d°AiÀÄ£ïªÁ¯Á¨sÁUï ºÀvÁåPÁAqÀ: ©ænµï ¸ÀgÀPÁgÀ g˯Évï PÁAiÉÄÝAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁZïð

No

1919gÀ°è eÁjUÉ vÀA¢vÀÄ. EzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ ©ænµÀgÀÄ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀĪÁ¢UÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸À®Ä

¥ÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ. F PÁAiÉÄÝAiÀÄrAiÀÄ°è AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀåQÛAiÀÄ£ÀÄß «ZÁgÀuÉ E®èzÉ §A¢ü¹, PÉÆÃmïð£À
ªÀÄÆ®PÀ C¥ÀgÁ¢ü JAzÀÄ ¤tð¬Ä¹ ²PÉë «¢ü¸À§ºÀÄ¢vÀÄÛ. EzÀÄ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÁévÀAvÀæöå
ºÉÆÃgÁlUÁgÀgÀÄ ¸À¨sÉ ¸ÉÃgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß, ¸ÀAWÀl£É ªÀiÁqÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄPÀÛªÁV C©üªÀåQÛ¸ÀĪÀ
¸ÁévÀAvÀæöåªÀ£ÀÆß QvÀÄÛPÉÆArvÀÄÛ. UÁA¢ü EzÀ£ÀÄß ¥Àæw¨sÀn¸ÀĪÀ ¸À®ÄªÁV, ‘¸ÀvÁåUÀæºÀ ¸À¨sÁ’ J£ÀÄߪÀ
¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¸Áܦ¹ ºÉÆÃgÁlªÀ£ÀÄß DgÀA©ü¹zÀgÀÄ. §ÈºÀvï ¸À¨sÉ, ªÉÄgÀªÀtÂUÉ, §»µÁÌgÀ ªÀÄÄAvÁzÀ
ªÉÊ«zsÀåªÀÄAiÀÄ gÁdQÃAiÀÄ PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß EzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ PÉÊUÉƼÀî¯Á¬ÄvÀÄ.
9
d°AiÀÄ£ïªÁ¯Á¨sÁUï ºÀvÁåPÁAqÀ
©ænµï ¸ÀPÁðgÀªÀÅ g˯Évï PÁAiÉÄÝAiÀÄ
C£ÀĵÁ×£z À À «gÀÄzÀÞzÀ ¥Àwæ ¨sl
À £ÉU¼
À £
À ÄÀ ß zÀªÄÀ ¤¸À®Ä
¤zsÀðj¹vÀÄ.Û UÁA¢ü 1919 K¦æ¯ï 6gÀAzÀÄ MAzÀÄ
§ÈºÀvï ºÀgv À Á¼ÀPÌÉ PÀgÉ ¤ÃrzÀgÄÀ . ¥ÀAeÁ©£À°è
qÁ. ¥sPÀ ÄÀ gÀÄ¢Þãï, qÁ. ¸ÀvåÀ ¥Á® ªÀÄÄAvÁzÀªg À £À ÄÀ ß
§A¢ü¸À¯Á¬ÄvÀÄ. EzÀ£ÀÄß «gÉÆâü¸À®Ä 1919
K¦æ¯ï 13gÀAzÀÄ ¥ÀAeÁ¨ï£À CªÀÄÈvï¸Àgz À À
d°AiÀÄ£ï ªÁ¯Á ¨ÁUï£À°è d£ÀgÄÀ ¨ÉʸÁQÃ

d
ºÀ§âzA À zÀÄ ¥Àwæ ¨sl
À £Á ¸À¨És ¸ÉÃjzÀgÄÀ . CªÀÄÈvÀ¸g À z À À

he
¸ÉÊ£Áå¢üPÁj d£ÀgÀ¯ï qÀAiÀÄgï C°è £ÉgÉzÀ d£ÀgÀ d°AiÀÄ£ïªÁ¯Á¨sÁUï ºÀvÁåPÁAqÀ
ªÉÄÃ¯É ºÀvÀÄÛ ¤«ÄµÀUÀ¼À CªÁåºÀvÀ UÀÄAr£À zÁ½
£ÀqɹzÀ PÁgÀt ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 380 d£ÀgÀÄ ¸ÀvÀÄÛ ¸Á«gÁgÀÄ d£ÀgÀÄ UÁAiÀÄUÉÆAqÀgÀÄ. F WÀl£ÉAiÀÄÄ

is
UÁA¢üÃfAiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÃjzÀAvÉ C£ÉÃPÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀ£ÀÄß ±ÉÆÃPÀvÀ¥ÀÛgÀ£ÁßV¹vÀÄ. F WÀl£ÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀ
re S
¥ÀAeÁ¨ï£À°è ¸ÉʤPÀ DqÀ½vÀ eÁjUÉƽ¸À¯Á¬ÄvÀÄ. F ºÀvÁåPÁAqÀªÀ£ÀÄß «gÉÆâü¹ gÀ«ÃAzÀæ£ÁxÀ
B
bl
oÁUÉÆÃgï vÀªÀÄä ‘£ÉÊmïºÀÄqï’ ¥ÀzÀ«AiÀÄ£ÀÄß ©ænµï ¸ÀPÁðgÀPÉÌ ªÁ¥Á¸ï ªÀiÁrzÀgÀÄ. UÁA¢ü, C¸ÀºÀPÁgÀ
ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ£ÀÄß DgÀA©ü¸À®Ä F ¥ÀæPÀgÀtªÀÇ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. ªÀÄÄUÀÞ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ºÉÆÃgÁlUÁgÀgÀ£ÀÄß
be T
pu
ºÀvÉåUÉÊzÀ d£ÀgÀ¯ï qÀAiÀÄgï£À£ÀÄß ¨sÁgÀvÀzÀ PÁæAwPÁj GzÀªÀiï¹AUï£ÀÄ ºÀvÉÀå ªÀiÁrzÀ£ÀÄ.
K

T¯Á¥sÀvï ZÀ¼ÀªÀ½
lQðAiÀÄ ¸ÀįÁÛ£ÀgÀÄ ªÀÄĹèªÀÄgÀ zsÁ«ÄðPÀ ªÀÄÄRAqÀgÀÆ DVzÀÄÝ, R°Ã¥sÀgÉAzÀÄ PÀgɹPÉƼÀÄîwÛzÀÝgÀÄ.
©

ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è R°Ã¥sÀgÀ ªÉÄÃ¯É £ÀqÉAiÀÄÄwÛzÀÝ ©ænµÀgÀ zËdð£ÀåªÀ£ÀÄß

RAr¹ ªÀÄĹèªÀÄgÀÄ dUÀwÛ£ÁzÀåAvÀ ¥Àæw¨sÀn¹zÀgÀÄ. CAvÉAiÉÄà ªÀĺÀªÀÄzï C° ªÀÄvÀÄÛ ±ËPÀvï C°
¸ÀºÉÆÃzÀgÀgÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ°è lPÀðgÀ ¥ÀgÀªÁzÀ T¯Á¥sÀvï ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ£ÀÄß 1919gÀ°è ¥ÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ.
»AzÀÆ ªÀÄĹèªÀÄgÀÄ MUÀÎmÁÖV ©ænµÀgÀ «gÀÄzÀÞ §AqÉzÀÝgÉ ªÀiÁvÀæ ©ænµÀgÀÄ »ªÉÄälÄÖvÁÛgÉ J£ÀÄߪÀÅzÀÄ
UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀ £ÀA©PÉAiÀiÁVvÀÄÛ. F »£É߯ÉAiÀÄ°è ªÀÄĹèªÀÄgÀ ¸ÀºÀ¨sÁVvÀé ¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ
PÁAUÉæ¸ï£À°è §ºÀ¼À ªÀÄÄRå JAzÀÄ UÁA¢üÃf ¨sÁ«¹zÀÝgÀÄ. ¥ÀjuÁªÀĪÁV UÁA¢üÃf T¯Á¥sÀvï
ZÀ¼ÀªÀ½UÉ vÀªÀÄä ¨ÉA§®ªÀ£ÀÄß ¤ÃrzÀgÀÄ. F ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄÄ »AzÀÆ ªÀÄĹèªÀÄgÀÄ MAzÀÄUÀÆr £ÀqɹzÀ
to

gÁµÀÖçªÁå¦Ã DAzÉÆî£ÀªÁVzÉ. C£ÉÃPÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ £ÁAiÀÄPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁAUÉæ¸ï ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄÄ

T¯Á¥sÀvï ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ ¨ÉA§®PÉÌ ¤AwvÀÄ.
C¸ÀºÀPÁgÀ ZÀ¼ÀªÀ½
t
No

1920 ¸É¥ÉÀÖA§gï 4gÀAzÀÄ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁAUÉæ¸ï PÀ®ÌvÁÛzÀ «±ÉõÀ C¢üªÉñÀ£ÀzÀ°è

C¸ÀºÀPÁgÀ ZÀ¼ÀªÀ½ DgÀA©ü¸À®Ä UÉÆvÀÄÛªÀ½AiÉÆAzÀ£ÀÄß C£ÀĪÉÆâ¹vÀÄ. C»A¸ÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ
¸ÀégÁeïUÀ½PÉ, ©ænµÀgÀ ¤zÀð¬Ä DqÀ½vÀzÀ «PÀÈvÀ ¸ÀégÀÆ¥À£ÀÄß d£ÀjUÉ ¥ÀjZÀ¬Ä¸ÀĪÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ
ªÀÄÄRåªÁV d°AiÀÄ£ïªÁ¯Á¨ÁUï ºÀvÁåPÁAqÀzÀAvÀºÀ WÀl£ÉUÀ¼ÀÄ ¨sÀ«µÀwÛ£À°è £ÀqÉAiÀÄzÀAvÉ
«gÉÆâü¸ÀĪÀÅzÀÄ, ©ænµï DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß ¸ÀA¥ÀÆtð «gÉÆâü¸ÀĪÀÅzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR UÀÄjAiÀiÁVvÀÄÛ.
CzÀgÉÆA¢UÉ gË®vï PÁAiÉÄÝAiÀÄ£ÀÄß ©ænµï ¸ÀgÀPÁgÀ »AvÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÉƸÀ gÁdQÃAiÀÄ
¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉƽ¸ÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀégÁdåªÀ£ÀÄß ¨sÁgÀvÀPÉÌ ¤ÃqÀ¨ÉÃPÉA§ÄzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR
¨ÉÃrPÉAiÀiÁVvÀÄÛ.

10
C¸ÀºÀPÁgÀ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ
1. ±Á¯Á PÁ¯ÉÃdÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß §»µÀÌj¸ÀĪÀÅzÀÄ.
2. 1919gÀ PÁAiÉÄÝAiÀÄ£ÀéAiÀÄ ¥ÁæAwÃAiÀÄ ±Á¸À£À ¸À¨sÉUÀ½UÉ £ÀqÉAiÀÄĪÀ ZÀÄ£ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß
§»µÀÌj¸ÀĪÀÅzÀÄ.
3. ©ænµÀgÀÄ ¤ÃrgÀĪÀ UËgÀªÀ ¥ÀzÀ«UÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁÜ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÁ¥À¸ÀÄì ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ.
4. ¸ÀܽÃAiÀÄ ¸À¨sÉUÀ½UÉ £ÁªÀĤzÉÃð±À£ÀUÉÆAqÀ ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ gÁfãÁªÉÄ ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ.
5. ¸ÀPÁðj PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À°è ¨sÁUÀªÀ»¹zÉ §»µÀÌj¸ÀĪÀÅzÀÄ.

d
6. «zÉò ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß §»µÀÌj¸ÀĪÀÅzÀÄ.

he
EªÀÅUÀ¼À eÉÆvÉUÉ C¸ÀºÀPÁgÀ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ
EvÀgÀ ¥ÀæªÀÄÄR PÁAiÀÄð AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÉAzÀgÉ;
PÉʪÀÄUÀÎzÀ £ÉÃPÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¸ÀĪÀÅzÀÄ

is
re S
ªÀÄvÀÄÛ SÁ¢AiÀÄ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀÅzÀÄ, gÁ¶ÖçÃAiÀÄ
B
bl
±Á¯ÉUÀ¼À£ÀÄß vÉgÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ, »AzÀÆ ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄĹèAgÀ £ÀqÀÄªÉ LPÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¸ÀĪÀÅzÀÄ,
be T
C¸Ààø±ÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆÃUÀ¯Ár¸ÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
pu
ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ£ÀÄß ±ÉÆÃZÀ¤ÃAiÀÄ ¹Üw¬ÄAzÀ ¥ÁgÀÄ
K

ªÀiÁr CªÀgÀ°è ¸À§°ÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß vÀgÀĪÀÅzÀÄ.

©

C¸ÀºÀPÁgÀ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è DzÀ

¥ÀæªÀÄÄR ¨É¼ÉªÀtÂUÉUÀ¼ÀÄ C¸ÀºÀPÁgÀ ZÀ¼ÀªÀ½
1. zÉñÀ§AzsÀÄ avÀÛgÀAd£ïzÁ¸ï, ªÉÆÃw¯Á¯ï £ÉºÀgÀÆ, gÁeÉÃAzÀæ ¥Àæ¸Ázï ªÉÆzÀ¯ÁzÀ
»jAiÀÄ ªÀQîgÀÄ vÀªÀÄä ªÀQî ªÀÈwÛAiÀÄ£ÀÄß ©lÖgÀÄ.
2. «zÁåyðUÀ¼ÀÄ ±Á¯Á-PÁ¯ÉÃdÄUÀ¼À£ÀÄß vÉÆgÉzÀgÀÄ.
3. C¨sÀåyðUÀ¼À£ÀÄß ZÀÄ£ÁªÀuÉUÉ ¤°è¸ÀzÉ PÁAUÉæ¸ï 1919gÀ PÁAiÉÄÝAiÀÄ CrAiÀÄ°è ¥ÁæAvÀåUÀ½UÉ
to

£ÀqÉzÀ ZÀÄ£ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß §»µÀÌj¹vÀÄ.

4. PÁ² «zÁå¦ÃoÀ, UÀÄdgÁvï «zÁå¦ÃoÀ, ©ºÁgÀ «zÁå¦ÃoÀ ªÀÄvÀÄÛ eÁ«ÄÃAiÀiÁ «Ä°AiÀiÁ
E¸Áè«ÄAiÀiÁ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ «zÁå®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸Áܦ¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
t
No

5. gÀ«AzÀæ£ÁxÀ oÁUÀÆgÀgÀ vÀªÀÄä ‘£ÉÊmï ªÀÅqï’ ¥ÀzÀ«AiÀÄ£ÀÄß ©ænµï ¸ÀPÁðgÀPÉÌ »A¢gÀÄV¹zÀgÀÄ.

6. ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÆ ¸ÉÃjzÀAvÉ d£À¸ÁªÀiÁ£ÀågÀÄ PÁAUÉæ¸ï ºÉÆÃgÁlPÉÌ zÉÃtÂUÉ ¤ÃrzÀgÀÄ.
«zÉò ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀĪÀ CAUÀrUÀ¼À ªÀÄÄAzÉ ªÀÄĵÀÌgÀ £ÀqɸÀ¯Á¬ÄvÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ «zÉò §mÉÖUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÄqÀ¯Á¬ÄvÀÄ.
7. 1921gÀ°è ‘¦æ£ïì D¥sï ªÉïïì’ gÁdPÀĪÀiÁgÀ §gÀĪÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀĪÀ£ÀÄß «gÉÆâü¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
C¸ÀºÀPÁgÀ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ: F ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR GzÉÝñÀUÀ¼ÀÄ PÉÊUÀÆqÀ¢zÀÝgÀÆ
PÉ®ªÀÅ UÀA©üÃgÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀȶֹvÀÄÛ. ¥ÀæªÀÄÄRªÁV gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉÆÃgÁl d£ÀgÀ ºÉÆÃgÁlªÁV

11
gÀÆ¥ÁAvÀgÀªÁ¬ÄvÀÄ. PÁAUÉæ¸ï ¥ÀætÂÃvÀ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄÄ PÁæAwPÁgÀPÀ DAiÀiÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqɬÄvÀÄ. »AzÀÆ
ªÀÄĹèA ¨sÁævÀÈvÀéªÀ£ÀÄß vÁvÁÌ°PÀªÁVAiÀiÁzÀgÀÆ ¸ÀȶֹvÀÄ. gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉÆÃgÁl, £ÀUÀgÀUÀ¼À£ÀÄß zÁn
UÁæªÀiÁAvÀgÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ½UÀÆ ºÀ§â®Ä ¥ÁægÀA©ü¹vÀÄ. C¸Ààø±ÀåvÉ ¤ªÁgÀuÉ, ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÀÆ ¸ÁªÀðd¤PÀ
¸ÀܼÀUÀ¼À°è ¥ÀæªÉñÀ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ UÀªÀĤ¸À¯ÉèÉÃPÁzÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÁVªÉ.
ZËj ZËgÀ WÀl£É : ¥sɧæªÀj 5, 1922gÀAzÀÄ GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ UÉÆÃgÀPï¥ÀÅgÀ f¯ÉèAiÀÄ ZËj ZËgÀ
JA§°è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 3000 gÉÊvÀgÀ£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ zÉÆqÀØ UÀÄA¥ÀÄ ¥ÉÇ°Ã¸ï ¸ÉÖõÀ¤ß£À ªÀÄÄAzÉ ¸ÉÃjvÀÄ.
CªÀgÀ ¥ÀæªÀÄÄR GzÉÝñÀ ªÀÄzÀåzÀ CAUÀrAiÀÄ ªÀÄÄAzÉ ªÀÄĵÀÌgÀ £ÀqɸÀÄwÛzÀÝ PÁAUÉæ¸ï ºÉÆÃgÁlUÁgÀgÀ£ÀÄß
vÀ½¹zÀ ¥Éǰøï C¢üPÁjAiÀÄ «gÀÄzÀÞ ¥ÀæwgÉÆÃzsÀªÀ£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀĪÀÅzÀÄ. EzÀ£ÀÄß ¸À»¸ÀzÀ ¥ÉÆðøÀgÀÄ
C°è £ÉgÉ¢zÀݪÀgÀ ªÉÄÃ¯É UÀÄAqÀÄ ºÁj¸À®Ä ¥ÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ. EzÀÄ d£ÀgÀ£ÀÄß PÉgÀ½¹vÀÄ. CªÀgÀÄ

d
¥ÉÇ°Ã¸ï ¸ÉÖõÀ¤ßUÉ ¨ÉAQ ElÖgÀÄ. EzÀjAzÁV M¼ÀUÀqÉ EzÀÝ 22 ¥ÉǰøÀgÀÄ ¸ÀfêÀªÁV
¸ÀÄlÄÖºÉÆÃzÀgÀÄ. ¨ÉÃgÉ PÀqÉUÀ¼À°èAiÀÄÆ F §UÉAiÀÄ »A¸ÁvÀäPÀ WÀl£ÉUÀ¼ÀÄ £ÀqÉzÀªÀÅ. ¥Àj¹ÜwAiÀÄ

he
UÀA©üÃgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß CjvÀ UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀÄ d£ÀjUÉ E£ÀÆß C»A¸ÁvÀäPÀ ºÉÆÃgÁlPÉÌ ¨ÉÃPÁzÀ ¹zÀÞvÉ
ªÀÄvÀÄÛ £ÉÊwPÀ ±ÀQÛAiÀÄ PÉÆgÀvÉ JAzÀÄ ¨sÁ«¹zÀgÀÄ. »ÃUÁV ¥sɧæªÀj 12, 1922gÀAzÀÄ C¸ÀºÀPÁgÀ
ºÉÆÃgÁlªÀ£ÀÄß »AvÉUÉzÀÄPÉÆAqÀgÀÄ. UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀÄ d£ÀgÀ£ÀÄß ¥ÀæZÉÆâ¸ÀÄwÛzÁÝgÉ J£ÀÄߪÀ

is
re S
DgÉÆÃ¥ÀzÀr ªÀiÁZïð 10, 1922gÀAzÀÄ CªÀgÀ£ÀÄß §A¢ü¹ 6 ªÀµÀðUÀ¼À PÁgÁUÀȺÀ ªÁ¸ÀPÉÌ ©ænµÀgÀÄ
PÀ¼ÀÄ»¹zÀgÀÄ. DzÀgÉ CªÀgÀ£ÀÄß C£ÁgÉÆÃUÀåzÀ PÁgÀt¢AzÀ JgÀqÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À £ÀAvÀgÀ eÉÊ°¤AzÀ
B
bl
©qÀÄUÀqÉ ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀ F wêÀiÁð£À¢AzÀ gÁdQÃAiÀÄ ±ÀÆ£ÀåvÉ ¸ÀȶÖAiÀiÁ¬ÄvÀÄ.
be T
¸ÀégÁeï¥ÀPÀë : C¸ÀºÀPÁgÀ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ£ÀÄß »AvÉUÉzÀÄPÉÆArzÀÝgÀ ¥ÀjuÁªÀÄ
pu
PÁAUÉæ¹ìUÀgÀ°è GvÁìºÀªÀ£ÀÄß PÀÄA¢¹vÀÄ. ¹.Dgï.zÁ¸ï ªÀÄvÀÄÛ ªÉÆÃw¯Á¯ï
K

£ÉºÀgÀÆ CªÀgÀÄ ±Á¸À£À¸À¨sÉUÀ¼À£ÀÄß §»µÀÌj¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß PÉÆ£ÉUÉƽ¹ CªÀÅUÀ½UÉ

¥ÀæªÉñÀ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ ªÁ¢¹zÀgÀÄ. ±Á¸À£À ¸À¨sÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæªÉò¹ C°èAiÉÄÃ
©

PÀ¯Á¥ÀUÀ½UÉ CrØAiÀÄÄAlÄ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ. EzÀjAzÀ ¸ÁévÀAvÀæ ZÀ¼ÀªÀ½ E£ÀßµÀÄÖ

UÀnÖUÉƼÀÄîvÀÛzÉ JAzÀÄ ªÁ¢¹zÀgÀÄ. ¸É¥ÀÖA§gï 1923gÀ°è ¹.Dgï.zÁ¸ï
ªÀÄvÀÄÛ ªÉÆÃw¯Á¯ï £ÉºÀgÀÆjAzÀ ¸ÀégÁeï ¥ÀPÀë ¸ÁܦvÀªÁ¬ÄvÀÄ. CzÉÃ
ªÀµÀð C§Äݯï PÀ¯ÁA CeÁzï CªÀgÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ°è zɺÀ°AiÀÄ°è £ÀqÉzÀ
PÁAUÉæ¸ï C¢üªÃÉ ±À£z À °
À è ¸ÀégÁeï ¥ÀPz ëÀ ª
À g
À ÄÀ ZÀÄ£ÁªÀuA É iÀÄ°è ¸À¢
à ð
ü ¸À®Ä
M¦àUA É iÀÄ£ÀÄß ¥ÀqA É iÀįÁ¬ÄvÀÄ. £ÀªA É §gï 1923gÀ°è £Àqz É À ZÀÄ£ÁªÀuA É iÀÄ°è
¸ÀégÁeï ¥ÀPz ëÀ ª
À g
À ÄÀ 101 ¸ÁÜ£U À ¼
À À ¥ÉÊQ 42 ¸ÁÜ£U À ¼
À £
À ÄÀ ß UÉzÝÀ gÄÀ . ªÉÆÃw¯Á¯ï £ÉºÀgÀÆ
to

£ÁUÀjPÀ PÁAiÉÄÝ ¨sÀAUÀ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄÄ DgÀA¨sÀªÁUÀ®Ä PÁgÀtªÁzÀ ¸À¤ßªÉñÀUÀ¼ÀÄ:

1927gÀ°è ©ænµï ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ¸ÉʪÀÄ£ï PÀ«ÄµÀ£ï C£ÀÄß £ÉëĹvÀÄ. 1919gÀ°è eÁjUÉÆAqÀ ¨sÁgÀvÀ
t

¸ÀPÁðgÀ PÁAiÉÄÝAiÀÄ (ªÀiÁAmÉUÀÆå-ZÀ®ä÷ì¥sÀqÀð PÁAiÉÄÝ) C£ÀĵÁ×£À ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß

No

«ªÀIJð¸ÀĪÀ ¸À®ÄªÁV ¥sɧæªÀj 3, 1928gÀAzÀÄ ¸ÉʪÀÄ£ï PÀ«ÄµÀ£ï ¨sÁgÀvÀPÉÌ §AzÁUÀ ‘¸ÉʪÀÄ£ï

UÉÆèÁåPï’ JA§ WÉÆõÀuÉAiÉÆA¢UÉ ªÁå¥ÀPÀ «gÉÆÃzsÀ ªÀåPÀÛªÁAiÀÄÄÛ. ªÀÄÄA¨ÉÊ, ¯ÁºÉÆÃgï,
ªÀÄzÁæ¸ï ªÀÄÄAvÀzÀ PÀqÉ §Azï DZÀj¸À¯ÁAiÀÄÄÛ. ¯ÁºÉÆÃgï£À°è £ÀqÉzÀ ºÉÆÃgÁlzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è
¯Á¯Á ®d¥ÀvÀgÁAiÀiï ªÉÄÃ¯É ¯ÁpZÁeïð ªÀiÁrzÀ PÁgÀt CªÀgÀÄ ªÀÄgÀt ºÉÆA¢zÀgÀÄ. EzÀjAzÀ
¨sÁgÀvÀzÀ°è gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉÆÃgÁl E£ÀÆß wêÀæªÁ¬ÄvÀÄ.
¯Á¯Á ®d¥ÀvÀgÁAiÀiï CªÀgÀ §UÉUÉ ºÉaÑ£À ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ滹j

12
 ©ænµï ¸ÀgÀPÁgÀªÀÅ ¨sÁgÀwÃAiÀÄjUÉ ¥ÀgÉÆÃPÀëªÁzÀ ¸ÀªÁ¯ÉÆAzÀ£ÀÄß J¸É¬ÄvÀÄ. J¯Áè
gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀëUÀ½UÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ½UÉ M¦àvÀªÁUÀĪÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀªÉÇAzÀ£ÀÄß gÀƦ¸ÀĪÀ
«µÀAiÀÄPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ªÀgÀ¢AiÉÆAzÀ£ÀÄß ¹zÀÞ¥Àr¸ÀĪÀÅzÉà D ¥ÀgÉÆÃPÀë ¸ÀªÁ®Ä. F »£É߯ÉAiÀÄ°è
1928gÀ°è ªÉÆÃw¯Á¯ï £ÉºÀgÀÆgÀªÀgÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ°è ¸À«ÄwAiÉÆAzÀÄ gÀavÀªÁV £ÉºÀgÀÆ ªÀgÀ¢
¹zÀÞUÉÆArvÀÄ. UÁA¢ü PÀÆqÁ £ÉºÀgÀÆ ¸À«ÄwAiÀÄ£ÀÆß ±ÁèX¹zÀgÀÄ. £ÉºÀgÀÆ ªÀgÀ¢AiÀÄÄ ¨sÁgÀvÀPÉÌ
qÉÆëĤAiÀÄ£ï ¸ÉÖÃl¸ï eÉÆvÉUÉ ¥sÉqÀgÀ¯ï gÁdå ªÀåªÀ¸ÉÜ, C®à¸ÀASÁåvÀjUÉ EzÀÝ ¥ÀævÉåÃPÀ ªÀÄvÀPÉëÃvÀæUÀ¼À
PÉÆ£É, ©ænµï ¥ÁæAvÀåUÀ¼À£ÀÄß ¨sÁµÁªÁgÀÄ ¥ÁæAvÀåUÀ¼ÁV «AUÀqÀ£É, ¨sÁgÀwÃAiÀÄjUÉ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ
ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ, ¨sÁgÀvÀPÉÌ d£ÀvÁAwæPÀ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀéªÀ£ÀÄß vÀgÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß
²¥sÁgÀ¸ÀÄì ªÀiÁrvÀÄ. £ÀAvÀgÀ ©ænµï ¯Éçgï ¥ÀPÀëzÀ ¥ÀæzsÁ¤ gÁªÀiï¸Éà ªÀiÁåPïqÉÆ£Á¯ïØ ªÉʸïgÁAiÀiï
¯Áqïð Ejé£ï CªÀgÀ eÉÆvÉ ªÀiÁvÀÄPÀvÉ £Àqɹ ¨sÁgÀvÀPÉÌ qÉƫĤAiÀÄ£ï ¸ÉÖÃl¸ï ¤ÃqÀĪÀÅzÀ£ÀÄß

d
¥Àj²Ã°¸ÀĪÀÅzÁV WÉÆö¹zÀ£ÀÄ.

he
£ÀAvÀgÀzÀ°è DzÀ ªÀÄÄRå ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÉÄAzÀgÉ 1929gÀ ¯ÁºÉÆÃgï PÁAUÉæ¸ï C¢üªÉñÀ£À
¸ÀªÀiÁªÉñÀUÉÆArzÀÄÝ. F ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀªÀÅ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉÆÃgÁlPÉÌ ªÀÄvÀÛµÀÄÖ wêÀævÉAiÀÄ£ÀÄß
vÀAzÀÄPÉÆnÖvÀÄ. dªÁºÀgÀ¯Á¯ï £ÉºÀgÀÆ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ°è, £ÀqÉzÀ C¢üªÉñÀ£ÀzÀ°è PÁAUÉæ¸ï ªÀÄvÀÄÛ

is
gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉÆÃgÁlzÀ ¥ÀgÀªÀÄUÀÄjAiÀiÁzÀ ‘¥ÀÆtð ¸ÀégÁeï’ C£ÀÄß CAVÃPÀj¸À¯Á¬ÄvÀÄ. 1930,
re S
d£ÀªÀj 26 C£ÀÄß ¸ÁévÀAvÀæöå ¢£ÀªÉAzÀÄ WÉÆö¸À¯Á¬ÄvÀÄ. F C¢üªÉñÀ£ÀªÀÅ ©ænµÀgÀ «gÀÄzÀÞ
B
bl
ºÀ«ÄäPÉƼÀî¯ÁUÀĪÀ PÁ£ÀÆ£ÀĨsÀAUÀ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ ¥ÀÆtð dªÁ¨ÁÝjAiÀÄ£ÀÄß UÁA¢üÃfAiÀĪÀjUÉ
ªÀ»¹vÀÄ. D ZÁjwæPÀ ¢£ÀzÀ ªÀĺÀvÀéªÀ£ÀÄß JwÛ »rAiÀįÉAzÉà ¸ÀévÀAvÀæ ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß
be T
d£ÀªÀj 26, 1950 gÀAzÀÄ CAVÃPÀj¹zÀÄÝ.
pu
K

¸À«£ÀAiÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀĨsÀAUÀ ZÀ¼ÀªÀ½

1930 ¥s§É ª
æ j
À AiÀÄ°è PÁAUɸ
æ ï PÁgÀåPÁjà ¸À«ÄwAiÀÄÄ ¸À§gïªÀÄwAiÀÄ°è ¸À¨sÉ ¸ÉÃj PÁ£ÀÆ£ÀĨsÀAUÀ
©

ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ£ÀÄß ºÀ«ÄäPÉƼÀî®Ä ¤tð¬Ä¹vÀÄ.

UÁA¢ü ªÀiÁZïð 2, 1930 gÀAzÀÄ ºÀ£ÉÆßAzÀÄ
CA±ÀUÀ¼ÀļÀî ¨ÉÃrPÉUÀ¼À ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß ªÉʸïgÁAiÀiïUÉ
§gÉzÀgÀÄ. MAzÀÄ ªÉÃ¼É ¸ÀPÁðgÀ EzÀPÉÌ
vÀ¦àzÀÝ°è, vÉjUÉ ¤gÁPÀgÀuÉAiÀÄ dvÉ £ÁUÀjPÀ
PÁ£ÀÆ£ÀĨsÀAUÀ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ£ÀÄß DgÀA©ü¸ÀĪÀÅzÁV
UÁA¢ü WÉÆö¹zÀgÀÄ. ªÉʸïgÁAiÀiï F ¥ÀvÀæzÀ
to

ªÀÄ£À«UÀ¼À£ÀÄß wgÀ¸ÀÌj¹zÀ PÁgÀt¢AzÀ 1930

ªÀiÁZïð 12gÀAzÀÄ C£ÀÄAiÀiÁ¬ÄUÀ¼ÉÆA¢UÉ
¸À§gÀªÀÄw D±ÀæªÀÄ¢AzÀ UÀÄdgÁvï£À PÀqÀ®wÃgÀ G¦à£À ¸ÀvÁåUÀæºÀ
t

zÀArAiÀĪÀgÉUÉ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 375 Q.«ÄÃ.

No

zÀÆgÀªÀ£ÀÄß PÀæ«Ä¹zÀgÀÄ. K¦æ¯ï 6gÀAzÀÄ UÁA¢ü zÀArAiÀÄ£ÀÄß vÀ®Ä¦ ©ænµÀgÀÄ ºÉÃjzÀ zÀArAiÀÄ°è
G¥Àà£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ G¦à£À PÁ£ÀÆ£À£ÀÄß ªÀÄÄjzÀgÀÄ. ZÀgÀPÀ F ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ°è §ºÀ¼À
¥Àæ¹zÀÞªÁ¬ÄvÀÄ. ¸Á«gÁgÀÄ d£ÀgÀÄ UÁA¢üfAiÀĪÀgÀ PÀgÉUÉ ¸ÀàA¢¹, ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ°è ¨sÁUÀªÀ»¹zÀgÀÄ.
G¦à£À ¸ÀvÁåUÀæºÀzÀ £ÀAvÀgÀ K¦æ¯ï 6jAzÀ 13gÀ ªÀgÉUÉ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ZÀ¼ÀªÀ½ ¸À¥ÁÛºÀªÀ£ÀÄß DZÀj¹zÀgÀÄ.
PÁ£ÀÆ£ÀĨsÀAUÀ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ°è UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÉÆA¢UÉ ¨sÁUÀªÀ»¹zÀ «dAiÀÄ®Qëöä ¥ÀArvï,
PÀªÀįÁ £ÉºÀgÀÆ, ªÀ®è¨sÀ¨Á¬Ä ¥ÀmÉïï, gÁdUÉÆÃ¥Á®ZÁj, ¨Á§Ä gÁeÉÃAzÀæ¥Àæ¸Ázï
ªÉÆzÀ®ÄUÉÆAqÀÄ ¸Á«gÁgÀÄ d£ÀgÀ£ÀÄß ©ænµÀgÀÄ §A¢ü¹zÀgÀÄ. F ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄÄ zÉñÀzÀ £Á£Á
¨sÁUÀUÀ¼À°è ªÁ妹vÀÄ.

13
 ¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
• ¸À§gÀªÀÄw¬ÄAzÀ zÀArAiÀĪÀgÉUÉ £ÀqÉzÀ vÀAqÀzÀ°è PÀ£ÁðlPÀzÀ 18 ªÀµÀðzÀ vÀgÀÄt ªÉÄʯÁgÀ
ªÀĺÁzÉêÀ¥Àà ¸ÀºÀ EzÀÝzÀÄÝ EzÀgÀ «±ÉõÀ.
• PÀ£ÁðlPÀ PÁAUÉæ¸ï PÀÆqÀ Dgï. Dgï. ¢ªÁPÀgï, PËd®V ºÀ£ÀĪÀÄAvÀgÁAiÀÄgÀÄ, UÀAUÁzsÀgÀ
zÉñÀ¥ÁAqÉ, ºÀrÃðPÀgï ªÀÄAd¥Àà ªÀÄvÀÄÛ PÁ£ÁðqÀÄ ¸ÀzÁ²ªÀgÁAiÀÄgÀ£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ
¸ÀvÁåUÀæºÀ ¸À«ÄwAiÀÄ£ÀÄß gÀa¹ PÁgÀªÁgÀ f¯ÉèAiÀÄ CAPÉÆî vÁ®ÆèQ£À°è G¦à£À
¸ÀvÁåUÀæºÀ ¥ÁægÀA©ü¹vÀÄ.
EzÀgÀ £ÀqÀÄªÉ F »AzÉ ¥Àæ¸ÁÛ¦¹zÀAvÉ ®AqÀ¤ß£À°è ¨sÁgÀwÃAiÀÄ d£À¥Àæw¤¢UÀ¼À ¸ÀªÀiÁªÉñÀªÀ£ÀÄß

d
1930gÀ°è PÀgÉAiÀįÁ¬ÄvÀÄ. EzÀÄ ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ zÀÄAqÀÄ ªÉÄÃf£À ¥ÀjµÀvï ¸ÀªÀiÁªÉñÀ.

he
EzÀjAzÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀ£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹ ¸ÀPÁðgÀ KPÀªÀÄÄRªÁV ¤zsÁðgÀUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƼÀî®Ä
¸ÁzsÀå«®èªÉA§ÄzÀÄ ªÀåPÀÛªÁ¬ÄvÀÄ. F ¸ÀªÀiÁªÉñÀzÀ°è ªÉÆlÖªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ ¨ÁjUÉ C¸Ààø±Àå
¸ÀªÀÄÄzÁAiÀĪÀ£ÀÄß ¥ÀævÉåÃPÀªÁV ¥Àæw¤¢ü¸ÀĪÀ CªÀPÁ±ÀªÀ£ÀÄß PÀ°à¸À¯ÁVvÀÄÛ. F ¸ÀªÀiÁªÉñÀzÀ°è

is
re S
¨sÁUÀªÀ»¸À®Ä D ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è §A¢üvÀgÁVzÀÝ UÁA¢üÃf ªÀÄvÀÄÛ ºÀ®ªÀÅ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ
PÁAUÉæ¸ï £ÁAiÀÄPÀgÀ£ÀÄß ©qÀÄUÀqÉUÉƽ¸À¯Á¬ÄvÀÄ. DzÀgÉ PÁAUÉæ¸ï ªÀÄvÀÄÛ UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀÄ F
B
bl
¸ÀªÀiÁªÉñÀzÀ°è ¨sÁUÀªÀ»¸À®Ä ¤gÁPÀj¹zÀgÀÄ. F ¸ÀªÀiÁªÉñÀzÀ°è zÉòÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ ¥Àæw¤¢üUÀ¼ÀÄ,
««zsÀ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ ªÀÄÄRAqÀgÀÄUÀ¼ÁVzÀÝ qÁ. ©.Dgï.CA¨ÉÃqÀÌgï, JA.Dgï. dAiÀÄPÀgï,
be T
pu
vÉÃd§ºÀzÀÆÝgï ¸À¥ÀÅæ, ªÀĺÀªÀÄzï C° f£Áß, ²æäªÁ¸À ±Á¹Ûç ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀgÀÄ ¨sÁUÀªÀ»¹zÀÝgÀÄ.
K

qÉƫĤAiÀÄ£ï ¸ÉÖÃl¸ï, dªÁ¨ÁÝjAiÀÄÄvÀ ¸ÀPÁðgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄwÃAiÀÄ ¥Áæw¤zsÀåUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀAvÉ F

¸ÀªÀiÁªÉñÀzÀ°è ¸ÀªÀÄäw¸À¯Á¬ÄvÀÄ. DzÀgÉ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁAUÉæ¸ï ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ zÀÄAqÀÄ
©

ªÉÄÃf£À ¥ÀjµÀwÛ£À ¸ÀªÀiÁªÉñÀzÀ°è ¨sÁUÀªÀ»¸ÀzÀ »£É߯ÉAiÀÄ°è ¸ÀªÀiÁªÉñÀªÀÅ ¥ÀÇtðUÉƼÀî°®è.

¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁAUÉæ¸ï£À ªÀÄ£ÀªÉÇ°¹ zÀÄAqÀÄ ªÉÄÃf£À ¸ÀªÀiÁªÉñÀzÀ GzÉÝñÀªÀ£ÀÄß
AiÀıÀ¹éUÉƽ¸ÀĪÀ zÀȶ֬ÄAzÀ UÁA¢ü ªÀÄvÀÄÛ ªÉʸÀgÁAiÀiï E«ð£ï £ÀqÀÄªÉ M¥ÀàAzÀªÉÇAzÀÄ ªÀiÁZïð
1931gÀ°è dgÀÄVvÀÄ. EzÀ£ÀÄß UÁA¢üÃ-E«ð£ï M¥ÀàAzÀ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. ¥ÀjuÁªÀĪÁV PÁAUÉæ¸ï
¥ÀPÀëªÀÅ ¸À«£ÀAiÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀĨsÀAUÀ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ£ÀÄß ¤°è¹ JgÀqÀ£ÉAiÀÄ zÀÄAqÀĪÉÄÃf£À ¥ÀjµÀwÛ£À
¸ÀªÀiÁªÉñÀzÀ°è ¨sÁUÀªÀ»¸À®Ä ¤zsÀðj¹vÀÄ. ªÀĺÁvÀä UÁA¢üÃf ªÀÄvÀÄÛ qÁ.©.Dgï. CA¨ÉÃqÀÌgïgÀªÀgÀÄ
F ¸À¨sÉAiÀÄ°è ¨sÁUÀªÀ»¹zÀÝgÀÄ.
to

JgÀqÀ£ÉAiÀÄ zÀÄAqÀÄ ªÉÄÃf£À ¸ÀªÀiÁªÉñÀzÀ°è CA¨ÉÃqÀÌgïgÀªÀgÀÄ C¸Ààø±ÀåjUÉ ¥ÀævÉåÃPÀ ªÀÄvÀPÉëÃvÀæUÀ¼À£ÀÄß

¤ÃqÀĪÀ ¥Àæ¸ÁÛ¥À ªÀÄÄA¢lÖgÀÄ. F ¥Àæ¸ÁÛ¥ÀªÀ£ÀÄß UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀÄ M¥Àà°®è. EzÀjAzÀ UÁA¢üÃf
t

ªÀÄvÀÄÛ CA¨ÉÃqÀÌgïgÀªÀgÀ £ÀqÀÄªÉ vÁwéPÀ ©ü£Áß©ü¥ÁæAiÀÄ GAmÁ¬ÄvÀÄ. »ÃUÁV JgÀqÀ£ÉAiÀÄ zÀÄAqÀÄ

No

ªÉÄÃf£À ¥ÀjµÀvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁªÉñÀ PÀÆqÀ AiÀiÁªÀÅzÉà wêÀiÁð£À«®èzÉ ªÀÄÄPÁÛAiÀÄUÉÆArvÀÄ. DzÀgÉ ©ænµï

¸ÀPÁðgÀªÀÅ C¸Ààø±ÀågÀ£ÀÄß ¥ÀævÉåÃPÀ ªÀÄvÀPÉëÃvÀæªÁV ¥ÀjUÀt¸ÀĪÀÅzÁV WÉÆö¹vÀÄ. EzÀjAzÁV D ªÀUÀðPÉÌ
¤ÃqÀĪÀ ¥ÀævÉåÃPÀ ªÀÄvÀPÉëÃvÀæPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ `ªÀÄwÃAiÀÄ ªÀĸÀÆzÉ’UÉ 1932gÀ°è ZÁ°Û ¤ÃrzÀgÀÄ. EzÀ£ÀÄß
«gÉÆâü¹ ªÀĺÁvÀä UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀÄ CªÀÄgÀuÁAvÀ G¥ÀªÁ¸À ¸ÀvÁåUÀæºÀªÀ£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ. F
¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è CA¨ÉÃqÀÌgï CªÀgÀ ªÀÄ£ÀªÉÇ°¸ÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ £ÀqÉzÀªÀÅ. EzÀgÀ ¥sÀ®ªÁV ¥ÀÇ£Á
M¥ÀàAzÀªÁ¬ÄvÀÄ. EzÀgÀ ¥ÀæPÁgÀ ¥ÀævÉåÃPÀ ªÀÄvÀPÉëÃvÀæzÀ §zÀ¯ÁV ¸ÁªÀiÁ£Àå ªÀÄvÀPÉëÃvÀæUÀ¼À°èAiÉÄÃ
PÉ®ªÀÅ PÉëÃvÀæUÀ¼À£ÀÄß C¸Ààø±ÀåjUÉ «ÄøÀ°qÀ¯Á¬ÄvÀÄ. CAvÀºÀ PÀqÉUÀ¼À°è C¸Ààø±Àå ¥Àæw¤¢ü J¯Áè d£ÀgÀ

14
¥Àæw¤¢üAiÀiÁVgÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ¥ÀævÉåÃPÀ ªÀÄvÀPÉëÃvÀæPÉÌ §zÀ¯ÁV PÉ®ªÀÅ PÉëÃvÀæUÀ¼ÀÄ C¸Ààø±ÀåjUÁV ¤ªÀÄä ªÀUÀðUÀ½UÉ
PÁ¢j¸À®àlÖªÀÅ.
©ænµï ¸ÀPÁðgÀªÀÅ PÉÃAzÀæzÀ°è MPÀÆÌl ¸ÀégÀÆ¥ÀzÀ ¸ÀPÁðgÀ, gÁdåUÀ¼À°è ¥ÁæAwÃAiÀÄ ¸ÀPÁðgÀªÀ£ÀÄß
gÀa¸À®Ä ¸ÀÆa¹vÀÄ. F »£É߯ÉAiÀÄ°è ªÀÄÆgÀ£ÉAiÀÄ zÀÄAqÀÄ ªÉÄÃf£À ¥ÀjµÀwÛ£À ¸ÀªÀiÁªÉñÀªÀ£ÀÄß
1932gÀ°è PÀgɬÄvÀÄ. ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ¥Àæ¸ÁÛ¦¹zÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¢üPÀÌj¹ PÁAUÉæ¸ï ¸ÀªÀiÁªÉñÀzÀ°è
¨sÁUÀªÀ»¸À°®è. zÀÄAqÀÄ ªÉÄÃf£À ¥ÀjµÀvÀÄÛUÀ¼À ¥ÀjuÁªÀĪÁV ©ænµï ¸ÀPÁðgÀªÀÅ 1935gÀ ¨sÁgÀvÀ
¸ÀPÁðgÀ ±Á¸À£ÀªÀ£ÀÄß eÁjUÉƽ¹vÀÄ. F ±Á¸À£ÀªÀÅ ¨sÁgÀvÀ MPÀÆÌl gÀZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæAwÃAiÀÄ
¸ÁéAiÀÄvÀÛvÉAiÀÄ CªÀPÁ±ÀUÀ¼À£ÀÄß PÀ°à¹vÀÄÛ. ¨sÁgÀwÃAiÀÄjUÉ gÁdQÃAiÀÄ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ zÉÆgÉvÀªÀÅ. EzÀjAzÁV
PÁAUÉæ¸ï ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄĹèA°ÃUï ZÀÄ£ÁªÀuÉAiÀÄ°è ¸Àà¢üð¹zÀªÀÅ. PÁAUÉæ¸ï §ºÀĪÀÄvÀ ¥ÀqÉzÀÄ MPÀÆÌl

d
¸ÀPÁðgÀªÀ£ÀÄß gÀa¹vÀÄ. F ªÉüÉUÉ JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞ DgÀA¨sÀUÉÆAqÁUÀ AiÀÄÄgÉÆæ£À
gÁdQÃAiÀÄ «zÀåªÀiÁ£ÀUÀ¼À »£É߯ÉAiÀÄ°è ¨sÁgÀvÀzÀ ªÉʸïgÁAiÀiï KPÀ¥ÀQëÃAiÀĪÁV ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀgÀªÁV

he
dªÀÄð¤AiÀÄ «gÀÄzÀÞ AiÀÄÄzÀÞ WÉÆö¹zÀ£ÀÄ. EzÀ£ÀÄß PÁAUÉæ¸ï ¥Àæw¨sÀn¹ ªÀÄAwæ ªÀÄAqÀ®¢AzÀ
ºÉÆgÀ§A¢vÀÄ. ªÉʸïgÁAiÀÄ£À wêÀiÁð£ÀªÀ£ÀÄß «gÉÆâü¹ UÁA¢üÃf ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ¸ÀvÁåUÀæºÀ ¸ÁjzÀgÀÄ.
DUÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀ£ÀÄß vÀȦۥÀr¸À®Ä ¸ÁÖç¥sÀqÀð Qæ¥ïì CªÀgÀ£ÀÄß ¸ÀAzsÁ£ÀPÁÌV PÀ¼ÀÄ»¸À¯Á¬ÄvÀÄ.

is
re S
Qémï EArAiÀiÁ ZÀ¼ÀªÀ½ (1942):
B
bl
©ænµï ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ
£ÁAiÀÄPÀgÉÆA¢UÉ ¸ÀAzsÁ£ÀPÁÌV PÀ¼ÀÄ»¹zÀÝ
be T
pu
¸ÁÖç¥sÀqïð Qæ¥ïì DAiÉÆÃUÀªÀÅ 1942gÀ°è PÉ®ªÀÅ
K

¸À®ºÉUÀ¼À£ÀÄß ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀ ªÀÄÄA¢nÖvÀÄ. F

DAiÉÆÃUÀªÀÅ ¨sÁgÀvÀPÉÌ qÉƫĤAiÀÄ£ï ¸ÁÜ£ÀªÀiÁ£À
©

¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ, CzÀPÁÌV ¸ÀA«zsÁ£À gÀa¸À®Ä ¸À¨sÉ

PÀgÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ, ºÉƸÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ°è ¨sÁgÀvÀ
MPÀÆÌlªÀ£ÀÄß ¸ÉÃgÀĪÀ CxÀªÁ ©qÀĪÀ
¸ÁévÀAvÀæöåªÀ£ÀÄß ¸ÀA§A¢ü¹zÀ gÁdåUÀ½UÉ
©qÀĪÀAvÀºÀ ¸À®ºÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrvÀÄ. F
Qémï EArAiÀiÁ ZÀ¼ÀªÀ½
¸À®ºÉUÀ¼À£ÀÄß PÁAUÉæ¸ï M¥ÀàzÉ Qémï EArAiÀiÁ
ZÀ¼ÀªÀ½UÉ PÀgÉ ¤ÃrvÀÄ. ‘©ænµÀgÉà ¨sÁgÀvÀ ©lÄÖ vÉÆ®V’ J£ÀÄߪÀÅzÀÄ Qémï EArAiÀiÁ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ
to

D±ÀAiÀĪÁVvÀÄÛ.
UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀÄ zÉñÀ¨ÁAzsÀªÀjUÉ ‘ªÀiÁqÀÄ
E®èªÉà ªÀÄr’ J£ÀÄߪÀ PÀgÉ ¤ÃrzÀgÀÄ. F PÀgÉ ¤ÃrzÀ
t

»£É߯ÉAiÀÄ°è UÁA¢üÃf, £ÉºÀgÀÄ, gÁeÉÃAzÀæ¥Àæ¸Ázï,

No

C§Ä¯ï PÀ¯ÁA CeÁzï, ¸ÀzÁðgï ªÀ®è¨sÀ¨sÁ¬Ä

¥ÀmÉïï, DZÁAiÀÄð PÀÈ¥À¯Á¤, PÀ¸ÀÆÛgÀ¨Á UÁA¢ü
ªÉÆzÀ¯ÁzÀ £ÁAiÀÄPÀgÀ£ÀÄß ©ænµï ¸ÀPÁðgÀªÀÅ §A¢ü¹
eÉÊ°£À°ènÖvÀÄ. ¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁAUÉæ¸ï£À
§ºÀÄvÉÃPÀ £ÁAiÀÄPÀgÀÄ §AzsÀ£ÀzÀ°èzÀÝ PÁgÀt
¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁAUÉæ¸ÉìÃvÀgÀ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼ÀÄ
ªÀÄÄRå ¨sÀÆ«ÄPÉAiÀÄ°èzÀݪÀÅ. ºÉƸÀ£ÁAiÀÄPÀgÀÄUÀ¼À ªÀ®è¨sÀ¨Á¬Ä ¥ÀmÉÃ¯ï ªÀi˯Á£À C§Ä¯ï
PÀ¯ÁA CeÁzï
15
GzÀAiÀÄPÉÌ F ºÉÆÃgÁlªÀÅ JqÉ ªÀiÁrPÉÆnÖvÄÀ . F ¸ÀAzÀ¨ð Às zÀ°è ZÀ¼ª
À ½
À AiÀÄ £ÉÃvÀÈvÀª
é £
À ÄÀ ß dAiÀÄ¥ÀPæ Á±ï
£ÁgÁAiÀÄtgÀªÀgÀÄ ªÀ»¹PÉÆAqÀgÀÄ. EªÀgÀÄ PÁAUÉæ¸ï£À ¸ÀªÀiÁdªÁ¢ §tzÀ ¥ÀæªÀÄÄR £ÁAiÀÄPÀgÁVzÀÝgÀÄ.
EªÀgÀÄ vÀªÀÄä ¨ÉA§°UÀgÉÆqÀ£É zÉñÀzÀ ««zsÉqÉAiÀÄ°è PÁæAwPÁgÀPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À°è vÉÆqÀVzÀgÀÄ.
¸ÀªÀiÁdªÁ¢UÀ¼ÀÄ ‘¢ ¦üæÃqÀA ¸ÀÖçUÀ¯ï ¥sÁæAmï’ JA§ zÁR¯É (Document) ªÀÄÆ®PÀ vÀªÀÄä
PÁAiÀÄðvÀAvÀæªÀ£ÀÄß C£ÀĵÁ×£ÀPÉÌ vÀAzÀgÀÄ. F ªÀÄÆ®PÀ CªÀgÀÄ PÁ«ÄðPÀjUÉ vÀgÀ¨ÉÃwAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃrzÀgÀÄ.
d£ÀvÉUÉ ºÉÆÃgÁlzÀ°è ¨sÁUÀªÀ»¸À®Ä PÀgÉAiÀĤßvÀÛgÀÄ. ºÀtªÀ£ÀÄß PÉÆæÃrÃPÀj¹zÀgÀÄ. F ªÀÄÆ®PÀªÁV
¢PÉÌlÖ ºÉÆÃgÁlPÉÌ ¢PÀÄÌ PÉÆlÖªg À ÄÀ EªÀgÃÉ . PÀÄvÀƺÀ®zÀ ¸ÀAUÀwAiÉÄAzÀgÉ EzÉà ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ¨sÁgÀvÀzÀ
¸ÁévÀAvÀæöåPÁÌV £ÀqÉzÀ ºÉÆÃgÁlªÀÅ ¨sÁgÀvÀzÀ UÀrAiÀÄ ºÉÆgÀUÀÆ ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. F ¢¸ÉAiÀÄ°è
¸ÀĨsÁµï ZÀAzÀæ ¨ÉÆøÀgÀªÀgÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß C¢éwÃAiÀĪÁzÀzÀÄÝ. 1937gÀ ZÀÄ£ÁªÀuÉUÀ¼À £ÀAvÀgÀ ¸ÀPÁðgÀzÀ

d
¥Á¯ÉÆμÀÄî«PÉAiÀÄ°è ªÀÄĹèA °ÃUÀ£ÀÄß ¸ÀPÁðgÀ gÀZÀ£É¬ÄAzÀ PÉÊ©qÀ¯ÁVvÀÄÛ. 1939gÀ°è ¨sÁgÀvÀ

he
¸ÀPÁðgÀªÀÅ KPÀªÀÄÄRªÁV JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞPÉÌ ¨sÁgÀvÀªÀ£ÀÄß ¨sÁV ªÀiÁrzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è
ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®zÀ°èzÀÝ PÁAUÉæ¹UÀgÉ®ègÀÄ ºÉÆgÀ§AzÁUÀ ªÀÄĹèA °ÃUï ‘«ªÀÄÄQÛ ¢ªÀ¸À’ªÀ£ÀÄß DZÀj¹vÀÄ.
»ÃUÁV ªÀÄĹèA °ÃUï ¨sÁgÀvÀ ©lÄÖ vÉÆ®V DAzÉÆî£ÀzÀ°è ¨sÁUÀªÀ»¸À°®è. CzÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ

is
re S
«¨sÀd£ÉAiÀÄ ¥Àæ¸ÁÛ¥ÀªÀ£ÀÄß ªÀÄÄA¢nÖvÀÄ.
B
bl
¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
F¸ÀÆgÀÄ WÀl£É : ªÉÄʸÀÆgÀÄ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ ²ªÀªÉÆUÀÎ f¯ÉèAiÀÄ ²PÁj¥ÀÅgÀzÀ ºÀwÛgÀzÀ MAzÀÄ ºÀ½î
be T
F¸ÀÆgÀÄ. ¸ÁévÀAvÀæöå ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ°è ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉ¢gÀĪÀ F ºÀ½îUÉ ‘¸ÀévÀAvÀæ ºÀ½î’ JA§ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÆß
pu
EqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. E°è J®ègÀÆ UÁA¢ü mÉÆæ zsÀj¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. C¢üPÁjUÀ½UÉ ºÀ½îAiÀÄ ¥ÀæªÉñÀPÉÌ ¤µÉÃzsÀ EvÀÄÛ.
K

DzÀgÉ 1942gÀ°è ¨sÉÃn ¤ÃrzÀ C¢üPÁjUÀ½UÉ UÁA¢ü mÉÆæ zsÀj¸À®Ä ºÀ½îUÀgÀÄ MvÁ۬ĹzÀgÀÄ. EzÀ£ÀÄß
©

«gÉÆâü¹zÀ C¢üPÁjUÀ¼À eÉÆvÉAiÀÄ°èzÀÝ ¥ÉǰøÀ£ÀÄ d£ÀgÀvÀÛ UÀÄAqÀÄ ºÁj¹zÀ£ÀÄ. EzÀjAzÀ gÉÆaÑUÉzÀÝ

d£ÀgÀÄ CªÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÀvÉå ªÀiÁrzÀgÀÄ. EzÀ£ÀÄß ZÀjvÉæAiÀÄ°è F¸ÀÆgÀÄ WÀl£É JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
gÉÊvÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁ«ÄðPÀgÀ ¥Àæw¨sÀl£É
¸ÁévÀAvÀæöå ¸ÀAUÁæªÀÄzÀ°è gÉÊvÀ PÁ«ÄðPÀ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼À ¥Àæw¨sÀl£ÉUÀ¼ÀÄ PÀÆqÁ ¥ÀæªÀÄÄRªÁVªÉ.
F ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼À°è PÉ®ªÀÅ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁAUÉæ¸ï¤AzÀ ¥Àæ¨sÁ«vÀªÁVzÀÝgÉ, E£ÀÄß PÉ®ªÀÅ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼ÀÄ
ªÀiÁPïìðªÁzÀ¢AzÀ ¥Àæ¨sÁ«vÀªÁVzÀݪÀÅ. ©ænµï DqÀ½vÀzÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è d«ÄãÁÝgÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
to

AiÀÄÄgÉÆæAiÀÄ£ï ¥ÁèAlgïUÀ¼À «gÀÄzÀÞ gÉÊvÀgÀÄ ºÀ®ªÁgÀÄ PÀqÉ zÀAUÉ £ÀqɹzÀgÀÄ. ZÀA¥ÁgÀtå

f¯ÉèAiÀÄ°è ¤Ã° ¨É¼ÉAiÀÄĪÀÅzÀ£ÀÄß «gÉÆâü¹zÀgÀÄ. ¨sÀÆPÀAzÁAiÀÄzÀ «gÀÄzÀÞ ºÀgÀvÁ¼À £ÀqɹzÀgÀÄ.
UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀÄ ¸ÀvÁåUÀæºÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ©ænµï C¢üPÁjUÀ¼À ªÀÄ£ÀªÉÇ°¹ vÉjUÉ gÀzÀÄÝUÉƽ¹zÀgÀÄ.
t
No

gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉÇÃgÁlzÀ ¨sÁUÀªÁV gÉÊvÀgÀ£ÀÄß ¸ÀAWÀn¸ÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀߪÀ£ÀÄß ¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ

PÁAUÉæ¸ï ªÀiÁrvÀÄ. ZÀA¥ÁgÀtå, SÉÃqÁ, ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À gÉÊvÀgÀ PÁAiÀÄð ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À°è
UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀ ¥Àæ¨sÁªÀ«vÀÄÛ. ¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁAUÉæ¸ï ¥Àæ¨sÁªÀ¢AzÀ vÉèsÁUÀ, ªÀÄ®¨Ágï
ªÉÆzÀ¯ÁzÉqÉ ±ÉÆõÀuÉUÉƼÀUÁVzÀÝ gÉÊvÀgÀÄ wêÀæªÁV d«ÄãÁÝgÀgÀÄ ºÁUÀÆ ©ænµÀgÀ «gÀÄzÀÞ
§AqÉzÀÝgÀÄ. C¸ÀºÀPÁgÀ DAzÉÆî£À, PÀgÀ ¤gÁPÀgÀuÉ, Qémï EArAiÀiÁ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼À°è gÉÊvÀgÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÀÄ
¨ÉgÉvÀªÀÅ. ºÀ®ªÁgÀÄ ºÉÇÃgÁlUÀ¼ÀÄ JqÀ¥ÀAyÃAiÀÄ «ZÁgÀzsÁgÉUÀ½AzÀ gÀZÀ£ÉUÉÆAqÀ Q¸Á£ï
¸À¨sÁzÀrAiÀÄ°è ¸ÀAWÀnvÀªÁzÀªÀÅ. ºÉÇÃgÁlUÀ¼ÀÄ PÉ®ªÉǪÉÄä PÁAUÉæ¸ï£ÉÆA¢UÉ ªÀÄvÀÄÛ PÉ®ªÉǪÉÄä

16
PÁAUÉæ¸ï «gÀÄzÀÞªÁzÀ ¤®ÄªÀ£ÀÄß ºÉÇAzÀÄwÛzÀݪÀÅ. vÉ®AUÁtzÀ gÉÊvÀ ºÉÆÃgÁlªÀÅ d«ÄãÁÝgÀgÀÄ
ºÁUÀÆ ¤eÁªÀÄ£À gÀeÁPÀgÀ «gÀÄzÀÞ ¥Àæw¨sÀn¹vÀÄ. §AUÁ¼ÀzÀ gÉÊvÀgÀÄ d«ÄãÁÝgÀgÀ ±ÉÆõÀuÉ «gÀÄzÀÞ
zÀAUÉ JzÀÝgÀÄ. ªÀĺÁgÁµÀÖçzÀ°è gÉÊvÀgÀÄ PÀrªÉÄ PÀÆ° «gÀÄzÀÞ ZÀ¼ÀªÀ½ £ÀqɹzÀgÀÄ.
PÁ«ÄðPÀ §AqÁAiÀÄ
PÁ«ÄðPÀgÀ ºÉÇÃgÁlªÀÅ 1827gÀ°è PÀ®ÌvÀÛzÀ°è DgÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. ¸Ét§Ä, §mÉÖVgÀt PÁ«ÄðPÀgÀÄ,
gÉʯÉé PÀÆ°UÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ¨ÉÃrPÉUÀ½UÁV ¸ÀAWÀnvÀgÁUÀvÉÆqÀVzÀgÀÄ. gÉʯÉé PÀÆ°UÀ¼ÀÄ ¤¯ÁÝtzÀ°è
ªÀÄĵÀÌgÀ £Àqɹ ºÉaÑ£À PÀÆ°UÁV ©ænµï C¢üPÁjUÀ¼À «gÀÄzÀÞ WÉÆõÀuÉUÀ¼À£ÀÄß PÀÆVzÀgÀÄ. PÀ®ÌvÀÛzÀ°è
¦æAlgïì AiÀÄƤAiÀÄ£ï£ÀªÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁA¨É §mÉÖ VgÀtÂAiÀÄ PÁ«ÄðPÀgÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ eÁUÀÈw

d
GAlÄ ªÀiÁrzÀgÀÄ. ªÀÄzÁæ¸ï£À°è ¯Éçgï AiÀÄƤAiÀÄ£ï ¸ÁÜ¥À£ÉUÉÆArvÀÄ. £ÀAvÀgÀzÀ°è PÁ«ÄðPÀ

he
¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼ÀÄ ¸ÁÜ¥À£ÉUÉÆAqÀªÀÅ. PÁAUÉæ¸ï, PÁ«ÄðPÀ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼À EAvÀºÀ ZÀ¼ÀªÀ½UÉ ¨ÉA§®
¤ÃrvÀÄ. ¸ÁévÀAvÀæ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ°è PÁ«ÄðPÀgÀ ¥ÁvÀæªÀÅ C£À£ÀåªÁzÀzÀÄÝ.

is
§ÄqÀPÀlÄÖ §AqÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ
re S
©ænµï F¸ïÖ EArAiÀiÁ PÀA¥À¤AiÀÄ D½éPÉAiÀÄ°è eÁjUÉ vÀAzÀ PÀAzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå
B
bl
¤ÃwUÀ¼ÀÄ §ÄqÀPÀlÄÖ zÀAUÉUÀ½UÉ £ÉÃgÀªÁV ¥ÉæÃgÀuÉAiÀiÁzÀªÀÅ. §ÄqÀPÀlÄÖ §AqÁAiÀÄUÀ¼À°è ¸ÀAvÁ®gÀ
be T
zÀAUÉ, PÉÆîgÀ zÀAUÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄAqÀ ZÀ¼ÀªÀ½ ¥ÀæªÀÄÄRªÁVªÉ. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ºÀ®UÀ°AiÀÄ ¨ÉÃqÀgÀ
pu
§AqÁAiÀĪÀÅ F ¤nÖ£À°è UÀªÀÄ£ÁºÀðªÁVzÉ.
K

¸ÀAvÁ® §ÄqÀPÀlÄÖ zÀAUÉAiÀÄ£ÀÄß ¨sÁgÀvÀzÀ DzÀå ºÉÆÃgÁl JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÉ. F

©

§ÄqÀPÀlÄÖ d£ÀgÀ£ÀÄß §AUÁ½ ªÀÄvÀÄÛ Mj¸ÁìzÀ UÀÄqÀØUÁqÀÄ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÀÄ. ©ænµÀgÀÄ

eÁjUÉ vÀAzÀ SÁAiÀÄA d«ÄãÁÝj ¥ÀzÀÞw¬ÄAzÀ F §ÄqÀPÀlÄÖ d£ÀgÀÄ ¤UÀðwPÀgÁzÀgÀÄ. vÁªÀÅ
±ÀæªÀÄ¥ÀlÄÖ PÀȶAiÉÆÃUÀåªÀ£ÁßV ¥ÀjªÀwð¹zÀ ¨sÀÆ«Ä §ÄqÀPÀlÄÖ d£ÀjAzÀ d«ÄãÁÝgÀgÀ PÉʸÉÃjvÀÄ.
§AUÁ½ d«ÄãÁÝgÀgÀÄ, ¯ÉêÁzÉëUÁgÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀA¥À¤ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ¸ÀAvÁ®gÀ £ÉÃgÀ ±ÉÆõÀuÉUÉ
PÁgÀtgÁzÀgÀÄ. ¸ÀAvÁ®gÀ ±ÁAw¦æAiÀÄvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸À¨sÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß PÀA¥À¤ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ±ÉÆõÀuÉUÉ
G¥ÀAiÉÆÃV¹PÉÆArvÀÄ. EzÀjAzÀ C¸ÀªÀiÁzsÁ£ÀUÉÆAqÀ ¸ÀAvÁ®gÀÄ gÀºÀ¸Àå ¸À¨sÉUÀ¼À£ÀÄß £Àqɹ
to

d«ÄãÁÝgÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¯ÉêÁzÉëUÁgÀgÀ£ÀÄß ®ÆnªÀiÁqÀ®Ä ¤zsÀðj¹zÀgÀÄ. zÀAUÉAiÀÄÄ ¨ÁgÀºÀvï,

¨ÁUÀvÀ¥ÀÅgï ªÀÄvÀÄÛ gÁdªÀĺÀ¯ïUÀ¼À°è wêÀæªÁ¬ÄvÀÄ. ¥ÀjuÁªÀĪÁV §ÄqÀPÀlÄÖ d£ÀgÀÄ CªÀgÀ
±ÀvÀÄæUÀ¼À£ÀÄß ºÀvÉå ªÀiÁrzÀgÀÄ. EzÀjAzÁV C£ÉÃPÀ d«ÄãÁÝgÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¯ÉêÁzÉëzÁgÀgÀÄ ¥À¯ÁAiÀÄ£À
t

ªÀiÁrzÀgÄÀ . ¸ÀAvÁ®gÀ zÀAUÉAiÀÄ£ÀÄß ºÀwPÛ ÌÀ®Ä ©ænµÀgÄÀ ¸ÉÊ£À媣

À ÄÀ ß §¼À¹PÉÆAqÀgÄÀ . ¸ÀAvÁ®gÀ zÀAUÉAiÀÄÄ
No

PÉÆ£ÉUÉÆAqÀgÀÆ CzÀgÀ ¸ÀÆáwðAiÀÄÄ ªÀÄÄA¢£À C£ÉÃPÀ ºÉÆÃgÁlUÀ½UÉ ¥ÉæÃgÀuÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. EzÉÃ

§UÉAiÀÄ°è PÉÆîgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄAqÀgÀÄ ©ænµÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ d«ÄãÁÝgÀgÀ «gÀÄzÀÞ ºÉÆÃgÁlUÀ¼À£ÀÄß
ªÀiÁrzÀgÀÄ.

PÉÆîgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄAqÀgÀÄ F §ÄqÀPÀlÄÖ d£ÁAUÀUÀ¼À §UÉUÉ ºÉaÑ£À ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ滹j

17
¸ÀĨsÁµï ZÀAzÀæ ¨ÉÆøï
ªÀÄÆ®vÀ: Mj¸ÁìzÀ PÀlQÌ£ÀªÀgÀÄ, ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÁévÀAvÀæöå
ºÉÆÃgÁlzÀ°è ¸ÀĨsÁµï ZÀAzÀæ ¨ÉÆøÀgÀ ¥ÁvÀæªÀÅ MAzÀÄ ¢lÖ
ªÉÄÊ°UÀ®Äè. ¨sÁgÀwÃAiÀÄ £ÁUÀjPÀ ¸ÉêÁ ¥ÀjÃPÉëAiÀÄ°è (ICS) £Á®Ì£ÉÃ
gÁåAPï UÀ½¹zÀÝgÀÆ, zÉñÁ©üªÀiÁ£À¢AzÁV ©ænµï ¸ÀPÁðgÀzÀ ¥Àæw¶×vÀ
ºÀÄzÉÝAiÀÄ£ÀÄß vÀåf¹ ¸ÁévÀAvÀæöå ZÀ¼ÀªÀ½UÉ zsÀĪÀÄÄQzÀgÀÄ. EªÀgÀÄ ‘£ÉÃvÁf’
JAzÀÄ d£À¦æAiÀÄgÁzÀgÀÄ.
UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀ ¸ËªÀÄå ºÉÆÃgÁlPÉÌÀ ¥ÀAiÀiÁðAiÀĪÁV 30gÀ

d
zÀ±ÀPÀzÀ ¥ÁægÀA¨sÀzÀ°è «zÉñÀzÀ°è £É¯ÉUÉÆAqÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀ£ÀÄß ¸ÀAWÀn¹
©ænµÀgÀ «gÀÄzÀÞ ºÉÆÃgÁqÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßzÀ°èzÀÝgÀÄ. EªÀgÀÄ ««zsÀ zÉñÀUÀ¼À

he
¸ÀĨsÁµïZÀAzÀæ ¨ÉÆøï
£ÀUÀgÀUÀ¼ÁzÀ «AiÀÄ£Áß, §°ð£ï, gÉÆêÀiï, E¸ÁÛA§Ä¯ï ªÀÄÄAvÁzÀ
PÀqÉUÀ¼À°è ¥ÀæªÁ¸À ¨É¼É¹ vÁAiÀiÁßrUÉ vÀªÀÄä ¨ÉA§®ªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ®Ä ¥ÉæÃgÉæ¹zÀgÀÄ. AiÀÄÄgÉÆæ£À°è

is
GzÀ¬Ä¹zÀ PÀªÀÄÆ夸ïÖ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁdªÁ¢ C¯ÉAiÀÄÄ ¨sÁgÀvÀzÀ°è PÁAUÉæ¸ï ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄ£ÀÆß
re S
PÀÆqÁ §zÀ¯ÁªÀuÉUÉ M¼À¥Àr¹vÀÄ. PÁAUÉæ¸ï£À M¼ÀUÀÆ ¸ÀºÀ ¸ÀàµÀÖªÁV ¸ÀªÀiÁdªÁ¢ JqÀ¥ÀAyÃAiÀÄvÉ
B
bl
UÉÆÃZÀj¸ÀvÉÆqÀVvÀÄ. F »£É߯ÉAiÀÄ°è ¨sÁgÀvÀzÀ°è 1934gÀ ªÉüÉUÉ dªÁºÀgÀ¯Á¯ï £ÉºÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀĨsÁµï ZÀAzÀæ ¨ÉÆøÀgÀÄ PÁAUÉæ¸ï ¥ÀPÀëzÀ M¼ÀUÀqÉAiÉÄ PÁAUÉæ¸ï ¸ÀªÀiÁdªÁ¢ ¥ÀPÀëªÀ£ÀÄß ¸Áܦ¹zÀgÀÄ.
be T
pu
¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁAUÉæ¸ï£À ºÀj¥ÀÅgÀ C¢üªÉñÀ£ÀzÀ°è UÁA¢üÃf ¨ÉA§®zÉÆA¢UÉ
K

¨ÉÆøÀgÀÄ CzsÀåPÀëgÁzÀgÀÄ. ©ænµÀgÀ AiÀÄÄzÀÞ¤Ãw vÀAiÀiÁjUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ªÀÄÈzÀÄ zsÉÆÃgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß

ºÉÆA¢zÀÝ UÁA¢üÃf ªÀÄvÀÄÛ ©ænµÀgÀ «gÀÄzÀÞ PÀpt zsÉÆÃgÀuÉ ºÉÆA¢zÀÝ ¸ÀĨsÁµÀgÀ £ÀqÀĪÉÀ
©

¨ÁAzsÀªÀåzÀ°è ©gÀÄPÀÄ ªÀÄÆrvÀÄ. UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀÄ CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ £ÉgÀªÀ£ÀÄß F ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è

PÉÆÃgÀzÉà EzÀÝzÀÝ£ÀÄß DPÉëæ¹zÀgÀÄ. 1938gÀ PÁAUÉæ¸ï£À ºÀj¥ÀÄgÀ C¢üªÉñÀ£ÀzÀ°è ¸ÀĨsÁµï ZÀAzÀæ
¨ÉÆøÀgÀÄ UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀ «gÉÆÃzsÀzÀ £ÀqÀĪÉAiÀÄÆ PÁAUÉæ¸ï£À CzsÀåPÀëgÁV DAiÉÄÌUÉÆAqÀgÀÄ.
£ÀAvÀgÀzÀ ¢£ÀUÀ¼À°è UÁA¢üÃf ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÆøÀgÀ ©ü£Áß©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼ÀÄ wêÀæUÉÆAqÀªÀÅ. PÁAUÉæ¸ï£À
M¼ÀVzÀÄÝ ©ænµÀgÀ£ÀÄß wêÀæªÁV »ªÉÄänÖ¸À¨ÉÃPÉ£ÀÄߪÀ ¸ÀĨsÁµï ZÀAzÀæ ¨ÉÆøïgÀªÀgÀ PÁAiÀÄð
ZÀlĪÀnPÉUÉ »£ÀßqÉAiÀÄÄAmÁ¬ÄvÀÄ. ¸ÀĨsÁµï ZÀAzÀæ ¨ÉÆøÀgÀÄ PÁAUÉæ¸ï£À ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀ PÁAiÀÄð«zsÁ£À¢AzÀ
to

¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
¨ÉøÀgÀUÉÆAqÀÄ PÁAUÉæ¸ï¤AzÀ ºÉÆgÀ§AzÀÄ
“dªÀÄð£ÀßgÀÄ §gÀĪÀ ªÉÆzÀ¯Éà ¨sÁgÀvÀ ‘¥sÁªÀðqïð ¨ÁèPï’ JA§ ºÉƸÀ ¥ÀPÀëªÀ£ÀÄß
©qÀÄUÀqÉUÉƼÀî¨ÉÃPÀÄ. AiÀÄÄgÉÆæ£À°è EAUÉèAqï PÀnÖzÀgÀÄ. EzÀÄ PÁAUÉæ¸ï£À M¼ÀUÉ EzÀÄÝ, ¥ÀæUÀw¥ÀgÀ
t

¥ÀqÉzÀÄPÉÆAqÀ ¥Àæw ºÉÆqÉvÀzÉÆA¢UÉ ¨sÁgÀvÀzÀ ªÀÄvÀÄÛ wêÀævÀgÀ D±ÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢vÀÄÛ. ©ænµÀgÀ

No

ªÉÄð£À ©ænµï ¸ÁªÀiÁædå±Á» »rvÀªÀÅ AiÀÄÄzÀÞ vÀAiÀiÁjAiÀÄ£ÀÄß ºÁUÀÆ eÁUÀwPÀ AiÀÄÄzÀÞzÀ°è

RArvÀªÁVAiÀÄÆ PÀÄUÀÄÎvÀÛzÉ.” ¨sÁgÀvÀzÀ ¥Á¯ÉÆμÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀĨsÁµÀgÀÄ
- ¸ÀĨsÁµï ZÀAzÀæ ¨ÉÆÃ¸ï «gÉÆâü¹zÀgÀÄ. ¥ÀjuÁªÀĪÁV ©ænµï ¸ÀPÁðgÀªÀÅ
¸ÀĨsÁµï ZÀAzÀæ ¨ÉÆøÀÀgÀ£ÀÄß §A¢ü¹vÀÄ.
©ænµï «gÉÆâü ±ÀQÛUÀ¼ÉÆqÀUÀÆr ©ænµÀgÀ «gÀÄzÀÞ ºÉÆÃgÁqÀ®Ä §AiÀĹ CªÀgÀÄ
UÀȺÀ§AzsÀ£À¢AzÀ vÀ¦à¹PÉÆAqÀÄ dªÀÄð¤UÉ vÉgÀ½zÀgÀÄ. dªÀÄð¤AiÀÄ ¸ÀªÁð¢üPÁj »lègï EªÀjUÉ
J¯Áè ¸ÀºÁAiÀĪÀ£ÀÄß ¤ÃqÀĪÀ ¨sÀgÀªÀ¸ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¹zÀ£ÀÄ. ¨ÉÆøÀgÀÄ dªÀÄð¤AiÀÄ°è ¨sÁgÀwÃAiÀÄ
18
AiÀÄÄzÀÞ PÉÊ¢UÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAWÀn¹zÀgÀÄ. ‘CeÁzï »Azï gÉÃrAiÉÆÃ’ ªÀÄÆ®PÀ vÀªÀÄä ¨sÁµÀtUÀ¼À£ÀÄß
¨sÁgÀwÃAiÀÄjUÉ ¥Àæ¸ÀgÀt ªÀiÁrzÀgÀÄ. AiÀÄÄzÀÞzÀ°è
¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
d¥Á¤£À AiÀıÀ¸Àì£ÀÄß w½zÀÄ CzÀgÀ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ
¨sÁgÀvÀzÀ ©qÀÄUÀqÉAiÀÄ ¸ÁzsÀåvÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ “¨sÁgÀvÀ ªÀÄvÀÄÛ 38 PÉÆÃn £À£Àß zÉòAiÀÄgÀ£ÀÄß
¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀ£ÀÄß ¸ÀAWÀn¹zÀÝ gÁ¸ï ©ºÁj ¨ÉÆøÀgÀ «ªÀÄÄPÀÛUÉƽ¸ÀÄvÉÛÃ£É JAzÀÄ zÉêÀgÀ ºÉ¸Àj£À°è
eÉÆvÉUÉ ¸ÀĨsÁµÀgÀÄ PÉÊeÉÆÃr¹zÀgÀÄ. gÁ¸ï ©ºÁj ¥ÀæªÀiÁt¸ÀÄvÉÛãÉ.... ¸ÁévÀAvÀæöå UÀ½¹zÀ £ÀAvÀgÀªÀÇ
¨ÉÆøÀgÀªÀgÀÄ mÉÆÃQAiÉÆÃzÀ°è ¸Áܦ¹zÀ ¸ÀévÀAvÀæ ¨sÁgÀvÀzÀ G½«UÁV £À£Àß PÀlÖPÀqÉAiÀÄ
`EArAiÀÄ£ï EAr¥ÉAqÉ£ïì °ÃUï’£À gÀPÀÛzÀ vÉÆlÖ£ÀÄß ºÀj¸À®Ä ¸ÀzÁ ¹zÀÞ¤gÀĪɣÀÄ.”
¸ÉãÁ«¨sÁUÀªÀ£ÀÄß `¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸Éãɒ - ¸ÀĨsÁµï ZÀAzÀæ ¨ÉÆøï

d
(INA) JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ. £ÀAvÀgÀzÀ ¢£ÀUÀ¼À°è
L.J£ï.J AiÀÄ ªÀÄÄRAqÀvÀéªÀ£ÀÄß ¸ÀĨsÁµï ZÀAzÀæ

he
¨ÉÆøÀgÀªÀjUÉ ªÀ»¹zÀgÀÄ. ¸ÀĨsÁµï ZÀAzÀæ ¨ÉÆøÀgÀÄ F ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ‘zɺÀ° ZÀ¯ÉÆÃ’UÉ PÀgÉAiÀÄ£ÀÄß
¤ÃrzÀgÀÄ. ‘£À£ÀUÉ gÀPÀÛPÉÆr, £Á£ÀÄ ¤ªÀÄUÉ ¸ÁévÀAvÀæöå ¤ÃqÀ®Ä ¥ÀæªÀiÁt¸ÀÄvÉÛãɒ JA§ PÀgÉAiÀĤßvÀÛgÀÄ.
¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÉãÉAiÀÄ°è gÀhiÁ¤ì gÉfªÉÄAmï JA§ «¨sÁUÀªÀÇ EvÀÄÛ. PÁå¥ÀÖ£ï ®Qëöä ¸ÀºÀUÀ¯ï

is
re S
F gÉfªÉÄAn£À £ÉÃvÀÈvÀéªÀ£ÀÄß ªÀ»¹zÀÝgÀÄ.
B
bl
¸ÀĨsÁµÀgÀÄ gÀAUÀƤ£À ªÀÄÆ®PÀ ©ænµÀgÀ PÉÊAiÀÄ°èzÀÝ zɺÀ°AiÀÄ£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉƼÀî®Ä AiÀÄÄzÀÞ
vÀAvÀæªÀ£ÀÄß gÀƦ¹zÀÝgÀÄ. D ºÉÆwÛUÉ ¨sÁgÀvÀ¢AzÀ L.J£ï.J UÉ ¸ÉÃ¥ÀðqÉAiÀiÁzÀ ¸Á«gÁgÀÄ AiÉÆÃzsÀgÀÄ
be T
pu
zɺÀ°AiÀÄ£ÀÄß DPÀæ«Ä¸À®Ä vÀAiÀiÁj £ÀqɹzÀÝgÀÄ. F »£É߯ÉAiÀÄ°è ¸ÀĨsÁµÀgÀ DzÉñÀzÀAvÉ ¸À±À¸ÀÛç
K

ºÉÆÃgÁlªÀ£ÀÄß CªÀgÀÄ §ªÀiÁðzÀ UÀrAiÀÄ°è DgÀA©ü¹zÀgÀÄ. ©ænµÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ L.J£ï.J £ÀqÀĪÉ

wêÀæªÁzÀAvÀºÀ AiÀÄÄzÀÞ £ÀqÉ¢ÝzÀÝ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ¸ÀĨsÁµÀgÀÄ DPÀ¹äPÀªÁV «ªÀiÁ£À C¥ÀWÁvÀzÀ°è
©

ªÀÄrzÀgÀÄ. §ªÀiÁðzÀ gÁeÁzsÁ¤ gÀAUÀÆ£ï ©ænµÀgÀ ªÀ±ÀªÁzÀÝjAzÀ L.J£ï.J ¸ÉʤPÀgÀ£ÀÄß ©ænµÀgÀÄ

§A¢ü¹zÀgÀÄ. £ÀAvÀgÀzÀ ¢£ÀUÀ¼À°è UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀÄ ¸ÉÃjzÀAvÉ PÁAUÉæ¸ï£À §ºÀÄvÉÃPÀ £ÁAiÀÄPÀgÉ®ègÀÆ
L.J£ï.J ¸ÉʤPÀgÀ£ÀÄß §AzsÀªÀÄÄPÀÛ ªÀiÁqÀĪÀ°è ±Àæ«Ä¹zÀgÀÄ.
qÁ. ©.Dgï. CA¨ÉÃqÀÌgï
¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀªÀiÁ£ÀvɬĮèzÀ gÁdQÃAiÀÄ ¸ÁévÀAvÀæöåªÀÅ CxÀð»Ã£À
JAzÀÄ qÁ. ©.Dgï. CA¨ÉÃqÀÌgïgÀªÀgÀÄ §®ªÁV £ÀA©zÀÝgÀÄ. ¨sÁgÀvÀzÀ
to

±ÉæÃtÂÃPÀÈvÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°ègÀĪÀ PÀlÖPÀqÉAiÀÄ ªÀÄ£ÀĵÀå¤UÉ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ

DyðPÀ ¸ÁévÀAvÀæöå zÉÆgÉAiÀÄ¢ÝzÀgÉ gÁdQÃAiÀÄ ¸ÁévÀAvÀæöåPÉÌ CxÀð«®è;
t

CzÀÄ PÉêÀ® ªÀÄjaÃPÉAiÀiÁV G½AiÀÄÄvÀÛzÉ JAzÀÄ CA¨ÉÃqÀÌgïgÀªÀgÀÄ

No

w½¢zÀÝgÀÄ. CªÀgÀÄ ¨sÁgÀvÀªÀ£ÀÄß PÉêÀ® MAzÀÄ gÁdQÃAiÀÄ

¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀiÁV PÁtzÉ CzÀgÀ MmÁÖgÉ ªÀÄÄRªÀ£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¹zÀgÀÄ.
EªÀgÀÄ eÁw ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ §UÉÎ CzsÀåAiÀÄ£À £Àqɹ CzÀgÀ «£Á±ÀPÉÌ
ºÉÆÃgÁlUÀ¼À£ÀÄß gÀƦ¹zÀgÀÄ. C¸Ààø±ÀågÀÄ PÀ¤µÀÖ ªÀÄlÖzÀ
CªÀPÁ±ÀUÀ½AzÀ®Æ ªÀAavÀgÁVgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ¤gÀƦ¸À®Ä ‘ªÀĺÀzï’
PÉgÉ ªÀÄvÀÄÛ ‘PÁ¯ÁgÁA’ zÉêÁ®AiÀÄ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼À£ÀÄß gÀƦ¹zÀgÀÄ. qÁ. ©.Dgï.CA¨ÉÃqÀÌgï
EªÀgÀÄ ªÀÄÆgÀÆ zÀÄAqÀÄ ªÉÄÃf£À ¥ÀjµÀwÛ£À ¸ÀªÀiÁªÉñÀUÀ¼À°è

19
¨sÁUÀªÀ»¹ ¤ªÀÄß ªÀUÀðUÀ¼ÀÄ ««zsÀ §UÉAiÀÄ ¸ÀAPÉÆïÉUÀ½AzÀ ©qÀÄUÀqÉ ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ¨ÉÃPÁzÀ CªÀÄÆ®å
¸À®ºÉ ¸ÀÆZÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrzÀgÀÄ. ºÀjd£ÉÆÃzÁÞgÀ ªÀÄvÀÄÛ C¸Ààø±ÀågÀ ªÀÄÄRAqÀvÀéPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ
UÁA¢üÃf ªÀÄvÀÄÛ CA¨ÉÃqÀÌgïgÀ°è ©ü£Áß©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄÆrzÀªÀÅ. C¸Ààø±ÀågÀ gÀPÀëuÉUÁV ¥ÀævÉåÃPÀ
ªÀÄvÀPÉëÃvÀæUÀ¼À£ÀÄß §AiÀĹzÀÄÝ UÁA¢ü ªÀÄvÀÄÛ CA¨ÉÃqÀÌgÀgÀ £ÀqÀÄªÉ «ªÁzÀPÀÆÌ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. EªÀgÀÄ
§gÉÆÃqÀ ªÀĺÁgÁdgÀrAiÀÄ°è ¢ªÁ£ÀgÁVzÀÝgÀÄ. ªÀÄÄA¨ÉÊ ¯Éf¸ÉèÃnªï Pˤì¯ï ªÀÄvÀÄÛ £ÀAvÀgÀzÀ°è
ªÉʸïgÁAiÀiï JQìPÀÆånªï Pˤì¯ï£À®Æè ¸ÀºÀ CvÀåAvÀ ªÀÄÄvÀĪÀfð¬ÄAzÀ PÁAiÀÄð¨sÁgÀªÀ£ÀÄß
¤¨sÁ¬Ä¹zÀgÀÄ. CA¨ÉÃqÀÌgï PÁAUÉæ¸ï ¥ÀPÀëªÀ£ÀÄß ¸ÉÃgÀzÉ ‘§»µÀÌøvÀ »vÀPÁgÀt ¸À¨sÁ’ JA§
¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÁUÀÆ ‘¸ÀévÀAvÀæ PÁ«ÄðPÀ ¥ÀPÀë’ JA§ ¸ÀévÀAvÀæ ¥ÀPÀëªÀ£ÀÄß ¸Áܦ¹zÀgÀÄ. ‘¥Àæ§ÄzÀÞ
¨sÁgÀvÀ’, ‘d£ÀvÁ’, ‘ªÀÄÆPÀ£ÁAiÀÄPÀ’, ‘§»µÀÌøvÀ ¨sÁgÀvÀ’ ¥ÀwæPÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀr¹zÀgÀÄ. PÀÀªÀÄÄ夸ïÖ ªÀÄvÀÄÛ

d
¸ÀªÀiÁdªÁ¢ zsÉÆÃgÀuÉUÀ½AzÀ zÀÆgÀªÉà G½zÀÄ PÀȶ PÁ«ÄðPÀgÀ K½UÉUÁVAiÀÄÆ EªÀgÀÄ zÀÄrzÀgÀÄ.

he
¸ÀévÀAvÀæö¨sÁgÀvÀzÀ ªÀÄÄ£ÉÆßÃlzÀ ¢PÀÆìaAiÀiÁV ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß gÀa¸À¨ÉÃPÁ¬ÄvÀÄ.
¸ÀA«zsÁ£À ¸À¨sÉAiÀÄ CzsÀåPÀëgÁV qÁ. ¨Á§Ä gÁeÉÃAzÀæ ¥Àæ¸ÁzïgÀªÀgÀ£ÀÄß DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ.
ªÀÄÄAzÀĪÀgÉzÀÄ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ PÀgÀqÀÄ ¸À«ÄwAiÀÄ CzsÀåPÀëgÀ£ÁßV qÁ. ©.Dgï.CA¨ÉÃqÀÌgïgÀªÀgÀ£ÀÄß

is
re S
¸ÀA«zsÁ£À gÀZÀ£Á ¸À«ÄwAiÀÄÄ ¸ÀªÁð£ÀĪÀÄvÀ¢AzÀ DAiÉÄÌ ªÀiÁrvÀÄ. ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ°è ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß
¥Àæw¥Á¢¹ C¸Ààø±ÀåvÁ DZÀgÀuÉAiÀÄ «gÀÄzÀÞ PÁ£ÀƤ£À gÀPÀëuÉAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¹zÀgÀÄ. C¸Ààø±ÀåvÁ
B
bl
DZÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß C¥ÀgÁzsÀªÉAzÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀªÀÅ ¥ÀjUÀt¹zÉ. ¸ÀévÀAvÀæ ¨sÁgÀvÀzÀ°è qÁ. ©.Dgï.
be T
CA¨ÉÃqÀÌgïgÀªÀgÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄAwæAiÀiÁzÀgÀÄ. DzsÀĤPÀvÉ, ªÉÊZÁjPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥Á±ÁÑvÀå «zÁéA¸ÀjAzÀ
pu
¥ÉæÃgÀuÉ ¥ÀqÉzÀgÀÆ zÉòÃAiÀÄ ¨ÉÃgÀÄUÀ¼À PÀqÉUÉ M®ªÀ£ÀÄß vÉÆÃjzÀgÀÄ. eÁw ªÀåªÀ¸ÉܬÄAzÀ ¨ÉøÀvÀÛ
K

EªÀgÀÄ »AzÀÆ zsÀªÀÄðªÀ£ÀÄß vÉÆgÉzÀÄ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ ¨sÁUÀªÁVzÀÝ eÁw ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ
±ÉæÃtÂÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß «gÉÆâü¹zÀ ¨ËzÀÞ zsÀªÀÄðªÀ£ÀÄß ¹éÃPÀj¹zÀgÀÄ. ªÀiÁPïìðªÁzÀªÀÅ AiÀiÁªÀ
©

§zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß gÀPÀÛ ªÀÄvÀÄÛ »A¸É¬ÄAzÀ vÀgÀ§ºÀÄzÉÆÃ

¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
CzÀ£ÀÄß ¨ËzÀÞ zsÀªÀÄðªÀÅ ±ÁAw ªÀÄvÀÄÛ C»A¸ÁvÀäPÀªÁV
“¥ÀwæPÉUÀ½®èzÀ £ÁAiÀÄPÀ gÉPÉ̬ĮèzÀ
vÀgÀ§®èzÀÄ JAzÀÄ CªÀgÀÄ £ÀA©zÀÝgÀÄ. CªÀgÀ fêÀªÀiÁ£ÀzÀ
¥ÀQëAiÀÄAvÉ”.
¸ÁzsÀ£ÉUÁV ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ EªÀjUÉ ªÀÄgÀuÉÆÃvÀÛgÀªÁV
- qÁ.©.Dgï.CA¨ÉÃqÀÌgï
‘¨sÁgÀvÀgÀvÀß’ªÀ£ÀÄß ¤Ãr UËgÀ«¹zÉ.
to

CA¨ÉÃqÀÌgï CªÀgÀÄ ¥ÀqÉzÀ ±ÉÊPÀëtÂPÀ ¥ÀzÀ«UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §gÉzÀ PÀÈwUÀ¼À §UÉV£À ºÉaÑ£À ªÀiÁ»w
¸ÀAUÀ滹j.
t
No

¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
ªÀĺÁgÁµÀÖçzÀ ‘ªÀĺÀzï’ J£ÀÄߪÀ Hj£À°èzÀÝ PÉgÉAiÀÄ ¤ÃgÀ£ÀÄß C¸Ààø±ÀågÀÄ §¼À¸ÀĪÀAwgÀ°®è. ¤Ãj£À
§¼ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß Hj£À C¸Ààø±ÀågÀÆ G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀĪÀAvÉ gÀƦ¹zÀ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ£ÀÄß ªÀĺÀzï ZÀ¼ÀªÀ½AiÉÄAzÀÄ
PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. ºÁUÉAiÉÄà ‘PÁ®gÁA’ J£ÀÄߪÀ zÉêÁ®AiÀÄzÀ°è G½zÉqÉAiÀÄ°èzÀÝAvÉ C¸Ààø±ÀåjUÉ ¥ÀæªÉñÀ«gÀ°®è.
C°è PÀÆqÀ C¸Ààø±ÀågÀÄ zÉêÁ®AiÀĪÀ£ÀÄß ¥ÀæªÉò¸ÀĪÀ PÁæAwPÁgÀPÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß CA¨ÉÃqÀÌgï CªÀgÀÄ
gÀƦ¸ÀÄvÁÛgÉ. DzÀgÉ EªÀÅUÀ¼ÀÄ d£ÀgÀ°è eÁUÀÈwAiÀÄ£ÀÄßAlĪÀiÁrzÀgÀÆ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼ÀÄ D PÁ®WÀlÖzÀ°è
AiÀıÀ¹éAiÀiÁUÀ°®è. EAvÀºÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ½UÉ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀiÁUÀðªÉà GvÀÛgÀªÉAzÀÄ £ÀA©zÀÝgÀÄ.

20
dªÁºÀgÀ¯Á¯ï £ÉºÀgÀÄ
¥ÀArvï dªÁºÀgÀ¯Á¯ï £ÉºÀgÀÄgÀªÀgÀÄ ºÉÆÃAgÀƯï
ZÀ¼ÀªÀ½AiÉÆA¢UÉ ¸ÁévÀAvÀæöå ºÉÆÃgÁlzÀ°è ¥ÀæªÉò¹zÀgÀÄ. 1920gÀ°è
£ÀqÉzÀ C¸ÀºÀPÁgÀ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ°è ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæ ¤ªÀð»¹zÀÝ
£ÉºÀgÀÄgÀªÀgÀÄ 1929gÀ°è gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁAUÉæ¹ì£À ¯ÁºÉÆÃgï
C¢üªÉñÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëgÁVzÀÝgÀÄ. F C¢üªÉñÀ£ÀzÀ°è ¸ÀA¥ÀÀÇtð ¸Àé-
gÁdåzÀ UÀÄjAiÀÄ£ÀÄß WÉÆö¸À¯Á¬ÄvÀÄ. UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀÄ C¸ÀºÀPÁgÀ
ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ£ÀÄß »AzÉ ¥ÀqÉzÀzÀÝjAzÀ £ÉºÀgÀÄgÀªÀgÀÄ ¤gÁ±ÉAiÀÄ£ÀÄß

d
ªÀåPÀÛ¥Àr¹zÀÝgÀÄ.

he
£ÉºÀgÀÄgÀªÀgÀ aAvÀ£ÉUÀ¼ÀÄ gÁdQÃAiÀÄ ZÀlĪÀnPÉUÀ½UÉ ºÉƸÀ
dªÁºÀgÀ¯Á¯ï £ÉºÀgÀÄ
wgÀĪÀ£ÀÄß ¤ÃrzÀªÀÅ. EªÀgÀÄ PÀªÀÄÆ夸ÀÖgÀ ¹zÁÞAvÀUÀ½AzÀ ¥Àæ¨sÁªÀ

is
ºÉÆA¢zÀÝgÀÄ. ¥ÀjuÁªÀĪÁV ¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁAUÉæ¸ï£À°è JqÀ¥ÀAyÃAiÀÄ D±ÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ
re S
¥À槮ªÁzÀªÀÅ. EzÀgÀ ¥sÀ®ªÁV £ÉºÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀĨsÁµï ZÀAzÀæ ¨ÉÆøÀgÀÄ PÁAUÉæ¸ï ¸ÀªÀiÁdªÁ¢
B
bl
¥ÀPÀëªÀ£ÀÄß 1934gÀ°è ¸Áܦ¹zÀgÀÄ.
be T
£ÉºÀgÀÄ CªÀgÀÄ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁAUÉæ¸ï£À 49£ÉAiÀÄ C¢üªÉñÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëgÁVzÀÝgÀÄ.
pu
PÁAUÉæ¸ï CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è £ÀqÉAiÀÄÄwÛzÀÝ ¸ÁªÀiÁædå±Á» AiÀÄÄzÀÞ¢AzÀ zÀÆgÀªÉà G½AiÀĨÉÃPÀÄ
K

JAzÀÄ ¸ÁjzÀgÀÄ. ‘ZÀgÀPÀ’ ªÀÄvÀÄÛ ‘ºÀjd£À’ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼ÀÄ CµÉÖãÀÆ ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀÄ®èªÉAzÀÄ EªÀgÀÄ

ªÁ¢¹zÀgÀÄ. F C¢üªÉñÀ£ÀzÀ°è UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀ aAvÀ£ÉUÀ½AzÀ zÀÆgÀ ¸ÀjzÀAvÉ EªÀgÀÄ
©

PÀAqÀħAzÀgÀÄ. DzÀgÀÆ UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀ §UÉUÉ CªÀgÀ UËgÀªÀ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀ°®è. ««zsÀ ¨Ë¢ÞPÀ

zsÁgÉUÀ½AzÀ ¥Àæ¨sÁ«vÀUÉÆArzÀÝ £ÉºÀgÀÄ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄUÉƽ¹PÉƼÀÄîªÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀªÀĶÖÃ
¥ÀæeÉÕAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw¥Á¢¹zÀgÀÄ. F zÀȶÖPÉÆãÀªÀ£ÀÄß CªÀgÀÄ ¥Àæw¥Á¢¹zÀ «zÉñÁAUÀ ¤ÃwAiÀiÁzÀ
‘C°¥ÀÛ¤Ãw’ «Ä±Àæ DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ’UÀ¼À°è £ÁªÀÅ ¸ÀàµÀÖªÁV UÀ滸À§ºÀÄzÀÄ. 50£ÉAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁAUÉæ¸ï
C¢üªÉñÀ£ÀzÀ°è £ÉºÀgÀÄgÀªÀgÀÄ vÀªÀÄä ¸ÀªÀiÁdªÁ¢ ºÁUÀÆ PÀªÀÄÄ夸ïÖ «ZÁgÀUÀ¼À §UÉÎ ªÀÄÈzÀÄ
to

zsÉÆÃgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß vÀ¼ÉzÀgÀÄ. ‘PÁAUÉæ¸ï EAzÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¥ÀÇtð ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀéPÁÌV ¤AwzÉ ºÁUÀÆ

¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀéPÁÌVAiÉÄà ºÉÆÃgÁqÀÄvÀÛzÉAiÉÄà ºÉÆgÀvÀÄ ¸ÀªÀiÁdªÁzÀPÀÌ®è’ JAzÀgÀÄ.
PÉÊUÁjQÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ £ÀªÀ¨sÁgÀvÀzÀ ²°àAiÀiÁV ¨sÁgÀvÀzÀ ªÉÆzÀ® ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄAwæAiÀiÁVzÀÝ
t

£ÉºÀgÀÄgÀªÀgÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ PÁtÄvÉÛêÉ. ‘GQÌ£À ªÀÄ£ÀĵÀå’ JAzÀÄ SÁåwAiÀiÁVzÀÝ ¨sÁgÀvÀzÀ ªÉÆzÀ®

No

UÀȺÀªÀÄAwæUÀ¼ÁVzÀÝ ¸ÀzÁðgï ªÀ®è¨sÁ¬Ä ¥ÀmÉïï CªÀgÀ £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è ¨sÁgÀvÀzÀ C£ÉÃPÀ zÉòÃ

¸ÀA¸ÁÜ£ÀUÀ¼À «°Ã¤PÀgÀtPÉÌ £ÉºÀgÀÄ CªÀgÀÄ PÁgÀtgÁzÀgÀÄ. ZÀlĪÀnPÉ :
£ÀAvÀgÀ ¨sÁµÁªÁgÀÄ ¥ÁæAvÀåUÀ¼À gÀZÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ¨sÁgÀvÀPÉÌ ¥ÀArvï dªÁºÀgÀ¯Á¯ï £ÉºÀgÀÆ
««zsÀvÉAiÀÄ£ÀÄß M¥ÀÄàªÀ vÁwéPÀ vÀ¼ÀºÀ¢AiÀÄ£ÀÄß ºÁQzÀgÀÄ. gÀªÀgÀÄ ¥ÀæxÀªÀÄ ¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæAiÀiÁV
§AqÀªÁ¼À ºÁUÀÆ ¸ÀªÀiÁdªÁ¢ vÀvÀéUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ gÀƦ¹zÀ «zÉñÁAUÀ ¤ÃwAiÀÄ §UÉÎ
«Ä±Àæ DyðPÀ ¤ÃwAiÀÄÄ £ÉºÀgÀÄ CªÀgÀ DzsÀĤPÀ ¨sÁgÀvÀzÀ ºÉaÑ£À ªÀiÁ»w N¢j.

21
C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ ªÉÄÊ°UÀ¯Áè¬ÄvÀÄ. §ÈºÀvï PÉÊUÁjQÃPÀgÀt¢AzÀ zÉñÀzÀ C©üªÀÈ¢Þ ¸ÁzsÀå JAzÀÄ
CªÀgÀÄ §®ªÁV £ÀA©zÀÝgÀÄ. ¸ÁévÀAvÀæöå £ÀAvÀgÀ ¥ÀAZÀªÁ¶ðPÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ zÉñÀzÀ
C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ PÀ£À¸À£ÀÄß PÀAqÀgÀÄ. «±ÉõÀªÁV ¥ÀAZÀªÁ¶ðPÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ
ªÀÄvÀÄÛ §ÈºÀvï PÉÊUÁjQÃPÀgÀtPÉÌ ZÁ®£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃrzÀgÀÄ. ¨sÁgÀvÀªÀÅ CtıÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆAzÀ¨ÉÃPÉ£ÀÄߪÀ
D±ÀAiÀÄ¢AzÀ JZï.f.¨Á¨Á CªÀgÀ £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è ¨sÀzÀæ vÀ¼ÀºÀ¢AiÀÄ£ÀÄß gÀƦ¹zÀgÀÄ. «zÉñÁAUÀ ¤ÃwUÉ
¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ¨sÁgÀvÀªÀÅ §tUÀ¼À zsÀÈ«ÃPÀÈvÀ ªÀåªÀ¸ÉܬÄAzÀ «ªÀÄÄPÀÛUÉÆAqÀÄ C°¥ÀÛ ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß
¥Àæw¥Á¢¹vÀÄ. ¥ÀAZÀ²Ã® vÀvÀéUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ±ÀQÛ gÁdPÁgÀt¢AzÀ zÀÆgÀªÉà G½zÀÄ ±ÁAw
¸ÀºÀ¨Á¼ÉéAiÀÄ ¸ÀÆvÀæUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĵÁ×£ÀPÉÌ vÀgÀ®Ä PÁgÀtgÁzÀgÀÄ. 1964gÀ°è EªÀgÀÄ ¤zsÀ£À ºÉÆA¢zÀgÀÄ.

d
ªÀĺÀªÀÄzï C° f£Áß

he
ªÀĺÀªÀÄzï C° f£ÁßgÀªÀgÀÄ 1906gÀ°è ¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁAUÉæ¸ï ¸ÉÃjzÀgÀÄ ºÁUÀÆ
zÁzÁ¨Á¬Ä £ÀªÀgÉÆÃfAiÀĪÀgÀ SÁ¸ÀV PÁAiÀÄðzÀ²ðAiÀiÁVAiÀÄÆ PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¹zÀÝgÀÄ.

is
w®PÀgÀ «gÀÄzÀÞzÀ ªÉÆPÀzÀݪÉÄUÀ¼À ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è CªÀgÀ ¥ÀgÀªÀ»¹zÀÝjAzÀ, EzÀÄ f£ÁßgÀªÀjUÉ
re S
CwêÀ ¥Àæ±ÀA¸ÉÉAiÀÄ£ÀÄß vÀAzÀÄPÉÆnÖvÀÄ. EªÀgÀÄ ºÉÆÃA gÀÆ¯ï °ÃUï£ÀÄß ¸ÉÃjzÀgÀÄ. 1916gÀ C£ÉÃPÀ
B
bl
¸ÀªÀiÁªÉñÀUÀ¼À°è »AzÀÆ ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÀªÀÄ¢ÃAiÀÄgÀ £ÀqÀÄ«£À KPÀvÉAiÀÄ CUÀvÀåªÀ£ÀÄß w½¹zÀgÀÄ.
ªÀÄĹèA¥ÀgÀ gÁdPÁgÀt JAzÀÄ ©A©vÀªÁVzÀÝjAzÀ ©ænµÀgÀ §¼ÀĪÀ½AiÀÄ£ÀÄß f£Áß CªÀgÀÄ
be T
pu
«gÉÆâü¹zÀgÀÄ. gË®vï PÁAiÉÄÝAiÀÄ£ÀÄß «gÉÆâü¹
K

CªÀgÀÄ vÀªÀÄä PÉÃA¢æAiÀÄ ±Á¸À£À ¸À®ºÁ ¸À«ÄwUÉ

gÁfãÁªÉÄAiÀĤßvÀÛgÀÄ. zÀÄAqÀÄ ªÉÄÃf£À
©

¸À«ÄwUÀ¼À°è f£Áß vÁ£ÉƧâ gÁ¶ÖçÃAiÀĪÁ¢

ªÀÄĸÀ¯Áä£À£ÉAzÀÄ WÉÆö¹PÉÆAqÀgÀÄ. 1937gÀ
ZÀÄ£ÁªÀuÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀ PÁAUÉæ¸ï ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄĹèA
°ÃUï ¸À«Ää±Àæ ¸ÀPÁðgÀªÀ£ÀÄß gÀƦ¸À®Ä
«¥sÀ®ªÁzÁUÀ f£Áß vÀ£Àß PÁAiÀÄðvÀAvÀæªÀ£ÀÄß
§zÀ¯Á¬Ä¹PÉÆAqÀgÀÄ. ©ænµÀgÀÄ ¸ÁévÀAvÀæöå ¤ÃqÀĪÀ
to

¸ÀAzÀ¨sÀð ºÀwÛgÀªÁzÀAvÉ f£ÁßgÀªÀgÀÄ ¥ÁQ¸ÁÛ£ÀzÀ

f£Áß ªÀÄvÀÄÛ UÁA¢üÃf
¨ÉÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß ««zsÀ jÃwAiÀÄ°è wêÀæUÉƽ¹zÀgÀÄ.
t

©ænµÀjAzÀ ¸ÁévÀAvÀæöå ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è

No

zÉñÀªÀ£ÀÄß «¨sÀf¹ ¥ÁQ¸ÁÛ£ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀgÀÄ.

¨sÁgÀvÀzÀ «¨sÀd£É
¸ÁévÀAvÀæöå ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ GzÀÝPÀÆÌ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁAUÉæ¸ï CRAqÀ gÁµÀÖçzÀ PÀ®à£ÉAiÀÄ£ÀÄß
ºÉÇA¢vÀÄÛ. DzÀgÉ ªÀĺÀªÀÄzï C° f£Áß CªÀgÀÄ ªÀÄĹèªÀÄjUÉ ¥ÀævÉåÃPÀ gÁµÀÖçzÀ ¨ÉÃrPÉ ªÀÄAr¸ÀÄvÀÛ¯ÉÃ
EzÀÝgÀÄ. 1940gÀ°è £ÀqÉzÀ ªÀÄĹèA °ÃUï£À ¯ÁºÉÆÃgï C¢üªÉñÀ£ÀzÀ°è f£Áß »AzÀÆ ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄĹèªÀÄgÀÄ MAzÀÄ zÉñÀªÁUÀ®Ä ¸ÁzsÀåªÉà E®è JAzÀÄ WÉÆö¹zÀgÀÄ. JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞ

22
ªÀÄÄVzÀÄ ©æl£ï£À°è ¯Éçgï ¥ÀPÀë C¢üPÁgÀPÉÌ §A¢vÀÄ. EzÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ°è£À gÁdQÃAiÀÄ ©PÀÌlÖ£ÀÄß
±ÀªÀÄ£ÀUÉƽ¸À®Ä PÀæªÀÄ PÉÊUÉÆArvÀÄ. EzÀÄ PÁå©£Émï ¤AiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß ¨sÁgÀvÀPÉÌ ¸ÀéAiÀÄA C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß
¤ÃqÀĪÀ PÀÄjvÀÄ ZÀað¸À®Ä PÀ¼ÀÄ»¹vÀÄ. F ¤AiÉÆÃUÀªÀÅ PÁAUÉæ¸ï ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄĹèA °ÃUï£ÉÆA¢UÉ
ZÀað¹vÀÄ. ¨sÁgÀvÀPÉÌ ¥sÉqÀgÀ¯ï ªÀiÁzÀj ¸ÀPÁðgÀªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¹vÀÄ. ¸ÀA«zsÁ£À gÀZÀ£Á ¸À¨sÉ
PÀgÉAiÀÄĪÀÅzÁV ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀåAvÀgÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀPÁðgÀªÀ£ÀÄß ¸Áܦ¸À®Ä ²¥sÁgÀ¸ÀÄì ªÀiÁrvÀÄ. DzÀgÉ
PÁAUÉæ¸ï ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄĹèA °ÃUï £ÀqÀÄªÉ ªÀÄzsÀåAvÀgÀ ¸ÀPÁðgÀ gÀa¸ÀĪÀ «ZÁgÀzÀ°è ©ü£ÀßvÉ GAmÁ¬ÄvÀÄ.
ªÀÄĹèªÀÄjUÁV ¥ÀævÉåÃPÀ gÁµÀÖçPÁÌV 1946gÀ DUÀ¸ïÖ 16 gÀAzÀÄ £ÉÃgÀ PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉ ¢£ÀÀPÉÌ (Direct
Action Day) PÀgÉ ¤ÃrvÀÄ. EzÀjAzÀ zÉñÁzÀåAvÀ PÉÆêÀÄÄUÀ®¨sÉUÀ¼ÀÄ £ÀqÉzÀªÀÅ. qÁ. ¨Á§Ä
gÁeÉÃAzÀæ ¥Àæ¸Ázï CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ°è ¸ÉÃjzÀ ¸ÀA«zsÁ£À ¸À¨sÉAiÀÄ°è ªÀÄĹèA °ÃUï ¨sÁUÀªÀ»¸À°®è.

d
»AzÀÄ ªÀivÀÄÛ ªÀÄĹèA «¨sÀd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀȶָÀĪÀ C¸ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ©ænµïgÀÄ ºÉÆA¢zÀÝgÀÄ. §AUÁ¼À

he
«¨sÀd£É, 1909gÀ PÁAiÉÄÝAiÀÄ C£ÀĵÁ×£ÀzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è ©ænµÀgÀÄ vÀªÀÄä gÁdQÃAiÀÄ »vÁ¸ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß
PÁ¥ÁrPÉƼÀÄîªÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁrzÀÝ£ÀÄß E°è PÁt§ºÀÄzÀÄ. ºÁQzÀ «¨sÀd£ÉAiÀÄ ¨ÉÃgÀÄUÀ¼ÀÄ
zÉñÀ«¨sÀd£ÉAiÀÄ°è ¥ÀgÁåªÀ¸Á£ÀªÁ¬ÄvÀÄ.

is
re S
PÁAUÉæ¸ï ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄĹèªÀiï °ÃUï ¸ÀA§AzsÀ wÃgÀ ºÀzÀUÉnÖvÀÄÛ. F ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ©ænµï ¸ÀPÁðgÀ
B
bl
²ÃWÀæªÁV C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ºÀ¸ÁÛAvÀj¸ÀĪÀÅzÁV w½¹, 1946gÀ ªÀiÁZïð£À°è ¯Áqïð ªÀiËAmï
¨Áål£ï CªÀgÀ£ÀÄß ¨sÁgÀvÀPÉÌ ªÉʸïgÁAiÀiï DV PÀ¼ÀÄ»¹vÀÄ. ¨Áål£ïgÀªÀgÀÄ UÁA¢üÃf, f£Áß ªÀÄwÛvÀgÀ
be T
pu
£ÁAiÀÄPÀgÉÆA¢UÉ ªÀiÁvÀÄPÀvÉ £Àqɹ ¨sÁgÀvÀªÀ£ÀÄß «¨sÀf¸ÀĪÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß gÀƦ¹zÀgÀÄ. 1947gÀ
K

dįÉÊ£À°è ¨sÁgÀvÀ ¸ÁévÀAvÀæöå ªÀĸÀÆzÉAiÀÄÄ PÁAiÉÄÝAiÀÄ gÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqɬÄvÀÄ. PÁAiÉÄÝAiÀÄ£ÀéAiÀÄ 1947gÀ

DUÀ¸ïÖ 15gÀAzÀÄ ¨sÁgÀvÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁQ¸ÁÛ£À JA§ JgÀqÀÄ ¥ÀævÉåÃPÀ gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ GzÀ¬Ä¹zÀªÀÅ. gÁåqï
©

Qè¥ï DAiÉÆÃUÀªÀÅ F zÉñÀUÀ¼À UÀrUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹vÀÄ. ¥ÀArvï dªÁºÀgÀ¯Á¯ï £ÉºÀgÀÄgÀªÀgÀÄ

¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæxÀªÀÄ ¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæAiÀiÁV ¥ÀæªÀiÁt ªÀZÀ£ÀªÀ£ÀÄß ¹éÃPÀj¹zÀgÀÄ.
1948gÀ d£ÀªÀj 30gÀAzÀÄ ¥ÁæxÀð£Á ¸À¨sÉUÉ £ÀqÉzÀÄ ºÉÆÃUÀÄwÛzÀÝ »AzÀÆ ªÀÄĹèA ¨sÁªÉÊPÀåvÉAiÀÄ
ºÀjPÁgÀ UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀ£ÀÄß £ÁxÉÆÃgÁªÀiï UÀÆqÉì JA§ÄªÀªÀ£ÀÄ ºÀvÉå ªÀiÁrzÀ£ÀÄ. ¨sËwPÀªÁV
UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀ£ÀÄß PÉÆ£ÉUÁt¹zÀgÀÆ CªÀgÀ ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ D±ÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ, ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄ ¸ÀAªÉÃzÀ£ÉUÀ¼ÀÄ,
¨sÁªÉÊPÀåvÉAiÀÄ PÀ£À¸ÀÄUÀ¼ÀÄ, ªÀÄ£ÀÄPÀÄ®zÀ DzÀ±ÀðUÀ¼ÁV G½¢ªÉ.
to

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
t

I. PɼÀV£À ªÁPÀåUÀ¼À°è SÁ° ©lÖ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ GvÀÛgÀUÀ½AzÀ ¨sÀwðªÀiÁr.

No

1. UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀÄ ___________ gÀ°è d¤¹zÀgÀÄ.

2. d°AiÀÄ£ï ªÁ¯Á¨sÁUï ºÀvÁåPÁAqÀªÀÅ __________ PÁAiÉÄÝUÉ «gÀÄzÀÞ £ÀqÉzÀ ºÉÆÃgÁlzÀ
¥ÀjuÁªÀÄ.
3. C° ¸ÀºÉÆÃzÀgÀgÀÄ £ÀqɹzÀ ZÀ¼ÀªÀ½ ___________ .
4. ªÀÄĹèªÀÄjUÁV ¥ÀævÉåÃPÀ gÁµÀÖçzÀ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß _________ gÀªÀgÀÄ ªÀÄAr¹zÀgÀÄ.
23
 5. 1929gÀ ¯ÁºÉÆÃgï£À°è £ÀqÉzÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁAUÉæ¸ï£À C¢üªÉñÀ£ÀzÀ
CzsÀåPÀëgÁVzÀݪÀgÀÄ __________ .
6. ªÀĺÀzï ªÀÄvÀÄÛ PÁ®gÁA zÉêÁ®AiÀÄ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ£ÀÄß gÀƦ¹zÀªÀgÀÄ _________
7. ¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÉãÉAiÀÄ gÀhiÁ¤ì gÉfªÉÄAn£À £ÉÃvÀÈvÀéªÀ£ÀÄß _________ gÀªÀgÀÄ
ªÀ»¹zÀgÀÄ.
8. G¦à£À ¸ÀvÁåUÀæºÀªÀ£ÀÄß UÁA¢üÃf ____________ JA§°è £ÀqɹzÀgÀÄ.
9. Qémï EArAiÀiÁ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄÄ _____________ gÀ°è £ÀqɬÄvÀÄ.

d
II. PɼÀV£À ªÁPÀåUÀ¼À°è SÁ° ©lÖ ¸ÀܼÀªÀ£ÀÄß ¤ÃrgÀĪÀ DAiÉÄÌUÀ¼À°è ¸ÀjAiÀiÁzÀÄzÀ£ÀÄß Dj¹ ¨sÀwð

he
ªÀiÁr.

is
1. ªÉÆzÀ®£Éà zÀÄAqÀĪÉÄÃf£À ¥ÀjµÀvï ¸ÀªÀiÁªÉñÀ _________ gÀ°è £ÀqɬÄvÀÄ.
re S
J) 1930 ©) 1932 ¹) 1931 r) 1942
B
bl
2. ¸ÀégÁeï ¥ÀPÀë ¸Áܦ¹zÀ ªÀµÀð ___________ .
be T
pu
J) 1924 ©) 1922 ¹) 1929 r) 1906
K

3. ¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁAUÉæ¸ï£À ºÀj¥ÀÅgÀ C¢üªÉñÀ£ÀzÀ CzsÀåPÀëgÁVzÀݪÀgÀÄ ________ .

©

J) ¸ÀzÁðgï ªÀ®è¨sÀ ¨Á¬Ä ¥ÀmÉÃ¯ï ©) qÁ. ©.Dgï.CA¨ÉÃqÀÌgï

¹) ¯Á® ®d¥ÀvÀ gÁAiÀiï r) ¸ÀĨsÁµï ZÀAzÀæ ¨ÉÆøï
4. ¨sÁgÀvÀzÀ GQÌ£À ªÀÄ£ÀĵÀå JAzÀÄ SÁåvÀgÁVzÀݪÀgÀÄ _____________ .
J) ¨sÀUÀvï ¹AUï ©) ZÀAzÀæ±ÉÃRgï CeÁzï
to

¹) C§Ä¯ï PÀ¯ÁA CeÁzï r) ¸ÀzÁðgï ªÀ®è¨sÀ ¨sÁ¬Ä ¥ÀmÉïï

III. PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À°è ZÀað¹, GvÀÛj¹.
t

1. UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀ ºÉÆÃgÁlzÀ CAvÀB¸ÀvÀézÀ ¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼ÁªÀŪÀÅ?

No

2. C¸ÀºÀPÁgÀ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁr.

3. §AUÁ¼À «¨sÀd£ÉAiÀÄ£ÀÄß »A¥ÀqÉAiÀÄ®Ä PÁgÀtUÀ¼ÉãÀÄ?
4. ZËj ZËgÀ WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¹.
5. G¦à£À ¸ÀvÁåUÀæºÀªÀ£ÀÄß «ªÀj¹.
6. Qémï EArAiÀiÁ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄÄ «¥sÀ®ªÁUÀ®Ä PÁgÀtUÀ¼ÉãÀÄ?
24
 7. ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÁévÀAvÀæöå ºÉÆÃgÁlzÀ°è ¥ÀæªÀÄÄRªÁV PÀAqÀħgÀĪÀ wêÀæUÁ«ÄUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß
§gɬÄj.
8. JgÀqÀ£ÉAiÀÄ zÀÄAqÀÄ ªÉÄÃf£À ¥ÀjµÀwÛ£À ¸ÀªÀiÁªÉñÀzÀ ¥sÀ°vÁA±ÀªÉãÀÄ?
9. ¸ÁévÀAvÀæöå ºÉÆÃgÁlzÀ°è ¸ÀĨsÁµï ZÀAzÀæ ¨ÉÆøÀgÀ ¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¹.
10. ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÁévÀAvÀæöå ºÉÆÃgÁlzÀ°è §ÄqÀPÀlÄÖ ªÀUÀðUÀ¼À §AqÁAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¹.
11. £Éºg
À ÄÀ gÀªg
À ÄÀ ¥Àz
æ Ás £ÀªÄÀ AwæAiÀiÁzÀ £ÀAvÀgÀ gÁµÀçÖPÌÉ ¤ÃrzÀ ¥Àª
æ ÄÀ ÄR PÉÆqÀÄUÉU¼
À £
À ÄÀ ß «ªÀj¹.
IV. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ :

d
1. ¸ÁévÀAvÀæöå ºÉÆÃgÁlUÁgÀgÀ avÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹 D®âA vÀAiÀiÁj¹.

he
2. CAvÀgïeÁð®zÀ°è d°AiÀÄ£ïªÁ¯Á¨ÁUï, zÀAr ¸ÀvÁåUÀæºÀPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ avÀæUÀ¼À£ÀÄß
ªÀiÁ»wAiÉÆA¢UÉ ¸ÀAUÀ滹.

is
re S
3. UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀ ¸ÀvÁåUÀæºÀ ªÀÄvÀÄÛ C»A¸É §UÉÎ G¥À£Áå¸ÀUÀ¼À£ÀÄß K¥Àðr¹.
B
bl
4. ¨sÁgÀvÀ ¸ÁévÀAvÀæöå ºÉÆÃgÁlzÀ°è ¸ÀĨsÁµï ZÀAzÀæ ¨ÉÆøïgÀ C©ü¥ÁæAiÀĪÀ£ÀÄß ¥Àæ§AzsÀ
gÀÆ¥ÀzÀ°è §gɬÄj.
be T
V. AiÉÆÃd£É :
pu
K

1. ¸ÁévÀAvÀæöå ºÉÆÃgÁlPÉÌ ¥ÀÆgÀPÀªÁzÀ £ÁlPÀ, ZÀZÁð ¸ÀàzsÉðUÀ¼À£ÀÄß K¥Àðr¹.

©

****
t to
No

25
 CzsÁåAiÀÄ - 9
¸ÁévÀAvÉÆæöåÃvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀ
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.
· ¨sÁgÀvÀ «¨sÀd£ÉAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ. · ¤gÁ²ævÀgÀ ¸ÀªÀĸÉå.
· gÁdåUÀ¼À ¥ÀÅ£Àgï «AUÀqÀuÉ. · ¸ÀPÁðgÀ gÀZÀ£Á ¸ÀªÀĸÉå.
· ¸ÀA¸ÁÜ£ÀUÀ¼À «°Ã¤ÃPÀgÀt.

d
1947 DUÀ¸ïÖ 15 ¨sÁgÀvÀzÀ ¥Á°UÉ ¸ÀA¨sÀæªÀÄzÀ eÉÆvÉUÉ ¸ÀAPÀlzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðªÀÇ DVvÀÄÛ.

he
¸ÁévÀAvÀæöåªÉA§ÄzÀÄ C¸ÀARå ºÀÄvÁvÀägÀ vÁåUÀ ªÀÄvÀÄÛ §°zÁ£ÀUÀ¼À ¥sÀ®ªÁVvÀÄÛ. zÉñÀ «¨sÀd£ÉAiÀÄÄ
ºÉƸÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀȶֹvÀÄ. F ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉƸÀ ¸ÀgÀPÁgÀ ºÉÃUÉ JzÀÄj¹vÀÄ JAzÀÄ
CjAiÀÄĪÀ ªÉÆzÀ®Ä CzÀÄ ¸ÀȶֹzÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß CªÀ¯ÉÆÃQ¸À¨ÉÃPÀÄ.

is
re S
ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄzÁV, zÉñÀ «¨sÀd£ÉAiÀÄÄ ºÉƸÀ ¸ÀAPÀlUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀȶֹvÀÄ. zÉñÀªÀÅ ªÀÄwÃAiÀÄ
B
bl
UÀ®¨sÉUÀ¼À zÀ¼ÀÄîj¬ÄAzÀ £À®ÄVvÀÄÛ. JgÀqÀÆ ºÉƸÀgÁµÀÖçUÀ½AzÀ «Ä°AiÀÄUÀlÖ¯É d£À vÀªÀÄä ºÉƸÀ
§zÀÄQ£À ¨sÀgÀªÀ¸ÉUÁV vÀªÀÄä gÁµÀÖçUÀ¼À£ÀÄß DAiÉÄÌ ªÀiÁrPÉƼÀî¯ÁgÀA©ü¹zÀgÀÄ. ¨sÁgÀvÀPÉÌ §AzÀ ¤gÁ²ævÀjUÉ
be T
Hl ªÀÄvÀÄÛ CªÀjUÉ ¨ÉÃPÁzÀ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ CUÀvÀåUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÆgÉʸÀĪÀÅzÉà zÉÆqÀØ ¸ÀªÀĸÉåAiÀiÁ¬ÄvÀÄ.
pu
¥ÁQ¸ÁÜ£ÀPÉÌ ºÉÆÃzÀªÀjVAvÀ ¨sÁgÀvÀPÉÌ §AzÀªÀgÀ ¸ÀASÉå UÀt¤ÃAiÀĪÁVvÀÄÛ.
K

JgÀqÀ£ÉAiÀÄzÁV, zÉò ¸ÀA¸ÁÜ£ÀUÀ¼À «°Ã¤ÃPÀgÀt §ºÀ¼À zÉÆqÀØ ¸ÀªÀĸÉåAiÀiÁVvÀÄÛ. ¸ÀĪÀiÁgÀÄ

©

562 zÉò ¸ÀA¸ÁÜ£ÀUÀ¼À°è §ºÀÄvÉÃPÀ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀUÀ¼ÀÄ, DgÀA©üPÀ »AdjPÉAiÉÆA¢UÉ C¤ªÁAiÀÄðªÁV

¨sÁgÀvÀzÀ MPÀÆÌlªÀ£ÀÄß ¸ÉÃgÀ¯ÉèÉÃPÁ¬ÄvÀÄ. DzÀgÉ GvÀÛgÀzÀ°è PÁ²äÃgÀ, d£ÁWÀqÀ ªÀÄvÀÄÛ zÀQëtzÀ°è
ºÉÊzÀgÁ¨Ázï ¸ÀA¸ÁÜ£ÀUÀ¼ÀÄ «°Ã¤Ã ¥ÀæQæAiÉÄUÉ ¸ÀÄ®¨sÀªÁV M¼ÀUÁUÀ°®è. ¸ÀgÀzÁgï ªÀ®è¨sÀ¨Á¬Ä
¥ÀmÉîgÀÄ EzÀ£ÀÄß ¸ÀªÁ¯ÁV ¹éÃPÀj¹ AiÀıÀ¸Àì£ÀÄß ¥ÀqÉzÀgÀÄ. F ªÀÄÆ®PÀ zÉñÀzÀ DAvÀjPÀ
¸ÀĨsÀzÀævÉAiÀÄ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. EzÀgÀ eÉÆvÉUÉ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¨sÁªÉÊPÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¸ÀĪÀ ºÉƸÀ
¥ÀæQæAiÉÄUÀÆ ZÁ®£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀ¯Á¬ÄvÀÄ.
to

ªÀÄÆgÀ£ÉAiÀÄzÁV, «¨sÀd£ÉAiÀÄÄ ¨sÁgÀvÀzÀ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ªÉÄÃ¯É UÀA©üÃgÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß

GAlĪÀiÁrvÀÄÛ. PÀȶ, PÉÊUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÁtÂdå ªÀ®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÄ£Àgï ¥Àj²Ã°¹ CªÀÅUÀ½UÉ
¹ÜgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß vÀAzÀÄPÉÆqÀ¨ÉÃPÁVvÀÄÛ. F PÉëÃvÀæUÀ¼À ªÉÄÃ¯É CªÀ®A©vÀªÁVzÀÝ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ½UÉ ºÉƸÀ
t

¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉƽ¸ÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ ¨sÀgÀªÀ¸ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀȶָÀ¨ÉÃPÁVvÀÄÛ. KPÉAzÀgÉ ªÀ¸ÁºÀvÀıÁ»

No

±ÀQÛAiÀÄÄ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ JgÀqÀƪÀgÉ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀUÀ¼À CªÀ¢üAiÀÄ°è ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß ¤gÀAvÀgÀªÁV

±ÉÆö¹vÀÄ. zÁzÁ¨Á¬Ä £ÀªÀgÉÆÃfAiÀĪÀgÀÄ vÀªÀÄä `¸ÉÆÃjPÉAiÀÄ ¹zÁÞAvÀ’zÀ°è F «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß
PÀÆ®APÀµÀªÁV ZÀað¹zÁÝgÉ.
£Á®Ì£ÉAiÀÄzÁV, ¨sÁgÀvÀªÀÅ vÀ£Àß ¸ÀA«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß ºÉƸÀzÁV gÀƦ¹PÉƼÀÄîªÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ
¸ÀªÁ°vÀÄÛ. gÁdQÃAiÀĪÁV ªÀÄvÀÄÛ DqÀ½vÁvÀäPÀªÁV PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼À CrAiÀÄ°è ¨sÁgÀvÀªÀÅ ¹ÜgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß
PÀAqÀÄPÉƼÀÄîªÀÅzÀgÀ eÉÆvÉUÉ MAzÀÄ ¥ÀæeÁ¸ÀvÁvÀäPÀ UÀtgÁdåªÁV GzÀAiÀĪÁUÀ¨ÉÃPÁVvÀÄÛ.

26
qÁ. ©.Dgï. CA¨ÉÃqÀÌgï CªÀgÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ°è gÀZÀ£ÉUÉÆAqÀ ¸ÀA«zsÁ£À PÀgÀqÀÄ ¸À«ÄwAiÀÄÄ ¨sÁgÀvÀPÉÌ
PÀgÀqÀÄ ¸ÀA«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß gÀƦ¹PÉÆnÖvÀÄ. EzÀ£ÀÄß ¸ÀA«zsÁ£À gÀZÀ£Á ¸À¨sÉAiÀÄÄ ¹éÃPÀj¸ÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ
«²µÀÖ ¸ÀA«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß ¤ÃrvÀÄ. EzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ PÁAiÀiÁðAUÀ, ±Á¸ÀPÁAUÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÁåAiÀiÁAUÀzÀ
¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ §®UÉƼÀî®Ä ¸ÁzsÀåªÁ¬ÄvÀÄ.
LzÀ£ÉAiÀÄzÁV, ¨sÁgÀvÀªÀÅ ¢ÃWÀð ºÉÆÃgÁlzÀ ªÀÄÆ®PÀ ¥ÀqÉzÀ ¸ÁévÀAvÀæªÀ£ÀÄß £ÉgÉAiÀÄ
±ÀvÀÄæUÀ½AzÀ PÁ¥ÁrPÉƼÀî¨ÉÃPÁVvÀÄÛ. F »£É߯ÉAiÀÄ°è vÀ£Àß gÀPÀëuÁ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß §®UÉƽ¹PÉƼÀî®Ä
¨ÉÃPÁzÀ ªÀiÁUÀðUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀÄPÉƼÀîvÉÆqÀVvÀÄ. EAzÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ «Ä°lj ±ÀQÛAiÀÄÄ dUÀwÛ£À AiÀiÁªÀ
«Ä°lj ±ÀQÛUÀÆ PÀrªÉĬĮè. F ±ÀQÛAiÀÄ DgÀA©üPÀ ºÉeÉÓUÀ¼À£ÀÄß CªÀ±ÀåPÀªÁV £ÁªÀÅ ªÀÄ£ÀUÁt¨ÉÃPÀÄ.

d
DgÀ£ÉAiÀÄzÁV, ¨sÁgÀvÀªÀÅ eÁw ªÀÄvÀÄÛ °AUÀ ¸ÀA§A¢ü ¸ÀégÀÆ¥ÀzÀ C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉUÀ¼À

he
¸ÀªÀiÁdªÁzÀzÀÝjAzÀ CªÀÅUÀ½UÉ ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ D±ÀAiÀÄUÀ¼À CrAiÀÄ°è ¸À§°ÃPÀgÀtzÀ ºÉƸÀ
ªÀiÁUÀðªÉÇAzÀ£ÀÄß PÀAqÀÄPÉƼÀÄîªÀ C¤ªÁAiÀÄðvÉ EvÀÄÛ. EzÀgÀ eÉÆvÉUÉ ºÉƸÀ ºÀtPÁ¸ÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜ,
«zÉñÁAUÀ ¤ÃwAiÀÄ ¸ÀégÀÆ¥À ªÀÄÄAvÁzÀ UÀÄgÀÄvÀgÀ ¸ÀégÀÆ¥ÀzÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj¸À¨ÉÃPÁVvÀÄÛ.

is
re S
F J®è ¸ÀªÁ®ÄUÀ½UÉ ºÉƸÀzÁV gÀÆ¥ÀÄUÉÆAqÀ ¨sÁgÀvÀªÀÅ ªÀÄÄSÁªÀÄÄTAiÀiÁV dUÀwÛ£À CwzÉÆqÀØ
B
bl
¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀéªÀ£ÀÄß PÀæªÉÄÃt PÀnÖPÉÆArvÀÄ.
be T
ªÀÄwÃAiÀÄ UÀ®¨sÉUÀ¼ÀÄ
pu
dUÀwÛ£À ZÀjvÉæAiÀÄ°è AiÀÄÄzÀÞUÀ¼À°è ¥Áæt PÀ¼ÉzÀÄPÉÆAqÀzÀQÌAvÀ ºÉaÑ£À d£ÀgÀÄ ªÀÄwÃAiÀÄ
K

¸ÀAWÀµÀðUÀ¼À°è PÀ¼ÉzÀÄPÉÆAqÀgÀÄ J£ÀÄߪÀ ªÀiÁwzÉ. EA¢UÀÆ PÀÆqÀ zsÁ«ÄðPÀ £É¯ÉAiÀÄ°è £ÀqÉAiÀÄĪÀ

¸ÀAWÀµÀðUÀ¼ÀÄ J®è ¸ÀªÀiÁdUÀ¼À®Æè ¤gÀAvÀgÀ DvÀAPÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀȶָÀÄwÛªÉ. ZÁjwæPÀªÁV ¨sÁgÀvÀ zÉñÀÀzÀ
©

C£ÀĨsÀªÀªÀÅ EzÀQÌAvÀ ©ü£ÀߪÁV®è.

¨sÁgÀvÀªÀÅ §ºÀÄzsÀªÀÄðUÀ¼À gÁµÀÖç. ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ PÁ®WÀlÖUÀ¼À°èzÀÝ gÁdQÃAiÀÄ PÁgÀtUÀ½AzÀ
«zÉòAiÀÄgÀ DPÀæªÀÄtUÀ½UÉ M¼ÀUÁzÀ PÁgÀt¢AzÀ §ºÀÄzsÀ«ÄðÃAiÀÄgÀ gÁµÀÖçªÁUÀ¯ÉèÉÃPÁzÀ
ZÁjwæPÀ C¤ªÁAiÀÄð ¨sÁgÀvÀPÉÌ §AvÀÄ. F ©ü£ÀßvÉUÀ¼ÀÄ ©ænµÀgÀ DqÀ½vÀzÀ PÁ®WÀlÖzÀ°è CªÀgÀÄ
C£ÀĸÀj¹zÀ `MqÉzÀÄ D¼ÀĪÀ ¤Ãw’¬ÄAzÀ ¸ÁªÀðd¤PÀ PÉëÃvÀæPÉÌ ¥ÀæªÉò¹ gÁdQÃAiÀÄ DAiÀiÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀqÉzÀÄPÉÆAqÀªÀÅ. ªÀÄwÃAiÀÄ ¸ÀAWÀµÀðzÀ ©ÃdUÀ¼ÀÄ PÉÆ£ÉUÉ ªÀÄwÃAiÀĪÁzÀªÀ£ÀÄß ¸ÀȶֹzÀªÀÅ. »ÃUÉ
to

¸ÀȶÖAiÀiÁzÀ ¸ÀAWÀµÀðUÀ¼À°è »AzÀÆUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄĹèAgÀ £ÀqÀÄ«£À ¸ÀAWÀµÀðUÀ¼ÀÄ C£ÉÃPÀ zÀÄgÀAvÀUÀ¼À£ÀÄß

¸ÀȶֹzÀªÀÅ. ¸ÁévÀAvÀæöåzÀ ºÉÆÃgÁlzÀ PÁ®WÀlÖzÀ°è `»AzÀÆ’ ªÀÄvÀÄÛ `ªÀÄĹèA’ JA§ ¥ÀævÉåÃPÀ
C¹ävÉUÀ¼ÀÄ ºÀÄnÖPÉÆAqÀÄ ¨É¼ÉAiÀÄvÉÆqÀVzÀªÀÅ. EzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄ 1947gÀ°è ¨sÁgÀvÀ ¸ÁévÀAvÀæöåªÁzÁUÀ,
t

«±ÉõÀªÁV GvÀÛgÀ¨sÁgÀvÀªÀÅ »AzÉAzÀÆ PÁtzÀ ªÀÄwÃAiÀÄ UÀ®¨sÉUÀ½UÉ ¸ÁQëAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. ®PÁëAvÀgÀ

No

d£À »AzÀÆUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄĹèªÀÄgÀÄ F PÉÆêÀÄÄzÀ¼ÀÄîjAiÀÄ°è ¸ÀÄlÄÖ PÀgÀPÀ¯ÁV ºÉÆÃzÀgÀÄ. PÉ®ªÉÃ

wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À°è LzÀÄ ®PÀë d£ÀgÀÄ ºÀvÉåVÃqÁzÀgÀÄ ºÁUÀÆ ¸Á«gÁgÀÄ PÉÆÃmÉUÀ¼ÀÄ, D¹Û¥Á¹ÛUÀ¼ÀÄ
£ÀµÀÖPÉÌ FqÁzÀªÀÅ. ¨sÁgÀvÀªÀÅ vÁ£ÀÄ ¥ÀqÉzÀ ¸ÁévÀAvÀæöåªÀ£ÀÄß 15-08-1947gÀAzÀÄ zɺÀ°AiÀÄ°è DZÀj¹
¸ÀA¨sÀæ«Ä¸ÀÄwÛzÀÝ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀÄ £ËPÁ° ªÀÄÄAvÁzÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À°è UÀ®¨sÉUÉƼÀUÁzÀ
¸ÀAvÀæ¸ÀÛgÀ£ÀÄß ¨sÉÃnAiÀiÁV ¸ÁAvÀé£À ºÉüÀĪÀÅzÀ°è ªÀÄUÀßgÁVzÀÝgÀÄ.
¸ÁévÀAvÁæöå£ÀAvÀgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ ªÉÆzÀ® ¥ÀæzsÁ¤AiÀĪÀgÁzÀ dªÀºÀgï ¯Á¯ï £ÉºÀgÀÄ CªÀjUÉ
EzÀÄ CvÀåAvÀ zÉÆqÀØ ¸ÀªÁ¯ÁVvÀÄÛ. `£ÉºÀgÀÆ CªÀgÀÄ DzÀåvÉAiÀÄ ªÉÄÃgÉUÉ vÀªÀÄä J¯Áè DqÀ½vÁvÀäPÀ
27
ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß §¼À¹ PÉ®ªÉà wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À°è PÉÆêÀÄÄUÀ®¨sÉUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄAvÀætPÉÌ
vÀAzÀgÀÄ. PÉÆêÀÄÄzÀ¼ÀÄîjAiÀÄ ¨sÀAiÀiÁ£ÀPÀ zÀȱÀåUÀ¼ÀÄ £ÉºÀgÀÄ CªÀgÀ£ÀÄß eÁvÀåwÃvÀ gÁdåzÀ ¤ªÀiÁðtPÉÌ
¥ÉæÃgÉæ¹zÀªÀÅ. ¨sÁgÀvÀªÀÅ eÁvÀåwÃvÀ gÁµÀÖçªÁV vÀ£Àß ¸ÀA«zsÁ£ÁvÀäPÀ D±ÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉƼÀî®Ä
F »£Éß¯É §ºÀÄvÉÃPÀ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. ¥ÀævÉåÃPÀ gÁµÀÖçªÁV ¥ÁQ¸ÁÛ£ÀzÀ ºÀÄlÖ£ÀÄß SÁ£ï C§Äݯï
UÀ¥sÁgïSÁ£ï, ªÀi˯Á£À C§Äݯï PÀ¯ÁA ªÀÄÄAvÁzÀªÀgÀÄ «gÉÆâü¹zÀgÀÆ CzÀ£ÀÄß vÀqÉAiÀįÁUÀ°®è.
EA¢UÀÆ PÉÆêÀÄÄ ¸ÀAWÀµÀðUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAzÀĪÀgÉ¢ªÉ. PÉÆêÀÄÄ ¸ÀAWÀµÀðPÉÌ CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ
DAiÀiÁªÀÄUÀ¼ÀÄ EªÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀªÀÅ zsÀªÀÄðªÀ£ÀÄß ¥Àæw ªÀåQÛAiÀÄ SÁ¸ÀV «µÀAiÀĪÀ£ÁßV¹zÉ.
zsÀªÀÄð ¤gÀ¥ÉÃPÀëvÉAiÀÄ vÀ¼ÀºÀ¢AiÀÄ°è zÉñÀ ¨É¼ÉAiÀĨÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄ£ÀßqÉAiÀĨÉÃPÀÄ J£ÀÄߪÀÅzÉà ¨sÁgÀvÀ
¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ D±ÀAiÀÄ. F D±ÀAiÀĪÀ£ÀÄß J®è ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀÄ CjvÀÄ ¨Á¼À¨ÉÃPÁVzÉ.

d
he
¤gÁ²ævÀgÀ ¸ÀªÀĸÉå
zÉñÀ«¨sÀd£ÉAiÀÄ PÁ®¢AzÀ ¤gÁ²ævÀgÀ ¸ÀªÀĸÉå §ºÀÄzÉÆqÀØ ¸ÀªÀĸÉåAiÀiÁV ¥Àjt«Ä¹vÀÄ.
1947gÀ°è ¸ÁévÀAvÀæöå §AzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ¯Éèà C£ÉÃPÀ «Ä°AiÀÄ£ï d£ÀgÀÄ ¨sÁgÀvÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁQ¸ÁÛ£ÀzÀ

is
re S
£ÀqÀÄªÉ vÀªÀÄä ªÀÄÄA¢£À §zÀÄQ£À £É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß PÀAqÀÄPÉƼÀÄîªÀ ¥ÀæAiÀÄvÀߪÀiÁrzÀgÀÄ. vÀªÀÄä vÀªÀÄä
ºÀÄnÖ ¨É¼ÉzÀ HgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ©lÄÖ C£ÉÃPÀgÀÄ vÀªÀÄä zsÀ«ÄðAiÀÄgÉÉà §ºÀĸÀASÁåvÀjgÀĪÀ zÉñÀzÀ PÀqÉ
B
bl
ªÀÄÄRªÀiÁrzÀgÀÄ. ¨sÁgÀvÀPÉÌ §AzÀ ¤gÁ²ævÀgÀ ¸ÀASÉå 6 ®PÀë «Ä°AiÀÄ£ï. ¤gÁ²ævÀgÀ ¸ÀªÀĸÉåAiÉÄ
be T
¸ÁévÀAvÉÆæöåÃvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ ZÀjvÉæAiÀÄ°è UÀA©üÃgÀªÁzÀ ¸ÀªÀĸÉåAiÀiÁV ¨É¼ÉAiÀÄÄvÁÛ ºÉÆìÄvÀÄ. ¥À²ÑªÀÄ
pu
¥ÁQ¸ÁÛ£À¢AzÀ §AzÀ ¤gÁ²ævÀgÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß §ºÀÄvÉÃPÀ 1951 gÀ ªÉüÉUÉ ¥ÀjºÀj¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
K

DzÀgÉ ¥ÀƪÀð ¥ÁQ¸ÁÛ£À¢AzÀ EA¢£À (¨ÁAUÁèzÉñÀ) §gÀ¯ÁgÀA©ü¹zÀ ¤gÁ²ævÀgÀ ¸ÀASÉåAiÀÄÄ

©

C£ÉÃPÀ ªÀµÀðUÀ¼À PÁ® ªÀÄÄAzÀĪÀgɬÄvÀÄ. §AUÁ¼À ¥ÁæAvÀåPÉÌ ºÉÆA¢PÉÆAqÀAwzÀÝ ¥ÀƪÀð

¥ÁQ¸ÁÛ£ÀªÀÅ ¸ÁévÀAvÁæöå£ÀAvÀgÀ PÉÆêÀÄÄzÀ¼ÀÄîjAiÀÄ£ÀÄß JzÀÄj¸À¨ÉÃPÁ¬ÄvÀÄ. EzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀĪÁV
1971gÀ ªÀgÉUÀÆ ¤gÁ²ævÀgÀÄ ªÀ®¸É §gÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ¨sÁgÀvÀªÀÅ ¨ÉA§°¹zÀ 1971gÀ ¨ÁAUÁè «ªÉÆÃZÀ£Á
AiÀÄÄzÀÞzÀ ¥ÀjuÁªÀĪÁV ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 10 ®PÀë ¤gÁ²ævÀgÀÄ ¨sÁgÀvÀPÉÌ §AzÀgÀÄ. ¨sÁgÀvÀ ¸ÀgÀPÁgÀ
ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À, C¸ÁìA, ªÉÄÃWÁ®AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ wæ¥ÀÄgÀ gÁdå ¸ÀgÀPÁgÀUÀ¼ÀÄ F ¤gÁ²ævÀjUÉ
CªÀ±ÀåPÀªÁzÀ C£ÀÄPÀÆ®UÀ¼À£ÀÄß PÀ°à¸ÀĪÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ CªÀgÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ°è vÀªÀÄä ¨sÀ«µÀåzÀ §zÀÄPÀ£ÀÄß
to

PÀnÖPÉƼÀî®Ä ¸ÀºÁAiÀĪÀiÁrzÀªÀÅ. ¨ÁAUÁè¢AzÀ §AzÀ §ºÀÄvÉÃPÀ ¤gÁ²ævÀjUÉ §AUÁ½ ¨sÁµÉ

ªÀiÁvÀæ ¥ÀjZÀAiÀÄ«zÀÄÝzÀjAzÀ §AUÁ¼ÀzÀ°è ªÀiÁvÀæ £É¯ÉAiÀÄÆgÀ®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¹zÀgÀÄ. EzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄ
¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼ÀzÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ d£À¸ÀASÉåAiÀÄ MvÀÛqÀPÉÌ M¼ÀUÁzÀªÀÅ. ¨sÁgÀvÀªÉà 1960gÀ zÀ±ÀPÀzÀ
t

GvÀÛgÁzsÀð ªÀÄvÀÄÛ 1970gÀ zÀ±ÀPÀzÀ ªÉÆzÀ¯ÁzsÀðzÀ°è vÁ£Éà zÉÆqÀØ DyðPÀ ¸ÀAPÀµÀÖUÀ½UÉ M¼ÀUÁVvÀÄÛ.
No

§gÀUÁ®UÀ¼ÀÄ £ÀªÀÄä DyðPÀ ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß C®ÄUÁr¹zÀÝgÀÆ, ¤gÁ²ævÀgÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄ

£É¯ÉAiÀÄ°è £ÉÆÃr ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. ¤gÁ²ævÀgÀ §ÈºÀvï ¸ÀASÉå ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÀÄ
¨sÁgÀvÀzÀ DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ªÉÄÃ¯É £ÉÃvÁåvÀäPÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß GAlĪÀiÁrzÀÝgÀÆ, ¨sÁgÀvÀªÀÅ
ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄvÉAiÀÄ£ÀÄß ©lÄÖPÉÆqÀ°®è.
£ÉºÀgÀÄ CªÀgÀ PÁ®¢AzÀ¯Éà n¨Émï¤AzÀ C£ÉÃPÀ d£ÀgÀÄ ¤gÁ²ævÀgÁV ¨sÁgÀvÀPÉÌ §A¢zÁÝgÉ,
CAzÁf£À ¥ÀæPÁgÀ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ MAzÀÄ ®PÀë E¥ÀàvÀÄÛ ¸Á«gÀ n¨ÉnAiÀÄ£ï ¤gÁ²ævÀgÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ°èzÁÝgÉ.
1960 gÀ zÀ±ÀPÀzÀ°è CA¢£À ªÉÄʸÀÆgÀÄ ¸ÀgÀPÁgÀ ªÉÄʸÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ ¨ÉÊ®PÀÄ¥Éà JA§°è n¨ÉnAiÀÄ£ï
28
¤gÁ²ævÀjUÁV ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 3000 JPÀgÉUÀ¼À d«ÄãÀ£ÀÄß ªÀÄAdÆgÀÄ ªÀiÁrvÀÄ. EAzÀÄ EzÉà HgÀÄ
ªÀ®¸É §AzÀ n¨ÉnAiÀÄ£ÀßgÀ ¥ÀæªÀÄÄR PÉÃAzÀæªÁV ¨É¼É¢zÉ. EµÉÖ®è ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À £ÀqÀĪÉAiÀÄÆ EªÀgÀ
§gÀÄ«PɬÄAzÀ ¨sÁµÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£ÀÄß «ÄÃjzÀ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ §ºÀÄvÀéªÀÅ ªÀÄvÀÛµÀÄÖ «¸ÀÛøvÀªÁV
¨É¼É¬ÄvÀÄ.
¸ÁévÀAvÁæöå£ÀAvÀgÀzÀ ºÉƸÀ ¸ÀPÁðgÀÀ gÀZÀ£É
1947 DUÀ¸ïÖ 15gÀAzÀÄ ¨sÁgÀvÀPÉÌ ¸ÁévÀAvÀæöå §AzÁUÀ vÁvÁÌ°PÀ ¸ÀPÁðgÀ gÀZÀ£ÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ.
ªÀiËAmï ¨Áål£ï ¨sÁgÀvÀzÀ UÀªÀ£Àðgï d£ÀgÀ¯ï DzÀgÀÄ. dªÁºÀgÀ¯Á¯ï £ÉºÀgÀÆgÀªÀgÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ
¥ÀæzsÁ£À ªÀÄAwæAiÀiÁV ¸ÀPÁðgÀªÀ£ÀÄß gÀa¹zÀgÀÄ. 1950gÀ d£ÀªÀj 26gÀAzÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÀA«zsÁ£À

d
eÁjAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. ¸ÀA«zsÁ£À eÁjAiÀiÁzÀ £ÀAvÀgÀ qÁ. ¨Á§Ä gÁeÉÃAzÀæ ¥Àæ¸ÁzÀgÀªÀgÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ

he
¥ÀæxÀªÀÄ gÁµÁÖçzsÀåPÀëgÁzÀgÀÄ. ¸ÀA«zsÁ£ÀªÀÅ ¨sÁgÀvÀªÀ£ÀÄß ¸ÁªÀð¨s˪ÀÄ, ¥ÀæeÁ¸ÀvÁÛvÀäPÀ, UÀtgÁdåªÉAzÀÄ
WÉÆö¹vÀÄ. ªÀÄÄAzÉ ¸ÀA«zsÁ£ÀPÉÌ 42£Éà wzÀÄÝ¥Àr vÀAzÀÄ ‘eÁvÀåwÃvÀ’ ªÀÄvÀÄÛ ‘¸ÀªÀiÁdªÁ¢’ JA§
JgÀqÀÄ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß 1976gÀ°è ¸ÉÃj¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ¸ÀévÀAvÀæ «zÉñÁAUÀ ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß

is
re S
C£ÀĸÀj¹vÀÄ. ¨sÁgÀvÀ ¸ÀA¸À¢ÃAiÀÄ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀéªÀ£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆArvÀÄ.
B
bl
¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
¸ÀA¸À¢ÃAiÀÄ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé : dUÀwÛ£À ºÀ®ªÀÅ ¸ÀA«zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ C£ÀĨsÀªÀUÀ¼À£ÀÄß C¨sÁå¸À £ÀqɹzÀ
be T
pu
¸ÀA«zsÁ£À gÀZÀ£Á ¸À«ÄwAiÀÄÄ, d£ÀjAzÀ DAiÉÄÌAiÀiÁzÀ ¸ÀA¸ÀzÀjAzÀ PÀÆrzÀ ¸ÀA¸ÀvÀÄÛ ±ÉæõÀ× ªÀÄvÀÄÛ
K

CAwªÀĪÁVgÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ C©ü¥ÁæAiÀÄ¥ÀlÄÖ ¸ÀA¸À¢ÃAiÀÄ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀéªÀ£ÀÄß eÁjUÉ vÀA¢vÀÄ. CzsÀåQëÃAiÀÄ

ªÀiÁzÀjAiÀÄ£ÀÄß wgÀ¸ÀÌj¹vÀÄ.
©

zÉòÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀUÀ¼À «°Ã¤ÃPÀgÀt

©ænµÀgÀÄ ¨sÁgÀvÀ ©lÄÖ ºÉÆÃUÀĪÁUÀ zÉñÀzÀ°è 562 ¸ÀA¸ÁÜ£ÀUÀ½zÀݪÀÅ.
©ænµÀgÀÄ zÉñÀ «¨sÀd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁrzÀÝgÀ eÉÆvÉAiÀįÉèà F ¸ÀA¸ÁÜ£ÀUÀ¼À
ªÀÄÄAzÉ ªÀÄÆgÀÄ CªÀPÁ±ÀUÀ¼À£ÀÄß vÉgÉ¢lÖgÀÄ. MAzÀÄ, ¨sÁgÀvÀ MPÀÆÌlPÉÌ
¸ÉÃgÀ§ºÀÄzÀÄ, JgÀqÀ£ÉAiÀÄzÀÄ, ¥ÁQ¸ÁÛ£ÀPÉÌ ¸ÉÃgÀ§ºÀÄzÀÄ, ªÀÄÆgÀ£ÉAiÀÄzÀÄ,
to

AiÀiÁªÀÅzÉà zÉñÀPÀÆÌ ¸ÉÃ¥ÀðqÉAiÀiÁUÀzÉ ¸ÀévÀAvÀægÁVgÀ§ºÀÄzÁVvÀÄÛ. F

»£É߯ÉAiÀÄ°è 1947gÀ «°Ã£À PÁAiÉÄÝAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀ J¯Áè
zÉòÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¨sÁgÀvÀ MPÀÆÌlPÉÌ ¸ÉÃj¹PÉƼÀî®Ä DºÁé£À
t

¤ÃrvÀÄ. F jÃw «°Ã£ÀUÉÆAqÀªÀjUÉ ¥ÀæwAiÀiÁV gÁeÁåzÁAiÀĪÀ£ÀÄß

No

DzsÀj¹ gÁdzsÀ£ÀªÀ£ÀÄß ¤UÀ¢¥Àr¹vÀÄ. eÉÆvÉUÉ PÉ®ªÉÇAzÀÄ ¸ÀªÀ®vÀÄÛ

ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁÜ£ÀªÀiÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀºÀ EªÀjUÉ ¤ÃqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. ªÀÄÄAzÉ 1971gÀ°è
F gÁdzsÀ£À ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ ¸ÁÜ£ÀªÀiÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀPÁðgÀ gÀzÀÄÝUÉƽ¹vÀÄ. ªÀ®è¨sÀ¨sÁAiÀiï ¥ÀmÉïï
¸ÀA¸ÁÜ£ÀUÀ¼ÀÄ «°Ã£ÀUÉƼÀÄîªÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è dÄ£ÁWÀqsï, ºÉÊzÀgÁ¨Ázï
ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄÄä PÁ²äÃgÀ, F ªÀÄÆgÀÄ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀUÀ¼ÀÄ wêÀæ ¥ÀæwgÉÆÃzsÀªÀ£ÀÄß vÉÆÃjzÀªÀÅ. ‘GQÌ£À ªÀÄ£ÀĵÀå’
JAzÀÄ SÁåwAiÀiÁVzÀÝ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæxÀªÀÄ UÀȺÀªÀÄAwæ ªÀ®è¨sÀ¨sÁ¬Ä ¥ÀmÉîgÀ £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è ¨sÁgÀvÀzÀ
zÉòÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀUÀ¼À£ÀÄß «°Ã£ÀUÉƽ¸ÀĪÀ PÁAiÀÄð¨sÁgÀªÀ£ÀÄß AiÀıÀ¹éAiÀiÁV ¤ªÀð»¸À¯Á¬ÄvÀÄ.

29
 ºÉÊzÀgÁ¨Ázï : F ¸ÀA¸ÁÜ£ÀªÀÅ ¤eÁªÀÄ£À C¢üãÀzÀ°èvÀÄÛ. FvÀ£ÀÄ ¸ÀévÀAvÀæªÁUÀĽAiÀÄĪÀ
GzÉÝñÀ¢AzÀ ¨sÁgÀvÀPÉÌ ¸ÉÃgÀ®Ä ¤gÁPÀj¹zÀ£ÀÄ. EzÉà ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è PÀªÀÄÄ夸ÀÖgÀ £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è
vÉ®AUÁt gÉÊvÀgÀ ¸À±À¸ÀÛç ºÉÆÃgÁlªÀÅ ¤eÁªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ d«ÄãÁÝgÀgÀ «gÀÄzÀÞ £ÀqÉAiÀÄÄwÛvÀÄÛ. ¤eÁªÀÄ£À
PÀÆægÀ ¥ÀqÉAiÀiÁzÀ gÀeÁPÀgÀ §UÉUÉ d£ÀvÉAiÀÄ°è ªÁå¥ÀPÀ ¥ÀæwgÉÆÃzsÀ«vÀÄÛ. DUÀ ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀ
¸ÉÊ£ÀåªÀ£ÀÄß PÀ¼ÀÄ»¹ ¤eÁªÀÄ£À£ÀÄß ¸ÉÆð¹ ºÉÊzÀgÁ¨Ázï ¸ÀA¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß 1948gÀ°è ¨sÁgÀvÀzÉÆA¢UÉ
«°Ã£ÀUÉƽ¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ¸ÀgÀzÁgÀ ¥ÀmÉîgÀÄ zÀÈqsÀªÀÄ£À¹ì¤AzÀ F ©PÀÌnÖUÉ ¥ÀjºÁgÀ ¤ÃrzÀgÀÄ.
dÄ£ÁWÀqsï : EzÀgÀ £ÀªÁ§£ÀÄ vÀ£Àß ¸ÀA¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß ¥ÁQ¸ÁÛ£ÀPÉÌ ¸ÉÃj¸À®Ä EaÒ¹ «°Ã¤ÃPÀgÀt
PÁ£ÀƤUÉ ¸À» ºÁQzÀ£ÀÄ. DUÀ ¥ÀæeÉUÀ¼ÀÄ DvÀ£À «gÀÄzÀÞ ©Ã¢V½zÀgÀÄ. EzÀ£ÀÄß JzÀÄj¸À¯ÁUÀzÉ
£ÀªÁ§£ÀÄ gÁdå ©lÄÖ ¥À¯ÁAiÀÄ£À ªÀiÁrzÀ£ÀÄ. C°è£À ¢ªÁ£À ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀPÉÌ ªÀiÁrzÀ ªÀÄ£À«AiÀÄ£ÀÄß
DzsÀj¹ ¸ÉÊ£ÀåªÀ£ÀÄß PÀ¼ÀÄ»¹ ±ÁAw ¸ÁÜ¥À£É ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. 1949gÀ°è dÄ£ÁWÀqsï ¨sÁgÀvÀ MPÀÆÌlPÉÌ

d
¸ÉÃ¥ÀðqÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ.

he
dªÀÄÄä-PÁ²äÃgÀ : dªÀÄÄä-PÁ²äÃj£À gÁd£ÁVzÀÝ ºÀj¹AUï£ÀÄ ¸ÀévÀAvÀæªÁUÀĽAiÀÄ®Ä ¤zsÀðj¹zÀÝ£ÀÄ.
dªÀÄÄä PÁ²äÃgÀªÀÅ ¨sÁgÀvÀPÉÌ ¸ÉÃj ©qÀ§ºÀÄzÉA§ DAvÀPÀ¢AzÀ ¥ÁQ¸ÁÛ£ÀªÀÅ PÁ²äÃgÀ PÀtªÉAiÀÄ ªÀÄĹèA
§ÄqÀPÀlÄÖ d£ÀgÀ£ÀÄß zÁ½ ªÀiÁqÀĪÀAvÉ ¥ÀæZÉÆâ¹vÀÄ. ¥ÁQ¸ÁÛ£À ¸ÉãÉAiÀÄ ¨ÉA§°vÀ ¥ÀoÁt §ÄqÀPÀlÄÖ

is
re S
d£ÁAUÀªÀÅ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæzÉñÀPÉÌ £ÀÄUÀ먀 ¥ÀæAiÀÄwß¹ ¸ÁPÀµÀÄÖ ¥ÀæzÉñÀªÀ£ÀÄß DPÀæ«Ä¹vÀÄ. ¨sÁgÀvÀªÀÅ
ºÀj¹AUï ¨sÁgÀvÀzÀ MPÀÆÌlPÉÌ ¸ÉÃgÀ®Ä ¸ÀªÀÄäw¸ÀzÉ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÉÃ£É C°èUÉ ¥ÀæªÉò¸ÀĪÀAwgÀ°®è. D
B
bl
¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ UÀA©üÃgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß CjvÀ gÁd ºÀj¹AUÀ£ÀÄ CPÉÆÖçgï 1947gÀ°è ¨sÁgÀvÀzÀ°è PÁ²äÃgÀªÀ£ÀÄß
«°Ã£ÀUÉƽ¸À®Ä ¸À»AiÀÄ£ÀÄß ºÁQzÀ£ÀÄ. £ÀAvÀgÀ ¨sÁgÀvÀ ¸ÉãÉAiÀÄÄ ¥ÁQ¸ÁÛ£À ¨ÉA§°vÀ ¥ÀqÉAiÀÄ£ÀÄß
be T
pu
»ªÉÄänÖ¹vÀÄ. EzÉà ¸ÀAzÀA¨sÀðzÀ°è F «µÀAiÀĪÀ£ÀÄß «±Àé¸ÀA¸ÉÜUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ ºÉÆÃUÀ¯ÁAiÀÄÄÛ.
DzÀgÉ, PÁ²äÃgÀzÀ MAzÀÄ ¨sÁUÀ ¥ÁQ¸ÁÛ£ÀzÀ ªÀ±ÀzÀ°è G½¬ÄvÀÄ. EzÀgÀ «gÀÄzÀÞ ¨sÁgÀvÀªÀÅ «±Àé¸ÀA¸ÉÜUÉ
K

zÀÆgÀÄ ¸À°è¹vÀÄ. «±Àé¸ÀA¸ÉÜ PÀzÀ£À «gÁªÀÄzÀ DzÉñÀªÀ£ÀÄß d£ÀªÀj 1, 1949 gÀAzÀÄ ¤ÃrvÀÄ.
¥ÁQ¸ÁÛ£À DPÀæ«Ä¹gÀĪÀ PÁ²äÃgÀzÀ ªÁAiÀĪÀå ¥ÀæzÉñÀªÀ£ÀÄß ‘¥ÁPï DPÀæ«ÄvÀ ¥ÀæzÉñÀ’ªÉAzÀÄ FUÀ®Æ
©

PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. ¨ÉÃgɯÁè ¸ÀA¸ÁÜ£ÀUÀ¼À «°Ã£ÀQÌAvÀ PÁ²äÃgÀzÀ «°Ã£ÀªÀÅ «²µÀÖªÁVzÉ.

¥ÁArZÉÃj : ¸ÁévÀAvÀæöåzÀ £ÀAvÀgÀzÀ°è ¥sÉæAZïgÀÄ vÀªÀÄä ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼ÁzÀ ¥ÁArZÉÃj, PÁgÉÊPÀ¯ï,
ªÀiÁºÉ ªÀÄvÀÄÛ ZÀAzÀæ£ÀUÀgÀUÀ¼À ªÉÄð£À »rvÀªÀ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀĪÀj¹zÀÝgÀÄ. EªÀÅ ¨sÁgÀvÀPÉÌ ¸ÉÃgÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ
PÁAUÉæ¸ï, PÀªÀÄÄ夸ïÖ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼À £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è £ÀqÉzÀ ºÉÆÃgÁlzÀ ¥sÀ®ªÁV 1954gÀ°è
F ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ ¨sÁgÀvÀPÉÌ ¸ÉÃ¥ÀðqÉUÉÆAqÀªÀÅ. 1963gÀ°è ¥ÁArZÉÃjAiÀÄÄ ¨sÁgÀvÀzÀ PÉÃAzÁæqÀ½vÀ
¥ÀæzÉñÀªÁ¬ÄvÀÄ.
to

UÉÆêÁ : ¥ÉÇÃZÀÄðVøÀgÀ ªÀ¸ÁºÀvÀĪÁV ªÀÄÄAzÀĪÀjzÀ UÉÆêÁªÀ£ÀÄß, ¨sÁgÀvÀPÉÌ ¸ÉÃj¸ÀÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ

¤gÀAvÀgÀªÁzÀ ZÀ¼ÀªÀ½ £ÀqɬÄvÀÄ. UÉÆêÁªÀ£ÀÄß vÉgÀªÀÅUÉƽ¸À¨ÉÃPÉAzÀÄ DzÉñÀ ¤ÃrzÀgÀÆ §UÀÎzÀ
¥ÉÇÃZÀÄðVøÀgÀÄ, D¦üæPÁ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄgÉÆæ¤AzÀ ºÉaÑ£À ¸ÉÊ£ÀåªÀ£ÀÄß vÀj¹PÉÆAqÀÄ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ£ÀÄß
t

zÀªÀÄ£À ªÀiÁr C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß §®¥Àr¹PÉƼÀî®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¹zÀgÀÄ. 1955gÀ°è ¨sÁgÀvÀzÀ ««zsÀ

No

¨sÁUÀUÀ½AzÀ ¸ÀvÁåUÀæ»UÀ¼ÀÄ §AzÀÄ UÉÆêÁ¢AzÀ ªÀ¸ÁºÀvÀıÁ»UÀ¼ÀÄ vÉÆ®UÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ «ªÉÆÃZÀ£Á

ºÉÆÃgÁl ¥ÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ. 1961gÀ°è ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÉÊ£Àå ªÀÄzsÉå ¥ÀæªÉò¹ UÉÆêÁªÀ£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆArvÀÄ.
1987gÀªÀgÉUÀÆ PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉñÀªÁVzÀÝ UÉÆêÁ £ÀAvÀgÀ gÁdåªÁ¬ÄvÀÄ.
¨sÁµÁªÁgÀÄ gÁdåUÀ¼À gÀZÀ£É
¸ÁévÀAvÀæöå ºÉÆÃgÁlzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°èAiÉÄ ¥ÁægÀA¨sÀªÁzÀ F ºÉÆÃgÁl ¨sÁgÀvÀ ¸ÀévÀAvÀæUÉÆAqÀ
£ÀAvÀgÀªÀÇ ªÀÄÄAzÀĪÀgÉzÀ ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀ ¥ÀæeÁ¸ÀvÁÛvÀäPÀ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀiÁVzÉ, d£ÀjUÉ GvÀÛªÀĪÁzÀ
DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ®Ä d£ÀgÀ ¨sÁµÉAiÀÄ£ÀÄß DzsÀj¹zÀ ¨sËUÉÆýPÀ UÀrUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À¨ÉÃPÉA§

30
MvÁÛAiÀÄ wêÀæªÁVvÀÄÛ. ©ænµï ªÀÄvÀÄÛ zÉòÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀUÀ¼ÉgÀqÀgÀ®Æè d£ÀgÁqÀĪÀ ¨sÁµÉAiÀÄ°è
DqÀ½vÀ £ÀqɸÀÄwÛgÀ°®è. F »£É߯ÉAiÀÄ°è zÉñÁzÀåAvÀ ¨sÁµÁªÁgÀÄ gÁdåUÀ¼À£ÀÄß gÀa¸À¨ÉÃPÉA§ PÀÆUÀÄ
wêÀæªÁVvÀÄÛ. «±Á¯ÁAzsÀæ gÁdå gÀa¸À¨ÉÃPÉAzÀÄ DAzsÀæªÀĺÁ¸À¨sÁzÀ £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è 1952gÀ°è ¥ÉÇnÖ
²æÃgÁªÀÄÄ®Ä 58 ¢£ÀUÀ¼À G¥ÀªÁ¸À ¸ÀvÁåUÀæºÀ £Àqɹ C¸ÀĤÃVzÀ £ÀAvÀgÀ F ¨ÉÃrPÉ wêÀæ ¸ÀégÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß
¥ÀqɬÄvÀÄ. EzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀĪÁV ªÉÆzÀ® ¨sÁµÁªÁgÀÄ gÁdåªÁV 1953gÀ°è DAzsÀæ¥ÀæzÉñÀ
gÀZÀ£ÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. 1953gÀ°è ¸ÀPÁðgÀªÀÅ gÁdå ¥ÀÄ£À«ðAUÀqÀuÁ DAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß gÀa¹vÀÄ. EzÀgÀ°è
¥sÀd¯ï C° CzsÀåPÀëgÁV PÉ.JA.¥sÀtÂPÀÌgï ªÀÄvÀÄÛ ºÉZï.J£ï.PÀÄAdÄæ ¸ÀzÀ¸ÀågÁVzÀÝgÀÄ. F DAiÉÆÃUÀzÀ
ªÀgÀ¢AiÀÄAvÉ 1956gÀ°è gÁdå ¥ÀÅ£À«ðAUÀqÀuÁ PÁ£ÀÆ£ÀÄ eÁjUÉ §A¢vÀÄ. F PÁ£ÀƤ£À ¥ÀæPÁgÀ
CAzÀÄ zÉñÀzÀ°è 14 gÁdåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 6 PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ gÀZÀ£ÉAiÀiÁzÀªÀÅ.
PÀ£ÀßqÀ ªÀiÁvÀ£ÁqÀĪÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ ºÀ®ªÀÅ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀUÀ¼À°è ºÀjzÀÄ ºÀAaºÉÆÃVzÀݪÀÅ. CPÉÆÖçgï

d
24, 1947gÀ°è ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdåªÁ¬ÄvÀÄ. EvÀgÉ PÀ£ÀßqÀ ¨sÁµÁ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£ÀÄß MlÄÖUÀÆr¸ÀĪÀ

he
¨ÉÃrPɬÄlÄÖ ‘CT® PÀ£ÁðlPÀ gÁdå ¤ªÀiÁðt ¥ÀjµÀvÀÄÛ’ £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è ZÀ¼ÀªÀ½ £ÀqɬÄvÀÄ.
CAwªÀĪÁV 1956 £ÀªÉA§gï 1 gÀAzÀÄ «±Á® ‘ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdå’ªÀÅ C¹ÛvÀéPÉÌ §A¢vÀÄ. ªÀÄÄAzÉ
1973gÀ°è ‘PÀ£ÁðlPÀ’ JAzÀÄ ªÀÄgÀÄ£ÁªÀÄPÀgÀt ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. EAzÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ°è MlÄÖ 29

is
gÁdåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zɺÀ°AiÀÄÆ ¸ÉÃjzÀAvÉ 7 PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ EªÉ.
re S C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
B
bl
I. SÁ° ©lÖ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀzÀUÀ½AzÀ ¸ÀÆPÀÛ GvÀÛgÀUÀ½AzÀ ¨sÀwðªÀiÁr.
be T
pu
1. PÀA¥À¤AiÀÄ PÉÆ£ÉAiÀÄ UËgÀßgï d£ÀgÀ¯ï ___________ DVzÀÝ£ÀÄ.
K

2. ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæxÀªÀÄ UÀȺÀªÀÄAwæ ___________ DVzÀÝgÀÄ.

3. ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæxÀªÀÄ gÁµÁÖçzsÀåPÀëgÀÄ __________ .
©

4. ¥ÁArZÉÃjAiÀÄÄ ¨sÁgÀvÀzÀ PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉñÀªÁV _________gÀ°è ¸ÉÃjvÀÄ.

5. gÁdå ¥ÀÅ£À«ðAUÀqÀuÁ PÁ£ÀÆ£ÀÄ _____________ gÀ°è eÁjUÉ §A¢vÀÄ.
II. PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À°è ZÀað¹ GvÀÛgÀ §gɬÄj.
1. ¨sÁgÀvÀªÀÅ ¸ÁévÀAvÀæöåUÀ½¹zÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è JzÀÄj¹zÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÁªÀŪÀÅ?
2. ¤gÁ²ævÀgÀ ¸ÀªÀĸÉåAiÀÄ£ÀÄß zÉñÀªÀÅ ºÉÃUÉ JzÀÄj¹vÀÄ?
to

3. ¥ÁArZÉÃjAiÀÄ£ÀÄß ¥sÉæAZÀjAzÀ «ªÀÄÄPÀÛUÉƽ¹zÀ jÃwAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¹.

4. UÉÆêÁªÀ£ÀÄß ¥ÉÇÃZÀÄðVøÀjAzÀ ºÉÃUÉ ªÀÄÄPÀÛUÉƽ¸À¯Á¬ÄvÀÄ?
5. ¨sÁµÁªÁgÀÄ ¥ÁæAvÀåUÀ¼À «AUÀqÀuÁ PÀæªÀĪÀ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ §gɬÄj.
t

III. ZÀlĪÀnPÉ :
No

1. ¨sÁgÀvÀzÀ ¨sÀÆ¥ÀlªÀ£ÀÄß ©r¹, gÁdåUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹.

IV. AiÉÆÃd£É :
1. ¨sÁgÀvÀzÀ°ègÀĪÀ ¥Àæw gÁdåUÀ¼À ªÀiÁvÀȨsÁµÉ, gÁdzsÁ¤UÀ¼À ¥ÀnÖ ¹zÀÞ¥Àr¹.
2. £ÀªÀÄä £ÉgÉ gÁdåUÀ¼À ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ «±ÉõÀvÉAiÀÄ §UÉÎ ²PÀëPÀgÀ £ÉgÀ«¤AzÀ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀeÁð®zÀ
£ÉgÀ«¤AzÀ ªÀgÀ¢ ¹zÀÞ¥Àr¹.
****
31
 CzsÁåAiÀÄ -10
20£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ gÁdQÃAiÀÄ DAiÀiÁªÀÄUÀ¼ÀÄ
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.
• ¥ÀæxÀªÀÄ ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞ • gÀµÁå PÁæAw
• ¸ÀªÁð¢üPÁjUÀ¼À GzÀAiÀÄ • JgÀqÀ£Éà ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞ
• aãÁzÀ PÁæAw • ²ÃvÀ®¸ÀªÀÄgÀ

d
• CªÉÄjPÁzÀ GzÀAiÀÄ

he
¥ÀæxÀªÀÄ ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞ
1914PÀÆÌ »AzÉ AiÀÄÄgÉÆæ£À ¥À槮 gÁµÀÖçUÀ¼ÁzÀ ©æl£ï, dªÀÄð¤, ¥sÁæ£ïì, El°,

is
D¸ÉÆÖçÃ-ºÀAUÉÃjAiÀÄ£ï ¸ÁªÀiÁædå ªÀÄvÀÄÛ gÀµÁå ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯É »rvÀ ¸Á¢ü¸ÀĪÀ PÁgÀtPÁÌV
re S
¤gÀAvÀgÀªÁzÀ ¸ÀAWÀµÀðzÀ°èzÀݪÀÅ. PÉÊUÁjPÁ PÁæAw ªÀÄvÀÄÛ £ÀÆvÀ£À C«µÁÌgÀUÀ¼ÀÄ AiÀÄÄgÉÆæ£À
B
bl
zÉñÀUÀ¼À°è wêÀæªÁzÀ ¥ÉÊ¥ÉÇÃnAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀȶֹzÀªÀÅ. ¨sÁgÀvÀªÀ£ÀÆß M¼ÀUÉÆAqÀÄ dUÀwÛ£À £ÀÆgÁgÀÄ
zÉñÀUÀ¼À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ C°è£À ¸ÀA¥À£ÀÆ䮪À£ÀÄß PÀ§½¸À¨ÉÃPÉA§ zÀÄgÁ¯ÉÆÃZÀ£É¬ÄAzÀ
be T
pu
F AiÀÄÄgÉÆæAiÀÄ£ï zÉñÀUÀ¼ÀÄ ªÀ¸ÁºÀvÀÄ«£À ¸ÀAZÀ£ÀÄß gÀƦ¹zÀªÀÅ. F ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è GAmÁzÀ
K

¸ÀAQÃtð M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ ¨sËUÉÆýPÀ UÀrUÀ¼À ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß dé®AvÀUÉƽ¹zÀªÀÅ. EzÀÄ AiÀÄÄgÉÆæ£À

§¯ÁqsÀå zÉñÀUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ±ÀQÛ ¸ÀªÀÄvÉÆî£ÀªÀ£ÀÄß KgÀÄ¥ÉÃgÀÄ ªÀiÁqÀÄwÛvÀÄÛ.
©

EzÀjAzÁV ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ §¯ÁqsÀå gÁµÀÖçªÀÇ CwAiÀiÁzÀ «Ä°ljÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß ªÀiÁrvÀÄ.

C£ÉÃPÀ ªÉÄÊwæPÀÆlUÀ¼ÀÄ K¥ÀðlÖªÀÅ. CwAiÀiÁzÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉAiÀÄÄ C®è°è ¨É¼É¬ÄvÀÄ. ¸ÁªÀiÁædåªÁzÀzÀ
¤ÃwUÀ¼ÀÄ §®UÉÆAqÀªÀÅ. ªÉÆzÀ® ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞªÀÅ F zÉñÀUÀ¼À£ÀÄß JgÀqÀÄ «gÀÄzÀÞ §tUÀ¼À£ÁßV
«¨sÀf¹vÀÄ. ©æl£ï, ¥sÁæ£ïì ªÀÄvÀÄÛ gÀµÁå PÀzÀ£À ¨ÁAzsÀªÀåvÀæAiÀÄ (Triple Entente) ªÉÄÊwæPÀÆl
J¤¹zÀgÉ dªÀÄð¤, D¹ÖçAiÀiÁ-ºÀAUÉÃj ªÀÄvÀÄÛ El° PÀzÀ£À ¸ËºÁzÀðvÀæAiÀÄ (Triple Alliance)
ªÉÄÊwæPÀÆlªÀÀ£ÀÄß gÀa¹PÉÆAqÀªÀÅ. ¸Àé®àPÁ®zÀ¯Éèà El° «gÉÆâü §tPÉÌ ¸ÉÃjPÉÆArvÀÄ. AiÀÄÄzÀÞ
to

¨É¼ÉzÀAvɯÁè UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À°è §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÁzÀªÀÅ.

ªÉÆzÀ® ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞ 1914 jAzÀ 1918gÀªÀgÉUÉ £ÀqɬÄvÀÄ. AiÀÄÄzÀÞ ¥ÁægÀA¨sÀªÁUÀĪÀÅzÀPÉÌ vÀPÀëtzÀ
t

PÁgÀtªÉAzÀgÉ, dįÉÊ 28 gÀAzÀÄ D¹ÖçAiÀiÁzÀ gÁdPÀĪÀiÁgÀ DPïðqÀÆåPï ¥sÁæ¤ì¸ï ¥sÀrð£ÉAqï£À

No

ºÀvÉåAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. F WÀl£ÉAiÀÄÄ D¹ÖçÃAiÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ ¸À©ðAiÀiÁ zÉñÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ vÀPÀëtªÉà ©PÀÌlÖ£ÀÄß

¸ÀȶֹvÀÄ.
AiÀÄÄzÀÞzÀ ¥ÁægÀA¨sÀzÀ°è CªÉÄjPÀ vÀl¸ÀܪÁVvÀÄÛ. gÀµÁå dªÀÄð¤AiÀÄ «gÀÄzÀÞªÁVvÀÄÛ. AiÀÄÄzÀÞ
PÉÆ£É ºÀAvÀ vÀ®Ä¥ÀŪÁUÀ ¥Àj¹Üw §zÀ¯Á¬ÄvÀÄ. CªÉÄjPÀªÀÅ ©æl£ï ªÀÄvÀÄÛ ¥sÁæ£ïì eÉÆvÉ ¸ÉÃjvÀÄ.
£ÀªÉA§gï 1917gÀ°è gÀµÁåzÀ°è ¸ÀªÀiÁdªÁ¢ PÁæAw ¸ÀA¨sÀ«¹ dªÀÄð¤AiÉÆA¢UÉ AiÀÄÄzÀÞ ¤®ÄUÀqÉ
M¥ÀàAzÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁrPÉÆAqÀÄ AiÀÄÄzÀÞ¢AzÀ »AzÉ ¸Àj¬ÄvÀÄ. ªÉÄÊwæ§tzÀ zÁ½UÀ½AzÀ ddðjvÀªÁzÀ
dªÀÄð¤ AiÀÄÄzÀÞªÀ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀĪÀj¸À¯ÁUÀzÉ ¸ÉÆïÉƦàPÉÆArvÀÄ.
32
 ªÉÄÊwæPÀÆlªÀÅ 1919gÀ°è «±ÉõÀªÁV dªÀÄð¤UÉ CvÀåAvÀ CªÀªÀiÁ£ÀPÁjAiÀiÁzÀ ªÀ¸ÉÊð¯ïì M¥ÀàAzÀPÉÌ
¸À» ºÁQvÀÄ. D¸ÉÆÖçÃ-ºÀAUÉÃj ªÀÄvÀÄÛ DmÉÆêÀÄ£ï ¸ÁªÀiÁædåUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä C¹ÛvÀé PÀ¼ÉzÀÄPÉÆAqÀªÀÅ.
dªÀÄð¤ vÀ£Àß ºÉaÑ£À ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£ÀÄß PÀ¼ÉzÀÄPÉÆArvÀÄ. AiÀÄÄgÉÆæ£À ¨sÀÆ¥ÀlªÉà §zÀ¯ÁV ºÉÆìÄvÀÄ.
ºÀ®ªÁgÀÄ ¸ÀtÚ ¸ÀévÀAvÀæ gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ C¹ÛvÀéPÉÌ §AzÀªÀÅ. ªÀÄÄA¢£À ¢£ÀUÀ¼À°è ¸ÀA¨sÀªÀ¤ÃAiÀÄ AiÀÄÄzÀÞUÀ¼À£ÀÄß
vÀqÉAiÀÄĪÀ zÀȶ֬ÄAzÀ gÁµÀÖç¸ÀAWÀ (°ÃUï D¥sï £ÉõÀ£ïì) 1919gÀ°è gÀZÀ£ÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. ¸ÉÆÃvÀ
gÁµÀÖçUÀ¼ÉƼÀUÉ ¨É¼ÉzÀ CªÀªÀiÁ£ÀPÀgÀ ¨sÁªÀ£ÉUÀ¼ÀÄ GUÀæ gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉUÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. dªÀÄð¤AiÀÄ
ªÉÄÃ¯É ºÉÃgÀ¯ÁzÀ AiÀÄÄzÀÞ£ÀµÀÖ ¥ÀjºÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ wêÀiÁð£ÀUÀ¼ÀÄ C°è£À d£ÀgÀ ªÉÄÃ¯É ¥ÀjuÁªÀÄ
©ÃjzÀªÀÅ. ¤gÀÄzÉÆåÃUÀ, §qÀvÀ£À, ¨É¼ÀªÀtÂUÉ PÀĹvÀ¢AzÀ GAmÁzÀ CvÀȦÛAiÀÄ£ÀÄß dªÀÄð£ï
PÉÊUÁjPÉÆÃzÀå«ÄUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ¯Á¨sÀPÁÌV §¼À¹PÉÆAqÀgÀÄ. JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ¥Àæ¥ÀAZÀ AiÀÄÄzÀÞPÉÌ PÁgÀtªÁzÀ

d
»lègï£ÀAvÀºÀ ¸ÀªÁð¢üPÁjAiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ EzÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁrvÀÄ. ©æl£ï, ¥sÁæ£ïì, dªÀÄð¤

he
ªÀÄvÀÄÛ CªÉÄjPÀzÀ ±À¸ÁÛç¸ÀÛç vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀ ªÁå¥ÁgÀ¸ÀÜgÀÄ C¥ÁgÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¯Á¨sÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁrzÀgÀÄ.
¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° : ªÉÆzÀ® ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞzÀ°è JgÀqÀÆ §tUÀ¼À £ÁUÀjPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉʤPÀgÀÆ

is
¸ÉÃjzÀAvÉ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 1,00,00,000 d£À ¥Áæt PÀ¼ÉzÀÄPÉÆAqÀgÀÄ. 2,00,00,000 d£À UÁAiÀÄUÉÆAqÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
re S
35,00,000 d£À ±Á±ÀévÀªÁV CAUÀ«PÀ®gÁzÀgÀÄ. AiÀiÁªÀÅzÉà AiÀÄÄzÀÞzÀ jÃwAiÀÄ°è ªÉÆzÀ® ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞªÀÇ
B
bl
¸ÀºÀ PÉ®ªÀgÀ ¯Á¨sÀPÁÌV ¥ÉÊ¥ÉÇÃn¬ÄAzÀ £ÀqɬÄvÀÄ. DzÀgÉ C¥ÁgÀªÁzÀ ¸ÁªÀÅ-£ÉÆêÀÅUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¨sÀ«¹zÀªÀÅ.
be T
gÀµÁå PÁæAw
pu
gÀµÁå dUÀwÛ£À G½zÀ J¯Áè zÉñÀUÀ½VAvÀ®Æ «¹ÛÃtðzÀ°è zÉÆqÀØzÀÄ. 19£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è
K

gÀµÁåªÀ£ÀÄß gÀhiÁgï zÉÆgÉUÀ¼ÀÄ D¼ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. CªÀgÀÄ vÀªÀÄä PɼÀVzÀÝ PÀİãÀgÀÄ, d«ÄãÁÝgÀgÀÄ gÉÊvÀgÀ£ÀÄß
ªÀÄvÀÄÛ §qÀªÀgÀ£ÀÄß wêÀæªÁV ±ÉÆö¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ¸ÀtÚzÁV ¨É¼ÉAiÀÄÄwÛzÀÝ §AqÀªÁ¼ÀzÁgÀgÀÄ PÁ«ÄðPÀgÀ£ÀÄß
©

ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀgÀ£ÀÄß ±ÉÆö¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. gÀhiÁgï ZÀPÀæªÀwðUÀ¼À D½éPɬÄAzÀ d£ÀgÀÄ vÀÄA¨Á ¨ÉøÀwÛzÀÝgÀÄ.

gÀhiÁgï±Á»AiÀÄ£ÀÄß gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉUÀ¼À eÉ樀 JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄwÛvÀÄÛ. 1905gÀ°è d¥Á£ï£ÀAvÀºÀ ¥ÀÅlÖ
zÉñÀ gÀµÁåªÀ£ÀÄß ¸ÉÆð¹zÀÄÝ zÉñÀzÉƼÀUÉ gÀhiÁgï zÉÆgÉUÀ¼À «gÀÄzÀÞ ªÁå¥ÀPÀªÁzÀ ¥ÀæwgÉÆÃzsÀªÀ£ÀÄß
J©â¹vÀÄ. EzÀjAzÁV C£ÉÃPÀ zÀAUÉUÀ¼ÀÄ £ÀqÉzÀªÀÅ. PÁ«ÄðPÀgÀÄ ¸ÁªÀðwæPÀ ªÀÄĵÀÌgÀPÉÌ PÀgÉ ¤ÃrzÀgÀÄ.
PÁSÁð£ÉUÀ¼À PÁ«ÄðPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÀ½îUÀ¼À gÉÊvÀgÀÄ ±À¸ÀÛçUÀ¼À£ÀÄß »rzÀÄ ºÉÆÃgÁrzÀgÀÄ. EzÀ£ÀÄß
gÀhiÁgï£À ¸ÉÊ£Àå ¤zÀðAiÀĪÁV ºÀwÛQÌvÀÄ. EzÀgÀ C£ÀĨsÀªÀzÀ°è ªÀÄÄAzÉ ªÁèr«Ägï E°Zï ¯É¤£ï
to

gÉÊvÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁ«ÄðPÀjUÉ PÁæAwPÁj ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£ÀªÀ£ÀÄß ¤ÃrzÀgÀÄ. EzÀjAzÁV zÀÄrAiÀÄĪÀ

d£À ºÉÆÃgÁlUÀ¼À°è ºÉZÉÑZÀÄÑ vÉÆqÀV¹PÉÆAqÀgÀÄ. EzÉà ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ¯É¤£ï zÉñÀ ¨sÀæµÀÖ£ÁVzÀÝ£ÀÄ.
ªÀÄĵÀÌgÀUÀ¼À wêÀævÉ ºÉZÁÑV gÀµÁåzÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ zÉÆgÉ JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ¤PÉÆî¸ï£ÀÄ zÉñÀ vÀåf¹
t

NrºÉÆÃzÀ£ÀÄ. EzÀ£Éßà 1917gÀ ‘¥sɧæªÀj PÁæAw’ J£ÀÄßvÁÛgÉ. C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß GzÁgÀªÁ¢UÀ¼ÁzÀ

No

‘ªÉÄ£Àê«Pï’gÀÀÄ ¥ÀqÉzÀÄPÉÆAqÀgÀÄ. EªÀgÀÄ gÀµÁåªÀ£ÀÄß ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé UÀtgÁdåªÉAzÀÄ WÉÆö¹zÀgÀÄ.

D PÁ®PÉÌ zÉñÀ¨sÀæµÀÖgÁVzÀÝ ¯É¤£ï ªÁ¥À¸ï gÀµÁåUÉ §AzÀÄ d£ÀjUÉ ¸ÀgÀ¼ÀªÁzÀ ‘±ÁAw,
DºÁgÀ, ¨sÀÆ«Ä’ JA§ d£À¥ÀgÀ WÉÆõÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrzÀgÀÄ. EzÀPÉÌ PÁ«ÄðPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ UÁæ«ÄÃt
§qÀªÀgÀÄ ªÁå¥ÀPÀªÁV ¸ÀàA¢¹zÀgÀÄ. zÀÄrªÉÄUÁgÀgÀ ¥ÀPÀëzÀªÀgÁzÀ ‘¨ÉÆ®ê«Pï’gÀ £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è 1917gÀ
CPÉÆÖçgï£À°è PÁæAw ¸ÀA¨sÀ«¹vÀÄ. ¯É¤£ï PÁæAw ¥ÀqÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÃj CPÉÆÖçgï 7 gÀAzÀÄ gÀµÁåªÀ£ÀÄß
¸ÀªÀiÁdªÁ¢ UÀtgÁdå JAzÀÄ WÉÆõÀuÉ ªÀiÁrzÀgÀÄ. EzÀ£Éß gÀµÁåzÀ ‘CPÉÆÖçgï PÁæAw’ J£ÀÄßvÁÛgÉ.
¯É¤£ï gÀµÀå£ï ¸ÀPÁðgÀzÀ CzsÀåPÀëgÁzÀgÀÄ.
33
 ¯É¤£ï CzsÀåPÀëgÁzÀ PÀÆqÀ¯Éà J¯Áè ¨sÀÆ«Ä gÉÊvÀjUÉ ¸ÉÃjzÀÄÝ JAzÀÄ
WÉÆö¹zÀgÀÄ. J¯Áè gÀµÀå£ÀßjUÀÆ GavÀªÁzÀ ²PÀët, QæÃqÉ, DgÉÆÃUÀå, ªÀ¸Àw
¤ÃqÀĪÀAvÀºÀ DyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß eÁj ªÀiÁrzÀgÀÄ.
PÁ¯ïð ªÀiÁPïìð£À ªÉÊeÁÕ¤PÀ ¸ÀªÀiÁdªÁzÀzÀ aAvÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÁæAiÉÆÃVPÀªÁV
ªÉÆzÀ® ¨ÁjUÉ eÁj ªÀiÁrzÀÄÝ ¯É¤£ï. EzÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀPÀÄ®zÀ EwºÁ¸ÀzÀ°è
PÀAqÀjAiÀÄzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¥ÀzÀÞwAiÀiÁVvÀÄÛ. 1924gÀ°è ¯É¤£ï, EzÀ£ÀÄß ¨É¼É¸ÀĪÀ
ºÀAvÀzÀ°è ¤zsÀ£ÀgÁzÀgÀÄ.
£ÀAvÀgÀ gÀµÁåzÀ CzsÀåPÀë£ÁzÀ eÉÆøɥsï ¸ÁÖ°£ï gÀµÁåªÀ£ÀÄß CªÉÄjPÀPÉÌ
¸ÀªÁ¯ÁUÀĪÀAvÉ ¤ªÀiÁðt ªÀiÁqÀĪÀ°è ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæ ªÀ»¹zÀ£ÀÄ. FvÀ ¯É¤£ï

d
eÁjUÉƽ¹zÀ ¥ÀAZÀªÁ¶ðPÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ gÀµÁåzÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ ¥ÀxÀªÀ£Éßà §zÀ¯Á¬Ä¹vÀÄ.

he
gÀµÁå ¨ÁºÁåPÁ±À «eÁÕ£ÀzÀ°è «±ÀézÀ ªÉÆzÀ® ªÀiÁ£ÀªÀ¸À»vÀ G¥ÀUÀæºÀªÀ£ÀÄß GqÁªÀuÉ ªÀiÁrvÀÄ.
AiÀÄÆjUÀUÁj£ï dUÀwÛ£À ªÉÆzÀ® UÀUÀ£ÀAiÀiÁwæAiÀiÁzÀ. ¨sÁgÀvÀªÀÅ ¸ÁévÀAvÁæöå£ÀAvÀgÀ ¥ÀAZÀªÁ¶ðPÀ
AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ªÀiÁzÀjAiÀÄ£ÀÄß gÀµÁå¢AzÀ¯Éà ¥ÀqɬÄvÀÄ. JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ gÀµÁå

is
re S
¸ÀªÀiÁdªÁ¢ zÉñÀUÀ¼À §tzÀ £ÁAiÀÄPÀvÀé ªÀ»¹vÀÄ. KµÁå, D¦üæPÁ ªÀÄvÀÄÛ zÀQët CªÉÄjPÀzÀ zÉñÀUÀ¼À
«ªÉÆÃZÀ£Á ºÉÆÃgÁlUÀ½UÉ ¨ÉA§®ªÀ£ÀÄß ¤ÃrvÀÄ. gÀµÁåªÀ£ÀÄß §°µÀ× zÉñÀªÀ£ÁßV¸ÀĪÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è
B
bl
¸ÁÖ°£ï ºÀ®ªÁgÀÄ vÀ¥ÀÅàUÀ¼À£ÀÄß J¸ÀVzÀ£ÀÄ. ¸ÀªÀiÁdªÁ¢ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀéªÀ£ÀÄß UÀnÖUÉƽ¸ÀĪÀ PÉ®¸À
be T
¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀªÁV DUÀ°®è. ¥ÀjuÁªÀĪÁV PÁæAwUÉ «gÀÄzÀÞªÁzÀ ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ ¥À槮ªÁUÀÄvÁÛ §AzÀªÀÅ.
pu
1985gÀ°è UÁè¸ï£ÉÆøïÛ (Glasnost-ªÀÄÄPÀÛvÉ) ªÀÄvÀÄÛ 1987gÀ°è ¥ÉgɸÉÆÛç¬ÄPÀ (Perestroika-
K

¥ÀÅ£Àgï¸ÀAWÀl£É) JA§ ºÉ¸Àj£À°è ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß CA¢£À ¸ÉÆëAiÀÄvï MPÀÆÌlzÀÀ CzsÀåPÀëgÁzÀ

UÉÆçðZɪï eÁj ªÀiÁrzÀ £ÀAvÀgÀ gÀµÁåzÀ°è ¸ÀªÀiÁdªÁ¢ ªÀåªÀ¸ÉÜ PÀĹzÀÄ ¸ÉÆëAiÀÄvï MPÀÆÌl
©

«WÀl£ÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ.
¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
¥ÉgɸÉÆÖçìÄPÁ ºÁUÀÆ UÁè¸ï£ÉÆøïÛ : ¸ÉÆëAiÀÄvï PÀªÀÄÄ夸ïÖ ¥ÀPÀëªÀÅ ªÀÄAr¹zÀ ¸ÀªÀÄUÀæ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼ÀÄ,
zÉñÀzÀ C©üªÀÈ¢Þ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀézÀ D¯ÉÆÃZÀ£ÉAiÀÄAvÀºÀ ¥Àæ¸ÁÛªÀUÀ¼À£ÀÄß UÉÆçðZɪïgÀªÀgÀÄ d£ÀvÉAiÀÄ
§½ PÉÆAqÉÆAiÀÄå®Ä JgÀqÀÄ ¥ÀzÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹zÀgÀÄ. D ¥ÀzÀUÀ¼Éà ¥ÉgɸÉÆÖçìÄPÁ ªÀÄvÀÄÛ UÁè¸ï£ÉÆøÀÛ.
to

¥ÉgɸÉÆÖçìÄPÁ JAzÀgÉ - ‘¥ÀÅ£Àgï gÀZÀ£É’ JAzÀxÀð

UÁè¸ï£ÉÆøÀÛ JAzÀgÉ - ‘ªÀÄÄPÀÛvÉ’ JAzÀxÀð
t

¸ÀªÁð¢üPÁjUÀ¼ÀÄ
No

»lègï : ªÉÆzÀ® ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ GAmÁzÀ ¥Àj¹ÜwAiÀÄÄ dªÀÄð¤AiÀÄ°è »lègï ªÀÄvÀÄÛ

El°AiÀÄ°è ªÀÄĸÉÆ°¤AiÀÄ ¸ÀªÁð¢üPÁgÀUÀ¼À£ÀÄß C¹ÛvÀéPÉÌ vÀA¢vÀÄ. »lègï dªÀÄð¤AiÀÄ bÁ£Àì®gï
DV, £ÀAvÀgÀ CzsÀåPÀë »AqÉ£ï§Uïð ¤zsÀ£ÀzÀ £ÀAvÀgÀ ¸ÀªÁð¢üPÁjAiÀiÁzÀ£ÀÄ. »lègï ¥sÀÆågÀgï
DzÀ£ÀÄ. »lègï ¥Áæ§®å ¥ÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀgÀ ªÉüÉUÉ dªÀÄð¤AiÀÄ°è PÀªÀÄÄ夸ÀÖgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÆöAiÀÄ°¸ÀÖgÀÄ
§°µÀ×gÁVzÀÝgÀÄ. F »£É߯ÉAiÀÄ°è dªÀÄð£ï GzÀå«ÄUÀ¼À ¸ÀA¥ÀÇtð ¸ÀºÁAiÀĪÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀ
»lègï EªÀgÀ£ÀÄß zÀªÀĤ¹zÀ£ÀÄ. PÁ«ÄðPÀ ¸ÀAWÀUÀ¼À£ÀÄß gÀzÀÄÝUÉƽ¹zÀ£ÀÄ. gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀëUÀ¼À£ÀÄß
¤µÉâü¹zÀ£ÀÄ. £Áf ¥ÀPÀë KPÉÊPÀ gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀëªÉAzÀÄ WÉÆö¹zÀ£ÀÄ.

34
 AiÉĺÀÆ¢UÀ¼ÀÄ dUÀvÀÛ£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸ÀÄvÁÛgÉA§ ¨sÀAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
HºÁvÀäPÀªÁzÀ «ZÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ©wÛ d£ÀgÀ£ÀÄß ©üÃwUÉƼÀ¥Àr¹zÀ£ÀÄ.
dUÀwÛ£À°è dªÀÄð£ï DAiÀÄð d£ÁAUÀªÉà ±ÉæõÀתÉA§ d£ÁAUÀ
ªÁzÀªÀ£ÀÄß ªÀÄÄA¢lÄÖ ¥À槮ªÁV ¨É¼ÉzÀ£ÀÄ. EªÉ®èªÀ£ÀÆß ªÀiÁqÀ®Ä
»lègï C£ÀĸÀj¹zÀÄÝ £ÁfªÁzÀ. EzÀgÀ ¸ÁgÁA±ÀªÉãÉAzÀgÉ -
dUÀwÛ£À°è ±ÉæõÀתÁzÀ d£ÁAUÀªÉAzÀgÉ DAiÀÄð dªÀÄð£ï d£ÁAUÀ.
dUÀvÀÛ£ÀÄß D½éPÉ ªÀiÁqÀ®Ä PÉêÀ® dªÀÄð£ÀßgÀÄ ªÀiÁvÀæ AiÉÆÃUÀågÀÄ.
G½zÀ d£ÁAUÀUÀ¼ÀÄ PÉêÀ® D½¹PÉƼÀî®Ä ªÀiÁvÀæ AiÉÆÃUÀågÀÄ.
dªÀÄð£ÀßgÀ J¯Áè ¸ÀªÀĸÉåUÀ½UÉ AiÉĺÀÆ¢UÀ¼Éà PÁgÀt. EªÀgÀ

d
eÉÆvÉUÉ PÀªÀÄÄ夸ÀÖgÀÄ, PÁåxÉÆðPïgÀÄ, ¸ÉÆöAiÀÄ°¸ÀÖgÀÄ PÀÆqÁ

he
PÁgÀt. EªÀgÀÄ §zÀÄPÀ®Ä AiÉÆÃUÀågÀ®è F jÃwAiÀiÁV gÀÆ¥ÀÅUÉÆAqÀ
GUÀæ gÁ¶ÖçÃAiÀĪÁzÀªÀÅ CvÀåAvÀ CªÀiÁ£ÀĵÀªÁV eÁjUÉ §A¢vÀÄ. »lègï
d£ÁAVÃAiÀÄ zÉéõÀªÀ£ÀÄß ¥Àæ¸ÁgÀ ªÀiÁqÀ®Ä ‘UÉÆèɯïì’ JA§

is
re S
«±ÉõÀªÁzÀ ªÀÄAwæAiÀÄ£ÀÄß £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁrzÀÝ£ÀÄ. UÀ®¨sÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁr d£ÀgÀ°è ©üÃwAiÀÄ£ÀÄß ºÀÄnÖ¸À®Ä
‘§ÆzÀÄ CAVzÀ¼À’ (Brown Shirts) JA§ PËæAiÀÄð¥ÀqÉAiÉÆAzÀ£ÀÄß gÀa¹zÀÝ£ÀÄ.
B
bl
F ¤nÖ£À°è »lègï £ÀqɹzÀ ¸ÁªÀÄÆ»PÀ PÉƯÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÀgÀªÉÄÃzsÀUÀ¼ÀÄ ZÀjvÉæAiÀÄ°è CvÀåAvÀ
be T
pu
PÀÄSÁåwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉ¢ªÉ. MAzÀÄ CAzÁf£À ¥ÀæPÁgÀ 6 «Ä°AiÀÄ£ï AiÉĺÀÆ¢UÀ¼À£ÀÄß, PÉÆÃnUÀÆ
ºÉZÀÄÑ EvÀgÉ d£ÀgÀ£ÀÄß PÉÆ°è¹zÀ£ÀÄ. EªÀ£À ¸ÁªÀÄÆ»PÀ PÀUÉÆίÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉƯÉÆPÁ¸ïÖ(Holocaust)
K

JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ. 1935gÀ°è £ÀÆågÉA§Uïð PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß »lègï eÁjUÉƽ¹zÀ£ÀÄ. Hl,

©

¤ÃgÀÄ AiÀiÁªÀÅzÀ£ÀÆß ¤ÃqÀzÉ UÀįÁªÀÄgÀ jÃwAiÀÄ°è zÀÄr¹PÉƼÀÄîªÀ ‘PÁ£ÉìAmÉæõÀ£ï PÁåA¥ïì’

(Concentration Camps)UÀ¼ÀÄ, UÁ½ ¨É¼ÀQ®èzÀ UÁå¸ï bÉÃA§gïUÀ¼À°è d£ÀgÀ£ÀÄß £ÀÆQ «µÀUÁ½
©lÄÖ PÉÆ®ÄèwÛzÀÝ£ÀÄ. EzÉà C®èzÉ ¸ÁªÀÄÆ»PÀªÁV UÀÄArlÄÖ PÉÆ®ÄèªÀÅzÀÄ, (Mass Shootings)
»ÃUÉ ºÀ®ªÀÅ jÃwUÀ¼À°è £ÀgÀªÉÄÃzsÀªÀ£ÀÄß £ÀqɹzÀ£ÀÄ. F jÃwAiÀiÁV ªÀÄPÀ̼ɣÀßzÉ, ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÉ£ÀßzÉ,
ªÀÄÄzÀÄPÀgÉ£ÀßzÉ J®ègÀ£ÀÆß ¸ÁªÀÄÆ»PÀªÁV PÉÆ®è®Ä «±ÉõÀ ¥ÀqÉUÀ¼À£ÀÄß gÀƦ¹zÀ£ÀÄ. Erà ¥Àæ¨sÀÄvÀé
AiÀÄAvÀæªÀ£ÀÄß £ÀgÀªÉÄÃzsÀ £ÀqɸÀ®Ä §¼À¹zÀ£ÀÄ. dUÀvÀÛ£Éßà UÉ®è¨ÉÃPÉA§ ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄð£ÀßgÀ DAiÀÄð
to

d£ÁAVÃAiÀÄ ±ÉæõÀ×vÉAiÀÄ£ÀÄß eÁjUÉƽ¸À¨ÉÃPÉA§ ªÀĺÀvÁéPÁAPÉëAiÉÄà JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞPÉÌ

ªÀÄÄRå PÁgÀtUÀ¼À¯ÉÆèAzÁ¬ÄvÀÄ. »lègï£À d£ÁAVÃAiÀÄ zÉéõÀzÀ CzsÁåAiÀĪÀÅ AiÀÄÄzÀÞzÀ°è CªÀ£À
¸Á«£ÉÆA¢UÉ CAvÀåªÁ¬ÄvÀÄ.
t

ªÀÄĸÉÆð¤ : 20£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ DgÀA¨sÀzÀ AiÀÄÄgÉÆæ£À°è ªÀÄÆr§AzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ

No

ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼ÀÄ, ªÉÆzÀ® ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞzÀ zÀĵÀàjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÀµÀå£ï PÁæAwAiÀÄ »£É߯ÉAiÀÄ°è

¥ÀæwUÁ«Ä gÁdQÃAiÀĪÁV ªÀÄĸÉÆð¤AiÀÄ ¥sÁ幸ïÖªÁzÀ ¨É¼ÉzÀÄ §A¢vÀÄ. GUÀæ gÁ¶ÖçÃAiÀĪÁzÀ,
¥ÀgÀQÃAiÀÄ ±ÀQÛUÀ¼À £Á±À, »A¸ÉAiÀÄ ªÉʨsÀ«ÃPÀgÀt, d£ÁAVÃAiÀÄ ±ÉæõÀ×vÉ, ¸ÁªÀiÁædåªÁzÀzÀ «¸ÀÛgÀuÉ,
£ÀgÀªÉÄÃzsÀUÀ½UÉ ¨ÉA§®, EªÀÅ ¥sÁ幸ïÖªÁzÀzÀ ®PÀëtUÀ¼ÁVzÀݪÀÅ.
1922 jAzÀ 1943gÀªÀgÉUÉ El°AiÀÄ ¥ÀæzsÁ¤AiÀiÁVzÀÝ ªÀÄĸÉÆ𤠑gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥sÁ幸ïÖ
¥ÀPÀë’zÀ ¸ÁÜ¥ÀPÀ. 1925gÀ°è El°AiÀÄ°è ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀéªÀ£ÀÄß «¸Àdð£É ªÀiÁr PÁ£ÀÆ£ÀħzÀÞªÁVAiÉÄÃ

35
¸ÀªÁð¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉÆAqÀ£ÀÄ. vÀ£Àß UÀÄ¥ÀÛ ¥ÉǰøÀgÀ ªÀÄÄSÁAvÀgÀ J¯Áè gÁdQÃAiÀÄ
«gÉÆâüUÀ¼À£ÀÄß £Á±À ªÀiÁrzÀ£ÀÄ. PÁ«ÄðPÀgÀ ªÀÄĵÀÌgÀUÀ¼À£ÀÄß ¤µÉâü¹zÀ£ÀÄ. KPÀ¥ÀPÀëzÀ
¸ÀªÁð¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ¸Áܦ¹zÀ£ÀÄ. »lègÀ£À eÉÆvÉUÀÆr JgÀqÀ£Éà AiÀÄÄzÀÞzÀ°è ®PÁëAvÀgÀ d£ÀgÀ ¸Á«UÉ
PÁgÀt£ÁzÀ£ÀÄ. 1945gÀ°è EªÀ£À£ÀÄß ºÀvÉå ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ.
JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞ
ªÉÆzÀ® ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞzÀ zÀÄgÀAvÀªÀ£ÀÄß, ¸ÁªÀÅ-£ÉÆêÀÅUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄgÉAiÀÄĪÀ ªÀÄÄ£ÀߪÉà JgÀqÀ£ÉAiÀÄ
ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞªÀÅ 1939gÀ ¸É¥ÉÖA§gï 1gÀAzÀÄ £Áf dªÀÄð¤AiÀÄÄ ¥ÉÇïÉAr£À ªÉÄÃ¯É zÁ½
ªÀiÁqÀĪÀÅzÀgÉÆA¢UÉ ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. JgÀqÀ£Éà ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞªÀÅ §ºÀıÀB ªÀiÁ£ÀªÀ£À ZÀjvÉæAiÀÄ°è

d
£ÀqÉ¢gÀ§ºÀÄzÁzÀ AiÀÄÄzÀÞUÀ¼À¯Éèà CvÀåAvÀ §ÈºÀvÁÛzÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §§ðgÀªÁzÀÄzÀÄ. 30PÀÆÌ ºÉZÀÄÑ

he
zÉñÀUÀ¼ÀÄ F AiÀÄÄzÀÞzÀ°è £ÉÃgÀªÁV ¨sÁUÀªÀ»¹zÀݪÀÅ. EzÀÄ 1939 jAzÀ 1945 gÀªÀgÉUÀÆ £ÀqɬÄvÀÄ.
²æêÀÄAvÀ zÉñÀUÀ¼ÀÄ ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞzÀ°è ºÀt ªÀåAiÀĪÀiÁrzÀ ¥ÀjuÁªÀĪÁV 1930gÀ
zÀ±ÀPÀzÀ°è ªÀĺÁ£ï DyðPÀ PÀĹvÀ (Great Depression) GAmÁ¬ÄvÀÄ. EzÀjAzÁV AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï

is
re S
ªÀÄvÀÄÛ CªÉÄjPÀzÀ°è ¸ÀAPÀµÀÖzÀ ¥Àj¹ÜwUÀ¼ÀÄ ¤ªÀiÁðtªÁzÀªÀÅ. d£ÀgÀ fêÀ£ÀªÀÄlÖ wêÀæªÁV
B
bl
PÀŬÄvÀÄ; PÉÊUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ PÀȶ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ ¸ÀÜVvÀªÁ¬ÄvÀÄ, ¤gÀÄzÉÆåÃUÀ «¥ÀjÃvÀªÁ¬ÄvÀÄ. ªÉÆzÀ®
ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞzÀ ¸ÉÆîÄ, CªÀªÀiÁ£ÀPÀgÀ M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ, C¥ÁgÀªÁzÀ £ÀµÀÖUÀ¼À »£É߯ÉAiÀÄ°è dªÀÄð¤
be T
ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄgÉÆæ£À ºÀ®ªÀÅ zÉñÀUÀ¼À°è gÁ¶ÖçÃAiÀĪÁzÀzÀ GUÀævÉ wêÀæUÉÆArvÀÄ. dªÀÄ𤠪ÀÄvÀÄÛ
pu
AiÀÄÄgÉÆæ£À EvÀgÀ zÉñÀUÀ¼À°è §ÈºÀvï PÉÊUÁjPÉÆÃzÀå«ÄUÀ¼ÀÄ GUÀæ gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉAiÀÄ£ÀÄß ¨É¼À¸À®Ä zÉÆqÀØ
K

¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ºÀtªÀ£ÀÄß ¤ÃrzÀgÀÄ. EzÀ£Éßà §¼À¹PÉÆAqÀÄ ¸ÉÃr£À ªÀÄvÀÄÛ zÀÄgÀ©üªÀiÁ£ÀzÀ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼ÀÄ

©

¨É¼ÉÀzÀªÀÅ. dªÀÄð¤AiÀÄ°è »lègï ªÀÄvÀÄÛ El°AiÀÄ°è ªÀÄĸÉÆð¤AiÀÄAvÀºÀ ¸ÀªÁð¢üPÁjUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÉzÀgÀÄ.

¥ÀǪÀð KµÁåzÀ°è vÀ£Àß ¸ÁªÀiÁædåªÀ£ÀÄß «¸ÀÛj¸À®Ä aãÁzÀ ªÉÄÃ¯É d¥Á£ï zÁ½UÀ¼À£ÀÄß £ÀqɸÀÄwÛvÀÄÛ.
JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞzÀ°è JgÀqÀÄ «gÀÄzÀÞªÁzÀ ±ÀvÀÄæ§t (Axis) ªÀÄvÀÄÛ «ÄvÀæ§t(Allies)
gÀÆ¥ÀÅUÉÆAqÀªÀÅ. DQìÃ¸ï §tzÀ°è dªÀÄð¤, El° ªÀÄvÀÄÛ d¥Á£ï zÉñÀUÀ¼ÀÄ, D°Ã¸ï §tzÀ°è
©æl£ï, ¥sÁæ£ïì, gÀµÁå ªÀÄÄAvÁzÀ zÉñÀUÀ¼ÀÄ EzÀݪÀÅ. ¥ÉÇïÉAr£À ªÉÄÃ¯É dªÀÄð¤ zÁ½ ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝAvÉ,
©æl£ï ¥ÉÇïÉAr£À «ÄvÀæ gÁµÀÖçªÁzÀÝjAzÀ dªÀÄð¤AiÀÄ «gÀÄzÀÞ AiÀÄÄzÀÞ ¸ÁjvÀÄ. DzÀgÉ ªÁ¸ÀÛªÀzÀ°è
to

©æl£ï vÀPÀëtzÀ¯Éèà ¥ÉÇïÉAr£À ¸ÀºÁAiÀÄPÉÌ zsÁ«¸À°®è. CzÀÄ dªÀÄð¤AiÀÄ ªÀ±ÀªÁ¬ÄvÀÄ. EzÉÃ

¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è gÀµÁåzÀ°è PÀªÀÄÄ夸ïÖ ªÀåªÀ¸ÉÜ eÁjAiÀÄ°è EzÀÄÝzÀjAzÀ ©æl£ï, ¥sÁæ£ïì, CªÉÄjPÀ
ªÀÄÄAvÁzÀ zÉñÀUÀ¼ÀÄ »lègÀ£ÀÄ gÀµÁåzÀ ªÉÄÃ¯É zÁ½ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀ£ÀÄß §AiÀĸÀÄwÛzÀݪÀÅ. EzÀ£ÀÄß
t
No

ªÀÄ£ÀUÀAqÀ gÀµÁå 1939 DUÀ¸ïÖ 24gÀAzÀÄ dªÀÄð¤AiÀÄ eÉÆvÉ AiÀÄÄzÀÞgÀ»vÀ M¥ÀàAzÀ ªÀiÁrPÉÆArvÀÄÛ.
»ÃUÁV »lègï ªÉÆzÀ®Ä ¥ÀǪÀðzÀ §zÀ°UÉ ¥À²ÑªÀÄPÉÌ zÁ½ ªÀiÁrzÀ£ÀÄ. El°AiÀÄ eÉÆvÉ
M¥ÀàAzÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁrPÉÆAqÀ »lègï£ÀÄ qÉ£ÁäPïð, £ÁªÉð, ºÁ¯ÉAqï zÉñÀUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ §ºÀÄvÉÃPÀ
¥À²ÑªÀÄ AiÀÄÄgÉÆÃ¥À£ÀÄß vÀ£Àß ªÀ±ÀPÉÌ vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ£ÀÄ. 1941gÀ°è ¸ÉÆëAiÀÄvï gÀµÁåzÀ PÀqÉ »lègï
zÀ馅 ºÀj¹zÀ£ÀÄ. EzÀjAzÀ gÀµÁå AiÀÄÄzÀÞzÀ°è ¨sÁUÀªÀ»¸À¯Éà ¨ÉÃPÁ¬ÄvÀÄ. EzÉà ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è
d¥Á£ï »lègï£À §tªÀ£ÀÄß ¸ÉÃjPÉÆArvÀÄ. ¥É¹¦üPï ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ ¥À²ÑªÀÄ ¨sÁUÀzÀ°èzÀÝ CªÉÄjPÀ ªÀÄvÀÄÛ
AiÀÄÄgÉÆæAiÀÄ£ï ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É zÁ½ ªÀiÁr ¸ÁPÀµÀÄÖ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£ÀÄß d¥Á£ï DPÀæ«Ä¹PÉÆArvÀÄ.

36
 El° ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄð¤ GvÀÛgÀ D¦üæPÁzÀ ©ænµï ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÆAiÉÄeï PÁ®ÄªÉAiÀÄ£ÀÄß
ªÀ±À¥Àr¹PÉƼÀî®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¹ ¸ÉÆÃvÀªÀÅ. 1942gÀ°è ¸ÁÖ°£ïUÁæqï AiÀÄÄzÀÞzÀ°è dªÀÄð£ï ¥ÀqÉUÀ¼À£ÀÄß
gÀµÁå ¸ÉÆð¹vÀÄ. dªÀÄð¤ 1943gÀ°è ¥ÀÀǪÀð AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï£À°è ¸Á®Ä ¸Á®Ä ¸ÉÆîÄUÀ¼À£ÀÄß PÀArvÀÄ.
EzÀgÀ°è gÀµÁå ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæ ªÀ»¹vÀÄ. «ÄvÀæ¥ÀqÉUÀ¼ÀÄ El°AiÀÄ£ÀÄß DPÀæ«Ä¹zÀªÀÅ. d¥Á£ï£À£ÀÄß
¸ÉÆð¸ÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ ¥À²ÑªÀÄ ¥É¹¦üPï ¢éÃ¥ÀUÀ¼À£ÀÄß CªÉÄjPÀ ªÁ¥À¸ï ¥ÀqɬÄvÀÄ. gÀµÁåzÀ PÉA¥ÀÅ
¸ÉʤPÀgÀ ªÀĺÁ£ï ªÀÄÄ£ÀßqÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄ gÁµÀÖçUÀ¼À zÁ½¬ÄAzÀ dªÀÄ𤠱ÀgÀuÁ¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
§°ð£ï ¥ÀvÀ£ÀªÁ¬ÄvÀÄ. 1945gÀ°è »lègï DvÀäºÀvÉå ªÀiÁrPÉÆAqÀ£ÀÄ. EzÀgÉÆA¢UÉ AiÀÄÄgÉÆæ£À°è
AiÀÄÄzÀÞ PÉÆ£ÉUÉÆArvÀÄ. 1945gÀ°è d¥Á¤£À »gÉÆöªÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ £ÁUÀ¸ÁQ ªÉÄÃ¯É CªÉÄjPÀ
dUÀwÛ£À ªÉÆlÖªÉÆzÀ® CtĨÁA§£ÀÄß ºÁQvÀÄ. EzÀjAzÀ ®PÁëAvÀgÀ d£À ºÀvÀgÁzÀgÀÄ. EzÀgÀ

d
zÀĵÀàjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß d¥Á£ï EA¢UÀÆ C£ÀĨsÀ«¸ÀÄwÛzÉ. 1945 DUÀ¸ïÖ 15gÀAzÀÄ d¥Á£ï ¥ÀÇtðªÁV
±ÀgÀuÁ¬ÄvÀÄ. EzÀgÉÆA¢UÉ «ÄvÀæ §t AiÀÄÄzÀÞzÀ°è ¸ÀA¥ÀÇtðªÁV «d¬ÄAiÀiÁ¬ÄvÀÄ.

he
ªÀiÁ£ÀªÀ ZÀjvÉæAiÀįÉèà Cw ºÉaÑ£À ¸ÁªÀÅ-£ÉÆêÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀ JgÀqÀ£Éà eÁUÀwPÀ AiÀÄÄzÀÞªÀÅ
dUÀwÛ£À gÁdQÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀAgÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß §zÀ¯ÁªÀuÉ ªÀiÁrvÀÄ. gÁµÀÖç ¸ÀAWÀzÀ

is
eÁUÀzÀ°è «±Àé¸ÀA¸ÉÜ gÀZÀ£ÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. AiÀÄÄzÀÞzÀ «d¬Ä gÁµÀÖçUÀ¼ÁzÀ CªÉÄjPÀ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¸ÀA¸ÁÜ£À,
re S
¸ÉÆëAiÀÄvï gÀµÁå, aãÁ, ©æl£ï ªÀÄvÀÄÛ ¥sÁæ£ïì zÉñÀUÀ¼ÀÄ «±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ gÀPÀëuÁ ªÀÄAqÀ½AiÀÄ
B
bl
SÁAiÀÄA ¸ÀzÀ¸ÀågÁzÀgÀÄ. ¸ÉÆëAiÀÄvï gÀµÁå ªÀÄvÀÄÛ CªÉÄjPÀ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ «gÉÆâüAiÀiÁzÀ ±ÀQÛ±Á°
zÉñÀUÀ¼ÁzÀªÀÅ. ²ÃvÀ® ¸ÀªÀÄgÀPÉÌ EzÀÄ £ÁA¢AiÀiÁ¬ÄvÀÄ. KµÁå ªÀÄvÀÄÛ D¦üæPÁzÀ ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼ÀÄ
be T
pu
¸ÁévÀAvÀæöå ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ªÁvÁªÀgÀt ¥ÀÇgÀPÀªÁ¬ÄvÀÄ. ©æl£ï, ¥sÁæ£ïì ªÀÄÄAvÁzÀ gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä
»rvÀzÀ°èzÀÝ §ºÀÄvÉÃPÀ ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÀ¼ÉzÀÄPÉÆAqÀªÀÅ. ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÁévÀAvÀæöåªÀ£ÀÄß F »£É߯ÉAiÀÄ°è
K

UÀªÀĤ¸À§ºÀÄzÀÄ. CªÉÄjPÀ Cté¸ÀÛç ¥ÀæAiÉÆÃV¹zÀÝjAzÀ §ÈºÀvï zÉñÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ Cté¸ÀÛç ¥ÉÊ¥ÉÇÃnUÉ

©

zÁjAiÀiÁ¬ÄvÀÄ.
aãÁ PÁæAw
dUÀwÛ£À ¥ÁæaãÀ £ÁUÀjPÀvÉ
ºÁUÀÆ ¸ÀÄ¢ÃWÀð EwºÁ¸À
ºÉÆA¢gÀĪÀ zÉñÀUÀ¼À°è aãÁ
PÀÆqÁ MAzÀÄ. ¸ÁévÀAvÀæöå ºÉÆÃgÁlzÀ
to

PÁ®zÀ°è ¨sÁgÀvÀzÀ jÃwAiÀÄ°è aãÁ

¥ÀÇwðAiÀiÁV ªÀ¸ÁºÀvÀÄ zÉñÀªÁVgÀ°®è.
CgÉ ªÀ¸ÁºÀvÀÄ zÉñÀªÁVvÀÄÛ.
t

CAzÀgÉ ¸Àé®à ¨sÁUÀ ¸ÀévÀAvÀæªÁVvÀÄÛ.

No

eÉÆvÉUÉ ¥sÉæAZÀgÀÄ, d¥Á¤ÃAiÀÄgÀÄ

ªÀÄÄAvÁzÀ ¸ÁªÀiÁædå±Á»UÀ¼À ¥À¨ æ Ás ªÀPÆÀ Ì
M¼ÀUÁVvÀÄÛ. aãÁ ¥Á¼ÉÃUÁjÃ
zÉñÀªÀÇ DVvÀÄÛ. CAzÀgÉ zÉñÀzÉƼÀUÉ
d«ÄãÁÝgg À ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄzÀÞPÆ É ÃgÀgÀ
¤AiÀÄAvÀtæ «vÀÄ.Û ¨sÁgÀvz À µ
À Æ
À Ö PÉÊUÁjPÉU¼ À ÄÀ
¨É¼¢É gÀ°®è.

37
 F »£É߯ÉAiÀÄ°è gÁ¶ÖçÃAiÀÄ LPÀåvÉ, ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé, fêÀ£ÀzÀ ¥Àæ±ÉßUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAZÀÆtÂUÉ §AzÀªÀÅ.
1911gÀ°è PÉÆå«ÄAmÁAUï ¥ÀPÀëzÀ £ÁAiÀÄPÀ ¸À£ï-AiÀiÁvï-¸É£ï £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è ¸ÁªÀiÁædå±Á»
«gÉÆâüAiÀiÁzÀ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé PÁæAw £ÀqɬÄvÀÄ. DzÀgÉ EzÀÄ ¥ÀÇtðªÁV ¨É¼ÉAiÀÄ°®è. aãÁzÀ°è
PÀªÀÄÄ夸ïÖ ¥ÀPÀëªÀÅ 1925gÀ°è ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. ºÀ½îUÀ¼À°è gÉÊvÀgÀ ZÀ¼ÀªÀ½ ªÀÄvÀÄÛ £ÀUÀgÀUÀ¼À°è PÁ«ÄðPÀgÀ
ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼À£ÀÄß EzÀÄ ¨É¼É¹vÀÄ. LPÀå aãÁ PÀlÖ¨ÉÃPÉAzÀÄ ¸À£ï-AiÀiÁvï-¸É£ï ªÀÄvÀÄÛ PÀªÀÄÄ夸ïÖ ¥ÀPÀë
MmÁÖV PÉ®¸À ªÀiÁrzÀªÀÅ. ¸À£ï-AiÀiÁvï-¸É£ï ªÀÄgÀtzÀ £ÀAvÀgÀ PÉÆå«ÄAmÁAUï ¥ÀPÀëzÀ £ÉÃvÀÈvÀé
¶AiÀiÁAUï-PÉÊ-µÉÃPï JA§ zÀªÀÄ£ÀPÁjAiÀÄ PÉÊUÉ ºÀ¸ÁÛAvÀgÀªÁ¬ÄvÀÄ. FvÀ ¸ÁªÀiÁædå±Á»UÀ¼À eÉÆvÉ
¸ÉÃj PÀªÀÄÄ夸ïÖgÀ «gÀÄzÀÞ CªÀgÀ £É®UÀ¼À ªÉÄÃ¯É zÁ½ ªÀiÁrzÀ£ÀÄ. EzÀgÀ°è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 70,000
PÁæAwPÁjUÀ¼ÀÄ PÉÆ®è®àlÖgÀÄ. vÀªÀÄä£ÀÄß gÀQë¹PÉƼÀÄîªÀ ¸À®ÄªÁV ªÀiÁªÉÇÃvÉì vÀÄAUÀ£À £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è

d
aãÁzÀ GvÀÛgÀ ¨sÁUÀPÉÌ ZÁjwæPÀªÁzÀ PÀªÀÄÄ夸ÀÖgÀ ¢ÃWÀð ¥ÀAiÀÄt (Long March) £ÀqɬÄvÀÄ.

he
EzÀÄ dUÀwÛ£À «Ä°lj PÁAiÀÄðªÀÇåºÀzÀ¯Éèà CvÀåAvÀ «²µÀÖªÁzÀ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ. EzÀPÉÌ UÁæªÀiÁAvÀgÀzÀ
gÉÊvÀjAzÀ C¨sÀÆvÀ¥ÀǪÀð ¨ÉA§® zÉÆgɬÄvÀÄ.

is
re S ¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
¢ÃWÀð ¥ÀAiÀÄt (Long March) : aãÁzÀ PÀªÀÄÄ夸ïÖ PÁæAwPÁjUÀ¼À ªÉÄÃ¯É aAiÀiÁAUï
B
bl
PÉÊ-µÉÃPï £ÀqɹzÀ zÁ½¬ÄAzÀ gÀQë¹PÉƼÀî®Ä aãÁ PÁæAwAiÀÄ £ÁAiÀÄPÀ ªÀiÁªÉÇà ¸ÀAWÀn¹zÀ ZÁjwæPÀ
¥ÀAiÀÄt«zÀÄ. DUÉßÃAiÀÄ aãÁzÀ fAiÀiÁAUïfó ¥ÀæzÉñÀ¢AzÀ ªÁAiÀĪÀå aãÁzÀ AiÉÄ£Á£ï£À vÀÄvÀÛvÀÄ¢UÉ
be T
pu
¸ÀĪÀiÁgÀÄ 10,000 Q.«ÄÃ. zÀÆgÀzÀªÀgÉUÉ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 80,000 ¸Á«gÀ PÁæAwPÁj ¸ÉʤPÀgÀ£ÀÄß ¸ÀܼÁAvÀj¹zÀ
K

WÀl£É¬ÄzÀÄ. CPÉÆÖçgï 1934gÀÀ CPÉÆÖçgï¤AzÀ 1935 CPÉÆÖçgïªÀgÉUÉ £ÀqÉzÀ §ÈºÀvï ZÁgÀtzÀ°è

CAwªÀĪÁV ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 10,000 d£À ªÀiÁvÀæ G½¢zÀÝgÀÄ.ªÀiÁ£ÀªÀ£À ¸ÁªÀiÁfPÀ PÁæAwAiÀÄ ZÀjvÉæAiÀÄ°è EµÀÄÖ
©

¸ÀASÉåAiÀÄ d£À EµÉÆÖAzÀÄ zÀÆgÀ £ÀqÉzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ WÀl£É¬Ä®è. »ÃUÁVAiÉÄà EzÀ£ÀÄß ‘¢ÃWÀð¥ÀAiÀÄt’
JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ.
JgÀqÀ£ÉAiÀÄ eÁUÀwPÀ AiÀÄÄzÀÞzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è aãÁzÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É d¥Á£ï zÁ½
ªÀiÁrvÀÄ. EzÀgÀ «gÀÄzÀÞ ºÉÆÃgÁl £ÀqɸÀ®Ä aãÁ PÀªÀÄÄ夸ïÖ ¥ÀPÀë ªÀÄÄAZÀÆtÂUÉ §AvÀÄ. 1945gÀ°è
d¥Á£ï AiÀÄÄzÀÞzÀ°è ¸ÉÆÃwvÀÄ. d¥Á£ï »AzÉ ¸ÀjzÀAvɯÁè D ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£ÀÄß PÀªÀÄÄ夸ïÖ ¥ÀPÀëzÀ
d£ÀvÁ «ªÉÆÃZÀ£Á ¸ÉÊ£ÀåªÀ±ÀPÉÌ ¥ÀqɬÄvÀÄ. ªÀ±ÀPÉÌ ¥ÀqÉzÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ¨sÀƸÀÄzsÁgÀuÉ WÉÆõÀuÉ
to

ªÀiÁrvÀÄ. CAzÀgÉÀ d£ÀjUÉ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ºÀAavÀÄ. EzÀjAzÀ C¥ÁgÀ d£À¨ÉA§® zÉÆgÀQvÀÄ.

F jÃwAiÀiÁV PÉ®ªÀÅ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ ¶AiÀiÁAUï-PÉÊ-µÉÃPï£À »rvÀzÀ°èzÀÝgÉ ºÉZÉÑZÀÄÑ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£ÀÄß
PÀªÀÄÄ夸ïÖ ¥ÀPÀë ªÀ±ÀPÉÌ ¥ÀqÉAiÀÄÄvÁÛ ºÉÆìÄvÀÄ. 1949gÀ°è C£ÉÃPÀ £ÀUÀgÀUÀ¼ÀÆ EªÀgÀ ªÀ±ÀPÉÌ §AzÀªÀÅ.
t

¶AiÀiÁAUï-PÉÊ-µÉÃPï£ÀÄ ¸ÉÆÃvÀÄ vÉʪÁ£ïUÉ ¥À¯ÁAiÀÄ£À ªÀiÁrzÀ£ÀÄ. 1949gÀ CPÉÆÖçgï 1 gÀAzÀÄ

No

d£ÀvÁ «ªÉÆÃZÀ£Á ¸ÉÊ£Àå ¥ÀæªÉò¹vÀÄ. aãÁzÀ°è ¦ÃQAUï (FV£À ©ÃfAUï) d£ÀvÁ UÀtvÀAvÀæ
¸ÁÜ¥À£ÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. ªÀiÁªÉÇÃvÉì vÀÄAUï CzÀgÀ CzsÀåPÀë£ÁzÀ£ÀÄ.
PÁæAwAiÀÄ £ÀAvÀgÀ aãÁzÀ°è ¸ÁªÀÄÆ»PÀ PÀȶ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß eÁjUÉƽ¹zÀgÀÄ.J®èjUÀÆ GavÀ
²PÀët, DgÉÆÃUÀå, ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrzÀgÀÄ. PÉÊUÁjPÁ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ ¸Á¢ü¸À®Ä «eÁÕ£À
ªÀÄvÀÄÛ vÀAvÀæeÁÕ£ÀPÉÌ vÀÄA¨Á ªÀĺÀvÀé ¤ÃrzÀgÀÄ. ‘ªÀÄÄ£ÀßqÉAiÀÄ ªÀĺÁfVvÀ’ (Leap Forward)
AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß eÁjUÉƽ¸À¯Á¬ÄvÀÄ. SÁ¸ÀV D¹ÛAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀªÀiÁdzÀ D¹ÛAiÀiÁV ¥ÀjªÀwð¹zÀgÀÄ.
F jÃw ªÀiÁqÀĪÁUÀ 1966gÀ°è eÁjUÉ vÀAzÀ ‘¸ÁA¸ÀÌøwPÀ PÁæAw’ (Cultural Revolution)
38
ºÀ®ªÁgÀÄ vÀ¥ÀÅàUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁrvÀÄ. EzÀ£ÀÄß ¸Àj¥Àr¸À®Ä 1979gÀ°è C¢üPÁgÀPÉÌ §AzÀ qÉAUï ¶AiÉÆæAUï
ºÀ®ªÁgÀÄ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ½UÉ PÁgÀtgÁzÀgÀÄ. F »£É߯ÉAiÀÄ°è §AqÀªÁ¼À ªÁzÀªÀ£ÀÄß CgÀV¹PÉÆAqÀ
aãÁ PÀªÀÄÄ夸ïÖ ¥ÀPÀëzÀ £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è eÁUÀwPÀ ±ÀQÛAiÀiÁV ªÀÄÄ£ÀÄßUÀÄwÛzÉ.
²ÃvÀ® ¸ÀªÀÄgÀ
JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ eÁUÀwPÀªÁV JgÀqÀÄ §tUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ gÁdQÃAiÀÄ,
DyðPÀ, «Ä°lj ªÀÄÄAvÁzÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À°è GzÀ㫹zÀ ¤gÀAvÀgÀ ¨sÀAiÀÄ, zÉéõÀ, C¸ÀÆAiÉÄ ªÀÄvÀÄÛ
DvÀAPÀzÀ ¥Àj¹ÜwAiÉÄà ²ÃvÀ® ¸ÀªÀÄgÀ. CªÉÄjPÀ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ (USA) §AqÀªÁ¼À ±Á»
zÉñÀUÀ¼À §t ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÆëAiÀÄvï gÀµÁåzÀ (USSR) ¸ÀªÀiÁdªÁ¢ zÉñÀUÀ¼À §tUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À

d
CWÉÆövÀ ¸ÀªÀÄgÀªÉà ²ÃvÀ® ¸ÀªÀÄgÀ. ªÀiÁ£ÀªÀ d£ÁAUÀzÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ½UÉ ¥ÀjºÁgÀzÀ ªÀiÁUÀð

he
AiÀiÁªÀÅzÀÄ - §AqÀªÁ¼À±Á»AiÉÆà CxÀªÁ ¸ÀªÀiÁdªÁzÀªÉÇÃ? JA§ÄzÀgÀ DzsÁgÀzÀ°è wêÀæªÁV
¨É¼ÉzÀ ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ 1917jAzÀ C¹ÛvÀézÀ°èzÀÝgÀÆ wêÀæªÁV ¥ÀæPÀlUÉÆArzÀÄÝ JgÀqÀ£Éà ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞzÀ
£ÀAvÀgÀ ¸ÉÆëAiÀÄvï gÀµÁåzÀ ¸ÀªÀiÁdªÁ¢ ªÀåªÀ¸ÉÜ 1989gÀ°è PÀĹAiÀÄĪÀªÀgÉUÀÆ ¥À槮ªÁVvÀÄÛ.

is
re S
EªÉgÉqÀÆ §tUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹ ¨sÁgÀvÀ, Ff¥ïÖ ªÀÄÄAvÁzÀ zÉñÀUÀ¼À £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è C°¥ÀÛ
ZÀ¼ÀªÀ½ ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ.
B
bl
²ÃvÀ® ¸ÀªÀÄgÀ¢AzÁV JgÀqÀÄ §tUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ±À¸ÁÛç¸ÀÛç ¥ÉÊ¥ÉÇÃn wêÀæUÉÆArvÀÄ. EzÀgÀ°è
be T
CªÉÄjPÀ ªÉÄîÄUÉÊ ¸Á¢ü¹vÀÄ. CªÉÄjPÀ dUÀwÛ£À vÀÄA¨É¯Áè ±À¸ÁÛç¸ÀÛçUÀ¼À ªÀiÁgÁlPÉÌ ªÁå¥ÀPÀªÁzÀ
pu
M¥ÀàAzÀUÀ½UÉ ªÀÄÄAzÁ¬ÄvÀÄ. ºÉZÉÑZÀÄÑ gÁµÀÖçUÀ¼À£ÀÄß vÀªÀÄä ªÁå¦ÛAiÀÄ°èlÄÖPÉƼÀî®Ä «Ä°lj ªÉÄÊwæPÀÆlUÀ¼À
K

gÀZÀ£ÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. CªÉÄjPÀzÀ £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è £ÁåmÉÆà (North Atlantic Treaty Organisation),

¹AiÀiÁmÉÆà (South East Asian Treaty Organisation) ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉAmÉÆà (Central East
©

North Treaty Organisation) PÀÆlUÀ¼ÀÄ gÀZÀ£ÉAiÀiÁzÀgÉ, gÀµÁå £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è ªÁ¸ÁðPÀÆl

gÀZÀ£ÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. CªÉÄjPÀzÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ gÁdåzÀ®Æè §ÈºÀvï AiÀÄÄzÁÞ¸ÀÛçUÀ¼À PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÉzÀªÀÅ.
Cté¸ÀÛç ¥ÉÊ¥ÉÇÃn ºÉaÑvÀÄ. EzÀgÀ eÉÆvÉUÉ ««zsÀ zÉñÀUÀ¼À°è ¸ÉʤPÀ £É¯ÉUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É, UÀÆqsÀZÀAiÉÄð
ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæZÁgÀ, ªÉÇåêÀÄ ¸ÀªÀÄgÀzÀAvÀºÀ (Space War) «eÁÕ£À-vÀAvÀæeÁÕ£ÀzÀ ¥ÉÊ¥ÉÇÃn, EªÉ®èªÀÇ
¨É¼ÉzÀªÀÅ. Erà dUÀvÉÛà ««zsÀ gÀÆ¥ÀUÀ¼À°è CUÉÆÃZÀgÀ AiÀÄÄzÀÞzÀ DvÀAPÀPÉÌ M¼ÀUÁ¬ÄvÀÄ.
to

PÉÆjAiÀÄ£ï AiÀÄÄzÀÞ, «AiÉÄmÁßA AiÀÄÄzÀÞ, 1956gÀ ¸ÀÆAiÉÄeï PÁ®ÄªÉ ©PÀÌlÄÖ, 1961gÀ §°ð£ï
©PÀÌlÄÖ, 1962gÀ PÀÆ姣ï Që¥Àt ©PÀÌlÄÖ, »ÃUÉ ºÀ®ªÀÅ DvÀAPÀzÀ ¥Àj¹ÜwUÀ¼À£ÀÄß ²ÃvÀ® ¸ÀªÀÄgÀªÀÅ
¸ÀȶֹvÀÄ. ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 1985gÀªÀgÉUÀÆ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ CvÀåAvÀ wêÀævÉAiÀÄ£ÀÄß PÀAqÀ ²ÃvÀ® ¸ÀªÀÄgÀªÀÅ
t

£ÀAvÀgÀ CªÉÄjPÀzÀ PÀqÉ ªÁ°vÀÄ. dUÀwÛ£À ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß »rvÀPÉÌ vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀ°è CªÉÄjPÀ

No

AiÀıÀ¹éAiÀiÁUÀÄvÁÛ §A¢vÀÄ. gÀµÁåªÀÅ DyðPÀ ©PÀÌnÖUÉ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ DAvÀjPÀ ¸ÀAPÀµÀÖUÀ½UÉ M¼ÀUÁ¬ÄvÀÄ.
±À¸ÁÛç¸ÀÛç ¥ÉÊ¥ÉÇÃn KPÀªÀÄÄRªÁV CªÉÄjPÀ dUÀwÛ£À KPÀªÀiÁvÀæ ±ÀQÛAiÀÄÄvÀ gÁµÀÖçªÁV vÀ¯ÉAiÉÄwÛvÀÄ.
§°µÀ× gÁµÀÖçªÁV CªÉÄjPÁzÀ GzÀAiÀÄ
«±ÀézÁzÀåAvÀ 1927gÀ°è GAmÁzÀ DyðPÀ ªÀĺÁPÀĹvÀ¢AzÁV CªÉÄjPÁzÀ°è£À gÁdQÃAiÀÄzÀ°è
¸ÁPÀµÀÄÖ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß vÀA¢vÀÄÛ. ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞzÀ°è CªÉÄjPÁ «ÄvÀægÁµÀÖçUÀ½UÉ
¸ÁPÀµÀÄÖ DyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉʤPÀ ¸ÀºÁAiÀÄ ¤Ãr «ÄvÀæ gÁµÀÖçUÀ¼À UɮīUÉ PÁgÀtªÁVvÀÄÛ. 1929

39
gÀ°è CªÉÄjPÁzÀ DyðPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄÄ PÀÄApvÀUÉÆArvÀÄ. EzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀĪÁV PÉÊUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ
PÀȶ PÉëÃvÀæUÀ¼À°è GvÁàzÀ£É PÀŬÄvÀÄ. C®èzÉà UÀtÂUÁjPÉ, ºÀqÀUÀÄ PÀlÄÖ«PÉ, UÁæºÀPÀgÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÁzÀ
DmÉÆêÉƨÉÊ¯ï ªÀÄvÀÄÛ UÀȺÀ§¼ÀPÉ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉUÉ »£ÉßqÉ GAmÁ¬ÄvÀÄ. DyðPÀ PÀĹvÀ
gÁdQÃAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉUÉ ¸ÁQëAiÀiÁ¬ÄvÀÄ.
¢éwÃAiÀÄ ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è d¥Á£ï CªÉÄjPÁzÀ £ËPÁ£É¯É ¥À¯ïðºÁ§ðgï ªÉÄïÉ
zÁ½ £ÀqɹvÀÄ. EzÀjAzÁV CªÉÄjPÁ «ÄvÀægÁµÀÖçUÀ¼À ¥ÀgÀªÁV AiÀÄÄzÀÞ ¥ÀæªÉò¸ÀĪÀAvÁ¬ÄvÀÄ.
d£ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÊ£ÀåªÁV gÀƸïªÉ¯ïÖ£ÀÄ AiÀÄÄzÀÞPÉÌ ¸À£ÀßzÀÝUÉƽ¹zÀ£ÀÄ. ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÉ ¸ÁªÀðd¤PÀ
PÉëÃvÀæzÀ°è zÀÄrAiÀÄ®Ä ¥ÉÇæÃvÁ컹zÀ£ÀÄ. CªÉÄjPÁ AiÀÄÄzÀÞzÀ°è dAiÀÄUÀ½¹vÀÄ. ¢éwÃAiÀÄ ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞ
£ÀqÉAiÀÄÄwÛgÀĪÁUÀ¯Éà «±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¸ÁÜ¥À£ÉUÉ ¸ÀºÀPÀj¹, CzÀgÀ ¸ÁÜ¥À£ÉUÀÆ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. 1945gÀ

d
£ÀAvÀgÀ CªÉÄjPÁ dUÀwÛ£À §°µÀ× gÁµÀÖçªÁV ºÉÆgÀºÉÆ«ÄäzÉ. ²ÃvÀ® ¸ÀªÀÄgÀzÀ £ÀAvÀgÀzÀ°è CªÉÄjPÁ

he
¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀªÀÅ KPÀªÉÄêÀ §°µÀ× gÁµÀÖçªÁV ¨É¼ÉzÀÄ ¤AwzÉ.
C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ

is
I. PɼÀV£À ªÁPÀåUÀ¼À°è SÁ° ©lÖ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀjAiÀiÁzÀ GvÀÛgÀUÀ½AzÀ ¨sÀwð ªÀiÁrj.
re S B
bl
1. gÀµÁåzÀ°è PÀªÀÄÄ夸ïÖ ¸ÀPÁðgÀªÀ£ÀÄß ¸Áܦ¹zÀªÀgÀÄ _________
2. ªÉÆzÀ®£Éà ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞªÀÅ _________ gÀ°è CAvÀåUÉÆArvÀÄ.
be T
3.
pu
¥sÁ幸ïÖ ¸ÀªÁð¢üPÁjAiÀiÁVzÀݪÀ£ÀÄ _________ .
K

4. JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞªÀÅ ___________ gÀ°è DgÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ.

5. CªÉÄjPÁzÀ £ËPÁ PÉÃAzÀæªÁVzÀÝ ___________ ªÉÄÃ¯É d¥Á£ï zÁ½ ªÀiÁrvÀÄ.
©

II. PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À°è ZÀað¹ GvÀÛj¹ :

1. gÀµÁåzÀ PÁæAwAiÀÄ°è ¯É¤£ï£À ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß «ªÀj¹.
2. ¥ÀæxÀªÀÄ ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞPÉÌ vÀvïPÀëtzÀ PÁgÀtªÀ£ÀÄß «ªÀj¹.
3. ‘£Áf ¹zÁÞAvÀªÀÅ dªÀÄð¤AiÀÄ£ÀÄß ºÁ¼ÀÄ ªÀiÁrvÀÄ’ ºÉÃUÉ? «ªÀj¹.
4. JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞPÉÌ PÁgÀtUÀ¼ÁªÀŪÀÅ?
to

5. ²ÃvÀ® ¸ÀªÀÄgÀ JAzÀgÉãÀÄ?

6. aãÁ PÁæAwAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÁªÀŪÀÅ?
7. CªÉÄjPÁªÀÅ DyðPÀ ªÀĺÁPÀĹvÀ¢AzÀ ºÉÃUÉ ºÉÆgÀ §A¢vÀÄ? «ªÀj¹.
t

III. ZÀlĪÀnPÉ :
No

1. CAvÀeÁð® ªÀÄvÀÄÛ ªÀÈvÀÛ¥ÀwæPÉUÀ¼À £ÉgÀ«¤AzÀ eÁUÀwPÀ ªÀÄlÖzÀ°è ±ÁAw ¸ÁÜ¥À£ÉUÁV

¨sÁgÀvÀªÀÅ C£ÀågÁµÀÖçUÀ¼ÉÆA¢UÉ £ÀqɸÀÄwÛgÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À §UÉÎ ¥Àæ§AzsÀ §gɬÄj.
IV. AiÉÆÃd£É :
1. «±ÀézÀ ««zsÀ gÁµÀÖçUÀ¼À gÁµÀÖç zsÀédUÀ¼À avÀæªÀ£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹j.
****
40
 gÁdå±Á¸ÀÛç
CzsÁåAiÀÄ - 4
eÁUÀwPÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÁvÀæ
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.
· ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À ¤gÁPÀgÀuÉ
· ±À¸ÁÛç¸ÀÛçUÀ¼À ¥ÉÊ¥ÉÇn
· DyðPÀ C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ

d
¢éwÃAiÀÄ eÁUÀwPÀ AiÀÄÄzÀÞzÀ §½PÀ ªÀ¸ÁºÀvÀıÁ»vÀé ºÁUÀÆ ¸ÁªÀiÁædå±Á»vÀé ¥ÀvÀ£ÀUÉÆAqÀªÀÅ.

he
ºÀ¼ÉAiÀÄ dUÀwÛ£À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÉÆA¢UÉ £ÀÆvÀ£À dUÀvÀÄÛ ºÀÄnÖPÉƼÀî¯ÁgÀA©ü¹vÀÄ. 1945gÀ°è «±Àé¸ÀA¸ÉÜ
CxÀªÁ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ gÁµÀÖç ¸ÀAWÀzÀ DgÀA¨sÀzÉÆA¢UÉ ºÉƸÀ ±ÀPÉ DgÀA¨sÀUÉÆArvÀÄ. DzÀgÀÆ eÁUÀwPÀªÁV
ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ, ±À¸ÁÛç¸ÀÛçUÀ¼À ¥ÉÊ¥ÉÆÃn, DyðPÀ C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ, ªÀtð¨sÉÃzsÀ ¤Ãw ºÁUÀÆ

is
re S
¨sÀAiÉÆÃvÁàzÀPÀvÉAiÀÄAvÀºÀ ºÀ®ªÁgÀÄ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÀÄ E£ÀÆß ºÁUÉAiÉÄà G½zÀÄPÉÆArªÉ. «±ÀéPÀÄlÄA§zÀ
B
bl
NªÀð ªÀÄÄAZÀÆtÂAiÀÄ ¸ÀzÀ¸ÀågÁµÀÖçªÁV ¨sÁgÀvÀ F J¯Áè eÁUÀwPÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À ¥ÀjºÁgÀPÁÌV ¥ÀÇgÀPÀ
¥ÀæAiÀÄvÀß £ÀqɸÀÄwÛzÉ.
be T
pu
ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À ¤gÁPÀgÀuÉ : ªÀiÁ£ÀªÀvÁªÁ¢UÀ¼ÀÄ ¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
K

¥ÀæwAiÉƧâ£À d£ÀävÀB CxÀªÁ ºÀÄnÖ¤AzÀ¯Éà §gÀvÀPÀÌAvÀºÀ “¨sÁgÀvÀ ¸ÀA«zsÁ£À¢AzÀ

ºÀPÀÄÌUÀ¼À §UÉUÉ ¥Àæw¥Á¢¹zÁÝgÉ. DzÀgÉ zÀÄgÀzÀȵÀÖªÀ±Ávï SÁvÀj ¥Àr¸À¯ÁVgÀĪÀ CxÀªÁ
©

¥Àæ¥ÀAZÀzÀ §ºÀÄvÉÃPÀ ªÀÄA¢ ¸ÀÄ¢üÃWÀð PÁ¯ÁªÀ¢üAiÀÄ°è CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ MqÀA§rPÉUÀ¼À°è

F ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĨsÀ«¹®è. zsÀªÀÄð, d£ÁAUÀ, ¸ÉÃj¸À¯ÁVgÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ §zÀÄPÀĪÀ
°AUÀ, eÁw, ªÀtð ºÁUÀÆ gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉ F J®èªÀÅUÀ¼À£ÀÄß
¸ÁévÀAvÀæöåzÀ, ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ
PÁgÀtªÁVj¹, ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À ¤gÁPÀgÀuÉ ºÁUÀÆ
ªÀåQÛAiÀÄ WÀ£ÀvÉAiÀÄ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ
±ÉÆõÀuÉAiÀÄ£ÀÄß £ÁªÀÅ PÁt§ºÀÄzÁVzÉ.
ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ.”
1776gÀ CªÉÄjPÁzÀ ¸ÁévÀAvÀæöå AiÀÄÄzÀÞ, 1789gÀ ¥sÁæ¤ì£À
to

ªÀĺÁPÁæAw, 1917gÀ gÀµÁåPÁæAw, 20£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ¥ÀæxÀªÀiÁzsÀðzÀ ¨sÁgÀvÀ ºÁUÀÆ E¤ßvÀgÀ

gÁµÀÖçUÀ¼À ¸ÁévÀAvÀæöå ºÉÆÃgÁl, EªÉ¯Áè ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À ºÉÆÃgÁlPÉÌ ¥ÀÅ¶Ö vÀAzÀÄPÉÆlÖªÀÅ.
EªÀÅUÀ½AzÁV eÁUÀwPÀ ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À WÉÆõÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À gÀPÀëuÉAiÀÄ EwºÁ¸ÀzÀ°è
t

MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR LwºÁ¹PÀ ªÉÄÊ®ÄUÀ®è£ÁßV UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ. CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ vÀdÕgÀÄUÀ½AzÀ

No

gÀa¸À®àlÖ ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À ¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀÄ£ÀÄß 1948gÀ r¸ÉA§gï 10gÀAzÀÄ «±Àé¸ÀA¸ÉÜ ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸À¨sÉ
CAVÃPÀj¹vÀÄ.
¸ÁªÀiÁ£Àå ¸À¨sÉAiÀÄÄ ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAgÀQë¸ÀĪÀ dªÁ¨ÁÝj ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆuÉUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß
«±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ PÀqÁØAiÀĪÁV ¥Á°¸ÀĪÀAvÉ ¤zÉÃð²¹zÉ.
F jÃwAiÀÄ ¤zÉÃð±À£À ¥ÀqÉzÀ ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁqÀĪÀÅzÀPÉÌ
¥ÀÆgÀPÀªÁzÀ ªÀiÁUÀð¸ÀÆaUÀ¼À£ÀÄß «±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À WÉÆõÀuÉAiÀÄ°è ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ.
F ªÀiÁUÀð ¸ÀÆaUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄRåªÁV 30 PÀ®ªÀÄÄUÀ¼À°è w½¸À¯ÁVzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ ¥ÀæwAiÉƧ⠪ÀåQÛ
41
ºÀÄnÖ¤AzÀ¯Éà ¸ÁévÀAvÀæöå, ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ ºÁUÀÆ WÀ£ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀÅzÀÄ. fë¸ÀĪÀ ¸ÁévÀAvÀæöå ªÀÄvÀÄÛ
ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ¨sÀzÀævÉ ºÉÆA¢gÀĪÀÅzÀÄ. UÀįÁªÀÄVj ¥ÀzÀÝw ¤µÉÃzÀ ªÀÄ»¼Á ±ÉÆõÀuÉ ªÀÄÄPÀÛUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ
ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼ÀÄ. ¸ÁªÀðwæPÀ ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß ¨sÁgÀvÀ ¤gÀAvÀgÀ ¥Àæw¥Á¢¸ÀÄvÁÛ §A¢zÉ. ¨sÁgÀvÀ
¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ°è ªÀÄÆgÀ£ÉAiÀÄ ¨sÁUÀzÀ°è 12 jAzÀ 35gÀ ªÀgÉV£À «¢üUÀ¼À CrAiÀÄ°è ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ
ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß £ÀªÀÄÆ¢¹zÉ. ºÁUÀÆ F «ZÁgÀzÀ §UÉUÉ ¨É¼ÀPÀÄ ZÉ°èzÉ. «±Àé ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå
¸À¨sÉAiÀÄ°èAiÀÄÆ «±ÀézÁzÀåAvÀ ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ ¸ÀÄgÀQëvÀªÁVgÀ¨ÉÃPÉA§ÄzÀ£ÀÄß ¨sÁgÀvÀ ¸ÀªÀÄyð¸ÀÄvÁÛ
§A¢zÉ.
ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À ±ÉÆõÀuÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ 1966 gÀ°è «±Àé ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄÄ ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖçUÀ¼ÉÆA¢UÉ
¸À¨sÉAiÉÆAzÀ£ÀÄß £Àqɹ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À gÀPÀëuÉUÉ §zÀÞªÁVgÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ

d
¸ÀÆa¹vÀÄ. EzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀĪÁV ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À ¸ÀAgÀPÀëuÉUÁV CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è

he
ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À DAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß gÀa¸À¯ÁVzÉ. EzÀPÉÌ ¥ÀÆgÀPÀªÁV ¨sÁgÀvÀzÀ°è gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ
ºÀPÀÄÌUÀ¼À DAiÉÆÃUÀ, gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀÄ»¼Á DAiÉÆÃUÀ, gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥Àj²µÀÖ eÁw DAiÉÆÃUÀ, gÁ¶ÖçÃAiÀÄ

is
¥Àj²µÀÖ ¥ÀAUÀqÀUÀ¼À DAiÉÆÃUÀ, »AzÀĽzÀ ªÀUÀð ºÁUÀÆ C®à¸ÀASÁåvÀ ªÀUÀðzÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ
re S
DAiÉÆÃUÀUÀ¼À£ÀÄß gÀa¸À¯ÁVzÉ. gÁdå ªÀÄlÖzÀ°è gÁdå ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À DAiÉÆÃUÀ, gÁdå ªÀÄ»¼Á
B
bl
DAiÉÆÃUÀ EvÁå¢UÀ¼À£ÀÄß gÀa¸À¯ÁVzÉ.
±À¸ÁÛç¸ÀÛçUÀ¼À ¥ÉÊ¥ÉÇÃn : MAzÀÄ ¥Àæ¹zÀÞ ªÀiÁwzÉ - ‘Cté¸ÀÛçAiÀÄÄUÀzÀ°è £ÁªÀÅ AiÀÄÄzÀÞªÀ£ÀÄß
be T
pu
PÉÆ£ÉUÁt¸À¨ÉÃPÀÄ; E®èªÁzÀgÉ AiÀÄÄzÀÞ £ÀªÀÄä£ÀÄß PÉÆ£ÉUÁt¸ÀÄvÀÛzÉ’. ¥ÀæZÀ°vÀ dUÀwÛ£À°è ±À¸ÁÛç¸ÀÛçUÀ¼À
K

¥ÉÊ¥ÉÇÃn MAzÀÄ ¨sÀAiÀiÁ£ÀPÀ «zÀåªÀiÁ£À JA§ÄzÁV PÁt¸ÀÄvÀÛzÉ. ¤±Àê¹ÛçÃPÀgÀt «±ÀézÀ EA¢£À

ºÁUÀÆ ªÀÄÄA¢£À G½«UÉ CvÀåUÀvÀå J¤¸ÀÄvÀÛzÉ. ±À¸ÁÛç¸ÀÛçUÀ¼À wêÀæ ¥ÉÊ¥ÉÇÃnAiÀÄ£ÀÄß ¤°è¸À®Ä
©

¤±Àê¹ÛçÃPÀgÀtªÉÇAzÉà ¥ÀæªÀÄÄR G¥ÁAiÀÄ JAzÀÄ ¨sÁ¸ÀªÁUÀÄwÛzÉ.

¤±Àê¹ÛçÃPÀgÀt JAzÀgÉ ¤¢ðµÀÖ CxÀªÁ J¯Áè ±À¸ÁÛç¸ÀÛUÀ¼À£ÀÄß PÀrvÀUÉƽ¸ÀĪÀ CxÀªÁ ¸ÀA¥ÀÇtð
E®èªÁV¸ÀĪÀ £ÉÃgÀ ¥ÀæQæAiÉÄ. ±À¸ÁÛç¸ÀÛçUÀ¼À ¸ÀàzsÉð¬ÄAzÀ «±ÀézÁzÀåAvÀ ¨sÀAiÀÄ, C¹ÜgÀvÉ, ZÀqÀ¥ÀrPÉ
ºÁUÀÆ AiÀÄÄzÀÞzÀ ¸ÀA¨sÀªÀ vÀ¯ÉzÉÆÃgÀÄvÀÛzÉ. F J¯Áè C¤µÀÖUÀ¼À£ÀÄß zÀÆgÀ«j¸ÀĪÀ zÀȶ֬ÄAzÀ
¤±Àê¹ÛçÃPÀgÀt ¥ÀæZÀ°vÀ dUÀwÛ£À CªÀ±ÀåPÀvÉ JA§ÄzÁV ¨sÁ«¸À®àqÀÄvÀÛzÉ. CzÉà jÃw ±À¸ÁÛç¸ÀÛçUÀ¼ÀÄ
ºÁUÀÆ ªÀÄzÀÄÝUÀÄAqÀÄUÀ¼ÀÄ DyðPÀªÁVAiÀÄÆ MAzÀÄ C£ÀUÀvÀå £ÀµÀÖzÁAiÀÄPÀ JAzÀÆ ¨sÁ«¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
to

CªÉÄjPÁzÀ CzsÀåPÀë L¸À£ï ºÉÆêÀgï MªÉÄä »ÃUÉ GzÀÎj¹zÀÝgÀÄ. ‘±À¸ÀÛçUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀ F dUÀvÀÄÛ
PÉêÀ® ºÀtªÀ£ÀÄß ªÀiÁvÀæ ¥ÉÇÃ®Ä ªÀiÁqÀĪÀÅzÀ®è; §zÀ¯ÁV PÁ«ÄðPÀgÀ ¨ÉªÀgÀ£ÀÄß, «eÁÕ¤UÀ¼À
§Ä¢ÞªÀAwPÉAiÀÄ£ÀÄß ºÁUÀÆ ªÀÄPÀ̼À D¸ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀåAiÀÄUÉƽ¸ÀÄvÀÛzÉ’.
t
No

Cté¸ÀÛç CxÀªÁ £ÀÆåQèAiÀÄgï ¨ÁA§ÄUÀ¼À vÀAiÀiÁjAiÉÆA¢UÉ ¤±Àê¹ÛçÃPÀgÀt CxÀªÁ ±À¸ÀÛç ¤AiÀÄAvÀætzÀ

¥Àæ±Éß wÃgÁ UÀA©üÃgÀ JAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸À¯ÁVzÉ. ¨sÁgÀvÀ MAzÀÄ ±ÁAw¦æAiÀÄ gÁµÀÖçªÁzÀÄzÀjAzÀ
±À¸ÁÛç¸ÀÛçUÀ¼À ¤AiÀÄAvÀætªÀ£ÀÄß ¥Àæw¥Á¢¸ÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄÄA¢£À eÁUÀwPÀ ¸ÀÄgÀPÉëAiÀÄ zÀȶ֬ÄAzÀ AiÀÄÄzÀÞUÀ¼À
¤ªÁgÀuÉ vÀÄA¨Á CªÀ±ÀåPÀªÁVzÉ. 1963gÀ §½PÀ CªÉÄjPÁ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¸ÀA¸ÁÜ£À ºÁUÀÆ ¸ÉÆëAiÀÄvï
gÀµÁå ºÀ®ªÁgÀÄ ¢é¥ÀQëÃAiÀÄ M¥ÀàAzÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁrPÉÆAqÀªÀÅ. ¤tðAiÀiÁvÀäPÀ ±À¸ÀÛç ¤AiÀÄAvÀæt M¥ÀàAzÀ
(¸Á¯ïÖ), ¥ÁQëPÀ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ ¤µÉÃzÀ M¥ÀàAzÀ, ¸ÀªÀÄUÀæ ¥ÀjÃPÀëuÁ ¤µÉÃzÀ M¥ÀàAzÀ (¹n©n), ¥sÀ°PÉ
¤µÉÃzsÀ M¥ÀàAzÀ EªÀÅUÀ¼ÀÄ CtıÀ¸ÀÛçUÀ¼À vÀqÉUÀlÄÖªÀ°è PÉ®ªÉÇAzÀÄ ªÀĺÀvÀézÀ «±Àé ªÀÄlÖzÀ ¸ÀA¢üUÀ¼ÀÄ

42
JAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸À§ºÀÄzÀÄ. »ÃUÉ “¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¤²ÑvÀ £Á±À”zÀ «gÀÄzÀÞ ¨sÁgÀvÀªÀÅ ¸ÉÃj J¯Áè gÁµÀÖçUÀ¼ÀÆ
¥ÀæAiÀÄw߸ÀĪÀ CªÀ±ÀåPÀvɬÄzÉ.
DyðPÀ C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ : «±Àé PÀÄlÄA§zÀ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ°è ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ DyðPÀ C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ MAzÀÄ
¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀªÀĸÉå¬ÄzÉ. EzÀÄ ªÀ¸ÁºÀvÀıÁ»vÀé ºÁUÀÆ ¸ÁªÀiÁædå±Á»vÀézÀ MAzÀÄ LwºÁ¹PÀ
£É¯ÉAiÀÄ §¼ÀĪÀ½ JAzÀÆ ¨sÁ«¸À§ºÀÄzÁVzÉ. LgÉÆÃ¥Àå gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ D¦üæPÁ, KµÁå ºÁUÀÆ ¯Áån£ï
CªÉÄjPÀ£ï gÁµÀÖçUÀ¼À°è vÀªÀÄä ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸Áܦ¹zÀªÀÅ. F ¸ÁªÀiÁædå ±Á»vÀézÀ PÉÊPɼÀUÉ EzÀÝAvÀºÀ
gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ DyðPÀªÁV wÃgÁ »AzÀĽzÀªÀÅ. 20£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ¥ÀǪÀð ¨sÁUÀzÀªÀgÉUÉ CªÀgÀ ¥ÀæUÀw
wÃgÁ PÀÄApvÀªÁVvÀÄÛ. ¸ÁévÀAvÁæöå£ÀAvÀgÀ KµÁå ºÁUÀÆ D¦üæPÁzÀ gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ C©üªÀÈ¢Þ ¸Á¢ü¸À®Ä
¥ÀæAiÀÄwß¹zÀªÀÅ. DzÀgÉ PÀȶ, PÉÊUÁjPÉ, ¸ÁjUÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀPÀð, «eÁÕ£À, ²PÀët, DgÉÆÃUÀå ªÀÄÄAvÁzÀ

d
J¯Áè PÉëÃvÀæUÀ¼À°è ¥ÀæUÀw ¸Á¢ü¸À®Ä DyðPÀ CqÀZÀuÉ vÀ¯ÉzÉÆÃjvÀÄÛ. ºÁUÁV «zÉòà DyðPÀ ¸ÀºÀPÁgÀ

he
EªÀÅUÀ½UÉ wÃgÁ CªÀ±ÀåPÀ JAzÀÄ PÀAqÀÄ §AvÀÄ.
DyðPÀªÁV »AzÀĽzÀ gÁµÀÖçUÀ½UÉ 1945gÀ §½PÀzÀ gÁdQÃAiÀÄ zsÀÄæ«ÃPÀgÀt DzsÀj¹ CªÉÄjPÁ

is
ºÁUÀÆ ¸ÉÆëAiÀÄvï gÀµÁåzÀ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼ÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄ ¤ÃqÀ®Ä DgÀA©ü¹zÀªÀÅ. DzÀgÉ F gÁµÀÖçUÀ¼À
re S
§qÀvÀ£À, ªÀÄÄAzÀĪÀjzÀ zÉñÀUÀ¼À gÁdQÃAiÀÄ ¸ÁéxÀðzÀ ¸ÁzsÀ£ÉUÉ ¥ÀÇgÀPÀªÁV ¥Àjt«Ä¹vÀÄ.
B
bl
ªÀÄÄA¢£À PÁ®WÀlÖzÀ°è ¨sÁgÀvÀ C°¥ÀÛ ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß dUÀwÛ£À°è ªÀÄÄAzÀĪÀj¹vÀÄ. AiÀiÁªÀÅzÉÃ
be T
µÀgÀvÀÄÛUÀ½®èzÉ ªÀÄÄAzÀĪÀjzÀ zÉñÀUÀ¼ÀÄ §qÀgÁµÀÖçUÀ½UÉ DyðPÀ £ÉgÀªÀÅ ¤ÃqÀ¨ÉÃPÉA§ ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß
pu
¨sÁgÀvÀ ¥Àæw¥Á¢¹vÀÄ. vÀ£ÀÆä®PÀ »AzÀĽzÀ gÁµÀÖçUÀ¼À DvÀäUËgÀªÀªÀ£ÀÄß ¨sÁgÀvÀ JwÛ »rAiÀÄ®Ä
K

¸ÀºÀPÀj¹vÀÄ. CzÀgÉÆA¢UÉà ²æêÀÄAvÀ gÁµÀÖçUÀ¼À §AqÀªÁ¼ÀªÀÇ PÀÆqÀ §qÀgÁµÀÖçUÀ½UÉ ºÀjzÀÄ

§gÀĪÀAvÉ AiÀÄwß¹vÀÄ. ‘vÀÈwÃAiÀÄ dUÀvÀÄÛ’ JA§ «ZÁgÀªÉà ‘§qÀ gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ’ JA§ CA±ÀªÀ£ÀÄß JwÛ
©

vÉÆÃgÀÄwÛzÉ. F zÉñÀUÀ¼ÀÄ DºÁgÀ, §AqÀªÁ¼À, vÁAwæPÀvÉ, DgÉÆÃUÀå ¸À®PÀgÀuÉ, G£ÀßvÀ ªÁå¸ÀAUÀzÀ

CªÀPÁ±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ PÉÆgÀvÉUÀ½AzÀ ºÉÆgÀ§gÀ®Ä ¥ÀæAiÀÄw߸ÀÄwÛªÉ. CzÉà jÃw C£ÀågÁµÀÖçUÀ¼À°è£À
C£ÀUÀvÀå ªÉZÀÑ, ªÀÄÄPÀÛ ªÁå¥ÁgÀ, C¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀ ¥ÉÊ¥ÉÆÃn, eÁUÀwÃPÀgÀt ªÀÄÄAvÁzÀ «zÀåªÀiÁ£ÀUÀ¼ÀÄ
§qÀgÁµÀÖçUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ºÀ®ªÁgÀÄ ¨Áj zÀĵÀàjuÁªÀÄ ©ÃgÀÄvÀÛzÉ. EªÉ®èªÀ£ÀÆß ¤ÃV¸ÀĪÀ°è «±Àé¸ÀA¸ÉÜ
ºÁUÀÆ ªÀÄÄAzÀĪÀjzÀ gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ ¥ÀÇgÀPÀªÁV AiÀÄw߸À¨ÉÃPÁVzÉ. ¨sÁgÀvÀ MAzÀÄ ¥ÀæUÀw¥ÀgÀ gÁµÀÖçªÁV
«±Àé PÀÄlÄA§zÀ J¯Áè gÁµÀÖçUÀ¼À ªÀÄzsÉå DyðPÀ £ÁåAiÀÄ ºÁUÀÆ ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw¥Á¢¸ÀÄwÛzÉ.
to

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
t

I. F PɼÀV£À ªÁPÀåUÀ¼À°è SÁ° ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ GvÀÛgÀUÀ½AzÀ ¨sÀwð ªÀiÁrj.

No

1. ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À ¢£ÀªÀ£ÀÄß _________ gÀAzÀÄ DZÀj¸ÀÄvÉÛêÉ.

2. ¨sÁgÀvÀªÀÅ ¤gÀAvÀgÀªÁV __________ ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw ¥Á¢¸ÀÄvÁÛ §A¢zÉ.
3. D¦üæPÁzÀ°è ªÀtð¨sÉÃzÀ ¤ÃwAiÀÄ «gÀÄzÀÞ ºÉÆÃgÁrzÀªÀgÀÄ ______________
4. ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌ JA§ÄzÀÄ ___________ ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ.

II. PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À°è ZÀað¹ GvÀÛj¹j :

43
 1. ¢éwÃAiÀÄ ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞ §½PÀ JzÀÄgÁzÀ ªÀÄÄRå ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀŪÀÅ?
2. ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À ¥Àæw¥ÁzÀ£ÉUÁV ¨sÁgÀvÀªÀÅ £ÀqɸÀÄwÛgÀĪÀ ºÉÆÃgÁlªÀ£ÀÄß «ªÀj¹
3. ±À¸ÁÛç¸ÀÛçUÀ¼À ¥ÉÊ¥ÉÇÃnAiÀÄÄ dUÀwÛ£À £Á±ÀPÉÌ £ÁA¢ F »£É߯ÉAiÀÄ°è ±À¸ÁÛç¸ÀÛçUÀ¼À
¥ÉÊ¥ÉÇÃn¬ÄAzÁUÀĪÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÁªÀŪÀÅ?
4. DyðPÀªÁV »AzÀĽzÀ gÁµÀÖçUÀ¼À ®PÀëtUÀ¼ÁªÀŪÀÅ? F jÃw »AzÀĽAiÀÄÄ«PÉAiÀÄ
PÁgÀtUÀ¼ÁªÀŪÀÅ?
5. DyðPÀ C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ ¤ªÁgÀuÉUÁV ¨sÁgÀvÀªÀÅ PÉÊUÉÆArgÀĪÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÁ PÀæªÀÄUÀ¼ÁªÀŪÀÅ?

d
6. ªÀtð¨sÉÃzÀ ¤ÃwAiÀÄÄ ªÀiÁ£ÀªÀvÀéªÁzÀPÉÌ «gÉÆÃzsÀªÁzÀÄzÀÄ EzÀ£ÀÄß ¤ªÀÄä zÀȶÖPÉÆãÀzÀ°è

he
¸ÀªÀÄyð¹.

III. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ :

is
re S
1. ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß gÀQë¸À®Ä gÀa¸À¯ÁVgÀĪÀ DAiÉÆÃUÀzÀ §UÉÎ ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ滹.
B
bl
2. PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ gÁdåzÀ §qÀ d£ÀjUÁV PÉÊUÉÆArgÀĪÀ PÀ¯Áåt PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À
be T
pu
¥ÀnÖ ªÀiÁrj.
K

IV. AiÉÆÃd£É :
©

1. ªÀtð¨sÉÃzÀÀ ¤ÃwAiÀÄ «gÀÄzÀÞ ºÉÆÃgÁrzÀ ªÀĺÀ¤ÃAiÀÄgÀÄUÀ¼À fêÀ£À ZÀjvÉæ N¢j.

****
t to
No

44
 CzsÁåAiÀÄ - 5
eÁUÀwPÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.
· «±Àé ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¸ÁÜ¥À£É · «±Àé ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ GzÉÞñÀUÀ¼ÀÄ
· «±Àé ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ CAUÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ · «±Àé ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ
· «±Àé ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ D±ÀæAiÀÄzÀ ««zsÀ ¸ÀAWÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ.

d
«±Àé¸ÀA¸ÉÜ (AiÀÄÄ.J£ï.N)

he
20£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀªÀÅ JgÀqÀÄ ªÀĺÁ£ï AiÀÄÄzÀÞUÀ¼À£ÀÄß
¸ÁQëÃPÀj¹vÀÄ. ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞzÀ §½PÀ

is
eÁUÀwPÀ ±ÁAwUÁV ‘°ÃUï D¥ï £ÉñÀ£ïì’ JA§ ¸ÀA¸ÉÜ
re S
¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. DzÀgÉ 1939gÀ°è ¢éwÃAiÀÄ ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞ
B
bl
¥ÁægÀA¨sÀUÉƼÀÄîwÛgÀĪÀAvÉAiÉÄà F ¸ÀA¸ÉÜ ¥ÀvÀ£ÀUÉÆArvÀÀÄ.
JgÀqÀ£Éà ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞªÀÅ ©üÃPÀgÀªÁV £ÀqÉAiÀÄÄwÛzÀÝAvÉAiÉÄÃ,
be T
pu
eÁUÀwPÀªÁV ±Á±ÀévÀ ±ÁAw ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄ AiÀÄvÀߪÀÇ
K

£ÀqÉAiÀįÁgÀA©ü¹vÀÄ. «±Àé ªÀÄlÖzÀ°è EAUÉèAr£À «£ï¸ÀÖ£ï

ZÀað¯ï, gÀµÁåzÀ eÉÆøɥsï ¸Áà°£ï ºÁUÀÆ CªÉÄjPÁzÀ
©

¥ÁæAQè£ï r’gÀƸïªÉ¯ïÖ «±ÀéªÀÄlÖzÀ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¸ÁÜ¥À£ÉUÉ

ªÀÄÄAzÁzÀgÀÄ. ‘«±Àé¸ÀA¸ÉÜ’ (AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï £ÉñÀ£ïì) JA§
±À§ÝªÀ£ÀÄß CªÉÄjPÁzÀ CzsÀåPÀë ¥ÁæAQè£ï r’gÀƸïªÉ¯ïÖ
ZÁ°ÛUÉ vÀAzÀgÀÄ ºÁUÀÆ 1942 d£ÀªÀj 1 gÀAzÀÄ 26
gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ M¥ÀàAzÀªÉÇAzÀPÉÌ ¸À» ºÁPÀÄwÛzÀÝAvÉAiÉÄà ¥ÀæxÀªÀÄ
¨ÁjUÉ F ±À§ÝªÀ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¸À¯Á¬ÄvÀÄ. EzÀ£ÀÄß FUÀ «±Àé¸ÀA¸ÉÜ (AiÀÄÄ.J£ï.N)
to

‘«±Àé gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄwÛzÉ. 1945 dÆ£ï 26

gÀAzÀÄ ¸Áå£ï ¥sÁæ¤ì¸ÉÆÌà «±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ PÀZÉÃj ¸ÀªÉÄäüÀ£ÀzÀ ±ÁAw ¸À£ÀߢUÉ 51 gÁµÀÖçUÀ¼À ¥Àæw¤¢üUÀ¼ÀÄ
ºÀ¸ÁÛPÀëgÀ ¤ÃrzÀgÀÄ. »ÃUÉ ªÀÄÄAzÀPÉÌ 1945 CPÉÆÖçgï 24 gÀAzÀÄ «±Àé¸ÀA¸ÉÜ GzÀAiÀĪÁ¬ÄvÀÄ.
t

«±Àé ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ 195 ¸ÁªÀð¨s˪ÀÄ gÁµÀÖçUÀ½ªÉ. CzÀgÀ°è 193 gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ «±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ
No

¸ÀzÀ¸ÀåvÀé ºÉÆA¢ªÉ. EzÀgÀ ªÀÄÄRå PÀbÉÃj CªÉÄjPÁzÀ £ÀÆåAiÀiÁPïð £ÀUÀgÀzÀ°èzÉ. J¯Áè ±ÁAw¦æAiÀÄ
gÁµÀÖçUÀ½UÉ EzÀgÀ ¸ÀzÀ¸ÀåvÀé ºÉÆAzÀ®Ä ªÀÄÄPÀÛ CªÀPÁ±À«zÉ.
«±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ GzÉÝñÀUÀ¼ÀÄ
«±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¸À£ÀßzÀÄ F eÁUÀwPÀ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¥ÀæzsÁ£À zÁR¯É J¤¹zÀÄÝ EzÀgÀ°è 19 CzsÁåAiÀÄUÀ½zÀÄÝ,
111 «¢üUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. “«±ÀézÀ d£À¸ÀªÀÄÄzÁAiÀĪɤ¹zÀ £ÁªÀÅ .............” JA§ ªÁPÀåzÉÆA¢UÉ
«±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¥Àæ¸ÁÛªÀ£ÉAiÀÄÄ ¥ÁægÀA¨sÀUÉƼÀÄîvÀÛzÉ.

45
«±Àé ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ zsÉåÃAiÉÆÃzÉÞñÀUÀ¼ÀÄ F PɼÀV£ÀAwªÉ;
(1) CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ±ÁAw ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀĨsÀzsÀævÉAiÀÄ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀĪÀÅzÀÄ;
(2) gÁµÀÖçUÀ¼À ªÀÄzsÉå ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ªÉÄÊwæAiÀÄ£ÀÄß ¨É¼É¸ÀĪÀÅzÀÄ,
(3) ªÀiÁ£ÀªÀ£À ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À §UÉUÉ £ÀA§ÄUÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaѸÀĪÀÅzÀÄ,
(4) CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀÄlÖzÀ DyðPÀ, ¸ÁªÀiÁfPÀ, ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ CxÀªÁ ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄ £É¯ÉAiÀÄ
¸ÀªÀĸÉåUÀ½UÉ CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀzÉÆA¢UÉ ¥ÀjºÁgÀ PÀAqÀÄ PÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ.
(5) CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀÄlÖzÀ £ÁåAiÀÄ ºÁUÀÆ MqÀA§rPÉUÀ¼À µÀgÀvÀÄÛUÀ½UÉ ªÀÄ£ÀßuÉ MzÀV¸ÀĪÀÅzÀÄ

d
ºÁUÀÆ

he
(6) gÁµÀÖçUÀ¼À ªÀÄzsÉå ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ËºÁzÀðvÉAiÀÄ PÉÃAzÀæªÁV PÁAiÀÄ𠤪Àð»¸ÀĪÀÅzÀÄ.
«±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ CAUÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ

is
re S
«±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¸À£ÀßzÀÄ ¥ÀæPÁgÀ MlÄÖ DgÀÄ ¥ÀæzsÁ£À CAUÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ½UÉ ªÀåªÀ¸ÉÜ ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ.
CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ
B
bl
1. ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸À¨sÉ : J¯Áè
be T
¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖçUÀ¼À ¥Àæw¤¢üUÀ¼À£ÀÄß
pu
M¼ÀUÉÆAqÀ CAUÀ ¸ÀA¸ÉÜ
K

EzÁVzÉ. ¥ÀæÀwAiÉÆAzÀÄ ¸ÀzÀ¸Àå

©

gÁµÀÖçªÀÅ 5 ¸ÀzÀ¸ÀågÀ£ÀÄß EzÀPÉÌ

PÀ¼ÀÄ»¹PÉÆqÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ
¥Àæw ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖçPÉÌ MAzÀÄ
ªÀÄvÀzÀ ºÀPÀÄÌ ªÀiÁvÀæ EgÀÄvÀÛzÉ.
F ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸À¨sÉ vÀ£Àß
¥ÀæxÀªÀÄ C¢üªÉñÀ£ÀzÀ°èAiÉÄÃ
MAzÀÄ ªÀµÀðzÀ CªÀ¢üUÉ
to

NªÀð CzsÀåPÀë£À£ÀÄß Dj¸ÀÄvÀÛzÉ.

CzÉà jÃw 17 G¥ÁzsÀåPÀëgÀ£ÀÄß
t

ºÁUÀÆ 7 ¸ÁÜ¬Ä ¸À«ÄwUÀ½UÉ

No

K¼ÀÄ ªÀÄA¢ CzsÀåPÀëgÀ£ÀÆß

E°è Dj¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. F ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸À¨sÉAiÀÄ C¢üªÉñÀ£À ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¸É¥ÀÖA§gï wAUÀ¼À°è
DgÀA¨sÀUÉÆAqÀÄ r¸ÀA§gï ªÀÄzsÀå¨sÁUÀzÀªÀgÉUÉ dgÀUÀÄvÀÛzÉ. J¯Áè ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀÄÄR ¤zsÁðgÀUÀ½UÉ
ªÀÄÆgÀ£Éà JgÀqÀA±ÀzÀµÀÄÖ ºÁdgÁzÀ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ C£ÀĪÉÆÃzÀ£É CªÀ±ÀåPÀ DVgÀÄvÀÛzÉ. ªÁ¶ðPÀ DAiÀĪÀåAiÀÄ
¥ÀnÖUÉ F ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸À¨sÉAiÀÄ°è M¦àUÉ ¥ÀqÉAiÀĨÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ vÀÄvÀÄð «µÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ
ZÀZÉð £ÀqÉAiÀĨÉÃQzÀÝgÉ «±ÉõÀ C¢üªÉñÀ£À PÀgÉÀAiÀħºÀÄzÁVzÉ. eÁUÀwPÀ ¸ÀA¸ÀwÛ£À jÃwAiÀÄ°è «±ÀézÀ
J¯Áè ¥ÀæªÀÄÄR «zÀåªÀiÁ£ÀUÀ¼À ZÀZÉðAiÀÄ°è EzÀÄ ¥ÀæzsÁ£À ¥ÁvÀæ ªÀ»¸ÀÄvÀÛzÉ.

46
 2. ¨sÀzÀævÁ ¸À«Äw : EzÀÄ «±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¸ÀaªÀ ¸ÀA¥ÀÅl J£ÀÄߪÀ ªÀiÁzÀjAiÀÄ°èzÀÄÝ CvÀåAvÀ
¥Àæ¨sÁ« CAUÀªÉ¤¹zÉ. EzÀgÀ°è 15 ªÀÄA¢ ¸ÀzÀ¸ÀåjzÀÄÝ, CªÀgÀ ¥ÉÊQ CªÉÄjPÁ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¸ÀA¸ÁÜ£À,
gÀµÁå, ©æl£ï, ¥sÁæ£ïì ºÁUÀÆ ZÉÊ£Á SÁAiÀÄA ¸ÀzÀ¸ÀåvÀé ºÉÆA¢zÀ gÁµÀÖçUÀ¼É¤¹ªÉ. EªÀÅUÀ¼ÀÄ «mÉÆÃ
C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ. «mÉÆà C¢üPÁgÀªÀÅ ¤µÉÃzsÁvÀäPÀ ªÀÄvÀ ZÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ C¢üPÁgÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
G½zÀ 10 ªÀÄA¢ ºÀAUÁ«Ä ¸ÀzÀ¸ÀågÀ£ÀÄß 2 ªÀµÀðUÀ¼À CªÀ¢üUÉ ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸À¨sÉ Dj¸ÀÄvÀÛzÉ. EªÀgÀÄ
¥Àæ¥ÀAZÀzÀ ««zsÀ ¨sËUÉÆýPÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÁÛgÉ. ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¸ÀzÀ¸ÀåjUÀÆ MAzÀÄ ªÀÄvÀÀ
ZÀ¯Á¬Ä¸ÀĪÀ ºÀPÀÄÌ EzÉ. DzÀgÉ J¯Áè SÁAiÀÄA ¸ÀzÀ¸ÀågÀ ¸ÀªÀÄäw ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¤zsÁðgÀPÀÆÌ
CªÀ±ÀåPÀªÁVzÉ. ¨sÁgÀvÀ PÀÆqÁ EzÀgÀ SÁAiÀÄA ¥Áæw¤¢üvÀéPÉÌ AiÀÄw߸ÀÄwÛzÉ.

d
eÁUÀwPÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ½UÉ ±ÁAwAiÀÄÄvÀ ¥ÀjºÁgÀPÁÌV ¨sÀzÀævÁ ¸À«Äw AiÀÄw߸ÀÄvÀÛzÉ. CªÀ±ÀåPÀ«zÀÝgÉ
«±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ±ÁAw¥Á®£Á ¥ÀqÉAiÀÄ£ÀÄß CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ±ÁAw ºÁUÀÆ ¸ÀĪÀåªÀ¸ÉÜUÉ ¤AiÉÆÃf¸ÀÄvÀÛzÉ.

he
CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀ£ÀÄß EzÀÄ £ÉêÀÄPÀ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ «±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ
ªÀĺÁPÁAiÀÄðzÀ²ð GªÉÄÃzÀĪÁjPÉUÉ ºÉ¸ÀgÀÄ ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.

is
re S
3. DyðPÀ ºÁUÀÆ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸À«Äw : F ¸À«ÄwAiÀÄ°è 54 ªÀÄA¢ ¸ÀzÀ¸ÀåjzÁÝgÉ. EªÀgÀ ¥ÉÊQ
18 ªÀÄA¢ ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ ¥Àæw 3 ªÀµÀðPÉÆ̪ÉÄä Dj¸À®àqÀÄvÁÛgÉ. vÀªÀÄä ¸ÀzÀ¸ÀågÀ ¥ÉÊQ M§âgÀ£ÀÄß CzsÀåPÀëgÀ£ÁßV
B
bl
Dj¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. F ¸À«ÄwAiÀÄ ªÀÄÄRå PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ F PɼÀV£ÀAwªÉ :
be T
i) CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀ®AiÀÄzÀ DyðPÀ, ¸ÁªÀiÁfPÀ, ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ, ±ÉÊPÀëtÂPÀ, DgÉÆÃUÀå ºÁUÀÆ
pu
K

E¤ßvÀgÀ ¸ÀA§A¢üvÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£À ºÁUÀÆ ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀÄ«PÉ.

ii) ¤gÁ²ævÀgÀ §UÉÎ, ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ¸ÁÜ£ÀªÀiÁ£À, ªÀ¸Àw ¸ÀªÀĸÉå ªÀÄÄAvÁzÀ ºÀ®ªÁgÀÄ «ZÁgÀUÀ¼ÀÄ
©

F ¸À«ÄwAiÀÄ PÁAiÀÄðªÁå¦ÛAiÉƼÀUÉ §gÀÄvÀÛzÉ.

iii) ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À §UÉÎ ºÁUÀÆ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ¸ÁévÀAvÀæöåUÀ¼À §UÉUÀÆ F ¸À«ÄwAiÀÄÄ
²¥sÁgÀ¸ÀÄì ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
iv) ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®, ¸ÀA¸ÀÌøw, ²PÀët ªÀÄÄAvÁzÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À §UÉÎ CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ
¸ÀªÉÄäüÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAWÀn¸ÀĪÀÅzÀÄ.
to

v) «±ÉõÀ ¥Áæ«tåvÉAiÀÄ CAUÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÁzÀ CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁ«ÄðPÀ ¸ÀAWÀ (L.J¯ï.M),

DºÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀȶ ¸ÀA¸ÉÜ (J¥sï.J.M), eÁUÀwPÀ DgÉÆÃUÀå ¸ÀA¸ÉÜ (qÀ§Æèöå ºÉZï.M)
t

ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ. EªÉ¯Áè DyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ

No

¸ÁªÀiÁfPÀ ¸À«ÄwAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ.

4. zÀwÛ ¸À«Äw (læ¹Ö²¥ï Pˤì¯ï) : F ¸ÀA¸ÉÜ ªÁ¸ÁÛ«PÀªÁV ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸À¨sÉAiÀÄ G¥À
¸ÀA¸ÉÜ CxÀªÁ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ ¸ÀA¸ÉÜ J¤¹ PÁAiÀÄðªÉ¸ÀUÀÄvÀÛzÉ. læ¸ïÖ D±Àæ¬ÄvÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À ¸ÀASÉå
PÀrªÉÄAiÀiÁzÀÄzÀjAzÀ F ¸À«ÄwAiÀÄ PÁAiÀÄðPÉëÃvÀæªÀÇ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÁÛ ¸ÁVzÉ. ¸ÀévÀAvÀæ gÁdåzÀ
ªÀÄlÖPÉÌ KgÀzÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À G¸ÀÄÛªÁjAiÀÄ£ÀÄß F ¸À«Äw ºÉÆA¢zÉ. FUÀ EzÀÄ ¤¶ÌçAiÀĪÁVzÉ,
KPÉAzÀgÉ AiÀiÁªÀÅzÉà zÀwÛ G½¢®è.

47
 5. CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ : EzÀÄ «±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ MAzÀÄ ¥ÀæzsÁ£À CAUÀ ¸ÀA¸ÉÜ ºÁUÀÆ
J¯Áè ¸ÀzÀ¸ÀågÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ F £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ ¸À£ÀߢUÉ vÀªÀÄä ¸ÀºÀªÀÄvÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ®Ä §zÀÞgÁVzÁÝgÉ.
F £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ°è 15 ªÀÄA¢ £ÁåAiÀiÁ¢üñÀjzÀÄÝ, EªÀgÀ C¢üPÁgÀzÀ CªÀ¢ü MA§vÀÄÛ ªÀµÀðUÀ¼ÀÄ
DVzÀÄÝ EªÀgÀÄ ªÀÄgÀÄ DAiÉÄÌUÉ CºÀðgÁVgÀÄvÁÛgÉ. £ÉzÀgï¯ÁåAr£À ºÉÃUï JA§°è F £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ
¸ÁܦvÀUÉÆArzÉ. ªÀÄÆgÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À CªÀ¢üUÉ NªÀð CzsÀåPÀë ºÁUÀÆ G¥ÁzsÀåPÀëgÀ£ÀÄß F £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ
£ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÉà Dj¸ÀÄvÁÛgÉ. §ºÀĪÀÄvÀzÀ DzsÁgÀzÀ°è EzÀgÀ ¤tðAiÀÄUÀ¼ÀÄ PÉÊUÉƼÀî®àqÀÄvÀÛªÉ. £ÁåAiÀÄ
wÃ¥ÀÅðUÀ¼À dvÉUÉà PÁ£ÀÆ£ÀÄ «ZÁgÀzÀ°è EzÀÄ AiÉÆÃUÀå ¸À®ºÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
£ÉÊwPÀ ºÁUÀÆ ªÉÊZÁjPÀ £É¯ÉUÀnÖ£À ªÉÄÃ¯É F £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ ¤tðAiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀĺÀvÀé ºÉÆA¢ªÉ.

d
DzÀgÉ F £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ wÃ¥ÀÅð PÀqÁØAiÀĪÁV AiÀiÁªÀ zÉñÀPÀÆÌ C£Àé¬Ä¸ÀĪÀAw®è. F J¯Áè
Ew«ÄwUÀ¼À ªÀÄzsÉåAiÀÄÆ CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ±ÁAw ºÁUÀÆ ¸ÀĨsÀzsÀævÉUÉ CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ

he
vÀ£ÀßzÉà DzÀ PÉÆqÀÄUÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃrzÉ.
6. ¸ÀaªÁ®AiÀÄ : ªÀĺÁPÁAiÀÄðzÀ²ð ºÁUÀÆ «±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¹§âA¢ ªÀUÀð F CAUÀ ¸ÀA¸ÉÜUÉ

is
¸ÉÃjzÀªÀgÁVzÁÝgÉ. ªÀĺÁPÁAiÀÄðzÀ²ðAiÀĪÀgÀÄ F PÁAiÀiÁðAUÀzÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀÄ J¤¹zÁÝgÉ.
re S
EªÀgÀ£ÀÄß ¨sÀzÀævÁ ¸À«ÄwAiÀÄ ²¥sÁgÀ¹ì£À ªÉÄÃgÉUÉ ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸À¨sÉAiÀÄÄ 5 ªÀµÀðUÀ¼À CªÀ¢üUÉ Dj¸ÀÄvÀÛzÉ.
B
bl
EzÀgÀ ¥ÀæzsÁ£À PÁAiÀiÁð®AiÀĪÀÅ £ÀÆåAiÀiÁPïð£À°èzÀÄÝ, f£ÉêÁ, «AiÉÄ£Áß ºÁUÀÆ £ÉÊgÉÆéUÀ¼À°è
EzÀgÀ ±ÁSÉUÀ½ªÉ. ¢£À¤vÀåzÀ DqÀ½vÁvÀäPÀ PÁAiÀÄð AiÉÆÃd£É ºÁUÀÆ ¸ÁA¹ÜPÀ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ
be T
pu
F ¸ÀaªÁ®AiÀÄzÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ°è ¸ÉÃjzÉ.
K

¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
©

«±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ªÀĺÁ PÁAiÀÄðzÀ²ðUÀ¼ÀÄ :

1. næUÉé °Ã (1946-1952) £ÁªÉð
2. qsÁUï ºÁåªÀÄgï ²Ã¯ïØ (1953-1961 ) ¹éÃqÀ£ï.
3. AiÀÄÄ.xÁAmï (1961-1971) §ªÀiÁð
4. PÀmïð ªÁ¯ïØ ºÉêÀiï (1972-1981) D¹ÖçAiÀiÁ
to

5. eÉëAiÉÄgï ¥ÉÃgÀÄeï qÉà PÀÄAiÉįÁègï (1982-1991) ¥ÉgÀÄ

6. ¨sËvÉÆæøï WÁ° (1992-1996) Ff¥ïÖ
t

7. PÉÆæüà J.C£Áߣï (1997-2006) WÁ£Á

No

8. ¨Á£ï-Q-ªÀÄÆ£ï (2007- 2017) PÉÆjAiÀiÁ.

9. CAmÉÆäAiÉÆ UÀÀmÉgɸï (2017 jAzÀ) ¥ÉÆÃZÀÄðUÀ¯ï

«±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ
1. ±ÁAw¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ : «±Àé¸ÀA¸ÉÜ ºÀ®ªÁgÀÄ gÁdQÃAiÀÄ ¸ÀAWÀµÀðUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÁj¹zÉ.
DzÀgÉ ¨sÀzÀævÁ ¸À«ÄwAiÀÄ SÁAiÀÄA ¸ÀzÀ¸ÀågÀ MªÀÄävÀzÀ PÉÆgÀvÉ ºÁUÀÆ eÁUÀwPÀ «zÀåªÀiÁ£ÀUÀ¼À
¸ÀAQÃtðvɬÄAzÁV, «±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¸ÁzsÀ£ÉAiÀÄÄ «Ä±Àæ gÀÆ¥À¢AzÀ PÀÆrzÉ J£ÀߧºÀÄzÀÄ. EzÀgÀ
48
PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉ §ºÀÄvÉÃPÀ AiÀÄÄzÀÞ ¸ÀÜA¨sÀ£ÀgÉÃSÉAiÀÄ «ÃPÀëPÀgÀ CxÀªÁ ±ÁAw ¥ÀqÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ
£ÀqÉAiÀÄĪÀAvÀºÀÄzÀÄ. ¨sÁgÀvÀ «±Àé±ÁAwAiÀÄ ºÁUÀÆ ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À gÀPÀëuÉAiÀÄ §UÉV£À «±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ
PÁAiÀÄðZÀlĪÀnPÉUÀ¼À°è ¥ÀÇwð ¸ÀºÀPÀj¸ÀÄvÀÛzÉ.
¸ÀÄAiÉÄeïPÁ®ÄªÉ ©PÀÌlÄÖ, EgÁ£ï ¸ÀAWÀµÀð, EAqÉÆãÉõÁå, PÁ²äÃgÀ, ¥Áå¯É¸ÉÖöÊ£ï, PÉÆjAiÀiÁ,
ºÀAUÉÃj, PÁAUÉÆÃ, ¸ÉÊ¥Éæ¸ï, CgÀ¨ï-E¸Éæïï, £À«ÄéAiÀiÁ, C¥sÁϤ¸ÁÛ£À EvÁå¢ «ªÁzÀUÀ¼À
¥ÀjºÁgÀPÁÌV «±Àé¸ÀA¸ÉÜ ±Àæ«Ä¹zÉ. Cté¸ÀÛç ºÁUÀÆ ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ ¤±Àê¹ÛçÃPÀgÀtzÀ ¤nÖ£À°èAiÀÄÆ
«±Àé¸ÀA¸ÉÜ ¤gÀAvÀgÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß ªÀiÁqÀÄwÛzÉ. E¢ÃUÀ ²ÃvÀ® ¸ÀªÀÄgÀÀzÀ PÁ®WÀlÖ ªÀÄÄV¢zÀÄÝ, «±Àé
±ÁAwAiÀÄ £É¯ÉAiÀÄ°è «±Àé ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¥Àæ¨sÁ«Ã PÁAiÀÄðPÉÌ GvÀÛªÀÄ ªÀ®AiÀÄ ¤ªÀiÁðtUÉÆArzÉ.
2. DyðPÀ ºÁUÀÆ ºÀtPÁ¹£À ¸ÁzsÀ£É : «±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¸À£Àߢ£À ¥Àæ¸ÁÛªÀ£ÉAiÀÄ°è F ¸ÀA¸ÉÜ

d
‘¸ÁªÀiÁfPÀ ¥ÀæUÀw ºÁUÀÆ GvÀÛªÀÄ fêÀ£À ªÀÄlÖPÉÌ AiÀÄw߸À¨ÉÃPÀÄ’ JAzÀÄ WÉÆö¸À¯ÁVzÉ. DyðPÀ

he
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸À«ÄwAiÀÄ ªÉÄðéZÁgÀuÉAiÀÄ°è F PÁAiÀÄð ¸Á¢ü¸À¨ÉÃPÁVzÉ. DyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ
ºÀtPÁ¹£À PÉëÃvÀæzÀ°è (‘General Agriment on Taerifs and Trade’) ¸ÀÄAPÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¥ÁgÀzÀ

is
¸ÁªÀiÁ£Àå M¥ÀàAzÀ DVgÀÄvÀÛzÉ. GzÁºÀgÀuÉ : «±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¥ÀæUÀw AiÉÆÃd£É (¢ AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï £ÉõÀ£ïì
re S
qɪɮ¥ïªÉÄAmï ¥ÉÇæÃUÁæªÀiï) PÀÆqÁ F PÉëÃvÀæzÀ MAzÀÄ G¯ÉèÃR£ÁºÀð ¸ÁzsÀ£É. «±Àé¨ÁåAPï,
B
bl
L.JªÀiï.J¥sï £ÀAvÀºÀ «wÛÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ «±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¸ÀºÀAiÉÆÃUÀzÉÆA¢UÉ GvÀÛªÀÄ ¸ÁzsÀ£É
ªÀiÁqÀÄwÛªÉ.
be T
pu
3. ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ : «±Àé DgÉÆÃUÀå ¸ÀA¸ÉÜ,
¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ° :
K

AiÀÄģɸÉÆÌÃ, AiÀÄĤ¸É¥sï, «±Àé ¤gÁ²ævÀgÀ DAiÉÆÃUÀ,

ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅUÀ¼ÀÄ «±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¸ÁªÀiÁfPÀ PÀ¼ÀPÀ½AiÀÄ «±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ°è ZÉʤøï,
©

¸ÉêÁ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ. 1948gÀ ¸ÁªÀðwæPÀ ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À EAVèµï, ¥sÉæAZï, gÀµÀå£ï, ¸Áऱï
GzÉÆÏõÀuÉ PÀÆqÁ MAzÀÄ GvÀÛªÀÄ ¸ÁzsÀ£É J¤¹zÉ. ºÁUÀÆ CgÉéPï ¨sÁµÉUÀ¼ÀÄ DqÀ½vÀ
ªÀtð¨sÉÃzÀ ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß C½¹ ºÁPÀĪÀ°è ¸ÁªÀiÁædå±Á»vÀé, ¨sÁµÉAiÀiÁV ªÀiÁ£ÀåvÉ ¥ÀqÀ¢ªÉ.
ªÀ¸ÁºÀvÀıÁ»vÀé EvÁå¢UÀ¼À£ÀÄß E®èªÁV¸ÀĪÀ°èAiÀÄÆ
«±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¥ÁvÀæ UÀªÀÄ£ÁºÀð.
«±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ D±ÀæAiÀÄzÀ ««zsÀ ¸ÀAWÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ
to

J) DºÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀȶ ¸ÀA¸ÉÜ - FAO - (Food and Agricultural Organisation) :

dUÀwÛ£ÁzÀåAvÀ §qÀvÀ£À, ºÀ¹ªÀÅ ºÁUÀÆ C¥Ë¶ÖPÀvÉAiÀÄ «gÀÄzÀÞ ºÉÆÃgÁqÀ®Ä DºÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀȶ
t

¸ÀA¸ÉÜAiÉÆAzÀÄ 1945gÀ°è GzÀAiÀĪÁ¬ÄvÀÄ. EzÀgÀ ¥ÀæzsÁ£À 3 M¼À «¨sÁUÀUÀ¼ÉAzÀgÉ; 1) ¸ÀªÉÄäüÀ£À,

No

2) ¸À«Äw ºÁUÀÆ 3) ªÀĺÁ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ F ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR GzÉÝñÀUÀ¼ÉAzÀgÉ : J) PÀȶ PÉëÃvÀæzÀ

C©üªÀÈ¢Þ (©) ¥Ë¶ÖPÀ DºÁgÀ MzÀV¸ÀÄ«PÉ ; (¹) ºÀ¹ªÉ¬ÄAzÀ eÁUÀwPÀ d£À¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ «ªÀÄÄQÛ
ºÁUÀÆ (r) UÁæªÀiÁAvÀgÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À d£ÀgÀ fêÀ£À ªÀÄlÖzÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉ. F ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¥ÀæzsÁ£À PÀbÉÃj
gÉÆêÀiï£À°èzÉ.
©) «±Àé DgÉÆÃUÀå ¸ÀA¸ÉÜ - WHO - (World Health Organisation) : ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ ªÀiÁ£ÀªÀgÀ
DgÉÆÃUÀå ¸ÀÄzsÁj¸À®Ä 1948gÀ°è «±Àé DgÉÆÃUÀå ¸ÀA¸ÉÜö ¸ÁÜ¥À£ÉUÉÆArvÀÄ. F «±Àé DgÉÆÃUÀå ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄÄ
PÁ®gÁ, ¥ÉèÃUï, ªÀįÉÃjAiÀiÁ, ¹qÀÄ§Ä ªÀÄÄAvÁzÀ gÉÆÃUÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀA¥ÀÇtðªÁV vÉÆqÉzÀÄ ºÁPÀ®Ä
49
AiÀÄw߸ÀÄwÛzÉ. CzÉà jÃw Kqïì, PÁå£Àìgï£ÀAvÀºÀ ©üÃPÀgÀ gÉÆÃUÀUÀ½AzÀ ¥Àæ¥ÀAZÀªÀ£ÀÄß ªÀÄÄQÛUÉƽ¸À®Ä
¥ÀæAiÀÄw߸ÀÄvÀÛzÉ. ¹qÀÄ§Ä gÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß ¸ÀªÀÄUÀæªÁV ¤ªÁj¸ÀĪÀ°è F ¸ÀA¸ÉÜ AiÀıÀ¸ÀÄì PÀArzÉ.
d£À¸ÀASÁå ¸ÉÆàÃl, ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀAgÀPÀëuÉ, ºÀ¹ªÀÅ, ¥Ë¶ÖPÀvÉAiÀÄ PÉÆgÀvÉ ªÀÄÄAvÁzÀ «µÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ F
¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ PÁAiÀÄð ¸ÀÆaAiÀÄ°èªÉ. F J¯Áè PÉëÃvÀæzÀ°è «±Àé DgÉÆÃUÀå ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¸ÉÃªÉ G¯ÉèÃR£ÁºÀð
J¤¹zÉ. EzÀgÀ ªÀÄÄRå PÀZÉÃj ¹élÓgï¯ÁåAr£À f£ÉêÁzÀ°èzÉ.
¹) AiÀÄÄ£É¸Æ É Ìà (United Nations Educational Scientific and Cultural
Organisation) : EzÀÄ 1946gÀ°è ¸ÁܦvÀUÉÆArzÀÄÝ, EzÀgÀ ªÀÄÄRå PÉÃAzÀæ ¥Áåj¸ï£À°èzÉ.
EzÀÄ «±ÀézÁzÀåAvÀ «eÁÕ£À, ²PÀët, ¸ÀA¸ÀÌøw ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¥ÉÇæÃvÁ컸À®Ä GzÉÝò¹gÀĪÀ

d
¥Áæ«ÃtåvÉAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜ, vÁAwæPÀ ²PÀët, ªÀiÁzsÀåªÀÄ vÀAvÀæUÁjPÉ, gÀZÀ£ÁvÀäPÀ aAvÀ£É, ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ
«ZÁgÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ¥Àj¸ÀgÀ «eÁÕ£ÀzÀ §UÉUÉ EzÀÄ PÁAiÉÆÃð£ÀÄäRªÁUÀÄvÀÛzÉ. ¥Àæ¥ÀAZÀzÁzÀåAvÀ ²PÀët

he
ºÁUÀÆ eÁÕ£À ¥Àæ¸ÁgÀzÀ ¤nÖ£À°è EzÀÄ ¸ÀPÁðgÀUÀ½UÉ ºÁUÀÆ ¸ÀPÁðgÉÃvÀgÀ ¸ÀéAiÀÄA ¸ÉêÁ ¸ÀA¸ÉÜUÀ½UÉ
¸ÀºÁAiÀÄ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.

is
r) AiÀÄĤ¸É¥sï (United Nations International Emergency Fund) : F ¸ÀA¸ÉÜ
re S
¢éwÃAiÀÄ ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞzÀ §½PÀ ªÀÄPÀ̼À PÉëêÀiÁ©üªÀÈ¢ÞUÁV 1946gÀ°è ¸ÁÜ¥À£ÉUÉÆArvÀÄ. ªÀÄÄAzÉ 1957
B
bl
gÀ°è EzÉÆAzÀÄ ±Á±ÀévÀ ¸ÀA¸ÉÜ J¤¹vÀÄ. F ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ°è 30 ªÀÄA¢ ¸ÀzÀ¸ÀåjzÁÝgÉ. ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ºÁUÀÆ
be T
ªÀÄPÀ̼À C©üªÀÈ¢ÞUÉ ¥ÀÇgÀPÀªÁzÀ ¥Àj¸ÀgÀªÀ£ÀÄß MzÀV¸ÀĪÀÅzÉà F ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ªÀÄÆ® GzÉÝñÀªÁVzÉ.
pu
F GzÉÝñÀ ¥ÀÇgÉÊPÉUÁV CªÀ±ÀåPÀvɬÄgÀĪÀ J¯Áè gÁµÀÖçUÀ½UÉ EzÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. 1965 gÀ°è
K

AiÀÄĤ¸É¥sï £ÉÆÃ¨É¯ï §ºÀĪÀiÁ£ÀUÀ½¹zÉ. ±ÀĨsÁ±ÀAiÀÄ ¥ÀvÀæUÀ¼À ªÀiÁgÁlzÀ ªÀÄÆ®PÀ F ¸ÀA¸ÉÜ

UÀ½¸ÀĪÀ ºÀtªÀ£ÀÄß ªÀÄPÀ̼À AiÉÆÃUÀPÉëêÀÄPÁÌV «¤AiÉÆÃV¸ÀÄwÛzÉ. »ÃUÉ F ¸ÀA¸ÉÜ ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄ
©

zÀȶÖPÉÆãÀ ºÉÆA¢zÀ ¸ÀA¸ÉÜö J¤¹zÉ.

E) L.JªÀiï.J¥sï (International Monetary Fund) : 1945gÀ°è DgÀA¨sÀUÉÆAqÀ
F CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÀtPÁ¸ÀÄ ¸ÀA¸ÉÜ 1947gÀ §½PÀ ¥ÀÇtð ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è PÁAiÀiÁðgÀA©ü¹vÀÄ. EzÀgÀ
ªÀÄÄRå PÀbÉÃj CªÉÄjPÁzÀ ªÁ¶AUïl£ï£À°èzÉ. EzÀÄ CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀÄlÖzÀ DyðPÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À
¥ÀjºÁgÀPÉÌ AiÀÄw߸ÀÄvÀÛzÉ. «±Àé ªÁtÂdå ªÀåªÀºÁgÀzÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ, DyðPÀ ¹ÜgÀvÉ ºÁUÀÆ GvÀÛªÀÄ
to

«zÉòà ¥ÁªÀw ¸ÀªÀÄvÉÆî£ÀªÀ£ÀÄß PÁAiÀÄÄÝPÉƼÀî®Ä EzÀÄ ¸ÀºÀPÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀgÀ°è DqÀ½vÀ ªÀÄAqÀ½,

PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÁ ¤zÉÃð±ÀPÀ ªÀÄAqÀ½ ºÁUÀÆ DqÀ½vÀ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ PÁAiÀÄ𠤪Àð»¸ÀÄwÛgÀÄvÁÛgÉ.
EzÀgÀ PÁAiÀÄ𠤪ÀðºÀuÉAiÀÄ UÀÄtªÀÄlÖ ºÁUÀÆ ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀvÉ ¸ÁPÀµÀÄÖ ªÀÄ£ÀßuÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉ¢zÉ.
t

««zsÀ gÁµÀÖçUÀ¼À PÉÃAzÀæ ¨ÁåAPÀÄUÀ½UÉ PÉÃAzÀæ ¨ÁåAPÀÄ JA§ÄzÁV EzÀ£ÀÄß PÀgÉAiÀħºÀÄzÁVzÉ.

No

DyðPÀªÁV ªÀÄÄAzÀĪÀjzÀ ºÁUÀÆ »AzÀĽzÀ gÁµÀÖçUÀ¼À ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß ¨É¸ÉAiÀÄĪÀ°è EzÀÄ

¥ÀÇgÀPÀ ¥ÁvÀæ ªÀ»¸ÀÄvÀÛzÉ.
J¥sï) L.©.Dgï.r (International Bank for Reconstruction and
Development) : «±Àé ¨ÁåAPï JAzÀÆ PÀgÉAiÀÄ®àqÀÄwÛgÀĪÀ F ¸ÀA¸ÉÜ 1947gÀ°è ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ.
EzÀgÀ ªÀÄÄRå PÀZÉÃj ªÁ¶AUïl£ï£À°èzÉ. ¢éwÃAiÀÄ ªÀĺÁAiÀÄÄzÀÞzÀ §½PÀ DyðPÀ ¥ÀÅ£À±ÉÑÃvÀ£ÀPÁÌV
F ¨ÁåAPï ¸ÁÜ¥À£ÉUÉÆArvÀÄ. PÀȶ, PÉÊUÁjPÉ, ¸ÁjUÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀPÀð C©üªÀÈ¢ÞUÁV CªÀ±ÀåPÀ«gÀĪÀ

50
J¯Áè ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖçUÀ½UÉ F ¨ÁåAPï CUÁzsÀ ªÉÆvÀÛzÀ ¸Á® ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ «±Àé ªÁå¥ÁgÀ ºÁUÀÆ
«zÉòà «¤ªÀÄAiÀÄ ¥ÁªÀw ¸ÀªÀÄvÉÆî£ÀPÉÌ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. J¯Áè ¥ÀæUÀw¥ÀgÀ gÁµÀÖçUÀ¼À DyðPÀ
C©üªÀÈ¢ÞUÉ CvÀåAvÀ ºÉaÑ£À ¸ÀºÁAiÀÄ F ¨ÁåAPï ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. EzÀgÀ°è DqÀ½vÀ ªÀÄAqÀ½, PÁAiÀÄðPÁj
ªÀÄAqÀ½ ºÁUÀÆ CzsÀåPÀëgÀÄ PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÁÛgÉ. EzÀgÀ PÉÊPɼÀUÉ JgÀqÀÄ ¸ÀºÀPÁjà CAUÀUÀ½ªÉ.
CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ (J) CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀæUÀw PÀÆl ªÀÄvÀÄÛ (©) CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÀtPÁ¸ÀÄ ¤UÀªÀÄ.
f) CAvÀgÀgÁ¶ÖçAiÀÄ PÁ«ÄðPÀ ¸ÀAWÀ (International Labour Organisation) :
F ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ºÉ¸ÀgÉà ¸ÀÆa¸ÀĪÀAvÉ EzÀÄ PÁ«ÄðPÀgÀ PÉëêÀiÁ©üªÀÈ¢ÞUÁV DgÀA¨sÀUÉÆAqÀ ¸ÀA¸ÉÜAiÀiÁVzÉ.
EzÀgÀ ªÀÄÄRå PÁAiÀiÁð®AiÀÄ ¹élÓgï¯ÁåAr£À f£ÉêÁzÀ°èzÉ. ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¸ÀzÀ¸ÀågÁµÀÖçªÀÅ E§âgÀÄ

d
¥Àæw¤¢üUÀ¼À£ÀÄß F ¸ÀA¸ÉÜUÉ PÀ¼ÀÄ»¸ÀÄwÛzÀÄÝ, CzÀgÀ°è M§âgÀÄ PÁ«ÄðPÀ ¥Àæw¤¢ü ºÁUÀÆ E£ÉÆߧâgÀÄ
DqÀ½vÀ £ÀqɸÀĪÀªÀgÀ ¥Àæw¤¢ü DVgÀÄvÁÛgÉ. PÁ«ÄðPÀ ªÀUÀðzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¨sÀzÀævÉ, DgÉÆÃUÀå ¸ÀAgÀPÀëuÉ,

he
GvÀÛªÀÄ fêÀ£À ªÀÄlÖ EvÁå¢ «ZÁgÀUÀ¼ÀÄ F ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ PÁAiÀÄð ªÁå¦ÛUÉ ¸ÉÃgÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄ»¼Á
PÁ«ÄðPÀgÀ ºÉjUÉ ¸Ë®¨sÀå, PÀ¤µÀ× ªÉÃvÀ£À eÁj, ªÀ¸Àw ¤ªÀiÁðt, EvÁå¢ «ZÁgÀUÀ¼ÀÄ F ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ

is
PÁAiÀÄð ¥Àj¢üAiÉƼÀUÉ ¸ÉÃjªÉ. F ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¤tðAiÀÄUÀ¼ÀÄ PÉêÀ® ¸À®ºÉUÀ¼À gÀÆ¥ÀzÀ°èzÀÝgÀÆ,
re S
¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ CªÀÅUÀ½UÉ ªÀÄ£ÀßuÉ ¤ÃqÀÄvÀÛªÉ. EzÀgÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸ÀªÉÄäüÀ£À PÁ«ÄðPÀ ªÀUÀðzÀ
B
bl
eÁUÀwPÀ ¸ÀA¸ÀwÛ£ÀAvÉAiÉÄà EzÀÄÝ CªÀgÀ »vÁ¸ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß gÀQë¸À®Ä AiÀÄw߸ÀÄvÀÛzÉ.
JZï) «±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÁtÂdå ¥ÀæUÀw ¸À«Äw : F ¸ÀA¸ÉÜ ¥ÀæzsÁ£ÀªÁV eÁUÀwPÀ
be T
pu
ªÀÄlÖzÀ ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÁtÂdå ¸ÀAUÀwUÀ¼À ¥ÀæUÀwUÉ AiÀÄw߸ÀÄvÀÛzÉ. CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÁå¥ÁgÀzÀ
K

¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ ¨ÉÃPÁzÀ vÁAwæPÀ ¸ÀºÀPÁgÀ F ¸ÀA¸ÉÜ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. eÁUÀwPÀ ªÀÄlÖzÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉà vÉgÀ£ÁzÀ
zsÉÆÃgÀuÁvÀäPÀ vÉÆAzÀgÉUÀ¼À£ÀÄß EzÀÄ ¤ªÁj¹, vÀ£ÀÆä®PÀ CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÁtÂdåzÀ
©

¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ EzÀÄ ¸ÀºÀPÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÉ «±Àé PÀÄlÄA§zÀ DyðPÀ ¥ÀæUÀwUÉ ¥ÀÇgÀPÀªÁV EzÀÄ PÁAiÀÄð
£ÀqɸÀÄvÀÛzÉ.
L) «±Àé ªÁå¥ÁgÀ ¸ÀAWÀ (World Trade Organisation) : F ¸ÀA¸ÉÜ 1995 d£ÀªÀj
1gÀAzÀÄ ºÀÄnÖPÉÆArvÀÄ. EzÀgÀ J¯Áè ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ ‘¸ÁªÀiÁ£Àå ªÁå¥ÁgÀ ºÁUÀÆ ¸ÀÄAPÀ M¥ÀàAzÀ’
(UÁåmï)PÉÌ M¦àUÉ ¸ÀÆa¹zÀªÀÅ. CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀÄlÖzÀ ªÁtÂdå ºÁUÀÆ ªÁå¥ÁgÀzÀ vÉÆqÀPÀÄUÀ¼À
¤ªÁgÀuÉUÉ EzÀÄ AiÀÄw߸ÀÄvÀÛzÉ. «±Àé ¨ÁåAQ£ÉÆA¢UÉ EzÀÄ CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÁtÂdå ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À
to

zsÉÆÃgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß gÀƦ¸ÀĪÀ°è ¸ÀºÀPÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄÄPÀÛ ªÁtÂdå zsÉÆÃgÀuɬÄAzÀ ¥ÀæªÀzsÀðªÀiÁ£ÀzÉqÉUÉ

¸ÁUÀĪÀ gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ PÉ®ªÉÇAzÀÄ vÉÆAzÀgÉUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĨsÀ«¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. L.JªÀiï.J¥sï ºÁUÀÆ
L.©.Dgï.r. ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÉÆA¢UÉ EzÀÄ vÀÈwÃAiÀÄ DyðPÀ DzsÁgÀ ¸ÀÛA¨sÀ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ®àqÀÄvÀÛzÉ.
t
No

¥ÁæzÉòPÀ ¸ÀºÀPÁgÀ : ¥ÀæZÀ°vÀ dUÀwÛ£À°è ºÀ®ªÁgÀÄ ¥ÁæzÉòPÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À EgÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß

£ÁªÀÅ UÀªÀĤ¸À§ºÀÄzÁVzÉ. EªÀÅUÀ¼ÀÄ ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖçUÀ¼À ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀºÀPÁgÀ ºÁUÀÆ w¼ÀĪÀ½PÉAiÀÄ£ÀÄß
§®¥Àr¸ÀÄvÀÛªÉ. EAvÀºÀ ¥ÁæzÉòPÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À°è F PɼÀV£ÀªÀÅUÀ¼ÀÄ ¥ÁæªÀÄÄRåªÁVzÉ.
1) PÁªÀÄ£ïªÉ¯ïÛ gÁµÀÖç ¸ÀAWÀ (Common wealth of Nations) : EzÀ£ÀÄß »AzÉ
“©ænµï PÁªÀÄ£ïªÉ¯ïÛ D¥ï £ÉõÀ£ïì” JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄwÛzÀÄÝ, D §½PÀ ‘©ænµï’JA§ ±À§ÝªÀ£ÀÄß
vÉUÉAiÀįÁ¬ÄvÀÄ. F ¸ÀA¸ÉÜ 1926gÀ°è ¸ÁÜ¥À£ÉUÉÆArzÀÄÝ, ªÀÄÄAzÉ ¨sÁgÀvÀªÀÇ ¸ÉÃj ¸ÁévÀAvÀæöåUÀ½¹zÀ
ºÀ®ªÁgÀÄ gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ EzÀgÀ ¸ÀzÀ¸ÀåvÀéªÀ£ÀÄß ¸ÀéEZÉÒ¬ÄAzÀ ¥ÀqÉzÀÄPÉÆAqÀªÀÅ. EzÀPÉÌ ¸ÁAPÉÃwPÀªÁV
51
©æl¤ß£À zÉÆgÉAiÀÄ »jvÀ£À«zÉ. ¥Àæ¸ÀPÀÛ F PÁªÀÄ£ïªÉ¯ïÛ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ°è 54 ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖçUÀ½ªÉ.
©æl¤ß£À ®AqÀ£ï£À°è EzÀgÀ PÉÃAzÀæ PÀZÉÃj¬ÄzÉ. EzÀgÀ PÁAiÀÄðPÀ¯Á¥ÀUÀ¼À°è ¸ÀzÀ¸ÀågÁµÀÖçUÀ¼À ¥ÀæzsÁ£À
ªÀÄAwæUÀ¼ÀÄ, CxÀsð ¸ÀaªÀgÀÄ, ºÁUÀÆ «zÉñÁAUÀ ªÀÄAwæUÀ¼ÀÄ ¨sÁUÀªÀ»¸ÀÄvÁÛgÉ. ¥ÀæeÁvÀAvÀæªÀ£ÀÄß
JwÛ »rAiÀÄĪÀÅzÀÄ, ¸ÁévÀAvÀæöåzÀ ¸ÀAgÀPÀëuÉ, §qÀvÀ£À ¤ªÀÄÆð®£À, «±Àé±ÁAw £É¯ÉUÉƽ¸ÀÄ«PÉ, QæÃqÉ,
«eÁÕ£À, ºÁUÀÆ PÀ¯ÉAiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ ºÁUÀÆ D §UÉUÉ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À ªÀÈ¢Þ- EªÀÅ F ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ
¥ÀæªÀÄÄR GzÉÝñÀUÀ¼ÁVªÉ. ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀzÀ¸ÀågÁµÀÖçUÀ¼À ªÉÄÊwæAiÀÄ£ÀÄß F ¸ÀA¸ÉÜ §®¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ.
2) ‘¸ÁPïð’ (South Asian Association for Regional co-operation) :
F ¸ÀA¸ÉÜ 1985gÀ°è ¸ÁÜ¥À£ÉUÉÆArzÀÄÝ, E¢ÃUÀ ¨sÁgÀvÀ, ¨ÁAUÁèzÉñÀ, £ÉÃ¥Á¼À, ²æîAPÁ, ¥ÁQ¸ÁÛ£À,
ªÀiÁ¯ïrêïì, ¨sÀÆvÁ£ï ºÁUÀÆ C¥sÁϤ¸ÁÛ£À - F 8 gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ EzÀgÀ ¸ÀzÀ¸ÀåvÀé ºÉÆA¢ªÉ. DyðPÀ

d
¸ÀA§AzsÀUÀ¼À ªÀÈ¢Þ, ¸ÁªÀiÁfPÀ ¥ÀæUÀw ºÁUÀÆ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀºÀPÁgÀzÉÆA¢UÉ

he
¸Á¢ü¸ÀÄ«PÉ F ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ªÀÄÆ® GzÉÝñÀ. F UÀÄj ¸ÁzsÀ£ÉUÁV ºÀ®ªÁgÀÄ vÁAwæPÀ ¸À«ÄwUÀ¼ÀÄ,
PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉ ¥ÀqÉUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ¸ÁÜ¬Ä ¸À«ÄwUÀ¼ÀÄ gÀZÀ£ÉUÉÆArªÉ. DzÀgÉ ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖçUÀ¼À ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ

is
C¥À£ÀA©PÉ, «ªÁzÀUÀ¼ÀÄ F ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¥ÀæUÀwUÉ vÉÆqÀPÁVªÉ. ‘J¯Áè ¤tðAiÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖçUÀ¼À
re S
C«gÉÆÃzsÀzÀ £É¯ÉAiÀįÉèà EgÀ¨ÉÃPÀÄ’ JA§ ¸ÀÆvÀæªÀÇ F ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¥ÀæUÀwUÉ MAzÀÄ vÉÆqÀPÁV
B
bl
¥Àjt«Ä¹zÉ. vÀªÀÄä vÀªÉÆä¼ÀV£À «ªÁzÀUÀ¼Éà F ¸ÀzÀ¸ÀågÁµÀÖçUÀ¼À ªÀÄzsÉå ¸ÁPÀµÀÄÖ EªÉ. DzÀgÀÆ
¤AiÀÄvÀPÁ°PÀ ¸ÀªÀiÁªÉñÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ±ÁAwAiÀÄÄvÀ ¥ÀjºÁgÀPÉÌ C£ÀĪÀÅ ªÀiÁrPÉÆqÀÄvÀÛzÉ. «eÁÕ£À,
be T
pu
vÁAwæPÀvÉ, PÀȶ ªÀÄÄAvÁzÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À §UÉÎ ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖçUÀ¼À ¥Àæw¤¢üUÀ¼À PÀªÀÄälUÀ¼ÀÄ, vÀgÀ¨ÉÃw
K

PÁAiÀÄðUÁgÀUÀ¼ÀÄ dAnAiÀiÁV £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. ‘¸ÁPïð’£À ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À°è ¨sÁgÀvÀªÀÅ ¸ÀQæÃAiÀÄ ¥ÁvÀæ

ªÀ»¸ÀÄwÛzÉ. EzÀgÀ ªÀÄÄRå PÀbÉÃj £ÉÃ¥Á¼ÀzÀ PÀoÀäAqÀÄ«£À°èzÉ.
©

3) AiÀÄÄgÉÆæAiÀÄ£ï AiÀÄƤAiÀÄ£ï : F ¸ÀA¸ÉÜ 27 AiÀÄÄgÉÆæ£À ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖçUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀ

¸ÀA¸ÉÜAiÀiÁVzÉ. ªÀiÁå¹ÖçZï JA§°è AiÀÄÄgÉÆæAiÀÄ£ï AiÀÄƤAiÀÄ£ï M¥ÀàAzÀzÀ C£ÀÄUÀÄtªÁV 1992gÀ°è
EzÀÄ GzÀAiÀĪÁ¬ÄvÀÄ. EzÀÄ ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖçUÀ¼À ªÀÄzsÉå ¸ÀªÀiÁ£À KPÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ, MAzÉà ZÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ
PÀgɤì, ¸ÀªÀiÁ£À PÀȶ ºÁUÀÆ ªÁå¥ÁgÀ zsÉÆÃgÀuÉ EvÁå¢UÀ½UÉ CªÀPÁ±À ªÀiÁrPÉÆqÀÄvÀÛzÉ. EzÀgÀ°è£À
ªÀÄÄRå CAUÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÉAzÀgÉ (1) ¸À«Äw, (2) DAiÉÆÃUÀ, (3) AiÀÄÄgÉÆæ£À ¸ÀA¸ÀvÀÄÛ, ºÁUÀÆ
(4) AiÀÄÄgÉÆæ£À £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ. F AiÀÄÄgÉÆæAiÀÄ£ï AiÀÄƤAiÀÄ£ï MAzÀÄ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ gÁdåªÀ£ÀÄß
to

ºÉÆîĪÀAwzÉ. EzÀgÀ ¥Àæw¥ÁzÀPÀgÀÄ ºÉüÀĪÀAvÉ F ¸ÀA¸ÉÜ ±ÁAw ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæeÁvÀAvÀæPÁÌV PÁAiÀÄð

¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ. F AiÀÄÄgÉÆæAiÀÄ£ï AiÀÄƤAiÀÄ£ï F »A¢£À AiÀÄÄgÉÆæAiÀÄ£ï EPÁ£Á«ÄPï
PÀªÀÄÄå¤nà (E.E.¹)AiÀÄ ªÁgÀ¸ÀÄzÁgÀ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄAwzÉ. EzÀgÀ ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ ¸ÀéAiÀÄA EZÉÒ¬ÄAzÀ
t

vÀªÀÄä ¸ÁªÀð¨s˪ÀÄ C¢üPÁgÀzÀ UÀªÀÄ£ÁºÀð CA±ÀªÀ£ÀÄß F ¸ÀA¸ÉÜUÉ ¤ÃrzÁÝgÉ.

No

4) D¹AiÀÄ£ï (Association of South East Asian Nations) : F ¸ÀA¸ÉÜ 1967gÀ°è

GzÀAiÀĪÁ¬ÄvÀÄ. EzÀgÀ ¸ÁÜ¥ÀPÀ ¸ÀzÀ¸ÀågÁµÀÖçUÀ¼ÉAzÀgÉ, ¹AUÁ¥ÀÅgÀ, ªÀįÉõÁå, EAqÉÆãÉõÁå,
¦ü°¥ÉàöÊ£ïì ºÁUÀÆ xÉʯÁåAqï. E¢ÃUÀ EzÀgÀ°è 10 gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ ¸ÀzÀ¸ÀåvÀé ºÉÆA¢zÉ. EzÀgÀ ªÀÄÄRå
GzÉÝñÀUÀ¼ÉAzÀgÉ F ¥ÀæzÉñÀzÀ DyðPÀ C©üªÀÈ¢ÞUÉ, ¸ÁªÀiÁfPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ AiÀÄvÀß ºÁUÀÆ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ
¥ÀæUÀw ¸Á¢ü¸ÀÄ«PÉ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ, ¸ÁªÀiÁfPÀ, ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ, vÁAwæPÀ, ªÉÊeÁÕ¤PÀ, DqÀ½vÁvÀäPÀ EvÁå¢
PÉëÃvÀæUÀ¼À°è ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ £ÉgÀªÀÅ ºÁUÀÆ ¸ÀºÀ¨sÁVvÀé ºÉÆAzÀÄ«PÉ.

52
 EzÀÄ MAzÀÄ «Ä°lj MPÀÆÌlªÀ®è. ¨sÁgÀvÀ F ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ §UÉÎ GzÁgÀ ¤Ãw ºÉÆA¢zÀÝgÀÆ,
CzÀgÀ ¸ÀzÀ¸ÀåvÀé ºÉÆA¢®è. «ÃPÀëPÀgÀ ¸ÁÜ£À ºÉÆA¢zÉ. EzÀgÀ°è «±ÀézÀ MlÄÖ d£À¸ÀASÉåAiÀÄ 9 ¥Àæw±ÀvÀ
d£ÀjzÁÝgÉ.
5) ¢ DUÀð£ÉʸÉñÀ£ï D¥ï D¦üæPÀ£ï AiÀÄĤn : F D¦üæPÀ£ï MPÀÆÌl ¸ÀA¸ÉÜ 1963gÀ°è
¸ÁÜ¥À£ÉUÉÆArvÀÄ. ¸ÁévÀAvÀæöåUÀ½¹zÀ D¦üæPÀ£ï gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä vÀªÉÆä¼ÀUÉ ºÀ®ªÁgÀÄ ¥ÁæzÉòPÀ
¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹PÉÆAqÀªÀÅ. ªÀÄÄAzÉ CªÉ¯Áè MmÁÖV DUÀð£ÉʸÉñÀ£ï D¥sï D¦üæPÀ£ï AiÀÄĤn
JA§ ºÉƸÀ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¸Áܦ¹zÀªÀÅ. J¯Áè ¸ÀévÀAvÀæ D¦üæPÀ£ï gÁµÀÖçUÀ¼À ¸ÀéAiÀÄA ¤zsÁðgÀzÀ ºÀPÀÌ£ÀÄß
F ¸ÀA¸ÉÜ ¥Àæw¥Á¢¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ ¸ÁévÀAvÀæöå, ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ, £ÁåAiÀÄ ºÁUÀÆ MUÀÎlÖ£ÀÄß D¦üæPÀ£ï gÁµÀÖçUÀ¼À°è
£É¯ÉAiÀiÁV¸À®Ä ±Àæ«Ä¸ÀÄvÀÛzÉ. ‘£ÀÆvÀ£À ªÀ¸ÁºÀvÀıÁ»vÀé’zÀ «gÀÄzÀÞ zsÀé¤ JvÀÛ®Ä ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ

d
§zÀÞgÁVzÁÝgÉ, EzÀgÀ ¸À£ÀߢUÉ M¦àUɬÄgÀĪÀ J¯Áè D¦üæPÀ£ï gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ F ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¸ÀzÀ¸ÀågÁUÀ®Ä

he
CºÀðgÁVzÁÝgÉ.
F ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ°è (1) ¸ÀzÀ¸ÀågÁµÀÖçUÀ¼À ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀ ºÁUÀÆ C°è£À ¸ÀgÀPÁgÀzÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀ ¸À¨sÉ, (2)

is
¸ÀaªÀ ¸ÀA¥ÀÅl ºÁUÀÆ (3) ªÀÄzsÀå¹ÜPÉ M¥ÀàAzÀ ºÁUÀÄ gÁf¥ÀAZÁ¬ÄwPÉ ¸À«Äw¬ÄzÉ. ªÀ¸ÁºÀvÀıÁ»vÀé,
re S
ªÀtð¨sÉÃzÀ ¤Ãw, ¸ÁªÀiÁædå±Á»vÀé ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À «gÀÄzÀÞ F ¸ÀA¸ÉÜ GvÀÛªÀÄ ¥ÁvÀæ ªÀ»¹zÉ.
B
bl
C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
be T
pu
I. F PɼÀV£À ªÁPÀåUÀ¼À°è SÁ° ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ GvÀÛgÀUÀ½AzÀ ¨sÀwð ªÀiÁrj.
K

1. «±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄÄ ¥ÁægÀA¨sÀªÁzÀ ªÀµÀð _________

©

2. «±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ªÀÄÄRå PÀZÉÃj __________ £ÀUÀgÀzÀ°èzÉ.

3. «±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¸ÀaªÀ ¸ÀA¥ÀÅl J£ÀÄߪÀ ªÀiÁzÀjAiÀÄ°ègÀĪÀ CAUÀ¸ÀA¸ÉÜ __________
4. CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀ CªÀ¢ü ___________ ªÀµÀðUÀ¼ÀÄ
5. CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ £ÁåAiÀiÁ®AiÀĪÀÅ ________ JA§°è EzÉ.
to

6. «±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ FV£À ªÀĺÁPÁAiÀÄðzÀ²ðAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ ___________ .

7. «±Àé DgÉÆÃUÀå ¸ÀA¸ÉÜ ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀiÁzÀ ªÀµÀð ________.
t

8. ¸ÁPïð ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀiÁzÀ ªÀµÀð ___________

No

II. F PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ ¥ÀæwAiÉÆAzÀPÀÆÌ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À°è ZÀað¹ JgÀqÀÄ-ªÀÄÆgÀÄ ªÁPÀåUÀ¼À°è GvÀÛgÀ

§gɬÄj.
1. «±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¸ÁÜ¥À£ÉUÉ ªÀÄÄAzÁzÀªÀgÀ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß w½¹
2. «±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ CAUÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÁªÀŪÀÅ?
3. ¨sÀzÀævÁ ¸À«ÄwAiÀÄ°è£À SÁAiÀÄA ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀŪÀÅ?
53
 4. «±Àé DgÉÆÃUÀå ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ PÁAiÀÄð ¸ÀÆaAiÀÄ°ègÀĪÀ «µÀAiÀÄUÀ¼ÁªÀŪÀÅ?
5. CAvÀgÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÁ«ÄðPÀ ¸ÀAWÀzÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁr
6. SAARC £ÀÄß «¸ÀÛj¹.
III. F PɼÀV£À ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ UÀÄA¦£À°è ZÀað¹, ºÀvÀÄÛ ªÁPÀåUÀ¼À°è GvÀÛj¹.
1. «±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ GzÉÝñÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁrj.
2. ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸À¨sÉAiÀÄ gÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¹.

d
3. DyðPÀ ºÁUÀÆ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸À«ÄwAiÀÄ PÁAiÀÄðUÀ¼ÁªÀŪÀÅ?

he
4. ‘eÁUÀwPÀ ºÀAvÀzÀ°è ±ÁAw ¸ÁÜ¥À£É ªÀiÁqÀĪÀ°è «±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¥ÁvÀæ ªÀĺÀvÀÛgÀªÁVzÉ’
F ºÉýPÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀªÀÄyð¹.
5. AiÀÄģɸÉÆÌÃzÀ PÁAiÀÄðUÀ¼ÁªÀŪÀÅ?

is
re S
6. eÁUÀwPÀ ªÀÄlÖzÀ°è£À DyðPÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À ¥ÀjºÁgÀzÀ°è L. JªÀiï. J¥sï£À ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß
B
bl
«±Éèö¹.
be T
7. PÁªÀÄ£ïªÉ¯ïÛ gÁµÀÖç¸ÀAWÀzÀ GzÉÝñÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁrj.
pu
8. AiÀÄÄgÉÆæAiÀÄ£ï AiÀÄƤAiÀÄ£ï ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¹.
K

IV. ZÀlĪÀnPÉ :
©

1. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è AiÀÄģɸÉÆÌzÀªÀgÀÄ UÀÄgÀÄw¹gÀĪÀ LwºÁ¹PÀ ¸ÁägÀPÀUÀ¼À avÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹

D®âA vÀAiÀiÁj¹.
V. AiÉÆÃfvÀ PÁAiÀÄð :
1. eÁUÀwPÀ ªÀÄlÖzÀ°è «±Àé¸ÀA¸ÉÜAiÀÄÄ ¤ªÀð»¹gÀĪÀ ±ÁAw ¥ÀæQæAiÉÄUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ
ªÀÈvÀÛ ¥ÀwæPÉUÀ¼À°è §A¢gÀĪÀ ªÀiÁ»wUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹.
to

****
t
No

54
 ¸ÀªÀiÁd±Á¸ÀÛç
CzsÁåAiÀÄ-03
¸ÁªÀiÁfPÀ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼ÀÄ
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛÃªÉ :
 ¸ÁªÀiÁfPÀ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼À CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀégÀÆ¥À, GUÀªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «PÁ¸À
 ¥Àj¸ÀgÀ ZÀÀ¼ÀªÀ½UÀ¼ÀÄ  ªÀÄ»¼Á ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼ÀÄ
 ªÀÄzÀå¥Á£À ¤µÉÃzsÀ ZÀ¼ÀªÀ½  gÉÊvÀ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼ÀÄ

d
 PÁ«ÄðPÀ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼ÀÄ  C¸Ààø±ÀåvÉ DZÀgÀuÉ «gÉÆâü ZÀ¼ÀªÀ½

he
¸ÁªÀiÁfPÀ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼À CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀégÀÆ¥À :

is
¸ÁªÀiÁfPÀ ZÀ¼ÀªÀ½ JAzÀgÉ ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ ZÀ®£É, §zÀ¯ÁªÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ gÀÆ¥ÁAvÀgÀUÀ½UÉ
re S
¸ÀA§A¢ü¹ £ÀqÉAiÀÄĪÀ MAzÀÄ ªÀåªÀ¹ÜvÀ ¸Áé¨sÁ«PÀ ¥ÀæwgÉÆÃzsÀzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¥ÀæwQæAiÉÄ. ‘ªÀåªÀ¹ÜvÀ’
B
bl
JAzÀgÉ ¥Àæw ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ »AzÉ MAzÀÄ GzÉÝñÀ/UÀÄj, AiÉÆÃd£É ºÁUÀÆ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ EgÀÄvÀÛzÉ.
¸Áé¨sÁ«PÀ ºÉÃUÉAzÀgÉ, ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ CxÀªÁ ªÀiÁ£ÀªÀ «PÁ¸À¢AzÀ ««zsÀ ºÀAvÀUÀ¼À°è EAvÀºÀ
be T
ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼ÀÄ ¤gÀAvÀgÀªÁV £ÀqÉ¢ªÉ/AiÀÄÄwÛªÉ/AiÀÄÄvÀÛªÉ. AiÀiÁªÀÅzÉà fëAiÀÄÄ vÀ£Àß C¹ÛvÀéPÉÌ zsÀPÉÌ
pu
§AzÁUÀ, CzÀgÀ «gÀÄzÀÞ ¸Áé¨sÁ«PÀªÁV ¥ÀæwgÉÆÃzsÀ ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀĪÀÅzÀÄAlÄ. ¥ÀæwgÉÆÃzsÀPÉÌ ªÀiÁ£ÀªÀ fë
K

ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁd ºÉÆgÀvÁV®è. EzÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ ¸Áé¨sÁ«PÀ ‘¥ÀæwQæAiÉÄ’ JAzÀÄ ¨sÁ«¸ÀÄvÉÛêÉ. ªÀiÁ£ÀªÀ
¸ÀªÀiÁdzÀ°è £ÀqÉzÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÀqÉAiÀÄÄwÛgÀĪÀ ±ÉÆõÀuÉUÀ¼À «gÀÄzÀÞ, ºÀ®ªÀÅ ªÉÊAiÀÄÄQÛPÀ ºÀAvÀzÀ°è ºÁUÀÆ
©

ªÀåQÛUÀvÀ £É¯ÉAiÀÄ°è ¥Àæw¨sÀl£ÉUÀ¼ÀÄ £ÀqÉ¢ªÉ/AiÀÄÄwÛªÉ. ªÀåQÛUÀvÀ £É¯ÉAiÀÄ°è £ÀqÉAiÀÄĪÀ ¥ÀæwgÉÆÃzsÀUÀ¼À£ÀÄß

£ÁªÀÅ ¸ÁªÀiÁfPÀ ZÀ¼ÀªÀ½ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀÅ¢®è. AiÀiÁPÉAzÀgÉ ¸ÁªÀiÁfPÀ ZÀ¼ÀªÀ½ J£ÀÄߪÀÅzÀÄ d£ÀgÀÄ
¸ÁªÀÄÆ»PÀªÁV £ÀqɸÀĪÀ QæAiÉÄ.
ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ «²µÀÖ ¸ÁªÀÄÄzÁ¬ÄPÀ QæAiÉÄUÀ¼À°è ¸ÁªÀiÁfPÀ ZÀ¼ÀªÀ½ ªÀĺÀvÀézÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ
«²µÀÖªÁzÀÄzÀÄ. EzÀ£ÀÄß PÀ£ÀßqÀzÀ°è ¥Àæw¨sÀl£É, DAzÉÆî£À, C©üAiÀiÁ£À, ºÉÆÃgÁl, PÁæAw, ¸ÀAWÀµÀð,
E£ÀÆß ªÀÄÄAvÁzÀ ¥ÀzÀ §¼ÀPÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ±ÉÊPÀëtÂPÀ ªÀ®AiÀÄzÀ°è EAVèõï£À
to

‘ªÀÄƪïªÉÄAmï’ (Movement) JA§ ¥ÀzÀPÉÌ ¸ÀªÀiÁ£ÁAvÀgÀ ¥ÀzÀªÁV, EzÀ£ÀÄß §¼À¸À¯ÁUÀÄwÛzÉ.

¸ÁªÀiÁfPÀ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼ÀÄ d£À ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀPÉÌ CUÀvÀå D±ÉÆÃvÀÛgÀUÀ¼À£ÀÄß C©üªÀåPÀÛ ¥Àr¸À®Ä
t

EgÀĪÀ MAzÀÄ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÉâPÉ. ¸ÁªÀiÁfPÀ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼À ªÉâPÉUÀ¼À°è ¨sÁUÀªÀ»¸ÀĪÀªÀgÀÄ

No

ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ ZÀÄgÀÄPÀÄUÉÆAqÀAvÉ vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀ ¥ÀƪÀð ¤AiÉÆÃfvÀªÀ®èzÀ wgÀĪÀÅUÀ½AzÀ,

««zsÀ ¸ÀAWÀµÀðUÀ¼À ¥Àæ¨sÁªÀUÀ½UÉ M¼À¥ÀlÄÖ, ºÉƸÀ ªÀÄ£ÉÆèsÁªÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ºÉƸÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ
¥ÀæªÀÈwÛUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼É¹PÉƼÀÀÄzÀÄ. EzÀPÉÌ GzÁºÀgÀuÉ JAzÀgÉ ªÀĺÁvÀä UÁA¢üÃf CªÀgÀÄ ªÉÆzÀ
ªÉÆzÀ®Ä ‘zÉêÀgÉà ¸ÀvÀå’ JAzÀÄ ºÉüÀÄwÛzÀÝgÀÄ. £ÀAvÀgÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ°è qÁ.©.Dgï.
CA¨ÉÃqÀÌgÀ eÉÆvÉV£À ¸ÀAªÁzÀ ¸ÉÃjzÀAvÉ C£ÉÃPÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀÄzsÁgÀPÀgÀ eÉÆvÉV£À MqÀ£ÁlªÀÅ
ªÀĺÁvÀä UÁA¢üf CªÀgÀ£ÀÄß ‘¸ÀvÀåªÉà zÉêÀgÀÄ’ J£ÀÄߪÀ°èUÉ vÀAzÀĤ°è¹vÀÄ. EzÀÄ ªÀĺÁvÀä UÁA¢üÃf
CªÀgÀÄ ««zsÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ½AzÀ ªÉÄÊUÀÆr¹PÉÆAqÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ C£ÀĨsÀªÀUÀ¼À ¥sÀ®. »ÃUÁV
¥Àæw ¸ÁªÀiÁfPÀ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼ÀÆ ºÉƸÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀvÀð£Á ªÀiÁzÀjUÀ¼À£ÀÄß gÀƦ¸ÀÄvÀÛ¯Éà EgÀÄvÀÛªÉ.
55
 19£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀQÌAvÀ®Æ ªÉÆzÀ®Ä ¥ÁæPÀÈwPÀ ¸ÀA¥ÀvÀÄÛ §ºÀÄvÉÃPÀ ¸ÁªÀðd¤PÀgÀÄ §¼À¸ÀĪÀ
¸ÀA¥ÀvÁÛVvÀÄÛ. PÉÊUÁjQÃPÀgÀtzÀ £ÀAvÀgÀ ¥ÁæPÀÈwPÀ ¸ÀA¥ÀvÀÄÛUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
§AqÀªÁ¼À±Á»UÀ¼ÀÄ »rvÀ ¸Á¢ü¸À®Ä ¥ÁægÀA©ü¹zÀªÀÅ. DUÀ CªÀÅUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¤AiÀÄAvÀæt ºÉÃgÀ®Ä
PÁ£ÀÆ£ÁvÀäPÀ PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ eÁjUÉ §AzÀªÀÅ. ¸Áé¨sÁ«PÀ ¸ÀA¥À£ÀÆ䮪ÁzÀ GgÀĪÀ®ÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¤§ðAzsÀ
ºÉÃgÀ¯Á¬ÄvÀÄ. §ÄqÀPÀlÄÖ d£ÀgÀÄ vÁªÉà ªÁ¹¸ÀĪÀ ¥Àj¸ÀgÀzÀ°è CªÀgÉà §¼À¸À®Ä ¨ÉÃPÁzÀ CUÀvÀåªÁzÀ
GgÀĪÀ®Ä ¥ÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀPÉÌ CªÀPÁ±À ¹UÀzÀAvÁ¬ÄvÀÄ. F §UÉÎ C£ÉÃPÀ ¸ÀÄzsÁgÀPÀgÀÄ zsÀé¤ JwÛzÀgÀÄ. F
»£É߯ÉAiÀÄ°èAiÉÄà ¸ÁªÀiÁfPÀ ZÀ¼ÀªÀ½, ¥Àj¸ÀgÀ ZÀ¼ÀªÀ½, ªÀÄ»¼Á ZÀ¼ÀªÀ½ ªÀÄvÀÄÛ gÉÊvÀ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼À£ÀÄß
CxÉÊð¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
¸ÁªÀiÁfPÀ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼ÀÄ J¯Áè PÁ®, zÉñÀUÀ¼À°è MAzÀ¯Áè MAzÀÄ jÃwAiÀÄ°è £ÀqÉ¢ªÉ/AiÀÄÄwÛªÉ.

d
PÉ®ªÀÅ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼ÀÄ ±Á±ÀévÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÀA¢ªÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÁévÀAvÀæöå

he
ºÉÆÃgÁlUÀ¼ÀÄ gÁdQÃAiÀÄ ¸ÁévÀAvÀæöå ¸ÉÃjzÀAvÉ ºÀ®ªÀÅ ±Á±ÀévÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß £ÀªÀÄä ¸ÀªÀiÁdzÀ°è
vÀA¢ªÉ. PÉ®ªÀÅ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ©ÃgÀ¢gÀ§ºÀÄzÀÄ. ¨sÁgÀvÀzÀ ZÀjvÉæAiÀÄ£ÀÄß
UÀªÀĤ¹zÀgÉ ªÀÄvÉÛ ªÀÄvÉÛ PÁtĪÀ zsÁ«ÄðPÀ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼ÀÄ CxÀªÁ ¨sÀQÛ¥ÀAxÀ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼ÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ

is
re S
¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ¸ÀégÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß vÉgÉ¢qÀÄvÀÛªÉ. zsÀªÀÄð-eÁw DzsÁjvÀ zÀ¨Áâ½PÉ, zËdð£Àå,
PÀªÀÄð ¹zÁÞAvÀzÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉ, d«ÄãÁÝgÀgÀÄ-¸ÁªÀÄAvÀgÀ zËdð£Àå ªÀÄvÀÄÛ C¥ÀªÀiÁ£ÀUÀ¼À «gÀÄzÀÞ
B
bl
ªÀĺÁ«ÃgÀ, §ÄzÀÞ, §¸ÀªÀtÚ, ±ÀgÀtgÀÄ, ¸ÀƦüUÀ¼ÀÄ, zÁ¸ÀgÀÄ, CA¨ÉÃqÀÌgï E£ÀÆß ªÀÄÄAvÁzÀªÀgÀÄ
be T
£ÀqɹzÀ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼ÀÄ eÁw CªÀªÀiÁ£À ªÀÄvÀÄÛ zËdð£ÀåPÉÌ M¼ÀUÁzÀ d£ÀgÀ°è ©qÀÄUÀqÉAiÀÄ ¨É¼ÀPÀ£ÀÄß
pu
vÀAzÀªÀÅ. EzÀÄ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÉÄîÄäR ZÀ®£ÉUÉ ¸ÁPÀµÀÄÖ CªÀPÁ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrvÀÄ.
K

ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ GUÀªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «PÁ¸À

©

¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV £ÀªÀÄä ¢£À¤vÀå fêÀ£ÀzÀ°è £ÀªÀÄUÉ Cj«®èzÉ CzɵÉÆÖà aPÀÌ ¥ÀÄlÖ WÀµÀðuÉUÀ¼ÀÄ,
WÀl£ÉUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀiÁfPÀ UÀÄA¥ÀÄUÀ¼À°è £ÀqÉAiÀÄÄwÛgÀÄvÀÛªÉ. CªÀÅ D PÀëtPÉÌ ªÀiÁvÀæ GzÀ㫹 ªÀiÁAiÀĪÁUÀÄvÀÛªÉ.
EªÀÅ §ºÀ¼À ¹Ã«ÄvÀ GzÉÞñÀPÉÆÌøÀÌgÀ vÁvÁÌ°PÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ¸ÀAZÀ®£ÀªÀ£ÀÄß GAlĪÀiÁqÀÄvÀÛªÉ.
EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼À ¥ÁægÀA¨sÀzÀ ºÀAvÀUÀ¼ÉAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸ÀÄvÉÛêÉ. CªÀÅUÀ¼À°è d£ÀªÀÄAzÉ, zÉÆA©/
UÀ®¨sÉUÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀªÀÅUÀ¼ÀÄ. DzÀgÉ C£ÉÃPÀ zÉÆA©/UÀ®¨sÉUÀ¼ÀÄ ¸ÀPÁgÁvÀäPÀ PÁgÀtUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄzÉ
£ÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀÆ GAlÄ. EAxÀªÀ£ÀÄß ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ DgÀA¨sÀzÀ ºÀAvÀ J£À߯ÁUÀzÀÄ.
to

d£ÀªÀÄAzÉ : d£ÀgÀÄ DPÀ¹äPÀªÁzÀ PÁgÀt¢AzÀ ºÉaÑ£À ¸ÀASÉåAiÀÄ°è ¸ÉÃj vÁvÁÌ°PÀªÁV £ÀqɸÀĪÀ

D¯ÉÆÃZÀ£É, ¨sÁªÀ£É ºÁUÀÆ ªÀvÀð£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÀÄƺÀ ªÀvÀð£É J£ÀߧºÀÄzÀÄ. GzÁºÀgÀuÉUÉ gÀ¸ÉÛ
C¥ÀWÁvÀ £ÀqÉzÁUÀ vÀPÀëtªÉà C°è ºÉaÑ£À d£ÀgÀÄ ¸ÉÃj £ÀqɸÀĪÀ ªÀvÀð£É. EzÀ£ÀÄß d£ÀªÀÄAzÉAiÀÄ ªÀvÀð£É
t

J£ÀߧºÀÄzÀÄ. EAxÀ ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAzÉÆA¢£À ¸ÁªÀiÁfPÀ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼ÁV gÀÆ¥ÀÄUÉƼÀÀÄzÀÄ.

No

AiÀiÁªÀÅzÉà ¥ÀǪÀð AiÉÆÃd£É E®èzÉ C¤²ÑvÀªÁV MAzÀÄ D¸ÀQÛAiÀÄ ¸ÀÄvÀÛ £ÉgÉ¢gÀĪÀ d£ÀgÁ²AiÉÄÃ
d£ÀªÀÄAzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ ZÀ®£ÀavÀæ ªÀÄA¢gÀzÀ ºÀwÛgÀ nPÉmï ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ªÀÄÄwÛUÉ ºÁQzÀAvÉ
¸ÉÃjgÀĪÀ d£À¸ÉÆÛêÀÄ, gÀ¸ÉÛ C¥ÀWÁvÀ «ÃQë¸À®Ä ¸ÉÃjgÀĪÀ d£ÀgÀ UÀÄA¥ÀÄ - EvÁå¢.
d£ÀªÀÄAzÉAiÀÄ°ègÀĪÀ d£ÀgÀ C¤AiÀÄAwævÀ £ÀqÀªÀ½PÉAiÀÄÄ JµÉÆöÖà ¨Áj ¸ÀªÀiÁdzÀ
¯ÉÆÃ¥ÀzÉÆõÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀĪÀÅzÀÄAlÄ. EzÀÄ PÉ®ªÉǪÉÄä ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀzÀ
§UÉVgÀĪÀ d£ÀgÀ C¸ÀAvÀȦÛAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæPÀn¸ÀĪÀÅzÀ®èzÉ ¸ÀPÁðgÀzÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ, zsÉÆÃgÀuÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
¤¢ðµÀöÖ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À §UÉV£À d£ÀgÀ C¸ÀªÀiÁzsÁ£ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆgÀºÁPÀÄvÀÛzÉ.
56
 zÉÆA©/UÀ®¨sÉ : zÉÆA©/UÀ®¨sÉ JA§ÄzÀÄ d£ÀªÀÄAzÉ ªÀvÀð£ÉAiÀÄ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ªÀiÁzÀj. »A¸ÁvÀäPÀ
ºÁUÀÆ «£Á±ÁvÀäPÀ ¸ÀégÀÆ¥ÀzÀ d£ÀªÀÄAzÉAiÀÄ ªÀvÀð£ÉAiÀÄ£ÀÄß zÉÆA©/UÀ®¨sÉ JAzÀÄ PÀgÉAiÀħºÀÄzÀÄ.
d£ÀªÀÄAzÉAiÀÄ°è PÁtĪÀµÀÄöÖ PÀ¤µÀ× ªÀÄlÖzÀ GzÉÝñÀ, KPÀvÉ PÀÆqÀ zÉÆA©AiÀÄ°ègÀĪÀÅ¢®è. zÉÆA©/
UÀ®¨sÉUÀ¼À°è ««zsÀ ¸ÀªÀiÁdWÁvÀPÀ UÀÄA¥ÀÄUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä »vÁ¸ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹PÉƼÀÄîªÀ GzÉÝñÀ¢AzÀ¯ÉÃ
¸ÁªÀðd¤PÀ D¹Û ¥Á¹ÛUÀ¼À£ÀÄß ºÁ¼ÀÄ ªÀiÁqÀÄvÁÛ ªÀÄÄAzÉ ºÉÆÃUÀÄvÀÛªÉ. zÉÆA©/UÀ®¨sÉUÀ¼ÀÄ ªÉÆzÀ°UÉ
UÉÆAzÀ®ªÀ£ÀÄß ¸À馅 ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. D ªÀÄÆ®PÀ C¥À¥ÀæZÁgÀUÀ¼À£ÀÄß £Àqɹ UÀ®¨sÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀȶָÀÄvÀÛªÉ.
PÉ®ªÉǪÉÄä zÉÆA©/UÀ®¨sÉUÀ¼ÀÄ C¥ÁgÀªÁzÀ fêÀ ºÁ¤AiÀÄ£ÀÄßAlÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ.
»ÃUÁV zÉÆA©/UÀ®¨sÉUÀ¼À°è vÉÆqÀVgÀĪÀªÀgÀ ªÀvÀð£ÉUÉ ¤²ÑvÀªÁzÀ UÀÄj EgÀĪÀÅ¢®è. zÉÆA©/
UÀ®¨sÉUÀ¼ÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀĪÀåªÀ¸ÉÜUÉ UÀA©üÃgÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼ÁVªÉ. EzÀPÉÌ GzÁºÀgÀuÉ JAzÀgÉ-

d
PÉÆêÀÄÄUÀ®¨sÉ, eÁwUÀ®¨sÉ, d£ÁAVÃAiÀÄ PÀ®ºÀ, gÁdQÃAiÀÄ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À WÀµÀðuÉ EvÁå¢.

he
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV £ÀUÀgÀ, ¥ÀlÖtUÀ¼À°è ºÉZÀÄÑ PÉÃA¢æÃPÀÈvÀªÁV £ÀqÉAiÀÄÄwÛzÀÝ zÉÆA©/UÀ®¨sÉUÀ¼ÀÄ EwÛÃZÉUÉ
UÁæ«ÄÃt ¥ÀæzÉñÀUÀ½UÀÆ «¸ÀÛgÀuÉAiÀiÁVªÉ. eÁw, ¨sÀÆ«Ä ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ PÁgÀtUÀ¼ÀÆ ¸ÉÃjzÀAvÉ
ºÀ®ªÀÅ ¥ÀæZÉÆÃzÀPÀ ¸À¤ßªÉñÀUÀ¼ÀÄ zÉÆA©/UÀ®¨sÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉaѹªÉ. EAvÀºÀ C¤AiÀÄAwævÀ ªÀvÀð£É¬ÄAzÀ

is
re S
¸ÀªÀiÁdWÁvÀÄPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑvÀÛªÉ. zÉÆA©/UÀ®¨sÉUÀ½UÉ ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀ PÁgÀt ¥ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ
«gÀÄzÀÞzÀ zÉéõÀ J£ÀÄߪÀ ªÀÄ£ÉÆèsÁªÀ£É EgÀĪÀÅ¢®è.
B
bl
zÉÆA©/UÀ®¨sÉUÀ¼ÀÄ ¢ÃWÀðPÁ® £ÀqÉAiÀįÁgÀªÀÅ. MAzÀÄ ºÀAvÀPÉÌ CªÀÅ PÉÆ£ÉUÉƼÀÄîvÀÛªÉ.
be T
C¢üPÁjUÀ¼À ¸ÀªÀÄAiÀÄ¥ÀæeÉÕ, ¥Éǰøï, gÀPÀëuÁ ¥ÀqÉ ªÀÄvÀÄÛ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ ¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ
pu
zÉÆA©/UÀ®¨sÉUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸À§ºÀÄzÀÄ.
K

¥Àj¸ÀgÀ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼ÀÄ
©

¥Àj¸ÀgÀ ZÀÀ¼ÀªÀ½ JAzÀgÉ ¥Àj¸ÀgÀzÀ°ègÀĪÀ fêÀ dUÀwÛ£À ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ£ÀÄß ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV

¥Àæw¥Á¢¸ÀĪÀ ZÀÀ¼ÀªÀ½. CAzÀgÉ £ÀªÀÄä ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ°£À ¨sÀÆ«Ä, UÁ½, ¤ÃgÀÄ ¸ÉÃjzÀAvÉ ErÃ
fêÀªÀÄAqÀ®ªÀ£ÀÄß £Á±À ªÀiÁqÀÄwÛgÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀ®Ä¶vÀ ªÀiÁqÀÄwÛgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV
¥Àæw¨sÀn¸ÀĪÀ ZÀ¼ÀªÀ½AiÉÄà ¥Àj¸ÀgÀ ZÀ¼ÀªÀ½. ¥Àj¸ÀgÀ ZÀ¼ÀªÀ½ ¢rüÃgÀ£É PÁt¹PÉÆAqÀ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ®è.
ºÀ®ªÁgÀÄ ªÀµÀðUÀ¼ÀÄ ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¸ÀgÀ ªÁ¹UÀ¼À ªÉÄÃ¯É £ÀqɹzÀ zËdð£ÀåUÀ½UÉ ºÀÄnÖPÉÆAqÀ
¥ÀæwgÉÆÃzsÀUÀ¼ÀÄ F ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼À°èªÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ eÁRðAqï ªÀÄÄQÛ ªÉÆÃZÁð 1973gÀ°è
to

¥ÁægÀA¨sÀªÁVzÀÝgÀÆ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 1930PÉÌ ªÉÆzÀ¯Éà D¢ªÁ¹UÀ¼À°èzÀÝ «zÁåªÀAvÀgÀÄ eÁRðAqï

¥ÀæzÉñÀzÀ GPÀÄÌ ¸ÉÃjzÀAvÉ C£ÉÃPÀ ¸Áé¨sÁ«PÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ªÉÄÃ¯É ºÉÆgÀV£À §AqÀªÁ¼À±Á»
PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ »rvÀ ¸Á¢ü¹ ¸ÀܽÃAiÀÄgÀ£ÀÄß ¤UÀðwÃPÀgÀtPÉÌ M¼À¥Àr¹zÀÝ£ÀÄß «gÉÆâü¹zÀÝgÀÄ. EAvÀºÀ
t

±ÉÆõÀuÉUÀ¼À «gÀÄzÀÞ ¥ÁægÀA¨sÀªÁzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¥Àj¸ÀgÀ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼À°è eÁRðAqï ªÀÄÄQÛ ªÉÆÃZÁð

No

MAzÀÄ.
«±Àé¨ÁåAPï ¥ÁæAiÉÆÃfvÀ C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ°:
D¢ªÁ¹UÀ¼À£ÀÄß ¸ÀܼÁAvÀgÀ ªÀiÁqÀ®Ä ¥ÁægÀA©ü¹zÀ
£ÀAvÀgÀ ºÀ®ªÀÅ ¥Àj¸ÀgÀ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼ÀÄ DgÀA¨sÀUÉÆAqÀªÀÅ. eÁRðAqï ªÀÄÄQÛ ªÉÆÃZÁð
eÁUÀwPÀ vÁ¥ÀªÀiÁ£ÀzÀ°è£À ºÉZÀѼÀ, d®¸ÀA£ÀÆä®UÀ¼À ªÉÄÃ¯É ªÉÆzÀ®Ä ¥Àj¸ÀgÀ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀiÁV
£ÀqÉAiÀÄÄwÛgÀĪÀ zËdð£Àå E£ÀÆß ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß DgÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. £ÀAvÀgÀ gÁdQÃAiÀÄ
«gÉÆâü¹ £ÀqÉAiÀÄÄwÛgÀĪÀ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼É®èªÀÇ ¥Àj¸ÀgÀ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀiÁ¬ÄvÀÄ.
57
ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼ÁVªÉ. fêÀdUÀwÛ£À ªÀĺÀvÀézÀ §UÉÎ ±ÉÊPÀëtÂPÀ ªÀ®AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §Ä¢ÞfëUÀ¼ÀÄ, ¸ÁªÀiÁfPÀ
PÁAiÀÄðPÀvÀðgÀÄ ¸ÀܽÃAiÀÄ d£ÀgÀ eÉÆvÉ ¸ÉÃj ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀAgÀPÀëuÉUÁV ¸ÁªÀÄÆ»PÀ ¥Àæw¨sÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß
£ÀqɸÀvÉÆqÀVzÁÝgÉ. CªÀÅUÀ¼À°è ¥ÀæªÀÄÄR ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAQë¥ÀÛªÁV ¥ÀjZÀAiÀÄ ªÀiÁrPÉƼÉÆîÃt.
a¥ÉÇÌà ZÀ¼ÀªÀ½ : GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ vÉ»æ-WÀªÁð¯ï f¯ÉèAiÀÄ gÉ¤ß UÁæªÀÄzÀ°è 2500 ªÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß
¸ÀPÁðgÀªÀÅ PÀrAiÀÄ®Ä C£ÀĪÀÄw ¤ÃrvÀÄÛ. EzÀjAzÀ CgÀtå £Á±ÀªÁUÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¸ÀgÀ ºÁ¼ÁUÀÄvÀÛzÉ
JAzÀÄ w½zÀÄ C°è£À ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÉà ªÀÄÄAzÁV AiÀiÁªÀ D«ÄµÀ-¨ÉzÀjPÉUÀ½UÉ ªÀÄtÂAiÀÄzÉ ªÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß
vÀ©âPÉÆAqÀÄ ‘C¦àPÉÆÃ’(a¥ÉÆÌ) ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ. 1974gÀ°è £ÀqÉzÀ F ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄÄ
M§â ªÀÄ»¼ÉAiÀÄ ¸ÀªÀÄAiÀĸÀÆáwðAiÀiÁzÀgÀÆ CzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄ zÀÆgÀUÁ«ÄAiÀiÁzÀzÀÄÝ. F ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ
¥ÀjuÁªÀĪÁV ªÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß PÀrAiÀÄ®Ä ¸ÀPÁðgÀ ¤ÃrzÀ

d
C£ÀĪÀÄw gÀzÁݬÄvÀÄ.

he
PÀ£ÁðlPÀzÀ C¦àPÉÆà ZÀ¼ÀªÀ½ : PÀ£ÁðlPÀzÀ GvÀÛgÀ
PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèAiÀÄ ¸À¯Áå¤ UÁæªÀÄzÀ gÉÊvÀgÀÄ 1983gÀ°è C¦àPÉÆÃ
ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ£ÀÄß £ÀqɹzÀgÀÄ. PÀ®¸É JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀ

is
re S
CgÀtåzÀ°è UÀÄwÛUÉzÁgÀgÀÄ ªÀÄgÀ PÀrAiÀÄ®Ä §AzÁUÀ CzÀ£ÀÄß
vÀqÉAiÀÄ®Ä ¸ÀܽÃAiÀÄ d£ÀgÀÄ ªÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß C¦àPÉƼÀÄîªÀÅzÀgÀ
B
bl
ªÀÄÆ®PÀ ¥Àæw¨sÀn¹zÀgÀÄ. ªÀÄgÀUÀ¼À PÀ¼Àî ¸ÁUÁtÂPÉ
vÀ¦à¸ÀĪÀÅzÀÄ, VqÀªÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼É¸ÀĪÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ ¥Àj¸ÀgÀ
be T
pu
ªÀĺÀvÀézÀ §UÉÎ ¸ÁªÀiÁ£Àå d£ÀjUÉ CjªÀÅ ªÀÄÆr¸ÀĪÀÅzÀÄ
K

C°è£À ¸ÀܽÃAiÀÄ gÉÊvÀgÀ GzÉÝñÀªÁVvÀÄÛ.

£ÀªÀÄðzÁ §ZÁªÉÇà DAzÉÆî£À : UÀÄdgÁvï gÁdåzÀ
©

¸ÀzÁðgï ¸ÀgÉÆêÀgÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄrAiÀÄ°è £ÀªÀÄðzÁ £À¢UÉ PÀlÖ¯ÁzÀ DuÉPÀlÄÖ ¤ªÀiÁðt C°è£À

¸ÀܽÃAiÀÄ d£ÀgÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ §ÄqÀPÀlÄÖ d£ÀgÀ£ÀÄß ¤UÀðwÃPÀgÀtPÉÌ M¼À¥Àr¹vÀÄÛ. CgÀtå £Á±À, ¥Àj¸ÀgÀ
£Á±À, fêÀ ¸ÀAPÀÄ®UÀ½UÉ vÉÆAzÀgÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ J£ÀÄߪÀÅzÀ£ÀÄß ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV w½zÀÄ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß
¸ÀAgÀPÀëuÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ J£ÀÄߪÀ D±ÀAiÀÄ¢AzÀ ¥Àj¸ÀgÀ ¥ÉæÃ«Ä ªÉÄÃzsÁ ¥ÁlÌgï CªÀgÀ £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è
CuÉPÀlÄÖ ¤ªÀiÁðtzÀ «gÀÄzÀÞ §ºÀÄ ¢ÃWÀðPÁ® §ºÀÄzÉÆqÀØ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ£ÀÄß £ÀªÀÄðzÁ £À¢AiÀÄ
¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ £ÀqɸÀ¯ÁUÀÄwÛzÉ. EzÉà ‘£ÀªÀÄðzÁ §ZÁªÉÇà DAzÉÆî£À’.
to

ªÀiË£À PÀt廃 DAzÉÆî£À : PÉÃgÀ¼ÀzÀ ¥Á¯ïWÁmï vÁ®ÆQ£À ªÀiË£À PÀtªÉAiÀÄ°è ¸Áܦ¸À®Ä

GzÉÝò¸À¯ÁzÀ CuÉPÀnÖ£À ¤ªÀiÁðt¢AzÀ ¥Àj¸ÀgÀ £Á±ÀzÀ eÉÆvÉUÉ C£ÉÃPÀ fêÀ ¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼ÀÄ
fë¸À®Ä vÉÆAzÀgÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ PÉÃgÀ¼À ±Á¸ÀÛç ¸Á»vÀå ¥ÀjµÀvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ£ÀåªÀÄÈUÀ D¸ÀPÀÛgÀÄ
t

CuÉPÀnÖ£À ¤ªÀiÁðtzÀ «gÀÄzÀÞ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ£ÀÄß £ÀqɹzÀgÀÄ. F ZÀ¼ÀªÀ½ C£ÉÃPÀ fêÀ¸ÀAPÀÄ®UÀ¼À£ÀÄß

No

¸ÀAgÀQë¸ÀĪÀ°è AiÀıÀ¹éAiÀiÁ¬ÄvÀÄ.
PÀ£ÁðlPÀ PÀgÁªÀ½ wÃgÀzÀ ¥Àj¸ÀgÀ ZÀ¼ÀªÀ½ : PÀ£ÁðlPÀzÀ PÀgÁªÀ½AiÀÄ ªÀÄAUÀ¼ÀÆj£À°è
¸Áܦ¸À¯ÁUÀÄwÛzÀÝ vÉÊ® PÁAiÀiÁðUÁgÀ¢AzÀ ºÉÆgÀ§gÀĪÀ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ CA±ÀUÀ½AzÀ ¥Àj¸ÀgÀ
£Á±ÀªÁUÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ w½zÀ ¥Àj¸ÀgÀªÁ¢UÀ¼ÀÄ ``ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ j¥sÉÊ£ïjÃ¸ï ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉmÉÆæÃPÉ«ÄPÀ¯ïì
°«ÄmÉqï’’ (MRPL) «gÀÄzÀÞ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ£ÀÄß £ÀqɹzÀgÀÄ. GqÀĦ ºÀwÛgÀzÀ £ÀA¢PÀÆgÀÄ GµÀÚ ¸ÁܪÀgÀ
¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄ «gÀÄzÀÞ ºÁUÀÆ ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ «±ÉõÀ CyðPÀ ªÀ®AiÀÄ GzÉÝñÀPÉÌ PÀȶ ¨sÀÆ«Ä ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ
«gÀÄzÀÞ £ÀqɹzÀ ºÉÆÃgÁlUÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÀÄÄRªÁVªÉ.

58
 PÉÊUÁ CtÄ ¸ÁܪÀgÀ «gÉÆâü ZÀ¼ÀªÀ½ : PÀ£ÁðlPÀzÀ PÁgÀªÁgÀ f¯ÉèAiÀÄ PÉÊUÁzÀ°è CtÄ «zÀÄåvï
GvÁàzÀ£Á PÉÃAzÀæªÀ£ÀÄß ¸Áܦ¸ÀĪÀÅzÀgÀ «gÀÄzÀÞ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ£ÀÄß ²ªÀgÁªÀÄ PÁgÀAvÀgÀ £ÁAiÀÄPÀvÀézÀ°è
¥ÁægÀA©ü¸À¯Á¬ÄvÀÄ. PÉÊUÁ CtıÀQÛ ¸ÁܪÀgÀ ¸ÁÜ¥À£É¬ÄAzÀ CgÀtå£Á±À, CtÄ«QgÀt¢AzÀ ¥Àj¸ÀgÀ
ªÀiÁ°£Àå ªÀÄÄAvÁzÀ zÀĵÀàjuÁªÀÄUÀ½AzÀ fêÀ ¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ºÁ¤AiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ, DzÀÝjAzÀ
EzÀ£ÀÄß ¸ÁÜ¥À£É ªÀiÁqÀ¨ÁgÀzÀÄ JAzÀÄ PÉÊUÁ «gÉÆâü ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ£ÀÄß £ÀqɸÀ¯Á¬ÄvÀÄ.
ªÉÄÃzsÁ ¥ÁlÌgï, ¸ÀÄAzÀgÀ¯Á¯ï §ºÀÄUÀÄt CªÀgÀÄ vÀªÀÄä ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ GzÉÝñÀ ¸Á¢ü¸À®Ä §ºÀÄ
¸ÀÄ¢ÃWÀð CªÀ¢üAiÀÄ G¥ÀªÁ¸À ¸ÀvÁåUÀæºÀUÀ¼À£ÀÄß £ÀqɹzÁÝgÉ. ¸ÁévÀAvÁæöå £ÀAvÀgÀ ¸ÁªÀÄÆ»PÀ »vÁ¸ÀQÛUÉ
EµÉÆÖAzÀÄ ¢ÃWÀð PÁ®zÀ G¥ÀªÁ¸À ¸ÀvÁåUÀæºÀUÀ¼ÀÄ £ÀqÉ¢zÀÄÝ ¥Àj¸ÀgÀ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ°è ©lÖgÉ ¨ÉÃgÉ

d
¤zÀ±Àð£ÀUÀ½®è. ¥Àj¸ÀgÀªÁzÀªÉA§ÄzÀÄ ¥ÀævÉåÃPÀ CzsÀåAiÀÄ£À ²¸ÀÛ®è. CzÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ §zÀÄQ£ÉÆA¢UÉ

he
¸À«ÄÃPÀgÀtªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
ªÀÄ»¼Á ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼ÀÄ

is
re S
1980gÀ zÀ±ÀPÀzÀ°è ¥ÀPÁëwÃvÀªÁV £ÀqÉzÀ ¸ÁªÀÄÆ»PÀ ZÀÀ¼ÀªÀ½UÀ¼À°è ªÀÄ»¼Á «ªÉÆÃZÀ£Á ZÀ¼ÀªÀ½
ªÀĺÀvÀézÀÄÝ. ¥ÀÄgÀĵÀ ¥ÁæzsÁ£ÀåzÀ C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ zÀȶÖPÉÆãÀUÀ¼ÀÄ, ªÀÄ»¼ÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¥ÀÄgÀĵÀ ¥ÁæzsÁ£Àå
B
bl
¸ÀA¸ÀÌøw £ÀqɹzÀ zÀ¥Àð, ±ÉÆõÀuÉ, zËdð£ÀåUÀ¼À «gÀÄzÀÞ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ £ÀqɹzÀ ¥Àæw¨sÀl£ÉAiÉÄÃ
be T
ªÀÄ»¼Á ZÀ¼ÀªÀ½. CzÀgÀ°èAiÀÄÆ ¸Á»vÀå ¯ÉÆÃPÀzÀ°è ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ±ÉÆõÀuÉAiÀÄ «gÀÄzÀÞzÀ ¥ÀjPÀ®à£ÉUÀ¼À
pu
ªÀÄÆ®PÀ ªÀÄ»¼Á ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ PÀÄjvÀ ªÉÊZÁjPÀ PÀÈwUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ¸ÀÈd£À²Ã® PÀÈwUÀ¼ÀÄ ºÉÆgÀ§A¢ªÉ.
K

C£ÉÃPÀ ¥Àæw¨sÀl£ÉUÀ¼À £ÀqÀĪÉAiÀÄÆ EAzÀÄ ¸ÀºÀ ªÀgÀzÀQëuÉAiÀÄ PÁgÀt¢AzÀ zËdð£ÀåPÉÌ

©

M¼À¥ÀqÀÄwÛgÀĪÀªÀgÀ ¸ÀASÉå CUÀtÂvÀ. ¸ÀévÀAvÀæö ¨sÁgÀvÀzÀ°è ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ªÉÄÃ¯É £ÀqÉAiÀÄÄwÛgÀĪÀ C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ

DzsÁjvÀ zËdð£ÀåUÀ¼ÀÄ gÀÆ¥ÁAvÀgÀUÉƼÀÄîwÛªÉ. ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ£ÀÄß ¸ÉêÀPÀgÀÄ JAzÀÄ £ÉÆÃqÀĪÀ
¥ÀÄgÀĵÀ ¥ÀæzsÁ£À ¸ÀªÀiÁdzÀ `¹zÁÞAvÀªÀÅ’ ºÉtÄÚ ªÀÄPÀ̼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ£ÀÄß C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ
zÀȶÖPÉÆãÀ¢AzÀ¯Éà £ÉÆÃqÀÄwÛzÉ.
EAvÀºÀ C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉUÀ¼À eÉÆvÉ ºÉtÂÚ£À zÉÊ»PÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£À¹PÀ QgÀÄPÀļÀ, ªÀgÀzÀQëuÉ QgÀÄPÀļÀ,
CvÁåZÁgÀ, zËdð£Àå EvÁå¢UÀ¼ÀÄ £ÀqÉAiÀÄÄwÛªÉ. ¤AzÀ£É, CªÁZÀå ¥ÀzÀUÀ¼À §¼ÀPÉ ««zsÀ gÀÆ¥ÀzÀ
to

»A¸ÁZÁgÀUÀ¼ÀÄ PÀÄlÄA§zÀ M¼ÀUÀÆ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆgÀUÀÆ ºÉtÂÚ£À ¸ÁévÀAvÀæöå ªÀÄvÀÄÛ UËgÀªÀPÉÌ CrØAiÀÄ£ÀÄßAlÄ
ªÀiÁrªÉ. EªÀÅUÀ¼À eÉÆvÉ ºÉtÂÚ£À ªÉÄð£À Då¹qï zÁ½ ºÉtÄÚ ªÀÄPÀ̼À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ PÀ¼Àî¸ÁUÁtÂPÉ
t

ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁlªÀÅ ¢£À¢AzÀ ¢£ÀPÉÌ «avÀæ ¸ÀégÀÆ¥À ¥ÀqÉzÀÄPÉƼÀÄîwÛgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼À°è

No

¥Àæw ¢£ÀªÀÇ £ÉÆÃqÀÄwÛzÉÝêÉ. »AzÉ EzÀÝ PÀÄ® UËgÀªÀzÀ ºÀvÉåAiÀÄÄ, ªÀÄAiÀiÁðzÉ ºÀvÉåAiÀÄ ºÉ¸ÀjUÉ
gÀÆ¥ÁAvÀgÀªÁVzÉ. £ÀªÀÄä ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ 14, 15, 16, 39 gÀ°è ºÉýgÀĪÀ ¸ÀªÀiÁ£À CªÀPÁ±À ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀªÀiÁ£À zÀÄrªÉÄUÉ ¸ÀªÀiÁ£À ªÉÃvÀ£À ¤ÃqÀ¨ÉÃPÀÄ J£ÀÄߪÀÅzÀÄ ¸ÉÃjzÀAvÉ AiÀiÁªÀÅzÉà ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ J¯Áè
ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÉ zÉÆgÀQ®è.
EAvÀºÀ C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ zËdð£ÀåUÀ¼À ««zsÀ gÀÆ¥ÀUÀ¼À «gÀÄzÀÞ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß
¥Àæw¥Á¢¸ÀĪÀ ZÀ¼ÀªÀ½AiÉÄà ªÀÄ»¼Á ZÀ¼ÀªÀ½. EªÀÅUÀ¼À°è ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀÄzÀÝ£ÀÄß E°è w½zÀÄPÉƼÉÆîÃt.

59
ªÀÄzÀå¥Á£À ¤µÉÃzsÀ ZÀ¼ÀªÀ½
ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ gÀƦ¹zÀ ¥ÀæªÀÄÄR ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼À°è ¥Á£À ¤µÉÃzsÀ ZÀ¼ÀªÀ½ ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀÄzÀÄ.
F ZÀ¼ÀªÀ½ «©ü£ÀߪÁzÀzÀÄÝ. AiÀiÁPÉAzÀgÉ ¥Á£À¤µÉÃzsÀzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ MUÀÎmÁÖV
¸ÀAWÀnvÀªÁVgÀÄvÁÛgÉ.
ªÀÄzÀå¥Á£À ¤µÉÃzsÀªÀÅ ¸ÁévÀAvÀæöå ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ ¨sÁUÀ. UÁA¢ü ªÀÄzÀå¥Á£À ¤µÉâü¸ÀĪÀ «ZÁgÀ
¥Àæw¥Á¢¸ÀÄvÁÛgÉ. ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ªÀÄzÀå¥Á£À ¤µÉÃzsÀ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄÄ a¥ÉÆÌ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ ¨sÁUÀªÁV
gÀÆ¥ÀÄUÉƼÀÄîvÀÛzÉ. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ¥Àj¸ÀgÀ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ ¨sÁUÀªÁV PÀgÁªÀ½ ªÀÄvÀÄÛ ªÀįɣÁqÀÄ
¥ÀæzÉñÀzÀ°è ªÀÄzÀå¥Á£À ¤µÉÃzsÀ ZÀ¼ÀªÀ½ ¥ÁægÀA¨sÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. PÀĸÀĪÀiÁ ¸ÉÆgÀ§ CªÀgÀ eÉÆvÉUÉ
ºÀ®ªÀgÀÄ F ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ°è vÀªÀÄä fêÀªÀ£ÀÄß PÀ¼ÉzÀÄPÉÆArzÁÝgÉ. EzÀ®èzÉAiÀÄÆ ºÁ¸À£À, PÉÆïÁgÀ,

d
ªÀÄAqÀå, ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ E£ÀÆß ªÀÄÄAvÁzÀ f¯ÉèUÀ¼À ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ ªÀÄzÀå¥Á£À ªÀiÁgÁlzÀ «gÀÄzÀÞ

he
ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼À£ÀÄß £ÀqɹzÁÝgÉ. ªÀÄzÀå¥Á£ÀªÀÅ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À°è ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ £É¯ÉAiÀÄ°è ºÀ®ªÀÅ
§UÉAiÀÄ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß ºÀÄlÄÖºÁQzÉ. ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ CzÀgÀ®Æè UÁæ«ÄÃt §qÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ §zÀÄQ£À°è
C£ÉÃPÀ UÀAqÁAvÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀȶֹzÉ. PÀÆ°PÁgÀgÀÄ vÀªÀÄä CvÀå®à zÀÄrªÉÄAiÀÄ£ÀÄß PÀÄrvÀPÉÌ ºÁPÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ

is
re S
vÀªÀÄä ZÀlPÁÌV aPÀÌ ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß zÀÄrªÉÄUÉ PÀ¼ÀÄ»¸ÀĪÀÅzÀgÀ eÉÆvÉUÉ, ºÉAqÀwAiÀÄ zÀÄrªÉĬÄAzÀ §gÀĪÀ
ºÀtªÀ£ÀÄß PÀ¹zÀÄ ªÀÄzÀå¥Á£ÀzÀ zÁ¸ÀgÁVzÁÝgÉ. »ÃUÉ ªÀÄzÀå¥Á£ÀªÀÅ GAlĪÀiÁrzÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß
B
bl
¸À»¸À¯ÁUÀzÉ ªÀÄzÀå¥Á£À ¤µÉÃzsÀ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼À£ÀÄß ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÉà ¸ÀAWÀn¹zÁÝgÉ.
be T
ZÀlĪÀnPÉ : ±Á¯Á PÉÆoÀr ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¥Àj¸ÀgÀzÀ°è ºÉtÄÚ ªÀÄPÀ̼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ
pu
JzÀÄj¸ÀÄwÛgÀĪÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ JZÀÑjPÉ ªÀÄÆr¸ÀĪÀ aPÀÌ gÀÆ¥ÀPÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄPÀ̼À ªÀÄÆ®PÀ
K

ªÀiÁr¸ÀĪÀÅzÀÄ.
©

gÉÊvÀ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼ÀÄ
PÀgÀ ¤gÁPÀgÀuÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ¥ÁægÀA¨sÀªÁUÀĪÀ
PÀȶPÀgÀ ¥Àæw¨sÀl£ÉUÀ¼ÀÄ, PÀȶPÀgÀ£ÀÄß DªÀj¹gÀĪÀ
DyðPÀ ©PÀÌlÄÖUÀ¼À «gÀÄzÀÞ E¥ÀàvÀÛ£ÉAiÀÄ
±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ J¥ÀàvÀÄÛ JA§vÀÛgÀ zÀ±ÀPÀzÀ°è C£ÉÃPÀ
d£ÁAzÉÆî£ÀUÀ¼À£ÀÄß £ÀqɹªÉ. zÉñÀzÁzÀåAvÀ
to

C£ÉÃPÀ gÉÊvÀ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼ÀÄ ¥ÁægÀA¨sÀªÁV, JA§vÀÛgÀ

zÀ±ÀPÀzÀ°è ºÉZÀÄÑ UÀªÀÄ£À¸É¼ÉzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ
ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼À°è gÉÊvÀ ZÀ¼ÀªÀ½ ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀzÀÄÝ.
t
No

PÀ£ÁðlPÀzÀ°è J¥ÀàvÀÛgÀ zÀ±ÀPÀzÀ°è

C¢üPÁgÀPÉÌ §AzÀ r. zÉêÀgÁd CgÀ¸ÀÄ
§ºÀÄzÉÆqÀØ jÃwAiÀÄ°è ¸ÁªÀiÁfPÀ ¥ÀjªÀvÀð£ÉUÉ
£ÁA¢ ºÁrzÀgÀÄ. eÁw ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ §A¢üUÀ¼ÁzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ zÀħð®gÀ «ªÉÆÃZÀ£ÉUÉ ¥ÀÆgÀPÀªÁzÀ
±Á¸À£ÀUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉ vÀgÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß £ÀqɹzÀgÀÄ. UÉÃtÂzÁgÀgÀ£ÀÄß ¨sÀƪÀiÁ°PÀgÀ »rvÀ¢AzÀ ©qÀÄUÀqÉ
fÃvÀ¥ÀzÀÞw gÀzÀÞw, §qÀªÀgÀ IÄt¥ÀjºÁgÀ, CA¢£À ¸ÀaªÀgÁzÀ ²æà §¸ÀªÀ°AUÀ¥Àà£ÀªÀgÀ D±ÀAiÀĪÀ£ÀÆß
M¼ÀUÉÆAqÀAvÉ vÀ¯ÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ªÀÄ® ºÉÆgÀĪÀ CªÀiÁ£À«ÃAiÀÄ gÀÆrüAiÀÄ ¤ªÀÄÆð®£É ¸ÉÃjzÀAvÉ
C£ÉÃPÀ PÁæAwPÁgÀPÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀĪÀ£ÀÄß eÁjUÉƽ¹zÀgÀÄ.
60
 D£ÀAvÀgÀzÀ ¢£ÀUÀ¼À°è gÉÊvÀgÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À ¥ÀjºÁgÀPÉÌ ¸ÀPÁðgÀzÀ UÀªÀÄ£À ¸É¼ÉAiÀÄ®Ä ¥Àæw¨sÀl£É
£ÀqɸÀ¯Á¬ÄvÀÄ. »ÃUÉ gÉÊvÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ d£À £ÀqɸÀĪÀ ¥Àæw¨sÀl£ÉUÀ¼É®è gÁdQÃAiÀĪÁzÀªÀÅ JAzÀÄ w½zÀÄ
d£À ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ£ÀÄß zÀªÀÄ£À ªÀiÁqÀ®Ä ¯Ápà ZÁdÄð ªÀÄvÀÄÛ UÉÆð¨ÁgÀÄ £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. EAvÀºÀ
¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß RAr¹ 1980gÀ dÆ£ï wAUÀ¼À°è zsÁgÀªÁqÀ f¯ÉèAiÀÄ £ÀgÀUÀÄAzÀzÀ°è gÉÊvÀ §AqÁAiÀÄ
£ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. £ÀgÀUÀÄAzÀ gÉÊvÀ §AqÁAiÀÄ PÉêÀ® ¸ÀPÁðgÀ £ÀqɹzÀ zËdð£ÀåzÀ «gÀÄzÀÞ £ÀqÉzÀ
§AqÁAiÀÄ ªÀiÁvÀæªÀ®è. EzÀÄ MmÁÖgÉ gÉÊvÀ¥ÀgÀªÁzÀ ZÀ¼ÀªÀ½.
£ÀgÀUÀÄAzÀ §AqÁAiÀÄzÀ £ÀAvÀgÀ d£À ¥ÀgÀ ZÀ¼ÀªÀ½UÁgÀgÀÄ ¸ÀªÀiÁdªÁ¢ ¥ÉÆæ. JA.r.
£ÀAdÄAqÀ¸Áé«Ä CªÀgÀ £ÁAiÀÄPÀvÀézÀ°è PÀ£ÁðlPÀ gÁdå gÉÊvÀ ¸ÀAWÀ ¸ÁÜ¥À£É ªÀiÁrzÀgÀÄ. EzÀÄ
²ªÀªÉÆUÀÎzÀ UÁA¢üªÁ¢ JZï.J¸ï. gÀÄzÀæ¥Àà CªÀgÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ°è C¹ÛvÀé ¥ÀqɬÄvÀÄ. ¥ÉÆæ.

d
£ÀAdÄAqÀ¸Áé«ÄAiÀĪÀgÀÄ ¸ÀAZÁ®PÀgÁV, J£ï.r. ¸ÀÄAzÀgÉñï CªÀgÀÄ PÁAiÀÄðzÀ²ðAiÀiÁV «±Á®

he
¹zÁÞAvÀzÀ CrAiÀÄ°è gÉÊvÀ ¸ÀAWÀªÀ£ÀÄß PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ¥ÁægÀA©ü¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ªÉÊeÕÁ¤PÀ ¨É¯É ¤UÀ¢AiÀiÁUÀzÀ
PÁgÀt gÉÊvÀgÀÄ ¸Á®zÀ ¸ÀĽAiÀÄ°è ¹QÌzÁÝgÉ, UÁæªÀÄUÀ¼À ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À£ÀÄß C©üªÀÈ¢ÞAiÀiÁV®è,

is
CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ ¥Àr¸À¨ÉÃPÀÄ, gÉÊvÀgÀ ¸Áé©üªÀiÁ£ÀPÉÌ, ¸ÁévÀAvÀæPÉÌ zsÀPÉÌvÀgÀĪÀ d¦Û PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ
re S
¤®è¨ÉÃPÀÄ, ¸ÀܽÃAiÀÄ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀwÛ£À°è ¸ÀܽÃAiÀÄ UÁæªÀÄUÀ½UÉ ¥Á®Ä zÉÆgÉAiÀĨÉÃPÀÄ, ¯É« ¥ÀzÀÞw
B
bl
¤®è¨ÉÃPÀÄ - EvÁå¢ UÁæ«ÄÃt d£ÀgÀ ¥ÀgÀªÁzÀ ¥ÀæeÁ¸ÀvÁÛvÀäPÀ ¨ÉÃrPÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄAr¸ÀÄvÀÛ¯Éà PÀ£ÁðlPÀzÀ
gÉÊvÀ ZÀ¼ÀªÀ½ £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛªÉ.
be T
pu
EA¢UÀÆ gÉÊvÀgÀÄ ¸ÀAWÀnvÀªÁV ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼À£ÀÄß ZÀlĪÀnPÉ : ¸ÀܽÃAiÀĪÁV gÉÊvÀgÀÄ
K

£ÀqɸÀÄwÛzÁÝgÉ. EwÛÃZÉUÉ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ªÀĺÁzÁ¬Ä ªÀÄvÀÄÛ JzÀÄj¸ÀÄwÛgÀĪÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß

PÁªÉÃj £À¢ ¤Ãj£À ºÀAaPÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ PÀÄjvÀÄ gÉÊvÀgÀ eÉÆvÉ ¸ÀAªÁzÀ,
©

ªÀÄvÀÄÛ PÉÆÃmïðUÀ¼ÀÄ ¤ÃrzÀ wÃ¥ÀÄðUÀ¼À «gÀÄzÀÞ gÉÊvÀgÀÄ UÀÄA¥ÀÄ ZÀZÉð £ÀqɸÀĪÀAvÉ

ªÀĺÀvÀé¥ÀÆtð ¸Áé©üªÀiÁ£À ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼À£ÀÄß £ÀqɹzÀÝ£ÀÄß ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß ¥ÉæÃgÉæ¹ CzÀPÉÌ CªÀPÁ±À
£É£ÉAiÀįÉèÉÃPÀÄ. ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ.
PÁ«ÄðPÀ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼ÀÄ
`PÁ«ÄðPÀ ZÀ¼ÀªÀ½’ CxÀªÁ `PÁ«ÄðPÀ ¸ÀAWÀ’ J£ÀÄߪÀÅzÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV zÀÄrAiÀÄĪÀ d£ÀgÀ£ÀÄß
to

¥Àæw¤¢ü¸ÀĪÀ ¸ÀAWÀl£É. GvÀÛªÀÄ zÀÄrAiÀÄĪÀ ªÁvÁªÀgÀt, UËgÀªÀAiÀÄÄvÀ £ÀqÀªÀ½PÉ, PÁ«ÄðPÀ ªÀÄvÀÄÛ

GzÉÆåÃUÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼À C£ÀĵÁÖ£ÀPÉÌ ¸ÀPÁðgÀUÀ¼À£ÀÄß MvÁ۬Ĺ PÁ«ÄðPÀ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ
£ÀqÉAiÀÄĪÀ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ£ÀÄß PÁ«ÄðPÀ ZÀ¼ÀªÀ½ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. PÉ®ªÀÅ zÉñÀUÀ¼À°è PÁ«ÄðPÀ
t

ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼ÀÄ gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀëUÀ¼À ¸ÀºÀ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼ÁVªÉ. PÉÊUÁjPÁ §AqÀªÁ¼À±Á» ±ÉÆõÀuÉAiÀÄ

No

«gÀÄzÀÞªÁV ¸ÀªÀÄPÁ°Ã£À PÁ«ÄðPÀ ¥ÀgÀ ¹zÁÞAvÀªÀÅ ¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛ §A¢zÉ.

LgÉÆÃ¥Àå gÁµÀÖçUÀ¼À°è PÉÊUÁjPÁ PÁAwæ¬ÄAzÀ PÀȶ ªÀ®AiÀÄzÀ°è GzÉÆåÃUÀzÀ CªÀPÁ±ÀUÀ¼ÀÄ PÀĹvÀ
PÀAqÀÄ, PÉÊUÁjPÁªÀ®AiÀÄUÀ¼À PÀqÉUÉ PÁ«ÄðPÀgÀ ZÀ®£É ºÉZÁѬÄvÀÄ. DUÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ ¥Àj«®èzÀAvÉ
PÁ«ÄðPÀgÀ£ÀÄß zÀÄr¹PÉƼÀÄîªÀ ªÀÄ£ÉÆèsÁªÀ ºÉaÑvÀÄ. EzÀ£ÀÄß RAr¹ PÁ«ÄðPÀgÀÄ ¸ÀAWÀnvÀgÁzÀgÀÄ.
19£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è ¥Àæ¥ÀAZÀzÁzÀåAvÀ PÉÊUÁjQÃPÀgÀtUÉÆAqÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è PÁ«ÄðPÀ ¥ÀPÀëUÀ¼ÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ mÉæÃqï AiÀÄĤAiÀÄ£ïUÀ¼ÀÄ PÁ«ÄðPÀgÀ£ÀÄß ¸ÀAWÀn¹zÀªÀÅ. ‘The International Working
men’s Association’ J£ÀÄߪÀÅzÀÄ ®AqÀ£ï£À°è 1864gÀ°è ¥ÁægÀA¨sÀªÁzÀ ªÉÆzÀ® PÁ«ÄðPÀgÀ

61
¸ÀAWÀl£ÉAiÀiÁVzÉ. F ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR GzÉÝñÀ PÁ«ÄðPÀgÀ »vÁ¸ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀĪÀÅzÀÄ.
zÀÄrªÉÄAiÀÄ£ÀÄß ¢£ÀPÉÌ UÀjµÀ× 8 UÀAmÉUÀ¼ÀÄ ªÀiÁvÀæ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ J£ÀÄߪÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ eÁjUÉ vÀgÀĪÀÅzÀÄ.
»ÃUÉ ¥ÁægÀA¨sÀªÁzÀ PÁ«ÄðPÀ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄÄ 19£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ªÀÄzsÀå ¨sÁUÀzÀ £ÀAvÀgÀ eÁUÀwPÀªÁV
«¸ÀÛgÀuÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ.
PÁ«ÄðPÀgÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¨sÀzÀævÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ 1923gÀ°è CA¢£À ¸ÀPÁðgÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ PÁ«ÄðPÀ
PÁ¬ÄzÉAiÀÄ£ÀÄß eÁjUÉ vÀA¢vÀÄ. F PÁ¬ÄzɬÄAzÀ PÁ«ÄðPÀ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ½UÉ C£ÀÄPÀÆ®ªÁ¬ÄvÀÄ.
1923gÀ PÁ«ÄðPÀ PÁ¬ÄzÉ ¥ÀæPÁgÀ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ½UÉ ±Á¸À£ÁvÀäPÀ ªÀÄ£ÀßuÉ zÀÆgɬÄvÀÄ. £ÀAvÀgÀ C£ÉÃPÀ
PÁ«ÄðPÀ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼ÀÄ ¥ÁægÀA¨sÀªÁV EA¢UÀÆ PÁ«ÄðPÀ »vÁ¸ÀQÛUÀ½UÉ zsÀPÉÌ §AzÁUÀ, CzÀgÀ
«gÀÄzÀÞ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼À£ÀÄß £ÀqɸÀÄwÛªÉ. F zÉñÀzÀ°è C£ÉÃPÀ PÁ«ÄðPÀ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼ÀÄ C¹ÛvÀézÀ°èzÀÄÝ vÀªÀÄä

d
ºÉÆÃgÁlªÀ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀĪÀgɹªÉ.

he
C¸Ààø±ÀåvÉ DZÀgÀuÉ «gÉÆâü ZÀ¼ÀªÀ½
±ÉæÃtÂÃPÀÈvÀ eÁw ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è C¸Ààø±ÀåvÉ J£ÀÄߪÀÅzÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ «gÉÆâü £ÀqÀªÀ½PÉAiÀiÁVzÉ.
¸ÀA«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß CAVÃPÀj¸ÀĪÀÅzÀPÉÌ ¥ÀǪÀðzÀ°è C¸Ààø±ÀågÀ£ÀÄß ªÀÄÄlÖ¨ÁgÀzÀÄ, ¸À«Äæ¸À¨ÁgÀzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

is
re S
£ÉÆÃqÀ¨ÁgÀzÀÄ JA§ ¨sÁªÀ£É §®ªÁVvÀÄÛ.
B
bl
C¸Ààø±ÀåvÉ DzsÁjvÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ DZÀgÀuÉ C¸Ààø±ÀågÀÄ J£ÀÄߪÀ PÁgÀtPÉÌ zÀ°vÀgÀ ªÉÄÃ¯É £ÀqÉAiÀÄĪÀ
AiÀiÁªÀÅzÉà ºÀ¯ÉèUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄ ¸ÀªÀiÁdzÀ £É¯ÉAiÀÄ°,è eÁw DzsÁjvÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ
be T
zËdð£ÀåzÀ «gÀÄzÀÝ £ÀqÉzÀ d£À ZÀ¼ÀªÀ½AiÉÄà C¸Ààø±ÀåvÉ DZÀgÀuÉ «gÉÆâü ZÀ¼ÀªÀ½. C¸Ààø±ÀåvÉ C£ÀĨsÀ«¹
pu
¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ¸ÁªÀiÁfPÀ ¹Üw-UÀwUÀ¼À°è §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀÄPÉƼÀî®Ä ¤gÀAvÀgÀªÁzÀ
K

¸ÀAWÀµÀðzÀ°è vÉÆqÀUÀÄvÀÛ §A¢ªÉ. CzÀgÀ ¥ÀÄlÖ ZÀjvÉæAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄAzÉ £ÉÆÃqÉÆÃt.

©

C¸Ààø±ÀåvÉ DZÀgÀuÉ «gÉÆâü ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ ZÀjvÉæ : C¸Ààø±ÀåvÉ DZÀgÀuÉ «gÉÆâü ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ

ZÀjvÉæAiÀÄ£ÀÄß 19£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£À¢AzÀ UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÀÄ. ªÀĺÁgÁµÀÖçzÀ eÉÆåÃwgÁªï ¥sÀůÉAiÀĪÀgÀÄ
C¸Ààø±ÀågÀÄ ªÀÄvÀÄÛ »AzÀĽzÀ ªÀUÀðzÀªÀgÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ£ÀÄß DgÀA©s¹zÀgÀÄ. ‘ZÁvÀĪÀðtð
DzsÁjvÀ ªÀiÁ£ÀªÀ «gÉÆâü DZÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À ¥Á槮åªÀ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ F
ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ GzÉÝñÀ. F D±ÀAiÀÄzÀ°èAiÉÄà £ÀAvÀgÀ 1917gÀ°è vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ, PÀ£ÁðlPÀ, DAzsÀæ¥ÀæzÉñÀ
ªÀÄwÛvÀgÀ ¨sÁUÀUÀ¼À°è C¸Ààø±ÀåvÉ DZÀgÀuÉ «gÉÆâü ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼ÀÄ ºÀÄnÖPÉÆArvÀÄ. 1925gÀ°è ¥ÉjAiÀiÁgï
gÁªÀĸÁé«ÄgÀªÀgÀÄ DvÀäUËgÀªÀ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ£ÀÄß ¥ÁægÀA©s¹zÀgÀÄ.
to

qÁ. ©.Dgï.CA¨ÉÃqÀÌgï CªÀgÀ aAvÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆÃgÁlzÉÆA¢UÉ C¸Ààø±ÀåvÉ DZÀgÀuÉ «gÉÆâü

ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄÄ wêÀæ ¸ÀégÀÆ¥À ¥ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. 1930gÀ zÀÄAqÀĪÉÄÃf£À ¥ÀjµÀvï£À°è CA¨ÉÃqÀÌgï CªÀgÀÄ
£ÁªÀÅ D¼ÀĪÀ ªÀUÀðªÁUÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ C¸Ààø±ÀåjUÉ PÀgÉPÉÆlÖgÀÄ. CA¨ÉÃqÀÌgï CªÀgÀÄ ¤gÀAvÀgÀªÁV zÀ°vÀgÀ
t

J¯Áè jÃwAiÀÄ ºÀPÀÄÌUÀ½UÁV ºÉÆÃgÁqÀÄvÀÛ¯Éà §AzÀÀgÀÄ.

No

qÁ. ©.Dgï. CA¨ÉÃqÀÌgï CªÀgÀÄ vÀªÀÄä gÁdQÃAiÀÄ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À GzÀÝPÀÆÌ ¸ÁªÀiÁfPÀªÁV

zËdð£ÀåPÉÌ M¼ÀUÁzÀ C¸Ààø±ÀågÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À ¥Àæw¥ÁzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁrzÀgÀÄ. DUÀ C¸Ààø±Àå
zÀ°vÀgÀ »vÁ¸ÀQÛUÀ¼À ¥ÀgÀªÁV AiÀiÁªÀ ¥ÀwæPÉAiÀÄÆ §gÉAiÀÄÄwÛgÀ°®èªÁzÀÝjAzÀ `ªÀÄÆPÀ £ÁAiÀÄPÀ’ JA§
¥ÀwæPÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¹ C¸Ààø±ÀåvÉAiÀÄ CZÀgÀuÉAiÀÄ «gÀÄzÀÞ §ºÀÄzÉÆqÀØ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ£ÀÄß gÀƦ¸À®Ä
PÁgÀtÂèsÀÆvÀgÁzÀgÀÄ. UÁA¢üÃfAiÀĪÀgÀÄ ©ænµï DqÀ½vÀ «gÉÆâü ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæzsÁ£ÀªÁV
¥ÀjUÀt¹zÀÝgÀÆ C¸Ààø±ÀåvÉ ¤ªÁgÀuÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÉA§ ¸ÀÄzsÁgÀuÁ ªÁ¢AiÀiÁVzÀÝgÀÄ. EA¢UÀÆ C¸Ààø±ÀåvÉ
DZÀgÀuÉAiÀÄ «gÉÆâü ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼À£ÀÄß ««zsÀ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼ÀÄ £ÀqɸÀÄvÀÛ¯Éà EªÉ.
62
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. F PɼÀV£À ªÁPÀåUÀ¼À°è SÁ° ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ GvÀÛgÀUÀ½AzÀ ¨sÀwð ªÀiÁrj.
1. ¥Àj¸ÀgÀ ZÀ¼ÀªÀ½ JAzÀgÉ___________ .
2. ‘£ÀªÀÄðzÁ DAzÉÆî£ÀzÀ’ £ÉÃvÀÈvÀé ªÀ»¹zÀݪÀgÀÄ. ________________ .
3. qÁ. ²ªÀgÁªÀÄ PÁgÀAvÀgÀÄ _______ zÀ°è CtÄ«zÀÄåvï ¸ÁܪÀgÀ ¸Áܦ¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß
«gÉÆâü¹zÀgÀÄ.
4. ªÀÄ»¼Á ZÀ¼ÀªÀ½ JAzÀgÉ____________ .

d
II. F PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À°è ZÀað¹ JgÀqÀÄ CxÀªÁ ªÀÄÆgÀÄ ªÁPÀåUÀ¼À°è GvÀÛj¹j.

he
1. ¸ÀªÀÄƺÀ ªÀvÀð£ÉAiÀÄ ªÀiÁzÀjUÀ¼ÁªÀŪÀÅ?
2. ªÀÄ»¼Á ZÀ¼ÀªÀ½ JAzÀgÉãÀÄ? GzÁºÀgÀuÉ PÉÆr.

is
re S
3. d£ÀªÀÄAzÉAiÀÄ ¸ÀégÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß w½¹.
B
bl
4. ¥Àj¸ÀgÀ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀégÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß w½¹.
III. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ :
be T
pu
K

1. ¤ªÀÄä Hj£À°è ªÀÄ»¼Á/¥Àj¸ÀgÀ/zÀ°vÀ EvÁå¢ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼À°è ¨sÁUÀªÀ»¹gÀĪÀ d£ÀgÀ£ÀÄß

¨sÉÃn ªÀiÁr EAvÀºÀ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼À ªÀÄÄRå GzÉÝñÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ gÀƦ¹PÉÆArgÀĪÀ
©

PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹j.
2. ªÀÄ»¼Á ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄÄ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ°è ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄ£ÉÆèsÁªÀªÀ£ÀÄß, CªÀgÀ DvÀ䧮ªÀ£ÀÄß
ºÉÃUÉ ªÀÈ¢Þ¹zÉ JAzÀÄ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ eÉÆvÉ ZÀZÉð ªÀiÁr.
IV. AiÉÆÃd£É :
1. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå ¸ÀAPÀëuÉUÁV £ÀqÉAiÀÄÄwÛgÀĪÀ ZÀ¼ÀªÀ½ ºÉÆÃgÁlUÀ¼À
to

§UÉÎ ªÀÈvÀÛ ¥ÀwæPÉUÀ¼À°è §gÀÄwÛgÀĪÀ ªÀiÁ»wUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹 D®âA vÀAiÀiÁj¹.

****
t
No

63
 CzsÁåAiÀÄ-04
¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÀÄ
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛÃªÉ :
• ¨Á® PÁ«ÄðPÀgÀÄ (ªÀÄPÀ̼À zÀÄrªÉÄ) • ªÀÄPÀ̼À ªÉÄð£À ¯ÉÊAVPÀ zËdð£Àå
• ºÉtÄÚ ¨sÀÆætºÀvÉå • ºÀ¹ªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ C¥Ë¶ÖPÀvÉ
• °AUÀvÁgÀvÀªÀÄå • ¨Á®å «ªÁºÀ
• ªÀÄPÀ̼À ¸ÁUÁtÂPÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁl •

d
ªÀÄÄQÛUÁV PÉ®ªÀÅ PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ

he
¨Á® PÁ«ÄðPÀgÀÄ (ªÀÄPÀ̼À zÀÄrªÉÄ)
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV C¥Áæ¥ÀÛ ªÀAiÀĹì£À ªÀÄPÀ̼À zÀÄrªÉÄAiÀÄ£ÀÄß ¨Á®PÁ«ÄðPÀvÀ£À JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄwÛzÉ.

is
¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ ¥ÀæPÁgÀ 14 ªÀµÀðQÌAvÀ PÀrªÉÄ ªÀAiÀĹì£À ªÀÄPÀ̼ÀÄ DyðPÀ ¸ÀA¥ÁzÀ£ÉAiÀÄ
re S
GzÉÝñÀ¢AzÀ zÀÄrªÉÄ ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÉ CAvÀºÀªÀgÀ£ÀÄß ¨Á® PÁ«ÄðPÀgÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ.
B
bl
¨sÁgÀvÀzÀAvÀºÀ C©üªÀÈ¢Þ ºÉÆAzÀÄwÛgÀĪÀ ºÀ®ªÁgÀÄ zÉñÀUÀ¼À°è ªÀÄPÀ̼À zÀħð¼ÀPÉ ºÁUÀÆ
be T
zÀÄrvÀ MAzÀÄ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀªÀĸÉå. 2011gÀ d£ÀUÀtwAiÀÄAvÉ ¨sÁgÀvÀzÀ°è EA¢UÀÆ 12.6 zÀ±À®PÀë
pu
ªÀÄA¢ ªÀÄPÀ̼ÀÄ ªÀÄ£ÉUÀ¼À°è, ©Ã¢ ©Ã¢AiÀÄ°è, PÁSÁð£É ºÁUÀÆ PÀȶ PÉëÃvÀæUÀ¼À°è §®ªÀAvÀzÀ
K

zÀÄrªÉÄUÉ UÀÄjAiÀiÁVzÁÝgÉ. EzÉà jÃw Erà ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ°è 215 zÀ±À®PÀë ªÀÄA¢ ªÀÄPÀ̼ÀÄ ««zsÀ
©

PÉëÃvÀæUÀ¼À°è zÀÄrAiÀÄÄwÛzÁÝgÉ. ªÀÄPÀ̼À zÀÄrªÉĬÄAzÀ CªÀgÀ zÉÊ»PÀ, ªÀiÁ£À¹PÀ, ¸ÁªÀiÁfPÀ DgÉÆÃUÀå

PÀÄApvÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄPÀ̼ÀÄ ²PÀët¢AzÀ ªÀAavÀgÁV CªÀgÀ P˱À®åªÀÅ «PÁ¸ÀÀªÁUÀĪÀ ªÉÆzÀ¯ÉÃ
£À²¸ÀÄvÀÛzÉ.
¨Á®PÁ«ÄðPÀgÀÄ JAzÀgÉ AiÀiÁgÀÄ? 14 ªÀµÀðzÉƼÀV£À AiÀiÁªÀ ªÀÄPÀ̼ÀÄ ±Á¯É¬ÄAzÀ
ºÉÆgÀVzÁÝgÉÆà CªÀgÉ®ègÀÆ ¨Á®PÁ«ÄðPÀgÀÄ. CªÀgÀÄ zÀÄrAiÀÄ°, zÀÄrAiÀÄzÉà EgÀ°, ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è
EgÀ°, ºÉÆgÀUÉ EgÀ°, ±Á¯ÉUÉ zÁR¯ÁV ¤vÀå ±Á¯ÉUÉ ºÉÆÃUÀ¢zÀÝgÉ CªÀgÉ®ègÀÆ ¨Á®PÁ«ÄðPÀgÀÄ
to

J¤¹PÉƼÀÄîvÁÛgÉ. ºÁUÁzÀgÉ 15 ªÀµÀðzÀ ªÉÄÃ¯É zÀÄrAiÀÄ®Ä, PÉ®¸À ªÀiÁqÀ®Ä ºÉÆÃUÀ§ºÀÄzÁ?

E®è, 2016gÀ°è PÁ£ÀÆ£ÀÄ wzÀÄÝ¥ÀrAiÀiÁV “ºÀ¢ºÀgÉAiÀÄzÀªÀgÀ zÀÄrªÉÄ ¤µÉÃzsÀ”ªÀ£ÀÄß eÁjUÉ
vÀA¢zÉ. ¨Á®PÁ«ÄðPÀ ¥ÀzÀÞw ¤µÉÃzsÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄAvÀæt PÁAiÉÄÝ-1986PÉÌ wzÀÄÝ¥Àr ªÀiÁr
t
No

14 ªÀµÀðzÉƼÀV£À AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀÄPÀ̼ÀÄ CxÀªÁ ºÀ¢ºÀgÉAiÀÄzÀªÀgÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉà C¥ÁAiÀÄPÁj

PÉëÃvÀæzÀ°è PÉ®¸À ªÀiÁqÀĪÀAw®è ºÁUÀÆ AiÀiÁgÀÆ 14 ªÀµÀðzÉƼÀV£À zÀÄrªÉÄUÉ/PÉ®¸ÀPÉÌ/fÃvÀPÉÌ/¸ÀA§¼À/
PÀÆ°UÉ ElÄÖPÉƼÀÄîªÀAw®è. CzÀÄ ²PÁëºÀð C¥ÀgÁzsÀ. D PÁAiÉÄÝ AiÀiÁªÀÅzÀÄ? J£ÀÄߪÀÅzÀ£ÀÄß ªÀÄÄAzÉ
£ÉÆÃqÉÆt.
¨Á®PÁ«ÄðPÀ, ºÀ¢ºÀgÉAiÀÄzÀªÀgÀ zÀÄrªÉÄ ¥ÀzÀÞw ¤µÉÃzsÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄAvÀæt PÁAiÉÄÝ– 1986.
2016gÀ wzÀÄÝ¥ÀrAiÀÄAvÉ :- (Child and Adolecent Labour Prohibition and Regulation
Act 1986 ( As Amended In July 2016)-
64
 1. F PÁAiÉÄÝAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ 14 ªÀµÀðzÉƼÀV£À AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß AiÀiÁªÀÅzÉà PÁgÀtPÀÆÌ,
AiÀiÁªÀÅzÉà PÉëÃvÀæzÀ°è, J°èAiÀÄÆ PÀÆqÀ zÀÄr¸ÀĪÀAw®è. zÀÄrªÉÄUÉ ElÄÖPÉƼÀÄîªÀAw®è.
F PÁAiÉÄÝAiÀÄ ¥ÀjZÉÒÃzÀ - 14gÀ ¥ÀæPÁgÀ ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß zÀÄrªÉÄAiÀÄ°è ElÄÖ PÉƼÀÄîªÀªÀjUÉ,
2 ªÀµÀðzÀ vÀ£ÀPÀ eÉ樀 ªÀÄvÀÄÛ gÀÆ. 50,000/- vÀ£ÀPÀ zÀAqÀ «¢ü¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
2. AiÀiÁªÀÅzÉà PÀÄlÄA§zÀªÀgÀÆ PÀÆqÀ CªÀgÀ ºÉÆ®, UÀzÉÝ, ªÁå¥ÁgÀUÀ¼ÀÄ CªÀgÀ
14 ªÀµÀðzÉƼÀV£À CªÀgÀ ¸ÀéAvÀ ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß PÀÆqÀ “±Á¯Á” CªÀ¢üAiÀÄ°è PÉ®¸ÀPÉÌ
ElÄÖPÉƼÀÄîªÀAw®è. MAzÀÄ ªÉÃ¼É ElÄÖPÉÆAqÀgÉ ªÀÄPÀ̼À vÀAzÉ, vÁ¬Ä CxÀªÁ PÀÄlÄA§¸ÀÜgÉÃ
ªÀiÁ°ÃPÀgÁV C¥ÀgÁ¢üUÀ¼ÁUÀÄvÁÛgÉ. CªÀjUÉ gÀÆ 10,000/- zÀAqÀ «¢ü¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
3. F PÁAiÉÄÝAiÀÄÄ 15 jAzÀ 18 ªÀµÀðzÉƼÀV£À ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß ºÀ¢ºÀgÉAiÀÄzÀªÀgÀÄ JAzÀÄ

d
ºÉüÀÄvÀÛzÉ. eÉÆvÉUÉ 15 jAzÀ 18 ªÀµÀðzÉƼÀV£À AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß C¥ÁAiÀÄPÁj

he
PÉëÃvÀæzÀ°è zÀÄr¸ÀĪÀAw®è. MAzÀÄ ªÉÃ¼É zÀÄr¹zÀgÉ JgÀqÀÄ ªÀµÀð eÉÊ®Ä, gÀÆ. 50,000
zÀAqÀ «¢ü¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.

is
re S B
bl
be T
pu
K
t ©
to
No

F PÁAiÉÄÝAiÀÄÄ 1948gÀ PÉÊUÁjPÉ PÁAiÉÄÝAiÀÄ°è UÀÄgÀÄw¹zÀ 29 PÉëÃvÀæUÀ¼À eÉÆvÉUÉ 2 PÉëÃvÀæ ¸ÉÃj¹

MlÄÖ 31 PÉëÃvÀæUÀ¼À£ÀÄß C¥ÁAiÀÄPÁj JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¹zÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ UÀtÂUÁjPÉ, ¸ÉÆàÃlPÀ ªÀ¸ÀÄÛ
vÀAiÀiÁjPÉ, GjAiÀÄĪÀ ¸ÁªÀÄVæUÀ¼À GvÁàzÀ£Á WÀlPÀ, PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ ¹Öïï vÀAiÀiÁjPÁ WÀlPÀ,
ªÉÆÃmÁgï ¸ÉÊPÀ¯ï ªÀÄvÀÄÛ ªÁºÀ£À j¥ÉÃj, ¹ªÉÄAmï, gÀ§âgï, gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¥ÀzÁxÀð GvÁàzÀ£Á
WÀlPÀUÀ¼À°è 18 ªÀµÀðzÉƼÀV£À AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß PÉ®¸ÀPÉÌ ElÄÖPÉƼÀÄîªÀAw®è. MAzÀÄ ¥ÀPÀë
ElÄÖPÉÆAqÀgÉ CzÀÄ ²PÁëºÀð C¥ÀgÁzsÀ.
65
ªÀÄPÀ̼À zÀÄrªÉÄ CxÀªÁ ¨Á®PÁ«ÄðPÀvÉUÉ PÁgÀtUÀ¼ÀÄ :
1. ªÀÄPÀ̼À ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß UËgÀ«¸À®Ä, CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß gÀPÀëuÉ ªÀiÁqÀ®Ä CUÀvÀåªÁV ¨ÉÃPÁzÀ
¸ÁªÀiÁfPÀ ¥Àj¸ÀgÀ«®è¢gÀĪÀÅzÀÄ, ªÀÄPÀ̼À zÀÄrªÉÄ, ¨Á®å«ªÁºÀ, ªÀÄPÀ̼À ¸ÁUÁtÂPÉ
ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁlPÉÌ ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀ PÁgÀtUÀ¼ÁVªÉÉ. PÀrªÉÄ PÀÆ°UÉ, ºÉZÀÄÑ zÀÄrªÉÄAiÀÄ£ÀÄß
§AiÀĸÀĪÀ ªÀiÁ°ÃPÀgÀ ªÀUÀðzÀ ¸ÁéxÀð ¯Á¨sÀPÉÆÃgÀvÀ£ÀªÀÅ ªÀÄPÀ̼À zÀÄrªÉÄAiÀÄ£ÀÄß ºÉZÀÄÑ
ªÀiÁqÀ®Ä PÁgÀtªÁVzÉ. ºÉÆÃmɯï, ¸ÀtÚ PÉÊUÁjPÉ, ¥ÀmÁQ vÀAiÀiÁjPÁ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ,
C¸ÀAWÀnvÀ zÀÄrªÉÄAiÀÄ ªÀ®AiÀÄ, §gÀ¢AzÀ GAmÁUÀĪÀ PÀȶ ¸ÀªÀiÁdzÀ ©PÀÌlÄÖUÀ¼ÀÄ,
ªÀ®¸É, ¥ÉÆõÀPÀgÀ zÀıÀÑlUÀ¼ÀÄ ªÀÄPÀ̼À zÀÄrªÉÄ ºÉZÀÑ®Ä PÁgÀtªÁVªÉ.

d
2. GavÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀqÁØAiÀÄ ²PÀët ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV C£ÀĵÁ×£ÀªÁUÀ¢gÀĪÀÅzÀÄ,

he
J¯Áè ªÀÄPÀ̽UÀÆ 10£Éà vÀgÀUÀw ªÀgÉUÉ ²PÀët ¸ÀA¥ÀÆtð GavÀªÁV zÉÆgÀPÀ¢gÀĪÀÅzÀÄ,
ªÀÄPÀ̼À zÀÄrªÉÄAiÀÄ£ÀÄß ºÉaѹzÉ. PÀÄlÄA§zÀ DyðPÀ ¹Üw, PÀ¤µÀ× PÀÆ°, ¨sÀƸÀÄzsÁgÀuÁ

is
PÁAiÉÄÝAiÀÄ C£ÀĵÁ×£ÀzÀ PÉÆgÀvÉUÀ¼ÀÄ ¸ÀºÀ ¨Á®PÁ«ÄðPÀgÀ£ÀÄß ºÉZÀÄÑ ªÀiÁrªÉ.
re S
ªÀÄPÀ̼À zÀÄrªÉÄAiÀÄ zÀĵÀàjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ :
B
bl
1. ¨Á®PÁ«ÄðPÀvÉAiÀÄÄ ªÀÄPÀ̼À zÉÊ»PÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£À¹PÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É CvÀåAvÀ
be T
pu
UÀA©üÃgÀªÁzÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß GAlĪÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. ¨Á®PÁ«ÄðPÀgÁV zÀÄrAiÀÄĪÀ
K

ªÀÄPÀ̼ÀÄ AiÀÄĪÀPÀgÁzÁUÀ C£ÉÃPÀ zÉÊ»PÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£À¹PÀ PÁ¬Ä¯ÉUÀ½UÉ M¼ÀUÁUÀÄvÁÛgÉ.

2. aPÀÌ ªÀAiÀĹì£À°èAiÉÄà zÀÄrªÉÄAiÀÄ°è ¨sÁUÀªÀ»¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ, PÀ°PÉAiÀÄ ªÀAiÀĹì£À°è ²PÀët
©

¢AzÀ ªÀAavÀgÁV C£ÀgÀPÀëgÀ¸ÀÜgÁUÀÄvÁÛgÉ. EzÀÄ CªÀgÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß, ¸ÁévÀAvÀæªÀ£ÀÄß

PÀ¹zÀÄPÉƼÀÄîvÀÛzÉ.
3. ªÀÄPÀ̼À zÀÄrªÉÄAiÀÄÄ PÀÄlÄA§UÀ¼À ¸ÁªÀiÁfPÀ ZÀ®£É, DyðPÀ ZÀ®£É PÀĹAiÀÄĪÀAvÉ
ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. CAvÀºÀ PÀÄlÄA§UÀ¼À°è ªÀÄPÀ̼ÀÄ ªÀÄvÉÛ ªÀÄvÉÛ zÀÄrªÉÄUÉ, zËdð£ÀåPÉÌ, ±ÉÆõÀuÉUÉ
M¼ÀUÁwÛgÀÄvÁÛgÉ. EAvÀºÀ ©PÀÌlÄÖUÀ¼ÀÄ ¨Á®å«ªÁºÀ, ªÀÄPÀ̼À ªÀiÁgÁl ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁUÁuÉ
to

ªÀiÁqÀĪÀ, ¸ÀªÀiÁd «gÉÆâü ZÀlĪÀnPÉUÉ CªÀPÁ±À ªÀiÁrPÉÆqÀÄvÀÛªÉ. EzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀĪÁV

ªÀÄPÀ̼ÀÄ aPÀÌ ªÀAiÀĹì£À°è, CzÀgÀ°èAiÀÄÆ ºÉtÄÚ ªÀÄPÀ̼ÀÄ zËdð£Àå, »A¸É, ¯ÉÊAVPÀ ±ÉÆõÀuÉUÉ
§°AiÀiÁUÀĪÀ ¸ÁzsÀåvÉ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. ¥ÀÄlÖ ªÀAiÀĹì£À°è ««zsÀ PÁ¬Ä¯ÉUÉ vÀÄvÁÛV,
t

CAUÀ«PÀ®gÁUÀĪÀ ¸ÁzsÀåvÉUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑvÀÛªÉ.

No

¨Á®PÁ«ÄðPÀ ¥ÀzÀÞw ¤ªÀÄÆð®£ÉUÉ £ÉÃgÀ, ¸ÀàµÀÖ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÆzÀ® ¥ÀjºÁgÀªÉAzÀgÉ 18

ªÀµÀðzÉƼÀV£À J¯Áè ªÀÄPÀ̼ÀÄ ±ÉÃPÀqÀ 100
±Á¯ÁzÁR¯Áw DV 18 ªÀµÀðzÀ vÀ£ÀPÀ ¤gÀAvÀgÀ ZÀlĪÀnPÉ : ¤ªÀÄä ¸ÉßûvÀgÄÀ AiÀiÁgÁzÀgÆÀ
¨Á®PÁ«ÄðPÀv À £
À PÀ ÌÉ M¼ÀUÁVzÀÝg,É ±Á¯É¬ÄAzÀ
±Á¯Á ²PÀëtªÀ£ÀÄß ¥ÀÆgÉʸÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀPÉÌ
ºÉÆgÀUÀĽ¢zÀÝgÉ PÀÆqÀ¯Éà ²PÀëPÀgÀ UÀªÀÄ£ÀPÉÌ
¸ÀªÀÄUÀæªÁV J®ègÀ ¸ÀºÀPÁgÀ, ¸ÀºÀ¨sÁVvÀé, ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄvÉ
vÀ¤ß.
ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁUÀªÀ»¸ÀĪÀÅzÉà ¥ÀjºÁgÀ.
66
 1. J¯Áè ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è °AUÀ ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀĪÀÅzÀÄ.
2. C¸ÀºÁAiÀÄPÀ PÀÄlÄA§UÀ¼ÀÄ §zÀÄQUÉ ªÀ®¸É / UÀÄ¼É ºÉÆÃUÀĪÀÅzÀ£ÀÄß vÀqÉUÀlÄÖªÀÅzÀÄ.
3. ¨Á®å«ªÁºÀ, ªÀÄPÀ̼À ¸ÁUÁtÂPÉ/ªÀiÁgÁl vÀqÉ PÀÄjvÀÄ CjªÀ£ÀÄß ºÉaѸÀĪÀÅzÀÄ.
4. ªÀÄPÀ̼À gÀPÁëuÁvÀäPÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀAZÁAiÀÄwUÀ¼ÀÄ dªÁ¨ÁÝj¬ÄAzÀ ¤ªÀð»¸ÀĪÀÅzÀÄ.
UÀªÀĤ¹ : 2011gÀ d£ÀUÀtwAiÀÄAvÉ ¨sÁgÀvÀzÀ°è EA¢UÀÆ 12.6 zÀ±À®PÀë ªÀÄA¢ ªÀÄPÀ̼ÀÄ ªÀÄ£ÉUÀ¼À°è, ©Ã¢
©Ã¢AiÀÄ°è, PÁSÁð£É ºÁUÀÆ PÀȶ PÉÃë vÀU
æ ¼
À °
À è ¨Á®PÁ«ÄðPÀgÁV §®ªÀAvÀzÀ zÀÄrªÉÄUÉ UÀÄjAiÀiÁVzÁÝg.É
EzÉà jÃw Erà ¥À¥ æ A
À ZÀz°
À è 215 zÀ±®
À PÀë ªÀÄA¢ ªÀÄPÀ̼ÄÀ ««zsÀ PÉÃë vÀU
æ ¼
À °
À è zÀÄrvÀPÌÉ M¼ÀUÁVzÁÝg.É

d
ªÀÄPÀ̼À ªÉÄð£À ¯ÉÊAVPÀ zËdð£Àå

he
EwÛÃa£À ¢£ÀUÀ¼À°è ªÀÄPÀ̼À ªÉÄÃ¯É ±Á¯ÉUÀ¼À°è, PÀÄlÄA§UÀ¼À°è, ¸ÁªÀðd¤PÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À°è ºÉZÀÄÑwÛgÀĪÀ
¯ÉÊAVPÀ zËdð£ÀåUÀ¼À£ÀÄß vÀqÉAiÀÄĪÀ ¢QÌ£À°è `¯ÉÊAVPÀ C¥ÀgÁzsÀUÀ½AzÀ ªÀÄPÀ̼À gÀPÀëuÁ PÁ¬ÄzÉ -

is
2012’ (Protection of Children from Sexual Offences Act-2012) eÁjUÉ vÀgÀ¯ÁVzÉ.
re S
F PÁ¬ÄzÉAiÀÄÄ ªÀÄPÀ̼À ªÉÄð£À ¯ÉÊAVPÀ zËdð£ÀåªÀ£ÀÄß »ÃUÉ «ªÀj¸ÀÄvÀÛzÉ: 18 ªÀµÀðzÉƼÀV£À
B
bl
AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀÄPÀ̼À ªÉÄÃ¯É (UÀAqÀÄ & ºÉtÄÚ) AiÀiÁªÀÅzÉà jÃwAiÀÄ°è ¯ÉÊAVPÀ GzÉÝñÀ¢AzÀ ±ÉÆõÀuÉ,
»A¸É, zËdð£Àå, QgÀÄPÀļÀ, ºÀ¯Éè £ÀqɹzÀgÉ CxÀªÁ C¸ÀÄgÀQëvÀ ¸Àà±Àð ªÀiÁrzÀgÀÆ CzÀ£ÀÄß ¯ÉÊAVPÀ
be T
pu
zËdð£Àå JAzÀÄ ¥ÀjUÀt¹ CAvÀºÀªÀjUÉ ²PÉë ¤ÃqÀĪÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ EzÀÄ. F PÁ¬ÄzÉAiÀÄ£ÀÄß (Pro-
K

tection of Children from Sexual Offences Act-2012) dÆ£ï, 19-2012 gÀ°è ¨sÁgÀvÀ
¸ÀPÁðgÀ eÁjUÉ vÀA¢zÉ.
©

F PÁ¬ÄzÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR CA±ÀUÀ¼ÀÄ :

1. ¯ÉÊAVPÀ zËdð£Àå (¨sÉÃzÀPÀ ºÀoÀzÀ zËdð£Àå)
2. §®vÁÌgÀ/zÀÄgÀÄ¥ÀAiÉÆÃUÀzÀ/wêÀæ ¨sÉÃzÀPÀ ¯ÉÊAVPÀ zËdð£Àå
3. ¯ÉÊAVPÀ ºÀ¯Éè 4. wêÀæ ¸ÀégÀÆ¥ÀzÀ ¯ÉÊAVPÀ ºÀ¯Éè
5. ¯ÉÊAVPÀ QgÀÄPÀļÀ 6. C²èî avÀæ vÀAiÀiÁjPÉUÉ ªÀÄPÀ̼À §¼ÀPÉ
to

7. C²èî avÀæ ¸ÀAUÀæºÀ

F ªÉÄÃ¯É ¥Àæ¸ÁÛ¦¹gÀĪÀ AiÀiÁªÀÅzÉà jÃwAiÀÄ ¯ÉÊAVPÀ zËdð£ÀåªÀ£ÀÄß ªÀÄPÀ̼À ªÉÄÃ¯É £ÀqɹzÀ°è
t
No

ºÀ¯ÉèAiÀÄ ¸ÀégÀÆ¥ÀªÀ£ÁßzsÀj¹ ²PÉë «¢ü¸À®Ä F PÁAiÉÄÝ CªÀPÁ±À PÀ°à¹zÉ.

ºÉtÄÚ ¨sÀÆætºÀvÉå :
¸Áé¨sÁ«PÀªÁV vÁ¬ÄAiÀÄ UÀ¨sÀðzÀ°è ¨É¼ÉzÀ ºÉtÄÚ ¨sÀÆætªÀ£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄzÀAvÉ vÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ
CxÀªÁ PÁ£ÀÆ£À£ÀÄß PÀqÉUÀt¹ ºÀvÉå ªÀiÁqÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ºÉtÄÚ ¨sÀÆæt ºÀvÉå JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.
EwÛÃZÉUÉ £ÀªÀÄä ¸ÁªÀiÁfPÀ §zÀÄPÀ£ÀÄß §ºÀ¼ÀªÁV PÁqÀÄwÛgÀĪÀ ºÉtÄÚ ¨sÀÆætºÀvÉå PÀÄjvÀÄ ¤RgÀªÁzÀ
ªÀiÁ»w ¹UÀĪÀÅzÀÄ PÀµÀÖ¸ÁzsÀå. DzÀgÉ ºÉtÄÚ ¨sÀÆætºÀvÉåAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀĪÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ £ÀªÀÄUÉ ¹UÀÄvÀÛªÉ.
ºÉtÄÚ ¨sÀÆætºÀvÉå ºÉÃUÉ £ÀqÉAiÀÄÄwÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß CxÀðªÀiÁrPÉƼÀî®Ä F CA±ÀUÀ¼ÀÄ §ºÀ¼À ¥ÀæªÀÄÄR.
67
 ¨sÁgÀvÀzÀ d£ÀUÀtw ªÀgÀ¢UÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ 1961gÀ°è 0-6 ªÀAiÉÆêÀiÁ£À ªÀÄPÀ̼À UÀÄA¦UÉ ¸ÉÃjzÀ
°AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀªÀÅ 1980gÀ £ÀAvÀgÀ ºÉtÄÚ ªÀÄPÀ̼À ¸ÀASÉå PÀrªÉÄAiÀiÁV UÀAqÀÄ ªÀÄPÀ̼À ¸ÀASÉå
ºÉZÀÄÑwÛgÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀÄ §A¢zÉ. 2001gÀ d£ÀUÀtwAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ ¥Àæw 1000 ¥ÀÄgÀĵÀjUÉ ºÉtÄÚªÀÄPÀ̼À
¸ÀASÉå 933 gÀ¶ÖzÀÝgÉ, 2012gÀ°è ¥Àæw 1000 ¥ÀÄgÀĵÀjUÉ ºÉtÄÚªÀÄPÀ̼À ¸ÀASÉå 940 gÀ¶ÖzÉ. DzÀgÉ
0-06 ªÀAiÉÆêÀiÁ£ÀzÀ ªÀÄPÀ̼À°è °AUÀ C£ÀÄ¥ÁvÀªÀÅ ¥Àæw 1000 UÀAqÀÄ ªÀÄPÀ̽UÉ 914 ºÉtÄÚªÀÄPÀ̼À
¥ÀæªÀiÁtzÀ°èzÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¥Àæw ¢£À 1600 ºÉtÄÚ ªÀÄPÀ̼ÀÄ PÁuÉAiÀiÁUÀÄwÛzÁÝgÉ. ¥Àæw ªÀµÀð DgÀÄ
®PÀë ºÉtÄÚ ªÀÄPÀ̼ÀÄ PÁuÉAiÀiÁUÀÄwÛzÁÝgÉ JAzÀÄ AiÀÄÄ.J£ï.£À d£ÀUÀtwAiÀÄÄ w½¹zÉ. EzÀĪÀgÉUÉ
¨sÁgÀvÀzÀ°è EgÀĪÀ MlÄÖ d£À¸ÀASÉåAiÀÄ°è 100 «Ä°AiÀÄ£ï ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ PÁuÉAiÀiÁVzÁÝgÉ JAzÀÄ
PÉ®ªÀÅ ¸À«ÄÃPÉëUÀ¼ÀÄ w½¹ªÉ.

d
PÀ£ÁðlPÀzÀ°è 1991gÀ d£ÀUÀtw ¥ÀæPÁgÀ MAzÀÄ ¸Á«gÀ ¥ÀÄgÀĵÀjUÉ 960 d£À ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ

he
EzÀÝgÉ, 2001gÀ d£ÀUÀtw ¥ÀæPÁgÀ CzÀÄ 965PÉÌ ºÉZÀѼÀªÁVzÉ. ¸ÀASÉåAiÀÄ zÀȶ֬ÄAzÀ EzÀÄ ºÉZÀѼÀzÀAvÉ
PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. EzÉ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è 0-06 ªÀAiÉÆÃUÀÄA¦£À°è£À °AUÀ C£ÀÄ¥ÁvÀªÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¹zÀgÉ

is
DvÀAPÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è 1991gÀ d£ÀUÀtw ¥ÀæPÁgÀ 0-06 ªÀAiÉÆÃUÀÄA¦£À°è MAzÀÄ ¸Á«gÀ
re S
UÀAqÀÄ ªÀÄPÀ̽UÉ 960 d£À ºÉtÄÚ ªÀÄPÀ̼ÀÄ EzÀÝgÉ, EzÀÄ 2001gÀ°è 949PÉÌ E½¢zÉ.
B
bl
¥ÁæzÉòPÀªÁV £ÉÆÃrzÀgÉ, £ÀUÀgÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ°è ±ÉÃPÀqÀ 80 gÀµÀÄÖ ªÀÄvÀÄÛ UÁæ«ÄÃt ¥ÀæzÉñÀzÀ°è
±ÉÃPÀqÀ 69 gÀµÀÄÖ £ÀªÀeÁvÀ ²±ÀÄUÀ¼À ªÀÄgÀtªÁVzÉ. gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÀÄlÄA§ DgÉÆÃUÀå ¸À«ÄÃPÉë-3gÀ ¥ÀæPÁgÀ
be T
pu
»A¢£À ºÀvÀÄÛ ªÀµÀðUÀ¼À°è £ÀªÀeÁvÀ ²±ÀÄ«£À ªÀÄgÀtzÀ°è UÀAqÀÄ ²±ÀÄ«£À ªÀÄgÀt ¥ÀæªÀiÁt ±ÉÃPÀqÀ
K

53.6 EzÀÝgÉ, ºÉtÄÚ ²±ÀÄ«£À ªÀÄgÀt ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ ±ÉÃPÀqÀ 34.6gÀµÀÄÖ EzÉ. ºÁUÉAiÉÄà d£À£À £ÀAvÀgÀzÀ
²±ÀÄ«£À ªÀÄgÀt ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ UÀAqÀÄ ²±ÀÄ«£À°è ±ÉÃPÀqÀ 16.5 EzÀÝgÉ, ºÉtÄÚ ²±ÀÄ«£À°è ±ÉÃPÀqÀ 19.3PÉÌ
©

ºÉZÀѼÀîªÁVzÉ. EzÀÄ £ÀªÀÄUÉ ºÉtÄÚ ªÀÄPÀ̼À §UÉÎ EgÀĪÀ C¸ÀºÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.

¥ÀÄgÀĵÀjVAvÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ fëvÀ CªÀ¢ü ºÉZÁÑVgÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ ºÉtÄÚ ªÀÄPÀ̼À ªÀÄgÀtzÀgÀªÀÅ
UÀAqÀÄ ªÀÄPÀ̽VAvÀ ºÉZÁÑVzÉ. vÀ¼ÀîªÀÄlÖzÀ°è £ÁªÀÅ gÀƦ¹gÀĪÀ DgÉÆÃUÀå PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
d£ÀjUÉ ¤UÀ¢vÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è, ¤UÀ¢vÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¥Ë¶×PÀ DºÁgÀªÀÅ zÉÆgÀPÀ¢gÀĪÀÅzÀÄ EzÀPÉÌ
¥ÀæªÀÄÄR PÁgÀt JAzÀÄ ºÉüÀÄwÛzÁÝgÉ.
ºÉtÄÚ ¨sÀÆætºÀvÉåAiÀÄ£ÀÄß ºÀwÛPÀÌ®Ä ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÉ ¸ÀªÀiÁ£À CªÀPÁ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ,
to

ªÀÄÄRåªÁUÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ ªÀÄ£ÉÆÃzsÀªÀÄðPÉÌ ªÀĺÀvÀé PÉÆqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄvÉÆÛAzÉqÉ

PÀĹAiÀÄÄwÛgÀĪÀ °AUÁ£ÀÄ¥ÁvÀªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹ ºÉtÄÚ ¨sÀÆætºÀvÉåAiÀÄ£ÀÄß 1994gÀ°è eÁjUÉ vÀAzÀ Per-
Conception and Pre-Natal Diagnostic Techniques Act (PCPNDT-1994) PÁ£ÀƤ£À
t
No

ªÀÄÆ®PÀªÀÅ vÀqÉAiÀÄ®Ä ¥ÀæAiÀÄw߸À¯ÁUÀÄwÛÛzÉ.

DzÀgÀÆ ¸ÀºÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ-¸ÁA¸ÀÌøwPÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ ºÉtÄÚ ¨sÀÆætºÀvÉåAiÀÄ£ÀÄß ¤§ðA¢ü¸ÀĪÀ°è
¥ÀÆtð ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¸À¥sÀ®ªÁV®è. £ÀªÀÄä ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ªÀÄzsÀåªÀÄ ªÀUÀð, ªÉÄîéUÀð
ºÁUÀÆ ²QëvÀgÀ°è ºÉtÄÚ ¨sÀÆætºÀvÉåAiÀÄÄ ºÉZÁÑV PÀAqÀħgÀĪÀÅzÀÄ §ºÀÄzÀÆqÀØ ¸ÀªÁ¯ÁVzÉ.
¸ÁªÀiÁfPÀªÁV DyðPÀªÁV ªÀÄÄAzÀĪÀjzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ UÀÄA¥ÀÄ ºÁUÀÆ ªÀUÀðUÀ¼À°è ºÉtÄÚ ¨sÀÆætºÀvÉå
ºÉZÁÑV £ÀqÉAiÀÄÄwÛzÉ. DzÀgÉ F ¦qÀÄV£À ªÀÄÆ® ¨ÉÃgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄzÀÄªÉ ºÁUÀÆ D¹ÛAiÀÄ
ªÀA±À¥ÁgÀA¥ÀgÀåzÀ°è £ÁªÀÅ PÁt§ºÀÄzÀÄ. ªÀÄUÀ¼À ªÀÄzÀÄªÉ RZÀÄð, ªÀgÀzÀQëuÉ, DPÉAiÀÄ UÀAqÀ£À

68
ªÀÄ£ÉAiÀĪÀgÀ ¤gÀAvÀgÀ ±ÉÆõÀuÉ, ¯ÉÊAVPÀ ±ÉÆõÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ zËdð£Àå, ¸ÁªÀðd¤PÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À°èAiÉÄÃ
ºÉtÄÚ ªÀÄPÀ̼À ªÉÄÃ¯É £ÀqÉAiÀÄÄwÛgÀĪÀ zËdð£ÀåUÀ¼ÀÄ, E£ÀÆß ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ MAzÀÄ PÀqÉAiÀiÁzÀgÉ,
ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ PÀqÉAiÀÄ°è ªÀA±À¥ÁgÀA¥ÀgÀåªÁV §AzÀ D¹ÛAiÀÄ
ZÀlĪÀnPÉ : ºÉtÄÚ ªÀÄPÀ̼À §UÉÎ
ºÀPÀÄÌzÁgÀ ªÀÄUÀ£Éà DUÀ¨ÉÃPÁzÀzÀÄÝ E£ÉÆßAzÀÄ PÁgÀtªÁV
C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ ¨sÁªÀ£ÉUÀ¼ÀÄ
ªÉÄîģÉÆÃlPÉÌ PÀAqÀħgÀÄwÛzÉ. EªÀÅ ¥ÀÄgÀĵÀ ¥ÁæzsÁ£ÀåvÉAiÀÄÄ
ºÉtÄÚ ¨sÀÆætºÀvÉåAiÀÄ£ÀÄß ºÉaѸÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ §UÉÎ ¤ªÀÄä ¥Àj¸ÀgÀzÀ°è PÀAqÀÄ §AzÀgÉ
EgÀĪÀ vÁgÀvÀªÀÄåªÀ£ÀÄß «¸ÀÛj¸ÀĪÀ PÁgÀtUÀ¼ÁVªÉ. CªÀjUÉ w½¹ºÉüÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß
ªÀiÁr.
ºÀ¹ªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ C¥Ë¶×PÀvÉ :

d
DºÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀȶ ¸ÀA¸ÉÜ (J¥sï.J.M) M§â ªÀåQÛUÉ ¥Àæw¢£ÀPÉÌ CUÀvÀåªÁV ¨ÉÃPÁUÀĪÀµÀÄÖ
PÁå¯ÉÆÃj ¥ÀÆgÉÊPÉ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß w½¹zÉ. C®èzÉ ¥Àæw ªÀåQÛAiÀÄ ªÀAiÀĸÀÄì, PÉ®¸À, ªÁ¹¸ÀĪÀ ¥ÀæzÉñÀ,

he
ºÀªÁªÀiÁ£À EvÁå¢UÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É §zÀÄQgÀ®Ä PÀ¤µÀ× ±ÀQÛ ¤ÃqÀĪÀ DºÁgÀzÀ CUÀvÀåUÀ¼À£ÀÄß
ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¸ÀªÀiÁd±Á¹ÛçÃAiÀÄ CzsÀåAiÀÄ£ÀUÀ¼ÀÄ ¤UÀ¢¥Àr¹ªÉ.

is
re S
¤UÀ¢vÀªÁzÀ DºÁgÀ M§â ªÀåQÛUÉ ¸ÀvÀvÀªÁV ¹UÀ¢zÀÝgÉ CzÀÄ ºÀ¹ªÀÅ. £ÀªÀÄUÉ DgÉÆÃUÀåPÀgÀªÁVgÀ®Ä
¦µÀ×, PÉƧÄâ, «l«Ä£ï ªÀÄvÀÄÛ ®ªÀtUÀ¼ÀÄ E£ÀÆß ªÀÄÄAvÁzÀ ¥ÉÆõÀPÁA±ÀUÀ¼ÀÄ vÀPÀÌ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è
B
bl
zÉÆgÀPÀ¨ÉÃPÀÄ. ¥ÉÆõÀPÁA±ÀUÀ¼À C¨sÁªÀªÀ£ÀÄß ‘PÁtzÀ ºÀ¹ªÀÅ’ J£ÀÄßvÁÛgÉ. §qÀªÀgÀÄ ºÉZÁÑV PÁå¯ÉÆÃj
be T
ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÆõÀPÁA±À JgÀqÀjAzÀ®Æ ªÀAavÀgÁUÀÄvÁÛgÉ. J¥sï.J.M. ¥ÀæPÁgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¸ÀgÁ¸Àj
pu
¢£ÀPÉÌ PÀ¤µÀÖ 1820 PÁå¯ÉÆÃj CUÀvÀåªÁV ¨ÉÃPÀÄ PÀ¤µÁ× CUÀvÀåQÌAvÀ CAzÀgÉ 1632QÌAvÀ PÀrªÉÄ
K

PÁå¯ÉÆÃj EgÀĪÀ DºÁgÀ ¥ÀqÉAiÀÄĪÀªÀgÀÄ ºÀ¹ªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÆõÀPÁA±ÀUÀ½AzÀ §¼À®ÄªÀªÀgÀÄ JAzÀÄ

¤zsÀðj¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
©

ºÀ¹«£À ¸ÀÆZÀPÀ
ºÀ¹«UÉ ºÀ®ªÀÅ ªÀÄÄRUÀ½ªÉ. MAzÀÄ : §zÀÄQgÀ®Ä CUÀvÀåªÁV ¨ÉÃPÁzÀµÀÄÖ DºÁgÀ ¹UÀ¢gÀĪÀÅzÀÄ.
ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ, ¸ÀvÀvÀ DºÁgÀzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÆõÀPÁA±ÀUÀ¼À PÉÆgÀvɬÄAzÀ ¤±ÀåQÛ, wêÀæ C£ÁgÉÆÃUÀå,
«PÀ¯ÁAUÀvÉ, CPÁ°PÀ ªÀÄgÀt. ºÀ¹«£À ¸ÀÆZÀPÀ F J¯Áè ªÀÄÄRUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. CPÁ°PÀ
ªÀÄgÀtªÀÅ PÀ¤µÀÖ ¥ÉÆõÀPÁA±ÀUÀ¼À PÉÆgÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀĪÀ£ÀÄß ¥Àæw©A©¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ
to

FUÁUÀ¯Éà zÉÆgÉAiÀÄĪÀ CAQ ¸ÀASÉå DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ºÀ¹«£À ¸ÀÆZÀPÀªÀ£ÀÄß gÀƦ¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.

ºÀ¹«£À ¸ÀÆZÀPÀªÀ£ÀÄß PɼÀPÀAqÀ ªÀÄÆgÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR CA±ÀUÀ¼À ¸ÀgÁ¸Àj¬ÄAzÀ w½AiÀħºÀÄzÀÄ.
F PɼÀV£À ªÀÄÆgÀCA±ÀUÀ¼À£ÀÄß PÀÆr ªÀÄÆgÀjAzÀ ¨sÁV¹zÀgÉ §gÀĪÀ ¸ÀASÉåAiÉÄà ºÀ¹«£À ¸ÀÆZÀPÀ.
t
No

1. PÀ¤µÀ× PÁå¯ÉÆÃj zÉÆgÀPÀzÀ DºÁgÀ ¸Éë¸ÀĪÀªÀgÀ ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ ¥ÀæªÀiÁt.

2. ¸ÀgÁ¸Àj vÀÆPÀQÌAvÀ PÀrªÉÄ vÀÆPÀ EgÀĪÀ 5 ªÀµÀðzÀªÀgÉV£À ªÀÄPÀ̼À ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ ¥ÀæªÀiÁt
3. 5 ªÀµÀðzÀªÀgÉV£À ªÀÄPÀ̼À ªÀÄgÀtzÀ ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ ¥ÀæªÀiÁt
F ¸ÀÆZÀPÀUÀ¼À£ÀÄß DzsÁgÀªÁV¹PÉÆAqÀÄ «±Àé ¨ÁåAPï UÀÄgÀÄw¹gÀĪÀAvÉ ¨sÁgÀvÀzÀ°è-
¥Àæ¥ÀAZÀzÀ°èAiÉÄà ºÉaÑ£À ªÀÄPÀ̼ÀÄ ºÀ¹ªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ C¥Ë¶ÖPÀvɬÄAzÀ §¼À®ÄwÛzÁÝgÉ. ºÁUÉAiÉÄà PÀrªÉÄ
vÀÆPÀzÀ ªÀÄPÀ̼ÀÄ ºÉaÑ£À ¸ÀASÉåAiÀÄ°è EgÀĪÀÅzÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ°èAiÉÄÃ. EzÀÄ ²±ÀÄ ªÀÄgÀtªÀ£ÀÄß, ªÀÄPÀ̼À

69
ZÀ®£ÉAiÀÄ£ÀÄß, ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ eÉÆvÉ ¸ÀºÀ ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.
2015gÀ°è ¥ÀæPÀlªÁVgÀĪÀ eÁUÀwPÀ ºÀ¹«£À ¸ÀÆZÀåAPÀzÀ ¥ÀæPÁgÀ, ¨sÁgÀvÀªÀÅ 20£Éà gÁåAPÀ£À°èzÉ. EzÀÄ
¨sÁgÀvÀzÀ°è EgÀĪÀ ºÀ¹«£À UÀA©üÃgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.
C¥Ë¶ÖPÀvÉ
2011 gÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÀÄlÄA§ DgÉÆÃUÀå ¸À«ÄÃPÉë-4 (JZï.J¥sï.JZï.J¸ï.-4) ¥ÀæPÁgÀ
PÀ£ÁðlPÀzÀ UÁæ«ÄÃt ¥ÀæzÉñÀzÀ°ègÀĪÀ ±ÉÃPÀqÀ 24.3 gÀµÀÄÖ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÀUÀgÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ ±ÉÃPÀqÀ
16.2 ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ¨Ár ªÀiÁ¸ï ¸ÀÆa (©.JA.L.) PÀ¤µÀÖ ªÀÄlÖQÌAvÀ®Æ PÀrªÉÄ vÀÆPÀ ºÉÆA¢zÁÝgÉ.
06 jAzÀ 56 wAUÀ¼À ªÀÄPÀ̼À°è ±ÉÃPÀqÀ 60.9 gÀµÀÄÖ ªÀÄPÀ̼ÀÄ gÀPÀÛ »Ã£ÀvɬÄAzÀ §¼À®ÄwÛzÁÝgÉ.

d
UÀ©üÃðtÂAiÀÄgÀ°è ±ÉÃPÀqÀ 45.2 ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ gÀPÀÛ »Ã£ÀvɬÄAzÀ §¼À®ÄwÛzÁÝgÉ. ªÀÄzÀĪÉAiÀiÁVgÀĪÀ

he
±ÉÃPÀqÀ 80.4 gÀµÀÄÖ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ CvÀåAvÀ «gÀ¼ÀªÁV PËlÄA©PÀ ¤zsÁðgÀUÀ¼À°è ¨sÁUÀªÀ»¸ÀÄwÛzÀÝgÉ,
±ÉÃPÀqÀ 79.5 ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ vÀ£Àß UÀAqÀ¤AzÀ¯Éà »A¸ÉUÉ M¼À¥ÀqÀÄwÛzÁÝ¼É JAzÀÄ JZï.J¥sï.JZï.
J¸ï.-4 ªÀgÀ¢ w½¸ÀÄvÀÛzÉ.

is
re S
±ÉÃPÀqÀ 33gÀµÀÄÖ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ±ÉÃPÀqÀ 28gÀµÀÄÖ ¥ÀÄgÀĵÀgÀ ¨Ár ªÀiÁ¸ï ¸ÀÆa (©.JA.L.)
B
bl
¤UÀ¢vÀ PÀ¤µÀ× ªÀÄlÖQÌAvÀ®Æ PÀrªÉÄ EzÉ. 15-35 wAUÀ¼À ªÀAiÉÆêÀiÁ£ÀzÀ ±ÉÃPÀqÀ 79gÀµÀÄÖ ªÀÄPÀ̼ÀÄ,
15-49 ªÀAiÉÆêÀiÁ£ÀzÀ ±ÉÃPÀqÀ 56gÀµÀÄÖ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ, EzÉà ªÀAiÉÆêÀiÁ£ÀPÉÌ ¸ÉÃjzÀ ±ÉÃPÀqÀ
be T
pu
24gÀµÀÄÖ ¥ÀÄgÀĵÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ±ÉÃPÀqÀ 58gÀµÀÄÖ UÀ©üðtÂAiÀÄgÀÄ DºÁgÀzÀ PÉÆgÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ C¥Ë¶öÖPÀvɬÄAzÀ
K

£ÀgÀ¼ÀÄwÛzÁÝgÉ. EwÛÃZÉUÉ ©qÀÄUÀqÉAiÀiÁzÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÀÄlÄA§ DgÉÆÃUÀå ¸À«ÄÃPÉë-2015-16 (J£ï.

JZï.J¸ï.J¥sï.,ªÀgÀ¢-2015-16) PÀ£ÁðlPÀzÀ°è 06-35 wAUÀ¼À ªÀAiÉÆêÀiÁ£ÀzÀ MlÄÖ ªÀÄPÀ̼À°è
©

±ÉÃPÀqÀ 70.4 ªÀÄPÀ̼ÀÄ gÀPÀۻãÀvɬÄAzÀ §¼À®ÄwÛzÁÝgÉ.

F jÃw gÀPÀۻãÀvɬÄAzÀ §¼À®ÄwÛgÀĪÀªÀgÀÄ §ºÀÄvÉÃPÀ ªÀÄPÀ̼ÀÄ §qÀvÀ£À gÉÃSÉVAvÀ PɼÀVgÀĪÀ
PÀÄlÄA§ªÀUÀðPÉÌ ¸ÉÃjzÀªÀgÀÄ. EªÀjUÉ DºÁgÀ ¨sÀzÀævÉ ¤ÃqÀĪÀ ¸À®ÄªÁV, PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ¸ÁªÀðd¤PÀ
¥ÀrvÀgÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ §qÀvÀ£À gÉÃSÉVAvÀ PɼÀVgÀĪÀ PÀÄlÄA§UÀ½UÉ DºÁgÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À£ÀÄß
«vÀj¸À¯ÁUÀÄwÛzÉ. MnÖ£À°è C¥Ë¶×PÀvÉAiÀÄÄ zÉñÀzÀ zÉÆqÀØ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À°è MAzÁVzÀÄÝ EzÀ£ÀÄß
to

¸Àj¥Àr¸ÀĪÀ ¢QÌ£À°è ¥ÀæwªÀåQÛ, ¥Àæw ¸ÀAWÀl£É ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæw ¸ÀPÁðgÀªÀÇ AiÉÆÃZÀ£É ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁVzÉ.
°AUÀvÁgÀvÀªÀÄå :
t

eÉAqÀgï CxÀªÁ °AUÀvÀé JA§ÄzÀÄ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ ºÁUÀÆ ¥ÀÄgÀĵÀgÀÄ JAzÀÄ

No

UÀÄgÀÄw¹PÉƼÀÄîªÀÅzÀPÁÌV EgÀĪÀ ¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀiÁVzÉ. °AUÀ C£À£ÀåvÉAiÀÄÄ M§â ªÀåQÛAiÀÄÄ ºÉtÄÚ CxÀªÁ

UÀAqÀÄ JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¹PÉƼÀÄîªÀ ¥ÀæeÉÕ. £ÀqÀvÉ, zÉÊ»PÀ ®PÀët ªÀÄvÀÄÛ ªÀåQÛAiÀÄ fêÀ£ÀzÀ EvÀgÀ
CA±ÀUÀ½AzÀ ¤zsÁðgÀªÁUÀÄvÀÛzÉAiÉÄà ºÉÆgÀvÀÄ PÉêÀ® eÉÊ«PÀªÁV C®è. EzÀÄ ¹Ûçà ¥ÀÄgÀĵÀj§âjUÉ
ºÁUÀÆ M§âjUÉƧâjUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ CªÀgÀªÀgÀ ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.
DzÀgÉ EAzÀÄ °AUÀ ¸ÀA§AzsÀ JAzÁPÀët PÉêÀ® ªÀÄ»¼É JAzÀÄ ¨sÁ«¸À¯ÁVzÉ. C©üªÀÈ¢Þ
¹zÁÞAvÀUÀ¼À°è °AUÀzÀ ¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀ®Ä

70
§¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. KPÉAzÀgÉ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ ¥ÀæQæAiÉĬÄAzÀ ºÉaÑ£À ¸ÀASÉåAiÀÄ°è ºÉÆgÀUÀĽzÀªÀgÀ ºÉtÄÚ
ªÀÄPÀ̼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÉà DVzÁÝgÉ. »ÃVgÀ®Ä C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß °AUÀ ¸ÀA§AzsÀzÀ £É¯É¬ÄAzÀ
CxÀðªÀiÁrPÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ PÉ®ªÀÅ PÁgÀtUÀ½UÁV ªÀÄÄRåªÁVzÉ.
°AUÀvÁgÀvÀªÀÄåzÀ ¥ÀæPÁgÀUÀ¼ÀÄ
dUÀwÛ£À J®è ¨sÁUÀzÀ°è °AUÀvÁgÀvÀªÀÄå«zÉ. DzÀgÉ CzÀÄ J®è PÀqÉUÀ¼À°èAiÀÄÆ MAzÉà jÃw E®è.
CzÀÄ C£ÉÃPÀ gÀÆ¥ÀUÀ¼À°ègÀÄvÀÛzÉ. °AUÀ ¸ÀA§A¢ü C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÉÄA§ÄzÀÄ KPÀ¸ÀégÀÆ¥ÀgÀ «µÀAiÀĪÀ®è.
EzÀÄ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ½AzÀÀ PÀÆrzÀ F PɼÀV£ÀAvÉ ªÉÆvÀÛªÁVzÉ. ªÀÄ»¼É ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄgÀĵÀgÀ
£ÀqÀÄªÉ EgÀĪÀ ¸ÀÆÜ®ªÁzÀ C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß CªÀÄvÀåð ¸Éãï F PɼÀV£ÀAvÉ UÀÄgÀÄw¸ÀÄvÁÛgÉ.

d
d£À£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ : ¥ÀÄgÀĵÀ±Á» ¸ÀªÀiÁdzÀ°è ºÉtÄÚªÀÄPÀ̽VAvÀ UÀAqÀĪÀÄPÀÌÀ½UÉ

he
DzÀåvÉ ºÉZÀÄÑ. EzÀjAzÁV °AUÁzsÁjvÀ ¨sÀÆætºÀvÉå C£ÉÃPÀ gÁµÀÖçUÀ¼À°è ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁVzÉ. EzÀÄ
ªÀÄÄRåªÁV ¥ÀƪÀð ºÁUÀÆ zÀQët KµÁå, ZÉÊ£Á, zÀQët PÉÆÃjAiÀiÁ, ¹AUÁ¥ÀÆgï ºÁUÀÆ vÉʪÁ£ï
gÁµÀÖçUÀ¼À°è ºÉZÁÑV PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ.

is
re S
ªÀÄÆ®¸ËPÀAiÀÄðzÀ°è C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ : PÉ®ªÉǪÉÄä d£À¸ÀASÁå ®PÀëtUÀ¼ÀÄ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ «gÀÄzÀÞ
B
bl
E®è¢zÀÝgÀÆ CzÀÄ ¨ÉÃgÉ jÃwAiÀÄ°è ªÀåPÀÛªÁUÀÄvÀÛzÉ. KµÁå, D¦üæPÁ ºÁUÀÆ ¯Áån£ï CªÉÄjPÁzÀ
C£ÉÃPÀ gÁµÀÖçUÀ¼À°è ºÀÄqÀÄUÀjUÉ ºÉÆð¹zÀgÉ ºÀÄqÀÄVAiÀÄjUÉ ±Á¯ÉUÉ ºÉÆÃUÀĪÀ CªÀPÁ±ÀUÀ¼ÀÄ PÀrªÉÄ,
be T
EªÉ. C®èzÉ ¸ÁªÀiÁfPÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À°è ¨sÁUÀªÀ»¸À®Ä ¸ÀºÀ ºÉtÄÚªÀÄPÀ̽UÉ CªÀPÁ±À«gÀĪÀÅ¢®è.
pu
K

CªÀPÁ±ÀUÀ¼À°è C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ : ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ CªÀ±ÀåPÀvÉAiÀiÁzÀ ±Á¯Á ²PÀëtzÀ°è CµÁÖV C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ

PÀAqÀħgÀ¢zÀÝgÀÆ G£ÀßvÀ ²PÀëtzÀ CªÀPÁ±ÀUÀ¼ÀÄ ºÀÄqÀÄUÀjUÉ ºÉÆð¹zÁUÀ ºÉtÄÚªÀÄPÀ̽UÉ PÀrªÉÄ.
©

G£ÀßvÀ ²PÀët ºÁUÀÆ ªÀÈwÛ vÀgÀ¨ÉÃwAiÀÄ°ègÀĪÀ C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß AiÀÄÆgÉÆÃ¥ï ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛgÀ

CªÉÄjPÁzÀ PÉ®ªÀÅ gÁµÀÖçUÀ¼À°èAiÀÄÆ PÁt§ºÀÄzÀÄ.
MqÉvÀ£ÀzÀ C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ : ¸ÀªÀiÁdzÀ°è D¹Û MqÉvÀ£ÀzÀ°è ªÀÄ»¼É ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄgÀĵÀgÀ £ÀqÀĪÉ
C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÀÄ. ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ¸ÉÆvÁÛzÀ ªÀÄ£É ºÁUÀÆ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ MqÉvÀ£ÀzÀ°èAiÀÄÆ
°AUÀ C¸ÀªÀiÁ£ÀvɬÄzÉ. EzÀjAzÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ ªÁtÂdå, DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀµÉÖà C®èzÉ PÉ®ªÀÅ
¸ÁªÀiÁfPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À°è ªÀÄÄAzÀĪÀjAiÀÄ®Ä vÉÆAzÀgÉAiÀÄÄAmÁUÀÄvÀÛzÉ. F C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄÄ
to

dUÀwÛ£ÁzÀåAvÀ ºÀgÀrzÀÝgÀÆ ¸ÀܽÃAiÀÄvÉUÀ£ÀÄUÀÄtªÁV §zÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ ¨sÁgÀvÀzÀ°è

¦vÁæfðvÀ D¹ÛAiÀÄ ºÀPÀÄÌ UÀAqÀĪÀÄPÀ̼À ¥ÀgÀªÁVzÉ. DzÀgÉ PÉÃgÀ¼ÀzÀ £ÁAiÀÄgï ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ°è
¦vÁæfðvÀ D¹ÛAiÀÄ §zÀ®Ä ªÀiÁvÀȸÀA¸ÀÌøwAiÀÄ (Matrilineal) D¹ÛAiÀÄ ºÀPÀÄÌ EgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÀÄ.
t

EwÛÃa£À £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼À wÃ¥ÀÄðUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ ¦vÁæfðvÀ D¹ÛAiÀÄ°è ¨sÁgÀvÀzÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÆ ¥Á®Ä

No

¥ÀqÉAiÀħºÀÄzÁVzÉ.
PËlÄA©PÀ C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ : ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ZÀlĪÀnPÉ : °AUÀvÁgÀvÀªÀÄåzÀ ¥ÀjuÁªÀÄ
PÀÄlÄA§UÀ¼À°è °AUÀ ¸ÀA§A¢ü C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ
UÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ ªÀÄPÀ̼À eÉÆvÉ ¸ÀAªÁzÀ
EgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÀÄ. EzÀÄ C£ÉÃPÀ
ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ, gÀÆ¥ÀPÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÁlPÀUÀ¼À£ÀÄß
gÀÆ¥ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉ¢gÀÄvÀÛzÉ. PÉ®ªÀÅ PÀÄlÄA§UÀ¼À°è
ªÀÄPÀ̼À ªÀÄÆ®PÀ ªÀiÁr¸ÀĪÀÅzÀÄ.
°AUÀ ¥ÀPÀë¥ÁvÀzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà PÀÄgÀĺÀÄ

71
E®è¢gÀ§ºÀÄzÀÄ. CAzÀgÉ ªÀÄgÀtzÀgÀzÀ°è, UÀAqÀĪÀÄPÀ̼À M®ªÀÅ, ²PÀët, GzÉÆåÃUÀ, EªÀÅUÀ¼À°è
C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ E®è¢zÀÝgÀÆ ªÀÄ£ÉUÉ®¸ÀzÀ ºÉÆgÉ ºÁUÀÆ ªÀÄPÀ̼À ¥ÉÆõÀuÉ EªÀÅ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÉÃ
«ÄøÀ°gÀĪÀÅzÀ£ÀÄß £ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÀÄ.
¨Á®å«ªÁºÀ
¨Á®å«ªÁºÀ £ÀªÀÄä ¸ÀªÀiÁdªÀ£ÀÄß ¥ÀgÀA¥ÀgÁUÀvÀªÁV
PÁrzÀ MAzÀÄ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀªÀĸÉå. ºÁUÁzÀgÉ ¨Á®å«ªÁºÀ
JAzÀgÉãÀÄ J£ÀÄߪÀÅzÀ£ÀÄß w½AiÉÆÃt.
PÁ£ÀƤPÀ ¥ÀæPÁgÀ ¨Á®å«ªÁºÀ JAzÀgÉ

d
18 ªÀµÀðzÉƼÀV£À ºÀÄqÀÄVUÉ (¨Á®QUÉ) CxÀªÁ 21

he
ªÀµÀðzÉƼÀV£À ºÀÄqÀÄUÀ¤UÉ ªÀÄzÀÄªÉ ªÀiÁrzÀgÉ CzÀ£ÀÄß
¨Á®å«ªÁºÀ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. E§âgÀ°è
AiÀiÁgÁzÀgÀÆ M§âgÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ºÉüÀĪÀÅzÀQÌAvÀ aPÀ̪ÀjzÀÝgÉ

is
re S
CzÀÄ ¨Á®å«ªÁºÀ. ºÀÄqÀÄUÀ¤UÉ 21 ªÀµÀð DVgÀ¨ÉÃPÀÄ
CxÀªÁ ºÀÄqÀÄVUÉ 18 ªÀµÀð DVgÀ¨ÉÃPÀÄ. E®è¢zÀÝ°è CAvÀºÀ ªÀÄzÀÄªÉ ¨Á®å«ªÁºÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. eÉÆvÉUÉ
B
bl
18 ªÀµÀðzÉƼÀV£À ¨Á®QAiÀÄ£ÀÄß AiÀiÁgÉà zÉÆqÀتÀgÀÄ ªÀÄzÀĪÉAiÀiÁzÀ°è CzÀÄ ¨Á®å«ªÁºÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
be T
ºÀÄqÀÄVUÉ ªÀÄzÀĪÉAiÀiÁUÀ®Ä 18 ªÀµÀð ¥ÀÆtð vÀÄA©gÀ¨ÉÃPÀÄ. CAvÀºÀ ªÀÄzÀÄªÉ ªÀiÁvÀæ PÁ£ÀÆ£ÀħzÀÞ.
pu
D ªÀAiÀĹì£À M¼ÀUÉ AiÀiÁgÀzÉÝà ªÀÄzÀÄªÉ DzÀ°è PÁ£ÀÆ£ÀĨÁ»gÀ ªÀÄvÀÄÛ CzÀÄ C¥ÀgÁzsÀ.
K

¨Á®å«ªÁºÀ AiÀiÁPÉ ªÀiÁqÀ¨ÁgÀzÀÄ JAzÀgÉ 18 ªÀµÀðzÉƼÀV£À ªÀÄPÀ̽UÉ ªÀÄzÀÄªÉ ªÀiÁrzÀgÉ

©

CzÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¥ÀæPÁgÀ C¥ÀgÁzsÀ. AiÀiÁªÀÅzÉà ºÉtÂÚUÉ ‘ªÀÄzÀĪɒ JA§ ¥ÀzÀÞwUÉ M¼ÀUÁUÀ¨ÉÃPÁzÀgÉ
CªÀ¼À zÉúÀ, ªÀÄ£À¸ÀÄì, UÀ¨sÀðPÉÆñÀ, ªÀiÁ£À¹PÀ, ¨Ë¢ÞPÀ, MmÁÖgÉ ±ÁjÃjPÀ ¸ÁªÀÄxÀåð ¨É¼ÉAiÀÄ®Ä
18 ªÀµÀð ¨ÉÃPÀÄ. ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ°è «ªÁºÀªÀÅ ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàw ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¨sÁUÀ.
»ÃUÁV ºÉtÄÚ ªÀÄzÀÄªÉ £ÀAvÀgÀ ‘UÀ¨sÀð’ zsÀj¸ÀĪÀÅzÀÄ ‘ªÀÄUÀÄ’ªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ ¸ÀºÀd. ºÉtÄÚ
ªÀÄPÀ̼ÀÄ ‘UÀ¨sÀð’ zsÀj¸À®Ä CªÀgÀ zÉÊ»PÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£À¹PÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ CvÀåAvÀ ¥ÀæªÀÄÄR. ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ
¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀªÉà ºÉtÄÚ ªÀÄPÀ̽UÉ ‘UÀ¨sÀð’ zsÀj¸À®Ä, CAzÀgÉ UÀ¨sÀðPÉÆñÀ ¸ÀªÀÄxÀðªÁV
¨É¼ÉAiÀÄ®Ä 18 ªÀµÀð ¨ÉÃPÀÄ. DUÀ ªÀiÁvÀæ CzÀÄ ¨sÀÆætªÀ£ÀÄß 9 wAUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄxÀðªÁV ¨É¼É¸À®Ä
to

¸ÁzsÀå. E®è¢zÀÝgÉ ‘¨sÀÆæt’(ªÀÄUÀÄ)PÉÌ vÉÆAzÀgÉAiÀiÁV gÀPÀÛ¸ÁæªÀªÁV, ¨sÀÆæt ¸ÁAiÀÄĪÀ ¸ÁzsÀåvÉUÀ¼ÉÃ

ºÉZÀÄÑ. aPÀÌ ªÀAiÀĹì£À°è ‘UÀ¨sÀð’ zsÀj¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ ºÉjUÉAiÀÄ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è vÁ¬Ä ¸Á«UÉÉ M¼ÀUÁUÀĪÀ
¸ÁzsÀåvÉ ºÉZÀÄÑ. F PÁgÀtPÉÌ PÀqÁØAiÀĪÁV ºÉtÂÚUÉ 18 ªÀµÀð DzÀ ªÉÄïÉAiÉÄà ªÀÄzÀÄªÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ
t

JAzÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄ gÀƦ¸À¯ÁVzÉ. CzÀPÁÌV ºÉtÄÚ ªÀÄPÀ̽UÉ 18 ªÀµÀð ¥ÀÆtðUÉÆAqÀ ªÉÄïÉAiÉÄÃ

No

ªÀÄzÀÄªÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ.
ªÀÄPÀ̼À zÉÊ»PÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£À¹PÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ ªÉÆzÀ®Ä ªÀiÁqÀĪÀ «ªÁºÀªÀ£ÀÄß, ¨Á®å«ªÁºÀ
JAzÀÄ PÁ£ÀÆ£À°è ¥ÀjUÀt¹, ²PÁëºÀð C¥ÀgÁzsÀ JAzÀÄ ºÉüÀ¯ÁVzÉ. zÉÊ»PÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£À¹PÀ
¨É¼ÀªÀtÂUÉ E®èzÉ, CªÀjUÉ ºÀÄlÄÖªÀ ªÀÄPÀ̼À zÉÊ»PÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ ¸ÉÃjzÀAvÉ J®èªÀÇ PÀÄApvÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
CzÀPÁÌV PÁ£ÀƤ£À°è ¨Á®å«ªÁºÀªÀ£ÀÄß ¤µÉâü¸À¯ÁVzÉ. EzÀ£ÀÄß vÀqÉUÀlÖ®Ä AiÀiÁªÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ EzÉ
J£ÀÄߪÀÅzÀ£ÀÄß ªÀÄÄAzÉ ZÀZÉð ªÀiÁqÉÆÃt. CzÀQÌAvÀ ªÉÆzÀ®Ä ¨Á®å«ªÁºÀPÉÌ PÁgÀtUÀ¼À£ÀÄß ZÀZÉð
ªÀiÁqÉÆÃt.
72
¨Á®å«ªÁºÀPÉÌ PÁgÀtUÀ¼ÀÄ :
1. ¨Á®å«ªÁºÀPÉÌ ¥ÀæªÀÄÄR PÁgÀt ‘°AUÀ vÁgÀvÀªÀÄå’. ºÉtÄÚ ¨ÉÃgÉAiÀĪÀgÀ ªÀÄ£ÉUÉ ºÉÆÃUÀĪÀªÀ¼ÀÄ
CªÀ¼À£ÀÄß ¨ÉÃUÀ ªÀÄzÀÄªÉ ªÀiÁr PÀ¼ÀÄ»¸À¨ÉÃPÀÄ JA§ £ÀA©PÉ. ‘ºÉtÄÚ’ ªÀÄvÀÄÛ ‘UÀAqÀÄ’ ªÀÄPÀ̼À
ºÁUÀÆ £ÀqÀÄ«£À ¨ÉÃzsÀ¨sÁªÀ EAzÀÄ ºÉZÀÄÑ ¨Á®å«ªÁºÀPÉÌ PÁgÀtªÁVzÉ. «±ÉõÀªÉAzÀgÉ
¥ÀæªÀÄÄRªÁV ‘¨Á®å«ªÁºÀPÉÌ’ ¨Á®å«ªÁºÀUÀ¼Éà PÁgÀtªÁVªÉ. »AzÉ ¨Á®å«ªÁºÀPÉÌ
M¼ÀUÁzÀªÀgÉ®ègÀÆ »A¢£À PÀÄlÄA§zÀ PÀæªÀÄzÀAvÉ CzÀ£Éßà ªÀÄÄAzÀĪÀj¸ÀÄvÁÛgÉ.
‘¨Á®å«ªÁºÀ’PÉÌ ¥ÀæªÀÄÄR PÁgÀt ‘²PÀët E®è¢gÀÄ«PÉ’, ¨Á®PÁ«ÄðPÀvÉ, ªÀÄPÀ̼À ¸ÁUÁtÂPÉ
ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁl. aPÀÌ ªÀAiÀĹì£À°è ‘±Á¯É’UÉ ºÉÆÃUÀzÉà ‘¨Á®PÁ«ÄðPÀgÁV’zÀÝ°è ªÀÄÄAzÉ

d
C£ÀPÀëgÀ¸ÀÜgÁV ‘¨Á®å«ªÁºÀ’zÀAvÀºÀ ¸ÀªÀĸÉåUÉ M¼ÀUÁUÀÄvÁÛgÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ, 8£Éà vÀgÀUÀw

he
CxÀªÁ 10£Éà vÀgÀUÀwAiÀÄ ªÀgÉUÉ N¢zÀ CxÀªÁ ²PÀët ¥ÀqÉzÀAvÀºÀ §qÀ PÀÄlÄA§UÀ¼ÀÄ,
vÀªÀÄä ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß 18-21 ªÀµÀðzÉƼÀUÉ ªÀÄzÀÄªÉ ªÀiÁqÀĪÀÅ¢®è. DzÀÝjAzÀ 18 ªÀµÀðzÀ

is
re S
vÀ£ÀPÀ ‘²PÀët’ JµÀÄÖ ¥ÀæªÀÄÄR JA§ÄzÀ£ÀÄß w½AiÀĨÉÃPÀÄ.
B
bl
2. PÁ£ÀƤ£À PÀ¤µÀ× ªÀÄlÖzÀ C£ÀĵÁ×£À ªÀÄvÀÄÛ §¼ÀPÉAiÀÄ PÉÆgÀvÉ. ²PÀët ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼À
C£ÀĵÁ×£ÀzÀ PÉÆgÀvÉ. ²PÀëtPÉÌ, ¸ÀªÀiÁdzÀ / ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À / ¸ÁªÀðd¤PÀ C¸ÀºÀPÁgÀ.
be T
pu
ªÀÄPÀ̼À ºÀPÀÄÌUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄPÀ̼À C©üªÀÈ¢Þ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À zÉÆõÀ¥ÀÆjvÀªÁzÀ C£ÀĵÁ×£À.
K

¨Á®å«ªÁºÀ ¤µÉÃzsÀ PÁ¬ÄzÉ - 2006

©

¨sÁgÀvÀzÀ J¯Áè gÁdåUÀ½UÉ F PÁ¬ÄzÉ C£Àé¬Ä¸ÀÄvÀÛzÉ. PÉîªÀÅ wzÀÄÝ¥ÀrAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ 2006gÀ°è

¨Á®å «ªÁºÀ ¤µÉÃzsÀ PÁ¬ÄzÉ eÁjUÉ §A¢zÉ. »AzÉ 1929 ªÀÄvÀÄÛ 1986gÀ°è EvÀÄÛ. DzÀgÉ ¨sÁgÀvÀ
ªÀÄPÀ̼À ºÀPÀÄÌUÀ¼À MqÀA§rPÉUÉ 1992 r¸ÉA§gï 11 gÀAzÀÄ ¸À» ªÀiÁrzÀ ªÉÄïÉ, PÉ®ªÀÅ ªÀÄPÀ̼À ¸Éßû
§zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ ºÉƸÀ PÁ£ÀÆ£À£ÀÄß eÁjUÉ vÀgÀ¯Á¬ÄvÀÄ.
ºÉtÄÚ CxÀªÁ UÀAr£À°è AiÀiÁgÁzÀgÀÆ M§âgÀÄ CxÀªÁ E§âgÀÆ aPÀ̪ÀgÁzÀgÀÆ CzÀÄ C¥ÀgÁzsÀ.
to

AiÀiÁªÀÅzÉà aPÀÌ ºÀÄqÀÄVAiÀÄ£ÀÄß AiÀiÁgÉà zÉÆqÀتÀgÀÄ ªÀÄzÀĪÉAiÀiÁzÀ°è CªÀgÀÄ ²PÉëUÉ CºÀðgÀÄ. EAvÀºÀ
¨Á®å«ªÁºÀ £ÀqÉzÀ°è (ªÀÄÌPÀ¼À£ÀÄß ©lÄÖ) ªÀÄzÀÄªÉ ªÀiÁrzÀ, ªÀiÁr¹zÀ, PÀĪÀÄäPÀÄÌ ¤ÃrzÀ, ¸ÀºÁAiÀÄ
ªÀiÁrzÀ, ¨sÁUÀªÀ»¹zÀªÀgÉ®ègÀÆ 2 ªÀµÀð eÉÊ®Ä, 1 ®PÀë zÀAqÀ ²PÉë C£ÀĨsÀ«¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. F
t

PÁ¬ÄzÉAiÀÄ°è EgÀĪÀ PÁ®A-9, 10, 11, gÀ ¥ÀæPÁgÀ ¨Á®å«ªÁºÀ ªÀiÁr¹zÀ ¥ÀÆeÁj, CqÀÄUÉAiÀĪÀgÀÄ,
No

±Á«ÄAiÀiÁ£ÀzÀªÀgÀÄ, ¥sÉÆÃmÉÆÃUÁæ¥sÀgï, «ÃrAiÉÆÃUÁæ¥sÀgï, ªÁ®UÀzÀªÀgÀÄ, ªÁºÀ£À ZÁ®PÀgÀÄ ºÁUÀÆ

ªÀÄzÀĪÉAiÀÄ°è ¨sÁUÀªÀ»¹zÀ J®ègÀÆ C¥ÀgÁ¢üUÀ¼ÁUÀÄvÁÛgÉ.
¥ÀæªÀÄÄRªÁV ªÀÄzÀÄªÉ ªÀiÁrzÀ ºÀÄqÀÄUÀ / ºÀÄqÀÄVAiÀÄ vÀAzÉ vÁ¬ÄUÀ¼ÀÄ PÀÄlÄA§¸ÀÜgÀÄ ºÁUÀÆ
ªÀÄzÀÄªÉ bÀvÀæzÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀÄ PÀÆqÀ C¥ÀgÁ¢üUÀ¼ÀÄ. F PÁ£ÀƤ£À°è ªÀÄzÀÄªÉ ¥ÀwæPÉ mÉÊ¥ï ªÀiÁrzÀ,
ªÀÄÄ¢æ¹zÀ, ªÀÄÄzÀætPÁgÀgÀÄ PÀÆqÀ C¥ÀgÁ¢üUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ ºÉüÀÄvÀÛzÉ. AiÀiÁPÉAzÀgÉ ‘¨Á®å«ªÁºÀ’
ªÀÄPÀ̼À ºÀPÀÄÌUÀ¼À G®èAWÀ£É. CzÀPÉÌ AiÀiÁgÉ ¸ÀºÀPÀj¹zÀgÀÄ CxÀªÁ CzÀ£ÀÄß ¥Àæ²ß¸ÀzÉà ¨sÁUÀªÀ»¹zÀgÉ
CxÀªÁ £ÀªÀÄä ¸ÁªÀiÁfPÀ dªÁ¨ÁÝjAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄgÉvÀgÉ CzÀÄ ªÀÄPÀ̼À ºÀPÀÄÌUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀQÌ£À,
73
G®èAWÀ£É. ºÁUÁV CªÀgÉ®ègÀÆ C¥ÀgÁ¢üUÀ¼ÀÄ. F zÉñÀzÀ ¥ÀæeÉUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ¸ÁªÀiÁfPÀ dªÁ¨ÁÝj
ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆuÉUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß AiÀiÁgÀÆ ªÀÄgÉAiÀÄĪÀAw®è JAzÀÄ F PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¸ÀàµÀÖ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ.
¨Á®å«ªÁºÀzÀ zÀĵÀàjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ
ªÀÄPÀ̼À ¸ÀªÀðvÉÆêÀÄÄR ¨É¼ÀªÀtÂUÉ PÀÄApvÀªÁV, CªÀgÀÄ ¥Àæ²ß¸ÀĪÀ ¸ÁévÀAvÀæöåªÀ£ÀÄß
PÀ¼ÉzÀÄPÉƼÀÄîvÁÛgÉ. EzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀĪÁV ªÀÄPÀ̼À ªÉÄÃ¯É CwAiÀiÁzÀ zËdð£Àå, ¤®ðPÀëöå, »A¸É,
±ÉÆõÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¯ÉÊAVPÀ zËdð£ÀåPÉÌ ºÉZÀÄÑvÀÛªÉ. ªÀÄPÀ̼À J¯Áè ºÀPÀÄÌUÀ¼À G®èAWÀ£É - ¨Á®åvÀ£À,
²PÀët, ªÀÄ£ÉÆÃgÀAd£É, UɼÉAiÀÄgÀ MqÀ£ÁlPÉÌ zsÀPÉÌ, C¥Ë¶ÖPÀvÉ, gÀPÀۻãÀvÉ, C£ÁgÉÆÃUÀå, UÀ¨sÀð¥ÁvÀ,
²±ÀĪÀÄgÀt, vÁ¬ÄªÀÄgÀtPÉÌ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ. «±ÉõÀªÁV ºÉtÄÚ ªÀÄPÀ̼ÀÄ aPÀÌ ªÀAiÀĹì£À°è

d
«zsÀªÉAiÀiÁUÀĪÀ ¸ÀA¨sÀªÀ ºÉZÀÄÑ. ºÉtÄÚ ªÀÄPÀ̼ÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉà ¸ÁªÀiÁfPÀ ¨sÀzÀævÉUÀ½®èzÉ DUÁUÀ zËdð£ÀåPÉÌ

he
M¼ÀUÁUÀĪÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ.
¨Á®å«ªÁºÀ vÀqÉ ºÉÃUÉ

is
PÀ£ÁðlPÀ gÁdå ¸ÀPÁðgÀ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 47 ««zsÀ ºÀAvÀzÀ C¢üPÁjUÀ¼À£ÀÄß ‘¨Á®å«ªÁºÀ
re S
¤µÉÃzsÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ’ JAzÀÄ ¤UÀ¢¥Àr¹zÉ. DzÀÝjAzÀ J¯Éèà ¨Á®å«ªÁºÀ £ÀqÉzÁUÀ £ÁªÀÅ zÀÆgÀÄ
B
bl
¤ÃqÀ§ºÀÄzÀÄ. ¥Àæ¥ÀæxÀªÀĪÁV ªÀÄPÀ̼À ¸ÀºÁAiÀĪÁt 1098UÉ zÀÆgÀÄ ¤ÃqÀ§ºÀÄzÀÄ. zÀÆgÀÄ ¤ÃrzÀªÀgÀÄ
ºÉ¸ÀgÀÄ ºÉüÀzÉAiÀÄÆ EgÀ§ºÀÄzÀÄ. ¸ÀܽÃAiÀĪÁV ¤ªÀÄä ªÀÄ£É ¥ÀPÀÌzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ¸ÀPÁðj ±Á¯ÉAiÀÄ
be T
pu
ªÀÄÄRå ²PÀëPÀjUÉ, UÁæªÀÄ ¯ÉQÌUÀjUÉ, ¥ÀAZÁAiÀÄvï C©üªÀÈ¢Þ C¢üPÁjUÀ½UÉ, £ÀUÀgÀzÀ°è DgÉÆÃUÀå
K

¤jÃPÀëPÀgÀÄUÀ½UÉ CxÀªÁ D ªÁå¦ÛAiÀÄ ¥Éưøï oÁuÉUÉ zÀÆgÀÄ ¤ÃqÀ§ºÀÄzÀÄ. EªÀgÉ®ègÀÆ

¨Á®å«ªÁºÀ ¤µÉÃzsÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ. CAzÀgÉ ‘¨Á®å«ªÁºÀ’ DUÀzÀAvÉ £ÉÆÃrPÉƼÀî¨ÉÃPÁzÀªÀgÀÄ. MAzÀÄ
©

ªÉÃ¼É ¨Á®å «ªÁºÀ £ÀqÉ¢zÀÝgÉ CzÀgÀ «gÀÄzÀÞ PÀæªÀÄPÉÊUÉƼÀî®Ä ¥Éưøï oÁuÉUÉ PÁ£ÀÆ£ÀÄ jÃvÁå
zÀÆgÀÄ CxÀªÁ ¥ÀæPÀgÀt zÁR°¸ÀĪÀªÀgÀÄ DVzÁÝgÉ. eÉÆvÉUÉ vÁ®ÆèPÀÄ/f¯ÁèªÀÄlÖzÀ J¯Áè
C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ ¨Á®å«ªÁºÀ ¤µÉÃzsÁ¢üPÁjAiÀiÁVgÀÄvÁÛgÉ. EªÀjUÉ AiÀiÁªÀÅzÉà ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°èAiÀiÁzÀgÀÆ
¨Á®å«ªÁºÀ PÀÄjvÀÄ zÀÆgÀÄ ¤ÃqÀ§ºÀÄzÀÄ.
¨Á®å«ªÁºÀPÉÌ ¥ÀjºÁgÀUÀ¼ÀÄ
1. 18 ªÀµÀðzÀ vÀ£ÀPÀ AiÀiÁªÀ ªÀÄPÀ̼ÀÄ ±Á¯É /
to

ZÀlĪÀnPÉ : ¤ªÀÄä ¸ÉßûvÀgÀÄ AiÀiÁgÁzÀgÀÆ

PÁ¯ÉÃdÄ ©qÀ¢gÀĪÀAvÉ ±ÉÊPÀëtÂPÀ C©üªÀÈ¢Þ ¨Á®å«ªÁºÀªÁUÀĪÀ ¥Àj¹Üw PÀAqÀħAzÀgÉ
PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À C£ÀĵÁ×£À. CAzÀgÉ 100% vÀPÀët ªÀÄPÀ̼À ºÀPÀÄÌUÀ¼À gÀPÀëuÁ ¸À«ÄwUÉ ªÀÄvÀÄÛ
t

J¯Áè ªÀÄPÀ̼ÀÄ ±Á¯ÉUÉ zÁR¯ÁUÀ¨ÉÃPÀÄ. CzÀgÀ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ UÀªÀÄ£ÀPÉÌ vÀ¤ß.

No

ºÁdgÁwAiÀÄ eÉÆvÉUÉ 100% d£À£À

£ÉÆÃAzÀt ªÀÄvÀÄÛ d£À£À ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ
¥ÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ PÀqÁØAiÀÄ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ.
2. ºÉtÄÚ ªÀÄPÀ̼À ²PÀëtPÉÌ ºÉZÀÄÑ MvÀÄÛ, ¨Á®QAiÀÄgÀ §®ªÀzsÀð£É ªÀÄvÀÄÛ ¸À§°ÃPÀgÀt DzÀåvÉ
J¯Éèà ¨Á®å«ªÁºÀ £ÀqÉzÀgÀÄ vÀ¥ÀàzÉà zÀÆgÀÄ ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ, RAr¸ÀĪÀÅzÀÄ, ¥Àæ²ß¸ÀĪÀÅzÀÄ.

74
ªÀÄPÀ̼À ¸ÁUÁtÂPÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁl
EAzÀÄ CvÀåAvÀ ªÉÃUÀªÁV ¨É¼ÉAiÀÄÄwÛgÀĪÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ°è CµÉÖà ªÉÃUÀzÀ°è M¼ÉîAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉlÖ
CA±ÀUÀ¼ÀÆ ¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. CzÀgÀ°è ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁdPÉÌ CvÀåAvÀ zÉÆqÀØ ¸ÀªÁ¯ÁVgÀĪÀ ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ
CvÀåAvÀ zÉÆqÀØ zËdð£Àå ªÀÄvÀÄÛ ±ÉÆõÀuÉ JAzÀgÉ ªÀiÁ£ÀªÀ PÀ¼Àî ¸ÁUÁtÂPÉ (Human Traffick-
ing). EAzÀÄ dUÀwÛ£À°è ±À¸ÁÛç¸ÀÛçUÀ¼À PÀ¼Àî ªÀåªÀºÁgÀzÀ £ÀAvÀgÀ JgÀqÀ£Éà CvÀåAvÀ zÉÆqÀØ ªÀåªÀºÁgÀ
CxÀªÁ ªÀiÁgÁl JAzÀgÉ “ªÀiÁ£ÀªÀ PÀ¼Àî ¸ÁUÁtÂPÉ”, ªÀiÁ£ÀªÀ PÀ¼Àî ¸ÁUÁtÂPÉAiÀÄ°è ±ÉÃPÀqÀ 70%
ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄPÀ̼Éà §°¥À±ÀÄ DVzÁÝgÉ. ¥Àæw ªÀµÀð gÀÆ. 32 ©°AiÀÄ£ïUÀ¼ÀµÀÄÖ ªÀiÁ£ÀªÀ
PÀ¼Àî ¸ÁUÁtÂPÉAiÀÄ°è ªÀåªÀºÁgÀ £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ JAzÀÄ 2012-13 gÀ°è «±Àé¸ÀA¸ÉÜ CAzÁdÄ ªÀiÁrzÉ.

d
¨sÁgÀvÀzÀ°è zÉêÀzÁ¹AiÀÄAvÀºÀ C¤µÀ× ¥ÀzÀÞwUÉ ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß M¼À¥Àr¸ÀĪÀÅzÀÄ, ¨Á®å«ªÁºÀ

he
ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ £ÀAvÀgÀ CªÀgÀ£ÀÄß ¯ÉÊAVPÀ fÃvÀPÉÌ EqÀĪÀÅzÀÄ, EªÀÅ PÉ®ªÀÅ §qÀ PÀÄlÄA§UÀ¼À°è vÀAzÉ
vÁ¬ÄUÀ½UÉ UÉÆwÛzÀÝ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼Éà DVgÀÄwÛzÀݪÀÅ. CzÀgÉ PÉ®ªÀÅ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À°è HgÀ°è wgÀÄUÀÄwÛzÀÝ.
¯ÉÊAVPÀ zsÀAzÉAiÀÄ£ÀÄß PÀÄzÀÄj¸ÀĪÀ ªÀÄzsÀåªÀwðUÀ¼ÀÄ, ¸ÀA§A¢üPÀgÀ UÀAqÀÄ ªÀÄPÀ̼ÀÄ, ºÉtÄÚ ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß

is
re S
¦æÃw¸ÀĪÀ £ÁlPÀªÁr, PÉ®¸À PÉÆr¸ÀĪÀ ¨sÀgÀªÀ¸É ¤Ãr PÀgÉzÉÆAiÀÄÄÝ, ¯ÉÊAVPÀ zÀAzsÉAiÀÄ ªÀÄ£ÉUÀ½UÉ
B
bl
ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÆ EªÉ. PÀ£ÀßqÀ «±Àé«zÁå®AiÀÄzÀ C©üªÀÈ¢Þ CzsÀåAiÀÄ£À ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉUÉ
M¼À¥ÀlÖ PÉ®ªÀÅ AiÀÄĪÀwAiÀÄgÀÄ ºÉüÀĪÀAvÉ, ªÀÄÄA¨ÉÊAiÀÄ°è WÀgÀªÁ°UÀ¼ÁVgÀĪÀ (¸ÀéAvÀ CxÀªÁ
be T
pu
¨ÁrUÉ) ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ vÀªÀÄäA¢gÀÄ, UÀAqÀÄ ªÀÄPÀ̼ÀÄ HgÀ°è ¯ÉÊAVPÀ zsÀAzÉAiÀÄ£ÀÄß PÀÄzÀÄj¸ÀĪÀ
K

ªÀÄzsÀåªÀwðUÀ¼ÁV PÉ®¸À ªÀiÁqÀÄwÛgÀÄvÁÛgÉ JAzÀÄ ºÉýzÁÝgÉ.

CªÀgÀÄ ¸ÀÄvÀÛ ªÀÄÄvÀÛ ºÀ½îUÀ¼À°èAiÀÄÆ wgÀÄUÁqÀÄvÁÛ, ºÉtÄÚ ªÀÄPÀ̽zÀÄÝ, ¸ÀªÀĸÉå EgÀĪÀ ªÀÄ£ÉUÀ¼À£ÀÄß
©

UÀªÀĤ¸ÀÄvÁÛ, CªÀjUÉ MA¢µÀÄÖ ºÀt ¤Ãr, CªÀgÀ ºÉtÄÚ ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß ¸ÁV¹PÉÆAqÀÄ ºÉÆÃUÀÄvÁÛgÉ. PÉ®ªÀÅ
¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À°è ºÀÄqÀÄVAiÀÄgÀ£Éßà £ÉÃgÀªÁV ¥ÀĸÀ¯Á¬Ä¹ Nr¹PÉÆAqÀÄ CxÀªÁ PÀgÉzÀÄPÉÆAqÀÄ §AzÀÄ
¯ÉÊAVPÀ zÀAzsÉAiÀÄ ªÀÄ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃj¹gÀĪÀ GzÁºÀgÀuÉUÀ½zÉÉ. EwÛÃZÉUÉ aPÀÌ ºÀÄqÀÄVAiÀÄjUÉ ZÁPÀ¯ÉÃmï
¸ÉÃjzÀAvÉ K£É®è PÉÆr¸ÀĪÀ, eÁvÉæ vÉÆÃj¸ÀĪÀ, ¹£ÉªÀiÁ vÉÆÃj¸ÀĪÀ, ºÉƸÀ §mÉÖ PÉÆr¸ÀĪÀ D¸ÉUÀ¼À£ÀÄß
vÉÆÃj¹ PÀgÉzÉÆAiÀÄÄÝ, ¯ÉÊAVPÀ zÀAzsÉAiÀÄ ªÀÄ£ÉUÀ½UÉ ªÀiÁgÁl ªÀiÁrzÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÆ PÀAqÀÄ §gÀÄvÀÛªÉ.
C©üªÀÈ¢Þ CzsÀåAiÀÄ£À «¨sÁUÀªÀÅ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉUÉ M¼À¥Àr¹zÀ zÉêÀzÁ¹AiÀÄgÀ®èzÀªÀgÀ°è, ±ÉÃPÀqÁ 4 gÀµÀÄÖ
to

¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ aPÀÌ ªÀAiÀĹì£À°è ¸ÁUÁtÂPÉAiÀiÁzÀªÀgÀÄ. F PÀÄjvÀÄ £ÁªÀÅ ºÉZÀÄÑ JZÀÑgÀ¢A¢gÀ¨ÉÃPÀÄ.

C®èzÉ £ÀªÀÄä ±Á¯ÉAiÀÄ ¸ÀÄvÀÛ ªÀÄÄvÀÛ C¥ÀjavÀgÀÄ £ÀªÀÄä eÉÆvÉ ªÀåªÀºÀj¸ÀĪÁUÀ CªÀgÀ £ÀqÀªÀ½PÉUÀ¼À£ÀÄß
t

§ºÀ¼À JZÀÑgÀ¢AzÀ UÀªÀĤ¸À¨ÉÃPÀÄ. CªÀgÀ §UÉÎ C£ÀĪÀiÁ£À §AzÀ°è ²PÀëPÀjUÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÆõÀPÀjUÉ
No

vÀPÀët w½¸À¨ÉÃPÀÄ.
ªÀÄPÀ̼À ¸ÁUÁtÂPÉ JAzÀgÉ K£ÀÄ? 18 ªÀµÀðzÉƼÀV£À AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀåQÛAiÀÄ (zÉñÀzÀ M¼ÀUÉ CxÀªÁ
zÉñÀzÀ ºÉÆgÀUÉ) £ÉêÀÄPÁw, ¸ÁUÁtÂPÉ, ªÀUÁðªÀuÉ, D±ÀæAiÀÄ, gÀªÁ¤¸ÀĪÀÅzÀÄ, ¸Áé¢üãÀ ¥Àr¸ÀĪÀÅzÀÄ
CxÀªÁ ±ÉÆõÀuÉAiÀÄ GzÉÝñÀPÁÌV £ÀqÉAiÀÄĪÀ PÀÈvÀåªÀ£ÀÄß ªÀÄPÀ̼À ¸ÁUÁtÂPÉ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
¸ÁUÁtÂPÉUÉ M¼ÀUÁzÀªÀgÀ°è ±ÉÃPÀqÀ 27 §®ªÀAvÀzÀ zÀÄrªÉÄAiÀÄ°èzÀÝgÉ, ±ÉÃPÀqÀ 27 ªÀÄ£ÉPÉ®¸ÀzÀ°è,
±ÉÃPÀqÀ 46 ¯ÉÊAVPÀ ±ÉÆõÀuÉ / ¯ÉÊAVPÀ zÀAzsÉUÉ M¼ÀUÁVzÁÝgÉ. §®ªÀAvÀ zÀÄrªÉÄ M¼ÀUÁV EgÀĪÀ
ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß ©üPÁël£ÉUÉ vÀ¼Àî¯ÁVzÉ.
75
ªÀÄPÀ̼À ¸ÁUÁtÂPÉUÉ PÁgÀtUÀ¼ÀÄ
¨Á®PÁ«ÄðPÀvÉ, ¨Á®å«ªÁºÀ, ±Á¯É©qÀĪÀÅzÀÄ, §qÀvÀ£À, PÀÄlÄA§UÀ¼À°è ªÀÄPÀ̼À §UÉÎ C¸ÀqÉØ,
fÃvÀ ¥ÀzÀÝw, ¥ÀæªÀÄÄR PÁgÀtUÀ¼ÀÄ. C¤AiÀÄ«ÄvÀ ªÀ®¸É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀܼÁAvÀgÀ. ºÉZÁÑUÀÄwÛgÀĪÀ ¸ÀA¥ÀPÀð
vÀAvÀæeÁÕ£À ºÁUÀÆ EAlgï£Émï §¼ÀPÉ. ¸ÁªÀiÁfPÀ C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ, °AUÀ C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ, vÁgÀvÀªÀÄå.
P˱À®åUÀ¼À PÉÆgÀvÉ, ºÉZÁÑUÀÄwÛgÀĪÀ ¸Á®zÀ ºÉÆgÉ, C¸ÀªÀiÁ£À ªÁå¥ÁgÀ ¸ÀA§AzsÀ - EªÀÅUÀ¼ÀÆ
PÁgÀtªÁUÀÄwÛªÉ.
zÀĵÀàjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ : ªÀÄPÀ̼À ¸ÀªÀðvÉÆêÀÄÄR ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ ªÀiÁgÀPÀ, zÉÊ»PÀ ºÁUÀÆ ¯ÉÊAVPÀ
±ÉÆõÀuÉUÉ §°, ªÀÄPÀ̼À ¸ÁªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ UÀA©üÃgÀ gÉÆÃUÀzÀ C¥ÁAiÀÄ/ºÉZï.L.«/¯ÉÊAVPÀ PÁ¬Ä¯É,

d
C£ÀUÀvÀå UÀ¨sÀðzsÁgÀuÉ, §®ªÀAvÀzÀ UÀ¨sÀðzsÁgÀuÉ, PÉƯÉ, ªÀiÁzÀPÀ ªÀå¸À£ÀUÀ½UÉ §°, EvÁå¢ MlÄÖ

he
¸ÀªÀiÁdzÀ ¸ÁéxÀðPÉÌ PÀ¼ÀAPÀ vÀgÀĪÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼ÁVªÉ.
C£ÉÊwPÀ ªÀiÁ£ÀªÀ PÀ¼Àî ¸ÁUÁtÂPÉ vÀqÉ PÁAiÉÄÝ - 1956PÉÌ wzÀÄÝ¥Àr vÀA¢zÀÄÝ AiÀiÁªÀÅzÉÃ

is
ªÀÄUÀÄ, ªÀÄ»¼É, ªÀiÁ£ÀªÀ PÀ¼Àî ¸ÁUÁtÂPÉAiÀÄ£ÀÄß ¤µÉâ¸ÀÄvÀÛzÉ. CzÀgÀAvÉ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß /
re S
ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ£ÀÄß ºÀtzÀ CxÀªÁ EvÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉà D¸ÉUÉ, MvÁÛAiÀÄ ªÀiÁr, PÁ£ÀÆ£ÀĨÁ»gÀªÁV
B
bl
MAzÀÄ ¸ÀܼÀ¢AzÀ E£ÉÆßAzÀÄ ¸ÀܼÀPÉÌ AiÀiÁªÀÅzÉà jÃw PÀgÉzÀÄPÉÆAqÀÄ ºÉÆÃzÀ°è CzÀÄ ªÀÄPÀ̼À /
be T
ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ¸ÁUÁtÂPÉ DUÀÄvÀÛzÉ. CAvÀºÀªÀgÀ ªÉÄÃ¯É L¦¹-370 gÀAvÉ ¥ÀæPÀgÀt zÁR°¹, CªÀjUÉ
pu
10 ªÀµÀð CxÀªÁ fêÁªÀ¢ü ²PÉëUÉ M¼À¥Àr¸À®Ä CªÀPÁ±À«zÉ.
K

PÉ®ªÀÅ ¥ÀjºÁgÀ PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ

©

ªÀÄPÀ̼À ºÀPÀÄÌ C£ÀĵÁ×£ÀPÁÌV ºÁUÀÆ ¨Á®PÁ«ÄðPÀvÉ, ¨Á®å«ªÁºÀ, ªÀÄPÀ̼À ¸ÁUÁtÂPÉ, ªÀÄPÀ̼À

ªÉÄð£À ¯ÉÊAVPÀ zËdð£Àå E¤ßvÀgÀ ±ÉÆõÀuÉAiÀÄ ªÀÄÄQÛUÁV PÉ®ªÀÅ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉƼÀÀÄzÀÄ.
1. J¯Áè ¸ÀPÁðj / C£ÀÄzÁ¤vÀ/ C£ÀÄzÁ£ÀgÀ»vÀ ±Á¯ÉUÀ¼À°è PÀqÁØAiÀĪÁV ”ªÀÄPÀ̼À ºÀPÀÄÌUÀ¼À
PÀè¨ï” gÀa¹ C£ÀĵÁ×£ÀPÉÌ vÀgÀĪÀÅzÀÄ.
2. J¯Áè ¸ÀPÁðj/C£ÀÄzÁ¤vÀ/C£ÀÄzÁ£ÀgÀ»vÀ ±Á¯ÉUÀ¼À°è PÀqÁØAiÀĪÁV “ªÀÄPÀ̼À ¸ÀÄgÀPÀëvÁ
to

¸À«Äw” gÀa¹ C£ÀĵÁ×£ÀPÉÌ vÀgÀĪÀÅzÀÄ.

3. gÁdåzÀ J¯Áè UÁæªÀÄ ¥ÀAZÁAiÀÄwUÀ¼À°è ¥Àæw ªÀµÀð PÀqÁØAiÀĪÁV “ªÀÄPÀ̼À UÁæªÀÄ ¸À¨sÉ”
t

UÀ¼À£ÀÄß £Àqɹ D UÁæªÀÄ ¥ÀAZÁAiÀÄw ªÁå¦ÛAiÀÄ°è 18 ªÀµÀðzÉƼÀV£À J¯Áè ªÀÄPÀ̼À

No

¸ÀªÀĸÉåAiÀÄ ¥ÀjºÁgÀPÉÌ PÀæªÀÄ PÉÊUÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ.

4. gÁdåzÀ J¯Áè UÁæªÀÄ ¥ÀAZÁAiÀÄw, vÁ®ÆèPÀÄ ªÀÄlÖ ªÀÄvÀÄÛ f¯Áè ªÀÄlÖzÀ°è “ªÀÄPÀ̼À
ºÀPÀÄÌUÀ¼À gÀPÀëuÁ ¸À«Äw”gÀa¹ ¥Àæw JgÀqÀÄ wAUÀ½UÉƪÉÄä ¸À¨sÉ £Àqɹ 18 ªÀµÀðzÉƼÀV£À
J¯Áè ªÀÄPÀ̼À ¸ÀªÀĸÉåAiÀÄ ¥ÀjºÁgÀPÉÌ PÀæªÀÄ.
5. gÁdåzÀ J¯Áè UÁæªÀÄ ¥ÀAZÁAiÀÄw, vÁ®ÆèPÀÄ ªÀÄlÖ ªÀÄvÀÄÛ f¯Áè ªÀÄlÖzÀ°è PÀqÁØAiÀĪÁV
“ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄPÀ̼À ¸ÁUÁtÂPÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁl vÀqÉ” ¸À«Äw gÀa¹ ¥Àæw JgÀqÀÄ

76
 wAUÀ½UÉƪÉÄä ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄPÀ̼À ¸ÁUÁtÂPÉ ªÀiÁgÁlzÀ WÀl£É DUÀzÀAvÉ ¥Àj²Ã®£É
£ÀqɸÀĪÀÅzÀÄ. J¯Áè ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÉ ªÀÄPÀ̽UÉ ¸ÀÄgÀQëvÀ UÁæªÀÄ/vÁ®ÆèPÀÄ/f¯ÉèAiÀÄ£ÁßV ªÀiÁr
¥ÀAZÁAiÀÄwUÀ¼À£ÀÄß ¨Á®PÁ«ÄðPÀ, ¨Á®å«ªÁºÀ, ªÀÄPÀ̼À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ¸ÁUÁtÂPÉAiÀÄ
ªÀÄÄPÀÛ ¥ÀAZÁAiÀÄwAiÀÄ£ÁßV ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ.
6. gÁdåzÀ ¥Àæw CAUÀ£ÀªÁr PÉÃAzÀæzÀ°è MAzÀÄ ‘¨Á°PÁ ¸ÀAWÀ’ ¥ÁægÀA©ü¹ CzÀgÀ°è 11-18
ªÀµÀðzÀ D PÉÃAzÀæ ªÁå¦ÛAiÀÄ J¯Áè ¨Á®QAiÀÄgÀ£ÀÄß ¸ÉÃj¹ ¸ÀAWÀn¹ CªÀgÀ°è °AUÀvÀé,
°AUÀvÁgÀvÀªÀÄå, °AUÀ ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ, ¨Á®PÁ«ÄðPÀvÉ, ¨Á®å«ªÁºÀ, ªÀÄPÀ̼À ¸ÁUÁtÂPÉ,
¯ÉÊAVPÀ zËdð£Àå, ¸ÀÄgÀQëvÀ ªÀÄvÀÄÛ C¸ÀÄgÀQëvÀ ¸Àà±Àð, d£À£À ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ, ±Á¯Á ²PÀëtzÀ

d
ªÀĺÀvÀé, ZÀÄZÀÄÑ ªÀÄzÀÄÝUÀ¼ÀÄ, ºÀ¢ºÀgÉAiÀÄzÀªÀgÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ, DgÉÆÃUÀå «ZÁgÀ, ºÉZï.L.«/

he
Kqïì£À ªÀiÁ»w, ¥Ë¶ÖPÀ DºÁgÀ, ±ËZÁ®AiÀÄ §¼ÀPÉ, ¸ÀéZÀÒvÉ, ªÀÄPÀ̼À ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ, ªÀÄPÀ̼À
PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼ÀÄ, E¯ÁSÁ ¸Ë®¨sÀåUÀ¼ÀÄ, E¯ÁSÉUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ E¤ßvÀgÀ ªÀiÁ»w ¤Ãr
¨Á®QAiÀÄgÀ£ÀÄß ¸À§°ÃPÀj¸À¨ÉÃPÀÄ.

is
re S
F ªÉÄð£À ¥ÀæªÀÄÄR CA±ÀUÀ¼ÀÄ FUÁUÀ¯Éà ¸ÀPÁðj ¸ÀÄvÉÆÛïÉ, DzÉñÀ, D±ÀAiÀÄzÀAvÉ EªÉÉ.
B
bl
EzÀ£ÀÄß J®è ªÀÄPÀ̼ÀÄ, £ÁUÀjPÀgÀÄ, ¥ÉÆõÀPÀgÀÄ, E¯ÁSÉUÀ¼ÀÄ, C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ, MmÁÖV C£ÀĵÁ×£À
ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ.
be T
pu
K

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. F PɼÀV£À ªÁPÀåUÀ¼À°è SÁ° ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ GvÀÛgÀUÀ½AzÀ ¨sÀwð ªÀiÁrj.
©

1. ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ ________________ «¢ü ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß zÀÄrªÉÄUÉ vÉÆqÀV¸ÀĪÀÅzÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄ

¨Á»gÀ JAzÀÄ WÉÆö¹zÉ.
2. ‘¨Á®å«ªÁºÀ ¤µÉÃzsÀ PÁ¬ÄzÉ’ eÁjUÉ §AzÀ ªÀµÀð ________________.
3. ¨Á®PÁ«ÄðPÀgÀ PÀ¯ÁåtPÁÌV ________________gÀ°è ‘gÁ¶öÖçÃAiÀÄ ¤Ãw’ eÁjUÉƽ¹vÀÄ.
4. ºÉtÄÚ¨sÀÆæt ºÀvÉåAiÀÄ£ÀÄß ¤µÉâü¹zÀ PÁ¬ÄzÉ ________________ gÀ°è eÁjUÉ §A¢vÀÄ.
to

5. ¯ÉÊAVPÀ C¥ÀgÁzsÀUÀ½AzÀ ªÀÄPÀ̼À gÀPÀëuÁ PÁ¬ÄzÉ_____________ gÀ°è eÁjUÉ §A¢vÀÄ.

II. F PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ MAzÉÆAzÀÄ ªÁPÀåzÀ°è GvÀÛj¹.
t
No

1. ¨sÁgÀvÀzÀ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ JgÀqÀÄ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.

2. ¨Á®PÁ«ÄðPÀgÀÄ JAzÀgÉ AiÀiÁgÀÄ?
3. ºÉtÄÚ¨sÀÆæt ºÀvÉå JAzÀgÉãÀÄ?
4. ¨Á®å«ªÁºÀ JAzÀgÉãÀÄ?
5. °AUÀvÁgÀvÀªÀÄå JAzÀgÉãÀÄ?
6. ªÀÄPÀ̼À ªÀiÁgÀl ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁUÁtÂPÉ JAzÀgÉãÀÄ?

77
III. F PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À°è ZÀað¹ GvÀÛj¹j.
1. ¨Á®PÁ«ÄðPÀ ¸ÀªÀĸÉåUÉ PÁgÀtUÀ¼ÁªÀŪÀÅ? w½¹.
2. ¨Á®å«ªÁºÀzÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀŪÀÅ?
3. ¨Á®PÁ«ÄðPÀ ¸ÀªÀĸÉåAiÀÄ ¤ªÀÄÆð®£Á PÀæªÀÄUÀ¼ÁªÀŪÀÅ? «ªÀj¹.
4. ºÉtÄÚ ¨sÀÆæt ºÀvÉåAiÀÄ zÀĵÀàjuÁªÀÄUÀ¼ÁªÀŪÀÅ?
5. °AUÀvÁgÀvÀªÀÄåzÀ ¥ÀæPÁgÀUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀŪÀÅ?
6. ºÀ¹«£À zÀĵÀàÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¹?

d
IV. ZÀlĪÀnPÉ :

he
1. ¤ªÀÄä Hj£À ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖ ªÀiÁr CªÀÅUÀ½UÉ ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß §gɬÄj.
V. AiÉÆÃd£É :

is
1. ¤ªÀÄä ±Á¯ÉUÉ PÁ£ÀÆ£ÀÄ vÀdÕgÀ£ÀÄß PÀgÉzÀÄ, ¨Á®PÁ«ÄðPÀvÀ£À, ¨Á®å«ªÁºÀ, ºÉtÄÚ¨sÀÆæt
re S
ºÀvÉå, °AUÀvÁgÀvÀªÀÄå, EvÁå¢ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À §UÉÎ G¥À£Áå¸À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAªÁzÀ
B
bl
K¥Àðr¹.
be T
****
pu
K
t ©
to
No

78
 ¨sÀÆUÉÆüÀ
CzsÁåAiÀÄ-8
¨sÁgÀvÀzÀ R¤d ªÀÄvÀÄÛ ±ÀQÛ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è F PɼÀPÀAqÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.
• R¤dUÀ¼À CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ.
• ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR R¤dUÀ¼ÀÄ-CªÀÅUÀ¼À GvÀàwÛ, ºÀAaPÉ ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀ£É.
• ±ÀQÛ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ-CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ.

d
• ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ ±ÀQÛ ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ-PÀ°èzÀÝ®Ä, ¥ÉmÉÆæðAiÀÄA ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ ±ÀQÛ.

he
• ¨sÁgÀvÀzÀ°è «zÀÄåZÀÒQÛAiÀÄ C¨sÁªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjºÁgÀUÀ¼ÀÄ.
R¤dUÀ¼À CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ

is
re S
R¤dªÀÅ MAzÀÄ £ÉʸÀVðPÀ CeÉÊ«PÀ ªÀÄÆ®zsÁvÀĪÁVzÀÄÝ CzÀÄ ¤UÀ¢vÀ gÁ¸ÁAiÀĤPÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£É
B
bl
ªÀÄvÀÄÛ ¨sËwPÀ UÀÄt zsÀªÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. GzÁ: PÀ©âtzÀ C¢gÀÄ, ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï, ¨ÁPÉìöÊmï
EvÁå¢. ¨sÀƫĬÄAzÀ R¤dUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÉUÉAiÀÄĪÀ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ‘UÀtÂUÁjPÉ’ J£ÀÄߪÀgÀÄ
be T
pu
R¤dUÀ¼ÀÄ ¥ÀæPÀÈwAiÀÄ PÉÆqÀÄUÉ, zÉñÀªÉÇAzÀgÀ ¸ÀªÀÄÈ¢ÞAiÀÄ°è EªÀÅUÀ¼À ¥ÁvÀæ ªÀĺÀvÀézÀÄÝ. CªÀÅ
K

PÉÊUÁjPÉ, ¤ªÀiÁðtPÁAiÀÄð, ¸ÁjUÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀPÀðUÀ¼À ¥ÀæUÀw, ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÁtÂeÉÆåÃzÀåªÀÄUÀ¼À

¥ÀæUÀwUÉ ºÉZÀÄÑ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ. PÉ®ªÀÅ R¤dUÀ¼ÀAvÀÆ DyðPÀ ªÀiË®åUÀ¼À£ÀÄß¼ÀîªÀÅ. GzÁ: a£Àß, ªÀdæ,
©

EvÁå¢. ¨sÁgÀvÀzÀ ««zsÀ R¤d ¸ÀA¥ÀvÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.

¥ÀæªÀÄÄR R¤dUÀ¼ÀÄ
PÀ©âtzÀ C¢gÀÄ : EzÉÆAzÀÄ PÀ©âuÁA±ÀªÀżÀî ¯ÉÆúÀ R¤d, PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ GPÀÄÌ
PÉÊUÁjPÉAiÀÄ Cw ¥ÀæªÀÄÄR PÀZÁÑ ªÀ¸ÀÄÛ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è C¥ÁgÀªÁzÀ PÀ©âtzÀ C¢gÀÄ ¤PÉëÃ¥À«zÉ. CzÀÄ
C£ÉÃPÀ gÁdåUÀ¼À°è PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ PÉ®ªÀÅ gÁdåUÀ¼À°è ¸ÀªÀÄÈzÀÞªÁV ºÀAaPÉAiÀiÁVzÉ. GzÁ:
Mr±Á, PÀ£ÁðlPÀ, bÀwÛøïUÀgï, eÁRðAqï, vÉ®AUÁt, ªÀÄzsÀå¥ÀæzÉñÀ, ªÀĺÁgÁµÀÖç ªÀÄvÀÄÛ gÁd¸ÁÛ£À.
to

EªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR PÀ©âtzÀ C¢gÀÄ GvÁࢸÀĪÀ gÁdåUÀ¼ÀÆ DVzÉ.

Mr±Á ¨sÁgÀvÀzÀ°è CvÀå¢üPÀ PÀ©âtzÀ C¢gÀÄ GvÁࢸÀĪÀ gÁdå. F gÁdåzÀ PÀ©âtzÀ C¢gÀÄ
t

¤PÉëÃ¥À ºÉZÁÑV ªÀÄAiÀÄƧðAeï, QAiÉÆAeÁígï, ¸ÀÄAzÀgïUÀqï ªÀÄvÀÄÛ PÀlPï f¯ÉèUÀ¼À°è zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.

No

bÀwÛøïUÀgï£À §¸ÁÛgï, zÀÄUïð ªÀÄvÀÄÛ d§®ÄàgÀ, eÁRðAqï£À ¹AUÀ¨sÀƪÀiï, ¥À®ªÀiÁªÀÅ,

zsÀ£Áãzï ªÀÄvÀÄÛ ºÀeÁíj¨ÁUï, PÀ£ÁðlPÀzÀ ¸ÀAqÀÆgÀÄ,
ºÉƸÀ¥ÉÃmÉ, PɪÀÄätÄÚUÀÄAr ªÀÄvÀÄÛ PÀÄzÀÄgɪÀÄÄR ¤ªÀÄVzÀÄ w½¢zÉAiÉÄ!
¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ EvÀgÉ ¥ÀæªÀÄÄR PÀ©âtzÀ C¢gÀÄ ¤PÉëÃ¥ÀªÀżÀîªÀÅ. C¢gÀÄ: AiÀiÁªÀ ¤PÉëÃ¥À¢AzÀ R¤dªÀ£ÀÄß
UÉÆêÁ, vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ, ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛgÀ ¥ÀqÉAiÀħºÀÄzÉÆà CzÉà C¢gÀÄ.
¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°èAiÀÄÆ PÀ©âtzÀ C¢gÀÄ zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. R¤d±Á¸ÀÛç : R¤dUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀ
¨sÁgÀvÀªÀÅ ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ 4£ÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR PÀ©âtzÀ ªÉÊeÁÕ¤PÀ CzsÀåAiÀÄ£À.
79
C¢gÀÄ GvÁࢸÀĪÀ zÉñÀ. EzÀÄ vÀ£Àß MlÄÖ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è ±ÉÃ.35 ¨sÁUÀzÀµÀÖ£ÀÄß vÀ£Àß PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ
GPÀÄÌ PÉÊUÁjPÉUÁV G¥ÀAiÉÆÃUÀ ªÀiÁrPÉƼÀÄîvÀÛzÉ. G½zÀ ºÉaÑ£À ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß gÀ¥sÀÄÛ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ.
ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï C¢gÀÄ: EzÀÄ CvÀåAvÀ
¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀ «Ä±Àæ¯ÉÆúÀ R¤d. EzÀ£ÀÄß
ºÉZÁÑV GPÀÄÌ vÀAiÀiÁj¸À®Ä
G¥ÀAiÉÆÃV¸À¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ. C®èzÉ ¨Áålj,
§tÚ, UÁdÄ, ¦AUÁt ªÀ¸ÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ PÁå°PÉÆ
¦æAnAUïUÁVAiÀÄÆ §¼À¸À¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ.

d
¥Àæ¥ÀAZÀzÀ°è ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï GvÁࢸÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ
gÀ¥sÀÄÛ ªÀiÁqÀĪÀ zÉñÀUÀ¼À°è ¨sÁgÀvÀªÀÇ

he
MAzÁVzÉ. Mr±Á, ªÀĺÁgÁµÀÖç, ªÀÄzsÀå ¥ÀæzÉñÀ
ªÀÄvÀÄÛ PÀ£ÁðlPÀUÀ¼ÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR

is
re S
UÀÄAlÆgÀÄ ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï GvÁࢸÀĪÀ gÁdåUÀ¼ÀÄ.
£É®ÆègÀÄ EªÀÅUÀ¼À°è Mr±ÁªÀÅ zÉñÀzÀ¯Éèà C¢üPÀ
B
bl
¥ÀæªÀiÁtzÀ ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï ¤PÉëÃ¥ÀUÀ¼À£ÀÄß
ºÉÆA¢gÀĪÀ ºÁUÀÆ GvÁࢸÀĪÀ gÁdå. F
be T
pu gÁdåzÀ ¸ÀÄAzÀgïUÀqï, PÁ®ºÀAr ªÀÄvÀÄÛ
K

PÉÆÃgÁ¥ÀÄmï f¯ÉèUÀ¼À°è GvÀÛªÀÄ zÀeÉðAiÀÄ

ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï ¤PÉëÃ¥À zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.
©

ªÀĺÁgÁµÀÖçzÀ £ÁUÀ¥ÀÄgÀ, ¨sÀAqÁgÀ,

gÀvÀßVj, ªÀÄzsÀå ¥ÀæzÉñÀzÀ ¨Á¯ÁÏmï, aAzÁégÀ,
d§®ÄàgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¢ÃªÁ¸ï, PÀ£ÁðlPÀzÀ
GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ, ²ªÀªÉÆUÀÎ, §¼Áîj, avÀæzÀÄUÀð
ªÀÄvÀÄÛ vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ f¯ÉèUÀ¼ÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ EvÀgÀ
ªÀÄÄRå ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï GvÁࢸÀĪÀ ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ.
to

vÉ®AUÁt, gÁd¸ÁÛ£À, UÀÄdgÁvï, eÁRðAqï

ªÀÄvÀÄÛ ©ºÁgÀ gÁdåUÀ¼À°èAiÀÄÆ ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï
GvÁàzÀ£ÉAiÀiÁUÀÄwÛÛzÉ.
t
No

¥Àæ¥ÀAZÀzÀ°è ¨sÁgÀvÀªÀÅ 5£ÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR

ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï GvÁࢸÀĪÀ zÉñÀ. ¨sÁgÀvÀ
vÀ£Àß G½PÉ ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸À£ÀÄß d¥Á£ï, ©æl£ï,
CªÉÄjPÀ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¸ÀA¸ÁÜ£À ªÀÄvÀÄÛ ¨É°ÓAiÀÄA
zÉñÀUÀ½UÉ gÀ¥sÀÄÛ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
¨ÁPÉìöÊmï : EzÀÄ C®Æå«Ä¤AiÀÄA ¯ÉÆúÀ
vÀAiÀiÁjPÉUÉ CUÀvÀåªÁzÀ ªÀÄÄRå PÀZÁѪÀ¸ÀÄÛ.
80
¨sÁgÀvÀzÀ°è C¥ÁgÀªÁzÀ ¨ÁPÉìöÊmï ¤PÉëÃ¥À«zÉ. CzÀÄ ºÉZÁÑV Mr±Á, UÀÄdgÁvï, eÁRðAqï,
ªÀĺÁgÁµÀÖç, bÀwÛ¸ïUÀqï, vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀå¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ºÀAaPÉAiÀiÁVzÉ.
EzÀÄ ¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°!
¨sÁgÀvÀ ¨ÁPÉìöÊmï: F ±À§ÞªÀÅ “¯É¸ï¨ÁPïì” (Les
¨ÁPÉìöÊmï ºÀAaPÉ Baux) ¥ÀzÀ¢AzÀ §AzÀzÀÄÝ. ¯É¸ï¨ÁPïì
¸ÀܼÀªÀÅ ¥sÁæ¤ì£À DgÉè¸ï ¸À«ÄÃ¥À«zÉ. E°è
ªÉÆlÖ ªÉÆzÀ°UÉ ¨ÁPÉìöÊmï C¢gÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ
»rAiÀįÁVvÀÄ.
C®Æå«Ä¤AiÀÄA: EzÀ£ÀÄß ‘20£ÉÃ

d
±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ CzÀÄãvÀ ¯ÉÆúÀ’ J£ÀÄߪÀgÀÄ.
KPÉAzÀgÉ CzÀ£ÀÄß ºÀ®ªÀÅ GzÉÝñÀUÀ½UÁV

he
§¼À¸À¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ.

Mr±ÁªÀÅ ¨sÁgÀvÀzÀ¯Éèà CvÀå¢üPÀ ¨ÁPÉìöÊmï

is
re S B ¤PÉëÃ¥À ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀ£ÉUÀ¼ÉgÀqÀgÀ®Æè ¥ÀæxÀªÀÄ
¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ. F gÁdåzÀ ¨ÁPÉìöÊmï ¤PÉëÃ¥ÀªÀÅ

bl
ºÉZÁÑV PÁ®ºÀAr, PÉÆÃgÁ¥ÀÄmï, ¸ÀÄAzÀgÀUÀqÀ
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA§®ÄàgÀ f¯ÉèUÀ¼À°è ºÀAaPÉAiÀiÁVzÉ.
be T
pu bÀwÛøïUÀgï£À ©¯Á¸ÀÄàgÀ, zÀÄUïð, ¸ÀÄUÀÄðd
K

ªÀÄvÀÄÛ gÁAiÀiïUÀgï, ªÀĺÁgÁµÀÖçzÀ gÀvÀßVj,

PÉƯÁè¥ÀÄgÀ, xÁuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀvÁgÀ,
©

eÁRðAqï£À gÁAa, ¯ÉƺÁqÁðUÀ ªÀÄvÀÄÛ

¥À®ªÀiÁªÀÅ, UÀÄdgÁvï£À eÁªÀÄ£ÀUÀgÀ,
¨sÁgÀvÀ
C§æPÀzÀ ºÀAaPÉ dÄ£ÁUÀqÀ, SÉqÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁªÀ£ÀUÀgÀ, ªÀÄzsÀå
¥ÀæzÉñÀzÀ ±ÁºÀzÉÆïï, ªÀÄAqÀ® ªÀÄvÀÄÛ
¨Á¯ÁÏmï, DAzsÀæ¥ÀæzÉñÀzÀ UÉÆÃzÁªÀj ªÀÄvÀÄÛ
«±ÁR¥ÀlÖt, vÀ«Ä¼ÀÄ£Ár£À ¸ÉîA ªÀÄvÀÄÛ
¤Ã®Vj ºÁUÀÆ PÀ£ÁðlPÀzÀ GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ,
to

¨É¼ÀUÁ« ªÀÄvÀÄÛ aPÀ̪ÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ f¯ÉèUÀ¼À°è

¨ÁPÉìöÊmï ¤PÉëÃ¥ÀªÀÅ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ.
t

C§æPÀ : ¥ÀæªÀÄÄR C¯ÉÆúÀ R¤d.

No

EzÀ£ÀÄß §ºÀ¼À vɼÀĪÁzÀ ºÁ¼ÉUÀ¼ÁV

«¨sÀf¸À§ºÀÄzÀÄ. CªÀÅ ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀªÀÇ
ªÀÄvÀÄÛ ±ÁR ¤gÉÆÃzsÀPÀ UÀÄtªÀżÀîªÀÅ.
CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ºÉZÁÑV «zÀÄåzÀÄ¥ÀPÀgÀt
GzÀåªÀÄ, mÉ°¥sÉÆãï, «ªÀiÁ£À vÀAiÀiÁjPÉ,
¸ÀéZÁ®£Á ªÁºÀ£À PÉÊUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤¸ÀÛAvÀÄ
(wireless) ¸ÀA¥ÀPÀð ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼À°è §¼ÀPÉ
ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
81
 ¤ªÀÄVzÀÄ UÉÆvÉÛ! C§æPÀzÀ ¤PÉëÃ¥ÀªÀÅ ªÁå¥ÀPÀªÁV DAzsÀæ¥ÀæzÉñÀ,
DAzsÀæ ¥ÀæzÉñÀzÀ £É®ÆègÀÄ f¯ÉèAiÀÄ°è gÁd¸ÁÛ£À, eÁRðAqï ªÀÄvÀÄÛ ©ºÁgÀ gÁdåUÀ¼À°è
zÉÆgÉAiÀÄĪÀ C§æPÀ ¤PÉëÃ¥ÀªÀÅ vɼÀÄ ºÀ¹gÀÄ ºÀAaPÉAiÀiÁVzÉ. DAzsÀæ¥ÀæzÉñÀ ¨sÁgÀvÀzÀ¯Éèà Cw ºÉZÀÄÑ
§tÚªÀżÀîzÀÄÝ. CzÀ£ÀÄß ‘ºÀ¤ªÉÄÊPÀ’ (Honey C§æPÀ GvÁࢸÀĪÀ gÁdå. F gÁdåzÀ°è C§æPÀ
mica) JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ. ¤PÉëÃ¥ÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÀÄÄRªÁV £É®ÆègÀÄ, PÀȵÀÚ, «±ÁR
¥ÀlÖt, UÉÆÃzÁªÀj ªÀÄvÀÄÛ C£ÀAvÀ¥ÀÄgÀ f¯ÉèUÀ¼À°è
zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.
gÁd¸ÁÛ£ÀªÀÅ ¨sÁgÀvÀzÀ JgÀqÀ£Éà ªÀÄÄRå C§æPÀ GvÁࢸÀĪÀ gÁdå. E°è C§æPÁªÀÅ eÉÊ¥ÀÄgÀ,

d
CfäÃgï, ©¯ÁégÀ ªÀÄvÀÄÛ GzÀAiÀÄ¥ÀÄgÀ f¯ÉèUÀ¼À°è zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. eÁRðAqï£À ºÀeÁíj¨ÁUï, zsÀ£Áâzï,

he
¥À®ªÀiÁªÀÅ, gÁAa ªÀÄvÀÄÛ ¹AUÀ¨sÀƪÀiï, ©ºÁj£À UÀAiÀiÁ, ªÀÄÄAUÉÊgï ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁUÀ®ÄâgÀ f¯ÉèUÀ¼ÀÄ
zÉñÀzÀ EvÀgÀ ¥ÀæªÀÄÄR C§æPÀ ¤PÉëÃ¥ÀªÀżÀî ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ. ¸Àé®àªÀÄnÖUÉ UÀÄdgÁvï, ªÀĺÁgÁµÀÖç, Mr±Á,
PÀ£ÁðlPÀ, vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ ªÀÄvÀÄÛ bÀwÛøïUÀgïUÀ¼À°èAiÀÄÆ C§æPÀ ®¨sÀå«zÉ.

is
re S
¨sÁgÀvÀ ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ¯Éèà Cw ºÉZÀÄÑ C§æPÀ GvÁࢸÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ gÀ¥sÀÄÛ ªÀiÁqÀĪÀ gÁµÀÖç. ºÀ®ªÀÅ
B
bl
gÁµÀÖçUÀ¼À°è PÀÈvÀPÀ C§æPÀªÀ£ÀÄß GvÁࢹPÉƼÀÄîwÛgÀĪÀÅzÀjAzÀ EwÛÃZÉUÉ ¨sÁgÀvÀzÀ C§æPÁzÀ gÀ¥sÀÄÛ
¥ÀæªÀiÁtªÀÅ PÀrªÉÄAiÀiÁVzÉ.
be T
pu
±ÀQÛ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ
K

CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÀvÀé : «zÀÄåZÀÒQÛ GvÁàzÀ£ÉUÉ CUÀvÀåªÁVgÀĪÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß ‘±ÀQÛ

©

¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ.

MAzÀÄ zÉñÀzÀ DyðPÁ©üªÀÈ¢Þ ªÀÄvÀÄÛ d£ÀgÀ fêÀ£À ªÀÄlÖzÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÉ ±ÀQÛ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ
CvÀåUÀvÀå. PÉÊUÁjPÉ, PÀȶ, ªÁtÂeÉÆåÃzÀåªÀÄ, ¸ÁjUÉ-¸ÀA¥ÀPÀð ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅUÀ¼À ¥ÀæUÀwAiÀÄ°è ±ÀQÛ
¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ¥ÁvÀæ ªÀÄÄRåªÁzÀÄzÀÄ.
±ÀQÛ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß CªÀÅUÀ¼À ¸ÀégÀÆ¥ÀªÀ£ÁßzsÀj¹ ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ ªÀÄvÀÄÛ C¸ÀA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ ±ÀQÛ
to

¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÉAzÀÄ «AUÀr¸À§ºÀÄzÀÄ. ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ ±ÀQÛ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À°è PÀ°èzÀÝ®Ä, ¥ÉmÉÆæðAiÀÄA,

£ÉʸÀVðPÁ¤® EvÁå¢ ¸ÉÃgÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅUÀ¼À°è §ºÀ¼ÀµÀÄÖ ªÀÄÄVzÀĺÉÆÃUÀ§®èªÀÅUÀ¼ÁVªÉ. C¸ÀA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ
±ÀQÛ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À°è ¸ËgÀ±ÀQÛ, ¥ÀªÀ£À±ÀQÛ, G§âgÀ«½vÀ ±ÀQÛ, ¨sÀÆUÀ¨sÀð±ÀQÛ, eÉÊ«PÀ C¤® ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ
t

¸ÉÃgÀÄvÀÛªÉ. ¨sÁgÀvÀªÀÅ vÀ£Àß «zÀÄåvï C¨sÁªÀzÀ ¸ÀªÀĸÉå ¤ªÁgÀuÉUÉ C¸ÀA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ ±ÀQÛ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À
No

§¼ÀPÉ ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢Þ CUÀvÀå.

PÀ°èzÀÝ®Ä
PÀ°èzÀÝ®Ä ¸À¸ÁåªÀ±ÉõÀªÀżÀî EAzsÀ£À R¤d. ¸Á«gÁgÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À »AzÉ ¨sÀÆUÀ¨sÀðzÀ°è ºÀÄzÀÄV
ºÉÆÃVzÀÝ ¸À¸ÁåªÀ±ÉõÀªÀÅ C¢üPÀ GµÁÚA±À ªÀÄvÀÄÛ MvÀÛqÀUÀ½AzÀ PÀ°èzÀݯÁV ¥ÀjªÀvÀð£ÉUÉÆArzÉ.
»ÃUÁV PÀ°èzÀÝ°£À°è ºÉZÀÄÑ EAUÁ®ªÀÅ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ.

82
 ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ : PÀ°èzÀÝ®Ä ¨sÁgÀvÀzÀ
¥ÀæªÀÄÄR ±ÀQÛ ¸ÀA¥À£ÀÆ䮪ÁVzÉ.
zÉñÀzÀ°è §¼ÀPÉAiÀiÁUÀĪÀ MlÄÖ
«zÀÄåZÀÒQÛAiÀÄ°è ±ÉÃ. 67 ¨sÁUÀªÀÅ
PÀ°èzÀÝ®Ä ªÀÄÆ®zÀÄÝ. PÀ°èzÀÝ°¤AzÀ
C£ÉÃPÀ G¥ÀªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÆ zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.
GzÁ: CªÉÆäAiÀÄ, PÉÆïïmÁgï,
PÉÆïïUÁå¸ï, ¨ÉAeÁ¯ï, £Áå¥ÀÛ,

d
¸À®ágï EvÁå¢. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ««zsÀ
PÉÊUÁjPÉUÀ¼À PÀZÁÑ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÁV §¼ÀPÉ

he
ªÀiÁqÀ¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ. GzÁ: §tÚ,
¥Áè¹ÖPï, PÀÈvÀPÀ£ÁgÀÄ, PÀÈvÀPÀ gÀ§âgï

is
re S
ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ.
B
bl
¨sÁgÀvÀzÀ°è PÀ°èzÀÝ®Ä ¤PÉëÃ¥ÀªÀÅ
JgÀqÀÄ ¨sÀÆ AiÀÄÄUÀUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÉ.
be T
pu »ÃUÁV UÉÆAqÁé£À ªÀÄvÀÄÛ
K

l¶ðAiÀÄj PÀ°èzÀÝ®Ä ¤PÉëÃ¥ÀªÉAzÀÄ

«AUÀr¸À¯ÁVzÉ. DzÀgÉ UÉÆAqÁé£À
©

PÀ°èzÀÝ®Ä ¤PÉëÃ¥ÀªÀżÀî ¥ÀæzÉñÀ

«±Á®ªÁzÀÄzÀÄ ºÁUÀÆ ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀÄzÀÄ.
ºÀAaPÉ ªÀÄvÀÄÛ GvÁàzÀ£É : ¨sÁgÀvÀzÀ°è PÀ°èzÀÝ®Ä ¤PÉëÃ¥ÀªÀÅ ºÉZÁÑV PÉ®ªÀÅ gÁdåUÀ¼À°è
ºÀAaPÉAiÀiÁVzÉ. GzÁ: eÁRðAqï, bÀwÛøïUÀgï, Mr±Á, ªÀĺÁgÁµÀÖç, ªÀÄzsÀå¥ÀæzÉñÀ, vÉ®AUÁt
ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀħAUÁ¼À. F gÁdåUÀ¼ÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ MlÄÖ PÀ°èzÀÝ®Ä ¤PÉëÃ¥ÀzÀ°è ±ÉÃ.96 ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ.
C¸ÁìA, ªÉÄÃWÁ®AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÁUÁ¯ÁåAqïUÀ¼À°èAiÀÄÆ
to

PÀ°èzÀÝ®Ä ¤PÉëÃ¥ÀªÀÅ zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ°è EzÀÄ ¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°!

PÀ°èzÀÝ®Ä GvÁࢸÀĪÀ ªÀÄÄRå zÉñÀUÀ¼À°è ¨sÁgÀvÀªÀÅ ««zsÀ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛvÉUÀ¼À£ÁßzsÀj¹
PÀ°èzÀÝ®£ÀÄß ‘PÀ¥ÀÄà §AUÁgÀ’ J£ÀÄߪÀgÀÄ
t

ªÀÄÆgÀ£ÉAiÀÄzÁVzÉ.
No

¥ÉmÉÆæðAiÀÄA
¥ÉmÉÆæðAiÀÄA ¥ÀæªÀÄÄRªÁV ºÉÊqÉÆæPÁ§ð£ïªÀżÀî R¤dvÉÊ®. EzÉÆAzÀÄ Cw ¥ÀæªÀÄÄR
EAzsÀ£À ºÁUÀÆ ºÀ®ªÀÅ PÉÊUÁjPÉUÀ½UÉ PÀZÁѪÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÆgÉʸÀĪÀ ªÀÄÆ®ªÀÇ DVzÉ. ªÁtÂdå
zÀȶÖAiÀÄ°è ªÀÄÄRå ±ÀQÛAiÀÄ ªÀÄÆ® ªÀÄvÀÄÛ EzÀ£ÀÄß ºÉZÁÑV ¸ÁjUÉAiÀÄ°è §¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. PÀÈvÀPÀ gÀ§âgï,
PÀÈvÀPÀ gÉõÉä, OµÀ¢ü, gÁ¸ÁAiÀĤPÀ UÉƧâgÀ, §tÚ vÀAiÀiÁjPÉ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ½UÉ ¨ÉÃPÁzÀ
PÀZÁÑ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÆgÉʸÀĪÀÅzÀÄ.

83
 ¥ÉmÉÆæðAiÀÄA ºÀAaPÉ : ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¤ªÀÄUÉ EzÀÄ w½¢zÉAiÉÄ!
¥ÉmÉÆæðAiÀÄA ¤PÉëÃ¥ÀªÀÅ ºÉZÁÑV ¨ÁA¨É * ‘Petra’ ªÀÄvÀÄÛ ’oleum’ JA§ JgÀqÀÄ ¯Áån£ï
ºÉÊ ºÁUÀÆ UÀÄdgÁvï, C¸ÁìA, DAzsÀæ
±À§ÝUÀ½AzÀ ‘petroleum’ ¥ÀzÀ gÀƦvÀªÁzÀzÀÄÝ. petra
¥ÀæzÉñÀ ªÀÄvÀÄÛ vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ gÁdåUÀ¼À°è
JAzÀgÉ PÀ®Äè’ ‘ oleum’ JAzÀgÉ vÉÊ® JAzÀxÀð. »ÃUÁV
ºÀAaPÉAiÀiÁVzÉ.
¥ÉmÉÆæðAiÀÄA£ÀÄß ‘PÀ¯ÉèuÉÚ’ JAvÀ®Æ PÀgÉAiÀħºÀÄzÀÄ.
¨ÁA¨É ºÉÊ vÉÊ® ¥ÀæzÉñÀªÀÅ ªÀÄÄA§¬ÄUÉ
¸À«ÄÃ¥ÀPÉÌ CgÀ©â ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ°èzÀÄÝ, E°è * §¼ÀPÉ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ªÀiË®åUÀ¼À£ÁßzsÀj¹
C¥ÁgÀªÁzÀ vÉÊ® ¤PÉëÃ¥À«zÉ. EzÀÄ ¥ÉmÉÆæðAiÀÄA£ÀÄß ‘zÀæªÀ a£Àß’ JAvÀ®Æ PÀgÉAiÀįÁVzÉ.
¨sÁgÀvÀzÀ¯Éèà ºÉZÀÄÑ PÀZÁÑ vÉÊ® GvÁࢸÀĪÀ

d
¥ÀæzÉñÀ. JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR vÉÊ® GvÁࢸÀĪÀ ¥ÀæzÉñÀ UÀÄdgÁvï£À°èzÉ. EzÀgÀ ªÀÄÄRå vÉÊ®
¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÉAzÀgÉ CAPÀ¯ÉñÀégÀ, PÁåA¨É, PÀ¯ÉÆïï, £ËUÁA ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÉìãÀ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¥ÉmÉÆæðAiÀÄA

he
¤PÉëÃ¥ÀªÀ£ÀÄß ªÉÆlÖªÉÆzÀ°UÉ C¸ÁìA£À ‘ªÀiÁPÀÄA’ JA§°è PÀAqÀÄ»rAiÀįÁ¬ÄvÀÄ. »ÃUÁV DgÀA¨sÀzÀ°è
¥ÉmÉÆæðAiÀÄA GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è C¸ÁìA ªÉÆzÀ® ¸ÁÜ£ÀzÀ°èvÀÄÛ. EAzÀÄ ªÀÄÆgÀ£Éà ¸ÁÜ£ÀPÉÌ §A¢zÉ.
E°è£À ¥ÀæªÀÄÄR vÉÊ® ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ ¢UÁâ¬Ä, £ÀºÀgÁÌwAiÀÄ, ªÉÆgÁ£ï, ºÀÄVæd£ï, ¹¨ÁìUÀgï ªÀÄvÀÄÛ

is
re S
gÀÄzÀæ¸ÁUÀgÀUÀ¼À°èªÉ. zÉñÀzÀ EvÀgÀ vÉÊ® ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ UÉÆÃzÁªÀj, PÀȵÀÚ ªÀÄvÀÄÛ PÁªÉÃj £À¢PÀt廃 ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄÄRd ¨sÁUÀUÀ¼À°è PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ.
B
bl
¥ÉmÉÆæðAiÀÄA GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è
be T
¨sÁgÀvÀ ªÀĺÀvÀéªÀżÀîzÀÝ®è. »ÃUÁV vÀ£Àß
pu
C¥ÁgÀ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÆgÉʹPÉƼÀî®Ä
K

ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¥ÉmÉÆæðAiÀÄA£ÀÄß

DªÀÄzÀÄ ªÀiÁrPÉƼÀÄîwÛzÉ. GvÁàzÀ£Á PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ
©

d®«zÀÄåZÀÒQÛ
zsÀĪÀÄÄPÀĪÀ ¤Ãj£À gÀ¨sÀ¸À¢AzÀ
GvÁࢸÀĪÀ «zÀÄåvï£ÀÄß d®
«zÀÄåZÀÒQÛ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ.
EzÀÄ £À«ÃPÀj¸À§®è, ¸ÀÄ®¨sÀªÁzÀ
¨É¯ÉUÉ zÉÆgÉAiÀÄĪÀ ºÁUÀÆ PÀ°èzÀÝ®Ä
to

ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉmÉÆæðAiÀÄAUÀ½VAvÀ C¢üPÀ

±ÁR ªÀÄvÀÄÛ ±ÀQÛ ¤ÃqÀĪÀAvÀºÀzÀÄ.
EzÀ£ÀÄß §¼À¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ AiÀÄAvÀæUÀ¼ÀÄ
t

¸ÀéZÀÒªÁVgÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ EzÀgÀ ¥Àæ¸ÀgÀtªÀÇ

No

¸ÀÄ®¨sÀ.
¨sÁgÀvÀªÀÅ ¸ÁPÀµÀÄÖ
PÀ°èzÀÝ®Ä, ¥ÉmÉÆæðAiÀÄA ªÀÄvÀÄÛ
£ÉʸÀVðPÁ¤®UÀ¼ÀAvÀºÀ ¥À¼ÉAiÀÄĽPÉ
EAzsÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢®è. »ÃUÁV
d®«zÀÄåZÀÒQÛ GvÁàzÀ£Á C©üªÀÈ¢Þ CvÁåªÀ±ÀåPÀ. eÉÆvÉUÉ zÉñÀzÀ°è d®«zÀÄåZÀÒQÛ C©üªÀÈ¢ÞUÉ
CUÀvÀåªÁzÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀÆgÀPÀªÁVªÉ.
¨sÁgÀvÀzÀ°è ªÉÆlÖªÉÆzÀ°UÉ (1897) d®«zÀÄåZÀÒQÛ vÀAiÀiÁjPÁ PÉÃAzÀæªÀ£ÀÄß ¥À²ÑªÀÄ
84
§AUÁ¼ÀzÀ qÁdð°AUï£À°è ¸Áܦ¸À¯ÁVvÀÄÛ. DzÀgÉ ªÁ¸ÀÛªÀ d®«zÀÄåvï GvÁàzÀ£ÉAiÀÄÄ PÁªÉÃj
£À¢UÉ ²ªÀ£À¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ §½ (1902) ¤«Äð¹zÀ d®«zÀÄåzÁUÁgÀ¢AzÀ DgÀA¨sÀUÉÆArvÀÄ.
¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR d®«zÀÄåZÀÒQÛ vÀAiÀiÁjPÁ PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ-
PÀ£ÁðlPÀ : ²ªÀ£À¸ÀªÀÄÄzÀæ, ±ÀgÁªÀw, °AUÀ£ÀªÀÄQÌ, D®ªÀÄnÖ, PÁ½ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀzÀæ.
vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ: ªÉÄlÆÖgÀÄ, ¥ÉÊPÁgÀ, ¥Á¥À£Á¸ÀA, ¥ÉjAiÀiÁgï, ªÉÆAiÀiÁgï, PÀÄAzÁí, ±ÉÆîAiÀiÁgï,
ªÀÄvÀÄÛ PÉÆqÀAiÀiÁgï.
¤ªÀÄUÉ w½¢zÉAiÉÄ!
ªÀĺÁgÁµÀÖç: PÉÆAiÀiÁß, SÉÆÃ¥ÉÆð, ¨sÉÆî,
©üêï¥ÀÄj ªÀÄvÀÄÛ ©üÃgÀ d®«zÀÄåvï PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ. ¥À¼ÉAiÀÄĽPÉ EAzsÀ£ÀUÀ¼ÀÄ: ¸À¸Àå ªÀÄvÀÄÛ
Mr±Á : »gÁPÀÄqï, ©üêÀiïPÀÄAqï, ¨Á°ªÉÄ® ¥ÁætÂUÀ¼À CªÀ±ÉõÀUÀ¼ÀÄ ¥À¼ÉAiÀÄĽÃQÃPÀgÀt¢AzÀ

d
ªÀÄvÀÄÛ jUÁ°. fossilized ¸ÀȶÖAiÀiÁzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà EAzsÀ£ÀªÀÅ

he
DAzsÀæ¥ÀæzÉñÀ : ²æñÉÊ®A ªÀÄvÀÄÛ gÁªÀÄ¥ÁzÀ¸ÁUÀgÀ. ¥À¼ÉAiÀÄĽPÉ EAzsÀ£ÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
vÉ®AUÁt: ¤eÁªÀĸÁUÀgÀ, £ÁUÁdÄð£À
¸ÁUÀgÀ, ªÀÄvÀÄÛ ¹¯ÉÃgÀÄ.

is
PÉÃgÀ¼À: EqÀQÌ, ¸À§gïVj, ¥À°èªÁ¸À¯ï, PÀ®èqÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀgÁA©PÀÄ®A.
re S
EvÀgÉ: UÀÄdgÁw£À AiÀÄÄPÉÊ, PÁqÀ£À, eÁRðAqï£À ¸ÀĪÀtðgÉÃSÁ, ªÉÄÊxÁ£ï, w¯ÉÊAiÀiÁ,
B
bl
¥ÀAZÀvﻯï, ¥ÀAeÁ©£À ¨sÁPÀæ-£ÀAUÀ¯ï, ©ºÁj£À PÉÆù £À¢PÀtªÉ, ªÀÄzsÀå ¥ÀæzÉñÀzÀ UÁA¢ü
¸ÁUÀgÀ EvÁå¢.
be T
¥ÀgÀªÀiÁtıÀQÛ
pu
K

¥ÀgÀªÀiÁtéPÀ R¤dUÀ½AzÀ vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀ «zÀÄåZÀÒQÛAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀgÀªÀiÁtıÀQÛ J£ÀÄߪÀgÀÄ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è

«zÀÄåZÀÒQÛUÁV ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ ºÉZÁÑVzÉ. F ¨ÉÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÆgÉʸÀĪÀµÀÄÖ «zÀÄåvï GvÁàzÀ£ÉAiÀiÁUÀÄwÛ®è.
©

»ÃUÁV ¨sÁgÀvÀªÀÅ ¥ÀgÀªÀiÁtıÀQÛAiÀÄ£ÀÄß GvÁࢸÀĪÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÀ«ÄäPÉÆArzÉ.

¨sÁgÀvÀzÀ°è C¥ÁgÀªÁzÀ ¥ÀgÀªÀiÁtéPÀ R¤dUÀ½ªÉ. GzÁ: AiÀÄÄgÉäAiÀÄA ªÀÄvÀÄÛ xÉÆÃjAiÀÄA.
EªÀÅ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ «zÀÄåvï vÀAiÀiÁjPÉUÉ CUÀvÀå. eÉÆvÉUÉ ¨sÁgÀvÀzÀ°è CUÀvÀåªÁV vÀAvÀæeÁÕ£À ®¨sÀå«zÉ.
¨sÁgÀvÀzÀ°è ªÉÆlÖªÉÆzÀ® ¥ÀgÀªÀiÁtÄ «zÀÄåvï vÀAiÀiÁjPÁ PÉÃAzÀæªÀ£ÀÄß vÁgÁ¥ÀÄgÀ JA§°è (1969)
¸Áܦ¸À¯Á¬ÄvÀÄ. EAzÀÄ zÉñÀzÀ°è MlÄÖ 7 ¥ÀgÀªÀiÁtÄ «zÀÄåvï PÉÃAzÀæUÀ½ªÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ -
1) vÁgÁ¥ÀÄgÀ; ªÀÄÄA§¬Ä ¸À«ÄÃ¥À, ªÀĺÁgÁµÀÖç. 2) gÁt¥ÀævÁ¥À¸ÁUÀgÀ; PÉÆÃmÁzÀ §½, gÁd¸ÁÛ£À.
3) PÀ¯ÁàPÀA; ZÉ£ÉßöÊ ¸À«ÄÃ¥À, vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ. 4) £ÀgÉÆÃgÀ, GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉñÀ. 5) PÁPÀæ¥ÁgÀ, UÀÄdgÁvï,
to

6) PÉÊUÀ; PÁgÀªÁgÀzÀ §½, PÀ£ÁðlPÀ ªÀÄvÀÄÛ 7) PÀÄAzÀ£ï PÀÄ®A, vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ.

C¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ ±ÀQÛ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À CªÀ±ÀåPÀvÉ
t

¨sÁgÀvÀzÀ°è C¥Àj«ÄvÀªÁzÀ C¸ÀA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ ±ÀQÛ ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. CªÀÅ £À«ÃPÀj¸À§®è

No

ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ, ªÀiÁ°£Àå ªÀÄÄPÀÛªÁzÀªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÉßûUÀ¼ÁVªÉ. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÄ®¨sÀªÁV £ÀUÀgÀ

ºÁUÀÆ UÁæ«ÄÃt ¥ÀæzÉñÀUÀ½UÉ ¸ÀgÀ§gÁdÄ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ. CªÀÅUÀ¼À GvÁàzÀ£É¬ÄAzÀ zÉñÀzÀ «zÀÄåvï
C¨sÁªÀªÀ£ÀÄß ¤ÃV¸À§ºÀÄzÀÄ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è EwÛÃZÉUÉ «zÀÄåZÀÒQÛ §¼ÀPÉAiÀÄ zÀgÀªÀÅ ºÉZÁÑVzÉ. »ÃUÁV
vÀÄvÁðV ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ ±ÀQÛ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¸ÀĪÀÅzÀÄ CªÀ±ÀåPÀvÉ EzÉ.
«zÀÄåZÀÒQÛAiÀÄ C¨sÁªÀ : EwÛÃa£À ¢£ÀªÀiÁ£ÀUÀ¼À°è ¨sÁgÀvÀªÀÅ JzÀÄj¸ÀÄwÛgÀĪÀ ºÀ®ªÀÅ
¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À°è «zÀÄåvï C¨sÁªÀªÀÇ MAzÁVzÉ. F ªÉÆzÀ°UÉ ¥Àæ¸ÁÛ¦¹zÀAvÉ ¨ÉÃrPÉUÉ vÀPÀ̵ÀÄÖ «zÀÄåvï
GvÁàzÀ£ÉAiÀiÁUÀÄwÛ®è. »ÃUÁV «zÀÄåvï C¨sÁªÀ JzÀÄgÁVzÉ. EzÀjAzÀ zÉñÀzÀ PÉÊUÁjPÉ, PÀȶ,
¸ÁjUÉ, ªÁå¥ÁgÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¥ÀæwPÀÆ® ¥ÀjuÁªÀĪÉÃ¥ÀðqÀÄvÀÛzÉ.
85
 PÁgÀtUÀ¼ÀÄ : ¨sÁgÀvÀzÀ «zÀÄåvï C¨sÁªÀPÉÌ ¥ÀæªÀÄÄR PÁgÀtUÀ¼ÉAzÀgÉ– i) zÉñÀzÀ°è PÀrªÉÄ
¥ÉmÉÆæðAiÀÄA ¤PÉëÃ¥ÀzÀ ®¨sÀåvÉ ªÀÄvÀÄÛ vÉÊ®zÀ PÉÆgÀvÉ. ii) PÀrªÉÄ zÀeÉðAiÀÄ PÀ°èzÀÝ®Ä. iii) CPÁ°PÀ
ªÀÄ¼É ªÀÄvÀÄÛ d® «zÀÄåZÀÒQÛ GvÁàzÀ£ÉUÉ ¤Ãj£À PÉÆgÀvÉ. iv) ¥Àæ¸ÀgÀt ¥ÀæQæAiÉÄAiÀįÁèUÀĪÀ «zÀÄåvï£À
£ÀµÀÖ ªÀÄvÀÄÛ v) C¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ ±ÀQÛ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À PÀrªÉÄ §¼ÀPÉ.
¥ÀjºÁgÀUÀ¼ÀÄ : «zÀÄåZÀÒQÛ C¨sÁªÀPÉÌ ¥ÀjºÁgÀUÀ¼ÉAzÀgÉ: i) zÉñÀzÀ°è PÀ°èzÀÝ®Ä ªÀÄvÀÄÛ
¥ÉmÉÆæðAiÀÄAUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaѸÀĪÀÅzÀÄ. ii) PÀ°èzÀÝ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉmÉÆæðAiÀÄAUÀ½UÉ
§zÀ¯ÁV EvÀgÉ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ ±ÀQÛ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß §¼À¸À®Ä PÀæªÀÄPÉÊUÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ. iii)
ºÉZÉÑZÀÄÑ d® «zÀÄåZÀÒQÛ GvÁàzÀ£ÉUÉ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ. iv) C¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ ±ÀQÛ
¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß ºÉZÁÑV §¼ÀPÉ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ.

d
C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ

he
I. ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ GvÀÛgÀUÀ½AzÀ vÀÄA©j.
1 ¨sÁgÀvÀzÀ CvÀåAvÀ ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀ «Ä±Àæ¯ÉÆúÀ ________ .

is
2.
3.
re S
C®Æå«Ä¤AiÀÄA£À ¥ÀæªÀÄÄR PÀZÁÑ ¥ÀzÁxÀð ________ .
¨sÁgÀvÀzÀ CvÀåAvÀ ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀ C¯ÉÆúÀ R¤d ________ DVgÀÄvÀÛzÉ.
B
bl
4. ¸À¸ÁåªÀ±ÉõÀ EAzsÀ£À ________ DVgÀÄvÀÛzÉ.
be T
5. ²ªÀ£À¸ÀªÀÄÄzÀæ d®«zÀÄåvï PÉÃAzÀæªÀÅ ________ gÁdåzÀ°èzÉ.
pu
K

II. UÀÄA¥ÀÄUÀ¼À°è ZÀað¹ PɼÀPÀAqÀªÀÅUÀ½UÉ GvÀÛj¹

1. R¤d ªÀÄvÀÄÛ UÀtÂUÁjPÉUÀ½UÉ ªÁåSÉå ¤Ãr.
©

2. ªÀiÁåAUÀ¤Ã¸ï C¢j£À ¥ÀæªÀÄÄR G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀŪÀÅ?

3. ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¨ÁPÉìöÊmï GvÁࢸÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR gÁdåUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.
4. ±À Q Û ¸À A ¥À £ À Æ ä ® UÀ ¼ À CxÀ ð ªÀ Ä vÀ Ä Û ¨s Á gÀ v À z À ° è CªÀ Å UÀ ¼ À ¥Áæ ª À Ä ÄRåvÉ PÀ Ä jvÀ Ä
«ªÀj¹.
5. ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¥ÉmÉÆæðAiÀÄA ºÀAaPÉAiÀÄ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ «ªÀj¹.
to

6. ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ «zÀÄåvï vÀAiÀiÁjPÁ PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß ºÉ¸Àj¹.

7. vÀ«Ä¼ÀÄ£Ár£À ¥ÀæªÀÄÄR d®«zÀÄåvï PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
III. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ :
t
No

1. ¨sÁgÀvÀzÀ gÉÃSÁ£ÀPÉëAiÀÄ£ÀÄß §gÉzÀÄ CzÀgÀ°è ¥ÉmÉÆæðAiÀÄA ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ «zÀÄåvï

GvÁàzÀ£Á ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹ ªÀÄvÀÄÛ ºÉ¸Àj¹.
2. ¨sÁgÀvÀzÀ gÉÃSÁ £ÀPÉëAiÀÄ£ÀÄß §gÉzÀÄ CzÀgÀ°è ¥ÀæªÀÄÄR d®«zÀÄåvï PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹.
IV. AiÉÆÃd£Á PÁAiÀÄð :
1. ¨sÁgÀvÀzÀ°è zÉÆgÉAiÀħ®è R¤dUÀ¼À £ÀªÀÄÆ£É (¸ÁåA¥À¯ï)AiÀÄ£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹 ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À
§UÉÎ n¥Ààt §gɬÄj.
** **
86
 CzsÁåAiÀÄ-9
¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÁjUÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀPÀð
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è F PɼÀPÀAqÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.
• ¸ÁjUÉAiÀÄ CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ.
• ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¸ÁjUÉ «zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ:
1) ¨sÀƸÁjUÉ ªÀÄvÀÄÛ «zsÀUÀ¼ÀÄ

d
2) d®¸ÁjUÉ ªÀÄvÀÄÛ «zsÀUÀ¼ÀÄ

he
3) ªÁAiÀÄĸÁjUÉ ªÀÄvÀÄÛ «zsÀUÀ¼ÀÄ
• ¸ÀA¥ÀPÀð ªÀiÁzsÀåªÀÄ : CxÀð, ¥ÀæªÀÄÄRvÉ ªÀÄvÀÄÛ «zsÀUÀ¼ÀÄ.

is
re S
¸ÁjUÉAiÀÄ CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ
B
bl
CxÀð: ¸ÀgÀPÀÄ, ¸ÉÃªÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæAiÀiÁtÂPÀgÀ£ÀÄß MAzÉqɬÄAzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÉqÉUÉ ¸ÁV¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß
‘¸ÁjUÉ’ J£ÀÄߪÀgÀÄ. EzÀÄ ¸ÀܼÀ ªÀÄvÀÄÛ PÁ®zÀ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÆgÉʸÀÄvÀÛzÉ. GvÁàzÀ£É, «vÀgÀuÉ,
be T
«¤ªÀÄAiÀÄ ºÁUÀÆ J¯Áè EvÀgÉ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ PÁAiÀÄ𠤪ÀðºÀuÉUÉ ¸ÀA¥ÀPÀð PÀ°à¸ÀÄvÀÛzÉ.
pu
K

¥ÁæªÀÄÄRåvÉ: ¥ÀæxÀªÀÄ, ¢éwÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀÈwÃAiÀÄ PÉëÃvÀæzÀ ªÀiÁ£ÀªÀ£À ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À J¯Áè ¥Àj¹ÜwUÀ¼À
C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ°è ¸ÁjUÉ ªÀåªÀ¸ÉÜ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæªÀ»¸ÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÁV “gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÉÆAzÀgÀ°è
©

PÀȶ ªÀÄvÀÄÛ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ zÉúÀ ªÀÄvÀÄÛ C¹ÜUÀ¼ÁzÀgÉ ¸ÁjUÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀPÀð ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼À eÁ®ªÀÅ
gÀPÀÛ£Á¼ÀUÀ½zÀÝAvÉ” JA§ £ÁtÄÚr¬ÄzÉ.
¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄ®¨sÀ zÀgÀzÀ ¸ÁjUÉ ¸Ë®¨sÀåªÀÅ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀȶAiÀÄ
C©üªÀÈ¢ÞUÉ £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ PÉÊUÁjPÁ ¥ÀæUÀwUÉ GvÉÛÃd£À, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ «¸ÀÛgÀuÉ, zÉòÃAiÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ «zÉòà ªÁå¥ÁgÀzÀ ªÀÈ¢Þ, GzÉÆåÃUÀ ¸ÀȶÖ, d£ÀgÀ DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ fêÀ£À ªÀÄlÖzÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉ,
¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄPÉÌ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ ªÀÄvÀÄÛ gÀPÀëuÁ ¥ÀqÉUÀÆ £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
to

¸ÁjUÉ «zsÀUÀ¼ÀÄ
¨sÁgÀvÀzÀ ««zsÀ ¸ÁjUÉ ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄ®Ä F PɼÀPÀAqÀ ZÁlÄð £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
t

¸ÁjUÉ
No

¨sÀƸÁjUÉ d®¸ÁjUÉ ªÁAiÀÄĸÁjUÉ

i) gÀ¸ÉÛ ¸ÁjUÉ i) M¼À£Ár£À d® ¸ÁjUÉ i) gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÁAiÀÄÄ ¸ÁjUÉ
ii) gÉ樀 ¸ÁjUÉ ii) ¸ÁUÀgÀ d® ¸ÁjUÉ ii) CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÁAiÀÄÄ ¸ÁjUÉ
iii) PÉƼÀªÉ ªÀiÁUÀðUÀ¼ÀÄ

87
1. ¨sÀÆ ¸ÁjUÉ
i. gÀ¸ÉÛ ¸ÁjUÉ : gÀ¸ÉÛUÀ¼ÀÄ §ºÀÄ¥ÁæaãÀ ºÁUÀÆ ¸ÁªÀðwæPÀªÁzÀ ¸ÁjUÉ ªÀiÁzsÀåªÀÄ. CªÀÅ MAzÀÄ
zÉñÀzÀ DyðPÁ©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ°è ªÀĺÀvÀézÀ ¥ÁvÀæ ªÀ»¸ÀĪÀªÀÅ. ¨sÁgÀvÀªÀÅ ºÀ½î ¥ÀæzsÁ£À zÉñÀ ºÁUÀÆ PÀȶ
¥ÀæzsÁ£À gÁµÀÖç. zÉñÀzÀ PÀȶ ªÀÄvÀÄÛ UÁæ«ÄÃt PÉÊUÁjPÉUÀ¼À ¥ÀæUÀwUÁV gÀ¸ÉÛUÀ¼ÀÄ CvÁåªÀ±ÀåPÀ. KPÉAzÀgÉ
ªÀÄÆ¯É ªÀÄƯÉUÀ¼À°ègÀĪÀ ºÀ½îUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀA¥ÀQð¸À®Ä gÀ¸ÉÛUÀ¼ÀÄ §ºÀ¼À ¸ÀÆPÀÛªÁzÀªÀÅ.
gÀ¸ÉÛUÀ¼À£ÀÄß CgÀtå ªÀÄvÀÄÛ UÀÄqÀØUÁqÀÄUÀ¼À°èAiÀÄÆ ¤«Äð¸À§ºÀÄzÀÄ. CªÀÅ §ºÀÄzÀÆgÀzÀ CxÀªÁ
J¯ÉÆèà EgÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀlÖt ªÀÄvÀÄÛ £ÀUÀgÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¸ÀA¥ÀPÀð PÀ°à¸ÀÄvÀÛªÉ. ªÀģɪÀÄ£ÉUÉ
¸ÉÃªÉ PÀ°à¸ÀÄvÀÛªÉ. gÉ樀 ¸ÀAZÁgÀ, §AzÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝtUÀ½UÉ ¸ÀA¥ÀPÀð PÀ°à¸ÀÄvÀÛªÉ.

d
CªÀÅ ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ, ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÁtÂdå ºÁUÀÆ PÉÊUÁjPÁ©üªÀÈ¢ÞUÉ ºÉZÀÄÑ £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛªÉ.
GzÉÆåÃUÁªÀPÁ±À PÀ°à¸ÀÄvÀÛªÉ. gÀPÀëuÁ E¯ÁSÉAiÀÄ°è, CzÀgÀ®Æè UÀr¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è gÀ¸ÉÛUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ

he
G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ.
gÀ¸ÉÛUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀUÀ¼ÀÄ

is
re S
1. gÀ¸ÉÛUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀiÁðtzÀ «zsÀªÀ£ÁßzsÀj¹ JgÀqÀÄ «zsÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À§ºÀÄzÀÄ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ:
B
bl
i) ¥ÀPÁÌ gÀ¸ÉÛUÀ¼ÀÄ: EªÀÅ ¹ªÉÄAmï PÁAQæÃmï CxÀªÁ qÁA§j¤AzÀ ¤«Äð¸À®àlÖªÀÅ.
ii) PÀZÁÑ gÀ¸ÉÛUÀ¼ÀÄ: EªÀÅ d°è ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄtÄÚUÀ½AzÀ ¤«Äð¹zÀ gÀ¸ÉÛUÀ¼ÁVzÀÄÝ, CªÀÅ ºÉZÁÑV
be T
pu
UÁæ«ÄÃt ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°èªÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÄzsÁgÀuÉ ªÀiÁqÀ®Ä ºÀ®ªÀÅ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉƼÀî¯ÁVzÉ. F
K

¢±ÉAiÀÄ°è ¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæUÀ¼À ‘UÁæªÀĸÀqÀPï AiÉÆÃd£É’AiÀÄ£ÀÄß ºÀ«ÄäPÉƼÀî¯ÁVzÉ.

2. ¤ªÀiÁðt ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀðºÀuU
É ¼
À £
À ÄÀ ß Dzsj
À ¹ gÀ¸U
ÛÉ ¼
À £
À ÄÀ ß PɼPÀ AÀ qÀAvÉ LzÀÄ ¥ÀPæ ÁgÀU¼
À ÁV
©

«AUÀr¸À¯ÁVzÉ.
i) ¸ÀĪÀtð ZÀvÀĵÉÆÌãÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÆ¥Àgï ºÉzÁÝjUÀ¼ÀÄ iv) f¯Áè gÀ¸ÉÛUÀ¼ÀÄ
ii)
gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉzÁÝjUÀ¼ÀÄ v) UÁæ«ÄÃt gÀ¸ÉÛUÀ¼ÀÄ
iii) gÁdå ºÉzÁÝjUÀ¼ÀÄ
i) ¸ÀĪÀtð ZÀvÀĵÉÆÌãÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÆ¥Àgï ºÉzÁÝjUÀ¼ÀÄ : EzÉÆAzÀÄ £Á®ÌjAzÀ DgÀÄ ¥ÀxÀUÀ¼À
to

GvÀÛªÀÄ gÀ¸ÉÛUÀ¼À gÀZÀ£Á AiÉÆÃd£É.EzÀÄ 1999gÀ°è DgÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. F ºÉzÁÝj eÁ®ªÀÅ zÉñÀzÀ

¥ÀæªÀÄÄR £ÀUÀgÀ,¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ªÀÄvÀÄÛ PÉÊUÁjPÁ PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀA¥ÀQð¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ zɺÀ°-eÉÊ¥ÀÄgÀ-
CºÀäzÁ¨Ázï-¸ÀÆgÀvï-ªÀÄÄA§¬Ä-¥ÀÄuÉ-¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ-ZÉ£ÉßöÊ-«±ÁR¥ÀlÖt-¨sÀĪÀ£ÉñÀégÀ-PÉÆ®ÌvÀ-
t
No

C®ºÁ¨Ázï-PÁ£ÀÄàgÀ-zɺÀ°UÀ¼ÉÆA¢UÉ ¸ÀA¥ÀPÀð PÀ°à¸ÀĪÀÅzÀÄ.

¸ÀÆ¥Àgï ºÉzÁÝjAiÀÄ£ÀÄß JgÀqÀÄ ¨sÁUÀ¼ÁV «AUÀr¸À¯ÁVzÉ: J) GvÀÛgÀ-zÀQët PÁjqÁgï:-
EzÀÄ ²æãÀUÀgÀ¢AzÀ PÀ£ÁåPÀĪÀiÁjAiÀĪÀgÉUÉ «¸ÀÛj¹zÉ. ©) ¥ÀƪÀð-¥À²ÑªÀÄ PÁjqÁgï:- EzÀÄ
C¸ÁìA£À ¹¯ÁÑgï¤AzÀ UÀÄdgÁvï£À ¥ÉÆÃgï§AzÀj£ÀªÀgÉUÉ ºÀ©âzÉ. EªÀÅ C£ÉÃPÀ ¥ÀæªÀÄÄR £ÀUÀgÀ,
PÉÊUÁjPÁ PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §AzÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀA¥ÀQð¸ÀÄvÀÛªÉ.
F ºÉzÁÝjUÀ¼À ¤ªÀiÁðt ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀðºÀuÁ PÁAiÀÄðªÀÅ “¨sÁgÀvÀzÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉzÁÝj
¥Áæ¢üPÁgÀ”PÉÌ (NHAI) ¸ÉÃjgÀÄvÀÛzÉ.
88
 ii) gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉzÁÝjUÀ¼ÀÄ: F ¥ÀæªÀÄÄR gÀ¸ÉÛUÀ¼ÀÄ gÁdåUÀ¼À gÁdzsÁ¤¬ÄAzÀ ¥ÀæªÀÄÄR §AzÀgÀÄ,
gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄļÀî ªÀÄÄRå £ÀUÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀlÖtUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¸ÀA¥ÀPÀð PÀ°à¸ÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅUÀ¼À
¤ªÀiÁðt ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄÄ PÉÃAzÀæ ¯ÉÆÃPÉÆÃ¥ÀAiÉÆÃV E¯ÁSÉ(CPWD)UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÉ.

ºÉzÁÝjUÀ¼ÀÄ

d
he
U˺Án

is
¹¯ÉÆÃZÀgï
re S B ®RßqÀ£ï

bl
ªÀÄÄA§¬Ä
be T
¥ÀÅuÉ
pu
K
©

ªÀÄzÀÄgÉÊ

iii) gÁdå ºÉzÁÝjUÀ¼ÀÄ : EªÀÅ gÁdå gÁdzsÁ¤UÀ¼ÉÆA¢UÉ f¯ÁèPÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉzÁÝjUÀ½UÉ
to

¸ÀA¥ÀPÀð PÀ°à¸ÀĪÀªÀÅ. EªÀÅUÀ¼À ¤ªÀiÁðt ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄÄ gÁdåzÀ ¯ÉÆÃPÉÆÃ¥ÀAiÉÆÃV E¯ÁSÉÉ

(PWD)UÉ ¸ÉÃjzÉ.
vi) f¯Áè gÀ¸ÉÛUÀ¼ÀÄ : EªÀÅUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄÄ f¯Áè ¥ÀAZÁAiÀÄvïUÉ ¸ÉÃjgÀÄvÀÛzÉ. EªÀÅ vÁ®ÆèPÀÄ
t
No

PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß gÁdå ºÉzÁÝj, gÉ樀 ¸ÁjUÉ ªÉÆzÀ¯ÁzÀĪÀÅUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¸ÀA¥ÀQð¸ÀÄvÀÛªÉ.

v) UÁæ«ÄÃt gÀ¸ÉÛUÀ¼ÀÄ : EªÀÅ ¥Àæw ºÀ½îUÀ¼À£ÀÄß
¤ªÀÄUÉ w½¢zÉAiÉÄ!
¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀA¥ÀQð¸ÀĪÀÅzÀ®èzÉ, ¥ÀlÖt ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
* £ÀA.7, gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉzÁÝjAiÀÄÄ
PÉÃAzÀæUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¸ÀA¥ÀPÀð PÀ°à¸ÀĪÀªÀÅ. EªÀÅUÀ¼À°è
¨sÁgÀvÀzÀ¯Éèà Cw GzÀݪÁzÀÄzÀÄ.
§ºÀ¼ÀµÀÄÖ PÀZÁÑ gÀ¸ÉÛUÀ¼ÁVzÀÄÝ ªÀļÉUÁ®zÀ°è ¸ÀAZÁgÀ
* ª À Ä £ Á ° - ¯ É º ï g À ¸ É Û A i À Ä Ä
PÀµÀÖ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀPÁÌ gÀ¸ÉÛUÀ¼ÁV ¥ÀjªÀwð¸ÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß
¥Àæ¥ÀAZÀzÀ¯Éèà Cw JvÀÛgÀzÀ°ègÀĪÀ gÀ¸ÉÛ.
¸ÁVzÉ.

89
 UÀr gÀ¸UÛÉ ¼
À ÄÀ : zÉñÀzÀ UÀr¥Àz
æ ÃÉ ±Àz°À è gÀPu
ëÀ Á¥ÀqA É iÀÄ §¼ÀPU
É ÁVAiÉÄà ¤«Äð¹zÀ gÀ¸U ÛÉ ½À UÉ ‘UÀr
gÀ¸U
ÛÉ ¼
À ÄÀ ’ J£ÀÄߪÀgÄÀ . EªÀÅ ¥ÁQ¸ÁÛ£,À £ÉÃ¥Á¼À, ¨sÆ À vÁ£À, ¨ÁAUÁèzÃÉ ±À ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÊAiÀÄ£ÁägïUÀ½UÉ
ºÉÆA¢PÉÆAqÀ ¨sÁgÀvz À À UÀr GzÀÝPÆ À Ì PÀAqÀħgÀÄvÀªÛ .É EªÀÅUÀ¼À ¤ªÀiÁðt ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀðºÀuA É iÀÄÄ ‘UÀr
gÀ¸ÛÉ C©üªÈÀ ¢Þ ¥Áæ¢Pü ÁgÀ’PÉÌ ¸ÉÃjgÀÄvÀz
Û .É
ii. gÉ樀 ¸ÁjUÉ : gÉ樀 ªÀiÁUÀðUÀ¼ÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¨sÀƸÁjUÉ ªÀiÁzsÀåªÀÄ.
CªÀÅ ¨sÁgÀªÁzÀ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C¢üPÀ ¸ÀASÉåAiÀÄ ¥ÀæAiÀiÁtÂPÀgÀ£ÀÄß zÀÆgÀzÀ ¸ÀܼÀUÀ½UÉ ¸ÁV¸À®Ä ºÉZÀÄÑ
G¥ÀAiÀÄÄPÀÛªÁzÀªÀÅ. CªÀÅ PÀȶ, PÉÊUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁgÀvÀzÀ DyðPÀvÉAiÀÄ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ°è ªÀĺÀvÀézÀ
¥ÁvÀæ ªÀ»¸ÀÄvÀÛªÉ. C®èzÉ zÉñÀzÀ ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄzÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÀÆ £ÉgÀªÁUÀĪÀŪÀÅ.
¨sÁgÀvÀzÀ°è gÉ樀 ¸ÁjUÉ ¤ªÀiÁðtªÀÅ ©ænµÀgÀ PÁ®zÀ°è DgÀA¨sÀUÉÆArvÀÄ. CAzÀÄ PÁëªÀÄ

d
¦ÃrvÀ ¨sÁUÀUÀ½UÉ DºÁgÀ zsÁ£Àå ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄêÀÅUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÊ£ÀåªÀ£ÀÄß ¸ÀܼÀ¢AzÀ ¸ÀܼÀPÉÌ MAiÀÄÄåªÀÅzÀÄ

he
gÉ樀 ªÀiÁUÀðUÀ¼À ¤ªÀiÁðtzÀ GzÉÝñÀªÁVvÀÄÛ. ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæxÀªÀÄ gÉ樀 ªÀiÁUÀðªÀÅ 1853gÀ°è
¨ÁA¨É (ªÀÄÄA§¬Ä) ªÀÄvÀÄÛ xÁuÉUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ¤ªÀiÁðtUÉÆArvÀÄ. vÀgÀĪÁAiÀÄ PÉÆ®ÌvÀ-gÁtÂUÀAeï
(1854) ªÀÄzÁæ¸ï (ZÉ£ÉßöÊ)-CPÉÆð£ÁªÀiï (1864) gÉ樀 ªÀiÁUÀðUÀ¼ÀÄ ¤ªÀiÁðtUÉÆAqÀªÀÅ. PÀæªÉÄÃt

is
re S
zÉñÀzÀ EvÀgÉ ¨sÁUÀUÀ¼À°èAiÀÄÆ gÉ樀 ªÀiÁUÀðUÀ¼ÀÄ ¤ªÀiÁðtUÉÆAqÀªÀÅ.
B
bl
gÉ樀 ¸ÁjUÉAiÀÄÄ ¨sÁgÀvÀzÀ Cw zÉÆqÀØ ¸ÁªÀðd¤PÀ G¢ÝªÉÄ. EAzÀÄ zÉñÀzÀ°è 64,015
Q.«ÄÃ. GzÀÝzÀ gÉ樀 ªÀiÁUÀðUÀ½zÀÄÝ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 7031 gÉ樀 ¤¯ÁÝtUÀ½ªÉ. ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ CqÀ½vÀ
be T
pu
ªÀåªÀ¸ÉÜUÁV ¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÉʯÉéAiÀÄ£ÀÄß 16 ªÀ®AiÀÄUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¸À¯ÁVzÉ. ¸ÀÄgÀQëvÀ ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀÄRPÀgÀªÁzÀ gÉ樀 ¥ÀæAiÀiÁtPÁÌV ºÀ®ªÀÅ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉƼÀî¯ÁVzÉ.
K

iii. PÉƼÀªÉ ªÀiÁUÀðUÀ¼ÀÄ : EzÀÄ ºÉƸÀ ¨sÀƸÁjUÉ «zsÁ£À. PÉƼÀªÉ ªÀiÁUÀðUÀ¼À£ÀÄß £É®zÉƼÀUÉ
©

ºÁ¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ. «±ÉõÀªÁV PÀZÁÑ vÉÊ®ªÀ£ÀÄß vÉÊ®

±ÀÄ¢ÞÃPÀgÀt PÉÃAzÀæUÀ½UÉ, £ÉʸÀVðPÁ¤® ºÁUÀÆ ¤ªÀÄUÉ w½¢zÉAiÉÄ!
PɸÀgÀÄ gÀÆ¥ÀzÀ°è R¤dUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁV¸À®Ä PÉƼÀªÉ ºÀ f gÁ-©dAiÀ Ä ¥À Ä gÀ - dUÀ ¢ ñÀ ¥ À Ä gÀ
ªÀiÁUÀðUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸À¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ. ¨sÁgÀvÀzÀ MlÄÖ (HBJ) C¤®PÉƼÀªÉ ªÀiÁUÀðªÀÅ ¨sÁgÀvz À ¯ À ÃèÉ
35,676 Q.«ÄÃ. GzÀÝzÀ PÉƼÀªÉ ªÀiÁUÀðUÀ½ªÉ. GzÀݪÁzÀÄzÀÄ (2300Q.«ÄÃ.).
2. d®¸ÁjUÉ
to

¥ÀÄgÁvÀ£À PÁ®zÀ°è ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀªÀÄÄzÀæAiÀiÁ£À gÀÆrü¹PÉÆArzÀÝ zÉñÀUÀ¼À°è ¨sÁgÀvÀªÀÇ

MAzÁVvÀÄÛ. d®¸ÀAZÁgÀªÀÅ ºÀqÀUÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÉÆÃtÂUÀ½AzÀ £ËPÁAiÀiÁ£À ¸Ë®¨sÀå PÀ°à¸ÀÄvÀÛzÉ.
d®ªÀiÁUÀðUÀ¼À£ÀÄß JgÀqÀÄ «zsÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À§ºÀÄzÀÄ: i) M¼À£Ár d®¸ÁjUÉ ªÀÄvÀÄÛ ii) ¸ÁUÀgÀ
t

d®¸ÁjUÉ.
No

i) M¼À£Ár£À d®¸ÁjUÉ : M¼À£Ár£À d®¸ÀAZÁgÀªÀÅ £À¢, ¸ÀgÉÆêÀgÀ, »¤ßÃgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

PÁ®ÄªÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¸ÁUÀÄvÀÛzÉ. »A¢£À PÁ®zÀ°è M¼À£Ár£À d® ¸ÁjUÉAiÀÄÄ ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÁjUÉ
ªÀiÁzsÀåªÀÄzÀ°è ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ ºÉÆA¢vÀÄÛ. EAzÀÄ gÀ¸ÉÛ ªÀÄvÀÄÛ gÉʮĸÁjUÉUÀ¼À ¥ÀæUÀw¬ÄAzÁV CzÀgÀ
ªÀĺÀvÀéªÀÅ PÀrªÉÄAiÀiÁVzÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è M¼À£Ár£À d®¸ÁjUÉAiÀÄÄ ªÀÄÄRåªÁV PÉ®ªÀÅ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
¥ÀæAiÀiÁtÂPÀgÀ ¸ÁUÁtÂPÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÉ. CzÀÄ ºÉZÁÑV GvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ UÀAUÀ, §æºÀä¥ÀÄvÀæ ªÀÄvÀÄÛ
CªÀÅUÀ¼À G¥À£À¢UÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¸ÁUÀĪÀÅzÀÄ. M¼À£Ár£À d®¸ÁjUÉAiÀÄÄ zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ £À¢UÀ¼À
ªÀÄÄRd ¨sÁUÀPÉÌ ¹Ã«ÄvÀUÉÆArzÉ.
90
 ii) ¸ÁUÀgÀ d®¸ÁjUÉ : ¸ÀªÀÄÄzÀæ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁUÀgÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ K¥ÀðqÀĪÀ £ËPÁAiÀiÁ£ÀªÉà ¸ÁUÀgÀ
d®¸ÁjUÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ GzÀݪÁzÀ ¸ÀªÀÄÄzÀæ wÃgÀ ªÀÄvÀÄÛ PÉ®ªÀÅ £ÉʸÀVðPÀ §AzÀgÀÄUÀ¼À eÉÆvÉUÉ zÉñÀªÀÅ
¥ÀƪÁðzsÀðUÉÆüÀzÀ ªÀÄzsÀåzÀ°è £É¯É¹zÉ. zÉñÀzÀ «zÉòà ªÁå¥ÁgÀzÀ°è ±ÉÃ. 85 ¨sÁUÀªÀÅ ¸ÁUÀgÀ
ªÀiÁUÀðzÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÁUÀÄvÀÛzÉ. F J¯Áè CA±ÀUÀ¼ÀÄ zÉñÀzÀ ¸ÁUÀgÀ d®¸ÁjUÉUÉ ¥ÀÆgÀPÀªÁVªÉ.
§AzÀgÀÄUÀ¼ÀÄ : ¸ÀgÀPÀÄ vÀÄA§®Ä ªÀÄvÀÄÛ E½¸ÀĪÀÅzÀPÁÌV ºÀqÀUÀÄ vÀAUÀĪÀ ¸ÀܼÀªÉà §AzÀgÀÄ.
EªÀÅ ¨sÀÆ ªÀiÁUÀð ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄÄzÀæ ªÀiÁUÀðUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¢ü¸ÀĪÀ ¸ÀܼÀ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è ºÀ®ªÀÅ §AzÀgÀÄUÀ½ªÉ.
CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæªÀÄÄR, ªÀÄzsÀåªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀtÚ ¥ÀæªÀiÁtzÀ §AzÀgÀÄUÀ¼ÉAzÀÄ «AUÀr¸À¯ÁVzÉ. ¥ÀæªÀÄÄR
§AzÀgÀÄUÀ¼ÀÄ zÉÆqÀØ ºÀqÀUÀÄUÀ¼ÀÄ vÀAUÀĪÀ ®AUÀgÀÄ ¸ÀܼÀ, §AzÀgÀÄ PÀmÉÖ ºÁUÀÆ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÀÄA§ÄªÀ
ªÀÄvÀÄÛ E½¸ÀĪÀ CUÀvÀå DzsÀĤPÀ ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è 14 ¥ÀæªÀÄÄR §AzÀgÀÄUÀ½ªÉ.

d
CªÀÅUÀ¼À°è 6 ¥À²ÑªÀÄ wÃgÀzÀ°è ªÀÄvÀÄÛ G½zÀ 7 ¥ÀƪÀð wÃgÀzÀ°è £É®¹ªÉ. ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR

he
§AzÀgÀÄ CAqÀªÀiÁ£ï ªÀÄvÀÄÛ ¤PÉÆèÁgï ¢éÃ¥ÀzÀ®èzÉ.

is
re S B
bl
¨sÁgÀvÀzÀ
¥ÀæªÀÄÄR §AzÀgÀÄUÀ¼ÀÄ
be T
pu
K
©

PÁAqÀè

PÉÆ®ÌvÀÛ
ºÁ°ÝAiÀÄ
to

¥ÁgÁ¢Ã¥ï
ªÀÄÄA§¬Ä
£ÀªÀ±ÉêÀ
«±ÁR¥ÀlÖt
t

ªÀĪÀÄðUÉÆêÀ §AUÁ¼ÀPÉÆ°è
No

ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ J£ÉÆßgï
ZÉ£ÉßöÊ ¥ÉÆÃmïð ¨ÉèÃgï
CgÀ©â¸Àª

PÉÆa vÀÄvÀPÀÄr
ÀÄÄzÀæ

²æîAPÀ

91
¥À²ÑªÀÄ wÃgÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR §AzÀgÀÄUÀ¼ÀÄ
PÁAqÀè : EzÀÄ UÀÄdgÁw£À PÀbï SÁjAiÀÄ ²gÉÆèsÁUÀzÀ°èzÉ.
ªÀÄÄA§¬Ä: EzÀÄ zÉÆqÀØ ¥ÀæªÀiÁtzÀ, «±Á® ¸ÀܼÁªÀPÁ±ÀªÀżÀî ºÁUÀÆ ºÀqÀUÀÄ vÀAUÀĪÀ GvÀÛªÀÄ
¸ÀܼÀªÀżÀî §AzÀgÀÄ. EzÀÄ ªÀĺÁgÁµÀÖçzÀ°èzÀÄÝ, EzÀ£ÀÄß “¨sÁgÀvÀzÀ ºÉ¨ÁâV®Ä” JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ.
dªÀºÀgÀ¯Á¯ï £ÉºÀgÀÄ §AzÀgÀÄ: »AzÉ EzÀ£ÀÄß ‘£ÀªÁí±ÉêÀ §AzÀgÀÄ’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVvÀÄÛ.
EzÀÄ ªÀÄÄA§¬Ä £ÀUÀgÀ¢AzÀ 10 Q.«ÄÃ. zÀÆgÀzÀ°ègÀĪÀ J°¥sÉAmÁ UÀĺÉUÀ½UÉ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ°èzÉ.
ªÀÄÄA§¬Ä §AzÀj£À MvÀÛqÀªÀ£ÀÄß PÀÄVθÀ®Ä F §AzÀgÀÄ ¤ªÀiÁðtUÉÆArzÉ.
ªÀĪÀÄðUÉÆêÀ: EzÀÄ UÉÆêÁgÁdåzÀ dĪÁj £À¢AiÀÄ C½ªÉAiÀÄ CAa£À°èzÉ.

d
£ÀªÀ ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ: EzÀ£ÀÄß ‘PÀ£ÁðlPÀzÀ ºÉ¨ÁâV®Ä’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ.
PÉÆa: PÉÃgÀ¼À wÃgÀzÀ°èzÉ. EzÀ£ÀÄß ‘CgÀ©â ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ gÁtÂ’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ.

he
¥ÀƪÀð wÃgÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR §AzÀgÀÄUÀ¼ÀÄ
vÀÄvÀPÀÄr : vÀ«Ä¼ÀÄ£Ár£À PÀgÁªÀ½AiÀÄ DUÉßÃAiÀÄ ¨sÁUÀzÀ°è £É®¹zÉ.

is
re S
ZÉ£ÉßöÊ: EzÀÄ vÀ«Ä¼ÀÄ£Ár£À°ègÀĪÀ Cw ºÀ¼ÉAiÀÄ §AzÀgÀÄ. EzÉÆAzÀÄ PÀÈvÀPÀ gÉêÀŪÀżÀîzÀÄÝ.
B
bl
J£ÉÆßÃgï : ZÉ£ÉßöÊ §AzÀj£À MvÀÛqÀªÀ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀĪÀ GzÉÝñÀ¢AzÀ EzÀ£ÀÄß ¤«Äð¸À¯ÁVzÉ.
ZÉ£ÉßöÊ §AzÀj¤AzÀ GvÀÛgÀ ¨sÁUÀzÀ°èzÉ.
be T
pu
«±ÁR¥ÀlÖt : EzÉÆAzÀÄ ¨sÀƨsÁUÀ¢AzÀ ¸ÀÄvÀÄÛªÀjzÀ D¼ÀªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAgÀQëvÀ §AzÀgÀÄ.
DAzsÀæ¥ÀæzÉñÀzÀ PÀgÁªÀ½AiÀÄ°èzÉ.
K

¥ÁgÁ¢Ã¥ï : Mr±ÁzÀ ªÀĺÁ£À¢ ªÀÄÄR ¨sÁUÀzÀ°ègÀĪÀ §AzÀgÀÄ.

©

ºÁ°ØAiÀiÁ: EzÀÄ ºÀÆVè ªÀÄvÀÄÛ ºÁ°Ø £À¢UÀ¼À ¸ÀAUÀªÀÄ ¸ÀܼÀzÀ°è £É¯É¹zÉ (¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À).
PÉÆ®ÌvÀ §AzÀjUÉ ¥ÀæªÉò¸À¯ÁUÀzÀ zÉÆqÀØ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ºÀqÀUÀÄUÀ¼ÀÄ F §AzÀjUÉ ¥ÀæªÉò¸ÀĪÀªÀÅ.
PÉÆ®ÌvÀ : ºÀÆVè £À¢AiÀÄ JqÀzÀAqÉAiÀÄ°èzÀÄÝ, ¨sÁgÀvÀzÀ £À¢zÀAqÉAiÀÄ §AzÀgÁVzÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ
JgÀqÀ£Éà zÉÆqÀØ §AzÀgÀÄ. ¸ÀªÀÄÄzÀæAiÀiÁ£ÀzÀ°è £ÀqÉAiÀÄĪÀ ªÁå¥ÁgÀ PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀĪÀ CUÉßÃAiÀÄ
KµÁåzÀ zÉÆqÀØ §AzÀgÀÄ. ºÀÆVè £À¢¬ÄAzÀ DUÁUÉÎ ºÀƼÀÄ vÀÄA©PÉƼÀÄîªÀÅzÀjAzÀ ºÀqÀUÀÄ
¸ÀAZÁgÀPÉÌ vÉÆAzÀgÉAiÀiÁUÀĪÀÅzÀÄ. »ÃUÁV ºÀƼÀÄ vÉUÉAiÀÄĪÀ PÁAiÀÄð CªÀ±Àå.
to

¥ÉÆÃmïð ¨ÉèÃgï : EzÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è MAzÁzÀ CAqÀªÀiÁ£ï ªÀÄvÀÄÛ

¤PÉÆèÁgï ¢éÃ¥ÀUÀ¼À°èzÉ.
3. ªÁAiÀÄÄ ¸ÁjUÉ
t

EzÀÄ CvÀåAvÀ ªÉÃUÀAiÀÄÄvÀ ¸ÁjUÉ ªÀiÁzsÀåªÀÄ. ¥ÀæAiÀiÁtÂPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ l¥Á®Ä ¸ÁV¸À®Ä §ºÀ¼À
No

¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀªÁzÀ ¸ÁjUÉ ¸Ë®¨sÀå. ¸ÀªÀÄgÀ, ¥ÀæªÁºÀ, ¨sÀÆPÀA¥ÀUÀ¼ÀAvÀºÀ vÀÄvÀÄð¥Àj¹ÜwUÉ EzÀÄ

§ºÀÄG¥ÀAiÀÄÄPÀÛ. ¨sÁgÀvÀªÀÅ «±Á®ªÁzÀ zÉñÀªÁVzÀÄÝ ªÁAiÀÄĸÁjUÉ C©üªÀÈ¢ÞUÉ CUÀvÀåªÁzÀ J¯Áè
¥ÀÆgÀPÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.
EAzÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ°è JgÀqÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ªÁAiÀÄÄ ¸ÀAZÁgÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ½ªÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ : i) Kgï
EArAiÀiÁ £ÁåµÀ£À¯ï, EzÀÄ ¨sÁgÀvÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ C£ÉÃPÀ zÉñÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ªÁAiÀÄÄ ¸ÀAZÁgÀ
¸Ë®¨sÀå PÀ°à¸ÀÄvÀÛzÉ. ii) EArAiÀÄ£ï Kgï¯ÉÊ£ïì: EzÀÄ zÉñÀzÉƼÀUÉ ªÁAiÀÄĸÀAZÁgÀ PÀ°à¸ÀĪÀÅzÀgÀ
eÉÆvÉUÉ £ÉgɺÉÆgÉ zÉñÀUÀ½UÀÆ ¸ÀA¥ÀPÀð PÀ°à¸ÀĪÀÅzÀÄ. EwÛÃa£ÀªÀgÉUÀÆ ¨sÁgÀvÀzÀ ªÁAiÀÄÄ ¸ÁjUÉ
92
¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀÄPÉÌ ¸ÉÃjvÀÄÛ. DzÀgÉ FUÀ ¤AiÀÄ«ÄvÀ ¥ÀgÀªÁ£ÀV ¥ÀqÉzÀ SÁ¸ÀV ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ
ªÁAiÀÄĸÀAZÁgÀ ¸ÉÃªÉ ¤ÃqÀÄwÛªÉ. GzÁ : eÉmï KgïªÉøï, ¸ÀºÀgÀ, ¥ÁågÀªÀiËAmï ªÁAiÀÄÄAiÀiÁ£À
¸ÀA¸ÉÜ EvÁå¢.
«ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝtUÀ¼ÀÄ : ¨sÁgÀvÀzÀ°è 141 «ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝtUÀ½ªÉ. CªÀÅUÀ¼À°è 28 CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ,
88 zÉòÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 25 ªÁAiÀÄÄ¥ÀqÉUÉ ¸ÉÃjzÀ UÀr¨sÀzÀævÁ «ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝtUÀ¼ÁVªÉ. PÉ®ªÀÅ
CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ «ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝtUÀ¼ÀÄ F PɼÀPÀAqÀAwªÉ:
1. EA¢gÁUÁA¢ü CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ «ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝt, zɺÀ°.
2. bÀvÀæ¥Àw ²ªÁf CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ «ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝt, ªÀÄÄA§¬Ä.

d
3. £ÉÃvÁf ¸ÀĨsÁµïZÀAzÀæ¨ÉÆøï CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ «ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝt, PÉÆ®ÌvÀ.

he
4. CuÁÚ CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ «ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝt, ZÉ£ÉßöÊ.
5. PÉA¥ÉÃUËqÀ CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ «ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝt, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ.

is
re S
6. gÁfêïUÁA¢ü CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ «ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝt, ºÉÊzÀgÁ¨Ázï.
B
bl
be T
pu
K
t ©
to
No

93
 7. ²æÃUÀÄgÀÄ gÁªÀÄzÁ¸ïf CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ «ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝt, CªÀÄÈvÀ¸ÀgÀ.
8. ¯ÉÆÃPÀ¦æAiÀÄ UÉÆæ£Áxï ¨ÉÆÃqÉÆð¯ÉÆ¬Ä CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ «ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝt, UÀĪÀºÁw.
9. ©dÄ ¥ÁmÁßAiÀÄPï CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ «ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝt, ¨sÀĪÀ£ÉñÀégï.
10. ¸ÀzÁðgï ªÀ®è¨ÁAiÀiï ¥ÀmÉïï CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ «ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝt, CºÀäzÁ¨Ázï.
11. «ÃgÀ ¸ÁªÀPÀðgï CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ «ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝt, ¥sÉÆÃmïð ¨ÉèÃgï.
12. qÁ|| ¨Á¨Á ¸ÁºÉèï CA¨ÉÃqÀÌgï CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ «ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝt, £ÁUÀÄàgÀ.
13. eÁgÀÄQ CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ «ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝt, ²¯ÁèAUï.

d
14. ¯Á¯ï §ºÀzÀÆÝgï ±Á¹Ûç CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ «ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝt, ªÁgÀuÁ¹.

he
¸ÀA¥ÀPÀð ªÀiÁzsÀåªÀÄ
M§âjAzÀ ªÀÄvÉÆÛ§âjUÉ CxÀªÁ ¸ÀܼÀ¢AzÀ ¸ÀܼÀPÉÌ ¸ÀªÀiÁZÁgÀªÀ£ÀÄß «¤ªÀÄAiÀÄ ªÀiÁrPÉƼÀÄîªÀÅzÀ£ÀÄß

is
¸ÀA¥ÀPÀð ªÀiÁzsÀåªÀÄ J£ÀÄߪÀgÀÄ. ªÀiÁ£ÀªÀ¤UÉ EzÉãÀÄ ºÉƸÀzÀ®è. ¥ÁæaãÀ PÁ®zÀ°è ¸ÀªÀiÁZÁgÀzÀ
re S
gÀªÁ£ÉUÁV ¥ÀQë ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß §¼ÀPÉ ªÀiÁrPÉƼÀî¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
B
bl
¥ÁæªÀÄÄRåvÉ : ¸ÀPÁðgÀzÀ ¤Ãw ¤AiÀĪÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢Þ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À §UÉÎ ¸ÁªÀðd¤PÀgÀ°è
be T
CjªÀÅ ªÀÄÆr¸ÀĪÀ°è ¸ÀA¥ÀPÀð ªÀiÁzsÀåªÀÄ £ÉgÀªÁUÀĪÀÅzÀÄ. EzÀÄ £ÉʸÀVðPÀ «¥ÀvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ «£Á±ÀUÀ¼ÀÄ,
pu
ºÀªÁUÀÄt ªÀÄÄ£ÀÆìZÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß £ÁªÀÅ w½AiÀÄ®Ä ¸ÀºÁAiÀĪÁUÀĪÀÅzÀÄ. ªÁå¥ÁgÀ ªÁtÂdå, PÉÊUÁjPÉ,
K

PÀȶ EvÁå¢UÀ¼À C©üªÀÈ¢ÞUÀÆ £ÉgÀªÁUÀĪÀÅzÀÄ. ªÀÄ£ÀgÀAd£É, ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ ¢£À¤vÀåzÀ ªÀiÁ»wUÀ¼À£ÀÄß

¥ÀÆgÉʸÀÄvÀÛzÉ. C®èzÉ zÉñÀzÀ KPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄUÀævÉ ¤ªÀðºÀuÉUÀÆ £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
©

EAzÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ°è ««zsÀ §UÉAiÀÄ ¸ÀA¥ÀPÀð ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ gÀÆrüAiÀÄ°èªÉ. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß JgÀqÀÄ

¥ÀæªÀÄÄR ªÀUÀðUÀ¼ÁV «AUÀr¸À§ºÀÄzÀÄ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ: i) ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ¸ÀA¥ÀPÀð ªÀiÁzsÀåªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
ii) ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ ¸ÀA¥ÀPÀð ªÀiÁzsÀåªÀÄ. CAZÉ, mÉ°UÁæ¥sï, mÉ°¥sÉÆãï, ¥sÁåPïì, F-ªÉÄïï, CAvÀeÁð®,
¸É«Ä£Ágï EvÁå¢UÀ¼ÀÄ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼ÁVªÉ. ªÀÈvÀÛ¥ÀwæPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄvÀPÁ°PÉUÀ¼ÀÄ, DPÁ±ÀªÁtÂ,
zÀÆgÀzÀ±Àð£À, ¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ ¸ÀA¥ÀPÀðªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ.
to

CAZÉ ¸ÉÃªÉ : ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¥ÀÄgÁvÀ£À PÁ®¢AzÀ®Æ gÀÆrüAiÀÄ°èzÀÝ ªÀÄÄRå ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼À°è

CAZÉ ¸ÉêÉAiÀÄÆ MAzÀÄ. CAZÉ PÀZÉÃjUÀ¼ÀÄ ºÀ®ªÀÅ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÆgÉʸÀÄwÛªÉ. GzÁ: ¥ÀvÀæUÀ¼ÀÄ,
¥Á¸Àð¯ï, ¥ÁåPÉmï, ªÀĤDqÀðgï ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀܼÀ¢AzÀ ¸ÀܼÀPÉÌ gÀªÁ¤¸ÀĪÀªÀÅ. eÉÆvÉUÉ ¸ÀtÚ
t

G½vÁAiÀÄ SÁvÉ, oÉêÀtÂUÀ¼ÀÄ, gÁ¶ÖçÃAiÀÄ G½vÁAiÀÄ ¥ÀvÀæUÀ¼ÀÄ EvÁå¢ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÆß ¥ÀÆgÉʸÀÄvÀÛªÉ.

No

zÀÆgÀªÁt ¸ÀA¥ÀPÀð : EzÀÄ mÉ°UÁæ¥sï, mÉ°¥sÉÆãï, ¥sÁåPïì EvÁå¢UÀ¼À ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß PÉç®ÄèUÀ¼À

ªÀÄÆ®PÀ K¥ÀðqÀĪÀÅzÀÄ. EAzÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ°è zÀÆgÀªÁt ¸ÀA¥ÀPÀð eÁ®zÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ ¥Àæw zÀÆgÀzÀ
¸ÀܼÀUÀ½UÀÆ ®¨sÀåªÁUÀÄwÛzÉ. mÉ°¥sÉÆÃ£ï ªÀÄvÀÄÛ ªÉƨÉÊ¯ï ¸Ë®¨sÀåªÀÅ mÉ°UÁæ¦üPï ¸ÉêÉUÉ §zÀ°
ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀiÁVzÀÄÝ §ºÀÄ ªÁå¥ÀPÀªÁV §¼ÀPÉAiÀÄ°èªÉ.
DPÁ±ÀªÁt ªÀÄvÀÄÛ zÀÆgÀzÀ±Àð£À : ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ ¸ÀA¥ÀPÀð ªÀiÁzsÀåªÀÄzÀ°è DPÁ±ÀªÁt ªÀÄvÀÄÛ
zÀÆgÀzÀ±Àð£ÀUÀ¼À ¥ÁvÀæ ªÀĺÀvÀéªÀżÀîzÀÄÝ. ¨sÁgÀvÀzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà zÀÆgÀzÀ ¸ÀܼÀzÀ°è ªÁ¹¸ÀĪÀ d£ÀgÀÆ

94
¸ÀºÀ DPÁ±ÀªÁt¬ÄAzÀ ¸ÀªÀiÁZÁgÀUÀ¼À£ÀÄß PÉüÀ§ºÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÀÆgÀzÀ±Àð£ÀªÀ£ÀÄß «ÃQë¸À§ºÀÄzÀÄ.
»ÃUÁV CªÀÅ £ÀªÀÄä UÁæ«ÄÃt ¥ÀæzÉñÀUÀ½UÀÆ ºÉZÀÄÑ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ. KPÉAzÀgÉ £ÀªÀÄä gÉÊvÀgÀÄ PÀȶ
¸ÀªÀĸÉå, PÀȶ GvÀà£ÀßUÀ¼À ¨É¯É, ºÀªÁUÀÄt ªÀÄÄ£ÀÆìZÀ£É, DzsÀĤPÀ PÀȶ «zsÁ£À ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅUÀ¼À §UÉÎ
vÁeÁ¸ÀÄ¢ÞUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄĪÀgÀÄ. C®èzÉ CªÀÅ ²PÀët, ªÀÄ£ÀgÀAd£É ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ»w DzsÁjvÀªÁzÀAvÀºÀ
««zsÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À §UÉÎ ¸ÀÄ¢ÞUÀ¼À£ÀÄß ©vÀÛj¸ÀĪÀªÀÅ. 1936gÀ°è “D¯ï EArAiÀiÁ gÉÃrAiÉÆ”
JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁ¬ÄvÀÄ. mÉ°«µÀ£ï ¥Àæ¸ÁgÀªÀÅ 1959gÀ°è zɺÀ°¬ÄAzÀ “zÀÆgÀzÀ±Àð£À” (DD)
JA§ ºÉ¸Àj¤AzÀ¯Éà DgÀA¨sÀUÉÆArvÀÄ.
ªÀÈvÀÛ¥ÀwæPÉUÀ¼ÀÄ : EªÀÅ ªÀÄÄzÀæt ¸ÀA¥ÀPÀð ªÀiÁzsÀåªÀÄPÉÌ ¸ÉÃjzÀÄÝ §ºÀ¼À ¥ÀæªÀÄÄR ºÁUÀÆ ¥ÀæZÀ°vÀ
¸ÀA¥ÀPÀð ¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼ÁVªÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è MAzÀÄ ®PÀëPÀÆÌ ºÉZÀÄÑ ¢£À¥ÀwæPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄvÀPÁ°PÉAiÀÄUÀ¼ÀÄ

d
««zsÀ ¨sÁµÉUÀ¼À°è £ÉÆAzÁªÀuÉAiÀiÁVªÉ. CªÀÅUÀ¼À°è 41 ªÀÈvÀÛ¥ÀwæPÉUÀ¼ÀÄ 100 ªÀµÀðUÀ½UÀÆ ºÉZÀÄÑ

he
EwºÁ¸À ºÉÆA¢ªÉ. UÀÄdgÁw ¨sÁµÉAiÀÄ “¨ÁA¨É ¸ÀªÀiÁZÁgÀ” (EAzÀÄ “ªÀÄÄA§¬Ä ¸ÀªÀiÁZÁgÀ”)
JA§ÄzÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ CvÀåAvÀ ºÀ¼ÉAiÀÄzÀÆ ªÀÄvÀÄÛ FUÀ®Æ C¹ÛvÀé PÁAiÀÄÄÝPÉÆArgÀĪÀ ªÀÈvÀÛ¥ÀwæPÉ.
EzÀÄ 1822jAzÀ¯Éà vÀ£Àß ¥Àæ¸ÁgÀªÀ£ÀÄß DgÀA©ü¹vÀÄ.

is
re S
G¥ÀUÀæºÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀA¥ÀÆålgï eÁ® : J¯ÉPÁÖç¤Pï vÀAvÀæeÁÕ£À ºÁUÀÆ ¨ÁºÁåPÁ±À «eÁÕ£ÀUÀ¼À
B
bl
C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄÄ ¸ÀA¥ÀPÀð ªÀiÁzsÀåªÀÄzÀ°è PÁæAwPÁgÀPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ vÀA¢vÀÄ. PÀA¥ÀÆålgï eÁ®ªÀÅ
CAvÀeÁð® (EAlgï£Émï), E-ªÉÄÃ¯ï ¸ÉêÉ, ¥sÁåPïì EvÁå¢ ¸Ë®¨sÀå PÀ°à¸ÀÄvÀÛzÉ. PÀÈvÀPÀ G¥ÀUÀæºÀzÀ
be T
pu
ºÁgÁlªÀÅ eÁUÀwPÀ ¸ÀA¥ÀPÀð ªÀiÁzsÀåªÀÄzÀ EwºÁ¸ÀzÀ°è ºÉƸÀ ±ÀPÉAiÉÆAzÀ£ÀÄß ¸ÀȶֹzÉ. ¨sÁgÀvÀzÁzÀåAvÀ
K

DPÁ±ÀªÁt ªÀÄvÀÄÛ zÀÆgÀzÀ±Àð£ÀUÀ¼À ¥Àæ¸ÁgÀPÉÌ G¥ÀUÀæºÀ vÀAvÀæeÁÕ£À ºÉZÀÄÑ £ÉgÀªÁVzÉ.

¨sËUÉÆýPÀ ªÀiÁ»w ªÀåªÀ¸ÉÜ (GIS), eÁUÀwPÀ ¸ÁÜ£À ¤zsÁðgÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ (GPS) ªÀÄvÀÄÛ zÀÆgÀ
©

¸ÀAªÉâ (RS) vÀAvÀæeÁÕ£ÀUÀ¼ÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¥ÀæUÀwUÉÆArªÉ. ¨sËUÉÆýPÀ ªÀiÁ»w ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ

¥ÀÈyéAiÀÄ ªÉÄïÁãUÀzÀ «ªÀgÀuÁ ¸ÀܼÀUÀ¼À ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ滸ÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ w½¸ÀĪÀ MAzÀÄ PÀA¥ÀÆålgï
ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀiÁVzÉ. ¨sËUÉÆýPÀ ¸ÁÜ£À ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ ¸ÀAPÉÃvÀ DzsÁjvÀªÁVzÀÄÝ ¥ÀÈyéAiÀÄ ªÉÄð£À ZÀgÀ,
¹ÜgÀ ªÀ¸ÀÄÛ CxÀªÁ ªÀåQÛAiÀÄ ¸ÁÜ£À ¤zsÀðj¸ÀĪÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ. EzÀgÀ°è DPÁëA±À, gÉÃSÁA±À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄÄzÀæ
ªÀÄlÖ¢AzÀ JvÀÛgÀUÀ¼À£ÁßzsÀj¹ ¸ÀܼÀ ¤zsÀðj¸À¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ. zÀÆgÀ ¸ÀAªÉâ vÀAvÀæeÁÕ£ÀªÀÅ ¥ÀÈyéAiÀÄ
ªÉÄð£À ªÀiÁ»wUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAªÉÃzÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀAUÀ滸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ MAzÀÄ ªÀ¸ÀÄÛ, ¸ÀܼÀ CxÀªÁ
to

®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß £ÉÃgÀ ¸ÀA¥ÀPÀð ºÉÆAzÀzÉ ªÀiÁ»wUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滸ÀĪÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄ. zÀÆgÀ ¸ÀAªÉâAiÀÄ

ªÀÄÄSÁAvÀgÀ ¨ÁºÀå ªÀÄvÀÄÛ G¥ÀUÀæºÀ bÁAiÀiÁavÀæUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƼÀÀÄzÀÄ.
t

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
No

I. ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ GvÀÛgÀUÀ½AzÀ ¨sÀwðªÀiÁr.

1. ¨sÁgÀvÀzÀ ºÀ½îUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀȶ C©üªÀÈ¢ÞUÉ ________ ¸ÁjUÉ ªÀiÁzsÀåªÀÄ CvÁåªÀ±ÀåPÀªÁzÀÄzÀÄ.
2. ¨sÁgÀvÀzÀ°è ªÉÆlÖªÉÆzÀ°UÉ gÉʮĪÀiÁUÀðªÀ£ÀÄß ________ ªÀÄvÀÄÛ ________ UÀ¼À
£ÀqÀÄªÉ ¤«Äð¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
3. ¨sÁgÀvÀzÀ ºÉ¨ÁâV®Ä JAzÀÄ ________ §AzÀgÀ£ÀÄß PÀgÉAiÀįÁVzÉ.

95
 4. ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ CAvÁgÁ¶ÖçÃAiÀÄ «ªÀiÁ£À ¤¯ÁÝtPÉÌ ________ JAzÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ PÉÆqÀ¯ÁVzÉ.
5. ¨ÁA¨É ¸ÀªÀiÁZÁgÀ ªÀÈvÀÛ¥ÀwæPÉ ________ gÀ°è DgÀA¨sÀUÉÆArvÀÄ.
II. UÀÄA¥ÀÄUÀ¼À°è ZÀað¹ PɼÀPÀAqÀ ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹.
1. ¸ÁjUÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀPÀð ªÀiÁzsÀåªÀÄ JAzÀgÉãÀÄ?
2. ¸ÀĪÀtð ZÀvÀĵÉÆÌãÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÆ¥Àgï ºÉzÁÝjUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ «ªÀj¹.
3. ¨sÁgÀvÀzÀ gÉ樀 ¸ÁjUÉAiÀÄ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ «ªÀj¹.
4. ¨sÁgÀvÀzÀ°è gÀ¸ÉÛªÀiÁUÀðUÀ¼À ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ PÀÄjvÀÄ ¸ÀAQë¥ÀÛªÁV «ªÀj¹.

d
5. ¨sÁgÀvÀzÀ ªÁAiÀÄÄ ¸ÁjUÉ PÀÄjvÀÄ «ªÀj¹.

he
6. ¨sÁgÀvÀzÀ ««zsÀ ¸ÀA¥ÀPÀð ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
III. ZÀlĪÀnPÉ :

is
re S
1. ¨sÁgÀvÀzÀ ¨ÁºÀå £ÀPÉë §gÉzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÉzÁÝjUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹ ªÀÄvÀÄÛ ºÉ¸Àj¹.
B
bl
IV. AiÉÆÃd£Á PÁAiÀÄð :
be T
1. ¨sÁgÀvÀzÀ°è ºÁgÁl ªÀiÁrzÀ G¥ÀUÀæºÀUÀ¼À bÁAiÀiÁavÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹.
pu
K

****
t ©
to
No

96
 CzsÁåAiÀÄ-10
¨sÁgÀvÀzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀPÀAqÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.
• PÉÊUÁjPÉUÀ¼À CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ.
• PÉÊUÁjPÉUÀ¼À ¸ÁܤÃPÀgÀt.
• ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¥ÀæªÀÄÄR PÉÊUÁjPÁ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ.

d
• ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ: PÀ©âtÚ ªÀÄvÀÄÛ GQÌ£À PÉÊUÁjPÉ, C®Æå«Ä¤AiÀÄA, ºÀwÛ§mÉÖ,

he
¸ÀPÀÌgÉ, PÁUÀzÀ ªÀÄvÀÄÛ eÁÕ£ÁzsÁjvÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ.
PÉÊUÁjPÉUÀ¼À CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ

is
C£ÉÃPÀ £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä® ªÀÄvÀÄÛ PÀZÁÑ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß £ÉÃgÀªÁV G¥ÀAiÉÆÃUÀ
re S
ªÀiÁrPÉƼÀî¯ÁUÀĪÀÅ¢®è. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæQæAiÉÄUÀ½UÉ CxÀªÁ ±ÀÄ¢ÞÃPÀgÀtPÉÆ̼À¥Àr¸À¨ÉÃPÀÄ. GzÁ:
B
bl
PÀ§â£ÀÄß ¸ÀPÀÌgÉAiÀÄ£ÁßV, PÀ©âtzÀ C¢gÀ£ÀÄß GPÀÌ£ÁßV, ºÀwÛAiÀÄ£ÀÄß §mÉÖAiÀÄ£ÁßV, ªÀÄgÀzÀ wgÀļÀ£ÀÄß
PÁUÀzÀªÀ£ÁßV EvÁå¢ ¥ÀjªÀvÀð£É. »ÃUÁV, PÀZÁÑ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ºÉZÀÄÑ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÁV
be T
pu
¥ÀjªÀwð¸ÀĪÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß PÉÊUÁjPÉ J£ÀÄߪÀgÀÄ.
K

PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ £ÀªÀÄä DyðPÀ ¥ÀæUÀwAiÀÄ°è ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæªÀ»¸ÀÄvÀÛªÉ. CªÀÅUÀ¼À C©üªÀÈ¢Þ¬ÄAzÀ

¥ÁæxÀ«ÄPÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À CªÀ®A§£É ªÀÄvÀÄÛ DªÀÄzÀÄ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. gÁµÁÖçzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀ¯ÁzÁAiÀÄ
©

ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ. «zÉòà «¤ªÀÄAiÀÄ UÀ½PÉAiÀÄ°è ªÀÈ¢Þ, GzÉÆåÃUÁªÀPÁ±À, fr¦ ªÀÄvÀÄÛ d£ÀgÀ fêÀ£À
ªÀÄlÖzÀ°è ¸ÀÄzsÁgÀuÉAiÀiÁUÀĪÀÅzÀÄ.
PÉÊUÁjPÉUÀ¼À ¸ÁܤÃPÀgÀt
PÉÊUÁjPÉUÀ¼À ¸ÁܤÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß ºÀ®ªÀÅ CA±ÀUÀ¼ÀÄ ¤zsÀðj¸ÀÄvÀÛªÉ. PÉÊUÁjPÉUÀ¼À
¸ÁܤÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄSÁA±ÀUÀ¼ÉAzÀgÉ, 1) PÀZÁÑ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ¸ÀgÀ§gÁdÄ, 2) ±ÀQÛ
to

¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ¥ÀÆgÉÊPÉ, 3) ¸ÁjUÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀPÀðzÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ, 4) ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸Ë®¨sÀå, 5) §AqÀªÁ¼À,

6) PÁ«ÄðPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃgÀÄ zÉÆgÉAiÀÄÄ«PÉ, 7) ¸ÀÆPÀÛ ªÁAiÀÄÄUÀÄt, 8) ¸ÀPÁðgÀzÀ ¤Ãw ¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÀÄ.
¥ÀæªÀÄÄR PÉÊUÁjPÁ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ
t
No

MAzÉà §UÉAiÀÄ CxÀªÁ ««zsÀ §UÉAiÀÄ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ C¢üPÀ ¸ÀASÉåAiÀÄ°è PÉÃA¢æÃPÀÈvÀUÉÆAqÀ

¥ÀæzÉñÀªÀ£ÀÄß ‘PÉÊUÁjPÁ ¥ÀæzÉñÀ’ J£ÀÄߪÀgÀÄ. PÉÊUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ PÉÊUÁjPÁ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ
PÀAqÀħgÀĪÀ ¥ÀæzÉñÀ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV CzÀÄ £ÀUÀgÀ ¥ÀæzÉñÀªÀÇ DVgÀÄvÀÛzÉ. EªÀÅ PÉÊUÁjPÁ ¸ÁܤÃPÀgÀtzÀ
CA±ÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀÆgÀPÀªÁVgÀĪÀ PÀqÉ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ.
¨sÁgÀvÀzÀ°è 8 ¥ÀæªÀÄÄR PÉÊUÁjPÁ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ :
1) ºÀÆVè-PÉÆ®ÌvÀ ¥ÀæzÉñÀ. 2) ªÀÄÄA§¬Ä-¥ÀÅuÉ ¥ÀæzÉñÀ. 3) CºÀäzÁ¨Ázï-ªÀqÉÆÃzÀgÀ ¥ÀæzÉñÀ.
4) ªÀÄzsÀÄgÉÊ-PÉÆAiÀĪÀÄvÀÆÛgÀÄ-¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ ¥ÀæzÉñÀ. 5) bÉÆÃmÁ£ÁUÀ¥ÀÄgÀ ¥Àæ¸ÀܨsÀÆ«Ä ¥ÀæzÉñÀ.
97
6) zɺÀ°-«ÄÃgÀvï ¥ÀæzÉñÀ. 7) «±ÁR¥ÀlÖt-UÀÄAlÆgÀÄ ¥ÀæzÉñÀ. 8) PÉÆ®èA-wgÀĪÀ£ÀAvÀ¥ÀÄgÀ
¥ÀæzÉñÀ.
¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ
PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ GQÌ£À PÉÊUÁjPÉ
EzÀÄ EvÀgÉ PÉÊUÁjPÉUÀ½UÉ®è ªÀÄÆ® PÉÊUÁjPÉAiÀiÁVzÉ. JAd¤ÃAiÀÄjAUï, gÉʯÉé JAf£ï,
AiÀÄAvÉÆæÃ¥ÀPÀgÀt, ¸ÀéZÁ°vÀ ªÁºÀ£À, PÀȶ G¥ÀPÀgÀt ªÉÆzÀ¯ÁzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ GPÀÄÌ
PÉÊUÁjPÉAiÀÄ£ÁßzsÀj¹gÀÄvÀÛªÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ Cw ªÀÄÄRå ¯ÉÆúÀ DzsÁjvÀ PÉÊUÁjPÉ. PÀ©âtzÀ C¢gÀÄ

d
PÀgÀV¸ÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀ©ât vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀ PÀ¯É ¨sÁgÀwÃAiÀÄjUÉ ¥ÁæaãÀPÁ®¢AzÀ®Æ w½¢vÀÄÛ. EzÀPÉÌ
zɺÀ°AiÀÄ°ègÀĪÀ PÀ©âtzÀ ¸ÀÛA¨sÀªÀÅ GvÀÛªÀÄ GzÁºÀgÀuÉAiÀiÁVzÉ. (ªÉĺÁæ°)

he
¨sÁgÀvÀzÀ°è ªÉÆlÖªÉÆzÀ°UÉ DzsÀĤPÀ PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ GQÌ£À PÉÊUÁjPÉAiÀÄÄ 1874gÀ°è ¥À²ÑªÀÄ
§AUÁ¼ÀzÀ PÀÄ°Ö JA§°è ¸ÁÜ¥À£ÉUÉÆArvÀÄ. DzÀgÉ ªÁ¸ÀÛªÀ PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ GPÀÄÌ PÉÊUÁjPÉ DgÀA¨sÀzÀ

is
QÃwð eÉ.J£ï. mÁmÁgÀªÀjUÉ ¸À®ÄèvÀÛzÉ. EªÀgÀÄ 1907gÀ°è eÁRðAqï gÁdåzÀ ¸ÁQÑ (eÉAµÉqÀÄâgÀ)AiÀÄ
re S
§½ mÁmÁ PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ GPÀÄÌ PÀA¥À¤AiÀÄ PÁSÁð£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Áܦ¹zÀgÀÄ. DzÁUÀÆå F GzÀåªÀĪÀÅ
B
bl
¸ÁévÀAvÀæöåzÀ vÀgÀĪÁAiÀÄ ºÉZÀÄÑ ¥ÀæUÀwAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¹vÀÄ. F PÉÊUÁjPÉAiÀÄ ¥ÀæUÀwUÁV ¥ÀAZÀªÁ¶ðPÀ
AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è ¸ÀÆPÀÛ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉƼÀî¯Á¬ÄvÀÄ.
be T
pu
PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ GPÀÄÌ PÉÊUÁjPÉAiÀÄ ¸ÁܤÃPÀgÀtUÀ¼ÉAzÀgÉ : i) ªÀÄÆ® PÀZÁѪÀ¸ÀÄÛªÁzÀ PÀ©âtzÀ
K

C¢gÀÄ ¥ÀÆgÉÊPÉ. ii) ªÀÄÄRå ±ÀQÛ ¸ÀA¥À£ÀÆ䮪ÁzÀ PÉÆÃQAUï PÀ°èzÀÝ®Ä ºÁUÀÆ d®«zÀÄåvï ¥ÀÆgÉÊPÉ.
iii) gÉ樀 ¸ÁjUÉ ºÁUÀÆ §AzÀgÀÄ ¸Ë®¨sÀå. iv) ¤ÃgÀÄ ¥ÀÆgÉÊPÉ. v) PÀrªÉÄ PÀÆ°UÉ zÀÄrAiÀÄĪÀ
©

£ÀÄjvÀ PÁ«ÄðPÀgÀÄ ºÁUÀÆ vi) §AqÀªÁ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀܽÃAiÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸Ë®¨sÀå.

GvÁàzÀ£Á PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ : EAzÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ°è 14 ¸ÀªÀÄUÀæ PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ GPÀÄÌ ¸ÁܪÀgÀUÀ½ªÉ.
CªÀÅUÀ¼À°è 4 SÁ¸ÀV ªÀ®AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ G½zÀªÀÅ ¸ÀgÀPÁj ªÀ®AiÀÄPÉÌ ¸ÉÃjªÉ. CªÀÅ F PɼÀPÀAqÀAwªÉ:
SÁ¸ÀV ªÀ®AiÀÄ
1. mÁmÁ PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ GPÀÄÌ PÀA¥À¤ (TISCO), eÉAµÉqÀÄàgÀ (¸ÁQÑ), eÁRðAqï.
to

2. fAzÁ¯ï «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ GPÀÄÌ °. (JVSL) vÉÆÃgÀtUÀ¯ï, §¼Áîj f¯Éè, PÀ£ÁðlPÀ.

3. E¸Áàvï PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ GPÀÄÌ °. zÉÆðé, gÀvÀßVjd¯Éè, ªÀĺÁgÁµÀÖç.
t
No

4. zÀĨÁj GPÀÄÌ ¸ÁܪÀgÀ, (NINL) UÉÆÃ¥Á®ÄàgÀ, Mr±Á.

¸ÀgÀPÁj ªÀ®AiÀÄ
1. ¨sÁgÀwÃAiÀÄ PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ GPÀÄÌ PÀA¥À¤. (IISCO), §gïߥÀÄgÀ, ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À.
2. «±ÉéñÀégÀAiÀÄå PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ GPÀÄÌ PÀA¥À¤. (VISL), ¨sÀzÁæªÀw, PÀ£ÁðlPÀ.
3. »AzÀƸÁÛ£ï GPÀÄÌ °«Älqï, ©¯Á¬Ä, zÀÄUïðf¯Éè, bÀwÛøïUÀgï.

98
 4. »AzÀƸÁÛ£ï GPÀÄÌ °«ÄmÉqï, gÀÆgÉÌ®, ¸ÀÄAzÀgïUÀqÀ f¯Éè, Mr±Á.
5. »AzÀƸÁÛ£ï GPÀÄÌ °«ÄmÉqï, zÀÄUÁð¥ÀÄgÀ, ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À.
6. ¨ÉÆPÁgÉÆ GPÀÄÌ ¸ÁܪÀgÀ, ¨ÉÆPÁgÉÆ, eÁRðAqï.
7. ¸ÉîA GPÀÄÌ ¸ÁܪÀgÀ, ¸ÉîA, vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ.
8. «±ÁR¥ÀlÖtA GPÀÄÌ ¸ÁܪÀgÀ, «±ÁR¥ÀlÖt, DAzsÀæ¥ÀæzÉñÀ.
9. zÁ¬ÄvÀj GPÀÄÌ ¸ÁܪÀgÀ, ¥ÁgÁ¢Ã¥ÀzÀ ¸À«ÄÃ¥À, Mr±Á.
10. mÁmÁ GPÀÄÌ ¸ÁܪÀgÀ, PÀ½AUÀ £ÀUÀgÀ, Mr±Á.

d
EªÀÅUÀ¼À®èzÉ zÉñÀzÀ ««zsÀ ¨sÁUÀUÀ¼À°è 199PÀÆÌ ºÉZÀÄÑ «Ä¤ GPÀÄÌ PÁSÁð£ÉUÀ¼ÀÄ ¸ÁÜ¥À£ÉUÉÆArªÉ.
¥Àæ¥ÀAZÀzÀ°è GPÀÄÌ GvÁࢸÀĪÀ zÉñÀUÀ¼À°è ¨sÁgÀvÀªÀÅ 8£ÉAiÀÄ ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ.

is he
re S B ¨sÁgÀvÀ
PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ GPÀÄÌ ºÁUÀÆ

bl
C®Æå«Ä¤AiÀÄA PÉÊUÁjPÉ
be T
pu
K
t to©
No

¨sÀzÁæªÀw

99
 2. C®Æå«Ä¤AiÀÄA PÉÊUÁjPÉ : C®Æå«Ä¤AiÀÄA MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄR PÀ©âuÉÃvÀgÀ ¯ÉÆúÀ. EzÀÄ
§ºÀÄ¥ÀAiÉÆÃV. EzÀ£ÀÄß «ªÀiÁ£À, ¸ÀéAiÀÄAZÁ°vÀªÁºÀ£À, gÉʮĸÁjUÉ, ºÀqÀUÀÄ, §tÚ vÀAiÀiÁjPÉ,
UÀȺÀ§¼ÀPÉ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ, ««zsÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼À°è, «zÀÄåvï PÉç¯ï vÀAiÀiÁjPÉ ºÁUÀÆ EzÀgÀ
gÉÃPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÁåQAUï ªÀiÁqÀ®Ä, ªÉÆzÀ¯ÁzÀ GzÉÝñÀUÀ½UÉ G¥ÀAiÉÆÃV¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß GPÀÄÌ
ªÀÄvÀÄÛ vÁªÀÄæUÀ¼À §zÀ° ªÀ¸ÀÄÛªÁVAiÀÄÆ §¼ÀPÉ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛzÉ.
C®Æå«Ä¤AiÀÄA PÉÊUÁjPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÁܤÃPÀgÀtUÀ¼ÉAzÀgÉ: i) ªÀÄÆ® PÀZÁÑ ªÀ¸ÀÄÛªÁzÀ
¨ÁPÉìöÊmï£À ®¨sÀåvÉ. ii) d® «zÀÄåZÀÒQÛ ¥ÀÆgÉÊPÉ ªÀÄvÀÄÛ iii) §AqÀªÁ¼À ºÁUÀÆ «±Á®ªÁzÀ ªÀiÁgÀÄPÀm.ÖÉ
ºÀAaPÉ : ¨sÁgÀvÀzÀ°è PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ GPÀÄÌ PÉÊUÁjPÉAiÀÄ vÀgÀĪÁAiÀÄ C®Æå«Ä¤AiÀÄA PÉÊUÁjPÉAiÀÄÄ

d
JgÀqÀ£Éà ªÀÄÄRå ¯ÉÆúÁzsÁjvÀ G¢ÝªÉÄ. EzÀÄ ªÉÆzÀ°UÉ ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼ÀzÀ dAiÀÄPÁAiÀiï £ÀUÀgÀzÀ°è
1942gÀ°è DgÀA¨sÀUÉÆArvÀÄ. EAzÀÄ zÉñÀzÀ°è MlÄÖ 9 C®Æå«Ä¤AiÀÄA vÀAiÀiÁjPÁ PÉÃAzÀæUÀ½ªÉ.

he
CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ: ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼ÀzÀ dAiÀÄPÁAiÀiï£ÀUÀgÀ, PÉÃgÀ¼ÀzÀ C®Ä¥ÀÄgÀA, vÀ«Ä¼ÀÄ£Ár£À ªÉÄlÆÖgÀÄ,
PÀ£ÁðlPÀzÀ ¨É¼ÀUÁ«, Mr±ÁzÀ »gÁPÀÄqï ªÀÄvÀÄÛ zÁªÀÄ£ïeÉÆÃr, GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ gÉãÀÆPÀÆl,

is
bÀwÛøïUÀgï£À PÉÆgÀ§ ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÁgÁµÀÖçzÀ gÀvÀßVj.
re S
¥Àæ¥ÀAZÀzÀ°è C®Æå«Ä¤AiÀÄA GvÁࢸÀĪÀ zÉñÀÀUÀ¼À°è ¨sÁgÀvÀªÀÅ 11£ÉAiÀÄzÁVzÉ. vÀ£Àß C¥ÁgÀ
B
bl
¨ÉÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃV¸À®Ä ¨sÁgÀvÀªÀÅ C®Æå«Ä¤AiÀÄA£ÀÄß DªÀÄzÀÄ ªÀiÁrPÉƼÀÄîvÀÛzÉ.
be T
3. ºÀwÛ §mÉÖ PÉÊUÁjPÉ : ¨sÁgÀvÀzÀ dªÀ½ G¢ÝªÉÄUÀ¼À°è ºÀwÛ §mÉÖ PÉÊUÁjPÉAiÀÄÄ CvÀåAvÀ zÉÆqÀØzÀÄ
pu
ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀÄÄR ±ÁSÉ. C®èzÉà Cw ¥ÀæªÀÄÄR PÀȶ DzsÁjvÀ PÉÊUÁjPÉ. ¥ÁæaãÀ PÁ®¢AzÀ®Æ
K

¨sÁgÀwÃAiÀÄjUÉ ºÀwÛ §mÉÖ £ÉÃAiÀÄĪÀ PÀ¯É w½¢vÀÄÛ. DzÀgÉ CzÀÄ PÉʪÀÄUÀÎUÀ½AzÀ £ÉÃAiÀÄÝ ºÀwÛ§mÉÖUÉ
¹Ã«ÄvÀUÉÆArvÀÄÛ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è ªÉÆlÖªÉÆzÀ® DzsÀĤPÀ ºÀwÛ §mÉÖ PÉÊUÁjPÉAiÀÄÄ ªÀÄÄA§¬ÄAiÀÄ°è
©

¸Áܦ¸À®àlÖ ºÀwÛ VgÀtÂAiÉÆA¢UÉ 1854gÀ°è ¥ÁægÀA¨sÀUÉÆArvÀÄ. vÀgÀĪÁAiÀÄ C£ÉÃPÀ ºÀwÛVgÀtÂUÀ¼ÀÄ

¸ÁÜ¥À£ÉUÉÆAqÀÄ F PÉÊUÁjPÉAiÀÄÄ ºÉZÀÄÑ C©üªÀÈ¢ÞUÉÆArvÀÄ. EAzÀÄ ºÀwÛ §mÉÖAiÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è
aãÁzÀ vÀgÀĪÁAiÀÄ ¨sÁgÀvÀªÀÅ JgÀqÀ£Éà ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ. ºÀwÛ dªÀ½ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß gÀ¥sÀÄÛ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀgÀ°è
¢éwÃAiÀÄ ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ.
ºÀwÛ§mÉÖ PÉÊUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÁܤÃPÀgÀtUÀ¼ÉAzÀgÉ-ªÀÄÆ® PÀZÁѪÀ¸ÀÄÛªÁzÀ
PÀZÁѺÀwÛAiÀÄ ¸ÀgÀ§gÁdÄ, «±Á® ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ, «zÀÄåvï ¥ÀÆgÉÊPÉ, §AqÀªÁ¼À, £ÀÄjvÀ PÁ«ÄðPÀgÀ
to

¥ÀÆgÉÊPÉ ªÀÄvÀÄÛ vÉêÁA±À¨sÀjvÀ ªÁAiÀÄÄUÀÄt.

ºÀAaPÉ : ¨sÁgÀvÀzÀ ««zsÀ ¨sÁUÀUÀ¼À°ègÀĪÀ 76PÀÆÌ ºÉZÀÄÑ £ÀUÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀlÖtUÀ¼À°è ºÀwÛ §mÉÖ
t

PÉÊUÁjPÉAiÀÄÄ ºÀAaPÉAiÀiÁVzÉ. DzÀgÀÆ EzÀÄ ºÉZÁÑV ºÀwÛ ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ gÁdåUÀ¼À°è PÉÃA¢æÃPÀgÀtUÉÆArzÉ.

No

CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉÀ: ªÀĺÁgÁµÀÖç, UÀÄdgÁvï, vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ, PÀ£ÁðlPÀ, ªÀÄzsÀå¥ÀæzÉñÀ, gÁd¸ÁÛ£À, GvÀÛgÀ

¥ÀæzÉñÀ, ¥ÀAeÁ¨ï ªÀÄvÀÄÛ ºÀjAiÀiÁt. EªÀÅUÀ¼À°è ªÉÆzÀ¯ÉgÀqÀÄ gÁdåUÀ¼ÀÄ zÉñÀzÀ ºÀwÛ dªÀ½
ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è ªÀÄÄA¢ªÉ. ªÀÄÄA§¬Ä £ÀUÀgÀªÀÅ ¥Àæ¹zÀÞ ºÀwÛ dªÀ½ GvÁàzÀ£Á PÉÃAzÀæ.
EzÀ£ÀÄß “¨sÁgÀvÀzÀ PÁl£ÉÆ¥ÉÆ°Ã¸ï’ ªÀÄvÀÄÛ ‘¨sÁgÀvÀzÀ ªÀiÁAZɸÀÖgï’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ.
4. ¸ÀPÀÌgÉ PÉÊUÁjPÉ : EzÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ°è ºÀwÛ§mÉÖ PÉÊUÁjPÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀ JgÀqÀ£Éà ¥ÀæªÀÄÄR PÀȶ
DzsÁjvÀ PÉÊUÁjPÉ. ¥ÁæaãÀ PÁ®¢AzÀ®Æ ¸ÀPÀÌgÉ vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀ PÀ¯É ¨sÁgÀwÃAiÀÄjUÉ w½¢vÀÄÛ.
DzÀgÉ CAzÀÄ ¨É®è ªÀÄvÀÄÛ RAqÀ¸Áj ¸ÀPÀÌgÉ vÀAiÀiÁj¸À¯ÁUÀÄwvÀÄÛ. DzsÀĤPÀ ¸ÀPÀÌgÉ vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄÄ

100
20£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ DgÀA¨sÀzÀ°è ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¥ÁægÀA¨sÀUÉÆArvÀÄ. DzÀgÉ ¸ÁévÀAvÀæöåzÀ vÀgÀĪÁAiÀÄ ºÉZÀÄÑ
C©üªÀÈ¢ÞUÉÆArvÀÄ. F PÉÊUÁjPÉAiÀÄ ¸ÁܤÃPÀgÀt ¤zsÀðj¸ÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄSÁA±ÀUÀ¼ÉAzÀgÉ : ªÀÄÆ® PÀZÁÑ
ªÀ¸ÀÄÛªÁzÀ PÀ§Äâ ¸ÀgÀ§gÁdÄ, ¸ÀÄ®¨sÀ zÀgÀzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀ ¸ÁjUÉ ¸Ë®¨sÀå, ¸ÀgÀPÁgÀzÀ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ,
«zÀÄåvï ¥ÀÆgÉÊPÉ, §AqÀªÁ¼À ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸Ë®¨sÀåUÀ¼ÀÄ.
ºÀAaPÉ: ¸ÀPÀÌgÉ PÉÊUÁjPÉAiÀÄÄ ªÀÄÄRåªÁV PÀ§Ä⠨ɼÉAiÀĪÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è PÉÃA¢æÃPÀÈvÀªÁVzÉ.
CAvÀºÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ªÀĺÁgÁµÀÖç, GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉñÀ, PÀ£ÁðlPÀ, vÀ«Ä¼À£ÁqÀÄ, DAzsÀæ¥ÀæzÉñÀ, UÀÄdgÁvï,
¥ÀAeÁ¨ï, ºÀjAiÀiÁt, ©ºÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ Mr±Á gÁdåUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄRåªÁzÀªÀÅ. ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ°è ¸ÀPÀÌgÉ
GvÁࢸÀĪÀ zÉñÀUÀ¼À°è ¨Éæf¯ï £ÀAvÀgÀ ¨sÁgÀvÀªÀÅ JgÀqÀ£Éà ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ.

d
EzÀÄ ¤ªÀÄUÉ w½¢zÉAiÉÄ?
¸ÀPÀÌgÉ PÉÊUÁjPÉAiÀÄ G¥ÀªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ

he
* PÁPÀA© : PÀ©â£À ºÁ®£ÀÄß ¸ÀPÀÌgÉAiÀiÁV ¥ÀjªÀwð¸ÀĪÀ ¥ÀæQæAiÉĬÄAzÀ zÉÆgÉAiÀÄĪÀ ¥ÁPÀ. EzÀ£ÀÄß
ªÀÄzÀå vÀAiÀiÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ UÉƧâgÀUÀ½UÁV §¼À¸À¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ.

is
* PÀ©â£À ¹¥Éà : PÀ§â£ÀÄß CgÉzÀÄ CzÀjAzÀ gÀ¸ÀªÀ£ÀÄß vÉUÉzÀ ªÉÄÃ¯É G½zÀÄzÀÄ. EzÀ£ÀÄß PÁUÀzÀzÀ
re S vÀAiÀiÁjPÉUÉ ªÀÄvÀÄÛ EAzsÀ£ÀªÁV §¼À¸À¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ.
B
bl
5. PÁUÀzÀ PÉÊUÁjPÉ : PÁUÀzÀªÀÅ MAzÀÄ CUÀvÀåªÁzÀ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ ªÀ¸ÀÄÛ. EzÀ£ÀÄß C£ÉÃPÀ
be T
GzÉÝñÀUÀ½UÁV G¥ÀAiÉÆÃV¸À¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ. GzÁ: §gÀªÀtÂUÉ, ªÀÄÄzÀæt, ¥ÁåQAUï ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ.
pu
MAzÀÄ zÉñÀzÀ ²PÀët ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁPÀëgÀvÉAiÀÄ ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß D zÉñÀzÀ°è §¼À¸ÀĪÀ PÁUÀzÀzÀ ¥ÀæªÀiÁt¢AzÀ
K

w½AiÀħºÀÄzÀÄ.
¨sÁgÀvÀzÀ°è PÁUÀzÀ vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ PÀ¯ÉAiÀÄÄ 10£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ¯Éèà w½¢vÀÄÛ. DUÀ CzÉÆAzÀÄ
©

UÀÄr PÉÊUÁjPÉAiÀiÁVvÀÄÛ. zÉñÀzÀ°è ¥ÀæxÀªÀÄ DzsÀĤPÀ PÁUÀzÀ PÉÊUÁjPÉAiÀÄÄ ¥À²ÑªÀħAUÁ®zÀ

¸ÉgÁA¥ÀÄgÀªÉA§°è 1932gÀ°è ¸ÁÜ¥À£ÉUÉÆArvÀÄ. DzÀgÉ CzÀÄ ¨ÉÃUÀ ªÀÄÄaѺÉÆìÄvÀÄ. »ÃUÁV ªÁ¸ÀÛªÀ
AiÀıÀ¹é PÁUÀzÀ PÁSÁð£ÉÉAiÉÆAzÀÄ (1870) PÉÆ®ÌvÁPÉÌ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ ¨Á°AiÀÄ°è ¸ÁÜ¥À£ÉUÉÆArvÀÄ. DzÀgÉ
F PÉÊUÁjPÉAiÀÄÄ «±ÀéªÀĺÁ ¸ÀªÀÄgÀUÀ¼À CªÀ¢ü ºÁUÀÆ ¸ÁévÀAvÀæöå£ÀAvÀgÀ ºÉZÀÄÑ ¥ÀæZÀ°vÀUÉÆArvÀÄ.
PÁUÀzÀ PÉÊUÁjPÉAiÀÄÄ CgÀtå DzsÁjvÀ PÉÊUÁjPÉ. KPÉAzÀgÉ F GzÀåªÀÄPÉÌ ¨ÉÃPÁUÀĪÀ PÀZÁÑ
¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÉAzÀgÉ; ©¢gÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀzÀ wgÀļÀÄUÀ¼ÀAvÀºÀ ªÀÄÈzÀĪÀÄgÀUÀ¼À ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ, ¸À¨Á¬Ä
to

ªÀÄvÀÄÛ ¨Á¨sÀgï£ÀAvÀºÀ ºÀÄ®Äè. EwÛÃZÉUÉ CgÀtå¢AzÀ zÉÆgÉAiÀÄĪÀ PÀZÁѪÀ¸ÀÄÛUÀ¼À PÉÆgÀvɬÄAzÁV

¨sÀvÀÛ, UÉÆâü, ¨Á°ð ºÀÄ®Äè, PÀ©â£À ¹¥Éà, aA¢PÁUÀzÀ, aA¢§mÉÖ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß
t

G¥ÀAiÉÆÃV¸À¯ÁUÀÄwÛzÉ.
No

EªÀÅUÀ¼À®èzÉ C¥ÁgÀ ¤ÃgÀÄ, «±Á® ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ, PÁ«ÄðPÀgÀ ®¨sÀåvÉ, ¸ÁjUÉ ¸Ë®¨sÀå, «zÀÄåvï
ªÀÄvÀÄÛ PÉ®ªÀÅ gÁ¸ÁAiÀĤPÀUÀ¼À ¥ÀÆgÉÊPÉUÀ¼ÀÄ EvÀgÉ PÁUÀzÀ PÉÊUÁjPÉUÉ ¨ÉÃPÁzÀ ¸ÁܤÃPÀgÀt CA±ÀUÀ¼ÀÄ.
ºÀAaPÉ : ªÉÆzÀªÉÆzÀ®Ä ¨sÁgÀvÀzÀ PÁUÀzÀ PÉÊUÁjPÉAiÀÄÄ ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼ÀzÀ ºÀÆVè £À¢
§AiÀÄ°£À°è C©üªÀÈ¢ÞUÉÆArvÀÄÛ. EAzÀÄ CzÀÄ ºÉZÁÑV ªÀĺÁgÁµÀÖç, UÀÄdgÁvï, GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉñÀÀ,
vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ, DAzsÀæ¥ÀæzÉñÀ, ªÀÄzsÀå¥ÀæzÉñÀ ªÀÄvÀÄÛ Mr±Á gÁdåUÀ¼À°è ºÀAaPÉAiÀiÁVzÉ.
¨sÁgÀvÀzÀ°è PÁUÀzÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄÄ vÀ£Àß ¸ÀܽÃAiÀÄ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÆgÉʸÀ®Ä ¸ÁPÁUÀĪÀÅ¢®è.
»ÃUÁV PÁUÀzÀªÀ£ÀÄß DªÀÄzÀÄ ªÀiÁrPÉƼÀî¨ÉÃPÁVzÉ.
101
 eÁÕ£ÁzsÁjvÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ : EªÀÅ eÁÕ£À DzsÀjvÀ, GvÁàzÀ£É ºÁUÀÆ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ
GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ. CAzÀgÉ vÁAwæPÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊeÁÕ¤PÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß vÀéjvÀUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀPÉÌ £ÉgÀªÁUÀĪÀ
C¢üPÉÆÃvÁàzÀPÀ QæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß¼Àî «²µÀÖöå GzÀåªÀÄUÀ¼ÁVªÉ. EªÀÅUÀ½UÉ AiÀiÁªÀÅzÉà zÉÊ»PÀ §® ªÀÄvÀÄÛ
PÀZÁÑ ªÀ¸ÀÄÛUÀ½VAvÀ®Æ §Ä¢ÞªÀAwPÉ ¸ÁªÀÄxÀåð ¨ÉÃPÀÄ.
eÁÕ£ÁzsÁjvÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼À ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄÄ ¸ÁªÀiÁfPÀ-DyðPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ¥Àæ¨sÁªÀªÀżÀî
¸ÁzsÀ£ÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. ¨sÁgÀvÀªÀÅ ¸ÁPÀµÀÄÖ AiÀÄĪÀ d£À¸ÀASÉå ªÀÄvÀÄÛ ¨É¼ÉAiÀÄÄwÛgÀĪÀ ªÀiÁ»w vÀAvÀæeÁÕ£À
ºÉÆA¢zÉ ºÁUÀÆ vÁ£ÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR eÁÕ£ÁzsÁjvÀ PÉÊUÁjPÁ ¥ÀæzÉñÀªÁV ºÉÆgÀºÉƪÀÄä®Ä GvÀÛªÀÄ
¸ÁªÀÄxÀåð ºÉÆA¢zÉ. »ÃUÁV EAzÀÄ zÉñÀzÀ°è eÁÕ£ÁzsÁjvÀ PÉÊUÁjPÉAiÀÄÄ wêÀæUÀwAiÀÄ°è

d
C©üªÀÈ¢ÞUÉƼÀÄîwÛgÀĪÀ GzÀåªÀĪÁVzÉ.

he
ªÀiÁ»w vÀAvÀæeÁÕ£ÀªÀÅ eÁÕ£ÁzsÁjvÀ PÉÊUÁVPÉUÉ ªÀĺÀvÀéªÀżÀîzÀÄÝ. ¸Á¥sïÖªÉÃgï ªÀÄvÀÄÛ
ºÁqïðªÉÃgïUÀ¼ÀÄ EzÀgÀ ¥ÀæªÀÄÄR CAUÀ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ. ¸Á¥sïÖªÉÃgï GzÀåªÀÄzÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ gÁdå ªÀÄvÀÄÛ
PÉÃAzÀæ ¸ÀgÀPÁgÀ JgÀqÀjAzÀ®Æ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ«zÉ. F GzÀåªÀÄzÀ GvÉÛÃd£ÀPÁÌV zÉñÀzÀ ««zsÉqÉ

is
re S
ºÀ®ªÀÅ ¸Á¥sïÖªÉÃgï vÀAvÀæeÁÕ£À ¥ÁPïð (STP)UÀ¼À£ÀÄß ¸Áܦ¸À¯ÁVzÉ (1995). DzÀgÀÆ CzÀÄ ºÉZÀÄÑ
B
bl
zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ gÁdåUÀ¼À°è C©üªÀÈ¢ÞUÉÆArzÉ. GzÁ: PÀ£ÁðlPÀ, ªÀĺÁgÁµÀÖç, vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
vÉ®AUÁt. PÀ£ÁðlPÀ gÁdåªÀÅ ¸Á¥sïÖªÉÃgï PÉÊUÁjPÉAiÀÄ°è CvÀÄåvÀÛªÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ UÀ½¹zÉ. zÉñÀzÀ°è
be T
pu
ºÀ®ªÀÅ ªÀiÁ»w vÀAvÀæeÁÕ£À ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ¸ÁÜ¥À£ÉUÉÆArªÉ. CªÀÅ ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ, ªÀÄÄA§¬Ä, ¥ÀÄuÉ,
K

ZÉ£ÉßöÊ, ºÉÊzÀgÁ¨Ázï, PÉÆ®ÌvÀ, zɺÀ° ªÀÄvÀÄÛ £ÉÆìÄqÁUÀ¼À°è PÉÃA¢æÃPÀÈvÀUÉÆArªÉ.

¨sÁgÀvÀzÀ°è ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ ¸Á¥sïÖªÉÃgï PÉÊUÁjPÉAiÀÄ°è CvÀåAvÀ ªÀĺÀvÀéªÀżÀîzÀÄÝ. CzÀ£ÀÄß ¨sÁgÀvÀzÀ
©

‘¹°PÁ£ï ªÁå°’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ. ªÉÄʸÀÆgÀÄ, ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ, ºÀħâ½î, GqÀĦUÀ¼ÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ

EvÀgÉ ¸Á¥sïÖªÉÃgï GzÀåªÀÄ PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ. eÉÆvÉ eÉÆvÉUÉ zÉñÀzÀ°è ºÁqïðªÉÃgï PÉÊUÁjPÉAiÀÄÆ
C©üªÀÈ¢ÞUÉÆArzÉ.
¨sÁgÀvÀ¢AzÀ gÀ¥sÁÛUÀĪÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À°è ¸Á¥sïÖªÉÃgï ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀÄzÀÄ. EzÀjAzÀ zÉñÀPÉÌ
¸ÁPÀµÀÄÖ «zÉòà «¤ªÀÄAiÀĪÀÅ UÀ½PÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
to

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ GvÀÛgÀUÀ½AzÀ ¨sÀwð ªÀiÁrj.
t
No

1. fAzÁ¯ï «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ GPÀÄÌ PÁSÁð£ÉAiÀÄÄ ________ gÁdåzÀ°èzÉ.

2. ¨ÁPÉìöÊmï C¢gÀÄ ________ PÉÊUÁjPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR PÀZÁÑ ªÀ¸ÀÄÛ.
3. ¨sÁgÀvÀzÀ CgÀtå DzsÁjvÀ PÉÊUÁjPÉ ________ DVzÉ.
4. ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæxÀªÀÄ DzsÀĤPÀ PÁUÀzÀ PÉÊUÁjPÉAiÀÄÄ 1932gÀ°è ________ JA§°è
¸ÁÜ¥À£ÉUÉÆArvÀÄ.

102
II. UÀÄA¥ÀÄUÀ¼À°è ZÀað¹ ªÀÄvÀÄÛ F PɼÀPÀAqÀªÀÅUÀ½UÉ GvÀÛj¹.
1. PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÉAzÀgÉãÀÄ? CªÀÅUÀ¼À ¸ÁܤÃPÀgÀt CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
2. ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR PÉÊUÁjPÁ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À ¥ÀnÖ ªÀiÁr.
3. ¨sÁgÀvÀzÀ°è C®Æå«Ä¤AiÀÄA PÉÊUÁjPÉ PÀÄjvÀÄ «ªÀj¹.
4. ¨sÁgÀvÀzÀ°è ºÀwÛ §mÉÖ PÉÊUÁjPÉAiÀÄ ºÀAaPÉ PÀÄjvÀÄ «ªÀj¹.
5. ¨sÁgÀvÀzÀ°è eÁÕ£ÁzsÁjvÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼À ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ PÀÄjvÀÄ §gɬÄj.
III. F PɼÀPÀAqÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¸Àj ºÉÆA¢¹.

d
J ©

he
1) ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ J) «±ÉéñÀégÀAiÀÄå PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ GPÀÄÌ °«ÄmÉqï.
2) ªÀÄÄA§¬Ä ©) ¨sÁgÀvÀzÀ PÁmÉÆ£ÉÆ ¥ÉÆ°¸ï.

is

re S
3) ¨sÀzÁæªÀw
B ¹) C®Æå«Ä¤AiÀÄA PÉÊUÁjPÉ.

bl
4) gÉãÀÆPÀÆl r) ¨sÁgÀvÀzÀ ¹°PÁ£ï ªÁå°.
be T
IV. ZÀlĪÀnPÉ :
pu
K

1. ¨sÁgÀvÀzÀ gÉÃSÁ £ÀPÉëAiÀÄ£ÀÄß §gÉzÀÄ CzÀgÀ°è PÀ©ât ªÀÄvÀÄÛ GPÀÄÌ GvÁàzÀ£Á PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß
UÀÄgÀÄw¹ ªÀÄvÀÄÛ ºÉ¸Àj¹.
©

V. AiÉÆÃd£Á PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ :
1. ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÉÆAzÀÄ PÁSÁð£ÉUÉ ¨sÉÃn ¤Ãr ªÀÄvÀÄÛ ªÀgÀ¢ ¹zÀÞ¥Àr¹.
2. PÀ£ÁðlPÀzÀ°è PÀAqÀħgÀĪÀ ««zsÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼À ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß ¹zÀÞ¥Àr¹ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅ
vÀAiÀiÁj¸ÀĪÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß ZÁmïð£À°è UÀÄgÀÄw¹.
to

****
t
No

103
 CzsÁåAiÀÄ-11
¨sÁgÀvÀzÀ £ÉʸÀVðPÀ «¥ÀvÀÄÛUÀ¼ÀÄ
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀPÀAqÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.
• £ÉʸÀVðPÀ «¥ÀvÀÄÛUÀ¼À CxÀð.
• ¨sÁgÀvÀzÀ°è DªÀvÀðªÀiÁgÀÄvÀ, ¥ÀæªÁºÀ, ¨sÀÆPÀĹvÀ, PÀqÀ®PÉÆgÉvÀ, ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆPÀA¥ÀUÀ¼ÀÄ -
EªÀÅUÀ½UÉ PÁgÀt, ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÀAaPÉ.

d
CxÀð : £ÉʸÀVðPÀ C£ÁºÀÄvÀUÀ½AzÁUÀĪÀ ªÁå¥ÀPÀ «£Á±ÀzÀ ¥sÀ®ªÉà £ÉʸÀVðPÀ «¥ÀvÀÄÛUÀ¼ÀÄ.
«¥ÀvÀÄÛUÀ¼À°è £ÉʸÀVðPÀ CxÀªÁ ªÀiÁ£ÀªÀ ¤«ÄðvÀªÉAzÀÄ JgÀqÀÄ «zsÀ. ¨sÀÆPÀA¥À, eÁé¯ÁªÀÄÄT,

he
¸ÀÄ£Á«Ä, ¨sÀÆPÀĹvÀ ªÀÄvÀÄÛ »ªÀÄ¥ÁvÀUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆDAvÀjPÀ QæAiÉÄUÀ½AzÀ ¸ÀA¨sÀ«¸ÀĪÀ £ÉʸÀVðPÀ
«¥ÀvÀÄÛUÀ¼ÀÄ. ºÁUÉAiÉÄà DªÀvÀðªÀiÁgÀÄvÀ (¸ÉÊPÉÆèãï), §gÀUÁ®, ¥ÀæªÁºÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁAPÁæ«ÄPÀ ¦qÀÄUÀÄUÀ¼ÀÄ

is
ªÁAiÀÄÄUÉÆüÀPÉÌ ¸ÀA§¢ü¹zÀ £ÉʸÀVðPÀ «¥ÀvÀÄÛUÀ¼ÁVªÉ. £ÉʸÀVðPÀ «¥ÀvÀÄÛUÀ¼À°è §ºÀ¼ÀµÀÄÖ C¥ÀgÀÆ¥ÀPÉÌ
re S
ºÁUÀÆ C¤jÃQëvÀªÁV ¸ÀA¨sÀ«¸ÀĪÀªÀÅ. F §UÉÎ GvÀÛªÀÄ w¼ÀĪÀ½PÉ ºÉÆA¢zÀÝgÉ ¸ÀA¨sÀ«¸À§ºÀÄzÁzÀ
B
bl
ºÁ¤AiÀÄ£ÀÄß «ÄvÀUÉƽ¸À§ºÀÄzÀÄ.
be T
¨sÁgÀvÀ «±Á®ªÁzÀ zÉñÀªÁVzÀÄÝ ºÀ®ªÀÅ £ÉʸÀVðPÀ «¥ÀvÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj¸ÀÄvÀÛzÉ. GzÁ:
pu
DªÀvÀðªÀiÁgÀÄvÀ, ¥ÀæªÁºÀ, ¨sÀÆPÀĹvÀ, PÀqÀ®PÉÆgÉvÀ, ¨sÀÆAPÀ¥ÀUÀ¼ÀÄ EvÁå¢.
K

DªÀvÀð ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ
©

PÀrªÉÄ MvÀÛqÀªÀżÀî PÉÃAzÀæzÀ PÀqÉUÉ ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ ZÀPÁæPÁgÀzÀ°è ZÀ°¸ÀĪÀÅzÉà DªÀvÀðªÀiÁgÀÄvÀ.F

£ÉʸÀVðPÀ «¥ÀvÀÄÛ ªÁAiÀÄÄUÉÆüÀPÉÌ ¸ÀA¨sÀA¢ü¹zÉ. DªÀvÀðªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼À°è GµÀÚªÀ®AiÀÄzÀ ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀªÀIJÃvÉÆõÀÚªÀ®AiÀÄzÀ DªÀvÀðªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÉAzÀÄ JgÀqÀÄ «zsÀ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è ºÉZÁÑV GµÀÚªÀ®AiÀÄzÀ
DªÀvÀðªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¨sÀ«¸ÀĪÀªÀÅ.
PÁgÀtUÀ¼ÀÄ : GµÀÚªÀ®AiÀÄzÀ DªÀvÀðªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼À GUÀªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ PÁgÀtªÁzÀ
¥Àj¹ÜwUÀ¼ÉAzÀgÉ; 1) C¢üPÀ GµÁÚA±À, 2) ¥Àæ±ÁAvÀ ªÁAiÀÄÄ ªÀÄvÀÄÛ 3) ºÉZÀÄÑ vÉêÁA±À ¨sÀjvÀ
to

ªÁAiÀÄÄ. F ¥Àj¹ÜwUÀ¼ÀÄ PÀrªÉÄ MvÀÛqÀzÀ PÉÆñÀªÀ£ÀÄß ¤«Äð¸ÀÄvÀÛªÉ. PÀrªÉÄ MvÀÛqÀPÉÆñÀzÀ ¸ÀÄvÀÛ®Æ

¸Á¥ÉÃPÀëªÁzÀ C¢üPÀ MvÀÛqÀ«gÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÁV ¸ÀÄvÀÛ°£À C¢üPÀ MvÀÛqÀ ¥ÀæzÉñÀ¢AzÀ PÀrªÉÄ MvÀÛqÀzÀ
PÉÃAzÀæzÀ PÀqÉUÉ ZÀPÁæPÁgÀzÀ°è ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ ©Ã¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ DªÀvÀðªÀiÁgÀÄvÀ CxÀªÁ ¸ÉÊPÉÆèãïUÀ¼ÀÄ
t
No

¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄvÀÛªÉ. EAvÀºÀ ¥Àj¹ÜwUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV GµÀÚªÀ®AiÀÄzÀ ¸ÀªÀÄÄzÀæ ¨sÁUÀUÀ¼À°è PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ.

¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ : GµÀÚªÀ®AiÀÄzÀ DªÀvÀðªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ §ºÀ¼À «£Á±ÀPÁjAiÀiÁzÀªÀÅ. CªÀÅ ¸ÁªÀÅ
ªÀÄvÀÄÛ D¹ÛUÀ½UÉ ºÁ¤AiÀÄ£ÀÄßAlĪÀiÁqÀÄvÀÛªÉ, PÀlÖqÀUÀ½UÉ zsÀPÉÌ, ¸ÁjUÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀPÀð ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼À£ÀÄß
C¸ÀÛªÀå¸ÀÛUÉƽ¸ÀÄvÀÛªÉ. «zÀÄåvï ¸ÀgÀ§gÁfUÉ CqÀZÀuÉ, ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ, ¸Áé¨sÁ«PÀ ¸À¸ÀåªÀUÀð, ¥Áæt ¸ÀAPÀÄ®
ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅUÀ½UÀÆ ºÁ¤AiÀÄ£ÀÄßAlĪÀiÁqÀĪÀªÀÅ.
ºÀAaPÉ : ¨sÁgÀvÀzÀ°è GµÀÚªÀ®AiÀÄzÀ DªÀvÀðªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ §ºÀĪÁV §AUÁ¼ÀPÉÆ°èAiÀÄ°è
¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄvÀÛªÉ. »ÃUÁV zÉñÀzÀ ¥ÀƪÀðPÀgÁªÀ½AiÀÄÄ DªÀvÀðªÀiÁgÀÄvÀ ¦ÃrvÀ ¥ÀæzÉñÀªÁV
104
¥Àjt«Ä¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀgÀ°è vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ, DAzsÀæ¥ÀæzÉñÀ, Mr±Á ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À gÁdåUÀ¼À
wÃgÀUÀ¼ÀÄ ¸ÉÃjªÉ. C¥ÀgÀÆ¥ÀªÁV PÉ®ªÉà DªÀvÀðªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ CgÀ©â¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ°è ¸ÀA¨sÀ«¸ÀĪÀªÀÅ.
¨sÁgÀvÀzÀ°è GµÀÚªÀ®AiÀÄzÀ DªÀvÀðªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ ºÉZÁÑV F±Á£Àå ªÀiÁ£ÀÆì£ï ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼À
PÁ®zÀ°è ¸ÀA¨sÀ«¸ÀĪÀªÀÅ. CzÀgÀ®Æè CPÉÆÖçgï ªÀÄvÀÄÛ £ÀªÉA§gï wAUÀ¼À°è CªÀÅUÀ¼À wêÀævÉ ºÉZÀÄÑ.
C¥ÀgÀÆ¥ÀPÉÆ̪ÉÄä ªÉÄà ªÀÄvÀÄÛ dÆ£ï wAUÀ¼À°è ¸ÀA¨sÀ«¸ÀĪÀªÀÅ.
ªÀÄÄ£ÉßZÀÑjPÁ PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ : DªÀvÀðªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ £ÉʸÀVðPÀ «¥ÀvÀÄÛUÀ¼ÁVzÀÄÝ, CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß £ÁªÀÅ
vÀqÉUÀlÖ¯ÁUÀĪÀÅ¢®è. DzÀgÉ d£ÀgÀÄ ªÀÄÄ£ÉßZÀÑjPÉAiÀÄ PÀqÉUÉ ®PÀëöåPÉÆqÀ§ºÀÄzÀÄ. CªÀgÀÄ DPÁ±ÀªÁtÂ,
zÀÆgÀzÀ±Àð£À ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÉ ¸ÀA¥ÀPÀðªÀiÁzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ ©vÀÛj¸ÀĪÀ JZÀÑjPÉUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¸À¨ÉÃPÀÄ.

d
DªÀvÀðªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è d£ÀjUÉ vÁvÁÌ°PÀ D±ÀæAiÀÄ PÀ°à¸À¨ÉÃPÀÄ.

he
DªÀvÀðªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼À ºÉÆqÉvÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀqÀ®PÉÆgÀvÉUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸ÀĪÀAvÀºÀ ªÀiÁAUÉÆæêï PÁqÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ D¼ÀPÉÌ ¨ÉÃgÀÄ ©qÀĪÀ EvÀgÉ ªÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÀÄÄzÀæ wÃgÀzÀ°è ¨É¼É¸À¨ÉÃPÀÄ.

is
¥ÀæªÁºÀUÀ¼ÀÄre S
PÉ®ªÉǪÉÄä £À¢UÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä zÀAqÉUÀ¼ÁZÉUÀÆ GQÌ ºÀjzÁUÀ ¥ÀPÀÌzÀ ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ d¯ÁªÀÈvÀUÉƼÀÄîvÀÛªÉ.
B
bl
EzÀ£ÀÄß ‘£À¢ ¥ÀæªÁºÀ’ J£ÀÄߪÀgÀÄ. EzÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ°è DVAzÁUÉÎ ¸ÀA¨sÀ«¸ÀĪÀ £ÉʸÀVðPÀ «¥ÀvÀÄÛ. ¥Àæw
be T
ªÀµÀðªÀÇ zÉñÀzÀ MAzÀ¯Áè MAzÀÄ ¨sÁUÀzÀ°è EAvÀºÀ ¥ÀæªÁºÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¨sÀ«¸ÀĪÀªÀÅ.
pu
K

PÁgÀtUÀ¼ÀÄ : ¥ÀæªÁºÀUÀ¼ÀÄ £ÉʸÀVðPÀ ¥Àj¹ÜwUÀ½AzÀ ªÀiÁvÀæªÀ®è ªÀiÁ£ÀªÀ PÀÈvÀåUÀ½AzÀ®Æ

¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄvÀÛªÉ. £ÉʸÀVðPÀ ¥Àj¹ÜwUÀ¼À°è CvÀå¢üPÀ ªÀļÉ, »ªÀÄPÀgÀUÀÄ«PÉ, DªÀvÀðªÀiÁgÀÄvÀ, ªÉÄÃWÀ¸ÉÆáÃl,
©

£À¢¸ÀgÁUÀªÁV ºÀjAiÀįÁgÀzÀµÀÄÖ CqÀZÀuÉ, £À¢ ¥ÁvÀæzÀ°è ºÀƼÀÄvÀÄA§Ä«PÉ EvÁå¢UÀ¼ÀÄ ¸ÉÃgÀÄvÀÛªÉ.

ªÀiÁ£ÀªÀ PÀÈvÀåUÀ¼À°è CgÀtå£Á±À, CªÉÊeÁÕ¤PÀ ¤ÃgÁªÀj ªÀåªÀ¸ÉÜ ªÀÄvÀÄÛ PÀȶ ¥ÀzÀÞw, MqÀÄØ ªÀÄvÀÄÛ
CuÉPÀlÄÖUÀ¼ÀÄ MqÉzÀÄ ºÉÆÃUÀĪÀÅzÀjAzÀ ªÀÄvÀÄÛ ²ÃWÀæUÀwAiÀÄ £ÀUÀjÃPÀgÀt ªÀÄÄRåªÁzÀªÀÅ.
¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ : ¥ÀæªÁºÀUÀ½AzÁUÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÉAzÀgÉ; fêÀºÁ¤, D¹ÛÛUÉ zsÀPÉÌ,
¨É¼É ªÀÄvÀÄÛ ¸À¸ÀåªÀUÀðUÀ½UÉ ºÁ¤, ¸ÁjUÉ ¸ÀA¥ÀPÀðUÀ¼À CªÀåªÀ¸ÉÜ, ªÀÄtÂÚ£À ¸ÀªÉvÀ, ªÀÄÆ® ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À
ªÀåvÀåAiÀÄ EvÁå¢.
to

¥ÀæªÁºÀ ¦ÃrvÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ

1) UÀAUÀ ªÀÄvÀÄÛ §æºÀä¥ÀÄvÀæ £À¢ §AiÀÄ®ÄUÀ¼ÀÄ. CªÀÅ ¥ÀAeÁ¨ï, ºÀjAiÀiÁt, GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉñÀ,
t
No

©ºÁgÀ, ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À ªÀÄvÀÄÛ C¸ÁìA gÁdåUÀ¼À ¨sÁUÀUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆArªÉ. 2) ¸ÀmÉèÃeï, ©AiÀiÁ¸ï,

gÁ« ªÀÄvÀÄÛ aãÁ¨ï §AiÀÄ®ÄUÀ¼ÀÄ. CªÀÅ dªÀÄÄä- PÁ²äÃgÀ ªÀÄvÀÄÛ »ªÀiÁZÀ® ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À PÉ®ªÀÅ
¨sÁUÀUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆArªÉ. 3) ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ ¥Àæ¸ÀܨsÀÆ«Ä, £À¢ªÀÄÄRd ¨sÀÆ«ÄUÀ¼ÀÄ. GzÁ: ªÀĺÁ£À¢,
UÉÆÃzÁªÀj, PÀȵÀÚ ªÀÄvÀÄÛ PÁªÉÃj £À¢ ªÀÄÄRd ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ. CªÀÅ Mr±Á, ªÀÄzsÀå¥ÀæzÉñÀ, bÀwÛ¸ïUÀgï,
vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DAzsÀæ¥ÀæzÉñÀ ¨sÁUÀUÀ¼À°èªÉ. F ¨sÁUÀUÀ¼À°è ¥ÀæªÁºÀUÀ¼ÀÄ C¥ÀgÀÆ¥À. E°è MªÉÄä¯É
CvÀå¢üPÀ ªÀÄ¼É ©zÁÝUÀ ¥ÀæªÁºÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄvÀÛªÉ. 4) £ÀªÀÄðzÁ ªÀÄvÀÄÛ vÀ¥Àw £À¢UÀ¼À vÀUÀÄÎ
¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ. GzÁ: UÀÄdgÁvï.

105
¥ÀæªÁºÀ ¤AiÀÄAvÀæt PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ
i) d¯Á£ÀAiÀÄ£À ¥ÀæzÉñÀzÀ°è CgÀtå ¨É¼É¸ÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÃUÀªÁzÀ ¤Ãj£À ºÀjªÀÅ ¤AiÀÄAvÀæt.
ii) CuÉPÀlÄÖUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¹ d¯Á±ÀAiÀÄUÀ¼À°è ¤ÃgÀÄ ¸ÀAUÀ滹 £À¢ ¤Ãj£À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß
PÀrªÉĪÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ. ¸ÀAUÀ滹zÀ ¤ÃgÀ£ÀÄß ¤ÃgÁªÀj ªÉÆzÀ¯ÁzÀ GzÉÝñÀUÀ½UÁV §¼ÀPÉ.
iii) d£ÀªÀ¸ÀwUÀ¼À ¥ÀæzÉñÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀȶ ¨sÀÆ«ÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæªÁºÀ¢AzÀ gÀQë¸À®Ä MqÀÄØUÀ¼À ¤ªÀiÁðt.
iv) ¥ÀæªÁºÀUÀ¼À §UÉÎ ªÀÄÄ£ÀÆìZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀPÁ°PÀ ªÀÄÄ£ÉßZÀÑjPÉ ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ. EzÀÄ d£À,
eÁ£ÀĪÁgÀÄUÀ¼À ¸ÁªÀÅ- £ÉÆêÀÅ ªÀÄvÀÄÛ D¹ÛUÀ½UÁUÀĪÀ £ÀµÀÖªÀ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄ®Ä CUÀvÀåªÁzÀ

d
¸ÀPÁ°PÀ PÀæªÀÄ.

he
¨sÀÆPÀĹvÀUÀ¼ÀÄ
¨ÉlÖ CxÀªÁ ¥ÀªÀðvÀUÀ¼À PÀrzÁzÀ E½eÁj£À°è PɼÀUÉ ZÀ°¸ÀĪÀ ¨sÀÆgÁ²UÀ½UÉ “¨sÀÆPÀĹvÀ”
J£ÀÄߪÀgÀÄ. EzÀÄ ¨sÀÆ UÀÄgÀÄvÁé±ÀQÛ¬ÄAzÀ ªÀÄtÄÚ, PÀ®Äè ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀUÁß«±ÉõÀUÀ¼ÀÄ PɼÀUÉ ©Ã¼ÀĪÀ

is
re S
CxÀªÁ dgÀÄUÀĪÀ QæAiÉÄAiÀÄ£ÉÆß¼ÀUÉÆArzÉ.
B
bl
PÁgÀtUÀ¼ÀÄ : £ÉʸÀVðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ±ÀQÛUÀ¼ÉgÀqÀÆ ¨sÀÆPÀĹvÀPÉÌ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛªÉ.
be T
£ÉʸÀVðPÀ PÁgÀtUÀ¼ÀÄ : PÀqÀ® PÀrzÁzÀ §AqÉAiÀÄ vÀ¼ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀªÀÄÄzÀæ C¯ÉUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÉ¸ÀĪÀAvÀºÀ
pu
E½eÁj£À Cr¨sÁUÀzÀ ¸ÀªÉvÀ, CvÀå¢üPÀ ªÀÄ¼É ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆPÀA¥ÀUÀ¼ÀÄ.
K

ªÀiÁ£ÀªÀ PÀÈvÀåUÀ¼ÀÄ : CgÀtå£Á±À, gÉÊ®Ä, gÀ¸ÉÛUÀ¼ÀÄ, CuÉPÀlÄÖ, d¯Á±ÀAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ d®«zÀÄåvï

AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ¤ªÀiÁðt, wêÀæUÀwAiÀÄ UÀtÂUÁjPÉ, PÀ®ÄèUÀtÂUÁjPÉ EvÁå¢.
©

¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ : ¨sÀÆPÀĹvÀUÀ¼ÀÆ ¸ÀºÀ £ÉʸÀVðPÀ «£Á±ÀPÁj «¥ÀvÀÄÛUÀ¼ÁVªÉ. EªÀÅUÀ½AzÁUÀĪÀ

ªÀÄÄRå ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÉAzÀgÉ; gÉʮĪÀiÁUÀð, gÀ¸ÉÛUÀ½UÉ CqÀZÀuÉ, d£ÀªÀ¸Àw ªÀÄvÀÄÛ ¸À¸ÀåªÀUÀðUÀ¼ÀÄ
¨sÀÆUÀvÀªÁUÀĪÀÅzÀÄ. ¸ÁªÀÅ-£ÉÆêÀÅ ªÀÄvÀÄÛ D¹ÛUÀ½UÉ ºÁ¤. EªÀÅUÀ¼À°è DUÁUÉÎ gÀ¸ÉÛUÀ½UÉ CqÀZÀuÉ
¸ÀªÉð¸ÁªÀiÁ£Àå.
ºÀAaPÉ : ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¨sÀÆPÀĹvÀUÀ¼ÀÄ ¨ÉlÖ-¥ÀªÀðvÀUÀ¼ÀÄ ºÉZÁÑVgÀĪÀ gÁdåUÀ¼À°è ¸ÀA¨sÀ«¸ÀĪÀªÀÅ.
to

GzÁ: dªÀÄÄä-PÁ²äÃgÀ, »ªÀiÁZÀ® ¥ÀæzÉñÀ ºÁUÀÆ F±Á£Àå gÁdåUÀ¼ÀÄ.

¤AiÀÄAvÀæt PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ : E½eÁgÀ£ÀÄß vÀVθÀĪÀÅzÀÄ. ºÉzÁÝjUÀ¼À §¢ ªÀÄwÛvÀgÀ E½eÁgÀÄUÀ¼À°è
§AqÉUÀ¼ÀÄ ©Ã¼ÀzÀAvÉ vÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ. PÀrzÁzÀ E½eÁgÀļÀî ¨sÁUÀ ªÀÄvÀÄÛ d£ÀªÀ¸ÀwUÀ¼À ¨sÁUÀUÀ¼À°è
t
No

UÀtÂUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ PÀ®ÄèUÀt ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À ¤AiÀÄAvÀæt, CgÀtÂåÃPÀgÀt ªÉÆzÀ¯ÁzÀ PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆPÀĹvÀUÀ¼À

¤AiÀÄAvÀætPÉÌ CªÀ±Àå.
¸ÀªÀÄÄzÀæ wÃgÀzÀ ¸ÀªÉvÀ
¸ÀªÀÄÄzÀæ C¯ÉUÀ¼ÀÄ wÃgÀPÉÌ gÀ¨sÀ¸ÀªÁV C¥ÀླྀÀÄvÀÛªÉ. ¤gÀAvÀgÀªÁzÀ F PÁAiÀÄð¢AzÀ ¸ÀªÀÄÄzÀæ
wÃgÀUÀ¼ÀÄ PÀæªÉÄÃt ¸ÀªÉvÀPÉÆ̼ÀUÁUÀÄvÀÛªÉ. »ÃUÁV ¸ÀªÀÄÄzÀæ C¯ÉUÀ¼À C«gÀvÀ ¸ÀAWÀµÀðuÁ ¥ÀæQæAiÉĬÄAzÀ
wÃgÀªÀÅ ¸ÀªÉAiÀÄĪÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À MAiÀÄÄå«PÉUÉ ‘¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ PÉÆgÉvÀ’ J£ÀÄߪÀgÀÄ.

106
 PÁgÀt ªÀÄvÀÄÛ ºÀAaPÉ : ¸ÀªÀÄÄzÀæ wÃgÀzÀ ¸ÀªÉvÀPÉÌ ¸ÀªÀÄÄzÀæ C¯É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄÄzÀæ ¥ÀæªÁºÀUÀ¼ÀÄ
ªÀÄÄRåPÁgÀtUÀ¼ÀÄ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è wÃgÀzÀ ¸ÀªÉvÀPÉÌ F PɼÀPÀAqÀ ªÀÄÆgÀÄ PÁgÀtUÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀªÀÅ.
i) £ÉÊIÄvÀå ªÀiÁ£ÀÆì£ï ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ : EªÀÅ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥À²ÑªÀÄ PÀgÁªÀ½AiÀÄÄ wêÀæUÀwAiÀÄ°è
¸ÀªÉ¸ÀĪÀÅzÀPÉÌ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛªÉ. F ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è UÀÄdgÁvï, ªÀĺÁgÁµÀÖç, UÉÆêÀ, PÀ£ÁðlPÀ, PÉÃgÀ¼À
ªÀÄvÀÄÛ vÀ«Ä¼ÀÄ£Ár£À wÃgÀUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ ¸ÀªÉvÀPÉÆ̼ÀUÁUÀÄvÀÛªÉ.
ii) GµÀÚªÀ®AiÀÄzÀ DªÀvÀðªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼ÀÄ : F±Á£Àå ªÀiÁ£ÀÆì£ï ªÀiÁgÀÄvÀUÀ¼À PÁ®zÀ°è
§AUÁ¼ÀPÉÆ°èAiÀÄ°è ¸ÀA¨sÀ«¸ÀĪÀªÀÅ. EªÀÅ ºÉZÀÄÑ «£Á±ÀPÁj. ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀƪÀð PÀgÁªÀ½AiÀÄ wêÀæ
¸ÀªÉvÀPÉÌ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛªÉ. vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ, DAzsÀæ¥ÀæzÉñÀ ªÀÄvÀÄÛ Mr±Á wÃgÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÉvÀPÉÆ̼ÀUÁUÀĪÀªÀÅ.
iii) ¸ÀÄ£Á«Ä : ¸ÀªÀÄÄzÀæ vÀ¼ÀzÀ°è ¸ÀA¨sÀ«¸ÀĪÀ ¨sÀÆPÀA¥À£À¢AzÁUÀĪÀ zÉÊvÁåPÁgÀzÀ C¯ÉUÀ½UÉ

d
¸ÀÄ£Á«Ä J£ÀÄߪÀgÀÄ. EªÀÅ ¨sÁgÀvÀzÀ wÃgÀUÀ¼À ¸ÀªÉvÀPÉÌ PÁgÀtªÁUÀĪÀªÀÅ. CzÀgÀ®Æè «±ÉõÀªÁV

he
¥ÀƪÀðPÀgÁªÀ½ ªÀÄvÀÄÛ CAqÀªÀiÁ£À-¤PÉÆèÁgï¢éÃ¥ÀUÀ¼À PÀgÁªÀ½UÀ¼À PÉÆgÉvÀzÀ°è ºÉZÀÄÑ ¥ÀjuÁªÀÄ
©ÃgÀĪÀªÀÅ.
ªÀiÁ£ÀªÀ£À PÉ®ªÀÅ PÀÈvÀåUÀ¼ÀÆ ¸ÀºÀ ¸ÀªÀÄÄzÀæ wÃgÀUÀ¼À PÉÆgÉvÀPÉÌ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛªÉ. GzÁ: «Äw«ÄÃjzÀ

is
ªÀÄgÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀ®Äè UÀtÂUÁjPÉ, C¯ÉvÀqÉUÀ¼À ¤ªÀiÁðt ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ.
re S
¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ : ¸ÀªÀÄÄzÀæ PÉÆgÉvÀªÀÅ
B
¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°

bl
MAzÀÄ £ÉʸÀVðPÀ «¥ÀvÀÄÛ. EzÀgÀ ªÀÄÄRå
¸ÀªÀÄÄzÀæ vÀqÉUÀlÄÖ : zÉÆqÀØUÁvÀæzÀ PÀ°è£À ¢AqÀÄ CxÀªÁ
¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÉAzÀgÉ; i) PÀgÁªÀ½ ¥ÀæzÉñÀzÀ
be T
PÁAQæmï ¢«ÄäUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÀÄÄzÀæ wÃgÀPÉÌ ¸ÀªÀÄPÉÆãÀzÀ°è
pu
PÀlÖqÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ PÉÆaѺÉÆÃUÀĪÀÅzÀÄ. gÁ² ºÁQzÀÄÝ wÃgÀzÀ ¸ÀªÉvÀªÀ£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸À¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ.
ii) PÀgÁªÀ½AiÀÄ gÀ¸ÉÛ ªÀÄvÀÄÛ gÉÊ®Ä
K

¸ÀªÀÄÄzÀæ vÀqÉUÉÆÃqÉ : ¸ÀªÀÄÄzÀæ C¯ÉUÀ¼À ¸ÀªÉvÀ¢AzÀ

ªÀiÁUÀðUÀ½UÉ zsÀPÉÌ. iii) ºÉZÀÄÑ PÁ® wÃgÀªÀ£ÀÄß gÀPÀëuÉ ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀAaUÉ ¤«Äð¸ÀĪÀ
©

PÀgÁªÀ½AiÀÄ°è ¤ÃgÀÄ vÀÄA©PÉƼÀÄîªÀÅzÀjAzÀ UÉÆÃqÉ.

C°è£À d£ÀjUÉ ¥ÀÄ£ÀªÀð¸Àw PÀ°à¸ÀĪÀ
¸ÀªÀĸÉå.
¤AiÀÄAvÀæt PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ : i) ¸ÀªÀÄÄzÀæ C¯ÉUÀ¼À ºÉÆqÉvÀªÀ£ÀÄß ¤AiÀÄwæ¸À®Ä ¸ÀªÀÄÄzÀæ UÉÆÃqÉ, vÀqÉUÀlÄÖ
ªÀÄvÀÄÛ C¯ÉvÀqÉUÀ¼À ¤ªÀiÁðt. ii) wÃgÀUÀ¼À°è ªÀÄgÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ UÀtÂUÁjPÉUÀ¼À ¤µÉÃzÀ. iii) ¸ÀªÀÄÄzÀæ
zÀqÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀ¼ÀÄ gÁ²UÀ¼À£ÀÄß G½¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀĹÜgÀvÉUÁV ªÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼É¸ÀĪÀÅzÀÄ.
to

¨sÀÆPÀA¥ÀUÀ¼ÀÄ
¨sÆ
À a¦à£¯ À ÁèUÄÀ ªÀ gÀ¨¸
Às ª
À ÁzÀ PÀA¥À£ª
À £
À ÄÀ ß ¨sÆ
À PÀA¥Àª£
É ÄÀ ߪÀgÄÀ . £ÉʸÀVðPÀ «¥ÀvÄÀ U
Û ¼
À °
À è MAzÁVzÉ.
PÁgÀtUÀ¼ÀÄ : ¨sÀÆPÀA¥ÀUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆ¥sÀ®PÀUÀ¼À ZÀ®£É, eÁé¯ÁªÀÄÄT, ²¯Á¸ÀÛgÀUÀ¼À ¨sÀAUÀ ªÀÄvÀÄÛ
t

ªÀÄrPÉ, ¨sÀÆPÀĹvÀ, CAvÀUÀÄðºÉ ªÉÄïÁÒªÀtÂAiÀÄ PÀĹvÀ, ªÀiÁ£ÀªÀ ¤«ÄðvÀ d¯Á±ÀAiÀÄUÀ¼À ¤Ãj£À

No

¨sÁgÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ PÁgÀtUÀ½AzÀ ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄvÀÛªÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è FªÀgÉUÉ ¸ÀA¨sÀ«¹gÀĪÀ ¨sÀÆPÀA¥À£ÀUÀ¼À°è

§ºÀ¼ÀµÀÄÖ ¨sÀÆ¥sÀ®PÀUÀ¼À ZÀ®£É¬ÄAzÀ ¸ÀA¨sÀ«¹zÀªÀÅ.
¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ : ¨sÀÆPÀA¥ÀUÀ¼À C£ÁºÀÄvÀUÀ½AzÁUÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÉAzÀgÉ; £É®zÀ
ªÉÄð£À ©gÀÄPÀÄ, PÀlÖqÀ, gÉ樀 ªÀiÁUÀð, gÀ¸ÉÛ, «zÀÄåvï ¸ÀAZÁgÀ, ¸ÀA¥ÀPÀð ªÀiÁzÀåªÀÄ, ¸ÉÃvÀĪÉ,
CuÉPÀlÄÖUÀ¼À MqÉvÀ, PÁSÁð£ÉUÀ½UÉ ºÁ¤, ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀÄvÀÄÛ eÁ£ÀĪÁgÀÄUÀ¼À ¸ÁªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ D¹ÛUÀ½UÉ
ºÁ¤. eÉÆvÉUÉ ¨ÉAQ C£ÁºÀÄvÀ, ¨sÀÆPÀĹvÀ, CAvÀdð® ªÀÄlÖzÀ°è ªÀåvÁå¸À, £À¢ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ «ZÀ®£É
CxÀªÁ CqÀZÀuÉ EvÁå¢.

107
 ºÀAaPÉ : ¨sÁgÀvÀzÀ°è PɼÀPÀAqÀ ªÀÄÆgÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¨sÀÆPÀA¥À£ÀzÀ ªÀ®AiÀÄUÀÀ½ªÉ;
i) »ªÀiÁ®AiÀÄ ªÀ®AiÀÄ : EzÀÄ
¨sÁgÀvz À °
À è ºÉZÄÀ Ñ wêÀv æ A
É iÀÄļÀî
¨sÆ
À PÀA¥À£z À À ªÀ®AiÀÄ. EzÀÄ
¨sÁgÀvÀzÀ
dªÀÄÄä-PÁ²äÃgÀ, »ªÀiÁZÀ®¥Àz æ ÃÉ ±À, DªÀvÀð ªÀiÁgÀÄvÀ ªÀÄvÀÄÛ
GvÀÛgÁAZÀ® ªÀÄvÀÄÛ ©ºÁgÀ ¨sÀÆPÀA¥À£À ¦ÃrvÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ
¨sÁUÀUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆArzÉ.
E°è ¨sÀÆ¥sÀ®PÀUÀ¼À ZÀ®£ÉAiÀÄ
¥ÀjuÁªÀÄ¢AzÀ ¨sÀÆPÀA¥ÀUÀ¼ÀÄ
¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄvÀÛªÉ. GzÁ: ZÁªÉÆð

d
ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛgÀPÁ².
ii) ¹AzsÀÆ-UÀAUÀ ªÀ®AiÀÄ : EzÀÄ

he
PÉÆ®ÌvÀ
»ªÀiÁ®AiÀÄ ªÀ®AiÀÄzÀ zÀQët
¨sÁUÀzÀ°èzÉ. EzÀgÀ°è gÁd¸ÁÛ£À,

is
¥ÁgÀ¢Ã¥À
¥ÀAeÁ¨ï, ºÀjAiÀiÁt, GvÀÛgÀ
re S
¥ÀæzÉñÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼ÀUÀ¼À
B
bl
ªÉÄÊzÁ£ÀUÀ¼ÀÄ ¸ÉÃjªÉ. EzÉÆAzÀÄ
ªÀÄzÀåªÀÄ wêÀævÉAiÀÄļÀî ¨sÀÆPÀA¥À£À DªÀvÀð ªÀiÁgÀÄvÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ
be T
ªÀ®AiÀĪÁVzÉ. £É®ÆègÀÄ
pu ¨sÀÆPÀA¥À PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ

iii) ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ ¢éÃ¥ÀªÀ®AiÀÄ :

ZÉ£ÉßöÊ
K

¥ÁArZÉÃj
EzÀÄ ®PÀë¢éÃ¥À, CAqÀªÀiÁ£ï ªÀÄvÀÄÛ
¤PÉÆèÁgï ¢éÃ¥ÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ
©

PÀbï ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆArzÉ.
¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ ¢éÃ¥ÀªÀÅ
CZÀ®ªÁzÀ ¨sÀƨsÁUÀªÉAzÀÄ
¥ÀjUÀt¸À¯ÁVzÀÄÝ, F ªÀ®AiÀÄzÀ°è ¨sÀÆPÀA¥ÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¨sÀ«¸ÀĪÀÅzÀÄ PÀrªÉÄ. »ÃUÁV EwÛÃaUÉ F
ªÀ®AiÀĪÀ£ÀÄß `PÀ¤µÀ× ¨sÀÆPÀA¥À wêÀævÉAiÀÄ ªÀ®AiÀÄ’ JAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸À¯ÁVzÉ.
ªÀÄÄ£ÉßZÀÑjPÁ PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ :
• ¨sÀÆPÀA¥À£ÁªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è d£ÀªÀ¸ÀwUÀ¼À ¤ªÀiÁðt ¤µÉÃzsÀ.
to

• ¨sÀÆPÀA¥À£À ¤gÉÆÃzsÀPÀ PÀlÖqÀUÀ¼À ¤ªÀiÁðtªÀ£ÀÄß C£ÀĸÀj¸ÀĪÀÅzÀÄ.

• GvÀÛªÀÄ zÀeÉðAiÀÄ PÀlÖqÀ ¤ªÀiÁðtzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À §¼ÀPÉ ªÀÄvÀÄÛ §ºÀĪÀĺÀr PÀlÖqÀ
¤ªÀiÁðtªÀ£ÀÄß PÉÊ©qÀĪÀÅzÀÄ.
t

• CAvÀdð®PÁÌV ¨Á«UÀ¼À D¼ÀPÉÆgÉvÀªÀ£ÀÄß ¤µÉâü¸ÀĪÀÅzÀÄ.

No

• ¨sÀÆPÀA¥À£À wêÀævÉAiÀÄļÀî ¨ÉlÖ-UÀÄqÀØ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è £ÀUÀgÀ ¨É¼ÉªÀtÂUÉUÉ ¤§ðAzsÀ.

• §ºÀÄzÉÆqÀØ CuÉPÀlÄÖ ªÀÄvÀÄÛ d¯Á±ÀAiÀÄUÀ¼À ¤ªÀiÁðtPÉÌ ¤µÉÃzsÀ.
• CgÀtå£Á±À ªÀÄvÀÄÛ wêÀæ ¸ÀégÀÆ¥ÀzÀ UÀtÂUÁjPÁ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß vÀqÉUÀlÄÖªÀÅzÀÄ.
• ¨sÀÆPÀA¥ÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ £ÀAvÀgÀ PÉÊUÉƼÀî¨ÉÃPÁzÀ ¥ÀjºÁgÀ PÀæªÀÄUÀ¼ÀÆ CµÉÖà ªÀÄÄRå.
GzÁ : DºÁgÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ, ¥ÀÄ£ÀªÀð¸Àw ªÀåªÀ¸ÉÜ, ¸ÁAPÁæ«ÄPÀ gÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ ºÀgÀqÀzÀAvÉ ªÀÄÄ£ÉßZÀÑjPÉ
PÀæªÀÄ, ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜ EvÁå¢.

108
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ GvÀÛgÀUÀ½AzÀ ¨sÀwð ªÀiÁr.
1. CvÀåAvÀ «£Á±ÀPÁj ªÁAiÀÄÄUÉÆýÃAiÀÄ «¥ÀvÀÄÛ ________ .
2. ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀƪÀðPÀgÁªÀ½AiÀÄÄ ºÉZÀÄÑ ________ ¦ÃrvÀ ¥ÀæzÉñÀªÁVzÉ.
3. ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ ¥Àæ¸ÀܨsÀÆ«ÄAiÀÄ°è ________ UÀ¼ÀÄ ¸ÀA¨sÀ«¸ÀĪÀÅzÀÄ C¥ÀgÀÆ¥À.
4. ¨sÁgÀvÀzÀ°è DUÁUÉÎ ________ UÀ¼ÀÄ ¨ÉlÖ-UÀÄqÀØUÀ¼ÀļÀî gÁdåUÀ¼À°è ¸ÀA¨sÀ«¸ÀĪÀªÀÅ.

d
5. PÀqÀ® PÉÆgÉvÀUÀ¼ÀÄ §ºÀĪÁV ________ UÀ¼À QæAiÉÄUÀ½AzÀ ¸ÀA¨sÀ«¸ÀĪÀªÀÅ.

he
II. UÀÄA¥ÀÄUÀ¼À°è ZÀað¹ PɼÀPÀAqÀ ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹.
1. £ÉʸÀVðPÀ «¥ÀvÀÄÛUÀ¼ÉAzÀgÉãÀÄ?

is
re S
2. ¥ÀæªÁºÀUÀ¼ÉAzÀgÉãÀÄ? ¥ÀæªÁºÀUÀ¼ÀÄAmÁUÀĪÀÅzÀPÉÌ £ÉʸÀVðPÀ PÁgÀt w½¹.
B
bl
3. DªÀvÀð ªÀiÁgÀÄvÀªÉAzÀgÉãÀÄ? CªÀÅUÀ¼À ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
4. ¨sÀÆPÀĹvÀUÀ¼ÀÄ GAmÁUÀĪÀ §UÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¹.
be T
pu
5. ¨sÁgÀvÀzÀ°è PÀqÀ® PÉÆgÀvÉUÀ¼ÀÄAmÁUÀĪÀÅzÀPÉÌ PÁgÀt ªÀÄvÀÄÛ ºÀAaPÉUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ §gɬÄj.
K

6. ¨sÀÆPÀA¥ÀUÀ½AzÁUÀĪÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß «ÄvÀUÉƽ¸À®Ä PÉÊUÉƼÀî¨ÉÃPÁzÀ

©

ªÀÄÄ£ÉßZÀÑjPÉ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß w½¹.

III. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ :
1. ¨sÁgÀvÀzÀ gÉÃSÁ £ÀPÉëAiÀÄ£ÀÄß gÀa¹. CzÀgÀ°è ¥ÀæªÁºÀ ªÀÄvÀÄÛ DªÀvÀðªÀiÁgÀÄvÀ ¦ÃrvÀ
¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹.
2. PÀ¼ÉzÀ 100 ªÀµÀðUÀ¼À°è ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¸ÀA¨sÀ«¸À®àlÖ CvÀåAvÀ «£Á±ÀPÁj ¨sÀÆPÀA¥ÀUÀ¼À
to

¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß ¹zÀÞ¥Àr¹.
IV. AiÉÆÃd£Á PÁAiÀÄð :
t

1. £ÉʸÀVðPÀ «¥ÀvÀÄÛUÀ¼À bÁAiÀiÁavÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹 ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ D®âªÀiï vÀAiÀiÁj¹.

No

****

109
 CzsÁåAiÀÄ-12
¨sÁgÀvÀzÀ d£À¸ÀASÉå
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀPÀAqÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.
• ¨sÁgÀvÀzÀ d£À¸ÀASÉåAiÀÄ UÁvÀæ. • ¨sÁgÀvÀzÀ d£À¸ÀASÁå ¨É¼ÀªÀtÂUÉ.
• d£À¸ÀASÁå ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ PÁgÀtUÀ¼ÀÄ. • d£À¸ÀASÉåAiÀÄ ºÀAaPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁAzÀævÉ.
• d£À¸ÀASÉåAiÀÄ ºÀAaPÉAiÀÄ£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀĪÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ.

d
d£À¸ÀASÉåAiÀÄ UÁvÀæ : ¤UÀ¢vÀzÀ ¥ÀæzÉñÀªÉÇAzÀgÀ°è ªÁ¹¸ÀĪÀ d£ÀgÀ MlÄÖ ¸ÀASÉåUÉ ‘d£À¸ÀASÉå’

he
J£ÀÄߪÀgÀÄ. ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ°è aãÁzÀ vÀgÀĪÁAiÀÄ ¨sÁgÀvÀªÀÅ JgÀqÀ£ÉAiÀÄ d£À¨sÀjvÀ zÉñÀ. 2011gÀ
d£ÀUÀtwAiÀÄAvÉ ¨sÁgÀvÀzÀ MlÄÖ d£À¸ÀASÉå 121.01 PÉÆÃn. ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ ¨sÀÆ ¥ÀæzÉñÀzÀ°è ±ÉÃ. 2.4
¨sÁUÀªÀżÀî ¨sÁgÀvÀzÀ d£À¸ÀASÉå ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ MlÄÖ d£À¸ÀASÉåAiÀÄ°è ±ÉÃ. 17.5 ¨sÁUÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.

is
re S
d£À¸ÀASÁå ¨É¼ÀªÀtÂUÉ : PÀ¼ÉzÀ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ DgÀA¨sÀzÀ°è CAzÀgÉ 1901 jAzÀ 1921gÀªÀgÉUÉ
¨sÁgÀvÀzÀ d£À¸ÀASÁå ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄÄ ¤zsÁ£ÀzÀ UÀwAiÀÄ°èvÀÄÛ. EzÀPÉÌ C¢üPÀ ªÀÄgÀtzÀgÀ ªÀÄÄRåPÁgÀt.
B
bl
ªÀiÁgÀuÁAwPÀ PÁ¬Ä¯É ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À PÉÆgÀvɬÄAzÁV ªÀÄgÀtzÀgÀ ºÉZÁÑVvÀÄÛ.
be T
1921-1951gÀ CªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁzsÁgÀt d£À¸ÀASÉå ¨É¼ÀªÀtÂUÉ PÁ®ªÉAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸À¯ÁVzÉ.
pu
EzÀPÉÌ ¨sÀAiÀÄAPÀgÀ ¦qÀÄUÀÄUÀ¼À ¤AiÀÄAvÀæt, ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¸Ë®¨sÀåzÀ°è ¸ÀÄzsÁgÀuÉ ºÁUÀÆ £ÉʪÀÄð°åÃPÀgÀt
K

¤ªÀðºÀuÉUÀ½AzÁV ªÀÄgÀt zÀgÀ°è E½PÉAiÀiÁzÀÄzÀÄ ªÀÄÄRå PÁgÀt.

1951-1991gÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è d£À¸ÀASÁå ¨É¼ÉªÀtÂUÉ zÀgÀªÀÅ vÀéjvÀªÁVvÀÄÛ. ¸ÀĪÀiÁgÀÄ ªÀÄÆgÀÄ ¥ÀlÄÖ
©

d£À¸ÀASÉå ºÉZÁÑVvÀÄÛ. EzÀPÉÌ PÁgÀtUÀ¼ÉAzÀgÉ ªÀÄgÀt zÀgÀzÀ°è E£ÀßµÀÄÖ E½vÀ, ¥ÀæwAiÀiÁV d£À£À
zÀgÀzÀ ºÉZÀѼÀ ªÀÄÄAzÀĪÀjzÀzÀÄÝ. 1981gÀ £ÀAvÀgÀ d£À¸ÀASÉåAiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ°è E½vÀ DgÀA¨sÀUÉÆArvÀÄ.
CzÀÄ 1981gÀ°èzÀÝ ±Éà 24.7 jAzÀ 2011gÀ ªÉüÉUÉ ±Éà 17.64PÉÌ E½PÉAiÀiÁVvÀÄÛ.
d£À¸ÀASÉåAiÀÄ ¨É¼ÉªÀtÂUÉUÉ PÁgÀtUÀ¼ÀÄ:
¨sÁgÀvÀzÀ d£À¸ÀASÉåAiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ C£ÉÃPÀ
PÁgÀtUÀ½ªÉ. CªÀÅUÀ¼À°è ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀªÀÅ
to

F PɼÀPÀAqÀAwªÉ.
1) C¢üPÀ d£À£À zÀgÀ : EzÀÄ
t

¨sÁgÀvÀzÀ°è d£À¸ÀASÉåAiÀÄÄ ²ÃWÀæUÀwAiÀÄ°è

No

¨É¼ÉAiÀÄ®Ä ¥ÀæªÀÄÄR CA±ÀªÁVzÉ.

¨Á®å«ªÁºÀ, zsÁ«ÄðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ
ªÀÄÆqsÀ£ÀA©PÉUÀ¼ÀÄ, §ºÀÄ¥ÀwßvÀé, §qÀvÀ£À,
C£ÀPÀëgÀvÉ, GµÀÚªÀ®AiÀÄzÀ ªÁAiÀÄÄUÀÄt ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀÅ d£À£À zÀgÀ ºÉZÁÑUÀ®Ä PÁgÀtªÁVªÉ.
2) PÀrªÉÄ ªÀÄgÀt zÀgÀ : EzÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ d£À¸ÀASÉåAiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ PÁgÀt.
ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¸Ë®¨sÀåzÀ°è ¸ÀÄzsÁgÀuÉ, ¥ÁæuÁAwPÀ ¸ÁAPÁæ«ÄPÀ ¦qÀÄUÀÄUÀ¼À ¤AiÀÄAvÀæt, ²±ÀÄ ªÀÄgÀtzÀ°è
PÀĹvÀ, ²PÀëtzÀ ¥ÀæUÀw EvÁå¢UÀ½AzÀ ªÀÄgÀtzÀgÀzÀ°è E½vÀªÁUÀÄvÁÛ §A¢vÀÄ.

110
d£À¸ÀASÉå ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ :
EzÀÄ ¤ªÀÄUÉ w½¢gÀ°!
d£À¸ÀASÉåAiÀÄ ²ÃWÀæUÀw ¨É¼ÀªÀtÂUɬÄAzÀ • d£ÀUÀtw: d£À ¸ÀASÉåAiÀÄ C¢üPÀÈvÀ JtÂPÉ.
ºÀ®ªÀÅ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÀÄ GzÀ⫸ÀÄvÀÛªÉ. CªÀÅUÀ¼À°è • d£À£ÀzÀgÀ: MAzÀÄ ªÀµÀðzÀ°è ¥Àæw ¸Á«gÀ
¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ-¤gÀÄzÉÆåÃUÀ, DºÁgÀzÀ d£À¸ÀASÉåUÉ d¤¹ §zÀÄPÀĽzÀ ²±ÀÄUÀ¼À ¸ÀASÉå.
• ªÀÄgÀtzÀgÀ: MAzÀÄ ªÀµÀðzÀ°è ¥Àæw ¸Á«gÀ
PÉÆgÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ C¥Ë¶×PÀvÉ, ºÉZÀÄÑ ¸ÁªÀiÁfPÀ
d£À¸ÀASÉåUÉ ªÀÄgÀt ºÉÆA¢zÀªÀgÀ ¸ÀASÉå.
ºÉÆuÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÆ® ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À PÉÆgÀvÉ, PÀrªÉÄ
vÀ¯ÁzÁAiÀÄ, ¤zsÁ£À UÀwAiÀÄ DyðPÁ©üªÀÈ¢Þ,
§qÀvÀ£À, fêÀ£À ªÀÄlÖzÀ°è PÀĹvÀ, ¥Àj¸ÀgÀ ªÀiÁ°£Àå, gÁdQÃAiÀÄ DgÁdPÀvÉ EvÁå¢.

d
d£À¸ÀASÁå ¨É¼ÉªÀtÂUÉAiÀÄ ¤AiÀÄAvÀæt PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ : ¨sÁgÀvÀ ¸ÀgÀPÁgÀªÀÅ zÉñÀzÀ d£À ¸ÀASÁå ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß

he
¤AiÀÄAwæ¸À®Ä C£ÉÃPÀ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆArzÉ. CªÀÅUÀ¼À°è ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ-PÀÄlÄA§
AiÉÆÃd£É, ªÀÄ»¼Á PÀ¯Áåt AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ, ¥ÀæZÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ eÁ»gÁvÀÄ, UÁæ«ÄÃt ¥ÀæzÉñÀzÀ d£ÀgÀ°è
d£À¸ÀASÁå ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À §UÉÎ CjªÀÅ ªÀÄÆr¸ÀĪÀÅzÀÄ EvÁå¢.

is
re S
d£À¸ÀASÉåAiÀÄ ºÀAaPÉ
B
bl
¨sÁgÀvÀzÀ°è d£À¸ÀASÉåAiÀÄ ºÀAaPÉ J¯ÉèqÉAiÀÄÆ ¸ÀªÀÄ£ÁV®è. CzÀPÉÌ ««zsÀ ¨sËUÉÆýPÀ ªÀÄvÀÄÛ
be T
¸ÁA¸ÀÌøwPÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ PÁgÀt. gÁdåUÀ¼À°è GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉñÀªÀÅ C¢üPÀ d£À¸ÀASÉåªÀżÀîzÀÄÝ (1995 PÉÆÃn).
pu
EzÀPÉÌ ¥ÀæwAiÀiÁV ¹QÌA Cw PÀrªÉÄ d£À¸ÀASÉåAiÀÄļÀî gÁdå. (6.1 ®PÀë). PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è
K

zɺÀ°AiÀÄÄ CvÀå¢üPÀ d£À¸ÀASÉå (1.67 PÉÆÃn) AiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. DzÀgÉ ®PÀë ¢éÃ¥ÀªÀÅ Cw PÀrªÉÄ
©

(64,429) d£À¸ÀASÉåªÀżÀîzÀÄÝ.
¨sÁgÀvÀzÀ «gÀ¼À d£À¸ÀASÉåAiÀÄļÀî ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÉAzÀgÉ: »ªÀiÁ®AiÀÄ ¥ÀªÀðvÀ ¥ÀæzÉñÀ. PÉÃAzÀæzÀ
JvÀÛgÀ ¥ÀæzÉñÀ, xÁgï ªÀÄgÀĨsÀÆ«Ä ªÀÄvÀÄÛ ¢éÃ¥ÀUÀ¼ÀÄ. EzÀPÉÌ ¥ÀæwAiÀiÁV d£À¨sÀjvÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ UÀAUÁ
£À¢§AiÀÄ®Ä, PÀgÁªÀ½ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉÊUÁjPÁ £ÀUÀgÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°èªÉ.
d£À ¸ÁAzÀævÉ
to

¥Àæw ZÀzÀgÀQ¯ÉÆëÄÃlgï£À°è ªÁ¹¸ÀĪÀ d£ÀgÀ ¸ÀASÉåUÉ ‘d£À¸ÁAzÀævÉ’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁVzÉ.

2011 gÀ d£ÀUÀtw AiÀÄAvÉ ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÀgÁ¸Àj d£À¸ÁAzÀævÉ ¥Àæw ZÀ.Q.«ÄÃ.UÉ 382 d£ÀgÀÄ. ©ºÁgÀ
gÁdåªÀÅ Cw ºÉZÀÄÑ d£À¸ÁAzÀævÉ ºÉÆA¢zÉ. F gÁdåzÀ d£À¸ÁAzÀævÉ ¥Àæw ZÀ.Q.«ÄÃ.UÉ 1102
t

d£ÀgÀÄ. EzÀPÉÌ ¥ÀæwAiÀiÁV ¥Àæw ZÀ.Q.«ÄÃ.UÉ 17 d£ÀgÀļÀî CgÀÄuÁZÀ® ¥ÀæzÉñÀzÀ°è Cw PÀrªÉÄ

No

d£À¸ÁAzÀævɬÄzÉ. PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ¥Àæw ZÀ.Q.«ÄÃ. UÉ 11,297 d£ÀgÀļÀî zɺÀ°AiÀÄÄ C¢üPÀ

d£À¸ÁAzÀævÉAiÀÄļÀîzÀÄÝ. EzÀPÉÌ ¥ÀæwAiÀiÁV CAqÀªÀiÁ£ï ªÀÄvÀÄÛ ¤PÉÆèÁgï ¢éÃ¥ÀUÀ¼À°è PÀrªÉÄ d£À
¸ÁAzÀævÉ (463) EzÉ.
d£À ¸ÁAzÀævÉAiÀÄ£Áߢüj¹ ¨sÁgÀvÀªÀ£ÀÄß 3 ªÀ®AiÀÄUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¸À§ºÀÄzÀÄ- i) C¢üPÀ
d£À¸ÁAzÀævÉ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ. ii) ¸ÁzsÁgÀt d£À ¸ÁAzÀævÉ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ. iii) PÀrªÉÄ d£À¸ÁAzÀævÉ
¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ.
111
 i) C¢üPÀ d£À¸ÁAzÀævÉ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ: EªÀÅ ¥Àæw ZÀ.Q.«ÄÃUÉ 501PÀÆÌ ºÉZÀÄÑ d£ÀgÀÄ ªÁ¹¸ÀĪÀ
¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆArªÉ. GvÀÛgÀzÀ ªÉÄÊzÁ£ÀUÀ¼ÀÄ, ¥À²ÑªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀƪÀð PÀgÁªÀ½ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ
C¢üPÀ d£À¸ÁAzÀævɪÀżÀîªÀÅ. F ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ©ºÁgÀ (1102), ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À (1030), PÉÃgÀ¼À (859),
GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉñÀ (828), ºÀjAiÀiÁt (573), ¥ÀAeÁ¨ï (550) ªÀÄvÀÄÛ vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ (555) gÁdåUÀ¼ÀÄ
¸ÉÃgÀÄvÀÛªÉ. E°è£À C¢üPÀ d£À¸ÁAzÀævÉUÉ ¥sÀ®ªÀvÁÛzÀ ªÀÄtÄÚ, ¤ÃgÁªÀj, ¸ÁjUÉ-¸ÀA¥ÀPÀðUÀ¼À C©üªÀÈ¢Þ.
¥ÀæªÀÄÄR PÁgÀtUÀ¼ÀÄ.
i) PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è zɺÀ°(17,297), ZÀArUÀqÀ (9252), ¥ÀÅzÀÄZÉj (2598),
zÁªÀÄ£ï- ¢AiÀÄÄ (2169), ®PÀë¢éÃ¥ÀUÀ¼ÀÄ (2113), zÁzÀgÀ- £ÁUÀgÀ ºÀªÉðUÀ¼ÀÄ C¢üPÀ ¸ÁAzÀævɪÀżÀîªÀÅ.

d
F ªÀ®AiÀĪÀ®èzÉ PÉ®ªÀÅ PÉÊUÁjPÁ ªÀÄvÀÄÛ ªÁtÂdå £ÀUÀgÀUÀ¼À°èAiÀÄÆ d£À¸ÁAzÀævÉ ºÉZÁÑVzÉ. GzÁ:

he
ªÀÄÄA§¬Ä, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ, ZÉ£ÉßöÊ, PÉÆ®ÌvÀ, ¥ÀÄuÉ EvÁå¢.

is
re S B ¨sÁgÀvÀ

bl
be T
pu
K
t ©
to
No

112
 ii) ¸ÁzsÁgÀt d£À¸ÁAzÀævÉ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ: EªÀÅ ¥Àæw ZÀ.Q.«ÄÃ.UÉ 251-500 d£ÀgÀÄ ªÁ¹¸ÀĪÀ
¨sÁUÀUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆArªÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ eÁRðAqï (414), C¸ÁìA (397), UÉÆêÁ (394),
ªÀĺÁgÁµÀÖç (365), wæ¥ÀÄgÀ (350), PÀ£ÁðlPÀ (319), DAzsÀæ ¥ÀæzÉñÀ (308), UÀÄdgÁvï (308) ªÀÄvÀÄÛ
Mr±Á (269) gÁdåUÀ¼ÀÄ. E°è£À ¸ÁzsÁgÀt d£À¸ÁAzÀævÉUÉ R¤d ¸ÀA¥ÀvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ ¯ÉÆúÁzsÀjvÀ
GzÀåªÀÄUÀ¼À C©üªÀÈ¢Þ ªÀÄÄRå PÁgÀtUÀ¼ÁVªÉ.
iii) PÀrªÉÄ d£À ¸ÁAzÀævÉ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ: ¥Àæw ZÀ.Q.«ÄÃ.UÉ 250 PÀÆÌ PÀrªÉÄ d£ÀgÀÄ ªÁ¹¸ÀĪÀ
¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ F ªÀ®AiÀÄPÉÌ ¸ÉÃgÀÄvÀÛªÉ. GzÁ: ªÀÄzsÀå¥ÀæzÉñÀ. (136), gÁd¸ÁÛ£À(201), GvÀÛgÁRAqÀ
(189), bÀwÛøïUÀgï (189), ªÉÄÃWÁ®AiÀÄ (132), »ªÀiÁZÀ® ¥ÀæzÉñÀ (123), ªÀÄtÂ¥ÀÄgÀ (122),

d
£ÁUÀ¯ÁåAqï (119), dªÀÄÄä-PÁ²äÃgÀ, (124), ¹QÌA (86) CAqÀªÀiÁ£À-¤PÉÆèÁgï ¢éÃ¥ÀUÀ¼ÀÄ

he
(46) ªÀÄvÀÄÛ CgÀÄuÁZÀ® ¥ÀæzÉñÀ (17). ¥ÀªÀðvÀ, ¨ÉlÖ UÀÄqÀØUÀ¼À ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ, CgÀtå ¥ÀæzÉñÀ, PÀ¤µÀ×
GµÁÚA±ÀªÀżÀî CxÀªÁ CgɪÀÄgÀĨsÀÆ«Ä ªÁAiÀÄÄUÀÄtUÀ¼ÀÄ PÀrªÉÄ d£À¸ÁAzÀævÉUÉ PÁgÀtUÀ¼ÁVªÉ.
d£À¸ÀASÉå ºÀAaPÉAiÀÄ£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸ÀĪÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ : ¨sËUÉÆýPÀ, gÁdQÃAiÀÄ, ¸ÁªÀiÁfPÀ, DyðPÀ

is
re S
ªÉÆzÀ¯ÁzÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ d£À¸ÀASÁå ºÀAaPÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃgÀÄvÀÛªÉ. CªÀÅUÀ¼À°è F
B
bl
PɼÀPÀAqÀªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀªÀÅ.
1. ªÉÄïÉäöÊ ®PÀëtUÀ¼ÀÄ : ¥ÀªÀðvÀ ¨ÉlÖ UÀÄqÀØUÀ¼À ¥ÀæzÉñÀzÀ°è d£À¸ÀASÉå «gÀ¼À. GzÁ: GvÀÛgÀzÀ
be T
pu
¥ÀªÀðvÀ ªÀÄvÀÄÛ F±Á£Àå UÀÄqÀØUÁqÀÄ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ. DzÀgÉ GvÀÛgÀzÀ ªÀĺÁªÉÄÊzÁ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £À¢
K

ªÀÄÄRd ¨sÀÆ«ÄUÀ¼À°è d£À¸ÁAzÀævÉ ºÉZÁÑVgÀÄvÀÛzÉ.

©

2. ªÁAiÀÄÄUÀÄt : GvÀÛªÀÄ ªÁAiÀÄÄUÀÄtªÀżÀî ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è d£À¸ÀASÉå ºÉZÀÄÑ. EzÀPÉÌ ¥ÀæwAiÀiÁV

Cw²ÃvÀ ªÀÄvÀÄÛ Mt ºÀªÉAiÀÄļÀî ¨sÁUÀUÀ¼À°è d£À¸ÀASÉå «gÀ¼À. GzÁ: »ªÀiÁ®AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ xÁgï
ªÀÄgÀĨsÀÆ«Ä.
3. ªÀÄtÄÚ : ¥sÀ®ªÀvÁÛzÀ ªÀÄtÄÚ¼Àî ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ C¢üPÀ d£À¸ÀASÉå¬ÄAzÀ PÀÆrgÀÄvÀÛªÉ. GzÁ: GvÀÛgÀ
¨sÁgÀvÀzÀ ªÉÄÊzÁ£ÀUÀ¼ÀÄ, ¥À²ÑªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀƪÀð PÀgÁªÀ½ ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ. EzÀPÉÌ ¥ÀæwAiÀiÁV ¥sÀ®ªÀvÀÛ®èzÀ
ªÀÄgÀ¼ÀÄ ¨sÀÆ«ÄUÀ¼À°è d£À¸ÀASÉå PÀrªÉÄ.
to

4 ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ : ¸ÀªÀÄÈzÀÞªÁzÀ R¤d ªÀÄvÀÄÛ ±ÀQÛ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß¼Àî ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ d£À

¨sÀjvÀªÁVgÀÄvÀÛªÉ. GzÁ: ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À, Mr±Á EvÁå¢.
t

5 PÉÊUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÁtÂeÉÆåÃzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ: ºÉZÀÄÑ PÉÊUÁjPÁ©üªÀÈ¢Þ, ªÁtÂdå ¥ÀæUÀwAiÀÄļÀî ¸ÀܼÀ ªÀÄvÀÄÛ

No

£ÀUÀgÀ PÉÃAzÀæUÀ¼À°è d£À¸ÀASÉå ºÉZÀÄÑ. GzÁ: £ÀªÀzɺÀ°, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ, ªÀÄÄA§¬Ä, ZÉ£ÉßöÊ, PÉÆ®ÌvÀ,
ºÉÊzÀgÁ¨Ázï EvÁå¢.
¤Ãj£À ¥ÀÆgÉÊPÉ, ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ ¥ÀæUÀw, d£ÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ D¹ÛUÀ½UÉ zÉÆgÉAiÀÄĪÀ gÀPÀëuÉ
ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀzÀævÉUÀ¼ÀÆ ¸ÀºÀ d£À¸ÀASÉåAiÀÄ ºÀAaPÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃgÀÄvÀÛªÉ.

113
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ GvÀÛgÀUÀ½AzÀ ¨sÀwðªÀiÁr.
1. 2011gÀ d£ÀUÀtwAiÀÄAvÉ ¨sÁgÀvÀzÀ MlÄÖ d£À¸ÀASÉå ________ PÉÆÃnUÀ¼ÁVvÀÄÛ.
2. ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ MlÄÖ d£À¸ÀASÉåAiÀÄ°è ±ÉÃ. ________ ¨sÁUÀ, ¨sÁgÀvÀzÀ°èzÉ.
3. ¨sÁgÀvÀzÀ d£À¨sÀjvÀªÁzÀ gÁdå ________ .
4. PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ________ Cw PÀrªÉÄ d£À¸ÀASÉå ºÉÆA¢zÉ.

d
5. ¨sÁgÀvÀzÀ Cw PÀrªÉÄ d£À¸ÁAzÀævÉAiÀÄļÀî gÁdå ________ DVzÉ.

he
II. UÀÄA¥ÀÄUÀ¼À°è ZÀað¹ PɼÀPÀAqÀ ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹.
1. d£À¸ÀASÉå JAzÀgÉãÀÄ?

is
re S
2. d£À¸ÁAzÀævÉ JA§ÄzÀPÉÌ ªÁåSÉå ¤Ãr.
B
bl
3. ¨sÁgÀvÀzÀ°è d£À¸ÀASÁå ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ ¥ÀæªÀÄÄR PÁgÀtUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
4. ¨sÁgÀvÀzÀ d£À¸ÀASÉåAiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUɬÄAzÁUÀĪÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÁªÀŪÀÅ.
be T
pu
5. ¨sÁgÀvÀzÀ d£À¸ÀASÉåAiÀÄ ºÀAaPÉAiÀÄ£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸ÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½¹.
K

6. ¨sÁgÀvÀzÀ PÉ®ªÀÅ ¨sÁUÀUÀ¼À PÀrªÉÄ d£À ¸ÁAzÀævÉUÉ PÁgÀtUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ «ªÀj¹.

©

III. ZÀlĪÀnPÉ :
1. ¨sÁgÀvÀzÀ°è d£À¸ÀASÉåAiÀÄ C¸ÀªÀiÁ£À ºÀAaPÉAiÀÄ£ÀÄß ¤gÀƦ¸À®Ä £ÀPÉëAiÉÆAzÀ£ÀÄß ¹zÀÞ¥Àr¹.
IV. AiÉÆÃd£ÁPÁAiÀÄð :
1. ¤ªÀÄä f¯ÉèAiÀÄ d£À¸ÀASÉåUÉ ¸ÀA§AzsÀ ¥ÀlÖ ªÀiÁ»wUÀ¼À£É߯Áè ¸ÀAUÀ滹 ªÀÄvÀÄÛ D §UÉÎ
®WÀÄ n¥Ààt §gɬÄj.
to

****
t
No

114
 CxÀð±Á¸ÀÛç
CzsÁåAiÀÄ - 3
ºÀt ªÀÄvÀÄÛ ¸Á®
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.
· ºÀtzÀ CxÀð, GUÀªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ
· ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À ªÀĺÀvÀé
· ¨sÁgÀwÃAiÀÄ jdªïð ¨ÁåAQ£À PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ

d
· ºÀtzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ªÀiÁ¥À£À

he
· ¨sÁgÀwÃAiÀÄ jdªïð ¨ÁåAPÀÄ C¼ÀªÀr¹PÉÆArgÀĪÀ ¸Á® ¤AiÀÄAvÀæt PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ.
ºÀtzÀ CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÀvÀé

is
re S
ºÀtªÀÅ MAzÀÄ ªÀĺÀvÀézÀ D«µÁÌgÀªÁVzÀÄÝ, CzÀÄ £ÀªÀÄä zÉÊ£ÀA¢£À ªÀåªÀºÁgÀ £ÀqɸÀĪÀÅzÀ£ÀÄß
B
bl
¸ÀÄUÀªÀÄUÉƽ¹, ¸ÀgÀPÀÄ-¸ÉêÉUÀ¼À ªÀiË®å ¤tðAiÀÄ, ªÀiË®å/¸ÀA¥ÀwÛ£À ¸ÀAUÀæºÀUÀ½UÉ C£ÀÄPÀÆ®vÉ
MzÀV¹zÉ.
be T
pu
¤ªÀÄVzÀÄ w½zÀgÀ°:
K

¥Àæw «µÀAiÀÄ ²¹ÛUÀÆ CzÀgÀzÉÝà DzÀ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀÀ D«µÁÌgÀ«zÉ. AiÀÄAvÀæ±Á¸ÀÛçzÀ°è ZÀPÀæ, «eÁÕ£ÀzÀ°è
¨ÉAQ, gÁdQÃAiÀıÁ¸ÀÛçzÀ°è ªÀÄvÀ ªÀÄvÀÄÛ CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ°è ºÀt EªÀÅUÀ¼ÀÄ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀÀ D«µÁÌgÀUÀ¼ÀÄ.
©

ªÀiÁ£ÀªÀ£À MmÁÖgÉ ªÁtÂfåPÀ fêÀ£ÀzÀ°è ºÀtªÀÅ MAzÀÄ CªÀ±ÀåPÀ ±ÉÆÃzsÀªÁVzÀÄÝ, CzÀgÀ ªÉÄÃ¯É G½zÉ®èªÀÇ
CªÀ®A©vÀªÁVzÉ. - eÁ¥sÀj PËæxÀgï

ºÀt¢AzÀ ¸ÀgÀPÀÄ-¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß Rjâ¸À§ºÀÄzÀÄ. CzÀÄ ¥ÁªÀwAiÀÄ ªÀiÁzsÀåªÀĪÁV, ªÀiË®åzÀ

ªÀiÁ¥À£ÀªÁV ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAUÀæºÀ ªÀiÁzsÀåªÀĪÁV ¸ÀªÀðªÀiÁ£ÀåªÁVzÉ. gÁ§lð¸À£ï CªÀgÀ ¥ÀæPÁgÀ
“¸ÀgÀPÀÄUÀ½UÁV ¸ÀAzÁAiÀÄ ªÀiÁqÀĪÀ°è CxÀªÁ EvÀgÉ ªÁtÂfåPÀ ¸Á®UÀ¼À£ÀÄß wÃj¸ÀĪÀ°è ªÁå¥ÀPÀªÁV
to

¹éÃPÀj¸À®àlÖ AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀ¸ÀÄÛ ºÀtªÁVzÉ”.

ºÀtzÀ «PÁ¸À: £ÁªÉ®è FUÀ PÁUÀzÀ¢AzÀ vÀAiÀiÁj¹zÀ £ÉÆÃlÄUÀ¼À£Àß®èzÉà £ÁtåUÀ¼À£ÀÄß ºÀtªÁV
t

§¼À¸ÀÄwÛzÉÝêÉ. DzÀgÉ FUÀ £ÁªÀÅ G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄwÛgÀĪÀ ºÀtªÀÅ ºÀ®ªÀÅ ªÀµÀðUÀ¼À CªÀ¢üAiÀÄ°è

No

«PÁ¸ÀUÉÆArzÉ. F «PÁ¸ÀzÀ ºÀAvÀUÀ¼À£ÀÄß £ÁªÀÅ FUÀ C¨sÀ幸ÉÆÃt.

¸Án (ªÀ¸ÀÄÛ) «¤ªÀÄAiÀÄ ¥ÀzÀÞw: ¥ÀÅgÁvÀ£À PÁ®zÀ°è d£ÀgÀÄ ºÀtªÀ£ÀÄß §¼À¸ÀzÉ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß
¸ÀgÀPÀÄUÀ½UÉ «¤ªÀÄAiÀÄ ªÀiÁrPÉƼÀÄîwÛzÀÝgÀÄ. ¸Án «¤ªÀÄAiÀĪÀÅ Cw PÀµÀÖPÀgÀ ªÁå¥ÁgÀ «zsÁ£ÀªÁVvÀÄÛ.
GzÁºÀgÀuÉUÉ ¤£Àß ºÀwÛgÀ ºÀ¸ÀÄ EzÀÄÝ CzÀgÀ §zÀ¯ÁV PÀÄjAiÀÄ£ÀÄß §AiÀĹzÀgÉ, DUÀ ¤Ã£ÀÄ PÀÄj
ºÉÆA¢zÀªÀgÀ£ÀÄß ºÀÄqÀÄPÀ¨ÉÃPÁUÀÄwÛvÀÄÛ, CµÉÖà C®èzÉà PÀÄj §zÀ°UÉ ºÀ¸ÀÄ ¨ÉÃPÁzÀ CªÀ±Àå«gÀĪÀ
ªÀåQÛAiÀÄ£Éßà ºÀÄqÀÄPÀ¨ÉÃPÁUÀÄwÛvÀÄÛ. PÉÆ£ÉUÉ CAvÀºÀ ªÀåQÛAiÀÄ£ÀÄß ¤Ã£ÀÄ ºÀÄqÀÄQzÀgÀÆ DUÀ ªÀiË®å
¤tðAiÀÄzÀ ¸ÀªÁ®Ä JzÀÄgÁUÀÄwÛvÀÄÛ. CAzÀgÉ MAzÀÄ ºÀ¸ÀÄ«UÉ JµÀÄÖ PÀÄjUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄ? ºÀ¸ÀĪÀ£ÀÄß
115
CxÀªÁ PÀÄjUÀ¼À£ÀÄß «¨sÀf¸ÀĪÀ §UÉ ºÉÃUÉ? DzÀÄzÀjAzÀ ¸Án «¤ªÀÄAiÀÄ ¥ÀzÀÞwAiÀÄÄ ºÀ®ªÁgÀÄ
C£Á£ÀÄPÀÆ®vÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢vÀÄÛ.
ªÀ¸ÀÄÛ gÀÆ¥ÀzÀ ºÀt: ªÀiÁ£ÀªÀ £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ «PÁ¸ÀzÀ £ÀAvÀgÀzÀ ºÀAvÀzÀ°è ¤¢ðµÀÖ ¥Àr¹zÀ UÁvÀæ
ªÀÄvÀÄÛ vÀÆPÀzÀ ªÀ¸ÀÄÛªÉÇAzÀ£ÀÄß ºÀtªÉAzÀÄ CAVÃPÀj¹, d£ÀgÀÄ D ¥ÀæªÀiÁtÂvÀ ªÀ¸ÀÄÛ«£À ªÀÄÆ®PÀ
EvÀgÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀgÀ ªÀiË®åªÀ£ÀÄß C¼ÉAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ. ««zsÀ zÉñÀUÀ¼À°è ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ºÀt
JAzÀÄ ¥ÀjUÀt¹ §¼À¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. GzÁºÀgÀuÉÀUÉ, Væøï£À°è eÁ£ÀĪÁgÀÄUÀ¼ÀÄ; gÉÆêÀiï£À°è PÀÄjUÀ¼ÀÄ,
aãÁzÀ°è ºÀ®ÄèUÀ¼ÀÄ, EvÁå¢. DzÀgÉ ªÀ¸ÀÄÛ gÀÆ¥ÀzÀ ºÀtªÀÅ ¸Án «¤ªÀÄAiÀÄ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ J®è
¸ÀªÀĸÉåUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjºÀj¸À°®è.

d
¯ÉÆúÀzÀ ºÀt: vÀzÀ£ÀAvÀgÀzÀ°è PÀæªÉÄÃtªÁV ¨É¯É¨Á¼ÀĪÀ ZÀlĪÀnPÉ :
¯ÉÆúÀUÀ¼ÁzÀ a£Àß, ¨É½î, vÁªÀÄæ, PÀAZÀ£ÀÄß ºÀt JAzÀÄ

he
EwºÁ¸Àz° À è ««zsÀ gÁdgÀÄ
§¼À¸ÀĪÀ ¥Àj¥ÁoÀ DgÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. ¥ÀæªÀiÁtÂvÀ vÀÆPÀ«gÀĪÀ
§¼À¹zÀ £ÁtåU¼À À §UÉUÉ w½zÀÄPÉƽîj.
ªÀÄvÀÄÛ «±ÉõÀªÁV a£Àß CxÀªÁ ¨É½î¬ÄAzÀ vÀAiÀiÁj¹zÀ

is
©¯ÉèUÀ¼À£ÀÄß lAQ¹ ºÀtªÁV ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV §¼À¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
re S
CªÀÅ ««zsÀ ªÀÄÄR¨É¯ÉªÀżÀîªÀÅ DVzÀÝjAzÀ «¨sÀd£É ¸ÀgÀ¼ÀªÁV¢ÝvÀÄ. CªÀÅUÀ¼À ¸ÁUÁl ªÀÄvÀÄÛ
B
bl
¸ÀAzÁAiÀÄ PÀÆqÀ C£ÀÄPÀÆ®PÀgÀªÁVvÀÄÛ.
be T
PÁUÀzÀzÀ ºÀt: ¯ÉÆúÀzÀ ºÀtªÀ£ÀÄß MAzÀÄ ¸ÀܼÀ¢AzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¸ÀܼÀPÉÌ ¸ÁV¸ÀĪÀÅzÀÄ
pu
¸ÀÄgÀQëvÀªÁVgÀ°®è. DzÀÄzÀjAzÀ ªÁå¥ÁgÀ¸ÀÜgÀÄ agÀ¥ÀjavÀ ¯ÉêÁzÉëzÁgÀgÀÄ ¤ÃqÀÄwÛzÀÝ °TvÀ
K

zÁR¯ÉUÀ¼À£ÀÄß CªÀgÀ DeÁÕ¦vÀ ºÀtzÀ ¥ÀæªÀiÁtPÌÉ ¸ÁQëAiÀiÁV vÀªÀÄä eÉÆvÉ PÉÆAqÉÆAiÀÄå®Ä ¥ÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ.
F °TvÀ zÁR¯ÉUÀ¼ÀÄ £ÉÊd ºÀtªÁVgÀ°®è, DzÀgÉ CªÀÅUÀ¼ÀÄ ºÀtPÉÌ «¤ªÀÄAiÀĪÁUÀÄwÛzÀÝjAzÀ CªÀÅ
©

¸ÁAPÉÃwPÀ ºÀtªÁV §¼ÀPÉAiÀiÁUÀÄwÛzÀݪÀÅ. PÀæªÉÄÃt d£ÀgÀÄ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ ¤ÃrzÀ PÁUÀzÀzÀ ¥Áæ«Ä¸Àj

£ÉÆÃlÄUÀ¼ÀÄ ºÀtªÉAzÀÄ §¼ÀPÉAiÀÄ°è §AzÀªÀÅ §¼À¸ÀvÉÆqÀVzÀgÀÄ. vÀzÀ£ÀAvÀgÀzÀ°è ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ PÉÃAzÀæ
¨ÁåAPÀÄ MAzÀ£ÀÄß ¸Áܦ¹ CzÀPÉÌ £ÉÆÃlÄ ªÀÄÄzÀæt ªÀiÁqÀĪÀ C¢üPÁgÀ ¤ÃrzÀªÀÅ. D ºÀtªÀÅ
±Á¸À£À§zÀÞ ºÀtªÁ¬ÄvÀÄ. DAiÀiÁ zÉñÀUÀ¼À°è £ÀqÉAiÀÄĪÀ ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À°è D ºÀtªÀ£ÀÄß AiÀiÁgÉƧâgÀÆ
wgÀ¸ÀÌj¸ÀĪÀAw®è. CAvÉAiÉÄà £ÀªÀÄä zÉñÀzÀ°è gÀÆ¥Á¬Ä, CªÉÄÃjPÀzÀ°è qÁ®gï, EAUÉèAr£À°è
¥ËAqï, d¥Á£ï£À°è AiÉÄ£ï, aãÁzÀ°è AiÀÄĪÁ£ï EvÁå¢ ºÉ¸Àj£À ºÀt §¼ÀPÉAiÀÄ°èzÉ.
to

¨ÁåAPï ºÀt: ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÁtÂdå C©üªÀÈ¢Þ ºÉÆA¢zÀAvÉ ¨ÁåAPï ºÀt C¹ÛvÀéPÉÌ §A¢vÀÄ.
ZÉPÀÄÌUÀ¼ÀÄ, qÁæ¥sïÖUÀ¼ÀÄ, oÉêÀt gÀ¹Ã¢ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼ÀÄ §¼ÀPÉUÉ §AzÀªÀÅ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹ ºÀtzÀ
t

¥ÁªÀw ªÀÄvÀÄÛ ªÀUÁðªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÁVzÉ.

No

¥Áè¹ÖPï ºÀt: EzÀÄ EwÛÃa£À D«µÁÌgÀªÁVzÀÄÝ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä UÁæºÀPÀjUÉ PÉærmï CxÀªÁ
qÉ©mï PÁqÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¤Ãr CzÀgÀ ªÀÄÄSÁAvÀgÀ ªÀåªÀºÁgÀ ªÀiÁqÀĪÀ C£ÀÄPÀÆ®vÉ PÀ°à¹ªÉ. FUÀ ¤ÃªÀÅ
ºÀtªÀ£ÀÄß ¨sËwPÀªÁV vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ ºÉÆÃUÀ¨ÉÃPÁV®è. PÉærmï CxÀªÁ qÉ©mï PÁqÀð£ÀÄß J¯ÉPÁÖç¤Pï
AiÀÄAvÀæzÀ ªÉÄÃ¯É MwÛ J¼ÉzÀÄ ¤ªÀÄUÉ ¤ÃrzÀ ¦£ï£ÀÄß §¼À¹ ºÀtzÀ ªÀUÁðªÀuÉ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÁVzÉ.
qÉ©mï PÁqïð ¸ÀºÀ EzÉà jÃwAiÀÄ°è PÉ®¸ÀªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¥Áè¹ÖPï¤AzÀ ªÀiÁrzÀÝjAzÀ
EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¥Áè¹ÖPï ºÀtªÉAvÀ®Æ, «zÀÄå£Áä£À ¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ªÀåªÀºÁgÀ £ÀqɸÀĪÀÅzÀjAzÀ
CzÀ£ÀÄß E-ºÀt JAvÀ®Æ J£ÀÄßvÉÛêÉ.
116
2. ºÀtzÀ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ:
2.1. ¥ÁæxÀ«ÄPÀ CxÀªÁ ªÀÄÄRå PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ: ºÀtzÀ ¥ÁæxÀ«ÄPÀ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ F PɼÀV£ÀAwªÉ:
C) «¤ªÀÄAiÀÄ ªÀiÁzsÀåªÀÄ CxÀªÁ ¸ÀAzÁAiÀÄ ¸ÁzsÀ£À: ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À RjâUÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁlzÀ°è
ºÀtªÀ£ÀÄß ¥ÁªÀw ªÀiÁzsÀåªÀĪÁV G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄvÉÛêÉ.
§) ªÀiË®å ¤tðAiÀÄ: J®è ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À ªÀiË®åªÀ£ÀÄß ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÀtzÀ gÀÆ¥ÀzÀ°è
ºÉüÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ªÀiË®å ¤tðAiÀÄPÉÌ MAzÀÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå ªÀiÁ£ÀzÀAqÀ ºÀtzÀ ªÀÄÆ®PÀ
zÉÆgÀQzÉ.
2.2. ¥ÀÇgÀPÀ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ: ºÀtzÀ ¥ÀÆgÀPÀ PÁAiÀÄðUÀ¼ÉAzÀgÉ:

d
C) «¼ÀA©vÀ ¸ÀAzÁAiÀÄzÀ ¥ÀæªÀiÁt: ºÀtªÀÅ ¨sÀ«µÀåzÀ°è£À ªÀåªÀºÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAzÁAiÀÄUÀ½UÀÆ

he
¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVzÉ. ¸Á® ¥ÀqÉzÀªÀgÀÄ ¤¢ðµÀÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ºÀtªÀ£ÀÄß ¨sÀ«µÀåzÀ°è ¤UÀ¢vÀ ¢£ÁAPÀzÀAzÀÄ
ªÀÄgÀÄ¥ÁªÀw ªÀiÁqÀĪÀ PÀgÁj£À ªÉÄÃ¯É ¸Á®ªÁV ¥ÀqÉAiÀħºÀÄzÀÄ. CzÉà jÃwAiÀÄ°è ªÀåQÛAiÉƧâ£ÀÄ

is
¸ÀzÀåzÀ°è ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÆAqÀÄ, CªÀÅUÀ¼À ºÀtªÀ£ÀÄß ªÀÄÄA¢£À ¤¢ðµÀÖ ¢£ÁAPÀzÀAzÀÄ ¸ÀAzÁAiÀÄ
re S
ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ. ºÀtzÀ §¼ÀPɬÄAzÀ F jÃwAiÀiÁzÀ «¼ÀA§zÀ ¥ÁªÀw C£ÀÄPÀÆ®PÀgÀªÁVzÉ.
B
bl
§) ªÀiË®å CxÀªÁ Rjâ ±ÀQÛAiÀÄ ¸ÀAUÀæºÀ: ºÀtzÀ §¼ÀPɬÄAzÁV G½vÁAiÀÄ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ
be T
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀwÛ£À ¸ÀAUÀæºÀ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ ¸ÀgÀ¼À ¸ÁzsÀåªÁVzÉ.
pu
PÀ) ªÀiË®å ªÀUÁðªÀuÉ CxÀªÁ Rjâ ±ÀQÛAiÀÄ ªÀUÁðªÀuÉ: ºÀtzÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀgÀPÀÄ-¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß
K

MAzÀÄ ¸ÀܼÀ¢AzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¸ÀܼÀPÉÌ ªÀUÁð¬Ä¹ «¤ªÀÄAiÀÄ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ ¸ÀgÀ½ÃPÀgÀtUÉÆArzÉ. EzÀgÀ

©

zɸɬÄAzÁV ªÁå¥ÁgÀ ªÀÈ¢ÞUÉÆArzÉ. ªÀåQÛ-ªÀåQÛUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ªÀUÁðªÀuÉ PÀÆqÀ ¸ÀÄUÀªÀÄUÉÆArzÉ.

3. ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ
¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ zÉñÀzÀ ªÀåªÀºÁgÀ, ªÁtÂdå ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À «¸ÀÛgÀuÉAiÀÄ°è
ªÀĺÀvÀézÀ ¥ÁvÀæ ªÀ»¸ÀÄvÀÛªÉ. 1949gÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¨ÁåAQAUï ¤AiÀÄAvÀæt PÁ¬ÄzÉAiÀÄÄ ¨ÁåAQAUï
PÀA¥À¤AiÀÄ£ÀÄß “¨sÁgÀvÀzÀ°è ¨ÁåAQAUï ªÀåªÀºÁgÀ £ÀqɸÀĪÀ AiÀiÁªÀÅzÉà PÀA¥À¤AiÀÄÄ ¨ÁåAQAUï
PÀA¥À¤ J¤¸ÀÄvÀÛzÉ”. ‘¨ÁåAQAUï’ JAzÀgÉ “¸Á® ¤ÃqÀĪÀ CxÀªÁ §AqÀªÁ¼À ºÀÆqÀĪÀ GzÉÝñÀPÁÌV
to

¸ÁªÀðd¤PÀjAzÀ ºÀtªÀ£ÀÄß oÉêÀtÂAiÀiÁV ¹éÃPÀj¹, ¨ÉÃrPÉ CxÀªÁ EvÀgÉ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ºÀt
ªÀÄgÀÄ¥ÁªÀw¸ÀĪÀÅzÀ®èzÉÃ, ZÉPÀÄÌUÀ¼ÀÄ, qÁæ¥sÀÄÖUÀ¼ÀÄ, DzÉñÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ºÀt
»A¥ÀqÉAiÀÄĪÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÉÄà ¨ÁåAQAUï DVgÀÄvÀÛzÉ”.
t
No

¨sÁgÀvÀzÀ ¨ÁåAQAUï ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÉÖÃmï ¨ÁåAPï C®èzÉ 20 ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀ®AiÀÄzÀ

¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ (1969gÀ°è gÁ¶ÖçÃPÀgÀtUÉÆAqÀ 14, 1980gÀ°è 6 ªÁtÂdå ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ); ¥ÁæzÉòPÀ UÁæ«ÄÃt
¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ (1976gÀ°è ¸ÁܦvÀ); SÁ¸ÀV ªÀ®AiÀÄzÀ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ; ¸ÀºÀPÁj ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ/¸ÀAWÀUÀ¼ÀÄ
ºÁUÀÆ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ jdªÀð ¨ÁåAQ£À°è £ÉÆÃAzÁ¬ÄvÀ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ¤AiÀÄAvÀætUÉƼÀ¥ÀlÖ EvÀgÀ
¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ EªÉ.
¨ÁåAPÀÄUÀ¼À ªÀĺÀvÀé: DyðPÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ°è ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀĺÀvÀézÀ ¥ÁvÀæ ªÀ»¸ÀÄvÀÛªÉ. CªÀÅ
¸ÁªÀðd¤PÀgÀ G½vÁAiÀĪÀ£ÀÄß ¸ÀAUÀæºÀuÉ ªÀiÁr CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ºÀÆrPÉzÁgÀjUÉ MzÀV¸ÀÄvÀÛªÉ. F
117
ªÀÄÆ®PÀ §AqÀªÁ¼À ¸ÀAUÀæºÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAZÀAiÀÄ£ÀzÀ°è CªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæ ªÀ»¸ÀÄvÀÛªÉ. ««zsÀ
¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ UÁæºÀPÀjUÉ ºÀt¸ÀAzÁAiÀÄzÀ C£ÀÄPÀÆ®PÀgÀ ªÀiÁUÀðUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¹ªÉ. ¤¢ðµÀÖ
CªÀ¢ü oÉêÀtÂUÀ½UÉ C¢üPÀ §rØ zÀgÀ ¤ÃqÀĪÀÅzÀ®èzÉà PÀȶ, PÉÊUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÁ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À
C©üªÀÈ¢ÞUÁV ¸Á®UÀ¼À£ÀÆß ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ ¤ÃqÀÄvÀÛªÉ. C®èzÉ CªÀÅ ºÀÄAr (Bills of Exchange)
UÀ¼À£ÀÄß ªÀmÁ֬ĸÀÄvÀÛªÉAiÀÄ®èzÉà qÁæ¥sÀÄÖUÀ¼ÀÄ, PÉærmï ªÀÄvÀÄÛ qÉ©mï PÁqÀÄðUÀ¼À£ÀÆß ¤Ãr ¸ÀÄUÀªÀÄ
ªÀåªÀºÁgÀPÉÌ EA§Ä PÉÆqÀÄvÀÛªÉ.
4. ¨sÁgÀwÃAiÀÄ jdªÀð ¨ÁåAPÀÄ
¨sÁgÀvÀzÀ PÉÃA¢æÃAiÀÄ ¨ÁåAPï DV ¨sÁgÀwÃAiÀÄ jdªÀð ¨ÁåAPÀ£ÀÄß (Dgï©L) 1935gÀ J¦æ¯ï

d
1gÀAzÀÄ ¸Áܦ¸À¯Á¬ÄvÀÄ ºÁUÀÆ CzÀ£ÀÄß d£ÀªÀj 1, 1949gÀAzÀÄ gÁ¶ÖçÃPÀgÀt ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ.

he
Dgï©L£À PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ
1) £ÉÆÃlÄ ZÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ KPÀ¸ÁéªÀÄå: ¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ°.
Dgï©LUÉ gÀÆ. 2, 5, 10, 20, 50, 100, 200, ¨sÁgÀwÃAiÀÄ jdªÀð ¨ÁåAQ£À ¥Àæ¸ÁÛªÀ£ÉAiÀÄ°è

is
re S
500 ªÀÄvÀÄÛ 2000 ªÀÄÄR¨É¯ÉAiÀÄ £ÉÆÃlÄUÀ¼À£ÀÄß
B CzÀgÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß »ÃUÉ ªÀtÂð¸À¯ÁVzÉ: ``¨ÁåAPï

bl
ªÀÄÄ¢æ¹ ZÀ¯ÁªÀuÉUÉ vÀgÀĪÀ KPÀ¸ÁéªÀÄå«zÉ. MAzÀÄ £ÉÆÃlÄUÀ¼À ¤ÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸ÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
gÀÆ¥Á¬ÄAiÀÄ £ÉÆÃl£ÀÄß ¸ÀPÁðgÀzÀ ¥ÀgÀªÁV ¨sÁgÀvÀzÀ ºÀtPÁ¸ÀÄ ¹ÜgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß PÁAiÀÄÄÝPÉƼÀÄîªÀ
be T
pu
Dgï©L ªÀÄÄ¢æ¹ ZÀ¯Á¬Ä¸ÀÄvÀÛzÉ. GzÉÝñÀ¢AzÀ ¨sÀzÀævÉUÀ¼À£ÀÄß EqÀĪÀÅzÀ®èzÉÃ
K

2) ¸ÀPÁðgÀzÀ ¨ÁåAPÀÄ DV PÁAiÀÄ𠤪ÀðºÀuÉ: zÉñÀzÀ »vÀ PÁ¥ÁqÀĪÀAvÉ ºÀt ªÀÄvÀÄÛ ¸Á®zÀ
Dgï©L PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼À ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀĪÀÅzÀÄ”.
©

oÉêÀtÂUÀ¼À£ÀÄß ¹éÃPÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ ¸ÀPÁðgÀzÀ

¥ÀgÀªÁV vÉjUÉ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ ¥ÁªÀwUÀ¼À£ÀÄß ¹éÃPÀj¹, ¸ÀPÁðgÀzÀ DzÉñÀÀzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ºÀt ¥ÁªÀw
¸ÀºÀ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀPÁðj ¸Á® ¥ÀvÀæUÀ¼ÀÄ, ReÁ£É ºÀÄArUÀ¼À ¤ÃrPÉAiÀÄ®èzÉà ¸ÀPÁðgÀzÀ ºÀtPÁ¸ÀÄ
¸À®ºÉUÁgÀ£ÁV PÁAiÀÄð ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀPÁðgÀUÀ½UÉ CªÀ±Àå«gÀĪÀ ¸Á®zÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÆß ¸ÀºÀ CzÀÄ
MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.
3) ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À ¨ÁåAPÀÄ DV PÁAiÀÄ𠤪ÀðºÀuÉ: Dgï©L ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À ¨ÁåAPÁV
to

PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ. zÉñÀzÀ°ègÀĪÀ J¯Áè ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸ÀÄvÀÛzÉ. J¯Áè ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä

oÉêÀt ºÀtzÀ ¤¢ðµÀÖ ¥Àr¹zÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß Dgï©L£À°è «ÄøÀ®Ä EqÀ¨ÉÃPÀÄ. ¨ÁåAPÀÄUÀ½UÉ ºÉZÀÄѪÀj
ºÀtzÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ EzÁÝUÀ CªÀÅUÀ½UÉ Dgï©L ¸Á® MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ. CzÀÄ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À ºÀtPÁ¸ÀÄ
t
No

¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ PÀÄjvÁVAiÀÄÆ ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£À ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.

4) gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀAzÁAiÀÄ PÉÃAzÀæªÁV PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÉ: ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß
¸ÀÆPÀÛªÁV §UɺÀj¸ÀĪÀ ¸À®ÄªÁV Dgï©L ¸ÀAzÁAiÀÄ PÉÃAzÀæªÁV PÁAiÀÄ𠤪Àð»¸ÀÄvÀÛzÉ.
5) ¸Á® ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¤AiÀÄAvÀæPÀ: zÉñÀzÀ°è ¤jÃQëvÀ ºÀtPÁ¸ÀÄ ¥Àj¹ÜwUÉ C£ÀÄUÀÄtªÁV ªÁtÂdå
¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ ¤ÃqÀĪÀ ¸Á®zÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß Dgï©L ¤AiÀÄAwæ¸ÀÄvÀÛzÉ.
6) «zÉò «¤ªÀÄAiÀÄ ¸ÀAUÀæºÀzÀ ªÉÄðéZÁgÀPÀ: Dgï©L «zÉò «¤ªÀÄAiÀÄ ¸ÀAUÀæºÀzÀ
ªÉÄðéZÁgÀPÀ£ÁV PÁAiÀÄ𠤪Àð»¸ÀÄvÀÛzÉ. F PÁAiÀÄðªÀÅ £ÀªÀÄä ºÀt ¨ÉÃgÉ zÉñÀUÀ¼À ºÀtPÉÌ
118
ªÀUÁðªÀuÉAiÀiÁUÀĪÀ «¤ªÀÄAiÀÄ zÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVzÉ. «zÉò «¤ªÀÄAiÀÄ
zÀgÀUÀ¼À°è£À C£À¥ÉÃQëvÀ Kj½vÀUÀ¼À£ÀÄß PÀrªÉÄUÉƽ¸ÀĪÀ ¸À®ÄªÁV, ¥Àj¹ÜwUÀ¼À£ÀÄß CªÀ®A©¹,
Dgï©L «zÉò ºÀtUÀ¼À£ÀÄß PÉƼÀÄîªÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀĪÀ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß dgÀÄV¸ÀÄvÀÛzÉ.
7) ¨ÁåAQAUï ºÀªÁå¸ÀzÀ C©üªÀÈ¢Þ: ¨ÁåAPï ±ÁSÉUÀ¼À «¸ÀÛgÀuÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ d£ÀgÀ°è G½vÁAiÀÄ
ªÀÄ£ÉÆèsÁªÀªÀ£ÀÄß ¥ÉæÃgÉæ¸ÀĪÀÅzÀ®èzÉÃ, ºÀtPÁ¸ÀÄ ¸ÁPÀëgÀvÉUÉ MvÀÄÛ ¤ÃrzÉ.
¨sÁgÀvÀzÀ DyðPÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß ¤ªÀÄVzÀÄ w½¢gÀ°.
wêÀæUÉƽ¸À®Ä Dgï©L ªÀĺÀvÀézÀ ¥ÁvÀæ ªÀ»¹zÉ. Cw ¥ÀÄgÁvÀ£À PÉÃAzÀæ ¨ÁåAPÀÄ 1668 gÀ°è
CAQ-CA±ÀUÀ¼À ¸ÀAUÀæºÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæPÀluÉ, ¸ÁܦvÀªÁzÀ ¹éÃqÀ¤ß£À ‘jPïì ¨ÁåAPï’; ©æl¤ß£À

d
¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ºÁUÀÆ ¨ÁåAQAUï ¸ÀA§A¢üvÀ PÉÃAzÀæ ¨ÁåAPÀÄ ‘¨ÁåAPï D¥sï EAUÉèAqï’ C£ÀÄß

he
eÁÕ£À ºÀAaPÉAiÀÄ PÁAiÀÄðUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ zÉñÀzÀ 1694 gÀ°è ¸Áܦ¸À¯Á¬ÄvÀÄ; CªÉÄÃjPÉAiÀÄ PÉÃAzÀæ
C©üªÀÈ¢ÞUÉ ¥ÀÆgÀPÁzÀ PÉ®¸À ªÀiÁqÀÄwÛzÉ. ¨ÁåAPÀÄ ‘¥sÉqÀgÀ¯ï jdªÀ𠹸ÀÖªÀiÀÄß 1913 gÀ°è
zÉñÀªÀÅ ºÀ®ªÁgÀÄ ºÀtPÁ¸ÀÄ ©PÀÌlÄÖUÀ¼À£ÀÄß ¸Áܦ¸À¯Á¬ÄvÀÄ.

is
re S
¸ÀÆPÀÛªÁV JzÀÄj¸À®Ä Dgï©L£À PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ
B
bl
¸ÀºÁAiÀÄPÁjAiÀiÁVªÉ.
5. ºÀtzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ ¤AiÀÄAvÀæt
be T
pu
zÉñÀzÀ ºÀtPÁ¸ÀÄ ¥Áæ¢üPÁgÀ ¤ÃrzÀ PÀgÉ¤ì £ÉÆÃlÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÁtåUÀ¼ÀÄ D zÉñÀzÀ ºÀtzÀ
K

¥ÀÆgÉÊPÉAiÀiÁVzÉ. EªÀ®èzÉà gÁµÀÖçzÀ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À°ègÀĪÀ G½vÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ZÁ°Û SÁvÉAiÀÄ°è ºÉÆA¢gÀĪÀ

²®Ì£ÀÄß ¸ÀºÀ ºÀtªÉAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. F SÁvÉUÀ¼À°ègÀĪÀ ºÀtªÀ£ÀÄß ¨ÁåAPÀÄUÀ½AzÀ C¯ÁàªÀ¢ü
©

¸ÀÆZÀ£É ¤Ãr CxÀªÁ ¨ÉÃrPÉAiÀiÁzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ºÉÆgÀ vÉUÉAiÀħºÀÄzÁzÀÝjAzÀ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉÃrPÉ

CxÀªÁ rªÀiÁAqï oÉêÀtÂUÀ¼ÀÄ JAzÀÆ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. G½zÀ oÉêÀtÂUÀ½UÉ ¤¢ðµÀÖ ¸ÀªÀÄAiÀiÁªÀ¢ü
EgÀĪÀÅzÀjAzÀ CªÀÅUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄzÀÝvÀÄÛ oÉêÀtÂUÀ¼ÁVgÀÄvÀÛªÉ. ºÁUÁV AiÀiÁªÀÅzÉà ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è d£ÀgÀ §½
EgÀĪÀ PÀgÉ¤ì ªÀÄvÀÄÛ G½vÁAiÀÄ oÉêÀtÂUÀ¼À MlÄÖ ªÉÆvÀÛªÀ£ÀÄß DV£À ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ°ègÀĪÀ MlÄÖ ºÀtzÀ
¥ÀæªÀiÁt JAzÀÄ ¯ÉPÀÌ ºÁPÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
to

¨sÁgÀvÀzÀ°è ºÀt ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ £Á®ÄÌ ¥ÀjPÀ®à£ÉUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ: M1, M2, M3 ªÀÄvÀÄÛ

M4. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß »ÃUÉ ªÁåSÁ夸À§ºÀÄzÀÄ:
M1 = PÀgÉ¤ì £ÉÆÃlÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÁtåUÀ¼ÀÄ + ªÁtÂdå ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À°ègÀĪÀ ¨ÉÃrPÉ oÉêÀtÂUÀ¼ÀÄ;
t
No

M2 = M1 + CAZÉ PÀbÉÃjUÀ¼À°ègÀĪÀ G½vÁAiÀÄ oÉêÀtÂUÀ¼ÀÄ;

M3 = M1 + ªÁtÂdå ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À°ègÀĪÀ ªÀÄÄzÀÝvÀÄÛ oÉêÀtÂUÀ¼ÀÄ; ªÀÄvÀÄÛ
M4 = M3 + CAZÉ PÀbÉÃjUÀ¼À°ègÀĪÀ MlÄÖ oÉêÀtÂUÀ¼ÀÄ.
ºÀtPÁ¸ÀÄ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ zÀȶ֬ÄAzÀ M1 ªÀÄvÀÄÛ M2 QjzÁzÀ ºÀtªÉAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂvÀªÁzÀgÉ,
M3 ªÀÄvÀÄÛ M4 UÀ¼À£ÀÄß «±Á® ºÀtªÉAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂvÀªÁUÀÄvÀÛªÉ. F ºÀtzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ ºÉÆgÀvÁV
ªÁtÂdå ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ vÁªÀÅ ¹éÃPÀj¹zÀ oÉêÀtÂUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É JµÉÆÖà ¥ÀlÄÖ C¢üPÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ

119
¸Á® ¸Àȶֹ ªÁtÂdå ºÁUÀÆ EvÀgÀ GzÉÝñÀUÀ½UÉ ¤ÃqÀÄvÀÛªÉ. EzÀÄ PÀÆqÀ DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è
ZÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ°ègÀĪÀ ºÀtzÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ¥Àæ¨sÁ«¸ÀÄvÀÛzÉ. F ºÀtzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ MAzÉqÉAiÀiÁzÀgÉ,
E£ÉÆßAzÉqÉ ¸ÀgÀPÀÄ ¸ÉêÉUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ zÉñÀzÀ°è£À ºÀtzÀħâgÀzÀ (¨É¯ÉUÀ¼À Kj½vÀUÀ¼ÀÄ) ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß
¥Àæ¨sÁ«¸ÀÄvÀÛªÉ. ºÀtzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ C¢üPÁªÁV CzÀPÉÌ vÀPÀÄÌzÁzÀ ¸ÀgÀPÀÄ ¸ÉêÉUÀ¼À ¥ÀÆgÉÊPÉÀ E®èªÁzÁUÀ
¨É¯ÉUÀ¼ÀÄ wêÀæªÁV KgÀ®Ä ¥ÁægÀA©ü¹ §ºÀ¼ÀµÀÄÖ vÉÆAzÀgÉUÀ¼ÀÄ ±ÀÄgÀĪÁUÀÄvÀÛªÉ.
¨É¯ÉUÀ¼À°è£À C®à KjPÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ DyðPÀvÉUÉ ±ÀQÛzÁAiÀÄPÀ ¥ÉÃAiÀÄzÀAwzÀÝgÉ, wêÀæ
¨É¯É KjPÉAiÀÄÄ d£ÀgÀ Rjâ ±ÀQÛ ªÀÄvÀÄÛ DzÁAiÀÄ ºÀAaPÉAiÀÄ£ÀÄß wêÀæªÁV ¨Á¢ü¸ÀÄvÀÛzÉAiÀÄ®èzÉÃ
ºÀÆrPÉzÁgÀgÀ ¤jÃPÉëUÀ¼À£ÀÆß ºÀĹAiÀiÁV¹ DyðPÀ C©üªÀÈ¢ÞUÉ vÉÆqÀgÁUÀÄvÀÛzÉ.

d
EAxÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è, ¥Àj¹ÜwAiÀÄ£ÀĸÁgÀ Dgï©L ºÀtzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ°è §zÀ¯ÁªÀuÉ
ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À ¸Á® ¤ÃrPÉAiÀÄ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸À®Ä CzÀÄ ºÀ®ªÀÅ ¤¢ðµÀÖ

he
PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĸÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. ºÀtzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸Á®zÀ ¥ÀæªÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ §rØ zÀgÀzÀ ¤AiÀÄAvÀætPÁÌV
EgÀĪÀ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß MmÁÖV ‘ºÀtPÁ¸ÀÄ ¤Ãw’ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÉÛêÉ. FUÀ £ÁªÀÅ Dgï©L PÉÊUÉƼÀÄîªÀ

is
¸Á® ¤AiÀÄAvÀæt PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAQë¥ÀÛªÁV ZÀað¸ÉÆÃt.
re S
6. ¸Á®/¥ÀvÀÄÛ ¤AiÀÄAvÀæt PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ
B
bl
EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß £ÁªÀÅ JgÀqÀÄ «zsÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À§ºÀÄzÀÄ: ¥ÀjªÀiÁuÁvÀäPÀ ªÀÄvÀÄÛ UÀÄuÁvÀäPÀ
be T
PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ.
pu
K

C. ¥ÀjªÀiÁuÁvÀäPÀ ¸Á® ¤AiÀÄAvÀæt PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ

F ¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀåªÀºÁgÀPÉÌ ªÀÄvÀÄÛ d£ÀjUÉ ®¨sÀåªÁUÀĪÀ ºÀtzÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ¥Àjt«Ä¸ÀÄvÀÛªÉ.
©

FUÀ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß CxÀðªÀiÁrPÉƼÉÆîÃt.

i. ¨ÁåAPï zÀgÀ: PÉÃAzÀæ ¨ÁåAPÀÄ G½zÀ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀ ¸Á®PÉÌ «¢ü¸ÀĪÀ
ªÀÄÆ® §rØ zÀgÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä UÁæºÀPÀjUÉ «¢ü¸ÀĪÀ §rØ zÀgÀªÀ£ÀÄß
¤zsÀðj¸ÀĪÀ vÀ¼ÀªÀÄlÖzÀ zÀgÀªÁVzÀÄÝ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ ¤ÃqÀĪÀ ¸Á®zÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß
¥Àæ¨sÁ«¸ÀÄvÀÛzÉ. ¨ÁåAPï zÀgÀ ºÉZÁÑzÁUÀ MmÁÖgÉ ¸Á®zÀ ªÉZÀÑ ºÉZÁÑV ¸Á® ¤ÃrPÉ
PÀÄUÀÄÎvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁåAPï zÀgÀ E½PÉAiÀiÁzÁUÀ ¸Á®zÀ ªÉZÀÑ PÀrªÉÄAiÀiÁV ¸Á® ¤ÃrPÉ
to

»UÀÄÎvÀÛzÉ. ¨sÁgÀwÃAiÀÄ jdªÀð ¨ÁåAPÀÄ EzÉà GzÉÝñÀªÀ£ÀÄß gÉ¥ÉÆà ªÀÄvÀÄÛ jªÀ¸Àð gÉ¥ÉÆÃ
zÀgÀUÀ¼À Kj½vÀ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀjAzÀ®Æ ¸Á¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ.
t

ii. ªÀÄÄPÀÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉ: ºÀtPÁ¸ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ªÀÄÄPÀÛªÁV ¸ÀPÁðj

No

¨sÀzÀævÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÃAzÀæ ¨ÁåAPÀÄ PÉƼÀÄîªÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀĪÀ PÀæªÀĪÉà ªÀÄÄPÀÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ
PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉ DVzÉ. ¸ÀPÁðj ¨sÀzÀævÉUÀ¼À ªÀiÁgÁlªÀÅ ¸ÁªÀðd¤PÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À
§½AiÀÄ ºÀtªÀ£ÀÄß PÉÃAzÀæ ¨ÁåAQUÉ ªÀUÁð¬Ä¹zÀgÉ, ¨sÀzÀævÉUÀ¼À RjâAiÀÄÄ ºÀtªÀ£ÀÄß
PÉÃAzÀæ ¨ÁåAQ¤AzÀ ¸ÁªÀðd¤PÀjUÉÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁåAPÀÄUÀ½UÉ ªÀUÁð¬Ä¸ÀÄvÀÛzÉ.
iii. «ÄøÀ®Ä C£ÀÄ¥ÁvÀzÀ CªÀ±ÀåPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß Kj½vÀUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ: ªÁtÂdå ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ
Dgï©L£À ¸ÀÆZÀ£ÉUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ JgÀqÀÄ jÃwAiÀÄ «ÄøÀ®ÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆAzÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.

120
 ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄzÀÄ £ÀUÀzÀÄ «ÄøÀ®Ä C£ÀÄ¥ÁvÀ, JgÀqÀ£ÉAiÀÄzÀÄ ±Á¸À£À§zÀÞ zÀæªÀåvÉ C£ÀÄ¥ÁvÀ.
£ÀUÀzÀÄ «ÄøÀ®Ä C£ÀÄ¥ÁvÀªÀÅ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä MlÄÖ oÉêÀtÂUÀ¼À ¤¢ðµÀÖ ¥Àr¹zÀ
¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß Dgï©L£À°è dªÉÄAiÀiÁVqÀ¨ÉÃPÁzÀ ¥ÀæªÀiÁtªÁVzÉ. ±Á¸À£À§zÀÞ zÀæªÀåvÉAiÀÄ
C£ÀÄ¥ÁvÀªÀÅ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä MlÄÖ oÉêÀtÂUÀ¼À ¤¢ðµÀÖ¥Àr¹zÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß £ÀUÀzÁV
Ej¹PÉƼÀÄîªÀ ¥ÀæªÀiÁtªÁVzÉ. F JgÀqÀÆ C£ÀÄ¥ÁvÀUÀ¼À£ÀÄß Kj¹zÁUÀ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À §½
zÉÊ£ÀA¢£À ªÀåªÀºÁgÀPÉÌ PÀrªÉÄ ºÀt ®¨sÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß E½¹zÁUÀ ºÉaÑ£À
ºÀtzÀ ¥ÀæªÀiÁt ®¨sÀåªÁUÀÀÄvÀÛzÉ.

d
§. UÀÄuÁvÀäPÀ ¸Á® ¤AiÀÄAvÀæt PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ

he
UÀÄuÁvÀäPÀ CxÀªÁ DAiÀÄÝ ¸Á® ¤AiÀÄAvÀæt PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ ¸Á® ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ GzÉÝñÀªÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ
CzÀgÀ §¼ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæ¨sÁ«¸ÀÄvÀÛªÉ. ¥ÀæªÀÄÄR UÀÄuÁvÀäPÀ ¸Á® ¤AiÀÄAvÀæt PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ »ÃVªÉ:

is
re S
i. ªÀiÁfð£ï ¥ÀæªÀiÁtzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ: ¸Á® ¥ÀqÉAiÀÄĪÁUÀ ¨ÁåAPÀÄ ¨sÀzÀævÉAiÀÄ£ÀÄß PÉüÀÄvÀÛzÉ
B
CxÀªÁ ¸Á®zÀ ¤UÀ¢vÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ¸Á®UÁgÀ ªÀåQÛAiÉÄà ªÀiÁfð£ï ºÀtªÁV

bl
¨sÀj¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. AiÀiÁªÀÅzÉà GzÉÝñÀPÁÌV ¸Á® ¤ÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¸À®Ä ªÀiÁfð£ï
be T
pu
ºÀtzÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß E½¸À§ºÀÄzÀÄ. CzÉà jÃw ¸Á® ¤ÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß ¤gÀÄvÉÛÃf¸À®Ä
K

ªÀiÁfð£ï ºÀtzÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß Kj¸À§ºÀÄzÀÄ.

ii. ¸Á®zÀ UÀjµÀ× «Äw ¤UÀ¢ CxÀªÁ ¸Á®zÀ ¥ÀrvÀgÀ: ¤¢ðµÀÖ GzÉÝñÀUÀ½UÉ ¤ÃqÀĪÀ ¸Á®zÀ
©

¥ÀæªÀiÁtzÀ UÀjµÀ× «ÄwAiÀÄ£ÀÄß Dgï©L ¤UÀ¢UÉƽ¹ AiÀiÁªÀÅzÉà GzÉÝñÀÀPÉÌ CwAiÀiÁzÀ

¸Á® ¤ÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.
iii. £ÉÊwPÀ MvÀÛqÀ: ºÀ®ªÀÅ GzÉÝñÀUÀ½UÉ MmÁÖgÉ ¸Á® ¤ÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß CxÀªÁ ºÀ®ªÀÅ GzÉÝñÀUÀ½UÉ
¸Á®zÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß vÀVθÀĪÀ ¸À®ÄªÁV Dgï©L ªÁtÂdå ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¤AiÀÄ«ÄvÀ
to

¸ÀÄvÉÆÛïÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ £ÉÊwPÀ MvÀÛqÀ ºÉÃgÀĪÀ PÀæªÀÄ EzÁVzÉ.

iv. £ÉÃgÀ PÀæªÀÄ: AiÀiÁªÁUÀ G½zÉ®è PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ ¤µÀ᮪ÁUÀÄvÀÛªÉAiÉÆà DUÀ Dgï©L ªÁtÂdå
t

¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ ºÀtPÁ¸ÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß £ÉÃgÀªÁV ¤AiÀÄAwæ¸ÀĪÀ PÀæªÀÄ PÉÊUÉƼÀÄîvÀÛzÉ.

No

EzÀÄ MAzÀÄ ²PÉëAiÀÄ gÀÆ¥ÀªÁVzÀÝjAzÀ EzÀ£ÀÄß PÀlÖ PÀqÉUÉ §¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.

»ÃUÉ PÉÃAzÀæ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ (¨sÁgÀvÀzÀ°è Dgï©L) ºÀ®ªÁgÀÄ PÀæªÀÄUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ºÀtzÀ ¥ÀæªÀiÁt
¤AiÀÄAwæ¹ vÀ£ÀÆä®PÀ ¨É¯É ¥Àj¹Üw ªÀÄvÀÄÛ MmÁÖgÉ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ UÀwAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæ¨sÁ«¸ÀÄvÀÛªÉ.

121
 C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. SÁ° ©nÖgÀĪÀ ¸ÜÀ¼ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ GvÀÛgÀUÀ½AzÀ ¨sÀwð ªÀiÁrj:
1. ¸Án «¤ªÀÄAiÀÄ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À §zÀ°UÉ ________ «¤ªÀÄAiÀÄ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
2. ZÉPïUÀ¼ÀÄ ................ ºÀtzÀ ¸ÁzsÀ£ÀªÁVªÉ.
3. ¨sÁgÀwÃAiÀÄ jdªÀð ¨ÁåAPÀÄ ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀiÁzÀ ªÀµÀðªÀÅ _________.
4. d¥Á£ï zÉñÀzÀ ºÀtªÀ£ÀÄß ______ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÉÛêÉ.

d
5. ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀ 14 ªÁtÂdå ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ................ gÀ°è gÁ¶ÖçÃPÀj¹vÀÄ.

he
6. QjzÁzÀ ºÀtzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ£ÀÄß _____ ªÀÄvÀÄÛ _____ ªÀÄÆ®PÀ C¼ÉAiÀÄÄvÉÛêÉ.
7. ºÀtzÀħâgÀªÀÅ ºÀtzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄÄ ¸ÀgÀPÀÄ-¸ÉêÉUÀ¼À ¥ÀÆgÉÊPÉVAvÀ ____ EzÁÝUÀ

is
¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄvÀÛzÉ.
re S
II. PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ¼À£ÀÄß GvÀÛj¹
B
bl
1. ¸Án «¤ªÀÄAiÀÄ ¥ÀzÀÞw JAzÀgÉãÀÄ?
be T
pu
2. ºÀtzÀ CxÀð ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¹.
K

3. Dgï©L£À PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¹.

©

4. ¨sÁgÀvÀzÀ°è §¼À¸À¯ÁUÀÄwÛgÀĪÀ ºÀtzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ ««zsÀ ¥ÀjPÀ®à£ÉUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¹.

5. Dgï©L §¼À¸ÀĪÀ ¸Á® ¤AiÀÄAvÀæt PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¹.
III. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ :
1. ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ ¨ÁåAPÀ£ÀÄß ¸ÀAzÀ²ð¹ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉ PÀÄjvÀÄ ªÀgÀ¢ vÀAiÀiÁj¹.
to

IV. AiÉÆÃfvÀ PÁAiÀÄð :

1. ¸ÀÆPÀÛ avÀæUÀ¼À£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹PÉÆAqÀÄ ºÀtzÀ «PÁ¸ÀªÀ£ÀÄß «ªÀj¹.
t

2. ªÁtÂdå ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¹ ¸ÀÆPÀÛ «ªÀgÀuÉ ¤Ãr.

No

* * * *

122
 CzsÁåAiÀÄ - 4
¸ÁªÀðd¤PÀ ºÀtPÁ¸ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DAiÀÄ-ªÀåAiÀÄ
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛÃªÉ :
· ¸ÁªÀðd¤PÀ ºÀtPÁ¹£À CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÀvÀé.
· DAiÀÄ-ªÀåAiÀÄ
· ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÉZÀÑ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀðd¤PÀ DzÁAiÀÄ

d
· PÉÆgÀvÉAiÀÄ ºÀtPÁ¸ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «wÛÃAiÀÄ PÉÆgÀvÉ.

he
1. ¥ÀjZÀAiÀÄ
¤ªÀÄUÉ ¤ªÀÄä PÀÄlÄA§ªÀÅ AiÀiÁªÀ ªÀÄÆ®UÀ½AzÀ JµÀÄÖ ªÀgÀªÀiÁ£À ¥ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ JA§ ªÀiÁ»w

is
EzÉAiÉÄÃ? ¥Àæw PÀÄlÄA§zÀ ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ PÀȶ, G¢ÝªÉÄ CxÀªÁ ¸ÉêÉUÀ¼À°è vÀªÀÄä£ÀÄß vÉÆqÀV¹PÉÆAqÀÄ
re S
ªÀgÀªÀiÁ£À ¥ÀqÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ ªÀgÀªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄß UÉÃt CxÀªÁ ¨ÁrUÉ (¨sÀÆ«Ä, d«ÄãÀÄ
B
bl
ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ ¹ÜgÀ D¹ÛUÀ¼À ªÉÄïÉ); PÀÆ° (««zsÀ DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À°è ¨sÁVAiÀiÁV vÀªÀÄä
±ÀæªÀÄ ¤ÃqÀĪÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ); §rØ (ºÀtPÁ¸ÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À°è ºÀt ºÀÆqÀĪÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ CxÀªÁ
be T
pu
E£ÉÆߧâjUÉ ¸Á®ªÁV ¤ÃqÀĪÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ); ªÀÄvÀÄÛ ¯Á¨sÀUÀ¼À (MAzÀÄ GvÁàzÀPÀ ZÀlĪÀnPÉAiÀÄ°è
K

ºÀt vÉÆqÀV¸ÀĪÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ) gÀÆ¥ÀzÀ°è ªÀgÀªÀiÁ£À ¥ÀqÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

»ÃUÉ ¥ÀqÉAiÀįÁUÀĪÀ ªÀgÀªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄß C£ÀĨsÉÆÃUÀ ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢Þ GzÉÝñÀUÀ½UÁV ªÉZÀÑ
©

ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÀåQÛ CxÀªÁ PÀÄlÄA§ vÀ£Àß ªÀgÀªÀiÁ£À ªÀÄvÀÄÛ ªÉZÀѪÀ£ÀÄß ¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀªÁV ¤ªÀð»¸ÀĪÀ
ªÀÄÆ®PÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¸ÀĪÀÅzÀÄ MAzÀÄ PÀ¯É. ªÀgÀªÀiÁ£ÀQÌAvÀ ªÉZÀÑ C¢üPÀªÁzÁUÀ ¸Á®
ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÉ ªÀåQÛ CxÀªÁ PÀÄlÄA§zÀ ªÀgÀªÀiÁ£À, ªÉZÀÑ ªÀÄvÀÄÛ ¸Á®zÀ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ
§UÉÎ w½¹PÉÆqÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ‘ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ºÀtPÁ¸ÀÄ’ J£ÀÄßvÉÛêÉ. CzÉà jÃwAiÀÄ°è ¸ÀPÁðgÀªÀÅ vÀ£ÀßzÉÃ
ºÀtPÁ¸À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ. CzÉà ¸ÁªÀðd¤PÀ ºÀtPÁ¸ÀÄ. F CzsÁåAiÀÄzÀ°è ¸ÀPÁðgÀªÀÅ vÀ£Àß
ºÀtPÁ¸À£ÀÄß ºÉÃUÉ ¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß w½AiÉÆÃt.
to

¸ÁªÀðd¤PÀ ºÀtPÁ¹£À CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÀvÀé

¸ÀPÁðgÀzÀ ªÀgÀªÀiÁ£À, ªÉZÀÑ ºÁUÀÆ ¸Á®UÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀĪÀÅzÉÃ
t

¸ÁªÀðd¤PÀ ºÀtPÁ¸ÀÄ. ¸ÀPÁðgÀzÀ ªÀgÀªÀiÁ£À ºÁUÀÆ ªÉZÀÑUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À°è£À

No

ºÉÆAzÁtÂPÉ ªÀiÁqÀĪÀ ¥ÀæQæAiÉÄ §UÉÎ C¨sÀ幸ÀĪÀÅzÉà ¸ÁªÀðd¤PÀ ºÀtPÁ¸ÀÄ JAzÀÄ qÁ®Ö£ïgÀªÀgÀÄ

ªÁåSÁ夸ÀÄvÁÛgÉ. ¸ÁªÀðd¤PÀ ºÀtPÁ¸ÀÄ ¸ÀPÁðgÀzÀ ªÀgÀªÀiÁ£À, ªÉZÀÑ ªÀÄvÀÄÛ ¸Á® ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ
¸ÀªÀÄUÀæ avÀætªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
ªÀĺÀvÀé: DyðPÀ C©üªÀÈ¢Þ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ¹ÜgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¸ÀĪÀ GzÉÝñÀ¢AzÀ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ vÀ£Àß
ªÀgÀªÀiÁ£À, ªÉZÀÑ ªÀÄvÀÄÛ ¸Á®PÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ PÁ® PÁ®PÉÌ C£ÀĸÀj¸ÀĪÀ ¤ÃwUÉ PÉÆòÃAiÀÄ ¤Ãw
CxÀªÁ «wÛÃAiÀÄ ¤Ãw J£ÀÄßvÁÛgÉ. DyðPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ ªÀÄvÀÄÛ ¹ÜgÀvÉ ¸Á¢ü¹ ªÀgÀªÀiÁ£ÀzÀ ¸ÀªÀiÁ£À
ºÀAaPÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¸ÀĪÀÅzÀÄ «wÛÃAiÀÄ ¤ÃwAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR GzÉÝñÀUÀ¼ÁVªÉ.
123
 ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV vÁ£ÀÄ ¸ÀAUÀ滹zÀ ªÀgÀªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄß CxÀªÁ ¥ÀqÉzÀ ¸Á®zÀ ªÉÆvÀÛªÀ£ÀÄß
C©üªÀÈ¢Þ PÁAiÀÄðUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ªÀå¬Ä¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ zÀgÀªÀ£ÀÄß ªÀÈ¢Þ¹ J®èjUÀÆ ¥ÀæAiÉÆÃd£À
zÉÆgÀQ¸ÀÄvÀÛzÉ. CzÉà jÃw DyðPÀ »AdjvÀzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è ªÉZÀѪÀ£ÀÄß »Vι, DyðPÀ »UÀÄΫPÉAiÀÄ
¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è ªÉZÀѪÀ£ÀÄß PÀÄVι, ¸ÀPÁðgÀªÀÅ DyðPÀ ¹ÜgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀPÁðgÀzÀ ªÀgÀªÀiÁ£À,
ªÉZÀÑ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ºÉÆAzÁtÂPÉUÀ¼ÀÄ ªÁ¶ðPÀ DAiÀÄ-ªÀåAiÀÄ CxÀªÁ ªÀÄÄAUÀqÀ ¥ÀvÀæUÀ¼À
¨sÁUÀªÁVgÀĪÀÅzÀjAzÀ, ¸ÁªÀðd¤PÀ ºÀtPÁ¹£À CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀÅ DAiÀÄ-ªÀåAiÀÄUÀ¼À «±ÉèõÀuÉUÀÆ
¸ÀºÁAiÀÄPÁjAiÀÄUÀÄvÀÛzÉ.
2. DAiÀÄ-ªÀåAiÀÄ CxÀªÁ ªÀÄÄAUÀqÀ ¥ÀvÀæ

d
¸ÀPÁðgÀªÀÅ ¥Àæw ªÀµÀð vÀ£Àß DAiÀÄ-ªÀåAiÀĪÀ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀÄvÀÛzÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è ºÀtPÁ¸ÀÄ ªÀµÀðªÀÅ

he
K¦æ¯ï 1gÀAzÀÄ ¥ÁægÀA¨sÀªÁV CzÀgÀ ªÀÄÄA¢£À ªÀµÀðzÀ ªÀiÁZïð 31PÉÌ ªÀÄÄPÁÛAiÀĪÁUÀÄvÀÛzÉ.
ªÀÄÄA¢£À ªÀµÀðzÀ DAiÀÄ-ªÀåAiÀĪÀ£ÀÄß ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ¸ÀzÀj ªÀµÀðzÀ°è vÀAiÀiÁj¹ ¸ÀA¸ÀwÛ£À C£ÀĪÉÆÃzÀ£É
¥ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. D DAiÀÄ-ªÀåAiÀÄzÀ ªÀÄÆ®PÀ vÀ£Àß PÉÆòÃAiÀÄ ¤ÃwAiÀÄ GzÉÝñÀUÀ¼À£ÀÄß ¸Á¢ü¸À®Ä

is
re S
¥ÀæAiÀÄw߸ÀÄvÀÛzÉ. ºÁUÁzÀgÉ DAiÀÄ-ªÀåAiÀÄ JAzÀgÉãÀÄ?
B
bl
¸ÀPÁðgÀzÀ MAzÀÄ ªÀµÀðzÀ ªÀgÀªÀiÁ£À ªÀÄvÀÄÛ ªÉZÀÑUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ vÀAiÀiÁj¹zÀ CAzÁdÄ
¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß DAiÀÄ-ªÀåAiÀÄ ¥ÀvÀæ CxÀªÁ ªÀÄÄAUÀqÀ ¥ÀvÀæ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. EzÀÄ ¸ÀPÁðgÀzÀ ªÀgÀªÀiÁ£À
be T
pu
ªÀÄvÀÄÛ ªÉZÀѪÀ£ÀÄß w½¸ÀĪÀ MAzÀÄ zÁR¯ÉAiÀiÁVzÉ. PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄäzÉà ¥ÀævÉåÃPÀ
K

DAiÀÄ-ªÀåAiÀĪÀ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀÄvÀÛªÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ºÀtPÁ¸ÀÄ ¸ÀaªÀgÀÄ ¥ÀæwªÀµÀð ¥sɧæªÀj

CxÀªÁ ªÀiÁZïð wAUÀ¼À C¢üªÉñÀ£ÀzÀ°è ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉAiÀÄ°è PÉÃAzÀæ DAiÀÄ-ªÀåAiÀĪÀ£ÀÄß ªÀÄAr¸ÀÄvÁÛgÉ.
©

¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå¸À¨sÉUÀ¼ÉgÀqÀgÀ®Æè DAiÀÄ-ªÀåAiÀÄ ¥ÀvÀæzÀ ªÉÄÃ¯É ¸ÀÄ¢ÃWÀð ZÀZÉð £ÀqÉzÀÄ,

ªÀiÁZïð 31gÀ M¼ÀUÁV JgÀqÀÆ ¸ÀzÀ£ÀUÀ¼À C£ÀĪÉÆÃzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.
DAiÀÄ-ªÀåAiÀÄ ¥ÀvÀæzÀ°è ªÀÄÆgÀÄ «zsÀUÀ½ªÉ: ¸ÀPÁðgÀzÀ ªÀgÀªÀiÁ£ÀªÀÅ CzÀgÀ ªÉZÀÑQÌAvÀ ºÉZÁÑVzÀÝgÉ,
CzÀ£ÀÄß G½vÁAiÀÄ DAiÀÄ-ªÀåAiÀÄ JAvÀ®Æ; ªÀgÀªÀiÁ£ÀQÌAvÀ ªÉZÀѪÀÅ ºÉZÁÑVzÀÝgÉ CzÀ£ÀÄß PÉÆgÀvÉAiÀÄ
DAiÀÄ-ªÀåAiÀÄ JAvÀ®Æ; ªÀgÀªÀiÁ£À ªÀÄvÀÄÛ ªÉZÀÑUÀ¼ÉgÀqÀÆ ¸ÀªÀÄ£ÁVzÀÝgÉ, CzÀ£ÀÄß ¸ÀªÀÄvÉÆî£À DAiÀÄ-
ªÀåAiÀÄ JAvÀ®Æ PÀgÉAiÀÄÄvÉÛêÉ. C©üªÀÈ¢Þ ºÉÆAzÀÄwÛgÀĪÀ ¨sÁgÀvÀzÀAvÀºÀ gÁµÀÖçUÀ¼À°è ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ
to

PÉÆgÀvÉAiÀÄ DAiÀÄ-ªÀåAiÀĪÀ£ÀÄß ªÀÄAr¸ÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ C¢üPÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ªÉZÀÑ ªÀiÁr, DyðPÀ

C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¸À®Ä ¥ÀæAiÀÄw߸ÀÄwÛªÉ.
t

2.1. ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÉZÀÑUÀ¼ÀÄ: ¸ÀPÁðgÀªÀÅ gÁµÀÖçzÀ gÀPÀëuÉ, DqÀ½vÀ ¤ªÀðºÀuÉ, DyðPÀ C©üªÀÈ¢Þ
No

ºÁUÀÆ d£ÀgÀ AiÉÆÃUÀPÉëêÀÄzÀ zÀȶ֬ÄAzÀ ««zsÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ½UÁV ºÀtªÀ£ÀÄß ªÉZÀÑ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.

EzÀ£ÀÄß ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÉZÀÑ J£ÀÄßvÁÛgÉ. CAzÀgÉ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ vÀ£Àß ¥ÀæeÉUÀ¼À »vÀzÀȶ֬ÄAzÀ ªÀiÁqÀĪÀ
ªÉZÀѪÉà ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÉZÀÑ. 20£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è PÀ¯Áåt gÁdåUÀ¼À GzÀAiÀÄzÉÆA¢UÉ DzsÀĤPÀ
¸ÀPÁðgÀUÀ¼À PÁAiÀÄðPÉëÃvÀæ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁvÀæ «¸ÀÛgÀuÉAiÀiÁVzÉ. ºÁUÁV ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÉZÀѪÀÇ ºÉZÁÑVzÉ.
¨sÁgÀvÀzÀ°è PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄäzÉà DzÀ ªÉZÀÑzÀ ¨Á§ÄÛUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ.
E¥ÀàvÀÛ£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è ¸ÀPÁðgÀzÀ ¥ÁvÀæUÀ¼À «¸ÁÛgÀªÀÅ C¢üPÀUÉÆArzÀÝjAzÀ ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÉZÀѪÀÇ

124
KjPÉAiÀiÁVzÉ. ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÉZÀѪÀÅ DyðPÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÆö¸ÀĪÀ ¸ËPÀAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¸Àȶֹ
¥ÉÆgÉAiÀĨÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. CzÀÄ §AqÀªÁ¼À ºÀÆrPÉUÉ EgÀĪÀ ªÁvÁªÀgÀtªÀ£ÀÄß ¸ÀÄzsÁj¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
G½vÁAiÀÄ, ºÀÆrPÉ ªÀÄvÀÄÛ D«µÁÌgÀUÀ½UÉ GvÉÛÃdPÀUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. C®èzÉà DyðPÀ
¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß wêÀæUÉƽ¹ ¹ÜgÀvÉAiÀÄ£ÀÆß RavÀ¥Àr¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. CAzÀgÉ ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÉZÀÑzÀ
¥ÀæªÀÄÄR GzÉÝñÀUÀ¼ÉAzÀgÉ:
i. DyðPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß wêÀæUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ;
ii. GzÀåªÀÄ, ªÀåªÀºÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÁtÂdåUÀ¼À£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁ컸ÀĪÀÅzÀÄ;
iii. PÀȶ ºÁUÀÆ UÁæ«ÄÃt C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁ컸ÀĪÀÅzÀÄ;

d
iv. ¸ÀªÀÄvÀÄ°vÀ ¥ÁæzÉòPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁ컸ÀĪÀÅzÀÄ;

he
v. ¸ÁªÀiÁfPÀ-DyðPÀ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ¸ËPÀAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¸ÀĪÀÅzÀÄ;
vi. ¸ÀA¥ÀÆtð GzÉÆåÃUÀ ¸Á¢ü¸ÀĪÀÅzÀÄ; ªÀÄvÀÄÛ

is
vii. ¸ÁªÀiÁfPÀ PÀ¯ÁåtªÀ£ÀÄß C¢üPÀUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ.
re S
2.2. ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀgÀªÀiÁ£À
B
bl
¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀgÀªÀiÁ£ÀªÀÅ ««zsÀ DyðPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À ºÁUÀÆ ªÀåQÛUÀ¼À ªÉÄÃ¯É «¢ü¹zÀ
be T
pu
vÉjUÉUÀ½AzÀ; ¸ÀPÁðgÀzÀ G¢ÝªÉÄUÀ½AzÀ zÉÆgÀQzÀ ªÀgÀªÀiÁ£À¢AzÀ; C£ÀÄzÁ£À ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ½AzÀ
K

zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. d£ÀgÀ ªÀgÀªÀiÁ£ÀzÀ°è£À ºÉZÀѼÀ¢AzÁV ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀPÁðgÀzÀ CªÀ±ÀåPÀvÉUÀ¼ÀÆ

ºÉZÁÑUÀÄwÛgÀĪÀÅzÀjAzÀ, ¸ÀPÁðgÀ ¸ÀAUÀ滸ÀÄwÛgÀĪÀ ªÀgÀªÀiÁ£ÀzÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛ°zÉ.
©

¸ÀA«zsÁ£ÀªÀÅ PÉÃAzÀæ ºÁUÀÆ gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼À PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¤¢ðµÀÖUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀgÀ eÉÆvÉUÉ

CªÀÅUÀ¼À ªÀgÀªÀiÁ£ÀzÀ ªÀÄÆ®UÀ¼À£ÀÆß ¤¢ðµÀÖ¥Àr¹zÉ. PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀzÀ ªÀgÀªÀiÁ£ÀzÀ ªÀÄÆ®UÀ¼À
§UÉÎ ¸ÀAQë¥ÀÛªÁV w½AiÉÆÃt.
A. PÀAzÁAiÀÄ ªÀgÀªÀiÁ£À (Revenue Receipts): ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ««zsÀ vÉjUÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
vÉjUÉAiÉÄÃvÀgÀ ªÀÄÆ®UÀ½AzÀ ¸ÀAUÀ滸ÀĪÀ ªÀgÀªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄß PÀAzÁAiÀÄ ªÀgÀªÀiÁ£À JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
EzÀÄ ¸ÀPÁðgÀzÀ ªÁ¸ÀÛªÀ ªÀgÀªÀiÁ£ÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. PÀAzÁAiÀÄ ªÀgÀªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄß ªÀÄÄRåªÁV JgÀqÀÄ
to

«zsÀUÀ¼À£ÁßV ªÀVÃðPÀj¸À¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ, vÉjUÉ ªÀgÀªÀiÁ£À ªÀÄvÀÄÛ vÉjUÉAiÉÄÃvÀgÀ ªÀgÀªÀiÁ£À.

1) vÉjUÉ ªÀgÀªÀiÁ£À (Tax Revenue): ¥ÀæeÉUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉà ¥Àæw¥sÀ¯Á¥ÉÃPÉë E®èzÉ ¸ÀPÁðgÀPÉÌ
t

PÉÆqÀ¨ÉÃPÁzÀ PÀqÁØAiÀÄ ªÀAwUÉAiÀÄ£ÀÄß vÉjUÉ J£ÀÄßvÉÛêÉ. PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ¥ÀæeÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É £Á£Á
No

jÃwAiÀÄ vÉjUÉUÀ¼À£ÀÄß «¢ü¹ ªÀgÀªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀAUÀ滸ÀÄwÛzÉ. vÉjUÉUÀ¼ÀÄ ¸ÀPÁðgÀzÀ §ºÀĪÀÄÄRå

ªÀgÀªÀiÁ£ÀzÀ ªÀÄÆ®UÀ¼ÁVªÉ. ¸ÀPÁðgÀªÀÅ vÉjUÉUÀ¼À£ÀÄß «¢ü¸ÀĪÁUÀ ºÉZÀÄÑ ªÀgÀªÀiÁ£ÀªÀżÀîªÀgÀ ªÉÄïÉ
ºÉaÑ£À vÉjUÉAiÀÄ£ÀÆß, PÀrªÉÄ ªÀgÀªÀiÁ£ÀªÀżÀîªÀgÀ ªÉÄÃ¯É PÀrªÉÄ vÉjUÉAiÀÄ£ÀÄß «¢ü¸ÀÄwÛzÉ. §qÀªÀjUÉ
ªÀgÀªÀiÁ£À vÉjUÉAiÀÄ°è «£Á¬Äw ¤ÃrzÉ. CzÉà jÃwAiÀÄ°è ²æêÀÄAvÀgÀÄ §¼À¸ÀĪÀ ¸ÀgÀPÀÄ-¸ÉêÉUÀ¼À
ªÉÄÃ¯É ºÉaÑ£À vÉjUÉAiÀÄ£ÀÆß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁ£Àå d£ÀgÀÄ §¼À¸ÀĪÀ ¸ÀgÀPÀÄ-¸ÉêÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É PÀrªÉÄ
vÉjUÉAiÀÄ£ÀÄß «¢ü¸ÀÄwÛzÉ. ¸ÀPÁðgÀ vÉjUÉ «¢ü¸ÀĪÀ°è C£ÀĸÀj¸ÀĪÀ F ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæUÀw¥ÀgÀ vÉjUÉ
¤Ãw J£ÀÄßvÁÛgÉ.
125
 PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀ «¢ü¸ÀĪÀ vÉjUÉUÀ¼À°è ªÀÄÄRåªÁV JgÀqÀÄ «zsÀUÀ½ªÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ, C) ¥ÀævÀåPÀë
vÉjUÉUÀ¼ÀÄ §) ¥ÀgÉÆÃPÀë vÉjUÉUÀ¼ÀÄ.
C) ¥ÀævÀåPÀë vÉjUÉUÀ¼ÀÄ (Direct Taxes): ¸ÀPÁðgÀªÀÅ AiÀiÁgÀ ªÉÄÃ¯É vÉjUÉAiÀÄ£ÀÄß «¢ü¸ÀÄvÀÛzÉAiÉÆÃ
CªÀgÉà D vÉjUÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÁªÀw¹zÀgÉ, CAvÀºÀ vÉjUÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀævÀåPÀë vÉjUÉ J£ÀÄßvÁÛgÉ. F vÉjUÉUÀ¼À£ÀÄß
EvÀgÀjUÉ ªÀUÁð¬Ä¸À®Ä §gÀĪÀÅ¢®è. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ UÀ½¸ÀĪÀ ªÀgÀªÀiÁ£À
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀwÛ£À ªÉÄÃ¯É «¢ü¸ÀĪÀ vÉjUÉUÀ¼ÀÄ ¥ÀævÀåPÀë vÉjUÉUÀ¼ÁVªÉ. ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀævÀåPÀë vÉjUÉUÀ¼ÉAzÀgÉ,
ªÀgÀªÀiÁ£À vÉjUÉ, PÀA¥À¤ vÉjUÉ, ¸ÀA¥ÀwÛ£À vÉjUÉ, ¸ÁÖA¥ï ±ÀÄ®Ì EvÁå¢.
§) ¥ÀgÉÆÃPÀë vÉjUÉUÀ¼ÀÄ (Indirect Taxes): ¸ÀPÁðgÀªÀÅ «¢ü¸ÀĪÀ vÉjUÉAiÀÄ£ÀÄß EvÀgÀgÀ ªÉÄïÉ

d
ªÀUÁð¬Ä¸À®Ä ¸ÁzsÀå«zÀÝgÉ, CAvÀºÀ vÉjUÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀgÉÆÃPÀë vÉjUÉ J£ÀÄßvÁÛgÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¥ÀgÉÆÃPÀë
vÉjUÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É «¢ü¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. GzÁ:- ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ¸ÀgÀPÀÄ-

he
¸ÉêÉUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è GvÁàzÀPÀ£À ªÉÄÃ¯É vÉjUÉAiÀÄ£ÀÄß «¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ. GvÁàzÀPÀ£ÀÄ F
vÉjUÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁgÁlUÁgÀ¤UÉÀ ªÀUÁð¬Ä¹zÀgÉ, ªÀiÁgÁlUÁgÀ£ÀÄ CAwªÀĪÁV D vÉjUÉ ºÉÆgÉAiÀÄ£ÀÄß

is
§¼ÀPÉzÁgÀ¤UÉ ªÀUÁð¬Ä¸ÀÄvÁÛ£É. CAzÀgÉ ¸ÀPÁðgÀ GvÁàzÀPÀ£À ªÉÄÃ¯É vÉjUÉ «¢ü¹zÀgÉ, CzÀgÀ ºÉÆgÉ
re S
ºÉÆgÀĪÀªÀ£ÀÄ §¼ÀPÉzÁgÀ£ÁVgÀÄvÁÛ£É. PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀ «¢ü¸ÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀgÉÆÃPÀë vÉjUÉUÀ¼ÉAzÀgÉ,
B
bl
PÉÃAzÀæ C§PÁj vÉjUÉ, ªÀiË®åªÀ¢üðvÀ vÉjUÉ, DªÀÄzÀÄ gÀ¥sÀÄÛ ¸ÀÄAPÀUÀ¼ÀÄ, ¸ÉêÁ vÉjUÉ, EvÁå¢. dįÉÊ
1, 2017jAzÀ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ J®è ¥ÀgÉÆÃPÀë vÉjUÉUÀ¼À §zÀ¯ÁV MAzÉà ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÁ vÉjUÉAiÀÄ£ÀÄß
be T
pu
(GST) eÁjUÉ vÀA¢zÉ.
K

¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÁ vÉjUÉ (Goods and Services Tax, GST)

©

fJ¸ïnAiÀÄÄ ¨sÁgÀvÁzÀåAvÀ «¢ü¸À¯ÁUÀĪÀ GvÁàzÀ£É, ªÀiÁgÁl ºÁUÀÆ §¼ÀPÉAiÀÄ ªÉÄð£À MAzÀÄ

¸ÀªÀÄUÀæ ¥ÀgÉÆÃPÀë vÉjUÉAiÀiÁVzÀÄÝ, PÉÃAzÀæ ºÁUÀÆ gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀzÀå «¢ü¸ÀÄwÛgÀĪÀ J®è ¥ÀgÉÆÃPÀë
vÉjUÉUÀ¼À §zÀ¯ÁV 1-7-2017jAzÀ eÁjUÉ §A¢zÉ. CzÀ£ÀÄß ¸ÀgÀPÀÄ-¸ÉêÉUÀ¼À ªÀiÁgÁl CxÀªÁ RjâAiÀÄ
J®è ºÀAvÀUÀ¼À°è «¢ü¹ DPÀj¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
fJ¸ïnAiÀÄ eÁjAiÀÄÄ ¥ÀgÉÆÃPÀë vÉjUÉUÀ¼À ¸ÀÄzsÁgÀuÉAiÀÄ°è MAzÀÄ ªÀĺÀvÀézÀ ºÉeÉÓAiÀiÁVzÀÄÝ,
§ºÀÄ «zsÀ vÉjUÉ DPÀgÀuÉ ºÁUÀÆ CzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÀqÉUÀnÖ, zÉñÀzÁzÀåAvÀ MAzÉà ¸ÁªÀiÁ£Àå
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸Áܦ¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. vÉjUÉAiÀÄ ¸ÀgÀ½ÃPÀgÀt¢AzÁV CzÀgÀ DqÀ½vÀ ºÁUÀÆ eÁj
to

¸ÀÄ®¨sÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. §¼ÀPÉzÁgÀgÀ zÀȶ֬ÄAzÀ £ÉÆÃqÀĪÀÅzÁzÀgÉ, CvÀåAvÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀæAiÉÆÃd£ÀªÀÅ vÉjUÉ

ºÉÆgÉAiÀÄ E½PÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ, ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄPÀÛªÁV MAzÀÄ gÁdå¢AzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ gÁdåPÉÌ ¸ÁUÁlªÁUÀÄvÀÛªÉ
t

ªÀÄvÀÄÛ zÁR°ÃPÀgÀtzÀ ºÉÆgÉ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.

No

2) vÉjUÉAiÉÄÃvÀgÀ ªÀgÀªÀiÁ£À (Non-Tax Revenue) : ¸ÀPÁðgÀªÀÅ vÉjUÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹

EvÀgÉ ªÀÄÆ®UÀ½AzÀ®Æ ªÀgÀªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀAUÀ滸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀPÉÌ vÉjUÉAiÉÄÃvÀgÀ ªÀgÀªÀiÁ£À J£ÀÄßvÁÛgÉ.
PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀ ¸ÀAUÀ滸ÀĪÀ ¥ÀæªÀÄÄR vÉjUÉAiÉÄÃvÀgÀ ªÀgÀªÀiÁ£ÀUÀ¼ÉAzÀgÉ:
1. ¨sÁgÀwÃAiÀÄ jdªïð ¨ÁåAPÀÄ UÀ½¸ÀĪÀ ¯Á¨sÀ;
2. ¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÉʯÉé UÀ½¸ÀĪÀ ¯Á¨sÀ;

126
 3. CAZÉ ªÀÄvÀÄÛ zÀÆgÀªÁt ¸ÉêÉUÀ½AzÀ §gÀĪÀ ªÀgÀªÀiÁ£À;
4. ¸ÁªÀðd¤PÀ GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ UÀ½¸ÀĪÀ ªÀgÀªÀiÁ£À;
5. £Átå ªÀÄÄzÀæuÁ®AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ lAPÀ¸Á¯É¬ÄAzÀ §gÀĪÀ ªÀgÀªÀiÁ£À;
6. ««zsÀ jÃwAiÀÄ ±ÀÄ®ÌUÀ¼ÀÄ, zÀAqÀUÀ¼ÀÄ; EvÁå¢.
B. §AqÀªÁ¼À ªÀgÀªÀiÁ£À (Capital Receipts): F ªÀÄÆ®zÀ ªÀgÀªÀiÁ£ÀªÀÅ ¸ÀPÁðgÀPÉÌ
ºÉÆgÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ CxÀªÁ CzÀgÀ D¹ÛUÀ¼À£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ ¸ÀPÁðgÀ ªÀiÁqÀĪÀ
¸Á®UÀ¼ÀÄ CzÀgÀ ºÉÆgÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaѹzÀgÉ, ¸ÁªÀðd¤PÀ G¢ÝªÉÄUÀ¼À µÉÃgÀÄUÀ¼À ªÀiÁgÁl¢AzÀ CzÀgÀ
D¹ÛUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁt PÀgÀUÀÄvÀÛzÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß §AqÀªÁ¼À ªÀgÀªÀiÁ£À J£ÀÄßvÉÛêÉÉ.

d
2.3. ¸ÁªÀðd¤PÀ ¸Á® (IÄt)

he
¸ÀPÁðgÀªÀÅ §AqÀªÁ¼À ªÀgÀªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄß §ºÀĪÀÄÄRåªÁV DAvÀjPÀ ºÁUÀÆ «zÉò ªÀÄÆ®UÀ½AzÀ
¸Á® ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ ªÀÄÆ®PÀªÀÇ ¸ÀAUÀ滸ÀÄvÀÛzÉ. zÉñÀzÀ°ègÀĪÀ ¥ÀæeÉUÀ¼ÀÄ, ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ, ºÀtPÁ¸ÀÄ

is
re S
¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ, GzÀåªÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅUÀ½AzÀ ¸ÀAUÀ滸ÀĪÀ ¸Á®ªÀÅ DAvÀjPÀ ¸Á®ªÁzÀgÉ;
«zÉò ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ, «zÉò ºÀtPÁ¸ÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÀtPÁ¸ÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ½AzÀ
B
bl
¥ÀqÉAiÀÄĪÀ ¸Á®ªÀÅ «zÉò ¸Á®ªÁVzÉ.
be T
¸ÀPÁðgÀªÀÅ ¸Á®ªÀ®èzÉ EvÀgÉ ªÀÄÆ®UÀ½AzÀ®Æ §AqÀªÁ¼À ªÀgÀªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀAUÀ滸ÀÄvÀÛzÉ.
pu
CzÀÄ ¸ÁªÀðd¤PÀ GzÀåªÀÄUÀ¼À°è ºÀÆrgÀĪÀ vÀ£Àß §AqÀªÁ¼ÀªÀ£ÀÄß »AzÀPÉÌ ¥ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. EzÀPÉÌ
K

ºÀÆrPÉ »AvÉUÉvÀ J£ÀÄßvÁÛgÉ. gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀ¢AzÀ ¥ÀqÉ¢gÀĪÀ ¸Á® ªÀÄvÀÄÛ
ºÀtPÁ¹£À £ÉgÀªÀ£ÀÄß PÁ®PÁ®PÉÌ ªÀÄgÀÄ¥ÁªÀw ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. »ÃUÉ ºÀÆrPÉ »AvÉUÉvÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸Á®
©

ªÀÄgÀÄ¥ÁªÀw¬ÄAzÀ ¸ÀAUÀæºÀªÁUÀĪÀ ºÀtªÀ£ÀÄß ¸Á¯ÉÃvÀgÀ §AqÀªÁ¼À ªÀgÀªÀiÁ£À J£ÀÄßvÁÛgÉ.

PɼÀV£À avÀæªÀÅ ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀzÀ 2014-15£Éà ªÀµÀðzÀ DAiÀÄ-ªÀåAiÀÄzÀ «ªÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß
vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.
gÀÆ¥Á¬Ä §AzÀzÀÄÝ (¥ÉʸÉUÀ¼À°è) gÀÆ¥Á¬Ä ºÉÆÃzÀzÀÄÝ (¥ÉʸÉUÀ¼À°è)
gÁdåUÀ½UÉ
to

AiÉÆÃd£ÉÃvÀgÀ
¸ÀºÁAiÀÄ, 3 gÀPÀëuÁ ªÉZÀÑ, 10
PÁ¥ÉÆðgÉõÀ£ï §rØ ¥ÁªÀw, 20
¸Á®UÀ¼ÀÄ, 24 vÉjUÉ, 21
PÉÃAzÀæ AiÉÆÃd£É,
t

11
No

¸Á¯ÉÃvÀgÀ
§AqÀªÁ¼À vÉjUÉAiÀÄ°è£À
DzÁAiÀÄ vÉjUÉ , 13 AiÉÆÃd£ÉÃvÀgÀ ªÉZÀÑ,
DzÁAiÀÄ, 3 gÁdåUÀ¼À ¥Á®Ä,
vÉjUÉAiÉÄÃvÀgÀ 11 18
DzÁAiÀÄ, 10

¸ÉêÁ DªÀÄzÀÄ-gÀ¥sÀÄÛ
ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ PÉÃAzÀæ ¸ÀÄAPÀ, 9 ¸ÀºÁAiÀÄzsÀ£ÀUÀ¼ÀÄ, gÁdåUÀ½UÉ
vÉjUÉ, 10 C§PÁj 12 AiÉÆÃd£Á
¸ÀÄAPÀ, 10 ¸ÀºÁAiÀÄ, 15

ZÀlĪÀnPÉ: ªÉÄð£À avÀæªÀ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁr CzÀgÀ CxÀðUÀ¼À£ÀÄß §gɬÄj.

127
3. PÉÆgÀvÉAiÀÄ ºÀtPÁ¸ÀÄ (Deficit Financing):
F ªÉÆzÀ®Ä w½¹zÀAvÉ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ªÉÆzÀ®Ä vÀ£Àß ªÉZÀѪÀ£ÀÄß CAzÁdÄ ªÀiÁr, CzÀPÉÌ
vÀPÀÌAvÉ ªÀgÀªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢¸ÀÄvÀÛzÉ. »ÃUÉ ªÀiÁqÀĪÁUÀ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV vÀ£Àß ªÀgÀªÀiÁ£ÀQÌAvÀ
ºÉaÑ£À ªÉZÀѪÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ zÉñÀzÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ zÀȶ֬ÄAzÀ GvÀÛªÀĪÁzÀÄzÀÄ. ¸ÀPÁðgÀªÀÅ
vÀ£Àß ªÀgÀªÀiÁ£À ªÀÄvÀÄÛ ªÉZÀÑzÀ £ÀqÀÄ«£À CAvÀgÀªÀ£ÀÄß ¨sÁgÀwÃAiÀÄ jdªïð ¨ÁåAQ£À°è vÁ£ÀÄ
ºÉÆA¢gÀĪÀ £ÀUÀzÀÄ ¸ÀAUÀæºÀªÀ£ÀÄß »A¥ÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ, DAvÀjPÀ ªÀÄvÀÄÛ «zÉò ªÀÄÆ®UÀ½AzÀ ¸Á®
¸ÀAUÀ滸ÀĪÀÅzÀÄ, ¨sÁgÀwÃAiÀÄ jdªïð ¨ÁåAQ¤AzÀ ¸Á® ¥ÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ, ªÀÄÄAvÁzÀ PÀæªÀÄUÀ¼À
ªÀÄÆ®PÀ vÀÄA©PÉƼÀÄîvÀÛzÉ. CªÀ±Àå ©zÀÝgÉ ºÉZÀÄѪÀj ¥ÀæªÀiÁtzÀ £ÉÆÃlÄ ªÀÄÄ¢æ¸ÀĪÀÅzÀÆ EzÀgÀ°è
¸ÉÃjPÉÆArzÉ. »ÃUÉ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ jdªïð ¨ÁåAQ¤AzÀ ¸Á® ¥ÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÉƸÀ ºÀt

d
¸ÀȶָÀĪÀÅzÀ£ÀÄß PÉÆgÀvÉ ºÀtPÁ¸ÀÄ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÉÛêÉ. F J®è PÀæªÀÄUÀ½AzÁV ºÀtzÀ ZÀ¯ÁªÀuÉ

he
C¢üPÀªÁV C©üªÀÈ¢Þ ¥sÀ°vÀUÀ¼ÀÄ GvÀÛªÀĪÁUÀĪÀ ¸ÁzsÀåvɬÄzÉ.
¨sÁgÀvÀzÀ°è £Á®ÄÌ «zsÀzÀ PÉÆgÀvÉ ¥ÀjPÀ®à£ÉUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß F PɼÀV£À

is
jÃwAiÀÄ°è ¯ÉPÀÌ ºÁPÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ:
re S
i. «wÛÃAiÀÄ PÉÆgÀvÉ (Fiscal Deficit): DAiÀĪÀåAiÀÄzÀ°è ¸ÀPÁðgÀzÀ PÀAzÁAiÀÄ ªÀgÀªÀiÁ£À ªÀÄvÀÄÛ
B
bl
¸Á¯ÉÃvÀgÀ §AqÀªÁ¼À ªÀgÀªÀiÁ£ÀUÀ½VAvÀ ¸ÀPÁðgÀzÀ MlÄÖ ªÉZÀÑ ºÉZÁÑVzÀÝgÉ, CzÀ£ÀÄß «wÛÃAiÀÄ PÉÆgÀvÉ
J£ÀÄßvÁÛgÉ. CzÀ£ÀÄß »ÃUÉ PÀAqÀÄ »rAiÀÄÄvÉÛêÉ:
be T
pu
«wÛÃAiÀÄ PÉÆgÀvÉ = (PÀAzÁAiÀÄ ªÀgÀªÀiÁ£À + ¸Á¯ÉÃvÀgÀ §AqÀªÁ¼À ªÀgÀªÀiÁ£À) - MlÄÖ ªÉZÀÑ
K

ii. gɪɣÀÆå PÉÆgÀvÉ: gɪɣÀÆå SÁvÉAiÀÄ ªÉZÀѪÀÅ gɪɣÀÆå SÁvÉAiÀÄ ªÀgÀªÀiÁ£ÀQÌAvÀ ºÉZÁÑVzÁÝUÀ
gɪɣÀÆå PÉÆgÀvÉ GAmÁUÀÄvÀÛzÉ. CzÀgÀ ¸ÀÆvÀæªÀÅ:
©

gɪɣÀÆå PÉÆgÀvÉ = gɪɣÀÆå SÁvÉAiÀÄ ªÀgÀªÀiÁ£À- gɪɣÀÆå SÁvÉAiÀÄ ªÉZÀÑ

iii. ¥ÁæxÀ«ÄPÀ PÉÆgÀvÉ: ZÁ°Û ªÀµÀðzÀ «wÛÃAiÀÄ PÉÆgÀvɬÄAzÀ PÀ¼ÉzÀ ªÀµÀðzÀ §rØ ¥ÁªÀwAiÀÄ£ÀÄß
ªÀeÁUÉƽ¹zÁUÀ ¥ÁæxÀ«ÄPÀ PÉÆgÀvÉ zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.
¥ÁæxÀ«ÄPÀ PÉÆgÀvÉ = «wÛÃAiÀÄ PÉÆgÀvÉ - §rØ¥ÁªÀw
iv. ªÀÄÄAUÀqÀ¥ÀvÀæ CxÀªÁ DAiÀÄ-ªÀåAiÀÄ PÉÆgÀvÉ: EzÀÄ MmÁÖgÉ ªÀgÀªÀiÁ£À ºÁUÀÆ ªÉZÀÑUÀ¼À
to

£ÀqÀÄ«£À CAvÀgÀªÁVzÉ. CzÀgÀ ¯ÉPÀÌ »ÃUÉ ªÀiÁqÀÄvÉÛêÉ:

ªÀÄÄAUÀqÀ¥ÀvÀæ CxÀªÁ DAiÀÄ-ªÀåAiÀÄ PÉÆgÀvÉ = MlÄÖ ªÀgÀªÀiÁ£À - MlÄÖ ªÉZÀÑ
t

DzÀgÉ C¢üPÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ PÉÆgÀvÉUÀ¼ÀÄ DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÉ GvÀÛªÀĪÀ®è KPÉAzÀgÉ CªÀÅ gÁµÀÖçPÉÌ ºÉÆgÉ
No

¸ÀȶָÀÄvÀÛªÉAiÀÄ®èzÉà C¤AiÀÄAwævÀ PÉÆgÀvÉUÀ¼ÀÄ ºÀtPÁ¹£À C²¸ÀÄÛ vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. CzÀÄ ºÀtzÀħâgÀªÀ£ÀÆß

ºÉaѸÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ CAvÀºÀ ¥ÀæªÀÈwÛUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸À®Ä 2003gÀ°è ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ PÉÆòÃAiÀÄ
ºÉÆuÉUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄAUÀqÀ¥ÀvÀæ ¤ªÀðºÀuÉ PÁAiÉÄÝAiÀÄ£ÀÄß (Fiscal Responsibility and
Budget Management Act, FRBMA) eÁjUÉ vÀA¢zÉ. EzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄRªÁV ºÀtPÁ¹£À ²¸ÀÄÛ
¥Á°¸ÀĪÀÅzÀÄ, PÉÆgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß PÀ«Ää ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ, DyðPÀ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ£ÀÄß GvÀÛªÀÄ¥Àr¸ÀĪÀÅzÀÄ,
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀðd¤PÀ ¤¢üUÀ¼À ¸ÀÆPÀÛ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ªÀÄÄAUÀqÀ¥ÀvÀæzÀ°è ¸ÀªÀÄvÉÆî£À ¸Á¢ü¸ÀĪÀ
UÀÄj ºÉÆA¢zÉ.
128
 PɼÀV£À PÉÆõÀÖPÀzÀ°è 2017-18£Éà ¸Á°£À PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀzÀ ªÀÄÄAUÀqÀ¥ÀvÀæzÀ ¸ÀÆÜ® £ÉÆÃl
¤ÃqÀ¯ÁVzÉ.
C. £ÀA. «µÀAiÀÄ «ªÀgÀuÉ PÉÆÃn gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼ÀÄ
1 PÀAzÁAiÀÄ SÁvÉ ªÀgÀªÀiÁ£À 15,15,771
2 vÉjUÉ ªÀgÀªÀiÁ£À (PÉÃAzÀæzÀ ¥Á®Ä) 12,27,014
3 vÉjUÉAiÉÄÃvÀgÀ ªÀgÀªÀiÁ£À 2,88,757
4 §AqÀªÁ¼À SÁvÉ ªÀgÀªÀiÁ£À (5+6+7) 6,30,964
5 ¸Á®UÀ¼À ªÀ¸ÀƯÁw 11,932

d
6 EvÀgÀ ªÀ¸ÀƯÁwUÀ¼ÀÄ 72,500

he
7 ¸Á®UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ ¨ÁzsÀåvÉÉUÀ¼ÀÄ 5,46,532
8 MlÄÖ ªÀ¸ÀƯÁwUÀ¼ÀÄ (1+4) 21,46,735
9 AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ªÉÄð£À ªÉZÀÑUÀ¼ÀÄ 9,45,078

is
10
re S
PÀAzÁAiÀÄ SÁvÉ
B 6,74,057

bl
11 §AqÀªÁ¼À SÁvÉ 2,71,021
12 AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É C®èzÀ EvÀgÀ ªÉZÀÑ (13+15) 12,01,657
be T
13
pu
PÀAzÁAiÀÄ SÁvÉ 11,62,877
K

14 §rØ ¥ÁªÀw 5,23,078

15 §AqÀªÁ¼À SÁvÉ 38,780
©

16 MlÄÖ ªÉZÀÑ (9+12) 21,46,735

17 PÀAzÁAiÀÄ SÁvÉ ªÉZÀÑ 18,36,934
18 CzÀgÀ°è C£ÀÄzÁ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ D¹ÛUÀ¼À ¸ÀȶÖUÁV 1,95,350
19 §AqÀªÁ¼À SÁvÉ ªÉZÀÑ 3,09,801
20 gɪɣÀÆå PÉÆgÀvÉ (17-1) 3,21,163
21 ¥ÁæxÀ«ÄPÀ PÉÆgÀvÉ (20-18) 1,25,813
to

22 «wÛÃAiÀÄ PÉÆgÀvÉ [16-(1+5+6)] 5,46,532

23 ¥ÁæxÀ«ÄPÀ PÉÆgÀvÉ (22-14) 23,454
t
No

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. F PɼÀV£À ªÁPÀåUÀ¼À°è SÁ° ©nÖgÀĪÀ ¸ÀÆPÀÛ GvÀÛgÀUÀ¼À£ÀÄß ¨sÀwð ªÀiÁrj.
1. ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ¸ÁªÀðd¤PÀ ºÀtPÁ¸À£ÀÄß ________ ¤ÃwAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ.
2. DAiÀÄ-ªÀåAiÀÄzÀ°è ¸ÀPÁðgÀzÀ ªÀgÀªÀiÁ£ÀªÀÅ CzÀgÀ ªÉZÀÑQÌAvÀ ºÉZÁÑVzÀÝgÉ CzÀ£ÀÄß ______
JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

129
 3. PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀzÀ DAiÀĪÀåAiÀĪÀ£ÀÄß ¯ÉÆÃPÀ ¸À¨sÉAiÀÄ°è _______ ªÀÄAr¸ÀÄvÁÛgÉ.
4. fJ¸ïn _______ ¢£ÁAPÀ¢AzÀ eÁjUÉ §A¢zÉ.
II. F PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ MAzÉÆAzÀÄ ªÁPÀåzÀ°è GvÀÛj¹.
1. ¸ÁªÀðd¤PÀ ºÀtPÁ¹£À CxÀð w½¹.
2. DAiÀĪÀåAiÀÄ JAzÀgÉãÀÄ?
3. PÉÆgÀvÉAiÀÄ DAiÀÄ-ªÀåAiÀÄzÀ CxÀð w½¹j.
4. ¥ÀævÀåPÀë vÉjUÉ JAzÀgÉãÀÄ?

d
5. «wÛÃAiÀÄ PÉÆgÀvÉAiÀÄ ¸ÀÆvÀæ §gɬÄj.

he
III. ªÀÄÄA¢£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ LzÀjAzÀ DgÀÄ ªÁPÀåUÀ¼À°è GvÀÛj¹.

is
1. ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÉZÀÑzÀ KjPÉUÉ PÁgÀtUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¹
re S
2. ¸ÀPÁðgÀªÀÅ AiÀiÁªÀ «zsÀzÀ vÉjUÉUÀ¼À£ÀÄß «¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ?
B
bl
3. 2017-18gÀ PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀzÀ DAiÀÄ-ªÀåAiÀÄzÀ°è §rØ ¥ÁªÀwAiÀÄ ¥Àæw±ÀvÀ ¥ÀæªÀiÁt JµÀÄÖ?
be T
pu
4. PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀzÀ vÉjUÉAiÉÄÃvÀgÀ ªÀgÀªÀiÁ£ÀzÀ ªÀÄÆ®UÀ¼À£ÀÄß w½¹.
K

5. PÉÆgÀvÉ JAzÀgÉãÀÄ? CzÀgÀ «zsÀUÀ¼À£ÀÄß w½¹.

©

IV. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ :
1. ¤ªÀÄä ºÀwÛgÀzÀ UÁæªÀÄ ¥ÀAZÁAiÀÄw CxÀªÁ vÁ®ÆèPÀÄ ¥ÀAZÁAiÀÄwUÉ ¨sÉÃn ¤Ãr C°è£À
DAiÀÄ-ªÀåAiÀÄzÀ §UÉÎ ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ滹.
2. PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼À CAiÀĪÀåAiÀÄ ªÀÄAqÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß zÀÆgÀzÀ±Àð£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ
«ÃQë¹. D §UÉÎ vÀgÀUÀwAiÀÄ°è ZÀZÀð¹.
to

3. DAiÀÄ-ªÀåAiÀÄ ªÀÄAqÀ£ÉAiÀiÁzÀ ªÀÄgÀÄ¢£À ¢£À¥ÀwæPÉAiÀÄ°è §gÀĪÀ ªÀgÀ¢UÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹.

vÀgÀUÀwAiÀÄ°è ¥ÀæzÀ²ð¹.
4. ¤ªÀÄä ªÀÄ£ÉAiÀÄ DAiÀÄ-ªÀåAiÀÄ vÀAiÀiÁj¹.
t
No

* * * *

130
 ªÀåªÀºÁgÀ CzsÀåAiÀÄ£À
CzsÁåAiÀÄ - 3
ªÀåªÀºÁgÀzÀ eÁUÀwÃPÀgÀt (Globalization)
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.
• eÁUÀwÃPÀgÀtzÀ CxÀð.
• eÁUÀwÃPÀgÀtzÀ°è CqÀPÀªÁVgÀĪÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ.
• eÁUÀwÃPÀgÀtzÀ ªÀÄÄRå ®PÀëtUÀ¼ÀÄ.

d
• eÁUÀwÃPÀgÀtzÀ C£ÀÄPÀÆ®vÉUÀ¼ÀÄ.

he
• eÁUÀwÃPÀgÀtzÀ C£Á£ÀÄPÀÆ®UÀ¼ÀÄ.
• «±ÀéªÁå¥ÁgÀ ¸ÀA¸ÉÜ (W.T.O.)

is
re S
eÁUÀwÃPÀgÀtªÀÅ ªÀåªÀºÁgÀ PÉëÃvÀæPÉÌ ºÉǸÀvÉãÀ®è. 1870 jAzÀ 1913 gÀ vÀ£ÀPÀ eÁUÀwÃPÀgÀtªÀÅ
ªÀåªÀºÁgÀ PÉëÃvÀæzÀ°è MAzÀÄ ¥ÁvÀæªÀ»¹vÀÄÛ. DzÀgÉ 1980 eÁUÀwÃPÀgÀtªÀÅ wêÀæUÀwAiÀÄ°è ¥ÀæUÀw ¸Á¢ü¹zÀÄÝ
B
bl
C©üªÀȢ޲î gÁµÀÖçUÀ¼À DyðPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À°è ¨É¼ÀPÀÄ vÀA¢zÉ. EwÛÃaUÉ «±ÀézÀ°è GAmÁVgÀĪÀ
be T
vÁAwæPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀPÀð ¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀeÁð® ¸ÀAªÀºÀ£ÀUÀ½AzÁV zÉÆqÀØ ªÀåªÀºÁgÀ
pu
WÀlPÀUÀ¼À eÁUÀwPÀ WÀlPÀUÀ¼ÁVªÉ. CAzÀgÉ EªÀÅUÀ¼À ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ CªÀÅUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£Á ¸ÀܼÀPÉÌ ªÀiÁvÀæ
K

¹Ã«ÄvÀªÁVgÀzÉ «±ÀézÁzÀåAvÀ «¸ÀÛj¸À®ànÖªÉ. EzÀjAzÁV ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ zÉñÀUÀ¼À ªÀÄzsÉå ¤PÀl ¸ÀA§AzsÀ

ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ C£ÉÆåãÀåvÉ GAmÁV ªÀåªÀºÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄÄ «±ÀéªÁå¦AiÀiÁVzÉ.
©

eÁUÀwÃPÀgÀtzÀ CxÀð :
CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÀtPÁ¸ÀÄ ¤¢üAiÀÄÄ (IMF) eÁUÀwÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß F jÃwAiÀiÁV ªÁåSÁ夸ÀÄvÀÛzÉ.
“¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ §AqÀªÁ¼ÀzÀ ºÀjªÀÅ, wêÀæ ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¥ÀPÀªÁzÀ
vÁAwæPÀvÉAiÀÄ ¥Àæ¸ÀgÀtUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ «±ÀézÁzÀåAvÀ ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ ªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ UÀrAiÀiÁZÉV£À
ªÀåªÀºÁgÀUÀ½AzÁV ºÉZÀÄÑwÛgÀĪÀ zÉñÀUÀ¼À CAvÀgÀ ¸ÁéªÀ®A§£É”
to

(IMF-has defined Globalisation as “The growing economic inter dependence

of countries through increasing volume and variety of cross-border transactions
in goods and services and international capital flows and also through the rapid
t

and wide spread deffusion of Technology”.)

No

F ªÁåSÉå¬ÄAzÀ ¸ÀéµÀÖªÁUÀĪÀÅzÉãÉAzÀgÉ
• eÁUÀwÃPÀgÀtªÀÅ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À ºÉZÀÄÑwÛgÀĪÀ UÀrAiÀiÁa£À ZÀ®£É.
• §AqÀªÁ¼ÀzÀ, vÁAwæPÀvÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ»wAiÀÄ CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÀjªÀÅ.
• Erà «±ÀéªÀ£Éßà MAzÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀiÁV¹PÉÆAqÀÄ PÀZÁÑ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ
¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß «±ÀézÀ CUÀΪÁzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ¬ÄAzÀ ¥ÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ.
• «±ÀézÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ¥ÀæzÉñÀzÀ°è PÀrªÉÄ ªÉZÀÑzÀ°è ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß GvÁࢸÀĪÀÅzÀÄ.
131
eÁUÀwÃPÀgÀtzÀ°è CqÀPÀªÁVgÀĪÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ
• eÁUÀwÃPÀgÀtªÀÅ «±ÀézÁzÀåAvÀ DzsÀĤPÀ ¸ÀA¥ÀPÀðeÁ®, ¸ÀAZÁgÀ ¸Ë®¨sÀåUÀ¼ÀÄ, PÁ£ÀƤ£À
ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ¹ÜgÀvÉ ºÁUÀÆ ¥ÀæeÁÕ¥ÀǪÀðPÀ DyðPÀ, vÁAwæPÀ, gÁdQÃAiÀÄ ºÁUÀÆ
¸ÀA¸ÀÌøwUÀ¼À°è «¤ªÀÄAiÀĪÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀĪÀÅzÀÄ.
• gÁdQÃAiÀÄ CjPÉUÀ½AzÀ UÀr¨sÁUÀUÀ¼À ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ §AqÀªÁ¼À
ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¥ÁgÀªÀ£ÀÄß ¥ÉæÇÃvÁ컸ÀĪÀÅzÀÄ.
• DªÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÀ¥ÀÛÅUÀ¼À ¸ÀÄAPÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀÄÆð®£À ªÀiÁr ªÀÄÄPÀÛ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß
¸ÀȶָÀĪÀÅzÀÄ.

d
• ¸ÁjUÉ ªÉZÀѪÀ£ÀÄß ¸ÀªÀÄÄzÀæAiÀiÁ£ÀzÀ°è PÀAmÉÊ£Àgï ¸ÉêÉAiÀÄ C¼ÀªÀrPɬÄAzÀ PÀrªÉÄ

he
ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ.
• §AqÀªÁ¼À ºÀvÉÆÃnAiÀÄ£ÀÄß PÀrªÉÄUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ CxÀªÁ ¤ªÀÄÆð® ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ.
• «±ÀéªÁå¦ ¸ÀA¸ÉÜUÀ½UÉ ¥ÉæÇÃvÁìºÀ zÀ£À (Subsidies) ¸ÀȶָÀĪÀÅzÀÄ.

is
re S
• C£ÉÃPÀ zÉñÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ¨Ë¢ÞPÀ D¹Û ¸ÀA§AzsÀ PÁ¬ÄzÉUÀ¼ÀÄ ¤§ðAzsÀUÀ½®èzÉ ¸ÁªÀÄgÀ¸Àå
B
bl
GAlĪÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ.
(GzÁ : aãÁzÀ PÉ®ªÀÅ ¸ÁªÀÄå ¥ÀqÉ¢gÀĪÀ (Patent) ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ CªÉÄjPÀzÀ PÉ®ªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR
be T
pu
CAUÀrUÀ¼À°è zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛªÉ.)
K

eÁUÀwÃPÀgÀtzÀ ªÀÄÄRå ®PÀëtUÀ¼ÀÄ

•
©

eÁUÀwÃPÀgÀtªÀÅ «±ÀézÀ DyðPÀvÉAiÀÄ K½UÉVAvÀ wêÀæªÁV CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÁå¥ÁgÀªÀ£ÀÄß

ºÉaѸÀÄvÀÛzÉ.
• CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ §AqÀªÁ¼ÀªÀ£ÀÄß ªÀÈ¢Þ¹ §AqÀªÁ¼ÀzÀ ºÀjªÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ §AqÀªÁ¼ÀzÀ
£ÉÃgÀ ºÀÇrPÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaѸÀÄvÀÛzÉ.
• CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÁå¥ÁgÀ PÀgÁgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀȶָÀÄvÀÛzÉ. EzÀjAzÁVAiÉÄà «±ÀéªÁå¥ÁgÀ
¸ÀA¸ÉÜ ¥ÁægÀA¨sÀªÁzÀÄzÀÄ.
to

• «±Àé ºÀtPÁ¹£À ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ.

• CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÁzÀ «±ÀéªÁå¥ÁgÀ ¸ÀAWÀl£É (WTO) ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ
t

ºÀtPÁ¸ÀĤ¢ü (IMF)UÀ¼À ¥ÁvÀæ ºÉaѸÀÄvÀÛzÉ.

No

• PÉ®ªÀÅ DyðPÀ ªÀåªÀºÁgÀ ¥ÀzÀÞwUÀ¼ÁzÀ ºÉÆgÀ£ÉgÀªÀÅ (Out source) ªÀÄÄAvÁzÀĪÀÅUÀ¼À£ÀÄß

§ºÀÄgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ºÉaѸÀÄvÀÛzÉ.
• CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ «¤ªÀÄAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉZÀÄÑ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
• ««zsÀ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¥ÀzÀÞwUÀ¼À£ÀÄß ºÀgÀqÀ®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
• CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀAZÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀAiÀÄðl£ÉUÀ½UÉ CªÀPÁ±ÀUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.

132
 • zÉñÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ªÀ®¸É ºÉÆÃUÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ºÉaѸÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¨Á»gÀÀ ªÀ®¸ÉUÀ½UÀÆ
CªÀPÁ±À PÀ°à¸ÀÄvÀÛzÉ.
• ¸ÀܽÃAiÀÄ DºÁgÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ ¨ÉÃgÉ zÉñÀUÀ½UÀÆ ºÀ§â®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ.
• «±ÀéªÁå¦ ¸ÀAªÀºÀ£À ¸ÀAzÉñÀ, CAvÀeÁð® ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀPÀð ¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ
¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ UÀrUÀ¼À£ÀÄß (Border) zÁnºÉÇÃUÀ®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
• ªÀiÁ»wUÀ¼À «¤ªÀÄAiÀÄ (Exchange of Data) vÁAwæPÀvÉ, ¸É¯ï¥ÉÇãÀÄUÀ¼ÀÄ CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ
zÀÆgÀ ¸ÀA¥ÀPÀð Që¥ÀtÂUÀ¼ÀÄ gÀÆrüUÉ §gÀÄvÀÛªÉ.

d
eÁUÀwÃPÀgÀtzÀ C£ÀÄPÀÆ®vÉUÀ¼ÀÄ : (¸ÀPÁgÁvÀäPÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ) (Positive Impacts of
Globalisation.)

he
• eÁUÀwÃPÀgÀtzÀªÀÅ DyðPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¹. ºÉaÑ£À ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼ÀÄ
«±Á®ªÁV GvÁàzÀ£ÉAiÀiÁUÀ®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.

is
•
•
re S
eÁUÀwÃPÀgÀtªÀÅ d£ÀgÀ fêÀ£À ªÀÄlÖ ºÉaѸÀ®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
B
bl
eÁUÀwÃPÀgÀt¢AzÁV ¥Àæ¥ÀAZÀzÁzÀåAvÀ MAzÉà jÃwAiÀÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ zÉÆgÀPÀ®Ä
¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ.
be T
• eÁUÀwÃPÀgÀtªÀÅ zÉñÀzÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GvÀà£ÀߪÀ£ÀÄß (Gross Domestic Product)
pu
ºÉaѸÀÄvÀÛzÉ.
K

• eÁUÀwÃPÀgÀtªÀÅ MAzÀÄ zÉñÀzÀ d£ÀgÀ ªÀgÀªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄß ºÉaѸÀÄvÀÛzÉ.

©

• ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ zÉñÀUÀ¼À ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è zÉÆgÀPÀĪÀÅzÀjAzÀ d£ÀjUÉ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À

DAiÉÄÌAiÀÄ°è «±Á®vÉ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ.
• ¸ÀܽÃAiÀÄ ªÁå¥ÁgÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À ªÀÄzsÉå ¥ÉÊ¥ÉÇÃn GAmÁV ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¨É¯ÉUÀ¼ÀÄ PÀrªÉÄ
EgÀÄvÀÛzÉ.
• eÁUÀwÃPÀgÀtªÀÅ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è ¥Áæ«tåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Àȶ׹ ««zsÀ zÉñÀUÀ¼ÀÄ ««zsÀ
jÃwAiÀÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. F ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ GvÀÛªÀÄ UÀÄtªÀÄlÖ¢AzÀ
to

PÀÆrgÀÄvÀÛªÉ.
• ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ zÉñÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ DyðPÀ CªÀ®A§£É GAmÁV zÉñÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ¸ÁªÀiÁfPÀ
ºÁUÀÆ gÁdQÃAiÀÄ ¸ÁªÀÄgÀ¸Àå GAmÁUÀ®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ.
t
No

eÁUÀwÃPÀgÀtzÀ £ÀPÁgÁvÀäPÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ (Negative Impacts of Globalisation)

eÁUÀwÃPÀgÀtªÀÅ ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ°è PÉ®ªÀÅ ºÉǸÀ DAiÀiÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÀA¢zÀÝgÀÆ ºÁUÀÆ d£ÀgÀÄ
ºÉZÁÑV ªÀÈwÛUÀ¼À°è M§âgÉÆqÀ£ÉƧâgÀÄ MnÖUÉ PÀÆrzÀÝgÀÆ PÉ®ªÀÅ DPÉëÃ¥ÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ £ÀPÁgÁvÀäPÀ
¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉǸÀwgÀÄ«£À°è JzÀÄj¸À¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ M¦àPÉƼÀî¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ. eÁUÀwÃPÀgÀtzÀ
PÉ®ªÀÅ £ÀPÁgÁvÀäPÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÉAzÀgÉ;
• ªÉZÀÑUÀ¼À£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀĪÀ ¢¸ÉAiÀÄ°è D©üªÀÈ¢Þ ºÉÆA¢gÀĪÀ zÉñÀUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä
GvÁàzÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀªÀÄÆ®UÀ½AzÀ gÀÆrüUÉ vÀAzÀÄ £ËPÀgÀ ±Á» PÉ®¸ÀUÀ¼À£ÀÄß
133
 GvÉÛÃf¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀjAzÁV C©üªÀÈ¢Þ ºÉÇAzÀÄwÛgÀĪÀ gÁµÀÖçUÀ¼À°è UÀįÁ«ÄvÀ£À ºÁUÀÆ
¨Á®PÁ«ÄðPÀ ¥ÀzÀÞwUÀ¼ÀÄ GAmÁUÀĪÀ ¸ÁzsÀåvÉ EzÉ.
• eÁUÀwÃPÀgÀt¢AzÀ «±Àé ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è wêÀæªÁzÀ ¥ÉÊ¥ÉÇÃn GAmÁV C£ÉÃPÀ ¤Ãw¨Á»gÀ
¥ÀzÀÞwUÀ¼ÀÄ ªÀåªÀºÁgÀ ªÀ»ªÁlÄUÀ¼À°è gÀÆrUÉ §gÀĪÀ ¸ÁzsÀåvÉ EzÉ.
• eÁUÀwÃPÀgÀtªÀÅ ¨sÀAiÉÆÃvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁvÀQUÀ½UÉ ¸ÀºÁAiÀĪÁUÀÄvÀÛzÉ.
• eÁUÀwÃPÀgÀt¢AzÁV ¥ÀlÖtUÀ¼ÀÄ C©üªÀÈ¢Þ ºÉÆA¢ PÀ¸ÀzÀ vÉÆnÖUÀ¼ÁV ªÀiÁ¥ÁðqÁUÀĪÀ
¸ÁzsÀåvÉ GAmÁVzÉ. PÉÊUÁjPÁ vÁådåUÀ¼ÀÄ ±ÉÃRgÀuÉ ºÉÆA¢ ªÀiÁ°£ÀåªÀÅ DPÁ±ÀzÉÀvÀÛgÀPÉÌ
¨É¼ÉAiÀÄÄvÀÛzÉ.

d
• ²æÃWÀæ DºÁgÀ ¸ÀgÀ¥À½UÀ¼ÀÄ (Fast food chains) C©üªÀÈ¢Þ ºÉÆAzÀÄwÛgÀĪÀ gÁµÀÖçUÀ¼À°è

he
ºÉZÁÑV ºÀgÀqÀÄvÀÛªÉ. GzÁ : K.F.C. McDonald etc. EzÀjAzÁV ¥ÀæAiÉÆÃd£ÀPÁjAiÀÄ®èzÀ
DºÁgÀ (Junk food) ¸ÉêÀ£É eÁ¹ÛAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ d£ÀgÀ DgÉÆÃUÀåzÀ CªÀ£Àw
GAmÁV C£ÉÃPÀ gÉÆÃUÀ gÀÄf£ÀUÀ½UÉ JqɪÀiÁrPÉÆqÀÄvÀÛzÉ. ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ DºÁgÀ

is
re S
¸ÉêÀ£ÉUÀ¼ÀÄ PÀæªÉÄÃt ¤ªÀÄÆð® ºÉÆAzÀÄvÀÛªÉ.
B
bl
• ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ C¥ÁAiÀÄPÁj ¥ÀjuÁªÀĪÉAzÀgÉ ²æêÀÄAvÀgÀÄ E£ÀÆß ²æêÀÄAvÀgÁUÀÄvÁÛgÉ.
§qÀªÀgÀÄ MAzÀÄ HlPÀÆÌ ±ÀæªÀÄ¥ÀqÀ¨ÉÃPÁUÀÄvÀÛzÉ.
be T
•
pu
C£ÉÃPÀ ªÀiÁgÀuÁAwPÀ ªÉÊgÁtÄUÀ½AzÀ ºÀ§ÄâªÀ (Aids, Cancer) gÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ «±ÀézÁzÀåAvÀ
K

ºÀ§ÄâvÀÛªÉ.
• eÁUÀwÃPÀgÀtªÀÅ ¥Àj¸ÀgÀzÀ CªÀ£ÀwUÉ PÁgÀtªÁVzÉ.
©

• PÉÊUÁjPÉUÀ½UÉ ¨ÉÃPÁzÀ PÀZÁÑ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À£ÀÄß £ÉʸÀVðPÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ½AzÀ ¥ÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀjAzÀ

¨sÀÆRAqÀzÀ°è ªÀiÁ°£ÀåªÀÅ ºÉZÁÑV £ÁªÀÅ G¹gÁqÀĪÀ ªÁAiÀÄÄ PÀÆqÀ ªÀiÁ°£Àå¢AzÀ
PÀÆr §zÀÄPÀĽAiÀÄ®Ä PÀµÀÖ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ.
• CUÀÎ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À DªÀÄ¢¤AzÁV C©üªÀÈ¢Þ ºÉÆAzÀÄwÛgÀĪÀ gÁµÀÖçUÀ¼À°è GvÁàzÀ£ÉAiÀÄÄ
PÀrªÉÄAiÀiÁV ¤gÀÄzÉÆåÃUÀ ¸ÀªÀĸÉå eÁ¹ÛAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.
to

• ºÉZÀÄÑwÛgÀĪÀ ¥ÉÊ¥ÉÇÃn¬ÄAzÁV C©üªÀÈ¢Þ ºÉÆA¢gÀÄwÛgÀĪÀ gÁµÀÖçUÀ¼À°è ºÉƸÀzÁV

PÉÊUÁjPÉUÀ¼À£ÀÄß ¸Áܦ¸À®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀĪÀÅ¢®è ºÁUÀÆ ºÉZÀÄÑ ºÉZÀÄÑ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ
ºÉÆA¢gÀĪÀ zÉñÀUÀ¼ÀÄ vÀAzÀÄ vÀÄA© ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ¨É¯É PÀrªÉÄAiÀiÁV ¸ÀܽÃAiÀÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ½UÉ
t

ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÉÄà E®èzÉà ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ.

No

«±Àé ªÁå¥ÁgÀ ¸ÀAWÀl£É (World Trade Organisation W.T.O)

«±Àé ªÁ¥ÁgÀ ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄÄ dUÀwÛ£À MAzÀÄ ±Á±ÀévÀ ¸ÀAWÀl£ÉAiÀiÁVzÀÄÝ «±ÀézÀ ªÁå¥ÁgÀ
ªÀåªÀºÁgÀUÀ½UÉ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ J¯Áè «ZÁgÀUÀ¼À ªÉÄðéZÁgÀuÉ £ÉÆÃrPÉƼÀÄîvÀÛzÉ. EzÀÄ 1995gÀ
d£ÀªÀj 1 gÀAzÀÄ C¹ÜvÀéPÉÌ §A¢vÀÄ. EAzÀÄ 149 zÉñÀUÀ¼ÀÄ F ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄ ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖçUÀ¼ÁVªÉÉ.
EzÀgÀ PÉÃAzÀæ PÀZÉÃj ¹élÓgï¯ÁåAr£À f£ÉêÁzÀ°èzÉ. EzÀÄ ¥Àæw JgÀqÀÄ ªÀµÀðPÉÆ̪ÉÄä ¸ÀªÉÄäüÀ£À
£ÀqɸÀÄvÀÛzÉ.
134
«±Àé ªÁå¥ÁgÀ ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄ GzÉÝñÀUÀ¼ÀÄ :
• §ºÀÄ¥ÀQëÃAiÀÄ ªÁå¥ÁgÀ M¥ÀàAzÀUÀ¼À£ÀÄß «±ÀézÁzÀåAvÀ eÁjUÉ vÀgÀĪÀÅzÀÄ.
• §ºÀÄ¥ÀQëÃAiÀÄ ªÁå¥ÁgÀ ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ªÀÄzsÀåªÀwðAiÀiÁV PÉ®¸ÀªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ.
• «±ÀézÁzÀåAvÀ ªÀÄÄPÀÛ ºÁUÀÆ ¸ÀévÀAvÀæ CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÁå¥ÁgÀPÉÌ MvÀÄÛ ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ.
• ««zsÀ zÉñÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ GzÀÒ«¸ÀĪÀ ªÁå¥ÁgÀ ¸ÀA§A¢ü ©ü£Áß©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß
§UɺÀj¸ÀĪÀÅzÀÄ.
• CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÁå¥ÁgÀzÀ°è vÉjUÉUÀ¼À£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ.

d
• «±ÀézÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÀÄxÀðªÁV §¼À¹PÉÆAqÀÄ GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¥ÁgÀ «¸ÀÛgÀuÉ

he
ºÁUÀÆ ¸ÉêÁPÉëÃvÀæUÀ¼À£ÀÄß zÀPÀëUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ.
• CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÁå¥ÁgÀªÀ£ÀÄß PÁ£ÀƤ£À ZËPÀnÖUÉƼÀ¥Àr¸ÀĪÀÅzÀÄ.

is
• CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÁå¥ÁgÀ¢AzÀ »AzÀĽzÀ gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ ¥ÀæAiÉÆÃd£À ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä
re S
J¯Áè ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ.
B
bl
«±Àé ªÁå¥ÁgÀ ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄ EvÀgÀ UÀÄjUÀ¼ÀÄ :
be T
•
pu
fêÀ£À ªÉZÀѪÀ£ÀÄß PÀrªÉĪÀiÁr ¸ÀzÀ¸ÀågÁµÀÖçUÀ¼À d£ÀgÀ fêÀ£ÀªÀÄlÖ ºÉaѸÀĪÀÅzÀÄ.
K

• ¸ÀzÀ¸ÀågÁµÀÖçUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ GzÀ㫸ÀĪÀ ªÁå¥ÁgÀ ªÁådåUÀ¼À£ÀÄß §UɺÀj¸ÀĪÀÅzÀÄ.

©

• ¸ÀzÀ¸ÀågÁµÀÖçUÀ¼À DyðPÀ ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß ºÉaѹ ºÉZÀÄÑ GzÉÆåÃUÁªÀPÁ±ÀUÀ¼À£ÀÄß PÀ°à¸ÀĪÀÅzÀÄ.

• CAvÀgÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è ªÁå¥ÁgÀ ªÉZÀÑUÀ¼À£ÀÄß PÀrªÉĪÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ.
• ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖçUÀ¼À°è GvÀÛªÀÄ ¸ÀPÁðgÀ gÀa¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀĪÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ.
• ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖçUÀ¼À°è ±ÁAw, ¹ÜgÀvÉ CxÀªÁ zÀÈqsÀvÉ PÁ¥ÁqÀ®Ä ¸ÀºÀPÀj¸ÀĪÀÅzÀÄ.
to

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
I. PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À°è ZÀað¹ GvÀÛgÀ §gɬÄj.
t

1. eÁUÀwÃPÀgÀt JAzÀgÉãÀÄ? «ªÀj¹.

No

2. eÁUÀwÃPÀgÀtªÀÅ «±ÀézÀ°è DyðPÀ ZÀ®£ÉUÉ ºÉÃUÉ ¸ÀºÀPÁjAiÀiÁVzÉ ?

3. eÁUÀwÃPÀgÀt¢AzÁUÀĪÀ C£ÀÄPÀÆ®UÀ¼ÁªÀŪÀÅ?
4. eÁUÀwÃPÀgÀtzÀ°è UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÁzÀ ®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁr.
5. eÁUÀwÃPÀgÀt¢AzÀ GAmÁUÀĪÀ £ÀPÀgÁvÀäPÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß GzÁºÀgÀuÉAiÉÆA¢UÉ
«ªÀj¹.
6. «±ÀéªÁå¥ÁgÀ ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄ GzÉÝñÀUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀŪÀÅ?
135
II. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ :
1. eÁUÀwÃPÀgÀt¢AzÀ C¹ÛvÀéPÉÌ §A¢gÀĪÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁr.
2. eÁUÀwÃPÀgÀt¢AzÀ ¸ÀgÀ§gÁeÁUÀÄwÛgÀĪÀ «±ÉõÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À «ªÀgÀ ¸ÀAUÀ滹.
3. eÁUÀwÃPÀgt À ¢AzÀ ¥ÁægAÀ ¨sª À ÁVgÀĪÀ MAzÀÄ ªÁtÂdå ¸ÀA¸ÉÜUÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁgÀA¥ÀjPÀªÁV
£ÀªÄÀ ä°g
è ÄÀ ªÀ ªÁtÂdå ¸ÀA¸ÉÜUÉ ¨sÃÉ n ¤Ãr ªÀåvÁå¸U
À ¼
À £
À ÄÀ ß UÀÄgÀÄw¹ ¥ÀnÖ ªÀiÁr.
III. AiÉÆÃd£É :
1. eÁUÀwÃPÀgÀt¢AzÁUÀĪÀ ¥Àæ¨sÁªÀUÀ¼À §UÉÎ CAvÀeÁð®zÀ £ÉgÀ«£À°è avÀæ ¸À»vÀ ªÀiÁ»w

d
¸ÀAUÀ滹 ªÀgÀ¢ ¹zÀÞ¥Àr¹.

he
2. “eÁUÀwÃPÀgÀt¢AzÀ DºÁgÀ ¥ÀzÀÞwAiÀÄÄ §zÀ¯ÁVzÉ” - ZÀað¹.

is
re S B
* * *

bl
be T
pu
K
t ©
to
No

136
 CzsÁåAiÀÄ - 4
UÁæºÀPÀgÀ ²PÀët ªÀÄvÀÄÛ gÀPÀëuÉ
F CzsÁåAiÀÄzÀ°è PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄÄvÉÛêÉ.
• UÁæºÀPÀgÀÄ, UÁæºÀPÀgÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ, ±ÉÆõÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ UÁæºÀPÀ eÁUÀÈw.
• UÁæºÀPÀ ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ PÁ¬ÄzÉAiÀÄ ªÀÄÄSÁåA±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÀvÀé.
• ªÀ¸ÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄĪÁUÀ ªÀÄÄAeÁUÀævÉ ªÀ»¸ÀĪÀ C¨sÁå¸À.

d
• UÁæºÀPÀ ²PÀëtzÀ ªÀĺÀvÀé w½zÀÄ UÁæºÀPÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ½UÉ zÀÆgÀÄ ¸À°è¸ÀĪÀ «zsÁ£À ºÁUÀÆ

he
CªÀÅUÀ¼À PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÉ.
§¼ÀPÉzÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÇgÉÊPÉzÁgÀ

is
re S
¸ÉÃªÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸ÀĪÀªÀgÀ£ÀÄß ¸ÀéAiÀÄA¸ÉêÁ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ `§¼ÀPÉzÁgÀ’ JAzÀÄ
B
bl
PÀgÉzÀªÀÅ. §¼ÀPÉzÁgÀjAzÀ ºÀt¥ÀqÉzÀÄ ªÀ¸ÀÄÛ CxÀªÁ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀĪÀªÀ£Éà `¥ÀÇgÉÊPÉzÁgÀ’.
be T
UÁæºÀPÀ ¸ÀAgÀPÀëuÁ PÁ¬ÄzÉAiÀÄ°è §¼ÀPÉzÁgÀgÀ£ÀÄß UÁæºÀPÀgÉAzÀÄ PÀgÉ¢zÉ. UÁæºÀPÀ£ÀÄ ¤ÃqÀĪÀ ºÀtPÉÌ
pu
¥Àæw¥sÀ®ªÁV AiÉÆÃUÀåªÀÄlÖzÀ ªÀ¸ÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀĪÀÅzÀÄ ¥ÀÇgÉÊPÉzÁgÀgÀ ºÁUÀÆ
K

ªÁå¥ÁjUÀ¼À PÀvÀðªÀåªÁVzÉ. EzÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ ºÀPÀÄÌ ¥ÀæwAiÉƧâ UÁæºÀPÀ¤VzÉ. ªÁå¥ÁjUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ

¥ÀÆgÉÊPÉzÁgÀgÀÄ UÁæºÀPÀjUÉ C£ÉÃPÀ jÃwAiÀÄ°è ±ÉÆõÀuÉ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ. EzÀ£ÀÄß vÀ¦à¸À®Ä PÉ®ªÀÅ ¸ÀéAiÀÄA
©

¸ÉêÁ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ, PÉ®ªÀÅ DAzÉÆî£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ. UÁæºÀPÀ ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ DAzÉÆî£À

ªÉÆzÀ°UÉ CªÉÄjPÀzÀ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀUÀ¼À°è ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è AiÉÆÃd£Á DAiÉÆÃUÀªÀÅ
¨sÁgÀvÀzÀ UÁæºÀPÀ ¸ÀAWÀzÀ ¸ÁÜ¥À£ÉUÉ 1956gÀ°è MvÀÄÛ PÉÆnÖvÀÄ. C£ÉÃPÀ PÁgÀtUÀ½AzÁV EzÀÄ
¥sÀ®PÁjAiÀiÁUÀ°®è. ªÉÆlÖ ªÉÆzÀ°UÉ ¨sÁgÀvÀzÀ°è 1965gÀÀ°è ªÀÄÄA¨ÉÊ ¥ÀlÖtzÀ PÉ®ªÀÅ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ
“CªÉÃgï” (AWARE) (The Association of Women Against Rising Expenses) JA§
¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ. F ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄÄ zÉñÀzÀ ««zsÀ ¨sÁUÀUÀ¼À°è gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀÄlÖzÀ ¸ÉêÁ
to

¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ¥ÁægÀA¨sÀªÁUÀ®Ä PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. EªÀÅUÀ¼À°è ªÀÄÄRåªÁzÀĪÀÅ “gÁ¶ÖçÃAiÀÄ UÁæºÀPÀ

¸ÀAWÀl£É” ªÀÄvÀÄÛ “gÁ¶ÖçÃAiÀÄ UÁæºÀPÀ ¸ÀAgÀPÀëuÁ Pˤì¯ï” ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ.
§¼ÀPÉzÁgÀgÀ ±ÉÆõÀuÉUÉ PÁgÀtUÀ¼ÀÄ
t
No

MAzÀÄ ºÀAvÀzÀ°è GvÁàzÀPÀgÀÄ ¸ÉÃªÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÁæºÀPÀjUÉ £ÉÃgÀªÁV vÀ®Ä¦¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ.

GzÁºÀgÀuÉUÉ: ºÁ®Ä, ºÀtÄÚ, vÀgÀPÁj ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ. E°è ªÀÄzsÀåªÀwðUÀ¼À ºÁªÀ½ EgÀ°®è. ¨ÉøÁAiÀÄzÀ
GzÀåªÀÄ ºÀ®ªÀÅ jÃwUÀ¼À°è ¨É¼ÉzÀAvÉ ªÀiÁgÁl «zsÁ£ÀªÀÅ §zÀ¯Á¬ÄvÀÄ. UÁæºÀPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆgÉÊPÉzÁgÀgÀ
£ÀqÀÄ«£À CAvÀgÀ ºÉZÁÑV EªÀj§âgÀ £ÀqÀÄªÉ £ÉÃgÀ ªÀåªÀºÁgÀ E®èªÁ¬ÄvÀÄ. GvÁàzÀPÀgÀÄ ºÁUÀÆ
UÁæºÀPÀgÀÄ PÀÆr ¤zsÀðj¸À¨ÉÃPÁzÀ ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄzsÀåªÀwðUÀ¼Éà ¤zsÀðj¸ÀvÉÆqÀVzÀgÀÄ. EzÀjAzÀ
UÁæºÀPÀjUÉ PÀµÀÖ, £ÀµÀÖ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÁzÀªÀÅ. ªÀiÁ»w vÀAvÀæeÁÕ£ÀzÀ ¨É¼ÀªÀuÉUɬÄAzÀ EAzÀÄ
ªÀÄ£ÉAiÀįÉèà PÀĽvÀÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß PÉƼÀÀÄzÁVzÉ. EzÀ£ÀÄß `mÉ°µÁ¦AUï’ J£ÀÄßvÁÛgÉ.

137
 mÉ°±Á¦AUï
UÁæºÀPÀgÀÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß PÉƼÀî®Ä ªÁå¥ÁgÀ ªÀĽUÉUÀ½UÉ ºÉÆÃUÀĪÀ §zÀ®Ä zÀÆgÀzÀ±Àð£À CxÀªÀ
EvÀgÉà ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼À°è ©üvÀÛgÀUÉƼÀÄîªÀ eÁ»gÁvÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¹. CAvÀeÁð®, J¸ï.JA.J¸ï
CxÀªÀ zÀÆgÀªÁtÂAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ eÁ»gÁvÀÄzÁgÀgÀ£ÀÄß ¸ÀA¥ÀQð¹ ¨ÉÃPÁzÀ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß DAiÉÄÌ
ªÀiÁrPÉÆAqÀÄ ¥ÀÆgÉʸÀ®Ä ¨ÉÃrPÉUÀ¼À£ÀÄß ¸À°è¸À§ºÀÄzÀÄ. ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ PÉʸÉÃjzÀ £ÀAvÀgÀ ºÀtªÀ£ÀÄß
¥ÁªÀw ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ. F jÃwAiÀÄ ªÀåªÀºÁgÀªÀ£ÀÄß `mÉ°µÁ¦AUï' J£ÀÄßvÁÛgÉ.
UÁæºÀPÀ:
UÁæºÀPÀgÉAzÀgÉ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß PÉƼÀÄîªÀªÀgÀÄ CxÀªÁ ¸ÉêÉUÀ¼À£ÀÄß ¨É¯ÉAiÀÄ gÀÆ¥ÀzÀ°è ºÀt CxÀªÁ ªÉÃvÀ£À

d
¥Àæw¥sÀ® PÉÆlÄÖ PÉ®¸À ªÀiÁr¹PÉƼÀÄîªÀªÀgÁVzÁÝgÉ CxÀªÁ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹PÉƼÀÄîªÀªÀgÁVzÁÝgÉ.

he
AiÀiÁªÀÅzÉà ªÀåªÀºÁgÀªÀ£ÀÄß ¯Á¨sÀzÀ GzÉÝñÀPÁÌV ªÀiÁrzÀgÉ CzÀ£ÀÄß ªÁå¥ÁgÀ J£ÀÄßvÉÛêÉ. UÁæºÀPÀgÀÄ
vÀªÀÄä §AiÀÄPÉUÀ¼À£ÀÄß FqÉÃj¹PÉƼÀî®Ä ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß PÉƼÀÄîvÁÛgÉ. GvÁàzÀPÀgÀ PÀvÀðªÀåªÀÅ UÁæºÀPÀgÀ
CªÀ±ÀåPÀvÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÇgÉʸÀĪÀÅzÉà DVzÉ. £ÀªÀÄä°è ªÀÄÄPÀÛ DyðPÀ ¤Ãw gÀÆrüAiÀÄ°èzÉ. UÁæºÀPÀgÀ£ÀÄß

is
re S
`ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ gÁd’ JA§ÄzÀÄ DPÀµÀðPÀªÁzÀ WÉÆõÀuÉAiÀiÁVzÉ. DzÀÄzÀjAzÀ UÁæºÀPÀ£ÀÄ CvÀåAvÀ
B
bl
¥ÀæªÀÄÄR ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß C®APÀj¹zÁÝ£É. DzÀgÉ C£ÉÃPÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è ªÀiÁgÁlUÁgÀgÀÄ UÁæºÀPÀgÀ£ÀÄß
¤®ðPÀëöå ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ, CªÀgÀ£ÀÄß ±ÉÆö¸ÀÄvÁÛgÉ ºÁUÀÆ ªÉÆøÀUÉƽ¸ÀÄvÁÛgÉ.
be T
UÁæºÀPÀ gÀPÀëuÉ:
pu
K

UÁæºÀPÀgÀ£ÀÄß GvÁàzÀPÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¥ÁjUÀ¼À ±ÉÆõÀuɬÄAzÀ gÀQë¸À®Ä PÉÊUÉÆArgÀĪÀ

PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß UÁæºÀPÀ gÀPÀëuÉ J£ÀÄßvÁÛgÉ. ±ÉÆõÀuɬÄAzÀ ªÀÄÄPÀÛUÉƽ¸À®Ä UÁæºÀPÀ gÀPÀëuÉ CUÀvÀåªÁVzÉ.
©

UÁæºÀPÀgÀ »vÁ¸ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß gÀQë¸À®Ä C£ÉÃPÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀgÀªÀ¸ÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÆqÀ¯ÁVzÉ. F

¨sÀgÀªÀ¸ÉUÀ¼À£ÀÄß UÁæºÀPÀgÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ J£ÀÄßvÉÛêÉ.
UÁæºÀPÀ ¸ÀAgÀPÀëuÁ PÁAiÉÄÝ:
¤gÀAvÀgÀ ±ÉÆõÀuɬÄAzÀ ¨ÉøÀvÀÛ PÉ®ªÀgÀÄ §¼ÀPÉzÁgÀgÀ C¸ÀºÁAiÀÄPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß CjvÀÄ
UÁæºÀPÀgÀ ¥ÀgÀªÁzÀ ºÉÆÃgÁl, ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼À£ÀÄß DgÀA©ü¹zÀgÀÄ. (PÉ®ªÀ£ÀÄß F CzsÁåAiÀÄzÀ ªÉÆzÀ®
¥ÁågÁUÁæ¦ü£À°è PÉÆqÀ¯ÁVzÉ) F jÃwAiÀÄ MvÀÛqÀUÀ½AzÀ ¸ÀPÁðgÀ JZÉÑvÀÄÛPÉÆAqÀÄ UÁæºÀPÀgÀ ¥ÀgÀªÁzÀ
to

ºÉƸÀ PÁ¬ÄzÉUÀ¼À£ÀÄß gÀƦ¹vÀÄ. PÀ¼ÉzÀ LzÀÄ zÀ±ÀPÀUÀ¼À°è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ ªÀÄƪÀvÀÛQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ PÁAiÉÄÝUÀ¼ÀÄ
C£ÀĵÁ×£ÀUÉÆArªÉ. GzÁºÀgÀuÉ - CUÀvÀå ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À PÁAiÉÄÝ, vÀÆPÀ ªÀÄvÀÄÛ C¼ÀvÉ PÁAiÉÄÝ, DºÁgÀ
PÀ®¨ÉgÀPÉ ¥Àæw§AzsÀPÀ PÁAiÉÄÝ EvÁå¢. ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ 1986gÀ°è eÁjUÉ vÀAzÀ UÁæºÀPÀ ¸ÀAgÀPÀëuÁ
t
No

PÁAiÉÄÝ F ¢¸ÉAiÀÄ°è CvÀåAvÀ ªÀĺÀvÀézÁÝVzÉ.

`«±ÀéUÁæºÀPÀ ¢£ÁZÀgÀuÉ’:
«±ÀéUÁæºÀPÀ DAzÉÆî£ÀzÀ ZÀjvÉæAiÀÄ°è ªÀiÁZïð 15, 1962 MAzÀÄ ªÀĺÀvÀézÀ ¢£ÀªÁVzÉ. CAzÀÄ
CA¢£À CªÉÄjPÀzÀ CzsÀåPÀëgÁVzÀÝ eÁ£ï J¥sï. PÉ£Àr CªÀgÀÄ C°è£À £ÁUÀjPÀjUÉ ¸ÀAgÀPÀëvÉ, ªÀiÁ»w,
¤ªÉÃzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjºÁgÀ JA§ £Á®ÄÌ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀĪÀ «zsÉÃAiÀÄPÀªÀ£ÀÄß CAVÃPÀj¹zÀgÀÄ. F
PÁgÀt¢AzÀ ¥Àæw ªÀµÀðªÀÅ ªÀiÁZïð 15£Éà vÁjÃT¤AzÀ «±ÀéUÁæºÀPÀgÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À ¢£À DZÀj¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.

138
PÁAiÉÄÝAiÀÄ ªÀÄÄRå GzÉÝñÀUÀ¼ÀÄ
• UÁæºÀPÀ ¸ÀAgÀPÀëuÁ PÁAiÉÄÝAiÀÄÄ ¸ÀÄgÀPÀëvÉ ºÁUÀÆ UÀÄtªÀÄlÖPÉÌ ªÉÆzÀ® ¥Áæ±À¸ÀÛöå ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ.
• C¥ÁAiÀÄPÁj ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÁlªÀ£ÀÄß vÀ¦à¸ÀĪÀÅzÀÄ.
• ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è £ÀqÉAiÀħºÀÄzÁzÀ C£ÀÄavÀ ªÀåªÀºÁgÀ ¥ÀzÀÞwUÀ¼À£ÀÄß vÀqÉUÀlÄÖªÀÅzÀÄ.
• UÀÄtªÀÄlÖ, C¼ÀvÉ, vÀÆPÀ, ¨É¯É EvÁå¢UÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¤UÁªÀ»¸ÀĪÀÅzÀÄ.
• §¼ÀPÉzÁgÀgÀÄ vÁªÀÅ Rjâ¸ÀĪÀ ªÀ¸ÀÄÛ CxÀªÁ ¸ÉêÉUÀ½AzÀ vÉÆAzÀgÉUÉ M¼ÀUÁzÀ°è CªÀjUÉ
¸ÀÆPÀÛ ¥ÀjºÁgÀ PÉÆr¸ÀĪÀÅzÀÄ.

d
• UÁæºÀPÀ ²PÀët ¤ÃqÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ d£ÀgÀ°è eÁUÀÈw ªÀÄÆr¸ÀĪÀÅzÀÄ.

he
MnÖ£À°è DgÉÆÃUÀåPÀgÀ ¸ÀàzsÉðAiÉÆA¢UÉ AiÉÆÃUÀå ¨É¯ÉUÉ GvÀÛªÀÄ UÀÄtªÀÄlÖzÀ ªÀ¸ÀÄÛ CxÀªÁ ¸ÉêÉ
zÉÆgÉAiÀÄĪÀAvÉ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ F PÁAiÉÄÝAiÀÄ ªÀÄÄRå GzÉÝñÀªÁVzÉ.

is
re S
UÁæºÀPÀ ¸ÀAgÀPÀëuÁ PÁ¬ÄzÉAiÀÄÄ dªÀÄÄä ªÀÄvÀÄÛ PÁ²äÃgÀ gÁdåªÀ£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ ¥Àr¹ ¨sÁgÀvÀzÀ J®è
B
bl
¥ÀæzÉñÀUÀ½UÀÆ C£ÀéAiÀĪÁUÀÄvÀÛzÉ. F PÁ¬ÄzÉAiÀÄÄ F ªÀÄÄAzÉ PÉÆnÖgÀĪÀAvÉ UÁæºÀPÀ »vÁ¸ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß
PÁ¥ÁqÀÄvÀÛzÉ.
be T
pu
• UÁæºÀPÀgÀ fêÀ£À ªÀÄvÀÄÛ D¸ÀQÛUÉ C¥ÁAiÀÄPÁjAiÉĤ¸ÀĪÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À «PÀæAiÀÄzÀ «gÀÄzÀÞ gÀÀQë¸À®àqÀĪÀ
K

ºÀPÀÄÌ.
• ªÀiÁ»w ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ ºÀPÀÄÌ : ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÉUÀ¼À UÀÄtªÀÄlÖ, ¥ÀæªÀiÁt, ±ÀQÛ ¸ÁªÀÄxÀåð,
©

¥Àj±ÀÄzÀÞvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¯ÉUÀ¼À «gÀÄzÀÞ ªÀiÁ»w ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ ºÀPÀÄÌ.

• ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À DAiÉÄÌAiÀÄ ºÀPÀÄÌ : ¸ÀàzÁðvÀäPÀ ¨É¯ÉUÀ¼À°è ªÉÊ«zsÀåªÀÄAiÀĪÁzÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß Dj¹PÉƼÀÄîªÀ,
CxÀªÁ DAiÉÄÌ ªÀiÁqÀĪÀ ºÀPÀÄÌ.
• ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À §UÉÎ D°¸ÀĪÀ ºÀPÀÄÌ : UÁæºÀPÀgÀ EµÀÖUÀ¼À£ÀÄß PÉý w½zÀÄPÉÆAqÀÄ CªÀ£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ jÃwAiÀÄ°è
¥ÀjUÀt¸ÀĪÀ ºÀPÀÄÌ.
to

• ±ÉÆõÀuÉAiÀÄ «gÀÄzÀÞ ¥ÀjºÁgÀ PÉüÀĪÀ ºÀPÀÄÌ : UÁæºÀPÀjUÉ ªÀAZÀ£É CxÀªÁ ªÉÆøÀªÀiÁqÀĪÀ

DZÀgÀuÉUÀ¼À «gÀÄzÀÞ ºÀPÀÄÌ ¥ÀqÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ.
t

• UÁæºÀPÀ ²PÀëtzÀ ºÀPÀÄÌ : UÁæºÀPÀjUÉ CªÀgÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À §UÉÎ ¸ÀjAiÀiÁzÀ w¼ÀĪÀ½PÉ ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ ºÀPÀÄÌ.
No

• ªÀAZÀ£É CxÀªÁ ªÉÆøÀzÀ «gÀÄzÀÞzÀ ºÀPÀÄÌ.

• UÁæºÀPÀjUÉ GvÀÛªÀÄ DgÉÆÃUÀåPÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨sËwPÀ ¥Àj¸ÀgÀUÀ¼À£ÀÄß GAlĪÀiÁr CªÀgÀ fêÀ£À
jÃwUÀ¼À£ÀÄß GvÀÛªÀÄ ¥Àr¹PÉƼÀÄîªÀ ºÀPÀÄÌ.
UÁæºÀPÀ ¸ÀAgÀPÀëuÁ PÁ¬ÄzÉAiÀÄÄ PÉÃAzÀæ ¸ÀAgÀPÀët ªÀÄAqÀ°AiÀÄ ¸ÁÜ¥À£ÉUÉ JqɪÀiÁrPÉÆnÖvÀÄ.
F PÁ¬ÄzÉAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ gÁµÀÖçªÀÄlÖzÀ°è gÁ¶ÖçÃAiÀÄ UÁæºÀPÀ ¸ÀAgÀPÀëuÁ ªÉâPÉ, gÁdåªÀÄlÖzÀ°è gÁdå
UÁæºÀPÀ ¸ÀAgÀPÀëuÁ ªÉâPÉ, ªÀÄvÀÄÛ f¯Áè ªÀÄlÖzÀ°è f¯Áè UÁæºÀPÀgÀ ¸ÀAgÀPÀëuÁ ªÀÄAqÀ°UÀ¼À£ÀÄß
139
¸Áܦ¹zÉ. PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀzÀ UÁæºÀPÀgÀ PÀ¯Áåt E¯ÁSÉAiÀÄ ªÀÄAwæUÀ¼ÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ UÁæºÀPÀ ¸ÀAgÀPÀëuÁ
ªÉâPÉAiÀÄ CzsÀåPÀëgÁVgÀÄvÁÛgÉ. EzÉà jÃw gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀ UÁæºÀPÀ ¸ÀA§A¢ü E¯ÁSÉAiÀÄ ªÀÄAwæUÀ¼ÀÄ
gÁdå UÁæºÀPÀ ¸ÀAgÀPÀëuÁ ªÉâPÉAiÀÄ CzsÀåPÀëgÁVgÀÄvÁÛgÉ. f¯Áè UÁæºÀPÀ ¸ÀAgÀPÀëuÁ ªÀÄAqÀ°UÉ f¯ÉèAiÀÄ
f¯Áè¢üPÁjUÀ¼ÀÄ CzsÀåPÀëgÁVgÀÄvÁÛgÉ.
UÁæºÀPÀ ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ PÁAiÉÄÝAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ UÁæºÀPÀgÀ ¸ÀAgÀPÀëuÉUÉ F PɼÀV£À ªÉâPÉUÀ¼À£ÀÄß
¤«Äð¸À¯ÁVzÉ.
i) f¯Áè ªÉâPÉ (District Forum)

ii) gÁdå DAiÉÆÃUÀ (State commission)

d
iii) gÁ¶ÖçÃAiÀÄ DAiÉÆÃUÀ (National Commission)

he
F ªÉâPÉ CxÀªÁ DAiÉÆÃUÀUÀ¼À PÁAiÀÄð¨sÁgÀUÀ¼ÀÄ:
i) f¯Áè ªÉâPÉ (District Forum): ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ f¯ÉèAiÀÄ®Æè MAzÀÄ ªÉâPÉ EgÀÄvÀÛzÉ

is
re S
f¯ÁèªÉâPÉAiÀÄ £ÁåAiÀÄ ¦ÃoÀPÉÌ gÁdå ¸ÀPÁðgÀ¢AzÀ £ÁªÀiÁAQvÀUÉÆAqÀ f¯Áè £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀ
B
bl
CºÀðvÉAiÀÄļÀî ªÀåQÛAiÀÄÄ CzsÀåPÀëgÁVgÀÄvÁÛgÉ. F ªÉâPÉAiÀÄÄ E¥ÀàvÀÄÛ ®PÀë gÀÆ¥Á¬ÄUÀ½VAvÀ
ºÉZÁÑVgÀzÀ UÁæºÀPÀgÀ zÀÆgÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîvÀÛzÉ. EzÀgÀ°è E§âgÀÄ ¸ÀzÀ¸ÀåjzÀÄÝ CªÀgÀ°è M§âgÀÄ
be T
pu
ªÀÄ»¼ÉAiÀiÁVgÀÄvÁÛgÉ.
K

ii) gÁdå DAiÉÆÃUÀ (State commission) : F DAiÉÆÃUÀPÉÌ gÁdåzÀ GZÀÒ£ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ

¤ªÀÈvÀÛ £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÁUÀ°Ã CxÀªÁ ºÁ° £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÁUÀ° CzsÀåPÀëgÁVgÀÄvÁÛgÉ. EzÀgÀ°è
©

¸ÁªÀðd¤PÀ PÉëÃvÀæzÀ°è ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ E§âgÀÄ ¸ÀzÀ¸ÀåjgÀÄvÁÛgÉ. CªÀgÀ°è M§âgÀÄ ªÀÄ»¼Á

¸ÀzÀ¸ÀågÁVgÀÄvÁÛgÉ. F DAiÉÆÃUÀªÀÅ E¥ÀàvÀÄÛ ®PÀë gÀÆ¥Á¬ÄUÀ½VAvÀ ºÉZÁÑVzÀÄÝ MAzÀÄ PÉÆÃn
gÀÆ¥Á¬ÄAiÀĪÀgÉV£À ªÀiË®åzÀ UÁæºÀPÀ zÀÆgÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîvÀÛzÉ.
iii) gÁ¶ÖçÃAiÀÄ DAiÉÆÃUÀ (National Commission) : F DAiÉÆÃUÀªÀÅ PÉÃAzÀæÀ ¸ÀPÁðgÀ¢AzÀ
£ÉëĸÀ®àlÖ ¸ÀªÉÇðÃZÀÒ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ M§â £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀ CzsÀåPÀëvɬÄAzÀ PÀÆrgÀÄvÀÛzÉ. E°è EvÀgÉ
to

£Á®ÄÌ ¸ÀzÀ¸ÀåjgÀÄvÁÛgÉ. EªÀgÀÄ ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀåªÀºÁgÀ CxÀªÀ DqÀ½vÀzÀ°è £ÀÄjvÀªÀgÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ.

EªÀgÀ°è M§âgÀÄ ªÀÄ»¼Á ¸ÀzÀ¸ÀåjgÀÄvÁÛgÉ. F DAiÉÆÃUÀªÀÅ MAzÀÄ PÉÆÃn gÀÆ¥Á¬ÄVAvÀ ºÉZÀÄÑ
ªÀiË®å¢AzÀ PÀÆrzÀÝgÉ CAvÀºÀ zÀÆgÀÄUÀ¼À£ÀÄß EvÀåxÀð ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
t
No

UÁæºÀPÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄPÉÌ ¸À°è¸ÀĪÀ zÀÆj£À°è EgÀ¨ÉÃPÁzÀ ªÀiÁ»wUÀ¼ÀÄ

• zÀÆgÀÄUÀ¼ÀÄ PÉʧgÀºÀzÀ CxÀªÀ ¨ÉgÀ¼ÀaÑ£À ªÀiÁzÀjAiÀÄ°ègÀ¨ÉÃPÀÄ.
• F ªÀiÁ»wAiÀÄ°è zÀÆgÀÄPÉÆqÀĪÀªÀ£À ºÉ¸ÀgÀÄ, «¼Á¸À ªÀÄvÀÄÛ zÀÆgÀªÁtÂAiÀÄ ¸ÀASÉå
¸ÀjAiÀiÁV £ÀªÀÄÆ¢¹gÀ¨ÉÃPÀÄ.
• AiÀiÁªÀ ªÁå¥Áj CxÀªÁ ¥ÀÆgÉÊPÉzÁgÀ£À «gÀÄzÀÞ zÀÆgÀÄPÉÆqÀ¨ÃÉ PÉA§ÄzÀ£ÄÀ ß ¥ÀÆtðªÁV
£ÀªÀÄÆ¢¹gÀ¨ÉÃPÀÄ.

140
 • AiÀiÁªÀ ªÀ¸ÄÀ «
Û ¤AzÀ £Àµª
ÖÀ ÁVzÉ CxÀªÁ ªÉÆøÀªÁVzÉ JA§ÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÀµÖÀ ºÉÆA¢gÀĪÀ
ªÉƧ®UɵÉÖA§ÄzÀ£ÀÄß ¸ÀjAiÀiÁV £ÀªÀÄÆ¢¹gÀ¨ÉÃPÀÄ.
• £ÀµÀÖzÀ ¸ÀÆPÀÛ ¥ÀjºÁgÀzÀ ªÉƧ®UÀÄ ºÁUÀÆ EzÀPÉÌ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ gÀ¹Ãw CxÀªÀ ©®è£ÀÄß
®UÀwÛ¸À¨ÉÃPÀÄ.
• zÀÆjUÉ AiÀiÁªÀÅzÉà ±ÀÄ®Ì CxÀªÁ £ÉÆÃAzÁªÀt ±ÀÄ®Ì EgÀĪÀÅ¢®è.
• UÁæºPÀ £
À ÃÉ £ÉÃgÀªÁV vÀ£ßÀ zÀÆgÀ£ÄÀ ß CzsåÀ PÀëgÀ ªÀÄÄAzÉ ªÁ¢¸À§ºÀÄzÀÄ ªÀQîgÀÄ ¨ÉÃPÁV®è.

C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ

d
I. SÁ° ©nÖgÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛ GvÀÛgÀUÀ½AzÀ vÀÄA©j.

he
1. UÁæºÀPÀ¤VgÀĪÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ ____________ .

is
2. ºÀt¥ÀqÉzÀÄ ªÀ¸ÀÄÛ CxÀªÁ ¸ÉêÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀĪÁvÀ ____________ .
re S
3. ¥ÀæwªÀµÀð «±Àé UÁæºÀPÀgÀ ¢£ÀªÀ£ÀÄß ____________ gÀAzÀÄ DZÀj¸ÀÄvÉÛêÉ.
B
bl
4. ¥ÀjºÁgÀ ªÉÆvÀÛªÀÅ 20 ®PÀë gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼À£ÀÄß «ÄÃjzÀÝgÉ zÀÆgÀ£ÀÄß ____________
be T
pu
DAiÉÆÃUÀPÉÌ ¸À°è¸À¨ÉÃPÀÄ.
K

II. F PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ MAzÀÄ ªÁPÀåzÀ°è GvÀÛj¹.

©

1. UÁæºÀPÀ JAzÀgÉ AiÀiÁgÀÄ?

2. UÁæºÀPÀ DAzÉÆî£ÀzÀ ªÀÄÆ® D±ÀAiÀÄ AiÀiÁªÀÅzÀÄ?
3. ¥ÀæwAiÉƧâ UÁæºÀPÀ¤VgÀĪÀ ºÀPÀÄÌ AiÀiÁªÀÅzÀÄ?
4. ¨sÁgÀvÀzÀ°è UÁæºÀPÀ ¸ÀAgÀPÀëuÁ PÁAiÉÄÝ AiÀiÁªÁUÀ eÁjUÉ §AvÀÄ?
5. f¯Áè UÁæºÀPÀ £ÁåAiÀĦÃoÀzÀ CzsÀåPÀëgÀ£ÀÄß AiÀiÁgÀÄ £ÉëĸÀÄvÁÛgÉ?
to

III. F PɼÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ JgÀqÀÄ CxÀªÁ ªÀÄÆgÀÄ ªÁPÀåUÀ¼À°è GvÀÛj¹.

t

1. UÁæºÀPÀgÀÄ C£ÀĨsÀ«¸ÀÄwÛgÀĪÀ ¸ÀAPÀµÀÖUÀ¼ÉãÀÄ?

No

2. §¼ÀPÉzÁgÀgÀ ±ÉÆõÀuÉUÉ PÁgÀtUÀ¼ÁªÀŪÀÅ?

3. UÁæºÀPÀ ¸ÀAgÀPÀëuÁ PÁAiÉÄÝAiÀÄ £Á®ÄÌ ªÀÄÄRå GzÉÝñÀUÀ¼À£ÀÄß w½¹j.
4. UÁæºÀPÀ ¸ÀAgÀPÀëuÁ ¥ÀjµÀwÛ£À ªÀÄÄRå PÁAiÀÄðªÉãÀÄ?
5. ªÀÄÆgÀÄ ºÀAvÀzÀ UÁæºÀPÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß w½¹j.
6. UÁæºÀPÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄPÉÌ ¸À°è¸ÀĪÀ zÀÆj£À°è EgÀ¨ÉÃPÁzÀ ªÀiÁ»wUÀ¼ÁªÀŪÀÅ?

141
IV. E°è PÉÆnÖgÀĪÀ avÀæªÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¹ PɼÀUÉ ¤ÃrgÀĪÀ ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹j.

d
is he
re S B
bl
be T
pu
K

1. ¥ÁåPÉmï ªÉÄÃ¯É £ÀªÀÄÆ¢¹zÀ GvÁàzÀ£Á ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ºÉ¸ÀgÉãÀÄ?

2. £ÀªÀÄÆ¢¹gÀĪÀ UÀjµÀ× ªÀiÁgÁlzÀ ¨É¯É JµÀÄÖ?
©

3. F ªÀ¸ÀÄÛªÀ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¹zÀ ¢£ÁAPÀ AiÀiÁªÀÅzÀÄ?

4. AiÀiÁªÀ ¢£ÁAPÀzÉƼÀUÉ EzÀ£ÀÄß §¼À¸À¨ÉÃPÀÄ?
V. ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ :
1. ¤ªÀÄä f¯Áè PÉÃAzÀæzÀ°ègÀĪÀ f¯Áè UÁæºÀPÀ ªÉâPÉUÉ ²PÀëPÀgÉÆA¢UÉ ¨sÉÃn ¤Ãr, C°è£À
PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¹ ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀ滹j.
to

2. UÁæºÀPÀ eÁUÀÈw ªÀÄÆr¸À§®è £Á®ÄÌ WÉÆõÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ¹zÀÞ¥Àr¹j.

3. «±ÀéUÁæºÀPÀ ¢£ÁZÀgÀuÉAiÀÄAzÀÄ eÁxÀ PÉÊUÉÆAqÀÄ UÁæºÀPÀ eÁUÀÈwAiÀÄ°è ¤ªÀÄä£ÀÄß
t
No

vÉÆqÀV¹PÉƽîj.
4. ««zsÀ jÃwAiÀÄ gÀ²Ã¢(©®Äè)UÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀ滹j.
VI. PÁAiÀÄðAiÉÆÃd£É :
ªÀ¸ÀÄÛªÉÇAzÀgÀ RjâAiÀÄ°è ¤ÃªÀÅ ªÉÆøÀºÉÆÃzÀ MAzÀÄ ¸ÀAzÀ¨sÀðªÀ£ÀÄß PÀ°à¹PÉÆAqÀÄ f¯Áè
UÁæºÀPÀ ªÉâPÉUÉ ¸À°è¸ÀĪÀ zÀÆgÀ£ÀÄß ¹zÀÞ¥Àr¹j. ¸ÀÆPÀÛ zÁR¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃªÉà ¸Àȶ׹PÉƽîj.
* * *
142